РГАРИРГИИГ - mier.mnНэгж: Програмчлалын үндэс.....40. 2 ДӨРӨВ....

СУРГАЛТЫН ХӨТӨЛБӨРИЙН ХЭРЭГЖИЛТИЙГ ДЭМЖИХ АРГА ЗҮЙН ЗӨВЛӨМЖ

1

ГАРЧИГНЭГ. УДИРТГАЛ .........................................................................................................................................3Сурагчдын бүтээлийн oншилгоо, бататгал ................................................................................................3

ХОЁР. ТЕЛЕ ХИЧЭЭЛИЙН ҮР ДҮНГ ОНОШЛОХ, БАТАТГАХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ТӨЛӨВЛӨЛТ /СУУРЬ ....................................................................................................5

2.1. ЗУРГААДУГААР АНГИ ..................................................................................................................8Өөрийн үнэлгээ: ...................................................................................................................................5Оношилгоо, эргэх холбоо тогтоох аргачлал ......................................................................................6Багшийн үнэлгээ: .................................................................................................................................6Нэгж хичээлийн оношилгооны даалгавар ..........................................................................................6Зургаа дугаар ангийн “Зураг боловсруулах технологи” ....................................................................8

2.2. ДОЛООДУГААР АНГИ ..................................................................................................................12Зураг боловсруулах технологи агуулгын теле хичээл ......................................................................12Багшийн оношилгоо: ............................................................................................................................12

2.3. НАЙМ ДУГААР АНГИЙН “ТАНИЛЦУУЛГА БОЛОВСРУУЛАХ ТЕХНОЛОГИ” НЭГЖ .................16Сурагчийн өөрийн үнэлгээ: .................................................................................................................16Теле хичээлүүдийг үзсэн эсэх тухай асуулга: ....................................................................................16Сурагчийн өөрийн үнэлгээ ..................................................................................................................16Найм дугаар ангийн” танилцуулга боловсруулах технологи” сэдвийн оношилгооны даалгавар ..18Багшийн үнэлгээний рубрик ................................................................................................................19

ГУРАВ. ТЕЛЕ ХИЧЭЭЛИЙН ҮР ДҮНГ ОНОШЛОХ, БАТАТГАХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ТӨЛӨВЛӨЛТ (АХЛАХ)..................................................................................................24

Мэдээлэл зүйн теле хичээлийн өөрийн үнэлгээний хуудас ..............................................................24

3.1. ЕС ДҮГЭЭР АНГИ .........................................................................................................................27Өөрийн үнэлгээ: ...................................................................................................................................27“Хүснэгтэн мэдээлэл боловсруулах технологи” нэгж хичээлээр эзэмших шалгуурын асуулга. ....28Ес дүгээр ангийн “хүснэгтэн мэдээлэл боловсруулах технологи” нэгжийн оношилгоо ..................29Ес дүгээр ангийн “хүснэгтэн мэдээлэл боловсруулах технологи” ....................................................30Нэгжийн оношилгооны даалгавар ......................................................................................................30Ээлжит хичээлийн төлөвлөлт .............................................................................................................34

3.2. АРАВ ДУГААР АНГИ .....................................................................................................................36“Өгөгдлийн сан” нэгжийн оношилгоо ..................................................................................................36Ээлжит хичээлийн төлөвлөгөө ........................................................................................................... 37

3.3. АРВАН НЭГДҮГЭЭР АНГИ ...........................................................................................................39Теле хичээлийн оношилгооны даалгавар ..........................................................................................39Нэгж: Програмчлалын үндэс ...............................................................................................................40


2

ДӨРӨВ. ОНОШИЛГООНЫ ҮР ДҮНД ҮНДЭСЛЭН ЗАЙЛШГҮЙ БАТАТГАХ АГУУЛГА, СУРАГЧДЫН СУРАХ АРГА БАРИЛЫГ ХИЧЭЭЛИЙН ТӨЛӨВЛӨЛТӨДТУСГАН ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ МЕНЕЖМЕНТ ....................................................................................................45

Судлагдахууны агуулга, арга зүйг бататгах менежмент ...................................................................454.1. Оношилгоо хийх, оношилгооны үр дүнд дүн шинжилгээ хийх; .................................................464.2. Зөвлөмжид тусгасан агуулга, арга зүйн дагуу хичээл, сургалтыг зохион байгуулах; ..............464.3. Оношлогооны үр дүнд үндэслэн сургууль, багш хамтран хичээл, сургалтыг цаашид төлөвлөн хэрэгжүүлэх агуулга, арга зүй ............................................................................................46Сургуулийн удирдлага, багш нарын хамтын ажиллагаанд анхаарах зүйлс: ...................................47Багш нар, эцэг эхийн хамтын үйл ажиллагаанд анхаарах зүйлс: ....................................................48


3

НЭГ. УДИРТГАЛ

Улсын онцгой комиссын 2020 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн хуралдаанаар шинэ төрлийн коронавирусын дэгдэлт дэлхийн улс орнуудад хурдтай тархаж байгаатай холбогдуулан хүн амыг коронавирусын халдвараас урьдчилан сэргийлэх, хамгаалах чиглэлээр авах арга хэмжээний хүрээнд өмчийн хэлбэр харгалзахгүйгээр цэцэрлэг, ерөнхий боловсролын сургуулийн хичээл, сургалтын үйл ажиллагааг 2020 оны 03 дугаар сарын 02-ны өдрийг хүртэл түр хаах шийдвэр гарсан. Монгол Улсын Засгийн газрын 2020 оны 02 дугаар сарын 19-ний өдрийн ээлжит хуралдаанаар гамшгаас хамгаалах бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсэн хугацааг 2020 оны 03 дугаар сарын 30-ны өдрийг хүртэл, Улсын Онцгой комиссын 2020 оны 03 дугаар сарын 20-ны хуралдаанаар өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэг тогтоосон хугацааг 2020 оны дөрөвдүгээр сарын 30 хүртэл, Мөн 2020 оны 04-р сарын 14-ны хуралдаанаар, сургууль, цэцэрлэгийн танхимын сургалтыг 09 дүгээр сарын 1 хүртэл зогсоох шийдвэр гаргасантай холбогдуулан сургалтын хөтөлбөрөөр эзэмших агуулгыг теле хичээлээр хүргэсэн билээ. 2020 оны хичээлийн жилд ЕБС-ийн сурагчид 165 өдөр хичээллэхээс 85 өдөр танхимд хичээллэж, 75 өдрийн сургалтын хөтөлбөрийн агуулгыг теле хичээлээр үзэж судалсан. Теле хичээлийн хүртээмжийг эцэг эхчүүд (12000), хүүхдүүд (5700)-ээс тандах судалгаа авч үзэхэд, сурагчдын 46.8 хувь теле хичээлийг байнга, 30.52 хувь нь заримдаа үзсэн гэж хариулсан байна. Энэ нь теле хичээлээр өгсөн агуулгыг бататгах, өмнөх ангийн агуулгын хоцрогдолыг арилгах хичээл, сургалтыг зохион байгуулах эрэлт хэрэгцээ байгааг харуулж байна.

Мэдээлэл зүйн теле хичээлийн агуулгыг сургалтын төлөвлөгөөнд тусгасан цаг, агуулга (суралцахуйн зорилт)-д харьцуулан хүснэгтээр харуулав.

Боловсролын түвшин Анги

Сургалтын төлөвлөгөөн дэх

цагСуралцахуйн зорилтын тоо

Суралцахуйн зорилтыг судлахад

зарцуулах дундаж цаг

Теле хичээлийн тоо

ЗСНийт

Суурь боловсрол

VI 33 12 2.75 14VII 33 13 2.54 14VIII 33 12 2.75 14IX 33 23 1.44 14

Бүрэн дунд боловсрол

X 33 13 2.54 16XI 33 12 2.75 16XII 33 15 2.2 16

НИЙТ 231 100 16.97 104

Тайлбар: Сонгон судлах цагийг сургалтын төлөвлөгөөнд заасан доод цагаар тооцсон болно.Дээрх 104 цагийн теле хичээлийн агуулгыг бүлэг сэдвээр багцалж, агуулгыг бататгах хичээл, сургалтыг 2020 оны 9 дүгээр сард зохион байгуулна.

Сурагчдын бүтээлийн oношилгоо, бататгалСурагчдын теле хичээлийг үзэж тэмдэглэсэн тэмдэглэл, бие дааж хийсэн дасгал даалгавар, эцэг эх, асран хамгаалагчийн дэмжлэгтэйгээр хийсэн бүтээлийг багш, сурагчид хамтран тодорхой шалгуурын дагуу боловсруулсан аргачлал бүхий хуудсаар оношилж дүн шинжилгээ хийнэ.Рубрик нь тухайн даалгавар эсвэл суралцахуйн үйл ажиллагааны гүйцэтгэлийг хэмжигдэхүйц чадвараар нь түвшинчилсэн шалгууруудын багц юм.

Яагаад рубрик ашиглах хэрэгтэй вэ?• Үнэлгээний шалгуур, түвшин тодорхой болсон байдаг. Өгсөн даалгаврын хэмжээнээс хамаарч

ямар шалгуураар оношилж болохыг тодорхойлно. Сурагчдыг оношлох үзүүлэлтүүдийг


4

урьдчилан тодорхойлох нь багшид цаг хугацааг хэмнэх төдийгүй үнэлгээг бодитой болгоход тусална.

• Өөрийн гүйцэтгэлийг бодитой үнэлэх боломжтой. 3 - 5 түвшний рубрикт түвшин, шалгуурын дагуу гүйцэтгэлийг тэмдэглэж ашиглах нь богино хугацаанд бодитой оношилгоо хийхэд тусална.

• Оношилгоо хийсэн үндэслэлээ тайлбарлах боломжтой. Рубрикийг ашигласнаар багш, сурагчид даалгаврыг хэрхэн гүйцэтгэх болон тухайн даалгаврыг гүйцэтгэснээр сурагчид ямар мэдлэг, чадвар эзэмших нь ил тод болно.

• Сурагчийн идэвх оролцоог нэмэгдүүлдэг. Үнэлгээ ил тод байх нь сурагчдад сурах хүсэл тэмүүллийг төрүүлнэ.

Рубрикийг хэрхэн боловсруулах вэ?• Даалгаврын зорилгыг тодорхой болгох (ямар мэдлэг, чадвар, үнэт зүйлийг үнэлэх гэж байна вэ?)• Шалгуур үзүүлэлтүүдийг тодорхойлох• Гүйцэтгэлийг түвшинчлэх (4 байвал тохиромжтой)• Түвшин хоорондын ялгааг сайн тодорхой гаргах• Гүйцэтгэлийн түвшинд харгалзах оноог өгөх

Рубрикийг хүснэгтээр илэрхийлдэг бөгөөд хүснэгтийн баганад чадварын түвшинг, хүснэгтийн мөрийн дагуу шалгууруудыг харуулсан байдаг. Мэдээллийн технологи судлагдахууны хувьд чадварын түвшинг мөрийн дагуу, шалгууруудыг баганад байрлуулах нь илүү тохиромжтой байж болно. Чадварын түвшинг ихээс бага руу буюу зүүнээс баруун тал руу чиглүүлэн бичдэг нь ихэнх хүмүүс эхний баганад анхаарал хандуулдагтай холбоотой байдаг.Рубрик боловсруулахдаа түвшин бүрд ямар шалгуур, хүлээгдэж буй үр дүнгийн даалгаврыг хэрхэн тодорхойлох вэ? гэдэг асуудал нэлээд бэрхшээлтэй байдаг. Жишээ нь 3*3*3 загварын рубрик боловсруулахдаа;

• Хүснэгтийн нүдүүд дэх 3 төрлийн баримт нотолгоо нь мэдлэг, чадвар, хандлагын холбоо хамаарлыг агуулсан байхаар төлөвлөж бүтээх эсвэл хэд хэдэн төрлийн мэдлэг, чадвар, хандлагыг илрүүлэх байдлаар тус тусад нь ч бүтээж болно.

• Хүснэгтийн эхний баганад хамгийн өндөр түвшнөөс эхлэн 3 түвшнийг бичих• Хүснэгтийн зүүн талаас эхлэн түвшин бүрд тохирох тус бүр 3 шалгуур бичих. Ингэхдээ нэг

шалгуур нь оюун дүгнэлт хийсэн чанарын, нөгөө нь холбоо хамаарлыг илрүүлсэн, үлдсэн нэг нь тоон буюу тоочсон шинжтэй гэх мэт ялгаатай байхыг анхаарах хэрэгтэй.

Мэдээллийн технологийн теле хичээлийн агуулгыг сурагчид дэвтэрт хэрхэн тэмдэглэл хөтөлсөн болон тэдний сурах идэвх зүтгэл, санаачилга гаргасан байдлыг 3*3*3 рубрикээр оношилж дүн шинжилгээ хийнэ.


5

ХОЁР. ТЕЛЕ ХИЧЭЭЛИЙН ҮР ДҮНГ ОНОШЛОХ, БАТАТГАХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ТӨЛӨВЛӨЛТ (СУУРЬ)

2.1 ЗУРГААДУГААР АНГИ

Өөрийн үнэлгээ:Теле хичээлийг үзэж, тэмдэглэл хөтөлсөн тухай асуулга.

№ Теле хичээлийн сэдэв

Теле хичээл үзсэн эсэх

Тэмдэглэл хөтөлсөн эсэх

ТайлбарТийм+

Үгүй -

Тийм +

Үгүй -

1 Гарын хурууны зөв байрлалаар доод эгнээний үсгүүдийг бичих

2 Эрүүл мэнд, бие бялдрын хөгжил: Компьютер дээр ажиллахдаа баримтлах эрүүл ахуйн шаардлага

3 Бичвэр мэдээллийг хэлбэржүүлэх

4 Бичвэрийг зэрэгцүүлэх

5 Зураг боловсруулах технологи I

6 Зураг боловсруулах технологи II

7 Зураг боловсруулах технологи III

8 Цахим харилцаа, интернэт технологи I

9 Цахим харилцаа, интернэт технологи II

“Зураг боловсруулах технологи” нэгж хичээлээр эзэмших шалгуурын асуулга.

№ Шалгуур Чадна Чадахгүй

Мэдээллийг зургаар илэрхийлэх үйл явцыг төлөвлөх

Paint программыг ажиллуулахАжлын хуудас, талбарын хэмжээг өөрчлөх, өнгө сонгох, шугамын өргөнийг тохируулах, сонгох хэрэгсэл болон дэлгэц цэвэрлэх командуудыг хэрэглэх

Шулуун, муруй, бэлэн дүрс ашиглан хялбар зурах

Дарааллын дагуу зургийн программын хэрэгслүүдийг ашиглан зураг зурах

Ижил дүрсийг олшруулан хялбар аргаар зурах

Зураг зурах төсөөллөө хөгжүүлэн үлгэрийн агуулгыг өөрийн төсөөллөөр илэрхийлэн зурахКомпьютерын зургийн төрлийг мэдэхХэрэгслүүд ашиглан зургийг засварлах, эргүүлэх, хэлбэржүүлэх, тайрахЗураг сонгох, хуулах, зөөх, устгах, олшруулах, зургийн байршлыг тохируулжБийр ба шүршигч хэрэгсэл ашиглан зураг урлах, хадгалахЗургуудыг нэгтгэж зохиомжлон зурах, зохиомжилсон бүтээлүүдээ танилцуулах, хамтран ярилцах


6

Оношилгоо, эргэх холбоо тогтоох аргачлалБагшийн үнэлгээ:

Үнэлгээний блюпринт

№ Суралцахуйн зорилт

Даалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилт

НийтС

онго

х

Бог

ино

хари

улт

Бүт

ээх

хари

улт

Дасг

ал а

жилл

ах

Мэдлэг, ойлголт

Асуудал шийдвэрлэх

Шинжлэн судлах арга

барил

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

1 6.4а. 4 1 1 7 3 4 7 16 3 6 13 26Нийт д. тоо 4 1 1 7 3 7 3 13Нийт оноо 6 2 2 16 4 16 6 26Даалгаврын хувь 31% 7.6% 7.6% 54% 23% 54% 23.07% 100%Онооны хувь 23% 7.6% 7.6% 61.5% 15% 61.5% 23%


Танин мэдэхүйн түвшин

НийтСэргээн санах Ойлгох Хэрэглэх Задлан

шинжлэх Үнэлэх Бүтээх

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

1 6.4а. 2 2 2 4 4 9 3 6 2 5 13 26Нийт д. тоо 2 2 4 3 2 13Нийт оноо 2 4 9 6 5 26Даалгаврын хувь 15.38% 15.38% 30.76% 23.07% 15.38%

100%Онооны хувь 7.6% 15.38% 35% 23% 19.23%

Нэгж хичээлийн оншилгооны даалгаварЗорилго: Зураг боловсруулах технологи сэдвийн тухай ойлголт мэдлэгийг илрүүлж, сурагчдын мэдлэг, чадварыг оношилсны үндсэн дээр тэдэнд шаардлагатай дэмжлэгийг үзүүлэх, төлөвлөх Даалгавар 1:1. Зураг зурах программыг сонгоно уу? а) Paint б) Microsoft Word в) Microsoft Excel 2. Ижил дүрсийг олшруулан хувилах командыг сонгоно уу? а) Дүрсээ сонгож (Select) гарын Ctrl товчлуурыг дараастайгаар чирж хуулбарлах б) Дүрсээ сонгож (Select) гарын Shift товчлуурыг дараастайгаар чирж хуулбарлах3. Дараах зургийг зурахад ямар хэрэгслүүдийг түлхүү ашиглах вэ?

а) Зураас (Line) б) Нум (Curve)в) Зураас (Line), Нум (Curve) г) Харандаа (Pencil)

4. Дараах хэсгийг харгалзуулаарай. 1. Crop а) Томруулах 2. Resize б) Эргүүлэх 3. Rotate в) Тасдах 4. Zoom г) Дурын өнцгөөр хазайлгах а) 1-Б, 2-А, 3-Г,4-В б) 1-Г, 2-А, 3-В, 4-Б в) 1-В, 2-А, 3-В, 4-Г г) 1-А, 2-Б, 3-В, 4-Г


7

5. Өнхрүүш үлгэрийн гол баатрыг дүрсэлцгээе. Дараах дарааллын дагуу зургийг зураарай.

6. Цэгийн оронд нөхөж бичнэ үү. Зургийг томруулан харахад янз бүрийн өнгийн цэгүүд бүхий жижиг хэсгүүдээс бүрдсэн байдаг. Энэ

жижиг хэсгийг ...................... гэж нэрлэдэг. а) Нүд б) Пиксель в) Бит7. Дараах шүлгийг уншаад даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү. Аргалын утаа боргилсон Малчны гэрт төрсөн би Атар хээр нутгаа Өлгий минь гэж боддог

• Шүлгийг агуулгыг харуулсан зураг зурах төлөвлөгөө дэвтэртээ бичнэ үү.• Зургийг зурахад ямар хэрэгслүүдийг оновчтой ашиглан зурах вэ?• Шүлгийн агуулгыг зургаар илэрхийлнэ үү.• Зургийн хэрэгслүүдийг ашиглан зургаа зурж, ямар хэрэгсэл түлхүү ашигласнаа бичээрэй.• Энэ зургийг зурснаар юу сурсан бэ?• Зурагтаа нэр өгч хадгалаарай. • Зурсан зургаа ангийнхандаа зохиомжлон тайлбарлаж өгөөрэй.


8

ЗУРГААДУГААР АНГИЙН “ЗУРАГ БОЛОВСРУУЛАХ ТЕХНОЛОГИ”Нэгжийн оношилгооны даалгаврын шинжилгээ

30 оноо, 30 минут

1. Зураг зурах программыг сонгоно уу? а) Paint б) Microsoft Word в) Microsoft Excel

Даалгаврын зорилго Зургийн программыг мэддэг эсэхийг шалгахДаалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин

СонгохМэдлэг, ойлголтСэргээн санах

Оноо, гүйцэтгэх хугацаа 1 оноо, 1 минут

Хариултын шинжилгээ

а) PaintЗөв хариулт Paint программыг мэддэг. (1 оноо)

б) Microsoft Word Paint программыг огт мэддэггүй бол өөр хариулт сонгох боломжтой. (0 оноо)

в) Microsoft Excel Paint программыг огт мэддэггүй, Microsoft Excel, Paint программыг ялгаж мэддэггүй. (0 оноо)

2. Ижил дүрсийг олшруулан хувилах командыг сонгоно уу? а) Дүрсээ сонгож (Select) гарын Ctrl товчлуурыг дараастайгаар чирж хуулбарлах б) Дүрсээ сонгож (Select) гарын Shift товчлуурыг дараастайгаар чирж хуулбарлах

Даалгаврын зорилго Ижил дүрсийг олшруулах мэдлэгийг шалгахДаалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин

СонгохМэдлэг, ойлголтСэргээн санах, ойлгох



а) Дүрсээ сонгож (Select) гарын Ctrl товчлуурыг дараастайгаар чирж хуулбарлах

Ижил дүрсийг олшруулах мэдлэгтэйИжил дүрсийг олон хувилж хэрэглэж байсан.(1 оноо)

б) Дүрсээ сонгож (Select) гарын Shift товчлуурыг дараастайгаар чирж хуулбарлах

Ижил дүрсийг олшруулах мэдлэггүйИжил дүрсийг олон хувилж хэрэглэж байгаагүй. (0 оноо)

3. Дараах зургийг зурахад ямар хэрэгслүүдийг түлхүү ашиглах вэ?A) Зураас (Line) б) Нум (Curve) в) Зураас (Line), Нум (Curve) г) Харандаа (Pencil)

Даалгаврын зорилго Хэрэгслүүдийг оновчтой ашиглахыг ойлгохДаалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин

Сонгох хариултШинжлэн судлах арга барилХэрэглэх, задлан шинжлэх



A) Зураас (Line) Зураас хэрэгслийг мэддэггүйЗураас хэрэгслийг хэрэглэж байгаагүй.(0 оноо)

б) Нум (Curve) -ЗөвНум хэрэгслийг мэддэгНум хэрэгслийг хэрэглэж зураг зурж байсан. (2 оноо)

в) Зууван (Oval) Зууван хэрэгслийг мэддэггүйЗууван хэрэгслийг хэрэглэж байгаагүй.(0 оноо)


9

4. Дараах хэсгийг харгалзуулаарай. 1. Crop а) Томруулах 2. Resize б) Эргүүлэх 3. Rotate в) Тасдах 4. Zoom г) Дурын өнцгөөр хазайлгах

Даалгаврын зорилго Командуудыг ойлгуулахДаалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин

Сонгох хариултШинжлэн судлах арга барилОйлгох



а) 1-Б, 2-А, 3-Г,4-В Зураг засварлах ямар ч ойлголтгүй -0 онооб) 1-В, 2-А, 3-В, 4-Б Тааж бөглөсөн - 1 зөв (0.5 оноо)

в) 1-В, 2-Г, 3-Б, 4-А-Зөв Зураг засварлах чадвартай-Бүгдийг зөв харгалзуулсан - 2 оноо

г) 1-В, 2-А, 3-Б, 4-Г Зарим хэрэгслийг мэддэг - 2 зөв (1 оноо)5. Өнхрүүш үлгэрийн гол баатрыг дүрсэлцгээе. Дараах дарааллын дагуу зургийг зураарай.

Даалгаврын зорилго Дарааллын дагуу зураг зурахыг ойлгуулахДаалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин

Бүтээх хариултМэдлэг, ойлголтХэрэглэх, бүтээх



Өнхрүүшийн толгойг зурсан (0.5 оноо)

Өнхрүүшийн толгойг зурсан Өнхрүүшийн нүдийг зурсан (1 оноо)Өнхрүүшийн толгойг зурсан Өнхрүүшийн нүдийг зурсан Өнхрүүшийн амыг зурсан (1.5 оноо)Өнхрүүшийн толгойг зурсан Өнхрүүшийн нүдийг зурсан Өнхрүүшийн амыг зурсанӨнхрүүшийг будсан (2 оноо)

6. Цэгийн оронд нөхөж бичнэ үү.Зургийг томруулан харахад янз бүрийн өнгийн цэгүүд бүхий жижиг хэсгүүдээс бүрдсэн байдаг. Энэ жижиг хэсгийг ...................... гэж нэрлэдэг. а) Дүрс б) Пиксель в) Зураас

Даалгаврын зорилго Пикселийг ойлгуулахДаалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин

Богино хариулттайШинжлэн судлах арга барилМэдэх, ойлгох



Дүрс Ямар ч ойлголтгүй бол хариулна. (0 оноо)Пиксель-Зөв хариулт Пикселийг сайн ойлгож байгаа. (2 оноо)Зураас Ямар ч ойлголтгүй бол хариулна. (0 оноо)

Дараах даалгаврыг компьютер ашиглан Paint программ дээр гүйцэтгээрэй. 7. Дараах шүлгийг уншаад даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү. Аргалын утаа боргилсон Малчны гэрт төрсөн би Атар хээр нутгаа Өлгий минь гэж боддог


10

• Шүлгийг агуулгыг харуулсан зураг зурах төлөвлөгөө дэвтэртээ бичнэ үү.• Зургийг зурахад ямар хэрэгслүүдийг оновчтой ашиглан зурах вэ?• Шүлгийн агуулгыг зургаар илэрхийлнэ үү.• Зургийн хэрэгслүүдийг ашиглан зургаа зурж ямар хэрэгсэл түлхүү ашигласнаа бичээрэй.• Энэ зургийг зурснаар юу сурсан бэ?• Зурагтаа нэр өгч хадгалаарай. • Зурсан зургаа ангийнхандаа зохиомжлон тайлбарлаж өгөөрэй.

Даалгаврын зорилгоЭхийн агуулгыг ашиглан зургийг зурж зохиомжлох, дүгнэлт гарган хадгалах

мэдлэг, чадварыг шалгахДаалгаврын хэлбэрҮнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин

Дасгал ажиллахАсуудал шийдвэрлэхОйлгох, хэрэглэх, задлан шинжлэх, бүтээх


1-р дасгалын зорилго Шүлгийг агуулгыг харуулсан зураг зурах төлөвлөгөө дэвтэртээ бичнэ үү.

Даалгаврын хэлбэрҮнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин

Дасгал ажиллахАсуудал шийдвэрлэхОйлгох, хэрэглэх


Гүйцэтгэлийн шинжилгээ

Бүрэн гүйцэтгэл - 3 онооТөлөвлөгөө гаргасан Төлөвлөгөөгөө бүрэн гаргасан

Дутуу төлөвлөлт хийсэн-1 Төлөвлөгөөгөө дэвтэртээ бичсэн

2-р дасгалын зорилго Зургийг зурахад ямар хэрэгслүүдийг оновчтой ашиглан зурах вэ?

Даалгаврын хэлбэрҮнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин




Бүрэн гүйцэтгэл - 3 онооГаргасан төлөвлөгөөний дагуу ямар хэрэгсэл ашиглаж болох талаар

Төлөвлөгөөний дагуу хэрэгслээ сонгоно.

Дутуу гүйцэтгэл - 2 онооТөлөвлөгөөгүй хэрэгслээ сонгосон Хэрэгслээ санамсаргүй сонгосон.

Дутуу гүйцэтгэл - 1 онооХэрэгслээ сонгох ойлголт дутуу болох Оновчтой сонгоогүй

3-р дасгалын зорилго Шүлгийн агуулгыг зургаар илэрхийлнэ үү.Даалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин




Бүрэн гүйцэтгэл - 3 онооАгуулгыг бүрэн харуулсан Бүрэн

Дутуу гүйцэтгэл - 1 онооАгуулгыг дутуу гаргасан Дутуу

4-р дасгалын зорилго Зургийн хэрэгслүүдийг ашиглан зургаа зурж ямар хэрэгсэл түлхүү ашигласнаа бичээрэй.

Даалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин

Дасгал ажиллахАсуудал шийдвэрлэхХэрэглэх, задлан шинжлэх



Бүрэн гүйцэтгэл - 3 онооТүлхүү ашигласан хэрэгслээ оновчтой бичсэн эсэх

Оновчтой

Дутуу гүйцэтгэл - 1 онооОнож бичээгүй Дутуу

5-р дасгалын зорилго Энэ зургийг зурснаар юу сурсан бэ?Даалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин

Дасгал ажиллахАсуудал шийдвэрлэх Хэрэглэх, задлан шинжлэх


11



Зөв гүйцэтгэл - 3 онооТөлөвлөгөөХэрэгсэлӨнгөТөсөөлөл

Оновчтой

Дутуу гүйцэтгэл - 2 онооДутуу Дутуу тайлбарласан

Тайлбарлаж чадаагүй-1 оноо Чадаагүй6-р дасгалын зорилго Зурагтаа нэр өгч хадгалаарай.Даалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин




Зөв гүйцэтгэл - 3 онооХадгалсан Нэр өгч хадгалсан

Дутуу гүйцэтгэл - 1 онооХадгалснаа дутуу ойлгосон Чадаагүй

7-р дасгалын зорилгоЗурсан зургаа ангийнхандаа зохиомжлон тайлбарлаж өгөөрэй.


Дасгал ажиллахАсуудал шийдвэрлэхЗадлан шинжлэх, бүтээх



Зөв гүйцэтгэл - 3 оноо Ойлголтуудаа бүрэн гаргаж тайлбарласанДутуу гүйцэтгэл - 2 оноо Хоёроос ихгүй чадвартай.Дутуу гүйцэтгэл - 1 оноо Нэг чадвар харуулж тайлбарласан


12

ЗУРАГ БОЛОВСРУУЛАХ ТЕХНОЛОГИ АГУУЛГЫН ТЕЛЕ ХИЧЭЭЛ

ДОЛООДУГААР АНГИ

№ Теле хичээл Агуулга

Теле хичээл үзсэн эсэх

Тэмдэглэл хөтөлсөн эсэх

Тийм+

Үгүй -

Тийм +

Үгүй -

1 Баримтад хүснэгт оруулах Баримт бичиг боловсруулах программд объект оруулах

2 Баримтыг хэвлэхэд бэлтгэх

Хэвлэгчийн үйл ажиллагааны зарчим, ажиллагаа болон принтерийн үүсэл, хөгжлийг харуулсан бичлэг үзүүлэн тайлбарлах

3 Зураг боловсруулах технологи - I

Paint.NET программыг татаж суулгах Давхарга гэж юу вэ?

4 Зураг боловсруулах технологи - II

Давхаргыг хувилах, нэгтгэх, зөөх, давхаргад нэр өгөх. Хэрэгслүүдийг ашиглах (tools)

5 Зураг боловсруулах технологи - III

Зургийн зохиомж үүсгэх, бэлэн зураг ашиглах, бичвэр оруулан хэлбэржүүлэлт хийх. (эффект)

6 Танилцуулга боловсруулах технологи - I

PowerPoint программын цонхтой танилцах, слайдыг нэмэх, устгах, layout хуудасны зохион байгуулалт хийх тодорхой сэдвийн хүрээнд танилцуулгын бүх объектуудыг оруулан танилцуулга бэлтгэх.

7 Танилцуулга боловсруулах технологи - II

Animation хөдөлгөөн оруулах төрөл бүрийн эффекттэй танилцуулга боловсруулах.

8 Цахим харилцаа

Цахим орчинд тохиолддог асуудлуудын кейсийг танилцуулж, түүнийг хэрхэн шийдвэрлэх талаар “Цахим орчныг зөв болгоё” бичлэгүүдийг үзүүлэх

Багшийн оношилгоо: 1. Paint.Net программын Paint программаас давуу тал нь …………………………. юм. а) Зураг боловсруулах б) Давхаргатай зураг боловсруулах в) Зургийн зохиомж үүсгэх г) Баримт бичиг боловсруулах2. Харилцах цонхтой ажиллах функциональ товчлууруудын үүргийг харгалзуулна уу. 1. F5 а) History 2. F6 б) Tools 3. F7 в) Colors 4. F8 г) Layers3. Хэрэгслийн үүргийг зөв сонгоно уу. а) Давхаргыг дүүргэж будах б) Давхаргыг уусалттай будах в) Дүрсийг уусгалттай будах г) Дүрсийг дүүргэж будах4. Давхаргыг хувилах командын зураг аль нь вэ?

а) б) в) г)


13

5. Зөв харгалзуулна уу.

а) 1. Текст оруулах хэрэгсэл

б) 2. Шулуун, муруй

в) 3. Дүрсийг будах

г) 4. Давхарга зөөх

6. Дараах даалгаврыг компьютер ашиглан Paint.Net программ дээр хийж гүйцэтгээрэй. (Компьютер

байхгүй тохиолдолд хийх үйлдэл болон командыг бичнэ үү) Дараах зургийн элемент бүрийг давхарга үүсгэн давхаргад хүснэгтэд бичсэн нэрийг өгч зураарай.

Layer 1толгой

Layer 2үс

Layer 3нүд

Layer 4хамар

Layer 5ам Үр дүн

7. 6-р дасгал ажлыг хадгалахдаа давхаргатай болон давхаргагүй төрлөөр хадгална уу. My documents → өөрийн нэртэй хавтас үүсгэх → зургийн нэр. өргөтгөл (давхаргатай), → зургийн нэр.өргөтгөл (давхаргагүй).

8. Дараах зурган файлыг тайлбарлан бичнэ үү.

Type: Paint.NET ImageSize: 106 KBDate modified:4/17/2020 11:51 AM

Файлын нэр: .........................................................

Файлын өргөтгөл: ................................................

Файлын хэмжээ: ...................................................

Боловсруулсан программ: ...................................

Цаг хугацаа: .........................................................

9. Зургийн өргөтгөл нь ......................................................төрөлтэй байж болно. Хэдэн ч хариулт сонгож болно.

а) jpg б) pdn в) png г) dox 10. History юуг цонх харуулах үүрэгтэй вэ? а) Үйлдлүүдийн жагсаалт б) Давхаргын жагсаалт в) Хэрэгслүүдийн жагсаалт г) файлын жагсаалт


14

2.3 Ээлжит хичээлийн хөтөлбөрЭэлжит хичээлийн сэдэв: Давхаргатай ажиллах, зургийн зохиомж хийх (сонгож авсан шалтгаан тайлбарлан бичих багш нарт зориулж зөвлөх)Хамрах хүрээ: 7-р ангиХичээлийн зорилго: Давхарга (layer) ашиглан зургийн зохиомж хийх Суралцахуйн зорилт: 7.4.а Зургийн программ (Paint.net) -ын ажлын хуудас, зургийн хэмжээ болон давхарга зэрэг нийтлэг командыг ашиглан сонгосон сэдвээр зураг зохиомжлон боловсруулах

Сурагчдад эзэмшүүлэх чадвар:• Давхаргатай ажиллах чадваруудыг эзэмших (Давхарга үүсгэх, нэр өгөх, нэмэх, устгах, нэгтгэх,

эргүүлэх, зөөх, хуулах)• Зураг зохиомжлох, эвлүүлэх, бэлэн дүрс ашиглан давтамжтай зураг үүсгэх

Түлхүүр үг: Давхарга (Layer), хэрэгсэл (Tools), үйлдлийн жагсаалт (History).Арга зүй: Асуудал шийдвэрлэх, харилцан ярилцах, тайлбарлан таниулах, асуулт хариулт, эргэцүүлэн бодох, бие даах

Багшийн бэлтгэх зүйл: • Paint.Net программыг суулгаж, ажиллаж буй эсэхийг шалгах.• Ашиглагдах файлуудыг шаардлагатай хавтсанд хуулсан байх.• ТӨМ, ажлын хуудас, үнэлгээний хуудас боловсруулах.

Хэрэглэгдэхүүн: Компьютер, сурах бичиг, багшийн ном, суралцахуйн зорилт, даалгавар гүйцэтгэх заавар, өөрийгөө үнэлэх хуудас, гэрийн даалгаврын хуудас, ажлын хуудас, проектор, дэлгэц, PPTХугацаа: 40минутАгуулгын залгамж:

Өмнө эзэмшсэн мэдлэг чадвар Одоо эзэмших мэдлэг, чадвар

Paint программ дээр зураг боловсруулах Paint.Net программ ашиглан зураг боловсруулах, зургийн давхарга үүсгэж, зураг зохиомжлох.

Хичээлийн үйл ажиллагаа:

Хугацаа40 минут Багшийн чиглүүлэг Сурагчийн үйл

ажиллагааАнхаарах зүйл

Багшийн Сурагчийн

Анги зохион байгуулалт(3 мин)

МэндлэхӨөрийгөө танилцуулахХичээлийн дэг танилцуулах

МэндэлнэХичээлийн дэгтэй танилцана

Хичээлийн дэгийг бүгдэд харагдахаар газар тогтооно.

Сэдэлжүүлэх(5 мин)

Үйл ажиллагаа 1:а) https://www.youtube.com/watch?v=Sj-_jmojSvo хаягаар эвтэй дөрвөн амьтан үлгэрийг татаж аван сурагчдад үзүүлэх б) Үлгэрт гарсан баатруудын дүрийг асуух.в) Үлгэрт гарсан орчны талаарх мэдээллийг асуух. г) “Эвтэй дөрвөн амьтан” сэдвээр зургийн багш чинь бүтээл хийж ир гэвэл яаж хийх вэ?. Тэгвэл компьютер ашиглан ямар программ дээр хийх вэ?

Видеог анхааралтай үзэн багшийн асуултад хариулах. Үлгэрт гарсан гол дүрийн баатрууд, орчны талаарх мэдээллийг цуглуулан дэвтэрт тэмдэглэхЗураг зурна. Цаасан зургийг хайчилж наана, шүрээр наана гэх мэт бүтээл хийх

Багш асуултыг оновчтой тавих

Шинэ мэдлэг эзэмших(7 мин)

“Эвтэй дөрвөн амьтан” сэдэвт зургийн хайчилбараар зохиомжийг хэрхэн хийх талаар багш тунгалаг цаас (дэвтрийн хавтас) ашиглан түүн дээрээ үлгэрийн баатруудыг 1, 1-ээр нь давхарлан байршуулж үзүүлэх.

Багшийн өгсөн шинэ мэдлэгийг дэвтэрт тэмдэглэж авах.

Анхааралтай суун даалгаврыг хийж гүйцэтгэхэд шинэ мэдлэгийг ашиглах


15

Шинэ мэдлэг чадвар эзэмших(20 мин)

Үйл ажиллагаа 2:Шинэ хуудас үүсгэх, шинэ давхарга үүсгэн нэр өгөх, тэнгэр, зүлэг үүсгэх аргачлалыг зааж өгөх

Ажлын хуудсыг ашиглан Алхам – 1 Анхааралтай уншиж үйлдлийг дарааллын дагуу хийнэ.

Ажлын хуудсыг сурагч бүрд тарааж өгнө.Сурагчдын ашиглах программ болон бэлэн зургийг компьютерт суулгах, байршуулахКомпьютерын аюулгүй ажиллагааны дүрмийг баримтлахДаалгаврыг хийж гүйцэтгэхэд багшаас дэмжлэг авч асуух

Үйл ажиллагаа 3Баатруудыг давхарга үүсгэн бэлэн зургаар оруулж ирэн үлгэрийн гол санааг харуулахаар байрлуулах. Дүрс ашиглан орчныг бий болгох

Алхам – 2 Үзсэн зүйл дээрээ тулгуурлан үе шаттайгаар алхмуудыг гүйцэтгэж “Эвтэй дөрвөн амьтан” сэдэвт зургийг зохиомжлон зурах

Ажлын хуудсыг сурагч бүрд тарааж өгнө.

Дүгнэлт(3 мин)

Paint болон Paint.Net программын гол ялгаа нь юу байв?Тагтааг авч эвтэй 3-н амьтан гэсэн зохиомж болгоё гэвэл яах вэ?

Зургийн давхарга ашигласан (хэрхэн хэрэг болсон) талаар ярилцах.Тагтаа Layer-ийг нуух

Үнэлгээний хүснэгтийг бөглөн хуваах

Гэрийн даалгавар(2 мин)

Үйл ажиллагаа 4Paint.Net программ дээр гэр бүлийн гишүүдийн зургийг оруулан зохиомж хийгээрэй.

Даалгавраа тэмдэглэж авах

Даалгавраас тодруулж асуух зүйл байвал асуух

Ажлын хуудас

Алха

м –

1

мэд

лэг,

ойлг

олт Start → All programs → Paint.Net программыг ажиллуулах

File → New командаар шинэ хуудас үүсгэх width (өргөн) – 800px, height (өндөр) – 600pxAdd new layer → Шинэ давхарга үүсгэн (Layer 1) хоёр товшин name хэсэгт тэнгэр гэж бичих. Дахин шинэ давхарга үүсгэн зүлэг гэж нэр өгөх гэх мэтчилэн давхаргыг үүсгэн цааш дасгалыг ажиллах.

Алхам - 2

Мэд

лэгэ

э хэ

рэгл

эх

Шинэ давхарга үүсгэн заан гэж нэр өгөх. Уг давхаргад бэлэн зураг оруулж ирэн зохимжтой газар байршуулах. Үүний тулд File – open командаар document picture гэсэн хавтаснаас зааны зургийг оруулна. Оруулсан зургийг хэрэгслийг сонгон зааныг

тойрсон суурь цагаан өнгөн дээр даран гараас delete товчлуурыг дарж суурь цагаан өнгийг устгаж өгнө. Үүний дараа хэрэгслийг сонгон зааныг сонгон идэвхжүүлж хуулж (copy) заан нэртэй давхаргад буулгана (paste). Зургийг зохиомжтой газар байрлуулах, томруулж жижгэрүүлэхийн тулд хэрэгслийг сонгон

байрлуулна. Дээрх 2-р үйлдлийн адил сармагчин, туулай, тагтаа зэрэг давхарга үүсгэн бэлэн зургийг оруулж тохиромжтой байрлуулах.


16

Алхам - 3 Ш

инжл

эн с

удла

х ар

га б

арил Мод зурахын тулд ямар хэрэгсэл ашиглаж болох талаар багшаас асуух хэрэгслийг ашиглан хялбар

мод зурж болох талаар судлан туршиж хийж гүйцэтгэх. Мөн уг хэрэгслийг ашиглан алим зурах. Модны элемент бүрийг давхаргаар харуулах.Алим зурахдаа мөн алим нэртэй давхарга үүсгэн зурах. Модонд олон алим зурахын тулд алим зурсан давхаргыг duplicate layer буюу давхарга хувилах гэсэн командаар хувилан зөөн байршуулах.Файлыг давхаргагүй төрлөөр хадгалах. Үүний тулд File- Save As командаар хадгалахдаа File name хэсэгт файлын нэрийг Save as type хэсэгт файлын өргөтгөлийг jpg гэж зааж өгөн давхаргагүйгээр хадгалах.Хэрэв бүтээлээ хараахан хийж амжаагүй бол давхаргатай зураг хэлбэрээр хадгалаарай файлын өргөтгөл нь pdn гэж харагдана.

Үйл ажиллагаа Үр дүн

үзүүлэн.pdn Үр дүн.jpg

7.4 Сурагчийн өөрийгөө сорих үнэлгээний хуудас

№ Шалгуур Чадна Чадахгүй № Шалгуур Чадна Чадахгүй

1 Хуудасны тохиргоо хийх 7 Давхарга нэмэх2 Файлыг давхаргатай хадгалах 8 Давхарга хувилах3 Файлыг давхаргагүй хадгалах 9 Давхарга нууцлах

4 Хэрэгсэлтэй ажиллах (Tools) 10 Давхаргын хэмжээ өөрчлөх

5 Үйлдэл буцах (history, Ctrl+Z) 11 Зургийн байрлал өөрчлөх

6 Давхаргын нэр өөрчлөх 12 Өнгөөр будах

Багш нэгтгэн үнэлэх

Дүн Зөв хариултын тоо Ашиглах зураг:

Түвшин ХувьVIII 90-100 хувь 10

VII 80-89 хувь 9

VI 70-79 хувь 8

V 60-69 хувь 7IV 50-59 хувь 6III 40-49 хувь 5II 30-39 хувь 4

I 0-29 хувь

3


17

“ТАНИЛЦУУЛГА БОЛОВСРУУЛАХ ТЕХНОЛОГИ” НЭГЖ

НАЙМДУГААР АНГИ

Сурагчийн өөрийн үнэлгээ:Зорилго: 2019-2020 оны хичээлийн жилийн II хагаст заагдсан Мэдээллийн технологи “Теле хичээл”- ээс хэрхэн суралцсанаа үнэлэхТанд энэ өдрийн мэнд хүргэе!Анги бүлэг……………… Нэр ………………………………...

Теле хичээлүүдийг үзсэн эсэх тухай асуулга:

Хичээлийн сэдэвогноо

Үзсэн +Үзээгүй -

Тэмдэглэл хөтөлсөн + хөтлөөгүй-

Өгөгдсөн гэрийн даалгаврыг

гүйцэтгэсэн эсэхТайлбар

1 Давтамжтай зураг зурах, эвлүүлэх, засварлах

2 Монгол зураг ба хээ угалз, түүний бэлгэдэл

3 Интернэтгүй орчинд өнгөний зохицлыг сонгон, алслалттай зураг зурах

4 Танилцуулга бүтээх үе шат, загвар байгуулах

5 Мастер хуудас холбоос ашиглах

6 Эффект ба төрөл бүрийн хөдөлгөөн оруулах

7 Хүснэгтэн мэдээлэл боловсруулах технологийн үндсэн ойлголт

8 Цахим хүснэгтэд тооцоолол хийх

9 Нийгмийн сүлжээ ба мэдээллийг хамтран эзэмших

Сурагчийн өөрийн үнэлгээ№ Агуулга Чадна Чадахгүй

Танилцуулга боловсруулах технологи MS PowerPoint1 MS PowerPoint програмыг эхлүүлэх2 Танилцуулгад гарчиг оруулах3 Слайд нэмэх4 Слайдад видео оруулах5 Слайдад дуу авиа оруулах6 Слайдад зураг оруулах7 Слайдад хүснэгт оруулах8 Слайдад график оруулах9 Слайдад бүдүүвч оруулах

10 Танилцуулгаа хадгалах11 Загвар файл хадгалах12 Видео төрлөөр хадгалах13 Мастер слайд бэлтгэх, үүсгэх14 Слайд хооронд холбоос хийх


18

15 Слайдад товч хийх16 Слайдад хөдөлгөөн хийх17 Объектод хөдөлгөөн хийх

Зураг боловсруулах технологи Paint.Net18 Paint net программыг эхлүүлэх19 Tools -ийн үүрэг зориулалтыг нэрлэх20 Давхарга үүсгэж, нэрлэх21 Давхарга дээр зураг зурах22 Давхарга дээр зураг оруулах23 Зургийн зохиомж хийх24 Зургийн зохиомж хадгалах25 Тунгалаг зураг үүсгэх26 Давтамжтайгаар зураг зурах27 Алслалттай зураг үүсгэх аргыг тайлбарлах28 Өнгийн тооцоологчийг ашиглах29 Өнгийн тооцоологчийг татан авч, компьютерт суулгах30 Монгол зургийг хараад таних

Хүснэгтэн мэдээлэл боловсруулах технологи MS-Excel31 MS-Excel программыг эхлүүлэх32 Нүд, мөр, баганыг нэрлэх33 Хүснэгт үүсгэх34 Хүснэгтэд мэдээлэл оруулах35 Нүдний мэдээллийг хэлбэржүүлэх

36 Хялбар тооцоолол хийх

Интернэт технологи, цахим харилцаа37 Google Drive программыг нээх38 Google Drive программ танилцуулга бэлтгэн бусадтай хуваалцах39 Цахим харилцаанд ёс зүйтэй байх40 Цахим орчинд бусдыг хүндэтгэн харьцах

Найм дугаар ангийн” танилцуулга боловсруулах технологи” сэдвийн оношилгооны даалгаварЗорилго: Танилцуулга боловсруулах технологи сэдвийн тухай ойлголт мэдлэгийг илрүүлж, сурагчдын мэдлэг, чадварыг оношилсны үндсэн дээр тэдэнд шаардлагатай дэмжлэгийг үзүүлэх, төлөвлөх 1.Танилцуулга бэлтгэх үе шатыг зөв дараалалд оруулан бичнэ үү?

a. Мэдээлэл цуглуулахb. Зорилгоо тодорхойлохc. Төлөвлөлт хийж бүтцээ тодорхойлохd. Сэдвээ сонгох1. ……………………………2. ..........................................3. ..........................................4. ........................................

2. Дараах файлын төрлүүдийн аль нь бэлэн загвар файл вэ? а) *.potx б) *.pptx3. Өөрийн зорилгодоо нийцсэн мастер слайдын загвар (Layout) бүтээх командын дарааллыг сонгоно уу? а) Edit Master → Slide master → insertplaceholder б) Slide master → insert Layout → insertplaceholder в) Insert master → insert Layout → Master Layout


19

4. Мастер слайдын нүүр слайдад өөрийн сургуулийн зургийн оруулах дарааллыг сонгоно уу? (Өөрийн сургуулийн зургийг компьютерт хадгалсан байгаа гэж үзье)

а) View -Slide master -Title slide Layout → Background style → Format Background → Solid fill б) Title slide Layout → Background style → Format Background → Gradient fill в) Title slide Layout → Background style → Format Background → Picture or texture fill File… г) Title slide Layout → Background style → Format Background → Picture or texture fill → Clip Art….5. Загвар файлыг хадгалах аргыг сонгоно уу? а) File → Save → Save As type → Power Point presentation б) File → Save → Save As type → Power Point Template6. Дараах зурагт өгөгдсөн хөдөлгөөний эффектүүдийн үүргийг тайлбарлан бичнэ үү

7. Ямар зорилгоор мастер хуудсыг бүтээж хэрэглэдэг вэ? Мастер хуудасны ач холбогдлоос бичнэ үү?а) ………………………………………………………….....................................

8. Товчин дээр дарахад тухайн хуудас руу шилжих холбоос хийх дарааллыг жишээгээр тайлбарлан бичнэ үү

а) .................................................................................................................... б) Power point программ ашиглан дараах даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

Багшийн үнэлгээний рубрикГэрийн даалгаварт өгсөн танилцуулгыг үнэлэх рубрик

Чадвар Маш сайн Боломжийн Ажиллах хэрэгтэй Хангалтгүй

Хэрэгцээ шаардлагадаа тохирсон танилцуулгын загвар бүтээх, засварлах, ашиглах

Мастер слайд бэлтгэн ашигласан, өнгө дизайн сонголт сайн, агуулгад тохирсон, нягт нямбай ажилласан

Мастер слайдын зарим элемeнтийг ашигласан, төлөвлөлт, өнгө, дизайн сайжруулах хэрэгтэй

Бэлэн загвар ашигласан, мастер слайд бэлтгэн ашиглаагүй, нэг слайдад хэт олон мөр бичвэр оруулсан

Бэлэн загвар дээр ажилласан, төлөвлөлтгүй, мэдээллийн боловсруулалт хийгээгүй, үг үсгийн алдаагаа хянаагүй

Танилцуулгыг хэрэгцээндээ нийцүүлэн хадгалах төрлийг сонгох

Хийсэн танилцуулгаа 2 янзаар хадгалж чадсан, мастер слайдаа дахин ашиглахаар хадгалсан

Хийсэн танилцуулгаа 2 янзаар хадгалж чадсан

Ердийн ppt файлаар хадгалсан

Ямар өргөтгөлтэй хадгалснаа тайлбарлаж чадахгүй

Танилцуулгын слайд хооронд холбоос хийх

Үг, объектоор болон товч үүсгэн слайдтай холбосон, эргэх холбоос хийсэн, бүх холбоос алдаагүй зөв ажиллаж, тохирох газарт оновчтой хийгдсэн

Үгээр холбоос хийсэн, буцах холбоос хийсэн, зарим нэг холбоос оновчтой бус

Буцах холбоос хийгээгүйзарим нэг холбоос оновчгүй, алдаатай

Холбоос хийгээгүй


20

Даалгаврын блюпринтС

урал

цаху

йн

зори

лт

Даалгаврын зорилго

Даалгаврын хэлбэр

Үнэлгээний зорилт Танин мэдэхүйн түвшин

Оно

о

Сон

гох

Боги

но

Бүтэ

эх

Мэд

лэг

Чадв

ар

ШС

АБ

Мэд

эх,

ойлг

ох

Хэрэ

глэх

Задл

ан

шин

жлэх

Үнэл

эх,

бүтэ

эх

8.6а

Өөрийн зорилгод нийцсэн танилцуулга бэлтгэх үе шатыг зөв дарааллаар нэрлэх

1 1 1 1 4

Файлын өргөтгөл, загварын файл, ердийн файлын ялгааг мэдэх 1 1 1 1

Өөрийн зорилгодоо нийцсэн мастер слайдын загвар бүтээх мэдлэг 1 1 1 1

Мастер слайдын нүүр хуудас болон бүх хуудсанд харагдах фонд тохиргоо хийж чадах эсэхийг тохируулах, мөн нийтлэг өнгөний сонголтуудыг хэр ялгаж, мэдэж байгааг харж, оношлох

1 1 1 1

Файлыг хадгалах, загвар файл хадгалах мэдлэг 1 1 1 1

Хөдөлгөөний эффектүүдийг үүргийг мэдэж байна уу? 7-р ангид үзсэн агуулгаа сэргээн санах

1 1 1 4

Мастер хуудас яагаад байдаг, хэрэглэх шаардлага хэдийд гарч ирдэг, ач холбогдлын талаар тайлбарлах чадвар

1 1 1 4

Холбоос хэрхэн хийх аргыг мэдэж байна уу? түүнийг тайлбарлах чадвар

1 1 1 41 1 1 4

Бүгд 24


21

НАЙМ ДУГААР АНГИЙН “ТАНИЛЦУУЛГА БОЛОВСРУУЛАХ ТЕХНОЛОГИ”НЭГЖ ХИЧЭЭЛИЙН ОНОШИЛГООНЫ ДААЛГАВРЫН ШИНЖИЛГЭЭ

Мэдлэгээ хэрэглэх, арга барил эзэмшилтийг үнэлэх бус теле хичээлээс олж авсан ойлголт мэдлэгийг үнэлэхийг зорилго болгосон.

Хүснэгт 1. Сорилын даалгаврын жин (Мэдээллийн технологи VIII)

Агуулга Даалгаврын эзлэх хувь Онооны эзлэх хувь Гүйцэтгэлийн

дундажМэдлэг, ойлголт 75 60Мэдлэгээ хэрэглэх чадвар 25 40

Сорил 1: Танилцуулга бэлтгэх үе шатыг зөв дараалалд оруулан бичнэ үү?

Хүснэгт 2. 1 дүгээр даалгаврын хариултын хуудас, шинжилгээ:Хариултын

дугаар Хариулт Буруу хариултын тайлбар Зөв хариулт

1 4, 2, 1, 3 Зөв хариулсан тоогоор оноо өгнө +2 2, 4, 1, 3 Зорилгодоо тохируулан сэдвээ сонгох3 4, 2, 3, 1 Мэдээллээ цуглуулсны дараа төлөвлөлт хийх4 Тааж бичсэн5 Огт хариулаагүй6 Хариулт хүчингүй

Сорил 2: Дараах файлын төрлүүдийн аль нь загвар файл вэ?

Хүснэгт 3. 2 дугаар даалгаврын хариултын хуудас, шинжилгээ:

Хариултын дугаар Хариулт Буруу хариултын тайлбар Зөв

хариулт1 *.potx +

2 *.pptx ррt файлын өргөтгөлийг мэддэггүй, эсвэл файлын өргөтгөлийн талаар мэдлэггүй байх талтай

3 Огт хариулаагүй

4 Хариулт хүчингүй

Сорил 3: Өөрийн зорилгодоо нийцсэн мастер слайдын загвар (Layout) бүтээх командын дарааллыг сонгоно уу?



хариулт

1 Edit Master → Slide master → insert placeholder

2 Slide master → insert Layout → insert placeholder +

3 Insert Slide Master → insert Layout → Master Layout Layout үгээр баримжаалан таах




22

Сорил 4: Мастер слайдын нүүр слайдад өөрийн сургуулийн зургийг оруулах дарааллыг сонгоно уу? (Өөрийн сургуулийн зургийг компьютерт хадгалсан байгаа гэж үзье)

Хүснэгт 5. 4 дүгээр даалгаврын хариултын хуудас, шинжилгээ:Хариултын

дугаар Хариулт Буруу хариултын тайлбар

Зөв хариулт

1View -Slide master → Title slide Layout → Background style → Format Background → Solid fill

Цул өнгөтэй дэвсгэр хийгдэхийг мэдэхгүй

2 Title slide Layout → Background style → Format Background → Gradient fillХосолсон өнгөтэй дэвсгэр хийгдэхийг мэдэхгүй

3Title slide Layout → Background style → Format Background → Picture or texture fill → File…

+

4Title slide Layout → Background style → Format Background → Picture or texture fill -Clip Art….

Зургийн сангаас зураг сонгох боломжтойг мэдэхгүй



Сорил 5: Загвар файлыг хадгалах аргыг сонгоно уу?


Хариултын дугаар

Хариулт Буруу хариултын тайлбар

Зөв хариулт

1 File → Save → Save As type → Power Point presentation

файл хадгалж мэдэхгүй

2 File → Save → Save As type → Power Point Template +



Сорил 6: Дараах зурагт өгөгдсөн хөдөлгөөний эффектүүдийн үүргийг тайлбарлаж бичнэ үү.



хариулт

1

1. Хөдөлгөөнтэй хэлбэрээр оруулж ирэх2. Байгаа обьектыг тодотгон харуулах3. Хөдөлгөөнтэй хэлбэрээр гарах4. Хөдөлгөөний чигийг зааж өгөх

+

2 3 -ыг зөв бичсэн Зөв бичсэн тоогоор оноо өгнө

3 2 -ыг зөв бичсэн 2 оноо

4 1 -ийг зөв бичсэн 1 оноо

5 Нэг ч оновчтой зөв санаа бичээгүй 0 оноо




23

Сорил 7: Ямар зорилгоор мастер хуудсыг бүтээж хэрэглэдэг вэ? Мастер хуудасны ач холбогдлоос бичнэ үү?



хариулт

1

1. Өөрийн хэрэгцээ зорилгодоо тохирсон слайдын загварыг өөрөө хийж бүтээн олон дахин хэрэглэх зорилготой2. Цаг хэмнэх3. Өөрийн онцлогийг тусгасан танилцуулгын загвартай болох4. Агуулга, зорилгоо тодотгох

+

2 Энгийн слайд ба мастер слайдын ялгааг ойлгоогүй



Сорил 8: Слайд хооронд холбоос хийх дарааллыг жишээгээр тайлбарлан бичнэ үү. Хүснэгт 9. 8 дугаар даалгаврын хариултын хуудас, шинжилгээ:

Хариултын дугаар Хариулт

Буруу хариултын

тайлбарЗөв

хариулт

1

Жишээлбэл: Хавар гэсэн товчин дээр дарахад Хавар гэсэн гарчигтай слайд руу очих холбоос хийе. 1. Хавар гэсэн товчоо оруулна.2. Хавар гэсэн гарчигтай слайдаа бэлтгэнэ3. Хавар товчоо сонгон идэвхжүүлж Insert - Hyperlink командыг сонгоно4. Нээгдэх цонхны Link to талбараас Place in This Document хэсэг рүү орж Slide Title жагсаалтаас Хавар гарчигтай слайдаа сонгож ОК дарна

+

2

Хавар гэсэн товчин дээр дарахад Хавар гэсэн гарчигтай слайд руу очих холбоос хийе. 1. Хавар гэсэн товчоо оруулна.2. Хавар гэсэн гарчигтай слайдаа бэлтгэнэ3. Хавар товчоо сонгон идэвхжүүлж Hyperlink командыг сонгоно4. Нээгдэх цонхноос Хавар гарчигтай слайдаа сонгож холбоос үүсгэнэ

Холбоос хийх аргыг мэдэж байгаа ба чадваржаагүй байна.2 оноо

3

Хавар гэсэн товчин дээр дарахад Хавар гэсэн гарчигтай слайд руу очих холбоос хийе. 1. Хавар гэсэн товчоо оруулна.2. Хавар гэсэн гарчигтай слайдаа бэлтгэнэ.3. Hyperlink командыг сонгоно.

Ойлголттой байна.1 оноо


Хариулт хүчингүй

Жич: Танилцуулга боловсруулах технологи 8-р анги теле хичээлийн 8 дугаар даалгаврын Б хэсгийг компьютер ашиглах боломжтой үед хийлгэнэ. Боломжгүй бол зөвхөн А хэсгийн хийлгэхэд болно


24

ГУРАВ. ТЕЛЕ ХИЧЭЭЛИЙН ҮР ДҮНГ ОНОШЛОХ, БАТАТГАХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ТӨЛӨВЛӨЛТ (АХЛАХ)

Ахлах ангийн сургалтын үйл ажиллагааны төлөвлөлт

I II III IV

Хичээл 40 минут 40 минут 40 минут 40 минутСар, өдөр

Бататгах хичээлийн хэлбэр

Теле хичээлийн үр дүнг оношлох

Теле хичээлийн бататгал, гүйцээлт



Бататгах цөм агуулга (сэдэв)

Бүтээлийн сангийн шинжилгээӨөрийн үнэлгээ Сорил даалгавар

Оношилгооны үр дүнд үндэслэн зайлшгүй бататгах агуулга, сурах арга барилыг хичээлийн төлөвлөлтөд тусгаж хэрэгжүүлэх

Оношилгооны үр дүнд үндэслэн зайлшгүй бататгах агуулга, сурах арга барилыг хичээлийн төлөвлөлтөд тусгаж хэрэгжүүлэх

Зөвлөмжид тусгасан ээлжит хичээлийг орох (хүндэвтэр, сурагч ойлгоогүй байх магадлалтай, багшийн хэлсэн үгээс санаа авахад болохуйц)

3. Теле хичээлийн үр дүнгийн оношилгоо, эргэх холбоо тогтоох аргачлал1. Сурагчдын теле хичээлийн тэмдэглэл хөтөлсөн байдал, бүтээлийг үнэлж оношлох рубрикЭнэхүү рубрикээр суурь боловсролын түвшний (7-9-р анги) сурагчдын теле хичээл үзэж тэмдэглэсэн, бүтээл гүйцэтгэлийг оношлох ба мэдээлэл цуглуулах, тэмдэглэл хөтлөлт, гүйцэтгэлийн чадвар, гэрийн даалгавар гүйцэтгэсэн байдлыг шалгуур үзүүлэлт болгон 4 түвшнээр үнэлж үнэлгээний хуудсанд тэмдэглэнэ.

Шалгуур 4 3 2 1

Мэдээлэл цуглуулан тэмдэглэл хөтлөх

а) Теле хичээлийг бүгдийг нь үзсэн.Тэмдэглэл хөтөлсөн.(Номтойгоо харьцуулан үзэж тэмдэглэсэн.Гол нэр томъёо, түлхүүр үг, тулгуур ойлголтыг тодруулан тэмдэглэсэн.)Ижил төстэй программ болон апп-уудын тухай мэдээллийг интернэт болон бусад эх сурвалжуудаас олж тэмдэглэсэн.

а) Теле хичээлийг бүгдийг үзсэн. Тэмдэглэл хөтөлсөн. (номтой харьцуулаагүй, теле хичээлийн агуулгыг (слайдыг) хуулж бичих).б) Теле хичээлийн заримыг үзсэн. Тэмдэглэл хөтөлсөн. (Номтойгоо харьцуулан үзэж тэмдэглэсэн. Гол нэр томьёо, түлхүүр үг, тулгуур ойлголтыг тодруулан тэмдэглэсэн.)

а) Теле хичээлийг бүгдийг үзсэн. Тэмдэглэл хөтлөөгүй.б) Теле хичээлийн заримыг үзсэн. Тэмдэглэл хөтөлсөн. номтой харьцуулаагүй, теле хичээлийн агуулгыг (слайдыг) хуулж бичих).

а) Теле хичээлийг үзээгүй.

Мэдээлэл боловсруулах, тайлбарлах, сорил туршилт, шинжлэн судлах ажлыг гүйцэтгэх

Теле хичээл заасан багшийн хийж үзүүлсэн жишээг даган хийж үзсэн.. Өмнөх хичээл дээр үзсэнтэйгээ хамтатган хийж үзсэн. Сурах бичигт байгаа жишээ даалгавруудыг хийж үзсэн. Түүнийгээ баяжуулан өөрөө өөр жишээн дээр ажилласан. Интернэт болон бусад эх сурвалжуудаас өөр ижил төстэй прорамм болон аппликейшнг компьютер болон гар утсандаа суулган хэрэглэсэн.

Теле хичээл заасан багшийн хийж үзүүлсэн жишээг даган хийж үзсэн. Өмнөх хичээл дээр үзсэнтэйгээ хамтатган хийж үзсэн. Сурах бичигт байгаа жишээ даалгавруудыг хийж үзсэн.

Теле хичээл заасан багшийн хийж үзүүлсэн жишээг даган хийж үзсэн. Өмнөх хичээл дээр үзсэнтэйгээ хамтатган хийж үзсэн.

Теле хичээл үзсэн.


25

Бие даан асуудал шийдвэрлэх, даалгавар гүйцэтгэх

Теле хичээл заасан багшийн өгсөн гэрийн даалгаврыг хийж хичээл заадаг багшдаа үзүүлсэн, сурах бичгийн даалгавруудыг бүрэн хийж тэмдэглэл хөтөлсөн, өөрийгөө сориорой хэсгийг бүрэн ажилласан. Өөрийн хичээл ордог багшаас өгсөн нэмэлт даалгавруудыг хийсэн. Ижил төстэй программ болон апп-ууд дээр ажиллаж, эзэмшин бүтээл хийсэн. .

а) Теле хичээлээ гүйцэд үзээгүй боловч үзсэн хичээлүүдийнхээ хүрээнд өмнөх нүдэнд байгааг бүрэн хийсэн болб) Теле хичээл заасан багшийн өгсөн гэрийн даалгаврыг хийж хичээл заадаг багшдаа үзүүлсэн. в) Сурах бичгийн даалгавруудыг бүрэн хийж тэмдэглэл хөтөлсөн, өөрийгөө сориорой хэсгийг бүрэн ажилласан.

а) Теле хичээлээ гүйцэд үзсэн боловч гэрийн даалгвар, дасгал ажил, өөрийгөө сориоройг заримыг нь хийсэн.б) Теле хичээл дутуу үзсэн эсвэл огт үзээгүй боловч тухайн программ дээр ажиллаж чаддаг.

а) Теле хичээл үзсэн боловч гэрийн даалгавар дасгал ажил, өөрийгөө сориоройг огт хийгээгүй. б) Теле хичээл огт үзээгүй

Сурагчдын теле хичээл үзэж тэмдэглэсэн дэвтрийг сайтар үзэж шалгуурын дагуу зөв оноожуулах. Рубрикийн дагуу зөв дүгнэснээр сурагчдын сурах арга барилыг тодорхойлж түүн дээр тулгуурласан арга зүйн дэмжлэг үзүүлэхэд хялбар болно.

Үнэлгээний хуудасны загвар

№ Сурагчдын нэрс

Мэдээлэл цуглуулан тэмдэглэл хөтлөх

Мэдээлэл боловсруулах, тайлбарлах, сорил туршилт,

шинжлэн судлах ажлыг гүйцэтгэх

Бие даан асуудал шийдвэрлэх,

даалгавар гүйцэтгэхНийт

4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1

1 Сурагч 1 1 1 1 1 2

2 Сурагч 2 1 1 1 2 1

3 Сурагч 3 1 1 1

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

Нийт 1 1 1 0 0 0 3 0 0 1 2 0

Сурагчдын шалгуур бүрээр авсан онооны дүнг нэгтгэн дүгнэж сурагчид аль шалгуурын ямар түвшинд байгааг тодорхойлно.


26

Мэдээлэл зүйн теле хичээлийн өөрийн үнэлгээний хуудасТанд энэ өдрийн мэнд хүргэе! Хувийн мэдээллийн хэсэгАнги бүлэг: …………………………………………………Овог нэр: ………………………………………………

Үндсэн хэсэгТайлбар: Та дараах шалгуур тус бүрийг хэрхэн гүйцэтгэсэнтэй тохирох тоог дугуйлна уу.

Шалгуур Маш сайн Сайн Дунд Дэмжлэг

хэрэгтэйМэдээлэл цуглуулан тэмдэглэл хөтөлсөн байдал

Теле хичээлээс тухайн агуулгын мэдээллийг бүрэн авсан 4 3 2 1

Теле хичээлийн агуулгыг эмх цэгц дэс дараалалгүй бүрэн хөтөлсөн 4 3 2 1

Мэдээлэл боловсруулах, тайлбарлах, сорил туршилт, шинжлэн судлах ажлыг гүйцэтгэх

Теле хичээлд өгөгдсөн дасгал, даалгавар, жишээ бодлогуудыг даган хийж гүйцэтгэсэн. 4 3 2 1

Теле хичээлтэй холбоотой сурах бичигт байгаа дасгалуудыг хийж гүйцэтгэсэн 4 3 2 1

Теле хичээлтэй холбоотой сурах бичигт байгаа даалгавруудыг хийж гүйцэтгэсэн 4 3 2 1

Теле хичээлтэй холбогдсон өөрийгөө сориоройг хийж үзсэн. 4 3 2 1Теле хичээлд өгөгдсөн .............. 4 3 2 1

Бие даан асуудал шийдвэрлэсэн буюу гэрийн даалгавар гүйцэтгэсэн байдал 4 3 2 1

Нийт (Тухайн хэсэгт хэдэн удаа дугайлснаа бичих )

1.2 Багш болон сурагчийн гүйцэтгэлд дүн шинжилгээ хийх асуулга, үнэлгээний даалгавар боловсруулах (багшийн асуулга 1 нүүр, анги тус бүрийн даалгавар 1-2 нүүр) Блупринт, Сорил даалгавар

Танин мэдэхүйн түвшин Даалгаврын хэлбэрНийт 15

№

Теле

хич

ээли

йн

сэдэ

вТе

ле х

ичээ

лийн

сэ

дэв

Сур

алца

хуйн

зо

рилт

Мэдлэг, ойлголт 7 Чадвар 6 Хэрэглээ 2 Сонгох 7 Богино

хариултат 5Бүтээх

хариултат 3

Даал

гавр

ын

тоо

Оно

о

Даал

гавр

ын

тоо

Оно

о

Даал

гавр

ын

тоо

Оно

о

Даал

гавр

ын

тоо

Оно

о

Даал

гавр

ын

тоо

Оно

о

Даал

гавр

ын

тоо

Оно

о

Даал

гавр

ын

тоо

Оно

о

1

2

3

4

5

6

Нийт

Эзлэх хувь


27

ЕС ДҮГЭЭР АНГИ

Сэдэв Суралцахуйн зорилт

Эзэмшүүлэхээр зорьсон мэдлэг,

чадвар Шинэлэг санаа

Баримтад тусгай тэмдэгт, томьёо оруулах

- Математик, физик, химийн багштай хамтран ажиллах, бие даалт өгөх,

Биеийн жингээ хяная

- Эрүүл мэнд, Монгол хэлний багш нартай хамтарч ажиллах, - Excel программ ашиглан биеийн жингээ тооцох, online орчинд биеийн жингийн индекс тооцох аргачлал

Баримтад ишлэл, зүүлт тайлбар оруулах

- Оюуны өмчийн тухай бичлэг үзүүлж, яагаад ишлэл, зүүлт тайлбар хийх ёстой тухай тайлбарлах, - Ном зүй оруулах Bibliography командыг тайлбарлах, ашиглах,

Баримтад нүүр хуудас хийх

- Дэлгэц бичих программ ашиглан видео хичээл бэлтгэн ашиглах

Хүснэгтэн мэдээлэл үүсгэх, өгөгдөл дээр тооцоолол хийх

- Нүд, мөр, багана, мужийг өнгөөр ялган харуулж тайлбарлах.

Хүснэгтэн мэдээллийн өгөгдлийг тодорхой шинж чанараар эрэмбэлэх, хайлт, шүүлт хийх

- Эрэмбэлэлт, хайлт, шүүлтийн үр дүнг өмнөхтэй нь харьцуулан харуулах.

Тоон өгөгдлөөр график, диаграмм байгуулах

- Валютын ханшийн их хэмжээний тоон өгөгдлөөр график байгуулан харуулж хэрэглээг таниулах.

Зохиогчийн эрх хайлтын систем

- Интернэт дэх мэдээлэлтэй ажиллах үйлдлүүдийг видеогоор харуулан хэрхэн зохиогчийн эрхийн зөрчилгүйгээр ашиглахыг тайлбарлах, - Интернэтээс мэдээлэл хайхдаа тэмдэгтээр хайх, хэрэгтэй мэдээллээ ашиглахдаа холбоосыг нь заавал хамт байршуулахыг сануулах.

Үүрэн холбоо, цахим үйлчилгээ

- Үүрэн холбооны ажиллах зарчим, хөгжлийг тайлбарласан зураг, бичлэг үзүүлэх.

Өөрийн үнэлгээ:1. Теле хичээл үзэж, тэмдэглэл хөтөлсөн тухай асуулга.

№ Хичээлийн сэдэвТеле хичээл үзсэн эсэх

Тэмдэлэл хөтөлсөн эсэх Тайлбар

Тийм Үгүй Тийм ҮгүйБаримтад тусгай тэмдэгт, томьёо оруулахБиеийн жингээ хянаяБаримтад ишлэл, зүүлт тайлбар оруулахБаримтад нүүр хуудас хийхХүснэгтэн мэдээлэл үүсгэх, өгөгдөл дээр тооцоолол хийхХүснэгтэн мэдээллийн өгөгдлийг тодорхой шинж чанараар эрэмбэлэх, хайлт, шүүлт хийхТоон өгөгдлөөр график, диаграмм байгуулахЗохиогчийн эрх хайлтын системҮүрэн холбоо, цахим үйлчилгээ


28

“Хүснэгтэн мэдээлэл боловсруулах технологи” нэгж хичээлээр эзэмших шалгуурын асуулга.№ Шалгуур Чадна Чадахгүй

MS Excel программд цахим хүснэгт үүсгэх, мэдээлэл оруулах, хэлбэржүүлэхТоон өгөгдөлд томьёо ашиглан арифметик тооцоолол хийхIF() функцийг ашиглан тооцоолохДүнг тоогоор өгөгдөхөд харгалзах түвшинг томьёо ашиглан тооцоолохCOUNTIF() функцийг ашиглан тооцоолохБаганы утгуудаас нөхцлийг биелүүлж буй утгуудыг томьёо ашиглан тоолохPOWER() функцийг ашиглан тооцоолохSQRT() функцийг ашиглан тооцоолохХүснэгтэн мэдээллийг дурын баганаар эрэмбэлэх (SORT)Хүснэгтээс тодорхой утгыг хайх (FIND)Баганы тодорхой утгаар шүүлт хийх (FILTER)Тоон өгөгдлөөр график, диаграмм байгуулахГрафик, диаграммын загварыг өөрчлөхГрафик, диаграммын тоон утгыг гаргахГрафик, диаграммыг хэлбэржүүлэх

9.3 Багшийн үнэлгээ. Үнэлгээний блюпринт


Даалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилт

Нийт

Сон

гох

Боги

но

хари

ултт

Бүтэ

эх

хари

улт

Дасг

ал

ажил

лах Мэдлэг,

ойлголтАсуудал

шийдвэрлэх

Шинжлэн судлах арга

барил

Д.тоо Оноо Д.тоо Оноо Д.тоо Оноо Д.тоо Оноо1 9.6а. 1 1 1 4 2 4 4 10 1 2 7 162 9.6б. 1 2 1 1 2 4 3 53 9.6в. 1 2 2 6 1 3 3 9

Нийт д. тоо 2 1 2 8 3 8 2 13Нийт оноо 2 2 6 20 5 20 5 30

Даалгаврын хувь 15% 8% 15% 62% 23% 62% 15% 100%Онооны хувь 7% 7% 20% 67% 17% 66% 17%


Танин мэдэхүйн түвшинНийтСэргээн

санах Ойлгох Хэрэглэх Задлан шинжлэх Үнэлэх Бүтээх

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

Д.то

о

Оно

о

1 9.6а. 1 1 4 10 2 5 7 162 9.6б. 1 1 2 4 3 53 9.6в. 1 3 1 3 1 3 3 9

Нийт д. тоо 1 1 7 2 1 1 13Нийт оноо 1 1 11 5 3 3 30

Даалгаврын хувь 8% 8% 54% 15% 8% 8% 100%Онооны хувь 3% 3% 57% 17% 10% 10%


29

Ес дүгээр ангийн “хүснэгтэн мэдээлэл боловсруулах технологи” нэгжийн оношилгоо1. Функц дотор функц бичиж болно. а) Тийм б) Үгүй2. Мэдээлэл оруулсан талбар хэмжээ ихтэй, мэдээллийн тоо хэмжээ их байвал сонирхож байгаа

тодорхой нэг утга, эсвэл бичвэрээр ........................... хийнэ. а) Эрэмбэлэлт б) Хайлт В) Шүүлт3. Өгөгдсөн цахим хүснэгтийн C1 нүдэнд бичигдсэн томьёоны үр дүнд 18, D1 нүдэнд бичигдсэн

томьёоны үр дүнд 20 гарсан бол A2, B2 нүдэнд тохирох тоог бичнэ үү.

4. Дээрх хүснэгтэд ямар тооцоолол хийж байна вэ? ..................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................5. График, диаграмм байгуулах нь ямар ач холбогдолтой вэ? ........................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................... Дараах даалгаврыг компьютер ашиглан MS Excel программ дээр гүйцэтгээрэй. (Хүснэгт бэлэн

өгөгдөнө. Компьютер ашиглан хийх боломжгүй үед бичигдэх томьёо, хийх үйлдэл, командуудыг бичнэ.)

6. Цахим хүснэгтэд өгөгдсөн даалгавруудыг дарааллын дагуу гүйцэтгэнэ үү.


30

Ес дүгээр ангийн "хүснэгтэн мэдээлэл боловсруулах технологи"

Нэгжийн оношилгооны даалгавар30 оноо 30 минут

1. Функц дотор функц бичиж болох уу? а) Тийм б) Үгүй

Даалгаврын зорилго IF() функцэд давхар нөхцөл бичих мэдлэгийг шалгах


СонгохМэдлэг, ойлголтСэргээн санах



а) Тийм Зөв хариулт IF() функцийг ашиглан 2 ба түүнээс дээш нөхцөл шалгах мэдлэгтэй.

б) ҮгүйIF() функцийг ашиглан нөхцөл шалгаж үнэн эсвэл худал үед гарах үр дүнг тодорхойлох мэдлэгтэй.IF() функцийг ашиглаж тухай ойлголтгүй.

2. Мэдээлэл оруулсан талбар хэмжээ ихтэй, мэдээллийн тоо хэмжээ их байвал сонирхож байгаа тодорхой нэг утга, эсвэл бичвэрээр ........................... хийнэ.

а) Эрэмбэлэлт б) Хайлт в) Шүүлт

Даалгаврын зорилго Эрэмбэлэлт, хайлт, шүүлтийн хэрэглээг ялгах мэдлэгийг шалгах


СонгохМэдлэг, ойлголтСэргээн санах, ойлгох



а) Эрэмбэлэлт Эрэмбэлэлт хийх тухай ойлголтгүйЭрэмбэлэлт, хайлт, шүүлтийн хэрэглээг ялгаж мэдэхгүй

б) Хайлт - Зөв хариулт

Хайлт хийх тухай мэдлэгтэй.Эрэмбэлэлт, хайлт, шүүлтийн хэрэглээг ялгаж мэднэ.

в) Шүүлт Хайлт хийх тухай ойлголтгүйЭрэмбэлэлт, хайлт, шүүлтийн хэрэглээг ялгаж мэдэхгүй

3. Өгөгдсөн цахим хүснэгтийн C1 нүдэнд бичигдсэн томьёоны үр дүнд 18, D1 нүдэнд бичигдсэн томьёоны үр дүнд 20 гарсан бол A2, B2 нүдэнд тохирох тоог бичнэ үү.

Даалгаврын зорилго Томьёонд харгалзах утгуудыг олох чадварыг шалгахДаалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин

Богино хариултШинжлэн судлах арга барилОйлгох, хэрэглэх, задлан шинжлэх



Зөв хариулт - 2 онооa = 5, b = 4, a = 4, b = 5

Томьёо, үр дүнгүүд өгөгдөхөд хэмжигдэхүүний хамаарлыг тооцон өгөгдлүүд гаргаж чадна.

Дутуу хариулт - 1 онооa = 3, b = 6, a = 2, b = 7,a = 1, b = 7 =(A2+B2)*2 томьёонд утга оруулан өгөгдлүүдийг гаргасан.

Дутуу хариулт – 1 онооa = 1, b = 20, a = 2, b = 10 =A2*B2 томьёонд утга оруулан өгөгдлүүдийг гаргасан.


31

4. Дээрх хүснэгтэд ямар тооцоолол хийж байна вэ?..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Даалгаврын зорилго Томьёогоор ямар тооцоолол хийж байгааг тодорхойлох мэдлэг, чадварыг шалгах


Бүтээх хариултМэдлэг, ойлголтОйлгох, хэрэглэх, задлан шинжлэх



Зөв хариулт - 3 оноо

Бүтэн өгүүлбэрээр дараах санааг илэрхийлсэн хариулт өгсөн бол томьёогоор ямар тооцоолол хийж байгааг тодорхойлж чадна.“Тэгш өнцөгтийн талууд өгөгдөхөд периметр ба талбайг олох.”

Дутуу хариулт - 2 оноо

Бүтэн өгүүлбэрээр дараах санааг илэрхийлсэн хариулт өгсөн бол томьёогоор ямар тооцоолол хийж байгааг тодорхойлж үйлдэлд үндэслэн хэлж чадна.“2 тооны нийлбэрийг 2-оор үржүүлэх, 2 тоог хооронд нь үржүүлэх.”


Дараах санааг илэрхийлсэн хариулт өгсөн бол томьёогоор ямар тооцоолол хийж байгааг тодорхойлох мэдлэг, чадвар бүрэн эзэмшээгүй.“Тоог нэмэх, үржүүлэх.”

5. График, диаграмм байгуулах нь ямар ач холбогдолтой вэ?..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Даалгаврын зорилго График, диаграммын хэрэглээг үнэлэх мэдлэг, чадварыг шалгахДаалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин

Богино хариулттайШинжлэн судлах арга барилМэдэх, задлан шинжлэх, үнэлэх



Зөв хариулт - 3 оноо

Бүтэн өгүүлбэрээр дараах санааг илэрхийлсэн хариулт өгсөн бол график, диаграммын хэрэглээг мэдэж, үнэлэх чадвартай.Хүснэгтэн мэдээллийн тоон утгуудыг харьцуулан хялбар, ойлгомжтой харуулах.Хүснэгтэн мэдээллийн тоон өгөгдлийг дүрслэн харуулах хэлбэр нь график, диаграмм юм.Тоон өгөгдөл дээр богино хугацаанд задлан шинжилж дүгнэлт гаргах.


Дараах санааг илэрхийлсэн хариулт өгсөн бол график, диаграммын хэрэглээг мэднэ.Ойлгомжтой харуулах,Богино хугацаанд дүгнэлт гаргах гэх мэт


Дараах санааг илэрхийлсэн хариулт өгсөн бол график, диаграммын тухай бага зэрэг ойлголттой.Өнгө үзэмжтэй,Дүрс, зургаар харуулах гэх мэт

Дараах даалгаврыг компьютер ашиглан MS Excel программ дээр гүйцэтгээрэй. /Хүснэгт бэлэн өгөгдөнө. Компьютер ашиглан хийх боломжгүй үед бичигдэх томьёо, хийх үйлдэл, командуудыг бичнэ./


32

6. Цахим хүснэгтэд өгөгдсөн дасгалуудыг дарааллын дагуу гүйцэтгэнэ үү.

Даалгаврын зорилгоMS Excel программд томьёо, функц оруулан

тоолох, хүснэгтэн мэдээллийг дурын баганаар эрэмбэлэх, шүүлт хийх, график, диаграмм байгуулах,

хэлбэржүүлэх мэдлэг, чадварыг шалгахДаалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин

Дасгал ажиллахАсуудал шийдвэрлэхОйлгох, хэрэглэх, бүтээх


1-р дасгалын зорилго Математикийн томьёо оруулах, зэрэгт дэвшүүлэх функцийг ашиглах чадварыг шалгах





Бүрэн гүйцэтгэл - 3 оноо=E11/POWER(F11, 2)

Томьёо ашиглан тооцоолол хийхдээ зэрэгт дэвшүүлэх функцийг ашиглах чадвартай.

Дутуу гүйцэтгэл - 2 оноо=E11/F11*F11 Томьёо ашиглан тооцоолол хийх чадвартай.

Дутуу гүйцэтгэл - 1 онооТооны машин ашиглан тооцоолсон

Томьёо ашиглан тооцоолол хийх чадвар бүрэн эзэмшээгүй.

2-р дасгалын зорилго IF() функцийг ашиглах, нөхцөл үнэн, эсвэл худал үед хийгдэх үйлдлийг тодорхойлох чадварыг шалгах





33


Бүрэн гүйцэтгэл - 3 оноо=IF(G11<18.5,”Жин багатай “, IF(G11<25,”Хэвийн”,”Жин ихтэй”)) томьёог оруулсан

Нөхцөл шалгах IF() функцийг ашиглан давхар нөхцөл шалгаж үнэн, худал үед гарах үр дүнг тооцож чадна.

Дутуу гүйцэтгэл - 2 оноо=IF(G11<18.5,”Жин багатай “,”Хэвийн”) =IF(G11<25,”Хэвийн”,”Жин ихтэй”) томьёог оруулсан

Нөхцөл шалгах IF() функцийг ашиглан үнэн, худал үед гарах үр дүнг тооцож чадна.

Дутуу гүйцэтгэл - 1 онооТомьёо ашиглалгүй тооцож бичсэн. IF() функцийг ашиглах мэдлэг, чадвар бүрэн эзэмшээгүй.

3-р дасгалын зорилго COUNTIF() функцийг ашиглах, бичвэрийг тодорхой нөхцөлөөр тоолох чадварыг шалгах





Бүрэн гүйцэтгэл - 3 оноо=COUNTIF(D11:D20, “эмэгтэй”) томьёог оруулсан.

Нөхцөлийн шалгуурыг хангаж байгаа бичвэр мэдээллүүдийг тоолохдоо COUNTIF() функцийг ашиглах чадвартай.

Дутуу гүйцэтгэл - 1 онооТомьёо ашиглалгүй тоолж бичсэн.

COUNTIF() функцийг ашиглах мэдлэг, чадвар бүрэн эзэмшээгүй.

4-р дасгалын зорилго COUNTIF() функцийг ашиглах, тоог тодорхой нөхцөлөөр тоолох чадварыг шалгах





Бүрэн гүйцэтгэл - 3 оноо=COUNTIF(E11:E20, “<50”) томьёог оруулсан.

Нөхцөлийн шалгуурыг хангаж байгаа тоон мэдээллүүдийг тоолохдоо COUNTIF() функцийг ашиглах чадвартай.

Дутуу гүйцэтгэл - 1 онооТомьёо ашиглалгүй тоолж бичсэн.

COUNTIF() функцийг ашиглах мэдлэг, чадвар бүрэн эзэмшээгүй.

5-р дасгалын зорилгоХүснэгтэн мэдээллийг дурын баганаар эрэмбэлэхдээ Home → Sort & Filter, Data → Sort командуудыг ашиглах мэдлэг, чадварыг шалгах





Бүрэн гүйцэтгэл - 3 онооHome → Sort & Filter болон Data → Sort командуудыг ашиглан эрэмбэлсэн.

Хүснэгтэн мэдээллийг дурын баганаар эрэмбэлэхдээ Home → Sort & Filter, Data → Sort командуудыг ашиглах мэдлэг, чадвартай.

Дутуу гүйцэтгэл - 1 онооТомьёо ашиглалгүй зөөж байрлуулсан.

Дараалалд оруулан эрэмбэлэх талаар ойлголттой боловч программд гүйцэтгэх мэдлэг, чадвар бүрэн эзэмшээгүй.

6-р дасгалын зорилгоБаганын тодорхой утгаар шүүлт хийхдээ Home → Sort & Filter, Data → Filter командуудыг ашиглах мэдлэг, чадварыг шалгах





34


Зөв гүйцэтгэл - 3 онооHome → Sort & Filter, Data → Filter командуудыг ашиглах

Баганыг сонгон идэвхжүүлэх чадвартай.Баганын тодорхой утгаар шүүлт хийхдээ Home → Sort & Filter, Data → Filter командуудыг ашиглах чадвартай.

Дутуу гүйцэтгэл - 1 онооТомьёо ашиглалгүй шүүж гаргасан

Программ ашиглан шүүлт хийх мэдлэг, чадвар бүрэн эзэмшээгүй.

7-р дасгалын зорилго График, диаграмм байгуулах багануудаа идэвхжүүлж Insert → Charts → … командыг ашиглах





Зөв гүйцэтгэл - 3 онооНэр, жин багануудыг идэвхжүүлээд Insert → Charts → Insert Column Chart командаар баганан диаграмм байгуулсан

2 баганыг зэрэг сонгон идэвхжүүлэх чадвартай.Insert → Charts → ... командаар график, диаграмм байгуулах мэдлэг, чадвартай.

Дутуу гүйцэтгэл - 2 онооАль нэг баганыг идэвхжүүлээд Insert → Charts → Insert Column Chart командаар баганан диаграмм байгуулсан

1 баганыг сонгон идэвхжүүлэх чадвартай.Insert → Charts → ... командаар график, диаграмм байгуулах мэдлэг, чадвартай.

Дутуу гүйцэтгэл - 1 онооInsert → Charts → Insert Column Chart командаар диаграммын хоосон цонхыг гаргасан

Insert → Charts → ... командаар график, диаграмм байгуулах мэдлэг, чадвартай.

8-р дасгалын зорилго График, диаграммыг хэлбэржүүлэх чадварыг шалгахДаалгаврын хэлбэр Үнэлгээний зорилтТанин мэдэхүйн түвшин

Дасгал ажиллахАсуудал шийдвэрлэхОйлгох, хэрэглэх, бүтээх



Зөв гүйцэтгэл - 3 оноо

Дараах гол хэлбэржүүлэлтийг хийх чадвартай байна.Charts Tools → Design → Chart Styles командаар баганан диаграммын загварыг өөрчлөхCharts Tools → Quick Layout дахь сонголтуудаас тохирихыг сонгож тоон утгыг гаргах,График дахь бичвэрүүдийг хэлбэржүүлэх.

Дутуу гүйцэтгэл - 2 оноо Дээрх хэлбэржүүлэлтээс хоёрыг хийх чадвартай.Дутуу гүйцэтгэл - 1 оноо Дээрх хэлбэржүүлэлтээс нэгийг хийх чадвартай.

Ээлжит хичээлийн төлөвлөлт

Сэдэв: Хэмжигдэхүүний хамаарлыг цахим хүснэгтэнд загварчлах, шугаман тэгшитгэл бодох

Хугацаа: 40 минут

Суралцахуйн зорилт: 9.6в. Хүснэгтийн хэд хэдэн өгөгдлийн хамаарлыг зохимжтойгоор илэрхийлсэн график, диаграмм боловсруулах

Эзэмших мэдлэг, чадвар:

Хэмжигдэхүүний тухай ойлголтоо гүнзгийрүүлэх; Цахим хүснэгт ашиглан асуудлыг шийдвэрлэх боломжуудыг дадлага хийх явцдаа судлах; Хүснэгтэн мэдээлэл боловсруулах технологи эзэмших ур чадвараа дээшлүүлэх.

Түлхүүр үг: Хэмжигдэхүүн, Хэмжигдэхүүний хамаарал,

Хэрэглэгдэхүүн: Нэгж, ээлжит хичээлийн хөтөлбөр, сурах бичиг, “9. Excel.ppt” цахим хэрэглэгдэхүүн, MS Excel программ, самбар, шохой, компьютер, дэлгэц.


35


Хичээлийн үе шат40 мин

Багшийн чиглүүлэг (б), Сурагчийн үйл ажиллагаа (С) Арга зүй Хэрэглэгдэ-

хүүн Хүрэх үр дүн☼ Үнэлгээ,● Багшийн

санал♣ Анхаарах зүйл

Гэрийн даалгавар шалгах

5 мин

Б

С:

Ирц бүртгэхдээ өмнөх хичээлтэй холбоотой нэг нэг асуулт сурагч бүрээс өгнө. Асуултдаа бэлтгэх 5 минутын хугацаа өгч нэрээр дуудан асуултад хариулт авна. Хариулж чадахгүй бол ангийн сурагчдаас асууна.Сурагчид өөрийн асуултдаа хариулна. Бусад сурагчдын хариултыг анхааралтай сонсож, өөрийн үзэл бодлоо илэрхийлж болно.

Оюуны довтолгооЭргэцүүлэн бодох,Харилцан ярилцах,

Хувийн журнал, Сурагчийн дэвтэр

Өмнөх хичээлээ бататган сэргээн санана.

● Бичсэн эргэлзээтэй зүйлсийн тухай ярилцана.♣ Гэрийн даалгаврын гүйцэтгэлд хяналт тавина.☼ Асуултдаа хариулж чадсан сурагчдад гэрийн даалгаврын үнэлгээ өгнө.

Сэдэлжүүлэх,

5 мин

Б:

С:

“9. Excel.ppt” үзүүлэнг нээнэ. Нэгж хичээлээр юу, юу судлах тухай танилцуулна. (Слайд.2)Link-5 дарж ээлжит хичээлд шилжинэ. Ээлжит хичээлийн суралцахуйн зорилт, эзэмших мэдлэг чадварыг танилцуулна. (Слайд.4)Хичээлийн сэдэв, суралцахуй зорилт, эзэмших мэдлэг, чадваруудыг уншиж, ойлгоно, тэмдэглэнэ.

Харилцан ярилцах,Тайлбарлан таниулах, Үзүүлэн харуулах

9. Excel.ppt цахим хэрэглэгдэ-хүүн

Тухайн ээлжит хичээлээр юу, юу сурах тухайгаа тодорхой болгоно.

● Нэгж хичээлийн агуулга, ээлжит хичээлийн зорилт, эзэмших мэдлэг чадварыг танилцуулах нь хичээлийн үр дүнд эерэгээр нөлөөлнө.

Шинэ мэдлэг бүтээх,

Бататгах10 мин

Б:

С:

Сурах бичгийн 52 -р тал дахь Бодлого 5 -г хийгээд цахим хүснэгт ашиглан шугаман тэгшитгэл бодох талаар дэвтэртээ тэмдэглэнэ үү.Дасгалуудыг ажиллаад чухал хэсгийг тэмдэглэнэ.

Дасгал ажиллах

Сурах бичиг

MS Excel программ

Цахим хүснэгт ашиглан шугаман тэгшитгэл бодож сурна.

♣Багш дагуулан ажиллуулж болно.♣ Сурагч бүр хийж чадаж буй эсэхийг хянаж, шаардлагатай тохиолдолд нэмэлт тайлбар өгөн чиглүүлнэ.● Хийж чадаж буй сурагчдаар бусад сурагчдад заавар зөвлөгөө өгөн туслуулж болно.

Шинэ мэдлэг бүтээх,

Бататгах10 мин

Б:

С:Б:

С:

Сурах бичгийн 58 -р тал дахь Мэдэхүй хэсгийг уншаад хэмжигдэхүүний тухай ярилцаж, дэвтэртээ тэмдэглэнэ үү. (Слайд.19, 20)Харилцан ярилцаж, дэвтэртээ тэмдэглэнэ.Сурах бичгийн 59 -р тал дахь Дасгал 1, 2 -г хийгээд хэмжигдэхүүний хамаарлыг цахим хүснэгтэд загварчлах талаар дэвтэртээ тэмдэглэнэ үү.Дасгалуудыг ажиллаад чухал хэсгийг тэмдэглэнэ.

Харилцан ярилцахДасгал ажиллах

Сурах бичиг

MS Excel программ

Хэмжигдэхүүний тухай ойлголттой болно.

Хэмжигдэхүүний хамаарлыг цахим хүснэгтэд загварчилж сурна.

Нэгтгэн дүгнэх5 мин

Б:

С:

Өнөөдрийн хичээлээс юу юу ойлгосон бэ? Асуух зүйл юу байна? Хичээлийг дүгнэн ярилцацгаая. Түлхүүр үгүүдийг самбарт тэмдэглэн бичнэ.Түлхүүр үгүүдэд үндэслэн ээлжит хичээлийн гол гол ойлголтуудыг тайлбарлан ярилцана.

Харилцан ярилцах,

Асуулт, хариулт

Самбар, шохой,Ээлжит хичээлийн зорилго

Шинээр мэдсэн зүйлс, эргэлзээтэй байсан зүйлээ ярилцаж, дүгнэнэ.

♣ Нэр дуудан асууж болно.♣ Хичээлд идэвхтэй оролцсон асуултад хариулж буй сурагчдад нэмэлт оноо өгнө.

Үнэлгээ3 мин

Ээлжит хичээлээр эзэмшсэн мэдлэг, чадвараа бататган, хичээлийн зорилго биелэгдсэн эсэхэд дүгнэлт хийж, дэвтэртээ өөрийн үнэлгээ хийнэ.

Эргэцүүлэх бодох

Нэгж, ээлжит хичээлийн зорилго

Үнэлгээг үнэн зөв хийж, өөрийгөө тодорхойлж сурна.

♣ Үнэлгээг үнэн бодит хийж буй эсэхэд хяналт тавина.

Гэрийн даалгавар2 мин

Сурах бичгийн 59-р тал дахь Дасгал 3 -г ажиллаад багшийн имэйл хаягт илгээнэ үү.

Бие даан ажиллах Сурах бичиг Үзсэн хичээлээ

бататгана.

♣ Гэрийн даалгаврыг нэр дуудан асууж шалгана.


36

“ӨГӨГДЛИЙН САН” НЭГЖИЙН ОНОШИЛГОО

АРАВДУГААР АНГИ

"Өгөгдлийн сан" нэгжийн оношилгоо

1. Цэгийн оронд тохирох үгийг нөхөж бичнэ үү? Тодорхой бүтэцтэй, хоорондоо уялдаа холбоо бүхий өгөгдлийн цуглуулгыг ...............................

гэдэг.2. Талбарын өгөгдлийн төрлийг зөв харгалзуулаарай. 1. Number а) Тэмдэгт мөр өгөгдөл хүлээн авах төрөл 2. Memo б) Огноо ба цаг хугацааны төрөл 3. Text в) Тоон төрөл 4. Date г) Олон мөр бичвэр мэдээлэ хүлээн авах төрөл а) 1В 2Г 3А 4Б б) 1В 2А 3Г 4Б в) 1А 2Б 3В 4Г3. Хүснэгтийн бичлэгийг зөв тодорхойлсныг олоорой. а) Хоорондоо уялдаа холбоо бүхий өгөгдлүүдийг хадгалдаг мөрийг бичлэг б) Хоорондоо уялдаа холбоо бүх өгөгдлүүдийг хадгалдаг мөрийг бичлэг в) Хоорондоо уялдаа холбоо бүхий тоон өгөгдлүүдийг хадгалдаг мөрийг бичлэг г) Хоорондоо нэгэн утгатай бүхий өгөгдлүүдийг хадгалдаг мөрийг бичлэг 4. Бичлэг давхардахаас хэрхэн сэргийлэх вэ? а) Анхдагч түлхүүр тодорхойлох б) Бичлэг тодорхойлох в) Талбар тодорхойлох5. Дараах тодорхойлолтуудыг өгөгдлийн сангийн нэршилтэй зөв харгалзуул.

1. Өгөгдлийн сангийн хүснэгтийн багана нь а) Анхдагч түлхүүр ижил төрлийн мэдээллийг агуулдаг.

2. Өгөгдлийн сангийн хүснэгтийн нэг мөрөнд б) Бичлэг бичигдсэн хоорондоо хамааралтай мэдээлэл

3. Хүснэгтийн тухай бичлэгийг нэгэн утгатай в) Талбар төлөөлж чадах бүхий талбар а) 1A 2C 3B б) 1B 2C 3A в) 1C 2B 3A

6. Маягтын нэршил, тайлбарыг зөв харгалзуулаарай.

Form

Split form

Form wizard

Multiple items

а) Өгөгдлийн санд мэдээллийг бичлэг нэг бүрээр оруулах маягт үүсгэх б) Өгөгдлийн санд мэдээллийг бичлэг нэг бүрээр оруулах маягтыг уг хүснэгтийн хамт үүсгэх. в) Маягт дээр гаргах талбар болон түүнийг зохион байгуулах хэлбэрээ сонгон үүсгэх. г) Өгөгдлийн сангийн бичлэгийг хүснэгт хэлбэрээр олон мөрөөр дүрслэх маягт үүсгэх.

а) 1Б 2A 3В 4Г б) 1Г 2В 3Б 4A в) 1A 2Б 3В 4Г г) 1А 2В 3Г 4Б 7. FieldSize тохиргоо ямар үүрэгтэй вэ? а) Талбарт авах өгөгдлийн хэмжээ б) Мэдээлэл оруулах хэлбэр в) Дугаарлах г) Тухайн талбарт заавал утга оруулах эсэх


37

8. Query – гийн Design цонхны Criteria ямар үүрэгтэй вэ? а) Тухайн талбарыг эрэмбэлэх sort б) Тухайн талбарыг харуулах show в) Тухайн талбараар дүн гаргах run г) Тухайн талбарыг янз бүрийн шалгуураар шүүх9. А үсгээр эхэлсэн нэртэй эсвэл 15 - аас дээш настай байх сурагчдыг шүүхдээ ....................................... .......................................10. Report объект ямар үүрэгтэй вэ? A. Хүснэгтийг зохимжтой хэлбэрээр харахын тулд үүсгэсэн объект B. Хэрэглэгч хүссэн мэдээллээ хэвлэж авахын тулд үүсгэсэн объект C. Хэрэглэгчийн зүгээс өгөгдлийн сангаас хүссэн мэдээллээ гаргаж авахын тулд илгээсэн объект

Ээлжит хичээлийн төлөвлөлгөөСэдэв: Өгөгдлийн сангийн боловсруулалт. Асуулга

Хугацаа: 40 минут

Суралцахуйн зорилт: 10.4в. Өгөгдлийн сангаас нэг эсвэл хэд хэдэн шинж чанарыг хангасан мэдээллийг боловсруулахад асуулга ашиглах.

Эзэмших мэдлэг, чадвар:

Асуулга, түүнийг үүсгэхАсуулгын шинж чанаруудын тухай мэдэхТодорхой нөхцөлөөр асуулга боловсруулахАсуулгын операторуудын тухай мэдэх, хэрэглэх

Түлхүүр үг: Өгөгдлийн сан, Асуулга, Асуулгын шинж чанар, Асуулгын нөхцөл, Асуулгын оператор.

Хэрэглэгдэхүүн:Нэгж, ээлжит хичээлийн хөтөлбөр, сурах бичиг, “Database.pptx” цахим хэрэглэгдэхүүн, ТӨМ-1: Үнэлгээний рубрик, MS Access программ, Database10.accdb, самбар, шохой, компьютер, дэлгэц.


Хичээлийн үе шат40 мин

Багшийн чиглүүлэг (б), Сурагчийн үйл ажиллагаа (С) Арга зүй Хүрэх үр дүн

☼ Үнэлгээ● Багшийн

санал♣ Анхаарах

зүйл

Сэдэлжүүлэх,

5 мин

Б:

С:

Б

С

Б

С

“Database.pptx” үзүүлэнг нээнэ. Нэгж хичээлээр юу, юу судлах тухай танилцуулна. (Слайд.)Ээлжит хичээлийн суралцахуйн зорилт, эзэмших мэдлэг чадварыг танилцуулна. (Слайд.)

Хичээлийн сэдэв, суралцахуйн зорилт, эзэмших мэдлэг, чадваруудыг уншиж, ойлгоно, тэмдэглэнэ.

Хүснэгт үүсгэх ямар ямар программ байдаг вэ?Word, Excel, AccessЭдгээр программ дээр хүснэгт үүсгэх ялгааг ярилцаарай.Word: Баримт бичгийн мэдээллийг эмх цэгцтэй болгохExcel: Хүснэгтэн мэдээллийг боловсруулж тооцоолол хийхAccess:

Харилцан ярилцах,Тайлбарлан таниулах, Үзүүлэн харуулах

Тухайн ээлжит хичээлээр юу, юу сурах тухайгаа тодорхой болгоно.

● Нэгж хичээлийн агуулга, ээлжит хичээлийн зорилт, эзэмших мэдлэг чадварыг танилцуулах нь хичээлийн үр дүнд эерэгээр нөлөөлнө.


38

Шинэ мэдлэг бүтээх

10 мин

Б:

С:

Б:

С:

Б:

С:

Номын үзэсгэлэнБид өмнөх хичээлээр номуудын тухай бүх мэдээллийг электрон байдлаар, өөрөөр хэлбэл бүх өгөгдлийн санг бий болгосон.

Үзэсгэлэн худалдаанд мэдээлэл технологийн хэдэн ном 10000 төгрөгөөс дээш үнэтэй ямар ямар ном байсан бэ? Excel программ дээр сурагчид Countif, find ашиглан үр дүнг гаргахAccess программ дээр хэрхэн хийх заавар өгнө.Асуулга, түүний хэрэгцээ, шинж чанарууд, асуулгын нөхцөл, операторуудын тухай танилцуулна. (СБ х.131-133)Мэдээлэлтэй танилцаад тэмдэглэл хийнэ.

Мэдлэг бүтээх,

Хамтран бодож сэтгэх,

Асуудал дэвшүүлэн шийдвэрлэх

MS Access программын асуулга, түүний хэрэгцээ, шинж чанар, нөхцөл, операторуудын талаар мэднэ. Нөхцөл, операторуудыг ашиглан асуулга боловсруулахад суралцана.

♣ Амьдрал ахуйд ойр зүйлсээр кейс, жишээ аван ярилцах,♣ Сурагчдаар эрэл хайгуул хийлгэж, асуудлыг шийдвэрлүүлэх, дүгнэлт гаргуулах,● Бүх сурагчдын оролцоог хангана.

Бататгах

15 мин

Б:

С:

Б:

С:

Үзэсгэлэн худалдаанд нийт хэчнээн ном тавигдсан бэ?Хэчнээн төгрөгийн хэдэн ном зарагдсан бэ?Асуулгын үр дүнд тооцоолол хийх талаар судална. (СБ х.134-135)Өөрсдийн гүйцэтгэсэн ажилд ажиглалт хийж, харилцан ярилцаж, дүгнэлт хийнэ.Харилцах цонх ашиглан хайлт хийж даалгавар өгнө.Сурах бичгийн 137 дугаар талын дасгал 1-г хийнэ.Дасгал 1-г ажиллаад өөр нөхцөлөөр хайх тухай мэднэ.

Үзүүлэн харуулахДасгал ажиллах

Дагуулж ажиллуулах

MS Access программ ашиглан өгөгдлийн сангийн хүснэгтээс асуулга боловсруулж сурна.

♣ Бүх сурагч хийж чадаж буй эсэхийг хянана. Шаардлагатай тохиолдолд тусалж, чиглүүлнэ.● Хийж сурсан сурагчдаар чадахгүй байгаа сурагчдад туслуулна.● Багш дагуулан ажиллуулж болно.

Нэгтгэн дүгнэх5 мин

Б:

С:

Өнөөдрийн хичээлээс юу юу ойлгосон бэ? Асуух зүйл байна уу? Хичээлийг дүгнэн ярилцацгаая. Түлхүүр үгүүдийг самбарт тэмдэглэн бичнэ.Ээлжит хичээлийн тухай дүгнэн ярилцана. Түлхүүр үгүүдэд үндэслэн гол гол ойлголтуудыг тайлбарлан ярилцана.

Харилцан ярилцах,

Асуулт, хариулт

Шинээр мэдсэн зүйлс, эргэлзээтэй байсан зүйлээ ярилцаж, дүгнэнэ.

● Нэр дуудан асууж болно.♣ Хичээлд идэвхтэй оролцсон асуултад хариулж буй сурагчдад нэмэлт оноо өгнө.

Үнэлгээ3 мин

Ээлжит хичээлээр эзэмшсэн мэдлэг, чадвараа бататган, хичээлийн зорилго биелэгдсэн эсэхэд дүгнэлт хийж, дэвтэртээ өөрийн үнэлгээ хийнэ.

Эргэцүүлэн бодох

Үнэлгээг үнэн зөв хийж, өөрийгөө тодорхойлж сурна.

♣ Үнэлгээг үнэн бодит хийж буй эсэхэд хяналт тавина.

Гэрийн даалгавар1 мин

Сурах бичгийн 139-р талын дасгал 2-г хийж ирээрэй.Бие даан ажиллах

Үзсэн хичээлээ бататгана.

♣ Гэрийн даалгаврыг нэр дуудан асууж шалгана.


39

ТЕЛЕ ХИЧЭЭЛИЙН ОНОШИЛГООНЫ ДААЛГАВАР

АРВАН НЭГДҮГЭЭР АНГИ

1. Дараах блок схемд дүрсэлсэн алгоритмын төрлүүдийг нэрлэнэ үү.

............................................................................... ........................................................ ..........................................

2.Textwindow.Title="Onoshilgoo"Textwindow.ForegroundColor="red"Textwindow.backgroundColor="white"Textwindow.WriteLine ("Sain baina uu") программыг ажиллуулахад гарах үр дүн аль нь вэ?

3. a=Textwindow.ReadNumber()b=TextWindow.ReadNumber()sum = a+b;dundaj = (a+b)/2TextWindow.WriteLine(sum)

Программыг ажиллуулахад гарах үр дүнг хүснэгтэд байгаа a, b -ийн утгуудад тооцон бөглөнө үү.a b Sum dundaj1 22 34 66 79 15


40

3. Өгөгдсөн натурал тоо хүртэлх бүх натурал тоонуудын нийлбэрийг олох программыг Small Basic програмчлалын хэл дээр бичнэ үү. (өөрийн чадах бүх хувилбараар)

4. Дараах программын мөр болгоны ард ямар үйлдэл гүйцэтгэж байгаа талаар тайлбар бичээд, программыг ажиллуулахад гарах үр дүн нь юу байхыг дүрслэн бичнэ үү?

alh = 5n = 5u = 20k = 1Turtle.Angle = 90For i=1 To n Turtle.PenDown() For j=1 To u GraphicsWindow.PenColor = GraphicsWindow.GetRandomColor() k = Math.Remainder(j, 2) If k=0 Then Turtle.PenDown() Else Turtle.PenUp() EndIf Turtle.Move(5) EndFor Turtle.Angle = Turtle.Angle + 145EndFor

Нэгж: Програмчлалын үндэсДавталт ашиглан хээг зурах

Чанарын үнэлгээний даалгавраас Small basic програмчлалын хэлийг ашиглан төрөл бүрийн математик, мэдээлэл зүйн бодлого бодох, график зурах команд, давталтын алгоритмын шинжүүдийг хослуулан хээ зурах нь суралцахуйн үр дүн болно. Үүний тулд сурагчдад математик аргаар тооцоолоход төвөгтэй мөртлөө компьютерын тооцоолох хурдыг ашиглан бодож болох жишээнд тулгуурлан үр дүнгийн зүй тогтлыг илрүүлэх, бодит амьдралын асуудал шийдвэрлэх чадварыг хөгжүүлэх зорилгоор энэхүү хичээлийн арга зүйн санааг боловсруулсан болно.

1-2-р хичээл (2 цаг) Алгоритмын чанарууд, мэдээлэл зүйн бодлого гэж юу болох тухай, Програмчлалын хэлний тухай ойлголт, Small basic хэл түүнийажлын орчин

3-7-р хичээл (4 цаг) Тоон илэрхийлэлтэй ажиллах, шугаман алгоритмын бодлого, салаалсан, давталттай алгоритмын бодлогыг small basic хэл ашиглан бодож үр дүнг гарган авах

8-9-р хичээл (2 цаг) График зурах, давталт ашиглан график зурах, яст мэлхийн график


41

Давталт ашиглан график зурах хичээлийн шинэ санаа 40 минутТанин

мэдэхүйн үйлАрга зүйн санаа

Бодит загварыг сэдэж гаргах

Загварт зориулсан таамаг төсөөлөл гаргах

Асуудал, таамаглал дэвшүүлэх

Багш: Багш алхан хээний зураг үзүүлж хэрхэн зурах тухай асуудал дэвшүүлнэ. Алхан хээний хэсгийн зургийг харуулна?

(Агуулгын залгамж: Өмнөх хичээлүүдээр давталттай алгоритмын бодлогыг SMALL BASIC хэлээр хэрхэн бичихийг үзсэн мөн график объектыг ашиглан дүрс зурах аргыг сурсан байгаа. (СЗ-11.3д, 11.3е))

Багшийн асуулт: Сурагчид дараах алхан хээг дэвтэртээ харандаа шугам ашиглан, эсвэл компьютерт байгаа зураг зурах программ ашиглан хэр хурдан зурах вэ? Аль нь хялбар гэж бодсон аргаараа зурна уу.

Таамаглал дэвшүүлэх

Шинжлэн судлах ажлыг төлөвлөх

Баримт нотолгоо гаргах, тайлагнах

Ажиглалт, хэмжилт хийх

Тоон үр дүнг томьёололд оруулахБаримт нотолгоо ба үр дүнг нягтлах, үнэлэхМэдлэг, ойлголт

Аргачлал: Технологийн хичээлд хамгийн дуртай сайн зурдаг нэг сурагчийг сонгон гараар дэвтэрт нь, компьютерын хэрэглээний программ ашиглан хамгийн хурдан сайн зураг зурдаг сурагчаар программ дээр зуруулж уралдуулна. Ангийн сурагчдыг аль нь хурдан зурах вэ гэсэн асуултад дэвтэртээ хариулан бичихийг хүснэ.Хугацаа 5 минут:

Одоо өмнөх хичээлүүдэд үзсэн Small basic хэлэнд программ бичих чадвараа ашиглан хэрхэн зурж болох талаар хэлэлцүүлэг өрнүүлнэ.Хугацаа 2 минут

Гарч болох хувилбарыг дараах байдлаар таамаглаж байна. Магадгүй эхний хувилбар (С1) гараад өөр хувилбар гараагүй тохиолдолд багш программын шугаман алгоритм ашиглан бичиж ажиллуулж үр дүнг үзүүлсний дараа дүрсийг 2 ижил хэсэгт хуваан харуулаад эхний хэсгийг зураад параметрт давталтыг хоёр удаа гүйцэтгэх команд өгөхөд дүрс гарч болох талаар чиглүүлнэ. (Программыг бичиж өгөх)Шулуун дүрс зурах аргыг ашиглахын тулд өнцгийн цэгүүдийн геометр байр буюу координатуудын математик загварыг боловсруулах хэрэгтэй. Энэ нь математикийн хичээлтэй холбогдох интеграци болно. Математикийн багшийг урьж оролцуулж болно. Шугаман хувилбарыг тайлбарлуулахын тулд.


42

Тоон бодлого бодох

Эргэцүүлэн бодох, өөрийн бодлыг илэрхийлэх

Бодлогын үр дүнг хөрвүүлэн тайлбарлах

С1: Шууд цэгээс цэгийн хооронд шулуун дүрс зурах командыг ашиглан зурах .С2: Дүрсийг тодорхой тооны ижил хэсгүүдэд хувааж, давтан зурах замаар хийхС3: Дүрсийг давтагдаж болох хамгийн жижиг хэсэгт хуваан хүссэн тоогоороо давтан зурах.

Багшийн бодолт:Шугаман алгоритмаар

GraphicsWindow.PenColor = "Red"GraphicsWindow.PenWidth = 5x=10y=60 GraphicsWindow.DrawLine(10, 60, 60, 60) GraphicsWindow.DrawLine (60, 60, 60, 35) GraphicsWindow.DrawLine(60, 35, 10, 35) GraphicsWindow.DrawLine(10, 35, 10,10) GraphicsWindow.DrawLine(10, 10, 135,10) GraphicsWindow.DrawLine(135, 10, 135,35) GraphicsWindow.DrawLine(135, 35, 85,35) GraphicsWindow.DrawLine(85, 35, 85,60) GraphicsWindow.DrawLine(85, 60, 160,60) GraphicsWindow.DrawLine(160, 60, 210, 60) GraphicsWindow.DrawLine (210, 60, 210, 35) GraphicsWindow.DrawLine(210, 35, 160, 35) GraphicsWindow.DrawLine(160, 35, 160,10) GraphicsWindow.DrawLine(160, 10, 285,10)

Загварын үнэн зөв байдлыг шалгах

Загвараа ашиглаж тайлбар, таамаглал, шийдвэр, төлөвлөгөө гаргахХандлага, идэвхТуршилт төлөвлөх

GraphicsWindow.DrawLine(285, 10, 285,35) GraphicsWindow.DrawLine(285, 35, 235,35) GraphicsWindow.DrawLine(235, 35, 235,60) GraphicsWindow.DrawLine(235, 60, 310,60) GraphicsWindow.DrawLine(310, 60, 360, 60) GraphicsWindow.DrawLine (360, 60, 360, 35) GraphicsWindow.DrawLine(360, 35, 310, 35) GraphicsWindow.DrawLine(310, 35, 310,10) GraphicsWindow.DrawLine(310, 10, 435,10) GraphicsWindow.DrawLine(435, 10, 435,35) GraphicsWindow.DrawLine(435, 35, 385,35) GraphicsWindow.DrawLine(385, 35, 385,60) GraphicsWindow.DrawLine(385, 60, 460,60) GraphicsWindow.DrawLine(460, 60, 510, 60) GraphicsWindow.DrawLine (510, 60, 510, 35) GraphicsWindow.DrawLine(510, 35, 460, 35) GraphicsWindow.DrawLine(460, 35, 460,10) GraphicsWindow.DrawLine(460, 10, 585,10) GraphicsWindow.DrawLine(585, 10, 585,35) GraphicsWindow.DrawLine(585, 35, 535,35) GraphicsWindow.DrawLine(535, 35, 535,60) GraphicsWindow.DrawLine(535, 60, 610,60)


43

Багшид өгөх зөвлөмж: Давталттай алгоритм руу шилжүүлэхийн тулд координатуудын тоон утгуудыг хувьсагч руу шилжүүлэх хэрэгтэй. Тодорхой зүй тогтлоор утгууд өөрчлөгдөж байгааг тайлбарлах.Багшийн бодолт: Давталттай алгоритмаар

GraphicsWindow.PenColor = "Red"GraphicsWindow.PenWidth = 5x=10y=60For i=1 To 2 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x+50, y) x=x+50 GraphicsWindow.DrawLine (x, y, x, y-25) y=y-25 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x-50, y) x=x-50 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x,y-25) y=y-25 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x+125,y) x=x+125 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x,y+25) y=y+25 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x-50,y) x=x-50 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x,y+25) y=y+25 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x+75,y) x=x+75 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x+50, y) x=x+50 GraphicsWindow.DrawLine (x, y, x, y-25) y=y-25 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x-50, y) x=x-50 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x,y-25) y=y-25 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x+125,y) x=x+125 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x,y+25) y=y+25 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x-50,y) x=x-50 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x,y+25) y=y+25 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x+75,y) x=x+75EndFor


44

Сурагчийн бодолт:GraphicsWindow.PenColor = "Red"GraphicsWindow.PenWidth = 5x=10y=60For i=1 To 4 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x+50, y)

x=x+50 GraphicsWindow.DrawLine (x, y, x, y-25) y=y-25 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x-50, y) x=x-50 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x,y-25) y=y-25 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x+125,y) x=x+125 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x,y+25) y=y+25 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x-50,y) x=x-50 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x,y+25) y=y+25 GraphicsWindow.DrawLine(x, y, x+75,y) x=x+75

EndFor

Багш: Сурагчдын хийсэн 4 хэсгээс бүрдсэн алхан хээг 10 хэсгээс бүрдсэн алхан хээ болгон өөрчлөх даалгавар өгнө. Багшийн бататгах асуулт 1: С1, С2, С3 -Үр дүн нь ижил боловч программын бичиглэлийн урт харилцан адилгүй байна. Энэ нь программ зохиогчид ямар давуу талыг бий болгож байна вэ?. Сурагчдаас өгөх хариулт: Давталт ашиглах нь программыг бичих хугацааны хувьд бага байгаараа давуу талтай.Багшийн бататгах асуулт 2: Олон жижиг хэсгээс бүрдсэн хээг зурахад програмчлалын хэл ашиглах нь ямар давуу талыг бий болгож байна вэ?Сурагчдаас өгөх хариулт: Үр дүн болох зураг нь маш хурдан зурагдаж байна.Дүгнэлт: Гараар зурсан сурагч илүү хурдан зурсан боловч, программ дээр зурсан сурагч copy, paste командыг ашигласан бол илүү хурдан зурах байлаа. Харин зурах дүрсийн хэмжээ их олон хэсгээс бүрдэж байвал програмчлалын хэл ашиглах нь илүү үр дүнтэй байлаа гэдгийг ойлгосон байх.Анхаарах зүйлс: Шугаман алгоритмыг хэрэгжүүлэхэд цэгийн координатуудыг олохдоо цаг их орохыг анхаарч багш өөрөө өмнө нь сайн тооцоолж ойлгосны дараа сурагчиддаа математик загварыг нь ойлгуулах, давталтыг нөхцөлт давталтаар хийж болохыг үзүүлэх, цаг илүү гарвал үзүүлэх бодлогын жишээг бэлэн болгосон байхЖишээ нь: Хаан бугуйвч, хатан сүйх дүрсийг зурах программыг давталтаар үргэлжлүүлэн хээ үүсгэх программыг бичиж үзүүлэх


45

ДӨРӨВ. ОНОШИЛГООНЫ ҮР ДҮНД ҮНДЭСЛЭН ЗАЙЛШГҮЙ БАТАТГАХ АГУУЛГА, СУРАГЧДЫН СУРАХ АРГА БАРИЛЫГ ХИЧЭЭЛИЙН ТӨЛӨВЛӨЛТӨД ТУСГАН

ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ МЕНЕЖМЕНТ

Сургалтын хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн нэг тулгуур нь орон нутгийн болон сургуулийн хөгжилтэй уялдсан өөрийн онцлог бүхий менежмент юм.Зорилго: Сурагчдын оношилгооны үр дүнд үндэслэн 9 дүгээр сарын сүүлийн 7 хоногт зохион байгуулах хичээл сургалтын агуулгыг тогтоох, цаашид сургалтын тасралтгүй үйл ажиллагааг сургуулийн менежментээр дэмжих чиглэлийг энэхүү хэсэгт тусгав.

Судлагдахууны агуулга, арга зүйг бататгах менежментСудлагдахуун бүрийн онцлогийг тусгасан агуулга, арга зүйн зөвлөмжийг багш нар хэрэгжүүлэхэд нэг сурагчид үүсэж болзошгүй ачааллыг тооцох ажлын менежмент зайлшгүй хэрэгтэй болж байна. Үүний тулд сургалтын менежер, ЗАН хамтран багш болон бага, дунд, ахлах ангийн нэгж сурагчид үүсэх ачааллын төлөв1-ийг гаргана. Үүний тулд:1. Оношилгоо хийх, оношилгооны үр дүнд дүн шинжилгээ хийх;2. Зөвлөмжид тусгасан агуулга, арга зүйн дагуу хичээл, сургалтыг зохион байгуулах;3. Оношилгооны үр дүнд үндэслэн сургууль, багш хамтран хичээл, сургалтыг цаашид төлөвлөн

хэрэгжүүлэх агуулга, арга зүйн чиглэлийг авч үзэх хэрэгцээтэй болж байна.

Оношилгоо хийх, оношилгооны үр дүнд дүн шинжилгээ хийх;Сурагчийн оношлогоо нь теле хичээлийн тэмдэглэл, даалгавар гүйцэтгэсэн байдал, теле хичээлээр эзэмшсэн мэдлэг, чадвар, хандлага, сурах арга барилыг авч үзэх талаар бид зөвлөмжид тусгасан.

Теле хичээлийн тэмдэглэл, даалгаврыг нөхөж хийхийг зөвлөмжлөөгүй болно.

Сургалтын менежер, багшийн анхаарах зүйлс:Зөвлөмжийг сургуулийн онцлог, багшийн нөөц, сурагчийн онцлог зэргийг харгалзан төлөвлөлт, хэрэгжилт, үр дүнг тооцохдоо уян хатан, бүтээлчээр хэрэгжүүлнэ. 1. Хичээл бүрийн төлөвлөлт, бэлтгэлийг бүрэн хангасан байх ёстой.2: Сурагчдын хоцрогдлыг гэрийн даалгавраар нөхөхгүй. Харин бататгах хичээлийн агуулга, арга зүй

нь танхимын хичээлд ногдох цагт нягт төлөвлөгдөн, хэрэгжинэ.

4.2. Зөвлөмжид тусгасан агуулга, арга зүйн дагуу хичээл, сургалтыг зохион байгуулах;ЗАН, мэргэжлийн багш нар зөвлөмжийг сургалтын хөтөлбөртэй уялдуулж уншиж судална.Бага, дунд, ахлах ангийн багш нар сургалтын менежертэй хамтарч зөвлөмжийг хэрэгжүүлэх талаар хэлэлцүүлэг хийнэ. Хэлэлцүүлэгт дараах зүйлсийг харгалзана. Үүнд:

• Сургуулийн ээлжийн байдал• Нэг багшид ногдох сурагчийн дундаж тоо• Анги, кабинет, лабораторийн хүртээмж• Сургалтын хэрэглэгдэхүүний хүртээмж, хангалт• Мэргэжлийн багшийн нөөц, хамтын ажиллагаа зэрэг болно.

Теле хичээл нь багш төвтэй явагдсан тул багш зөвлөмжид тусгасан агуулга, арга зүйгээр танхимын хичээлийг сурагч төвтэй зохион байгуулах бэлтгэлийг сайтар хангана.Сургуулийн удирдлага өмнөх ангийн хичээлийн агуулгыг бататгах хугацаа (9 дүгээр сар)-нд сургалтыг танхимд төдийгүй танхимын бус хэлбэрээр зохион байгуулах нөхцөл боломжийг бүрдүүлнэ. Мэргэжлийн багш нар хамтарч хичээл сургалтыг зохион байгуулахад дэмжлэг үзүүлнэ.

Багш нарыг хичээл сургалтын үйл ажиллагаанаас хөндийрүүлэхгүй байх менежментийг хэрэгжүүлнэ.

1 Танхимын цаг болон гэрийн даалгавар гүйцэтгэхэд ногдох нийт цаг, өдөр болон долоо хоногт хуваарилагдах байдал


46

Сургалтын менежер онцгой нөхцөл байдал үүссэнтэй холбоотойгоор зөвлөмжийг хэрэгжүүлэхүйц түр хугацааны хичээлийн хуваарийг мөрдөж болно.

4.3. Оношлогооны үр дүнд үндэслэн сургууль, багш хамтран хичээл, сургалтыг цаашид төлөвлөн хэрэгжүүлэх агуулга, арга зүйСурагчийн хөгжлийн онцлогийг харгалзан хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх Зөвлөмжид санал болгосон рубрикийг ашиглан сурагчийн даалгаврын гүйцэтгэлийн ялгаатай байдал, тухайлбал: суурь чадварын онцлог, мэдлэг, чадвар эзэмшилтийн түвшин, сурах арга барил, бие бялдрын хөгжлийн ялгаатай байдал зэргийг харгалзан сурагчдын хөгжлийг дэмжинэ. Үүнд:Суурь боловсролын түвшинд суралцаж буй 11-14 насны сурагчдын танин мэдэхүй, нийгэмшил, бие бялдрын онцлог2

Танин мэдэхүй Нийгэмшил Бие бялдрын хөгжилМэдээллийг хүртэхдээ ерөнхийд нь хүртэх хандлагатай байгаа учир дасгал даалгавраа бүтээлчээр гүйцэтгэх чадварыг нь дэмжих үүднээс дасгал даалгаврыг олон янзын аргаар шийдэх бүтээлч хялбар аргуудыг хэрэглэж хүүхэд дуурайлган хийх үйлийг хийлгэх.Ойлголт, ухагдахуун, нэр томьёоны гол утга санааг бодит энгийн жишээн дээр энгийн үг, хэллэгээр тайлбарлахад байнга анхаарах, (жишээ нь, перпендикуляр шулуун, паралель шулууныг амьдрал дээр байгаа зүйлүүдээс жишээ татаж тайлбарлан суурь ойлголтыг эхлээд өгөх нь юмсын гол шинжийг ойлгох, аажимдаа хийсвэр сэтгэхүй хөгжих суурь болж өгдөг.) Ухагдахуун ойлголт бүрийн гол шинж, туслах шинжийг тайлбарлан эзэмшүүлэх үйлийг хийлгэх. Нарийн мэдээлэл агуулсан байнга хэрэглэдэггүй үг хэллэгтэй мэдээллийг утгачлан тогтоох нь сул байгаа учир богино хэмжээний эхийг уншуулах, ойлгосноо товчхоноор тэмдэглэх, түүнийгээ хараад уншсан зүйлийн агуулгыг ярих үйлийг хийлгэх нь анхаарал, бүтээлч чадвар, хэл ярианы чадварыг хөгжүүлж байгааг анхаарахТэмдэг нэр, салаа утгатай үгийн нөөц сул байгаа тул үгийн утгыг тайлбарлах, өөрсдөөр нь олуулах тайлбарлуулах үйлдлийг хийхЭнгийн богино өгүүлбэрээр ярьдаг. “бөгөөд, гэвч, учраас, боловч, миний бодлоор” гэх мэт холбоос хэрэглэсэн нийлмэл өгүүлбэрийг бараг хэрэглэхгүй байгааг анхаарч Санаагаа бүтэн өгүүлбэрээр илэрхийлэх, учир шалтгаанд нь дэлгэрэнгүй оновчтой илэрхийлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх

Өөртөө итгэх итгэл, өөрийгөө үнэлэх нь эерэг байгаа учир бусдыг үнэлдэг хүндэлдэг болгохНийцтэй, нөхөрсөг, бусадтай харилцах, хамтрах сонирхол сайтай байгаа учир найз нөхдөө хэрхэн сонгох талаар хамтран ярилцдаг байх,Өсвөр насанд бусдыг хүлээн зөвшөөрөх нь буурч, шүүмжлэлтэй хандлагатай байгааг анхаарч сургамж зөвлөлгөөг өгдөг байх,Өсвөр насанд эцэг эхтэйгээ дотно харилцах нь суларсан учир эцэг эх, асран хамгаалагчтайгаа хэрхэн ойлголцох талаар хамтран ярилцах,Багшийн зүгээс сурагчидтай ажил хэрэгч, нөхөрсөг харилцаатай байхАмжилтыг нь хөхүүлэн урамшуулах, ялгавартай хандлагыг харуулахгүй байхАнги дотор зөрчил үүссэн тохиолдолд хэн нэгнийг “ялагч” мэтээр асуудлыг шийдвэрлэх, тийнхүү сэтгэгдэл үүсэхээс зайлсхийхХувь хүний өрсөлдөөнийг дэмжихээс зайлсхийх, бусад хүүхдэд бусдаас дутуу, юу ч чаддагүй гэх зэргээр өөрийгөө үнэлэхээс урьдчилан сэргийлэх11-12 насанд хүүхэд дунд ангид дэвших, шилжилтийн насны эхэн үетэй холбоотойгоор түгших, дасан зохицох чадвар сул байх, зан төлөвийн хувьд тогтворгүй болох гэх мэт зан үйл ажиглагдах тул багшийн зүгээс мэдрэмжтэй хандах, дасан зохицох чадварыг нь дэмжих үйлийг тогтмол анхаарч сурах арга барилыг олгох

Бие махбодийн өсөлт хөгжил болон бэлгийн бойжилт хурдсана.10-12 насанд охид илүү өндөр, 14 наснаас эхлэн хөвгүүд өндөр Охидын биеийн жин 11-14 насанд, хөвгүүдийн биеийн жин 13-15 насанд нэмэгдсэн. 12 наснаас эхлэн суурь боловсролын түвшинд хүүхдүүдийн хурд саарсанХөвгүүдийн хүчний чанар анги ахих тусам нэмэгдсэн, охидынх 12 наснаас тогтворжсонБагаар хамтарч ажиллах чадварыг нь дэмжихдээ хүүхдийн чадварыг нь харгалзан багт хуваах, баг даалгаврыг гүйцэтгэхдээ баримтлах дүрэмтэй байх нь нийгэмшлийн үзүүлэлтэд нөлөөлнө.Дасгалыг нэрлэх, бие бялдрын хөгжил, эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөөг нь бүтэн өгүүлбэрээр тайлбарлахад нь анхаарах нь сурагчдыг санаагаа бүтэн өгүүлбэрээр илэрхийлэх чадварт бусад багштай хамтран ажиллах боломж бүрдүүлнэ.

2 Монголын хүүхэд залуучуудын хөгжлийн шалгуурыг сургалтын практикт нэвтрүүлэх нь төслийн судалгааны үр дүнд тулгуурлан боловсруулав.


47

Бүрэн дунд боловсролын түвшинд суралцаж буй 15-17 насны сурагчдын танин мэдэхүй, нийгэмшил, бие бялдрын онцлог3

Танин мэдэхүй Нийгэмшил Бие бялдрын хөгжил

Богино хугацаанд нарийн агуулгатай мэдээллийг тогтоох чадвар сул байгаа учир мэдээллийг гүйлгэн уншиж утга агуулгыг нь тогтоох үйлийг олон давталттайгаар хийлгэх Мэдээллийн утга санааг ойлгохдоо нийтлэг шинжээр нь харьцуулах чадвар нь хангалтгүй байгаа учир утгачлан тогтоох чадварыг нь түлхүү дэмжихМатематикийн энгийн тооцоолох чадвар буюу хийсвэр сэтгэхүйн даалгаврыг дундаж түвшинд гүйцэтгэж байгаа учир бодлого дасгалыг хөнгөнөөс хүнд даалгавар гүйцэтгүүлэх замаар дэмжих Мэдээллийг дотоод мөн чанар, учир шалтгаанд нь сэтгэж харьцуулан ойлгох чадвар хангалтгүй байгаа учир асуудал дэвшүүлэн шийдвэрлэх хэд хэдэн аргатай дасгал даалгавар өгч ажиллуулахТоон үйлдлийг тодорхой дэс дарааллаар бодох, бодолтоо тайлбарлах, өөрийн хувилбараар бодлого бодох чадварыг хөгжүүлэхийн тулд бодолтыг үгээр бүрэн тайлбарлах, хамтран тайлбарлах арга хэрэглэхХэл, уран зохиол нийгмийн судлагдахуунаар ухагдахуун, ойлголтыг ижил төсөөтэй шинжээр нь ангилах, гол шинжийг нь олох, ухагдахуун нэр томъёог тодорхойлох логик чадварыг төлөвшүүлэх даалгавар хийлгэхСанаагаа илэрхийлэх тухайд, гүйцэд, өөрийн үгээр оновчтой ярих үйлд чиглүүлэх, шинжлэх ухааны нэр томьёо, мэргэжлийн үг хэллэг ашиглан тодорхой дэс дараалалтайгаар санаагаа илэрхийлэх, ба, бөгөөд, гэвч, учир гэх мэт холбоос бүхий нийлмэл өгүүлбэр хэрэглэн ярьж тайлбарлуулах үйлийг хийлгэхШинжлэх ухааны ойлголт, ухагдахуун, тодорхойлолтыг бодит нөхцөлд харьцуулан, энгийнээр тайлбарлах нь хийсвэр сэтгэхүйн хөгжлийг дэмжинэ

Өөртөө итгэх итгэл, өөрийгөө үнэлэх нь эерэг шинжтэй болох ч өөртөө итгэх итгэл нь буурах талтай тул амжилтыг нь урамшуулахНийгмийн хэм хэмжээг даган биелүүлэх, бусдад хүндэтгэлтэй хандах боломж олгох, дүгнэлт хийлгэх, санагаа илэрхийлэх хэлэлцүүлэг хийхӨөрийн байр сууринаас асуудалд хандах нь илэрхий сайжирах боловч өөртөө итгэх итгэл нь буурах талтай тул амжилтыг нь урамшуулах асуудал дэвшүүлсэн хэлэлцүүлэг зохион байгуулахГанцаардмал зожиг хандлагатай байж болох тул ганцаарчилсан болон багийн дасгал даалгаврыг гүйцэтгүүлэхдээ биеийн тамирын хичээл болон бусад хичээлтэй холбож багаар ажиллуулахБие даасан байдлыг нь хүндэтгэх, тохуурхсан харилцааны өнгө аясыг харуулахаас зайлсхийх энэ нь ямар хор уршигтай байж болохыг харилцан ярилцахСэтгэлийн хөдөлгөөн, зан төлөвийн илрэлд хүндэтгэлтэй хандах, шүүмжлэх байр сууринаас хандахгүй байхад анхаарах

Бие бялдрын өсөлт эрчимтэй хөгжилт буурдаг үе учир ачааллыг тохируулан дасгал гүйцэтгүүлэх15- 17 насанд булчингийн хөгжил, хүч чадал ихээр нэмэгдэж, нас ахих тутам охид хөвгүүдийн булчингийн хүч чадлын зөрүү 8-10 кг болно. 15 - 16 насанд өсвөр үеийнхний гүйлтийн хурдны хөгжил тогтворждог.

15-17 насанд хөвгүүдийн хурд нэмэгдсэн байна.

17 ба түүнээс дээш насанд охидын тэсвэрт чанар хангалтгүй байгаа учир хөгжүүлэхэд анхаарах

Биеийн булчингийн хүчийг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн хэрэгсэлтэй дасгал хөдөлгөөн олон давталтайгаар хийлгэхХүүхдийн хурд тэсвэрийг хөгжүүлэх дасгал хөдөлгөөнийг тоглоом, уралдааны аргаар хичээлийн элементэд оруулах, Буухиа тоглоомыг хичээлдээ өргөнөөр хэрэглэх Багийн ганцаарчилсан спортын төрөл, тоглоомын дадал чадварыг олгохын тулд техник эзэмших олон янзын үйлдлийг хийх, эдгээр нь хүүхдийн сонирхлыг татахуйц байх, хэт ачаалахаас зайлсхийхОхидын биеийн тамирын хичээлийн оролцоог нь сайжруулах Сурагчдад бэртэл гэмтлийн үед үзүүлэх анхан шатны мэдлэг олгоход анхаарахХөдөлгөөний дутагдлын талаар ойлголт мэдлэг олгох, өдөр тутам дасгал хөдөлгөөн хийх соёл, дадлыг төлөвшүүлэхэд анхаарах

Тусгай хэрэгцээт боловсрол шаардлагатай сурагч (хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд, суралцахуйн бэрхшээл, зан төлөвийн өөрчлөлт, анхаарлын хэт идэвхижилттэй хүүхэд) суралцдаг бол тухайн сурагчийн хөгжлийн (өөртөө үйлчлэх чадвар, хэл яриа-танин мэдэхүй, бие бялдар-хөдөлгөөн, харилцаа-нийгэмшлийн чадвар) түвшний оношлогоо хийнэ. Оношлогооны үр дүнд үндэслэн тухайн сурагч ЕБС-ийн сургалтын хөтөлбөр ба ганцаарчилсан сургалтын төлөвлөгөө (БСШУС-ын сайдын 2018 оны А/155) -р суралцах эсэхийг шийдвэрлэнэ.

Сургуулийн удирдлага, багш нарын хамтын ажиллагаанд анхаарах зүйлс:• Сурагчдын оношлогоог багш нар хамтран хийх менежментийг хэрэгжүүлэх;• Оношлогооны мэдээллийн сан бүрдүүлэх, үр дүнд шинжилгээ хийхэд хамтарч,цаг ашиглах

3 Монголын хүүхэд залуучуудын хөгжлийн шалгуурыг сургалтын практикт нэвтрүүлэх нь төслийн судалгааны үр дүнд тулгуурлан боловсруулав.


48

боломжийг бүрдүүлэх (оношлогоонд зориулсан сурагчдын нэрсийг дахин давтан шивэхгүй байх);

• Багш нар боломжтой цагаараа (цонхтой цаг) бусад багшийн хичээл, сургалтад дэмжлэг үзүүлэх менежментийг хэрэгжүүлэх;

• Сургалтын хэрэглэгдэхүүнийг хамтран бэлтгэх, хэрэглэгдэхүүний нэгдсэн сан бүрдүүлэх менежментийг хэрэгжүүлэх;

• Бүлэг сэдвийн үнэлгээний даалгаврын сан бүрдүүлэхэд багш нар хамтран ажиллах нөхцөл бүрдүүлэх,

• Теле хичээл үзэж чадаагүй, хөдөө мал дээр байсан сурагчдад зориулсан дэмжлэгийг хичээлийн жилийн туршид тусгайлан хэрэгжүүлэхдээ дотуур байрын багш болон эцэг эхчүүдтэй хамтран ажиллах,

• Дотуур байранд амьдардаг сурагчдад зориулсан хөгжүүлэх үйл ажиллагаанд багш нарыг татан оролцуулах менежментийг хэрэгжүүлэх,

• Багш, эцэг эхчүүдийн хамтын ажиллагааг үүссэн нөхцөл байдалтай холбоотойгоор тусгайлан авч үзэж, зөвлөмжид тусгасан чиглэлийг хэрэгжүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлэх зэрэг болно.

Багш нар, эцэг эхийн хамтын үйл ажиллагаанд анхаарах зүйлс:Эцэг эх, асран хамгаалагчийн энэхүү эерэг туршлагыг судалж, цаашид хүүхдийн сурах арга барил, мэдлэг, чадвар эзэмших үйл ажиллагаанд гэр бүл, олон нийтийн оролцоо, сургууль, багш нартай хамтран ажиллах боломжийг бүрдүүлж ажиллана. Гэсэн хэдий ч тэдэнд тодорхой хэмжээгээр ачаалал үүссэнийг тооцож, цаашид хүүхдийнхээ хөгжил, боловсролыг өдөр тутам дэмжих мэдээлэл, арга зүйгээр хангахад багш нарын үүрэг роль тод болсон энэ үед бид хамтын ажиллагааг мэргэжлийн түвшинд хэрэгжүүлэх шаардлагатай болсон. Үүний тулд:

• Сурагчдын оношлогоог хэрхэн хийсэн, суурь чадвар, мэдлэг,чадварын түвшин, сурах арга барилын онцлог ямар байгаа талаар мэдээллээр хангах,

• Оношилгооны үр дүнтэй холбоотой хүүхдэдээ эцэг эхчүүд гэр бүлийн нөхцөлд ямар дэмжлэг үзүүлэх талаар багш нар хамтран зөвлөгөө өгөх,

• Оношилгооны үр дүнд тулгуурлан хичээл сургалт өмнө хэрэгждэг байснаас ямар онцлогтой хэрэгжих (сурагч, багшийн аль алинийх нь ачаалал зохих хэмжээгээр нэмэгдсэн) талаар мэдээллийг хүргүүлж, эцэг эхээс дэмжлэг авах,

• Эцэг эхийн хурлыг хичээлийн жил эхэлмэгц, оношилгооны үр дүнг гарсны дараа хийх, мөн сарын дараа сурагчийн хөгжилд ямар ахиц гаргасан талаар мэдээлэл өгөх хурлыг дахин хийх хэрэгтэй.

РГАРИРГИИГ - mier.mnНэгж: Програмчлалын үндэс.....40. 2 ДӨРӨВ....

Documents