• ost i rala • 1998ko maiatzaren 29a

Leitza «Ekitaldiz gainezka datorren Aste Kulturala hasiko da gaur.

Ubaldo Gonzalez ««Elkartasun merkatua gero eta gehiago zabaldu nahi genuke».

L j r j u r i j r e m 0roJ'iDrr^j

ClfiStJTJ'U X) £TfrJ 1 c\

Mafarroako Liburutegi Orokorraren etorkizuna zintzilik dago. lruñeko Alde Zaharreko San Frantzisko

plazan duen egoitza ez da aski handia eta erakargarria. Gobernua eta Udala afera moldatzen hasi

badira ere, ez dira ados jartzen kokalekuan. Finean, irizpide ezberdinek talka egin dute.

K J E I ' f 3 r K 3 r 13.

Araitz

Eingo al deu... euskeraz? Euskararen aldeko ekitaldiak asteburuan, jendea kontzientziatzeko

Araitz-Beteluko

Euskera Batzordeak

badaramatza hogei

urte euskeraren

aldeko lanean.

Gainerantzeko

jendeak ere ahalegin

honetan parte har

dezan nahi dute.

BATEK BAINO GEHIAGOK BEREHA-

la gaizki p e n t s a t u ohi du «eingo al deu...» esanez gero. Giza harremanekin lotura estua duen ekintza bat etortzen zaio burura , a skor i . Ba ina Ara i t z -Be te luko Euskera Batzordeak luzatutakoa ez da h a i n p roposamen l izuna. Batzordeak luzatutakoa, gonbi-dapena da, eta giza har remane-k i n e re b a d u l o t u r a , b a i n a ez ha inbes t ekoa . «Eingo al deu...» le loari , b i g a r r e n za t i a geh i tuz gero, argi geratzen da, Batzordea-r e n b e n e t a k o a smoa : «Eingo al d e u . . . e u s k e r a z ? » . Hitz j o k u pikante hori aitzakitzat har tu ta , euskararen alde diharduen talde honek, bihar eta etzi izango diren e k i t a l d i e t a r a g o n b i d a t u n a h i dituzte bailarako bizilagunak.

Protesta eta salaketa ere izan-go dira bi egunotan, baina leloak dioen moduan, hauek ere, ironiaz beterik, baina ulertu behar due-nak ulertzeko modukoak. Esate-rako, b ihar arratsaldez, bertso-kalej ira-poteatzai lea egingo da. Hau da, tabernaz taberna ibiliko d i ra , t r i k i t i a r e n l a g u n t z a z e ta bertsoak abestuz. Andoni Tolosa, Euskera Bartzordeko kideak dio-

enez, «tabernetan, askotan, gaz-telaniaz egin ohi dugu, nahiz eta euskaldunak izan. Kalejira potea-tzai learekin, ordea, egun batez behintzat , giro hori euska ldun-tzea lortuko dugu». Horretarako, pega t ina berezi b a t z u k j a r r i k o dituzte nonahi . Pegatina horiek mezu argi ba t izango dute , h a u ere, ironikoa, bederen. «Ni, naiz. i,Y tu?». A n d o n i r e n h i t z e t a n , «batenbat i pega t ina hor i j a r r i z gero, zer p e n t s a e m a n beha rko lioke».

Udaletxeei deia Igandean berriz, administrazioa e re e u s k a l d u n d u b e h a r de la aldarrikatuko dute. Egun, nahiz eta alkate gehien gehienak eus-kaldunak izan, bailaretako uda-letxeetan paper ofizialak eta agi-

riak, sa r r i t an , gaztelaniaz egin ohi d i ra . B a t z o r d e k o e n u s t ez , hor rek ez du zentzu gehiegirik. Egoera hori salatu asmoz, herriz herriko ibilaldi bat antolatu dute. Atallutik hab ia tuko dira, goize-ko l l :00e tan , eta Azkarate alde-ra h u r b i l d u k o d i r a . O n d o r e n , Uz t eg i r a j o a n g o d i r a , e t a ge-ro G a i n t z a r a . Ib i lb ide h o r r e k beteko du goiz partea, eta arra-tsaldean, berriz, Intza eta Betelu bisitatuko dituzte, baina lehenik eta behin, eguerdian, Gain tzan izan e ta gero, Azkueko zela lan h e r r i b a z k a r i a i z a n g o d u t e . Herrian herriko alkateari, agurra d a n t z a t u o n d o r e n , zigilii b a t e m a n g o zaio . P a p e r o f i z i a l ak sinatzeko erabiltzen diren zigilu horietako bat . Izan ere, erderaz idatziriko zaharra eskatuko zaio,

eta horren truke, euskera hutse-an egonen den berri bat emango diote.

«Eki ta ld i s i n b o l i k o h a u e n bidez», dio Andoni Tolosak, «bi g o n b i t e l u z a t u n a h i d i z k i e g u herritarrei: batetik, beti euskeraz egin dezatela, eta bestetik, Araitz-Be te luko E u s k e r a B a t z o r d e a n p a r t e h a r d e z a t e l a . I zan e re , Batzordea, ez da inolaz ere talde itxia. Gainera, zenbat eta j ende gehiagok parte har tu, orduan eta aberatsagoa izango da bere lana. Aberatsagoa eta emankorragoa. Gaur egungo egoera duela hogei u r tekoa baino hobea den arren, ora indik lan asko egin b e h a r r a dago Arai tz-Bete lun, e u s k e r a k merezitako lekua eskura dezan».

Urko Aristi

'Ezetz asmatu' lehiaketaren finala gaur Euskalerria

Peñan

' E Z E T Z ASMATU' I R U Ñ E R R I K O

e u s k a l t e g i e t a k o ikas l een ku l tu r lehiaketaren finala jokatuko da gaur Burlatako Euskalerr ia Peñan. Finala arratsaldeko 7:00etan hasi-ko da eta sailkatu diren zor-tzi t a ldeak ar iko d i ra nor baino nor. Karrikiri, Iruñe-rriko euskaldunen elkarte-ak eta Euskalerria Irratiak antola tu du ten lehiaketan AEK, IKA, Miluzeko euskal-tegia, Hizkuntz Eskola, IBI eta Nafarroako Gobernuko funtzionarioen euskaltegi-ko ikasleak har tu dute par-te. Guztira h i ru kidek osa-t u t a k o 65 talde izan dira . Lehiaketa apir i laren 28an has i zen eta kanporaketen ondotik gaur eginen da fi-nala. Euskaltegian ez ezik, klasetik kanpoko egunero-k o t a s u n e a n ikas leak eus-karaz hitz egitea bultzatze-az gain, ikasten dihardute-nei e u s k a l k u l t u r a m o d u atseginagoan helarazi nahi izan du lehiaketak.

Gaur ez da guzt ia lehia izanen eta finalistek festa-rako aukera ere izanen du-te. Partehartzaileek moka-du ba t egiteko auke'ra iza-n e n d u t e E u s k a l e r r i a Pe-ñ a n be r t an eta giroa bero-tuko du Modesto akordeoi jole a ran tza r rak . Gainera, irabazleek Artza j a t e txean afaltzeko sei lagunentzako gonbitajasoko dute, eta bi-g a r r e n ge ld i tzen d i r e n e k beste sei lagunentzako afa-ria izanen dute Catachun.

— ^ Irene Arrizurieta

denbora pasa

XAMAR

Nazionalismoaren kontra I I erriak herri direnetik gaitzik makurre-

| netariko bat da nazionalismoa. Nazio-

• " nalismoak sortu ditu milioika hildako

eragin dituzten gerlarik latzenak. Nazionalismoak

herria dute oroz gain, guzien gain. Nazioari

dagozkion ezaugarriak dira inguruko (non ez

munduko) hoberenak: hizkuntzarik osotuena eta

landuena (finena, goxoena, eztiena...), paisaiarik

ederrenak, klimarik kutiziagarriena... funtsean

harritu egiten dira zerengatik bertzeak ez dira

oino goartu hontaz guziaz. Nazioaren izenean

guzia (omen) da bidezko, lege barnean, gainean

edota azpian, eta lasai egon, naziokideek beti

entendatuko dituztelakoz egin ekintzak, zernahi

izanik ere. Talde kontzientzia omen. Gu gutarre-

kin, eta bertzetarrei gertatzen zaienak ez

du inport. Aski zuten ez izatea hain bertze-

tarra. Pentsa zazu: mintzo dira diferent, musika

dute desberdin eta, gainera, oro har zikinagoak

dira.

Bai, bistan dena da, zuzendu beharra dutela.

Erakutsi egin behar zaie ongi elekatzen, ongi

bereizten mundua (ni / zu, gu / bertzeak, moder-

noa / zaharra, dotorea / zakarra... gutarra / ber-

tzetarra, zuzen / makur); eta ados ez badaude,

burrukara, garaitu, beharrezkoa izanik akatu...

zernahi nazioaren izenean. Hain zuzen helbu-

ruak garbitu du ekintzarik zikinena, koldarrena,

pentsaezinena.

Nazionalismoak egin (egiten) duena begi bis-

tan da: frantsesek kanakoekin, alemanak fran-

tsesekin, frantsesak alemanekin, alemanak

juduekin, juduak arabeekin, turkoak kurdoekin,

alemanak turkoekin, txinoak tibetanoekin, japo-

nesak txinoekin, espainolak amerindioekin, brasi-

leftoak yanomaniekin... luza zazu zuhaurrek den-

bora eta papera baduzu.

Hau guzia ikusirik, derradan argi eta garbi, ni

ez nizela nazionalista. Euskal nazionalismoa?

Txisterik ez, faborez. Nazionalismoañ maixu

direnei (horregatik dituzte estatu nazionalistak)

alde txarrak kopiatu baizik ez da egin; amua iren-

tsirik nazionalista-tzal hartuak izan eta, makurra-

go dena, sinistu.

Hala gabiltza.

Egunkaria ostirala, 1998ko maiatzaren 29a ostirala, 1998ko maiatzaren 29a Egunkaria

Araizko Udalari ere eskatuko zaio euskara kalean ez ezik, barruko funtzionamenduan ere bultzatzeko. • M A I L O P E

Kultur Astea prest dago Zinema, antzerkia, erakusketak eta beste izaneri dira hamar eguriez

Gaur hasi eta

datozen hamar

egunotan

erakusketak,

zinema, antzerkia

eta bestelakoak

bistatuz gozatzeko

parada izanen da

Aste Kulturalean.

ULTUR ASTEAREN XX. ALDIRAKO,

L e i t z a k o K u l t u r t a l d e a k

ekintza ugari antolatu ditu. Egita-

rau oso zabala egin dute eta adin

guztietako lagunek parte hartzeko

modukoa antolatzen saiatu dira.

Helburua euskal kul tura bere za-

b a l t a s u n e a n l a n d u e ta e s k a i n i

nahi izatea izanik, lan gogorra egin

dute antolatzaileek.

Kutur taldekoek adierazi dute-

nez, «urtero ildo hon i j a r r a i t z en

d iogu . G u r e k u l t u r a k d u e n ga-

r r an t z i a e r aba t ekoa da gu re t za t

eta hori da, ha in zuzen, zaba ldu

nahi dugun mezua eta edukia. Era

berean , sa ia tu gara herr i tar guz-

tien intereserako ekintzak antola-

tzen, denok parte hartzeko».

Gaur zabalduko den nekazal la-

nabesen erakusketak 18 urte bete

di tu j a d a n i k . Hala ere, ora indik

ikusmin hand ia sortzen du: «Oso

e r ro tu ta dago. Er rep ika tu egiten

den arren ez du arrakasta galtzen,

he r r i t a r r rek par te har tze zuzena

dutelako. Haien lanabesak eta ar-

telanak ikusgai daude eta erakus-

ketara hurbil tzen direnek ikuste-

ko aukera dute».

ldoia Mart inez-Barranco

Leitzarren artean arrakasta handia du urtero egin ohi den nekazal lanabesen erakusketak. • A R T X I B O K O A

Maiatzak 29, ostirala

22:00: 40 ordu filma eskainiko

dute zineman.

Maiatzak 30, larunbata

11:00: Altxorraren bila j o k u a

plazan.

20:30: Faltzesko abesbatza eta

Asketa elizan

21:30: Hogei urte hauetan Kul-

tur Taldetik eta Kultur Astean lan

eta parte hartu dutenen arteko afa-

Maiatzak 31, igandea

11:00: XVIII. Eskulangintza era-

kusketa.

1 2 : 0 0 : Tr iki t ixa , t x a l a p a r t a ,

taloak.

17:30: Txalaparta erromeria.

Ekainak 1, astelehena

20:00: «Euskal Selekzioa bai»

mahai-ingurua zineman.

(Abel Barriola, lñaki Perurena,

Gabriel Saralegui, ESAITeko partai-

de bat)

Ekairiak 2, asteartea

14:00: irrati saio berezia plazan.

Euskararen autobus ibiltaria

Ekainak 3, asteazkena

20:00: «Pirinioetan zehar» dia-

positiba emanaldia zineman.

Ekainak 4, osteguna

2 0 : 0 0 : G u a t e m a l a r i b u r u z k o

diapositibak eta hitzaldia. Junka l

Otxotorena eta Aitziber Bergarak

emana.

Ekainak 5, ostirala

10:30: Kiki, Koko, Moko eta Flax

pailazoak eskolan.

22:00: 40 ordu filma

" Ekainak 6, larunbata

10:00 Mendi ibilaldia. Eskolako

ikas l eek in n a t u r a r e n i n g u r u k o

jokoak.

18:30 Musika Eskolaren ema-

naldia zineman.

20:00 Gilkixaro taklearen Infer-

nuko atean antzezlana plazan.

Ekainak 7, igandea

11:30 Herriko talde eta koadri-

len arteko jokoak plazan.

14:30 Herri Bazkaria. Txistula-

riak eta txaranga bertan izanen dira.

17:30 Ingurutxoa.

miritzoa Xabier Larraburu

134 sinadura Azterketen garaian gaude. Ikasle- :

ek Alde Zaharreko Liburutegian •

kurtsoan zehar hartutako apunte- :

ak memorizatzen ari dira. Eserle- :

ku guztiak okupatuak, ezinezkoa •

zait liburuak konsultatzea. Fitxa- :

tegia bai, noski, eta gainera oso j

modu erosoan. Hiru gara, hiru, :

goizeko bederatzi terdietan fitxak •

arakatzen ari garen txotxoloak. :

Jakin badakigu ezin izango dugu-:

la libururik eskatu bainan, hala j

etaguztizere, horgaudeizenze- !

rrendak miatzen datu berri baten •

atzetik. Liburutegiko zaindariak :

lasai daude. Konektatua dagoen •

ordenagailu bakarra ere, lasai, :

hutsik. Badira beste bi ordena- :

gailu plastiko batzuetan bilduak, j

inongo kablerik gabe, «hemero- :

teka eta ikerkuntzarako» salatxo j

txiki ilunean. Hor, bostpasei kar- :

teletan ageri den bezela, «ikas- •

tea» espreski / prezeski galerazi- :

tadago. Arraroabadaerekartel- :

txo hauek poztu egiten naute. Ni :

ere «Liburutegian ikastea debe- :

katurikdago» esalditxo itsusi ho- j

rren aldekoa izatea lortu baitute. j

Akaso «ikastea» «memorizatzea» j

hitzarekin ordezkatu beharko ge- j

nuke...bainatira. j

Non daude liburu-irakurleak? j

Liburutegian ez noski! Inondik :

irakurleek kanporatuak izan ba- j

: dira liburutegi honetatik izan da. j

: Beraientzat gela ezin txikiagoa, j

: estua (hamar lagunekin betetzen j

: dena), penagarri bat, zabaldu zu- j

: ten Kale Berrian. Unibertsitatean j

• agintzen dieten liburuen bila dau-:

i den ikasleez beteta egoten da j

j gehienetan eta fitxategien kol- j

j tsultakezdirabatereerosoak. j

j Han liburu hautatu batzuketxera j

j eramateko aukera ematen dizute j

: eta, hortaz, benetako liburutegi j

j baten zerbitzua betetzen du... :

: ' Besteaezdakitnoladefinituere, j

j baina, behintzat, liburutegiaez j

j da. j

: Azterketen garaian gaudenez j

j Kale Berrikoa gaur hutsik, erabat j

: hutsikl,zegoen. Koldo Mitxelena j

j Kulturgunearena ametsa da lu- :

j rralde atzeratu honentzat. Uto- j

j pia. j

j Bitartean Liburutegi berriaren j

: ardura guztia burokraten esku j

j dago. Etahoiekezdirabatere :

: mugitzen. Gure intelektualekez- j

j taere, apikasoldataonegiakdi- :

j tuztelako eta liburuak koltsultatu j

j bainonahiagodutelakozuzene- j

j an erosi edo, istituzio batean la- j

j nean ari direnak, istituzioa berari j

j eros ditzala eskatu. j

: Bukatzeko barkatu 135 sina- j

j durarena. Titulu deigarria zelako- :

j an jarri dut. Gai morboso eta inte- j

j resgarriagoei buruz hitzegin.be- j

j har nuelakoan itxaropentsu hur- j

j bildudenari: barkatu. :

herri atdizkariak Edurne El izondo

Espainiako Gobernuak pres ta tu Posta Plan

berriak postarien ar tean sortu dituen eran-

tzun eta mobilizazioen oihartzuna Ttipi-ttapa aldizkariko orrialdeetara ailegatu da. Azken

zenbakian, Berako postari Javier Maritxala-

r ren auzi horren inguruko iritzia jaso du ha -

mabostekariak: «Espainiako Gobernuak

posta zerbitzuaren pribatizaziora e ramanen

duen Posta Plan berria mar txan jarr i nah i

du. Pribatizatuz gero, badakizu zer den,

er rentagarr i tasuna bilatzen da eta errenta-

garriak ez diren zerbitzuak alde batera utzi

edo garesti tuko dira. Guk prezio egokiak di-

Postarieri greba tuen posta publikoa defendatzen dugu. In-

guru honetan, adibidez, kar tak baserr ie tara

eramatea ez da errentagarria. Hiri ba tean

erraxa da, portalean sar tu eta ehun kar ta

uzten ahal dituzu, baina baserr i ra igual kar-

ta bakarrarekin joaten zara. Hori ez da

errentagarria egundaino, baina gu jende gu-

ziak bere kar tak egunero hartzeko eskubide-

aren alde gaude, errentagarriak ez diren zer-

bitzuak errentagarriekin konpentsatuz . Ho-

rregatik gara zerbitzu publikoa».

Lanpostuen etorkizunaz kezkatuta ager-

tzen da Maritxalar Ttipi-ttapa-n: «Errentaga-

r r i tasun soil-soila bilatzearen ondorioa da.

Zenbat eta langile guttiago, o rduan eta

errentagarriagoa. Plan hori ateratzen

bada , aitzin-erretiroak eta berehala etorriko

dira». Posta zerbitzuaren egungo egoeraz

zera dio Berako postariak: «Oraingo geldial-

diekin zera erraten ziguten, 'zuek diru

gehiago eta lan guttiago nah i duzue' , baina

mobilizazio hauek ez dute soldatarekin zeri-

kusirik. Egia da gestio txarra izan dela

ur teotan eta es ta tuarenak izatetik erakun-

de enpresariala Izatera p a s a t u gara ia ente-

ra tu gabe».

ostirala, 1998ko maiatzaren 1a Egunkariaj

Mctfarkaria 4

lMafarroako Liburntegi Orkorra Goberriuak

lnteridentziako

orubean kokatu nahi

du, baina Udalak ez

du lrurieko Alde

Zaharretik atera nahi

Egun San Frantzisko Plazan

dagoen Nafarroako Liburutegi

Orokorra ezin lekutuz dabiltza

Gobernua eta Iruñeko Udala.

Lehenak Intendentziako orubera

eraman nahi du eta bigarrenak,

berriz, ez duela hiriburuko Alde

Zaharretik aterako dio. Ezbaiak

luze dirau eta bien bitartean,

erabiltzailea galtzaile,

eskaintzen den zerbitzua

eskasa delako.

1* RUÑEKO ALDE ZAHARREKO SAN FRANTZISKO

Plazan kokatzen den Nekazaritza eraikinak,

Nafarroako Liburutegi Orokorra lekutzen duena,

a legia , ez d u a s p a l d i t x o a n g e h i a g o r a k o

ematen. Hori dela eta, Gobernuak ez ezik,

Udalak ere a spa ld i an bes t e k a k a p e n e r e n

ba t aurki tu behar zaiola argi adierazi dute.

Bi a ldeak i r t enb ideren b a t a u r k i t u b e h a r

dela badiote ere, ez dira ados jar tzen koka-

penean. Libuerutegi Orokorra 1971an eza-

rri zen Nekazaritzako eraikinan. Tomas Ye-

rro, Principe de Vianako zuzendariaren us -

tetan o rduan jadan ikbaz i tuengabez iak : ez

zuen leku nahikoa eta ez zen pentsa tu libu-

rutegi moderno ba t ek beha r d i tuen beha -

r re tarako. Egoera gero eta larraiagoa dela

ikusirik arazoa azken hilabeteetan azalera-

tu egin da.

J o a n den u r r i an bildu ziren Nafarroako

G o b e r n u a e ta I r u ñ e k o Uda la L iburu teg i

Orokorra Santo Domingoko ho r tue t an ko-

katzeko aukeraz mintzatzeko.

Udalak aginduta Patxi Mangado arkitek-

t o a k h o r t u e t a r a k o e g i n d a k o p r o i e k t u a i k e r t u

zuen. Aldi berean, kokapen hori ez zela egokia ar-

gudiatzen zuenak, Principe de Viana erakundeak,

beste bi txosten egin zituen Liburutegia hor tue tan

ez paratzeko gomendatuz. J ak ina denez, uztaile-

an Principe de Viana e rakundeak Iruñeko harre-

s i tua (Gotorlekua, harres iak eta San Kristobalgo

gotorlekua) gizateriaren ondare historiko aldarri-

k a t z e a p r o p o s a t u z u e n U n e s c o n ( H e z k u n t z a ,

Zientzia e ta Kul tu ra rako Nazio Ba tuen E r a k u n -

dea). Beraz, arrazoi jur idiko-ondarezkoek Santo

Domingon ez egiteko diote. Hori guzt ia a in tza t

har tuz, Principe de Vianak Intendentzia izandako

o r u b e a n p roposa tu du kokapena . Txosten dan-

tzan eta ika-mikan murgildutik alkateak zein pre-

s identeak batzorde mistoa e ra tu zuten l iburute-

giari toki jakin bat aurkitzeko.

Azkenekoz joan den ostiralean bildu ziren bi al-

Tomas Yerro:

«Liburutegi

Orokorrak

informazio,

topagune eta

formazio tokia

behar luke eta

hori egun

ezinezkoa da»

deak eta bako i tzak berea r i e u s t e n dio te-

mati.

Bi e rakundeen arteko eztabaidak jarra i -

tzen d u e n b i t a r t ean , erabi l tzai lea da gal-

tzaile. «Iruindarrek du t en biblioteka zerbi-

tzua oso eskasa da, herr ia ldeko bes te toki

b a t z u e t a k o a ba ino txa r ragoa da», dio To-

m a s Yerrok. «Behin kokapen guzt iak iker-

t u t a Intendentziako egoitza izandakoa eta

egun aparka lekua denak ditu nah i genituz-

keen baldintza guzt iak: sarbide , komun i -

kazioa eta ikuspen onak. Etengabeko joan-

etorria du eta Alde Zahar ra e ta II Zabalgu-

nea ren a r t ean koka tuko litzateke. Bestal-

de, Audi tor ioa e t a K o n g r e s u e n J a u r e g i a

o n d o a n k o k a t u k o da, En tzu teg i Zaha r r a -

ren atzean dagoen aparkalekuan».

Ba ina a rgud io h o r r e n a u r r e a n Uda lak

bereari eus ten dio eta Liburutegi Orokorra

Alde Zaha r r ean nah i due la dio. Mikel Markinez,

k u l t u r a gaietarako I ruñeko a lka te ra ren aho lku-

laren arabera , Udalak liburutegia Alde Zahar rean

n a h i du , S a n t o Domingoko h o r t u e t a n ez b a d a ,

b e s t e n o n b a i t e n k o k a t u k o l i t za teke . «Besteak

bes t e a i p a t u di ra E r r egeo rdea ren J a u r e g i a edo

egungo l iburutegiaren p a r e a n dagoen S a n Fran-

tzisko Eskola. Eskatzen diren ezaugarri tekniko-

ak bad i tuz te e ta leku sobera», a z p i m a r r a t u du .

Baina Udalak ez du argudio hori bakarr ik mahai -

g a n e r a t u . S a n t o D o m l n g o k o h o r t u e n o n d o a n

Kultura eta Hezkuntza Saila eta Nafarroako Mu-

seoa d a u d e e ta Artxibategi Orokor r a i n g u r u r a

e r a m a n n a h i da. Hori dela eta, Jcultura b i lgune

horiei guztiei Liburutegia gehitu nah i zaie. «Libu-

rutegiak erakargarr ia izan behar du eta Alde Za-

har ra ren dinamizatzaile. Hori da interesatzen zai-

guna», argudiatu du Markinezek. Dena den, ez da

us t e berekoa Tomas Yerro eta Liburutegi Oroko-

r r a k Alde Z a h a r r a d inamiza tuko duela pen t sa -

tzea ez da egokia. «San Frantzisko Plazan koka-

tzen den l iburutegia Nafarroako Liburutegi Oro-

korra da. Plaza l iburutegiaren zerbitzu ordue tan

eta behin isten denean ere aurkezten duen irudia

ez da nah i genukeena. Arazoak izan ditugu libu-

rutegian, behin baino gehiagotan sa r tu izan dira

drogazaleak komune ta ra droga ziztatzera eta itxi

egin izan behar ditugu. Beste behin, tekniko bati

l abana atera zion lapurre ta sa r tu zen batek. Libu-

rutegi orokor ba tek egun batet ik bestere hor da-

goen gizarte egoera a lda tuko duela pen t sa tzeak

ez du zentzurik».

Liburutegi orokor baten ikuspegirik ez

S a n Frantziskoko l iburutegiak egun 247 .142 li-

b u r u biltzen ditu. J o a n den u r t ean 64.200 ale utzi

z i t u e n m a i l e g u a n e t a g a i n o n t z e k o 1 8 2 . 9 4 2 a k

kontsu l ta rakodi tu . Egun d a u d e n l iburutegi mo-

dernoen egitura jarra i tuz , Donostiako Koldo MiT

txelena, kasu, l iburutegiak gordetzen di tuen fon-

do geh ienak erabi l tzai learen zerb i tzura egoteaz

gain, e sku ra errazak izan beha r luketeke. Baina

hori ezinezkoa da ha ra t hurbil tzen denarentzako,

fondo gehienak sotoan edo beheko solairuan dau-

delako eta erabiltzaileak zaharki tuak dauden es-

ku-fitxategien bidez egin beha r du sis tema ez da-

goelako informatizatua. Honi «kronikoa» b ihur tu

den beste arazo ba t gehitu behar zaio. Gaur egun,

Liburutegi Orokorraren erabiltzaile gehienak, ka-

sik % 100 hara ikastera joaten diren ikasleak dira.

«Hori a s taker ia da . G a u r k o t u t a k o fondoak ez

ezik, izaera historikoa du ten fondo auni tz di tuen

l iburutegi ba ten tzako . Ez da aprobetxatzen ira-

kurke ta lekuak ikasleak betetzen dituztelako. As-

Intendenb

orubean

Principe

Vianal

liburutej;

MIKELS

kotan ez dute h a n dagoen agiririk

k o n t s u l t a t z e n e ta bes te r ik gabe

ikastera doaz. Hori dela eta, postu

jak in ba tzuk ikertzaileentzat gor-

detzea. Nafarroako liburutegi as-

kok Liburutegi Orokorrak ba ino

itxura eta zerbitzu hobeagoa dute.

L i b u r u t e g i h o r i a u r k e z t u ez ina

da», n a b a r m e n d u du Yerrok, kez-

katuta .

Pr incipe de Vianako zuzenda-

riaren aburuz, Udalari Nafarroako

Liburutegi Orokorrak zein e redu

ha r tu behar lukeen baino gehiago

ha ren kokapena interesatzen zaio.

«Udalak ez du aipatzen zein libu-

rutegi eredu nahi duen. Berak us-

te du hor kokatu daitekeela libu-

rutegict, h i r i a r en e rd ian dagoela

a r g u d i a t u z e ta aza l e ra n a h i k o a

duelako. Hark hirigintza du lehen-

tasun . Guk aldiz diogu, liburutegi

orokorrak beha r duela izan lehe-

nik eta behin, Foru Komunitateko

l iburutegia . Hau da, bi ldu b e h a r

du herrialdeak duen ondare histo-

r ikoa, egun d i t uen fondoen alde

g a r r a n t z i t s u e n a eta ba l io t suena

dena, hasi XV. mendearen bukae-

r a n i n p r i m i t u t a k o l i b u r u e t a t t k

h a s i e t a XIX. mendera r t ekoak» ,

gaineratu du.

Era berean , bes te bi ezaugarr i

erantsi dizkio Yerrok asmoari. Ba-

tetik, l iburutegiak hiri guztiaren-

tzat l iburufegi publiko izan behar

l u k e . H o r r e t a r a k o l i b u r u a k ez

ez ik , e s k a i n i b e h a r k o l i r a t e k e

ikus-entzutezko ins ta l akun tzak ,

d i skak , bideoak, aldizkari ugari ,

egunka r i ak e ta a s k o t a n a h a z t e n

den informazio orokorra. Finean, kul turaz landa,

hiritarrari in te resa tzen zaion bes te edozein gai.

«Liburutegia informazio, topagune eta formazio

tokia behar luke eta hori egun ezinezkoa da», dio

Principe de Vianako a rduradunak . Bestetik, Nafa-

rroako liburutegi sa rearen mu ina izan behar du.

Egun 87 liburutegi daude herrialdean. Prakt ikan

Sanantziskokoa Iruñerriko

sarearen buru Nafarroako liisarea 50ko

hamarkadan&en Jaime

del Burgo, egu algnacio del

Burgo PPkopi tariaren aita

denak. BehaH Bkaziorik

eta sare osatu !egina, egun

egoera askoh marren, li-

burutegiak eti 'tegiak arau-

tuko dituenle iaegin. Hori

dela eta, Udali Gobernuak

ez dakite zein' toitzaren

erantzunkizui nugak. Hori

guztia arautui legeaegiten

ari diren bitari Hurak badu

Irtenbiderik SfSskoko li-

burutegirako.

Egoitzaz ali san Fran-

tziskoko llburt teku asko

huts ik geratti P dela eta,

Principe de Vianak Udalari propo-

sa tu dio zerbitzu bereziaz horni-

tzea eta Iruñerrian eratzen ari den

liburutegi sarearen b u r u izatea.

Udalari Iruñeko liburutegien egoe-

ra hobetzeko aukera emateaz

gain, ez dauden auzoetan (Mende-

baldea, I turrama, Azpilagaña, II

Zabalgunea eta Mendillorri) libu-

rutegiak sortzea eskainl zaio. Ildo

beretik, Liburutegi Orokorra alda-

tzean Nekazaritzako egoitzak libu-

rutegi publiko izaten jarrai tu luke.

«Aintzat har tu behar da egoitza

berriarekin fondo asko ha ra t joa-

nen liratekeela. Beraz, hemengoa-

ren tokia eta zerbitzuak hobetuko

lirateke eta auzo liburutegi bikai-

na izanen genuke», dio Yerrok.

liburutegi publikoen sarea (Iruñerrikoak eta bes-

teak) eta Liburutegi Orokorra ez daude uz ta r tuak

eta horrek ez du zentzurik. «Liburutegi orokor ba t

t o p a g u n e r a k o toki gozoa izan b e h a r du , l i bu ru

e r a k u s k e t a k egiteko ba l i aga r r i a , a r g i t a l p e n a k

aurkez teko e remua , e ra ik ina egokia izan b e h a r

du, pasabideko kokagune ba tean , era ik inak be-

rak izan behar du erakargarria eta S a n Francisko-

koarekin ez da hori gertatzen».

Dena den, libirutegiaren bide a ran tza t suak ba-

du aipatzeko onik. Gabeziak handiak diren arren,

Yerrok adierazi duenez, eskaintzen den zerbitzua

ez da txarra. «Traba eta gabezia handiak badi tugu

ere, ematen den mai-

legu ze rb i t zua h a n - x

d ia d a . E s k a i n t z e n : * *

den zerbitzu ona ber-

t a n l an egi ten d u t e -

nen profesionaltasu-

nari zor zaio eta ez li-

b u r u t e g i a k d i t u e n

baldintzei», azpima-

r ra tu du.

Erabakia, politikoen

esku I ruñeko Udalba tzak

L i b u r u t e g i a S a n t o

D o m i n g o n e g i t e a

onar tu zuen. Gober-

n u a n hirukoa zegoe-

n e a n I n t e n d e n t z i a

egiteko apos tua egin

zuen baina Gobernu

aldaketarekin, irizpi-

d e a k a l d a t u eg in

ziren. Ildo hor re tan ,

aferan irizpide politi-

koen gainetik tekni-

k o a k b e h a r z u t e l a

ga i l endu e s a n z u e n

Miguel S a n z p r e s i -

d e n t e a k j o a n d e n

u r r i a n . D e n a d e n ,

gaia mami t zen h a s i

bes te r ik ez da egin.

E r a b e r e a n , a in t za t

ha r tu behar da libu-

r u t e g i a k a r a u t z e n

d i t u e n l e g e r i k ez

d e l a o r a i n d i k eg in

e t a L i b u r u t e g i a r e n

o i n a r r i a k z e h a z t e a

are zailagoa dela. Bi

Udalak Santo

Domingoko

hortuetan kokatu

nahi luke. •

M l K E L SAIZ

aldeak oraindik zehaztu ez den beste bilera bate-

tan biltzeko konpromezua besterik ez dute ha r tu

oraingoz. Nolanahi ere, Yerrok politikariek tekni-

koek a h o l k u t a k o a a in t za t h a r t u k o d u t e n a r e n

i txaropena du. «Nafarrentzako i ruzurra eta ardu-

ragabekeria politikoa litzateke milioi asko inber-

t i t zea e g u n d a u d e n e s k a k i z u n e n e t a r a egoki-

tzen ez den liburutegi ba t egiteko. Udalaren nahi

politiko ba t dela medio, Liburutegi Orokorraren

etorkizuna hipotekatzen ariko ginateke», b u k a t u

du.

— » l r e n e Arrizurieta

San Frantziskoko

plazako egoitza

txikiegia da

Liburutegi

Orokorrarentzako. •

MIKEL SAIZ

Egunkaria ostirala, 1998ko maiatzaren 29a ostirala, 1998ko maiatzaren 29a Egunkaria

K l a s i k o b i t x i • a r r o r i t k l a s i k o

Joxemiel Bidador

ltxaroperiak oro errekara

joan ez zireneko Berriki Andolin Eguzkitzak 36.eko gerra aurretiko Nafarroako

giro abertzalea oroitarazi digu bere azken elaberrian, baina

beltzetik zurira arteko nabar guziak ez zizkigun aipatu

EZ DA LUZE IGARO ANDOLIN

Eguzkitza bizkaitarrak, beste behin Nafarroaren zirrarak aztiturik, gurea aitzaki izkiriagai harturik, lan berria eskeini digu-netik, Herioaren itzalpeetan la-nari buruz ari naiz naski. Txala-partakoek oso gai nafartzat zute-larik, aurkezpena Iruñean egin zuten, eta hantxe izan zuen gure unibertsitate irakasle finduak Nafarroan horren zoragarri zotu-katzeko lain ikusi duena azaltze-ko aukera. Niketz bederen, ela-berria den arren, historian oina-rria duen neurrian, aipamen ha-bororen egarriz geratua nintzen behin irakurrita, eta literatura aldetik ezer gutxi eskeiñiagatik, Claveria Arzak arestikoan ere moldetik elkiarazi Nafarroako jeltzaleen atzen/lehenbizi men-deurrenazko bi liburukiduna os-tokatu izan dut. Guztiarekin, badira hainbat izen, gertaera zein toki, nahikoa oharkabean pasatu ohi direnak, bi hauetan ere. Izan ere, giza gauzak bitar-tasunean sailkatzeko ohitura undatsa izaten ohi baitugu, gu-rean ere, eta beltza/txuria, bai/ez, ona/txarra, gu/haiek eta gisa horretako pare nazkantee-kin batera, jeltzale/espainiarza-le proposatu ohi zaigu, usuene-tan, hagitzez korapilotsuagoa izan deno.

Nahiz Pakita Fernandez Zaba-leta bildumajeltzale gehienetan aipatu egiten den, ez ohi da bere alor literarioa kontutan eduki-tzen. Jimeno Juriok fagot jole fa-matuaren alabatzat aurkeztu zi-gun. Politika mailan, bederen, izen sonatua zen berea. Emaku-me Abertzale Batza 1922.ean sortu zen Bilbon, eta handik gu-txira, Primo de Riveraren agin-taldian, debekatua izan bazen ere, 1931. ean berregin zitzai-gun, Bizkaitik hasita. Nafarroa-ko lehenbiziko taldea Iruñean eratu zen 1931,eko urriaren 29an, eta Lizarrakoa azaroaren 14an. Ordutik talde ugari ager-tuko ziren Nafarroa osoan zehar 1932. urtean: Agoitzen -urtarri-laren 29an-, Leitzan -urtarrila-

ren 31an-, Tafallan -otsailaren 24an-, Martzillan -apirilaren 7an-, Goizuetan -apirilaren 30an-, Arbizun -maiatzaren 16an-, Obanosen -ekainaren 5ean-, Auritzen -uz-tailaren 27an-, Zangotzan -abuztuaren 18an-, Iture-nen -urriaren 20an-, Atarra-bian -urriaren 21an- etaeza-gutzen ez di-ren datetan Elizondon, Irurtzunen eta Sesman ere bai. Gerratea hasi zenean, bazeuden 30 talde gehiago sor-tze bideetan, eta 2.000tik gorako bazkide. Iruñeko taldearen le-henbiziko lehendakaria Pakita Fernandez Zabaleta izan zen, 1934.ean egin bigarren bilkure-tan idazkari j arraitu zuela.

Ezaguna egin zen hizlari beza-la, eta aunitzetan arizan zen jel-tzaleen aldeko botoa eskatzen herrietan eginiko mitinetan. Ma-nuel Irujorekin batera Tafallan izanzen 1932.eko abenduaren 8an, eta 1933.eko hauteskunde-etarako mitinak Olaguen eta Os-tizen -azaroaren 12an-, eta Urrotz eta Monrealen -azaroaren 13an- eman zituen, Jose Agerre euskaltzainarekin batera. Julia iruindarra ez zen euskalduna sortzez, baina zalui euskaldun-duko zen. Blas Alegria lakuntza-rrak bere Gure ama-n honela ja-so zigun haren aipamena: «Juli Fernandez anderetxua: bein ba-ño geiagotan itzaldi sendoak egin ditu euskeraz. Aietako bat argitaratu du Euskalerriaren Al-de aldistingiak, eta beste bat, euskara ikasten asi zanetik urte betean esana, bigarren euskale-gunetako itzaldiak, Bermeon», Hitzaldi horren gaia emakumeen etorkizuna genuen, eta 1926. ean argitara eman zuten.

Migel Jabier Urmeneta Iruñe-ko bihotzean jaio zen, Sarasate pasealekuaren parean, 1915.eko azaroaren 26an. 12

anai-arrebetan nagusia, aita j | Ataulfo Urmeneta Zidriain zuen, f§ Cubako gerratean Carlos V. itsasontzian egona, matematika §f irakaslea eta udal aurrezki kutxako zuzendaria izan zena, 1

baita La voz de Navarra

egunkariaren 1 kolaboratzailea - | bera izan zen 1 1931.eko apirila- f ren 14an errepu- | blikari ongi eto- f rria eman ziona-. j Ama, Maria

Ajarnaute Arrati- ] bel zuen. Gure

Migel Jabier arte eta lan-bideen eskolan ikasi zuen -aka-so Manezaundi irakasle zukeen-, eta 16 urterekinjada Amaiur aldizkarian kolaboratu zuen Gaur ezizenez Euzkadiko istorio grafiko batekin. Ingelesa Kan-paia karrikako Stella Hatway-ekin ikasi zuen, eta euskara Higinio Jauregi Idiazabalgo ape-zarekin, Alabaina, gerrateare-kin, rekete sartzea erabakirik, zer gerta ere, Somosierrara joan zen, eta hantxe hasiko zuen karrera militar naroa: 1941,ean Dibisio Urdinean Errusian, bai-ta geroxeago Kansasko Fort Lea-venworth-en ikasi. Haatik, 1954.ean aurrezki kutxako zuzendari sartu zen, aitaren ordeko. 1957.ean Kontxita Otsoa Goienetxerekin ezkondu, eta handik gutxira, Iruñeko alkatea izan zen Xabier Pueyo-ren ostean. Bere ibilaldi politi-koa hasi baizik ez zen egin: 1964.ean foru diputadua izan zen Felix Uharte Goñi karlista-rekin. Orduan, euskararena ahanztorratu ez zitzaiola garbi utzirik, Principe de Viana aldiz-kariaren euskarazko gehigarria, Orreaga, Amadeo Marko Ilintxe-tarekin sortarazi zuen 1966.eko otsailean, handik gutxira Eus-kaltzaindiak laguntzaile izenda-tu zuela, ber urteko azaroaren 25ean hain zuzen. 1977.ean Xalbador saria sortuko zuen, hil aurretik oraino, euskara ikasle zirauela.

P a v t z i k u P e r u r e n a

Bizia ehundegi

jfet fa r lCct r i «j

ALA DIO J . S A R R I O -

nandiak: «Ehun-tzea da izkiriatzea-ren lehen metafora.

Philomelaren mito grekoan ager-tzan da iadanik, Tereok bortxatu eta muturik utzi du oihanean, eta Philomelak oihal bat ehunduz eta bordatuz kondatzen du bere isto-ria eta Tereoren krimena sala-tzen. Oihal hori da literatura, bizi-tzak egiten dizkigun kalteen aur-kako babesa».

Eta Ehundegiko Dama izeneko artikuluan, gai berari buruzko go-goeta egiten du: «Ehundegiko da-ma, W.H.Hunt pintore prerafae-listaren ustez, talaian dagoen ari-ma da, isolamendu urrin eta ilu-nean, eta lekoreko amodio deiari amore emanez gero harian endre-gaturik galduko da».

Betidanik liluratu izan nau ehule kontu metaforiko honek, bere aldaera guzietan: ehundu, josi, irun, brodatu, zurtzitu... Nahigabean datoz aditz sorginok nere sentimenduen ehundegira. Eta inola ere ezin dut ekarri gogo-ra, gizakion munduko sinua, ehule baten eskuetan nahasten diren bi hari (zinezko eta grinez-ko) horien itudipean baino eder-kiago.

Esku biak, orratzei eraginez, zinezko oihal zuria ehuntzen, eta aldi berean, gogobihotzak, arima-ri eraginez, irudipen eta grinezko oihal gorria ehuntzen. Bi hariak, zuria eta gorria, zinezkoa eta gri-nezkoa, batera ari dira ehulearen baitan, baina ezin dira elkar lotu, ezin elkarrengandik askatu, eta haietan jadanik betirako endre-gatua, galduko dizu bere burua ehuleak, gizonak,

Eta J. Sarrionandiak gogoratu digun Arthur erregearen leienda-ko mito horren oihartzun berbe-rak ditu 'Brodatzen ari nintzen' izeneko gure kanta ezagunak ere:

Brodatzen ari nintzen ene salan jarririk

Aire bat entzun nuen itsasoko aldetik...

Brodatze lana utzi eta badoa dama gaztea i tsas kan tuaren atzetik. baina marinel kantariak bere untzian gatib.atu du. Amo-diozko ametsetarik esnatzen da dama gaztea atzera, eta gurasoen gortera nahi luke itzuli, baina

ezin, itsas zabalean galdua baita ordurako belauntzia, eta:

Dama gazte xarmantak hor hartzen du ezpata!

Bihotzetik sartzen ta, hila doa lurrera!

Eta Arthurren aipatu leienda gorpuzten duela frogatzeko, ikus ahapaldi guziak Kantuz (Elkar, 1980) kantu l iburuan, 83-84 orrietan.

Mito honetan, itsas kantuak xoratzen du thulea, eta hain zu-zen, kantaminaren sinbolotzat gelditu zaigu ehulea (garbaria, go-rulea, dendaria, joskina) gure usarioan. Niri halaxe gogora arazi didate behintzat gure jakintsu xa-harrok.

Azpirozko Anjel Otsanbelak, behiala Gorritiko Danbolinaz: «Euntzalea emen zan' ori, ta eune • itten danboliñe joaz ariazten emen zittun gabez peonak lanen».

Leitzan Miel Sukuntzak esana: «Leitzalarren, Urkizun izakio Yo-antzarko arbiborda, ta an artzai zegoala, artillezko galtzerdik itten aitzen gure attuna zena kantari, ta ala sumatzen zuenen: ara! asi dok Urkixuko kaltxetero».

Aitari Goizuetan jasoa: «Neku len leno txabol txar bat besteik ez men uen, ta bizi men uen euntza-lea; senar emaztek bizitzen emen i t tuen, ta kantar i aitzen men ittuen eunkik itten».

Ehuleak, bistan da, xarma be-rezia utzi duela gure gurasoen oroimenean, eta gure irudimene-an, eta esan gabe doa, maiz kasta eta bizimodu xelebre samarrekoa genuela. Hiru Truku-en baladan ere, 'Zazpi Nobixo' izenekoan, ho-nela ageri zaigu:

Seigarren nobixoa Ustakio eulia,

prakasar iñusente, koittedu po-bria.

Beren negarkanta eta danbo-lin, gure herriskok liluratuz, aise bertakotu ziren ehuleak, eta gure folkloreak (batipat ahozkoak, kantak, bertsolaritzak) asko zor die.

Eta ehule xaharron omenez, gogora dezagun, testo hitza tex-tus hitzetik datorrela, texo / adi-tzaren partizipio iraganekotik, eta ehundu esan nahi duela sortzez.

: Motxorrosolo »

Eraztuna HU R R E N G O URTEKOAK PRESTATZEN HASIAK DIRA. ARRANTZA GARAIA.

Oraingo honetan, Aitor-eneko barrutian ari dira. Arrantza egite-ko tenorean arte ezberdinak baliatu daitezke. Saiatuak, haztegietako-ak ez diren izokinak harrapatzen, trebetasuna erakutsi beharra dau-ka. Bakarren batek, amu gisa, eraztuna baliatzen zuen. Eraztunaren garaiak igaroak, atari aldean, eraztungileek bere horretan diraute.

Egunkaria ostirala, 1998ko e k a i n a r e n 12a -

U b ' d k l ' j ijSp Ek imerka tuko arduraduna

«Elefantean paseatzen den txinaurria da ekimerkatua»

Ekimerkatuk eta Eroski kooperatibak

akordio bat sinatu berri dute.

Aurrerantzean Ekimerkaturen bidez

merkaturatzen diren produktuak

kooperatibak dituen salmenta guneetan

erosi ahal izanen dira. Ubaldo

Gonzalez, Nafarroan Ekimerkatuko

arduradunaren iritziz, kontsumitzailea

salerosketa horren atzean dagoen

errealitateaz ohartzea nahi dute.

NAFARROAN HAMAIKA URTE BADA-

ramatza ere Kanariar Uhar-tetako doinua gordetzen du Ubaldo-ren hizkerak. Elkartasunaren espa-rruan aspaldian murgildua, uraren eramanaren aurka doazela bada-kien arren, beharra dutenekin lan egiten gozatzen dela nabari du. I Kudeatzen dituzuen produk-

tuak merkaturatzeko akordioa sinatu berri duzue Eroskirekin. Zertan datza? Produktuen soberakina dugu eta

kontsumitzaileei horiek saltzeko beharrezkoak ditugu gune egonko-rrak. Ohikoak ditugun kontsumi-tzaileez gain, beste kontsumitzaile-etara ere iritsi nahi genuke. Eroskik bere salmenta guneak eskaini diz-kigu ohiko kontsumitzaileri, hau da, elkartasunarekin zerikusia ez duen kontsumitzaileari, produk-tuok erosteko aukera emateko. I Dena den, salerosketa arrunta

egiteaz gain, beste helbururik izanen duzue. Bai. Helburua ez da bakarrik

ahal den gehien saltzea. Produktu horien sal-erosketaren atzean da-goen errealitatea ezagutarazi nahi dugu, batipat. Produktuekin pro-duktoreen eta kooperatiba horien informazioa doa. • Elkartasunezko merkataritzaz

asko hitz egiten da. Dena den, horrelako ekimenek Hegoalde-ko herrien arazoak errotik moi-datu beharrean, ez al dira asko-tan adabakiak jartzera muga-tzen? Merkataritza orok, elkartasunez-

koa izan arren ere, badu bidegabe-keri zerbait . Produktoreak ez du inoiz lortzen bere garapenerako be-harrezkoena duena, merkatuaren legeak ez duelako askotan hori ahal-bidetzen. Kontsumitzailerarentzat bidezkoa izan daitekeena, hau da, produktua merkeagoa izatea, pro-duktorearentzat ez da bidezkoa ez

Nafarroara etorri baino lehen Kanariar Uharteetan

sindikalismoan aritua da Ubaldo Gonzalez. Zuzenbide

ikasketak hasi eta bukatu gabe utzi zituen. Bizitzaren <* egunerokotasunak eta

elkartasunaren jarduerak eman dio liburuek eskaini ez zioten eskarmentua. Iruñera

Santa Luciako proiektuan ijitoekin eta portugesekin lan

egitera etorri zen.

i§>

Santa Luciakoa utzi eta Ekimerkatu proiektuan sartu zen duela sei urte. Geroztik elkartasun merkataritzaren

gorabeherak ezagutu ez ezik, irmoki bultzatu du Nafarroan.

Herrialdean dauden elkartasun dendez gain, Hegoaldeko produktuentzako merkatu zabalago bat bultzatzen jarraitu nahi luke. Hori

gutxi balitz, produktu berriak merkaturatu nahi lituzkete, zuku

tropikalak kasu.

Lana eta aisialdia uztartzen jakin

du. Gizartean arlo horiek banatzeko dagoen joerarekin ez dator bat, eta dena bateratzen

omen du bakean eta lasai bizitzeko. Atseden hartzen

duenean, familiarekin egoteaz gain, beriziki irakurri egiten omen

du. Baina beti, nola ez, elkartasunarekin zerikusia

duten gaiak.

duelako behar duen soldata lortzen. El-kartasun merkatari-tza produktoreak ohiko merka tuan baino salneurri hobe-agoa lortzen duen heinean ona da. Bes-talde, Hegoaldeko he-rrialdeen garapena hango erreal i ta tea aintzat har tuz egin behar da, horrela bertako egitura eko-nomikoa sustatu da-din. Elkartasun mer-kataritzatik saiatzen gara hango egitura ekonomikoa ez bor-txatzen. Han dituzten produkzio baliabide-

ak aprobetxatu eta ir-tenbide produktiboa ematen diegu. Horrela lortzen dugu bertako biztanleria han gelditzea eta ez du zertan emigratu beharrik hiri handietara. Horrela etorkizuna eta jarraipena lortzeko baliabideak es-kaintzen dizkien egitura sortzen do-az eta horrek sortuko du finean ga-rapena. Elkartasun merkataritzak behin behineko enpresa egiturak ekidin nahi ditu, garapenak zeriku-sia izan behar du bertako errealitate kultural, sozial eta ingurugugiroa-rekin, horrekin zerikusirik ez ba-dauka izan daiteke adabaki hutsa. • Mendebaldeko merkatu indar-

tsu eta globalizatuaren aurrean zein toki duzue?

«Kontsumitzaileak

kontziente izan behar

du elkartasuna

proiektuak diruz

laguntzea baino zerbait

gehiago dela. Bultzatu

dugun ekintzarekin

elkartasun

iraunkorragoa lortzen

da, zonalde jakin

bateko egitura

produktiboa

mantentzen delako»

Elefantearen pare-an dagoen txinau-rria gara. Elefante-an barna paseatzen den txinaurri txikia da elkartasun mer-katua. Mendebalde-ko merka tua (ele-fantea) , ez da konturatu ere egi-ten gure p resen-tziaz. Hori da egun-go e r rea l i t a tea . J o a n den u r t e a n Estatu Espainiarre-an gure salmentak 700 milioili pezeta-koak izan ziren (28 milioi libera). Diru hori huske r i a da, Eroski berak as te

batean edo hilabete batean egiten duen

fakturazioa delako. Baina, dena den, gure lanak etorkizunean era-gina eta zabalkuntza izan dezake. Ideia da txinaurri asko izatea arian ariz elefantearen kolorea aldatze-ko. Europako bes te her r ia lde batzuetan 25 urte daramate elkar-tasun merkataritzarekin lanean eta jarrerak aldatzen doaz. Alema-nian adibidez, e lkar tasunezko merkataritzako produktuak elkar-tasun elkarteen bidez ez ezik ohiko merkatal guneetan saltzen dira.Ez dugu salmenta gune handie tan irla bat sortu nahi, interesatzen zaiguna da Eroski osoa elkartasun proiektua izatea. Dena den, pro-

duktu jakin batzuekin lortu daite-keela frogatuta 'dago, Europako herrialde batzuetan, Alemania eta Holanda, kasu, bilioiak faktura-tzen dira.

• Zergatik erosi behar du kontsu-mitzaileak zuek eskainitakoa? Kontsumitzaileak merkatuan

erosten duen edozein produkturen atzean errealitate sozial bat dago. Bera ez da jakitun ordaintzen duen prezioak baduela eragina ingurugi-roan, ekonomian eta gizarte sare-an. P roduk t^ merkeena erosiz maiz Hegoaldeko herr ia ldeetan bidegabekeria handia egiten dugu. Aldiz, p rodukzioaren kos tuar i gehiago dagokion salneurrla duen produktua eskuratzean lortzen ari gara miserian bizi diren familia asko egoera hortatik ateratzea. 20-50 pezetako aldea ordainduz fami-lia askoren egoera aldatu daiteke. Kontsumitzaileak kontziente izan behar du elkartasuna proiektuak diruz laguntzea baino zerbai t gehiago dela.

• Zenbat kooperatibarekin egiten duzue lan? Lan egiten dugu Nikaragua, Me-

xiko, Txile, Ekuador eta Peruko ko-operatibak biltzen dituzten elkarte-ekin. Hamabosten bat elikagai mer-ka tu ra tzen di tugu ez dugulako gehiago merkaturatzeko aukerarik. Batezere saltzen ditugu kafea, azu-krea, marmelada, eztia eta txokola-tea.

—e» lrene Arrizurieta

ostirala, 1998ko maiatzaren 1a Egunkariaj

Egunkaria

i ost i rala • 1 9 9 8 k o maia tzaren 29 a

Pello Goñi

Manifestua ik gaitzesten dut Lasa, Zabala, Zabaltza eta Basajaunaren he-

riotza eta afera horiek argitzea aldarri-katu egiten dut. Nik gaitzesten dut Guardia Zibila eta Polizia Nazionala-ren jokaera, ez bakarrik Herri Urratse-an edo Berako Nafarroa Oinezean, baizik eta Nafarroaren Egun aunitze-tan eta hainbat tokitan ere. Nik, jaki1

na, tortura gaitzesten dut. Nik euskal presoak Euskal Herrian ikusi nahi ni-tuzke eta kondenaren hiru laurdenak bete dituztenak etxean. Nik German Rodriguezen hilketa eta GAL gaitzes-ten ditut eta Est'atuari indarkeria ez erabiltzeko eskatzen diot, euskal afera elkarrizketatik abiatuta konpontzen saia dadila eskatzen diodan bezala. Nik salatu eta gaitzetsi egiten dut UPNk eta PSOEk euskararekiko duten jokaera maltzurra. Nik ez dut suben-tziorik nahi. Nik ez dut inolako marra-rik paratu nahi. batzuen buruan ma-rra, muga eta mamu gehiegi ikusten dudalakoz. Nik ez dut hildako bakar bat gehiagorik ikusi nahi.

Ziur aski gauza aunitz aipatzea atzendu izanen dut ene manifestu tti-pi honetan eta, aldez aurretik, barka-mena eskatzen dut, baina XXI. mende atariko nafar euskaldun horietako bat naizen aldetik, nik ere hutsuneak ikusten ditut zorioneko manifestua-ren inguruan idatzi diren zenbait arti-kuiutan, mamiari heldu ez diotelako-an nago-eta. Izan ere. ondorioztatu dudanez -etagaizki ulertu badut. zu-zendu, otoi—, biziki ongi dago euska-rari paratzen zaizkion oztopo guztiak salatzea eta gaitzestea, ETAren joka-bidetik datozenak salbu. Ulertu duda-nez, lehen jarrerak batzen gaitu, eta blgarrena —alegia, ETAren jokaera salatzea—, ordea, etsaiari argudioak eskaintzea eta sorgin-ehizari bidea ematea besterik ez da. Barkatu, baina ez nator horrekin bat. Ene ustez, kon-tua da euskarari trabak kentzea, ozto-po horiek non-nahitik etorrita ere. Eta, nere idurikoz, ETAren indarke-riak traba asko paratzen dizkio euska-raren garapenari, bederen, Ñafarroan.

KONTZERTUAK

I Zangoza: Nahi ta Nahiez taldeak k o n t z e r t u a e s k a i n i k o d u gaur, 20 :00e tan Audi tor iu-mean.

I Iruñea: Pablo Sarasa te orkes-trak kontzertua eskainiko du gaur , 20 :00e tan , Gaya r r en An tzok ian . O r k e s t r a k Mo-zart, Stravinsky eta Haydnen piezak interpretatuko ditu.

t Izaba: Charo Indartek eta Er-nesto Schimedek kontzertua e s k a i n i k o d u t e b i h a r , 21:30etan, elizan.

I Garra lda: Q u i n t e t o C la s iko ganbara musika taldeak kon-t z e r t u a e s k a i n i k o du etzi , 21:30etan, elizan.

ERAKUSKETAK

I Err iberr i : Carlos Fernandez-Ardavinek b i ldu tako erloju go t ikoen e r a k u s k e t a i k u s i da i teke eka ina ren b u k a e r a arte.

I Tutera: Lorenzo Quinnen es-ku l tu rak biltzen di tuen era-k u s k e t a dago zabalik b iha r arte.

> Eiizondo: Fe rmin Arceren es-kul tura zaharberri tu eta bir-porduzi tuen e rakuske ta za-b a l i k dago K u l t u r E t x e a n ekainaren lOeraarte.

BESTELAKOAK

i Altsasu: Heldu den iganderako txirr indula mar txa antola tu du Bardeetara Sakanako Kl-rol batzordeak.-Irteera goize-ko 7:00etan izanen da Altsa-suko autobus geltokitik. Ize-na ekainaren 4a baino lehen eman behar da 46 48 66 tele-fonoan, Altsasuko Mendigoi-zaleak taldean edo Irurtzun-go Iratxo tabernan.

I Berriozar: Bertso afaria izanen da bihar Zulo Alai elkartean 22 :00e tan . Ber t so tan ariko dira J .M. I razu e ta Es t i t xu Arozena.

I Iruñea: Ekainaren 7an Barde-etako Tiro Poligonoaren aur-kako ibilaldia eginen da. Hori dela eta, Dortoka nagia talde-ak txirrindula martxa antola-t u d u B a r d e e t a r a . M a r t x a e k a i n a r e n 5ean a t e r a k o da Gaztelu Plazatik 17:00etan. Pitillasko aintzirara joan eta Beireko aterpean igaroko du-te gaua. Larunbatean Erribe-

rr i ra j oanen dira au tobusez eta ondoren bizikletaz Barde-etara abiatuko dira. Informa-zio gehiago edo izena e m a n nah i d u e n a k dei dezala 948 21 05 30 telefonora edo pasa dadila Merced kaleko 18, be-hetik.

» Bera: Bittor Aierdi Elkarr iko k o o r d i n a t z a i l e n a g u s i a k «Eraiki: bake prozesu batera-

ko proiektu bat» hitzaldia es-kainiko du gaur, 20:30etan, Berako Gure Txokoa elkarte-an. Irlandan bizitzen ari diren b a k e p r o z e s u a r e n e r e d u a Euskal Herrira ere ekar dai-tekeela argudiatuko du.

I Iruñea: Nafarroako ondare na-turala zeharkatuko du. Izena eman nah i duenak 22 43 24 telefonora deitu behar du.

Idatz ezan zerbait alaigarria, triste sentitzen naizenerako•