คํานํา · objective : mbo) ได้ 6 ... ¸ารบริหารเวลา .doc ...

U T Q - 55210 ทกษะการบรหารแนวใหม

1 | ห น า

คานา

เอกสารหลกสตรอบรมแบบ e-Training ทกษะการบรหารแนวใหม เปนหลกสตรฝกอบรมภายใตโครงการพฒนาหลกสตรและดาเนนการฝกอบรมคร ขาราชการพลเรอนและบคลากรทางการศกษาดวยหลกสตรฝกอบรมแบบ e-Training สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยความรวมมอของสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอพฒนาผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการขององคกร โดยพฒนา องคความร ทกษะทใชในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ โดยใชหลกสตรและวทยากรทมคณภาพ เนนการพฒนาโดยการเรยนรดวยตนเองผานเทคโนโลยการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต สามารถเขาถงองคความรในทกททกเวลา

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

หวงเปนอยางยงวาหลกสตรอบรมแบบ e-Training ทกษะการบรหารแนวใหม จะสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาตามเปาหมายและวตถประสงคทกาหนดไว ทงนเพอยงประโยชนตอระบบการศกษาของประเทศไทยตอไป


2 | ห น า

สารบญ

คานา 1 หลกสตร “ทกษะการบรหารแนวใหม” 3 รายละเอยดหลกสตร 4 คาอธบายรายวชา 4 วตถประสงค 4 สาระการอบรม 5 กจกรรมการอบรม 5 สอประกอบการอบรม 5 การวดผลและประเมนผลการอบรม 5 บรรณานกรม 6 เคาโครงเนอหา 7 ตอนท 1 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการบรหารแบบมสวนรวม การบรหารงานแบบไคเซน และเทคนคดชนชวด

14

ตอนท 2 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการบรหารเวลา การบรหารงานโดยยดวตถประสงค และการบรหารงานแบบการเดน MBWA

23

ตอนท 3 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน การรอระบบ และ การบรหารงานมงผลสมฤทธ

32

ตอนท 4 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบ การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด และ วธปฏบตทดทสด ตอนท 5 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการจดการความร องคการแหงการเรยนร และ การเปนชมชนแหงการเรยนร

43

57 ใบงานท 1 71 ใบงานท 2 74 ใบงานท 3 ใบงานท 4 ใบงานท 5

77 80 83

แบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยนหลกสตร 86


3 | ห น า

หลกสตร

ทกษะการบรหารแนวใหม รหส UTQ-55210 ชอหลกสตรรายวชา ทกษะการบรหารแนวใหม

ปรบปรงเนอหาโดย

คณาจารยภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย วทยากร ภาควชานโยบาย การจดการและความเปนผนาทางการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ผทรงคณวฒตรวจสอบเนอหา นางสาววณา อครธรรม ดร.พระ รตนวจตร ดร.พธาน พนทอง ศ.ดร.พฤทธ ศรบรรณพทกษ รศ.ดร.สกร รอดโพธทอง ผศ.ดร.ชญาพมพ อสาโห


4 | ห น า

รายละเอยดหลกสตร คาอธบายรายวชา

การบรหารและการพฒนาองคการถอเปนศลปะอยางหนงในการดาเนนงานใหเปนผลสาเรจ กลาวคอ ผบรหารไมใชเปนผลงมอปฏบต แต จะเปนผใชศลปะในการทาใหผปฏบต ทางานจนสาเรจตามจดมงหมายตามทผบรหารตงใจ ผบรหารยคปจจบนตองเผชญกบสถานการณทหลากหลาย ทาทาย และเปลยนแปลงไปจากเดมมาก จะตองทางานโดยมงเนนแกปญหาทซบซอนตลอดเวลา ตองเผชญกบการแขงขน ตองปฏบตตามระเบยบขอบงคบตางๆ นบวนงานบรหารจะยงยงยากมากขน

วตถประสงค

เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ 1. สามารถอธบายเกยวกบการบรหารการมสวนรวม (Participative Management : PM)ได 2. สามารถอธบายเกยวกบกลยทธการบรหารงานแบบไคเซน (KAIZEN) ได 3. สามารถอธบายเกยวกบเทคนคดชนชวด (KEY PERFORMANCE INDICATORS : KPI)ได 4. สามารถอธบายเกยวกบการบรหารเวลา (Time Management)ได 5. สามารถอธบายเกยวกบการบรหารงานโดยยดวตถประสงค (Management By

Objective : MBO)ได 6. สามารถอธบายเกยวกบการบรหารงานแบบการเดน MBWA ได 7. สามารถอธบายเกยวกบการพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน (Situation

Objective Strategy : SOS)ได 8. สามารถอธบายเกยวกบการรอระบบ (Reengineering)ได 9. สามารถอธบายเกยวกบการบรหารงานมงผลสมฤทธ (Results Based Management :

RBM)ได 10. สามารถอธบายเกยวกบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School – Based

Management : SBM)ได 11. สามารถอธบายเกยวกบการบรหารกจการบานเมองและสงคมทดได 12. สามารถอธบายเกยวกบวธปฏบตทดทสด (Best Practices)ได 13. สามารถอธบายเกยวกบการจดการความร (Knowledge management) 14. สามารถอธบายเกยวกบองคการแหงการเรยนร (Learning Organization) ได 15. สามารถอธบายเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนร (Professional Learning

community: PLC) ได สาระการอบรม

ตอนท 1 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการบรหารแบบมสวนรวม การบรหารงานแบบ ไคเซน และเทคนคดชนชวด

ตอนท 2 ทกษะการบรหารแนวใหมเ กยวกบการบรหารเวลา การบรหารงานโดยยดวตถประสงค และการบรหารงานแบบการเดน MBWA


5 | ห น า

ตอนท 3 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน การรอระบบ และ การบรหารงานมงผลสมฤทธ

ตอนท 4 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบ การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด และ วธปฏบตทดทสด

ตอนท 5 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการจดการความร องคการแหงการเรยนร และ การเปนชมชนแหงการเรยนร

กจกรรมการอบรม

1. ทาแบบทดสอบกอนการอบรม 2. ศกษาเนอหาสาระการอบรมจากสออเลกทรอนกส 3. ศกษาเนอหาเพมเตมจากใบความร 4. สบคนขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนร 5. ทาใบงาน/กจกรรมทกาหนด 6. แสดงความคดเหนตามประเดนทสนใจ 7. แลกเปลยนเรยนรระหวางผเขารบการอบรมกบวทยากรประจาหลกสตร 8. ทาแบบทดสอบหลงการอบรม

สอประกอบการอบรม

1. บทเรยนอเลกทรอนกส 2. ใบความร 3. วดทศน 4. แหลงเรยนรทเกยวของ 5. กระดานสนทนา (Web board) 6. ใบงาน 7. แบบทดสอบ

การวดผลและประเมนผลการอบรม

วธการวดผล 1. การทดสอบกอนและหลงอบรม โดยผเขารบการอบรมจะตองไดคะแนนการทดสอบหลง

เรยนไมนอยกวา รอยละ 70 2. การเขารวมกจกรรม ไดแก สงงานตามใบงานทกาหนด เขารวมกจกรรมบนกระดาน

สนทนา บรรณานกรม วนชย โกลละสต. “การบรหารแบบมสวนรวม”http://opens.dpt.go.th/dpt_kmcenter www.kriwoot.com/flpha/modules/newlist1/uploadfile/jufe.doc www.edu.nu.ac.th/selfaccess/researches/admin/.../175071010135010is.p ww.classifiedthai.com/content.php?article=16951


6 | ห น า

kaizenjapan.blogspot.com http://uhost.rmutp.ac.th/kanlayanee.so/L2/2-3-1-3.html http://www.eepart.com/content-2.html www.tgipmt.com/en/articles/productivity/27/print ww.bu.ac.th/knowledgecenter/executive_journal/jan.../aw019.pdf http://www.si.mahidol.ac.th/th/division/soqd/admin/news_files/400_18_2.pdf http://202.129.32.230:5059/plansp/index.php?name=knowledge&file=readknowledge&i

d=22202.129.32.230:5059/plansp/index.php?name=knowledge&file... th.wikipedia.org/wiki/www.si.mahidol.ac.th/th/division/soqd/admin/news.../400_18_2.

pdf km.camt.cmu.ac.th/mskm(KPI).pdf www.slideshare.net/Jackie72/kpi-key-

performanceindicator. www.moph.go.th/ops/hcrp/download/tqa/kpi%20public%20111.pdf

http://www.moe.go.th/wijai/time%20manag.htm http://www.fisheries.go.th/adminis/%5Cimages%5Ctime.pdf www.moe.go.th/wijai/time%20manag.htm www.fisheries.go.th/adminis/%5Cimages%5Ctime.pdf www.novabizz.com/NovaAce/Time/Time_Management-Effective.htm archive.org › Audio Archive › Community Audio th.wikipedia.org/wiki/การบรหารเวลา

www.edu.tsu.ac.th/edu2011/article_analysis/file/ausuma_49.pdf www.stou.ac.th/thai/schools/sca/document/การบรหารเวลา.doc www.kroobannok.com/blog/21393 www.gotoknow.org › www.sas.mju.ac.th/office/sas2/boxer/498.pdf www.gm.sskru.ac.th/uploads/File/O&M10.ppt www.hrtraining.co.th/inhouse_detail.php?id=34 www.slideshare.net/pajyeeb/mbo.docskn.ac.th/poramast/poramast1.ppt www.weerapong.net › Article 202.29.5.17/edu-admin12/file/asukit/new-borihan.ppt www.moe.go.th/wijai/leader.htmurachai0116.wordpress.com/.../management-by-

walking-around-mbwa www.gotoknow.org.202.29.5.17/edu-admin12/file/asukit/new-borihan.ppt medinfo.psu.ac.th/KM/data/media/media_in_002.htm mgmtsci.stou.ac.th/downloads/แนวคดทางรปส.pdf http://www.futurecents.com/mainmbwa.htm

http://ezinearticles.com/?MBWA—Managing-By- Walking-Around&id=5093648 http://www.ocsc.go.th/ocsccms/frontweb/view.jsp?contentID=CNT0002931 http://www.mindtools.com/pages/article/newTMM_72.htm


7 | ห น า

http://www.bangkokbiznews.com/2011/02/18/news_32470457.php?news_id=32470457

https://sites.google.com/site/potarticle/02 ww.moj.go.th/upload/mini109_information/.../16792_2274.doc www.muwac.mahidol.ac.th/images/sara/lean%20Viput.pdf www.edu.tsu.ac.th/edu2011/article_analysis/file/jongkolwan2_51.pdf ww.peoplevalue.co.th/index.php?lay=show&ac=article&Id www.tu.ac.th/org/ofrector/person/train/handbook/training.html www.gotoknow.org www.learners.in.th/blogs/posts/345148 sakong.wordpress.com/2006/10/15/การรอปรบระบบreengineering/ th.wikipedia.org/wiki/การรอปรบระบบ paddington-tbear.blogspot.com/2006/08/reengineering-10-1.html portal.in.th/inno-pa/pages/1035/ www.sri3.obec.go.th/home/0002.php?name=news3&file...id=9 webhost.cpd.go.th/ewt/develop2/download/RBM_%201.doc www.gotoknow.org www.kroowee.net/UserFiles/File/354501/rbm.docx www.moe.go.th/wijai/sbm.htm www.chusak.net/index.php?mo=3&art=42034538 202.29.5.17/edu-admin12/file/2-

53/apit/SBM.doc www.vunst.com/.../doc.../School%20-%20Based%20%20Management.d www.bloggang.com/viewdiary.php?id=ballboy&month=08portal.in.th/nsurasak/pages/9

78/ ww.kroobannok.com/blog/20410 www.mfa.go.th/main/contents/.../bulletin-20120703-113432-911355.do... www.kroobannok.com/board_view.php?b_id=54808&bcat_id=16 www.gotoknow.org www.kodmhai.com/m8/T1.html www.kpi.ac.th/wikiwww.socgg.soc.go.th/History2.html www.oknation.net/blog/print.php?id=396982 http://www.sesa20km.com/?name=research&file=readresearch&id=24 www.sesa20km.com/?name=research&file=readresearch&id=24 www.thaiall.com/km/indexo.html th.wikipedia.org/wiki/การจดการความร www1.nrct.go.th/downloads/sci_adviser/manual_develop_community.pdf www.edu-prof.netwww.edu-prof.net/main/index.php/information.html www.qlf.or.th/Home/Details?contentId=638


8 | ห น า

www.ns.mahidol.ac.th/english/KM/article001.htm สถาบนวจยและพฒนาการเรยนร. (2550). วธปฏบตทเปนเลศ. (เอกสารอดสาเนา). สถาบนเพมผลผลตแหงชาต. (2545). กรณศกษา Best practices ภาวะผนา. (พมพครงท 2). ฝาย

วจยและระบบสารสนเทศ สถาบนเพมผลผลตแหงชาต. กรงเทพฯ : ม.ป.พ. สารานกรมวชาชพครเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว. (2552.) วธปฏบตทเปนเลศ.

กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการครสภา. วชราพร อจฉรยโกศล และคณะ. (2550). รายงานการวจยแนวทางการจดการศกษาของโรงเรยน

ปฏบตดเลศ. โครงการวจยบรณาการเปลยนผานการศกษาเขาสยคเศรษฐกจฐานความร คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ทพวรรณ หลอสวรรณรตน. องคการแหงความร : จากแนวคดสการปฏบต,,2549. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: รตนไตร.

สงดๆ ทหลากหลายสไตล KM (Best Practice KM Style). รายงานประจาป 2549 สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม (สคส.).ISBN 974-973-423-1

รายงานประจาป KM ประเทศไทย (สคส.) 2548. ISBN 974-93722-9-8 ทพวรรณ หลอสวรรณรตน. (2548). การจดการความร. วารสารพฒนบรหารศาสตร, 45(2), 1-24. พเชฐ บญญต. (2549). การจดการความรในองคกร. วารสารหองสมดมหาวทยาลยเชยงใหม. 13(1),

118- 122. กตตพนธ คงสวสดเกยรต. (2553) เอกสารประกอบการบรรยาย การจดการความร มหาวทยาลย

รงสต.


9 | ห น า

หลกสตร UTQ-55210 ทกษะการบรหารแนวใหม

เคาโครงเนอหา ตอนท 1 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการบรหารการมสวนรวม การบรหารงานแบบไคเซน และเทคนคดชนชวด เรองท 1.1 การบรหารการมสวนรวม (Participative Management : PM) เรองท 1.2 กลยทธการบรหารงานแบบไคเซน (KAIZEN) เรองท 1.3 เทคนคดชนชวด (KEY PERFORMANCE INDICATORS : KPI) แนวคด

1. การบรหารการมสวนรวม (Participative Management) : PM เปนการดาเนนการของฝายบรหารทจะจงใจใหโอกาสแกผปฏบตงานในองคการไดมประโยชนในการเสนอแนะ รวมคด รวมตดสนใจและรวมพฒนางานดวยความเตมใจ อทศแรงกาย แรงใจมงมนตองานเสมอนวาตนเปนเจาขององคการนน

2. กลยทธการบรหารงานแบบไคเซน (KAIZEN) เปนเรองเกยวกบการปรบปรงคณภาพของกระบวนการปฏบตงานซงหมายถง “ทาใหดขน” จงเปนสงทจะตองลงมอปฏบตงาน ซงวตถประสงคหลกของไคเซน คอ การพฒนาพนกงานใหรจกคด รจกตระหนกและหาวธการปรบปรงงานในความรบผดชอบของตนเองใหดขนอยเสมอ

3. เทคนคดชนชวด (KEY PERFORMANCE INDICATORS : KPI)เปนตวชวดผลของการปฏบตงาน ไดแกสงททาเปนหลกฐานเชงรปธรรม สงทพบไดจากการสงเกตและสงทวดเชงปรมาณได วตถประสงค เพอใหผเขารบการอบรม

1. สามารถอธบายเกยวกบการบรหารการมสวนรวม (Participative Management : PM)ได 2. สามารถอธบายเกยวกบกลยทธการบรหารงานแบบไคเซน (KAIZEN) ได 3. สามารถอธบายเกยวกบเทคนคดชนชวด (KEY PERFORMANCE INDICATORS : KPI)ได

ตอนท 2 ทกษะการบรหารแนวใหม เกยวกบการบรหารเวลา การบรหารงานโดยยดวตถประสงค และการบรหารงานแบบการเดน MBWA เรองท 2.1 การบรหารเวลา (Time Management) เรองท 2.2 การบรหารงานโดยยดวตถประสงค (Management By Objective : MBO) เรองท 2.3 การบรหารงานแบบการเดน MBWA


10 | ห น า

แนวคด 1. การบรหารเวลา หมายถงการดาเนนงานใหบรรลผลตามวตถประสงคทกาหนดไวโดยอาศย

ปจจยทงหลายไดแก คน เงน วสดอปกรณ ในการบรหารงานนนซงเปนการทางานอยางเปนระบบโดยใชเวลานอย แตใหผลคมคามากทสด

2. การบรหารงานโดยยดวตถประสงค (Management By Objective) : MBO เปนเทคนคการบรหารงานทจดอยในรปแบบการบรหารงานแบบมสวนรวมเปนรปแบบการบรหารงานในปจจบนซงจะใหความสาคญกบบคลากรในองคการโดยมแนวความคดวา การบรหารงานหรอการทางานนนควรตอบสนองความตองการของคนเหนความสาคญของการทางานในลกษณะรวมแรงรวมใจกนซงใหไดผลงานทดกวาการบงคบ หรอลงโทษ เปดโอกาสใหผรวมงานไดแสดงความคดเหนและรบผดชอบรวมกน

3. การบรหารงานแบบการเดน MBWA เปนการบรหารงานทสรางความเปนกนเองใหกบผรวมงานโดยผบรหารเดนไปเยยมเยยนพดคยกบบคลากรในหนวยงานตางๆทกหนวยใหมากขนเพราะจะเปนประโยชนตอการบรหารงานหลายประการ วตถประสงค เพอใหผเขารบการอบรม

1. สามารถอธบายเกยวกบการบรหารเวลา (Time Management)ได 2. สามารถอธบายเกยวกบการบรหารงานโดยยดวตถประสงค (Management By Objective

: MBO) ได 3. สามารถอธบายเกยวกบการบรหารงานแบบการเดน MBWA ได

ตอนท 3 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน การรอระบบ และการบรหารงานมงผลสมฤทธ เรองท 3.1 การพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน (Situation Objective Strategy : SOS) เรองท 3.2 การรอระบบ (Reengineering) เรองท 3.3 การบรหารงานมงผลสมฤทธ (Results Based Management : RBM) แนวคด

1. การพฒนาบคลากร เพอเพมประสทธภาพในการทางาน (Situation Objective Strategy) : SOS เทคนคทสาคญของการบรหารงานเพอเพมประสทธภาพของของการทางานใหสาเรจ 1) S = Situation คอ สถานการณ 2) O = Objective คอ เปาหมาย 3 S) = Strategy คอ กลวธ

2. การรอระบบ เปนเรองของการปรบเปลยนกระบวนการเดมไปโดยสนเชง ทงนการออกแบบกระบวนการใหมๆ จะไมยดตดกบหลกการ กฎระเบยบความเชอและคานยมแบบเกา แตจะเรมตนกนใหมหมดและพยายามมองไปขางหนาเพอหาคาตอบแลวคอยยอนกลบมาหากรรมวธโดยมงเนนถงความตองการของผใชบรการเปนหลกซงเครองมอทดทสดของการรอระบบ จงไมใชเพยงแคสภาพของปญหาทเกดขนในปจจบนแลวทาการวเคราะหหาสาเหตของปญหาอยางลกซงเพอหาหนทางแกไขอยางคอยเปนคอยไป และการรอระบบนบคลากรจะตองเปนการเอาจรงเอาจงทกคน

3. การบรหารงานมงผลสมฤทธ (Results Based Management) : RBM มวตถประสงคเพอปรบปรงผลการปฏบตงานขององคการ ไมใชเพอใหรางวลหรอลงโทษผปฏบตการทผลสมฤทธของ


11 | ห น า

องคการจะดหรอไมเพยงใดยอมเปนความรบผดชอบรวมกนของผบรหารและเจาหนาทการบรหารงานแบบมงผลสมฤทธเปนเครองมอทผบรหารใชวดความกาวหนาของการดาเนนงานไดอยางสมาเสมอ

วตถประสงค เพอใหผเขารบการอบรม

1. สามารถอธบายเกยวกบการพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน (Situation Objective Strategy : SOS) ได

2. สามารถอธบายเกยวกบการรอระบบ (Reengineering) ได 3. สามารถอธบายเกยวกบการบรหารงานมงผลสมฤทธ (Results Based Management :

RBM) ได

ตอนท 4 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด และวธปฏบตทดทสด เรองท 4.1 การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School– based Management : SBM) เรองท 4.2 การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด เรองท 4.3 วธปฏบตทดทสด (Best Practices) แนวคด

1. การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School – Based Management : SBM) เปนแนวความคดทเกดขนในประเทศสหรฐอเมรกา และไดเผยแพรไปยงประเทศตางๆโดยการบรหารงานแบบใชโรงเรยนเปนฐานเปนการกระจายอานาจไปยงโรงเรยนทเปนหนวยปฏบตและใหผมสวนรวมบรหาร และจดการศกษา มอานาจในการจดการศกษาอยางอสระเพอใหเกดความคลองตวในการบรหารงานทางดานตางๆ โดยการบรหารนนจะตองอยภายใตคณะกรรมการสถานศกษาซงประกอบดวยผแทนผปกครอง ผแทนคร ผแทนองคกรชมชน ผแทนศษยเกา ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผแทนพระภกษสงษ และหรอผแทนองคกรศาสนา ผทรงคณวฒและมผแทนโรงเรยนเปนกรรมการและเลขานการ โดยคณะกรรมการสถานศกษาจะมสวนรวมในการจดการศกษาใหตรงกบความตองการของผเรยน ผปกครอง และชมชนใหมากทสด

2. หลกธรรมภบาล เปนนโยบายของรฐบาลทมอบหมายใหทกหนวยงานนาไปบรหารหนวยงานตาง ๆ ซงมหลกการทสาคญ 6 ประการ คอ 1) หลกนตธรรม ไดแก การตรากฎหมาย กฎขอบงคบตางๆ ซงใหทกคนปฏบตตาม 2) หลกคณธรรม ไดแก การยดมนในความถกตองดงาม 3) หลกความโปรงใส ไดแก การสรางความไววางใจซงกนและกนของคนในชาต 4) หลกการมสวนรวม ไดแก การเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรบรและเสนอความคดเหนในการแกปญหา 5) หลกความรบผดชอบ ไดแก การตระหนกในสทธหนาท ความสานกในความรบผดชอบตอสงคมและ 6) หลกความคมคา ไดแก การบรหารจดการและใชทรพยากรทมจากดใหเกดประโยชนสงสดแกสวนรวม

3. วธปฏบตทดทสด (Best Practices) หมายถง วธการปฏบตงาน หรอกระบวนการทางาน “ทดทสด” คอประหยด ปลอดภย หรอใหประสทธภาพสงสด


12 | ห น า

วตถประสงค เพอใหผเขารบการอบรม 1. สามารถอธบายเกยวกบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School – Based

Management : SBM) ได 2. สามารถอธบายเกยวกบการบรหารกจการบานเมองและสงคมทดได 3. สามารถอธบายเกยวกบวธปฏบตทดทสด (Best Practices) ได

ตอนท 5 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการจดการความร องคการแหงการเรยนร และ การเปนชมชนแหงการเรยนร เรองท 5.1 การจดการความร (Knowledge management) เรองท 5.2 องคการแหงการเรยนร (Learning Organization) เรองท 5.3 การเปนชมชนแหงการเรยนร (Professional Learning community: PLC) แนวคด

1. การจดการความร (Knowledge management) คอ การรวบรวม สราง จดระเบยบ แลกเปลยน และประยกตใชความรในองคกร โดยพฒนาระบบจากขอมลไปสสารสนเทศเพอใหเกดความรและปญญาในทสด การจดการความรประกอบไปดวยชดของการปฏบตงานทถกใชโดยองคกรตางๆ เพอทจะระบ สราง แสดงและกระจายความรเพอประโยชนในการนาไปใชและการเรยนรภายในองคกรอนนาไปสการจดการสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน ซงเปนสงทจาเปนสาหรบการดาเนนการธรกจทดองคกรขนาดใหญ โดยสวนมากจะมการจดสรรทรพยากรสาหรบการจดการองคความรโดยมกจะเปนสวนหนงของแผนกเทคโนโลยสารสนเทศหรอแผนกการจดการทรพยากรมนษย รปแบบการจดการองคความรโดยปกตจะถกจดใหเปนไปตามวตถประสงคขององคกรและประสงคทจะไดผลลพธเฉพาะดาน เชน เพอแบงปนภมปญญา เพอเพมประสทธภาพการทางานเพอความไดเปรยบทางการแขงขนหรอเพอเพมระดบนวตกรรมใหสงขน

2. องคการแหงการเรยนร (Learning Organization) หมายถง องคกรทมการสรางชองทางใหเกดการถายทอดความรซงกนและกนภายในระหวางบคลากรควบคไปกบการรบความรจากภายนอกเปาประสงคสาคญคอเออใหเกดโอกาสในการหาแนวปฏบตทดทสด (Best Practices) เพอนาไปสการพฒนาและสรางเปนฐานความรทเขมแขง (Core competence) ขององคกรเพอใหทนตอการเปลยนแปลงของสงคมโลกทเกดขนอยตลอดเวลา

3. การเปนชมชนแหงการเรยนร (Professional Learning community: PLC) หมายถง กระบวนการทคร ผบรหาร นกเรยนและผปกครองรวมพลงรวมมอกนทางานเพอแสวงหาวธปฏบต ทดทสด สรางวฒนธรรมโรงเรยนทมงพฒนาภาวะผนาของคร ปรบปรงโรงเรยนอยางตอเนองและเพอความยงยน เนนผลการปรบปรง มการสนทนากนเกยวกบความตองการของผเรยนใหเปนไปตามวสยทศนของโรงเรยน มองคประกอบ 5 ดาน การมคานยมและวสยทศนรวมกน การสนบสนนและการมภาวะผนารวมกน การเรยนรรวมกนและการประยกตใชความร การแลกเปลยนเรยนรระหวางบคคลและการมเงอนไขสนบสนน


13 | ห น า

วตถประสงค เพอใหผเขารบการอบรม 1. สามารถอธบายเกยวกบการจดการความร (Knowledge management) 2. สามารถอธบายเกยวกบองคการแหงการเรยนร (Learning Organization) ได 3. สามารถอธบายเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนร (Professional Learning

community: PLC) ได


14 | ห น า

ตอนท 1 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการบรหารการมสวนรวม การบรหารงานแบบไคเซน และเทคนคดชนชวด

การบรหารและการพฒนาองคการถอเปนศลปะอยางหนงในการดาเนนงานใหเปนผลสาเรจ กลาวคอ ผบรหารไมใชเปนผลงมอปฏบต แต จะเปนผใชศลปะในการทาใหผปฏบต ทางานจนสาเรจตามจดมงหมายตามทผบรหารตงใจ ผบรหารยคปจจบนตองเผชญกบสถานการณทหลากหลาย ทาทาย และเปลยนแปลงไปจากเดมมาก จะตองทางานโดยมงเนนแกปญหาทซบซอนตลอดเวลา ตองเผชญกบการแขงขน ตองปฏบตตามระเบยบขอบงคบตางๆ นบวนงานบรหารจะยงยงยากมากขน ในตอนนผเขาอบรมจะไดเรยนรการบรหารการมสวนรวม (Participative Management: PM) กลยทธการบรหารงานแบบไคเซน (KAIZEN) และเทคนคดชนชวด (KEY PERFORMANCE INDICATORS : KPI) เพอเพมทกษะในการบรหารและเพมประสทธภาพขององคการได

เรองท 1.1 การบรหารการมสวนรวม (Participative Management : PM)

แนวความคดของการบรหารทเขาใจกนผดมากทสดอยางหนงคอ การมสวนรวม ผบรหารบางคนมองวาการมสวนรวมคอการปลอยใหทาไดตามอาเภอใจ ผบรหารบางคนเชอวาการมสวนรวมคอสญญาณของความออนแอ และผบรหารบางคนไมเขาใจถงการประยกตใชการมสวนรวมกบหนาทการบรหาร การพจารณาถงแนวความคดของการบรหารแบบมสวนรวม (Participative Management) และชใหเหนถงแนวทางบางอยางของการใชแนวความคด ดงกลาวนโดยผบรหารในองคการ เราจะพจารณาวาการมสวนรวมควรจะใชอยางไร ทาไมการมสวนรวม ควรจะนามาใช อปสรรคบางอยางทมตอการมสวนรวมมอะไรบางและแนวทางบางอยางของการใชการมสวนรวมทสามารถเอาชนะอปสรรคตาง ๆ ไดมอะไรบาง การบรหารแบบมสวนรวม ไมใชสงทสามารถแกปญหาการบรหารทกอยางของเราได และมองเหนวาการบรหารแบบมสวนรวม สามารถใชภายในองคการของเราไดอยางไร การบรหารแบบมสวนรวม เปนวธการอยางหนงทสามารถเพมประสทธภาพขององคการของเราได ความหมายของการบรหารแบบมสวนรวม การบรหารแบบมสวนรวมคอ กระบวนการของการใหผอยใตบงคบบญชามสวนเกยวของในกระบวนการตดสนใจ การบรหารแบบมสวนรวมเนนการมสวนเกยวของอยางแขงขนของบคคล การบรหารแบบมสวนรวม ใชความคดสรางสรรคและความเชยวชาญของพวกเขาในการแกปญหาของการบรหารทสาคญ การบรหารแบบมสวนรวมอยบนพนฐานของแนวความคดของการแบงอานาจหนาททถอวาผบรหารแบงอานาจหนาทการบรหารของพวกเขาใหเขากบผอยใตบงคบบญชาของพวกเขา ประการสดทาย การบรหารแบบมสวนรวม ตองการใหผอยใตบงคบบญชามสวนเกยวของอยางแทจรงในกระบวนการตดสนใจทสาคญขององคการไมใชเพยงแตสมผสปญหาหรอแสดงความหวงใย


15 | ห น า

ประโยชนของการมสวนรวม การมสวนรวมเกดผลดและเปนประโยชนตอการบรหารจดการเชงกลยทธหลายประการคอ

1. การมสวนรวม เปนการระดมสรรพกาลงทรพยากรมนษย สามารถนาเอาประสบการณ ความร และทกษะของแตละคนมาใชในการวางแผนทาใหไดแผนงานทด สมบรณขน และนาไปปฏบตจะประสบผลสาเรจไดดขน

2. การมสวนรวม ทาใหคณภาพในการตดสนใจสงขน และทาใหไดแผนงานทเกดจากหลาย ๆ ทศนะและหลากหลาย

3. การมสวนรวมอยางเตมท สงเสรมใหเกดความรบผดชอบอยางเตมททาใหเกดพนธสญญา พรอมทจะใหตรวจสอบ ตลอดจนชวยใหเกดการสนบสนนในการนาไปปฏบตและมสวนรวมรบผดชอบในผลลพธ

4. การมสวนรวมในการวางแผนและตดสนใจ เปนมรรควธหนงในการพฒนาหรอเปนการสรางวฒนธรรมในการปฏบตงาน สนบสนนใหเกดความสามคคในทมงานและสรางความเปนนาหนงใจเดยวกนในหนวยงาน

5. การมสวนรวมในการบรหารเปดโอกาสใหแตละบคคล กลมบคคลเพมพนประสบการณในวชาชพและเสาะแสวงหาแนวทางพฒนาวชาชพของตน

6. การมสวนรวมในการวางแผนและตดสนใจเปนการเปดโอกาสอนยงใหญสาหรบสถานศกษาทจะลดการตอตานและปรบเปลยนไปสแนวปฏบตทมประสทธภาพ

7. การมสวนรวม ถอวาเปนความชอบธรรม หรอเปนสทธของผรวมงานทกคน ปจจยทสงผลใหเกดการมสวนรวมของบคคลในองคกร 1) แรงจงใจ คอ สงทเปนตวกระตนเพอกอใหเกดการกระทาของพลงในบคคลสงผลตอการแสดงซงพฤตกรรมและวธการในการทางานเพอบรรลเปาหมายทตองการ แรงจงใจมผลตอกระบวนการทางานของคนในทศทางแหงประสทธภาพและสมฤทธผลตามเปาหมายทตองการ 2) ภาวะผนา มผลตอการมสวนรวมขององคกรหรอบคคลในองคกร ในการกาหนดทศทางของกระบวนการตดสนใจขนอยกบความเชยวชาญ การยอมรบ ความรวมมอและความดงดดใจ คอ เหตผลทางอารมณและอทธพลซงเปนพรสวรรคเฉพาะตวของผนาดวย ขอเสนอแนะการนาวธการบรหารแบบมสวนรวมไปใชในการปฏบตจรง

1) การประชมระดมความคด (Brain Storming) และการประชมเชงปฏบตการ (Workshops) 2) การใชกลมงานเฉพาะกจและคณะกรรมการ (Special Task Forces and Committee) 3) การสรางและสานวสยทศน (Shared Vision ) 4) การจดเวทประชาคมเพอแลกเปลยนความร 5) การใชระบบขอมลและระบบรวมศนยขอมล (Centralize) 6) การจดระบบการสอสารทดและสรางความสมพนธอนดระหวางบคคล


16 | ห น า

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 1.1 แลว โปรดปฏบตใบงานท 1.1

สรป การบรหารการมสวนรวม (Participative Management) : PM เปนการดาเนนการของฝายบรหารทจะจงใจใหโอกาสแกผปฏบตงานในองคการไดมประโยชนในการเสนอแนะ รวมคด รวมตดสนใจและรวมพฒนางานดวยความเตมใจ อทศแรงกาย แรงใจมงมนตองานเสมอนวาตนเปนเจาขององคการนน


17 | ห น า


เรองท 1.2 กลยทธการบรหารงานแบบไคเซน (KAIZEN) ในการพยายามทาความเขาใจ “ความมหศจรรยทางเศรษฐกจ” ของญปนในชวงหลงสงคราม

นกวชาการ นกหนงสอพมพ นกธรกจ ตางกมงศกษาถงปจจยตางๆ เชน การเคลอนไหวดานผลตภาพ TQC กจกรรมกลมขนาดเลก ระบบการใหขอเสนอแนะการควบคมการผลต หนยนตอตสาหกรรม และแรงงานสมพนธ พวกเขาใหความสนใจกบลกษณะเฉพาะของการจดการแบบญปน ซงไดแก ระบบการจางงานตลอดชพ การจายคาจางตามลาดบอาวโส และสหภาพผประกอบการ สวนสาคญทเกยวกบการจดการอนเปน “แบบฉบบเฉพาะของญปน” เชน การปรบปรงผลตภาพ TQC กลม QC หรอแรงงานสมพนธนน สามารถนามายอสรปไวดวยคาคาเดยว คอ ไคเซน

ไคเซน หมายถง กลยทธการบรหารงานแบบญปน (Kaizen) เปนภาษาญปนแปลวา การปรบปรง (Improvement) เปนแนวคดททาใชในการบรหารการจดการมประสทธผลโดยมงปรบปรงวธการสวนรวมของพนกงานทกคน บคลากรทกระดบรวมกนแสวงหาแนวทางใหมๆ เพอปรบปรงวธการทางานใหดขนไปเรอย ๆ อยางตอเนองทงฝายบรหารและฝายปฏบตเกดจากการบรหารทประสบปญหาทเกดขนในระหวางทศวรรษท 1980 และทศวรรษท 1990 บรษททประสบความสาเรจมกนาเอาแนวคดของไคเซนคอการยอมรบวาการบรหารใหประสบผลสาเรจจะตองแสวงหาวธการทจะทาใหลกคาพงพอใจและตอบสนองความตองการของลกคาไดเปนอยางดเปนกลยทธในการปรบปรงทมงทตวลกคานอกจากนแนวคดไคเซนยงขยายขอบขายออกไปถงความสมพนธระหวางพนกงานกบนายจางดวยในดานการผลตการตลาด การจดจาหนาย ฯลฯ อยางเปนระบบ Kaizen ใหความสาคญกบกระบวนการทางานและรเรมวธการคดทมงกระบวนการทางานและระบบการบรหารทสนบสนนและยอมรบแนวคดของผบรหารและพนกงานจากหลกการของ Kaizen จงเปนแนวคดทจะชวยมาตรฐานทมอยเดม (Maintain) และปรบปรงใหดยงขน (Improvement) ซงกาหนดแนวคดนแลว มาตรฐานทมอยเดมกจะคอย ๆ ลดลงความสาคญในกระบวนการของ Kaizen คอ การใชความรความสามารถของพนกงานมาคดปรบปรงงานโดยใชการลงทนเพยงเลกนอยซงกอใหเกดการปรบปรงทละเลกทละนอยทคอยๆ เพมพนขนอยางตอเนอง ตรงขามกบแนวคดของนวตกรรม (Innovation) ซงเปนการเปลยนแปลงขนาดใหญ ทตองใชเทคโนโลยซบซอนระดบสงดวยเงนลงทนมหาศาลดงนนไมวาจะอยในสภาวะเศรษฐกจแบบใดกสามารถใชวธการของ Kaizen เพอปรบปรงได

ในการพยายามทาความเขาใจ “ความมหศจรรยทางเศรษฐกจ” ของญปนในชวงหลงสงคราม นกวชาการ นกหนงสอพมพ นกธรกจตางกมงศกษาถงปจจยตางๆ เชน การเคลอนไหวดานผลตภาพ TQC กจกรรมกลมขนาดเลก ระบบการใหขอเสนอแนะการควบคมการผลตหนยนตอตสาหกรรมและแรงงานสมพนธพวกเขาใหความสนใจกบลกษณะเฉพาะของการจดการแบบญปนซงไดแก ระบบการจางงานตลอดชพ การจายคาจางตามลาดบอาวโสและสหภาพผประกอบการหากขาพเจายงเหนวาพวกเขาขาดขอเทจจรงพนฐานทอยเบองหลงเรองราวตางๆ ทเกยวของกบการจดการแบบญปนสวนสาคญทเกยวกบการจดการอนเปน “แบบฉบบเฉพาะของญปน” เชนการปรบปรงผลตภาพ TQC กลม QC หรอแรงงานสมพนธนนสามารถนามายอสรปไวดวยคาคาเดยว คอ ไคเซน การใชคาวา ไคเซน แทนคาตางๆ อาท TQC การบรหารงานโดยมใหมขอบกพรอง (ZD) คมบง และระบบการใหขอเสนอแนะแสดง


18 | ห น า

ใหเหนภาพขนตอนตางๆของอตสาหกรรมแบบญปนไดชดยงขน ไคเซนเปนแนวความคดทมลกษณะคลายกบรมทครอบคลมเอาการทางานในแบบฉบบเฉพาะของญปนซงถอไดวาประสบผลสาเรจสมกบคา เลาลอไปทวโลกในปจจบนน

การใช TQC (การควบคมคณภาพแบบเบดเสรจ) หรอเรยกอกอยางหนงวา CWQC (การควบคมคณภาพทวทงบรษท) ในญปนชวาญปนดาเนนกลยทธในการพฒนาทมงเนนกระบวนการซงกอใหเกดความปรบปรงเกยวกบผปฏบตงานในระดบตางๆขององคกรทงหมดอยางตอเนองอยางเสมอ เนอหาสาระของกลยทธไคเซนกคอ จะไมปลอยใหเวลาในวนหนงผานไปโดยไมมการปรบปรงในสวนใดสวนหนงของบรษทภายหลงสงครามโลกครงท 2 บรษทสวนใหญของญปนตองเรมตงตนกนใหมแตละวนจะมการนาสงใหมๆ ททาทายมาเสนอตอทงผจดการและพนกงานและแตละวนนนหมายถงความกาวหนาการทจะยนอยไดในธรกจจะตองมความกาวหนาอยางตอเนองไมมทสนสด และ ไคเซน ไดกลายมาเปนวถชวตแบบหนง แนวความคดแบบไคเซนเปนทรจกกนเพมมากขนในญปนมาใชเมอปลายทศวรรษ 1950 และตนทศวรรษ 1960 โดยผเชยวชาญหลายทาน เชน ดบเบลย. อ. เดมมง และ จ. เอม. จราน เปนตน อยางไรกตามแนวความคดใหมๆ และเครองมอตางๆไดมการนามาใชอยางกวางขวางในญปน สวนใหญไดมการพฒนาในญปนในชวงถดมา ซงนาไปส SQC และ TQC ในทศวรรษ 1960 เราจะพบวาประเทศทางตะวนตกมความเขมแขงในดานวตกรรม สวนทางญปนมความเขมแขงในดานไคเซนความแตกตางตรงจดนนเหลานยงสะทอนใหเหนถงความแตกตางในดานมรดกสงคมวฒนธรรมอกดานหนงดวย เชนระบบการศกษาของตะวนตกเนนทความคดรเรมสรางสรรคของแตละคนตรงกนขามกบระบบการศกษาของญปนทเนนในดานการประสานงานและการรวมกนทางานเปนหมคณะ กลยทธหลก Kaizen

1. รายการตรวจสอบ 3-Mu’s หมายถง ระบบตรวจสอบซงไดรบการพฒนาขนมาเพอเปนแนวทางชวยผบรหารและพนกงานชวยกนแกไขปรบปรงงานของตนอยเสมอ 3-Mus ประกอบดวย (Muda) คอความสญเปลา (Muri) คอความตง (Mura) คอความแตกตางขดแยงกน โดยการนาเอา 3-Mu’s ไปพจารณาองคประกอบตางๆ ของการทางาน เชน กาลงคน เทคนค วธการ เวลา สงอานวยความสะดวกและเครองมอเครองใชวสดท ใ ช ปรมาณการผลต สนคาคงคลง สถานททางาน แนวความคดในการทางาน

2. หลกการ 5ส ไดแก สะสาง (Seiri) สะดวก (Seiton) สะอาด (Seiso) สขลกษณะ (Seiketsu) สรางวนย (Shitsuke)

3. หลกการ 5W 1H ไดแก Who ใครเปนผทา what ทาอะไร Where ทาทไหน When ทาเมอไร Why ทาไมตองทายางนน How ทาอยางไร

4. รายการตรวจสอบ 4M ไดแก Man หมายถงการตรวจสอบผปฏบตทางานตามมาตรฐานทกาหนดหรอไม มความรบผดชอบหรอไม ผปฏบตมทกษะความชานาญหรอไม ผปฏบตไดรบมอบงานทตรงกบความสามารถหรอไม Machine หมายถงการตรวจสอบอปกรณอานวยความสะดวกสอดคลองกบความสามารถของขบวนการผลตหรอไม เครองจกรขดของบอยหรอไมการจดวางเหมาะสมหรอไม เครองจกรอยในสภาพการใชงานหรอไม Material หมายถงการตรวจสอบ 6 ขอผดพลาดในเรองคณภาพการตรวจสอบระบบคงคลงเพยงพอหรอไม Method หมายถงการตรวจสอบวามาตรฐานในการ


19 | ห น า

ทางานมเพยงพอหรอไม มวธทปลอดภยหรอไม เปนวธทมประสทธภาพหรอไม ลาดบขนตอนการทางานเหมาะสมหรอไม

ระบบสาคญของ Kaizen ในระบบแนวคดของไคเซนประกอบดวยระบบสาคญอยางนอย 5 ระบบคอ 1. การควบคมคณภาพและการบรหารคณภาพทงระบบ เ กยวของกบการควบคม

กระบวนการคณภาพตงแตเรมตนการผลตจนกระทงผลตสาเรจซงเกยวของกบบคคลหลายฝายไดแกผบรหารระดบสง ระดบกลาง และหวหนางานรวมทงพนกงานทกคนรวมไปถงสภาพแวดลอมภายในองคกรดวย การวางแผนเพอการตรวจสอบตดตอประเมนผลการเผยแพรนโยบาย (Policy / Deployment) การสรางระบบประกนคณภาพ (Quality Assurance Systems)

2. ระบบการผลตแบบทนเวลาพอด Just in Time Production system (JIT) ระบบนเกดขนทบรษทโตโยตามอเตอร ประเทศญปนในการผลตเพอสงมอบสนคาใหแกลกคาในเวลาทกาหนดโดยมการออกแบบรองรบการผลตทยดหยน เพอรองรบความไมแนนอนทอาจเกดขนจากกระบวนการตาง ๆ เชนกระบวนการสงสนคาทอาจเปลยนแปลงไดตามความตองการของลกคา การสงซอวตถดบลาชากระบวนการผลตทอาจมปญหา แนวคด JIT เปนแนวคดทจะขจดกจกรรมทไมมมลคาเพมทกชนดออกไปโดยใชระบบการผลตทเรยกวา Take time คอเวลาทใชในการผลตชนงานหนงหนวยเปรยบเทยบกบเวลาวงจรการผลต Cycle time กระแสการผลตทละชนสวน One Piece Flow การผลตแบบดง (Pull Production) การลดเวลากบคาใชจายในการตงระบบการผลตใหมแตละครง (Setup Time and Cost Reduction) ระบบการผลตแบบทนเวลาพอดจะชวยใหขจดงานทไมมมลคาเพมออกไปและยงสามารถชวยลดตนทนในการผลตไดอยางมหาศาล และทาใหมการนาสงมอบสนคาทกาหนดนดหมาย อนเปนการชวยเพมผลกาไรใหแกบรษท

3. การบารงรกษาทวผล TPM (Total Productive Maintenance) หมายถง การกาหนดเปาหมายใหเครองจกรอยในสภาพทมประสทธภาพสงสดเปนการปรบปรงประสทธภาพโดยรวม เปนการสรางระบบรวม (Total System) โดยมเปาหมายทวงจรชวตของเครองจกรโดยสรางความรวมมอระหวางทกฝายทงฝายบรหาร ฝายผลต ฝายบารงรกษา พนกงานทกระดบมสวนรวม และผบรหารสรางแรงจงใจสงเสรมกจกรรมกลมยอยในการบารงรกษาเครองจกรเครองใชใหมอายการใชงานยาวนานโดยทกคนชวยกนดแลบารงรกษาตามแผนการทกาหนด

4. ระบบขอเสนอแนะ (Suggestion System) เปนระบบการบารงขวญกาลงใจใหแกพนกงานในการเปดโอกาสใหมสวนในเชงสรางสรรค โดยกระตนใหพนกงานไดแสดงออกในการใหขอเสนอแนะในเรองตางๆ เนนปรมาณของความคดเหนขอเสนอแนะ สงเสรมใหมการพดคยปรกษาหารอกบหวหนางานเพอใหไดแนวคดทเปนประโยชนในการทางาน พฒนาการในดานการปลกฝงจตสานกความมความคดรเรมใหแกพนกงาน ระบบขอเสนอแนะเกดจากกจกรรมทมปญหาโดยพนกงานเปนผคนหาสงผดปกตทอยใกลตวกอนหาสาเหตทแทจรงของสงผดปกต และเสนอแนะวธการแกไขทสาเหตของปญหา

5. กจกรรมกลมยอย (Small Group Activities) หมายถง บรรดากลมพนกงานภายในหนวยงานเดยวกนแตละกลมทมจานวนสมาชกไมมากนกทรวมตวกนอยางไมเปนทางการเพอรวมกนทางานเลกๆกจกรรมกลมยอยมหลายประเภท เชน การสรางระบบเนอแทจรงๆ ของไคเซนเปนสงท


20 | ห น า

ธรรมดาและตรงไปตรงมา ไคเซนหมายถงการปรบปรงเปลยนแปลง ยงไปกวานนไคเซน ยงหมายถงวธ การดาเนนการเกยวกบการปรบปรงทเกยวของกบทกๆคนทงผจดการและพนกงาน ปรชญาไคเซนถอวาวถชวตของคนเราเปนชวตแหงการทางาน ชวตทางสงคม และชวตทางครอบครวทควรจะไดรบการปรบปรงอยางสาเสมอ


สรป กลยทธการบรหารงานแบบไคเซน (KAIZEN) เปนเรองเกยวกบการปรบปรงคณภาพของกระบวนการปฏบตงานซงหมายถง “ทาใหดขน” จงเปนทจะตองลงมอปฏบตงาน ซงวตถประสงคหลกของไคเซน คอ การพฒนาพนกงานใหรจกคด รจกตระหนกและหาวธการปรบปรงงานในความรบผดชอบของตนเองใหดขนอยเสมอ


21 | ห น า


เรองท 1.3 เทคนคดชนชวด (KEY PERFORMANCE INDICATORS :

KPI) ในการบรหารงานองคกรของผบรหารจาเปนจะตองมเครองมอทใชวดผลการดาเนนงานหรอประเมนผลการดาเนนงานในดานตางๆขององคกรซงสามารถแสดงผลของการวดหรอการประเมนในรปขอมลเชงประมาณเพอสะทอนประสทธภาพ ประสทธผลในการปฏบตงานขององคกรหรอหนวยงานภายในองคกร ซงวธหนงทเหมาะแกการใชงานนนคอการใชเทคนคดชนชวด (KPI) ความหมายของเทคนคดชนชวด (Key Performance Indicator: KPI)

KPI หมายถงเครองมอทใชวดผลการดาเนนงานหรอประเมนผลการดาเนนงานในดานตางๆขององคกรซงสามารถแสดงผลของการวดหรอการประเมนในรปขอมลเชงประมาณเพอสะทอนประสทธภาพ ประสทธผลในการปฏบตงานขององคกรหรอหนวยงานภายในองคกร อาจแปลงาย ๆ วาตววดความสาเรจทสาคญ เครองมอทใชวดและประเมนผลการดาเนนงานในดานตาง ๆ ทสาคญขององคกรซงสามารถแสดงผลเปนขอมลในรปของตวเลขเพอสะทอนประสทธภาพและประสทธผลในการทางานขององคกรหรอหนวยงานตาง ๆ ภายในองคกร ประเภทของ KPI

KPI ตามหนาทงาน (Job KPI) หมายถงตวชวดผลงานทสะทอนใหเหนถงความสาเรจของการปฏบตงานเทยบกบผลทองคกรคาดหวงจากตาแหนงงานนนๆ ถาลกษณะงานไมเปลยน KPI จะเปนตวเดม KPI ตาแหนงงานเดยวกนในองคกรตางๆจะไมแตกตางกน

KPI เชงกลยทธ (Strategic KPI) หมายถงตวชวดผลงานทแสดงใหเหนถงความสาเรจหรอลมเหลวของกลยทธหรอวตถประสงคกลยทธ ซง KPI นมการเปลยนแปลงตามกลยทธทเปลยนไปในแตละชวงเวลา ขนตอนการสราง KPI

1. กาหนดวตถประสงคหรอผลลพธทองคกรตองการ (What to measure?) 2. กาหนดปจจยสความสาเรจหรอปจจยวกฤต (Key Success Factor or Critical Success

Factor) ทสมพนธกบวตถประสงคหรอผลลพธทองคกรตองการ เชน ปจจยดานคณภาพ ปรมาณ ตนทน การสงมอบ ความพงพอใจ ความปลอดภยและการเพมผลผลต เปนตน

3. กาหนดตวดชนชวดทสามารถบงชความสาเรจ/ประสทธภาพ/ประสทธผลจากการดาเนนการตามวตถประสงคหรอผลลพธทองคกรตองการ (How to measure?) ซงสามารถแสดงเปนขอมลในเชงปรมาณและกาหนดสตรในการคานวณรวมทงหนวยของดชนชวดแตละตว

4. กลนกรองดชนชวดเพอหาดชนชวดหลก โดยจดลาดบและกาหนดนาหนกความสาคญของดชนชวดแตละตว

5. กระจายดชนชวดสหนวยงานทเกยวของ


22 | ห น า

6. จดทา KPI Dictionary โดยระบรายละเอยดทสาคญของดชนชวดแตละตว เชน ชอของดชนชวดคาจากดความหรอนยามของดชนชวด สตรในการคานวณหนวยของดชนชวด ผเกบขอมล ความถในการรายงานผลเพอสรางความเขาใจรวมกนของผทเกยวของในการนาดชนชวดไปใชในการปฏบตงาน เกณฑการทดสอบคณภาพของดชนชวด

1. ความพรอมของขอมล ประเมนวาดชนชวดแตละตวมขอมลเพยงพอหรอไม 2. ความถกตองของขอมล ประเมนวาขอมลทมอยของดชนชวดแตละตวเปนขอมลททนสมย

และเปนขอมลในปจจบนหรอไม 3. ตนทนในการจดหาหรอจดเกบขอมลประเมนวาการหาหรอเกบขอมลสาหรบดชนชวด

แตละตวใชตนทนมากนอยเพยงใด และคมคาหรอไม 4. ความชดเจนของดชนชวด ประเมนวาดชนชวดแตละตวมความชดเจนและทกฝายท

เกยวของเขาใจตรงกนหรอไม 5. ดชนชวดแตละตวสะทอนใหเหนผลการดาเนนงานทแทจรงหรอไม หรอแสดงใหเหนสงท

ตองการจะวดจรงหรอไม 6. สามารถนาดชนชวดไปใชเปรยบเทยบผลการดาเนนงานกบองคกรหรอหนวยงานอนหรอ

ผลการดาเนนงานในอดตไดหรอไม 7. ดชนชวดแตละตวสมพนธกบดชนชวดอนในเชงเหตและผลหรอไม

ปจจยแหงความสาเรจ

1. ความมงมนของผบรหารในการสรางดชนชวด 2. ใชโปรแกรมคอมพวเตอรรวบรวม ประมวลผลวเคราะหขอมล แสดงผล และกระตนเตอน

ผรบผดชอบดชนชวด 3. กาหนดเงอนไขการใหคะแนนดชนชวดแตละตวใหอยบนพนฐานทสามารถนาไปใชในการ

เปรยบเทยบผลงานทเกดขนได 4. ประยกตใชดชนชวดในการบรหารเพอผลกดนใหเกดการปรบปรงองคกรอยางตอเนอง 5. เชอมโยงผลงานทไดจากดชนชวดกบการประเมนผลการปฏบตงาน

ขนตอนในการวดความสาเรจของการดาเนนงาน

1. กาหนดวตถประสงคของการดาเนนงานใหชดเจน วางานนกระทาเพออะไร 2. กาหนดเปาหมายในการดาเนนงานทชดเจน เปาหมายควรระบเปนตวเลข 3. กาหนดดชนชวดความสาเรจตามวตถประสงคและเปาหมายทกาหนดไว

ลกษณะทสาคญของดชนชวดม 5 ประการ ดงน

1. ดชนชวดสามารถใหสารสนเทศเกยวกบสงหรอสภาพทศกษาอยางกวางๆดชนชวดทนามาใชในดานสงคมศาสตรใหสารสนเทศทถกตองแมนยาไมมากกนอยแตไมจาเปนตองถกตองแมนยาอยางแนนอน

2. ดชนชวดมลกษณะทแตกตางไปจากตวแปรเนองจากดชนชวดเกดจากการรวมตวแปรหลายๆตวทมความสมพนธกนเขาดวยกนเพอใหเหนภาพรวมของสงหรอสภาพทตองการศกษาแตตว


23 | ห น า

แปรจะใหสารสนเทศของสงหรอสภาพทตองการศกษาเพยงดานเดยวเพราะวามลกษณะทเฉพาะเจาะจง เชน อตราสวนของครตอนกเรยน เปนตน

3. ดชนชวดจะตองกาหนดเปนปรมาณดชนชวดตองแสดงสภาพทศกษาเปนคาตวเลข หรอปรมาณเทานนในการแปลความหมายคาของดชนชวดจะตองนามาเปรยบเทยบกบเกณฑทกาหนดไวดงนนในการสรางตวบงชจะตองมการกาหนดความหมายและเกณฑของดชนชวดอยางชดเจน

4. ดชนชวดจะเปนคาชวคราว จะมคา ณ จดเวลา หรอชวงเวลานนๆ เมอเวลาเปลยนไป คาดชน ชวดกสามารถเปลยนแปลงได

5. ดชนชวดเปนหนวยพนฐานในการพฒนาทฤษฎ


สรป เทคนคดชนชวด (KEY PERFORMANCE INDICATORS : KPI) เปนตวชวดผลของการ

ปฏบตงาน ไดแกสงททาเปนหลกฐานเชงรปธรรม สงทพบไดจากการสงเกตและสงทวดเชง ปรมาณได


24 | ห น า

ตอนท 2 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการบรหารเวลา การบรหารงานโดยยดวตถประสงค และการบรหารงานแบบการเดน MBWA ในตอนนผเขาอบรมจะไดเรยนรการบรหารเวลา (Time Management) การบรหารงานโดยยดวตถประสงค(Management By Objective : MBO) การบรหารงานแบบการเดน(MBWA) เพอเพมทกษะในการบรหารและเพมประสทธภาพขององคการได

เรองท 2.1 การบรหารเวลา (Time Management) เวลา (Time) เปนทรพยสนทมคา และไมสามารถหาสงหนงสงใดมาทดแทนได บคคลผประสบ ผลสาเรจ ลวนแลวแตรจกใชเวลาใหเกดประโยชนสงสด การบรหารเวลาจงถอเปนความจาเปนทนกบรหาร จะตองตระหนก และใหความสาคญ เพราะผบรหารเวลาเปนกคอผบรหารชวตเปน ความหมาย/ลกษณะของเวลา: ควบคมเวลาดกวาใหเวลาควบคม การบรหารเวลา หมายถง การกาหนดและการควบคมการปฏบตงานใหบรรลผลตามเวลาและวตถประสงคทกาหนด เพอกอใหเกดประสทธภาพในงานหนาททรบผดชอบ เวลา มความสาคญตอทกคน ทงนเพราะธรรมชาตของเวลามลกษณะพเศษคอ

1. เวลาเปนทรพยากรทมจากด ใชแลวหมดไป 2. เวลาไมสามารถซอเพมได ไมวารวยหรอจน 3. เวลาไมสามารถเกบเอาไวใชได 4. เวลาผานไปเรอย ๆ ไมหวนยอนกลบมาอก จากธรรมชาตของเวลาดงกลาวขางตน เราผปฏบตงานควรใจจดใจจอกบการบรหารเวลา

เพอใหชวตและการงานบรรลผลไดอยางรวดเรว ทงนเพราะ มคากลาวของนกปราชญทวา “การคลาดสายตาจากเปาหมาย เราจะใชเวลาเพมขนเปนสองเทาในการคนหา” ดงนน “เราอยาเสยเวลาอกเลย ใชเวลากบเปาหมายนนเถด แลวจะเกดผลดตามมา” หลกการบรหารเวลา: กาหนดเปาหมายชวตและงาน หลกการบรหารเวลา “ควบคมเวลาและงาน แทนทจะใหเวลาและงานมาควบคม”จงกาหนดเปาหมายของตวเองเกยวกบงานและชวต การกาหนดนนจะทาใหตวเองมจดยนทชดเจนวาตวเองนนตองการอะไร ทงดานการงานและชวต เชน บางคนกาหนดเปาหมายของตวเองเกยวกบงานวา จะเปนผจดการฝายภายในระยะเวลา 5 ป หรอกาหนดตวเองเกยวกบชวตวา จะเปนเจาของธรกจขนาดเลกเมอมอาย 50 ป การกาหนดเปาหมายของงานและชวตมกจะกาหนดเปนชวง ๆ เชน กอนขนปใหม หลงจากรบตาแหนงใหม หรอหลงจากความเปลยนแปลงจากหนาทการงานและชวต การกาหนดเปาหมาย หลกการ วธการทาใหบรรลผล ระยะเวลา รวมทงความสาเรจ จะตองคดควบคกนอยางเปนระบบ (ตามเอกสารแบบฝกปฏบต) เปนตน


25 | ห น า

การจดสรรเวลา: ปนสวนในทกดานเพอความสมบรณ เราทกคนควรจะจดสรรเวลาเพอกอใหเกดความสาเรจในหลาย ๆ ดาน เพราะการจดสรรเวลาจะเปนกรอบแนวทางในการใหบรรลความสาเรจ ดงนน เราควรจดสรรเวลาในประเดนตาง ๆ ดงตอไปน

1. จงจดสรรเวลาใหกบ การทางานเพอความสาเรจในการทางานและชวต 2. จงจดสรรเวลาใหกบ การคดเพอเปนคลงแหงปญญา 3. จงจดสรรเวลาใหกบ การอานเพอรวบรวมเปนฐานขอมล 4. จงจดสรรเวลาใหกบ การเลนเพอความเปนหนมสาว 5. จงจดสรรเวลาใหกบ การหวเราะเพอสรางเสยงดนตรในหวใจ 6. จงจดสรรเวลาใหกบ ความรกเพอความอมเอบ เบกบาน หวใจ

หลกการจดสรรเวลา: ทง 24 ชงโมงมความหมาย

การจดสรรเวลาในแตละวนเรมตนจากตนนอน จบลงดวยการเขานอนโดยการเขยนกจกรรมทงหมดจนครบแตละวนหรอ 24 ชงโมง จากนนลองจดหมวดหมกจกรรมหลกวาใชเวลาไปเทาใดแลวนามาเทยบกบหลกเพอปรบตวเองใหสอดคลองกบหลกการ (ตามเอกสารแบบฝกปฏบต)

หลกในการจดสรรเวลาสาหรบกจกรรมหลก ๆ ในแตละวนมดงตอไปน 1. ทางานประมาณ 8 ชวโมง 2. พกผอนประมาณ 6-8 ชวโมง 3. แสวงหาความรประมาณ 1-3 ชวโมง 4. เดนทางประมาณ 1ชวโมง 5. กจกรรมสขภาพ 1-2 ชวโมง

การจดลาดบความสาคญและความเรงดวน: จงแยกแยะใหชดแจง

การจดลาดบความสาคญและความเรงดวนในการทางานมหลกดงตอไปน 1. จดทาบญชรายชองานเกา งานใหม งานทไมคาดคด และงานทเกดขนเปนประจา 2. จดประเภทของงาน ไดแก งานตามเวลา งานไมตามเวลา งานเรงดวน งานไมเรงดวน งาน

สาคญ และงานไมสาคญ 3. จดลาดบงานโดยเรยงตามลาดบ คอ งานตามเวลา งานเรงดวน งานสาคญ และงานทเหลอ

ทงหมด 4. จดตารางปฏบตงานโดยเรมจากลงตารางจากงานตามเวลา งานเรงดวน และงานสาคญ

รวมทงงานทเหลอทงหมด 5. ปฏบตงานตามตารางเวลาทกาหนด 6. ประเมนผลงานเปนการประเมนผลวาในรอบวนไดปฏบตงานตามทกาหนดครบถวนหรอไม

เพยงใด หากมงานใดทยงคงคงคางใหระบงานนนเพอนาไปวางแผนในวนตอไป 7. จดทาบญชรายชองานเกาทคางตามขอ 6 งานใหม งานทไมคาดคด งานทเกดประจา และ

ดาเนนการวางแผนตามขอ 2 และขออน ๆ ตามลาดบ


26 | ห น า

การวเคราะหงาน/สาเหตททาใหเสยเวลา: รจดออนเพอเพมจดแขง การวเคราะหเปนการจาแนกงานททาอยวาเปนงานประเภทใดซงจดแบงงานเกยวของได 4 ประเภทคอ

1. วเคราะหงานเกา 2. วเคราะหงานใหม 3. วเคราะหงานทไมคาดคด 4. วเคราะหงานทเกดขนเปนประจา

การเพมความเรวในการทางาน: เพมจดแขงเพอทาลายจดออน นอกจากแกไขสาเหตททาใหเสยเวลาในการปฏบตงาน ยงมวธการทจะชวยใหเรานนสามารถทางานบรรลความสาเรจไดโดยการเพมความเรวในการทางานหรอเพมความสาเรจในการจดการงานใหแลวเสรจ ซงพนกงานทกคนทงฝายบรหาร ฝายปฏบตการตองรวมมอกนเปนทมในการเพมความเรวในการทางานโดยมวธการทพงปฏบตดงตอไปน

1. ขยน ขยนหมนเพยรไมยอทอตอสงขวางกนโดย “ใจจดใจจอไมยอทอตออปสรรค” 2. รอบคอบ มความรอบคอบละเอยดถถวนในทกดานโดย “ปดทางขอผดพลาด ปดโอกาส

ความสญเสย” 3. รอบรและลมลก ตองแสวงหาพลงสตปญญามาสกบปญหาและการพฒนางานโดย“รบางสง

ในทกเรอง รทกเรองในบางสง” 4. สงาน การทมเท เอาจรงเอาจง และมพลงใจทดโดยคดเสมอวา “งานหนกไมเคยฆาคน คน

นแหละจะฆางาน” 5. สอสารด เครองมออนทรงพลงในการทางานรวมกนโดย“อาน ฟง พด เขยน ตองเรยนกน

ไมรจบ” 6. มหลกการ การมหลกการเพอทางานเปนวธการของผทเจรญแลวโดย “หลกยดทเปนเหต

เปนผล ยอมเสยคนไมยอมเสยหลกการ” 7. ทางานไมพลาด การคดวางแผนอยางชาญฉลาดปองกนความผดพลาดโดย “ครงแรกและ

ทกครงไมพลาด ถาทาอยางฉลาดจะไมพลาดเลย” 8. ไมขาด P.D.C.A. (PLAN DO CHECK ACT) วงจรการแสวงหาคณภาพทดกวาดวยการ

ศกษาวจยตองอยในความคดและการปฏบตโดย “แสวงหาสงใหมทด ทงชวตองวจย” 9. รวมฮาเฮหยอนใจใหพลง มนษยมชวตจตใจและความรสก ตองการการเสรมพลงใจและ

กายใหแขงแกรงโดย “ใหรางวลกบชวต เพอพชตความเครยด” ประสทธภาพในการบรหารเวลา: เพอประสทธผลของงาน การบรหารเวลาเปนเครองมอในการสรางประสทธผลของงาน และเมองานไดประสทธผลเทากบเราไดใชเวลาใหเกดประสทธภาพสงสด วธการมดงน

1. มจดยนตวเองเรองเวลา จงกาหนดกรอบเพอกากบการทางานทกอยางดวยเวลาเสมอ 2. คนหาวธการใหมๆ จงคดคนหาวธการใหมๆ เพอลดเวลา หรอใชเวลาเทาเดมแตได

ปรมาณและคณภาพมากขน 3. ใสใจพฒนางาน จงพฒนางานใหกาวลาเสมอ


27 | ห น า

4. มงมนสานตอความคดจงพยายามสานตอความคดใหเปนจรงและปรากฏเหนไดในทางปฏบตงาน

5. จตใจอยกบงาน จงมสมาธกบงานเสมอ 6. ตนและองคการกาวหนา จงสรรสรางพฒนาตน องคการใหมงสความสาเรจตามททกฝาย

ปรารถนาอยางไมลดละ


สรป การบรหารเวลา หมายถงการดาเนนงานใหบรรลผลตามวตถประสงคทกาหนดไวโดยอาศยปจจยทงหลายไดแก คน เงน วสดอปกรณ ในการบรหารงานนนซงเปนการทางานอยางเปนระบบโดยใชเวลานอย แตใหผลคมคามากทสด


28 | ห น า


เรองท 2.2 การบรหารงานโดยยดวตถประสงค (Management By

Objective : MBO) มนษยอยรวมกนเปนกลมในสงคม โดยประสงคตอผลบางประการเพอทงตอบสนองความ

ตองการพนฐานทจาเปน และเพอวตถประสงคอนๆการอยรวมกนของมนษยนน แตเดมมบรรทดฐานหรอขอตกลงทแมไมไดถกกาหนดขนมาอยางชดเจนแตกมแบบแผนทเครงครดผานจารตประเพณโดยอาศยวฒนธรรมและขนมธรรมเนยมเปนเครองมอในการดารงรกษาความสงบสขและควบคมการปฏบตตนในสงคม ทกคนทอยรวมกนในสงคมตางพงพาและผกพนซงกนและกน มการเรยนร และแลกเปลยนความคดเหนซงกนอนเปนธรรมชาตอยางหนงในสงคมมนษยในดานการบรหารองคกรกเชนเดยวกนเพอใหองคกรสามารถผลตอยางมคณภาพ และบรการเปนทพงพอใจผบรหารเรมมนโยบายใหม ทใหความสาคญกบบคคลในองคกรมากขนจนกระทงมความพยายามทจะสงเสรมใหผททาหนาททาตามคาสงสามารถรวมทาในสงทเปนงานเฉพาะของผเชยวชาญไดนนคอกาหนดวตถประสงค ขององคกรวตถประสงค ความหมายของ MBO

MBO หมายถง การบรหารทยดวตถประสงคเปนหลกโดยใชกระบวนการแบบมสวนรวมของสมาชกทกคนในการกาหนดวตถประสงคและปฏบตงานใหบรรลวตถประสงคทกาหนดไว องคประกอบทสาคญ ของ MBO

1. การกาหนดวตถประสงคกบการวางแผนเพอใหไดมาซงวตถประสงคนนจะตองดาเนนการควบคกน นอกจากนนวตถประสงคของแตละฝายในองคกรนนจะตองประสานสอดคลองกนดวย

2. ผบรหารในระดบตางๆ ควรจะตองมทศนคต และความรความสามารถในดานการบรหารอยางกวางขวาง

3. การจดงานใหสมาชกของกลมไดเขามามสวนรวมโดยคานงถง Teamwork 4. การจดใหมระบบขอมล ยอนกลบเกยวกบ การปฏบตงานหรอความรตางๆ เกยวกบผลงาน

องคประกอบทสาคญทง 4 ประการน ชใหเหนถงความสมพนธของความสาเรจในการนา MBO

ไปใชกบการเปนองคกรแหงการเรยนร การกาหนดวตถประสงคและการวางแผนนนจาเปนตองอาศยการคดทเปนระบบ รวมทงมรปแบบการรบรในตนทมตอโลก ทสอดคลองกบความเปนจรง เดมการกาหนดวตถประสงคและวางแผน ทาโดยผบรหารหรอผเชยวชาญทไดรบการฝกฝนตนมาเปนอยางด เมอนา MBO มาใช บคลากรทกคนทเขามามสวนรวมในการกาหนดวตถประสงคและวางแผนจาเปนตองมความสามารถในการคดทเปนระบบ รวมทงมการรบรตอสถานการณทเปลยนแปลงไปอยางเทาทนและเปนไปในทศทางทถกตองรวมกน มฉะนนการวางแผนและกาหนดวตถประสงคยอมคลาดเคลอนไปจากสงทเปนจรง นอกจากนการทจะทาใหวตถประสงคของแตละฝายในองคกร ประสาน


29 | ห น า

สอดคลองกนนน จาเปนตองมวนยในการสรางและสานวสยทศนรวมกนอกดวย การทผบรหารในระดบตางๆ จะสามารถมทศนคตและความรความสามารถ ในดานการบรหารอยางกวางขวางไดนน จาเปนตองฝกฝนและปลกฝงวนยในการเพมพนภมปญญา และความสามารถแหงตนอยางตอเนองความรทมอยเดมนนอาจจะไมสามารถทจะแกปญหาหรอมองเหนวธการเชงสรางสรรคไดทนตอความเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรว ทงในดานความพงพอใจของลกคาและในดานเทคโนโลยอนทนสมยตางๆ ทเกดขนในโลกปจจบน การจดงานในสมาชกในกลมไดเขามามสวนรวมโดยคานงถง Teamwork นน ตองอาศยวนยในการเรยนรรวมกน ทงเพอพฒนาตนและพฒนาผลงานใหมคณภาพทสงขน เปนความจรงทวาการเรยนรรวมกนภายในทมสามารถผลตความรอนเปนประโยชนไดประณตกวา ภายใตเงอนไขทวาทกคนในทมรวมแรงรวมใจกนอยางแทจรงเตมความสามารถ และดวยการคดอยางเปนระบบของทกคนรวมกน หลกปรชญาของการบรหารโดยเนนวตถประสงค (MBO)

1. ยดวตถประสงคเปนเปาหมายหลก 2. กระบวนการมสวนรวม การทางานเปนทม 3. เนนการควบคมตนเอง การมวนย

กระบวนการของ MBO 1. การกาหนดเปาหมาย 2. กาหนดกลยทธขององคกร 3. กาหนดเปาหมายขององคกร 4. กาหนดเปาหมายของหนวยงาน 5. กาหนดเปาหมายของบคคล 6. การวางแผนปฏบตงาน 7. การกาหนดตวชวด 8. การกาหนดแผนปฏบตงาน 9. การควบคมตนเอง 10. การประเมนผลความคบหนาเปนระยะ

ประโยชนของ MBO 1. บคคลเขาใจบทบาทและความรบผดชอบของพวกเขาไดสมบรณ และชดเจนมากขน 2. บคคลรวาทาไมพวกเขาตองกระทาสงน ทาใหงานของเขามความหายมากขนและความคบ

อกคบใจนอยลง 3. คนมความเหนอยนอยลง 4. การประสานงานระหวางผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชาดขน 5. ความขดแยงระหวางหนวยงานขององคการลดลงและการประสานงานดขน 6. คณภาพและความรวดเรวของการแกปญหาดขน การตดสนใจมเหตผลมากขน 7. เปาหมายทาใหบคคลกระทาเรองทมความสาคญมากทสดแทนการสญเสยเวลากบ

สงเลก ๆ นอย ๆ 8. ประสทธภาพของคน การทางานสงขน 9. แรงจงใจและกาลงใจสงขน 10. บคคลจะพฒนาการรเรม ความเปนผนาและความตองการความสาเรจ


30 | ห น า


สรป การบรหารงานโดยยดวตถประสงค (Management By Objective: MBO) เปนเทคนคการบรหารงานทจดอยในรปแบบการบรหารงานแบบมสวนรวมเปนรปแบบการบรหารงานในปจจบนซงจะใหความสาคญกบบคลากรในองคการโดยมแนวความคดวา การบรหารงานหรอการทางานนนควรตอบสนองความตองการของคนเหนความสาคญของการทางานในลกษณะรวมแรงรวมใจกนซงใหไดผลงานทดกวาการบงคบ หรอลงโทษเปดโอกาสใหผรวมงานไดแสดงความคดเหนและรบผดชอบรวมกน


31 | ห น า


เรองท 2.3 การบรหารงานแบบการเดน MBWA การทจะเปนผบรหารนนมใชเรองงายเลยการบรหารงานทมพนกงานไมรก ไมเคารพมทศนคต

เชงลบกบการบรหารงาน ไมใหความรวมมอ มปญหาเรองยอดขาย ปญหาตางๆนานาในการบรหาร การสอสารแบบทางเดยวระหวางผบรหารกบพนกงาน เชน การสงการตางๆทาใหเกดชองวางระหวางผบรหารกบพนกงาน การบรหารแบบเดนรอบๆ: Management By Walking Around (MBWA) หมายถงการบรหารทลดชองวางระหวางผบรหารกบพนกงานโดยใหความสาคญกบการสอสารทใหผบรหารไดพบปะกบพนกงานดวยการเดนสนทนา ปฏสมพนธตรวจตรา โดยเขาถงผปฏบตงานรบรถงสภาพปญหาจรงและสรางความสมพนธอนดระหวางผบรหารกบพนกงาน ททาใหธรกจหรองานททานนทางานอยางมประสทธภาพ ปจจยทสงผลใหการใชหลกการ MBWA ประสบความสาเรจ ผปฏบตตองทาดวยปฏบตความจรงใจเพอใหผปฏบตไดรบการเคารพนบถอจากพนกงานการสรางความสมพนธมไดสรางไดในระยะเวลาอนสนแลวจะเหนผลแตตองใชระยะเวลาและสดทายของคาตอบคอความสาเรจของธรกจในอนาคตและความสขของผบรหารกบลกจาง ไดดงน

1. การเขาถง (Approachability) เมอพนกงานของคณสามารถพดคยกบคณและไดรบฟงความคดเหนในสงทเกดขน ซกถามพดคยในการทางานซงจะไดมโอกาสเรยนรกอนทจะเกดปญหา

2. ความนาเชอถอ (Trust) ใหพนกงานมสวนรวมวาเปนสวนสาคญในองคกรสรางความไวใจ ความยตธรรม ลดปญหาและอปสรรคในการสอสาร

3. ความรทางธรกจ (Business knowledge) เมอเดนพบปะตรวจตราพนกงานจะเกดเรยนรการทางานของพนกงานทาใหไดรบความรเขาใจดในการทางาน กระบวนการ และแนวทางในการแกปญหา

4. ความรบผดชอบ (Accountability) สรางแรงจงใจในการทางานและรกษาสญญาทจะทใหไวกบพนกงาน

5. ขวญและกาลงใจ (Morale) การทองคกรหรอมการบรหารรปแบบทผบรหารไดใหความสนใจกบพนกงานทกคน ทาใหเกดความรสกดกบงานทปฏบตและองคกรหนวยงาน

6. ผลสาเรจ (Productivity) เมอมการแลกเปลยนหรอพดคยกนอยางสบายๆสามารถแสดงความคดเหนรบรถงสภาพปญหาตางๆทาใหเกดความคดสรางสรรคและทาใหมแนวทางแกไขกอนทจะเกดปญหาได มความสขใจททางาน

การทจะบรหารแบบเดนรอบๆมใชการทผบรหารเดนเพยงแคเดนสวนทางหรอผานสานกงาน มนเปนความพยามทจะเขาถงพนกงานซงสงทพนกงานทานนมนเปนสงททาใหคณไดประสบผลสาเรจและผลกาไรในบรษท


32 | ห น า

ขนตอนการใช MBWA การนาหลกการ MBWA ไปใชสามารถดาเนนการตามขนตอน ดงน

1. ผอนคลายการทเปนคนเขมจรงจงมากเกนไปอาจทาใหพนกงานไมกลาทจะสนทนาและถาผอนคลายบางจะทาใหพนกงานกลาทจะเขามาพดคยสนทนา

2. ฟงและสงเกตอยางตงใจและใหความสาคญเมอไดรบฟงกใหมความจรงใจในการฟงมากกวาทจะพดจะไดรระดบความพงพอใจของพนกงาน

3. ถามความคดและความคดเหน รบฟงความคดเหนโดยไมคดวาผบรหารจะตองถกเสมอไปโดยเกบความคดกลบมาเพอดความตองการวาเขาตองการอะไร

4. เดนอยางเทาเทยม ไมใหความสาคญกบแผนกใดแผนกหนงไมพดคยกบคนใดคนหนง และไมคานงถงตาแหนงวาจะเปนใครใหทกคนเขาถงและเทาเทยมกน

5. กลาวคาชมเชย ขอบคณ ใหเปนปกตวสย ในสงทเขาทาด 6. การประชมทงหมดอาจจะเปนการประชมทใชหองทางานหรอพนททางานอยเพอให

สามารถไดเขาถงอยางทวถงสอสารความคาดหวงสงทตองการ เพอใหทกคนมคณคา 7. ในขณะทเดนพบปะ อยาใชเวลานในการตดสนหรอวจารณอาจทาใหเกดความไมพอใจได

เมอมปญหาของใจใหเรยกคยในภายหลงแบบสวนตว 8. ตอบคาถามอยางเปดเผยและจรงใจไมควรตอบแบบบดเบอนในความจรงของธรกจทงด

และไมด ซงจะทาใหความสมพนธไปในทางลบ 9. สอสารใหทกคนรถงเปาหมาย วสยทศน แผนการดาเนนงานใหทกคนมสวนรวม มโอกาส

ในการแบงปนขอมลทาใหเขาใจแผนในการทางานตอบสนองเปาหมายไปในทศทางเดยวกนหรอไม 10. พดคยเกยวกบความชอชอบ งานอดเรก กจกรรมททาในวนหยด เกยวกบครอบครวเดกๆ

สรางความสมพนธระหวางบคคล 11. อยาใหเขารสกวาเราไปจบผดหรอหาขอผดพลาดในการทางานไมรสกเกรงทผบรหารเดน

มาใหเกดความรสกทสรางความสมพนธทดแกกน

การทผบรหารมบคลกสวนตวทไมสามารถทาไดตามแนวคดดงกลาวเพราะคงยากทจะใหเปลยนบคลกสวนตว หากปฏบตไดเพยงสก 1 ขอกจะเหนไดจากการเปลยนแปลงทสามารถใหสรางความสมพนธอนดระหวางผบรหารกบผปฏบตไดเปนอยางด


สรป การบรหารงานแบบการเดน MBWA เปนการบรหารงานทสรางความเปนกนเองใหกบผรวมงานโดยผบรหารเดนไปเยยมเยยนพดคยกบบคลากรในหนวยงานตางๆทกหนวยใหมากขนเพราะจะเปนประโยชนตอการบรหารงานหลายประการ


33 | ห น า

ตอนท 3 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน การรอระบบ และการบรหารงานมงผลสมฤทธ ในตอนนผเขาอบรมจะไดเรยนรการพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน(Situation Objective Strategy : SOS) การรอระบบ (Reengineering) การบรหารงานมงผลสมฤทธ (Results Based Management : RBM) เพอเพมทกษะในการบรหารและเพมประสทธภาพขององคกรได

เรองท 3.1 การพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน ในการบรหารงานไมวาภาครฐ หรอเอกชน ผบรหารทกคนลวนมความตองการใหบคลากรของ

ตนไดรบการพฒนา และตองการใหบคลากรของตนมการพฒนาตนเองอยตลอดเวลา ซงบคคลทมการพฒนาตนเองอยตลอดเวลานนจะมความพรอมตอการแขงขน และจะเปนบคคลทพรอมรบมอกบการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา หนวยงานหรอองคกรใดกตามทบคลากรมการพฒนาตนเอง ยอมกอใหเกดประสทธภาพในการทางานและนามาซงความเจรญกาวหนาขององคกร

นอกเหนอจากการพฒนาบคลากรเพอองคกรแลว การพฒนาตนเองของบคลากรยงสงผลตอความสาเรจหรอเพอความกาวหนาในอาชพ อกดวย การพฒนาตนเองนนถอเปนการแขงขนกบตวเองเพอเปนบนไดไปสความกาว หนาในอนาคต และเปนการเตรยมความพรอมในการทจะตองแขงขน กบคนอน ในโลกของการทางานทมการแขงขนสงเวทการทางานจะเปดโอกาสใหกบคนทม ประสทธภาพในการทางานเสมอ และเชนเดยวกน “คนทมประสทธภาพในการทางานสงจากการพฒนาตวเองอยางตอเนองในเรอง ตาง ๆ มกจะพรอมอยเสมอสาหรบการแขงขนไมวาในเวทหรอสถานการณใดกตาม” หลกการสาคญ

การพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน (Situation Objective Strategy : SOS) มหลกการทสาคญคอ

S = Situation คอ สถานการณ ความรเกยวกบตวเราเอง เราอยทไหน กบใคร เกดอะไรขน ซงกหมายถงสงแวดลอมตวเรานนเอง

O = Objective คอ เปาหมายวาตองการอะไร จะไปทไหน ตองการความสาเรจมากนอยแคไหน อยางไร

S = Strategy คอ กลวธ รวาจะไปถงเปาหมาย จะไปทนนไดอยางไร

การพฒนาประสทธภาพในการทางานของบคคลนน สามารถกระทาไดหลากหลายรปแบบ ในทนผเขยนขอแนะนาเทคนคทใชในการพฒนาประสทธภาพในการทางานของ บคคล ซงทกคนสามารถนาไปปฏบตเพอการพฒนาตนเองไดดงน

1. วเคราะหตนเอง กอนทเราจะเปลยนแปลงหรอปรบเปลยนตวเอง สงแรกทควรตองทาคอ การวเคราะห

ตนเอง คนเรานนถารวาตนเองมความสามารถ ความชานาญหรอมศกยภาพพเศษในดานใด กควรทจะตองเสรมศกยภาพของตนในดานนน และควรทจะตองทาในสงทตนเองมความถนดหรอมความ


34 | ห น า

ชานาญ และสาหรบความสามารถในดานทยงขาดทกษะและความชานาญกควรทจะหาความร เพมเตมเพอเปนการพฒนาตนเองใหมศกยภาพเพมมากขน ในอนาคต

2. มงมนทจะเปลยนแปลง การทจะพฒนาตนเองได ตองมความกลาทจะเปลยนแปลง และตองมความมงมน

มากกวาแคความตงใจ ตองมความเชอวา ศกยภาพของตนเองนนสามารถพฒนาขนได และทมเทกาลงกาย กาลงใจในการทจะเปลยนแปลงตนเองใหเปนคนใหมทมศกยภาพเพมมากขน และตองเชอวาการเปลยนแปลงจะนามาซงสงด ๆ ในชวตวนขางหนา

3. มองโลกในแงด (คดบวก) “พรงนตองดกวาเมอวาน”..... “ปญหาทกอยางแกไขได และมทางออกของปญหา

เสมอ”หลายคนคงเคยไดยน 2 ประโยคนมาแลว แตใครจะสามารถทาใจใหคดและยอมรบกบความรสกเหลานไดตลอดเวลา ในการพฒนาประสทธภาพในการทางานของบคคลนน ใชวาจะเปนการพฒนาประสทธภาพในงานแตเพยงอยางเดยวเทานน แตการพฒนาทางความคดและทศนคตในการทางานกจะเปนปจจยเสรมตอการพฒนา ประสทธภาพในการทางานใหเพมขน ดงนนการมองโลกในแงด หรอการคดบวกนน เปนพฤตกรรมของบคคลทควรปฏบต และสาคญเปนอยางยงทจะตองใหเกดเปนนสย การมองโลกในแงด และการคดบวกจะชวยในการเสรมกาลงใจและสามารถชวยลดปญหาในเรองของความ ขดแยงไดเปนอยางด ทงความขดแยงทเกดขนกบบคคลอน และความขดแยงในตวตนของตนเอง

4. ใฝหาความรเพมเตมอยเสมอ การหาความรเพมเตมจะชวยใหสมองไดรบการพฒนาอยตลอดเวลา ซงการหาความร

เพมเตมไมจาเปนจะตองเปนความรทเกยวกบงานททา อยในขณะนนเพยงเทานน แตเราสามารถหาความรในดานอน ๆ ทเรายงไมรเพอเรยนรเพมเตม อาทเชน ความรทางดานการตลาด เศรษฐกจ การเมอง กฎหมาย โดยความรเหลานเราสามารถหาไดจากการสมมนา ฝกอบรม อานหนงสอ หรอสอบถาม พดคย ปรกษากบผทมความเชยวชาญกไดเชนกน ดงคากลาวทวา “ความรไมมวนเรยนจบ และไมมใครแกเกนเรยน” อกทงคนทมความรมากกจะสามารถแกปญหาไดงาย หาทางออกของปญหาไดมากขน

แนนอนวาผลตอบแทนสงสดทเราไดจากการพฒนาประสทธภาพในการทางานนน ไมไดอยทผลงานของเราแตเพยงอยางเดยวเทานน แตอยทศกยภาพทางสมองของเราไดมการพฒนามากขน พรอมกบประสบการณและทกษะของการทางานทเฉยบคมมากขนกวาเดม

5. ตงเปาหมายในการทางาน เ ปาหมาย เ ปนปลายทางท ตองใหไปถง ไม วาจะในช วตการทางานหรอใน

ชวตประจาวน โดยเฉพาะการกาหนดเปาหมายในการทางานนน ถอเปนหวใจสาคญของการทางาน เพราะในการบรหารงานใด ๆ กตาม มกจะเนนทความสาเรจตามทไดตงใจไวหรอกาหนดไว ไมวาจะกาหนดเอาไวในรปแบบใดกตาม ถาทางานแบบมเปาหมายวางานแตละอยางทอยในความรบผดชอบมเปาหมายของ ความสาเรจอย ณ จดใด ภายในเวลาเทาใด ความชดเจนของงานหรอการกาหนดแผนการปฏบตงานยอมอยบนพนฐานของความเปน ไปได กวาการทจะปฏบตงานไปวน ๆ หรอทางานไปเรอย ๆ โดยไมมจดหมายปลายทางของความสาเรจ

หากเปนการพฒนาประสทธภาพในการทางานของบคคล การตงเปาหมายในการทางานควรเปนการตงเปาหมายใหอยในระดบทสงกวา ศกยภาพปกตของตนจะดาเนนการไดเพอใหเกดการพฒนาในการทจะใหบรรลผล สาเรจตามเปาหมาย ดงคากลาวทวา “ฝนใหไกล ไปใหถง” นนเอง


35 | ห น า

6. วางแผนกอนลงมอทา ในการทางานนนนอกจากการกาหนดวตถประสงคในการทางานแลว การวางแผนชวย

ใหงานบรรลผลสาเรจไดอยางมประสทธภาพ อกทงยงชวยลดเวลาและการใชทรพยากรในการทางาน การทางานทมประสทธภาพนนเกดขนไดดวยเงอนไขของการวางแผนงานทด การวางแผนทดเกดจากความคดทรอบคอบ คดจากมมมองทหลากหลาย การวางแผนเปนการสรางขอเสนอของการดาเนนงานทเปนไปไดหลายทางเลอก โดยเปรยบเทยบขอดขอเสยของแตละทางเลอก และยงเปนการประเมนสถานการณความเปนไปไดในการทางานเพอเปนการลดความ เสยงในการทางานไดอกทางหนงดวย ดงนนการวางแผนถอองคประกอบหนงทมความสาคญตอการทางานใหม ประสทธภาพ มากยงขน

7. มการสอสารทด การสอสารมความสาคญกบมนษยมาตงแตกาเนด เนองจากการสอสารเปนเครองมอ

ในการบอกความตองการของตนเองตอผอน นอกจากนการสอสารยงเปนความสามารถหรอทกษะททกคนมมาตงแตกาเนด แมแตเดกทารกทยงไมสามารถทจะพดกยงมทกษะในการสอสารเพอใหได ตามทตนตองการ อาทเชน เมอเดกทารกหวกจะสงเสยงรองเพอสอสารใหผเปนแมไดรบรวาตน ตองการทจะกน (ดม) นมแม เปนตน

เนองจากการสอสารเปนเครองมอสาคญในการแสดงความตองการระหวางบคคล โดยเฉพาะในการปฏบตงานนน จาเปนทจะตองใชทกษะในการสอสารทง การพด การอาน การเขยน และการฟง รวมไปถงการแสดงออกดวยทาทาง โดยมวตถประสงคทแตกตางกน เชน เพอใหขอมล เพอชกจงหรอโนมนาวใจ เพอสรางความสมพนธทด เพอใหเกดการยอมรบและไดรบความรวมมอจากบคคลทเกยวของ ดวยเหตน ผปฏบตงานควรมการฝกเพอเพมทกษะในการสอสารใหเหมาะสมกบกาลเทศะ สามารถเลอกใชทงวจนภาษาและอวจนภาษาในการสอความหมายใหชดเจน เหมาะสมและมประสทธภาพ อนจะสงผลตอการเพมประสทธภาพในการทางานไดตอไป

8. มบคลกภาพด สภาษตทวา “ไกงามเพราะขน คนงามเพราะแตง” ยงคงใชไดดเสมอ บคลกและการ

แตงกาย เปนองคประกอบอยางหนงทจะชวยเสรมความสาเรจในการทางาน การแตงกายนนมหลกการงาย ๆ คอ อยาพยายามแตงกายมากเกนไป หรอนอยเกนไป และทสาคญการแตงกายตองใหเหมาะสมกบรปราง และบคลกของตนเอง อยาแตงกายแบบทไมใชตวตนของตวเอง การแตงการตามแบบอยางดารา นางแบบ นนตองคดเสมอวา ผผลตเสอผาแฟชนเมอผลตออกมาแลวกมความตองการทจะจาหนายใหมาก จงตองหาดารา นางแบบมาใสโชว ดงนนการทดารา นางแบบคนหนงใสเสอตวหนงสวย แตกไมใชวาเมอเราใสแลวจะสวยเหมอนนางแบบ การแตงกายทดสาหรบการทางานกคอ สะอาด สภาพ และโชวบคลกเฉพาะของคณออกมา

9. สมาธเพมพลงในการคด สมาธ คอการทมใจตงมนในอารมณใดอารมณหนงอยางแนวแน กลาวในภาษา

ชาวบานกคอ การมใจจดจออยในเรองใดเรองหนง ไมฟงซานนนเอง การฝกสมาธมใชดวยเหตผลของการเขาถงนพานแตเพยงเทานน แตการฝกสมาธสามารถนามาใชประโยชนในชวตประจาวนไดเชนกน เพราะการฝกสมาธนนทาใหผปฏบตมจตใจผองใส ประกอบกจการงานไดราบรนและคดอะไรกรวดเรวทะลปรโปรง เพราะวาระดบจตใจไดถกฝกมาใหมความนงดแลว เมอมความนงเปนสมาธดแลว ยอมมพลงแรงกวาใจทไมมสมาธ ดงนเมอจะคดทาอะไร กจะทาไดด และไดเรวกวาคนปกต ทไมไดผานการฝกสมาธมากอน


36 | ห น า

การฝกสมาธจะชวยในดานการพฒนาบคลกภาพ ทาใหเปนผม บคลกภาพด กระฉบกระเฉง กระปรกระเปรา มความองอาจสงาผาเผย มผวพรรณผองใส มความมนคงทางอารมณ หนกแนน เยอกเยน และเชอมนในตนเอง มมนษยสมพนธด วางตวไดเหมาะสมกบกาลเทศะ เปนผมเสนห เพราะไมมกโกรธ มความเมตตากรณาตอบคคล ทวไป การฝกสมาธบอย ๆ ทาใหเกดปญญาในการทาสงใด ๆ สงผลใหประสทธภาพในการทางานดขน นอกจากนการฝกสมาธยงชวยคลายเครยด และลดความเครยดทจะเขามากระทบจตใจได เมอเราไมเครยด รางกายกจะหลงสารทาใหเกดความสข ทาใหสขภาพรางกายแขงแรง เพราะมภมตานทานทงภมตานทานทางจตใจ และภมตานทานเชอโรค และยงทาใหดออนกวาวยชวยชะลอความแกไดดวย

10.สขภาพดมชยไปกวาครง สขภาพ รางกายมสวนสาคญตอการปฏบตงาน งานทกอยางจะไมสามารถสาเรจ

ลลวงไปไดหากผปฏบตงานเกดการเจบปวย ผมสขภาพดยอมทางานไดอยางมประสทธภาพ ดงนนควรดแลสขภาพใหด และออกกาลงกายสมาเสมอ การมสขภาพทดเปนสภาวะทรางกายแขงแรง ปราศจากโรคภยไขเจบ ไมมความพการใด ๆ รางกายสามารถทางานตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ ซงลกษณะสขภาพทดทางกายนน ควรประกอบดวย รางกายทมความสมบรณแขงแรง ระบบตาง ๆ และอวยวะทกสวนทางานไดดมประสทธภาพ รางกายมการเจรญเตบโตของอวยวะตาง ๆ เปนไปอยางเหมาะสมกบวย รวมทงภาวะทางสมองดวย การทจะมสขภาพรางกายทดไดนนรางกายตองไดรบการพกผอนอยางเพยงพอ และการพกผอนทสดคอ การไดนอนหลบอยางพอเพยง ภายหลงจากการนอนหลบและพกผอนแลว รางกายจะคนสสภาพปกตสดชน พรอมรบกบการปฏบตหนาท หรอภารกจในวนตอไป

จากทกลาวมาทงหมดนนเปนเพยงสวนหนงของการปฏบตเพอการพฒนา

ประสทธภาพในการทางานของบคคล ทผเขยนไดนาเสนอเพยงหวงใหผอานไดนาไปปฏบตเพอการพฒนาตนเอง ซงนอกจากแนวทางปฏบตดงกลาวแลวยงมแนวทางปฏบตอน ๆ ทสามารถกระทาไดอกหลากหลายรปแบบ แตสงทสาคญทสดของการพฒนาตนเอง คอ การมจตใจทมงมนในการทจะเปลยนแปลงตนเองไปในทศทางทดขนนนเอง


สรป การพฒนาบคลากร เพอเพมประสทธภาพในการทางาน (Situation Objective Strategy) : SOS เทคนคทสาคญของการบรหารงานเพอเพมประสทธภาพของของการทางานใหสาเรจ 1) S = Situation คอ สถานการณ 2) O = Objective คอ เปาหมาย 3 S) = Strategy คอ กลวธ


37 | ห น า

ตอนท 3 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน การรอระบบ และการบรหารงานมงผลสมฤทธ

เรองท 3.2 การรอปรบระบบ (Reengineering)

การบรหารจดการองคกรนนในบางครงระบบเดมทเคยใชในการบรหารอาจจะยงไมมประสทธภาพเพยงพอ จงจาเปนจะตองหาวธการมาปรบปรงการดาเนนงาน ซงในบางองคกรเลอกทจะปรบระบบการบรหารใหมทงหมดโดยไมยดกบของเดม โดยวธการเหลานเรยกวา การรอปรบระบบ (Reengineering) การรอปรบระบบ (Reengineering)

การรอปรบระบบ หมายถงการพจารณาหลกการพนฐานของธรกจและการคดหลกการขนใหมชนดถอนรากถอนโคนปรบกระบวนการธรกจใหมเพอบรรลถงผลลพธคอเปาหมายขององคการโดยใชตวชวดผลการปฏบตงาน 4 ดาน คอ ตนทน คณภาพ การบรการและความสาเรจ การรอปรบระบบในทรรศนะของการบรหารการศกษา หมายถงความพยายามทจะปรบกระบวนการบรหารโดยพจารณาหลกการพนฐานของการบรหารการศกษาเดมทเคยปฏบตแลวคดหลกการใหมชนดถอนรากถอนโคนเพอใหกระบวนการบรหารการศกษาทคดขนใหมสามารถดาเนนการใหบรรลถงผลลพธหรอเปาหมายขององคการ โดยใชตวชวดในการปฏบตงาน 4 ดาน คอดานการลงทนทางการศกษา ดานคณภาพทางการศกษา ดานการใหบรการและดานความสาเรจ เปาหมายของการปรบรอระบบอาจกาหนดไดดงน 1. เพอเพมประสทธภาพ ในการปรบรอระบบสภาพทบงคบใหตองปรบรอระบบอาจเปนการทตองการขยายงานเพมขนโดยมความจากดทางทรพยากรทงในสวนบคคล สวนการเงนและสวนเวลาทตองทาใหสาเรจตามกาหนดซงจะเกดผลดไดกตอเมอประสทธภาพของการทางานดขน 2. เพมคณภาพการปรบรอระบบอาจมงสรางระบบใหมทมผลใหคณภาพดขน วธการรอปรบระบบ มขนตอนพอสงเขป 1. แยกสวนงานออกใหชดเจน หมายความวาเราจะตองแยกงานตาง ๆวางานไหนหนาทอยางไร แลวเอากลมงานนนไปอยในฝายเดยวกนใหชดเจน 2. ตงทมวเคราะหกระบวนการทางาน ของแตละสวนงานนนใหถกตอง ชดเจนและตรงประเดน รวมทงหาสาเหตของปญหาใหถกตอง หารปแบบหรอกระบวนการบรหารทเหมาะสม 3. การประชมทมงานหวหนาทมงานหรอผจดการ จะตองจดใหมการประชมโดยสมาเสมอและสรางบรรยากาศการประชมใหเกดการโตเถยงในการทจะแสวงหาแนวทางทเหมาะสมทสดในการทางาน 4. ออกแบบกระบวนการทางานใหม เมอทมงานไดขอสรปแลวกจะมาเรมออกแบบกระบวนการทางานใหม ซงเปนกระบวนการทไดรบการเหนชอบจากคนในทมงานแลว การออกแบบกระบวนการทางานใหมนบางครงจะตองทดลองปฏบตจรงใหเหนชดเจนดกอน เพอทจะไปอธบายใหผปฏบตงานทราบถงสาเหตและไดเรยนรวธการใหม ๆไปพรอมกนดวย


38 | ห น า

5. นาเสนอผสรางทมงานหรอผสนบสนน ขนตอนสดทายของกระบวนการรอปรบระบบ


สรป

การรอปรบระบบเปนการพจารณาหลกการพนฐานของธรกจและการคดหลกการขนใหมชนดถอนรากถอนโคนปรบกระบวนการธรกจใหมเพอบรรลถงผลลพธคอเปาหมายขององคการโดยใชตวชวดทสาคญ ไดแก ตนทน คณภาพ บรการและความสาเรจดงนนทางการบรหารการศกษานน การรอปรบระบบจงหมายถง ความพยายามทจะปรบการบรหารขนใหมชนดถอนรากถอนโคนเพอใหกระบวนการบรหารการศกษาทคดขนใหมสามารถดาเนนการใหบรรลถงผลลพธหรอเปาหมายขององคการ โดยใชตวชวดในการปฏบตงาน 4 ดานคอ ดานการลงทนทางการศกษา ดานคณภาพทางการศกษาดานการใหบรการและดานความสาเรจการรอปรบระบบจาเปนจะตองไมยดกบของเดม ตองออกแบบใหมทงหมดการรอปรบระบบจะเนนการใชเทคโนโลยสารสนเทศเขามาใชในกระบวนการของระบบหรอวธการทางาน จงทาใหเนนการชวดการปฏบตงาน สายการบงคบบญชาทสนลงรวมทงการใหความเชอถอในตวบคลากรทปฏบตหนาท


39 | ห น า

ตอนท 3 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน การรอระบบ และการบรหารงานมงผลสมฤทธ เรองท 3.3 การบรหารงานมงผลสมฤทธ (Results Based Management : RBM)

ในชวงเวลาตงแตป ค.ศ. 1980 เปนตนมา รฐบาลของประเทศตางๆไดมความพยายามทจะทาการปฏรประบบราชการ โดยตองการทจะปรบปรงระบบการบรหารงานราชการใหมความทนสมย ขจดความไมคลองตวทางการบรหาร ตลอดจนไดเปลยนแปลงกระบวนทศนการบรหารแบบเดมทมงเนนใหความสาคญตอปจจยนาเขาและกฎระเบยบ มาใชวธการบรหารแบบมงผลสมฤทธ (Results- based Management ; RBM) เพอปรบเปลยนวธการบรหารรฐกจใหมลกษณะเปนอยางภาคธรกจเอกชน โดยมงเนนถงประสทธภาพและประสทธผลของการบรหารงาน กาหนดยทธศาสตร วตถประสงคและเปาหมายขององคการ พรอมทงตองสรางตวบงชวดความสาเรจของการดาเนนงานทชดเจนและสามารถตรวจสอบได

การบรหารแบบมงผลสมฤทธ (Results – based Management : RBM) เปนเทคนควธการบรหารจดการสมยใหมทนามาประยกตใช เพอใหเกดการปรบเปลยนกระบวนทศนและวธการบรหารงานภาครฐไปจากเดม ทใหความสาคญตอทรพยากรหรอปจจยนาเขา (Input) และอาศยกฎระเบยบ เปนเครองมอในการดาเนนงานเพอใหเกดความถกตอง สจรตและเปนธรรม โดยหนมาเนนถงวตถประสงคและสมฤทธผลของการดาเนนงานทงในแงของผลผลต (Output) และผลลพธ (Outcome) และความคมคาของเงน (Value for money) รวมทงการพฒนาคณภาพและสรางความพงพอใจใหแกประชาชน ผรบบรการใหความสาคญตอการดาเนนงานและการตรวจวดผลสาเรจในการดาเนนการขององคกร โดยอาศยการมสวนรวมระหวางผบรหารสมาชกขององคกรและผมสวนไดสวนเสยกลมตาง ๆ (Stakeholders) ทเกยวของกบการปฏบตงานขององคกร ความหมาย

ระบบการบรหารแบบมงผลสมฤทธนน มกจะมชอเรยกทแตกตางกนออกไป เชน การบรหารงานโดยยดวตถประสงค (Management by Objective ; MBO) การบรหารแบบเนนผลสาเรจ (Managing for Results) การบรหารทเนนผล (Results- oriented Management) หรอการบรหารผลการดาเนนงาน (Performance Management) ซงนกวชาการไดใหความหมายของการบรหารแบบมงผลสมฤทธไวดงตอไปน

Canadian International Development Agency; CIDA (1999) กลาววา การบรหารแบบ มงผลสมฤทธ เปนวธการในการปรบปรงการบรหารใหเกดประสทธผล (Effectiveness) และโปรงใสสามารถตรวจสอบได (Accountability) โดยทผมสวนไดสวนเสยเขามามสวนรวมในการกาหนดเปาหมาย ประเมนความเสยง กากบตดตามกระบวนการดาเนนงานเพอการบรรลผลตามเปาหมายทกาหนดไว รวมถงการมสวนรวมในการตดสนใจทางบรหารและการรายงานผลการปฏบตงาน


40 | ห น า

สรปไดวา การบรหารแบบมงผลสมฤทธ (Results Based Management ; RBM) เปนการบรหารทใหความสาคญตอผลการดาเนนงานและการตรวจวดผลสาเรจในการดาเนนงาน ขององคการ ทงในแงของปจจยนาเขา กระบวนการ ผลผลตและผลลพธ ซงจะตองมการกาหนดตวบงชวดผลการดาเนนงาน (Key Performance Indicators; KPIs) รวมทงการกาหนดเปาหมาย (Targets) และวตถประสงค (Objectives) ไวลวงหนา โดยอาศยการมสวนรวมระหวางผบรหาร สมาชกขององคการ และตลอดถงผทมสวนไดสวนเสยกลมตางๆ (Stakeholders) ทเกยวของกบการปฏบตงานขององคการ การบรหารแบบมงผลสมฤทธ (Results–based Management : RBM) จงเปนการบรหารทรพยากรอยางประหยด (Economy) เนนการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ (Efficiency) และการไดผลงานทบรรลเปาหมายขององคกร (Effectiveness) การบรหารมงผลสมฤทธ (Results– based Management : RBM)

ผลผลต (OUTPUTS) หมายถง งานบรการหรอกจกรรมทเนนผลงาน จากการดาเนนการของหนวยงาน ผลลพธ (OUTCOMES) หมายถง ผลกระทบทตามมา มความสมพนธกบผลผลตหรอผลประโยชนทประชาชนกลมเปาหมาย ชมชน ไดรบหลงจากเกดผลผลต ผลสมฤทธ (RESULTS) หมายถงผลรวมของผลผลตและผลลพธ

การบรหารแบบมงผลสมฤทธเปนวธการบรหารจดการทเปนระบบมงเนนทผลสมฤทธหรอผลการปฏบตงานเปนหลกโดยมการวดผลการปฏบตงานทชดเจนเพอใหบรรลวตถประสงค ทตงไว ปจจยทสงผลตอความสาเรจของการบรหารแบบมงผลสมฤทธ ปจจยสาคญทจะทาใหการบรหารแบบมงผลสมฤทธประสบความสาเรจอยทความเขาใจแนวคด วธการและประโยชนของวธการบรหารแบบมงผลสมฤทธของบคลากรผปฏบตงานรวมถง ความรความสามารถของบคลากรทกระดบทจะสามารถปรบตวและสามารถทางานภายใตระบบงาน ทจะตองรบผดชอบตอผลการปฏบตงาน ทงน เงอนไขความสาเรจทสาคญ มดงตอไปน 1. ผบรหารมความเขาใจและสนบสนน การบรหารแบบมงผลสมฤทธจะประสบความสาเรจกตอเมอผบรหารมความเขาใจและใหการสนบสนนอยางเตมท คอสนบสนนในการจดทาระบบวดผลการปฏบตงานการใชขอมลผลการวดผลการปฏบตงาน การจดสรรงบประมาณ การสรางสงจงใจเพอใหบคลากรทางานโดยมงผลสมฤทธรวมถง การมอบอานาจในการตดสนใจ เพอแลกเปลยนกบความรบผดชอบตอผลการปฏบตงาน

ผลสมฤทธ = ผลผลต + ผลลพธ

(RESULTS) (OUTPUTS) (OUTCOMES)


41 | ห น า

1.1 การกาหนดพนธกจและแผนกลยทธทชดเจน ผบรหารขององคกรจะตองใหความสาคญและเขาไปมสวนรวมในกระบวนการกาหนดพนธกจและแผนกลยทธ วตถประสงคและเปาหมายของโครงการเพอใหเกดผล 1.2 การใชขอมลผลการปฏบตงานในการบรหาร ผบรหารจะตองระลกเสมอวาการวดผลไมไดทาใหผลการปฏบตงานดขนโดยอตโนมต แตขอมลจากการวดผลการปฏบตงานจะเปนขอมลทจะชวยใหผบรหารสามารถปรบปรงเกณฑมาตรฐานในการทางานใหดยงขนแกปญหาไดถกตองมากขน ดงนนผบรหารจงตองนาขอมลทไดมาวเคราะหอยางรอบคอบ เพอกาหนดมาตรการทจะปรบปรงผลการปฏบตงานใหดขนตอไป 2. การจดระบบขอมลผลการปฏบตงาน การจดทาระบบขอมลผลการปฏบตงานจะตองคานงเสมอวาระบบขอมลสามารถแสดงถงระดบการเปลยนแปลงของผลลพธสเปาหมายขององคกรได ซงจะตองจดทาเพมเตมขนจากระบบขอมลเดมทเนนปจจยนาเขาและกจกรรมเพอใหผบรหารมขอมลในการตดสนใจไดดขน 2.1 การพฒนาตวบงชการเลอกตวบงชทจาเปนตอการใหบรการและการตดสนใจนน จะตองเลอกตวบงชใหครอบคลมความตองการของผมสวนไดสวนเสยทเกยวของ ซงจะตองพฒนาโดยผทมประสบการณในงานดานนน ๆกบผมสวนไดสวนเสยกบงานนน ๆ ดวยโดยตวบงชจะมทงสวนของปจจยนาเขากจกรรมผลผลตและผลลพธรวมถงตวบงชทแสดงความพงพอใจของผรบบรการ 2.2 การวางระบบสารสนเทศเพอเกบรวมรวมและประมวลผลขอมลผพฒนาระบบจะตองมความเขาใจในเนอหาสาระของโครงการหรองานทจะวดผลการปฏบตงานโดยตองคานงถงการจดทารายงานผลซงจะแยกเปน 2 สวนคอสวนทจะรายงานเปนชวงเวลาตามกาหนดทกครงปหรอหนงป เพอประโยชนในการกาหนดนโยบายและวางแผนหรอการจดทางบประมาณประจาป และสวนทเปนการรายงานเฉพาะกจทสามารถเรยกดขอมลตวบงชไดทนในกรณทเกดปญหาขน ซงความสาเรจในการจดทาระบบขอมลผลการปฏบตงานทใชประโยชนไดจงอยทการจดทาขอมลทสะทอนผลงานจรง ทนเวลา และมปรมาณขอมลทเหมาะสมโดยมคาใชจายทประหยด 3. การพฒนาบคลากรและองคกร ผบรหารทกระดบถอไดวามบทบาทสาคญในการดาเนนงานโครงการตาง ๆ ใหบรรลเปาหมายภายใตระบบการบรหารแบบมงผลสมฤทธ ดงนนจงจาเปนทจะตองใหการพฒนาผบรหารไวลวงหนาใหสามารถปฏบตงานทตองรบผดชอบตอผลสมฤทธของงาน ภายใตสภาวะทมความคลองตวและมอานาจในการบรหารเพมขน ผบรหารทกคนจะตองมความรในการวางแผนกลยทธ การวดผลการปฏบตงานรวมถงการใชขอมลผลการปฏบตงานเพอการตดสนใจในการทางานประจาวน ในขณะเดยวกนจะตองมระบบการพฒนาและฝกอบรมบคลากรทผปฏบตงานใหมความชานาญทหลากหลายมากขนเพอใหมศกยภาพทจะสบเปลยนบทบาทหนาทไดในยคทมความเปลยนแปลงอยางรวดเรวและเขาใจเรองการวดผลและการใชขอมลผลสมฤทธในการปฏบตงานประจาวนดวย ดงนนการบรหารแบบมงผลสมฤทธจงเปนเรองสาคญทจะตองวางแผนอยางรอบคอบ เพราะถอไดวาเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมการทางานของบคลากรและวฒนธรรมการทางานขององคกร จากการทางานทตองระวงไมใหผดกฎระเบยบมาเปนการทางานทคานงถงผลสมฤทธของงาน ความคมคาเงนทลงทนและการตอบสนองความตองการของผรบบรการ เนอหาของการอบรมควรเรมตงแตหลกการ วธดาเนนการของการบรหารแบบมงผลสมฤทธ ความเขาใจในการปฏบตงานตามบทบาทหนาทใหม ซงบคลากรทกระดบจะตองตอบคาถามวา ผลงานในแตละวนของตนนนสนบสนน


42 | ห น า

การบรรลสเปาหมายโครงการหรอองคกรอยางไร และเรยนรการทางานเปนทมรวมกบผบงคบบญชา เพอนรวมงานและผใตบงคบบญชาสเปาหมายเดยวกน งบประมาณการฝกอบรมบคลากรนน องคกรไมควรถอเปนคาใชจายแตจะตองถอวาเปนการลงทนเพอใหบคลากรซงรงานขององคกรเปนอยางดอยแลวสามารถปรบตวเขากบการบรหารแบบมงผลสมฤทธได และเพอสะดวกตอการปรบเปลยนงานและสามารถใชเครองมอททนสมยอยางมประสทธภาพ สงจงใจทจะกระตนใหผบรหารองคกรมความรบผดชอบตามผลการปฏบตงาน คอ การมอบอานาจและความคลองตวในการทางานเพอบรรลผลสมฤทธทกาหนดไว ในขณะทผปฏบตงานจะมกาลงใจในการทางานมากขนถาไดรบการประเมนผลการปฏบตงานอยางเปนธรรม เมอไดมการใชระบบบรหารแบบมงผลสมฤทธอยางตอเนอง องคกรนน ๆ กจะพฒนาเปนองคกรแหงการเรยนร (Learning Organization) โดยมการนาขอมลผลการปฏบตงานมาวเคราะห เพอการปรบปรงการทางานใหดขนกวาเดม และจะสามารถปรบตวไดทนตอการเปลยนแปลงของโลกและความตองการของผรบบรการไดอยางเหมาะสม รวมทงสามารถปรบตวในการใชเทคโนโลยทพฒนาขนใหมไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพ ขอควรคานง 1. การวดผลการปฏบตงานจะบอกไดวาประวตผลการปฏบตงานทผานมาเปนอยางไร 2. การวางแผน การบรหารและการวดผลงานของบคลากรคนหนงจะทาไดดเพยงไร ผลลพธของงานสวนใหญจะขนอยกบความกระตอรอรนของบคลากรตองานนน ๆ เสมอ 3. ผลการปฏบตงานดเดนจะตองไดรบการยอมรบมากกวาผลงานปกต เพราะถาทกคนไดรบการปฏบตอยางเดยวกนจะไมมใครอยากทางานใหดเดนอกตอไป 4. การบรหารทประสบความสาเรจประกอบดวยการทางานทเสรจทนเวลาภายในกรอบงบประมาณ การสรางและเสรมการทางานเปนทม การพฒนาความรความสามารถของบคลากร แตละคน และการสนบสนนการปรบปรงงานอยางตอเนอง


สรป การบรหารแบบมงผลสมฤทธ (Results Based Management ; RBM) เปนนวตกรรม

ทางการบรหารทประเทศตาง ๆ ทพฒนาแลว นามาใชในการปฏรประบบราชการใหเกดประสทธภาพ ประสทธผล โปรงใสสามารถตรวจสอบได ซงประเทศไทยโดยสานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอนกกาลงจะใชวธการบรหารรปแบบใหมน ผสานกบเปลยนแปลงระบบงบประมาณเปนแบบมงเนนผลงาน (Performance Based Budgeting System ;PBBS) ทาการปฏรปองคการภาครฐ ใหสามารถจดบรการสาธารณะใหเปนทพงพอใจของประชาชนมากขน หวใจสาคญของสาเรจในการใชวธการบรหารแบบมงผลสมฤทธนนอยทการสรางตวบงชผลการปฏบตงาน (Key Performance Indicators ;KPIs) ทมความตรง เปนทยอมรบ และสะดวกในการนาไปใช เพอใหไดมาซงสารสนเทศสาหรบการกากบ ตดตาม และรายงานผลการดาเนนงานขององคการ


43 | ห น า

ตอนท 4 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด (หลกธรรมาภบาล) และวธปฏบตทดทสด ในตอนนผ เขาอบรมจะไดเรยนรการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School–based Management : SBM) การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด และวธปฏบตทดทสด (Best Practices) เพอเพมทกษะในการบรหารและเพมประสทธภาพขององคการได

เรองท 4.1 การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School–based Management : SBM)

การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานเปนแนวคดทไดพยายามดาเนนการมาแลวตงแตเรมประกาศใชพระราชบญญตประถมศกษา พ.ศ.2464 และในการปรบปรงแกไขกฎหมายในระยะตอมากไดกาหนดใหมคณะกรรมการสถานศกษาดวย โดยพยายามใหผปกครองและประชาชนมสวนรวม ในการจดการศกษา แตสวนใหญคณะกรรมการดงกลาวเปนเพยงคณะกรรมการทปรกษา มสวนรวมในการบรจาคและหาทรพยากรสนบสนนโรงเรยน ทาการประชาสมพนธและรวมกจกรรมทโรงเรยนจดขน บทบาทหนาทยงปรากฏในทางปฏบตไมมากนก เนองจากอานาจการตดสนใจยงอยทผบรหาร สถานศกษา และหนวยงานบงคบบญชาสวนกลาง

ผลจากการทไดมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 ซงบรรจสาระสาคญในมาตรา 81 ใหการออกกฎหมายทางการศกษา จ ง เ ปนความพยายามของกระทรวงศกษา ธการ ทบวงมหาวทยาลย สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตและหนวยงานทเกยวของไดรวมกนดาเนนการจนมการตราพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ขน โดยมหลกการสาคญในการลดบทบาทและอานาจของกระทรวงศกษาธการ ใหทาหนาทกาหนดนโยบาย แผนและมาตรฐานการศกษา สนบสนนทรพยากร การตดตาม ตรวจสอบและประเมนผลการศกษา (มาตรา 31) โดยมงกระจายอานาจการบรหารงานวชาการ งบประมาณ บคลากร และบรหารทวไป ไปยงเขตพนทการศกษาและสถานศกษาใหมากทสด (มาตรา 39) โดยใหสถานศกษาขนพนฐานและสถานศกษาระดบตากวาปรญญาตรบรหารงานโดยคณะกรรมการสถานศกษา (มาตรา 40) ซงจะมผลบงคบใชตงแตเดอนสงหาคม พ.ศ.2545 เปนตนไป ความหมาย

คาวา School-based Management หรอ SBM เกดขนในประเทศสหรฐอเมรกาในชวงศตวรรษท 1980 ในภาษาไทยยงไมมการบญญต ศพททแนนอน สวนมากนยมทบศพทวา School-based Management หรอเรยกยอๆ วา SBM สวนคาวาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน นนเปนคาท เสรมศกด วสาลาภรณ และคณะ กาหนดขนแทนคาวา School-based Management ในการวจยเรอง การกระจายอานาจจดการศกษา พ.ศ.2541 (เสรมศกด วสาลาภรณและคณะ, 2541) มนกวชาการหลายทานไดใหความหมายของคาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ไวแตกตางกน เชน


44 | ห น า

อทย บญประเสรฐ (2542: 2) กลาววา การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน หมายถงกลยทธในการปรบปรงการศกษา โดยเปลยนอานาจหนาทในการตดสนใจจากสวนกลางไปยงแตละโรงเรยน โดยใหคณะกรรมการโรงเรยน (School Council หรอ School Board) ไดมอานาจในการบรหารจดการศกษาในโรงเรยน มหนาทและความรบผดชอบในการตดสนใจทเกยวของกบงบประมาณ บคลากร และวชาการ โดย ใหเปนไปตามความตองการของนกเรยน ผปกครองและชมชน

วระวฒน อทยรตน (2544: 1) ใหความหมายการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน หมายถง การบรหารโรงเรยนตามความตองการและจาเปนของสถานศกษา โดยมคณะกรรมการสถานศกษา ซงมอานาจหนาทรวมคด (Plan) รวมตดสนใจ (Decision-Making) รวมทา (Implementation) และรวมประเมน (Evaluation) โดยมงหวงเพอเพมประสทธผลและประสทธภาพของสถานศกษา

จากความหมายดงกลาวสรปไดวา การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน หมายถง การบรหารจดการทโรงเรยนมอานาจอสระในการดาเนนการโดยมคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานซงประกอบไปดวยผแทนผปกครอง ผแทนคร ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผแทนศษยเกา ของสถานศกษา และผแทนผทรงคณวฒ ทาหนาทกากบและสงเสรมสนบสนน หลกการและขอด

หลกการสาคญของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน โดยทวไปไดแก 1. หลกการกระจายอานาจ (Decentralization) เปนการกระจายอานาจการจดการศกษา

จากกระทรวงและสวนกลางไปยงสถานศกษาใหมากทสด โดยมความเชอวา โรงเรยนเปนหนวยปฏบตการทสาคญในการเปลยนแปลงและพฒนาการศกษา จงควรมอานาจมอสระในการตดสนใจดาเนนการ

2. หลกการมสวนรวม (Participation or Collaboration or Involvement) เปดโอกาสใหผเกยวของและผมสวนไดสวนเสยไดมสวนรวมในกาบรหาร ตดสนใจ และการมสวนรวมจดการศกษาทงคร ผปกครอง ตวแทนชมชน ตวแทนศษยเกา และตวแทนนกเรยน การทบคคล มสวนรวมในการจดการศกษา จะเกดความรสกเปนเจาของและจะรบผดชอบในการจดการศกษามากขน

3. หลกการคนอานาจจดการศกษาใหแกประชาชน (Return Power to People) ในอดตการจดการศกษาจะทากนหลากหลาย บางแหงกใชวด หรอองคกรในทองถนเปนผดาเนนการ ตอมามการรวมการจดการศกษาไปใหกระทรวงศกษาธการเพอกอใหเกดเอกภาพและมาตรฐานทางการศกษา แตเมอประชากรเพมมากขน ความเจรญตางๆ รดหนาไปอยางรวดเรว การจดการศกษาโดยสวนกลางเรมมขอจากด เกดความลาชาและไม ตอบสนองความตองการของชมชนอยางแทจรงจงตองมการคนอานาจใหทองถนและประชาชนไดจดการศกษาเองอกครง

4. หลกการบรหารตนเอง (Self-managing) ในระบบการศกษาทวไป มกจะกาหนดใหโรงเรยนเปนหนวยปฏบตการตามนโยบายของสวนกลาง โรงเรยนไมมอานาจอยางแทจรง สาหรบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานนน ไมไดปฏเสธเรองการทางานใหบรรลเปาหมายและนโยบายของ สวนรวม แตมความเชอวาวธการทางานใหบรรลเปาหมายนนทาไดหลายวธ การทสวนกลางทาหนาทเพยงกาหนดนโยบายและเปาหมาย แลวปลอยใหโรงเรยนมระบบการบรหารดวยตนเองโดยใหโรงเรยนมอานาจ หนาท และความรบผดชอบในการดาเนนงาน แลวแตความพรอมและสถานการณของ โรงเรยน ผลทได นาจะมประสทธภาพสงกวาเดมททกอยางถกกาหนดมาจากสวนกลาง ไมวาจะโดยทางตรงหรอทางออม


45 | ห น า

5. หลกการตรวจสอบและถวงดล (Check and Balance) สวนกลางมหนาทกาหนดนโยบายและควบคมมาตรฐาน มองคกรอสระทาหนาทตรวจสอบการศกษาเพอใหมคณภาพและมาตรฐานเปนไปตามนโยบายของชาต

จากหลกการดงกลาวทาใหเกดความเชอมนวา การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานจะเปนการบรหารททาใหเกดประสทธภาพและประสทธผลมากกวารปแบบการจดการศกษาทผานมา รปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน

การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน มรปแบบทสาคญ 4 รปแบบไดแก 1. รปแบบทมผบรหารเปนหลก (Administration Control SBM) ผบรหารโรงเรยนเปน

ประธานคณะกรรมการ สวนกรรมการอนๆไดมาจากการเลอกตงหรอคดเลอกจากกลมผปกครอง คร หรอชมชน คณะกรรมการมบทบาทใหคาปรกษา แตอานาจการตดสนใจยงอยทผบรหารโรงเรยน

2. รปแบบทมครเปนหลก (Professional Control SBM) เกดจากแนวคดทวาครเปนผใกลชดกบนกเรยนมากทสด ยอมรปญหาไดดกวาและสามารถแกปญหาไดตรงจด ตวแทนครจะมสดสวนมากทสดในคณะกรรมการโรงเรยน ผบรหารยงเปนประธานคณะกรรมการโรงเรยน บทบาทของคณะกรรมการโรงเรยนเปนคณะกรรมการบรหาร

3. รปแบบทชมชนมบทบาทเปนหลก (Community Control SBM) แนวคดสาคญคอ การจดการศกษาควรตอบสนองความตองการและคานยม ของผปกครองและชมชนมากทสด ตวแทนของผปกครองและชมชนจงมสดสวนในคณะกรรมการโรงเรยนมากทสด ตวแทนผปกครองและชมชน เปนประธานคณะกรรมการ โดยมผบรหารโรงเรยนเปนกรรมการและเลขานการ บทบาทหนาทของกรรมการโรงเรยนเปนคณะกรรมการบรหาร

4. รปแบบทครและชมชนทบทบาทเปนหลก (Professional Community SBM) แนวคดเรองนเชอวา ทงครและผปกครองตางมความสาคญ ในการจดการศกษาใหแกเดก เนองจากทง 2 กลม ตางอยใกลชดนกเรยนมากทสด รบรปญหาและความตองการไดดทสด สดสวนของครและผปกครอง (ชมชน) ในคณะกรรมการโรงเรยนจะมเทาๆ กน แตมากกวาตวแทนกลมอนๆ ผบรหารโรงเรยนเปนประธาน บทบาทหนาทของคณะกรรมการโรงเรยนเปนกรรมการบรหาร

สาหรบรปแบบทนามาใชในประเทศไทย ซงกาหนดไวในพระราชบญญตการศกษามาตรา 40 คอรปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนหลก (Community Control SBM) ไดแก คณะกรรมการทประกอบไปดวยผแทนจากกลมตางๆ ไดแก ผแทนผปกครอง ผแทนคร ผแทนองคกรชมชน ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผแทนศษยเกาของสถานศกษาและผทรงคณวฒ แตละกลมไมนอยกวา 2 คน และมจานวนเทาๆ กน ใหคณะกรรมการสถานศกษาเลอกกรรมการคนหนงเปนประธาน และอกคนหนงเปนรองประธาน โดยมผบรหารสถานศกษาทาหนาทเปนกรรมการและเลขานการ

ขนตอนการดาเนนงานการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School- based Management Process)

1. วเคราะหศกยภาพของโรงเรยน 2. กาหนดวสยทศน เปาหมาย 3. กาหนดกลยทธ/ วางแผนพฒนาและแผนปฏบตการ 4. ดาเนนการตามแผนปฏบตการ


46 | ห น า

5. ประเมนตนเอง/ ประเมนภายใน 6. รายงานประจาป/รายงานการประเมนตนเอง การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานในประเทศไทย

จากการศกษาเอกสารและสมภาษณผเกยวของ เกยวกบประสบการณการบรหารในประเทศไทยทมแนวคดเชนเดยวกบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน พบวา

1. ปญหาสาคญของการบรหารการศกษาในภาพรวมของกระทรวงศกษาธการ ไดแก 1) มการรวมอานาจไวทสวนกลาง 2)ขาดเอกภาพในการบรหาร 3) ขาดประสทธภาพในระบบประกนคณภาพและมาตรฐานการศกษา 4) ขาดการมสวนรวมของประชาชน 5) ขาดการพฒนานโยบายอยางเปนระบบและตอเนอง 6) ขาดความเชอมโยงกบองคการปกครองสวนทองถนและหนวยงานอน จากปญหาดงกลาวนามาซงความคดในการปฏรปการศกษา โดยมงเนนการกระจายอานาจการศกษาและการมสวนรวมของผเกยวของเปนหลก

2. ไดมความพยายามดาเนนการปฏรปการศกษาตงแตป พ.ศ.2517 และในระยะตอมาอกหลายครงแตไมประสบความสาเรจ เนองจากการมสวนเปลยนแปลงทางการเมองจนในทสด ไดมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 ซงบรรจสาระสาคญในมาตรา 81 ใหมการออกกฎหมายทางการศกษา จงเปนความพยายามของกระทรวงศกษาธการ ทบวงมหาวทยาลย สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต และหนวยงานท เ กยวของไดรวมดาเนนการจนมการตราพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ขน โดยมหลกการสาคญในการลดบทบาทและอานาจของกระทรวงการศกษา ศาสนา และ วฒนธรรม ใหทาหนาทกาหนดนโยบาย แผนและมาตรฐานการศกษาสนบสนนทรพยากร การตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการจดการศกษา (มาตรา 31) โดยมงกระจายอานาจการบรหารวชาการงบประมาณ บคลากร และบรหารทวไป ไปยงเขตพนทการศกษาและสถานศกษาใหมากทสด (มาตรา 39) โดยใหสถานศกษาขนพนฐานและสถานศกษาระดบอดมศกษาตากวาปรญญา บรหารงานโดยคณะกรรมการสถานศกษา (มาตรา 40)

3. จากอดตทผานมาพบวาผปกครองและประชาชนมสวนรวมในการจดการศกษานอยมาก สวนใหญมสวนรวมในการเปนคณะกรรมการโรงเรยน ซงเปนเพยงคณะกรรมการทปรกษา มสวนรวมในการบรจาคและหาทรพยากรสนบสนนโรงเรยนทาการประชาสมพนธและรวมกจกรรมทโรงเรยนจดขน

4. คณะกรรมการศกษา หรอคณะกรรมการสถานศกษา มมาตงแตเรมประกาศใชพระราชบญญตประถมศกษาพ.ศ.2464และในการปรบปรงแกไขกฎหมายในระยะตอมากไดกาหนดใหมคณะกรรมการสถานศกษาดวยแตบทบาทหนาทของคณะกรรมการดงกลาวไมปรากฏผลในทางปฏบตมากนก เนองจากเปนเพยงคณะกรรมการทปรกษา สวนอานาจการตดสนใจยงอยทผบรหารสถานศกษา

5. ผลกระทบทอาจเกดขนจากการปรบโครงสรางการกระจายอานาจการบรหารและการจดการศกษาจากสวนกลางไปยงสถานศกษาในการดาเนนการกระจายอานาจสสถานศกษา อาจทาใหเกดผลกระทบทางดานการเมอง การปกครอง การกาหนดนโยบาย การนานโยบายไปปฏบตการจดโครงสรางองคการ การเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการ งบประมาณการตอตานของผเสยอานาจ ความพรอมของหนวยงานและบคลากรในสวนกลางระดบกระทรวง ความพรอมของสถานศกษา คณะกรรมการสถานศกษา การเชอมโยงระหวางสถานศกษาขนพนฐาน สานกงานเขตพนทการศกษา


47 | ห น า

และคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ภาระงานของครและผบรหาร การตรวจสอบ เวลา การจดการเรยนการสอนและผลการเรยน


สรป

การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School – BasedManagement : SBM) เปนแนวความคดทเกดขนในประเทศสหรฐอเมรกา และไดเผยแพรไปยงประเทศตางๆ โดยการบรหารงานแบบใชโรงเรยนเปนฐาน เปนการกระจายอานาจไปยงโรงเรยนทเปนหนวยปฏบต และใหผมสวนรวมบรหาร และจดการศกษา มอานาจในการจดการศกษาอยางอสระ เพอใหเกดความคลองตวในการบรหารงานทางดานตางๆ โดยการบรหารนนจะตองอยภายใตคณะกรรมการสถานศกษาซงประกอบดวย ผแทนผปกครอง ผแทนคร ผแทนองคองคกรชมชน ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผแทนพระภกษสงฆหรอผแทนองคกรศาสนา ผแทนศษยเกา ผแทนนกเรยน ผแทนโรงเรยน เขามาดวย โดยคณะกรรมการสถานศกษาเหลานจะมสวนรวมในการจดการศกษาใหตรงกบความ ตองการของผเรยน ผปกครอง และชมชนใหมากทสด


48 | ห น า

ตอนท 4 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด (หลกธรรมาภบาล) และวธปฏบตทดทสด เรองท 4.2 การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด(หลกธรรมาภบาล) ความหมายของหลกธรรมาภบาล ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด พ.ศ. 2542 หมวด 1 ) ใหความหมายของธรรมาภบาล หมายถงการบรหารกจการบานเมองและสงคมทดเปนแนวทางสาคญในการจดระเบยบใหสงคมทงภาครฐภาคธรกจเอกชนและภาคประชาชน ซงครอบคลมถงฝายวชาการ ฝายปฏบตการฝายราชการและฝายธรกจ สามารถอยรวมกนอยางสงบสขมความรรกสามคคและรวมกนเปนพลง กอใหเกดการพฒนาอยางยงยนและเปนสวนเสรมความเขมแขงหรอสรางภมคมกนแกประเทศ เพอบรรเทาปองกนหรอแกไขเยยวยาภาวะวกฤตภยนตรายทหากจะมมาในอนาคตเพราะสงคมจะรสกถงความยตธรรม ความโปรงใส และความมสวนรวมอนเปนคณลกษณะสาคญของศกดศรความเปนมนษยและการปกครองแบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขสอดคลองกบความเปนไทย รฐธรรมนญ และกระแสโลกยคปจจบน สรป หลกธรรมาภบาล หมายถง หลกการบรหารจดการทด ทมกระบวนการการบรหารทมประสทธภาพ มความโปรงใสตรวจสอบได อยบนพนฐานของการมสวนรวม คณธรรม และความรบผดชอบ เมอนามาปฏบตแลวจะเกดความเชอมนวาเกดผลลพธทด หลกการของหลกธรรมาภบาล

หลกการธรรมาภบาลในความหมายทวไป 1) หลกนตธรรม (Rule of Law) “หลกนตธรรม” หรอ “หลกนตรฐ” เปนหลกทมความมงหมายทจะคมครองสทธและเสรภาพของประชาชนจากการใชอานาจของรฐหลกนตธรรมม 7 ประการคอ (1) หลกการแบงแยกอานาจ (2) หลกการคมครองสทธและเสรภาพของประชาชน

(3) หลกความชอบดวยกฎหมายของฝายตลาการและฝายปกครอง (4) หลกความชอบดวยกฎหมายในทางเนอหา (5) หลกความอสระของผพพากษา (6) หลก “ไมมความผดไมมโทษโดยไมมกฎหมาย” (7) หลกความเปนกฎหมายสงสดของรฐธรรมนญ

2) หลกความรบผดชอบ (Accountability) หลกความรบผดชอบมความหมายกวางกวาความสามารถในการตอบคาถามหรออธบายเกยวกบพฤตกรรมไดเทานน ยงรวมถงความรบผดชอบในผลงานหรอปฏบตหนาทใหบรรลผลตามเปาหมายทกาหนดไว รวมทงการตอบสนองตอความคาดหวงของสาธารณะ เปนเรองของความ


49 | ห น า

พรอมทจะรบผดชอบ ความพรอมทจะถกตรวจสอบได โดยในแงมมของการปฏบตถอวาสานกรบผดชอบเปนคณสมบตหรอทกษะทบคคลพงแสดงออก เพอเปนเครองชวาไดยอมรบในภารกจทไดรบมอบหมายและนาไปปฏบตดวยความรบผดชอบประกอบดวยหลกการยอยดงน

(1) การมเปาหมายทชดเจน (2) ทกคนเปนเจาของรวมกน (3) การปฏบตการอยางมประสทธภาพ (4) การจดการพฤตกรรมทไมเออการทางานอยางไมหยดยง (5) การมแผนการสารอง (6) การตดตามและประเมนผลการทางาน

3) หลกความโปรงใส (Transparency) ประกอบดวย (1) ความโปรงใสดานโครงสราง

(2) ความโปรงใสดานใหคณ (3) ความโปรงใสดานการใหโทษ

(4) ความโปรงใสดานการเปดเผย 4) หลกการมสวนรวม (Participation) หลกการมสวนรวมของประชาชน เปนกระบวนการซงประชาชนหรอผมสวนไดสวนเสยไดมโอกาสแสดงทศนะ และเขารวมในกจกรรมตางๆทมผลตอชวตความเปนอยของประชาชน รวมทงมการนาความคดเหนดงกลาวไปประกอบการพจารณากาหนดนโยบายและการตดสนใจของรฐการมสวนรวมของประชาชนเปนกระบวนการสอสารในระบบเปด กลาวคอเปนการสอสารสองทางทงอยางเปนทางการและไมเปนทางการซงประกอบไปดวยการแบงสรรขอมลรวมกนระหวางผมสวนไดสวนเสยและเปนการเสรมสรางความสามคคในสงคมหลกการมสวนรวมประกอบไปดวยหลกการสาคญ 4 หลกการคอ (1) ระดบการใหขอมล

(2) ระดบการเปดรบความคดเหนจากประชาชน (3) ระดบการวางแผนรวมกนและการตดสนใจ

(4) ระดบการพฒนาศกยภาพในการมสวนรวม 5) หลกความคมคา (Value for money) หลกความคมคา เปนหลกการทคานงถงประโยชนสงสดแกสวนรวมในการบรหารการจดการและการใชทรพยากรทมอยอยางจากดสงเหลานเปนผลจากการปฏบตอนเกดจากการใชหลก ธรรมาภบาลอนประกอบดวย

(1) การประหยด (2) การใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด (3) ความสามารถในการแขงขน

6) หลกคณธรรม (Ethics) หลกคณธรรม ประกอบดวยหลกการสาคญ 3 หลกการคอหนวยงานปลอดการทจรตหนวยงานปลอดจากการทาผดวนยและหนวยงานปลอดจากการทาผดมาตรฐานวชาชพนยมและ


50 | ห น า

จรรยาบรรณองคประกอบของคณธรรมหรอพฤตกรรมทพงประสงคทปลอดจากคอรรปชนหรอมคอรรปชนนอยลงการฉอราษฎรบงหลวงหรอ Corruption โดยรวมหมายถงการทาใหเสยหายการทาลายหรอการละเมดจรยธรรมธรรมปฏบตและกฎหมายสาหรบพษภยของคอรรปชนไดสรางความเสยหายและความเดอดรอนและเปนพฤตกรรมทสงผลในทางลบตอคณธรรมของการบรหารจดการอยางรายแรงเมอพจารณาเรองของคณธรรมจงควรพจารณาเรองตอไปน

(1) องคประกอบคณธรรมหรอพฤตกรรมทพงประสงคทปลอดจากการไมปฏบตตามกฎหมายอยางโจงแจงหรอไมปฏบตตามกฎหมายนอยลง

(2) องคประกอบคณธรรมหรอพฤตกรรมทพงประสงคทปลอดจากการปฏบตทนอยกวาหรอไมดเทาทกฎหมายกาหนดหรอปฏบตเชนนนอยลง

(3) องคประกอบคณธรรมหรอพฤตกรรมทพงประสงคทปลอดจากการทมากกวาทกฎหมายกาหนดหรอปฏบตเชนนนอยลง

(4) องคประกอบคณธรรมหรอพฤตกรรมทพงประสงคทปลอดจากการปฏบตตามเจตนารมณของกฎหมายแตใชวธการทผดกฎหมายหรอปฏบตเชนนนอยลง สาหรบหนวยงานทปลอดจากการทาผดมาตรฐานวชาชพนยมและจรรยาบรรณนนเปนการกระทาผดวชาชพนยมไดแกพฤตกรรมทสวนทางหรอขดแยงกบองคประกอบของวชาชพนยมโดยเฉพาะอยางยงในประเดนของการมจรรยาบรรณวชาชพและการประพฤตตามจรรยาบรรณวชาชพ ธรรมาภบาลกบการจดการดานการศกษา ธรรมาภบาลในบรบททางดานการจดการศกษา ในความหมายของการบรหารจดการทด เปนการนาหลกธรรมาภบาลมาบรณาการในการบรหารจดการสถานศกษาใหบรรลจดมงหมายอนเปนเปาหมายทกาหนดไวอยางมประสทธภาพและประสทธผล กระบวนการการบรหารจดการสถานศกษาเพอใหบรรลผลดงกลาว มแนวทางในการปฏบตโดยยดหลกตามนโยบายของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ดงน (รจนา ยศสาร และคณะ, 2548: 48-50)

1. ความเสมอภาคและโอกาสทางการศกษา ใหสถานศกษามความพรอมในการรบนกเรยนเขาเรยนโดยใหโอกาสทางการศกษาอยางเทาเทยมกน และใหโอกาสบคคล ชมชน องคกรปกครองสวนทองถน สถาบนตาง ๆในสงคมมสทธและมสวนรวมในการจดการศกษา

2. ดานคณภาพมาตรฐานการศกษาสถานศกษาไดดาเนนการปฏรประบบบรหาร และการจดการศกษาใหมประสทธภาพและประสทธผล โดยจดทาเกณฑมาตรฐานคณภาพ และตวบงชคณภาพไดอยางครอบคลม ตลอดจนมความพรอมในการรบการประเมนทงภายในและภายนอกจากหนวยงานทเกยวของ และผลการประเมนเปนไปตามมาตรฐานทกาหนดไว

3. ดานระบบบรหารและการสนบสนนทางการศกษา สถานศกษาไดดาเนนการปฏรประบบบรหารและการจดการทดใหมประสทธภาพและประสทธผล โดยสงเสรมใหทองถนชมชน ผปกครอง ไดมโอกาสรวมในการจดการศกษา และใหมความเปนอสระในการบรหารการจดการภายใตการกากบดแลจากรฐ และมความพรอมในการกระจายอานาจไปสองคกรปกครองสวนทองถน

4. ดานหลกสตร มการปฏรปหลกสตรใหมความตอเนองเชอมโยง มความสมดลในเนอหาสาระ ทงทเปนวชาการและวชาชพทวาดวยความเปนมนษย และมความสอดคลอง มบรณาการ และมความหลากหลายโดยใหจดตามความเหมาะสมของแตละระดบและมงพฒนาคณภาพชวตของบคคลใหเหมาะสมแกวยและศกยภาพ


51 | ห น า

5. ดานกระบวนการเรยนร ไดมการปฏรปกระบวนการเรยนร ให ทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได โดยเนนผเรยนมความสาคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ และเปนการเรยนรตลอดชวต

6. ดานทรพยากรและการลงทนเพอการศกษา ไดเตรยมความพรอมสาหรบการปฏรประบบการจดการและการลงทนเพอการศกษาใหมประสทธภาพและประสทธผลกน รวมทงระดมทรพยากรและการลงทนดานงบประมาณการเงน และทรพยสนทงจากรฐ องคกรปกครองทองถน บคคล ครอบครว ชมชน และจดสรรงบประมาณแผนดนใหกบการศกษาในฐานะทมความสาคญสงสดตอการพฒนาทยงยนของประเทศ

7. ดานเทคโนโลยทางการศกษา สถานศกษาไดสงเสรมสนบสนนใหมการผลตและพฒนาแบบเรยน ตารา หนงสอวชาการ สอสงพมพ วสดอปกรณและเทคโนโลยเพอการศกษา โดยเรงรดพฒนาขดความสามารถในการผลต จดใหมเงนสนบสนนการผลต และการใหแรงจงใจใหแกผผลตและพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา ตลอดทงการใชสอชนดตาง ๆ เพอใชประโยชนในการศกษา ศลปะ วฒนธรรม และศาสนาตามความจาเปน


สรป หลกธรรมภบาล เปนนโยบายของรฐบาลทมอบหมายใหทกหนวยงานนาไปบรหารหนวยงาน ตาง ๆ ซงมหลกการทสาคญ 6 ประการ คอ 1) หลกนตธรรม ไดแก การตรากฎหมาย กฎขอบงคบตางๆ ซงใหทกคนปฏบตตาม 2) หลกคณธรรม ไดแก การยดมนในความถกตองดงาม 3) หลกความโปรงใส ไดแก การสรางความไววางใจซงกนและกนของคนในชาต 4) หลกการมสวนรวม ไดแก การเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรบรและเสนอความคดเหนในการแกปญหา 5) หลกความรบผดชอบ ไดแก การตระหนกในสทธหนาท ความสานกในความรบผดชอบตอสงคมและ 6) หลกความคมคา ไดแก การบรหารจดการและใชทรพยากรทมจากดใหเกดประโยชนสงสดแกสวนรวม


52 | ห น า

ตอนท 4 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด (หลกธรรมาภบาล) และวธปฏบตทดทสด

เรองท 4.3 วธปฏบตทดทสด (Best Practices) ปจจบนในวงการศกษา เชอวาแทบจะทกคนคงจะไดยนหรอคนเคยกบคาวา วธปฏบตทเปนเลศ หรอ วธปฏบตทเปนเลศ หรอปฏบตดทสด หรอแนวปฏบตทดทสด หรอวธการทเปนเลศ หรอวธการปฏบตทดเลศ หรอ การปฏบตทดสความเปนเลศ ซงคาภาษาไทยทงหลายดงกลาว มาจากคาในภาษาองกฤษ เพยงคาเดยว คอ Best Practice ความหมายของวธปฏบตทเปนเลศ สถาบนเพมผลผลตแหงชาต (2545) ใหความหมายของวธปฏบตทเปนเลศ ไววา เปนแนวทางหรอวธปฏบตในเรองตาง ๆ ทนาองคการไปสความสาเรจและบรรลจดมงหมายไดอยางมประสทธภาพและ ประสทธผล พจนานกรมทางธรกจไดใหความหมาย “วธปฏบตทเปนเลศ” วา เปนวธการดาเนนงานและเทคนคทแสดงถงผลทเหนอกวากนทองคการนามา ใชเพอบรรลผลสาเรจ ซงเปนการเทยบเคยงในการแขงขน ถอวาเปนวธปฏบตทเปนเลศทจะรกษาความดเลศไดยาวนาน สมพร เพชรสงค (2551) กลาววา วธปฏบตทเปนเลศ เปนระบบบรหาร เทคนควธการตาง ๆ ททาใหผลงานบรรลเปาหมายสงสด ซงองคการจะตองคนหาและใชวธการทดทสดในการทางานเพอใหบรรลเปาหมายในทางธรกจหรอกจการขององคการ กลาวโดยสรปไดวา วธการปฏบตทเปนเลศ (Best Practice) หมายถง การบรหารจดการทมการประยกตใชเทคนควธการตาง ๆ ในการปฏบตงานทมความโดดเดน แตกตาง สามารถทาใหองคการบรรลเปาหมายตามทกาหนด ในทางการศกษา สถาบนการวจยและพฒนาการเรยนเรยนร (2550) ไดใหความหมายของ Best Practice ทางการศกษาวา “Best Practice” เปน วธการทางานใหมๆ ทสถานศกษาเรยนรจากการปฏบตจรงในการพฒนาคณภาพสถานศกษา ซงนาไปสการบรรลผลลพธทตอบสนองความคาดหวงของชมชน ผปกครอง และเปาหมายของสถานศกษาอยางมประสทธภาพ ทาใหสถานศกษาประสบความสาเรจ กาวสความเปนเลศ วธปฏบตทเปนเลศมคณคาและความสาคญทงตอบคคลและองคการ ดงนคอ เพมพลงกระตนจงใจใหบคลากรมความมงมนและเพยรพยายามในการปฏบต พฒนางานในหนาทอยางดทสด เพอมงสความสาเรจหรอความเปนเลศในผลของการปฏบตงานทตนเองรบผดชอบ เสรมสรางและพฒนาคณลกษณะใฝเรยนรใหแกบคลากรทจะตองแสวงหา แลกเปลยนเรยนรกบผอนทไดปฏบตด มความสาเรจหรอเปนเลศในดานใดดานหนงมาแลว เพอนามาปรบปรงและพฒนางานของตนเองใหมคณภาพอยางตอเนอง สรางวฒนธรรมการทางานเชงคณภาพเพอใหบคลากรมจตตระหนกในคณภาพการทางาน โดยมเปาหมายคณภาพมาตรฐานเปนหลก และแสวงหาวธการทดทสดใหเขาสมาตรฐาน หรอความเปน


53 | ห น า

เลศ โดยมวฒนธรรมการทางานแบบแลกเปลยนเรยนรรวมกน มความมงมนสความสาเรจ เพอการพฒนาองคการใหมความเขมแขงสความเปนเลศ ชวยพฒนาองคการใหเปนองคการแหงการเรยนร (Learning Organization) เพราะวธปฏบตทเปนเลศ เปน 1 ใน 5 ของทกษะในองคการแหงการเรยนร คอ การเรยนรจากวธปฏบตทเปนเลศของคนอน แลวนาไปเปนแนวปฏบตในการพฒนาใหองคการเปนองคการแหงการเรยนร ชวยประหยดทรพยากร ลดคาใชจาย ลดขนตอนและลดรอบระยะเวลาในการดาเนนงาน ชวยเพมผลผลตและความสาเรจใหเปนทพงพอใจของผรบบรการมากยงขน พนฐานและแนวคดเกยวกบวธปฏบตทเปนเลศ แนวคดสาคญของวธปฏบตทเปนเลศ คอ ความจาเปนทจะตองพฒนาและปรบปรงตนเองขององคการตาง ๆ อยางเรงดวน เพอสรางศกยภาพทางการแขงขนและพฒนาเศรษฐกจของประเทศใหเตมโตตอไปไดอยางยงยน (สถาบนเพมผลผลตแหงชาต, 2545) เปนแนวคดในการพฒนาองคการเชงรวม ทผสมผสานความ สาคญแตละดานทองคการตองใสใจ ทาใหองคการสามารถจดการกบปญหา กาหนดรปแบบ เทคนคและวธการเพอพฒนาตามความสาคญจากสภาพปจจบนทพจารณาทงมม มองภายในและภายนอกขององคการอยางครบถวน (วรโชค ไชยวงศ, 2551) ปจจยสาคญททาใหวธปฏบตทเปนเลศเกดขนในองคการไดคอ (1) ภาวะผนาของผบรหารทคาดหวงความสาเรจ วสยทศนและการคดเชงอนาคต (2) การเรยนรและประสบการณจากการปฏบตงานของบคลากรทกอใหเกดแนวคด วธการใหม หรอแนวทางอนทดกวาเดม (3) ปญหาและอปสรรคในการบรหารจดการองคการทไมบรรลเปาหมาย ทาใหตองแสวงหาวธการ กระบวนการทดกวาเดม เพอใหไดผลผลตทมคณภาพดเลศ และ (4) กระแสของการเปลยนแปลงทตอบสนองความตองการของผรบบรการ ทาใหตองคนหาวธการใหมเพอเพมผลผลต คณภาพ กาไร หรอสรางความพงพอใจใหแกผรบบรการ และเสรมสรางประสทธภาพใหแกองคการดวย ลกษณะของวธปฏบตทเปนเลศ วธปฏบตทเปนเลศมลกษณะ ดงน 1. มความเกยวของสมพนธโดยตรงกบภารกจและเปาหมายขององคการ โดยมจดมงหมายเพอปรบปรงการทางานในองคการใหมคณภาพ พฒนาองคการใหมความแขงแกรงในทกกระบวนการอยางเหมาะสมและสอดคลองกบ รปแบบลกษณะขององคการ มงตอบสนองตอนโยบายแกปญหาหรอพฒนาประสทธภาพขององคการเพอมงส ความเปนเลศ 2. เปนวธการปฏบตทดสความเปนเลศ ซงเปนองคความรทเกดจากการลงมอปฏบตจรง ศกษาและพฒนาจนสามารถแกปญหาทประสบมาแลวจนเกดผลสาเรจ หรอมความเปนเลศ และสามารถเปนแบบอยางทด หรอเปนแนวทางแกปญหา หรอพฒนางานใหกบบคคล หรอหนวยงานอน ๆ ทจะตองดาเนนการในลกษณะเดยวกนได 3. เปนนวตกรรมหรอวธการใหม ๆ ในการใชทรพยากร เชน บคลากร เทคโนโลย หรอปจจยตาง ๆ ในการดาเนนงานใหเกดประสทธภาพสงสด และเพมศกยภาพของบคลากรและองคการสความเปนเลศ 4. มความเกยวของสมพนธกบการจดการความร (Knowledge Management) เพราะองคประกอบสาคญประการหนงของการจดการความร คอ การมฐานขอมลเกยวกบวธปฏบตทเปนเลศ


54 | ห น า

ขององคการทมผลงานดเดน เปนทยอมรบในดานตางๆ เชน ดานแนวคด กระบวนการวางแผน การดาเนนงานตามแผน การประเมนผล และการมสวนรวมของชมชน โดยมการเผยแพรวธปฏบตงานทเปนเลศ เพอใหหนวยงานนนไดนาไปปรบใช 5. เปนวธปฏบตทเปนเลศทไดรบการยอมรบหรอใหการรบรองจากบคคลหรอองคการทเชอถอได เชน ผเชยวชาญ ผประเมน สถาบนทางวชาชพ องคการตรวจสอบและรกษามาตรฐานคณภาพ รวมทงเปนทพงพอใจ และไดรบการยอมรบ ความเชอมนศรทธาจากผรบบรการ หรอผมสวนไดสวนเสย เปนตน 6. เ ปน ว ธป ฏ บ ตท เ ปน เล ศท ส ามารถ นา ไปใ ช เ ปน ตว ช วด เท ยบเค ยงสมรรถนะ (Benchmarking) ในการทางานลกษณะเดยวกนกบหนวยงานอนได แลวใชขอมลผลการเทยบเคยงสมรรถนะมาปรบปรง และพฒนาศกยภาพของบคคลและองคการใหสามารถปฏบตทดสความเปนเลศได การประยกตใช วธปฏบตทเปนเลศสามารถประยกตใชในองคการตาง ๆ เพอใหองคการมศกยภาพในการดาเนนกจการใหประสบความสาเรจ ซงทางดานธรกจไดมความศกษาและใชองคความรของวธปฏบตทเปน เลศในการพฒนาองคการอยางกวางขวาง และทาใหองคการมความเขมแขงและมความเปนเลศในการดาเนนกจการของ องคการ ดงกรณตวอยางของบรษท ซ.พ. เซเวนอเลฟเวน จากด (มหาชน) มการขยายธรกจอยางรวดเรว และมยอดจาหนายของรานคาปลกประเภทสะดวกซอสงเปนอนดบท 1 ของประเทศไทย เปนผลมาจากความสามารถในการเปนผนาองคการของผบรหารทมวสยทศนและการตดสนใจทรวดเรว และสอดคลองกบสถานการณ ซงมการปฏบตทดดานภาวะผนา (Leadership) คอ (1) การกาหนดทศทางขององคการและการเปลยนแปลงนโยบายสการปฏบต (2) การมอบอานาจและการสอสาร (3) การทบทวนทศทางขององคการและการตดตามผลการดาเนนงาน (4) การพฒนาองคการและพนกงาน และการสงเสรมการมสวนรวมของพนกงาน และ (5) ความรบผดชอบตอสงคมและการสนบสนนชมชน (สถาบนเพมผลผลตแหงชาต, 2545) สาหรบวงการศกษาไดเรมนาองคความรของวธปฏบตทเปนเลศมาใช โดยเฉพาะอยางยง ในยคของการปฏรปการศกษา องคการทางการศกษาไดเรยนร แสวงหาเทคนควธการจดการศกษาใหมคณภาพ จงไดนาวธปฏบตทเปนเลศมาใชเปนเครองมอในการพฒนาคณภาพการศกษา ใหมมาตรฐาน ซงมความครอบคลมทงการจดการศกษา การบรหารสถานศกษา การพฒนาหลกสตร การจดการเรยนการสอน รปแบบ และเทคนคการสอนแบบตาง ๆ เทคนคการนเทศการศกษา การวดและประเมนผลการเรยน การสงเสรมสนบสนนการเรยนการสอน การประกนคณภาพการศกษา ดงกรณการศกษา แนวทางการจดการศกษาของโรงเรยนปฏบตดเลศทประสบความสาเรจในการพฒนา ผเรยนใหมความร ความสามารถและคณลกษณะทพงประสงค 4 ร คอ รทนโลก เรยนรชานาญเชยวชาญปฏบต รวมพลงสรางสรรคสงคม และรกความเปนไทย ใฝสนต โดยสรปสาระสาคญวธปฏบตทเปนเลศได 5 ดาน ดงน (วชราพร อจฉรยโกศล และคณะ, 2550) 1. ดานหลกสตร หลกสตรสถานศกษาเนนพฒนานกเรยนทงตวบคคล มความยดหยนและหลากหลายทสนองความแตกตางรายบคคลของนกเรยน รวมทงเนนการคด การประยกตใชความร การวจย และการทาโครงงาน


55 | ห น า

2. ดานการเรยนการสอน ครในโรงเรยนปฏบตดเลศ มวธการใชการสอนทหลากหลาย คอ ใหอานเพอสบคนขอมล การลงมอปฏบตจรง การประยกตใชความรและบรณาการความรจากวชาตาง ๆ การสอนใหรจกวางแผนและการคดอยางมระบบ การวจย การใหการบานและการตรวจการบาน การใหนกเรยนเรยนรแหลงชมชน เรยนรการทางานเปนทม การนาเสนอผลงาน การสรางเครอขาย การเรยนรทงแนวนอนและแนวตงและการแขงขนดานการปฏบตและวชาการ 3. ดานเทคโนโลยและสอสารการศกษาและแหลงเรยนร เทคโนโลยและสอสารการศกษาและแหลงการเรยนรภายในโรงเรยน คอ หองเรยนทมคอมพวเตอรพรอมระบบเครอขาย สถานโทรทศนพรอมระบบเครอขาย หองสมดทมหนงสอและตาราไดมาตรฐานเลมใหม และคอมพวเตอรทมความเรวสงพรอมอนเตอรเนต หองปฏบตการตาง ๆ หองฝกซอมคนตรไทยและสากล รวมทงโรงพลศกษา และมสนามกฬาประเภทตาง ๆ เทคโนโลย และสอการศกษาและแหลงการเรยนรภายนอกโรงเรยน ไดแก บคคล บรรยากาศ วถชมชน อทยานแหงชาต พพธภณฑ และวด 4. ดานการวดและประเมนผล การวดและประเมนผลท ใช คอ การประเมนผลจากความสาเรจ ของงาน การทาการบาน และมการประเมนโดยคร นกเรยน และเพอน 5. ดานการบรหารจดการ การบรหารจดการทสาคญ คอ การจดการชนเรยนทมการคละความสามารถของนกเรยน มนกเรยนประมาณ 24–45 คน มการจดการชนเรยนใหญใหแบงเปนกลมยอยได มการประชมครเพอพฒนาหลกสตร และการจดทาแผนการสอน สงเสรมใหครพฒนาตนเอง โดยการทาวจย เขารบการอบรมและศกษาตอ ครตองทาวจย และเขยนตารา และมการพฒนาแหลงการเรยนรใหทนสมย รวมทงมการจดสวสดการทดแกคร การประยกตใชวธปฏบตทเปนเลศในองคการ มขนตอนการดาเนนงานโดย (1) การวเคราะหภารกจทแทจรงขององคการ (2) การศกษาวเคราะหสภาพปจจบนขององคการ (3) การกาหนดสภาพความสาเรจของงานในอนาคต (4) การกาหนดรปแบบและวธการดาเนนงานทดทสด (5) การปฏบตตามรปแบบ และวธการดาเนนงาน (6) การตรวจสอบและประเมนผลอยางตอเนอง (7) การปรบปรงและพฒนารปแบบและวธการดาเนนงานใหดขน (8) การแลกเปลยนเรยนรและขยายผลการนาไปใชในองคการใหกวางขวางยงขน (9) การเขยนรายงานผลการดาเนนงานสาหรบใชเปนมาตรฐานในการปฏบตงาน หรอเปนวธปฏบตทเปนเลศในการดาเนนงานขององคการตอไป แนวทางการพจารณาวธปฏบตทเปนเลศในสถานศกษา วธปฏบตในการพฒนาคณภาพสถานศกษานนมแนวทางในการพจารณา 6 ประการ ไดแก 1. วธปฏบตนนดาเนนการบรรลผลไดสอดคลองกบความคาดหวงของชมชน ผปกครองทมตอสถานศกษา 2. วธปฏบตนนมกระบวนการนาไปใชอยางอยางเปนวงจรจนเหนผลอยางชดเจนวาทาใหเกดคณภาพสงขนอยางตอเนอง วาจะใชขนตอน วธการเชงระบบหรอกระบวนการใดกตาม 3. สถานศกษาสามารถบอกเลาถงวธการปฏบตนนไดวา ทาอะไร (what) ทาอยางไร (how) และทาทาไม (why) 4. ผลลพธจากวธการปฏบตนนเปนไปตามองคประกอบ ขอกาหนดของการพฒนาคณภาพ เชงระบบ 5. วธปฏบตนนสามารถระบไดวาเกดจากปจจยสาคญทชดเจน และปจจยนนกอใหเกดการปฏบต ทตอเนองและยงยน


56 | ห น า

6. วธปฏบตนนใชกระบวนการจดการความร (KM: Knowledge Management) เชน การเลาเรอง (Storytelling) การถอดบทเรยน (After Action Review) การแลกเปลยนเรยนร องคประกอบของการเขยนวธปฏบตทเปนเลศ วธปฏบตทเปนเลศ หรอ Best Practices จะ มประโยชนเมอไดรบการเผยแพรใหเกดการเรยนรของคนในวงการศกษาหรอ ผ เ กยวของ การเขยนวธการปฏบตท เปนเลศเพอเผยแพรมองคประกอบเพอเปนแนวทาง ดงน 1. ความเปนมา เปนการเขยนเพอสะทอนสงทเปนความคาดหวงของนกเรยน บคลากร ผ ปกครอง หรอ ชมชนท ม ต อสถาน ศกษา เ ปนการ นา เสนอบ รบทท ว ไปของสถานศกษา 2. การพฒนาระบบคณภาพของสถานศกษา ตองเขยนใหสะทอนถงการพฒนาคณภาพของสถานศกษาวา ดาเนนการอยางไร เชอมโยงกบความคาดหวงของนกเรยน บคลากร ผปกครอง หรอช ม ช น อ ย า ง ไ ร ม ผ ล ก า ร ป ร ะ เ ม น ท บ ท ว น ต า ม ต ว ช ว ด ส า ค ญ ด า น ก ร ะ บ ว น ก า ร 3. วธปฏบตทเปนเลศ เปนการนาเสนอวธปฏบตทเปนเลศซงเปนขอสรป ของ ทาอะไร (what) ทาอยางไร (how) และ ทาทาไม (why) อาจเขยนเปน 2 สวนสวนแรกคอขนตอนการดาเนนงาน หรอ Flow (แผนภม) ของระบบงานททาวธการและนวตกรรมทเปน Best Practice (BP) หรอ อาจเขยนบอกเลาขนตอนการดาเนนงานจนสาเรจเปนผลงานท ดเลศเปนความเรยงกได 4. ผลการดาเนนการ เปนการอธบายผลทเกดขนจาก Best Practices เกดขนไดเพราะอะไร มเงอนไขอะไรบาง มอะไรเปนปจจยในระบบททาใหวธปฏบตเหลาน ดารงอยไดในระยะยาว ไมใชการทมเทเฉพาะกจของสถานศกษา 5. บทเรยนทไดรบ เปนการสะทอนใหเหนวาสถานศกษาเรยนรจากการทางานตามวธปฏบตเหลานอยางไร 6. ปจจยความสาเรจ อะไรเปนเคลดลบทดาเนนไดประสบผลสาเรจ รวมทงขอพงระวงมอะไรบาง


สรป วธปฏบตทดทสด (Best Practices) หมายถง วธการปฏบตงาน หรอกระบวนการทางาน “ทดทสด” คอประหยด ปลอดภย หรอใหประสทธภาพสงสดวธปฏบตทเปนเลศ ถอวาเปนนวตกรรมหรอองคความรทแสดงถงรปแบบ วธการทดทสดในการดาเนนงานขององคการทเกดจากการปฏบตจรง มการตรวจสอบและประเมนผลจนประสบความสาเรจตามเปาหมาย องคการทางการศกษาสามารถศกษาเรยนรแนวคดและองคความรของวธปฏบต ทเปนเลศแลวนามาใชในการพฒนาสมรรถนะของบคลากรและองคการใหมความแขง แกรงทสามารถบรหารจดการศกษา การจดทาแผนพฒนา การพฒนาหลกสตร การจดการเรยนการสอน และการประเมนผลการเรยนไดอยางมประสทธภาพ และสามารถพฒนาคณภาพการศกษาใหมมาตรฐานและสรางความเชอมนศรทธาตอ ประชาชนและสงคมได


57 | ห น า

ตอนท 5 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการจดการความร องคการแหงการเรยนร และการเปนชมชนแหงการเรยนร ในตอนนผเขาอบรมจะไดเรยนรการจดการความร (Knowledge management) องคการแหงการเรยนร (Learning Organization) และการเปนชมชนแหงการเรยนร (Professional Learning community: PLC) เพอเพมทกษะในการบรหารและเพมประสทธภาพขององคการได

เรองท 5.1 การจดการความร (Knowledge management) ปจจบนโลกไดเขาสยคเศรษฐกจฐานความร (Knowledge-based Economy – KBE)

งานตางๆจาเปนตองใชความรมาสรางผลผลตใหเกดมลคาเพมมากยงขนการจดการความรเปนคากวางๆ ทมความหมายครอบคลมเทคนค กลไกตางๆมากมาย เพอสนบสนนใหการทางานของแรงงานความร (Knowledge Worker) มประสทธภาพยงขน กลไกดงกลาวไดแกการรวบรวมความรทกระจดกระจายอยทตางๆ มารวมไวทเดยวกนการสรางบรรยากาศใหคนคดคน เรยนร สรางความรใหมๆ ขนการจดระเบยบความรในเอกสารและทาสมดหนาเหลองรวบรวมรายชอผมความรในดานตางๆ และทสาคญทสด คอการสรางชองทางและเงอนไขใหคนเกดการแลกเปลยนความรระหวางกนเพอนาไปใชพฒนางานของตนใหสมฤทธผล

การจดการความร (Knowledge management - KM) คอ การรวบรวม สราง จดระเบยบ แลกเปลยน และประยกตใชความรในองคกร โดยพฒนาระบบจากขอมลไปสสารสนเทศเพอใหเกดความรและปญญาในทสด

การจดการความรประกอบไปดวยชดของการปฏบตงานทถกใชโดยองคกรตางๆ เพอทจะระบ สราง แสดงและกระจายความรเพอประโยชนในการนาไปใชและการเรยนรภายในองคกรอนนาไปสการจดการสารสนเทศทมประสทธภาพมากขนซงเปนสงทจาเปนสาหรบการดาเนนการธรกจทดองคกรขนาดใหญโดยสวนมากจะมการจดสรรทรพยากรสาหรบการจดการองคความรโดยมกจะเปนสวนหนงของแผนกเทคโนโลยสารสนเทศหรอแผนกการจดการทรพยากรมนษย

รปแบบการจดการองคความรโดยปกตจะถกจดใหเปนไปตามวตถประสงคขององคกรและประสงคทจะไดผลลพธเฉพาะดาน เชนเพอแบงปนภมปญญา, เพอเพมประสทธภาพการทางานเพอความไดเปรยบทางการแขงขน, หรอเพอเพมระดบนวตกรรมใหสงขน

ประเภทของความร ความรสามารถแบงออกเปนประเภทใหญๆ ไดสองประเภท คอ ความรชด

แจง (Explicit Knowledge) และความรแฝงเรน หรอความรแบบฝงลก (Tacit Knowledge) ความรชดแจงคอความรทเขยนอธบายออกมาเปนตวอกษร เชน คมอปฏบตงาน หนงสอ ตารา เวบไซต Blog ฯลฯ สวนความรแฝงเรนคอความรทฝงอยในตวคนไมไดถอดออกมาเปนลายลกษณอกษรหรอบางครงกไมสามารถถอดเปนลายลกษณอกษรได ความรทสาคญสวนใหญมลกษณะเปนความรแฝงเรน อยในคนทางาน และผเชยวชาญในแตละเรองจงตองอาศยกลไกแลกเปลยนเรยนรใหคนไดพบกน สรางความไววางใจกนและถายทอดความรระหวางกนและกน


58 | ห น า

ความรแบบฝงลก ความรแบบฝงลก (Tacit Knowledge) เปนความรทไมสามารถอธบายโดยใชคาพดไดม

รากฐานมาจากการกระทาและประสบการณ มลกษณะเปนความเชอ ทกษะและเปนอตวสย (Subjective) ตองการการฝกฝนเพอใหเกดความชานาญมลกษณะเปนเรองสวนบคคล มบรบทเฉพาะ (Context-specific) ทาใหเปนทางการและสอสารยาก เชน วจารณญาณ ความลบทางการคาวฒนธรรมองคกร ทกษะ ความเชยวชาญในเรองตางๆ การเรยนรขององคกร ความสามารถในการชมรสไวนหรอกระทงทกษะในการสงเกตเปลวควนจากปลองโรงงานวามปญหาในกระบวนการผลตหรอไม ความรชดแจง

ความรชดแจง (Explicit Knowledge) เปนความรทรวบรวมไดงายจดระบบและถายโอนโดยใชวธการดจทล มลกษณะเปนวตถดบ (Objective) เปนทฤษฏ สามารถแปลงเปนรหสในการถายทอดโดยวธการทเปนทางการไมจาเปนตองอาศยการปฏสมพนธกบผอนเพอถายทอดความร เชน นโยบายขององคกร กระบวนการทางาน ซอฟตแวร เอกสาร และกลยทธเปาหมายและความสามารถขององคกรความรยงมลกษณะไมชดแจงมากเทาไรการถายโอนความรยงกระทาไดยากเทานน ดงนนบางคนจงเรยกความรประเภทนวาเปนความรแบบเหนยว (Sticky Knowledge) หรอความรแบบฝงอยภายใน (Embedded Knowledge) สวนความรแบบชดแจงมการถายโอนและแบงปนงาย จงมชออกชอหนงวาความรแบบรวไหลไดงาย (Leaky Knowledge)

ความสมพนธของความรทงสองประเภทเปนสงทแยกจากกนไมไดตองอาศยซงกนและกน (Mutually Constituted) (Tsoukas, 1996) เนองจากความรแบบฝงลกเปนสวนประกอบของความรทงหมด (Grant, 1996) และสามารถแปลงใหเปนความรแบบชดแจงโดยการสอสารดวยคาพดตามรปแบบของเซซ (SECI Model) (Nonaka and Takeuchi) ความรทงแบบแฝงเรนและแบบชดแจงจะมการแปรเปลยนถายทอดไปตามกลไกตางๆ เชน การแลกเปลยนเรยนร การถอดความร การผสานความรและการซมซบความร

การจดการความรนนมหลายรปแบบ มหลากหลายโมเดล แตทนาสนใจ คอการจดการความร ททาใหคนเคารพศกดศรของคนอน เปนรปแบบการจดการความรทเชอวาทกคนมความรปฏบตในระดบความชานาญทตางกน เคารพความรทอยในคนเพราะหากถาเคารพความรในตาราวชาการอยางเดยวนนกเทากบวาเปนการมองวาคนทไมไดเรยนหนงสอ เปนคนทไมมความร ระดบของความร

หากจาแนกระดบของความร สามารถแบงออกไดเปน 4 ระดบ คอ 1. ความรเชงทฤษฏ (Know-What) เปนความรเชงขอเทจจรง รอะไรเปนอะไร จะพบในผท

สาเรจการศกษามาใหมๆ ทมความรโดยเฉพาะความรทจามาไดจากความรชดแจง ซงไดจากการไดเรยนมาก แตเวลาทางาน กจะไมมนใจ มกจะปรกษารนพกอน

2. ความรเชงทฤษฏและเชงบรบท (Know-How) เปนความรเชอมโยงกบโลกของความเปนจรงภายใตสภาพความเปนจรงทซบซอน สามารถนาเอาความรชดแจงทไดมาประยกตใชตามบรบทของตนเองได มกพบในคนททางานไปหลายๆปจนเกดความรฝงลกทเปนทกษะหรอประสบการณมากขน

3. ความรในระดบทอธบายเหตผล (Know-Why) เปนความรเชงเหตผลระหวางเรองราวหรอเหตการณตางๆ ผลของประสบการณแกปญหาทซบซอนและนาประสบการณมาแลกเปลยนเรยนรกบ


59 | ห น า

ผอนเปนผทางานมาระยะหนงแลวเกดความรฝงลกสามารถถอดความรฝงลกของตนเองมาแลกเปลยนกบผอนหรอถายทอดใหผอนไดพรอมทงรบเอาความรจากผอนไปปรบใชในบรบทของตนเองได

4. ความรในระดบคณคา ความเชอ (Care-Why) เปนความรในลกษณะของความคดรเรมสรางสรรคทขบดนมาจากภายในตนเองจะเปนผทสามารถสกด ประมวลวเคราะหความรทตนเองมอยกบความรทตนเองไดรบมาสรางเปนองคความรใหมขนมาได เชนสรางตวแบบหรอทฤษฏใหมหรอนวตกรรม ขนมาใชในการทางานได

แผนผงอชคะวะ (Ishikawa diagram) หรอแผงผงกางปลา (หรอในชออนของไทยเชน ตวแบบทนา หรอตวแบบปลาตะเพยน) เปนกรอบแนวคดอยางงายในการจดการความรโดยใหการจดการความรเปรยบเสมอนปลา ซงประกอบดวยสวนหว ลาตว และหางแตละสวนมหนาททตางกนดงน

1. สวนหวและตา (Knowledge Vision - KV) มองวากาลงจะไปทางไหน ซงตองตอบใหไดวา "ทา KM ไปเพออะไร"

2. สวนกลางลาตว (Knowledge Sharing - KS) สวนทเปนหวใจใหความความสาคญกบการแลกเปลยนเรยนรชวยเหลอ เกอกลกนและกน

3. สวนหาง (Knowledge Assets - KA) คอ สรางคลงความรเชอมโยงเครอขาย ประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศ "สะบดหาง"สรางพลงจากชมชนแนวปฏบต

สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม (สคส.) ในประเทศไทย ไดพฒนาตวแบบทนาเปน "ตวแบบปลาตะเพยน"โดยมองวาองคการมหนวยงานยอย ซงมความแตกตางกนรปแบบความรแตละหนวยจงตองปรบใหเหมาะสมกบบรษทของตนแตทงฝงปลาจะหนหนาไปทศทางเดยวกน

กรอบความคดของ Holsapple โดย Holsapple ไดทบทวนวรรณกรรมเกยวกบพฒนาการของแนวคดของการจดการความร 10 แบบมาประมวล ซงแสดงถงสวนประกอบของการจดการความร (KM elements) เพอนาไปจดระบบเปนองคประกอบหลก 3 ดานของการจดการความร (Three-fold framework) ไดแก ทรพยากรดานการจดการความร กจกรรมการจดการความรและอทธพลของการจดการความร และใหผเชยวชาญ นกวชาการและผประกอบการทเกยวของกบการจดการความรใหขอคดเหนวจารณและขอเสนอแนะ ไดผลออกมาเปนกรอบความรวมมอ (Collaborative Framework)

การถายทอดความร

การถายทอดความร อนเปนสวนประกอบของการจดการองคความรถกประพฤตปฏบตกนมานานแลว ตวอยางรปแบบการถายทอดความร เชน การอภปรายของเพอนรวมงานในระหวางการปฏบตงาน การอบรมพนกงานใหมอยางเปนทางการ หองสมดขององคกร โปรแกรมการฝกสอนทางอาชพและการเปนพเลยงซงรปแบบการถายทอดความรมการพฒนารปแบบโดยอาศยเทคโนโลยคอมพวเตอรทกระจายอยางกวางขวางในศตวรรษท 20 กอใหเกดเทคโนโลยฐานความร ระบบผเชยวชาญและคลงความร ซงทาใหกระบวนการถายทอดความรงายมากขน

การจดการความร กบการพฒนาระบบราชการในประเทศไทย

พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด เปนกฎหมายทออกมาเพอผลกดนแนวคดธรรมาภบาล (Good Governance) ใหเกดผลเปนรปธรรมขน ในมาตรา ๑๑ กาหนดวาสวนราชการมหนาทพฒนาความรในสวนราชการเพอใหมลกษณะเปนองคการแหงการเรยนรอยางสมาเสมอโดยตองรบรขอมลขาวสารและสามารถประมวลผลความรในดานตางๆเพอนามา


60 | ห น า

ประยกตใชในการปฏบตราชการไดอยางถกตองรวดเรวและเหมาะสมกบสถานการณรวมทงตองสงเสรมและพฒนาความรความสามารถสรางวสยทศนและปรบเปลยนทศนคตของขาราชการในสงกดใหเปนบคลากรทมประสทธภาพและมการเรยนรรวมกนทงนเพอประโยชนในการปฏบตราชการของสวนราชการใหสอดคลองกบการบรหารราชการใหเกดผลสมฤทธตามพระราชกฤษฎกานจงเปนทมาของการประเมนผลงานหนวยราชการตางๆ โดยมการจดการความรเปนขอหนงดวย หนวยราชการไทยจานวนมากจงเรมสนใจการจดการความร


สรป การจดการความร (Knowledge management) คอ การรวบรวม สราง จดระเบยบ แลกเปลยน และประยกตใชความรในองคกร โดยพฒนาระบบจากขอมลไปสสารสนเทศเพอใหเกดความรและปญญาในทสด การจดการความรประกอบไปดวยชดของการปฏบตงานทถกใชโดยองคกรตางๆ เพอทจะระบ สราง แสดงและกระจายความรเพอประโยชนในการนาไปใชและการเรยนรภายในองคกร อนนาไปสการจดการสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน ซงเปนสงทจาเปนสาหรบการดาเนนการธรกจทด องคกรขนาดใหญโดยสวนมากจะมการจดสรรทรพยากรสาหรบการจดการองคความร โดยมกจะเปนสวนหนงของแผนกเทคโนโลยสารสนเทศหรอแผนกการจดการทรพยากรมนษย รปแบบการจดการองคความร โดยปกตจะถกจดใหเปนไปตามวตถประสงคขององคกรและประสงคทจะไดผลลพธเฉพาะดาน เชนเพอแบงปนภมปญญาเพอเพมประสทธภาพการทางานเพอความไดเปรยบทางการแขงขนหรอเพอเพมระดบนวตกรรมใหสงขน


61 | ห น า

ตอนท 5 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการจดการความร องคการแหงการเรยนร และการเปนชมชนแหงการเรยนร

เรองท 5.2 องคการแหงการเรยนร (Learning Organization) แนวคดขององคการแหงการเรยนรน นกวชาการหลายทานไดศกษาผลงานการเขยนของ Argyrisศาสตราจารยดานจตวทยาทสอนดานการศกษาและพฤตกรรมองคการของมหาวทยาลยฮาวารด ดงจะเหนไดจากผลงานเขยนทไดรวมกบศาสตราจารยดานปรชญา Schon แหงสถาบนเทคโนโลยแหงรฐแมสซาจเซท (Massachusetts Institute of Technology :MIT) ในป ค.ศ. 1978 ถอวาเปนตาราเลมแรกขององคการแหงการเรยนร ในหนงสอชอ Organizational Learning : A theory of Action Perspective แตในระยะแรกไดใชคาวา การเรยนรเชงองคการ (Organizational Learning : OL) ซงอาจจะมงหมายถงการเรยนร (ของคน) ทงหลายทเกดขนในองคการ ตอมาบคคลทเปนผสรางความเขาใจเกยวกบ องคการแหงการเรยนร (Learning organization) คอ Senge ศาสตราจารยของ MIT สหรฐอเมรกา ซง Senge ไดกอตง MIT Center for Organizational Learning เมอป ค.ศ. 1991 ซงเปนศนยศกษาองคการแหงการเรยนร เพอทาการสงเคราะหทฤษฎและวธการตางๆ เพอเผยแพรแนวคดองคการแหงการเรยนร หรอ LO ปจจบน เรยกวา Society for Organizational Learning (SOL) โดยมจดมงหมายสาคญ 3 ประการ คอ เพอการศกษาวจย เพอเพมขดความสามารถ ทงในระดบบคคลและทม และเพอสรางชมชนของการปฏบต (Community of Practices) ขน และในโอกาสนน Senge และคณะไดเขยนหนงสอขนเลมหนงชอ The fifth discipline field book : strategies and tools for building a learning organization และในป ค.ศ. 2001 ไดเขยนหนงสออกหนงเลมชอ A fifth discipline resource schools that learn ซงเปนหนงสอเกยวกบการใหขอเสนอแนะสนบสนนแนวปฏบต ทสงเสรมใหเกดการเรยนรในองคการ ความหมายขององคการแหงการเรยนร จากการศกษาความเปนองคการแหงการเรยนรนนนกวชาการหลายทานไดนยามและใหความหมายไวดงน Senge (1990 : 3-4) ไดใหความหมายขององคการแหงการเรยนรวา เปนองคการทขยายขอบเขตสมรรถนะขององคการเพอสรางผลทตองการอยางแทจรงได และผคนในองคการตางเรยนรวธทจะเรยนรดวยกนอยางตอเนองสวน Garvin (1993 : 80) กลาววาองคการแหงการเรยนรเปนองคการทมทกษะในการสราง ใชและถายโอนความร ตลอดจนปรบปรงรปแบบพฤตกรรมเพอสรางความรใหมๆ ในทรรศนะของ Marquart และ Reynolds (1994 : 22) กลาวถงความหมายขององคการแหงการเรยนรวา เปนองคการทมบรรยากาศทกระตนการเรยนรของบคคลและกลมใหเกดอยางรวดเรวและสอนใหบคคลมกระบวนการคดวพากษวจารณเพอความเขาใจในสงทเกดขนซงสงตางๆ เหลานทมในแตละบคคลชวยใหองคการเรยนรในสงผดพลาดเชนเดยวกบการเรยนรในความสาเรจ นอกจากน วระวฒน ปนนตามย (2544 : 58) ไดศกษาแนวคดและความหมายขององคการแหงการเรยนรของนกวชาการไวหลากหลาย ดงเชน Barnett (1994) กลาววา องคการเรยนรเปนกระบวนการเชงประสบการณทมงสรางองคความรเกยวกบความสมพนธของการกระทาและผล จากนนนาเขาสงานกจวตรปลกฝงไวใน “ความทรงจา” ขององคการเพอชวยปรบเปลยนพฤตกรรมทงหลายของผเรยนร ผ


62 | ห น า

ปฏบตในองคการ Argyris (1997) ไดใหความหมายวา องคการแหงการเรยนร เปนกระบวนการตรวจสอบและแกไขขอผดพลาดทเกดขนเสมอๆ ในองคการ ลดทอนในสงทเขาเรยกวา “Defensive routine” หรอรปแบบทผแสดงออกเปนนสย เพอปกปองหรอแกตวลง ยงมนกวชาการของไทยไดใหความหมายขององคการแหงการเรยนรไว อาทเชน วชย วงษใหญ (2542 : 9) ไดใหความหมายไววา องคการแหงการเรยนร หมายถง องคการทบคลากรในองคการเพมพนความสามารถอยางตอเนอง เพอสรางผลงานตามทตองการมการปรบปรงเปลยนแปลง องคการอยางตอเนองเปนกระบวนการเชงประสบการณ สงเสรมรปแบบการคดของการเรยนรรวมกนและเสรมสรางวฒนธรรมการคดอยางเปนระบบ เพอชวยปรบเปลยนพฤตกรรมองคการ วโรจน สารรตนะ (2548: 12) ไดกลาววา องคการแหงการเรยนร เปนทซงสมาชกไดพฒนาขยายขดความสามารถของตนเพอการสรางสรรคงานและการบรรลเปาหมายแหงงานอยางเนอง เปนทซงแนวคดแปลกๆใหมๆ ไดรบการกระตนใหมการแสดงออก เปนทซงความทะเยอทะยานและแรงบนดาลใจของกลมสมาชกไดรบการสนบสนนและสงเสรม เปนทซงสมาชกในองคการไดเรยนรถงวธการเรยนรซงกนและกน เปนทซงองคการไดมการขยายศกยภาพเพอการแกปญหาและสรางสรรคนวตกรรมใหมอยางตอเนอง จากทกลาวมาขางตน สรปไดวา องคการแหงการเรยนร (Learning organization) จงหมายถงองคการทสามารถสรางบรรยากาศใหบคลากรในองคการเพมพนความสามารถอยางตอเนอง เกดการเรยนร สงสมความร และสรางความรจากประสบการณในการทางาน สงเสรมรปแบบการคดของการเรยนรรวมกนและเสรมสรางวฒนธรรมการคดอยางเปนระบบ เพอชวยปรบเปลยนพฤตกรรมองคการ เพมศกยภาพและสนบสนนใหบคคลในองคการไดเปนผมคณลกษณะเปนบคคลแหงการเรยนร ไดแก มความรอบรในตน มแบบแผนความคด มวสยทศนรวม มการเรยนรเปนทมและมการคดอยางเปนระบบ องคประกอบขององคการแหงการเรยนร ม 5 องคประกอบ ดงน

1. การเรยนร (Learning) หรอพลวตการเรยนร (Learning Dynamics) ประกอบดวย 3 องคประกอบไดแก

1) ระดบการเรยนรไดแก การเรยนรระดบบคคล การเรยนรระดบกลม และการเรยนรระดบองคการ

2) ประเภทของการเรยนร ไดแก การเรยนรจากการปรบตว การเรยนรจากการคาดการณ การเรยนรเพอเรยนร และการเรยนรจากการปฏบต

3) ทกษะการเรยนร ประกอบดวย 6 องคประกอบ 3.1) บคคลรอบร (Personal Mastery) 3.2) แบบแผนทางความคด (Mental Model) 3.3) การมวสยทศนรวม (Shared Vision) 3.4) การเรยนรรวมกนเปนทม (Team Learning) 3.5) การคดอยางเปนระบบ (System Thinking) 3.6) การสนทนาแบบมแบบแผน (Dialogue)

2. องคการ (Organization) หรอการปรบเปลยนองคการ (Organization Transformation)ประกอบดวย 4 องคประกอบไดแก

1) วสยทศน 2) วฒนธรรมองคการ


63 | ห น า

3) กลยทธ 4) โครงสราง

3. สมาชกในองคการ (People) หรอการเสรมความรแกบคคล (People Empowerment)ประกอบดวย 6 องคประกอบ ไดแก

1) บคลากร 2) ผบรหาร / ผนา 3) ผรบบรการ / ลกคา 4) คคา 5) พนธมตร / หนสวน 6) ชมชน

4. ความร (Knowledge) หรอการจดการความร (Knowledge Management)ประกอบดวย

1) การแสวงหาความร 2) การสรางความร 3) การจดเกบความร 4) การถายโอนความรและการใชประโยชน

5. เทคโนโลย (Technology) หรอการนาเทคโนโลยไปใช (Technology Application) ประกอบดวย

1) เทคโนโลยสารสนเทศ 2) เทคโนโลยพนฐานของการเรยนร 3) ระบบอเลกทรอนกสทสนบสนนการปฏบตงาน

แนวทางในการสรางองคกรแหงการเรยนร

1. บคคลรอบร (Personal Mastery)หมายถงการเรยนรของบคลากรจะเปนจดเรมตนคนในองคกรจะตองใหความสาคญกบการเรยนรฝกฝนปฏบตและเรยนรอยางตอเนองไปตลอดชวต (Lifelong Learning) เพอเพมศกยภาพของตนเองอยเสมอ

2. แบบแผนทางความคด (Mental Model)หมายถงแบบแผนทางความคดความเชอทศนคตแสดงถงวฒภาวะ (Emotional Quotient: EQ) ทไดจากการสงสมประสบการณกลายเปนกรอบความคดททาใหบคคลนนๆมความสามารถในการทาความเขาใจวนจฉยตดสนใจในเรองตางๆไดอยางเหมาะสม

3. การมวสยทศนรวม (Shared Vision) หมายถงการสรางทศนคตรวมของคนในองคกรใหสามารถมองเหนภาพและมความตองการทจะมงไปในทศทางเดยวกน

4. การเรยนรรวมกนเปนทม (Team Learning) หมายถงการเรยนรรวมกนของสมาชกในลกษณะกลมหรอทมงานเปนเปาหมายสาคญทจะตองทาใหเกดขนเพอใหมการถายทอดความรและประสบการณกนอยางสมาเสมอ

5. การคดอยางเปนระบบ (System Thinking) หมายถงการทคนในองคกรมความสามารถทจะเชอมโยงสงตางๆโดยมองเหนภาพความสมพนธกนเปนระบบโดยรวม (Total System) ไดอยาง


64 | ห น า

เขาใจแลวสามารถมองเหนระบบยอย (Subsystem) ทจะนาไปวางแผนและดาเนนการทาสวนยอยๆนนใหเสรจทละสวน ลกษณะสาคญ 5 ประการขององคการแหงการเรยนร องคการทเปนองคการแหงการเรยนร จะมลกษณะสาคญ 5 ประการ ดงนคอ

1. มการแกปญหาอยางเปนระบบ (Systematic Problem Solving) โดยอาศยหลกทางวทยาศาสตร เชน การใชวงจรของ Demming ( PDCA : Plan, Do, Check, Act)

2. มการทดลองปฏบต (Experimental) ในสงใหมๆ ทมประโยชนตอองคการเสมอ โดยอาจจะเปน Demonstration Project หรอเปน Ongoing Program

3. มการเรยนรจากบทเรยนในอดต (Learning from their Own Experience) มการบนทกขอมลเปน Case Study เพอใหสมาชกในองคการไดศกษาถงความสาเรจและความผดพลาดทเกดขน เพอนามาประยกตใชในอนาคต มการแลกเปลยนความรและ ประสบการณของสมาชก

4. มการเรยนรจากผอน (Learning from the Others) โดยการใชการสมภาษณ (Interview) การสงเกต (Observation) ฯลฯ

5. มการถายทอดความรโดยการทา Report, Demonstration, Training & Education, Job Rotation ฯลฯ อปสรรคตอการเรยนรขององคการ

1. สมาชกในองคการรแตหนาทของตนเองแตไมรเปาหมายขององคการ (I'm my position) 2. สมาชกรวาปญหาขององคการอยทใด แตไมรวาตวเองมสวนเกยวของอยางไร (The

Enemy is out There) 3. ทาตามแบบท เคยทา เหนแตภาพลวงตา ไมไดแกปญหาทสาเหตทแทจรง (The

Illustration of Taking Change) 4. ยดตดอยกบเหตการณมากเกนไป (A Fixation on Events) 5. ความเขาใจผดวาการเรยนรมาจากประสบการณเทานนแตไมเขาใจในความแตกตางของ

อดตกบปจจบน (The Delusion of Learning from Experience) 6. มผบรหารทดแตไมไดสบทอดความรใหผบรหารรนตอไป (The Myth of Management

Team) 7. ขาดสตไมรตวกบความเปลยนแปลงทคอยเปนคอยไป (The Boiled frog Syndrome)

สรป

องคการแหงการเรยนร (Learning Organization) หมายถง องคกรทมการสรางชองทางใหเกดการถายทอดความรซงกนและกนภายในระหวางบคลากร ควบคไปกบการรบความรจากภายนอก เปาประสงคสาคญ คอ เออใหเกดโอกาสในการหาแนวปฏบตทดทสด (BestPractices) เพอนาไปสการพฒนาและสรางเปนฐานความรท เขมแขง (Corecompetence) ขององคกร เพอใหทนตอการเปลยนแปลงของสงคมโลกทเกดขนอยตลอดเวลา


65 | ห น า

ตอนท 5 ทกษะการบรหารแนวใหมเกยวกบการจดการความร องคการแหงการเรยนร และการเปนชมชนแหงการเรยนร

เรองท 5.3 การเปนชมชนแหงการเรยนร (Professional Learning Community: PLC)

ความหมายของชมชนแหงการเรยนร Agarwal (1999) ใหความหมายของ“ชมชนแหงการเรยนร” ในสถานศกษาไววาเปนความ

รวมมอกนของผบรหารและครผสอนในการแสวงหาและเรยนรรวมกนและลงมอปฏบตกจกรรมเพอเปาหมายในการเพมประสทธภาพใหกบวชาชพและเปาหมายสงสดคอผลประโยชนทจะเกดกบผเรยน

DuFour (2004) ใหความหมายคาวา “ชมชนแหงการเรยนร” ไววาเปนการรวมตวของบคลากรโดยเฉพาะบคลากรวชาชพทมเปาหมายทชดเจนในการรวมตวกนเพอปฏบตภารกจหรอทากจกรรมตางๆจนเปนสวนหนงของวฒนธรรมโรงเรยน (School Culture)

สรพงศ นวสกลธนนนท (2549) กลาววา “ชมชนแหงการเรยนร” หมายถงกลมคนทมความสนใจรวมกนเรยนรแลกเปลยนกนจนเปนแรงกระตนใหเกดความรสกในเรองความเปนเจาของในกลม (Sense of Membership) ผลทเกดขนตอมาคอการปฏบตกจกรรมหรอภารกจรวมกนทเรยกวาเปน Communities of Practice

Dunham (1994) กลาววาในชมชนแหงการเรยนรนนครผสอนนกเรยนบคลากรสนบสนนฝายตางๆผปกครองผบรหารและบคคลอนๆทเกยวของในโรงเรยนถอเปนสมาชกของชมชนหนงทมจดหมายเดยวกนคอ “การเรยนร”

Senge (1990) ใหความหมายของ “ชมชนแหงการเรยนร” ไววาเปนองคกรทกลมบคคลแสดงความสามารถในการสรางสรรคงานทบงเกดผลทเปนทตองการอยางแทจรงของบคลากรและขององคกรโดยสมาชกมอสระในการคดการทางานและการสรางสรรคงานอยางเตมท

จากแนวคดขางตนพอจะสรปความหมายของ “ชมชนแหงการเรยนร” วาเปนการรวมตวของบคลากรทางการศกษา ซงไดแกครผสอน ผบรหาร ผปกครอง บคลากรในชมชนอนๆและนกเรยนในการทากจกรรมหรอดาเนนการเพอเปาหมายของ “การเรยนร” มวฒนธรรมองคกรแหงความรวมมอการทางานเปนทมคานงถงการมสวนรวมของสมาชกทกคนมระบบสอสารทดระหวางสมาชกโดยการรวมตวกนทาอยางกระตอรอรนและตอเนองโดยสมาชกในชมชนเกดแรงจงใจจากภายใน (Intrinsic Motivation) ในการรวมกจกรรมเพราะไดรบอสระในการคดทางานและสรางสรรคสงใหมๆตามความตองการทแทจรงของตนเองและองคกร ลกษณะของชมชนแหงการเรยนร

Dunham (1994) ไดใหลกษณะหลกของชมชนแหงการเรยนรไว 4 ประการคอ 1) ความรสกเปนเจาของในชมชน (A Sense of Belonging to the Community) 2) การทางานรวมกนและการเรยนรรวมกนในกลม 3) การมสวนรวมของบคลากรทกคนในองคกรโดยใชสงแวดลอมทมกจกรรมเปนหลก 4) สมาชกทกคนในกลมคอผเรยน


66 | ห น า

DuFour (2004) ไดใหลกษณะของชมชนแหงการเรยนรไวดงน 1) ความรวมมอ (Collaboration) 2) การสอสารการสนทนาระบบเครอขาย (Communication / Conversation, Network

System) 3) การทางานเปนทม (Team Working)

4) การมสวนรวม (Involvement/ Participation) 5) การเปนเจาของรวมกน (Owner Sharing) 6) อสรภาพทางความคดกระทาและสรางสรรค (Freedom to Think, Work and Create) 7) ความรบผดชอบทเกดจากแรงจงใจภายใน (Autonomous Commitment: from

Intrinsic Motivation) ในการปรบเปลยนสถานศกษาของตนใหเปน “โรงเรยนแหงการเรยนร” นน ผนาสถานศกษา

สามารถจดทาไดเปน 3 ระดบ โดยแตละระดบซงมความเปนชมชนแหงการเรยนรยอย (Learning Community) ไดแก ระดบนกเรยน ระดบวชาชพ (Professional) และระดบชมชน (Communing) กลาวคอ ระดบท 1 ระดบนกเรยน (Student Level) ซงนกเรยนจะไดรบการสงเสรมและรวมมอใหเกดการเรยนรขน จากครและเพอนกเรยนอนใหทากจกรรมเพอแสวงหาคาตอบทสมเหตสมผลสาหรบตน (Meaning Making) นกเรยนจะไดรบการพฒนาทกษะทสาคญ คอ ทกษะการเรยนรวธการเรยน (Skill of Learning How to Learn) และทกษะการสบคนความรดานเนอหาของวชาทกาลงศกษา (Acquiring of Knowledge of Content Skills) นกเรยนสามารถทาการเรยนรอยางแทจรง (Active Learning) ไดตอเนองจนบรรลเปาหมายของการเปนผเรยนเชงรก (Active Learners) และการเปนนกตงปญหา (Problem Seekers) และการเปนนกแกปญหา (Problem Solvers) ทมประสทธผลในทสด กลาวโดยสรป ความสาคญของการมชมชนแหงการเรยนรของนกเรยนในสถานศกษา กเพอใหนกเรยนรจกการสรางความรดวยตนเอง โดยผานกระบวนการเรยนรเชงรก (Active Learning) และการสรางความหมาย (Meaning Making) จากสงทเรยนนนเอง ระดบท 2 เปนระดบผประกอบวชาชพ (Professional Level) ซงประกอบดวยครผสอนและผบรหารของโรงเรยน โดยชมชนแหงการเรยนรในระดบทสองจะมลกษณะเดนตรงทมการจดตงสงทเรยกวา “ชมชนแหงวชาชพ หรอ Professional Community” ซงเปนกลไกสาคญอยางยงตอความสาคญของการเปนโรงเรยนแหงการเรยนร การมชมชนแหงวชาชพจะชวยสงเสรมใหผปฏบตงานทงครผสอนและผบรหารไดใชหลกการแหงวชาชพของตน ไปเพอการปรบปรงดานวธสอน และดานทกษะภาวะผนา โดยใชวธการศกษาคนควา การวเคราะหไตรตรอง (Reflection) การใชวธเสวนา (Dialogue) และการไดรบขอมลยอนกลบ (Feedback) ทแตละคนมตอกนกลบคนมา เปนตน ในการทจะบรรลความเปนโรงเรยนแหงการเรยนรไดนน ทกคนจะตองมารวมกนพจารณาทบทวนเรองนโยบาย (Policies) การปฏบตตางๆ (Practices) และกระบวนการบรหารจดการตางๆของโรงเรยนเสยใหม โดยยดหลกในการปรบปรงแกไขสงเหลานกเพอใหสามารถบรการดานการเรยนร แกนกเรยนไดอยางมประสทธผล อกทงเพอใหการปรบปรงแกไขดงกลาว นามาสการสนบสนนสงเสรมการปฏบตงานวชาชพของครผสอน และผบรหารใหคณภาพและประสทธผลสงยงขน มบรรยากาศและสภาพแวดลอมของการทางานทดตอกนของทกฝาย ทงผบรหาร ครผสอน นกเรยน และผปกครอง


67 | ห น า

ระดบท 3 เปนระดบการเรยนรของชมชน (Learning Community Level) ทครอบคลมถงผปกครอง สมาชกชมชนและผนาชมชน โดยบคคลกลมนจาเปนตองมสวนเขามารวมสรางและผลกดนวสยทศนของโรงเรยนใหบรรลผลตามเปาหมาย กลาวคอ ผปกครองนกเรยน ผอาวโสในชมชนตลอดจนสถาบนตางๆของชมชนเหลานตองมสวนรวมในการสงเสรมเปาหมายการเรยนรของชมชนและโรงเรยน กลาวคอ ผปกครองมสวนรวมทางการศกษาไดโดยการใหการดแลแนะนาการเรยนทบานของนกเรยน รวมทงใหความสนบสนนแกคร และผบรหารสถานศกษาใน การจดการเรยนร ใหแกบตรหลานของตน ผอาวโสในชมชนสามารถเปนอาสาสมครถายทอดความรและประสบการณของตนแกโรงเรยน และชมชนของตน สาหรบหนวยงานและสถาบนทอยในชมชนซงอาจเปนภาคธรกจเอกชนหรอสถาบนอดมศกษา กมสวนสาคญในการใหโอกาสทางการศกษาแกนกเรยน ตลอดจนเปนแหลงเรยนรทเปนโลกแหงเรยนร ท เปนโลกแหงความเปนจรงในสงคม ทโรงเรยนสามารถใชเปนแหลงฝกประสบการณใหกบนกเรยนได ดวยเครอขายการมสวนรวมอยางกวางขวางจากชมชน ไมวาประชาชนทอาศยภาคธรกจตางๆ และสถาบนอนอยางหลากหลายเชนน จงทาใหกรอบความคดและนยามของชมชนแหงการเรยนรตามระดบท 3 น ขยายตวกวางขวางออกไปอกมาก ผลลพธของชมชนแหงวชาชพในสถานศกษา (Outcomes of Professional learning community in school) Hord (1997) ไดทาการสงเคราะหรายงานการวจยเกยวกบโรงเรยนทมการจดตงชมชนแหงวชาชพ โดยใชคาถามวา โรงเรยนดงกลาวมผลลพธอะไรบางทแตกตางไปจากโรงเรยนทวไปทไมมชมชนแหลงวชาชพ และถาแตกตางแลวจะมผลดตอครผสอนและตอนกเรยนอยางไรบาง ไดผลสรปเปนประเดนยอๆดงน

ผลดตอครผสอน: พบวาครผสอนสวนใหญ มลกษณะดงน 1. ลดความรสกโดดเดยวในงานสอนของครลง 2. เพมความรสกผกพนตอพนธกจและเปาหมายของโรงเรยนมากขน โดยเพมความ

กระตอรอรนทจะปฏบตใหบรรลพนธกจอยางแขงขน 3. รสกวาตองรวมกนรบผดชอบตอพฒนาการโดยรวมของนกเรยน และรวมกนรบผดชอบเปน

กลมตอผลสาเรจของนกเรยน 4. รสกเกดสงทเรยกวา “พลงการเรยนร” ซงสงผลใหการปฏบตการสอนในชนเรยนของตนม

ผลดยงขน กลาวคอ มการคนพบความรและความเชอใหมๆทเกยวกบวธการสอนและตวผเรยนซงตนไมเคยสงเกตหรอสนใจมากอน

5. เขาใจในดานเนอหาสาระทตองทาการสอนไดแตกฉานยงขน และรวาตนเองควรแสดงบทบาทและพฤตกรรมการสอนอยางไร จงจะชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรไดดทสดตามเกณฑทคาดหมาย

6. รบทราบขอมลสารสนเทศตางๆทจาเปนตอวชาชพไดอยางกวางขวางและรวดเรวขน สงผลดตอการปรบปรงพฒนางานวชาชพของตนไดตลอดเวลา ครเกดแรงบงดาลใจทจะสรางแรงบนดาลใจตอการเรยนรใหแกนกเรยนตอไป

7. เพมความพงพอใจ เพมขวญกาลงใจตอการปฏบตงานสงขน และลดอตราการลาหยดงานนอยลง


68 | ห น า

8. มความกาวหนาในการปรบเปลยนวธสอน ใหสอดคลองกบลกษณะผเรยนไดอยางเดนชด และรวดเรวกวาทพบในโรงเรยนแบบเกา

9. มความผกพนทจะสรางการเปลยนแปลงใหมๆใหปรากฏอยางเดนชดและยนยน 10.มความประสงคทจะทาใหเกดการเปลยนแปลงอยางเปนระบบ ตอปจจยพนฐานดานตางๆ ผลดตอนกเรยน: พบวานกเรยนสวนใหญมลกษณะ ดงน 1. ลดอตราการตกซาชน และจานวนชนเรยนทตองเลอนหรอชะลอการสอนใหนอยลง 2. มผลการเรยนรท เ พมขนเดนชด ปรากฏใหเหนทวไปโดยเฉพาะในแทบทกโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดเลก 3. มผลสมฤทธทางการเรยนในวชาคณตศาสตร วทยาศาสตร ประวตศาสตร และวชาการอาน

ทสงขนอยางเดนชด เมอเทยบกบโรงเรยนแบบเกา 4. มความแตกตางดานผลสมฤทธการเรยน ระหวางกลมนกเรยนทมภมหลงไมเหมอนกน

ลดลงชดเจน ทามกลางการจากดความของคาวา ชมชนแหงการเรยนรไวมากมาย ไดมนกวชาการทานหนงคอ Hord (2000) ไดแบงมตของชมชนแหงการเรยนรไว 5 มต ดงน 1. การสนบสนนและการเปนผนารวมกน (Supportive and Shared Leadership) ดานการเปลยนแปลงของโรงเรยน และภาวะผนาทางการศกษาทเปนทยอมรบในอทธพลของบทบาทผบรหารโรงเรยนในการปรบปรงแกไขโรงเรยน บทความทฮอรดเขยนไว (Hord,2000) ภาวะผนาทอยในตวแตละบคคลทแสดงออกมาภายในโรงเรยนเปนทวพากษวจารณในดานการแนะนา และ การสนบสนนการปฏบตการใหประสบผลสาเรจของนโยบายใหมหรอการปฏบต ภายในชมชนแหงการเรยนรของโรงเรยน บทบาทพนฐานของการมอานาจทสาคญทสดคอผบรหารแตเพยงผเดยวดวยการรวมแบงปนภาวะผนารวมกน เชน ในดานตวแบบ ดานผบรหาร ดานครผสอน ดานคาถาม การไตสวน และการแกปญหาสาหรบการปรบปรงโรงเรยน เพอนรวมงานทงหมดกาวหนาในวชาชพและเรยนรททางานรวมกน เพอมงสเปาหมายของโรงเรยนรวมกน ผบรหารโรงเรยนจดหาสงจาเปนในการพฒนาองคการและโครงสรางทสนบสนนแกผรวมงาน ผบรหารโรงเรยนตองแสดงออกดวยความเตมใจทจะเขารวมในการสนทนาโดยปราศจากอานาจ และเขาทงหลายตองรวมกนรบผดชอบตอการตดสนใจของผรวมงาน 2. การสรางคานยมและวสยทศนรวมกน (Shared Values and Vision) วสยทศนพนฐานของการเปนชมชนแหงการเรยนรคอ ตองไมมการเปลยนแปลงทมงเนนการเรยนรของนกเรยนการสรางคานยมวสยทศนรวมกนทามกลางการตดสนใจของเพอรวมงานในโรงเรยนเกยวกบการสอนและการเรยนรของนกเรยน และสนบสนนมาตรฐานพฤตกรรมในชมชนแหงนวสยทศน ทโรงเรยนเขยนไวเปนเบองตนแลวถกนามาเปนแนวปฏบตของผรวมงานในโรงเรยนในแตละวน ไมวาสถานทใดทเปนชมชนแหงการเรยนร สามารถดงดดและพฒนาการผกมด และพรสวรรคสวนบคคล ในกลมทพยายามผลก เพอการเรยนรคณภาพของงานทสด คานยมนนถกจดขนมาตรฐานของความตระหนกสวนบคคล การวพากษวจารณสวนบคคล และการเพมขนของประสทธภาพชมชนแหงการเรยนรใชขอผกมดสาหรบสมาชกใหเปนประโยชน เพอรเรมการดาเนนการใหม และเพอการปรบปรง (Sirotnil,1999 ; Little,1997) 3. กลมการเรยนรและวธการของการเรยนร (Collective Learning and Application of Learning) แททจรงแลว มตนเรยกวา “กลมสรางสรรค” ชอของมตนถกเปลยนเพอทจะสะทอนให


69 | ห น า

เหนถ งการเรยน ร และการประยกตของการเรยนรท เ กดขน ชมชนแหงการเรยนร ด ง ดด ผรวมงานในโรงเรยนเพมขนในระดบกระบวนการทหาความรใหม ๆ และแนวทางการปรบความรในงานของตน ความสมพนธของความรบผดชอบรวมกนเปนผลทาใหมผลผลตทสรางสรรค และการแกปญหาทเหมาะสม ความแขงแกรงของหนาทระหวางผบรหารกบคร และเพมขอผกมดทจะพฒนาใหเกดความสาเรจ เชนโรงเรยนขยายตารางการปรบปรงการอภปรายใหกวางออกไป หรอการกาหนดวธการปกรองใหม เนนไปสพนททสามารถใหความชวยเหลอทจะนาไปสการปรบปรงโรงเรยน คอหลกสตร คาสง การประเมน และวฒนธรรมโรงเรยน มาตรฐานทสงจะเปนทยอมรบในบรบทพนทและวชาชพของคร นาไปสความรบผดชอบทจะรบรองระดบความสาเรจของนกเรยนทสงขน ครใชวชาชพสรางหลกสตรและนกเรยนผกมดในกจกรรมการเรยนรทตอบสนองวฒนธรรม และความตองการในฐานะผเรยน (Kacmar,1999) ผอบรมคนหาวธทดทสด และการปฏบตเกยวกบการสอนเพอจะผกมดนกเรยนในการเรยนร และตองปรบสงทจาเปนเพอตอบสนองความตองการการเรยนรทหลากหลายของนกเรยน 4. การสนบสนนเงอนไข (Supportive Conditions) โครงสรางทวาการสนบสนนวสยทศนของโรงเรยน และชมชนแหงการเรยนรเปนสงสาคญนาไปสความมประสทธผล และนวตกรรมการสอนในระดบหองเรยน โครงสรางการคดทสรางสรรค รวมถงสงแวดลอม ถกอธบายวา “ปจจยเดยวเทานนทสาคญทสด” สาหรบการพฒนาปรบปรงโรงเรยนใหประสบผลสาเรจ และ”ธรกจคอสงแรกทตองสง” สาหรบคนกาลงหาเพอจะยกระดบความประสบผลสาเรจของโรงเรยน (Eastwood & Louis, 1992) ฮอรด (Hord, 1997) อางถง 2 แบบของโครงสรางการสนบสนน ถกคนพบภายในชมชนแหงการเรยนร : เงอนไขโครงสรางและความสมพนธ ความรบผดชอบ เงอนไขโครงสรางรวมถงการใชเวลากระบวนการตดตอสอสาร ขนาดของโรงเรยน ปรมาณครผสอน และกระบวนการพฒนาผรวมงาน สวนความสมพนธความรบผดชอบ รวมถงเจตคตดานบวกของผใหความร การสรางวสยทศนทกวางไกลหรอการมจดมงหมาย มาตรฐานของ การสารวจ และการปรบปรง ความเคารพ ความเชอ และคดในแงบวก เอาใจใสความสมพนธ ภายในชมชนแหงการเรยนร บอยและจาเปนทจะตองหานวตกรรมเพอจะสรางเวลาและแบงปน การเรยนร การแกปญหาและ การตดสนใจ การสนบสนนเงอนไขเปนกญแจทจะดารงรกษาความเจรญเตบโตและพฒนาชมชนแหงการเรยนร 5. การแลกเปลยนเรยนรระหวางบคคล (Shared Personal Practice) เอลมอร (Elmore, 2000) กลาววา โรงเรยนและการปรบปรงระบบโรงเรยนโดยตรงและเพอการเผชญหนาการเปดเผยของความโดดเดยว ถกสรางโดยหลายเสนทางของบทบาททามกลางผใหการศกษา และการสนบสนนการกระทาขอเทจจรงในขณะทางาน เพอจะไดมาตรฐานของนกเรยนในระดบสง บทบาทของครภายในแบบแผนโครงสราง เพอใหรบผดชอบสอนรวมกน ถกจดขนเพอเผชญกบความแตกแยกในชมชนแหงการเรยนร ดงนนบทบาท ครควรจะสรางวฒนธรรมการนบถอซงกนและกน และความไววางใจสาหรบทงสองอยางคอ การพฒนาตนเอง และพฒนาโรงเรยน ครตองอทศตนเพองานของตนเอง การปฏบตสวนบคคลรวมกนถกจากด ในหนาทการเปนชมชนแหงการเรยนรและโนมเอยงไปยงมตสดทาย เพอการพฒนา โดยคร คอผทใชเวลามากทสดในการปฏบตการเรยนการสอน ทาใหมประสทธผลมากในการพฒนาทกษะการคดใหสงขน และพบความตองการของผเรยนทหลากหลาย การปฏบตสวนบคคลรวมกนตองการยกตวอยางทสมบรณจากบทบาทดงเดมในการศกษา อยางไรกตามมนเปนสงทชดเจนทสดในการเชอมเขาสหองเรยน ชมชนแหงการเรยนรกอใหเกดผลสมฤทธทสงขนสาหรบนกเรยนภายใตสงแวดลอมของความตองการและการพฒนาอยางตนเอง ถาเนนตรงผลลพธของนกเรยน มนคอคานยม และนานบถอของ


70 | ห น า

สมาชกและยนยนไดวาผลสมฤทธของนกเรยนอยในระดบทสงกวามาตรฐาน มหนงปจจยจดการเอาทงหมดภายในชมชนแหงการเรยนร และการมจดมงหมายรวมกนของการพฒนาผลลพธการเรยนรของนกเรยน สมาชกทงหมดภายในโรงเรยนลงทนในการเรยนรและเปลยนแปลง ความจาเปนทเพมขนของความตองการของนกเรยนทงหมด และชวยใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนรสงเกนกวามาตรฐานของการเรยนร

รายการอางอง


สรป

การเปนชมชนแหงการเรยนร (Professional Learning Community : PLC) หมายถง กระบวนการทคร ผบรหาร นกเรยนและผปกครองรวมพลงรวมมอกนทางานเพอแสวงหาวธปฏบต ทดทสด สรางวฒนธรรมโรงเรยนทมงพฒนาภาวะผนาของคร ปรบปรงโรงเรยนอยางตอเนองและเพอความยงยน เนนผลการปรบปรง มการสนทนากนเกยวกบความตองการของผเรยนใหเปนไปตามวสยทศนของโรงเรยน มองคประกอบ 5 ดาน การมคานยมและวสยทศนรวมกน การสนบสนนและการมภาวะผนารวมกน การเรยนรรวมกนและการประยกตใชความร การแลกเปลยนเรยนรระหวางบคคล และการมเงอนไขสนบสนน


71 | ห น า

ใบงานท 1.1

เรองท 1.1 การบรหารการมสวนรวม (Participative Management : PM) คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบการบรหารการมสวนรวม (Participative Management : PM) 2. อธบาย และสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาเนอหา จากการศกษาดวยตนเองจากเอกสาร

ประกอบการอบรม คาแนะนา

ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “การบรหารการมสวนรวม (Participative Management : PM)” หรอไปศกษาเพมเตมไดท วนชย โกลละสต “การบรหารแบบมสวนรวม” http://opens.dpt.go.th/dpt_kmcenter www.kriwoot.com/flpha/modules/newlist1/uploadfile/jufe.doc www.edu.nu.ac.th/selfaccess/researches/admin/.../175071010135010is.p ww.classifiedthai.com/content.php?article=16951


72 | ห น า


เรองท 1.2กลยทธการบรหารงานแบบไคเซน (KAIZEN) คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบกลยทธการบรหารงานแบบไคเซน (KAIZEN) 2. อธบาย และสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาเนอหา จากการศกษาดวยตนเองจากเอกสาร


ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “กลยทธการบรหารงานแบบไคเซน (KAIZEN)” หรอไปศกษาเพมเตมไดท

kaizenjapan.blogspot.com http://uhost.rmutp.ac.th/kanlayanee.so/L2/2-3-1-3.html http://www.eepart.com/content-2.html www.tgipmt.com/en/articles/productivity/27/print ww.bu.ac.th/knowledgecenter/executive_journal/jan.../aw019.pdf


73 | ห น า


เรองท 1.3 เทคนคดชนชวด (KEY PERFORMANCE INDICATORS : KPI) คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบเทคนคดชนชวด (KEY PERFORMANCE INDICATORS : KPI) 2. อธบาย และสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาเนอหา จากการศกษาดวยตนเองจากเอกสาร

ประกอบการอบรม คาแนะนา ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “เทคนคดชนชวด (KEY PERFORMANCE INDICATORS : KPI)” หรอไปศกษาเพมเตมไดท

http://www.si.mahidol.ac.th/th/division/soqd/admin/news_files/400_18_2.pdf http://202.129.32.230:5059/plansp/index.php?name=knowledge&file=readknowle

dge&id=22 202.129.32.230:5059/plansp/index.php?name=knowledge&file... th.wikipedia.org/wiki/www.si.mahidol.ac.th/th/division/soqd/admin/news.../400_1

8_2.pdf km.camt.cmu.ac.th/mskm(KPI).pdf www.slideshare.net/Jackie72/kpi-key-performanceindicator www.moph.go.th/ops/hcrp/download/tqa/kpi%20public%20111.pdf


74 | ห น า


เรองท 2.1 การบรหารเวลา (Time Management) คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบการบรหารเวลา (Time Management) 2. อธบาย และสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาเนอหา จากการศกษาดวยตนเองจากเอกสาร


ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “การบรหารเวลา (Time Management)” หรอไปศกษาเพมเตมไดท

http://www.moe.go.th/wijai/time%20manag.htm http://www.fisheries.go.th/adminis/%5Cimages%5Ctime.pdf www.moe.go.th/wijai/time%20manag.htm www.fisheries.go.th/adminis/%5Cimages%5Ctime.pdf www.novabizz.com/NovaAce/Time/Time_Management-Effective.htm archive.org Audio Archive › Community Audio th.wikipedia.org/wiki/การบรหารเวลา www.edu.tsu.ac.th/edu2011/article_analysis/file/ausuma_49.pdf www.stou.ac.th/thai/schools/sca/document/การบรหารเวลา.doc


75 | ห น า


เรองท 2.2 การบรหารงานโดยยดวตถประสงค (Management By Objective : MBO) คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบการบรหารงานโดยยดวตถประสงค (Management By Objective : MBO)

2. อธบาย และสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาเนอหา จากการศกษาดวยตนเองจากเอกสารประกอบการอบรม

คาแนะนา

ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “การบรหารงานโดยยดวตถประสงค (Management By Objective : MBO)” หรอไปศกษาเพมเตมไดท

www.kroobannok.com/blog/21393 www.gotoknow.org › www.sas.mju.ac.th/office/sas2/boxer/498.pdf www.gm.sskru.ac.th/uploads/File/O&M10.ppt www.hrtraining.co.th/inhouse_detail.php?id=34 www.slideshare.net/pajyeeb/mbo docskn.ac.th/poramast/poramast1.ppt www.weerapong.net › Article


76 | ห น า


เรองท 2.3 การบรหารงานแบบการเดน (MBWA) คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบการบรหารงานแบบการเดน MBWA 2. อธบาย และสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาเนอหา จากการศกษาดวยตนเองจากเอกสาร


ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “การบรหารงานแบบการเดน MBWA” หรอไปศกษาเพมเตมไดท

202.29.5.17/edu-admin12/file/asukit/new-borihan.ppt www.moe.go.th/wijai/leader.htm urachai0116.wordpress.com/.../management-by-walking-around-mbwa www.gotoknow.org 202.29.5.17/edu-admin12/file/asukit/new-borihan.ppt medinfo.psu.ac.th/KM/data/media/media_in_002.htm mgmtsci.stou.ac.th/downloads/แนวคดทางรปส.pdf

http://www.futurecents.com/mainmbwa.htm http://ezinearticles.com/?MBWA—Managing-By- Walking-Around&id=5093648 http://www.ocsc.go.th/ocsccms/frontweb/view.jsp?contentID=CNT0002931 http://www.mindtools.com/pages/article/newTMM_72.htm http://www.bangkokbiznews.com/2011/02/18/news_32470457.php?news_id=32470457


77 | ห น า


เรองท 3.1 การพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน (Situation Objective Strategy : SOS) คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบการพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน (Situation Objective Strategy : SOS)



ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “การพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพในการทางาน (Situation Objective Strategy : SOS)” หรอไปศกษาเพมเตมไดท

https://sites.google.com/site/potarticle/02 ww.moj.go.th/upload/mini109_information/.../16792_2274.doc www.muwac.mahidol.ac.th/images/sara/lean%20Viput.pdf www.edu.tsu.ac.th/edu2011/article_analysis/file/jongkolwan2_51.pdf ww.peoplevalue.co.th/index.php?lay=show&ac=article&Id www.tu.ac.th/org/ofrector/person/train/handbook/training.html


78 | ห น า


เรองท 3.2 การรอระบบ (Reengineering) คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบการรอระบบ (Reengineering) 2. อธบาย และสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาเนอหา จากการศกษาดวยตนเองจากเอกสาร


ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “การรอระบบ (Reengineering)” หรอไปศกษาเพมเตมไดท

www.gotoknow.org www.learners.in.th/blogs/posts/345148 sakong.wordpress.com/2006/10/15/การรอปรบระบบreengineering/ th.wikipedia.org/wiki/การรอปรบระบบ paddington-tbear.blogspot.com/2006/08/reengineering-10-1.html


79 | ห น า


เรองท 3.3 การบรหารงานมงผลสมฤทธ (Results Based Management : RBM) คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบการบรหารงานมงผลสมฤทธ (Results Based Management : RBM) 2. อธบาย และสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาเนอหา จากการศกษาดวยตนเองจากเอกสาร


ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “การบรหารงานมงผลสมฤทธ (Results Based Management : RBM)” หรอไปศกษาเพมเตมไดท

portal.in.th/inno-pa/pages/1035/ www.sri3.obec.go.th/home/0002.php?name=news3&file...id=9 webhost.cpd.go.th/ewt/develop2/download/RBM_%201.doc www.gotoknow.org www.kroowee.net/UserFiles/File/354501/rbm.docx


80 | ห น า

ใบงานท 4.1 เรองท 4.1 การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School – Based Management : SBM) คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School – Based Management : SBM)



ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School – Based Management : SBM)” หรอไปศกษาเพมเตมไดท

www.moe.go.th/wijai/sbm.htm www.chusak.net/index.php?mo=3&art=42034538 202.29.5.17/edu-admin12/file/2-

53/apit/SBM.doc www.vunst.com/.../doc.../School%20-%20Based%20%20Management.d www.bloggang.com/viewdiary.php?id=ballboy&month=08portal.in.th/nsurasak/pa

ges/978/ ww.kroobannok.com/blog/20410


81 | ห น า


เรองท 4.2 การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบการบรหารกจการบานเมองและสงคมทด 2. อธบาย และสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาเนอหา จากการศกษาดวยตนเองจากเอกสาร


ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด” หรอไปศกษาเพมเตมไดท

www.mfa.go.th/main/contents/.../bulletin-20120703-113432-911355.do... www.kroobannok.com/board_view.php?b_id=54808&bcat_id=16 www.gotoknow.org www.kodmhai.com/m8/T1.html www.kpi.ac.th/wikiwww.socgg.soc.go.th/History2.html www.oknation.net/blog/print.php?id=396982


82 | ห น า


เรองท 4.3 วธปฏบตทดทสด (Best Practices) คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบวธปฏบตทดทสด (Best Practices) 2. อธบาย และสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาเนอหา จากการศกษาดวยตนเองจากเอกสาร

ประกอบการอบรม คาแนะนา ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “วธปฏบตทดทสด (Best Practices)” หรอไปศกษาเพมเตมไดท http://www.sesa20km.com/?name=research&file=readresearch&id=24 www.sesa20km.com/?name=research&file=readresearch&id=24 สถาบนวจยและพฒนาการเรยนร. (2550). วธปฏบตทเปนเลศ. (เอกสารอดสาเนา). สถาบนเพมผลผลตแหงชาต. (2545). กรณศกษา Best practices ภาวะผนา. (พมพครงท 2). ฝายวจยและระบบสารสนเทศ สถาบนเพมผลผลตแหงชาต. กรงเทพฯ : ม.ป.พ. สารานกรมวชาชพครเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว. (2552.) วธปฏบตทเปนเลศ. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการครสภา. วชราพร อจฉรยโกศล และคณะ. (2550). รายงานการวจยแนวทางการจดการศกษาของโรงเรยน ปฏบตดเลศ. โครงการวจยบรณาการเปลยนผานการศกษาเขาสยคเศรษฐกจฐานความร คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.


83 | ห น า


เรองท 5.1 การจดการความร (Knowledge management) คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบการจดการความร (Knowledge management) 2. อธบาย และสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาเนอหา จากการศกษาดวยตนเองจากเอกสาร


ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “การจดการความร (Knowledge management)” หรอไปศกษาเพมเตมไดท www.thaiall.com/km/indexo.html th.wikipedia.org/wiki/การจดการความร ทพวรรณ หลอสวรรณรตน. องคการแหงความร : จากแนวคดสการปฏบต, 2549. พมพครงท 3.

กรงเทพฯ: รตนไตร. สงดๆ ทหลากหลายสไตล KM (Best Practice KM Style). รายงานประจาป 2549สถาบนสงเสรมการ

จดการความรเพอสงคม (สคส.) ISBN 974-973-423-1 รายงานประจาป KM ประเทศไทย (สคส.) 2548 ISBN 974-93722-9-8 ทพวรรณ หลอสวรรณรตน. (2548). การจดการความร. ใน วารสารพฒนบรหารศาสตร, 45(2), 1-24. พเชฐ บญญต. (2549). การจดการความรในองคกร. ใน วารสารหองสมดมหาวทยาลยเชยงใหม.

13(1), 118-122. กตตพนธ คงสวสดเกยรต (2553) เอกสารประกอบการบรรยาย การจดการความร มหาวทยาลยรงสต.


84 | ห น า


เรองท 5.2 องคการแหงการเรยนร (Learning Organization) คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบองคการแหงการเรยนร (Learning Organization) 2. อธบาย และสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาเนอหา จากการศกษาดวยตนเองจากเอกสาร

ประกอบการอบรม คาแนะนา ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “องคการแหงการเรยนร (Learning Organization)” หรอไปศกษาเพมเตมไดท

www.dmsc.moph.go.th/km/kcorner/.../Learning%20Organization(LO). dkm.kmutt.ac.th/repository/Learning_Org.pdf kmi.or.th/5_Link/Article_PVicharn/0005_KM_And_LO.html school.obec.go.th/sup_br3/ct_17.htm www.nstda.or.th › กจกรรมการจดการความร › คลงความร


85 | ห น า


เรองท 5.3 การเปนชมชนแหงการเรยนร (Professional Learning community: PLC) คาสง ใหผเขารบการอบรม ปฏบตดงน

1. ศกษาใบความร เกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนร (Professional Learning community: PLC)


คาแนะนา ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ ได เชน โดยใชคาสาคญวา “การเปนชมชนแหงการเรยนร (Professional Learning community: PLC)” หรอไปศกษาเพมเตมไดท

www1.nrct.go.th/downloads/sci_adviser/manual_develop_community.pdf www.edu-prof.netwww.edu-prof.net/main/index.php/information.html www.qlf.or.th/Home/Details?contentId=638 www.ns.mahidol.ac.th/english/KM/article001.htm

คํานํา · objective : mbo) ได้ 6 ... ¸ารบริหารเวลา .doc ...

Documents