งานงาน: : การวิ�เคราะห์�และการวิ�เคราะห์�และการจั�ดระบบการจั�ดระบบ

Managing Work flows and conducting job analysis

อาจัารย์�สุ�วิ�ต ศร�ไห์มคณะเทคโนโลยีและการจั�ดการ

มหาวิ�ทยีาล�ยีสงขลานคร�นทร� เขตการศึ�กษาส�ราษฎร�ธาน

2

ประเด�นพิ�จัารณาเพิ!"อการประเด�นพิ�จัารณาเพิ!"อการวิ�เคราะห์�งานวิ�เคราะห์�งาน ประเด�นทั่�"วิไป ได$แก% กลย์�ทั่ธ์� ล'กค$า วิ�ฒนธ์รรม

องค�กร ทั่ร�พิย์ากร เป)นต$น โครงสุร$างองค�กร : เป็#นควิามส�มพั�นธ�อยี&างเป็#น

ทางการและไม&เป็#นทางการระหวิ&างสมาชิ�กขององค�กร ระบบงาน : เป็#นระบบการท*างานท+ถู-กจั�ดข�.นเพั/+อให1องค�กร

สามารถูผล�ตส�นค1าหร/อบร�การให1สามารถูตอบสนองต&อกล�&มล-กค1าได1อยี&างดท+ส�ด

กล�%มทั่+างาน : เป็#นกล�&มบ�คคลท+เก/.อหน�นก�นด1วิยีท�กษะ ควิามสามารถูหลากหลายี ท+ท*างานด1วิยีเป็3าหมายีเดยีวิก�น

พิน�กงาน : บ�คคลท+มหน1าท+และระด�บควิามสามารถูแตก ต&างก�น แต&ล1วินมส&วินสน�บสน�นต&อควิามส*าเร4จัขององค�กร

3

การจั�ดองค�กร การจั�ดองค�กร(Organizing)(Organizing) กระบวินการในการจั�ดโครงสร1างขององค�กร ครอบคล�มเร/+อง การแบ&งงาน การก*าหนดหน1าท+

ควิามร�บผ�ดชิอบ การก*าหนดกล�&มงาน การ ก*าหนดควิามส�มพั�นธ�และสายีการบ�งค�บบ�ญชิา

รวิมท�.งการจั�ดสรรทร�พัยีากร

4

โครงสุร$างองค�กรโครงสุร$างองค�กร (Organization (Organization Structures)Structures)

กรอบโครงงานขององค�กร ท+ก*าหนดงาน กล�&มงาน และควิามส�มพั�นธ�ของงานไวิ1

ป็ระเภทของโครงสร1างองค�กร โครงสร1างองค�กรแบบราชิการ(Bureaucratic)

โครงสร1างองค�กรแบนราบ (Flat) โครงสร1างองค�กรท+ไม&มของเขต(Boundaryless)

5

โครงสุร$างองค�กรแบบราชการ โครงสุร$างองค�กรแบบราชการ(Bureaucratic)(Bureaucratic)

การจั�ดการเป็#นล�กษณะส�+งการ (Top-down approach)

มสายีการบ�งค�บบ�ญชิาหลายีชิ�.น เต�บโตทางอาชิพัตามสายีงานภายีในสายีงาน มควิามชิ*านาญในสายีงานส-ง มค*าบรรยีายีล�กษณะงานท+ชิ�ดเจัน มเส1นแบ&งระหวิ&างงานและแผนกหร/อฝ่8ายีอยี&าง

ชิ�ดเจัน พัน�กงานแต&ละฝ่8ายีท*างานอยี&างเป็#นอ�สระต&อก�น

6

ผั�งองค�กรแบบราชการผั�งองค�กรแบบราชการนายีพัล

นายีพั�น

นายีร1อยี

นายีส�บ

พัลทหาร

7

โครงสุร$างองค�กรแบบโครงสุร$างองค�กรแบบ แบนราบ แบนราบ (Flat)(Flat)

การจั�ดการเป็#นล�กษณะกระจัายีอ*านาจั มสายีการบ�งค�บบ�ญชิาน1อยีชิ�.น สามารถูเต�บโตทางอาชิพัข1ามสายีงานได1 การบรรยีายีล�กษณะงานกวิ1าง มการท*างานข1ามสายีงานและข1ามหน1าท+ ให1ควิามส*าค�ญก�บการท*างานในล�กษณะกล�&ม เน1นให1ควิามส*าค�ญก�บล-กค1า

8

ผั�งองค�กรแบบแบนราบ ผั�งองค�กรแบบแบนราบ(Flat)(Flat)

9

โครงสุร$างองค�กรทั่�"ไม%ม�ขอบเขต โครงสุร$างองค�กรทั่�"ไม%ม�ขอบเขต(Boundaryless)(Boundaryless) ร&วิมม/อก�นระหวิ&างล-กค1า ผ-1ผล�ตและจั�ดส&ง

วิ�ตถู�ด�บ และค-&แข&งข�น ให1ควิามส*าค�ญก�บการท*างานเป็#นกล�&ม ซึ่�+งม

สมาชิ�กท+มชิ*านาญท+แตกต&างก�น มค�ณล�กษณะท+คล1ายีคล�งก�บโครงสร1างองค�กร

แบบแบนราบ

10

ผั�งองค�กรทั่�"ไม%ม�ขอบเขต ผั�งองค�กรทั่�"ไม%ม�ขอบเขต(Boundaryless)(Boundaryless)

องค�กรทั่�" องค�กรทั่�" 11

องค�กรทั่�" องค�กรทั่�" 22

องค�กรทั่�" องค�กรทั่�" 33

11

“ ” ประเด�นเก�"ย์วิก�บ งาน และ “ ” ประเด�นเก�"ย์วิก�บ งาน และแนวิทั่างการจั�ดการแนวิทั่างการจั�ดการ การแบ&งงานต&างๆ ในองค�กรและ

ก*าหนดการต*าแหน&ง หน1าท+ การป็ร�บป็ร�งงานท+มอยี-&แล1วิเพั/+อ

เพั�+มป็ระส�ทธ�ภาพัและป็ระส�ทธ�ผล ใชิ1กระบวินการกล�&มก�บงานต&างๆ ก*าหนดวิ&าใครควิรจัะท*าอะไรบ1าง บ�นท�กหน1าท+ งาน และค�ณสมบ�ต�

เฉพัาะของบ�คลากรท+จัะท*างานใน ต*าแหน&ง หน1าท+น� .น

การวิ�เคราะห�ระบบงาน

การออกแบบงาน การสร1างตารางการท*างาน การสร1างกล�&มท*างาน (Team

or Working group) ค*าบรรยีายีล�กษณะงาน การก*าหนดค�ณสมบ�ต�ของผ-1

ป็ฏิ�บ�ต�งาน

ประเด�น แนวิทั่างการจั�ดการ

12

งาน ระบบงานและการ งาน ระบบงานและการวิ�เคราะห�วิ�เคราะห�

งาน ค/อ กล�&มของภาระหน1าท+ และควิามร�บผ�ดชิอบท+มอบหมายีส*าหร�บพัน�กงาน

ระบบงาน ค/อ งานต&างๆ ท+ถู-กจั�ดระบบโดยีมจั�ดม�&งหมายีเพั/+อน*าไป็ส-&เป็3าหมายีขององค�กร

การวิ�เคราะห�ระบบงาน ค/อ กระบวินการพั�จัารณา วิ�เคราะห�วิ&างาน ต&างๆ จัะสามารถูสร1างหร/อเพั�+มค�ณค&าให1ก�บกระบวินการทาง

ธ�รก�จัขององค�กรได1อยี&างไร

13

การวิ�เคราะห์�ระบบงาน การวิ�เคราะห์�ระบบงาน (Work (Work flow analysis)flow analysis)

ควิามต1องการของล-กค1า ควิามพั�งพัอใจัของล-กค1ากระบวินการส&งมอบค�ณค&า

ควิามพิ/งพิอใจั

ของล'กค$า

ควิามต$องการ

ของล'กค$า

การพิ�ฒนา การออกแบบ ผัล�ต ตลาด บร�การ

HRM การบ�ญช� การเง�น ระบบสุารสุนเทั่ศ

14

การออกแบบงานและการออกแบบงานและวิ�เคราะห์�งานวิ�เคราะห์�งานการออกแบบงาน (Job design) ค/อ

กระบวินการก*าหนดงานเฉพัาะอยี&างท+จัะต1องท*า วิ�ธ การท+ใชิ1ในการท*างานต&างๆ และวิ�ธการท+งานมควิาม

เก+ยีวิข1องก�บงานอ/+นๆ ในองค�กรการวิ�เคราะห์�งาน (Job analysis) ค/อ

กระบวินการท+มระบบในการเก4บรวิบรวิมข1อม-ลเก+ยีวิ ก�บงานและก*าหนดท�กษะ หน1าท+และควิามร- 1ท+

ต1องการส*าหร�บงานใดๆ

15

แนวิทั่างการออกแบบแนวิทั่างการออกแบบงานงานการแบ&งงานท+มอยี-&เด�มออกเป็#นงานใหม&การขยีายีหร/อผนวิกหน1าท+งาน การเพั�+มเต�มอ*านาจั หน1าท+ และควิามร�บผ�ด

ชิอบการเป็ล+ยีนแป็ลงหน1าท+งาน

16

การวิ�เคราะห์�งานการวิ�เคราะห์�งานงาน

(Task)

ควิามร�บผั�ดชอบ

(Responsibilities)

ห์น$าทั่�"(Duties)

ค+าบรรย์าย์ล�กษณะงาน(Job description)

การก+าห์นดค�ณสุมบ�ต�ของผั'$ปฏิ�บ�ต�งาน

(Job specification)

ควิามร'$(Knowled

ge)

ทั่�กษะ(Skills)

ควิามสุามารถ(Abilities)

การวิางแผันทั่ร�พิย์ากรมน�ษย์�

การสุรรห์าการค�ดเล!อก

การพิ�ฒนาและฝึ6กอบรมการประเม�นผัลการ

ปฏิ�บ�ต�งานการบร�ห์ารค%าตอบแทั่นสุ�ขภาพิและควิามปลอก

ภ�ย์พิน�กงานและ

แรงงานสุ�มพิ�นธ์�กฎห์มาย์แรงงาน

การวิ�จั�ย์ทั่ร�พิย์ากรมน�ษย์�

การวิ�เคราะห์�งาน(Job

analysis)

17

ข�9นตอนการวิ�เคราะห์�ข�9นตอนการวิ�เคราะห์�งานงาน

วิางแผันวิ�เคราะห์�งาน• ก+าห์นดวิ�ตถ�ประสุงค�การวิ�เคราะห์�งาน• การให์$การสุน�บสุน�นจัากผั'$บร�ห์ารระด�บสุ'ง

วิางแผันวิ�เคราะห์�งาน• ก+าห์นดวิ�ตถ�ประสุงค�การวิ�เคราะห์�งาน• การให์$การสุน�บสุน�นจัากผั'$บร�ห์ารระด�บสุ'งเตร�ย์มวิ�เคราะห์�งาน

• ก+าห์นดงานและวิ�ธ์�การวิ�เคราะห์�• ทั่บทั่วินเอกสุารทั่�"ม�อย์'%แล$วิ•สุ!"อสุารให์$ผั'$ทั่�"เก�"ย์วิข$องทั่ราบ

เตร�ย์มวิ�เคราะห์�งาน• ก+าห์นดงานและวิ�ธ์�การวิ�เคราะห์�• ทั่บทั่วินเอกสุารทั่�"ม�อย์'%แล$วิ•สุ!"อสุารให์$ผั'$ทั่�"เก�"ย์วิข$องทั่ราบ

วิ�เคราะห์�งาน• เก�บรวิบรวิมข$อม'ล• แปรผัลข$อม'ล

วิ�เคราะห์�งาน• เก�บรวิบรวิมข$อม'ล• แปรผัลข$อม'ล

พิ�ฒนาค+าบรรย์าย์ล�กษณะงานและก+าห์นดค�ณสุมบ�ต�ผั'$ปฏิ�บ�ต�งาน

• จั�ดทั่+าต$นร%าง• พิ�จัารณาต$นร%างร%วิมก�บผั'$จั�ดการและพิน�กงาน• ปร�บแก$ต$นร%างและเสุนอฉบ�บสุมบ'รณ�

พิ�ฒนาค+าบรรย์าย์ล�กษณะงานและก+าห์นดค�ณสุมบ�ต�ผั'$ปฏิ�บ�ต�งาน

• จั�ดทั่+าต$นร%าง• พิ�จัารณาต$นร%างร%วิมก�บผั'$จั�ดการและพิน�กงาน• ปร�บแก$ต$นร%างและเสุนอฉบ�บสุมบ'รณ�ปร�บปร�งค+าบรรย์าย์ล�กษณะงานและก+าห์นด

ค�ณสุมบ�ต�ผั'$ปฏิ�บ�ต�งาน• ปร�บปร�งเม!"อองค�กรม�การเปล�"ย์นแปลง• ปร�บปร�งตามระย์ะเวิลาทั่�"ก+าห์นด

ปร�บปร�งค+าบรรย์าย์ล�กษณะงานและก+าห์นดค�ณสุมบ�ต�ผั'$ปฏิ�บ�ต�งาน

• ปร�บปร�งเม!"อองค�กรม�การเปล�"ย์นแปลง• ปร�บปร�งตามระย์ะเวิลาทั่�"ก+าห์นด

1

2

3

4

5

18

เคร!"องม!อในการเก�บร!"องม!อในการเก�บรวิบรวิมข$อม'ลรวิบรวิมข$อม'ล

แบบ ส*ารวิจั (Questionnaires) การส�มภาษณ� (Interview) การส�งเกต (Observation) บ�นท�กเหต�การณ� (Logs/Diaries)

19

ประเด�นการเก�บประเด�นการเก�บรวิบรวิมข$อม'ลรวิบรวิมข$อม'ล หน1าท+ เวิลา กระบวินการท*างานและมาตรฐานการท*างาน งานหล�ก งานพั�เศึษหร/องานรอง

การบ�งค�บบ�ญชิา ฐานะผ-1บ�งค�บบ�ญชิา ฐานะผ-1ใต1บ�งค�บบ�ญชิา

ควิามร�บผ�ดชิอบ การส�+งการและให1ควิามเห4นชิอบ

รายีงาน การเบ�กจั&ายีอน�ม�ต� วิ�สด�อ�ป็กรณ�

ต&างๆ ควิามร�บผ�ดชิอบด1านการเง�น

ควิามส�มพั�นธ�ก�บผ-1อ/+น ควิามส�มพั�นธ�ภายีในองค�กร ควิามส�มพั�นธ�ภายีนอกองค�กร

เง/+อนไขการท*างาน เง/+อนไขทางกายีภาพั เง/+อนไขทางส�งคม การจั-งใจัและค&าตอบแทน

ล�กษณะส&วินบ�คคลของผ-1ป็ฏิ�บ�ต�งาน ควิามร- 1 ท�กษะ ควิามสามารถู ควิามต1องการการฝ่>กอบรม

และพั�ฒนา

20

แห์ล%งข$อม'ลเพิ!"อการแห์ล%งข$อม'ลเพิ!"อการวิ�เคราะห์�งานวิ�เคราะห์�งาน พัน�กงาน ห�วิหน1างาน ผ-1จั�ดการ ผ-1เชิ+ยีวิชิาญด1านการวิ�เคราะห� ล-กค1า

21

การบรรย์าย์ล�กษณะงาน การบรรย์าย์ล�กษณะงาน(Job description)(Job description)

เป)นการระบ�ห์น$าทั่�" ควิามร�บผั�ดชอบ ควิามสุ�มพิ�นธ์�ใน การราย์งาน สุภาพิการทั่+างาน และควิามร�บผั�ดชอบ

ในการบ�งค�บบ�ญชาของงานใดๆ ชิ/+อต*าแหน&งงาน ชิ/+อส�งก�ด ค*าสร�ป็เก+ยีวิก�บงาน ต*าแหน&งผ-1บ�งค�บบ�ญชิาเบ/.องต1น ค&าตอบแทน หน1าท+งานหล�ก หน1าท+งานรอง ควิามส�มพั�นธ�ก�บงา

นอ/+นๆ

22

การก+าห์นดค�ณสุมบ�ต�ของผั'$ปฏิ�บ�ต�งาน การก+าห์นดค�ณสุมบ�ต�ของผั'$ปฏิ�บ�ต�งาน(Job specifications)(Job specifications) เป็#นรายีละเอยีดของค�ณสมบ�ต�พัน�กงานทางด1านควิาม

สามารถู ป็ระสบการณ� ควิามร- 1และท�กษะ ซึ่�+งใชิ1ในการท*างานเฉพัาะอยี&างเพั/+อให1งานป็ระสบควิามส*าเร4จั ต*าแหน&ง เพัศึและอายี� การศึ�กษาและป็ระสบการณ� ควิามสามารถู สภาพัการท*างาน ค�ณสมบ�ต�อ/+น

Suwit SrimaiFaculty of Technology &

Management Prince of Songkla University,

Thailande-mail : suwit.s@psu.ac.th