neeku na lekha 05-02-2016thraithashakam.org/publications/telugu/pdf/neeku-naa...î hê ˝Òk
TRANSCRIPT
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK01 02
Á|ü#·T]+∫q yês¡T
Ç+<ä÷ C≤„qy~ø£(Estd. in 1978 - Regd.No.: 168/2004)
Á‹eT‘· @¬ø’ø£ >∑Ts¡Te⁄
Ä<Ûë´‹àø£ kÕÁe÷»´ #·Áø£e]Ô, (64) #·‘·Twü cÕ˜~Ûø£ Á>∑+<∏äø£s¡Ô
Ç+<ä÷ C≤„q <Ûäs¡àÁ|ü<ë‘·, dü+#·\Hê‘·àø£ s¡#·sTT‘·, Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Ä~ø£s¡Ô
lll Ä#ês¡ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
s¡#·sTT‘·
Å‘Ó’‘· Xø£eTT`37 Á|ü<∏äeT eTTÁ<äD : |òæÁãe]`2016
Á|ü‘·T\T : 1000 yÓ\ : 60/`
˙≈£î Hê ÒK
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Hê‘·àø£, Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Á|ü#·Ts¡D\T
01) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·.
02) Ä<Ûë´‹àø£ Á|üXï\T`»yêãT\T.
03) <Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
04) Ç+<äT‘·«eTTqT ø±bÕ&ÉT<ë+.
05) j·T»„eTT\T (ì»e÷`nã<ä›e÷?).
06) <äj·÷´\`uÛÑ÷‘ê\j·T<ës¡údü+|òüT≥q\T.
07) dü‘ê´H«wæ ø£<∏ä.
08) eT+Á‘·eTT`eTVæ≤eT (ì»e÷`nã<ä›e÷?).
09) lø£èwüßí&ÉT <e⁄&Ü, uÛÑ>∑e+‘·T&Ü.
10) ^‘ê |ü]#·j·TeTT (‘Ó/Ç).
11) ø£*j·TT>∑eTT (m|üŒÏø° j·TT>±+‘·eTT ø±<äT).
12) »qq eTs¡D dæ<ë∆+‘·eTT.
13) eTs¡D s¡Vü≤dü eTT.
14) |ü⁄qs¡®qà s¡Vü≤dü eTT.
15) Å‘Ó’‘êø±s¡ s¡Vü≤dü eTT (Å‘Ó’‘êø±s¡ u…s¡Tà&Ü).
16) ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
17) kÕyÓT‘·\ C≤„qeTT.
18) bı&ÉT|ü⁄ ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
19) ‘·‘·Ô«eTT\ C≤„qeTT.
20) ‹≥¢ C≤„qeTT`ByÓq\ nC≤„qeTT.
21) ^‘·+`^‘· (bÕ≥\ C≤„qeTT).
22) ‘·‘êÔ«s¡ú u§eTà\ C≤„qeTT.
23) <yê\j·T s¡Vü≤dü eTT\T (‘Ó/Ç/ø£).
24) Ç+<ä÷ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\T.
25) eTq |ü+&ÉT>∑\T (m˝≤ #j·÷˝À ‘Ó\TkÕ?).
26) CÀ´‹wü XÊÅdüÔeTT (XÊÅdüÔe÷`nXÊÅdüÔe÷?).
27) ‘·*¢ ‘·+Á&ç.
28) >∑Ts¡T ÁbÕs¡úHêeT+»].
29) Å‘Ó’‘êsê<Ûäq.
30) düe÷~Û.
31) Á|üuÀ<Ûä.
32) düTuÀ<Ûä.
33) Á|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
34) düTÁ|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
35) dæ\Te <e⁄&Ü?
36) <e⁄ì >∑Ts¡TÔ 963.
37) eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
38) Ç+<äTe⁄ Ŭø’düÔe⁄&Ü?
39) Ä‘·à*+>±s¡úeTT.
40) HêdæÔ≈£î\T`ÄdæÔ≈£î\T.
41) >∑T‘êÔ.
42) Á|üuÀ<Ûä ‘·s¡+>±\T.
43) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
44) s¡÷|üeTT e÷]q ^‘·.
45) Á<ë$&É Áu≤Vü≤àD.
46) rs¡TŒ.
47) ø£s¡à |üÁ‘·eTT.
48) Á|üeø£Ô\T mes¡T?
49) <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT @~?
50) yês¡Ô≈£î&ÉT`es¡Ô≈£î&ÉT.
51) <e⁄ì ∫Vü≤ïeTT.
52) @~ ì»yÓTÆq C≤„qeTT?
53) ì>∑÷&ÛÉ ‘·‘êÔ«s¡ú uÀ~Ûì.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK01 02
Á|ü#·T]+∫q yês¡T
Ç+<ä÷ C≤„qy~ø£(Estd. in 1978 - Regd.No.: 168/2004)
Á‹eT‘· @¬ø’ø£ >∑Ts¡Te⁄
Ä<Ûë´‹àø£ kÕÁe÷»´ #·Áø£e]Ô, (64) #·‘·Twü cÕ˜~Ûø£ Á>∑+<∏äø£s¡Ô
Ç+<ä÷ C≤„q <Ûäs¡àÁ|ü<ë‘·, dü+#·\Hê‘·àø£ s¡#·sTT‘·, Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Ä~ø£s¡Ô
lll Ä#ês¡ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
s¡#·sTT‘·
Å‘Ó’‘· Xø£eTT`37 Á|ü<∏äeT eTTÁ<äD : |òæÁãe]`2016
Á|ü‘·T\T : 1000 yÓ\ : 60/`
˙≈£î Hê ÒK
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Hê‘·àø£, Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Á|ü#·Ts¡D\T
01) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·.
02) Ä<Ûë´‹àø£ Á|üXï\T`»yêãT\T.
03) <Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
04) Ç+<äT‘·«eTTqT ø±bÕ&ÉT<ë+.
05) j·T»„eTT\T (ì»e÷`nã<ä›e÷?).
06) <äj·÷´\`uÛÑ÷‘ê\j·T<ës¡údü+|òüT≥q\T.
07) dü‘ê´H«wæ ø£<∏ä.
08) eT+Á‘·eTT`eTVæ≤eT (ì»e÷`nã<ä›e÷?).
09) lø£èwüßí&ÉT <e⁄&Ü, uÛÑ>∑e+‘·T&Ü.
10) ^‘ê |ü]#·j·TeTT (‘Ó/Ç).
11) ø£*j·TT>∑eTT (m|üŒÏø° j·TT>±+‘·eTT ø±<äT).
12) »qq eTs¡D dæ<ë∆+‘·eTT.
13) eTs¡D s¡Vü≤dü eTT.
14) |ü⁄qs¡®qà s¡Vü≤dü eTT.
15) Å‘Ó’‘êø±s¡ s¡Vü≤dü eTT (Å‘Ó’‘êø±s¡ u…s¡Tà&Ü).
16) ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
17) kÕyÓT‘·\ C≤„qeTT.
18) bı&ÉT|ü⁄ ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
19) ‘·‘·Ô«eTT\ C≤„qeTT.
20) ‹≥¢ C≤„qeTT`ByÓq\ nC≤„qeTT.
21) ^‘·+`^‘· (bÕ≥\ C≤„qeTT).
22) ‘·‘êÔ«s¡ú u§eTà\ C≤„qeTT.
23) <yê\j·T s¡Vü≤dü eTT\T (‘Ó/Ç/ø£).
24) Ç+<ä÷ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\T.
25) eTq |ü+&ÉT>∑\T (m˝≤ #j·÷˝À ‘Ó\TkÕ?).
26) CÀ´‹wü XÊÅdüÔeTT (XÊÅdüÔe÷`nXÊÅdüÔe÷?).
27) ‘·*¢ ‘·+Á&ç.
28) >∑Ts¡T ÁbÕs¡úHêeT+»].
29) Å‘Ó’‘êsê<Ûäq.
30) düe÷~Û.
31) Á|üuÀ<Ûä.
32) düTuÀ<Ûä.
33) Á|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
34) düTÁ|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
35) dæ\Te <e⁄&Ü?
36) <e⁄ì >∑Ts¡TÔ 963.
37) eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
38) Ç+<äTe⁄ Ŭø’düÔe⁄&Ü?
39) Ä‘·à*+>±s¡úeTT.
40) HêdæÔ≈£î\T`ÄdæÔ≈£î\T.
41) >∑T‘êÔ.
42) Á|üuÀ<Ûä ‘·s¡+>±\T.
43) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
44) s¡÷|üeTT e÷]q ^‘·.
45) Á<ë$&É Áu≤Vü≤àD.
46) rs¡TŒ.
47) ø£s¡à |üÁ‘·eTT.
48) Á|üeø£Ô\T mes¡T?
49) <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT @~?
50) yês¡Ô≈£î&ÉT`es¡Ô≈£î&ÉT.
51) <e⁄ì ∫Vü≤ïeTT.
52) @~ ì»yÓTÆq C≤„qeTT?
53) ì>∑÷&ÛÉ ‘·‘êÔ«s¡ú uÀ~Ûì.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK03 04
01. dü+‘·ø£eTT.
02. kÕ+Á|ü<ëj·TeTT.
03. Å‘Ó’‘·X¯ø£eTT.
04. ø√&ç|ü⁄+E`bÕ<äs¡düeTT.
05. j·TT>∑eTT`jÓ÷>∑eTT.
06. HÓ’»+`düVü≤»+.
07. Ä‘·à≈£î yÓ+Á≥Tø£ >∑Ts¡TÔ.
08. ô|’‘· +`ôd’‘· +.
09. XË’eeTT`yÓ’wüíeeTT.
10. Ç+<ä÷eTVü‰düeTTÁ<äeTT.
11. düèwæ düèwæø£s¡Ô.
12. ø±j·T`|ü+&ÉT`ø±j·T.
13. C≤„qeTT`$C≤„qeTT.
14. yês¡ e÷dü e‘·‡s¡.
15. ùd≈£Le*`≈£L*ùdyê.
16. <Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
17. @ø˘ìs¡+»Hé n\ø˘ìs¡+»Hé.
18. >∑Ts¡Te⁄ Òì $<ä Á>∑T&ç¶$<ä .
19. ã≥º‘·\.
20. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT.
21. Á<ë$&ÉT\T`Äs¡T´\T.
22. Á|üuÛÑTe⁄`Á|üuÛÑT‘·«+.
23. uÛÑ÷‘·+`eTVü‰uÛÑ÷‘·+.
24. Á|üuÛÑT`Á|ü».
25. j·÷<äyé.
26. |ü⁄düÔø£eTT`Á>∑+<∏äeTT.
27. yÓ\T>∑Tã+≥T.
28. Á|üø£è‹`$ø£è‹.
29. e÷≥`eT+<äT.
30. @ø£‘· @ø±Á>∑‘·.
31. Vü≤]ø±\T`Vü≤s¡#˚sTT.
32. |ü⁄≥º>√dæ yÓTT\Á‘ê&ÉT.
33. 1 2 3 >∑Ts¡TbÂs¡í$T.
34. #·eT‘êÿs¡ Ä‘·à.
35. ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT.
36. e÷j·T≈£î&ÉT`ne÷j·T≈£î&ÉT.
37. eTs¡DeTT`X¯Øs¡eTT.
38. m<äMT<äeTTÁ<ä ‘·*¢ ‘·+Á&ç >∑Ts¡TÔ.
39. ~«rj·TT&ÉT`n~«rj·TT&ÉT.
40. ãj·TÏ düe÷»+-
˝À|ü* düe÷»+.
41. ùdyê XÊ‘·eTT.
42. Á|ü|ü+#· ÁX¯<ä∆ |üs¡e÷‘·à ÁX¯<ä∆.
43. lø£ècÕíwüº$T.
44. <˚e⁄ìC≤„qeTT`
e÷j·TeTVü≤‘· eTT
45. ‘·*¢ ‘·+Á&ç.
46. ‘·*¢ ‘·+Á&ç->∑Ts¡Te⁄ <Ó’eeTT.
47. düe÷~Û.
48. eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
49. ø£*j·TT>∑eTT.
50. ~e´KTsêHé Vü≤BdüT.
51. |ü⁄≥Tº≥`–≥Tº≥.
52. ‘·*¢.
53. >√s¡T`>∑Ts¡T.
54. ø£s¡à eTs¡àeTT.
55. Ä‘·à.
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Hê‘·àø£, Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T
DVD'S
54) Á|üuÀ<Ûëq+<ä+ HêÏø£\T.
55) eT‘· e÷]Œ&ç <Ó’eÁ<√Vü≤eTT.
56) eT‘êr‘· <e⁄ì e÷s¡ZeTT.
57) ùV≤‘·Tyê<äeTT`Á|ü‹yê<äeTT.
58) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Ä<Ûë´‹àø£ |òüT+≥T.
59) JVü‰<é n+fÒ j·TT<ä∆e÷?
60) <e⁄ì C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~.
61) nC≤„qeTT˝À ñÁ>∑yê<ä ;C≤\T.
62) eTs¡DeTT ‘·sê«‘· J$‘·eTT.
63) @ eT‘·eTT˝À m+‘· eT‘·<«wüeTT?
64) Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\T.
65) ˙≈£î Hê ÒK.
66) Å‘Ó’‘·Xø£ |ü+#ê+>∑eTT.
67) eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T, Ç<ä›s¡T >∑Ts¡Te⁄\T.
68) Á|ü‹eT I $Á>∑Vü≤ ` <Ó’eeTT I <Ó’j·T´eTT.
69) dü«s¡ZeTT Ç+Á<ä Àø£e÷!`qs¡ø£eTT j·TeTsê»´e÷!!
70) Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT uÛÑ>∑eBZ‘·.
71) eT<Ûä eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£ eTT\T.
72) n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£ eTT\T.
73) n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£ eTT\T (¬s+&Ée uÛ≤>∑eTT)
uÛ≤wü À bÕ+&ç‘· eTTqT $&ç∫,
uÛ≤eeTT˝À bÕ+&ç‘· eTTqT #·÷#·Tyê&ÉT ì»yÓTÆq C≤„ì.
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Hê‘·àø£, Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Á|ü#·Ts¡D\T
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK03 04
01. dü+‘·ø£eTT.
02. kÕ+Á|ü<ëj·TeTT.
03. Å‘Ó’‘·X¯ø£eTT.
04. ø√&ç|ü⁄+E`bÕ<äs¡düeTT.
05. j·TT>∑eTT`jÓ÷>∑eTT.
06. HÓ’»+`düVü≤»+.
07. Ä‘·à≈£î yÓ+Á≥Tø£ >∑Ts¡TÔ.
08. ô|’‘· +`ôd’‘· +.
09. XË’eeTT`yÓ’wüíeeTT.
10. Ç+<ä÷eTVü‰düeTTÁ<äeTT.
11. düèwæ düèwæø£s¡Ô.
12. ø±j·T`|ü+&ÉT`ø±j·T.
13. C≤„qeTT`$C≤„qeTT.
14. yês¡ e÷dü e‘·‡s¡.
15. ùd≈£Le*`≈£L*ùdyê.
16. <Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
17. @ø˘ìs¡+»Hé n\ø˘ìs¡+»Hé.
18. >∑Ts¡Te⁄ Òì $<ä Á>∑T&ç¶$<ä .
19. ã≥º‘·\.
20. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT.
21. Á<ë$&ÉT\T`Äs¡T´\T.
22. Á|üuÛÑTe⁄`Á|üuÛÑT‘·«+.
23. uÛÑ÷‘·+`eTVü‰uÛÑ÷‘·+.
24. Á|üuÛÑT`Á|ü».
25. j·÷<äyé.
26. |ü⁄düÔø£eTT`Á>∑+<∏äeTT.
27. yÓ\T>∑Tã+≥T.
28. Á|üø£è‹`$ø£è‹.
29. e÷≥`eT+<äT.
30. @ø£‘· @ø±Á>∑‘·.
31. Vü≤]ø±\T`Vü≤s¡#˚sTT.
32. |ü⁄≥º>√dæ yÓTT\Á‘ê&ÉT.
33. 1 2 3 >∑Ts¡TbÂs¡í$T.
34. #·eT‘êÿs¡ Ä‘·à.
35. ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT.
36. e÷j·T≈£î&ÉT`ne÷j·T≈£î&ÉT.
37. eTs¡DeTT`X¯Øs¡eTT.
38. m<äMT<äeTTÁ<ä ‘·*¢ ‘·+Á&ç >∑Ts¡TÔ.
39. ~«rj·TT&ÉT`n~«rj·TT&ÉT.
40. ãj·TÏ düe÷»+-
˝À|ü* düe÷»+.
41. ùdyê XÊ‘·eTT.
42. Á|ü|ü+#· ÁX¯<ä∆ |üs¡e÷‘·à ÁX¯<ä∆.
43. lø£ècÕíwüº$T.
44. <˚e⁄ìC≤„qeTT`
e÷j·TeTVü≤‘· eTT
45. ‘·*¢ ‘·+Á&ç.
46. ‘·*¢ ‘·+Á&ç->∑Ts¡Te⁄ <Ó’eeTT.
47. düe÷~Û.
48. eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
49. ø£*j·TT>∑eTT.
50. ~e´KTsêHé Vü≤BdüT.
51. |ü⁄≥Tº≥`–≥Tº≥.
52. ‘·*¢.
53. >√s¡T`>∑Ts¡T.
54. ø£s¡à eTs¡àeTT.
55. Ä‘·à.
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Hê‘·àø£, Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T
DVD'S
54) Á|üuÀ<Ûëq+<ä+ HêÏø£\T.
55) eT‘· e÷]Œ&ç <Ó’eÁ<√Vü≤eTT.
56) eT‘êr‘· <e⁄ì e÷s¡ZeTT.
57) ùV≤‘·Tyê<äeTT`Á|ü‹yê<äeTT.
58) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Ä<Ûë´‹àø£ |òüT+≥T.
59) JVü‰<é n+fÒ j·TT<ä∆e÷?
60) <e⁄ì C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~.
61) nC≤„qeTT˝À ñÁ>∑yê<ä ;C≤\T.
62) eTs¡DeTT ‘·sê«‘· J$‘·eTT.
63) @ eT‘·eTT˝À m+‘· eT‘·<«wüeTT?
64) Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\T.
65) ˙≈£î Hê ÒK.
66) Å‘Ó’‘·Xø£ |ü+#ê+>∑eTT.
67) eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T, Ç<ä›s¡T >∑Ts¡Te⁄\T.
68) Á|ü‹eT I $Á>∑Vü≤ ` <Ó’eeTT I <Ó’j·T´eTT.
69) dü«s¡ZeTT Ç+Á<ä Àø£e÷!`qs¡ø£eTT j·TeTsê»´e÷!!
70) Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT uÛÑ>∑eBZ‘·.
71) eT<Ûä eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£ eTT\T.
72) n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£ eTT\T.
73) n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£ eTT\T (¬s+&Ée uÛ≤>∑eTT)
uÛ≤wü À bÕ+&ç‘· eTTqT $&ç∫,
uÛ≤eeTT˝À bÕ+&ç‘· eTTqT #·÷#·Tyê&ÉT ì»yÓTÆq C≤„ì.
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Hê‘·àø£, Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Á|ü#·Ts¡D\T
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK05 06
|æ. Hê>∑j·T´ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
Mø£sY ôdø£åHé ø±\˙, ø£s¡÷ï\T ÖHé
Cell : 9440244598, 9849303902
m. Hêπ>+Á<ä (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
Áø=‘·Ô #Ós¡Te⁄ (Á>±,eT+)
nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢.Cell:9493622669
9959316410, 9949995090.
Ï.$. s¡eTD (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
eTT~>∑Tã“ (Á>±) nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Cell : 9440980036, 8185020272.
Á|üuÀ<ÛëÁXeTeTT (lø£èwüíeT+~s¡eTT)
∫qïbı&ÉeT\ (Á>±), ‘ê&ç|üÁ‹ (eT+), nq+‘·|ü⁄s¡+ (õ˝≤¢) A.P.Cell : 98665 12667, 99516 75081, 94903 63038.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ (Head Office)
#Ó’‘·q´|ü⁄],~ ŸdüTUŸq>∑sY, ôV’≤<äsêu≤<é,
‘Ó\+>±D sêÅwüº+, Cell:94910 40963,
90329 63963, 98485 90172.¬ø.\ø°åàHêsêj·TD≤#ê] (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
e÷¬sÿŸÅd”ºŸ, <Ûäs¡àes¡+,
nq+‘·|ü⁄s¡+ (õ˝≤¢),
Cell : 94405 56968,
92900 12413, 94406 01136.
Ç+<ä÷ C≤„qy~ø£ Ä<Ûë´‹àø£ Á|ü#·Ts¡D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
|æ. Ä~Hêsêj·TD (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
eTT~›¬s&ç¶ |ü*¢ (Á>±ˆˆ), nq+‘·|ü⁄s¡+ (õ˝≤¢).
Cell : 9440745800, 7259851861.
_. Ä~X‚wüj·T´ (°#·sY) (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
>∑T‹Ô, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Cell : 9491362448, 7382986963.
¬ø.yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
q+~ø=≥÷ÿs¡T, ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢
Cell : 9440047256, 9701956599
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
nq+‘·|ü⁄s¡eTT ÖHé, A.P.
Cell : 97059 59390, 99855 80099
56. ‘ê‘·.
57. >∑Ts¡TbÂs¡í$T.
58. Ç+<äTe⁄`Væ≤+<äTe⁄.
59. lø£èwüí»qà eT<ÛäTs¡.
60. Ä‘·à|üì.
61. ø£s¡à Òì ø£èwüßí&ÉT`
ø£s¡à ñqï ø£èwüßí&ÉT.
62. Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
63. düVü≤» eTs¡D+`
‘ê‘êÿ*ø£ eTs¡D+.
64. Åd”Ô |ü⁄ / *+>∑eTT.
65. <˚X¯+ yÓ÷dü+`<˚Vü≤+ yÓ÷Vü≤+.
66. jÓ÷^X¯«s¡T\ »qà~q dü+<˚X¯eTT.
67. Js¡íGÄX¯j·TeTT.
68. y˚T|òüT+ ø£uÛÑ÷‘·+`
s√>∑+ ø£uÛÑ÷‘·+.
69. <˚e⁄ìøÏ eT‘·eTTqï<ë?
70. Ç#êäBÛq ø±s¡ eTT\T`
nì#êäBÛq ø±s¡ eTT\T.
71. @~ <Ûäs¡àeTT.
72. n<Ûäs¡à Äsê<Ûäq\T.
73. eT÷&ÉT |ü⁄≥Tºø£\T ¬s+&ÉT C≤>±\T.
74. |ü⁄Ϻqs√E me«]ø° sê<äT.
75. ì<äs¡Ù ` ìs¡÷|ü.
76. qÏ+#˚ Ä‘·à.
77. dü+∫‘· ø£s¡à.
78. >∑Ts¡Te⁄ mes¡T?
79. lø£èwüßí&ÉT mes¡T?
80. düTKeTT`Äq+<äeTT.
81. ≥≈£îÿe÷sê, Ç+Á<äC≤\
eTùV≤+Á<äC≤\, >∑»ø£s¡í, >√ø£s¡í.
82. uÛÑj·T+.
83. <äX¯ ~X¯\T.
84. Ä&ç+#˚ Ä‘·à.
85. kÕ«s¡ú sê»ø°j·T+ (dü«Gns¡ú sê»ø°j·T+)
86. eT÷&ÉT ìsêàD≤\T`ˇø£ |ü]X¯óÁuÛÑ‘·.
87. @~ XÊÅdüÔeTT?
88. ‘Ó\T>∑T˝À eT÷&ÉT`Äs¡T`‘=$Tà~.
89. 6-3R6.
90. >∑T]Ô+|üã&Éìyê&ÉT >∑Ts¡Te⁄.
91. C≤„qeTT <ä>∑Zs¡ C≤Á>∑‘·Ô!
92. #·+Á<ëø±s¡eTT (ã≥º‘·\).
93. eT‘·eTT\˝À |ü$Á‘·j·TT<ä∆eTT.
94. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T.
95. @&ÉT Äø±XeTT\T.
96. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT
97. C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~.
98. uÛÑøÏÔ`uÛÑj·TeTT.
99. C≤„qX¯øÏÔ.
100. ø±\C≤„q yêø£ eTT\T.
101. ns¡úeTT`nbÕs¡úeTT.
102. ‘√ Òyê&ÉT.
103. >∑Ts¡T ∫Vü≤ï+.
104. uÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆\T.
105. <˚e⁄&ÉT Ç<ä›sê! ˇø£ÿsê!!
106. |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT.
107. eT‘·<«wüeTT.
108. ˙ yÓqTø£ yê&ÉT.
109. Á>∑+<∏äeTT ` uÀ<Ûä.
110. <√ã÷#·T˝≤≥.
111. Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\T`»yêãT\T.
DVD'S
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Hê‘·àø£, Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T
$. sêeTÁøÏwüíHé (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+Ÿ)
≈£î|üŒ+, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
Cell : 96527 55110
&ç. u≤˝≤J (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+Ÿ)
ã+>±s¡T bÕfi´+ (Á>±), ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
Cell : 9985483241, 7396077408.
u≤\+ \ø°åàqs¡dæ+VüQ\T (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
eT<äq|ü*¢, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
Cell : 9440825533, 8519938999.
¬ø.nXÀø˘u≤ãT (°#·sY) (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
sêe÷|ü⁄s¡+ (Á>±), $.ø√≥ (eT+).
∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢. Cell : 9440305700
yÓ’. πsDTø£ <˚$ (Ç.düuÛÑT´\T)
|ü<ëàe‹q>∑sY, ‹s¡T|ü‹ ÖHé,
∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
Cell : 9491773455, 9032903955.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK05 06
|æ. Hê>∑j·T´ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
Mø£sY ôdø£åHé ø±\˙, ø£s¡÷ï\T ÖHé
Cell : 9440244598, 9849303902
m. Hêπ>+Á<ä (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
Áø=‘·Ô #Ós¡Te⁄ (Á>±,eT+)
nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢.Cell:9493622669
9959316410, 9949995090.
Ï.$. s¡eTD (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
eTT~>∑Tã“ (Á>±) nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Cell : 9440980036, 8185020272.
Á|üuÀ<ÛëÁXeTeTT (lø£èwüíeT+~s¡eTT)
∫qïbı&ÉeT\ (Á>±), ‘ê&ç|üÁ‹ (eT+), nq+‘·|ü⁄s¡+ (õ˝≤¢) A.P.Cell : 98665 12667, 99516 75081, 94903 63038.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ (Head Office)
#Ó’‘·q´|ü⁄],~ ŸdüTUŸq>∑sY, ôV’≤<äsêu≤<é,
‘Ó\+>±D sêÅwüº+, Cell:94910 40963,
90329 63963, 98485 90172.¬ø.\ø°åàHêsêj·TD≤#ê] (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
e÷¬sÿŸÅd”ºŸ, <Ûäs¡àes¡+,
nq+‘·|ü⁄s¡+ (õ˝≤¢),
Cell : 94405 56968,
92900 12413, 94406 01136.
Ç+<ä÷ C≤„qy~ø£ Ä<Ûë´‹àø£ Á|ü#·Ts¡D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
|æ. Ä~Hêsêj·TD (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
eTT~›¬s&ç¶ |ü*¢ (Á>±ˆˆ), nq+‘·|ü⁄s¡+ (õ˝≤¢).
Cell : 9440745800, 7259851861.
_. Ä~X‚wüj·T´ (°#·sY) (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
>∑T‹Ô, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Cell : 9491362448, 7382986963.
¬ø.yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
q+~ø=≥÷ÿs¡T, ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢
Cell : 9440047256, 9701956599
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
nq+‘·|ü⁄s¡eTT ÖHé, A.P.
Cell : 97059 59390, 99855 80099
56. ‘ê‘·.
57. >∑Ts¡TbÂs¡í$T.
58. Ç+<äTe⁄`Væ≤+<äTe⁄.
59. lø£èwüí»qà eT<ÛäTs¡.
60. Ä‘·à|üì.
61. ø£s¡à Òì ø£èwüßí&ÉT`
ø£s¡à ñqï ø£èwüßí&ÉT.
62. Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
63. düVü≤» eTs¡D+`
‘ê‘êÿ*ø£ eTs¡D+.
64. Åd”Ô |ü⁄ / *+>∑eTT.
65. <˚X¯+ yÓ÷dü+`<˚Vü≤+ yÓ÷Vü≤+.
66. jÓ÷^X¯«s¡T\ »qà~q dü+<˚X¯eTT.
67. Js¡íGÄX¯j·TeTT.
68. y˚T|òüT+ ø£uÛÑ÷‘·+`
s√>∑+ ø£uÛÑ÷‘·+.
69. <˚e⁄ìøÏ eT‘·eTTqï<ë?
70. Ç#êäBÛq ø±s¡ eTT\T`
nì#êäBÛq ø±s¡ eTT\T.
71. @~ <Ûäs¡àeTT.
72. n<Ûäs¡à Äsê<Ûäq\T.
73. eT÷&ÉT |ü⁄≥Tºø£\T ¬s+&ÉT C≤>±\T.
74. |ü⁄Ϻqs√E me«]ø° sê<äT.
75. ì<äs¡Ù ` ìs¡÷|ü.
76. qÏ+#˚ Ä‘·à.
77. dü+∫‘· ø£s¡à.
78. >∑Ts¡Te⁄ mes¡T?
79. lø£èwüßí&ÉT mes¡T?
80. düTKeTT`Äq+<äeTT.
81. ≥≈£îÿe÷sê, Ç+Á<äC≤\
eTùV≤+Á<äC≤\, >∑»ø£s¡í, >√ø£s¡í.
82. uÛÑj·T+.
83. <äX¯ ~X¯\T.
84. Ä&ç+#˚ Ä‘·à.
85. kÕ«s¡ú sê»ø°j·T+ (dü«Gns¡ú sê»ø°j·T+)
86. eT÷&ÉT ìsêàD≤\T`ˇø£ |ü]X¯óÁuÛÑ‘·.
87. @~ XÊÅdüÔeTT?
88. ‘Ó\T>∑T˝À eT÷&ÉT`Äs¡T`‘=$Tà~.
89. 6-3R6.
90. >∑T]Ô+|üã&Éìyê&ÉT >∑Ts¡Te⁄.
91. C≤„qeTT <ä>∑Zs¡ C≤Á>∑‘·Ô!
92. #·+Á<ëø±s¡eTT (ã≥º‘·\).
93. eT‘·eTT\˝À |ü$Á‘·j·TT<ä∆eTT.
94. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T.
95. @&ÉT Äø±XeTT\T.
96. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT
97. C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~.
98. uÛÑøÏÔ`uÛÑj·TeTT.
99. C≤„qX¯øÏÔ.
100. ø±\C≤„q yêø£ eTT\T.
101. ns¡úeTT`nbÕs¡úeTT.
102. ‘√ Òyê&ÉT.
103. >∑Ts¡T ∫Vü≤ï+.
104. uÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆\T.
105. <˚e⁄&ÉT Ç<ä›sê! ˇø£ÿsê!!
106. |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT.
107. eT‘·<«wüeTT.
108. ˙ yÓqTø£ yê&ÉT.
109. Á>∑+<∏äeTT ` uÀ<Ûä.
110. <√ã÷#·T˝≤≥.
111. Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\T`»yêãT\T.
DVD'S
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Hê‘·àø£, Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T
$. sêeTÁøÏwüíHé (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+Ÿ)
≈£î|üŒ+, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
Cell : 96527 55110
&ç. u≤˝≤J (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+Ÿ)
ã+>±s¡T bÕfi´+ (Á>±), ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
Cell : 9985483241, 7396077408.
u≤\+ \ø°åàqs¡dæ+VüQ\T (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
eT<äq|ü*¢, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
Cell : 9440825533, 8519938999.
¬ø.nXÀø˘u≤ãT (°#·sY) (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
sêe÷|ü⁄s¡+ (Á>±), $.ø√≥ (eT+).
∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢. Cell : 9440305700
yÓ’. πsDTø£ <˚$ (Ç.düuÛÑT´\T)
|ü<ëàe‹q>∑sY, ‹s¡T|ü‹ ÖHé,
∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
Cell : 9491773455, 9032903955.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK07 08
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
eT*¢>±+ (Á>±), ø=‘·Ôù|Ÿ (b˛),
sêj·T>∑&É (õ), ˇ&çXÊ (sêÅwüº+)
09437527499, 09437527470, 09437975781
www.thraithashakam.org | Email : [email protected]
#Óqï Ä+»Hj·TT\T (ø£¬skÕŒ+&Ó+Ÿ)
C≤„H√<äj·T ôV’≤dü÷ÿ Ÿ, ÇÏø±´\,
sêsTTø£ Ÿ eT+ˆˆ, ø£Ø+q>∑sY (õ˝≤¢)
Cell : 95507 97782, 95538 30871
Ç+<ä÷ C≤„qy~ø£ Ä<Ûë´‹àø£ Á|ü#·Ts¡D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
wü|ò” ùwø˘ (Vice President, K.I.S.S)
#ÓHÓ’ï, ‘·$TfiHê&ÉT sêÅwüº+.
Ph:09445554354.
ùwø˘ nMTsY n© (President, K.I.S.S)
q˝§Z+&É õ˝≤¢, ‘Ó\+>±D sêÅwüº+.
Cell : 9505768181
ùwø˘ ÇÁãV”≤+ (K.I.S.S Member)
ø£s¡÷ï Ÿ ÖHé, Ä+.Á|ü. Ph:70950 08369
j·T+. n©¢|”sY (K.I.S.S Member)
eT&Éø£•sê, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢, Ä+.Á|ü.
Cell : 89780 58081
b˛≥T yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (>∑Ts¡÷J)
VüQpsYq>∑sY, q˝§Z+&É õ˝≤¢.
Cell : 9848574803, 9866423853.
(Áô|dæ&Ó+Ÿ)
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
ø=‘·Ôø√≥ (eT+), eTVü≤ã÷uŸq>∑sY (õ˝≤¢).
Cell : 87905 58815,
9440655409, 9701261165.
Ç+<ä÷ C≤„qy~ø£ Ä<Ûë´‹àø£ Á|ü#·Ts¡D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
j·T+. C…’sê+Hêj·Tø˘
|ü<ëàe‹ ø±\˙,
eTVü≤ã÷uŸq>∑sY ÖHé.
Cell :70321 74830, 90009 16419
&܈ˆj·T+. yÓ+ø£fÒX¯«s¡ sêe⁄ (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
XÊ+‹q>∑sY, HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢.
Cell : 9440615064, 9246770277.
MD (acu)
Ï. Ms¡Hêsêj·TD ¬s&ç¶ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
ãfÒºbÕ&ÉT Á>±ˆˆ Ä‘·à≈£Ls¡T eT+ˆˆ,
HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢.
Cell : 9494618322, 8374923363
nqeT\ eTùV≤X¯«sY (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
#·e≥bÕ\´+ (Á>±), HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢.
Cell : 9494631664, 9490809181, 8106065300.
|òüT&çj·T+. ô|<䛬s&ç¶ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
qs¡düsêe⁄ù|≥, >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢
Cell : 9989204097, 9849555738
qÁsê lìyêdt ¬s&ç¶
ø£+uÛÑ+ (eT+), Á|üø±X+ õ˝≤¢.
Cell : 9849883261, 8142853311,
8187084516.
sö‘·T lìyêdüsêe⁄ (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
@≥T≈£Ls¡T s√&é, <äsêZe÷q´+,
>∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢.
Cell : 9948014366, 9052870853
Ï. ñ<äj·T≈£îe÷sY (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
;ÛeTes¡+ eHéÖHé, |ü•ÃeT.>√.õ˝≤¢
Cell : 99482 75984, 73864 33834.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
$XÊK|ü≥ºDeTT, Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ sêÅwüº+.
Cell : 76749 79663, 94400 42763,
89777 13666, 92478 26253.
$.dæ.es¡à (>∑Ts¡÷J) Äq+<ëÁX¯eTeTT
eTõ®e\dü (Á>±, b˛düTº), ;Û$T*
(eT+), $XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢).
Cell : 94415 67394, 9502 172711.
mHé._. Hêj·Tø˘ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
ô|<äeT&Éø£, n>∑q+|üP&ç,
$XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢), Cell : 73964 92239,
92483 15309, 73862 12589.
$. X¯+ø£s¡ sêe⁄ (°#·sY) (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
nXÀøq>∑sY, $»j·Tq>∑s¡eTT (õ˝≤¢).
Cell : 9703534224, 9491785963.
&܈ˆ_. <Ûäs¡à*+>±#ê] (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
l ø£qø£ eTVü‰˝øÏåà øÏ¢ìø,
(S ø√≥), $»j·Tq>∑s¡eTT (õ˝≤¢).
Cell: 08966-275208, 9704911737
‘·T\d” sêe⁄
Opp. T.T.D ø£fi≤´DeT+&É|ü+,
$»j·Tq>∑s¡eTT (õ˝≤¢).
Cell : 9441878096, 9030089206.
mHé.$. sêeTø£èwüí (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
u§<ë›+ (Á>±), sêC≤+ (eT+),
lø±≈£îfi+ (õ˝≤¢).
Cell : 9494248963, 9959779187.
j·Tdt. nì Ÿ≈£îe÷sY
ø±øÏHê&É ÖHé, ‘·÷s¡TŒ >√<ëe] õ˝≤¢
Cell:9866195252,9640526520, 7396038888
ã+&Üs¡T dü‘· Hêsêj·TD
e÷$T&ç ≈£î<äTs¡T (eT+),
‘·÷.>√<ëe] õ˝≤¢, Cell:95535 07141,
84669 20419, 94902 95577
m. sê|òüTy˚+Á<ä ÁX‚wæ
lø£ècÕí bòÕsêà, ø± ÒJ s√&é,
Vü≤√ùdŒ, ãfi≤fl] õ˝≤¢,
ø£sêí≥ø£ sêÅwüº+.
Cell : 097318 16452, 096111 33635.
_. <˚y˚+<äsY
d”‘êq>∑sY, uÛÑTeq–] ÖHé,
q˝§Z+&É õ˝≤¢. Cell : 9948060838
9704885964, 9848141703.
Ç. lHê<∏é ÁX‚wæ
>∑DÒwt Åd”ºŸ, »q>±+, es¡+>∑ Ÿ õ˝≤¢.
Cell : 9573552963, 8096958359.
$. <äTsêZes¡Á|ükÕ<é
uÛÑyê˙ q>∑sY, ø√<ë&É ÖHé, q˝§Z+&É õ˝≤¢.
Cell:9963287001, 9866357001.
j·T+. eTTs¡[
Áø=‘·Ô ãkÕº+&ÉT Á|üø£ÿq, »&ÉÃs¡¢,
eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢.
Cell : 97057 16459
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK07 08
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
eT*¢>±+ (Á>±), ø=‘·Ôù|Ÿ (b˛),
sêj·T>∑&É (õ), ˇ&çXÊ (sêÅwüº+)
09437527499, 09437527470, 09437975781
www.thraithashakam.org | Email : [email protected]
#Óqï Ä+»Hj·TT\T (ø£¬skÕŒ+&Ó+Ÿ)
C≤„H√<äj·T ôV’≤dü÷ÿ Ÿ, ÇÏø±´\,
sêsTTø£ Ÿ eT+ˆˆ, ø£Ø+q>∑sY (õ˝≤¢)
Cell : 95507 97782, 95538 30871
Ç+<ä÷ C≤„qy~ø£ Ä<Ûë´‹àø£ Á|ü#·Ts¡D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
wü|ò” ùwø˘ (Vice President, K.I.S.S)
#ÓHÓ’ï, ‘·$TfiHê&ÉT sêÅwüº+.
Ph:09445554354.
ùwø˘ nMTsY n© (President, K.I.S.S)
q˝§Z+&É õ˝≤¢, ‘Ó\+>±D sêÅwüº+.
Cell : 9505768181
ùwø˘ ÇÁãV”≤+ (K.I.S.S Member)
ø£s¡÷ï Ÿ ÖHé, Ä+.Á|ü. Ph:70950 08369
j·T+. n©¢|”sY (K.I.S.S Member)
eT&Éø£•sê, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢, Ä+.Á|ü.
Cell : 89780 58081
b˛≥T yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (>∑Ts¡÷J)
VüQpsYq>∑sY, q˝§Z+&É õ˝≤¢.
Cell : 9848574803, 9866423853.
(Áô|dæ&Ó+Ÿ)
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
ø=‘·Ôø√≥ (eT+), eTVü≤ã÷uŸq>∑sY (õ˝≤¢).
Cell : 87905 58815,
9440655409, 9701261165.
Ç+<ä÷ C≤„qy~ø£ Ä<Ûë´‹àø£ Á|ü#·Ts¡D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
j·T+. C…’sê+Hêj·Tø˘
|ü<ëàe‹ ø±\˙,
eTVü≤ã÷uŸq>∑sY ÖHé.
Cell :70321 74830, 90009 16419
&܈ˆj·T+. yÓ+ø£fÒX¯«s¡ sêe⁄ (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
XÊ+‹q>∑sY, HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢.
Cell : 9440615064, 9246770277.
MD (acu)
Ï. Ms¡Hêsêj·TD ¬s&ç¶ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
ãfÒºbÕ&ÉT Á>±ˆˆ Ä‘·à≈£Ls¡T eT+ˆˆ,
HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢.
Cell : 9494618322, 8374923363
nqeT\ eTùV≤X¯«sY (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
#·e≥bÕ\´+ (Á>±), HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢.
Cell : 9494631664, 9490809181, 8106065300.
|òüT&çj·T+. ô|<䛬s&ç¶ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
qs¡düsêe⁄ù|≥, >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢
Cell : 9989204097, 9849555738
qÁsê lìyêdt ¬s&ç¶
ø£+uÛÑ+ (eT+), Á|üø±X+ õ˝≤¢.
Cell : 9849883261, 8142853311,
8187084516.
sö‘·T lìyêdüsêe⁄ (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
@≥T≈£Ls¡T s√&é, <äsêZe÷q´+,
>∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢.
Cell : 9948014366, 9052870853
Ï. ñ<äj·T≈£îe÷sY (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
;ÛeTes¡+ eHéÖHé, |ü•ÃeT.>√.õ˝≤¢
Cell : 99482 75984, 73864 33834.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
$XÊK|ü≥ºDeTT, Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ sêÅwüº+.
Cell : 76749 79663, 94400 42763,
89777 13666, 92478 26253.
$.dæ.es¡à (>∑Ts¡÷J) Äq+<ëÁX¯eTeTT
eTõ®e\dü (Á>±, b˛düTº), ;Û$T*
(eT+), $XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢).
Cell : 94415 67394, 9502 172711.
mHé._. Hêj·Tø˘ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
ô|<äeT&Éø£, n>∑q+|üP&ç,
$XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢), Cell : 73964 92239,
92483 15309, 73862 12589.
$. X¯+ø£s¡ sêe⁄ (°#·sY) (Áô|dæ&Ó+Ÿ)
nXÀøq>∑sY, $»j·Tq>∑s¡eTT (õ˝≤¢).
Cell : 9703534224, 9491785963.
&܈ˆ_. <Ûäs¡à*+>±#ê] (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
l ø£qø£ eTVü‰˝øÏåà øÏ¢ìø,
(S ø√≥), $»j·Tq>∑s¡eTT (õ˝≤¢).
Cell: 08966-275208, 9704911737
‘·T\d” sêe⁄
Opp. T.T.D ø£fi≤´DeT+&É|ü+,
$»j·Tq>∑s¡eTT (õ˝≤¢).
Cell : 9441878096, 9030089206.
mHé.$. sêeTø£èwüí (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
u§<ë›+ (Á>±), sêC≤+ (eT+),
lø±≈£îfi+ (õ˝≤¢).
Cell : 9494248963, 9959779187.
j·Tdt. nì Ÿ≈£îe÷sY
ø±øÏHê&É ÖHé, ‘·÷s¡TŒ >√<ëe] õ˝≤¢
Cell:9866195252,9640526520, 7396038888
ã+&Üs¡T dü‘· Hêsêj·TD
e÷$T&ç ≈£î<äTs¡T (eT+),
‘·÷.>√<ëe] õ˝≤¢, Cell:95535 07141,
84669 20419, 94902 95577
m. sê|òüTy˚+Á<ä ÁX‚wæ
lø£ècÕí bòÕsêà, ø± ÒJ s√&é,
Vü≤√ùdŒ, ãfi≤fl] õ˝≤¢,
ø£sêí≥ø£ sêÅwüº+.
Cell : 097318 16452, 096111 33635.
_. <˚y˚+<äsY
d”‘êq>∑sY, uÛÑTeq–] ÖHé,
q˝§Z+&É õ˝≤¢. Cell : 9948060838
9704885964, 9848141703.
Ç. lHê<∏é ÁX‚wæ
>∑DÒwt Åd”ºŸ, »q>±+, es¡+>∑ Ÿ õ˝≤¢.
Cell : 9573552963, 8096958359.
$. <äTsêZes¡Á|ükÕ<é
uÛÑyê˙ q>∑sY, ø√<ë&É ÖHé, q˝§Z+&É õ˝≤¢.
Cell:9963287001, 9866357001.
j·T+. eTTs¡[
Áø=‘·Ô ãkÕº+&ÉT Á|üø£ÿq, »&ÉÃs¡¢,
eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢.
Cell : 97057 16459
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK09 10˙≈£î Hê ÒK
˙≈£î HqT ÒKqT Áyêj·Tø£eTT+<äT ÒK n+fÒ @$TÏ? ÒKqT
Áyêùdyê&ÉT me&ÉT? nì ‘Ó*dæj·TT+fÒ ˙≈£î e∫Ãq ÒKqT >∑T]+∫ ˙e⁄
C≤Á>∑‘·Ô>± #·÷&É>∑\e⁄. Áyêdæq yêì $wüj·TeTT, ÒK $wüj·TeTT ¬s+&É÷
‘Ó*j·Tø£b˛‘ e∫Ãq ÒKqT C≤Á>∑‘·Ô>± me&É÷ #·<äTe&ÉT. n+<äTe\q
me]ø£sTTHê e∫Ãq ÒK jÓTTø£ÿ $wüj·TeTTqT >∑T]+∫ ‘Ó*dæ j·TT+&É
e …qT. Áyêdæq yê&ÉT me&ÉsTTq~ ÒK˝À @eTTqï<√ ø=+‘· ‘Ó*dæq|ü&ÉT
ÒKMT<ä eTH√<Ûë´dü, ãT~∆ÁX<ä∆ ¬s+&É÷ ø£\T>∑TqT. <XeTT˝Àì mes¡sTTHê
me]ø£sTTHê ÒKqT Áyêj·Te#·TÃqT. eTTK´eTT>± Ç<ä›] eT<Ûä düe÷#ês¡
dü+ã+<ÛäeTTqT ø£\T>∑CÒj·TTq~ ˝ÒK. me&ÉT meìø£sTTHê @
düe÷#ês¡eTTqT nsTTHê Áyêj·Te#·TÃqT. ˇø£]ø=ø£s¡T ÒKqT Áyêj·TT
eTqTwüß\T e÷s¡e#·TÃqT. ÒK˝Àì düe÷#ês¡eTT e÷s¡e#·TÃqT. nsTTHê
ª ÒKμ nqT ù|s¡T e÷s¡<äT. ÒKqT ªñ‘·Ôs¡eTTμ, ªC≤ãTμ nqT ¬s+&ÉT ù|s¡¢‘√
|æ*∫Hê ª ÒKμ nqTq~ Á|ü‘´ø£eTsTTq ù|s¡T>± j·TTqï~.
ª*|æμ nq>± Áyêj·Tã&ÉT nø£ås¡eTT\ì ns¡úeTT. *|æ qT+&ç
ª*œ‘·eTTμ nqT |ü<äeTT @s¡Œ&çq~. *œ‘·eTT nq>± ªÁyê‘·μ nì ns¡úeTT.
*œ+#·T≥ nq>± Áyêj·TT≥ nì ns¡úeTT. *|æ qT+&ç *œ, *œ qT+&ç
ª ÒKμ nqT |ü<äeTT |ü⁄Ϻq~. ÒK nq>± Áyêj·Tã&ÉTq<äì ns¡úeTT. ÒK
nq>± Áyêj·Tã&ÉTq<äsTTHê ÒK\T ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\T>± ñHêïsTT. Bìì
>∑T]+∫ u≤>± Ä˝À∫+∫q ô|<ä›\T ÒKqT ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\T>± $uÛÑõ+∫
ˇø£ s¡ø£eTT <ëìì ªC≤ãTμ nìj·T÷, ¬s+&Ée s¡ø£eTT <ëìì ªñ‘·Ôs¡eTTμ
nì ù|s¡T ô|≥º&ÉyÓTÆq~. |üPs¡«|ü⁄ C≤„qT\sTTq yê] ñ<˚›X¯´eTTqT
nqTdü]+∫ C≤ãT n+fÒ ns¡úy˚T$TÀ? ñ‘·Ôs¡eTT n+fÒ @$TÀ?
me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. ‹qï~ ø£&ÉT|ü⁄˝À ø=+‘·ùd|üÏøÏ Js¡íyÓTÆ
b˛sTTq≥T¢, ñqï~ ø±\eTT˝À ø=+‘· ø±\eTTq≈£î Ò≈£î+&Ü b˛e⁄qT.
‹qï~ ø£&ÉT|ü⁄˝À ø=+‘·ùd|üÏøÏ Js¡íyÓTÆb˛e⁄qT
Ç~ X¯Øs¡ <Ûäs¡àeTT.
ñqï~ ø±\eTT˝À ø=+‘·ø±\eTT≈£î ˝Ò≈£î+&Üb˛e⁄qT
Ç~ Á|üø£è‹ <Ûäs¡àeTT.
C≤ãT nqT ù|s¡TqT, ñ‘·Ôs¡eTT nqT ù|s¡TqT 25 dü+e‘·‡s¡eTT\
ÁøÏ+<ä≥ n+<äs¡÷ $ìjTj·TT+<äTs¡T. n|ü&ÉT düe÷#ês¡eTTqT #s¡yj·TT
kÕ<ÛäqeTT\˝À ÒK\T eTTK´yÓTÆq bÕÁ‘·qT b˛wæ+#êsTT. >∑&É∫q 25
dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ b˛kÕº|ò”düT\T (‘·bÕ˝≤ ø±sê´\j·TeTT\T)
eTqTwüß\T Áyêdæq ÒK\qT ˇø£#√ÏqT+&ç eTs=ø£#√ÏøÏ #s¡yôd&ç$.
n|ü&ÉT bò˛Hé kÂø£s¡´eTT ˝Òq+<äTq n+<äs¡÷ ˝ÒK\ <ë«sêH˚
düe÷#ês¡eTTqT ˇø£ ÁbÕ+‘·eTTqT+&ç eTs=ø£ ÁbÕ+‘·eTTq≈£î |ü+ô|&ç
yês¡T. ªñqï~ ø=+‘· ø±\eTTq≈£î Ò≈£î+&Ü b˛e⁄qTμ nqT Á|üø£è‹ <Ûäs¡àeTT
Á|üø±s¡eTT ñqï ‘·bÕ˝≤ ø±sê´\j·TeTT\≈£î |üì Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~.
q&ÉTdüTÔqï ÒK\T q&ÉTe≈£î+&Ü b˛sTTq$. H&ÉT Á|ü‹ eTìwæ <ä>∑Zs¡ bò Hé
ñ+&É&ÉeTT e\q me]ø° ˝ÒK‘√ |üì˝Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~. Áyê‘·
s¡÷|üeTTqï kÕø£å eTT nedüs¡yÓTÆq dü+<äs¡“¤eTT˝À e÷Á‘·eTT ‘·|üŒìdü]>±
ÒKqT Áyêj·TT#·THêïs¡T. ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü À ª ÒKμ yÓTT<ä≥ ª*|æμqT+&ç
|ü⁄≥Tºø=∫Ãq<äì #Ó|üø=HêïeTT. ø£|ü&ÉT ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü nHø£ <XeTT\˝À
Á|ü|ü+#· yê´|üÔeTT>± ñ+&<äì ø=ìï dü+<äs¡“¤eTT\˝À yTeTT #ÓbÕŒeTT.
‘Ó\T>∑TuÛ≤wü À ª*|æμ nqT |ü<äeTTqT Ä<Ûës¡eTT #düTø=ì Ä+>∑¢uÛ≤wü À
ÒKqT ª …≥sYμ nì #Ó|üø=+≥THêïs¡T. *|æ qT+&ç e÷s¡TŒ#dæ ª ÒKμ
nqT |ü<äeTTqT eTqeTT Áyêj·T>±, Ä+>∑¢uÛ≤wü À nø£ås¡ s¡÷|üeTT˝Àj·TTqï
*|æì ª ÒKμ nì eTqeTT #Ó|üø=qï≥T¢ #Ó|üø√ø£ ÒKqT ª …≥sYμ nì
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK09 10˙≈£î Hê ÒK
˙≈£î HqT ÒKqT Áyêj·Tø£eTT+<äT ÒK n+fÒ @$TÏ? ÒKqT
Áyêùdyê&ÉT me&ÉT? nì ‘Ó*dæj·TT+fÒ ˙≈£î e∫Ãq ÒKqT >∑T]+∫ ˙e⁄
C≤Á>∑‘·Ô>± #·÷&É>∑\e⁄. Áyêdæq yêì $wüj·TeTT, ÒK $wüj·TeTT ¬s+&É÷
‘Ó*j·Tø£b˛‘ e∫Ãq ÒKqT C≤Á>∑‘·Ô>± me&É÷ #·<äTe&ÉT. n+<äTe\q
me]ø£sTTHê e∫Ãq ÒK jÓTTø£ÿ $wüj·TeTTqT >∑T]+∫ ‘Ó*dæ j·TT+&É
e …qT. Áyêdæq yê&ÉT me&ÉsTTq~ ÒK˝À @eTTqï<√ ø=+‘· ‘Ó*dæq|ü&ÉT
ÒKMT<ä eTH√<Ûë´dü, ãT~∆ÁX<ä∆ ¬s+&É÷ ø£\T>∑TqT. <XeTT˝Àì mes¡sTTHê
me]ø£sTTHê ÒKqT Áyêj·Te#·TÃqT. eTTK´eTT>± Ç<ä›] eT<Ûä düe÷#ês¡
dü+ã+<ÛäeTTqT ø£\T>∑CÒj·TTq~ ˝ÒK. me&ÉT meìø£sTTHê @
düe÷#ês¡eTTqT nsTTHê Áyêj·Te#·TÃqT. ˇø£]ø=ø£s¡T ÒKqT Áyêj·TT
eTqTwüß\T e÷s¡e#·TÃqT. ÒK˝Àì düe÷#ês¡eTT e÷s¡e#·TÃqT. nsTTHê
ª ÒKμ nqT ù|s¡T e÷s¡<äT. ÒKqT ªñ‘·Ôs¡eTTμ, ªC≤ãTμ nqT ¬s+&ÉT ù|s¡¢‘√
|æ*∫Hê ª ÒKμ nqTq~ Á|ü‘´ø£eTsTTq ù|s¡T>± j·TTqï~.
ª*|æμ nq>± Áyêj·Tã&ÉT nø£ås¡eTT\ì ns¡úeTT. *|æ qT+&ç
ª*œ‘·eTTμ nqT |ü<äeTT @s¡Œ&çq~. *œ‘·eTT nq>± ªÁyê‘·μ nì ns¡úeTT.
*œ+#·T≥ nq>± Áyêj·TT≥ nì ns¡úeTT. *|æ qT+&ç *œ, *œ qT+&ç
ª ÒKμ nqT |ü<äeTT |ü⁄Ϻq~. ÒK nq>± Áyêj·Tã&ÉTq<äì ns¡úeTT. ÒK
nq>± Áyêj·Tã&ÉTq<äsTTHê ÒK\T ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\T>± ñHêïsTT. Bìì
>∑T]+∫ u≤>± Ä˝À∫+∫q ô|<ä›\T ÒKqT ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\T>± $uÛÑõ+∫
ˇø£ s¡ø£eTT <ëìì ªC≤ãTμ nìj·T÷, ¬s+&Ée s¡ø£eTT <ëìì ªñ‘·Ôs¡eTTμ
nì ù|s¡T ô|≥º&ÉyÓTÆq~. |üPs¡«|ü⁄ C≤„qT\sTTq yê] ñ<˚›X¯´eTTqT
nqTdü]+∫ C≤ãT n+fÒ ns¡úy˚T$TÀ? ñ‘·Ôs¡eTT n+fÒ @$TÀ?
me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. ‹qï~ ø£&ÉT|ü⁄˝À ø=+‘·ùd|üÏøÏ Js¡íyÓTÆ
b˛sTTq≥T¢, ñqï~ ø±\eTT˝À ø=+‘· ø±\eTTq≈£î Ò≈£î+&Ü b˛e⁄qT.
‹qï~ ø£&ÉT|ü⁄˝À ø=+‘·ùd|üÏøÏ Js¡íyÓTÆb˛e⁄qT
Ç~ X¯Øs¡ <Ûäs¡àeTT.
ñqï~ ø±\eTT˝À ø=+‘·ø±\eTT≈£î ˝Ò≈£î+&Üb˛e⁄qT
Ç~ Á|üø£è‹ <Ûäs¡àeTT.
C≤ãT nqT ù|s¡TqT, ñ‘·Ôs¡eTT nqT ù|s¡TqT 25 dü+e‘·‡s¡eTT\
ÁøÏ+<ä≥ n+<äs¡÷ $ìjTj·TT+<äTs¡T. n|ü&ÉT düe÷#ês¡eTTqT #s¡yj·TT
kÕ<ÛäqeTT\˝À ÒK\T eTTK´yÓTÆq bÕÁ‘·qT b˛wæ+#êsTT. >∑&É∫q 25
dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ b˛kÕº|ò”düT\T (‘·bÕ˝≤ ø±sê´\j·TeTT\T)
eTqTwüß\T Áyêdæq ÒK\qT ˇø£#√ÏqT+&ç eTs=ø£#√ÏøÏ #s¡yôd&ç$.
n|ü&ÉT bò˛Hé kÂø£s¡´eTT ˝Òq+<äTq n+<äs¡÷ ˝ÒK\ <ë«sêH˚
düe÷#ês¡eTTqT ˇø£ ÁbÕ+‘·eTTqT+&ç eTs=ø£ ÁbÕ+‘·eTTq≈£î |ü+ô|&ç
yês¡T. ªñqï~ ø=+‘· ø±\eTTq≈£î Ò≈£î+&Ü b˛e⁄qTμ nqT Á|üø£è‹ <Ûäs¡àeTT
Á|üø±s¡eTT ñqï ‘·bÕ˝≤ ø±sê´\j·TeTT\≈£î |üì Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~.
q&ÉTdüTÔqï ÒK\T q&ÉTe≈£î+&Ü b˛sTTq$. H&ÉT Á|ü‹ eTìwæ <ä>∑Zs¡ bò Hé
ñ+&É&ÉeTT e\q me]ø° ˝ÒK‘√ |üì˝Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~. Áyê‘·
s¡÷|üeTTqï kÕø£å eTT nedüs¡yÓTÆq dü+<äs¡“¤eTT˝À e÷Á‘·eTT ‘·|üŒìdü]>±
ÒKqT Áyêj·TT#·THêïs¡T. ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü À ª ÒKμ yÓTT<ä≥ ª*|æμqT+&ç
|ü⁄≥Tºø=∫Ãq<äì #Ó|üø=HêïeTT. ø£|ü&ÉT ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü nHø£ <XeTT\˝À
Á|ü|ü+#· yê´|üÔeTT>± ñ+&<äì ø=ìï dü+<äs¡“¤eTT\˝À yTeTT #ÓbÕŒeTT.
‘Ó\T>∑TuÛ≤wü À ª*|æμ nqT |ü<äeTTqT Ä<Ûës¡eTT #düTø=ì Ä+>∑¢uÛ≤wü À
ÒKqT ª …≥sYμ nì #Ó|üø=+≥THêïs¡T. *|æ qT+&ç e÷s¡TŒ#dæ ª ÒKμ
nqT |ü<äeTTqT eTqeTT Áyêj·T>±, Ä+>∑¢uÛ≤wü À nø£ås¡ s¡÷|üeTT˝Àj·TTqï
*|æì ª ÒKμ nì eTqeTT #Ó|üø=qï≥T¢ #Ó|üø√ø£ ÒKqT ª …≥sYμ nì
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK11 12
#Ó|üø=Hêïs¡T. …≥sY nq>± ªnø£ås¡eTTμ nì ns¡úeTT. *|æ nq>±
Áyêj·Tã&ÉT nø£ås¡eTT nì ns¡úeTT. Ä+π>¢j·TT\T nø£ås¡eTT\‘√ Áyêj·TT
ÒKqT nø£ås¡eTT\ >∑Ts¡TÔ>± ª …≥sYμ nHêïs¡T. nø£ås¡eTTqT ª …≥sYμ n+<äTs¡T,
nfÒ¢ ÒKqT ≈£L&Ü ª …≥sYμ n+<äTs¡T. Ä+>∑¢uÛ≤wüqT yÓTT<ä≥ Áyêj·TTq|ü&
á bıs¡bÕ≥TqT yês¡T #XÊs¡ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ‘Ó\T>∑T˝À *|æ, *œ,
˝ÒK nqT eT÷&ÉT e÷s¡TŒ\T sê>±, Ä+>∑¢uÛ≤wü˝À ª˝…≥sYμqT e÷s¡TŒ
#j·T≈£î+&Ü ª …≥sYμ nìjT #ÓbÕŒs¡T.
Á|üXï :` ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü À #Ó|üŒã&ÉT ÒKqT C≤ãT nìj·T÷, ñ‘·Ôs¡eTT
nìj·T÷ m+<äT≈£î ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ #Ó|ü#·THêïs¡T. n˝≤ #Ó|üŒ&ÉeTT˝À
ns¡úy˚TeTsTTHê ø£\<ë?
»yêãT :` ÒK˝À Áyêj·Tã&çq $wüj·TeTTqTãϺ Ä ÒKqT C≤ãT
nìj·T÷ Òø£ ñ‘·Ôs¡eTT nìj·T÷ #Ó|üŒe#·TÃqT. ˇø£ ]˝À Ç<ä›]
eTqTwüß\≈£î πø s√E ˇø=ÿø£ÿ]øÏ ˇø=ÿø£ÿ ÒK sêe&ÉeTT »]–q~.
n|ü&ÉT yê]˝À ˇø£&ÉT Hê≈£î ªC≤ãTμ e∫Ã+<äì Ç‘·s¡T\‘√ #Ó|üŒ>±,
¬s+&Éeyê&ÉT Hê≈£î ªñ‘·Ôs¡eTTμ e∫Ã+<äì #ÓbÕŒ&É≥. á $<ÛäeTT>±
Ç<ä›s¡T ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ ù|s¡¢qT e∫Ãq ÒK≈£î #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. Ç<ä›]øÏ
e∫Ãq~ ÒKH nsTTHê n+<äT˝À ˇø£Ï C≤ãT, eTs=ø£Ï ñ‘·Ôs¡eTT
m˝≤ nsTTq<√ Ç|ü&ÉT $e]+∫ #Ó|üø=+<ëeTT. ÒK˝À *œ+#·ã&ÉT
düe÷#ês¡eTT ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ ñ+&ÉTqT. ˝ÒK˝À *œ+#·ã&çq
düe÷#ês¡eTTqTãϺ C≤ãT Òø£ ñ‘·Ôs¡eTT nì #Ó|üŒ&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~.
ÒK˝À Áyêj·Tã&çq düe÷#ês¡eTTqT #·~$q ‘·sê«‘· n~ C≤ãTjÓ÷
Òø£ ñ‘·Ôs¡yÓ÷ ¬s+&çÏ À @<√ ìs¡ísTT+#·ã&ÉTqT. |üPs¡«eTT eTìwæ
ø£+Ï‘√ #·<äTe>∑\T>∑T düe÷#ês¡eTsTTHê, Òø£ #Ó$‘√ $qT düe÷#ês¡
eTsTTHê ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ ñ+&ÉTqì C≤„qT\T #Óô|Œ&çyês¡T.
C≤„H+Á~j·TeTT …’q ø£qTï, #Ó$ ¬s+&ÉT <ë«s¡eTT\ <ë«sê eTìwæøÏ #s¡T
düe÷#ês¡eTT ˇø£Ï uÛÑTøÏÔøÏ nedüs¡yÓTÆq~, ¬s+&ÉT eTTøÏÔøÏ nedüs¡yÓTÆq~.
uÛÑTøÏÔøÏ dü+ã+~Û+∫q düe÷#ês¡eTT+&ÉT <ëìì ªC≤ãTμ nì n+≥THêïeTT.
n˝≤π> eTTøÏÔøÏ dü+ã+~Û+∫q düe÷#ês¡eTTqï <ëìì ªñ‘·Ôs¡eTTμ nì
#Óô|Œ&çyês¡T.
eTTøÏÔøÏ nq>± <Ó’eeTTqT ‘Ó*j·TT düe÷#ês¡eTsTTq <Ó’e
C≤„qeTTqï <ëìì eTTøÏÔøÏ dü+ã+~Û+∫q $wüj·TeTT nHÓ&çyês¡T. ˇø£
eTìwæ eTTøÏÔì #sê\+fÒ n‘·ì ø£s¡à+‘·j·T÷ X‚wüeTT Ò≈£î+&Ü b˛yê*.
X‚wüeTT ˝Ò≈£î+&Ü nsTTb˛yê\+fÒ ø£s¡àqT nqTuÛ Ñ$+#·qsTTHê
nqTuÛÑ$+#ê* Òø£ nqTuÛÑ$+#·qT |üìøÏ sê≈£î+&Ü C≤„qeTT#˚ ø±*Ã
yj·÷*. nsTTb˛e⁄ es¡≈£î nqTuÛÑ$+#ê\+fÒ ø=ìï e+<ä\ »qà\T
|üfÒº+‘· ø£s¡àj·TT+&ÉTqT. n≥T¢ nqTuÛÑ$+#·&ÉeTT˝À nC≤„qeTT #˚‘·
Ç+ø± ø=+‘· ø£s¡à #s¡e#·TÃqT. Á|üø£è‹ <Ûäs¡àeTT Á|üø±s¡eTT ñqï C≤„qeTT
Ò≈£î+&Ü b˛e#·TÃqT. n+<äTe\q nqTuÛÑ$+∫ ø£s¡àqT X‚wüeTT Ò≈£î+&Ü
nsTTb˛>=≥Tºø√yê\qTø√e&ÉeTT kÕ<Ûä´eTj˚T´|üìø±<äT. eTìwæ @
eT‘·eTT˝Àj·TTHêï yê&ÉT eTTøÏÔì #s¡T≥≈£î, <e⁄ì C≤„qeTT e\qH
ø£s¡àqT ˝Ò≈£î+&Ü #˚düTø=qT≥≈£î neø±X¯eTT+&ÉTq≥T¢ #˚XÊ&ÉT.
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À j·TTqïyêìøÏ ªªø£s¡àqT C≤„Hê–ï #˚‘· <äVæ≤+#·T
ø√e#·TÃqTμμ nì <Ó’eÁ>∑+<∏äeTsTTq uÛÑ>∑eBZ‘· À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. ªª<e⁄&ÉT
bÕ|üeTTqT ø£å$T+#·TqTμμ nì ~«rj·T <Ó’eÁ>∑+<∏äeTsTTq u…’_\T˝À
#Ó|üŒ&ÉeTsTTq~. n˝≤π> ªª<˚e⁄&ÉT ø£åe÷o\T&ÉTμμ nì n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏ä
eTsTTq KTsêHé À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À #Ó|æŒq
e÷≥\T <Ó’e e#·qeTT\sTTq <ëìe\q n$ ‘·|üŒø£ HÓs¡ys¡TqT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK11 12
#Ó|üø=Hêïs¡T. …≥sY nq>± ªnø£ås¡eTTμ nì ns¡úeTT. *|æ nq>±
Áyêj·Tã&ÉT nø£ås¡eTT nì ns¡úeTT. Ä+π>¢j·TT\T nø£ås¡eTT\‘√ Áyêj·TT
ÒKqT nø£ås¡eTT\ >∑Ts¡TÔ>± ª …≥sYμ nHêïs¡T. nø£ås¡eTTqT ª …≥sYμ n+<äTs¡T,
nfÒ¢ ÒKqT ≈£L&Ü ª …≥sYμ n+<äTs¡T. Ä+>∑¢uÛ≤wüqT yÓTT<ä≥ Áyêj·TTq|ü&
á bıs¡bÕ≥TqT yês¡T #XÊs¡ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ‘Ó\T>∑T˝À *|æ, *œ,
˝ÒK nqT eT÷&ÉT e÷s¡TŒ\T sê>±, Ä+>∑¢uÛ≤wü˝À ª˝…≥sYμqT e÷s¡TŒ
#j·T≈£î+&Ü ª …≥sYμ nìjT #ÓbÕŒs¡T.
Á|üXï :` ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü À #Ó|üŒã&ÉT ÒKqT C≤ãT nìj·T÷, ñ‘·Ôs¡eTT
nìj·T÷ m+<äT≈£î ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ #Ó|ü#·THêïs¡T. n˝≤ #Ó|üŒ&ÉeTT˝À
ns¡úy˚TeTsTTHê ø£\<ë?
»yêãT :` ÒK˝À Áyêj·Tã&çq $wüj·TeTTqTãϺ Ä ÒKqT C≤ãT
nìj·T÷ Òø£ ñ‘·Ôs¡eTT nìj·T÷ #Ó|üŒe#·TÃqT. ˇø£ ]˝À Ç<ä›]
eTqTwüß\≈£î πø s√E ˇø=ÿø£ÿ]øÏ ˇø=ÿø£ÿ ÒK sêe&ÉeTT »]–q~.
n|ü&ÉT yê]˝À ˇø£&ÉT Hê≈£î ªC≤ãTμ e∫Ã+<äì Ç‘·s¡T\‘√ #Ó|üŒ>±,
¬s+&Éeyê&ÉT Hê≈£î ªñ‘·Ôs¡eTTμ e∫Ã+<äì #ÓbÕŒ&É≥. á $<ÛäeTT>±
Ç<ä›s¡T ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ ù|s¡¢qT e∫Ãq ÒK≈£î #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. Ç<ä›]øÏ
e∫Ãq~ ÒKH nsTTHê n+<äT˝À ˇø£Ï C≤ãT, eTs=ø£Ï ñ‘·Ôs¡eTT
m˝≤ nsTTq<√ Ç|ü&ÉT $e]+∫ #Ó|üø=+<ëeTT. ÒK˝À *œ+#·ã&ÉT
düe÷#ês¡eTT ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ ñ+&ÉTqT. ˝ÒK˝À *œ+#·ã&çq
düe÷#ês¡eTTqTãϺ C≤ãT Òø£ ñ‘·Ôs¡eTT nì #Ó|üŒ&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~.
ÒK˝À Áyêj·Tã&çq düe÷#ês¡eTTqT #·~$q ‘·sê«‘· n~ C≤ãTjÓ÷
Òø£ ñ‘·Ôs¡yÓ÷ ¬s+&çÏ À @<√ ìs¡ísTT+#·ã&ÉTqT. |üPs¡«eTT eTìwæ
ø£+Ï‘√ #·<äTe>∑\T>∑T düe÷#ês¡eTsTTHê, Òø£ #Ó$‘√ $qT düe÷#ês¡
eTsTTHê ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ ñ+&ÉTqì C≤„qT\T #Óô|Œ&çyês¡T.
C≤„H+Á~j·TeTT …’q ø£qTï, #Ó$ ¬s+&ÉT <ë«s¡eTT\ <ë«sê eTìwæøÏ #s¡T
düe÷#ês¡eTT ˇø£Ï uÛÑTøÏÔøÏ nedüs¡yÓTÆq~, ¬s+&ÉT eTTøÏÔøÏ nedüs¡yÓTÆq~.
uÛÑTøÏÔøÏ dü+ã+~Û+∫q düe÷#ês¡eTT+&ÉT <ëìì ªC≤ãTμ nì n+≥THêïeTT.
n˝≤π> eTTøÏÔøÏ dü+ã+~Û+∫q düe÷#ês¡eTTqï <ëìì ªñ‘·Ôs¡eTTμ nì
#Óô|Œ&çyês¡T.
eTTøÏÔøÏ nq>± <Ó’eeTTqT ‘Ó*j·TT düe÷#ês¡eTsTTq <Ó’e
C≤„qeTTqï <ëìì eTTøÏÔøÏ dü+ã+~Û+∫q $wüj·TeTT nHÓ&çyês¡T. ˇø£
eTìwæ eTTøÏÔì #sê\+fÒ n‘·ì ø£s¡à+‘·j·T÷ X‚wüeTT Ò≈£î+&Ü b˛yê*.
X‚wüeTT ˝Ò≈£î+&Ü nsTTb˛yê\+fÒ ø£s¡àqT nqTuÛ Ñ$+#·qsTTHê
nqTuÛÑ$+#ê* Òø£ nqTuÛÑ$+#·qT |üìøÏ sê≈£î+&Ü C≤„qeTT#˚ ø±*Ã
yj·÷*. nsTTb˛e⁄ es¡≈£î nqTuÛÑ$+#ê\+fÒ ø=ìï e+<ä\ »qà\T
|üfÒº+‘· ø£s¡àj·TT+&ÉTqT. n≥T¢ nqTuÛÑ$+#·&ÉeTT˝À nC≤„qeTT #˚‘·
Ç+ø± ø=+‘· ø£s¡à #s¡e#·TÃqT. Á|üø£è‹ <Ûäs¡àeTT Á|üø±s¡eTT ñqï C≤„qeTT
Ò≈£î+&Ü b˛e#·TÃqT. n+<äTe\q nqTuÛÑ$+∫ ø£s¡àqT X‚wüeTT Ò≈£î+&Ü
nsTTb˛>=≥Tºø√yê\qTø√e&ÉeTT kÕ<Ûä´eTj˚T´|üìø±<äT. eTìwæ @
eT‘·eTT˝Àj·TTHêï yê&ÉT eTTøÏÔì #s¡T≥≈£î, <e⁄ì C≤„qeTT e\qH
ø£s¡àqT ˝Ò≈£î+&Ü #˚düTø=qT≥≈£î neø±X¯eTT+&ÉTq≥T¢ #˚XÊ&ÉT.
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À j·TTqïyêìøÏ ªªø£s¡àqT C≤„Hê–ï #˚‘· <äVæ≤+#·T
ø√e#·TÃqTμμ nì <Ó’eÁ>∑+<∏äeTsTTq uÛÑ>∑eBZ‘· À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. ªª<e⁄&ÉT
bÕ|üeTTqT ø£å$T+#·TqTμμ nì ~«rj·T <Ó’eÁ>∑+<∏äeTsTTq u…’_\T˝À
#Ó|üŒ&ÉeTsTTq~. n˝≤π> ªª<˚e⁄&ÉT ø£åe÷o\T&ÉTμμ nì n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏ä
eTsTTq KTsêHé À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À #Ó|æŒq
e÷≥\T <Ó’e e#·qeTT\sTTq <ëìe\q n$ ‘·|üŒø£ HÓs¡ys¡TqT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK13 14
<e⁄ì C≤„qeTT ñqï‘·yÓTÆq~. C≤„qeTT n–ïe … |üì#dæ ø£s¡àqT
ø±\TÃ#·Tqï~. <e⁄&ÉT>±˙, <e⁄ì C≤„qeTT>±˙ XØs¡eTT˝À ñqï‘·yÓTÆq
kÕúqeTTq nq>± XØs¡eTT ô|’ uÛ≤>∑eTTq •s¡düT‡j·T+<äT ø£\<äì ô|<ä›\T
#Ó|ü#·T+<äTs¡T. C≤„q eT÷\eT+‘·j·T÷ ô|’q ‘·\j·T+<äT >∑\<äì #Ó|ü#·÷
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTÁbÕ|æÔ jÓ÷>∑eTTq yÓTT<äÏ XÀ¢ø£eTT˝ÀH˚
ªªs¡ú«eT÷\μμ nì #ÓbÕŒs¡T. #Ó≥Tº≈£î eT÷\eTT ÁøÏ+<äj·TTqï≥T¢, eTìwæøÏ
eT÷\eTT ô|’qø£\<äì nø£ÿ&É #ÓbÕŒs¡T. ªs¡ú«μ nqT Xã›eTT qT+&ç
ªñ‘·Ôs¡μ nqT Xã›eTT |ü⁄Ϻq~. s¡ú« nq>± ô|’qj·Tì #Ó|æŒq≥T¢, ñ‘·Ôs¡
nq>± ô|’q nì #Ó|æŒq≥T¢, ñ‘·Ôs¡ ~X uÛÑ÷$TøÏ ô|’q ø£\<äT. XØs¡eTT˝Àì
Á|ü‹ düe÷#ês¡eTT XØs¡eTTô|’q>∑\ ‘·\≈£î #s¡Tq≥T¢, uÛÑ÷$TøÏ <äøÏåD
~X¯˝ÀqT+&ç ñ‘·Ôs¡ ~X¯≈£î >∑Ts¡T‘ê«ø£s¡¸D X¯øÏÔ ÁbÕ≈£î#·Tqï~. uÛ≤s¡‘·
<XeTT ÁøÏ+~yÓ’|ü⁄ <äøÏåDeTT ø±>±, ô|’ uÛ≤>∑eTT ñ‘·Ôs¡ ~X˝À ñqï~.
ñ‘·Ôs¡ ~X nq>± ªC≤„q~Xμ nì ns¡úeTT >∑\<äT. m+<äTø£q>±! eTìwæ
•s¡düT‡˝À j·TTqï C≤„qeTT ô|’ uÛ≤>∑eTTq ñ+&ÉT≥ e\q, <XeTTq≈£î
ñ‘·Ôs¡eTT ô|’ uÛ≤>∑eTTq ñ+&ÉT≥ e\q, $X«eTT˝À >∑Ts¡T‘ê«ø£s¡D XøÏÔ
<äøÏåDeTT qT+&ç ñ‘·Ôs¡eTTqπø b˛e⁄#·T+&ÉT≥ e\q, ñ‘·Ôs¡ ~X C≤„q
dü+ã+<ÛäyÓTÆq<äì #Ó|üŒe#·TÃqT. |üPs¡«eTT eTìwæ #·ìb˛‘˚ ]øÏ
ñ‘·Ôs¡eTTq düàXÊqeTT @s¡Œs¡∫ ñ‘·Ôs¡ ~X˝Àj·TTqï düàXÊqeTT˝À |üP&çÃ
ô|f…º&çyês¡T. á $<ÛäeTT>± ñ‘·Ôs¡ ~X C≤„qe÷s¡ZeTT˝À ˇø£ Á|ü‘´ø£‘·qT
dü+bÕ~+#·Tø=qï~.
ñ‘·Ôs¡ ~X¯ C≤„qeTT˝À Á|ü‘˚´ø£‘· ø£*Zj·TT+&ÉT≥ e\q, <Ó’e
dü+ã+<ÛäyÓTÆq C≤„qeTTqT>±˙, C≤„qeTTqï @ düe÷#ês¡eTTqT >±˙
ªªñ‘·Ôs¡eTTμμ nqT ù|s¡T ô|Ϻ |æ*#Ó&çyês¡T. Ç|ü&ÉT ndü\T $wüj·÷ìøÏ
eùdÔ ÒK˝À <Ó’eC≤„q dü+ã+<Ûä düe÷#ês¡eTT ñ+fÒ <ëìì ñ‘·Ôs¡eTT
nHÓ&çyês¡T. ˝ÒKqT mes¡T ÁyêdæHê, me]øÏ ÁyêdæHê, n+<äT˝À
düe÷#ês¡eTT C≤„qe+‘·yÓTÆq<Ó’‘ Ä ÒKqT ªñ‘·Ôs¡eTTμ nì #Óô|Œ&çyês¡T.
n+<äTe\q Ç<ä›]˝À ˇø£ìøÏ e∫Ãq ˝ÒK˝À <Ó’e dü+ã+<Ûä C≤„q
$wüj·TeTT\T+&ÉT≥ e\q yê&ÉT Hê≈£î ñ‘·Ôs¡eTT e∫Ã+<äì Ä ÒKqT
>∑T]+∫ #ÓbÕŒ&ÉT. á $<ÛäeTT>± ÒK≈£î ªñ‘·Ôs¡eTTμ nqT ù|s¡T e∫Ãq~.
Áyêj·Tã&ÉT ˝ÒK˝ÀqTqï düe÷#ês¡eTT <Ó ’eC≤„qeTTq≈£î
dü+ã+~Û+∫q< ñ+&Éø£ Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä düe÷#ês¡eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫
≈£L&Ü ñ+&Ée#·TÃqT. Á|ü|ü+#·eTT˝À Áyêj·Tã&ÉT ˝ÒK\˙ï Á|ü|ü+#·
dü+ã+<Ûä düe÷#ês¡eTT>∑\$jT j·TT+&ÉTqT. Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä düe÷#ês¡
eTT+&ÉT ÒKqT ªC≤ãTμ nì n+≥THêïs¡T. C≤ãT≈£î ≈£L&Ü ns¡úeTT ø£\<äT.
ªC≤μ nq>± ª|ü⁄≥º&ÉeTìμ uÛ≤eeTT ø£\<äT. ªãTμ nq>± ª#êe&ÉeTTμ nì
ns¡úeTT >∑\<äT. |ü⁄≥º&ÉeTT˝À eTìwæ XØs¡eTT |ü⁄Ϻ ø£ì|æ+#·T#·Tqï~.
eTs¡DeTT‘√ eTìwæ XØs¡eTT ø£ì|æ+#·ø£b˛e⁄qT. eTìwæ ‘·*¢ >∑s¡“¤eTT
qT+&ç |ü⁄≥Tº#·THêï&ÉT. ‘·sê«‘· ø=+‘·ø±\eTT J$+∫ eTs¡DÏ+#·&ÉeTT
»s¡T>∑T#·Tqï~. eTs¡DeTT˝À X¯Øs¡eTTqT uÛÑ÷$T˝À |üP&çÃô|≥º&ÉyÓ÷
Òø£ n–ï˝À ãT–Z#˚j·T&ÉyÓ÷ »s¡T>∑T#·Tqï~. ª|üP&çÃô|≥º&ÉeTTμ nqT
e÷≥qT ªã÷&çÃô|≥º&ÉeTTμ nì ≈£L&Ü ø=+<äs¡T nqT#·T+<äTs¡T.
XØs¡eTTqT ã÷&çà ô|≥º&ÉeTT>±˙, ãT–ZbÕ\T #j·TT≥ >±˙ eTs¡DeTT˝ÀH
»s¡T>∑TqT. ˇø£ eTìwæ |ü⁄≥º&ÉeTT, #êe&ÉeTT kÕ<Ûës¡DeTT>± »s¡T>∑T
Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·TyT. nC≤„qeTT˝À j·TTqï eTìwæ |ü⁄≥º&ÉeTT,
#êe&ÉeTT »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. C≤„qeTT˝Àj·TTqï eTìwæ |ü⁄≥Tºø£, #êe⁄
qT+&ç ãj·T≥ |ü&ç yÓ÷ø£åeTTqT bı+<äTqT. nC≤„qeTT˝Àì eTìwæ
#êe⁄|ü⁄≥Tºø£\T bı+<äT#·T+&ÉTqT. ø£qTø£ |ü⁄≥Tºø£≈£î >∑Ts¡TÔ>± ªC≤μ nìj·T÷,
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK13 14
<e⁄ì C≤„qeTT ñqï‘·yÓTÆq~. C≤„qeTT n–ïe … |üì#dæ ø£s¡àqT
ø±\TÃ#·Tqï~. <e⁄&ÉT>±˙, <e⁄ì C≤„qeTT>±˙ XØs¡eTT˝À ñqï‘·yÓTÆq
kÕúqeTTq nq>± XØs¡eTT ô|’ uÛ≤>∑eTTq •s¡düT‡j·T+<äT ø£\<äì ô|<ä›\T
#Ó|ü#·T+<äTs¡T. C≤„q eT÷\eT+‘·j·T÷ ô|’q ‘·\j·T+<äT >∑\<äì #Ó|ü#·÷
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTÁbÕ|æÔ jÓ÷>∑eTTq yÓTT<äÏ XÀ¢ø£eTT˝ÀH˚
ªªs¡ú«eT÷\μμ nì #ÓbÕŒs¡T. #Ó≥Tº≈£î eT÷\eTT ÁøÏ+<äj·TTqï≥T¢, eTìwæøÏ
eT÷\eTT ô|’qø£\<äì nø£ÿ&É #ÓbÕŒs¡T. ªs¡ú«μ nqT Xã›eTT qT+&ç
ªñ‘·Ôs¡μ nqT Xã›eTT |ü⁄Ϻq~. s¡ú« nq>± ô|’qj·Tì #Ó|æŒq≥T¢, ñ‘·Ôs¡
nq>± ô|’q nì #Ó|æŒq≥T¢, ñ‘·Ôs¡ ~X uÛÑ÷$TøÏ ô|’q ø£\<äT. XØs¡eTT˝Àì
Á|ü‹ düe÷#ês¡eTT XØs¡eTTô|’q>∑\ ‘·\≈£î #s¡Tq≥T¢, uÛÑ÷$TøÏ <äøÏåD
~X¯˝ÀqT+&ç ñ‘·Ôs¡ ~X¯≈£î >∑Ts¡T‘ê«ø£s¡¸D X¯øÏÔ ÁbÕ≈£î#·Tqï~. uÛ≤s¡‘·
<XeTT ÁøÏ+~yÓ’|ü⁄ <äøÏåDeTT ø±>±, ô|’ uÛ≤>∑eTT ñ‘·Ôs¡ ~X˝À ñqï~.
ñ‘·Ôs¡ ~X nq>± ªC≤„q~Xμ nì ns¡úeTT >∑\<äT. m+<äTø£q>±! eTìwæ
•s¡düT‡˝À j·TTqï C≤„qeTT ô|’ uÛ≤>∑eTTq ñ+&ÉT≥ e\q, <XeTTq≈£î
ñ‘·Ôs¡eTT ô|’ uÛ≤>∑eTTq ñ+&ÉT≥ e\q, $X«eTT˝À >∑Ts¡T‘ê«ø£s¡D XøÏÔ
<äøÏåDeTT qT+&ç ñ‘·Ôs¡eTTqπø b˛e⁄#·T+&ÉT≥ e\q, ñ‘·Ôs¡ ~X C≤„q
dü+ã+<ÛäyÓTÆq<äì #Ó|üŒe#·TÃqT. |üPs¡«eTT eTìwæ #·ìb˛‘˚ ]øÏ
ñ‘·Ôs¡eTTq düàXÊqeTT @s¡Œs¡∫ ñ‘·Ôs¡ ~X˝Àj·TTqï düàXÊqeTT˝À |üP&çÃ
ô|f…º&çyês¡T. á $<ÛäeTT>± ñ‘·Ôs¡ ~X C≤„qe÷s¡ZeTT˝À ˇø£ Á|ü‘´ø£‘·qT
dü+bÕ~+#·Tø=qï~.
ñ‘·Ôs¡ ~X¯ C≤„qeTT˝À Á|ü‘˚´ø£‘· ø£*Zj·TT+&ÉT≥ e\q, <Ó’e
dü+ã+<ÛäyÓTÆq C≤„qeTTqT>±˙, C≤„qeTTqï @ düe÷#ês¡eTTqT >±˙
ªªñ‘·Ôs¡eTTμμ nqT ù|s¡T ô|Ϻ |æ*#Ó&çyês¡T. Ç|ü&ÉT ndü\T $wüj·÷ìøÏ
eùdÔ ÒK˝À <Ó’eC≤„q dü+ã+<Ûä düe÷#ês¡eTT ñ+fÒ <ëìì ñ‘·Ôs¡eTT
nHÓ&çyês¡T. ˝ÒKqT mes¡T ÁyêdæHê, me]øÏ ÁyêdæHê, n+<äT˝À
düe÷#ês¡eTT C≤„qe+‘·yÓTÆq<Ó’‘ Ä ÒKqT ªñ‘·Ôs¡eTTμ nì #Óô|Œ&çyês¡T.
n+<äTe\q Ç<ä›]˝À ˇø£ìøÏ e∫Ãq ˝ÒK˝À <Ó’e dü+ã+<Ûä C≤„q
$wüj·TeTT\T+&ÉT≥ e\q yê&ÉT Hê≈£î ñ‘·Ôs¡eTT e∫Ã+<äì Ä ÒKqT
>∑T]+∫ #ÓbÕŒ&ÉT. á $<ÛäeTT>± ÒK≈£î ªñ‘·Ôs¡eTTμ nqT ù|s¡T e∫Ãq~.
Áyêj·Tã&ÉT ˝ÒK˝ÀqTqï düe÷#ês¡eTT <Ó ’eC≤„qeTTq≈£î
dü+ã+~Û+∫q< ñ+&Éø£ Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä düe÷#ês¡eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫
≈£L&Ü ñ+&Ée#·TÃqT. Á|ü|ü+#·eTT˝À Áyêj·Tã&ÉT ˝ÒK\˙ï Á|ü|ü+#·
dü+ã+<Ûä düe÷#ês¡eTT>∑\$jT j·TT+&ÉTqT. Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä düe÷#ês¡
eTT+&ÉT ÒKqT ªC≤ãTμ nì n+≥THêïs¡T. C≤ãT≈£î ≈£L&Ü ns¡úeTT ø£\<äT.
ªC≤μ nq>± ª|ü⁄≥º&ÉeTìμ uÛ≤eeTT ø£\<äT. ªãTμ nq>± ª#êe&ÉeTTμ nì
ns¡úeTT >∑\<äT. |ü⁄≥º&ÉeTT˝À eTìwæ XØs¡eTT |ü⁄Ϻ ø£ì|æ+#·T#·Tqï~.
eTs¡DeTT‘√ eTìwæ XØs¡eTT ø£ì|æ+#·ø£b˛e⁄qT. eTìwæ ‘·*¢ >∑s¡“¤eTT
qT+&ç |ü⁄≥Tº#·THêï&ÉT. ‘·sê«‘· ø=+‘·ø±\eTT J$+∫ eTs¡DÏ+#·&ÉeTT
»s¡T>∑T#·Tqï~. eTs¡DeTT˝À X¯Øs¡eTTqT uÛÑ÷$T˝À |üP&çÃô|≥º&ÉyÓ÷
Òø£ n–ï˝À ãT–Z#˚j·T&ÉyÓ÷ »s¡T>∑T#·Tqï~. ª|üP&çÃô|≥º&ÉeTTμ nqT
e÷≥qT ªã÷&çÃô|≥º&ÉeTTμ nì ≈£L&Ü ø=+<äs¡T nqT#·T+<äTs¡T.
XØs¡eTTqT ã÷&çà ô|≥º&ÉeTT>±˙, ãT–ZbÕ\T #j·TT≥ >±˙ eTs¡DeTT˝ÀH
»s¡T>∑TqT. ˇø£ eTìwæ |ü⁄≥º&ÉeTT, #êe&ÉeTT kÕ<Ûës¡DeTT>± »s¡T>∑T
Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·TyT. nC≤„qeTT˝À j·TTqï eTìwæ |ü⁄≥º&ÉeTT,
#êe&ÉeTT »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. C≤„qeTT˝Àj·TTqï eTìwæ |ü⁄≥Tºø£, #êe⁄
qT+&ç ãj·T≥ |ü&ç yÓ÷ø£åeTTqT bı+<äTqT. nC≤„qeTT˝Àì eTìwæ
#êe⁄|ü⁄≥Tºø£\T bı+<äT#·T+&ÉTqT. ø£qTø£ |ü⁄≥Tºø£≈£î >∑Ts¡TÔ>± ªC≤μ nìj·T÷,
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK15 16
eTs¡DeTTq≈£î >∑Ts¡TÔ>± ªãTμ nìj·T÷ ¬s+&ÉT nø£ås¡eTT\qT ø£*|æ Á|ü|ü+#·
dü+ã+<Ûä nC≤„q düe÷#ês¡eTTqï ÒKqT ªC≤ãTμ nì nHÓ&çyês¡T. ÒK˝À
<Ó’e dü+ã+<Ûä C≤„q düe÷#ês¡eTT+fÒ <ëìì ªñ‘·Ôs¡eTTμ nìj·T÷, Á|ü|ü+#·
dü+ã+<Ûä düe÷#ês¡eTT+fÒ <ëìì ªC≤ãTμ nìj·T÷ #Óô|Œ&çyês¡T.
C≤ãT ` Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq~.
˝ÒK
ñ‘·Ôs¡eTT ` |üs¡e÷‘·à dü+ã+<ÛäyÓTÆq~.
Á|üX¯ï :` Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq düe÷#ês¡eTTqï Á>∑+<∏äeTTqT C≤ãT
nqe#·TÃqT ø£<ë! nfÒ¢ <Ó’edü+ã+<ÛäyÓTÆq düe÷#ês¡eTTqï Á>∑+<∏äeTTqT
ñ‘·Ôs¡eTT nì nqe#·TÃqT ø£<ë!
»yêãT :` düe÷#ês¡eTTqTãϺ C≤ãT, ñ‘·Ôs¡eTT nqe#·TÃqT. Áyêj·Tã&
düe÷#ês¡eTTqT ÒK n+≥THêïeTT. *œ+#·ã&ÉTq~ ø±e⁄q ÒK nqT
ù|s¡T‘√ #Ó|ü#·THêïeTT. nsTT‘ Áyêj·Tã&çq ÒK ô|<ä›~ ø±e#·TÃqT,
∫qï~ ø±e#·TÃqT. ÒK ø£ ø±–‘·eTT˝ÀH Áyêj·Tã&ç j·TT+&Ée#·TÃqT.
˝Òø£ ø=ìï ø±–‘·eTT\T ø£*dæq Á>∑+<∏äeTT>± ≈£L&Ü Áyêj·Te#·TÃqT.
n+<äTe\q ÒK nqTq~ nq>± C≤ãT>±˙, ñ‘·Ôs¡eTT>±˙ ø£ ø±–‘·eTT
ø±e#·TÃqT Òø£ ˇø£ Á>∑+<∏äeTT ø±e#·TÃqT.
düe÷#ês¡eTT ∫qï<äsTT‘ ∫qï ø±–‘·eTT˝À Áyêj·Te#·TÃqT.
düe÷#ês¡eTT ô|<ä›<äsTT‘˚ ˇø£ Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT˝À Áyêj·Te#·TÃqT.
Á|ü|ü+#·eTT˝À n+<äs¡÷ Áyêj·TTq$ C≤ãT Ò ñ+&ÉTqT >±˙, ø=~›eT+~
Áyêj·TTq$ e÷Á‘·eTT ñ‘·Ôs¡eTT\T>± ñ+&ÉTqT. Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· C≤„qeTT
‘Ó*dæq yês¡T me¬s’Hê C≤ãT\T Áyêj·Ts¡T. ñ‘·Ôs¡eTT Ò Áyêj·TT<äTs¡T.
Á|üXï :` MTs¡T Áyêdæq yêÏ À m≈£îÿe @$ j·TTHêïsTT. C≤ãT˝≤,
ñ‘·Ôs¡eTT˝≤?
»yêãT :` yTeTT Áyêdæq 73 Á>∑+<∏äeTT\ìïj·T÷ ñ‘·Ôs¡eTT Ò>±˙, C≤ãT
ˇø£ÿÏ ≈£L&Ü Ò<äT. e÷ ñ‘·Ôs¡eTT\ìïj·T÷ ∫qï>∑ @M Òe⁄. n˙ï
ø=ìï ù||üs¡¢ düeTT<ëj·TyÓTÆq Á>∑+<∏äeTT\T>±j·TTqï$.
Á|üXï :` MTs¡T *|æì ñ|üjÓ÷–+∫ Á>∑+<∏äeTT\T ÁyêXÊs¡T ø£<ë! *|æì
ñ|üjÓ÷–+∫ Áyêj·Tã&çq~ ÒK nsTTq|ü&ÉT ÒKqT Áyêdæq yê&ÉT
˝ÒK] n>∑TqT ø£<ë! n≥Te+≥|ü&ÉT $TeTTà\qT Á>∑+<∏äø£s¡Ô nì
nq≈£î+&Ü ª ÒK]μ nì nqe#·TÃqT ø£<ë!
»yêãT :` ª ÒK]μ nì nq&ÉeTT˝À ‘·|ü Ò<äT. nsTT‘ Áyêj·Tã&çq
$wüj·TeTT n+<ä]e … ø±≈£î+&Ü Á|ü‘˚ ø£‘·qT dü+‘·]+#·Tø=ìj·TT+fÒ
n≥Te+Ï ÒKqT Áyêdæq yêìì kÕ<Ûës¡D ÒK] nq≈£î+&Ü ª$ ÒK]μ
nì nqe …qT. $ ÒK] nq>± $X‚wüyÓTÆq düe÷#ês¡eTTqT Áyêdæqyê&Éì
ns¡úeTT. yTeTT Áyêdæq Á|ü‹ Á>∑+<∏äeTT ˇø£ $X‚wü‘· ø£*Zj·TT+&ÉTqT
ø£qTø£ e÷ Á>∑+<∏äeTT\qT $ ÒK] Á>∑+<∏äeTT\qe#·TÃqT.
Á|üXï :` kÕ<Ûës¡D yês¡Ô\qT yêsêÔ|üÁ‹ø£\≈£î Áyêdæ Ç#·Tà yê]ì $ ÒKs¡T
\ì nqT#·T+&ÉT≥qT $HêïeTT. Ç|ü&ÉT MTs¡T #Ó|ü uÛ≤eeTT Á|üø±s¡yÓTÆ‘
yêsêÔ|üÁ‹ø£\≈£î yês¡Ô\T Áyêj·TTyês¡T $ ÒKs¡T Ò ø±<äì #ÓbÕŒ*. nsTT‘
yêsêÔ|üÁ‹ø£\≈£î yês¡Ô\qT Áyêj·TTyê]ì @eTHê*?
»yêãT :` yês¡T |üÁ‹ø£\≈£î düe÷#ês¡eTTqT Áyêj·TTyês¡T ø±e⁄q
yê]ì ª˝ÒKs¡T\Tμ nì nqe#·TÃqT. m|ü&ÉsTTHê yês¡T $X‚wüyÓTÆq
düe÷#ês¡eTTqT Áyêdæ ÇùdÔ, n|ü&ÉT yês¡T n|üŒÏøÏ nq>± Ä
]
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK15 16
eTs¡DeTTq≈£î >∑Ts¡TÔ>± ªãTμ nìj·T÷ ¬s+&ÉT nø£ås¡eTT\qT ø£*|æ Á|ü|ü+#·
dü+ã+<Ûä nC≤„q düe÷#ês¡eTTqï ÒKqT ªC≤ãTμ nì nHÓ&çyês¡T. ÒK˝À
<Ó’e dü+ã+<Ûä C≤„q düe÷#ês¡eTT+fÒ <ëìì ªñ‘·Ôs¡eTTμ nìj·T÷, Á|ü|ü+#·
dü+ã+<Ûä düe÷#ês¡eTT+fÒ <ëìì ªC≤ãTμ nìj·T÷ #Óô|Œ&çyês¡T.
C≤ãT ` Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq~.
˝ÒK
ñ‘·Ôs¡eTT ` |üs¡e÷‘·à dü+ã+<ÛäyÓTÆq~.
Á|üX¯ï :` Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq düe÷#ês¡eTTqï Á>∑+<∏äeTTqT C≤ãT
nqe#·TÃqT ø£<ë! nfÒ¢ <Ó’edü+ã+<ÛäyÓTÆq düe÷#ês¡eTTqï Á>∑+<∏äeTTqT
ñ‘·Ôs¡eTT nì nqe#·TÃqT ø£<ë!
»yêãT :` düe÷#ês¡eTTqTãϺ C≤ãT, ñ‘·Ôs¡eTT nqe#·TÃqT. Áyêj·Tã&
düe÷#ês¡eTTqT ÒK n+≥THêïeTT. *œ+#·ã&ÉTq~ ø±e⁄q ÒK nqT
ù|s¡T‘√ #Ó|ü#·THêïeTT. nsTT‘ Áyêj·Tã&çq ÒK ô|<ä›~ ø±e#·TÃqT,
∫qï~ ø±e#·TÃqT. ÒK ø£ ø±–‘·eTT˝ÀH Áyêj·Tã&ç j·TT+&Ée#·TÃqT.
˝Òø£ ø=ìï ø±–‘·eTT\T ø£*dæq Á>∑+<∏äeTT>± ≈£L&Ü Áyêj·Te#·TÃqT.
n+<äTe\q ÒK nqTq~ nq>± C≤ãT>±˙, ñ‘·Ôs¡eTT>±˙ ø£ ø±–‘·eTT
ø±e#·TÃqT Òø£ ˇø£ Á>∑+<∏äeTT ø±e#·TÃqT.
düe÷#ês¡eTT ∫qï<äsTT‘ ∫qï ø±–‘·eTT˝À Áyêj·Te#·TÃqT.
düe÷#ês¡eTT ô|<ä›<äsTT‘˚ ˇø£ Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT˝À Áyêj·Te#·TÃqT.
Á|ü|ü+#·eTT˝À n+<äs¡÷ Áyêj·TTq$ C≤ãT Ò ñ+&ÉTqT >±˙, ø=~›eT+~
Áyêj·TTq$ e÷Á‘·eTT ñ‘·Ôs¡eTT\T>± ñ+&ÉTqT. Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· C≤„qeTT
‘Ó*dæq yês¡T me¬s’Hê C≤ãT\T Áyêj·Ts¡T. ñ‘·Ôs¡eTT Ò Áyêj·TT<äTs¡T.
Á|üXï :` MTs¡T Áyêdæq yêÏ À m≈£îÿe @$ j·TTHêïsTT. C≤ãT˝≤,
ñ‘·Ôs¡eTT˝≤?
»yêãT :` yTeTT Áyêdæq 73 Á>∑+<∏äeTT\ìïj·T÷ ñ‘·Ôs¡eTT Ò>±˙, C≤ãT
ˇø£ÿÏ ≈£L&Ü Ò<äT. e÷ ñ‘·Ôs¡eTT\ìïj·T÷ ∫qï>∑ @M Òe⁄. n˙ï
ø=ìï ù||üs¡¢ düeTT<ëj·TyÓTÆq Á>∑+<∏äeTT\T>±j·TTqï$.
Á|üXï :` MTs¡T *|æì ñ|üjÓ÷–+∫ Á>∑+<∏äeTT\T ÁyêXÊs¡T ø£<ë! *|æì
ñ|üjÓ÷–+∫ Áyêj·Tã&çq~ ÒK nsTTq|ü&ÉT ÒKqT Áyêdæq yê&ÉT
˝ÒK] n>∑TqT ø£<ë! n≥Te+≥|ü&ÉT $TeTTà\qT Á>∑+<∏äø£s¡Ô nì
nq≈£î+&Ü ª ÒK]μ nì nqe#·TÃqT ø£<ë!
»yêãT :` ª ÒK]μ nì nq&ÉeTT˝À ‘·|ü Ò<äT. nsTT‘ Áyêj·Tã&çq
$wüj·TeTT n+<ä]e … ø±≈£î+&Ü Á|ü‘˚ ø£‘·qT dü+‘·]+#·Tø=ìj·TT+fÒ
n≥Te+Ï ÒKqT Áyêdæq yêìì kÕ<Ûës¡D ÒK] nq≈£î+&Ü ª$ ÒK]μ
nì nqe …qT. $ ÒK] nq>± $X‚wüyÓTÆq düe÷#ês¡eTTqT Áyêdæqyê&Éì
ns¡úeTT. yTeTT Áyêdæq Á|ü‹ Á>∑+<∏äeTT ˇø£ $X‚wü‘· ø£*Zj·TT+&ÉTqT
ø£qTø£ e÷ Á>∑+<∏äeTT\qT $ ÒK] Á>∑+<∏äeTT\qe#·TÃqT.
Á|üXï :` kÕ<Ûës¡D yês¡Ô\qT yêsêÔ|üÁ‹ø£\≈£î Áyêdæ Ç#·Tà yê]ì $ ÒKs¡T
\ì nqT#·T+&ÉT≥qT $HêïeTT. Ç|ü&ÉT MTs¡T #Ó|ü uÛ≤eeTT Á|üø±s¡yÓTÆ‘
yêsêÔ|üÁ‹ø£\≈£î yês¡Ô\T Áyêj·TTyês¡T $ ÒKs¡T Ò ø±<äì #ÓbÕŒ*. nsTT‘
yêsêÔ|üÁ‹ø£\≈£î yês¡Ô\qT Áyêj·TTyê]ì @eTHê*?
»yêãT :` yês¡T |üÁ‹ø£\≈£î düe÷#ês¡eTTqT Áyêj·TTyês¡T ø±e⁄q
yê]ì ª˝ÒKs¡T\Tμ nì nqe#·TÃqT. m|ü&ÉsTTHê yês¡T $X‚wüyÓTÆq
düe÷#ês¡eTTqT Áyêdæ ÇùdÔ, n|ü&ÉT yês¡T n|üŒÏøÏ nq>± Ä
]
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK17 18
düe÷#ês¡eTTq≈£î e÷Á‘·eTT $˝ÒKs¡T\>∑T<äTs¡T. n+‘˚>±˙ yês¡T
XÊX«‘·eTT>± $ ÒKs¡T\T>±s¡T. Áyêj·Tã&çq düe÷#ês¡eTTqTãϺ yês¡T
˝ÒKsê? $˝ÒKsê nqT ù|s¡T sê>∑\<äT. n+<äTe\q me&É÷ Á|ü‹
düe÷#ês¡eTT˝Àq÷ $ ÒK] ø± Ò&ÉT. nfÒ¢ Á|ü‹ $wüj·TeTT˝ÀqT ÒK]
≈£L&Ü ø± Ò&ÉT.
Á|üXï :` MTs¡T MT Á>∑+<∏äeTT\ MT<ä s¡#·sTT‘· ù|s¡T ÁøÏ+<ä ªªdü+#·\Hê‘·àø£
s¡#·sTT‘·μμ nì ù|s¡T ô|≥Tºø=Hêïs¡T. Á|ü‹ $wüj·TeTT, Á|ü‹ Á>∑+<∏äeTT
dü+#·\Hê‘·àø£yÓTÆq< nsTT‘ $TeTTà\qT $ ÒK] nìjT nqe#·TÃqT
ø£<ë! MT Á|ü‹ Á>∑+<∏äeTT $X‚wü‘·‘√ ≈£L&ÉTø=qï<Ó’q|ü&ÉT, $TeTTà\qT
XÊX«‘·eTT>± ªª$ ÒK]μμ nì nqe#·TÃqT ø£<ë!
»yêãT :` mes¡+‘·≈£î yês¡T ª$ ÒK]μ nì ô|≥Tºø√e&ÉeTT˝À Á|ü‘´ø£‘·
@MT Ò<äT. n~ Áyêdæq $wüj·TeTTqT #·~$qyês¡T $X‚wü‘·qT >∑T]Ô+∫
Ç‘·s¡T\T ô|≥Tº _s¡T<äT˝≤+Ï<>±˙, mes¡+‘·≈£î yês¡T ô|≥Tºø√e&ÉeTT
>=|üŒ‘·qeTT ø±<äT. yTeTT Áyêdæq Á>∑+<∏äeTT˝˝Àì Á|ü‘´ø£‘·qT $X‚wü‘·qT
>∑T]Ô+∫q yês¡T eTeTTà\qT ˝ÒKs¡T\H√, $˝ÒKs¡T\H√ ìsêú]+∫
#Ó|üŒe#·TÃqT. $ ÒK] nqTq~ Ç‘·s¡T\ #‘· #Ó|üŒã&ÉTq<>±˙, ‘·q≈£î
‘êqT #Ó|üø=qTq~ ø±<äT.
Á|üXï :` <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT˝À ø£èwüßí&ÉT uÛÑ>∑eBZ‘·qT #ÓbÕŒ&ÉT. <ëìì
yê´düT&ÉT ÁyêXÊ&ÉT. uÛÑ>∑eBZ‘· $X‚wüyÓTÆq C≤„qeTT >∑\~. ø±e⁄q uÛÑ>∑eBZ‘·qT
#Ó|æŒq ø£èwüßíìï, Áyêdæq yê´düTìï Ç<ä›]˙ ø£*|æ #·÷ùdÔ mes¡T uÛÑ>∑eB‘·Z≈£î
Á>∑+<∏äø£s¡Ô, mes¡T ª$ ÒK]μ nqT ù|s¡T≈£î jÓ÷>∑T´\T?
»yêãT :` Ç+ÏøÏ bÕ¢Héydæq Ç+»˙sYjT eTTK´eTT>±˙, Ç\T¢ ø£Ïºq
yê&ÉT eTTK´eTTø±<äT. Ç+»˙sY Áyêdæq qeT÷Hê Á|üø±s¡y˚T Ç\T¢
ø£≥ºã&ÉTqT. n+<äTe\q Ç\T¢ ø£Ïºqyêì Á|ü‘˚´ø£‘· n+<äT˝À @MT
ñ+&É<äT. n˝≤π> uÛÑ>∑eBZ‘·qT C≤„qeTT‘√ ≈£L]à #Ó|æŒq ø£èwüßí& eTTK´eTT
>±˙, #Ó|æŒq <ëìì Áyêdæqyê&ÉT eTTK´eTT ø±<äT. #Ó|æŒq yêìø£+fÒ
Áyêdæq yê&ÉT eTTK´eTT n+fÒ, Áyêdæq yêìø£+fÒ ù||üs¡T MT<ä Áyêdæq
ô|qTï eTTK´eTT ø±>∑\<äT. @ $<ÛäeTT>± #·÷∫Hê uÛÑ>∑eBZ‘· jÓTTø£ÿ
$ ÒK] ø£èwüßí& ø±>∑\&ÉT. ÒK] nq>± Áyêdæqyê&ÉT ø£<ë! n≥Te+≥|ü&ÉT
ø£èwüßí&ÉT Áyêj·T Ò<äT ø£<ë! nì Á|üXï ø=+<ä]øÏ sêe#·TÃqT. m|ü&ÉT
#Ó|üŒã&ç+<√ n|ü& Áyêj·T≈£îHêï Áyêdæq <ëì‘√ düe÷qyÓTÆb˛‘·Tqï~.
n+<äTe\q ‘·sê«‘· Áyêdæq yêìø£+fÒ yÓTT<ä≥ #Ó|æŒq yê& eTTK´eTT,
n‘·H $ ÒK].
Á|üXï :` uÛÑ>∑eBZ‘· Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT˝À Áyêj·Tã&çq~. yÓTT<ä≥ dü+düÿè‘·eTT˝À
Áyêj·Tã&çq~. <ëìì ø£èwüßí&ÉT #Ó|æŒq|ü&ÉT n~ $ ÒK>±, $X‚wü‘·
ø£*Zq ñ‘·Ôs¡eTT>± ñ+&Ée#·TÃqT. ‘·sê«‘· m+<äs√ |ü+&ç‘·T\qã&ÉTyês¡T
$T>∑‘ê uÛ≤wü\˝À *œ+#ês¡T. ‘Ó\T>∑T˝ÀìøÏ Áyêdæq uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<äT
ø£èwüßíì uÛ≤eeTT @e÷Á‘·eTT Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~. πøe\eTT n|ü&ÉT
‘Ó\T>∑T˝À #·~$q yê]øÏ n+<äT˝Àì $X‚wü‘· @MT Òq≥T¢ ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
Ä $<ÛäeTT>± uÛÑ>∑eBZ‘· ø£èwüßíì uÛ≤eeTTq≈£î <ä÷s¡eTT>± Áyêj·Tã&çq~.
n|ü&ÉT <ëìì @eTHê*? $X‚wü‘· Òì <ëìe\q πøe\eTT ª ÒKμ nì
#ÓbÕŒ˝≤? Òø£ ª$ ÒKμ nì #ÓbÕŒ˝≤?
»yêãT :` uÛÑ>∑eBZ‘· @ uÛ≤wü À Áyêj·Tã&çHê uÛÑ>∑eBZ‘· XÀ¢ø£eTT\T
e÷Á‘·eTT dü+düÿè‘· uÛ≤wü ÀH˚ j·TT+&ÉTqT. dü+düÿè‘· XÀ¢ø£eTT Áyêdæ
‘·sê«‘· <ëìøÏ ‘Ó\T>∑T˝À uÛ≤eeTT Áyêdæj·TT+<äTs¡T. dü+düÿè‘· XÀ¢ø£eTT\T
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK17 18
düe÷#ês¡eTTq≈£î e÷Á‘·eTT $˝ÒKs¡T\>∑T<äTs¡T. n+‘˚>±˙ yês¡T
XÊX«‘·eTT>± $ ÒKs¡T\T>±s¡T. Áyêj·Tã&çq düe÷#ês¡eTTqTãϺ yês¡T
˝ÒKsê? $˝ÒKsê nqT ù|s¡T sê>∑\<äT. n+<äTe\q me&É÷ Á|ü‹
düe÷#ês¡eTT˝Àq÷ $ ÒK] ø± Ò&ÉT. nfÒ¢ Á|ü‹ $wüj·TeTT˝ÀqT ÒK]
≈£L&Ü ø± Ò&ÉT.
Á|üXï :` MTs¡T MT Á>∑+<∏äeTT\ MT<ä s¡#·sTT‘· ù|s¡T ÁøÏ+<ä ªªdü+#·\Hê‘·àø£
s¡#·sTT‘·μμ nì ù|s¡T ô|≥Tºø=Hêïs¡T. Á|ü‹ $wüj·TeTT, Á|ü‹ Á>∑+<∏äeTT
dü+#·\Hê‘·àø£yÓTÆq< nsTT‘ $TeTTà\qT $ ÒK] nìjT nqe#·TÃqT
ø£<ë! MT Á|ü‹ Á>∑+<∏äeTT $X‚wü‘·‘√ ≈£L&ÉTø=qï<Ó’q|ü&ÉT, $TeTTà\qT
XÊX«‘·eTT>± ªª$ ÒK]μμ nì nqe#·TÃqT ø£<ë!
»yêãT :` mes¡+‘·≈£î yês¡T ª$ ÒK]μ nì ô|≥Tºø√e&ÉeTT˝À Á|ü‘´ø£‘·
@MT Ò<äT. n~ Áyêdæq $wüj·TeTTqT #·~$qyês¡T $X‚wü‘·qT >∑T]Ô+∫
Ç‘·s¡T\T ô|≥Tº _s¡T<äT˝≤+Ï<>±˙, mes¡+‘·≈£î yês¡T ô|≥Tºø√e&ÉeTT
>=|üŒ‘·qeTT ø±<äT. yTeTT Áyêdæq Á>∑+<∏äeTT˝˝Àì Á|ü‘´ø£‘·qT $X‚wü‘·qT
>∑T]Ô+∫q yês¡T eTeTTà\qT ˝ÒKs¡T\H√, $˝ÒKs¡T\H√ ìsêú]+∫
#Ó|üŒe#·TÃqT. $ ÒK] nqTq~ Ç‘·s¡T\ #‘· #Ó|üŒã&ÉTq<>±˙, ‘·q≈£î
‘êqT #Ó|üø=qTq~ ø±<äT.
Á|üXï :` <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT˝À ø£èwüßí&ÉT uÛÑ>∑eBZ‘·qT #ÓbÕŒ&ÉT. <ëìì
yê´düT&ÉT ÁyêXÊ&ÉT. uÛÑ>∑eBZ‘· $X‚wüyÓTÆq C≤„qeTT >∑\~. ø±e⁄q uÛÑ>∑eBZ‘·qT
#Ó|æŒq ø£èwüßíìï, Áyêdæq yê´düTìï Ç<ä›]˙ ø£*|æ #·÷ùdÔ mes¡T uÛÑ>∑eB‘·Z≈£î
Á>∑+<∏äø£s¡Ô, mes¡T ª$ ÒK]μ nqT ù|s¡T≈£î jÓ÷>∑T´\T?
»yêãT :` Ç+ÏøÏ bÕ¢Héydæq Ç+»˙sYjT eTTK´eTT>±˙, Ç\T¢ ø£Ïºq
yê&ÉT eTTK´eTTø±<äT. Ç+»˙sY Áyêdæq qeT÷Hê Á|üø±s¡y˚T Ç\T¢
ø£≥ºã&ÉTqT. n+<äTe\q Ç\T¢ ø£Ïºqyêì Á|ü‘˚´ø£‘· n+<äT˝À @MT
ñ+&É<äT. n˝≤π> uÛÑ>∑eBZ‘·qT C≤„qeTT‘√ ≈£L]à #Ó|æŒq ø£èwüßí& eTTK´eTT
>±˙, #Ó|æŒq <ëìì Áyêdæqyê&ÉT eTTK´eTT ø±<äT. #Ó|æŒq yêìø£+fÒ
Áyêdæq yê&ÉT eTTK´eTT n+fÒ, Áyêdæq yêìø£+fÒ ù||üs¡T MT<ä Áyêdæq
ô|qTï eTTK´eTT ø±>∑\<äT. @ $<ÛäeTT>± #·÷∫Hê uÛÑ>∑eBZ‘· jÓTTø£ÿ
$ ÒK] ø£èwüßí& ø±>∑\&ÉT. ÒK] nq>± Áyêdæqyê&ÉT ø£<ë! n≥Te+≥|ü&ÉT
ø£èwüßí&ÉT Áyêj·T Ò<äT ø£<ë! nì Á|üXï ø=+<ä]øÏ sêe#·TÃqT. m|ü&ÉT
#Ó|üŒã&ç+<√ n|ü& Áyêj·T≈£îHêï Áyêdæq <ëì‘√ düe÷qyÓTÆb˛‘·Tqï~.
n+<äTe\q ‘·sê«‘· Áyêdæq yêìø£+fÒ yÓTT<ä≥ #Ó|æŒq yê& eTTK´eTT,
n‘·H $ ÒK].
Á|üXï :` uÛÑ>∑eBZ‘· Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT˝À Áyêj·Tã&çq~. yÓTT<ä≥ dü+düÿè‘·eTT˝À
Áyêj·Tã&çq~. <ëìì ø£èwüßí&ÉT #Ó|æŒq|ü&ÉT n~ $ ÒK>±, $X‚wü‘·
ø£*Zq ñ‘·Ôs¡eTT>± ñ+&Ée#·TÃqT. ‘·sê«‘· m+<äs√ |ü+&ç‘·T\qã&ÉTyês¡T
$T>∑‘ê uÛ≤wü\˝À *œ+#ês¡T. ‘Ó\T>∑T˝ÀìøÏ Áyêdæq uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<äT
ø£èwüßíì uÛ≤eeTT @e÷Á‘·eTT Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~. πøe\eTT n|ü&ÉT
‘Ó\T>∑T˝À #·~$q yê]øÏ n+<äT˝Àì $X‚wü‘· @MT Òq≥T¢ ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
Ä $<ÛäeTT>± uÛÑ>∑eBZ‘· ø£èwüßíì uÛ≤eeTTq≈£î <ä÷s¡eTT>± Áyêj·Tã&çq~.
n|ü&ÉT <ëìì @eTHê*? $X‚wü‘· Òì <ëìe\q πøe\eTT ª ÒKμ nì
#ÓbÕŒ˝≤? Òø£ ª$ ÒKμ nì #ÓbÕŒ˝≤?
»yêãT :` uÛÑ>∑eBZ‘· @ uÛ≤wü À Áyêj·Tã&çHê uÛÑ>∑eBZ‘· XÀ¢ø£eTT\T
e÷Á‘·eTT dü+düÿè‘· uÛ≤wü ÀH˚ j·TT+&ÉTqT. dü+düÿè‘· XÀ¢ø£eTT Áyêdæ
‘·sê«‘· <ëìøÏ ‘Ó\T>∑T˝À uÛ≤eeTT Áyêdæj·TT+<äTs¡T. dü+düÿè‘· XÀ¢ø£eTT\T
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK19 20
ñ+&ÉT≥ e\q n+<äT˝À ø£èwüßíì uÛ≤eeTTqïfÒ¢j·T>∑TqT. ‘·sê«‘· Áyêdæq
‘Ó\T>∑T uÛ≤eeTT\T dü]>± Òø£b˛‘ n+<äT˝À $X‚wü‘· Ò≈£î+&Ü b˛e⁄qT.
n~ ‘Ó\T>∑T˝À Áyêdæq Á>∑+<∏äø£s¡Ô≈£î dü+ã+~Û+∫q<ä>∑TqT. n|ü&ÉT
‘Ó\T>∑T uÛÑ>∑eBZ‘·qT e÷Á‘·yT $X‚wü‘· Òì~>± #Ó|üŒe#·TÃqT. <ëìì
ÒK nìjT #ÓbÕŒ*. ‘Ó\T>∑T˝À Áyêdæq uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<äT dü+düÿè‘·
XÀ¢ø£eTT\T+&ÉT≥ e\q n+<äT˝À ø£èwüßíì ì» uÛ≤eeTT ñ+&ÉT≥ e\q
<ëìì $X‚wü‘· j·TTqï <ëì>± …øÏÿ+#·e#·TÃqT. ‘Ó\T>∑T˝À Áyêj·Tã&çq
<ëìì $X‚wü‘· Òì<ëì>± #Ó|üŒe#·TÃqT. Ç≥T¢ ˇø£ ‘Ó\T>∑T nqTyê<ä
uÛÑ>∑eBZ‘· À ¬s+&ÉT uÛ≤eeTT\Tqï uÛÑ>∑eBZ‘· dü+düÿè‘·eTT˝À, ‘Ó\T>∑T˝À
j·TT+&ÉT≥ e\q <ëìì ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\T>± $X‚wü‘· j·TTqï $ ÒK>±,
$X‚wü‘· Òì ÒK>± #Ó|üŒe#·TÃqT.
Á|üXï :` uÛ≤s¡ <ä÷s¡ÁbÕ+‘·eTT˝Àj·TTqï uÛÑs¡Ô≈£î Áù|eT‘√ ÒK Áyêdæ+~.
n+<äT˝À ‘·eT dü+kÕs¡eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q düe÷#ês¡eTTqT, ‘·eT
|æ\¢\ #·<äTe⁄ $wüj·TeTTqT, <ëìøÏ ‘√&ÉT ø=ìï Ä]úø£ Çã“+<äT\qT
Áyêj·T&ÉyÓTÆq~. ◊<ës¡T $wüj·TeTT\qT Ä ˝ÒK˝À Áyêj·T&ÉyÓTÆq~.
n|ü&ÉT Ä ÒKqT @eTHê*? n~ C≤ãT n>∑THê? Òø£ ñ‘·Ôs¡eT>∑THê?
»yêãT :` Áù|eT‘√ Áyêdæq~, ô|’>± dü+kÕs¡ $wüj·TeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï~.
n]úø£ Çã“+<äT\ $wüj·TeTT ≈£L&Ü j·TTqï~. n+‘·≈£î$T+∫ n+<äT˝À
@MT Ò<äT. Ä ÒK˝À Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\T ‘·|üŒ <Ó’$ø£eTsTTq
$wüj·TeTT\T @e÷Á‘·eTT Òe⁄. n+<äTe\q dü÷Á‘·eTT Á|üø±s¡eTT Ä
ÒKqT eTTe÷àÏø° C≤ãT nqe#·TÃqT>±˙, ñ‘·Ôs¡eTT nqT≥≈£î @e÷Á‘·eTT
M\T Ò<äT.
Á|üXï :` ˇø£ ùdïVæ≤‘·T&ÉT eTs=ø£ ùdïVæ≤‘·TìøÏ Áyêdæq ÒK˝À ø=+‘·
Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT+&É>±, ø=+‘· <Ó’eC≤„qeTT ≈£L&Ü ø£\<äT. n|ü&ÉT
<ëìì @eTHê*?
»yêãT :` Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä $wüj·TeTT, |üs¡e÷‘·à dü+ã+<Ûä $wüj·TeTT\T
¬s+&É÷ ÒK˝À j·TTqï|ü&ÉT @~ m≈£îÿe, @~ ‘·≈£îÿej·TTqï<√ …øÏÿ+∫
#·÷&Ée …qT. n|ü&ÉT @ $wüj·TeTT m≈£îÿe j·TT+&ÉTH√ Ä $wüj·TeTT
dü+ã+<ÛäeTT>± Ä ˝ÒKqT >∑T]Ô+#·e˝…qT. n+<äT˝À <Ó’edü+ã+<Ûä
$wüj·TeTT Ò m≈£îÿe>±j·TTqï≥¢sTT‘˚ <ëìì ñ‘·Ôs¡eTT>± #Ó|üŒe …qT.
ˇø£yfi Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä $wüj·TeTT\T m≈£îÿe⁄qï≥¢sTT‘ <ëìì C≤ãT
ÁøÏ+~øÏ »eTø£≥ºe …qT.
Á|üX¯ï :` Ç+‘·es¡≈£î MTs¡T #Ó|æŒq düe÷#ês¡eTTqTãϺ Áyêj·Tã&çq
düe÷#ês¡eTT @<äsTTHê n~ ÒK ÁøÏ+~πø »eTø£≥ºã&ÉTqT. Áyêj·Tã&çq
düe÷#ês¡eTT ∫qï ø±–‘·eTT˝À j·TTHêï, ô|<ä› Á>∑+<∏äeTT˝Àj·TTHêï Áyêdæq
düe÷#ês¡eTTqTãϺ n~ C≤ãT ÁøÏ+~ø√ ˝Òø£ ñ‘·Ôs¡eTT ÁøÏ+~ø√
»eTø£≥ºã&ÉTqT. Ç|ü&ÉT »eVü≤sY ≤ Ÿ HÓÁVüA ‘·q ≈£L‘·Ts¡sTTq Ç+~sê
>±+BÛøÏ Áyêdæq ÒKqT #·÷∫, <ëìì C≤ãT nqe#·TÃHê Òø£ ñ‘·Ôs¡eTT
nqe#·TÃHê MTπs #Ó|üŒ+&ç?
»yêãT :` á ÒK ô|’øÏ Á|ü|ü+#· $wüj·TeTTqT uÀ~Û+#·Tq≥T¢ ø£ì|æ+∫Hê,
eTìwæì ñqï‘· dæú‹øÏ |ü+|ü⁄ düe÷#ês¡eTT˝≤>∑ j·TTqï~. Ç~ |üP]Ô
<e⁄ì $wüj·TeTT ø±≈£îHêï uÛÑ$wü ‘·TÔ À <Ó’ee÷s¡ZeTTyÓ’|ü⁄ #·÷|ü⁄ eT[fl+#·T
˝≤>∑Tq ñ+&ÉT≥ e\q á ÒKqT ªC≤ãTμ nq≈£î+&Ü ªñ‘·Ôs¡eTTμ nq&ÉyT
eT+∫~. á $<ÛäeTT>± ø=ìï dü+~>∑∆ düe÷#ês¡eTT\qT #·÷∫ n~
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK19 20
ñ+&ÉT≥ e\q n+<äT˝À ø£èwüßíì uÛ≤eeTTqïfÒ¢j·T>∑TqT. ‘·sê«‘· Áyêdæq
‘Ó\T>∑T uÛ≤eeTT\T dü]>± Òø£b˛‘ n+<äT˝À $X‚wü‘· Ò≈£î+&Ü b˛e⁄qT.
n~ ‘Ó\T>∑T˝À Áyêdæq Á>∑+<∏äø£s¡Ô≈£î dü+ã+~Û+∫q<ä>∑TqT. n|ü&ÉT
‘Ó\T>∑T uÛÑ>∑eBZ‘·qT e÷Á‘·yT $X‚wü‘· Òì~>± #Ó|üŒe#·TÃqT. <ëìì
ÒK nìjT #ÓbÕŒ*. ‘Ó\T>∑T˝À Áyêdæq uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<äT dü+düÿè‘·
XÀ¢ø£eTT\T+&ÉT≥ e\q n+<äT˝À ø£èwüßíì ì» uÛ≤eeTT ñ+&ÉT≥ e\q
<ëìì $X‚wü‘· j·TTqï <ëì>± …øÏÿ+#·e#·TÃqT. ‘Ó\T>∑T˝À Áyêj·Tã&çq
<ëìì $X‚wü‘· Òì<ëì>± #Ó|üŒe#·TÃqT. Ç≥T¢ ˇø£ ‘Ó\T>∑T nqTyê<ä
uÛÑ>∑eBZ‘· À ¬s+&ÉT uÛ≤eeTT\Tqï uÛÑ>∑eBZ‘· dü+düÿè‘·eTT˝À, ‘Ó\T>∑T˝À
j·TT+&ÉT≥ e\q <ëìì ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\T>± $X‚wü‘· j·TTqï $ ÒK>±,
$X‚wü‘· Òì ÒK>± #Ó|üŒe#·TÃqT.
Á|üXï :` uÛ≤s¡ <ä÷s¡ÁbÕ+‘·eTT˝Àj·TTqï uÛÑs¡Ô≈£î Áù|eT‘√ ÒK Áyêdæ+~.
n+<äT˝À ‘·eT dü+kÕs¡eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q düe÷#ês¡eTTqT, ‘·eT
|æ\¢\ #·<äTe⁄ $wüj·TeTTqT, <ëìøÏ ‘√&ÉT ø=ìï Ä]úø£ Çã“+<äT\qT
Áyêj·T&ÉyÓTÆq~. ◊<ës¡T $wüj·TeTT\qT Ä ˝ÒK˝À Áyêj·T&ÉyÓTÆq~.
n|ü&ÉT Ä ÒKqT @eTHê*? n~ C≤ãT n>∑THê? Òø£ ñ‘·Ôs¡eT>∑THê?
»yêãT :` Áù|eT‘√ Áyêdæq~, ô|’>± dü+kÕs¡ $wüj·TeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï~.
n]úø£ Çã“+<äT\ $wüj·TeTT ≈£L&Ü j·TTqï~. n+‘·≈£î$T+∫ n+<äT˝À
@MT Ò<äT. Ä ÒK˝À Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\T ‘·|üŒ <Ó’$ø£eTsTTq
$wüj·TeTT\T @e÷Á‘·eTT Òe⁄. n+<äTe\q dü÷Á‘·eTT Á|üø±s¡eTT Ä
ÒKqT eTTe÷àÏø° C≤ãT nqe#·TÃqT>±˙, ñ‘·Ôs¡eTT nqT≥≈£î @e÷Á‘·eTT
M\T Ò<äT.
Á|üXï :` ˇø£ ùdïVæ≤‘·T&ÉT eTs=ø£ ùdïVæ≤‘·TìøÏ Áyêdæq ÒK˝À ø=+‘·
Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT+&É>±, ø=+‘· <Ó’eC≤„qeTT ≈£L&Ü ø£\<äT. n|ü&ÉT
<ëìì @eTHê*?
»yêãT :` Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä $wüj·TeTT, |üs¡e÷‘·à dü+ã+<Ûä $wüj·TeTT\T
¬s+&É÷ ÒK˝À j·TTqï|ü&ÉT @~ m≈£îÿe, @~ ‘·≈£îÿej·TTqï<√ …øÏÿ+∫
#·÷&Ée …qT. n|ü&ÉT @ $wüj·TeTT m≈£îÿe j·TT+&ÉTH√ Ä $wüj·TeTT
dü+ã+<ÛäeTT>± Ä ˝ÒKqT >∑T]Ô+#·e˝…qT. n+<äT˝À <Ó’edü+ã+<Ûä
$wüj·TeTT Ò m≈£îÿe>±j·TTqï≥¢sTT‘˚ <ëìì ñ‘·Ôs¡eTT>± #Ó|üŒe …qT.
ˇø£yfi Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä $wüj·TeTT\T m≈£îÿe⁄qï≥¢sTT‘ <ëìì C≤ãT
ÁøÏ+~øÏ »eTø£≥ºe …qT.
Á|üX¯ï :` Ç+‘·es¡≈£î MTs¡T #Ó|æŒq düe÷#ês¡eTTqTãϺ Áyêj·Tã&çq
düe÷#ês¡eTT @<äsTTHê n~ ÒK ÁøÏ+~πø »eTø£≥ºã&ÉTqT. Áyêj·Tã&çq
düe÷#ês¡eTT ∫qï ø±–‘·eTT˝À j·TTHêï, ô|<ä› Á>∑+<∏äeTT˝Àj·TTHêï Áyêdæq
düe÷#ês¡eTTqTãϺ n~ C≤ãT ÁøÏ+~ø√ ˝Òø£ ñ‘·Ôs¡eTT ÁøÏ+~ø√
»eTø£≥ºã&ÉTqT. Ç|ü&ÉT »eVü≤sY ≤ Ÿ HÓÁVüA ‘·q ≈£L‘·Ts¡sTTq Ç+~sê
>±+BÛøÏ Áyêdæq ÒKqT #·÷∫, <ëìì C≤ãT nqe#·TÃHê Òø£ ñ‘·Ôs¡eTT
nqe#·TÃHê MTπs #Ó|üŒ+&ç?
»yêãT :` á ÒK ô|’øÏ Á|ü|ü+#· $wüj·TeTTqT uÀ~Û+#·Tq≥T¢ ø£ì|æ+∫Hê,
eTìwæì ñqï‘· dæú‹øÏ |ü+|ü⁄ düe÷#ês¡eTT˝≤>∑ j·TTqï~. Ç~ |üP]Ô
<e⁄ì $wüj·TeTT ø±≈£îHêï uÛÑ$wü ‘·TÔ À <Ó’ee÷s¡ZeTTyÓ’|ü⁄ #·÷|ü⁄ eT[fl+#·T
˝≤>∑Tq ñ+&ÉT≥ e\q á ÒKqT ªC≤ãTμ nq≈£î+&Ü ªñ‘·Ôs¡eTTμ nq&ÉyT
eT+∫~. á $<ÛäeTT>± ø=ìï dü+~>∑∆ düe÷#ês¡eTT\qT #·÷∫ n~
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK21 22
uÛÑ$wü ‘·TÔ À <ìyÓ’|ü⁄≈£î b˛e⁄q≥T¢ #j·T>∑\<√ <ëììãϺ yêÏì C≤ãT>∑H√,
ñ‘·Ôs¡eTT>∑H√ ìs¡ísTT+#·e#·TÃqT.
Á|üXï :` ˇø£ sê»ø°j·T Hêj·T≈£îìøÏ, nq>± ˇø£ eT+Á‹ |ü<ä$ì bı+~
n~Ûø±s¡eTT˝À j·TTqï e´øÏÔøÏ MTs¡T ÒKqT ÁyêùdÔ @ |ü<ä∆‹˝À Áyêj·T>∑\s¡T?
C≤ãT>± Áyêj·T>∑\sê? ñ‘·Ôs¡eTT>± Áyêj·T>∑\sê?
»yêãT :` H˚qT ˝ÒK ÁyêùdÔ ñ‘·Ôs¡eTT>± Áyêj·T>∑\qT. C≤ãT>±
Áyêj·Te\dæq nedüs¡eTT @e÷Á‘·eTT+&É<äT. yTeTT ñqï dæú‹ìãϺ
m<äTÏ e´øÏÔøÏ ÒK Áyêj·T&ÉeTT ñ+≥T+~. HqT ÒKqT Áyêj·TuÀjT
e´øÏÔ Hêø£+fÒ >=|üŒyê&ÉsTT‘˚ n‘·ìøÏ H˚qT uÛÑj·T|ü&ÉT#·÷, n‘·ìì
>ös¡$dü÷Ô, ˝ÒKqT Áyêj·Te\dæ edüTÔ+~. ø=ìï $wüj·TeTT\qT
#Óù|Œ≥|ü&ÉT $qj·T |üPs¡«ø£eTT>± #Ó|üŒe\dæj·TT+&ÉTqT. @<äsTTHê
#j·Te\dæq~ #Ó|üŒe\dæj·TT+fÒ Áã‹$T˝≤&çq≥T¢ m+‘√ $qj·TeTT‘√
#Ó|üŒe\dæj·TT+≥T+~. @e÷≥ #Ó|æŒHê ÁbÕ<Ûj·T|ü&ç #Ó|æŒq≥T¢+&ÉTqT.
@<äsTTHê dü«+‘· uÛ≤eeTTqT #Ó|üŒe\dæ e∫ÃHê, Hê e÷≥ ø±<äqï≥T¢
Ç‘·s¡T\ e÷≥j·Tqï≥T¢ düe]+∫ #Ó|üŒe\dæj·TT+≥T+~.
Á|üX¯ï :` sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T MTø£+fÒ >=|üŒyêπs ø£<ë! yê]øÏ MT
e÷≥\T dü]b˛e⁄Hê?
C≤yêãT :` @ $wüj·TeTTqsTTHê ªyTeTT |ü≈£î+fÒHμ, ªMTs¡T #Ó|挑Hμ
nqT uÛ≤eeTTqT e<ä*yj·T+&ç. yTeTT #Ó|æŒq~ Ç‘·s¡T\≈£î q#·Ãe#·TÃqT,
q#·Ãø£b˛e#·TÃqT. ªe÷ e÷≥jT eTTK´eTTμ nqT ñ<›X´eTT‘√ yTeTT
#Ó|üŒ&ÉeTT Ò<äT. @<äsTTHê ÁãVü≤à$<ë´XÊÅdüÔ |ü<ä∆‹ì nqTdü]+∫ yTeTT
#Ó|ü<äTeTT. XÊÅdüÔ|ü<ä∆‹ Á|üø±s¡eTT q&ÉTyê\qT≈£îqï yê]øÏ e÷Á‘·eTT
kÕøÏåq÷´dt ù||üs¡T 21`01`2014
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK21 22
uÛÑ$wü ‘·TÔ À <ìyÓ’|ü⁄≈£î b˛e⁄q≥T¢ #j·T>∑\<√ <ëììãϺ yêÏì C≤ãT>∑H√,
ñ‘·Ôs¡eTT>∑H√ ìs¡ísTT+#·e#·TÃqT.
Á|üXï :` ˇø£ sê»ø°j·T Hêj·T≈£îìøÏ, nq>± ˇø£ eT+Á‹ |ü<ä$ì bı+~
n~Ûø±s¡eTT˝À j·TTqï e´øÏÔøÏ MTs¡T ÒKqT ÁyêùdÔ @ |ü<ä∆‹˝À Áyêj·T>∑\s¡T?
C≤ãT>± Áyêj·T>∑\sê? ñ‘·Ôs¡eTT>± Áyêj·T>∑\sê?
»yêãT :` H˚qT ˝ÒK ÁyêùdÔ ñ‘·Ôs¡eTT>± Áyêj·T>∑\qT. C≤ãT>±
Áyêj·Te\dæq nedüs¡eTT @e÷Á‘·eTT+&É<äT. yTeTT ñqï dæú‹ìãϺ
m<äTÏ e´øÏÔøÏ ÒK Áyêj·T&ÉeTT ñ+≥T+~. HqT ÒKqT Áyêj·TuÀjT
e´øÏÔ Hêø£+fÒ >=|üŒyê&ÉsTT‘˚ n‘·ìøÏ H˚qT uÛÑj·T|ü&ÉT#·÷, n‘·ìì
>ös¡$dü÷Ô, ˝ÒKqT Áyêj·Te\dæ edüTÔ+~. ø=ìï $wüj·TeTT\qT
#Óù|Œ≥|ü&ÉT $qj·T |üPs¡«ø£eTT>± #Ó|üŒe\dæj·TT+&ÉTqT. @<äsTTHê
#j·Te\dæq~ #Ó|üŒe\dæj·TT+fÒ Áã‹$T˝≤&çq≥T¢ m+‘√ $qj·TeTT‘√
#Ó|üŒe\dæj·TT+≥T+~. @e÷≥ #Ó|æŒHê ÁbÕ<Ûj·T|ü&ç #Ó|æŒq≥T¢+&ÉTqT.
@<äsTTHê dü«+‘· uÛ≤eeTTqT #Ó|üŒe\dæ e∫ÃHê, Hê e÷≥ ø±<äqï≥T¢
Ç‘·s¡T\ e÷≥j·Tqï≥T¢ düe]+∫ #Ó|üŒe\dæj·TT+≥T+~.
Á|üX¯ï :` sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T MTø£+fÒ >=|üŒyêπs ø£<ë! yê]øÏ MT
e÷≥\T dü]b˛e⁄Hê?
C≤yêãT :` @ $wüj·TeTTqsTTHê ªyTeTT |ü≈£î+fÒHμ, ªMTs¡T #Ó|挑Hμ
nqT uÛ≤eeTTqT e<ä*yj·T+&ç. yTeTT #Ó|æŒq~ Ç‘·s¡T\≈£î q#·Ãe#·TÃqT,
q#·Ãø£b˛e#·TÃqT. ªe÷ e÷≥jT eTTK´eTTμ nqT ñ<›X´eTT‘√ yTeTT
#Ó|üŒ&ÉeTT Ò<äT. @<äsTTHê ÁãVü≤à$<ë´XÊÅdüÔ |ü<ä∆‹ì nqTdü]+∫ yTeTT
#Ó|ü<äTeTT. XÊÅdüÔ|ü<ä∆‹ Á|üø±s¡eTT q&ÉTyê\qT≈£îqï yê]øÏ e÷Á‘·eTT
kÕøÏåq÷´dt ù||üs¡T 21`01`2014
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK23 24
e÷ e÷≥\T |üìøÏ e#·TÃqT. XÊÅdüÔ|ü<ä∆‹ì nqTdü]+#·ì yê]øÏ e÷
e÷≥\T e]Ô+#·e⁄.
Á|üX¯ï :` <˚X¯eTT˝À m+<äs√ Á|ü»\T mH√ï s¡+>∑eTT\˝À |üì
#j·TT#·THêïs¡T. yê]yê] ÄdüøÏÔìãϺ yês¡T Äj·÷s¡+>∑eTT\˝À |üì
#j·TT#·T+<äTs¡T. <XeTT˝À mH√ï s¡+>∑eTT\T >∑\e⁄. nìï s¡+>∑eTT\
ø£+fÒ >=|üŒ~ sê»ø°j·TeTì #Ó|ü#·T+<äTs¡T. Á|ü|ü+#·eTT˝À eTìwæ Áã‹πø
<ëìøÏ mH√ï s¡+>∑eTT\THêï yêÏ À n‘· +‘· $\TyÓ’q~ sê»ø°j·TeTì
#ê˝≤eT+~ sê»ø°j·TeTTqT ÄÁXsTT+#·T#·T+<äTs¡T. MTs¡T nìïÏø£+fÒ
>=|üŒ<Ó’q <ëìj·T+<äTHêïqì #Ó|ü#·T+<äTs¡T. nsTT‘ MTs¡T sê»ø°j·TeTT
˝À Ò≈£î+&Ü Ä<Ûë´‹àø£eTT˝À j·TTHêïs¡T ø£<ë! nìïÏø£+fÒ sê»ø°j·TeTT
>=|üŒ<äì MTs¡T ≈£L&Ü #Ó|üŒ&ÉeTT y˚TeTT $HêïeTT. n≥Te+|ü&ÉT
MTs¡T sê»ø°j·TeTT˝À Òq|ü&ÉT, Ä<Ûë´‹àø£eTT˝À j·TTqï|ü&ÉT MTs¡T
Ä<Ûë´‹àø£eTT˝À j·TT+≥÷ yTeTT >=|üŒ s¡+>∑eTT˝Àj·TTHêïeTq&ÉeTT
dü]jÓÆTq e÷≥ ø±<äT ø£<ë!
»yêãT :` ˙e⁄ n&çπ> Á|üXï\˙ï eTT≈£îÿ˝À yÓ+Á≥Tø£qT |üϺ ˝≤–q≥T¢,
eT÷‹MT<ä MTdüeTT |ü≥Tºø=ì >∑T+õq≥T¢ ñ+≤sTT. eTT≈£îÿdü÷Ï>±
n&ÉT>∑T ˙ Á|üX¯ï\≈£î Hê\Tø£ dü÷Ï>± »yêãTqT #Ó|üŒø£ ‘·|üŒ<äT.
sê»ø°j·TeTT >=|üŒ<äì HqT nHø£e÷s¡T¢ #Ó|üŒ&ÉeTT yêdüÔeyT. HqT
nìïÏø£+fÒ ô|<ä› s¡+>∑eTsTTq Ä<Ûë´‹àø£ s¡+>∑eTT˝À j·TTHêïqì #Ó|üŒ&ÉeTT
≈£L&Ü yêdüÔeyT. nsTT‘ Ä<Ûë´‹àø£eTT sê»ø°j·TeTTqT ¬s+&çÏì #·÷∫q
MTs¡T bıs¡bÕ≥T |ü&çb˛sTT ô|’ Á|üXïqT n&ç>±s¡qT≈£î+≥THêïqT. yêdüÔeeTT
#ÓbÕŒ\+fÒ H&ÉT MTs¡T sê»ø°j·TeTì <ìì nqT≈£î+≥THêïs√ n~
sê»ø°j·TeTT ø±<äT. sê»ø°j·TeTTqT >∑T]+∫ $es¡eTT>± #Ó|üø=+fÒ
n~ Ç~ø±<äT nì ‘Ó*j·T>∑\<äT. sê»ø°j·TeTTqT $&ÉBdæ #·÷ùdÔ
sê»Gø°j·TeTTRsê»ø°j·TeTT nì ¬s+&ÉT |ü<äeTT\ ø£\sTTø£>±
sê»ø°j·TeTT ø£\<äT. ªø°j·TeTTμ nqT |ü<äeTT ªÁøÏj·Tμ nqT Xã›eTTqT+&ç
|ü⁄Ϻq~. ÁøÏj·T nq>± |üì Òø£ ø±s¡ eTT nì ns¡úeTT. eTìwæ #‘·
#j·Tã&ÉT ø±s¡ eTTqT ø°j·TeTT n+≥THêïeTT. eTìwæ mìï |üqT\T
#dæHê Ä |üqT\˝À eT+∫ #Ó&ÉT nqT ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ |üqT\T+&ÉTqT.
yêÏH >=|üŒ |üqT\ìj·T÷, >=|üŒ ø±ì ‘·≈£îÿe |üqT\ìj·T÷ ¬s+&ÉT
s¡ø£eTT\ $uÛÑõ+|üã&çj·TT+&ÉTqT. >=|üŒ |üqT\qT sê» nìj·T÷,
‘·≈£îÿe |üqT\qT ˙#· nìj·T÷ #Ó|ü#·T+<äTs¡T. n+<ä]ø£+fÒ >=|üŒ
ªsêEμ ø£qTø£ >=|üŒ ø±s¡ eTTqT sê»ø°j·TeTT n+≥THêïeTT. $\Te Òì,
>=|üŒø±ì |üqT\qT ˙#·ø°j·TeTT n+≥THêïeTT. sê»ø°j·TeTTq≈£î
e´‹πsK |ü<äeTT ˙#·ø°j·TeTT n+≥THêïeTT. uÛÑ÷$TMT<ä sê»ø°j·TeTT
@~ nì ‘Ó*j·Tì eTqTwüß\T, Á|ü»\qT bÕ*+#·T Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëqyÓTÆq
|üqT\qT sê»ø°j·TeTT nì nqTø=+≥THêïs¡T. <˚X¯eTT˝À Á|üuÛÑT‘·«
$<Ûëqy˚T sê»ø°j·TyÓTÆ‘˚ Ä<Ûë´‹àø£eTT <ëìø£+fÒ ∫qï<Ó’b˛e⁄qT.
yêdüÔyêìøÏ uÛÑ>∑eBZ‘·˝À <˚e⁄&ÉT uÛÑ>∑e+‘·Tì>± #Ó|æŒq e÷≥qTãϺ
#·÷ùdÔ eTqeTT Ç|ü⁄&ÉT sê»ø°j·TeTì <ìì nqTø=+≥THêïyÓ÷ n~
sê»ø°j·TeTT ø±<äT. uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTT Á|üø±s¡eTT
Ä<Ûë´‹àø£y˚T ì»yÓTÆq sê»ø°j·TeTT. uÛÑ>∑eBZ‘·˝À Á|ü‘˚´øÏ+∫ ˇø£
n<Ûë´j·TeTT ù|s¡T sê»$<ë´, sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTT nì ø£\<äT. sê»
n+fÒ nìïÏø£+fÒ ô|<ä›j·Tì ns¡úeTT. nìïÏø£+fÒ ô|<ä›$<ä nì Ä<Ûë´‹àø£
$<ä H nqT#·T+&ÉT≥ e\q <ëìì ªsê»$<ä μ nì nHêïs¡T. n˝≤π>
ªsê»>∑TVü≤´μ nq>± ô|<ä› s¡Vü≤dü eTT nì ns¡úeTT. s¡Vü≤dü eTT\˝À ô|<ä›
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK23 24
e÷ e÷≥\T |üìøÏ e#·TÃqT. XÊÅdüÔ|ü<ä∆‹ì nqTdü]+#·ì yê]øÏ e÷
e÷≥\T e]Ô+#·e⁄.
Á|üX¯ï :` <˚X¯eTT˝À m+<äs√ Á|ü»\T mH√ï s¡+>∑eTT\˝À |üì
#j·TT#·THêïs¡T. yê]yê] ÄdüøÏÔìãϺ yês¡T Äj·÷s¡+>∑eTT\˝À |üì
#j·TT#·T+<äTs¡T. <XeTT˝À mH√ï s¡+>∑eTT\T >∑\e⁄. nìï s¡+>∑eTT\
ø£+fÒ >=|üŒ~ sê»ø°j·TeTì #Ó|ü#·T+<äTs¡T. Á|ü|ü+#·eTT˝À eTìwæ Áã‹πø
<ëìøÏ mH√ï s¡+>∑eTT\THêï yêÏ À n‘· +‘· $\TyÓ’q~ sê»ø°j·TeTì
#ê˝≤eT+~ sê»ø°j·TeTTqT ÄÁXsTT+#·T#·T+<äTs¡T. MTs¡T nìïÏø£+fÒ
>=|üŒ<Ó’q <ëìj·T+<äTHêïqì #Ó|ü#·T+<äTs¡T. nsTT‘ MTs¡T sê»ø°j·TeTT
˝À Ò≈£î+&Ü Ä<Ûë´‹àø£eTT˝À j·TTHêïs¡T ø£<ë! nìïÏø£+fÒ sê»ø°j·TeTT
>=|üŒ<äì MTs¡T ≈£L&Ü #Ó|üŒ&ÉeTT y˚TeTT $HêïeTT. n≥Te+|ü&ÉT
MTs¡T sê»ø°j·TeTT˝À Òq|ü&ÉT, Ä<Ûë´‹àø£eTT˝À j·TTqï|ü&ÉT MTs¡T
Ä<Ûë´‹àø£eTT˝À j·TT+≥÷ yTeTT >=|üŒ s¡+>∑eTT˝Àj·TTHêïeTq&ÉeTT
dü]jÓÆTq e÷≥ ø±<äT ø£<ë!
»yêãT :` ˙e⁄ n&çπ> Á|üXï\˙ï eTT≈£îÿ˝À yÓ+Á≥Tø£qT |üϺ ˝≤–q≥T¢,
eT÷‹MT<ä MTdüeTT |ü≥Tºø=ì >∑T+õq≥T¢ ñ+≤sTT. eTT≈£îÿdü÷Ï>±
n&ÉT>∑T ˙ Á|üX¯ï\≈£î Hê\Tø£ dü÷Ï>± »yêãTqT #Ó|üŒø£ ‘·|üŒ<äT.
sê»ø°j·TeTT >=|üŒ<äì HqT nHø£e÷s¡T¢ #Ó|üŒ&ÉeTT yêdüÔeyT. HqT
nìïÏø£+fÒ ô|<ä› s¡+>∑eTsTTq Ä<Ûë´‹àø£ s¡+>∑eTT˝À j·TTHêïqì #Ó|üŒ&ÉeTT
≈£L&Ü yêdüÔeyT. nsTT‘ Ä<Ûë´‹àø£eTT sê»ø°j·TeTTqT ¬s+&çÏì #·÷∫q
MTs¡T bıs¡bÕ≥T |ü&çb˛sTT ô|’ Á|üXïqT n&ç>±s¡qT≈£î+≥THêïqT. yêdüÔeeTT
#ÓbÕŒ\+fÒ H&ÉT MTs¡T sê»ø°j·TeTì <ìì nqT≈£î+≥THêïs√ n~
sê»ø°j·TeTT ø±<äT. sê»ø°j·TeTTqT >∑T]+∫ $es¡eTT>± #Ó|üø=+fÒ
n~ Ç~ø±<äT nì ‘Ó*j·T>∑\<äT. sê»ø°j·TeTTqT $&ÉBdæ #·÷ùdÔ
sê»Gø°j·TeTTRsê»ø°j·TeTT nì ¬s+&ÉT |ü<äeTT\ ø£\sTTø£>±
sê»ø°j·TeTT ø£\<äT. ªø°j·TeTTμ nqT |ü<äeTT ªÁøÏj·Tμ nqT Xã›eTTqT+&ç
|ü⁄Ϻq~. ÁøÏj·T nq>± |üì Òø£ ø±s¡ eTT nì ns¡úeTT. eTìwæ #‘·
#j·Tã&ÉT ø±s¡ eTTqT ø°j·TeTT n+≥THêïeTT. eTìwæ mìï |üqT\T
#dæHê Ä |üqT\˝À eT+∫ #Ó&ÉT nqT ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ |üqT\T+&ÉTqT.
yêÏH >=|üŒ |üqT\ìj·T÷, >=|üŒ ø±ì ‘·≈£îÿe |üqT\ìj·T÷ ¬s+&ÉT
s¡ø£eTT\ $uÛÑõ+|üã&çj·TT+&ÉTqT. >=|üŒ |üqT\qT sê» nìj·T÷,
‘·≈£îÿe |üqT\qT ˙#· nìj·T÷ #Ó|ü#·T+<äTs¡T. n+<ä]ø£+fÒ >=|üŒ
ªsêEμ ø£qTø£ >=|üŒ ø±s¡ eTTqT sê»ø°j·TeTT n+≥THêïeTT. $\Te Òì,
>=|üŒø±ì |üqT\qT ˙#·ø°j·TeTT n+≥THêïeTT. sê»ø°j·TeTTq≈£î
e´‹πsK |ü<äeTT ˙#·ø°j·TeTT n+≥THêïeTT. uÛÑ÷$TMT<ä sê»ø°j·TeTT
@~ nì ‘Ó*j·Tì eTqTwüß\T, Á|ü»\qT bÕ*+#·T Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëqyÓTÆq
|üqT\qT sê»ø°j·TeTT nì nqTø=+≥THêïs¡T. <˚X¯eTT˝À Á|üuÛÑT‘·«
$<Ûëqy˚T sê»ø°j·TyÓTÆ‘˚ Ä<Ûë´‹àø£eTT <ëìø£+fÒ ∫qï<Ó’b˛e⁄qT.
yêdüÔyêìøÏ uÛÑ>∑eBZ‘·˝À <˚e⁄&ÉT uÛÑ>∑e+‘·Tì>± #Ó|æŒq e÷≥qTãϺ
#·÷ùdÔ eTqeTT Ç|ü⁄&ÉT sê»ø°j·TeTì <ìì nqTø=+≥THêïyÓ÷ n~
sê»ø°j·TeTT ø±<äT. uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTT Á|üø±s¡eTT
Ä<Ûë´‹àø£y˚T ì»yÓTÆq sê»ø°j·TeTT. uÛÑ>∑eBZ‘·˝À Á|ü‘˚´øÏ+∫ ˇø£
n<Ûë´j·TeTT ù|s¡T sê»$<ë´, sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTT nì ø£\<äT. sê»
n+fÒ nìïÏø£+fÒ ô|<ä›j·Tì ns¡úeTT. nìïÏø£+fÒ ô|<ä›$<ä nì Ä<Ûë´‹àø£
$<ä H nqT#·T+&ÉT≥ e\q <ëìì ªsê»$<ä μ nì nHêïs¡T. n˝≤π>
ªsê»>∑TVü≤´μ nq>± ô|<ä› s¡Vü≤dü eTT nì ns¡úeTT. s¡Vü≤dü eTT\˝À ô|<ä›
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK25 26
s¡Vü≤dü´eTsTTq Ä<Ûë´‹àø£eTTqT (<Ó’e C≤„qeTTqT) #Ó|üq|ü&ÉT
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT sê»>∑TVü≤´ nqT |ü<äeTTqT ñ|üjÓ÷–+#ê&ÉT. BìÁ|üø±s¡eTT
Á|ü|ü+#·eTT˝À Ä<Ûë´‹àø£yÓTÆq <e⁄ì C≤„qyT nìïÏø£+fÒ >=|üŒ~j·Tì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. C≤„qeTTø£+fÒ |ü]bÕ\q $<ÛëqeTT ˙#·ø°j·TyÓTÆq~.
ãj·T≥ Á|ü|ü+#·eTT˝À Á|üuÛÑT‘·«bÕ\Hê $<Ûëq ø±s¡´eTT\qT
sê»ø°j·TeTT nq&ÉeTT n+<ä]øÏ n\yêf…Æ b˛sTTq~. <e⁄&ÉT ÁãVü≤à$<ë´
XÊÅdüÔeTT˝À #Ó|æŒq <ëìÁ|üø±s¡eTT <Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó*dæ <ëì
Á|üø±s¡eTT Ä#·]+#·T jÓ÷>∑ø±s¡ eTT Ò sê»ø°j·TeTT\T. |üPs¡«eTT
Á|ü»\˝À sêE\sTTq yê]e<ä›≈£î nq>± |ü]bÕ\q #j·TT sêEe<ä›≈£î
C≤„qT\sTTq eTVü≤s¡T¸\T e#ÓÃ&ç yês¡T. sêE Ò eTVü≤s¡T¸\qT ÄVü‰«ì+∫
|æ*#Ó&ç yês¡T. eTVü≤s¡T¸\T yê]øÏ r]ø£sTTq düeTj·TeTT˝À sêE\e<ä›≈£î
e#ÓÃ&ç yês¡T. Ä düeTj·TeTT˝À sêE ‘·q dæ+Vü‰düqeTTq ≈£Ls=Ãì
j·TTqïq÷ eTVü≤s¡T¸\qT #·÷∫q yÓ+≥H Ò∫ eTVü≤s¡T¸\≈£î m<äTs¡Tb˛sTT
qeTdüÿ]+∫, >ös¡e|üPs¡«ø£eTT>± ÄVü‰«qeTT |ü*øÏ, yê]ì |æ\T#·Tø=ì
e∫à ‘·q dæ+Vü‰düqeTTq ≈£Ls√Ãu…f…º&çyês¡T. Ä <äèX´eTTqT #·÷ùdÔ
e∫Ãq eTVü≤]¸ sêEø£+fÒ m+‘√ >=|üŒyê&ÉT nqï≥T¢ ‘Ó*j·TTqT.
n+‘·Ï‘√ Ä>∑ø£ sêE dü«j·TeTT>± eTVü≤]¸ bÕ<äeTT\qT ø£&ç–, Ä
˙s¡TqT ‘·\MT<ä #·\T¢ø=qT≥ #˚j·TT#·T+<äTs¡T. bÕ<äeTT\qT |üϺ
qeTdüÿ]+#·&ÉeTT, bÕ<äeTT\qT ø£&ç– ˙s¡T #·\T¢ø√e&ÉeTT, ‘·q
dæ+Vü‰düqeTTqT eTVü≤]¸øÏ Çe«&ÉeTTqT #·÷ùdÔ sêE≈£+fÒ eTVü≤]¸
mH√ï¬s≥T¢ >=|üŒj·Tì ‘Ó*j·T >∑\<äT.
Ç<ä+‘·j·T÷ Á|ü‘· ø£åeTT>± #·÷∫q ‘·sê«‘· sêE #j·TT Á|üuÛÑT‘·«
$<Ûëq ø±s¡ eTT\ø£+fÒ, ˇø£ <Ó’eC≤„ì #j·TT <e⁄ì $<ÛëqyÓTÆq jÓ÷>∑
ø±s¡ eTT Ò >=|üŒj·Tì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. <Ó’e <Ûäs¡àeTT\qT ‘·q ø±s¡ eTT\˝À
neT\T #j·T&ÉeTT jÓ÷>∑eTT n+≤eTT. n˝≤ neT\T #j·TT jÓ÷>∑
ø±s¡ eTT\T >=|üŒyÓ’q+<äTq yêÏì sê»ø°j·TeTT nì nHêïs¡T. eTìwæ
eTqTwüß\qT bÕ*+#·&ÉeTTø£+fÒ eTìwæ <Ó’e<Ûäs¡àeTT\qT Ä#·]+#·&ÉeTT
#ê˝≤>=|üŒ. n+<äTe\q C≤„ì #j·TT |üqT\qT ì»yÓTÆq sê»ø°j·TeTT
nì #Ó|üŒ e#·TÃqT. yêdüÔeeTT>± sê»ø°j·TeTT <Ó’eC≤„qeTTqT Ä#·]+#·T
C≤„qT\ e<ä›H j·TT+&ÉT≥ e\q, uÛÑ÷$Tì bÕ*+#·T sêE\T düVæ≤‘·eTT
C≤„qT\qT qeTdüÿ]+#·T#·THêïs¡T eT]j·TT >ös¡$+#·T#·THêïs¡T. á
…ø£ÿ Á|üø±s¡eTT C≤„qT\< ì»yÓTÆq sê»ø°j·TyÓTÆq|ü&ÉT uÛÑ÷bÕ\≈£î\sTTq
sêE\qT nq>± Á|üdüTÔ‘·eTT Á|üuÛÑT‘·«eTT˝À Hêj·T≈£î\T>±, eT+Á‘·T\T>±,
sêÅwüº|ü‘·T\T>± eTTK´eT+Á‘·T\T>±, Á|ü<Ûëq eT+Á‘·T\T>± j·TT+&ç Á|ü»\qT
bÕ*+#·T ø±s¡ eTT\qT #j·TT Á|üC≤ Hêj·T≈£î\~ sê»ø°j·TeTT ø±ø£b˛‘
yês¡T #j·TT |üqT\qT @eTHê*? yê]ì @eTHê*? nqT Á|üXï sê>∑\<äT.
<ëìøÏ düe÷<ÛëqeTT á $<ÛäeTT>± >∑\<äT.
H˚&ÉT>±˙ |üPs¡«eTT>±˙ bÕ\Hê $<ÛëqeTTqT #˚|ü≥Tº yê]ì
sêE\q&ÉeTT |ü]bÕÏjÓÆT b˛sTTq~. ø£è‘·j·TT>∑eTT˝À Á|ü»\qT bÕ*+#·T
yê]ì sêE\T nHÓ&çyês¡T ø±<äT. ˇø£ •Xóe⁄≈£î ‘·*¢ mH√ï ùde\T #dæ
Ä\Hê, bÕ\Hê #j·T&ÉeTT #·÷düTÔHêïeTT. n˝≤π> ˇø£ e´øÏÔ Á|ü»\
Ä\Hê, bÕ\Hê #j·T&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. ‘·*¢_&ɶ\≈£î nìï $<ÛäeTT˝≤
ùde #dæ •Xóe⁄≈£î ø±e\dæq dü<äTbÕj·TeTT\qT ø£*Œ+∫q≥T¢, Á|ü»\qT
‘·q _&ɶ\e … #·÷dü÷Ô Á|ü»\≈£î ø±e\dæq dü<äTbÕj·TeTT\qT ø£\T>∑CÒdæ,
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK25 26
s¡Vü≤dü´eTsTTq Ä<Ûë´‹àø£eTTqT (<Ó’e C≤„qeTTqT) #Ó|üq|ü&ÉT
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT sê»>∑TVü≤´ nqT |ü<äeTTqT ñ|üjÓ÷–+#ê&ÉT. BìÁ|üø±s¡eTT
Á|ü|ü+#·eTT˝À Ä<Ûë´‹àø£yÓTÆq <e⁄ì C≤„qyT nìïÏø£+fÒ >=|üŒ~j·Tì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. C≤„qeTTø£+fÒ |ü]bÕ\q $<ÛëqeTT ˙#·ø°j·TyÓTÆq~.
ãj·T≥ Á|ü|ü+#·eTT˝À Á|üuÛÑT‘·«bÕ\Hê $<Ûëq ø±s¡´eTT\qT
sê»ø°j·TeTT nq&ÉeTT n+<ä]øÏ n\yêf…Æ b˛sTTq~. <e⁄&ÉT ÁãVü≤à$<ë´
XÊÅdüÔeTT˝À #Ó|æŒq <ëìÁ|üø±s¡eTT <Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó*dæ <ëì
Á|üø±s¡eTT Ä#·]+#·T jÓ÷>∑ø±s¡ eTT Ò sê»ø°j·TeTT\T. |üPs¡«eTT
Á|ü»\˝À sêE\sTTq yê]e<ä›≈£î nq>± |ü]bÕ\q #j·TT sêEe<ä›≈£î
C≤„qT\sTTq eTVü≤s¡T¸\T e#ÓÃ&ç yês¡T. sêE Ò eTVü≤s¡T¸\qT ÄVü‰«ì+∫
|æ*#Ó&ç yês¡T. eTVü≤s¡T¸\T yê]øÏ r]ø£sTTq düeTj·TeTT˝À sêE\e<ä›≈£î
e#ÓÃ&ç yês¡T. Ä düeTj·TeTT˝À sêE ‘·q dæ+Vü‰düqeTTq ≈£Ls=Ãì
j·TTqïq÷ eTVü≤s¡T¸\qT #·÷∫q yÓ+≥H Ò∫ eTVü≤s¡T¸\≈£î m<äTs¡Tb˛sTT
qeTdüÿ]+∫, >ös¡e|üPs¡«ø£eTT>± ÄVü‰«qeTT |ü*øÏ, yê]ì |æ\T#·Tø=ì
e∫à ‘·q dæ+Vü‰düqeTTq ≈£Ls√Ãu…f…º&çyês¡T. Ä <äèX´eTTqT #·÷ùdÔ
e∫Ãq eTVü≤]¸ sêEø£+fÒ m+‘√ >=|üŒyê&ÉT nqï≥T¢ ‘Ó*j·TTqT.
n+‘·Ï‘√ Ä>∑ø£ sêE dü«j·TeTT>± eTVü≤]¸ bÕ<äeTT\qT ø£&ç–, Ä
˙s¡TqT ‘·\MT<ä #·\T¢ø=qT≥ #˚j·TT#·T+<äTs¡T. bÕ<äeTT\qT |üϺ
qeTdüÿ]+#·&ÉeTT, bÕ<äeTT\qT ø£&ç– ˙s¡T #·\T¢ø√e&ÉeTT, ‘·q
dæ+Vü‰düqeTTqT eTVü≤]¸øÏ Çe«&ÉeTTqT #·÷ùdÔ sêE≈£+fÒ eTVü≤]¸
mH√ï¬s≥T¢ >=|üŒj·Tì ‘Ó*j·T >∑\<äT.
Ç<ä+‘·j·T÷ Á|ü‘· ø£åeTT>± #·÷∫q ‘·sê«‘· sêE #j·TT Á|üuÛÑT‘·«
$<Ûëq ø±s¡ eTT\ø£+fÒ, ˇø£ <Ó’eC≤„ì #j·TT <e⁄ì $<ÛëqyÓTÆq jÓ÷>∑
ø±s¡ eTT Ò >=|üŒj·Tì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. <Ó’e <Ûäs¡àeTT\qT ‘·q ø±s¡ eTT\˝À
neT\T #j·T&ÉeTT jÓ÷>∑eTT n+≤eTT. n˝≤ neT\T #j·TT jÓ÷>∑
ø±s¡ eTT\T >=|üŒyÓ’q+<äTq yêÏì sê»ø°j·TeTT nì nHêïs¡T. eTìwæ
eTqTwüß\qT bÕ*+#·&ÉeTTø£+fÒ eTìwæ <Ó’e<Ûäs¡àeTT\qT Ä#·]+#·&ÉeTT
#ê˝≤>=|üŒ. n+<äTe\q C≤„ì #j·TT |üqT\qT ì»yÓTÆq sê»ø°j·TeTT
nì #Ó|üŒ e#·TÃqT. yêdüÔeeTT>± sê»ø°j·TeTT <Ó’eC≤„qeTTqT Ä#·]+#·T
C≤„qT\ e<ä›H j·TT+&ÉT≥ e\q, uÛÑ÷$Tì bÕ*+#·T sêE\T düVæ≤‘·eTT
C≤„qT\qT qeTdüÿ]+#·T#·THêïs¡T eT]j·TT >ös¡$+#·T#·THêïs¡T. á
…ø£ÿ Á|üø±s¡eTT C≤„qT\< ì»yÓTÆq sê»ø°j·TyÓTÆq|ü&ÉT uÛÑ÷bÕ\≈£î\sTTq
sêE\qT nq>± Á|üdüTÔ‘·eTT Á|üuÛÑT‘·«eTT˝À Hêj·T≈£î\T>±, eT+Á‘·T\T>±,
sêÅwüº|ü‘·T\T>± eTTK´eT+Á‘·T\T>±, Á|ü<Ûëq eT+Á‘·T\T>± j·TT+&ç Á|ü»\qT
bÕ*+#·T ø±s¡ eTT\qT #j·TT Á|üC≤ Hêj·T≈£î\~ sê»ø°j·TeTT ø±ø£b˛‘
yês¡T #j·TT |üqT\qT @eTHê*? yê]ì @eTHê*? nqT Á|üXï sê>∑\<äT.
<ëìøÏ düe÷<ÛëqeTT á $<ÛäeTT>± >∑\<äT.
H˚&ÉT>±˙ |üPs¡«eTT>±˙ bÕ\Hê $<ÛëqeTTqT #˚|ü≥Tº yê]ì
sêE\q&ÉeTT |ü]bÕÏjÓÆT b˛sTTq~. ø£è‘·j·TT>∑eTT˝À Á|ü»\qT bÕ*+#·T
yê]ì sêE\T nHÓ&çyês¡T ø±<äT. ˇø£ •Xóe⁄≈£î ‘·*¢ mH√ï ùde\T #dæ
Ä\Hê, bÕ\Hê #j·T&ÉeTT #·÷düTÔHêïeTT. n˝≤π> ˇø£ e´øÏÔ Á|ü»\
Ä\Hê, bÕ\Hê #j·T&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. ‘·*¢_&ɶ\≈£î nìï $<ÛäeTT˝≤
ùde #dæ •Xóe⁄≈£î ø±e\dæq dü<äTbÕj·TeTT\qT ø£*Œ+∫q≥T¢, Á|ü»\qT
‘·q _&ɶ\e … #·÷dü÷Ô Á|ü»\≈£î ø±e\dæq dü<äTbÕj·TeTT\qT ø£\T>∑CÒdæ,
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK27 28
yê] Ä\Hê bÕ\Hê düÁø£eTeTT>± #·÷#·T e´øÏÔì ‘·eT bÕ\≈£î&ÉT>±
Á|ü»\T #Ó|üø=HÓ&çyês¡T. _&ɶ\≈£î ‘·*¢ m˝≤ ùde #j·TT#·Tqï<√ n˝≤π>
ˇø£ bÕ\≈£î&ÉT ‘·q Á|ü»\≈£î ùde #j·TT≥ e\q n‘·ìì ªÁ|üC≤ ùde≈£î&ÉTμ
nHÓ&çyês¡T. |üPs¡«eTT Á|üC≤ ùde≈£î\T>± m+<äs√ ø±\eTT >∑&ç|æb˛j·÷s¡T.
ø=+‘· ø±\eTT »s¡T>∑>± Á|ü»\≈£î ùde #j·TTyês¡T ‘·eTqT ùde≈£î&ÉT>±
ø±≈£î+&Ü, sêE>± #Ó|üø√e&ÉeTT »]–q~. n˝≤ sêE>± #Ó|üŒø=qï
‘·sê«‘· sêE>± j·TTqïyê&ÉT Á|ü»\ ùde #j·T&ÉeTT e÷ìydæ, Á|ü»\
#‘· ùde #sTT+#·Tø=qT≥≈£î yÓTT<ä\T ô|≤ºs¡T. <ëìø£+fÒ |üPs¡«eTT
ùde≈£î\T>± j·TTqïyês¡T Á|ü»\ πøåeTeTT ø=s¡≈£î bÕ≥T|ü&Ó&ç yês¡T.
Á|üC≤ ùde≈£î\T>± j·TTqïyês¡T Á|ü»\≈£î sêE\T>± ‘·j·÷s¡sTTq ‘·sê«‘·
Á|ü»\≈£î ùde #j·T&ÉeTT e÷ìydæ Á|ü»\ #‘· ùde #sTT+#·Tø=qT≥≈£î
|üPqTø=Hêïs¡T.
‘·*¢ ‘·q _&ɶ\qT m+‘√ Áù|eT‘√ #·÷#·Tø=qT≥qT e÷ìydæ
‘·q e÷≥ $qì _&ɶ\qT ∫Á‘·Væ≤+dü\T ô|Ϻ #·+|æydæ+<äqTø√! n|ü&ÉT
ÄyÓTqT ‘·*¢ nqeTT. Ä _&ɶ\ bÕ*≥ sêø£ådæ n+≤eTT. n˝≤π>
Á|ü»\≈£î ùde #kÕÔqì eTT+<äT≈£î e∫à Á|ü»\ bÕ\Hê ø£s¡Ôe´eTT˝À
Á|ü»\ Ä\Hê bÕ\Hê #·÷&É≈£î+&Ü, Á|ü»\qT @e÷Á‘·eTT |üϺ+#·T
ø√≈£î+&Ü ‘·q≈£î m<äTs¡T ‹]–q yê]ì, ‘·q≈£î e´‹πsKeTT>± e÷≤¢&çq
yê]ì Væ≤+dü\≈£î >∑T]#dæ, C…’fifl˝À ydæ u≤~Û+#·Tyês¡T neø±XeTT+fÒ
#·+|æy˚j·TTyês¡Tj·TT+fÒ yê]ì Á|üC≤ùde≈£î\qT≥≈£î ã<äT\T Á|üC≤
uÛÑø£å≈£î\Hê*. sêø£ådüT\T>± #ÓbÕŒ*.
H&ÉT Á|üC≤bÕ\Hê $<ÛëqeTT˝À »s¡T>∑Tq~ Á|ü»\ ùde ø±<äT.
Á|ü»\‘√ ùde #˚sTT+#·Tø√e&ÉeTT, yê]e÷≥ $qì yê]ì, yê]øÏ
e´‹πsKeTT>± j·TTqïyê]ì πødüT\˝À Ç]øÏ+∫ b˛©düT\‘√ y~Û+#·&ÉeTT,
Ä]úø£eTT>± <Óã“rj·T&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. ‘·eT e÷≥H Á|ü»\T $Hê*
nqTyês¡T H&ÉT Á|üC≤ùde≈£î\ eTTdüT>∑T˝À bÕ\Hê $<ÛëqeTT˝À j·TTHêïs¡T.
bÕ\Hê $<ÛëqeTT˝À ‘=+uÛ…’eT+~ Á|üC≤|”&ç‘·T\T+&ç πøe\eTT |ü~eT+~
Á|üC≤ùde≈£î\THêï, yê]ì ≈£L&Ü qeTà Òø£ n+<ä]‘√ bÕ≥T yê]ì ≈£L&Ü
Á|üC≤|”&ç‘·T\T>±H nqTe÷ì+#·e\dæ e#·TÃ#·Tqï~. yÓTT‘·ÔeTT MT<ä
Ä<Ûë´‹àø£eTT sêE˝≤+Ï~. Á|üC≤bÕ\Hê $<ÛëqeTT Ä<Ûë´‹àø£eTT ø£+fÒ
nìï $<ÛäeTT\ ‘·≈£îÿe~. ø±e⁄q Ä<Ûë´‹àø£eTTqT ªsê»ø°j·TeTTμ nHêïs¡T.
Á|üC≤bÕ\qqT ª˙#·ø°j·TeTTμ nHêïs¡T. sê»ø°j·TeTTq≈£î ˙#·ø°j·TeTT
>ös¡$+#Ó&ç~. nq>± Á|üC≤bÕ\≈£î\T jÓ÷>∑T\qT >ös¡$+#Ó&ç yês¡T.
sêE≈£+fÒ ùdHê~Û|ü‹ ‘·≈£îÿeyê& n>∑T≥ e\q ‘·≈£îÿeqT ˙#· n˙,
>=|üŒqT ñ#·Ã¤ n˙ #Ó|üŒ&ÉeTT |ü]bÕÏ n>∑T≥ e\q Ä<Ûë´‹àø£eTT
Á|üø£ÿ˝À Á|üC≤bÕ\q ‘·≈£îÿe<ä>∑T≥ e\q Á|üC≤bÕ\qqT ˙#·ø°j·TeTT
nìj·T÷, Ä<Ûë´‹àø£eTTqT sê»ø°j·TeTT nìj·T÷ #Ó|üŒã&çq~. n≥¢qT≥
e\q Á|üC≤bÕ\q nìïÏø£+fÒ ˙#·eTsTTq<äì nqTø√≈£L&É<äT.
Ä<Ûë´‹àø£eTT Á|üø£ÿ˝À Ä<Ûë´‹àø£eTTø£+fÒ ˙#·eTsTTq<äì e÷Á‘·y˚T
#Ó|ü#·THêïeTT. Á|üC≤bÕ\q $T>∑‘ê s¡+>∑eTT\‘√ b˛*à #·÷∫‘˚
yêÏø£+fÒ ñ#·Ã¤eTsTTq<˚>±˙, ˙#·eTsTTq~ ø±<äì #Ó|üŒe#·TÃqT.
<=+>∑‘·qeTT‘√ Á|üC≤bÕ\Hê $<ÛëqeTTqT b˛*à #·÷∫‘ <=+>∑‘·qeTT
˙#·ø°j·TyÓTÆq<ä>∑TqT. nfÒ¢ $T>∑‘ê nìï s¡+>∑eTT\ ø±s¡´eTT\T
Á|üC≤bÕ\q Á|üø£ÿq #·eTT>±H nq>± ‘·≈£îÿe>±H ñ+&ÉTqT. n+<äTe\q
$T>∑‘êyêÏø£+fÒ bÕ\Hê $<ÛëqeTT sê»ø°j·TeTT>± ñ+&ÉTqT.
H˚&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä Ä<Ûë´‹àø£eTT @e÷Á‘·eTT ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü
b˛sTTq <ëìe\q, Á|üC≤bÕ\H˚ m≈£îÿe nsTTb˛sTTq <ëìe\q,
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK27 28
yê] Ä\Hê bÕ\Hê düÁø£eTeTT>± #·÷#·T e´øÏÔì ‘·eT bÕ\≈£î&ÉT>±
Á|ü»\T #Ó|üø=HÓ&çyês¡T. _&ɶ\≈£î ‘·*¢ m˝≤ ùde #j·TT#·Tqï<√ n˝≤π>
ˇø£ bÕ\≈£î&ÉT ‘·q Á|ü»\≈£î ùde #j·TT≥ e\q n‘·ìì ªÁ|üC≤ ùde≈£î&ÉTμ
nHÓ&çyês¡T. |üPs¡«eTT Á|üC≤ ùde≈£î\T>± m+<äs√ ø±\eTT >∑&ç|æb˛j·÷s¡T.
ø=+‘· ø±\eTT »s¡T>∑>± Á|ü»\≈£î ùde #j·TTyês¡T ‘·eTqT ùde≈£î&ÉT>±
ø±≈£î+&Ü, sêE>± #Ó|üø√e&ÉeTT »]–q~. n˝≤ sêE>± #Ó|üŒø=qï
‘·sê«‘· sêE>± j·TTqïyê&ÉT Á|ü»\ ùde #j·T&ÉeTT e÷ìydæ, Á|ü»\
#‘· ùde #sTT+#·Tø=qT≥≈£î yÓTT<ä\T ô|≤ºs¡T. <ëìø£+fÒ |üPs¡«eTT
ùde≈£î\T>± j·TTqïyês¡T Á|ü»\ πøåeTeTT ø=s¡≈£î bÕ≥T|ü&Ó&ç yês¡T.
Á|üC≤ ùde≈£î\T>± j·TTqïyês¡T Á|ü»\≈£î sêE\T>± ‘·j·÷s¡sTTq ‘·sê«‘·
Á|ü»\≈£î ùde #j·T&ÉeTT e÷ìydæ Á|ü»\ #‘· ùde #sTT+#·Tø=qT≥≈£î
|üPqTø=Hêïs¡T.
‘·*¢ ‘·q _&ɶ\qT m+‘√ Áù|eT‘√ #·÷#·Tø=qT≥qT e÷ìydæ
‘·q e÷≥ $qì _&ɶ\qT ∫Á‘·Væ≤+dü\T ô|Ϻ #·+|æydæ+<äqTø√! n|ü&ÉT
ÄyÓTqT ‘·*¢ nqeTT. Ä _&ɶ\ bÕ*≥ sêø£ådæ n+≤eTT. n˝≤π>
Á|ü»\≈£î ùde #kÕÔqì eTT+<äT≈£î e∫à Á|ü»\ bÕ\Hê ø£s¡Ôe´eTT˝À
Á|ü»\ Ä\Hê bÕ\Hê #·÷&É≈£î+&Ü, Á|ü»\qT @e÷Á‘·eTT |üϺ+#·T
ø√≈£î+&Ü ‘·q≈£î m<äTs¡T ‹]–q yê]ì, ‘·q≈£î e´‹πsKeTT>± e÷≤¢&çq
yê]ì Væ≤+dü\≈£î >∑T]#dæ, C…’fifl˝À ydæ u≤~Û+#·Tyês¡T neø±XeTT+fÒ
#·+|æy˚j·TTyês¡Tj·TT+fÒ yê]ì Á|üC≤ùde≈£î\qT≥≈£î ã<äT\T Á|üC≤
uÛÑø£å≈£î\Hê*. sêø£ådüT\T>± #ÓbÕŒ*.
H&ÉT Á|üC≤bÕ\Hê $<ÛëqeTT˝À »s¡T>∑Tq~ Á|ü»\ ùde ø±<äT.
Á|ü»\‘√ ùde #˚sTT+#·Tø√e&ÉeTT, yê]e÷≥ $qì yê]ì, yê]øÏ
e´‹πsKeTT>± j·TTqïyê]ì πødüT\˝À Ç]øÏ+∫ b˛©düT\‘√ y~Û+#·&ÉeTT,
Ä]úø£eTT>± <Óã“rj·T&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. ‘·eT e÷≥H Á|ü»\T $Hê*
nqTyês¡T H&ÉT Á|üC≤ùde≈£î\ eTTdüT>∑T˝À bÕ\Hê $<ÛëqeTT˝À j·TTHêïs¡T.
bÕ\Hê $<ÛëqeTT˝À ‘=+uÛ…’eT+~ Á|üC≤|”&ç‘·T\T+&ç πøe\eTT |ü~eT+~
Á|üC≤ùde≈£î\THêï, yê]ì ≈£L&Ü qeTà Òø£ n+<ä]‘√ bÕ≥T yê]ì ≈£L&Ü
Á|üC≤|”&ç‘·T\T>±H nqTe÷ì+#·e\dæ e#·TÃ#·Tqï~. yÓTT‘·ÔeTT MT<ä
Ä<Ûë´‹àø£eTT sêE˝≤+Ï~. Á|üC≤bÕ\Hê $<ÛëqeTT Ä<Ûë´‹àø£eTT ø£+fÒ
nìï $<ÛäeTT\ ‘·≈£îÿe~. ø±e⁄q Ä<Ûë´‹àø£eTTqT ªsê»ø°j·TeTTμ nHêïs¡T.
Á|üC≤bÕ\qqT ª˙#·ø°j·TeTTμ nHêïs¡T. sê»ø°j·TeTTq≈£î ˙#·ø°j·TeTT
>ös¡$+#Ó&ç~. nq>± Á|üC≤bÕ\≈£î\T jÓ÷>∑T\qT >ös¡$+#Ó&ç yês¡T.
sêE≈£+fÒ ùdHê~Û|ü‹ ‘·≈£îÿeyê& n>∑T≥ e\q ‘·≈£îÿeqT ˙#· n˙,
>=|üŒqT ñ#·Ã¤ n˙ #Ó|üŒ&ÉeTT |ü]bÕÏ n>∑T≥ e\q Ä<Ûë´‹àø£eTT
Á|üø£ÿ˝À Á|üC≤bÕ\q ‘·≈£îÿe<ä>∑T≥ e\q Á|üC≤bÕ\qqT ˙#·ø°j·TeTT
nìj·T÷, Ä<Ûë´‹àø£eTTqT sê»ø°j·TeTT nìj·T÷ #Ó|üŒã&çq~. n≥¢qT≥
e\q Á|üC≤bÕ\q nìïÏø£+fÒ ˙#·eTsTTq<äì nqTø√≈£L&É<äT.
Ä<Ûë´‹àø£eTT Á|üø£ÿ˝À Ä<Ûë´‹àø£eTTø£+fÒ ˙#·eTsTTq<äì e÷Á‘·y˚T
#Ó|ü#·THêïeTT. Á|üC≤bÕ\q $T>∑‘ê s¡+>∑eTT\‘√ b˛*à #·÷∫‘˚
yêÏø£+fÒ ñ#·Ã¤eTsTTq<˚>±˙, ˙#·eTsTTq~ ø±<äì #Ó|üŒe#·TÃqT.
<=+>∑‘·qeTT‘√ Á|üC≤bÕ\Hê $<ÛëqeTTqT b˛*à #·÷∫‘ <=+>∑‘·qeTT
˙#·ø°j·TyÓTÆq<ä>∑TqT. nfÒ¢ $T>∑‘ê nìï s¡+>∑eTT\ ø±s¡´eTT\T
Á|üC≤bÕ\q Á|üø£ÿq #·eTT>±H nq>± ‘·≈£îÿe>±H ñ+&ÉTqT. n+<äTe\q
$T>∑‘êyêÏø£+fÒ bÕ\Hê $<ÛëqeTT sê»ø°j·TeTT>± ñ+&ÉTqT.
H˚&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä Ä<Ûë´‹àø£eTT @e÷Á‘·eTT ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü
b˛sTTq <ëìe\q, Á|üC≤bÕ\H˚ m≈£îÿe nsTTb˛sTTq <ëìe\q,
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK29 30
nìïÏø£+fÒ >=|üŒ~ bÕ\Hê $<ÛëqyT nqï≥T¢, bÕ\Hê $<ÛëqeTTH
H˚&ÉT n+<äs¡÷ ªsê»ø°j·TeTTμ n+≥THêïs¡T. H˚&ÉT Ä<Ûë´‹àø£eTT
mø£ÿ&ÉsTTHê ns¡T<äT>± ñqï≥T¢ ø£ì|æ+∫Hê n~ dü]jÓÆTq |ü<ä∆‹‘√
Òì<ëìe\q, n~ $\Te Òì<Ó’ b˛sTTq~. mø£ÿ&ÉsTTHê XÊÅdüÔ|ü<ä∆‹˝À
Ä<Ûë´‹àø£eTTHêï <ëì $\TeqT ‘Ó*j·Tì eTqTE\T+&ÉT≥ e\q,
<ëìì mes¡÷ >=|üŒ>± ‘·\Teø£ b˛e&ÉeTT e\q, n+<ä]ø° Á|üC≤bÕ\q
MT<äH <äèwæ >ös¡eeTT+&ÉT≥ e\q, HÏø±\eTT˝À nìïÏø£+fÒ ô|<ä›>±
j·TTqï Á|üC≤bÕ\Hê $<ÛëqyT sê»ø°j·TeTT>± #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~. @~
@eTsTTHê ø=~›eT+~ <äèwæ À Ä<Ûë´‹àø£eTT HÏø° >ös¡e Á|ü<∏äeTT>±
j·TTqï~. <Ó’eC≤„qeTT jÓTTø£ÿ $\Te ‘Ó*dæq me&Ó’Hê>±˙, Ä<Ûë´‹àø£eTTH
sê»ø°j·TeTT>± #Ó|üŒø£ ‘·|üŒ<äT. n+<äTe\q n+‘√ Ç+‘√ C≤„qeTT
‘Ó*dæq yTeTT bÕ\Hê $<ÛëqeTTø£+fÒ Ä<Ûë´‹àø£ $<ÛëqeTT >=|üŒ<äì
‘Ó*dæ, Ä<Ûë´‹àø£eTTH sê»ø°j·TeTT n+≥THêïeTT. Ä<Ûë´‹àø£eTTø£+fÒ
Á|üC≤bÕ\Hê $<ÛëqeTT ‘·≈£îÿesTTq<ä>∑T≥ e\q <ëìì ª˙#·ø°j·TeTTμ
nì n+≥THêïeTT.
Á|üXï :` <XeTT˝À mìï $<ä \T >∑\e⁄? nìï $<ä \ø£+fÒ ô|<ä›$<ä
@~?
»yêãT :` ø=+<äs¡T ô|<ä›\T #·‘·Twüw” (64) $<ä \T >∑\eì n+≥T+≤s¡T.
Ç+ø± ø=+<äs¡T ªª≈£LÏø=s¡≈£î ø√Ï $<ä \Tμμ nì ≈£L&Ü n+≥T+≤s¡T.
yêdüÔyêìøÏ $<ä \T 64 e÷Á‘·y˚T ø£\eì ˇø£ $<ÛëqeTT Á|üø±s¡eTT
#Ó|üŒe#·TÃqT. ª≈£LÏø=s¡≈£î ø√Ï $<ä´\Tμ nqTe÷≥ dü‘·´eTT
ø±ø£b˛e#·TÃqT. ≈£LÏ ø=s¡≈£î ø√Ï ø±s¡ eTT\Tqï$>±˙, $<ä \T Òe⁄.
πø $<ä qT H]Ãqyê&ÉT Ä $<ä ˝À mìï |üqT\qsTTHê #j·Te#·TÃqT.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î #√s¡$<ä´ H˚]Ãqyê&ÉT Ä $<ä´qT Ädüsê>± mìï
s¡ø£eTT\sTTq <=+>∑‘·qeTT\sTTHê #˚j·Te#·TÃqT. $$<Ûä s¡ø£eTT\
<=+>∑‘·qeTT\T ys¡Tys¡T ø±s¡ eTT\T>±j·TT+&ÉTqT, ø£qTø£ <=+>∑‘·qyT
nHø£ ø±s¡ eTT\T>± ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. sêÁ‹|üP≥ Ç+ÏøÏ s¡+Á<ÛäeTT
ydæ <=+>∑‘·qeTT #ôd&çyês¡T. n~ ø£ |üì‘√ ≈£L&ÉTø=ìq <=+>∑‘·qeTT
ø±>±, eT]jÓTTø£ <=+>∑ CÒãT<=+>∑‘·qeTTqT #˚ôd&çyê&ÉT. CÒãT
<=+>∑‘·qeTT Ç+Ï <=+>∑‘·qeTTø£+fÒ Á|ü‘´ø£‘· ø£*Zj·TT+&ÉT≥ e\q
Ä |üìø£+fÒ á |üì ys¡T>±j·TTqï~. Ç≥T¢ πø <=+>∑$<ä ˝À mH√ï
s¡ø£eTT\ <=+>∑‘·qeTT\T mH√ï s¡ø£eTT\ |üqT\‘√ ≈£L&ÉTø=ìj·TT+&ÉT≥
e\q πø $<ä mH√ï |üqT\≈£î ø±s¡DeT>∑T#·Tqï~. <ëì e\q
$<ä \T 64 e÷Á‘·yT j·TTHêï yêÏøÏ dü+ã+~Û+∫q ø±s¡ eTT\T yÓTT‘·ÔeTT
ø√Ï j·TT+&Ée#·TÃqT. n+<äTe\q ≈£LÏ ø=s¡≈£î ø√Ï ø±s¡ eTT\q
e#·TÃqT. 64 $<ä \T ◊<äT XÊÅdüÔeTT\≈£î dü+ã+~Û+∫q$ e÷Á‘·yT
>∑\e⁄. Äs¡e XÊÅdüÔyÓTÆq ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTT nìï XÊÅdüÔeTT\ø£+fÒ
>=|üŒ~. 64 $<ä \T ø√Ï |üqT\T>±j·TTHêï ÁãVü≤à $<ä ø£ÿ<ëìj·T+<äT
e÷Á‘·eTT eT÷&ÉT s¡ø£eTT\sTTq |üqT\T ø£\e⁄. Ä eT÷&ÉT ø±s¡ eTT\qT
eT÷&ÉT jÓ÷>∑eTT\T>± #Ó|ü#·THêïeTT. ø£s¡àjÓ÷>∑eTT, ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT,
uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT nqT eT÷&ÉT jÓ÷>∑eTT\T eT÷&ÉT ys¡Tys¡T ÁøÏj·T\T>±
j·TTqï$. ÁãVü≤à$<ä eT÷&ÉT ÁøÏj·÷ jÓ÷>∑eTT\T>± Ä#·]+#·ã&ÉT#·Tqï~.
Á|üXï :` Á|üdüTÔ‘·eTT uÛÑ÷$TMT<ä >∑\ eTqTwüß\˝À m≈£îÿe XÊ‘·eTT @
ø±s¡´eTT\qT #˚j·TT#·THêïs¡T?
»yêãT :` H˚&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä >∑\ eTqTwüß\˝À ◊<äT XÊÅdüÔeTT\≈£î
dü+ã+~Û+∫q 64 $<ä \˝ÀH eTTì– ‘\T#·THêïs¡T. ÁãVü≤à$<ä qT
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK29 30
nìïÏø£+fÒ >=|üŒ~ bÕ\Hê $<ÛëqyT nqï≥T¢, bÕ\Hê $<ÛëqeTTH
H˚&ÉT n+<äs¡÷ ªsê»ø°j·TeTTμ n+≥THêïs¡T. H˚&ÉT Ä<Ûë´‹àø£eTT
mø£ÿ&ÉsTTHê ns¡T<äT>± ñqï≥T¢ ø£ì|æ+∫Hê n~ dü]jÓÆTq |ü<ä∆‹‘√
Òì<ëìe\q, n~ $\Te Òì<Ó’ b˛sTTq~. mø£ÿ&ÉsTTHê XÊÅdüÔ|ü<ä∆‹˝À
Ä<Ûë´‹àø£eTTHêï <ëì $\TeqT ‘Ó*j·Tì eTqTE\T+&ÉT≥ e\q,
<ëìì mes¡÷ >=|üŒ>± ‘·\Teø£ b˛e&ÉeTT e\q, n+<ä]ø° Á|üC≤bÕ\q
MT<äH <äèwæ >ös¡eeTT+&ÉT≥ e\q, HÏø±\eTT˝À nìïÏø£+fÒ ô|<ä›>±
j·TTqï Á|üC≤bÕ\Hê $<ÛëqyT sê»ø°j·TeTT>± #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~. @~
@eTsTTHê ø=~›eT+~ <äèwæ À Ä<Ûë´‹àø£eTT HÏø° >ös¡e Á|ü<∏äeTT>±
j·TTqï~. <Ó’eC≤„qeTT jÓTTø£ÿ $\Te ‘Ó*dæq me&Ó’Hê>±˙, Ä<Ûë´‹àø£eTTH
sê»ø°j·TeTT>± #Ó|üŒø£ ‘·|üŒ<äT. n+<äTe\q n+‘√ Ç+‘√ C≤„qeTT
‘Ó*dæq yTeTT bÕ\Hê $<ÛëqeTTø£+fÒ Ä<Ûë´‹àø£ $<ÛëqeTT >=|üŒ<äì
‘Ó*dæ, Ä<Ûë´‹àø£eTTH sê»ø°j·TeTT n+≥THêïeTT. Ä<Ûë´‹àø£eTTø£+fÒ
Á|üC≤bÕ\Hê $<ÛëqeTT ‘·≈£îÿesTTq<ä>∑T≥ e\q <ëìì ª˙#·ø°j·TeTTμ
nì n+≥THêïeTT.
Á|üXï :` <XeTT˝À mìï $<ä \T >∑\e⁄? nìï $<ä \ø£+fÒ ô|<ä›$<ä
@~?
»yêãT :` ø=+<äs¡T ô|<ä›\T #·‘·Twüw” (64) $<ä \T >∑\eì n+≥T+≤s¡T.
Ç+ø± ø=+<äs¡T ªª≈£LÏø=s¡≈£î ø√Ï $<ä \Tμμ nì ≈£L&Ü n+≥T+≤s¡T.
yêdüÔyêìøÏ $<ä \T 64 e÷Á‘·y˚T ø£\eì ˇø£ $<ÛëqeTT Á|üø±s¡eTT
#Ó|üŒe#·TÃqT. ª≈£LÏø=s¡≈£î ø√Ï $<ä´\Tμ nqTe÷≥ dü‘·´eTT
ø±ø£b˛e#·TÃqT. ≈£LÏ ø=s¡≈£î ø√Ï ø±s¡ eTT\Tqï$>±˙, $<ä \T Òe⁄.
πø $<ä qT H]Ãqyê&ÉT Ä $<ä ˝À mìï |üqT\qsTTHê #j·Te#·TÃqT.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î #√s¡$<ä´ H˚]Ãqyê&ÉT Ä $<ä´qT Ädüsê>± mìï
s¡ø£eTT\sTTq <=+>∑‘·qeTT\sTTHê #˚j·Te#·TÃqT. $$<Ûä s¡ø£eTT\
<=+>∑‘·qeTT\T ys¡Tys¡T ø±s¡ eTT\T>±j·TT+&ÉTqT, ø£qTø£ <=+>∑‘·qyT
nHø£ ø±s¡ eTT\T>± ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. sêÁ‹|üP≥ Ç+ÏøÏ s¡+Á<ÛäeTT
ydæ <=+>∑‘·qeTT #ôd&çyês¡T. n~ ø£ |üì‘√ ≈£L&ÉTø=ìq <=+>∑‘·qeTT
ø±>±, eT]jÓTTø£ <=+>∑ CÒãT<=+>∑‘·qeTTqT #˚ôd&çyê&ÉT. CÒãT
<=+>∑‘·qeTT Ç+Ï <=+>∑‘·qeTTø£+fÒ Á|ü‘´ø£‘· ø£*Zj·TT+&ÉT≥ e\q
Ä |üìø£+fÒ á |üì ys¡T>±j·TTqï~. Ç≥T¢ πø <=+>∑$<ä ˝À mH√ï
s¡ø£eTT\ <=+>∑‘·qeTT\T mH√ï s¡ø£eTT\ |üqT\‘√ ≈£L&ÉTø=ìj·TT+&ÉT≥
e\q πø $<ä mH√ï |üqT\≈£î ø±s¡DeT>∑T#·Tqï~. <ëì e\q
$<ä \T 64 e÷Á‘·yT j·TTHêï yêÏøÏ dü+ã+~Û+∫q ø±s¡ eTT\T yÓTT‘·ÔeTT
ø√Ï j·TT+&Ée#·TÃqT. n+<äTe\q ≈£LÏ ø=s¡≈£î ø√Ï ø±s¡ eTT\q
e#·TÃqT. 64 $<ä \T ◊<äT XÊÅdüÔeTT\≈£î dü+ã+~Û+∫q$ e÷Á‘·yT
>∑\e⁄. Äs¡e XÊÅdüÔyÓTÆq ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTT nìï XÊÅdüÔeTT\ø£+fÒ
>=|üŒ~. 64 $<ä \T ø√Ï |üqT\T>±j·TTHêï ÁãVü≤à $<ä ø£ÿ<ëìj·T+<äT
e÷Á‘·eTT eT÷&ÉT s¡ø£eTT\sTTq |üqT\T ø£\e⁄. Ä eT÷&ÉT ø±s¡ eTT\qT
eT÷&ÉT jÓ÷>∑eTT\T>± #Ó|ü#·THêïeTT. ø£s¡àjÓ÷>∑eTT, ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT,
uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT nqT eT÷&ÉT jÓ÷>∑eTT\T eT÷&ÉT ys¡Tys¡T ÁøÏj·T\T>±
j·TTqï$. ÁãVü≤à$<ä eT÷&ÉT ÁøÏj·÷ jÓ÷>∑eTT\T>± Ä#·]+#·ã&ÉT#·Tqï~.
Á|üXï :` Á|üdüTÔ‘·eTT uÛÑ÷$TMT<ä >∑\ eTqTwüß\˝À m≈£îÿe XÊ‘·eTT @
ø±s¡´eTT\qT #˚j·TT#·THêïs¡T?
»yêãT :` H˚&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä >∑\ eTqTwüß\˝À ◊<äT XÊÅdüÔeTT\≈£î
dü+ã+~Û+∫q 64 $<ä \˝ÀH eTTì– ‘\T#·THêïs¡T. ÁãVü≤à$<ä qT
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK31 32
mes¡sTTHê nqTdü]düTÔHêïs¡ì ‘Ó*dæHê, nø£ÿ&çøÏ b˛sTT #·÷ùdÔ yês¡T
ªÁãVü≤à$<ä μ nqT ù|s¡Tô|Ϻ Á|ü|ü+#· $<ä \H Ä#·]düTÔHêïs¡ì ‘Ó*j·TT
#·Tqï~. á $<ÛäeTT>± yÓTT‘êÔìøÏ eTqTwüß\+<äs¡÷ Á|ü|ü+#· $<ä \H
nqTdü]düTÔHêïs¡T ‘·|üŒ ÁãVü≤à$<ä qT mes¡÷ nqTdü]+#·&ÉeTT Ò<äT,
Ä#·]+#·&ÉeTT ˝Ò<äT. ÁãVü≤à$<ä´ n+fÒ @$TÀ ‘Ó*j·Tì dæú‹˝À
eTqTwüß\THêïs¡T. eTqeTT Ä#·]+#·T 64 $<ä \ø£+fÒ >=|üŒ~, ô|<ä›~,
X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq~, nìïÏø£+fÒ y˚s¡sTTq~, Á|ü‘˚´ø£eTsTTq ÁãVü≤à$<ä´
ˇø£≥Tqï<ä , Ä $<ä ˝À eT÷&ÉT $<ÛäeTT\ ø±sê´#·s¡D\T >∑\e˙, yêÏH
ø£s¡à, ÁãVü≤à, uÛÑøÏÔjÓ÷>∑ ÁøÏj·T\ì #Ó|ü#·THêïeTqT $wüj·TeTTqT Á|ü»\T
|üP]Ô>± eTs¡∫b˛j·÷s¡T. ÁãVü≤à$<ä´qT |üP]Ô>± ‘Ó*j·Tì dæú‹˝À
eTqTwüß\THêïs¡T.
Á|üXï :` H&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä eTqTwüß\˝ÀH ø=+<äs¡T Á|ü‘´ø£eTsTTq e´≈£îÔ\T
Vü≤+dü\˙, |üs¡eTVü≤+dü\˙, jÓ÷>∑T\˙, Vü≤sƒ¡ jÓ÷>∑T\˙, C≤„qT\˙,
#Ó’‘·q´ C≤„qT\˙, eTVü≤s¡T¸\˙, dæ<äT∆\˙, >∑Ts¡Te⁄\˙, uÀ<Ûä≈£î\˙
kÕ«eTT\T, u≤u≤\˙ nHø£ $<ÛäyÓTÆq ù|s¡¢‘√ #· ≤eTDÏ n>∑T#·THêïs¡T.
yês¡+<äs¡÷ <Ó’eC≤„qeTT˝À Ä]‘˚]qyês¡ì Çìï $<ÛäeTT\ ù|s¡¢‘√
#Ó|üŒã&ÉT#·THêïs¡T. n≥Te+Ï yê]ì >=|üŒ e´≈£îÔ\T>± $T>∑‘ê
Á|ü»\+<äs¡÷ >ös¡$+#·T#·THêïs¡T. Ç≥Te+Ï düeTj·TeTT˝À ÁãVü≤à$<ä qT
‘Ó*dæqyês¡T \s¡ì #Ó|üŒ&ÉeTT˝À MT ñ<›X´yT$TÏ?
»yêãT :` H&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä >∑\ Çìï $<ÛäeTT\ ù|s¡¢‘√ |æ\Teã&ÉT
yês¡T+&ÉT≥ ì»yT! kÕe÷q´ Á|ü»\T yê]ì >ös¡$+∫ yê]ì >=|üŒ>±
bı>∑&É&ÉeTT ≈£L&Ü yêdüÔey˚T! Ç<ä+‘·j·T÷ ˇø£ÿ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT
˝ÀH˚ >∑\<äT. Ç+‘·eT+~ >∑Ts¡Te⁄\T kÕ«MTJ\Tqï düe÷»eTT˝À
yTeTTqï+<äT≈£î ∫qïej·TdüT‡˝À yTeTT dü+‘√wæ+#Ó&çyês¡eTT. ‘·sê«‘·
ø±\eTT »s¡T>∑T#·÷b˛>±, e÷ ej·TdüT‡ ô|s¡T>∑T‘·÷ sê>±, ÁãVü≤à$<ë´
XÊÅdüÔeTT Á|üø±s¡yÓTÆ‘ n+<ä]˙ düèwæ+∫q <e⁄ìï ‘·|üŒ $T>∑‘ê <e‘·\qT
<Ó’eC≤„qeTT ‘Ó*dæq yês¡T mes¡÷ ÁyÓTT≈£ÿs¡ì ‘Ó*dæq~. n|ü&ÉT ô|’q
#Ó|üŒã&çq C≤„qT\+<äs¡÷ @<√ ˇø£ <˚e⁄H√ï, <˚e‘·H√ ÁyÓTTø£ÿ&ÉeTT
ndü\sTTq <e⁄ìï ‘·\#·ø£b˛e&ÉeTT #·÷ùdÔ, yê] ù|s¡T≈£î ‘·–q+‘·
C≤„qeTT yê]˝À ˝Ò<äì ‘Ó*dæb˛sTTq~. n|ü&ÉT yê]ì y˚TeTT
<Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó*dæq C≤„qT\T>± ø±≈£î+&Ü kÕ<Ûës¡D eTqTwüß\T>±
>∑T]Ô+#·&ÉeTT »]–q~. ªªndü\sTTq <e⁄ìï>±˙, <e⁄ì C≤„qeTTqT
>±˙ >∑T]Ô+∫qyê&ÉT Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT ÁyÓTTø£ÿ&ÉTμμ nqT ˇπø ˇø£
dü÷Á‘·eTTqT nqTdü]+∫ nHø£ ù|s¡¢‘√ #· ≤eTDÏ n>∑Tyês¡+<äs¡÷ ì»yÓTÆq
ÁãVü≤à$<ä qT ‘Ó*dæqyês¡T ø±<äì ‘Ó*dæb˛sTTq~. yês¡+<äs¡÷ >=|üŒ
e´≈£îÔ\T>±, >ös¡$+|üã&ÉT kÕ«MTJ\T>± >∑T]Ô+#·ã&çHê, yêdüÔeeTT>±
yê]øÏ ÁãVü≤à$<ä´ ‘Ó*j·Tì <ëìe\q yê]ì C≤„qT\T>± y˚TeTT
>∑T]Ô+#·&ÉeTT Ò<äT.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø£ $wüj·TeTTqT >∑T]+∫ #Ó|üø=+fÒ Ç˝≤
ø£\<äT. ˇø£ kÕ«MTJ nì|æ+#·Tø=qï >=|üŒ e´øÏÔ ÁãVü≤à$<ä qT u≤>±
‘Ó*dæqyê&ç>± e÷≈£î ø£ì|æ+#Ó&çyê&ÉT. n‘·&ÉT ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTTq≈£î
dü+ã+~Û+∫q mH√ï dü÷Á‘·eTT\T >∑\ uÛÑ>∑eBZ‘·qT ñ|üHê´dü s¡÷|üeTT˝À
ˇø£ HÓ\s√E\T Á|ü»\≈£î uÀ~Û+#ê&ÉT. m+‘√ >=|üŒ>± HÓ\s√E\T
uÛÑ>∑eBZ‘·qT uÀ~Û+∫q e´øÏÔì ‘·|üŒìdü]>± ÁãVü≤à$<ä qT ‘Ó*dæq yê&ÉT>±
uÛ≤$+#êeTT. $T>∑‘ê Á|ü»\T ≈£L&Ü n˝≤π> >=|üŒ>± uÛ≤$+#ês¡T.
m+‘√eT+~øÏ >=|üŒ C≤„ì>± ø£ì|æ+∫q e´øÏÔì yTeTT ≈£L&Ü >=|üŒ>±
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK31 32
mes¡sTTHê nqTdü]düTÔHêïs¡ì ‘Ó*dæHê, nø£ÿ&çøÏ b˛sTT #·÷ùdÔ yês¡T
ªÁãVü≤à$<ä μ nqT ù|s¡Tô|Ϻ Á|ü|ü+#· $<ä \H Ä#·]düTÔHêïs¡ì ‘Ó*j·TT
#·Tqï~. á $<ÛäeTT>± yÓTT‘êÔìøÏ eTqTwüß\+<äs¡÷ Á|ü|ü+#· $<ä \H
nqTdü]düTÔHêïs¡T ‘·|üŒ ÁãVü≤à$<ä qT mes¡÷ nqTdü]+#·&ÉeTT Ò<äT,
Ä#·]+#·&ÉeTT ˝Ò<äT. ÁãVü≤à$<ä´ n+fÒ @$TÀ ‘Ó*j·Tì dæú‹˝À
eTqTwüß\THêïs¡T. eTqeTT Ä#·]+#·T 64 $<ä \ø£+fÒ >=|üŒ~, ô|<ä›~,
X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq~, nìïÏø£+fÒ y˚s¡sTTq~, Á|ü‘˚´ø£eTsTTq ÁãVü≤à$<ä´
ˇø£≥Tqï<ä , Ä $<ä ˝À eT÷&ÉT $<ÛäeTT\ ø±sê´#·s¡D\T >∑\e˙, yêÏH
ø£s¡à, ÁãVü≤à, uÛÑøÏÔjÓ÷>∑ ÁøÏj·T\ì #Ó|ü#·THêïeTqT $wüj·TeTTqT Á|ü»\T
|üP]Ô>± eTs¡∫b˛j·÷s¡T. ÁãVü≤à$<ä´qT |üP]Ô>± ‘Ó*j·Tì dæú‹˝À
eTqTwüß\THêïs¡T.
Á|üXï :` H&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä eTqTwüß\˝ÀH ø=+<äs¡T Á|ü‘´ø£eTsTTq e´≈£îÔ\T
Vü≤+dü\˙, |üs¡eTVü≤+dü\˙, jÓ÷>∑T\˙, Vü≤sƒ¡ jÓ÷>∑T\˙, C≤„qT\˙,
#Ó’‘·q´ C≤„qT\˙, eTVü≤s¡T¸\˙, dæ<äT∆\˙, >∑Ts¡Te⁄\˙, uÀ<Ûä≈£î\˙
kÕ«eTT\T, u≤u≤\˙ nHø£ $<ÛäyÓTÆq ù|s¡¢‘√ #· ≤eTDÏ n>∑T#·THêïs¡T.
yês¡+<äs¡÷ <Ó’eC≤„qeTT˝À Ä]‘˚]qyês¡ì Çìï $<ÛäeTT\ ù|s¡¢‘√
#Ó|üŒã&ÉT#·THêïs¡T. n≥Te+Ï yê]ì >=|üŒ e´≈£îÔ\T>± $T>∑‘ê
Á|ü»\+<äs¡÷ >ös¡$+#·T#·THêïs¡T. Ç≥Te+Ï düeTj·TeTT˝À ÁãVü≤à$<ä qT
‘Ó*dæqyês¡T \s¡ì #Ó|üŒ&ÉeTT˝À MT ñ<›X´yT$TÏ?
»yêãT :` H&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä >∑\ Çìï $<ÛäeTT\ ù|s¡¢‘√ |æ\Teã&ÉT
yês¡T+&ÉT≥ ì»yT! kÕe÷q´ Á|ü»\T yê]ì >ös¡$+∫ yê]ì >=|üŒ>±
bı>∑&É&ÉeTT ≈£L&Ü yêdüÔey˚T! Ç<ä+‘·j·T÷ ˇø£ÿ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT
˝ÀH˚ >∑\<äT. Ç+‘·eT+~ >∑Ts¡Te⁄\T kÕ«MTJ\Tqï düe÷»eTT˝À
yTeTTqï+<äT≈£î ∫qïej·TdüT‡˝À yTeTT dü+‘√wæ+#Ó&çyês¡eTT. ‘·sê«‘·
ø±\eTT »s¡T>∑T#·÷b˛>±, e÷ ej·TdüT‡ ô|s¡T>∑T‘·÷ sê>±, ÁãVü≤à$<ë´
XÊÅdüÔeTT Á|üø±s¡yÓTÆ‘ n+<ä]˙ düèwæ+∫q <e⁄ìï ‘·|üŒ $T>∑‘ê <e‘·\qT
<Ó’eC≤„qeTT ‘Ó*dæq yês¡T mes¡÷ ÁyÓTT≈£ÿs¡ì ‘Ó*dæq~. n|ü&ÉT ô|’q
#Ó|üŒã&çq C≤„qT\+<äs¡÷ @<√ ˇø£ <˚e⁄H√ï, <˚e‘·H√ ÁyÓTTø£ÿ&ÉeTT
ndü\sTTq <e⁄ìï ‘·\#·ø£b˛e&ÉeTT #·÷ùdÔ, yê] ù|s¡T≈£î ‘·–q+‘·
C≤„qeTT yê]˝À ˝Ò<äì ‘Ó*dæb˛sTTq~. n|ü&ÉT yê]ì y˚TeTT
<Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó*dæq C≤„qT\T>± ø±≈£î+&Ü kÕ<Ûës¡D eTqTwüß\T>±
>∑T]Ô+#·&ÉeTT »]–q~. ªªndü\sTTq <e⁄ìï>±˙, <e⁄ì C≤„qeTTqT
>±˙ >∑T]Ô+∫qyê&ÉT Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT ÁyÓTTø£ÿ&ÉTμμ nqT ˇπø ˇø£
dü÷Á‘·eTTqT nqTdü]+∫ nHø£ ù|s¡¢‘√ #· ≤eTDÏ n>∑Tyês¡+<äs¡÷ ì»yÓTÆq
ÁãVü≤à$<ä qT ‘Ó*dæqyês¡T ø±<äì ‘Ó*dæb˛sTTq~. yês¡+<äs¡÷ >=|üŒ
e´≈£îÔ\T>±, >ös¡$+|üã&ÉT kÕ«MTJ\T>± >∑T]Ô+#·ã&çHê, yêdüÔeeTT>±
yê]øÏ ÁãVü≤à$<ä´ ‘Ó*j·Tì <ëìe\q yê]ì C≤„qT\T>± y˚TeTT
>∑T]Ô+#·&ÉeTT Ò<äT.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø£ $wüj·TeTTqT >∑T]+∫ #Ó|üø=+fÒ Ç˝≤
ø£\<äT. ˇø£ kÕ«MTJ nì|æ+#·Tø=qï >=|üŒ e´øÏÔ ÁãVü≤à$<ä qT u≤>±
‘Ó*dæqyê&ç>± e÷≈£î ø£ì|æ+#Ó&çyê&ÉT. n‘·&ÉT ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTTq≈£î
dü+ã+~Û+∫q mH√ï dü÷Á‘·eTT\T >∑\ uÛÑ>∑eBZ‘·qT ñ|üHê´dü s¡÷|üeTT˝À
ˇø£ HÓ\s√E\T Á|ü»\≈£î uÀ~Û+#ê&ÉT. m+‘√ >=|üŒ>± HÓ\s√E\T
uÛÑ>∑eBZ‘·qT uÀ~Û+∫q e´øÏÔì ‘·|üŒìdü]>± ÁãVü≤à$<ä qT ‘Ó*dæq yê&ÉT>±
uÛ≤$+#êeTT. $T>∑‘ê Á|ü»\T ≈£L&Ü n˝≤π> >=|üŒ>± uÛ≤$+#ês¡T.
m+‘√eT+~øÏ >=|üŒ C≤„ì>± ø£ì|æ+∫q e´øÏÔì yTeTT ≈£L&Ü >=|üŒ>±
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK33 34
‘·\#Ó&çyês¡eTT. n+‘·ô|<ä› kÕ«MTJ ø£ ~qeTT ñ<äj·TyT <e‘ê>∑T&çøÏ
b˛sTT Ä <˚e‘·qT |üPõ+∫sêe&ÉeTT, <˚e‘· ù|s¡T ñ#·Ã¤]+#·T#·÷
>∑T&ç#·T≥÷º Á|ü<äøÏåD\T #˚j·T&ÉeTT y˚TeTT Á|ü‘·´ø£åeTT>± #·÷#êeTT.
n|ü&ÉT Ä kÕ«MTJ Á|ü»\ …ø£ÿ˝À kÕ«MTJ nsTTHê e÷ …ø£ÿ˝À
n‘·qT kÕ<Ûës¡D eTìwæ>±H ñqï≥T¢ ‘Ó*dæq~. Ç≥T¢ m+<äs√ >=|üŒ
kÕ«eTT\T düVæ≤‘·eTT ÁãVü≤à$<ä´qT dü]>± ns¡úeTT #˚düTø√˝Òø£b˛e⁄
#·THêïs¡ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. á $<ÛäeTT>± >=|üŒ ù|s¡T¢ ô|≥Tºø=qïyês¡+<äs¡÷
ì»yÓTÆq <Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó*j·Tì dæú‹˝À j·TTHêïs¡ì, yês¡T #˚j·TT
|üP»\qTãϺ yês¡T yê] ù|s¡T≈£î ‘·–q≥T¢ Òs¡ì ns¡úeT>∑T#·Tqï~.
Á|üX¯ï :` düe÷»eTT˝À kÕ«MTJ\T>± ù|s¡T>±+∫q yêπs dü]jÓÆTq
e÷s¡ZeTT˝À Òq≥T¢ MT≈£î ‘Ó*dæq~ ø£<ë! n≥Te+≥|ü&ÉT $T>∑‘ê
Á|üC≤˙ø£eTT <Ó’ee÷s¡ZeTTqT e<ä* q&ÉTdüTÔHêïs¡ì #Ó|üŒe#·TÃqT ø£<ë!
<Ó’ee÷s¡ZeTTqT e<ä* q&ÉT#·Tyês¡T ‘·eT <ë] dü]jÓÆTq~ ø±<äqT <Ûë´dü
Ò≈£î+&Ü b˛e⁄#·T+<äTs¡T. n≥Te+Ï yê]øÏ C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TTq≥T¢
#j·T&ÉeTT <Ó’eø±s¡ eT>∑TqT. n< <Ó’eùde ≈£L&Ü n>∑TqT. C≤„qeTT
‘Ó*j·Tìyês¡T yê]øÏ ‘Ó*dæq Á|ü|ü+#· $<ä \˝ÀH ø±\eTT >∑&ÉT|ü⁄#·÷,
yês¡T #˚j·TT |üqT\H˚ ñqï‘·yÓTÆq |üqT\T>± uÛ≤$+#·T#·T+<äTs¡T.
n≥Te+Ï yê]øÏ dü‘· eTTqT ‘Ó*|æ, yê]ì <Ó’ee÷s¡ZeTT˝ÀìøÏ |ü+|ü⁄≥≈£î
MTs¡T m˝≤ ø£èwæ #j·T>∑\s¡T?
»yêãT :` <˚e⁄ìï ÁbÕ]ú+#·&ÉeTTø£+fÒ, <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·&ÉeTT ø£+fÒ
ñqï‘·yÓTÆq~ <˚e⁄ì ùde. <˚e⁄ì ùde nq>±! <˚e⁄ì C≤„qeTTqT
Ç‘·s¡T\≈£î ‘Ó*j·TCÒj·T&ÉeTT. <e⁄&ÉT ø£ì|æ+#·&ÉT, ø±e⁄q Äj·Tq ùde
C≤„qeTTqT Á|ü#ês¡eTT #j·T&ÉeTT e\qH »s¡T>∑TqT. HqT <e⁄ì ùde
#j·Te …qqTq~ Hê eTTK´ ñ<›X´eTT. HqT <e⁄ì ùde #j·T&ÉeTT
e\q C≤„qeTT ‘Ó*j·Tìyê]øÏ C≤„qeTTqT ‘Ó*|æ dü]jÓÆTq e÷s¡ZeTT˝ÀìøÏ
‘Ó∫Ãq≥¢>∑TqT. n+<äTe\q HqT Ç‘·s¡T\≈£î C≤„qeTTqT ‘Ó\T|ü⁄ ø±s¡ eTTH
#˚j·T<ä\#·Tø=HêïqT. C≤„qeTTqT ãj·TÏ Á|ü|ü+#·eTT˝Àì Á|ü»\≈£î
¬s+&ÉT $<ÛäeTT\ #Ó|üŒe#·TÃqT. ˇø£Ï #Óù|Œ uÀ<Ûä e\q, ¬s+&ÉT Áyêùd
Áyê‘·e\q düe÷#ês¡eTTqT ãj·TÏøÏ |ü+|üe#·TÃqT. n+<äT˝À #Óù|ŒuÀ<Ûä
‘ê‘êÿ*ø£eT>∑TqT. Áyêùd Á>∑+<∏äeTT XÊX«‘·eTT>± ñ+&ÉTqT. uÀ<Ûä, Á>∑+<∏äeTT
¬s+&ÉT <e⁄ì C≤„qeTTqT ‘Ó\T|ü⁄qy nsTTHê uÀ<Ûä y>∑eTT>±, ‘=+<äs¡>±
eTqTwüß\˝ÀìøÏ ÁbÕø£>∑\<äT. Á>∑+<∏äs¡÷|üyÓTÆq Áyê‘· Ä\dü eTT>± Á|ü»\
˝ÀìøÏ #s¡>∑\<äT. ‘=+<äs¡>± ÁbÕ≈£î uÀ<Ûä, Ä\dü eTT>± #s¡T Áyê‘·
¬s+&çÏ <ë«sê Á|ü»\≈£î C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TCÒj·÷\qTø=HêïeTT.
HqTqï XØs¡eTT˝Àì n~Û|ü‹ (áX«s¡T&ÉT) ‘·q XøÏÔì ¬s+&ÉT
s¡ø£eTT\T>± XØs¡eTT˝À ÁbÕ≈£îq≥T¢ #j·TT#·THêï&ÉT. XØs¡eTT˝À|ü\
n~Û|ü‹ ˇø£ÿ&˚ >∑\&ÉT. X¯Øs¡eTT\ìïÏø° n~Û|ü‹ ˇø£ÿ&˚. nsTT‘˚
XØs¡eTT\≈£î, XØs¡eTT\T ø±ì düeTdüÔ Á|ü|ü+#·eTTq≈£î n~Û|ü‹ <e⁄&ÉT
ˇø£ÿ& >∑\&ÉT. <e⁄&ÉT düeTdüÔeTTqT düèwæ+∫qyê&ÉT. Äj·TqqT ø£ÿìH
ªdüèwæø£s¡Ôμ nì nq>∑\eTT. XØs¡eTT˝À|ü\ >∑\ n~Û|ü‹ <e⁄ì ‘·sê«‘·
<e⁄ì>±, n~Û|ü‹ ‘·sê«‘· n~Û|ü‹>±, áX«s¡Tì ‘·sê«‘· áX«s¡Tì>±
#Ó|üŒã&ÉT#·THêï&ÉT. X¯Øs¡eTT˝Àì áX¯«s¡T&ÉT>±, X¯Øs¡eTTq+<äT>∑\
n~Ûø±]>± me&ÉsTT‘˚ ñHêï&√ n‘·ìì ªªÄ‘·àμμ nì n+≥THêïeTT.
Ä‘·à nq>± ‘Ó*j·Tã&Éø£ nDÏ–j·TTqï<äì ns¡úeTT. XØs¡eTT˝À nDÏ–b˛sTT
me]ø° ‘Ó*j·Tì Ä‘·à ‘·qXøÏÔì XØs¡eTT˝À ¬s+&ÉT e÷s¡ZeTT\ <ë«sê
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK33 34
‘·\#Ó&çyês¡eTT. n+‘·ô|<ä› kÕ«MTJ ø£ ~qeTT ñ<äj·TyT <e‘ê>∑T&çøÏ
b˛sTT Ä <˚e‘·qT |üPõ+∫sêe&ÉeTT, <˚e‘· ù|s¡T ñ#·Ã¤]+#·T#·÷
>∑T&ç#·T≥÷º Á|ü<äøÏåD\T #˚j·T&ÉeTT y˚TeTT Á|ü‘·´ø£åeTT>± #·÷#êeTT.
n|ü&ÉT Ä kÕ«MTJ Á|ü»\ …ø£ÿ˝À kÕ«MTJ nsTTHê e÷ …ø£ÿ˝À
n‘·qT kÕ<Ûës¡D eTìwæ>±H ñqï≥T¢ ‘Ó*dæq~. Ç≥T¢ m+<äs√ >=|üŒ
kÕ«eTT\T düVæ≤‘·eTT ÁãVü≤à$<ä´qT dü]>± ns¡úeTT #˚düTø√˝Òø£b˛e⁄
#·THêïs¡ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. á $<ÛäeTT>± >=|üŒ ù|s¡T¢ ô|≥Tºø=qïyês¡+<äs¡÷
ì»yÓTÆq <Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó*j·Tì dæú‹˝À j·TTHêïs¡ì, yês¡T #˚j·TT
|üP»\qTãϺ yês¡T yê] ù|s¡T≈£î ‘·–q≥T¢ Òs¡ì ns¡úeT>∑T#·Tqï~.
Á|üX¯ï :` düe÷»eTT˝À kÕ«MTJ\T>± ù|s¡T>±+∫q yêπs dü]jÓÆTq
e÷s¡ZeTT˝À Òq≥T¢ MT≈£î ‘Ó*dæq~ ø£<ë! n≥Te+≥|ü&ÉT $T>∑‘ê
Á|üC≤˙ø£eTT <Ó’ee÷s¡ZeTTqT e<ä* q&ÉTdüTÔHêïs¡ì #Ó|üŒe#·TÃqT ø£<ë!
<Ó’ee÷s¡ZeTTqT e<ä* q&ÉT#·Tyês¡T ‘·eT <ë] dü]jÓÆTq~ ø±<äqT <Ûë´dü
Ò≈£î+&Ü b˛e⁄#·T+<äTs¡T. n≥Te+Ï yê]øÏ C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TTq≥T¢
#j·T&ÉeTT <Ó’eø±s¡ eT>∑TqT. n< <Ó’eùde ≈£L&Ü n>∑TqT. C≤„qeTT
‘Ó*j·Tìyês¡T yê]øÏ ‘Ó*dæq Á|ü|ü+#· $<ä \˝ÀH ø±\eTT >∑&ÉT|ü⁄#·÷,
yês¡T #˚j·TT |üqT\H˚ ñqï‘·yÓTÆq |üqT\T>± uÛ≤$+#·T#·T+<äTs¡T.
n≥Te+Ï yê]øÏ dü‘· eTTqT ‘Ó*|æ, yê]ì <Ó’ee÷s¡ZeTT˝ÀìøÏ |ü+|ü⁄≥≈£î
MTs¡T m˝≤ ø£èwæ #j·T>∑\s¡T?
»yêãT :` <˚e⁄ìï ÁbÕ]ú+#·&ÉeTTø£+fÒ, <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·&ÉeTT ø£+fÒ
ñqï‘·yÓTÆq~ <˚e⁄ì ùde. <˚e⁄ì ùde nq>±! <˚e⁄ì C≤„qeTTqT
Ç‘·s¡T\≈£î ‘Ó*j·TCÒj·T&ÉeTT. <e⁄&ÉT ø£ì|æ+#·&ÉT, ø±e⁄q Äj·Tq ùde
C≤„qeTTqT Á|ü#ês¡eTT #j·T&ÉeTT e\qH »s¡T>∑TqT. HqT <e⁄ì ùde
#j·Te …qqTq~ Hê eTTK´ ñ<›X´eTT. HqT <e⁄ì ùde #j·T&ÉeTT
e\q C≤„qeTT ‘Ó*j·Tìyê]øÏ C≤„qeTTqT ‘Ó*|æ dü]jÓÆTq e÷s¡ZeTT˝ÀìøÏ
‘Ó∫Ãq≥¢>∑TqT. n+<äTe\q HqT Ç‘·s¡T\≈£î C≤„qeTTqT ‘Ó\T|ü⁄ ø±s¡ eTTH
#˚j·T<ä\#·Tø=HêïqT. C≤„qeTTqT ãj·TÏ Á|ü|ü+#·eTT˝Àì Á|ü»\≈£î
¬s+&ÉT $<ÛäeTT\ #Ó|üŒe#·TÃqT. ˇø£Ï #Óù|Œ uÀ<Ûä e\q, ¬s+&ÉT Áyêùd
Áyê‘·e\q düe÷#ês¡eTTqT ãj·TÏøÏ |ü+|üe#·TÃqT. n+<äT˝À #Óù|ŒuÀ<Ûä
‘ê‘êÿ*ø£eT>∑TqT. Áyêùd Á>∑+<∏äeTT XÊX«‘·eTT>± ñ+&ÉTqT. uÀ<Ûä, Á>∑+<∏äeTT
¬s+&ÉT <e⁄ì C≤„qeTTqT ‘Ó\T|ü⁄qy nsTTHê uÀ<Ûä y>∑eTT>±, ‘=+<äs¡>±
eTqTwüß\˝ÀìøÏ ÁbÕø£>∑\<äT. Á>∑+<∏äs¡÷|üyÓTÆq Áyê‘· Ä\dü eTT>± Á|ü»\
˝ÀìøÏ #s¡>∑\<äT. ‘=+<äs¡>± ÁbÕ≈£î uÀ<Ûä, Ä\dü eTT>± #s¡T Áyê‘·
¬s+&çÏ <ë«sê Á|ü»\≈£î C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TCÒj·÷\qTø=HêïeTT.
HqTqï XØs¡eTT˝Àì n~Û|ü‹ (áX«s¡T&ÉT) ‘·q XøÏÔì ¬s+&ÉT
s¡ø£eTT\T>± XØs¡eTT˝À ÁbÕ≈£îq≥T¢ #j·TT#·THêï&ÉT. XØs¡eTT˝À|ü\
n~Û|ü‹ ˇø£ÿ&˚ >∑\&ÉT. X¯Øs¡eTT\ìïÏø° n~Û|ü‹ ˇø£ÿ&˚. nsTT‘˚
XØs¡eTT\≈£î, XØs¡eTT\T ø±ì düeTdüÔ Á|ü|ü+#·eTTq≈£î n~Û|ü‹ <e⁄&ÉT
ˇø£ÿ& >∑\&ÉT. <e⁄&ÉT düeTdüÔeTTqT düèwæ+∫qyê&ÉT. Äj·TqqT ø£ÿìH
ªdüèwæø£s¡Ôμ nì nq>∑\eTT. XØs¡eTT˝À|ü\ >∑\ n~Û|ü‹ <e⁄ì ‘·sê«‘·
<e⁄ì>±, n~Û|ü‹ ‘·sê«‘· n~Û|ü‹>±, áX«s¡Tì ‘·sê«‘· áX«s¡Tì>±
#Ó|üŒã&ÉT#·THêï&ÉT. X¯Øs¡eTT˝Àì áX¯«s¡T&ÉT>±, X¯Øs¡eTTq+<äT>∑\
n~Ûø±]>± me&ÉsTT‘˚ ñHêï&√ n‘·ìì ªªÄ‘·àμμ nì n+≥THêïeTT.
Ä‘·à nq>± ‘Ó*j·Tã&Éø£ nDÏ–j·TTqï<äì ns¡úeTT. XØs¡eTT˝À nDÏ–b˛sTT
me]ø° ‘Ó*j·Tì Ä‘·à ‘·qXøÏÔì XØs¡eTT˝À ¬s+&ÉT e÷s¡ZeTT\ <ë«sê
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK35 36
Á|üdü]+|üCÒj·TT#·Tqï~. Ä‘·à≈£î ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ X≈£îÔ\T >∑\e⁄. ˇø£Ï
ø£<ä*+#·T #Ó’‘·q´X¯øÏÔ, ¬s+&ÉT @e÷Á‘·eTT ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü Áù|πs|æ+#·T
Áù|s¡D≤X¯øÏÔ.
X¯Øs¡eTT˝À á ¬s+&ÉT X¯≈£îÔ\T X¯Øs¡eT+‘ê ÁbÕ≈£î≥≈£î ‘·q
XØs¡eTT˝Àq÷ ¬s+&ÉT yê´|üø£eTT\qT <e⁄&ÉT ì]à+#ê&ÉT. XØs¡eTT
MT<ä >∑\ ‘·\qT+&ç XØs¡eTT jÓTTø£ÿ >∑T<äkÕúqeTT es¡≈£î ÁbÕøÏj·TTqï
ô|<ä› qs¡eTT (ÁãVü≤àHê&ç) <ë«sê ˇø£ yê´|üø£eTTqT, X¯Øs¡eTT˝ÀH˚
ø±fi¯ófl #˚‘·T\qT e<ä* $T>∑‘ê X¯Øs¡eTT˝À ‘·\qT+&ç ÁøÏ+~es¡≈£î
nø£ÿ&Éø£ÿ&É ì]à+|üã&çj·TTqï Á>∑+<∏äT\T eTs=ø£ yê´|üø£eTT>± j·TTqï$.
¬s+&ÉT yê´|üø£eTT\ <ë«sê ¬s+&ÉT X≈£îÔ\T XØs¡eTT˝À yê´|æ+∫j·TTqï$.
¬s+&ÉT X≈£îÔ\T πø Ä‘·àesTTHê ø£ XøÏÔ ø£<ä*ø£\‘√ ≈£L&ÉTø=qï #Ó’‘·q´XøÏÔ,
¬s+&Ée~ ø£<ä*ø£\T Òì Áù|s¡D≤XøÏÔ. #Ó’‘·q´XøÏÔ yÓHÓïeTTø£ Àì ô|<ä›
qs¡eTTj·T+<äT>∑\ @&ÉT Hê&ûπø+Á<äeTT\ <ë«sê X¯Øs¡eTT˝ÀìøÏ
ÁbÕ≈£î#·Tqï~. n˝≤π> XØs¡eTT˝À nø£ÿ&Éø£ÿ&É >∑\ @&ÉT Á>∑+<∏äT\qT+&ç
Áù|s¡D≤XøÏÔ XØs¡eTT˝À Á|üy•+#·T#·Tqï~. Ç<ä+‘·j·T÷ Á|ü‹ eTìwæ À
»s¡T>∑T#·Tqï $<ÛëqeTT.
Á|üXï :` eT<Ûä ˝À e÷≤¢&ÉT#·Tqï+<äT≈£î ø£å$T+#·+&ç! HqT n&ç–q Á|üXï
ˇø£Ï ø±>±, MTs¡T #Ó|ü »yêãT eTs=ø£Ï>±j·TTqï~. <äj·T#dæ yTeTT
n&ç–q Á|üXï≈£î »yêãT #Ó|üŒ+&ç.
»yêãT :` e⁄ n&ç–q Á|üXïπø »yêãT #Ó|ü#·THêïqT. »yêãT ns¡úeTT
ø±yê\+fÒ eTT+<äT>± #Ó|üŒe\dæq <ëìì #Ó|ü#·THêïqT. ø£ dæìe÷≈£î
eTT+<äT Ä dæìe÷ M]e\qH ‘·j·÷s¡sTTq<äì ‘Ó*j·TCÒj·TT $es¡D
Áyê‘·s¡÷|üeTT˝À Á|ü<ä]ÙkÕÔs¡T. nfÒ¢ uÛÀ»qeTT ‹Hê\+fÒ eTT+<äT
ø±fiófl #‘·T\T ø£&ÉTø√ÿyê*. n˝≤π> HqT Á|ü»\≈£î C≤„qùde #j·÷\+fÒ
XØs¡eTT‘√H #j·÷*. XØs¡eTT Hê~ nì #j·Tø£, XØs¡eTT Hê~
ø±<äT nì eTT+<˚ #Ó|æŒ, ùde #˚j·T&ÉeTT eTTK´eTT. n+<äTe\q
»yêãT≈£î eTT+<äT ø=+‘· ñb˛<ëÈ‘·eTT ‘·|üŒø£ #Ó|üŒe\dæ e∫Ãq~.
˙≈£î ÇwüºeTT+&ç $+fÒ C≤„qeTT ns¡úeTT ø±>∑\<äT. ˇø£yfi ÇwüºeTT
Ò≈£î+&Ü $qø£b˛‘ C≤„qeTT nbÕs¡úyÓTÆ b˛sTT ˙≈£î \_Û+#·≈£b˛e⁄qT.
yTeTT ‘ê‘êÿ\eTT>± #Ó|ü C≤„quÀ<Ûä XØs¡eTT˝Àì @&ÉT #Ó’‘·q´
πø+Á<äeTT\qT+&ç sêe\dæ+<. n˝≤π> yTeTT Áyêj·TT düe÷#ês¡ C≤„qeTT
@&ÉT Á>∑+<∏äT\ <ë«sê Áù|s¡DjÓÆT sêe\dæ+<. á ¬s+&ÉT $<ÛëqeTT\T
MT≈£î eTT+< ‘Ó*j·TT≥ e\q $H uÀ<ÛäMT<ä, #·~y Áyê‘·MT<ä ÁX<ä∆
‘·|üŒø£ sê>∑\<äT. n+<äTe\q á $wüj·TeTTqT eTT+< #Ó|ü#·THêïeTT.
XØs¡eTT˝À @&ÉT Hê&ûπø+Á<äeTT\ <ë«sê, @&ÉT Á>∑+<∏äT\ <ë«sê XØs¡eT+‘ê
yê´|æ+∫j·TTqï Ä‘·à ‘·q Hê&ûπø+Á<äeTT\qT+&ç C≤„qeTTqT uÀ<Ûä>±
#Ó|æŒ+#·TqT. n˝≤π> ‘·q Á>∑+<∏äT\qT+&ç C≤„qeTTqT Á>∑+<∏äeTT>±
ÁyêsTT+#·TqT. Ä‘·à #Ó|æŒ+∫q< uÀ<Ûä, Ä‘·à ÁyêsTT+∫q< Á>∑+<∏äeTT.
H&ÉT HqT Á|ü»\≈£î C≤„qeTTqT uÀ<Ûä <ë«sê, Á>∑+<∏äeTT\ <ë«sê ¬s+&ÉT
$<ÛäeTT\ ‘Ó*j·TCÒdæ <Ó’eùde #j·÷\qTø=HêïqT. n< $wüj·TeTTqT
‘Ó*j·TCÒj·TT ì$T‘·ÔeTT XØs¡eTT˝À ñqï ‘·‘·+>∑eTTqT ‘Ó*j·TCÒXÊqT.
eTT+<äT>± á $wüj·TeTTqT ‘Ó*j·TCÒj·T&ÉeTT e\q #·~y≥|ü&ÉT
Á>∑+<∏äT\ XøÏÔ, $H≥|ü&ÉT Hê&ûπø+Á<äeTT\ XøÏÔ >∑Ts¡TÔ≈£î sê>∑\<äT.
$es¡eTT>± ‘Ó*j·TT≥≈£î Ç+ø=ø£ $wüj·TeTTqT #Ó|ü#·THêïqT
$q+&ç. Á|ü‹ ]˝Àq÷ b˛kÕº|ò”düT ñ+&É&ÉeTT eTqeTT #·÷∫j˚T
j·TT+<äTeTT. ôd˝Ÿbò Hé sêø£|üPs¡«eTT, <ë<ë|ü⁄ 40 dü+e‘·‡s¡eTT\
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK35 36
Á|üdü]+|üCÒj·TT#·Tqï~. Ä‘·à≈£î ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ X≈£îÔ\T >∑\e⁄. ˇø£Ï
ø£<ä*+#·T #Ó’‘·q´X¯øÏÔ, ¬s+&ÉT @e÷Á‘·eTT ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü Áù|πs|æ+#·T
Áù|s¡D≤X¯øÏÔ.
X¯Øs¡eTT˝À á ¬s+&ÉT X¯≈£îÔ\T X¯Øs¡eT+‘ê ÁbÕ≈£î≥≈£î ‘·q
XØs¡eTT˝Àq÷ ¬s+&ÉT yê´|üø£eTT\qT <e⁄&ÉT ì]à+#ê&ÉT. XØs¡eTT
MT<ä >∑\ ‘·\qT+&ç XØs¡eTT jÓTTø£ÿ >∑T<äkÕúqeTT es¡≈£î ÁbÕøÏj·TTqï
ô|<ä› qs¡eTT (ÁãVü≤àHê&ç) <ë«sê ˇø£ yê´|üø£eTTqT, X¯Øs¡eTT˝ÀH˚
ø±fi¯ófl #˚‘·T\qT e<ä* $T>∑‘ê X¯Øs¡eTT˝À ‘·\qT+&ç ÁøÏ+~es¡≈£î
nø£ÿ&Éø£ÿ&É ì]à+|üã&çj·TTqï Á>∑+<∏äT\T eTs=ø£ yê´|üø£eTT>± j·TTqï$.
¬s+&ÉT yê´|üø£eTT\ <ë«sê ¬s+&ÉT X≈£îÔ\T XØs¡eTT˝À yê´|æ+∫j·TTqï$.
¬s+&ÉT X≈£îÔ\T πø Ä‘·àesTTHê ø£ XøÏÔ ø£<ä*ø£\‘√ ≈£L&ÉTø=qï #Ó’‘·q´XøÏÔ,
¬s+&Ée~ ø£<ä*ø£\T Òì Áù|s¡D≤XøÏÔ. #Ó’‘·q´XøÏÔ yÓHÓïeTTø£ Àì ô|<ä›
qs¡eTTj·T+<äT>∑\ @&ÉT Hê&ûπø+Á<äeTT\ <ë«sê X¯Øs¡eTT˝ÀìøÏ
ÁbÕ≈£î#·Tqï~. n˝≤π> XØs¡eTT˝À nø£ÿ&Éø£ÿ&É >∑\ @&ÉT Á>∑+<∏äT\qT+&ç
Áù|s¡D≤XøÏÔ XØs¡eTT˝À Á|üy•+#·T#·Tqï~. Ç<ä+‘·j·T÷ Á|ü‹ eTìwæ À
»s¡T>∑T#·Tqï $<ÛëqeTT.
Á|üXï :` eT<Ûä ˝À e÷≤¢&ÉT#·Tqï+<äT≈£î ø£å$T+#·+&ç! HqT n&ç–q Á|üXï
ˇø£Ï ø±>±, MTs¡T #Ó|ü »yêãT eTs=ø£Ï>±j·TTqï~. <äj·T#dæ yTeTT
n&ç–q Á|üXï≈£î »yêãT #Ó|üŒ+&ç.
»yêãT :` e⁄ n&ç–q Á|üXïπø »yêãT #Ó|ü#·THêïqT. »yêãT ns¡úeTT
ø±yê\+fÒ eTT+<äT>± #Ó|üŒe\dæq <ëìì #Ó|ü#·THêïqT. ø£ dæìe÷≈£î
eTT+<äT Ä dæìe÷ M]e\qH ‘·j·÷s¡sTTq<äì ‘Ó*j·TCÒj·TT $es¡D
Áyê‘·s¡÷|üeTT˝À Á|ü<ä]ÙkÕÔs¡T. nfÒ¢ uÛÀ»qeTT ‹Hê\+fÒ eTT+<äT
ø±fiófl #‘·T\T ø£&ÉTø√ÿyê*. n˝≤π> HqT Á|ü»\≈£î C≤„qùde #j·÷\+fÒ
XØs¡eTT‘√H #j·÷*. XØs¡eTT Hê~ nì #j·Tø£, XØs¡eTT Hê~
ø±<äT nì eTT+<˚ #Ó|æŒ, ùde #˚j·T&ÉeTT eTTK´eTT. n+<äTe\q
»yêãT≈£î eTT+<äT ø=+‘· ñb˛<ëÈ‘·eTT ‘·|üŒø£ #Ó|üŒe\dæ e∫Ãq~.
˙≈£î ÇwüºeTT+&ç $+fÒ C≤„qeTT ns¡úeTT ø±>∑\<äT. ˇø£yfi ÇwüºeTT
Ò≈£î+&Ü $qø£b˛‘ C≤„qeTT nbÕs¡úyÓTÆ b˛sTT ˙≈£î \_Û+#·≈£b˛e⁄qT.
yTeTT ‘ê‘êÿ\eTT>± #Ó|ü C≤„quÀ<Ûä XØs¡eTT˝Àì @&ÉT #Ó’‘·q´
πø+Á<äeTT\qT+&ç sêe\dæ+<. n˝≤π> yTeTT Áyêj·TT düe÷#ês¡ C≤„qeTT
@&ÉT Á>∑+<∏äT\ <ë«sê Áù|s¡DjÓÆT sêe\dæ+<. á ¬s+&ÉT $<ÛëqeTT\T
MT≈£î eTT+< ‘Ó*j·TT≥ e\q $H uÀ<ÛäMT<ä, #·~y Áyê‘·MT<ä ÁX<ä∆
‘·|üŒø£ sê>∑\<äT. n+<äTe\q á $wüj·TeTTqT eTT+< #Ó|ü#·THêïeTT.
XØs¡eTT˝À @&ÉT Hê&ûπø+Á<äeTT\ <ë«sê, @&ÉT Á>∑+<∏äT\ <ë«sê XØs¡eT+‘ê
yê´|æ+∫j·TTqï Ä‘·à ‘·q Hê&ûπø+Á<äeTT\qT+&ç C≤„qeTTqT uÀ<Ûä>±
#Ó|æŒ+#·TqT. n˝≤π> ‘·q Á>∑+<∏äT\qT+&ç C≤„qeTTqT Á>∑+<∏äeTT>±
ÁyêsTT+#·TqT. Ä‘·à #Ó|æŒ+∫q< uÀ<Ûä, Ä‘·à ÁyêsTT+∫q< Á>∑+<∏äeTT.
H&ÉT HqT Á|ü»\≈£î C≤„qeTTqT uÀ<Ûä <ë«sê, Á>∑+<∏äeTT\ <ë«sê ¬s+&ÉT
$<ÛäeTT\ ‘Ó*j·TCÒdæ <Ó’eùde #j·÷\qTø=HêïqT. n< $wüj·TeTTqT
‘Ó*j·TCÒj·TT ì$T‘·ÔeTT XØs¡eTT˝À ñqï ‘·‘·+>∑eTTqT ‘Ó*j·TCÒXÊqT.
eTT+<äT>± á $wüj·TeTTqT ‘Ó*j·TCÒj·T&ÉeTT e\q #·~y≥|ü&ÉT
Á>∑+<∏äT\ XøÏÔ, $H≥|ü&ÉT Hê&ûπø+Á<äeTT\ XøÏÔ >∑Ts¡TÔ≈£î sê>∑\<äT.
$es¡eTT>± ‘Ó*j·TT≥≈£î Ç+ø=ø£ $wüj·TeTTqT #Ó|ü#·THêïqT
$q+&ç. Á|ü‹ ]˝Àq÷ b˛kÕº|ò”düT ñ+&É&ÉeTT eTqeTT #·÷∫j˚T
j·TT+<äTeTT. ôd˝Ÿbò Hé sêø£|üPs¡«eTT, <ë<ë|ü⁄ 40 dü+e‘·‡s¡eTT\
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK37 38
ÁøÏ+<ä≥ b˛kÕº|ò”düT n+<ä]ø° nedüs¡eTT>± ñ+&Ó&ç~. @ düe÷#ês¡eTT
qsTTHê b˛düTº<ë«sê |ü+ô|&çyês¡eTT. ôd Ÿbò Hé\T e∫Ãq ‘·sê«‘· b˛kÕº|ò”düT
|üì ‘·–Zb˛sTTq~. b˛kÕº|ò”düT n+fÒ ‘Ó*j·Tì dæú‹ @s¡Œ&çq~. b˛düTº
Ä|ò”dtqT ‘Ó\T>∑T˝À ‘·+‹, ‘·bÕ˝≤ Ä|ò”düT nHÓ&çyês¡T. Ç+ ¢wüß uÛ≤wü À
b˛düTº n+&é f…*Á>±|òt Ä|ò”düT nì nHÓ&çyês¡T. <ëìH b˛düTºqT ª‘·bÕ˝≤μ
nìj·T÷, f…*Á>±|òtqT ª‘·+‹μ nHÓ&çyês¡T. Áyê‘· s¡÷|üeTT˝À Áyêj·TT
C≤ãT\qT Òø£ ñ‘·Ôs¡eTT\qT ª‘·bÕ˝≤μ nì nHÓ&çyês¡T. y>∑eTT>± #s¡T
düe÷#ês¡yÓTÆq f…*Á>±|òt Òø£ f…*bò Hé düe÷#ês¡eTTqT ª‘·+‹μ nìj·T÷,
Ä\dü eTT>± #s¡T düe÷#ês¡eTsTTq ÒK s¡÷|üeTT˝À (C≤ãT s¡÷|üeTT˝À)
Áyêj·Tã&çq düe÷#ês¡eTTqT ª‘·bÕ˝≤μ nìj·T÷ #Óô|Œ&ç yês¡T. ãj·T≥
ô|Ϻq ù|s¡T¢ ≈£L&Ü XØs¡eTT˝À j·TTqï C≤„qeTTqT nqTdü]+∫ ô|Ϻqyqì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. y>∑eTT>± düe÷#ês¡eTT e÷≥\ s¡÷|üeTT˝À ãj·TÏøÏ
sê>∑\<äì #ÓbÕŒeTT. y˚>∑eTT>± e#·Tà düe÷#ês¡eTT X¯Øs¡eTT˝Àì
bı&ÉyêÏ Hê&ÉT\ <ë«sê, n+<äT˝Àì πø+Á<äeTT\ <ë«sê ãj·TÏøÏ
e#·TÃ#·Tqï~. ãj·T≥ ≈£L&Ü bı&ÉyêÏ r>∑ <ë«sê e#·Tà düe÷#ês¡eTTqT
ª‘ ·+‹μ nHêïs ¡T. X ¯Øs ¡eTT˝Àì Hê&ç ˝ Òø £ qs¡eTT ≈ £L&Ü
r>∑˝≤>∑j·TT+&ÉTqT. X¯Øs¡eTT˝À düe÷#ês¡eTT y˚>∑eTT>± ãj·TÏøÏ
edüTÔqï<äqT qeT÷HêqT ‘Ó*j·TCÒj·TT ì$T‘·ÔyT f…*Á>±yéT Òø£ f…*bò Hé
düe÷#ês¡eTT r>∑<ë«sê e#·TÃq≥T¢ <e⁄&ÉT ì]à+#ê&Éì ns¡úeT>∑T#·Tqï~.
ˇø£ ]˝À ‘·+‹, ‘·bÕ˝≤ Ä|ò”düTj·TTqï≥T¢, XØs¡eTT˝ÀH ‘·+‹
eT]j·TT ‘·bÕ˝≤ Ä|ò”düT ø£\<äì #Ó|üŒe#·TÃqT. ‘·+‹ Ä|ò”düT qs¡eTT\
e´edüú, ‘·bÕ˝≤ Ä|ò”düT Á>∑+<∏äT\ e´edüú ¬s+&É÷ XØs¡eTT˝ÀH ø£\eì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. HqTqï XØs¡eTT˝À ‘·+‹ ‘·bÕ˝≤ Ä|ò”düT nìïÏø£+fÒ
ô|<ä›>±j·TTqï~. HqT b˛düTºe÷´Hé>± |üì#dü÷Ô MT≈£î e∫Ãq ‘·bÕ˝≤
eT]j·TT ‘·+‹ (b˛düTº eT]j·TT f…*Á>±yéT) düe÷#ês¡eTTqT n+~+#·T
#·THêïqT. @ C≤ãTqT>±˙, @ ñ‘·Ôs¡eTTqT>±˙ b˛düTºe÷´Hé Áyêj·T&ÉT.
ªªb˛düTºe÷´Héμμ e∫Ãq düe÷#ês¡eTTqT n+~+#·T eT<Ûä e]Ô e÷Á‘·yT.
n˝≤π> HqT #Ó|ü uÀ<Ûä >±˙, Áyêj·TT Áyê‘·>±˙ Hê~ø±<äT, ‘·+‹,
‘·bÕ˝≤ (Hê&ÉT\qT+&ç, Á>∑+<∏äT\qT+&ç e#·TÃ) düe÷#ês¡yTqì ‘Ó*j·T
e …qT. Ç|ü&ÉT Hê e\q MT≈£î e#·Tà @ düe÷#ês¡eTT Hê~ ø±<ä ,
n~ Hê XØs¡eTT˝Àì ‘·+‹, ‘·bÕ˝≤|ò”düTqT+&ç e∫Ãq<äì MTs¡T ≈£L&Ü
‘Ó*j·T >∑\s¡T.
HqT Hê Ä|ò”düTqT+&ç e#·Tà (Hê XØs¡eTT˝Àì Ä‘·àqT+&ç e#·TÃ)
düe÷#ês¡eTTqT e÷Á‘·eTT ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\T>± ‘Ó*j·TCÒj·TT#·THêïqT.
H˚qT n+~+#·T düe÷#ês¡eTT b˛düTº (Á>∑+<∏ä s¡÷|üeTT>±) eT]j·TT
f…*Á>±yéT (e÷≥ s¡÷|üeTT>±) j·TT+&ÉTqT. á ¬s+&ÉT s¡÷|üeTT\˝À
Á|ü»\≈£î C≤„q düe÷#ês¡eTTqT n+~+∫ yê]ì C≤„qT\T>± e÷s¡TÃ#·÷,
<Ó’eùde #˚j·÷\ì nq>± b˛düTºe÷´Hé ñ<√´>∑eTTqT #˚j·÷\ì
nqTø=HêïqT. Á|ü‹ HÓ\˝À >∑\ bÂs¡í$T ~qeTTq e#·Tà ‘·+‹ì nq>±
e÷≥\ s¡÷|üeTT˝À e#·Tà düe÷#ês¡eTTqT Á|ü»\≈£î ñ|üHê´dü s¡÷|üeTT˝À
n+~+#·T#·THêïqT. n˝≤π> ø=ìï HÓ\\ø=ø£e÷s¡T ‘·bÕ˝≤ (Á>∑+<∏äeTT\)
s¡÷|üeTT˝À C≤„qeTTqT n+~+#·T#·THêïeTT. á $<ÛäeTT>± e÷ <ä>∑Zs¡≈£î
e#·Tà yê]øÏ e÷Á‘·yT, yTeTT n+<äTu≤≥T˝À j·TTqïyê]øÏ e÷Á‘·yT,
düe÷#ês¡eTTqT n+~+#·T#·THêïeTqT e÷≥ sê≈£î+&Ü, nìï s¡+>∑eTT
\˝À |üì#j·TT#·Tqï n+<ä]ø° yTeTT Á|ü‘´ø£eTT>± ÒK Áyêdæ yê]ì
C≤>∑è‘· |üs¡#·Tq≥T¢ Á|üj·T‘·ïeTT #j·÷\qTø=HêïeTT. Ä Á|üj·T‘·ïeTT˝À
uÛ≤>∑eTT>± n+<ä]øÏ ‘·bÕ˝≤ s¡÷|üeTT˝À düe÷#ês¡eTTqT |ü+|ü⁄#·THêïeTT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK37 38
ÁøÏ+<ä≥ b˛kÕº|ò”düT n+<ä]ø° nedüs¡eTT>± ñ+&Ó&ç~. @ düe÷#ês¡eTT
qsTTHê b˛düTº<ë«sê |ü+ô|&çyês¡eTT. ôd Ÿbò Hé\T e∫Ãq ‘·sê«‘· b˛kÕº|ò”düT
|üì ‘·–Zb˛sTTq~. b˛kÕº|ò”düT n+fÒ ‘Ó*j·Tì dæú‹ @s¡Œ&çq~. b˛düTº
Ä|ò”dtqT ‘Ó\T>∑T˝À ‘·+‹, ‘·bÕ˝≤ Ä|ò”düT nHÓ&çyês¡T. Ç+ ¢wüß uÛ≤wü À
b˛düTº n+&é f…*Á>±|òt Ä|ò”düT nì nHÓ&çyês¡T. <ëìH b˛düTºqT ª‘·bÕ˝≤μ
nìj·T÷, f…*Á>±|òtqT ª‘·+‹μ nHÓ&çyês¡T. Áyê‘· s¡÷|üeTT˝À Áyêj·TT
C≤ãT\qT Òø£ ñ‘·Ôs¡eTT\qT ª‘·bÕ˝≤μ nì nHÓ&çyês¡T. y>∑eTT>± #s¡T
düe÷#ês¡yÓTÆq f…*Á>±|òt Òø£ f…*bò Hé düe÷#ês¡eTTqT ª‘·+‹μ nìj·T÷,
Ä\dü eTT>± #s¡T düe÷#ês¡eTsTTq ÒK s¡÷|üeTT˝À (C≤ãT s¡÷|üeTT˝À)
Áyêj·Tã&çq düe÷#ês¡eTTqT ª‘·bÕ˝≤μ nìj·T÷ #Óô|Œ&ç yês¡T. ãj·T≥
ô|Ϻq ù|s¡T¢ ≈£L&Ü XØs¡eTT˝À j·TTqï C≤„qeTTqT nqTdü]+∫ ô|Ϻqyqì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. y>∑eTT>± düe÷#ês¡eTT e÷≥\ s¡÷|üeTT˝À ãj·TÏøÏ
sê>∑\<äì #ÓbÕŒeTT. y˚>∑eTT>± e#·Tà düe÷#ês¡eTT X¯Øs¡eTT˝Àì
bı&ÉyêÏ Hê&ÉT\ <ë«sê, n+<äT˝Àì πø+Á<äeTT\ <ë«sê ãj·TÏøÏ
e#·TÃ#·Tqï~. ãj·T≥ ≈£L&Ü bı&ÉyêÏ r>∑ <ë«sê e#·Tà düe÷#ês¡eTTqT
ª‘ ·+‹μ nHêïs ¡T. X ¯Øs ¡eTT˝Àì Hê&ç ˝ Òø £ qs¡eTT ≈ £L&Ü
r>∑˝≤>∑j·TT+&ÉTqT. X¯Øs¡eTT˝À düe÷#ês¡eTT y˚>∑eTT>± ãj·TÏøÏ
edüTÔqï<äqT qeT÷HêqT ‘Ó*j·TCÒj·TT ì$T‘·ÔyT f…*Á>±yéT Òø£ f…*bò Hé
düe÷#ês¡eTT r>∑<ë«sê e#·TÃq≥T¢ <e⁄&ÉT ì]à+#ê&Éì ns¡úeT>∑T#·Tqï~.
ˇø£ ]˝À ‘·+‹, ‘·bÕ˝≤ Ä|ò”düTj·TTqï≥T¢, XØs¡eTT˝ÀH ‘·+‹
eT]j·TT ‘·bÕ˝≤ Ä|ò”düT ø£\<äì #Ó|üŒe#·TÃqT. ‘·+‹ Ä|ò”düT qs¡eTT\
e´edüú, ‘·bÕ˝≤ Ä|ò”düT Á>∑+<∏äT\ e´edüú ¬s+&É÷ XØs¡eTT˝ÀH ø£\eì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. HqTqï XØs¡eTT˝À ‘·+‹ ‘·bÕ˝≤ Ä|ò”düT nìïÏø£+fÒ
ô|<ä›>±j·TTqï~. HqT b˛düTºe÷´Hé>± |üì#dü÷Ô MT≈£î e∫Ãq ‘·bÕ˝≤
eT]j·TT ‘·+‹ (b˛düTº eT]j·TT f…*Á>±yéT) düe÷#ês¡eTTqT n+~+#·T
#·THêïqT. @ C≤ãTqT>±˙, @ ñ‘·Ôs¡eTTqT>±˙ b˛düTºe÷´Hé Áyêj·T&ÉT.
ªªb˛düTºe÷´Héμμ e∫Ãq düe÷#ês¡eTTqT n+~+#·T eT<Ûä e]Ô e÷Á‘·yT.
n˝≤π> HqT #Ó|ü uÀ<Ûä >±˙, Áyêj·TT Áyê‘·>±˙ Hê~ø±<äT, ‘·+‹,
‘·bÕ˝≤ (Hê&ÉT\qT+&ç, Á>∑+<∏äT\qT+&ç e#·TÃ) düe÷#ês¡yTqì ‘Ó*j·T
e …qT. Ç|ü&ÉT Hê e\q MT≈£î e#·Tà @ düe÷#ês¡eTT Hê~ ø±<ä ,
n~ Hê XØs¡eTT˝Àì ‘·+‹, ‘·bÕ˝≤|ò”düTqT+&ç e∫Ãq<äì MTs¡T ≈£L&Ü
‘Ó*j·T >∑\s¡T.
HqT Hê Ä|ò”düTqT+&ç e#·Tà (Hê XØs¡eTT˝Àì Ä‘·àqT+&ç e#·TÃ)
düe÷#ês¡eTTqT e÷Á‘·eTT ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\T>± ‘Ó*j·TCÒj·TT#·THêïqT.
H˚qT n+~+#·T düe÷#ês¡eTT b˛düTº (Á>∑+<∏ä s¡÷|üeTT>±) eT]j·TT
f…*Á>±yéT (e÷≥ s¡÷|üeTT>±) j·TT+&ÉTqT. á ¬s+&ÉT s¡÷|üeTT\˝À
Á|ü»\≈£î C≤„q düe÷#ês¡eTTqT n+~+∫ yê]ì C≤„qT\T>± e÷s¡TÃ#·÷,
<Ó’eùde #˚j·÷\ì nq>± b˛düTºe÷´Hé ñ<√´>∑eTTqT #˚j·÷\ì
nqTø=HêïqT. Á|ü‹ HÓ\˝À >∑\ bÂs¡í$T ~qeTTq e#·Tà ‘·+‹ì nq>±
e÷≥\ s¡÷|üeTT˝À e#·Tà düe÷#ês¡eTTqT Á|ü»\≈£î ñ|üHê´dü s¡÷|üeTT˝À
n+~+#·T#·THêïqT. n˝≤π> ø=ìï HÓ\\ø=ø£e÷s¡T ‘·bÕ˝≤ (Á>∑+<∏äeTT\)
s¡÷|üeTT˝À C≤„qeTTqT n+~+#·T#·THêïeTT. á $<ÛäeTT>± e÷ <ä>∑Zs¡≈£î
e#·Tà yê]øÏ e÷Á‘·yT, yTeTT n+<äTu≤≥T˝À j·TTqïyê]øÏ e÷Á‘·yT,
düe÷#ês¡eTTqT n+~+#·T#·THêïeTqT e÷≥ sê≈£î+&Ü, nìï s¡+>∑eTT
\˝À |üì#j·TT#·Tqï n+<ä]ø° yTeTT Á|ü‘´ø£eTT>± ÒK Áyêdæ yê]ì
C≤>∑è‘· |üs¡#·Tq≥T¢ Á|üj·T‘·ïeTT #j·÷\qTø=HêïeTT. Ä Á|üj·T‘·ïeTT˝À
uÛ≤>∑eTT>± n+<ä]øÏ ‘·bÕ˝≤ s¡÷|üeTT˝À düe÷#ês¡eTTqT |ü+|ü⁄#·THêïeTT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK39 40
Áyê‘·s¡÷|üeTT˝À Áyêj·Tã&ÉT Áyê‘·qT ª ÒKμ n+≤eTT. nìï
s¡+>∑eTT˝˝À |üì#j·TT n+<ä]ø° ÒK\qT Áyêj·T<ä\#êeTT. eTqTwüß\T
n~, Ç~ nq≈£î+&Ü 64 $<ä \˝Àì ø√≤¢~ ø√≥T¢ |üqT\T #˚j·TT
n+<ä]ø° C≤„q düeT#ês¡eT+<äTq≥T¢ #˚j·÷\qTø=ì ø±]à≈£î\≈£î,
ø£s¡¸≈£î\≈£î, uÀ<Ûä≈£î\≈£î, >∑Ts¡Te⁄\≈£î, yê´bÕs¡T\≈£î, ñ<√´>∑düTÔ\≈£î,
b˛©düT\≈£î, <=+>∑\≈£î, Ä|ò”düsY\≈£î, >∑TeTkÕÔ\≈£î, ‘Ó*yÓ’qyê]øÏ,
‘Ó*$‘·≈£îÿe yê]øÏ, dü+kÕ]øÏ, e´_Û#ê]øÏ, <Ûäì≈£îìøÏ, ù|<äyêìøÏ,
sê»ø°j·TeTT˝Àì yêìøÏ, ˙#·ø°j·TeTT˝Àì yê]øÏ, eT+Á‹øÏ, sêE≈£î,
n~Ûø±s¡Vü≤√<ë j·TTqïyê]øÏ, @ Vü≤√<ë ÒìyêìøÏ, e÷j·T≈£îìøÏ, >∑TÁ‘·eTT
ø£\yêìøÏ, düeTdüÔ e÷qe⁄\≈£î ‘Ó*j·TTq≥T¢ ‘·bÕ˝≤ <ë«sê e#·TÃ
düe÷#ês¡eTTqT nq>± ÒK s¡÷|üeTT˝À düe÷#ês¡eTTqT ‘Ó*j·TCÒj·T
>∑\qT. ˇø£ sê»ø°j·T Hêj·T≈£îìøÏ HêqT+&ç ˇø£ ñ‘·Ôs¡eTT e∫Ã+<ä+fÒ
Ä düe÷#ês¡eTTqT n‘·ìø=ø£ÿìπø ø±≈£î+&Ü $T>∑‘ê sê»ø°j·THêj·T≈£î
\+<ä]ø° nì ‘Ó*j·Te\dæj·TT+&ÉTqT. nfÒ¢ ø£s¡≈£îìøÏ (¬s’‘·T≈£î) yTeTT
ÒK ÁyêùdÔ, n~ ø£s¡≈£î\+<ä]ø° #Ó|æŒq düe÷#ês¡eTT>± ‘Ó*j·Te …qT.
Ç< $<ÛäeTT>± ø£ ø±]à≈£îìøÏ ÒK ÁyêùdÔ n~ ø±]à≈£î\+<ä]ø° e]Ô+#·Tqì
‘Ó*j·Te˝…qT.
*|æ‘√ *œ+#·ã&çq ÒK n+<ä]B C≤ãT nsTTHê, Hê~ e÷Á‘·eTT
ñ‘·Ôs¡eTT>± ñ+&Ée …qì XØs¡eTT˝Àì n~Û|ü‹ (áX«s¡T&ÉT) jÓÆTq Ä‘·àqT
ø√s¡T#·÷ Jyê‘·àqsTTq Hê uÛ≤eeTT‘√ Ä‘·àqT ˝ÒK Áyêj·TeTì
ø√s¡T#·THêïqT. Áyêj·TTq~ Ä‘·àjT, Jyê‘·àqsTTq HqT Áyêj·T ÒqT.
nsTT‘ Hê uÛ≤eeTT‘√ Ä‘·à ÁyêdæHê Òø£ #dæHê n~ HqT ÁyêdæqfÒ¢,
HqT #dæqfÒ¢j·T>∑TqT. n|ü&ÉT HqT <e⁄ì ùde #dæq≥¢>∑TqT. n+<äTe\q
Çø£ÿ&É Ä‘·à |üì #j·TT#·THêï, Hê jÓTTø£ÿ nVü≤+ uÛ≤eeTT+&ÉT≥ e\q
á |üìì HqT #dæqfÒ¢j·T>∑TqT. Ä ùdyê |òü*‘·eTT Hêπø <ä≈£îÿqT.
Çø£ÿ&É <Ó’eùde ì$T‘·ÔeTT ÒKqT ñ‘·Ôs¡eTT>± Áyêj·TT#·THêïeTT. yÓTT<äÏ
ÒK eTqTwüß\˝À m≈£îÿe ù|<äyê&ÉsTTq <ä]Á<äTìøÏ Áyêj·TT#·THêïeTT.
ù|<äyêìì ª<ä]Á<äT&ÉTμ nq&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~, ø±e⁄q HqT yÓTT<ä≥
<ä]Á<äTìπø ñ‘·Ôs¡ s¡÷|üeTT˝À ÒKqT Áyêj·T <ä\#·Tø=HêïqT.
Á|üXï :` ù|<äyêìì ù|<äyê&ÉT n+fÒ dü]b˛‘·T+~ ø£<ë! <ä]Á<äT&ÉT nì
ùV≤fiq #dæq≥T¢ m+<äT≈£î #ÓbÕŒ*? C≤„qeTT ‘Ó*dæq MTπs ìs¡Tù|<äqT
<ä]Á<äT&ÉT nì ˙#·eTT>± ñ#·Ã¤]+#·ø£ ìsꓤ>∑T´&ÉT nì>±˙ ìs¡Tù|<ä
nì>±˙ #Ó|üŒe#·TÃqT ø£<ë!
»yêãT :` ˙e⁄ á e÷≥qT n&ÉT>∑e …qH HqT ù|<äyê&çì ª<ä]Á<äT&ÉTμ
nì #ÓbÕŒqT. <ìqsTTHê dü+<äs¡“¤eTT Ò≈£î+&Ü #Ó|üŒ ÒeTT ø£<ë! Ç|ü&ÉT
˙e⁄ n&ç>±e⁄, ø±e⁄q HqT #Óù|Œ<ëìøÏ dü+<äs¡“¤eTT <=]øÏ+~. Ç~
˙≈£î #Óù|Œ ñ‘·Ôs¡eTT nì nqTø√. <Ûäqe+‘·T&ÉT nq>± <ÛäqeTT ø£\yê&ÉT
nì ns¡úeTT. n˝≤π> uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nq>± uÛÑ>∑eTT ø£\yê&ÉT nì #Ó|üŒ ÒeTT.
nø£ÿ&É uÛÑ>∑eTTqT+&ç |ü⁄Ϻqyê&ÉT nì #Ó|üŒe …qT. Væ≤+BuÛ≤wü À <äyêU≤Hê
nq>± eT+<äT\T ‹ì|æ+# yÓ’<ä XÊ\ nì ns¡úeTT. n˝≤π> bÕj·TU≤Hê
nì n+fÒ Çø£ÿ&É ≈£L&Ü @<√ ‹ì|æ+#˚~ nì nqTø√≈£L&É<äT.
eT\$düs¡®qXÊ\ nqTø√e˝…qT. á $<ÛäeTT>± düeTj·TeTTqTãϺ,
dü+<äs¡“¤eTTqT ãϺ, e´ø£Ô|ü]# düú\eTTqTãϺ, e´≈£îÔ\qTãϺ |ü<äeTT\≈£î
ns¡úeTT\T e÷s¡T#·T+&ÉTqT. Ç|ü&ÉT HqT ª<ä]Á<äT&ÉTμ nqT |ü<äeTTqT
#Ó|æŒq yÓ+≥H˚ Ä |ü<äeTTqT ˙#·eTT>±, ùV≤fi¯q>± #Ó|æŒq≥T¢ MTs¡T
nqTø=Hêïs¡T. Ç|ü&ÉT n˝≤ nqTø=H dü+<äs¡“¤yT ø±<äì ‘Ó\T|ü⁄#·THêïeTT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK39 40
Áyê‘·s¡÷|üeTT˝À Áyêj·Tã&ÉT Áyê‘·qT ª ÒKμ n+≤eTT. nìï
s¡+>∑eTT˝˝À |üì#j·TT n+<ä]ø° ÒK\qT Áyêj·T<ä\#êeTT. eTqTwüß\T
n~, Ç~ nq≈£î+&Ü 64 $<ä \˝Àì ø√≤¢~ ø√≥T¢ |üqT\T #˚j·TT
n+<ä]ø° C≤„q düeT#ês¡eT+<äTq≥T¢ #˚j·÷\qTø=ì ø±]à≈£î\≈£î,
ø£s¡¸≈£î\≈£î, uÀ<Ûä≈£î\≈£î, >∑Ts¡Te⁄\≈£î, yê´bÕs¡T\≈£î, ñ<√´>∑düTÔ\≈£î,
b˛©düT\≈£î, <=+>∑\≈£î, Ä|ò”düsY\≈£î, >∑TeTkÕÔ\≈£î, ‘Ó*yÓ’qyê]øÏ,
‘Ó*$‘·≈£îÿe yê]øÏ, dü+kÕ]øÏ, e´_Û#ê]øÏ, <Ûäì≈£îìøÏ, ù|<äyêìøÏ,
sê»ø°j·TeTT˝Àì yêìøÏ, ˙#·ø°j·TeTT˝Àì yê]øÏ, eT+Á‹øÏ, sêE≈£î,
n~Ûø±s¡Vü≤√<ë j·TTqïyê]øÏ, @ Vü≤√<ë ÒìyêìøÏ, e÷j·T≈£îìøÏ, >∑TÁ‘·eTT
ø£\yêìøÏ, düeTdüÔ e÷qe⁄\≈£î ‘Ó*j·TTq≥T¢ ‘·bÕ˝≤ <ë«sê e#·TÃ
düe÷#ês¡eTTqT nq>± ÒK s¡÷|üeTT˝À düe÷#ês¡eTTqT ‘Ó*j·TCÒj·T
>∑\qT. ˇø£ sê»ø°j·T Hêj·T≈£îìøÏ HêqT+&ç ˇø£ ñ‘·Ôs¡eTT e∫Ã+<ä+fÒ
Ä düe÷#ês¡eTTqT n‘·ìø=ø£ÿìπø ø±≈£î+&Ü $T>∑‘ê sê»ø°j·THêj·T≈£î
\+<ä]ø° nì ‘Ó*j·Te\dæj·TT+&ÉTqT. nfÒ¢ ø£s¡≈£îìøÏ (¬s’‘·T≈£î) yTeTT
ÒK ÁyêùdÔ, n~ ø£s¡≈£î\+<ä]ø° #Ó|æŒq düe÷#ês¡eTT>± ‘Ó*j·Te …qT.
Ç< $<ÛäeTT>± ø£ ø±]à≈£îìøÏ ÒK ÁyêùdÔ n~ ø±]à≈£î\+<ä]ø° e]Ô+#·Tqì
‘Ó*j·Te˝…qT.
*|æ‘√ *œ+#·ã&çq ÒK n+<ä]B C≤ãT nsTTHê, Hê~ e÷Á‘·eTT
ñ‘·Ôs¡eTT>± ñ+&Ée …qì XØs¡eTT˝Àì n~Û|ü‹ (áX«s¡T&ÉT) jÓÆTq Ä‘·àqT
ø√s¡T#·÷ Jyê‘·àqsTTq Hê uÛ≤eeTT‘√ Ä‘·àqT ˝ÒK Áyêj·TeTì
ø√s¡T#·THêïqT. Áyêj·TTq~ Ä‘·àjT, Jyê‘·àqsTTq HqT Áyêj·T ÒqT.
nsTT‘ Hê uÛ≤eeTT‘√ Ä‘·à ÁyêdæHê Òø£ #dæHê n~ HqT ÁyêdæqfÒ¢,
HqT #dæqfÒ¢j·T>∑TqT. n|ü&ÉT HqT <e⁄ì ùde #dæq≥¢>∑TqT. n+<äTe\q
Çø£ÿ&É Ä‘·à |üì #j·TT#·THêï, Hê jÓTTø£ÿ nVü≤+ uÛ≤eeTT+&ÉT≥ e\q
á |üìì HqT #dæqfÒ¢j·T>∑TqT. Ä ùdyê |òü*‘·eTT Hêπø <ä≈£îÿqT.
Çø£ÿ&É <Ó’eùde ì$T‘·ÔeTT ÒKqT ñ‘·Ôs¡eTT>± Áyêj·TT#·THêïeTT. yÓTT<äÏ
ÒK eTqTwüß\˝À m≈£îÿe ù|<äyê&ÉsTTq <ä]Á<äTìøÏ Áyêj·TT#·THêïeTT.
ù|<äyêìì ª<ä]Á<äT&ÉTμ nq&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~, ø±e⁄q HqT yÓTT<ä≥
<ä]Á<äTìπø ñ‘·Ôs¡ s¡÷|üeTT˝À ÒKqT Áyêj·T <ä\#·Tø=HêïqT.
Á|üXï :` ù|<äyêìì ù|<äyê&ÉT n+fÒ dü]b˛‘·T+~ ø£<ë! <ä]Á<äT&ÉT nì
ùV≤fiq #dæq≥T¢ m+<äT≈£î #ÓbÕŒ*? C≤„qeTT ‘Ó*dæq MTπs ìs¡Tù|<äqT
<ä]Á<äT&ÉT nì ˙#·eTT>± ñ#·Ã¤]+#·ø£ ìsꓤ>∑T´&ÉT nì>±˙ ìs¡Tù|<ä
nì>±˙ #Ó|üŒe#·TÃqT ø£<ë!
»yêãT :` ˙e⁄ á e÷≥qT n&ÉT>∑e …qH HqT ù|<äyê&çì ª<ä]Á<äT&ÉTμ
nì #ÓbÕŒqT. <ìqsTTHê dü+<äs¡“¤eTT Ò≈£î+&Ü #Ó|üŒ ÒeTT ø£<ë! Ç|ü&ÉT
˙e⁄ n&ç>±e⁄, ø±e⁄q HqT #Óù|Œ<ëìøÏ dü+<äs¡“¤eTT <=]øÏ+~. Ç~
˙≈£î #Óù|Œ ñ‘·Ôs¡eTT nì nqTø√. <Ûäqe+‘·T&ÉT nq>± <ÛäqeTT ø£\yê&ÉT
nì ns¡úeTT. n˝≤π> uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nq>± uÛÑ>∑eTT ø£\yê&ÉT nì #Ó|üŒ ÒeTT.
nø£ÿ&É uÛÑ>∑eTTqT+&ç |ü⁄Ϻqyê&ÉT nì #Ó|üŒe …qT. Væ≤+BuÛ≤wü À <äyêU≤Hê
nq>± eT+<äT\T ‹ì|æ+# yÓ’<ä XÊ\ nì ns¡úeTT. n˝≤π> bÕj·TU≤Hê
nì n+fÒ Çø£ÿ&É ≈£L&Ü @<√ ‹ì|æ+#˚~ nì nqTø√≈£L&É<äT.
eT\$düs¡®qXÊ\ nqTø√e˝…qT. á $<ÛäeTT>± düeTj·TeTTqTãϺ,
dü+<äs¡“¤eTTqT ãϺ, e´ø£Ô|ü]# düú\eTTqTãϺ, e´≈£îÔ\qTãϺ |ü<äeTT\≈£î
ns¡úeTT\T e÷s¡T#·T+&ÉTqT. Ç|ü&ÉT HqT ª<ä]Á<äT&ÉTμ nqT |ü<äeTTqT
#Ó|æŒq yÓ+≥H˚ Ä |ü<äeTTqT ˙#·eTT>±, ùV≤fi¯q>± #Ó|æŒq≥T¢ MTs¡T
nqTø=Hêïs¡T. Ç|ü&ÉT n˝≤ nqTø=H dü+<äs¡“¤yT ø±<äì ‘Ó\T|ü⁄#·THêïeTT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK41 42
H˚qT yÓTT<ä≥H˚ Hê <ë«sê e#·TÃ düe÷#ês¡eT+‘·j·T÷ ñ‘·Ôs¡eTT>±
ñ+&Ée …qì Ä‘·àqT y&ÉTø=HêïqT. n+<äTe\q $TeTTà\qT ªª<e⁄ì
<ä]<ë|ü⁄\≈£îμμ rdüTø=ì b˛e⁄qfÒ¢ e÷≤¢&Ée˝…qì nqTø=HêïqT.
n+<äTe\q HqT ª<ä]Á<äT&ÉTμ nqT |ü<äeTTqT yê&É&ÉeTT »]–q~. yÓ+≥H
<ëìì >∑T]+∫ ˙e⁄ Á|ü•ï+#·&ÉyÓTÆq~. Ä e÷≥ jÓTTø£ÿ $<ÛëqeTTqT
>∑T]+∫ Ç|ü&ÉT #Ó|üø=+<ëeTT.
ª<ä]μ nq>± >∑≥Tº nì ns¡úeTT. ª<ë|ü⁄μ nq>± <ä>∑Zs¡ nì
ns¡úeTT. ª<ä]<ë|ü⁄μ nq>± >∑≥Tº≈£î <ä>∑Zs¡>± nì ns¡úeTT. <e⁄ì <ä]<ë|ü⁄≈£î
nq>± <e⁄ì >∑≥Tº düMT|üeTTq≈£î nì uÛ≤eeTT. n< $<ÛäeTT>± <ä]
nqT |ü<äeTTqT ñ|üjÓ÷–+∫ <ä]Á<äT&ÉT nì nHêïeTT. ª<ä]Á<äT&ÉTμ
nq>± ª<e⁄ì C≤„qeTT nqT >∑≥Tº≈£î <ä>∑Zs¡>±j·TTqïyê&ÉTμ nì ns¡úeTT.
ªÁ<äT&ÉTμ nq>± <äè&ÛÉeTT>± j·TTqïyê&Éì ns¡úeTT. >∑≥Tº <ä>∑Zs¡ >∑Ϻ>±j·TTqï
yêìì <ä]Á<äT&ÉT nì #Ó|üŒe#·TÃqT. <ÛäqeTT ø£*Zqyêìì <Ûäqe+‘·T&ÉT
nqe#·TÃqT. <ÛäqeTT nq>± Çø£ÿ&É Á|ü|ü+#· <ÛäqeTì ns¡úeTT. Á|ü|ü+#·
<Û äqeTT ø£*ZqyêìøÏ <Ó’eC≤„qeTT #ê˝≤ <ä÷s¡eTT>±j·TT+&ÉTqì
#Ó|üŒe#·TÃqT. á $wüj·TeTTqT eT<Ûä´<Ó’eÁ>∑+<∏äeT+<äT Ç˝≤ #Ó|æŒ
j·TTHêïs¡T. (eT‘·ÔsTT düTyês¡Ô.19`23,24) ªª<Ûäqe+‘·T&ÉT |üs¡ Àø£
sê»´eTT˝À Á|üy˚•+#·T≥ <äTs¡ ¢uÛ ÑeTì MT‘√ ìX¯Ãj·TeTT>±
#Ó|ü#·THêïqT. <Ûäqe+‘·T&ÉT |üs¡ Àø£ sê»´eTT˝À Á|üy•+#·T≥ø£+fÒ
dü÷~u…»®eTT˝À +f… <ä÷s¡T≥ düT\uÛÑeTì #Ó|ü#·THêïqTμμ. <ÛäqeTTqï
yês¡T düVü≤»eTT>± <e⁄ì C≤„qeTTq≈£î <ä÷s¡eTT>± ñ+<äTs¡T. düs¡«eTT
<ÛäqeTT e\qH »s¡T>∑TqqT qeTàø£eTT‘√ yês¡T+<äTs¡T. <ÛäqeTTqïyês¡T
ns¡T<äT>± <Ó’e C≤„qeTT MT<ä ÄdüøÏÔ ø£*Zj·TT+<äTs¡T.
ù|<äyêì $wüj·TeTTq≈£î e∫à #·÷ùdÔ yêìøÏ n˙ï ø£wüºeTT Ò
ø£\T>∑T#·T+&ÉT≥ e\q yêìøÏ ‘=+<äs¡>± <Ó’eC≤„qeTT ns¡úeTT ø±>∑\<äT.
eTìwæøÏ u≤<Ûä\˝ÀH˚ <˚e⁄&ÉT, <˚e⁄ì C≤„qeTT C≤„|üø£eTT sê>∑\<äT.
n+<äTe\q ù|<äyêìøÏ Ç‘·s¡ Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\ MT<ä <Ûë´düø£+fÒ
<e⁄ì C≤„qeTT MT<ä <Ûë´dü m≈£îÿe ø±>∑\<äT. Á|ü|ü+#· düTKeTT\T,
Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\T <ÛäqeTT e\q kÕ<Ûä eTì ‘Ó*dæq ù|<äyêìøÏ yêìe<ä›
&ÉãT“ Ò<äT ø±e⁄q, yêì <Ûë´dü Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\ MT~øÏ b˛ Ò<äT.
&ÉãT“ ˝Ò≈£îHêï <=s¡≈£î C≤„qeTT MT<äH˚ yêì <Ûë´dü ñ+&É>∑\<äT.
<Ûäqe+‘·Tì <Ûë´dü n+‘·j·T÷ Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\ MT<ä ñ+&ÉTqT.
<ÛäqeTT #‘· Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\T HÓs¡ys¡TqT ø£qTø£ <Ûäì≈£îq≈£î Á|ü|ü+#·
<Ûë´dü m≈£îÿe>± ñ+&ÉTqT. n<˚ ù|<äyêìøÏ Á|ü|ü+#· $wüj·T <Ûë´dü
ñ+&É<äT. Á|ü|ü+#· <Ûë´dü\qT yê&ÉT e<ä\Tø=ìj·TT+&ÉTqT. <ÛäqeTT
Òì<ëìe\q Á|ü|ü+#· <Ûë´dü\ CÀ*øÏ yê&ÉT b˛&ÉT. n≥Te+Ï yêìøÏ
<Ó’eC≤„qeTT ‘Ó*dæq yÓ+≥H C≤„qeTT MT~øÏ <Ûë´dü b˛e⁄qT. n+<äTe\q
yêìì <˚e⁄ì C≤„qeTT nqT <ä]øÏ (>∑≥Tº≈£î) <ä>∑Zs¡>±j·TTqïyêì>±
#Ó|üŒe#·TÃqT. <ä]øÏ <ä>∑Zs¡>±j·TTqïyê&ÉT nsTTq+<äTq ù|<äyêìì
ª<ä]Á<äT&ÉTμ nì nqe#·TÃqT. <Ûäqe+‘·TìøÏ m+‘· C≤„qeTT #Ó|æŒHê
|ü≥Tº|ü&É<äT. n‘·qT <ÛäqeTT #‘· ª>∑s¡«eTTμ nqT >∑TDeTT˝À eTTì–
j·TT+&ÉTqT. n+<äTe\q <Ûäqe+‘·TìøÏ C≤„qeTT \_Û+#·T≥ ø£+fÒ
dü÷~ s¡+<Û äÁeTT˝À ˇ+f… <ä÷s¡T≥ düT\uÛ ÑeTì #ÓbÕŒs¡T.
Á|ü|ü+#·eTT˝À <ÛäqeTT˝À n+<ä]ø£+fÒ ‘·≈£îÿe yêìì, <ÛäqeTT˝Òø£
ø£wüºeTT\qTuÛÑ$+#·T yêìì ªù|<äyê&ÉTμ nì #Ó|ü#·THêïeTT. ªù|<äμ nqT
|ü<äyT ª;<äμ nqT |ü<äeTT>± ≈£L&Ü |æ\Teã&ÉT#·Tqï~. <ÛäqeTT Òì
ù|<äyêìøÏ HqT yÓTT<äÏ ÒKqT Áyêj·T|üPìHêqT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK41 42
H˚qT yÓTT<ä≥H˚ Hê <ë«sê e#·TÃ düe÷#ês¡eT+‘·j·T÷ ñ‘·Ôs¡eTT>±
ñ+&Ée …qì Ä‘·àqT y&ÉTø=HêïqT. n+<äTe\q $TeTTà\qT ªª<e⁄ì
<ä]<ë|ü⁄\≈£îμμ rdüTø=ì b˛e⁄qfÒ¢ e÷≤¢&Ée˝…qì nqTø=HêïqT.
n+<äTe\q HqT ª<ä]Á<äT&ÉTμ nqT |ü<äeTTqT yê&É&ÉeTT »]–q~. yÓ+≥H
<ëìì >∑T]+∫ ˙e⁄ Á|ü•ï+#·&ÉyÓTÆq~. Ä e÷≥ jÓTTø£ÿ $<ÛëqeTTqT
>∑T]+∫ Ç|ü&ÉT #Ó|üø=+<ëeTT.
ª<ä]μ nq>± >∑≥Tº nì ns¡úeTT. ª<ë|ü⁄μ nq>± <ä>∑Zs¡ nì
ns¡úeTT. ª<ä]<ë|ü⁄μ nq>± >∑≥Tº≈£î <ä>∑Zs¡>± nì ns¡úeTT. <e⁄ì <ä]<ë|ü⁄≈£î
nq>± <e⁄ì >∑≥Tº düMT|üeTTq≈£î nì uÛ≤eeTT. n< $<ÛäeTT>± <ä]
nqT |ü<äeTTqT ñ|üjÓ÷–+∫ <ä]Á<äT&ÉT nì nHêïeTT. ª<ä]Á<äT&ÉTμ
nq>± ª<e⁄ì C≤„qeTT nqT >∑≥Tº≈£î <ä>∑Zs¡>±j·TTqïyê&ÉTμ nì ns¡úeTT.
ªÁ<äT&ÉTμ nq>± <äè&ÛÉeTT>± j·TTqïyê&Éì ns¡úeTT. >∑≥Tº <ä>∑Zs¡ >∑Ϻ>±j·TTqï
yêìì <ä]Á<äT&ÉT nì #Ó|üŒe#·TÃqT. <ÛäqeTT ø£*Zqyêìì <Ûäqe+‘·T&ÉT
nqe#·TÃqT. <ÛäqeTT nq>± Çø£ÿ&É Á|ü|ü+#· <ÛäqeTì ns¡úeTT. Á|ü|ü+#·
<Û äqeTT ø£*ZqyêìøÏ <Ó’eC≤„qeTT #ê˝≤ <ä÷s¡eTT>±j·TT+&ÉTqì
#Ó|üŒe#·TÃqT. á $wüj·TeTTqT eT<Ûä´<Ó’eÁ>∑+<∏äeT+<äT Ç˝≤ #Ó|æŒ
j·TTHêïs¡T. (eT‘·ÔsTT düTyês¡Ô.19`23,24) ªª<Ûäqe+‘·T&ÉT |üs¡ Àø£
sê»´eTT˝À Á|üy˚•+#·T≥ <äTs¡ ¢uÛ ÑeTì MT‘√ ìX¯Ãj·TeTT>±
#Ó|ü#·THêïqT. <Ûäqe+‘·T&ÉT |üs¡ Àø£ sê»´eTT˝À Á|üy•+#·T≥ø£+fÒ
dü÷~u…»®eTT˝À +f… <ä÷s¡T≥ düT\uÛÑeTì #Ó|ü#·THêïqTμμ. <ÛäqeTTqï
yês¡T düVü≤»eTT>± <e⁄ì C≤„qeTTq≈£î <ä÷s¡eTT>± ñ+<äTs¡T. düs¡«eTT
<ÛäqeTT e\qH »s¡T>∑TqqT qeTàø£eTT‘√ yês¡T+<äTs¡T. <ÛäqeTTqïyês¡T
ns¡T<äT>± <Ó’e C≤„qeTT MT<ä ÄdüøÏÔ ø£*Zj·TT+<äTs¡T.
ù|<äyêì $wüj·TeTTq≈£î e∫à #·÷ùdÔ yêìøÏ n˙ï ø£wüºeTT Ò
ø£\T>∑T#·T+&ÉT≥ e\q yêìøÏ ‘=+<äs¡>± <Ó’eC≤„qeTT ns¡úeTT ø±>∑\<äT.
eTìwæøÏ u≤<Ûä\˝ÀH˚ <˚e⁄&ÉT, <˚e⁄ì C≤„qeTT C≤„|üø£eTT sê>∑\<äT.
n+<äTe\q ù|<äyêìøÏ Ç‘·s¡ Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\ MT<ä <Ûë´düø£+fÒ
<e⁄ì C≤„qeTT MT<ä <Ûë´dü m≈£îÿe ø±>∑\<äT. Á|ü|ü+#· düTKeTT\T,
Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\T <ÛäqeTT e\q kÕ<Ûä eTì ‘Ó*dæq ù|<äyêìøÏ yêìe<ä›
&ÉãT“ Ò<äT ø±e⁄q, yêì <Ûë´dü Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\ MT~øÏ b˛ Ò<äT.
&ÉãT“ ˝Ò≈£îHêï <=s¡≈£î C≤„qeTT MT<äH˚ yêì <Ûë´dü ñ+&É>∑\<äT.
<Ûäqe+‘·Tì <Ûë´dü n+‘·j·T÷ Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\ MT<ä ñ+&ÉTqT.
<ÛäqeTT #‘· Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\T HÓs¡ys¡TqT ø£qTø£ <Ûäì≈£îq≈£î Á|ü|ü+#·
<Ûë´dü m≈£îÿe>± ñ+&ÉTqT. n<˚ ù|<äyêìøÏ Á|ü|ü+#· $wüj·T <Ûë´dü
ñ+&É<äT. Á|ü|ü+#· <Ûë´dü\qT yê&ÉT e<ä\Tø=ìj·TT+&ÉTqT. <ÛäqeTT
Òì<ëìe\q Á|ü|ü+#· <Ûë´dü\ CÀ*øÏ yê&ÉT b˛&ÉT. n≥Te+Ï yêìøÏ
<Ó’eC≤„qeTT ‘Ó*dæq yÓ+≥H C≤„qeTT MT~øÏ <Ûë´dü b˛e⁄qT. n+<äTe\q
yêìì <˚e⁄ì C≤„qeTT nqT <ä]øÏ (>∑≥Tº≈£î) <ä>∑Zs¡>±j·TTqïyêì>±
#Ó|üŒe#·TÃqT. <ä]øÏ <ä>∑Zs¡>±j·TTqïyê&ÉT nsTTq+<äTq ù|<äyêìì
ª<ä]Á<äT&ÉTμ nì nqe#·TÃqT. <Ûäqe+‘·TìøÏ m+‘· C≤„qeTT #Ó|æŒHê
|ü≥Tº|ü&É<äT. n‘·qT <ÛäqeTT #‘· ª>∑s¡«eTTμ nqT >∑TDeTT˝À eTTì–
j·TT+&ÉTqT. n+<äTe\q <Ûäqe+‘·TìøÏ C≤„qeTT \_Û+#·T≥ ø£+fÒ
dü÷~ s¡+<Û äÁeTT˝À ˇ+f… <ä÷s¡T≥ düT\uÛ ÑeTì #ÓbÕŒs¡T.
Á|ü|ü+#·eTT˝À <ÛäqeTT˝À n+<ä]ø£+fÒ ‘·≈£îÿe yêìì, <ÛäqeTT˝Òø£
ø£wüºeTT\qTuÛÑ$+#·T yêìì ªù|<äyê&ÉTμ nì #Ó|ü#·THêïeTT. ªù|<äμ nqT
|ü<äyT ª;<äμ nqT |ü<äeTT>± ≈£L&Ü |æ\Teã&ÉT#·Tqï~. <ÛäqeTT Òì
ù|<äyêìøÏ HqT yÓTT<äÏ ÒKqT Áyêj·T|üPìHêqT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK43 44
<ëìe\q ñ<√>∑ eTTqT ≈£L&Ü bı+<äeTì ìs¡ísTT+∫q~. Ä ìs¡íj·TeTT
XØs¡eTT ˝À|ü\ á $<ÛäeTT>± »]–q<äì ˙≈£î ‘Ó*j·Tø£ b˛sTTHê, ˙e⁄
e÷Á‘·eTT eT‘·e÷]Œ&ç bı+<ë\ì nqT≈£îHêïe⁄. Ç<ä+‘·j·T÷ ø£s¡à
Á|üø±s¡eTT »s¡T>∑T $<ÛëqeTT. ø£s¡à˝À eT‘·e÷s¡TŒ #Ó+<ë\ì
ñqï|ü&ÉT Ä $<ÛäeTT>± >∑TDeTT\qT+&ç ∫es¡ ∫‘·ÔeTT es¡≈£î |üì#dæ
»s¡T>∑e\dæq |üìì dü÷∫+#·TqT. n≥Te+Ï ìs¡íj·TeTT\T ø£s¡à
$<ÛëqeTT e\q »]–q$, ø±e⁄q yêÏì mes¡÷ ø±<äq Òs¡T. e∫Ãq
ìs¡íj·TeTTqT n+<äs¡÷ Ä#·]+#·e\dæj·TTqï~. e⁄ Væ≤+<äTe⁄\˝ÀqT+&ç
Ŭø’düÔe⁄\˝ÀìøÏ eT‘·e÷s¡TŒ #Ó+~‘ Ŭø’düÔe⁄\T dü+‘√wü |ü&É‘ês¡T, Væ≤+<äTe⁄\T
e÷ eT‘·eTT ø°åDÏ+∫b˛e⁄#·Tqï<äì u≤<Ûä|ü&É‘ês¡T. ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT »s¡T>∑
e\dæq ø±s¡ eTT\qT mes¡÷ Ä|ü Òs¡T. mes¡T ø±<äìHê, m+<äs¡T e<ä›ìHê
»s¡T>∑e\dæq |üqT\T »s¡T>∑ø£ e÷qe⁄.
<˚e⁄&ÉT eTqTwüß\≈£î Ç∫Ãq C≤„qeTT e\q ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT
»s¡T>∑TqqT #Óô|Œ&ç ø±s¡ eTT\qT ≈£L&Ü »s¡T>∑≈£î+&Ü Ä|æyj·Te#·TÃqT.
<e⁄ì C≤„qeTT ø£s¡àqT ìs√~Û+#·>∑\<äT. <ëìÁ|üø±s¡eTT eTqTwüß\T
‘·eT ‘·\˝Àì C≤„qeTTqT ñ|üjÓ÷–+∫ ∫‘·ÔeTT #‘· ìs¡ísTT+#·ã&çq
ø±s¡´eTT\qT ≈£L&Ü »s¡T>∑≈£î+&Ü Ä|æy˚j·Te#·TÃqT. ø£s¡à˝Àj·TTqï
ø±s¡ eTT\qT eTìwæ ø£s¡àeXó&Ó’ #j·TT#·T+&ÉTqì #Ó|æŒHê, n≥Te+Ï
ø£s¡à˝Àì ø±s¡´eTT\qT ≈£L&Ü eTìwæ ‘·q C≤„qeTT #˚‘· Ä|æy˚j·T>∑\
dü<äTbÕj·TeTTqT <˚e⁄&ÉT ø£*Œ+#ê&ÉT. <e⁄&ÉT Ç∫Ãq C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT
jÓ÷∫+#·>∑*–‘˚ Ç˝≤ #Ó|üŒe#·TÃqT. eTìwæ ø£s¡àÁ|üø±s¡y˚T ‘·q
Á|üyTj·TeTT Ò≈£î+&Ü @<√ ˇø£ ≈£î\eTT˝À |ü⁄≥º&ÉeTT »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT.
n˝≤π> yê&ÉT Áã‘·Tø£e\dæq J$‘·eTT ìs¡ísTT+#·ã&ÉTqT. eT‘·eTT\T
yÓTT<äÏ ÒK
Ç+<äTl ‘·TbÕ≈£î\ yÓ+ø£≥|üŒ >±]øÏ yêÁj·TT ñ‘·Ôs¡eTT @eTq>±!
˙e⁄ ‘·≈£îÿe ≈£î\eTT˝À |ü⁄ϺHêq˙, ù|<ä]ø£eTT˝À J$+#·T#·THêï
q˙ nqT≈£î+≥THêïe⁄. ‘·≈£îÿe ≈£î\eTT˝À |ü⁄Ϻq+<äT≈£î Ç‘·s¡T\T ìqTï
n+≥sêìyê]>± #·÷düTÔHêïs¡ì u≤<Ûä|ü&ÉT#·THêïe⁄. n+‘ø±ø£ ù|<ä]ø£eTT
e\q n+<ä]ø£+fÒ ‘·≈£îÿe>± Áã‘·T≈£e\dæ e∫Ãq<äì nqT≈£î+≥THêïe⁄.
MÏqìïÏ n~Û>∑$T+#·T≥≈£î eT‘·e÷]Œ&ç #düTø√yê\qT≈£î+≥THêïe⁄.
Ŭø’düÔe⁄ì>± e÷]‘ Ŭø’düÔe düe÷»eTT˝À n+<ä]‘√ ø£*dæb˛e#·Ãì, nø£ÿ&É
≈£î\$eø£å ñ+&É<äì nqTø=+≥THêïe⁄. eT‘·eTT e÷s¡T≥ e\q
ñ<√´>∑eTTqT ÇkÕÔeTì Ŭø’düÔe⁄\T #ÓbÕŒs¡T. n˝≤ ñ<√´>∑eTT eùdÔ
ù|<ä]ø£eTT qT+&ç ãj·T≥ |ü&Ée#·TÃqì ≈£L&Ü nqTø=Hêïe⁄. Ç≥Te+Ï
Ä˝À#·q\T eTìwæøÏ sêe&ÉeTT düVü≤»yT! ô|’>± e⁄qï |ü]dæú‹˝À mes¡THêï
n˝≤π> Ä˝À∫+‘·Ts¡T. Ä˝À#·q\T >∑TDeTT\qT+&ç |ü⁄≥Tº#·T+&ÉTqT.
>∑TDeTT\˝À |ü⁄Ϻq Ä˝À#·q\qT ãT~∆ Á>∑Væ≤+∫ Ä˝À∫+#·qT yÓTT<ä\T
ô|≥TºqT. ‘·sê«‘· eTìwæ >∑‘·eTT˝À #˚düTø=qï ø£s¡àqTãϺ ∫‘·ÔeTT
ìs¡ísTT+#·TqT. >∑TDeTT\ qT+&ç e∫Ãq Ä˝À#·q\˝À ãT~∆ Ä˝À∫+#·>±,
ãT~∆ jÓTTø£ÿ ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ dü÷#·q\˝À ø£sêàqTkÕs¡eTT ∫‘·ÔeTT
∫‘·Ô–+#·TqT. n|ü&ÉT ∫‘·ÔeTT ìs¡ísTT+∫q ø±s¡ eTT »s¡T>∑TqT.
˙ >∑TD#·Áø£eTT˝À >∑\ >∑TDeTT\T eT‘·e÷]Œ&ç $wüj·TeTT,
ñ<√´>∑eTT ø=s¡≈£î eT‘·e÷]Œ&ç nedüs¡eTqT $wüj·TeTT dü+ø£\Œ
Ä˝À#·q\ s¡÷|üeTT˝À sê>±, ãT~∆ <ëìì Á>∑Væ≤+∫ ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\T>±
Ä˝À∫+#·>±, ∫es¡≈£î ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT ∫‘·ÔeTT eT‘·e÷]Œ&ç bı+<äeT˙,
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK43 44
<ëìe\q ñ<√>∑ eTTqT ≈£L&Ü bı+<äeTì ìs¡ísTT+∫q~. Ä ìs¡íj·TeTT
XØs¡eTT ˝À|ü\ á $<ÛäeTT>± »]–q<äì ˙≈£î ‘Ó*j·Tø£ b˛sTTHê, ˙e⁄
e÷Á‘·eTT eT‘·e÷]Œ&ç bı+<ë\ì nqT≈£îHêïe⁄. Ç<ä+‘·j·T÷ ø£s¡à
Á|üø±s¡eTT »s¡T>∑T $<ÛëqeTT. ø£s¡à˝À eT‘·e÷s¡TŒ #Ó+<ë\ì
ñqï|ü&ÉT Ä $<ÛäeTT>± >∑TDeTT\qT+&ç ∫es¡ ∫‘·ÔeTT es¡≈£î |üì#dæ
»s¡T>∑e\dæq |üìì dü÷∫+#·TqT. n≥Te+Ï ìs¡íj·TeTT\T ø£s¡à
$<ÛëqeTT e\q »]–q$, ø±e⁄q yêÏì mes¡÷ ø±<äq Òs¡T. e∫Ãq
ìs¡íj·TeTTqT n+<äs¡÷ Ä#·]+#·e\dæj·TTqï~. e⁄ Væ≤+<äTe⁄\˝ÀqT+&ç
Ŭø’düÔe⁄\˝ÀìøÏ eT‘·e÷s¡TŒ #Ó+~‘ Ŭø’düÔe⁄\T dü+‘√wü |ü&É‘ês¡T, Væ≤+<äTe⁄\T
e÷ eT‘·eTT ø°åDÏ+∫b˛e⁄#·Tqï<äì u≤<Ûä|ü&É‘ês¡T. ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT »s¡T>∑
e\dæq ø±s¡ eTT\qT mes¡÷ Ä|ü Òs¡T. mes¡T ø±<äìHê, m+<äs¡T e<ä›ìHê
»s¡T>∑e\dæq |üqT\T »s¡T>∑ø£ e÷qe⁄.
<˚e⁄&ÉT eTqTwüß\≈£î Ç∫Ãq C≤„qeTT e\q ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT
»s¡T>∑TqqT #Óô|Œ&ç ø±s¡ eTT\qT ≈£L&Ü »s¡T>∑≈£î+&Ü Ä|æyj·Te#·TÃqT.
<e⁄ì C≤„qeTT ø£s¡àqT ìs√~Û+#·>∑\<äT. <ëìÁ|üø±s¡eTT eTqTwüß\T
‘·eT ‘·\˝Àì C≤„qeTTqT ñ|üjÓ÷–+∫ ∫‘·ÔeTT #‘· ìs¡ísTT+#·ã&çq
ø±s¡´eTT\qT ≈£L&Ü »s¡T>∑≈£î+&Ü Ä|æy˚j·Te#·TÃqT. ø£s¡à˝Àj·TTqï
ø±s¡ eTT\qT eTìwæ ø£s¡àeXó&Ó’ #j·TT#·T+&ÉTqì #Ó|æŒHê, n≥Te+Ï
ø£s¡à˝Àì ø±s¡´eTT\qT ≈£L&Ü eTìwæ ‘·q C≤„qeTT #˚‘· Ä|æy˚j·T>∑\
dü<äTbÕj·TeTTqT <˚e⁄&ÉT ø£*Œ+#ê&ÉT. <e⁄&ÉT Ç∫Ãq C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT
jÓ÷∫+#·>∑*–‘˚ Ç˝≤ #Ó|üŒe#·TÃqT. eTìwæ ø£s¡àÁ|üø±s¡y˚T ‘·q
Á|üyTj·TeTT Ò≈£î+&Ü @<√ ˇø£ ≈£î\eTT˝À |ü⁄≥º&ÉeTT »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT.
n˝≤π> yê&ÉT Áã‘·Tø£e\dæq J$‘·eTT ìs¡ísTT+#·ã&ÉTqT. eT‘·eTT\T
yÓTT<äÏ ÒK
Ç+<äTl ‘·TbÕ≈£î\ yÓ+ø£≥|üŒ >±]øÏ yêÁj·TT ñ‘·Ôs¡eTT @eTq>±!
˙e⁄ ‘·≈£îÿe ≈£î\eTT˝À |ü⁄ϺHêq˙, ù|<ä]ø£eTT˝À J$+#·T#·THêï
q˙ nqT≈£î+≥THêïe⁄. ‘·≈£îÿe ≈£î\eTT˝À |ü⁄Ϻq+<äT≈£î Ç‘·s¡T\T ìqTï
n+≥sêìyê]>± #·÷düTÔHêïs¡ì u≤<Ûä|ü&ÉT#·THêïe⁄. n+‘ø±ø£ ù|<ä]ø£eTT
e\q n+<ä]ø£+fÒ ‘·≈£îÿe>± Áã‘·T≈£e\dæ e∫Ãq<äì nqT≈£î+≥THêïe⁄.
MÏqìïÏ n~Û>∑$T+#·T≥≈£î eT‘·e÷]Œ&ç #düTø√yê\qT≈£î+≥THêïe⁄.
Ŭø’düÔe⁄ì>± e÷]‘ Ŭø’düÔe düe÷»eTT˝À n+<ä]‘√ ø£*dæb˛e#·Ãì, nø£ÿ&É
≈£î\$eø£å ñ+&É<äì nqTø=+≥THêïe⁄. eT‘·eTT e÷s¡T≥ e\q
ñ<√´>∑eTTqT ÇkÕÔeTì Ŭø’düÔe⁄\T #ÓbÕŒs¡T. n˝≤ ñ<√´>∑eTT eùdÔ
ù|<ä]ø£eTT qT+&ç ãj·T≥ |ü&Ée#·TÃqì ≈£L&Ü nqTø=Hêïe⁄. Ç≥Te+Ï
Ä˝À#·q\T eTìwæøÏ sêe&ÉeTT düVü≤»yT! ô|’>± e⁄qï |ü]dæú‹˝À mes¡THêï
n˝≤π> Ä˝À∫+‘·Ts¡T. Ä˝À#·q\T >∑TDeTT\qT+&ç |ü⁄≥Tº#·T+&ÉTqT.
>∑TDeTT\˝À |ü⁄Ϻq Ä˝À#·q\qT ãT~∆ Á>∑Væ≤+∫ Ä˝À∫+#·qT yÓTT<ä\T
ô|≥TºqT. ‘·sê«‘· eTìwæ >∑‘·eTT˝À #˚düTø=qï ø£s¡àqTãϺ ∫‘·ÔeTT
ìs¡ísTT+#·TqT. >∑TDeTT\ qT+&ç e∫Ãq Ä˝À#·q\˝À ãT~∆ Ä˝À∫+#·>±,
ãT~∆ jÓTTø£ÿ ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ dü÷#·q\˝À ø£sêàqTkÕs¡eTT ∫‘·ÔeTT
∫‘·Ô–+#·TqT. n|ü&ÉT ∫‘·ÔeTT ìs¡ísTT+∫q ø±s¡ eTT »s¡T>∑TqT.
˙ >∑TD#·Áø£eTT˝À >∑\ >∑TDeTT\T eT‘·e÷]Œ&ç $wüj·TeTT,
ñ<√´>∑eTT ø=s¡≈£î eT‘·e÷]Œ&ç nedüs¡eTqT $wüj·TeTT dü+ø£\Œ
Ä˝À#·q\ s¡÷|üeTT˝À sê>±, ãT~∆ <ëìì Á>∑Væ≤+∫ ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\T>±
Ä˝À∫+#·>±, ∫es¡≈£î ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT ∫‘·ÔeTT eT‘·e÷]Œ&ç bı+<äeT˙,
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK45 46
|üHÓï+&ÉTj·TTHêï n+<äT˝À eTTK´yÓTÆq$ eT÷&ÉT e÷Á‘·y˚T! Væ≤+<ä÷,
Ŭø’düÔe, eTTd”¢yéT nqT eT÷&ÉT eT‘·eTT\˝À ˙e⁄ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À
|ü⁄≤ºe⁄. |ü⁄≥Tºø£‘√ e∫Ãq eT‘·eTT <e⁄&ç∫Ãq<äì ‘·\#·e\dæj·TTqï~.
eTìwæ J$‘·eTT˝À »s¡T>∑T |üqT\˙ï ø£s¡àÁ|üø±s¡yT »s¡T>∑TqyÓ’Hê, n+<äT˝À
ø=ìï eT+∫ |üqT\T ø=ìï #Ó&ÉT |üqT\T ñ+&ÉT≥ düVü≤»yT!
ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT »s¡T>∑T eT+∫ #Ó&ÉT ø±s¡ eTT\T ‘·q Á|üyTj·TeTT
˝Ò≈£î+&Ü »s¡T>∑T#·Tqïeì eTìwæ (Je⁄&ÉT) nqTø√>∑*–‘˚ yêìøÏ
m≥Te+Ï bÕ|ü|ü⁄D´eTT\T n+≥Tø√e⁄. ˇø£yfi eTìwæøÏ ø£s¡à dæ<ë∆+‘·
C≤„qeTT ‘Ó*j·Tø£b˛‘, »]π> |üqT\ìïÏ Je⁄&ÉT ‘êH dü«j·TeTT>±
#˚düT ÔHêïqì nqT≈£î+fÒ, Ä Je⁄ìøÏ bÕ|ü|ü⁄D´eTT\T ‘·|üŒø£
n+≥Tø=qTqT. nsTT‘ ˙e⁄ Ç|ü&ÉT ˙ yÓqTø£ ø£s¡à ìqTï q&ç|æ+#·T
#·Tqï<äì ‘Ó*j·Tø£, eT‘·eTT e÷sê\qT ìs¡íj·TeTT ˙<˚j·Tì
nqTø=+≥THêïe⁄. eT‘·e÷]Œ&ç <Ó’eÁ<√Vü≤eT>∑TqT. ø±e⁄q eT‘·e÷]Œ&ç
e\q ≈£î ô|<ä› bÕ|üeTT dü+uÛÑ$+#·>∑\<äT. ø£yfi C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT
q&ÉT#·Tø√>∑*–‘ ø£s¡àqT bı+<äø£ ‘·|æŒ+#·Tø√e#·TÃqT. n≥T¢ ø±≈£î+&Ü
C≤„qeTT e\q nq>± C≤„qXøÏÔ e\q ø£s¡àqT ìs√~Û+∫qfÒ¢ ø±s¡ eTTH
ìs√~Û+#·e#·TÃqT. n|ü&ÉT eT‘·e÷]Œ&ç #Ó+<äø£ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝ÀH
ñ+&Ée#·TÃqT. ø=ìï ø£s¡à\˝À ø±s¡ eTT\T »]–Hê e#à ø£s¡àqT ìs√~Û+#·T
ø√e#·TÃqT. ø=ìï ø£s¡à\˝À ø±s¡ eTT\H ìs√~Û+#·Tø√e#·TÃqT. Ç|ü&ÉT
˙e⁄ eT‘·e÷]Œ&ç ø£s¡àqT ø±s¡ s¡÷|üeTT˝À Ä#·]+∫ sêuÀjT ø£s¡àqT
ìs√~Û+#·T≥ø£+fÒ yÓTT<äÏπø ø£s¡àqT Ä#·]+#·ø£ ø±s¡´eTTH˚ #˚j·Tø£
b˛e&ÉeTT eT+∫~.
eTìwæ ø=+‘· C≤„qeTTqT u≤>± ‘Ó*dæ C≤„qXøÏÔì dü+bÕ~+#·>∑*–
j·TT+fÒ ñqï ø£s¡àH Ò≈£î+&Ü #düTø√>∑*–‘ »s¡T>∑e\dæq~ »s¡T>∑≈£î+&Ü
Ä–b˛>∑\<äT. Ç~ eT‘·e÷]Œ&ç $wüj·TeTTø±>±, ¬s+&Ée~ Áã‘·T≈£î
‘Ós¡Te⁄ ø=s¡≈£î ñ<√´>∑eTTqT bı+<äT≥≈£î Ŭø’düÔe eT‘·eTT˝À #sê\qT
ø=+≥THêïe⁄. ªªñ<√´>∑eTT e\q Áã‘·T≈£î‘Ós¡Te⁄ u≤>∑T+≥T+~μμ nì
nqTø=+≥THêïe⁄. ªªuÛÑ$wü ‘·TÔ n+<Ûäø±s¡eTTμμ nqT dü÷Á‘·eTT Á|üø±s¡eTT
eTT+<äT »s¡T>∑uÀe⁄ ø±\eTT˝À @$T »s¡T>∑TH√ me]ø° ‘Ó*j·T<äT ˙
J$‘·eTT ø±\eTT yÓTT‘·ÔeTT Ç˝≤ Áã‘·T≈£e …qì eTT+< ìs¡ísTT+|üã&ç
j·TTqï~. n+<äTe\q sêuÀjT ñ<√´>∑eTT e\q ˙e⁄ nqT≈£îqï≥T¢
»s¡T>∑T‘·T+<äì qeTàø£eTT Ò<äT. »s¡T>∑e\dæq~ eTT+< ìs¡ísTT+|üã&ç
ñ+&ÉTqqT $wüj·TeTT ‘Ó*j·Tø£ eTìwæ ‘·q dü«+‘· Á|üj·T‘·ïeTT #j·÷\qT
≈£î+≤&ÉT. <ëìe\q eTìwæøÏ bÕ|ü|ü⁄D´ ø£s¡à\T n+≥Tø√e&ÉeTT ‘·|üŒ
»]π>~ @MT Ò<äT. ˙ J$‘·eTT˝À ìqTï XÊdæ+∫ q&ç|æ+#·T ø£s¡à
ˇø£≥Tqï<äì ˙≈£î ‘Ó*j·Tø£ ˙ dü«+‘· Á|üj·T‘·ïeTT #XÊe⁄. <ëìø£+fÒ
˙e⁄ #˚j·Te\dæq eTTK´yÓTÆq ø±s¡ yÓTTø£Ï >∑\<äT. ˙ ÄBÛqeTT˝À
Ò≈£î+&Ü ìqTï q&ç|æ+#·T ø£s¡à\qT e⁄ Ò≈£î+&Ü #düTø√e&ÉyT eTTK´yÓTÆq
|üì. ìs¡Tù|<ä J$‘·eTì, V”≤q ≈£î\eTì ˙e⁄ J$‘·eTTqT e÷s¡TÃ
ø=qT≥≈£î, ñ<√´>∑eTTqT #·÷#·Tø√yê\qT≈£îHêïe⁄. nfÒ¢ V”≤q ≈£î\eTì
eT‘·eTTH˚ e÷sêÃ\qTø=Hêïe⁄. n˝≤ eT‘·eTTqT e÷s¡TÃø=ìHê,
ñ<√´>∑eTTqT #·÷#·Tø=ìHê, ˙ J$‘·eTT e÷s¡T‘·T+<äqT qeTàø£eTT
Ò<äT. J$‘·eTT˝À e÷s¡TŒsêyê\+fÒ ≈£î\eTT˝À >ös¡eeTT >±˙, eè‹Ô À
Á|ü‹wüº>±˙ sêyê\+fÒ ø£s¡àqTãϺjT ñ+&ÉTqT. n+<äTe\q ø£s¡àqT
e÷s¡TÃø√e&Éy˚T ˙e⁄ eTT+<äT eTTK´eTT>± #˚j·Te\dæq |üìj·Tì
‘Ó\TdüTø√!
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK45 46
|üHÓï+&ÉTj·TTHêï n+<äT˝À eTTK´yÓTÆq$ eT÷&ÉT e÷Á‘·y˚T! Væ≤+<ä÷,
Ŭø’düÔe, eTTd”¢yéT nqT eT÷&ÉT eT‘·eTT\˝À ˙e⁄ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À
|ü⁄≤ºe⁄. |ü⁄≥Tºø£‘√ e∫Ãq eT‘·eTT <e⁄&ç∫Ãq<äì ‘·\#·e\dæj·TTqï~.
eTìwæ J$‘·eTT˝À »s¡T>∑T |üqT\˙ï ø£s¡àÁ|üø±s¡yT »s¡T>∑TqyÓ’Hê, n+<äT˝À
ø=ìï eT+∫ |üqT\T ø=ìï #Ó&ÉT |üqT\T ñ+&ÉT≥ düVü≤»yT!
ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT »s¡T>∑T eT+∫ #Ó&ÉT ø±s¡ eTT\T ‘·q Á|üyTj·TeTT
˝Ò≈£î+&Ü »s¡T>∑T#·Tqïeì eTìwæ (Je⁄&ÉT) nqTø√>∑*–‘˚ yêìøÏ
m≥Te+Ï bÕ|ü|ü⁄D´eTT\T n+≥Tø√e⁄. ˇø£yfi eTìwæøÏ ø£s¡à dæ<ë∆+‘·
C≤„qeTT ‘Ó*j·Tø£b˛‘, »]π> |üqT\ìïÏ Je⁄&ÉT ‘êH dü«j·TeTT>±
#˚düT ÔHêïqì nqT≈£î+fÒ, Ä Je⁄ìøÏ bÕ|ü|ü⁄D´eTT\T ‘·|üŒø£
n+≥Tø=qTqT. nsTT‘ ˙e⁄ Ç|ü&ÉT ˙ yÓqTø£ ø£s¡à ìqTï q&ç|æ+#·T
#·Tqï<äì ‘Ó*j·Tø£, eT‘·eTT e÷sê\qT ìs¡íj·TeTT ˙<˚j·Tì
nqTø=+≥THêïe⁄. eT‘·e÷]Œ&ç <Ó’eÁ<√Vü≤eT>∑TqT. ø±e⁄q eT‘·e÷]Œ&ç
e\q ≈£î ô|<ä› bÕ|üeTT dü+uÛÑ$+#·>∑\<äT. ø£yfi C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT
q&ÉT#·Tø√>∑*–‘ ø£s¡àqT bı+<äø£ ‘·|æŒ+#·Tø√e#·TÃqT. n≥T¢ ø±≈£î+&Ü
C≤„qeTT e\q nq>± C≤„qXøÏÔ e\q ø£s¡àqT ìs√~Û+∫qfÒ¢ ø±s¡ eTTH
ìs√~Û+#·e#·TÃqT. n|ü&ÉT eT‘·e÷]Œ&ç #Ó+<äø£ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝ÀH
ñ+&Ée#·TÃqT. ø=ìï ø£s¡à\˝À ø±s¡ eTT\T »]–Hê e#à ø£s¡àqT ìs√~Û+#·T
ø√e#·TÃqT. ø=ìï ø£s¡à\˝À ø±s¡ eTT\H ìs√~Û+#·Tø√e#·TÃqT. Ç|ü&ÉT
˙e⁄ eT‘·e÷]Œ&ç ø£s¡àqT ø±s¡ s¡÷|üeTT˝À Ä#·]+∫ sêuÀjT ø£s¡àqT
ìs√~Û+#·T≥ø£+fÒ yÓTT<äÏπø ø£s¡àqT Ä#·]+#·ø£ ø±s¡´eTTH˚ #˚j·Tø£
b˛e&ÉeTT eT+∫~.
eTìwæ ø=+‘· C≤„qeTTqT u≤>± ‘Ó*dæ C≤„qXøÏÔì dü+bÕ~+#·>∑*–
j·TT+fÒ ñqï ø£s¡àH Ò≈£î+&Ü #düTø√>∑*–‘ »s¡T>∑e\dæq~ »s¡T>∑≈£î+&Ü
Ä–b˛>∑\<äT. Ç~ eT‘·e÷]Œ&ç $wüj·TeTTø±>±, ¬s+&Ée~ Áã‘·T≈£î
‘Ós¡Te⁄ ø=s¡≈£î ñ<√´>∑eTTqT bı+<äT≥≈£î Ŭø’düÔe eT‘·eTT˝À #sê\qT
ø=+≥THêïe⁄. ªªñ<√´>∑eTT e\q Áã‘·T≈£î‘Ós¡Te⁄ u≤>∑T+≥T+~μμ nì
nqTø=+≥THêïe⁄. ªªuÛÑ$wü ‘·TÔ n+<Ûäø±s¡eTTμμ nqT dü÷Á‘·eTT Á|üø±s¡eTT
eTT+<äT »s¡T>∑uÀe⁄ ø±\eTT˝À @$T »s¡T>∑TH√ me]ø° ‘Ó*j·T<äT ˙
J$‘·eTT ø±\eTT yÓTT‘·ÔeTT Ç˝≤ Áã‘·T≈£e …qì eTT+< ìs¡ísTT+|üã&ç
j·TTqï~. n+<äTe\q sêuÀjT ñ<√´>∑eTT e\q ˙e⁄ nqT≈£îqï≥T¢
»s¡T>∑T‘·T+<äì qeTàø£eTT Ò<äT. »s¡T>∑e\dæq~ eTT+< ìs¡ísTT+|üã&ç
ñ+&ÉTqqT $wüj·TeTT ‘Ó*j·Tø£ eTìwæ ‘·q dü«+‘· Á|üj·T‘·ïeTT #j·÷\qT
≈£î+≤&ÉT. <ëìe\q eTìwæøÏ bÕ|ü|ü⁄D´ ø£s¡à\T n+≥Tø√e&ÉeTT ‘·|üŒ
»]π>~ @MT Ò<äT. ˙ J$‘·eTT˝À ìqTï XÊdæ+∫ q&ç|æ+#·T ø£s¡à
ˇø£≥Tqï<äì ˙≈£î ‘Ó*j·Tø£ ˙ dü«+‘· Á|üj·T‘·ïeTT #XÊe⁄. <ëìø£+fÒ
˙e⁄ #˚j·Te\dæq eTTK´yÓTÆq ø±s¡ yÓTTø£Ï >∑\<äT. ˙ ÄBÛqeTT˝À
Ò≈£î+&Ü ìqTï q&ç|æ+#·T ø£s¡à\qT e⁄ Ò≈£î+&Ü #düTø√e&ÉyT eTTK´yÓTÆq
|üì. ìs¡Tù|<ä J$‘·eTì, V”≤q ≈£î\eTì ˙e⁄ J$‘·eTTqT e÷s¡TÃ
ø=qT≥≈£î, ñ<√´>∑eTTqT #·÷#·Tø√yê\qT≈£îHêïe⁄. nfÒ¢ V”≤q ≈£î\eTì
eT‘·eTTH˚ e÷sêÃ\qTø=Hêïe⁄. n˝≤ eT‘·eTTqT e÷s¡TÃø=ìHê,
ñ<√´>∑eTTqT #·÷#·Tø=ìHê, ˙ J$‘·eTT e÷s¡T‘·T+<äqT qeTàø£eTT
Ò<äT. J$‘·eTT˝À e÷s¡TŒsêyê\+fÒ ≈£î\eTT˝À >ös¡eeTT >±˙, eè‹Ô À
Á|ü‹wüº>±˙ sêyê\+fÒ ø£s¡àqTãϺjT ñ+&ÉTqT. n+<äTe\q ø£s¡àqT
e÷s¡TÃø√e&Éy˚T ˙e⁄ eTT+<äT eTTK´eTT>± #˚j·Te\dæq |üìj·Tì
‘Ó\TdüTø√!
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK47 48
J$‘·eTT˝À ñqï ø£s¡à b˛yê\+fÒ, J$‘·eTT˝À e÷s¡TŒsêyê\+fÒ
eTT+<äT <Ó’eC≤„qeTTqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√. nsTT‘˚ ˙≈£î ø=ìï
nqTe÷qeTT\T Á|üXï\ s¡÷|üeTT˝Àe∫à <ë<ë|ü⁄ 50 dü+e‘·‡s¡eTT\
ej·TdüT‡˝À Hê≈£î C≤„qeTT ‘Ó*j·TTHê? nì Á|üX¯ï\T sê>∑\e⁄.
C≤„qeTTq≈£î ej·TdüT‡≈£î dü+ã+<ÛäeTT Ò<äT. @ ej·TdüT‡˝À nsTTHê
<Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó*j·Te#·TÃqT. C≤„qeTT‘√ ˙ J$‘·eTT˝À »s¡T>∑T
düeTdü \≈£î |ü]cÕÿs¡eTT <=s¡T≈£îqT. Á|üdüTÔ‘·eTT ˙ J$‘·eTT˝À ˇø£
dü+|òüT≥q »]–q~. e⁄ Vü≤]»q ≈£î≥T+ãeTT˝À |ü⁄Ϻqyê&Ée⁄. ˝À
m≥Te+Ï #Ó&ÉTuÛ≤eeTT ˝Ò≈£îHêï, ˙ Á|üy˚Tj·TeTT ˝Ò≈£î+&Ü ˙
J$‘·eTT˝ÀìøÏ ˇø£ Áu≤Vü≤àD Åd”Ô e∫à ì*∫b˛sTTq~. ˙ Á|üj·T‘·ïeTT
@MT Ò≈£îHêï ÄyÓTjT MT<ä ÇwüºeTTqT ô|+#·Tø=ì e<ä›≈£î sêe&ÉeTT
»]–q~. ÄyÓT ô|fiflsTTq ‘·sê«‘· |ü~ dü+e‘·‡s¡eTT\T uÛÑs¡Ô‘√ ø±|ü⁄s¡eTT
#dæ ∫es¡≈£î uÛÑs¡ÔqT e<ä*ydæ ˙ e<ä›≈£î e∫Ãq~. ÄyÓT≈£î dü+‘·‹ Ò<äT
ø±e⁄q uÛÑs¡Ô ≈£L&Ü ÄyÓTqT >∑T]+∫ |üϺ+#·Tø√≈£î+&Ü e<ä*y˚XÊ&ÉT.
ÄyÓT e<ä›≈£î e∫à <ë<ë|ü⁄ ◊<äT dü+e‘·‡s¡eTT\sTTq~. Ç|ü&ÉT ÄyÓT
>∑s¡“¤eTT <Ûä]+∫ @&ÉT HÓ\\T>± j·TTqï~. Ç≥Te+Ï |ü]dæú‹˝À ÄyÓT
uÛÑs¡Ô e∫à ÄyÓTqT ‹]– ‘·qe<ä›πø s¡eTàì |æ\TdüTÔHêï&ÉT. ◊<äT
dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç e<ä›j·TTqï Ä Áu≤Vü≤àD Åd”Ô ªªHê uÛÑs¡Ô |æ\TdüTÔHêï&ÉT
HqT nø£ÿ&çøÏ b˛yê˝≤ Òø£ Çø£ÿ& ñ+&Ü˝≤?μμ nì ìqTï dü\Vü‰ n&ç–+~.
Ä e÷≥≈£î ˙e⁄ m≥÷ düe÷<ÛëqeTT #Ó|üŒ˝Òø£ njÓ÷eTj·T dæú‹˝À
|ü&çb˛j·÷e⁄. @MT ns¡úeTTø±ì dæú‹˝À ˙e⁄+&çb˛j·÷e⁄. Á|ü|ü+#·
Ø‘ê´ m≥÷ ‘˚\TÃø√˝Òì Ç≥Te+Ï düeTdü´\T eTìwæ J$‘·eTT˝À
nHø£eTT e#·TÃ#·T+&ÉTqT. á $<ÛäyÓTÆq düeTdü \‘√ eTìwæ e÷qdæø£
e´<∏ä≈£î >∑T]jÓÆTb˛>∑\&ÉT. e÷qdæø£ u≤<Ûä≈£î ãj·TÏ Wwü<ÛäeTT\T
|üìøÏsêe⁄. n+<äTe\q eTìwæ e÷qdæø£ u≤<ÛäqT+&ç ãj·T≥|ü&Ü\+fÒ
n‘·ìøÏ <Ó’eC≤„qyT Wwü<ÛäeTT>± |üì #j·TTqT. n+<äTe\q eTT+<äT ˙
düeTdü qT |ü]cÕÿs¡eTT #düTø=qT≥≈£î <Ó’eC≤„qeTTqT ‘·|üŒø£ ‘Ó\TdüTø√!
CÀ´‹wü XÊÅdüÔeTT Á|üø±s¡eTT ˙e⁄ ˙ J$‘·eTT˝À <äj·÷´\ #‘·
|”&ç+|üã&ÉT#·THêïe⁄. >∑‘·eTT˝À <äj·÷´\#˚‘· mH√ï u≤<Ûä\qT
nqTuÛÑ$+#êe⁄. »s¡T>∑uÀe⁄ ø±\eTT˝À ≈£L&Ü yêÏ #‘· mH√ï u≤<Ûä\T
nqTuÛÑ$+#·e\dæ j·TTqï~. Ä u≤<Ûä\qT+&ç ‘·|æŒ+#·Tø√yê\+fÒ ø£s¡à\qT
ø±\Tà C≤„qeTqT n–ï ˙ <ä>∑Zs¡T+&Ü*. C≤„Hê–ï ˙e<ä› ñqï|ü&ÉT
nqTuÛÑ$+#·e\dæq ø£s¡à\qT+&ç ãj·T≥|ü&Ée#·TÃqT. C≤„Hê–ï e\q
ø£s¡à\qT ø±\TÃø√e#·TÃqT. J$‘·eTT˝À m+‘√e÷s¡TŒqT ‘Ó#·TÃ
C≤„qeTTqT, eTìwæ jÓTTø£ÿ ø£s¡à\qT ø±*Ãy˚j·TT C≤„qeTTqT,
Á|ü|ü+#·eTT˝À n+<ä]ø° düe÷qeTT>± n+<äTu≤≥T˝Àj·TTqï C≤„qeTTqT,
nìï eT‘·eTT\˝À πøXøÏÔ >∑\<Ó’ ø£s¡à\qT Ò≈£î+&Ü #j·TT C≤„qeTTqT,
˙e⁄ Ç|üŒÏqT+&ç ‘Ó\TdüTø√. Á|ü|ü+#·eTT˝À <Ó’eC≤„qeTqT eTTdüT>∑T˝À
nHø£ C≤„qeTT\T >∑\e⁄. yêÏì #·÷∫ yêÏ CÀ*øÏ b˛≈£î+&Ü ndü\sTTq
C≤„qeTTqT >∑T¬sÔ]– <ëìì ‘Ó\TdüTø=qT≥≈£î Á|üj·T‹ï+#·TeTT.
H&ÉT e⁄ C≤„qeTTqT ‘Ó\TdüT≈£î+≤qì nqT≈£îHêï @~ ì»yÓTÆq
C≤„qeTì ‘Ó*j·Tø£ XøÏÔ Òì C≤„qeTT\qT, n–ïø±ì C≤„qeTT\qT eTìwæ
ÄÁXsTT+#·T#·THêï&ÉT. n≥Te+Ï C≤„qeTT\qT ÄÁXsTT+#·T≥ e\q
eTìwæyÓ+≥ e∫Ãj·TTqï ø£s¡à b˛<äT. Áø=‘·Ô>±e#·Tà ø£s¡à sêø£e÷q<äT.
n≥Te+Ï C≤„qeTT\‘√ m≥Te+Ï Á|üjÓ÷»qeTT ñ+&É<äT. n+<äTe\q
Á|üdüTÔ‘· ø±\eTT˝À n#·\eT˙, ≈£îe÷] düe÷»eT˙, XÊ«düMT<ä
<Ûë´düj·T˙, yÓ’wüíeeT˙, XË’eeT˙ |æ\Teã&˚ yê] #Ó+‘· #˚] m+‘·
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK47 48
J$‘·eTT˝À ñqï ø£s¡à b˛yê\+fÒ, J$‘·eTT˝À e÷s¡TŒsêyê\+fÒ
eTT+<äT <Ó’eC≤„qeTTqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√. nsTT‘˚ ˙≈£î ø=ìï
nqTe÷qeTT\T Á|üXï\ s¡÷|üeTT˝Àe∫à <ë<ë|ü⁄ 50 dü+e‘·‡s¡eTT\
ej·TdüT‡˝À Hê≈£î C≤„qeTT ‘Ó*j·TTHê? nì Á|üX¯ï\T sê>∑\e⁄.
C≤„qeTTq≈£î ej·TdüT‡≈£î dü+ã+<ÛäeTT Ò<äT. @ ej·TdüT‡˝À nsTTHê
<Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó*j·Te#·TÃqT. C≤„qeTT‘√ ˙ J$‘·eTT˝À »s¡T>∑T
düeTdü \≈£î |ü]cÕÿs¡eTT <=s¡T≈£îqT. Á|üdüTÔ‘·eTT ˙ J$‘·eTT˝À ˇø£
dü+|òüT≥q »]–q~. e⁄ Vü≤]»q ≈£î≥T+ãeTT˝À |ü⁄Ϻqyê&Ée⁄. ˝À
m≥Te+Ï #Ó&ÉTuÛ≤eeTT ˝Ò≈£îHêï, ˙ Á|üy˚Tj·TeTT ˝Ò≈£î+&Ü ˙
J$‘·eTT˝ÀìøÏ ˇø£ Áu≤Vü≤àD Åd”Ô e∫à ì*∫b˛sTTq~. ˙ Á|üj·T‘·ïeTT
@MT Ò≈£îHêï ÄyÓTjT MT<ä ÇwüºeTTqT ô|+#·Tø=ì e<ä›≈£î sêe&ÉeTT
»]–q~. ÄyÓT ô|fiflsTTq ‘·sê«‘· |ü~ dü+e‘·‡s¡eTT\T uÛÑs¡Ô‘√ ø±|ü⁄s¡eTT
#dæ ∫es¡≈£î uÛÑs¡ÔqT e<ä*ydæ ˙ e<ä›≈£î e∫Ãq~. ÄyÓT≈£î dü+‘·‹ Ò<äT
ø±e⁄q uÛÑs¡Ô ≈£L&Ü ÄyÓTqT >∑T]+∫ |üϺ+#·Tø√≈£î+&Ü e<ä*y˚XÊ&ÉT.
ÄyÓT e<ä›≈£î e∫à <ë<ë|ü⁄ ◊<äT dü+e‘·‡s¡eTT\sTTq~. Ç|ü&ÉT ÄyÓT
>∑s¡“¤eTT <Ûä]+∫ @&ÉT HÓ\\T>± j·TTqï~. Ç≥Te+Ï |ü]dæú‹˝À ÄyÓT
uÛÑs¡Ô e∫à ÄyÓTqT ‹]– ‘·qe<ä›πø s¡eTàì |æ\TdüTÔHêï&ÉT. ◊<äT
dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç e<ä›j·TTqï Ä Áu≤Vü≤àD Åd”Ô ªªHê uÛÑs¡Ô |æ\TdüTÔHêï&ÉT
HqT nø£ÿ&çøÏ b˛yê˝≤ Òø£ Çø£ÿ& ñ+&Ü˝≤?μμ nì ìqTï dü\Vü‰ n&ç–+~.
Ä e÷≥≈£î ˙e⁄ m≥÷ düe÷<ÛëqeTT #Ó|üŒ˝Òø£ njÓ÷eTj·T dæú‹˝À
|ü&çb˛j·÷e⁄. @MT ns¡úeTTø±ì dæú‹˝À ˙e⁄+&çb˛j·÷e⁄. Á|ü|ü+#·
Ø‘ê´ m≥÷ ‘˚\TÃø√˝Òì Ç≥Te+Ï düeTdü´\T eTìwæ J$‘·eTT˝À
nHø£eTT e#·TÃ#·T+&ÉTqT. á $<ÛäyÓTÆq düeTdü \‘√ eTìwæ e÷qdæø£
e´<∏ä≈£î >∑T]jÓÆTb˛>∑\&ÉT. e÷qdæø£ u≤<Ûä≈£î ãj·TÏ Wwü<ÛäeTT\T
|üìøÏsêe⁄. n+<äTe\q eTìwæ e÷qdæø£ u≤<ÛäqT+&ç ãj·T≥|ü&Ü\+fÒ
n‘·ìøÏ <Ó’eC≤„qyT Wwü<ÛäeTT>± |üì #j·TTqT. n+<äTe\q eTT+<äT ˙
düeTdü qT |ü]cÕÿs¡eTT #düTø=qT≥≈£î <Ó’eC≤„qeTTqT ‘·|üŒø£ ‘Ó\TdüTø√!
CÀ´‹wü XÊÅdüÔeTT Á|üø±s¡eTT ˙e⁄ ˙ J$‘·eTT˝À <äj·÷´\ #‘·
|”&ç+|üã&ÉT#·THêïe⁄. >∑‘·eTT˝À <äj·÷´\#˚‘· mH√ï u≤<Ûä\qT
nqTuÛÑ$+#êe⁄. »s¡T>∑uÀe⁄ ø±\eTT˝À ≈£L&Ü yêÏ #‘· mH√ï u≤<Ûä\T
nqTuÛÑ$+#·e\dæ j·TTqï~. Ä u≤<Ûä\qT+&ç ‘·|æŒ+#·Tø√yê\+fÒ ø£s¡à\qT
ø±\Tà C≤„qeTqT n–ï ˙ <ä>∑Zs¡T+&Ü*. C≤„Hê–ï ˙e<ä› ñqï|ü&ÉT
nqTuÛÑ$+#·e\dæq ø£s¡à\qT+&ç ãj·T≥|ü&Ée#·TÃqT. C≤„Hê–ï e\q
ø£s¡à\qT ø±\TÃø√e#·TÃqT. J$‘·eTT˝À m+‘√e÷s¡TŒqT ‘Ó#·TÃ
C≤„qeTTqT, eTìwæ jÓTTø£ÿ ø£s¡à\qT ø±*Ãy˚j·TT C≤„qeTTqT,
Á|ü|ü+#·eTT˝À n+<ä]ø° düe÷qeTT>± n+<äTu≤≥T˝Àj·TTqï C≤„qeTTqT,
nìï eT‘·eTT\˝À πøXøÏÔ >∑\<Ó’ ø£s¡à\qT Ò≈£î+&Ü #j·TT C≤„qeTTqT,
˙e⁄ Ç|üŒÏqT+&ç ‘Ó\TdüTø√. Á|ü|ü+#·eTT˝À <Ó’eC≤„qeTqT eTTdüT>∑T˝À
nHø£ C≤„qeTT\T >∑\e⁄. yêÏì #·÷∫ yêÏ CÀ*øÏ b˛≈£î+&Ü ndü\sTTq
C≤„qeTTqT >∑T¬sÔ]– <ëìì ‘Ó\TdüTø=qT≥≈£î Á|üj·T‹ï+#·TeTT.
H&ÉT e⁄ C≤„qeTTqT ‘Ó\TdüT≈£î+≤qì nqT≈£îHêï @~ ì»yÓTÆq
C≤„qeTì ‘Ó*j·Tø£ XøÏÔ Òì C≤„qeTT\qT, n–ïø±ì C≤„qeTT\qT eTìwæ
ÄÁXsTT+#·T#·THêï&ÉT. n≥Te+Ï C≤„qeTT\qT ÄÁXsTT+#·T≥ e\q
eTìwæyÓ+≥ e∫Ãj·TTqï ø£s¡à b˛<äT. Áø=‘·Ô>±e#·Tà ø£s¡à sêø£e÷q<äT.
n≥Te+Ï C≤„qeTT\‘√ m≥Te+Ï Á|üjÓ÷»qeTT ñ+&É<äT. n+<äTe\q
Á|üdüTÔ‘· ø±\eTT˝À n#·\eT˙, ≈£îe÷] düe÷»eT˙, XÊ«düMT<ä
<Ûë´düj·T˙, yÓ’wüíeeT˙, XË’eeT˙ |æ\Teã&˚ yê] #Ó+‘· #˚] m+‘·
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK49 50
Á|üuÛÑT‘·« Vü≤√<ë ø£*–j·TTHêïs¡T. MTs¡T sê»ø°j·TeTT˝ÀìøÏ sêyê\qT
ø=qï|üŒÏqT+&ç #dæq ø±s¡ eTT\ìïj·T÷ #Ó&ÉT >∑TDeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï
#Ó&ÉT ø±s¡ eTT Ò >∑\e⁄.
sê»ø°j·T uÛÑ$wü ‘·TÔ ø=s¡≈£î ˙e⁄ #˚dæq |üqT\ìïj·T÷ |üP]Ô
<Ûë´dü ø£*–, |üP]Ô ãT~∆‘√ j·TTøÏÔ>± #j·T&ÉyÓTÆq~. nsTT‘ Á|ü‹ |üì
yÓqTø£ ˙e⁄ ˙eqTø=qï sê»ø°j·TeTT˝À ø=+‘· m<äT>∑T‘·÷ e#êÃe⁄.
˙e⁄ #dæq$ ˙ n_Ûeè~∆πø nsTTHê, n$ n˙ï eT+∫ >∑TDeTT\‘√
#dæq$ ø±e⁄. n˙ï #Ó&ÉT >∑TDeTT\‘√ #dæqy ñHêïsTT. me]ø£sTTHê
ˇø£ ø±s¡ eTTqT #j·TTq|ü&ÉT ‘·q ñ<›X´eTT MT<äH <Ûë´dü ñ+≥T+~
>±˙ ‘êqT #j·TT|üì #Ó&ÉT<ë, eT+∫<ë nì mes¡÷ #·÷&És¡T. me]
…ø£ÿ˝À yês¡T #j·TT |üì eT+∫>±H ø£ì|æ+#·T#·T+&ÉTqT. ˙ …ø£ÿ˝À
˙e⁄ #dæq~ ˙≈£î eT+∫<. <ëì |òü*‘·eTT>± sê»ø°j·TeTT˝À ˙e⁄
m<äT>∑T#·÷ e#êÃe⁄. sê»ø°j·T s¡+>∑eTT˝À ˙e⁄ n_Ûeè~∆ #Ó+~q≥T¢
˙≈£î ns¡úeTsTTq~. <ëì |òü*‘·eTT>± H˚&ÉT n~Ûø±s¡ bÕغ˝À ˇø£
Hêj·T≈£î&ÉT>±j·TT+≥÷, Á|üuÛÑT‘·« bÕ\q˝À ˇø£ Vü≤√<ë ø£*Zq |ü<ä$˝À
j·TTHêïe⁄.
˙e⁄ #dæq Á|ü‹ |üì yÓqTø£ ¬s+&ÉT |òü*‘·eTT\THêïj·Tì ˙≈£î
‘Ó*j·T<äT. ˙≈£î ‘Ó*dæq~ ˇø£ |òü*‘·eTT e÷Á‘·yT. n~ ø£ì|æ+#
|òü*‘·eTT. ˙e⁄ #˚dæq |üqT\≈£î ˙e⁄ sê»ø°j·TeTT>± m~–Hêqì
e÷Á‘·eTT ˙≈£î ‘Ó\TdüT. n< ˙≈£î ‘Ó*dæq |òü*‘·eTT. nsTT‘ ˙≈£î
ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü, @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ø£+ÏøÏ ø£q|üsêì |òü*‘·eTT
≈£L&Ü ø£Ï e∫Ãj·TTqï<äì ≈£î ‘Ó*j·T<äT. ø£+ÏøÏ ø£ì|æ+# |òü*‘·eTT
@ s¡÷|üeTT˝À nsTTHê ñ+&Ée#·TÃqT. n~ ˙≈£î sê»ø°j·TeTT>±H
C≤„qeTTqT ‘Ó*dæHê Á|üjÓ÷»qeTT+&É<äT. n+<äTe\q ø£s¡à\qT <äVæ≤+#·T
X¯øÏÔ>∑\ Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÀ<Ûä\qT ‘Ó*dæ Ä#·]+#·>∑*–‘˚, ˙ ø£s¡à\T
ø±*b˛e⁄qT. nqTuÛÑ$+#˚ ø£s¡à≈£L&Ü eT<Ûä´˝À yÓ’<=\– b˛e⁄qT.
n+<äTe\q ÁX‚jÓ÷_Û ≤wæ>± HqT #Ó|üq<eTq>±! e⁄ Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·
C≤„qeTTqT ‘Ó\TdüTø√! eT÷&ÉT >∑TDeTT\ ø£s¡à\qT+&ç ãj·T≥|ü&çb˛!!
ø£s¡à\≈£î <äe⁄«>±j·TT+&ÉT, Å‘Ó’‘· C≤„qeTTq≈£î <ë|ü⁄>±j·TT+&ÉT!!!
Ç≥T¢
MT ÁX‚jÓ÷_Û ≤wæ
Ä#ês¡ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
¬s+&Ée ÒK
|üÁuÛÑT‘·« bÕ\≈£îìøÏ...
>ös¡e˙j·TT˝sTTq P.K. sêe⁄>±]øÏ Áyêj·TT ñ‘·Ôs¡eTT @eTq>±!
MTs¡T sêe⁄>±s¡T nqT ù|s¡T‘√j·TTHêï $TeTTà\qT n+<äs¡÷ ¬s&ç¶>±s¡T
nì |æ\TkÕÔs¡T. MT ì»yÓTÆq ù|s¡T bÕ&ÉT≈£î+≤¬s&ç¶>±s¡T. MTø£T HqT
Áyêj·TT ÒK MT˝À e÷s¡TŒqT ‘ÓdüTÔ+<äì qeTTà#·THêïqT, e÷s¡TŒ ‘yê\ì
ø√s¡Tø=+≥THêïqT. MTs¡T ∫qï|üŒÏ qT+&ç Hêj·Tø£‘·« \ø£åDeTT\T
ø£*–j·TTqï e÷≥ yêdüÔeyT nsTTHê, <ëì‘√bÕ≥T Äs¡T #Ó&ÉT >∑TDeTT\T
n+<ä]ø£+fÒ m≈£îÿe>± ø£*–j·TTHêïs¡T. MTs¡T ø=ìï dü+e‘·‡s¡eTT\T>±
sê»ø°j·TeTT˝À @<√ ø£ bÕÁ‘· b˛wæ+∫Hê MTs¡T Hêj·T≈£îì>±H $T–*
j·TT+&Ó&çyês¡T. <ë<ë|ü⁄ MT ej·TdüT‡ j·÷uÛ…’ dü+e‘·‡s¡eTT\T >∑&É∫
b˛sTTq ‘·sê«‘· Ç|ü&ç|ü& Á|üuÛÑT‘·«eTT˝À bÕ\≈£îì>± mqTïø√ã&çHês¡T.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK49 50
Á|üuÛÑT‘·« Vü≤√<ë ø£*–j·TTHêïs¡T. MTs¡T sê»ø°j·TeTT˝ÀìøÏ sêyê\qT
ø=qï|üŒÏqT+&ç #dæq ø±s¡ eTT\ìïj·T÷ #Ó&ÉT >∑TDeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï
#Ó&ÉT ø±s¡ eTT Ò >∑\e⁄.
sê»ø°j·T uÛÑ$wü ‘·TÔ ø=s¡≈£î ˙e⁄ #˚dæq |üqT\ìïj·T÷ |üP]Ô
<Ûë´dü ø£*–, |üP]Ô ãT~∆‘√ j·TTøÏÔ>± #j·T&ÉyÓTÆq~. nsTT‘ Á|ü‹ |üì
yÓqTø£ ˙e⁄ ˙eqTø=qï sê»ø°j·TeTT˝À ø=+‘· m<äT>∑T‘·÷ e#êÃe⁄.
˙e⁄ #dæq$ ˙ n_Ûeè~∆πø nsTTHê, n$ n˙ï eT+∫ >∑TDeTT\‘√
#dæq$ ø±e⁄. n˙ï #Ó&ÉT >∑TDeTT\‘√ #dæqy ñHêïsTT. me]ø£sTTHê
ˇø£ ø±s¡ eTTqT #j·TTq|ü&ÉT ‘·q ñ<›X´eTT MT<äH <Ûë´dü ñ+≥T+~
>±˙ ‘êqT #j·TT|üì #Ó&ÉT<ë, eT+∫<ë nì mes¡÷ #·÷&És¡T. me]
…ø£ÿ˝À yês¡T #j·TT |üì eT+∫>±H ø£ì|æ+#·T#·T+&ÉTqT. ˙ …ø£ÿ˝À
˙e⁄ #dæq~ ˙≈£î eT+∫<. <ëì |òü*‘·eTT>± sê»ø°j·TeTT˝À ˙e⁄
m<äT>∑T#·÷ e#êÃe⁄. sê»ø°j·T s¡+>∑eTT˝À ˙e⁄ n_Ûeè~∆ #Ó+~q≥T¢
˙≈£î ns¡úeTsTTq~. <ëì |òü*‘·eTT>± H˚&ÉT n~Ûø±s¡ bÕغ˝À ˇø£
Hêj·T≈£î&ÉT>±j·TT+≥÷, Á|üuÛÑT‘·« bÕ\q˝À ˇø£ Vü≤√<ë ø£*Zq |ü<ä$˝À
j·TTHêïe⁄.
˙e⁄ #dæq Á|ü‹ |üì yÓqTø£ ¬s+&ÉT |òü*‘·eTT\THêïj·Tì ˙≈£î
‘Ó*j·T<äT. ˙≈£î ‘Ó*dæq~ ˇø£ |òü*‘·eTT e÷Á‘·yT. n~ ø£ì|æ+#
|òü*‘·eTT. ˙e⁄ #˚dæq |üqT\≈£î ˙e⁄ sê»ø°j·TeTT>± m~–Hêqì
e÷Á‘·eTT ˙≈£î ‘Ó\TdüT. n< ˙≈£î ‘Ó*dæq |òü*‘·eTT. nsTT‘ ˙≈£î
ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü, @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ø£+ÏøÏ ø£q|üsêì |òü*‘·eTT
≈£L&Ü ø£Ï e∫Ãj·TTqï<äì ≈£î ‘Ó*j·T<äT. ø£+ÏøÏ ø£ì|æ+# |òü*‘·eTT
@ s¡÷|üeTT˝À nsTTHê ñ+&Ée#·TÃqT. n~ ˙≈£î sê»ø°j·TeTT>±H
C≤„qeTTqT ‘Ó*dæHê Á|üjÓ÷»qeTT+&É<äT. n+<äTe\q ø£s¡à\qT <äVæ≤+#·T
X¯øÏÔ>∑\ Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÀ<Ûä\qT ‘Ó*dæ Ä#·]+#·>∑*–‘˚, ˙ ø£s¡à\T
ø±*b˛e⁄qT. nqTuÛÑ$+#˚ ø£s¡à≈£L&Ü eT<Ûä´˝À yÓ’<=\– b˛e⁄qT.
n+<äTe\q ÁX‚jÓ÷_Û ≤wæ>± HqT #Ó|üq<eTq>±! e⁄ Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·
C≤„qeTTqT ‘Ó\TdüTø√! eT÷&ÉT >∑TDeTT\ ø£s¡à\qT+&ç ãj·T≥|ü&çb˛!!
ø£s¡à\≈£î <äe⁄«>±j·TT+&ÉT, Å‘Ó’‘· C≤„qeTTq≈£î <ë|ü⁄>±j·TT+&ÉT!!!
Ç≥T¢
MT ÁX‚jÓ÷_Û ≤wæ
Ä#ês¡ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
¬s+&Ée ÒK
|üÁuÛÑT‘·« bÕ\≈£îìøÏ...
>ös¡e˙j·TT˝sTTq P.K. sêe⁄>±]øÏ Áyêj·TT ñ‘·Ôs¡eTT @eTq>±!
MTs¡T sêe⁄>±s¡T nqT ù|s¡T‘√j·TTHêï $TeTTà\qT n+<äs¡÷ ¬s&ç¶>±s¡T
nì |æ\TkÕÔs¡T. MT ì»yÓTÆq ù|s¡T bÕ&ÉT≈£î+≤¬s&ç¶>±s¡T. MTø£T HqT
Áyêj·TT ÒK MT˝À e÷s¡TŒqT ‘ÓdüTÔ+<äì qeTTà#·THêïqT, e÷s¡TŒ ‘yê\ì
ø√s¡Tø=+≥THêïqT. MTs¡T ∫qï|üŒÏ qT+&ç Hêj·Tø£‘·« \ø£åDeTT\T
ø£*–j·TTqï e÷≥ yêdüÔeyT nsTTHê, <ëì‘√bÕ≥T Äs¡T #Ó&ÉT >∑TDeTT\T
n+<ä]ø£+fÒ m≈£îÿe>± ø£*–j·TTHêïs¡T. MTs¡T ø=ìï dü+e‘·‡s¡eTT\T>±
sê»ø°j·TeTT˝À @<√ ø£ bÕÁ‘· b˛wæ+∫Hê MTs¡T Hêj·T≈£îì>±H $T–*
j·TT+&Ó&çyês¡T. <ë<ë|ü⁄ MT ej·TdüT‡ j·÷uÛ…’ dü+e‘·‡s¡eTT\T >∑&É∫
b˛sTTq ‘·sê«‘· Ç|ü&ç|ü& Á|üuÛÑT‘·«eTT˝À bÕ\≈£îì>± mqTïø√ã&çHês¡T.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK51 52
m≈£îÿe »]–+~. ø£+ÏøÏ ø£ì|æ+#·ì |òü*‘·eTT e÷Á‘·eTT ªbÕ|üeTT
eT]j·TT |ü⁄D´eTTμ nqT ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\T>± e∫Ãj·TT+&ÉTqT. nsTT‘
#˚dæq |üì eT+∫<Ó’j·TTqï|ü&ÉT nq>±! Äs¡T eT+∫ >∑TDeTT\‘√
#dæj·TT+fÒ, yêÏ e\q |ü⁄D´eTT e#·TÃqT. n≥T¢ø±ø£ ˙e⁄ #dæq~
Äs¡T #Ó&ÉT >∑TDeTT\ |üqT˝Ò nsTTq+<äTq ˙≈£î e∫Ãq~ yÓTT‘·ÔeTT
bÕ|üyT nì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. bÕ|üeTT eT]j·TT |ü⁄D´eTT\qT ¬s+&çÏ
ø£*|æ ªø£s¡àμ nì n+≥THêïeTT. ø±s¡ eTT\ e\q bÕ|üø£s¡àjT m≈£îÿe
e∫Ãq~. e∫Ãq ø£s¡à ˙ ‘·\˝Àì ø£s¡à#·Áø£eTT˝À qyÓ÷<Ó’ ì*∫b˛e⁄
#·Tqï~. á J$‘·eTT˝À e∫Ãq ø£s¡à ‘·sê«‘· »qà\˝À nqTuÛÑyêìøÏ
e#·TÃqT. ø±e⁄q Ç|ü&ÉT yTeTT #Ó|æŒHê me]ø° ns¡úeTT ø±<äT.
˙e⁄ #dæq bÕ|üeTT\T ˙≈£î ns¡úeT>∑T≥≈£î ¬s+&ÉT Òø£ eT÷&ÉT
dü+|òüT≥q\qT $e]kÕÔqT #·÷&ÉT. ˙e⁄ sê»ø°j·TeTT˝À m<ä>±\qT
ø=Hêïe⁄. <ëìø=s¡≈£î mH√ï #j·Tsêì |üqT\qT #XÊe⁄. Á|ü|ü+#·
dü+ã+<Ûä bÕ|üeTT\qT #ùdÔ n$ ˇø£e÷s¡T nqTuÛÑ$ùdÔ nsTTb˛e⁄qT.
Òø£ <e⁄ìï ÄÁXsTT+∫Hê, <Ó’eC≤„qeTTqT ÄÁXsTT+∫Hê Ä bÕ|üeTT\qT
nqTuÛÑ$+#·≈£î+&Ü ø£å$T+#·ã&ÉTqT. nsTT‘ <e⁄ìøÏ>±˙, C≤„qeTTq≈£î
>±˙ e´‹πsKeTT>± #˚dæq bÕ|üeTT\T ˇø£e÷s¡T nqTuÛÑ$+∫Hê
nsTTb˛e⁄. n$ ì‘· eTT bÕ|üeTT …’ düJeeTT>± ¬s+&ÉT j·TT>∑eTT\
|üs¡ +‘·eTT nqTuÛÑyêìøÏ e#·TÃ#·THj·TT+&ÉTqT. n≥Te+Ï bÕ|üeTT\T
<e⁄ì e\q>±˙, <e⁄ì C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TT≥ e\q>±˙ (ÄÁXsTT+#·T≥
e\q>±˙) ø£å$T+#·ã&Ée⁄. yêÏì ªø£å$T+#·ã&Éì bÕ|üeTT\Tμ nì
n+≤eTT. ˙e⁄ ˙ J$‘·eTT˝À n≥Te+Ï ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT\T
#XÊe⁄. HqT Ç|ü&ÉT ˙≈£î ÒK Áyêj·TT≥ <ë«sê nsTTHê Ç+ø±
n≥Te+Ï ø±s¡´eTT\qT #˚j·T≈£î+&Ü e÷s¡TŒ #Ó+<ä>∑\eì
nqT≈£î+≥THêïqT.
J$‘·eTT˝À <Ó’eC≤„qeTT MT<ä <äèwæ ‘·|üŒ Á|ü|ü+#· C≤„qeTT
MT<ä @e÷Á‘·eTT <Ûë´dü Òì ˇø£ C≤„ì $wüj·TeTT˝À ˙e⁄ ˙ sê»ø°j·T
kÕ«s¡úeTT ø=s¡≈£î nqT∫‘·eTT>± Á|üe]Ô+#êe⁄. <Ó’eC≤„qeTTqT
nqTdü]+#·T#·÷, Ç‘·s¡T\≈£î ≈£L&Ü <Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó\T|ü⁄#·÷
Á|ü»\q+<ä]˙ <Ó’eC≤„qT\T>± e÷sêÃ\ì ì‘· eTT Á|üj·T‘·ïeTT #j·TT
ˇø£ C≤„ìì #·÷∫ ˙e⁄ zs¡« Òø£ ndü÷j·T >∑TDeTT‘√ Á|üe]Ô+#êe⁄.
Äj·Tq e<ä›≈£î m+<äs√ C≤„q õC≤„düT\T C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TT≥≈£î e#·TÃ
#·T+&É>±, <ëìì #·÷∫ n‘·qT »qeTT\qT Äø£]¸+#·T#·THêï&É , n‘·qT
≈£L&Ü ‘·qe˝… sê»ø°j·TeTT˝À m<ä>±\qT≈£îHêï&É˙ nqedüs¡eTT>±
Væ≤+#·Tø=Hêïe⁄. Äj·Tqe<ä›≈£î Á|ü»\T C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TT≥≈£î
e÷Á‘·yT edüTÔHêïs¡ì nqTø√≈£î+&Ü ‘·qe … sê»ø°j·TeTT˝À b˛e⁄≥≈£î
n‘·ìì Hêj·T≈£îì>± #düTø=Hêïs¡ì nqTø=Hêïe⁄. <Ó’eC≤„qeTTqT #Ó|ü
Äj·Tq ñ<˚›X¯´eTTqT ‘Ó*j·Tø£, meì ∫+‘· yêìø£qï≥T¢ ˙e⁄
sê»ø°j·TeTT˝À Hêj·T≈£îì>± m<ä>±\qTø=qï≥T¢ Äj·Tq ≈£L&Ü
Á|üj·T‘·ïeTT #j·TT#·THêï&É , Ä Á|üj·T‘·ïeTT˝À uÛ≤>∑eTT>±H »Hêìï
düMTø£]düTÔHêï&É , n+<äTe\qH Hêe<ä›≈£î sêq+‘· »qeTT n‘·ìe<ä›≈£î
b˛‘·THêïs¡ì nqTø√e&ÉeTT »]–q~. ªª#√s¡T\≈£î #√s¡∫+‘·,
e´_Û#ês¡T\≈£î e´_Û#ês¡∫+‘·μμ nqï≥T¢ ˙e⁄ sê»ø°j·TeTT˝À ∫+‘·
#j·TT#·÷ e … $T>∑‘ê yê]ì Væ≤+#·Tø=Hêïe⁄. <Ó’eC≤„qeTT ø=s¡≈£î
ˇø£#√≥ #s¡T Á|ü»\qT ªsê»ø°j·TeTT ø=s¡≈£îμ nì ˙ ∫+‘· Á|üø±s¡eTT
nqTø=Hêïe⁄.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK51 52
m≈£îÿe »]–+~. ø£+ÏøÏ ø£ì|æ+#·ì |òü*‘·eTT e÷Á‘·eTT ªbÕ|üeTT
eT]j·TT |ü⁄D´eTTμ nqT ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\T>± e∫Ãj·TT+&ÉTqT. nsTT‘
#˚dæq |üì eT+∫<Ó’j·TTqï|ü&ÉT nq>±! Äs¡T eT+∫ >∑TDeTT\‘√
#dæj·TT+fÒ, yêÏ e\q |ü⁄D´eTT e#·TÃqT. n≥T¢ø±ø£ ˙e⁄ #dæq~
Äs¡T #Ó&ÉT >∑TDeTT\ |üqT˝Ò nsTTq+<äTq ˙≈£î e∫Ãq~ yÓTT‘·ÔeTT
bÕ|üyT nì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. bÕ|üeTT eT]j·TT |ü⁄D´eTT\qT ¬s+&çÏ
ø£*|æ ªø£s¡àμ nì n+≥THêïeTT. ø±s¡ eTT\ e\q bÕ|üø£s¡àjT m≈£îÿe
e∫Ãq~. e∫Ãq ø£s¡à ˙ ‘·\˝Àì ø£s¡à#·Áø£eTT˝À qyÓ÷<Ó’ ì*∫b˛e⁄
#·Tqï~. á J$‘·eTT˝À e∫Ãq ø£s¡à ‘·sê«‘· »qà\˝À nqTuÛÑyêìøÏ
e#·TÃqT. ø±e⁄q Ç|ü&ÉT yTeTT #Ó|æŒHê me]ø° ns¡úeTT ø±<äT.
˙e⁄ #dæq bÕ|üeTT\T ˙≈£î ns¡úeT>∑T≥≈£î ¬s+&ÉT Òø£ eT÷&ÉT
dü+|òüT≥q\qT $e]kÕÔqT #·÷&ÉT. ˙e⁄ sê»ø°j·TeTT˝À m<ä>±\qT
ø=Hêïe⁄. <ëìø=s¡≈£î mH√ï #j·Tsêì |üqT\qT #XÊe⁄. Á|ü|ü+#·
dü+ã+<Ûä bÕ|üeTT\qT #ùdÔ n$ ˇø£e÷s¡T nqTuÛÑ$ùdÔ nsTTb˛e⁄qT.
Òø£ <e⁄ìï ÄÁXsTT+∫Hê, <Ó’eC≤„qeTTqT ÄÁXsTT+∫Hê Ä bÕ|üeTT\qT
nqTuÛÑ$+#·≈£î+&Ü ø£å$T+#·ã&ÉTqT. nsTT‘ <e⁄ìøÏ>±˙, C≤„qeTTq≈£î
>±˙ e´‹πsKeTT>± #˚dæq bÕ|üeTT\T ˇø£e÷s¡T nqTuÛÑ$+∫Hê
nsTTb˛e⁄. n$ ì‘· eTT bÕ|üeTT …’ düJeeTT>± ¬s+&ÉT j·TT>∑eTT\
|üs¡ +‘·eTT nqTuÛÑyêìøÏ e#·TÃ#·THj·TT+&ÉTqT. n≥Te+Ï bÕ|üeTT\T
<e⁄ì e\q>±˙, <e⁄ì C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TT≥ e\q>±˙ (ÄÁXsTT+#·T≥
e\q>±˙) ø£å$T+#·ã&Ée⁄. yêÏì ªø£å$T+#·ã&Éì bÕ|üeTT\Tμ nì
n+≤eTT. ˙e⁄ ˙ J$‘·eTT˝À n≥Te+Ï ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT\T
#XÊe⁄. HqT Ç|ü&ÉT ˙≈£î ÒK Áyêj·TT≥ <ë«sê nsTTHê Ç+ø±
n≥Te+Ï ø±s¡´eTT\qT #˚j·T≈£î+&Ü e÷s¡TŒ #Ó+<ä>∑\eì
nqT≈£î+≥THêïqT.
J$‘·eTT˝À <Ó’eC≤„qeTT MT<ä <äèwæ ‘·|üŒ Á|ü|ü+#· C≤„qeTT
MT<ä @e÷Á‘·eTT <Ûë´dü Òì ˇø£ C≤„ì $wüj·TeTT˝À ˙e⁄ ˙ sê»ø°j·T
kÕ«s¡úeTT ø=s¡≈£î nqT∫‘·eTT>± Á|üe]Ô+#êe⁄. <Ó’eC≤„qeTTqT
nqTdü]+#·T#·÷, Ç‘·s¡T\≈£î ≈£L&Ü <Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó\T|ü⁄#·÷
Á|ü»\q+<ä]˙ <Ó’eC≤„qT\T>± e÷sêÃ\ì ì‘· eTT Á|üj·T‘·ïeTT #j·TT
ˇø£ C≤„ìì #·÷∫ ˙e⁄ zs¡« Òø£ ndü÷j·T >∑TDeTT‘√ Á|üe]Ô+#êe⁄.
Äj·Tq e<ä›≈£î m+<äs√ C≤„q õC≤„düT\T C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TT≥≈£î e#·TÃ
#·T+&É>±, <ëìì #·÷∫ n‘·qT »qeTT\qT Äø£]¸+#·T#·THêï&É , n‘·qT
≈£L&Ü ‘·qe˝… sê»ø°j·TeTT˝À m<ä>±\qT≈£îHêï&É˙ nqedüs¡eTT>±
Væ≤+#·Tø=Hêïe⁄. Äj·Tqe<ä›≈£î Á|ü»\T C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TT≥≈£î
e÷Á‘·yT edüTÔHêïs¡ì nqTø√≈£î+&Ü ‘·qe … sê»ø°j·TeTT˝À b˛e⁄≥≈£î
n‘·ìì Hêj·T≈£îì>± #düTø=Hêïs¡ì nqTø=Hêïe⁄. <Ó’eC≤„qeTTqT #Ó|ü
Äj·Tq ñ<˚›X¯´eTTqT ‘Ó*j·Tø£, meì ∫+‘· yêìø£qï≥T¢ ˙e⁄
sê»ø°j·TeTT˝À Hêj·T≈£îì>± m<ä>±\qTø=qï≥T¢ Äj·Tq ≈£L&Ü
Á|üj·T‘·ïeTT #j·TT#·THêï&É , Ä Á|üj·T‘·ïeTT˝À uÛ≤>∑eTT>±H »Hêìï
düMTø£]düTÔHêï&É , n+<äTe\qH Hêe<ä›≈£î sêq+‘· »qeTT n‘·ìe<ä›≈£î
b˛‘·THêïs¡ì nqTø√e&ÉeTT »]–q~. ªª#√s¡T\≈£î #√s¡∫+‘·,
e´_Û#ês¡T\≈£î e´_Û#ês¡∫+‘·μμ nqï≥T¢ ˙e⁄ sê»ø°j·TeTT˝À ∫+‘·
#j·TT#·÷ e … $T>∑‘ê yê]ì Væ≤+#·Tø=Hêïe⁄. <Ó’eC≤„qeTT ø=s¡≈£î
ˇø£#√≥ #s¡T Á|ü»\qT ªsê»ø°j·TeTT ø=s¡≈£îμ nì ˙ ∫+‘· Á|üø±s¡eTT
nqTø=Hêïe⁄.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK53 54
eTìwæ ø£e÷s¡T ‘·|ü&ÉT Ä˝À#·q˝À |ü&çq ‘·sê«‘· ‘·q Ä˝À#·H
düÁø£eTyÓTÆq<äì nqTø=qT#·T+&ÉTqT. n≥Te+≥|ü&ÉT Ç‘·s¡T\T eT+∫
#Ó|æŒHê <ëìì mes¡÷ Á>∑Væ≤+#·s¡T. nìïs¡ø£eTT˝≤ ‘·eT ìs¡íj·Ty˚T
dü‘· yÓTÆq<äì nqTø=qT#·T+<äTs¡T. ˙e⁄ n˝≤π> e÷]b˛j·÷e⁄. ˙
yT\T ø√s¡Tyês¡T ˙ Ä˝À#·q dü]jÓÆTq~ ø±<ä C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T
e´øÏÔì sê»ø°j·T e´øÏÔ>± nqTø√e&ÉeTT bıs¡bÕ≥ì #Ó|æŒHê ˙e⁄ yê]
e÷≥\qT $q Ò<äT. sê»ø°j·TeTT Òì~ n+‘·eT+~ Á|ü‹ ~qeTT
m+<äT≈£î n‘·ì e<ä›≈£î b˛‘ês¡T? nì nqTø=qT#·T+Ï$. Ç≥T¢ ˇø£
<Ó’eC≤„ì MT<ä <äTs¡_ÛÁbÕj·TeTTqT ô|+#·Tø=qï e⁄ @e÷Á‘·eTT eTT+<äT
yÓqTø£ Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T n‘·ì MT~øÏ #Ó&ÉT
Ä˝À#·q\T #˚j·TqT yÓTT<ä\Tô|≤ºe⁄. ndü÷j·T >∑TDeTT‘√ C≤„ìì
m˝≤ <Óã“ rj·÷˝≤! nì #·÷#êe⁄. ô|’øÏ @MT ‘Ó*j·Tì yêì>±, @MT
#j·Tìyêì>± qÏdü÷Ô À˝À|ü\ C≤„ìMT<ä ≈£îÁ≥\T ≈£î‘·+Á‘·eTT\T #j·TqT
yÓTT<ä\Tô|≤ºe⁄. me]ø° @ nqTe÷qeTT sê≈£î+&Ü ˙ ˙#· ÁøÏj·T\T
#j·TqT ÁbÕs¡+_Û+#êe⁄. me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #dæq |üqT\T ¬ø˝≤
‘Ó*XÊsTT? nì ˙≈£î Á|üXï sêe#·TÃqT. s¡Vü≤dü eTT>± >∑eTì+#·T#·÷
yê]e<ä›H HqTHêïqì #ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*j·T<äT. me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
yê]e<ä›H ø±\eTT >∑&ÉT|ü⁄#·THêïqT ø±e⁄q ˙ ˇø£ÿì $wüj·TyT ø±<äT,
#ê˝≤eT+~ s¡Vü≤dü eTT\T Hê≈£î u≤>± ‘Ó*j·TTqT.
˙e<ä›ø£+fÒ m≈£îÿe »qeTT me]e<ä›≈£î #s¡T#·THêïs√ Ä e´øÏÔ
˙≈£î sê»ø°j·T Á|ü‘·´]ú>± e÷s¡Tq˙, n‘·qT sê»ø°j·TeTT˝À e⁄+fÒ
n‘·ì eTT+<äs¡ HqT ì\ã&É Òqì ‘·\∫q e⁄, n‘·ìì @<√ s¡ø£eTT>±
<Óã“rdæ n‘·qT ]˝ÀH Ò≈£î+&Ü b˛e⁄q≥T¢ #düTø√yê\qT≈£îHêïe⁄.
˙e⁄qï#√≥ n‘·qT Ò≈£î+&Ü b˛‘ sê»ø°j·TeTT>± ˙e⁄ düT\uÛÑeTT>±
m<äT>∑e#·TÃqì nqT≈£îHêïe⁄. <ëìøÏ ø±e\dæq Á|üj·T‘·ïeTT\ìïj·T÷
#XÊe⁄. Ç‘·s¡ ∫\¢s¡ eTqTwüß\qT, sö&û\qT Áù|πs|æ+∫ C≤„ìì <Óã“
rj·÷\ì #·÷#êe⁄. <Ó’eC≤„qeTT ‘Ó*dæqyês¡T dü÷ø£åàÁ>±VüQ …’q+<äTq
˙ ≈£îÁ≥\qT ≈£î‘·+Á‘·eTT\qT nø£ÿ&É ˙ ]˝ÀH ñqï C≤„ì Á>∑Væ≤+#·
>∑*>±&ÉT. ‘Ó*$ ‘·≈£îÿe Ä˝À#·q\≈£î, ndü÷j·T |üP]‘· ø±s¡ eTT\≈£î
<ä÷s¡eTT>± ñ+&Ée˝…qì nqTø=Hêï&ÉT. <Ó’eC≤„qeTTqT ø√s¡Tyês¡T
mø£ÿ&ÉT+&çHê ˇø£ÿfÒ nqT ñ<›X´eTT‘√ n‘·qT ˙ Á>±eTeTTqT e<ä*
<ë<ë|ü⁄ ¬s+&ÉTe+<ä\ yÓTÆfifl <ä÷s¡eTTb˛sTT ìyêdüeTT @s¡Œs¡#·Tø=Hêï&ÉT.
nø£ÿ&É ≈£L&Ü n‘·qT Á|ü»\≈£î C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TCÒdü÷Ô <Ó’eùde #düT
ø=HÓ&çyê&ÉT.
˙ kÕúqeTT qT+&ç C≤„ì nsTTq Äj·Tq <ä÷s¡eTT>± b˛e&ÉeTT
˙≈£î dü+‘√wüeTTqT ø£*Z+∫q~. sê»ø°j·TeTT˝À düT\uÛÑeTT>± m<ä>∑
e#·TÃqqTø=Hêïe⁄. n˝≤π> m~>±e⁄. nsTT‘ C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T
C≤„ì nø£ÿ&ÉTHêï ˙e⁄ sê»ø°j·TeTT>± m~π>yêìy! nqedüs¡eTT>± ˙
nqTe÷qeTT ô|qTuÛÑ÷‘·yÓTÆ ìqTï #Ó&ÉT <ë]˝À q&ç|æ+∫q~. ˇø£ <Ó’e
C≤„ìMT<ä ≈£îÁ≥\T #j·T&ÉeTT e\q, Äj·TqqT nqedüs¡eTT>± kÕúq
uÛÑ+>∑eTT #j·TT≥ e\q, Ä ÁbÕ+‘·eTT˝À C≤„qeTT ‘Ó*j·TT õC≤„düT\
ø£+<ä]ø° ˙ #·s¡ e\q C≤„qeTT ‘Ó*j·Tø£b˛e&ÉeTT e\q, Ç≥T¢ C≤„q
$wüj·TeTT˝À #dæq #Ó&ÉT Á|üj·T‘·ïeTT e\q ˙≈£î bÕ|üeTT ø£ì|æ+#·ì
|òü*‘·eTT>± e∫Ãq~. n˝≤ e∫Ãq bÕ|üeTT <e⁄ì C≤„q $wüj·TeTT˝Àì~
nsTTq+<äTq n~ ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT>± e÷]q~. e⁄ sê»ø°j·TeTT>±
á »qà˝À e÷Á‘·eTT ˝≤uÛÑeTT bı+<ä>∑\e⁄. nsTT‘ e∫Ãq bÕ|üeTT
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK53 54
eTìwæ ø£e÷s¡T ‘·|ü&ÉT Ä˝À#·q˝À |ü&çq ‘·sê«‘· ‘·q Ä˝À#·H
düÁø£eTyÓTÆq<äì nqTø=qT#·T+&ÉTqT. n≥Te+≥|ü&ÉT Ç‘·s¡T\T eT+∫
#Ó|æŒHê <ëìì mes¡÷ Á>∑Væ≤+#·s¡T. nìïs¡ø£eTT˝≤ ‘·eT ìs¡íj·Ty˚T
dü‘· yÓTÆq<äì nqTø=qT#·T+<äTs¡T. ˙e⁄ n˝≤π> e÷]b˛j·÷e⁄. ˙
yT\T ø√s¡Tyês¡T ˙ Ä˝À#·q dü]jÓÆTq~ ø±<ä C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T
e´øÏÔì sê»ø°j·T e´øÏÔ>± nqTø√e&ÉeTT bıs¡bÕ≥ì #Ó|æŒHê ˙e⁄ yê]
e÷≥\qT $q Ò<äT. sê»ø°j·TeTT Òì~ n+‘·eT+~ Á|ü‹ ~qeTT
m+<äT≈£î n‘·ì e<ä›≈£î b˛‘ês¡T? nì nqTø=qT#·T+Ï$. Ç≥T¢ ˇø£
<Ó’eC≤„ì MT<ä <äTs¡_ÛÁbÕj·TeTTqT ô|+#·Tø=qï e⁄ @e÷Á‘·eTT eTT+<äT
yÓqTø£ Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T n‘·ì MT~øÏ #Ó&ÉT
Ä˝À#·q\T #˚j·TqT yÓTT<ä\Tô|≤ºe⁄. ndü÷j·T >∑TDeTT‘√ C≤„ìì
m˝≤ <Óã“ rj·÷˝≤! nì #·÷#êe⁄. ô|’øÏ @MT ‘Ó*j·Tì yêì>±, @MT
#j·Tìyêì>± qÏdü÷Ô À˝À|ü\ C≤„ìMT<ä ≈£îÁ≥\T ≈£î‘·+Á‘·eTT\T #j·TqT
yÓTT<ä\Tô|≤ºe⁄. me]ø° @ nqTe÷qeTT sê≈£î+&Ü ˙ ˙#· ÁøÏj·T\T
#j·TqT ÁbÕs¡+_Û+#êe⁄. me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #dæq |üqT\T ¬ø˝≤
‘Ó*XÊsTT? nì ˙≈£î Á|üXï sêe#·TÃqT. s¡Vü≤dü eTT>± >∑eTì+#·T#·÷
yê]e<ä›H HqTHêïqì #ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*j·T<äT. me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
yê]e<ä›H ø±\eTT >∑&ÉT|ü⁄#·THêïqT ø±e⁄q ˙ ˇø£ÿì $wüj·TyT ø±<äT,
#ê˝≤eT+~ s¡Vü≤dü eTT\T Hê≈£î u≤>± ‘Ó*j·TTqT.
˙e<ä›ø£+fÒ m≈£îÿe »qeTT me]e<ä›≈£î #s¡T#·THêïs√ Ä e´øÏÔ
˙≈£î sê»ø°j·T Á|ü‘·´]ú>± e÷s¡Tq˙, n‘·qT sê»ø°j·TeTT˝À e⁄+fÒ
n‘·ì eTT+<äs¡ HqT ì\ã&É Òqì ‘·\∫q e⁄, n‘·ìì @<√ s¡ø£eTT>±
<Óã“rdæ n‘·qT ]˝ÀH Ò≈£î+&Ü b˛e⁄q≥T¢ #düTø√yê\qT≈£îHêïe⁄.
˙e⁄qï#√≥ n‘·qT Ò≈£î+&Ü b˛‘ sê»ø°j·TeTT>± ˙e⁄ düT\uÛÑeTT>±
m<äT>∑e#·TÃqì nqT≈£îHêïe⁄. <ëìøÏ ø±e\dæq Á|üj·T‘·ïeTT\ìïj·T÷
#XÊe⁄. Ç‘·s¡ ∫\¢s¡ eTqTwüß\qT, sö&û\qT Áù|πs|æ+∫ C≤„ìì <Óã“
rj·÷\ì #·÷#êe⁄. <Ó’eC≤„qeTT ‘Ó*dæqyês¡T dü÷ø£åàÁ>±VüQ …’q+<äTq
˙ ≈£îÁ≥\qT ≈£î‘·+Á‘·eTT\qT nø£ÿ&É ˙ ]˝ÀH ñqï C≤„ì Á>∑Væ≤+#·
>∑*>±&ÉT. ‘Ó*$ ‘·≈£îÿe Ä˝À#·q\≈£î, ndü÷j·T |üP]‘· ø±s¡ eTT\≈£î
<ä÷s¡eTT>± ñ+&Ée˝…qì nqTø=Hêï&ÉT. <Ó’eC≤„qeTTqT ø√s¡Tyês¡T
mø£ÿ&ÉT+&çHê ˇø£ÿfÒ nqT ñ<›X´eTT‘√ n‘·qT ˙ Á>±eTeTTqT e<ä*
<ë<ë|ü⁄ ¬s+&ÉTe+<ä\ yÓTÆfifl <ä÷s¡eTTb˛sTT ìyêdüeTT @s¡Œs¡#·Tø=Hêï&ÉT.
nø£ÿ&É ≈£L&Ü n‘·qT Á|ü»\≈£î C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TCÒdü÷Ô <Ó’eùde #düT
ø=HÓ&çyê&ÉT.
˙ kÕúqeTT qT+&ç C≤„ì nsTTq Äj·Tq <ä÷s¡eTT>± b˛e&ÉeTT
˙≈£î dü+‘√wüeTTqT ø£*Z+∫q~. sê»ø°j·TeTT˝À düT\uÛÑeTT>± m<ä>∑
e#·TÃqqTø=Hêïe⁄. n˝≤π> m~>±e⁄. nsTT‘ C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T
C≤„ì nø£ÿ&ÉTHêï ˙e⁄ sê»ø°j·TeTT>± m~π>yêìy! nqedüs¡eTT>± ˙
nqTe÷qeTT ô|qTuÛÑ÷‘·yÓTÆ ìqTï #Ó&ÉT <ë]˝À q&ç|æ+∫q~. ˇø£ <Ó’e
C≤„ìMT<ä ≈£îÁ≥\T #j·T&ÉeTT e\q, Äj·TqqT nqedüs¡eTT>± kÕúq
uÛÑ+>∑eTT #j·TT≥ e\q, Ä ÁbÕ+‘·eTT˝À C≤„qeTT ‘Ó*j·TT õC≤„düT\
ø£+<ä]ø° ˙ #·s¡ e\q C≤„qeTT ‘Ó*j·Tø£b˛e&ÉeTT e\q, Ç≥T¢ C≤„q
$wüj·TeTT˝À #dæq #Ó&ÉT Á|üj·T‘·ïeTT e\q ˙≈£î bÕ|üeTT ø£ì|æ+#·ì
|òü*‘·eTT>± e∫Ãq~. n˝≤ e∫Ãq bÕ|üeTT <e⁄ì C≤„q $wüj·TeTT˝Àì~
nsTTq+<äTq n~ ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT>± e÷]q~. e⁄ sê»ø°j·TeTT>±
á »qà˝À e÷Á‘·eTT ˝≤uÛÑeTT bı+<ä>∑\e⁄. nsTT‘ e∫Ãq bÕ|üeTT
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK55 56
e\q ¬s+&ÉT j·TT>∑eTT\ |üs¡ +‘·eTT Ä bÕ|üeTTqT nqTuÛÑ$+#·e\dæ
j·TT+≥T+~. ∫qï ˝≤uÛÑeTT ø=s¡≈£î ô|<ä› qwüºeTTqT ‘Ó#·TÃø=Hêïe⁄.
ˇø£ÿ s¡÷bÕsTT ø=s¡≈£î ÄX|ü&ç e+<äø√≥¢ n|ü #j·T&ÉeTT m˝≤>∑T+&ÉTH√
n˝≤π> Ç|ü&ÉT ˙e⁄ #dæq |üìj·TTqï<äì #Ó|ü#·THêïeTT.
Ç|ü&ÉT <ë<ë|ü⁄ ˙ ej·TdüT‡ j·÷uÛ…’ dü+e‘·‡s¡eTT\ ô|’q ns¡yÓ’
dü+e‘·‡s¡eTT\ ˝À|ü\j·TTqï~. Ç+‘·ø±\eTT>± mH√ï ˙#·yÓTÆq
Ä˝À#·q\T #˚dü÷Ô, m+<ä]H√ |üs√ø£åeTT>± qwüº|üs¡Tdü÷Ô, Á|ü‘· ø£åeTT>±
u≤>± ø£ì|æ+∫Hê ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü >√‘·T\T Á‘·e⁄«#·÷, ˝À|ü\ ˇø£Ï
ãj·T≥ eTs=ø£Ï>± e÷≤¢&ÉT#·÷, mH√ï #Ó&ÉT ø±s¡ eTT\T #j·TT#·÷,
ô|’øÏ eT+∫>± ø£ì|æ+#·T#·÷ e∫Ãq+<äT≈£î Ç+‘·ø±˝≤ìøÏ sê»ø°j·TeTT>±
m~– n~Ûø±s¡ bÕغ À >=|üŒ Vü≤√<ë>∑\ |ü<ä$ì ˙e⁄ bı+<ëe⁄. n~
m+‘· ø±\eTT+≥T+<√ me]ø° ‘Ó*j·T<äT. n~ m+‘· ø±\eTTHêï ˙e⁄
m+‘·ø±\eTT Çø£ÿ&ÉT+≤y√ πø ‘Ó*j·T<äT. á ◊<äT dü+e‘·‡s¡eTT\
|ü<ä$˝À j·TT+&ç ‘·sê«‘· ~–b˛e#·TÃqT Ò<ë ˙ n<äèwüºeTT u≤>∑T+fÒ
¬s+&Éee÷s¡T ≈£L&Ü ˙y ¬>*∫ ˙ bÕغH n~Ûø±s¡eTT˝Àj·TT+&ç, ˙e⁄
eTTK´eT+Á‹ |ü<ä$H bı+<äe#·TÃqT nqTø√. n~ m+‘·ø±\eTT+≥T+<√
me]ø° ‘Ó*j·T<äT. n+<äTe\q HqT MT˝≤+Ï yê]ø£+<ä]ø° ‘Ó*j·TT˝≤>∑
ˇø£ yêø£ eTTqT Áyêdæj·TT+#êqT. n~ ªª˙ ñ<√´>∑eTT, ˙ Vü≤√<ë,
˙ n~Ûø±s¡eTT, ˙ <ÛäqeTT, ˙ |ü\T≈£îã&ç ø=+‘·ø±\eTT+&ÉTqy˚,
˙ X¯Øs¡eTT ≈£L&Ü ˙ e÷≥ $qì s√E+~ C≤Á>∑‘·Ô!μμ nì >∑\<äT.
Hê yêø£´eTTqT #·÷∫q #ê˝≤eT+~ n+<äT˝Àì dü‘·´eTTqT
Á>∑Væ≤+∫ ªªMTs¡T #Ó|æŒq~ yêdüÔeyT! yTeTT eTT+<äT yÓqTø£ #·÷&É≈£î+&Ü
Ç+‘·ø±\eTT Áã‹ø±eTT. Ç|ü&ÉT yTeTT #dæq ‘·|ü e÷≈£î ns¡úeT>∑T
#·Tqï~. yTeTT ø±˝eTTqT Ç+‘·es¡≈£î eè<∏ë>± >∑&çbÕeTT. Ç|ü&ÉT
MT yêø£ eTTqT #·÷∫ y˚T˝§ÿHêïeTT. Ç|ü&ÉT @$T #˚j·÷*? e÷
ø£s¡Ôe´yT$TÏ? u≤$˝Àì ø£|üŒe … ø£ì|æ+#< J$‘·eTT ø£ì|æ+#·ì~
@B Ò<äqTø=HêïeTT. Ç|ü&ÉT ø£ì|æ+#·ì ø£s¡à eTeTTà\qT e<ä\<äì
‘Ó*j·TT≥ e\q yTeTT C≤Á>∑‘·Ô |ü&çHêeTT. MTs¡T #Ó|æŒq≥T¢ q&ÉTe
>∑\eTTμμ nì #Ó|üø√e&ÉeTT »]–q~. eTqdüT‡˝À e÷s¡TŒ e∫Ãq
yês¡+<ä]ø° #Ó|ü dü\Vü‰ ˇø£ÿfÒ. ˙e⁄ J$+#·T ø±\eTT ‘·≈£îÿe>±
j·TTqï~. Ç|üŒÏqT+#·sTTHê <Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó\TdüTø√ (Time is short
do it now)
Hê dü\Vü‰ ø=+<ä]øÏ e÷Á‘·eTT q∫Ãq~>±˙ n+<ä]ø° q∫Ãq<äì
#Ó|üŒ ÒeTT. |üìbÕ≥ Òì yês¡T, k˛eT]b˛‘·T\T, Áã‘·Tø£ Òì Á|ü‹ yÓ<Ûäe
Ç≥Te+Ï e÷≥\T #Ó|ü#·T+<äTs¡T. e÷≥\T #Ó|æŒ Áã‘·T≈£î#·T+<äTs¡ì
eT+∫ì #Ó|ü eTeTTà\qT ≈£L&Ü ùV≤fiq>± e÷≤¢&ÉTyês¡T >∑\s¡T.
n≥Te+Ï yê]øÏ y˚TeTT #Ó|üe÷≥\T s¡T∫+#·e⁄. ˙e⁄ ≈£L&Ü
Á|üdüTÔ‘êìøÏ n< <ë]˝Àj·TTHêïe⁄. J$‘·eTT˝À eTTK´yÓTÆq~, J$‘êìπø
kÕsê+XyÓTÆq~jÓÆTq <Ó’eC≤„qeTTqT #Ó|挑, ˙e⁄ nHø£e÷s¡T¢ ô|&É#Ó$q
ô|Ϻ, #Ó|æŒq yê]H ì+~+∫ |ü+bÕe⁄. ªªs√>∑eTTqïyêìπø yÓ’<ä eTT
nedüs¡eTTμμ nqï≥T¢ nC≤„qeTT‘√ ≈£L&ÉTø=ì eT+∫jÓTTø£ÿ $\TeqT,
C≤„qeTT jÓTTø£ÿ Wqï‘·´eTTqT ‘Ó*j·Tì ˙≈£î y˚TeTT eTs=ø£ÿe÷s¡T
C≤„qeTTqT $qT neø±XeTTqT ø£*Z+#êeTT. á e÷s¡T HqT ˙e⁄
#dæq bÕ|üeTT\H $e]kÕÔqT. <ëìe\q bÕ|ü;Û‹ ø£*–‘ Ç|üŒÏø£sTTHê
˙e⁄ ø£s¡à\qT+&ç ãj·T≥|ü&É>∑\e⁄. Ç+‘·es¡≈£î eTT+<äT e⁄ ø£ C≤„ì
jÓT&É\ #dæq bÕ|üeTTqT >∑T]+∫ #ÓbÕŒqT. Ç|ü&ÉT n˝≤+Ï< eTs=ø£Ï
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK55 56
e\q ¬s+&ÉT j·TT>∑eTT\ |üs¡ +‘·eTT Ä bÕ|üeTTqT nqTuÛÑ$+#·e\dæ
j·TT+≥T+~. ∫qï ˝≤uÛÑeTT ø=s¡≈£î ô|<ä› qwüºeTTqT ‘Ó#·TÃø=Hêïe⁄.
ˇø£ÿ s¡÷bÕsTT ø=s¡≈£î ÄX|ü&ç e+<äø√≥¢ n|ü #j·T&ÉeTT m˝≤>∑T+&ÉTH√
n˝≤π> Ç|ü&ÉT ˙e⁄ #dæq |üìj·TTqï<äì #Ó|ü#·THêïeTT.
Ç|ü&ÉT <ë<ë|ü⁄ ˙ ej·TdüT‡ j·÷uÛ…’ dü+e‘·‡s¡eTT\ ô|’q ns¡yÓ’
dü+e‘·‡s¡eTT\ ˝À|ü\j·TTqï~. Ç+‘·ø±\eTT>± mH√ï ˙#·yÓTÆq
Ä˝À#·q\T #˚dü÷Ô, m+<ä]H√ |üs√ø£åeTT>± qwüº|üs¡Tdü÷Ô, Á|ü‘· ø£åeTT>±
u≤>± ø£ì|æ+∫Hê ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü >√‘·T\T Á‘·e⁄«#·÷, ˝À|ü\ ˇø£Ï
ãj·T≥ eTs=ø£Ï>± e÷≤¢&ÉT#·÷, mH√ï #Ó&ÉT ø±s¡ eTT\T #j·TT#·÷,
ô|’øÏ eT+∫>± ø£ì|æ+#·T#·÷ e∫Ãq+<äT≈£î Ç+‘·ø±˝≤ìøÏ sê»ø°j·TeTT>±
m~– n~Ûø±s¡ bÕغ À >=|üŒ Vü≤√<ë>∑\ |ü<ä$ì ˙e⁄ bı+<ëe⁄. n~
m+‘· ø±\eTT+≥T+<√ me]ø° ‘Ó*j·T<äT. n~ m+‘· ø±\eTTHêï ˙e⁄
m+‘·ø±\eTT Çø£ÿ&ÉT+≤y√ πø ‘Ó*j·T<äT. á ◊<äT dü+e‘·‡s¡eTT\
|ü<ä$˝À j·TT+&ç ‘·sê«‘· ~–b˛e#·TÃqT Ò<ë ˙ n<äèwüºeTT u≤>∑T+fÒ
¬s+&Éee÷s¡T ≈£L&Ü ˙y ¬>*∫ ˙ bÕغH n~Ûø±s¡eTT˝Àj·TT+&ç, ˙e⁄
eTTK´eT+Á‹ |ü<ä$H bı+<äe#·TÃqT nqTø√. n~ m+‘·ø±\eTT+≥T+<√
me]ø° ‘Ó*j·T<äT. n+<äTe\q HqT MT˝≤+Ï yê]ø£+<ä]ø° ‘Ó*j·TT˝≤>∑
ˇø£ yêø£ eTTqT Áyêdæj·TT+#êqT. n~ ªª˙ ñ<√´>∑eTT, ˙ Vü≤√<ë,
˙ n~Ûø±s¡eTT, ˙ <ÛäqeTT, ˙ |ü\T≈£îã&ç ø=+‘·ø±\eTT+&ÉTqy˚,
˙ X¯Øs¡eTT ≈£L&Ü ˙ e÷≥ $qì s√E+~ C≤Á>∑‘·Ô!μμ nì >∑\<äT.
Hê yêø£´eTTqT #·÷∫q #ê˝≤eT+~ n+<äT˝Àì dü‘·´eTTqT
Á>∑Væ≤+∫ ªªMTs¡T #Ó|æŒq~ yêdüÔeyT! yTeTT eTT+<äT yÓqTø£ #·÷&É≈£î+&Ü
Ç+‘·ø±\eTT Áã‹ø±eTT. Ç|ü&ÉT yTeTT #dæq ‘·|ü e÷≈£î ns¡úeT>∑T
#·Tqï~. yTeTT ø±˝eTTqT Ç+‘·es¡≈£î eè<∏ë>± >∑&çbÕeTT. Ç|ü&ÉT
MT yêø£ eTTqT #·÷∫ y˚T˝§ÿHêïeTT. Ç|ü&ÉT @$T #˚j·÷*? e÷
ø£s¡Ôe´yT$TÏ? u≤$˝Àì ø£|üŒe … ø£ì|æ+#< J$‘·eTT ø£ì|æ+#·ì~
@B Ò<äqTø=HêïeTT. Ç|ü&ÉT ø£ì|æ+#·ì ø£s¡à eTeTTà\qT e<ä\<äì
‘Ó*j·TT≥ e\q yTeTT C≤Á>∑‘·Ô |ü&çHêeTT. MTs¡T #Ó|æŒq≥T¢ q&ÉTe
>∑\eTTμμ nì #Ó|üø√e&ÉeTT »]–q~. eTqdüT‡˝À e÷s¡TŒ e∫Ãq
yês¡+<ä]ø° #Ó|ü dü\Vü‰ ˇø£ÿfÒ. ˙e⁄ J$+#·T ø±\eTT ‘·≈£îÿe>±
j·TTqï~. Ç|üŒÏqT+#·sTTHê <Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó\TdüTø√ (Time is short
do it now)
Hê dü\Vü‰ ø=+<ä]øÏ e÷Á‘·eTT q∫Ãq~>±˙ n+<ä]ø° q∫Ãq<äì
#Ó|üŒ ÒeTT. |üìbÕ≥ Òì yês¡T, k˛eT]b˛‘·T\T, Áã‘·Tø£ Òì Á|ü‹ yÓ<Ûäe
Ç≥Te+Ï e÷≥\T #Ó|ü#·T+<äTs¡T. e÷≥\T #Ó|æŒ Áã‘·T≈£î#·T+<äTs¡ì
eT+∫ì #Ó|ü eTeTTà\qT ≈£L&Ü ùV≤fiq>± e÷≤¢&ÉTyês¡T >∑\s¡T.
n≥Te+Ï yê]øÏ y˚TeTT #Ó|üe÷≥\T s¡T∫+#·e⁄. ˙e⁄ ≈£L&Ü
Á|üdüTÔ‘êìøÏ n< <ë]˝Àj·TTHêïe⁄. J$‘·eTT˝À eTTK´yÓTÆq~, J$‘êìπø
kÕsê+XyÓTÆq~jÓÆTq <Ó’eC≤„qeTTqT #Ó|挑, ˙e⁄ nHø£e÷s¡T¢ ô|&É#Ó$q
ô|Ϻ, #Ó|æŒq yê]H ì+~+∫ |ü+bÕe⁄. ªªs√>∑eTTqïyêìπø yÓ’<ä eTT
nedüs¡eTTμμ nqï≥T¢ nC≤„qeTT‘√ ≈£L&ÉTø=ì eT+∫jÓTTø£ÿ $\TeqT,
C≤„qeTT jÓTTø£ÿ Wqï‘·´eTTqT ‘Ó*j·Tì ˙≈£î y˚TeTT eTs=ø£ÿe÷s¡T
C≤„qeTTqT $qT neø±XeTTqT ø£*Z+#êeTT. á e÷s¡T HqT ˙e⁄
#dæq bÕ|üeTT\H $e]kÕÔqT. <ëìe\q bÕ|ü;Û‹ ø£*–‘ Ç|üŒÏø£sTTHê
˙e⁄ ø£s¡à\qT+&ç ãj·T≥|ü&É>∑\e⁄. Ç+‘·es¡≈£î eTT+<äT e⁄ ø£ C≤„ì
jÓT&É\ #dæq bÕ|üeTTqT >∑T]+∫ #ÓbÕŒqT. Ç|ü&ÉT n˝≤+Ï< eTs=ø£Ï
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK57 58
#Ó|üŒ>∑\qT. Bìì $ìq ‘·sê«‘· ˙e⁄ bÕ|ü;Û‹ì bı+<äø£b˛‘ ìqTï
u≤>∑T #j·TTyê&ÉT me&É÷ ñ+&É&ÉT. ãT~∆ Á|ü‹ eTìwæø° j·TT+≥T+~.
nsTT‘ Ä ãT~∆ì ys¡Tys¡T Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\ MT<ä ñ|üjÓ÷–+#·T
˙e⁄ Ç|ü&ÉT HqT #Ó|ü $wüj·TeTT MT<ä ñ|üjÓ÷–+∫, Hê ñ<›X´eTTqT
‘Ó*j·Te …qì #Ó|ü#·THêïqT.
>∑‘·eTT˝À ˇø£e÷s¡T ˙ sê»ø°j·T Á|üjÓ÷»qeTT\ ø=s¡≈£î
C≤„quÀ<Ûä #j·TT e´øÏÔì s¡T $&É∫b˛e⁄q≥T¢ ≈£îÁ≥\T ≈£î‘·+Á‘·eTT\T
#XÊe⁄. ‘·sê«‘· ø=+‘· ø±\eTTq≈£î sê»ø°j·TeTT˝À e⁄qï bÕغ ô|<ä›\T
ìqTï ‘·eTbÕغ À ø£ Hêj·T≈£îì>± Á|üø£Ï+#ês¡T. mìïø£\ düeTj·TeTT˝À
b˛° #j·TT≥≈£î ns¡Ω‘ê |üÁ‘·eTsTTq ª_μ bòÕs¡eTTqT ≈£L&Ü Ç#êÃs¡T.
<ëì‘√ mìïø£\˝À b˛° #XÊe⁄. e⁄qï ]˝À ø£ ÄÁXeTeTT ≈£L&Ü
j·TTqï~. Ä ÄÁXeTeTT˝À nHêïs¡Tú …’ e∫Ãq yê]øÏ C≤„Hês¡Tú …’ e∫Ãq
yê]øÏ, mø£ÿ&Ü nqT≈£L\eTT Òø£ nø£ÿ&çøÏ e∫à ÄÁXj·TeTT bı+~q
yê]øÏ ì‘· eTT nqï<ëqeTT #j·TT≥ |ü]bÕÏ>± j·TTqï~. ˇø£s√E,
¬s+&ÉT s√E\T nì ø±≈£î+&Ü m\¢ø±\eTT Äø£*>=qï yê]øÏ nqïeTT
ô|≥Tº ø±s¡ eTT ì‘· eTT »]¬>&ç~. mH√ï dü+e‘·‡s¡eTT\qT+&ç n≥T¢
nqï<ëqeTT #j·T&ÉeTT »]¬>&ç~. nsTT‘ ˙ m\ø£åHé s√E ¬s+&ÉT
e+<ä\eT+~ Áø=‘·Ôyês¡T ÄÁXe÷ìøÏ b˛sTT uÛÀ»qeTTqT n&ÉT>∑&ÉeTT
»]–q~. Ä ~qeTT mìïø£\T »s¡T>∑T#·T+&ÉT≥ e\q, ]˝Àì nìï
Vü≤√≥fiófl, nìï ≤&û®\T ì+&çb˛sTT e⁄+&ÉT≥ e\q, ø£ÿs√E ñ+&<ëìøÏ
ÄÁXj·TeTT, nqïeTT n&ç>±s¡T.
mH√ï dü+e‘·‡s¡eTT\qT+&ç nqï<ëqeTT #˚j·TT ÄÁX¯eTeTT
nsTTq+<äTq ÄÁX¯e÷~Û|ü‹ n+‘·eT+~øÏ ñ∫‘·eTT>± nqïeTT
ô|≥Tº‘êeTì #Ó|æŒ ÄÁXj·T$Te«&ÉeTT »]–q~. n˝≤ ÄÁXj·TeTT bı+~q
yês¡+<äs¡÷ Ç‘·s¡ sê»ø°j·T bÕغyês¡ì ˙e⁄ nqTø√e&ÉeTT »]–q~.
ÄÁXe÷~Û|ü‹ jÓÆTq kÕ«MTJjT ≈£î e´‹πsKeTT>± mø£ÿ&√j·TTqï yê]ì
‘Ó∫à ‘·q ÄÁX¯eTeTT˝À ô|≥Tºø=ì, yê]#˚‘· <=+>∑ z≥¢qT ˙≈£î
e´‹πsKeTT>± ysTT+#ê\ì nqT≈£îHêï&Éì e⁄ nqTø√e&ÉeTT »]–q~.
ÄÁXe÷~Û |ü‹jÓÆTq kÕ«MTJ m≥Te+Ï sê»ø°j·TeTT‘√ dü+ã+<ÛäeTT
Ò≈£îHêï, ˙ MT<ä m≥Te+Ï <äTs¡T<›X´eTT Ò≈£îHêï, ˙e⁄ e÷Á‘·eTT
kÕ«MTJì #Ó&ÉT>± nqTø√e&ÉeTT »]–q~. e⁄ sê»ø°j·TeTT˝Àj·TT+&ç
mH√ï ˙#·ø°j·TeTT\T #j·TT#·÷, <ëìH sê»ø°j·TeTqTø=qT ˙e⁄ ˇø£
ÄÁXeTeTTqT kÕú|æ+∫ Äø£*øÏ nqïeTT, ãT~∆øÏ C≤„qeTTqT #Ó|ü#·÷
m\¢|ü&É÷ <Ó’e∫+‘·q˝À j·TTqïyê]ì ≈£L&Ü e⁄ #·eTT>± ‘·\Te&ÉeTT,
yê]ì ≈£L&Ü sê»ø°j·T Á|ü‘·´s¡Tú\T>± ˙e⁄ uÛ≤$+#·&ÉeTT #˚XÊe⁄.
n+‘·Ï‘√ Ä>∑ø£ ÄÁXeTeTT yês¡T #j·TT#·Tqï |üH$TÏ? nì Ä˝À∫+#·
≈£î+&Ü yê]ì nHø£ Çã“+<äT\≈£î >∑T]j·T>∑Tq≥T¢ #j·T&ÉeTT »]–q~.
˙e⁄ Á|ü‘· ø£åeTT>± @MT #j·T≈£îHêï, ˙ nqT#·s¡T\‘√ n>ös¡eeTT>±
ÄÁXeTeTT yê] jÓT&É\ Á|üe]Ô+#·Tq≥T¢, e÷≤¢&ÉTq≥T¢ #XÊe⁄. ˙
nqT#·s¡T\ e\q ÄÁXeTeTTjÓTTø£ÿ n~ÛH‘· eTqkÕÔ|üeTTq≈£î >∑T]jÓÆT
Hê&Éì ‘Ó*dæ ≈£L&Ü n~ ˙ ‘·|üŒì nqTø√ Ò<äT. ˙ sê»ø°j·T uÛÑ$wü ‘·TÔ
ø=s¡≈£î kÕ<Ûës¡D eTqTwüß\qT m+<ä]H√ Çs¡T≈£îq ô|ϺqfÒ¢, nqï<ëqeTT
#dæq~ ˙≈£î ‘·|ü>± ø£ì|æ+∫ yê]ì ≈£L&Ü Çs¡T≈£îq ô|≤ºe⁄.
Á|ü‹ eTìwæ #j·TT Á|ü‹ |üìøÏ <e⁄ìe<ä› ˇø£ …ø£ÿj·TT+≥T+~.
nø£ÿ&É Áyêj·Tã&çq …ø£ÿH ªø£s¡àμ n+≤eTT. ‘·T#·Ã¤yÓTÆq, nXÊ•«‘·yÓTÆq,
@ |ü$Á‘·‘· Òì ˙#·sê»ø°j·TeTT ø√düeTT, <e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À j·TTqï
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK57 58
#Ó|üŒ>∑\qT. Bìì $ìq ‘·sê«‘· ˙e⁄ bÕ|ü;Û‹ì bı+<äø£b˛‘ ìqTï
u≤>∑T #j·TTyê&ÉT me&É÷ ñ+&É&ÉT. ãT~∆ Á|ü‹ eTìwæø° j·TT+≥T+~.
nsTT‘ Ä ãT~∆ì ys¡Tys¡T Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\ MT<ä ñ|üjÓ÷–+#·T
˙e⁄ Ç|ü&ÉT HqT #Ó|ü $wüj·TeTT MT<ä ñ|üjÓ÷–+∫, Hê ñ<›X´eTTqT
‘Ó*j·Te …qì #Ó|ü#·THêïqT.
>∑‘·eTT˝À ˇø£e÷s¡T ˙ sê»ø°j·T Á|üjÓ÷»qeTT\ ø=s¡≈£î
C≤„quÀ<Ûä #j·TT e´øÏÔì s¡T $&É∫b˛e⁄q≥T¢ ≈£îÁ≥\T ≈£î‘·+Á‘·eTT\T
#XÊe⁄. ‘·sê«‘· ø=+‘· ø±\eTTq≈£î sê»ø°j·TeTT˝À e⁄qï bÕغ ô|<ä›\T
ìqTï ‘·eTbÕغ À ø£ Hêj·T≈£îì>± Á|üø£Ï+#ês¡T. mìïø£\ düeTj·TeTT˝À
b˛° #j·TT≥≈£î ns¡Ω‘ê |üÁ‘·eTsTTq ª_μ bòÕs¡eTTqT ≈£L&Ü Ç#êÃs¡T.
<ëì‘√ mìïø£\˝À b˛° #XÊe⁄. e⁄qï ]˝À ø£ ÄÁXeTeTT ≈£L&Ü
j·TTqï~. Ä ÄÁXeTeTT˝À nHêïs¡Tú …’ e∫Ãq yê]øÏ C≤„Hês¡Tú …’ e∫Ãq
yê]øÏ, mø£ÿ&Ü nqT≈£L\eTT Òø£ nø£ÿ&çøÏ e∫à ÄÁXj·TeTT bı+~q
yê]øÏ ì‘· eTT nqï<ëqeTT #j·TT≥ |ü]bÕÏ>± j·TTqï~. ˇø£s√E,
¬s+&ÉT s√E\T nì ø±≈£î+&Ü m\¢ø±\eTT Äø£*>=qï yê]øÏ nqïeTT
ô|≥Tº ø±s¡ eTT ì‘· eTT »]¬>&ç~. mH√ï dü+e‘·‡s¡eTT\qT+&ç n≥T¢
nqï<ëqeTT #j·T&ÉeTT »]¬>&ç~. nsTT‘ ˙ m\ø£åHé s√E ¬s+&ÉT
e+<ä\eT+~ Áø=‘·Ôyês¡T ÄÁXe÷ìøÏ b˛sTT uÛÀ»qeTTqT n&ÉT>∑&ÉeTT
»]–q~. Ä ~qeTT mìïø£\T »s¡T>∑T#·T+&ÉT≥ e\q, ]˝Àì nìï
Vü≤√≥fiófl, nìï ≤&û®\T ì+&çb˛sTT e⁄+&ÉT≥ e\q, ø£ÿs√E ñ+&<ëìøÏ
ÄÁXj·TeTT, nqïeTT n&ç>±s¡T.
mH√ï dü+e‘·‡s¡eTT\qT+&ç nqï<ëqeTT #˚j·TT ÄÁX¯eTeTT
nsTTq+<äTq ÄÁX¯e÷~Û|ü‹ n+‘·eT+~øÏ ñ∫‘·eTT>± nqïeTT
ô|≥Tº‘êeTì #Ó|æŒ ÄÁXj·T$Te«&ÉeTT »]–q~. n˝≤ ÄÁXj·TeTT bı+~q
yês¡+<äs¡÷ Ç‘·s¡ sê»ø°j·T bÕغyês¡ì ˙e⁄ nqTø√e&ÉeTT »]–q~.
ÄÁXe÷~Û|ü‹ jÓÆTq kÕ«MTJjT ≈£î e´‹πsKeTT>± mø£ÿ&√j·TTqï yê]ì
‘Ó∫à ‘·q ÄÁX¯eTeTT˝À ô|≥Tºø=ì, yê]#˚‘· <=+>∑ z≥¢qT ˙≈£î
e´‹πsKeTT>± ysTT+#ê\ì nqT≈£îHêï&Éì e⁄ nqTø√e&ÉeTT »]–q~.
ÄÁXe÷~Û |ü‹jÓÆTq kÕ«MTJ m≥Te+Ï sê»ø°j·TeTT‘√ dü+ã+<ÛäeTT
Ò≈£îHêï, ˙ MT<ä m≥Te+Ï <äTs¡T<›X´eTT Ò≈£îHêï, ˙e⁄ e÷Á‘·eTT
kÕ«MTJì #Ó&ÉT>± nqTø√e&ÉeTT »]–q~. e⁄ sê»ø°j·TeTT˝Àj·TT+&ç
mH√ï ˙#·ø°j·TeTT\T #j·TT#·÷, <ëìH sê»ø°j·TeTqTø=qT ˙e⁄ ˇø£
ÄÁXeTeTTqT kÕú|æ+∫ Äø£*øÏ nqïeTT, ãT~∆øÏ C≤„qeTTqT #Ó|ü#·÷
m\¢|ü&É÷ <Ó’e∫+‘·q˝À j·TTqïyê]ì ≈£L&Ü e⁄ #·eTT>± ‘·\Te&ÉeTT,
yê]ì ≈£L&Ü sê»ø°j·T Á|ü‘·´s¡Tú\T>± ˙e⁄ uÛ≤$+#·&ÉeTT #˚XÊe⁄.
n+‘·Ï‘√ Ä>∑ø£ ÄÁXeTeTT yês¡T #j·TT#·Tqï |üH$TÏ? nì Ä˝À∫+#·
≈£î+&Ü yê]ì nHø£ Çã“+<äT\≈£î >∑T]j·T>∑Tq≥T¢ #j·T&ÉeTT »]–q~.
˙e⁄ Á|ü‘· ø£åeTT>± @MT #j·T≈£îHêï, ˙ nqT#·s¡T\‘√ n>ös¡eeTT>±
ÄÁXeTeTT yê] jÓT&É\ Á|üe]Ô+#·Tq≥T¢, e÷≤¢&ÉTq≥T¢ #XÊe⁄. ˙
nqT#·s¡T\ e\q ÄÁXeTeTTjÓTTø£ÿ n~ÛH‘· eTqkÕÔ|üeTTq≈£î >∑T]jÓÆT
Hê&Éì ‘Ó*dæ ≈£L&Ü n~ ˙ ‘·|üŒì nqTø√ Ò<äT. ˙ sê»ø°j·T uÛÑ$wü ‘·TÔ
ø=s¡≈£î kÕ<Ûës¡D eTqTwüß\qT m+<ä]H√ Çs¡T≈£îq ô|ϺqfÒ¢, nqï<ëqeTT
#dæq~ ˙≈£î ‘·|ü>± ø£ì|æ+∫ yê]ì ≈£L&Ü Çs¡T≈£îq ô|≤ºe⁄.
Á|ü‹ eTìwæ #j·TT Á|ü‹ |üìøÏ <e⁄ìe<ä› ˇø£ …ø£ÿj·TT+≥T+~.
nø£ÿ&É Áyêj·Tã&çq …ø£ÿH ªø£s¡àμ n+≤eTT. ‘·T#·Ã¤yÓTÆq, nXÊ•«‘·yÓTÆq,
@ |ü$Á‘·‘· Òì ˙#·sê»ø°j·TeTT ø√düeTT, <e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À j·TTqï
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK59 60
kÕ«MTJø° ø°&ÉT ‘·\∫q <ëìe\q ˙e⁄ ø£s¡à …ø£ÿ˝À …øÏÿ+#·ã&çHêe⁄.
n~ kÕ<Ûës¡D eTìwæ jÓT&É\ #dæq ‘·|üø±<äT. m+‘√ C≤„q düeTTbÕs¡®q
#dæ, C≤„qXøÏÔ ø£\yê]MT<ä, ì‘· nqï<ëqeTT #j·TTyê] MT<ä #dæq
‘·|ü≈£î, yê]øÏ »]–q nkÂø£s¡ eTTq≈£î ˙e⁄, ˙ sê»ø°j·TyT u≤<Ûä ‘·
nsTTq+<äTq e⁄ bÕ|üeTTqT eT÷≥ø£≥Tºø√e\dæ e∫Ãq~. ø£ |üì˝À
‘êqT #dæq bÕ|üyÓT+‘·? ‘êqT ‘·\≈£î m‘·TÔ≈£îqï bÕ|üyÓT+‘·j·Tì me]ø°
‘Ó*j·T<äT. n˝≤π> nqï<ëq $wüj·TeTT˝À, kÕ«MTJ MT<ä ˙e⁄ ‘·\∫q
uÛ≤eeTTq≈£î ≈£î ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT e∫Ãq~. ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT
˙ J$‘·eTT˝À ¬s+&Ée e÷s¡T dü+bÕ~+#·Tø=Hêïe⁄. eTT+< ˇø£e÷s¡T
dü+bÕ~+#·Tø=qï bÕ|üeTTqT nqTuÛÑ$+#·T≥≈£î <Ó’e Á>∑+<∏äeTT kÕøÏå>±
¬s+&ÉT j·TT>∑eTT\T |ü≥Tºqì ‘Ó*dæq~. ¬s+&Ée e÷s¡T dü+bÕ~+#·Tø=qï
ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT e\q eT]jÓTTø£e÷s¡T Hê\T>∑T j·TT>∑eTT\ bÕ|üeTT
˙ ‘· ˝À #]b˛sTTq~. n~ Ç~ ø£\T|ü⁄ø=+fÒ yÓTT‘·ÔeTT Hê\T>∑T
j·TT>∑eTT\T ì‘· bÕ|æyÓ’b˛j·÷e⁄. ø£ »qà˝Àì düTKeTT ø=s¡≈£î, Vü≤√<ë
ø=s¡≈£î ¬s+&ÉT j·TT>∑eTT\˝À mìï »qà …‹Ô, m+‘· ø£s¡à nqTuÛÑ$+#·e\dæ
j·TT+≥T+<√, Ç<ä+‘ê <Ó’$ø£yÓTÆq bÕ|üeTT jÓTTø£ÿ qeT÷Hê #ÓbÕŒqT.
Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq bÕ|ü $wüj·TeTTqT >∑T]+∫ ˙e⁄ #dæq <ëìH
$e]kÕÔqT $qT.
˙ ‘·\˝À uÛ≤s¡ |æ\¢\ MT<ä <Ûë´düø£+fÒ, sê»ø°j·T |ü<äe⁄\
MT<äH <Ûë´dü m≈£îÿe j·TT+&É&ÉeTT e\q, sê»ø°j·T ø±s¡ eTT\qT >∑T]+∫
yÓqTø± eTT+<äT #·÷&É≈£î+&Ü bÕ|üeTT\qT #XÊe⁄. mìïø£\˝À ˙≈£î
z≥T yj·T Ò<äqT ø£ø£å‘√ ˇø£ ≈£î≥T+ãeTTqT Ä]úø£eTT>± <Óã“ ‹qTq≥T¢
#XÊe⁄. z≥T yj·T Ò<äqT HÓ|üeTT‘√ b˛©düT πødüT\˝À Ç]øÏ+∫ yê]ì
nHø£ Çã“+<äT\ bÕ\T #XÊe⁄. n+‘ø±ø£ Ä ≈£î≥T+ã ô|<ä›qT, yê]øÏ
Á|ü‘· s¡Tú\T>±j·TTqïyê]ì ¬s#·Ã>=Ϻ yê]#‘· Vü≤‘· #sTT+#êe⁄. Vü≤‘·
yÓqTø£ ˙ Vü≤düÔeTTqï≥T¢ me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô|ü&ܶe⁄.
düe÷»eTT˝À <äTwüߺ\T>±j·TTqïyê]ì, sö&û\T>±j·TTqï yê]ì #s¡Bdæ
yê]#‘· Á|ü»\qT uÛÑj·T|ü&ÉTq≥T¢ #dæ ˙ Ä~Û|ü‘· eTT+&ÉTq≥T¢, ˙≈£î
Á|ü‘· s¡Tú\T Ò≈£î+&ÉTq≥T¢ #XÊe⁄. Á|üuÛÑT‘·« kıeTTàqT ø=+‘· Á|ü»\≈£î
$ìjÓ÷–+∫ eT+∫#j·TTq≥T¢ ø£ì|ædü÷ÔH, Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü m+‘√
kıeTTàqT ≈£L&Éu…≥Tºø=Hêïe⁄. sê»ø°j·TeTT˝ÀìøÏ sêø£eTT+<äTqï
ÄdæÔø£+fÒ e+<ä¬s≥T¢ m≈£îÿe ÄdæÔì dü+bÕ~+#·Tø=Hêïe⁄. nsTT‘˚
Ç<ä+‘ê ˙≈£î ø£ì|æ+#~. ø£ì|æ+#·ì~ eTs=ø£ ÄdæÔ ˙≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
˙ e<ä› >∑\<äT. n< ˙e⁄ dü+bÕ~+#·Tø=qï ø£s¡à. eTìwæøÏ ¬s+&ÉT
dü+bÕ<äq\T ñ+≤j·Tì ‘Ó*j·Tì e⁄, eTT+<äT ñqï ÄdæÔø£+fÒ e+<ä¬s≥T¢
m≈£îÿe dü+bÕ~+#·Tø=qï≥T¢, bÕ|üeTTqT ≈£L&Ü nfÒ¢ dü+bÕ~+#·Tø=Hêïe⁄.
Ç|ü&ÉT #Ó|æŒq<ä+‘ê Á|ü|ü+#· bÕ|üyT.
Á|ü|ü+#· bÕ|üeTTqT m+‘· dü+bÕ~+#·Tø=ìj·TT+fÒ n+‘˚
nqTuÛÑ$+#·e\dæ j·TT+≥T+~. Ç~ <Ó’$ø£yÓTÆq bÕ|üeTTe+Ï~ ø±<äT.
<Ó’$ø£ bÕ|üeTT ì‘· bÕ|üeTT n~ ˇø£e÷s¡T nqTuÛÑ$ùdÔ nsTTb˛<äT.
Á|ü|ü+#· bÕ|üeTT n˝≤ ø±<äT. Á|ü‹ bÕ|üeTTq≈£î ˇø£ nqTuÛÑeeTT
e÷Á‘·yTj·TT+&ÉTqT. ‘·|ü≈£î ‘·–q •ø£å neT\>∑TqT. Á|ü|ü+#· bÕ|üeTT
nqTuÛÑ$ùdÔ nsTTb˛e⁄#·T+&ÉTqT. Á|ü|ü+#· bÕ|üeTsTTHê ì‘·´eTT
dü+bÕ~+∫j·TT+&ÉT≥ e\q, ∫qï ‘·|ü Ò ø±≈£î+&Ü ô|<ä› ‘·|ü\T #dæ
j·TT+&ÉT≥ e\q, ˇø£ >∑+≥˝À #dæq bÕ|üeTT ˇø£ ~qeTT qT+&ç ˇø£
HÓ\ es¡≈£î dü]b˛e⁄q~>± ñ+&ÉTqT. <ëìe\q dü+bÕ~+∫q ø±\eTT
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK59 60
kÕ«MTJø° ø°&ÉT ‘·\∫q <ëìe\q ˙e⁄ ø£s¡à …ø£ÿ˝À …øÏÿ+#·ã&çHêe⁄.
n~ kÕ<Ûës¡D eTìwæ jÓT&É\ #dæq ‘·|üø±<äT. m+‘√ C≤„q düeTTbÕs¡®q
#dæ, C≤„qXøÏÔ ø£\yê]MT<ä, ì‘· nqï<ëqeTT #j·TTyê] MT<ä #dæq
‘·|ü≈£î, yê]øÏ »]–q nkÂø£s¡ eTTq≈£î ˙e⁄, ˙ sê»ø°j·TyT u≤<Ûä ‘·
nsTTq+<äTq e⁄ bÕ|üeTTqT eT÷≥ø£≥Tºø√e\dæ e∫Ãq~. ø£ |üì˝À
‘êqT #dæq bÕ|üyÓT+‘·? ‘êqT ‘·\≈£î m‘·TÔ≈£îqï bÕ|üyÓT+‘·j·Tì me]ø°
‘Ó*j·T<äT. n˝≤π> nqï<ëq $wüj·TeTT˝À, kÕ«MTJ MT<ä ˙e⁄ ‘·\∫q
uÛ≤eeTTq≈£î ≈£î ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT e∫Ãq~. ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT
˙ J$‘·eTT˝À ¬s+&Ée e÷s¡T dü+bÕ~+#·Tø=Hêïe⁄. eTT+< ˇø£e÷s¡T
dü+bÕ~+#·Tø=qï bÕ|üeTTqT nqTuÛÑ$+#·T≥≈£î <Ó’e Á>∑+<∏äeTT kÕøÏå>±
¬s+&ÉT j·TT>∑eTT\T |ü≥Tºqì ‘Ó*dæq~. ¬s+&Ée e÷s¡T dü+bÕ~+#·Tø=qï
ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT e\q eT]jÓTTø£e÷s¡T Hê\T>∑T j·TT>∑eTT\ bÕ|üeTT
˙ ‘· ˝À #]b˛sTTq~. n~ Ç~ ø£\T|ü⁄ø=+fÒ yÓTT‘·ÔeTT Hê\T>∑T
j·TT>∑eTT\T ì‘· bÕ|æyÓ’b˛j·÷e⁄. ø£ »qà˝Àì düTKeTT ø=s¡≈£î, Vü≤√<ë
ø=s¡≈£î ¬s+&ÉT j·TT>∑eTT\˝À mìï »qà …‹Ô, m+‘· ø£s¡à nqTuÛÑ$+#·e\dæ
j·TT+≥T+<√, Ç<ä+‘ê <Ó’$ø£yÓTÆq bÕ|üeTT jÓTTø£ÿ qeT÷Hê #ÓbÕŒqT.
Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq bÕ|ü $wüj·TeTTqT >∑T]+∫ ˙e⁄ #dæq <ëìH
$e]kÕÔqT $qT.
˙ ‘·\˝À uÛ≤s¡ |æ\¢\ MT<ä <Ûë´düø£+fÒ, sê»ø°j·T |ü<äe⁄\
MT<äH <Ûë´dü m≈£îÿe j·TT+&É&ÉeTT e\q, sê»ø°j·T ø±s¡ eTT\qT >∑T]+∫
yÓqTø± eTT+<äT #·÷&É≈£î+&Ü bÕ|üeTT\qT #XÊe⁄. mìïø£\˝À ˙≈£î
z≥T yj·T Ò<äqT ø£ø£å‘√ ˇø£ ≈£î≥T+ãeTTqT Ä]úø£eTT>± <Óã“ ‹qTq≥T¢
#XÊe⁄. z≥T yj·T Ò<äqT HÓ|üeTT‘√ b˛©düT πødüT\˝À Ç]øÏ+∫ yê]ì
nHø£ Çã“+<äT\ bÕ\T #XÊe⁄. n+‘ø±ø£ Ä ≈£î≥T+ã ô|<ä›qT, yê]øÏ
Á|ü‘· s¡Tú\T>±j·TTqïyê]ì ¬s#·Ã>=Ϻ yê]#‘· Vü≤‘· #sTT+#êe⁄. Vü≤‘·
yÓqTø£ ˙ Vü≤düÔeTTqï≥T¢ me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô|ü&ܶe⁄.
düe÷»eTT˝À <äTwüߺ\T>±j·TTqïyê]ì, sö&û\T>±j·TTqï yê]ì #s¡Bdæ
yê]#‘· Á|ü»\qT uÛÑj·T|ü&ÉTq≥T¢ #dæ ˙ Ä~Û|ü‘· eTT+&ÉTq≥T¢, ˙≈£î
Á|ü‘· s¡Tú\T Ò≈£î+&ÉTq≥T¢ #XÊe⁄. Á|üuÛÑT‘·« kıeTTàqT ø=+‘· Á|ü»\≈£î
$ìjÓ÷–+∫ eT+∫#j·TTq≥T¢ ø£ì|ædü÷ÔH, Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü m+‘√
kıeTTàqT ≈£L&Éu…≥Tºø=Hêïe⁄. sê»ø°j·TeTT˝ÀìøÏ sêø£eTT+<äTqï
ÄdæÔø£+fÒ e+<ä¬s≥T¢ m≈£îÿe ÄdæÔì dü+bÕ~+#·Tø=Hêïe⁄. nsTT‘˚
Ç<ä+‘ê ˙≈£î ø£ì|æ+#~. ø£ì|æ+#·ì~ eTs=ø£ ÄdæÔ ˙≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
˙ e<ä› >∑\<äT. n< ˙e⁄ dü+bÕ~+#·Tø=qï ø£s¡à. eTìwæøÏ ¬s+&ÉT
dü+bÕ<äq\T ñ+≤j·Tì ‘Ó*j·Tì e⁄, eTT+<äT ñqï ÄdæÔø£+fÒ e+<ä¬s≥T¢
m≈£îÿe dü+bÕ~+#·Tø=qï≥T¢, bÕ|üeTTqT ≈£L&Ü nfÒ¢ dü+bÕ~+#·Tø=Hêïe⁄.
Ç|ü&ÉT #Ó|æŒq<ä+‘ê Á|ü|ü+#· bÕ|üyT.
Á|ü|ü+#· bÕ|üeTTqT m+‘· dü+bÕ~+#·Tø=ìj·TT+fÒ n+‘˚
nqTuÛÑ$+#·e\dæ j·TT+≥T+~. Ç~ <Ó’$ø£yÓTÆq bÕ|üeTTe+Ï~ ø±<äT.
<Ó’$ø£ bÕ|üeTT ì‘· bÕ|üeTT n~ ˇø£e÷s¡T nqTuÛÑ$ùdÔ nsTTb˛<äT.
Á|ü|ü+#· bÕ|üeTT n˝≤ ø±<äT. Á|ü‹ bÕ|üeTTq≈£î ˇø£ nqTuÛÑeeTT
e÷Á‘·yTj·TT+&ÉTqT. ‘·|ü≈£î ‘·–q •ø£å neT\>∑TqT. Á|ü|ü+#· bÕ|üeTT
nqTuÛÑ$ùdÔ nsTTb˛e⁄#·T+&ÉTqT. Á|ü|ü+#· bÕ|üeTsTTHê ì‘·´eTT
dü+bÕ~+∫j·TT+&ÉT≥ e\q, ∫qï ‘·|ü Ò ø±≈£î+&Ü ô|<ä› ‘·|ü\T #dæ
j·TT+&ÉT≥ e\q, ˇø£ >∑+≥˝À #dæq bÕ|üeTT ˇø£ ~qeTT qT+&ç ˇø£
HÓ\ es¡≈£î dü]b˛e⁄q~>± ñ+&ÉTqT. <ëìe\q dü+bÕ~+∫q ø±\eTT
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK61 62
‘·≈£îÿe, nqTuÛÑ$+# ø±\eTT m≈£îÿe n>∑T#·Tqï~. ˇø£ <=+>∑‘·qeTT
#ùdÔ n~ ∫qï <=+>∑‘·qeTTq≈£î ∫qï bÕ|üeTT, ô|<ä› <=+>∑‘·qeTTq≈£î
ô|<ä› bÕ|üeTT e∫Ãj·TT+&ÉTqT. ˙e⁄ #˚dæq |üìe\q Ç‘·s¡T\T
nqTuÛÑ$+∫q øå√uÛÑqTãϺ ô|<ä› ∫qï bÕ|üeTT+&ÉTqT. e⁄ sê»ø°j·TeTT˝À
Ç‘·s¡T\qT u≤~Û+∫q u≤<Ûä\≈£î yês¡T ø=ìï dü+e‘·‡s¡eTT\T u≤<Ûä|ü&ç
nqTuÛÑ$+#ês¡T. ˙e⁄ nHê´j·TeTT>± ˙ n~Ûø±s¡eTT‘√ ne÷j·T≈£îìï
b˛©dt πødüT˝À Ç]øÏ+#·Tf≈£î ˙≈£î ˇø£ >∑+≥ø±\eTT |üϺj·TT+&ÉTqT.
nHê´j·TeTT>± Ç]øÏ+∫q πødüTqT+&ç ãj·T≥|ü&ÉT≥≈£î yêìøÏ ˇø£
dü+e‘·‡s¡ ø±\eTT |üϺq~. BììãϺ ˙e⁄ ˇø£ >∑+≥ #dæq |üìøÏ
Ç‘·s¡T\T ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT u≤<Ûä nqTuÛÑ$+#ês¡T, ø±e⁄q ˙≈£î e∫Ãq
ˇø£ >∑+≥ bÕ|üeTT dü+e‘·‡s¡eTT s√E\T nqTuÛÑ$+#·e\dæ j·TT+&ÉTqT.
Ç≥T¢ ˇø£ »qà˝À #˚düTø=qï Á|ü|ü+#· ø£s¡à Hê\T>∑T, ◊<äT »qà\≈£î
dü]b˛e⁄q~>± j·TTqï~. <ëìì n+‘·ø±\eTT nqTuÛÑ$+#· e\dæq<!
nsTT‘˚ Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT˝˝À nq>± Á|ü|ü+#· ø£s¡à\˝À
eTqTwüß\≈£î <e⁄&ÉT ˇø£ sêsTTr Á|üø£Ï+#ê&ÉT. me&ÉT m+‘· Á|ü|ü+#·
bÕ|üeTTqT #˚dæj·TTHêï n‘·qT ªª<˚e⁄ì C≤„qeTTqT nqTdü]+∫,
Ä#·]+#·T≥ e\q yêìø£s¡àj·T+‘·j·T÷ ø=Ϻyj·Tã&ÉTqT Òø£ ø£å$T+#·
ã&ÉTqTμμ nì #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. á $wüj·TeTTqT Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTsTTq
uÛÑ>∑eBZ‘· À C≤„qjÓ÷>∑eTqT n<Ûë´j·TeT+<äT 36, 37 XÀ¢ø£eTT\˝À Ç≥T¢
#Ó|æŒj·TTHêïs¡T #·÷&É+&ç...
36e XÀ¢ ˆ n|æ #˚<ädæ bÕù|uÛÑ dü‡πs«uÛÑ ' bÕ|üø£è‘·ÔeT' ˆ
düs¡«+ C≤„q|ü¢yHÓ’e eèõq+ dü+‘·]wü dæ ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªÄœ\ bÕbÕ‘·Tà\+<äT e⁄ m+‘· ô|<ä› bÕ|üeTT #˚dæq yê&ÉyÓ’Hê
>±˙, eTT]øÏ düeTTÁ<äeTTqT C≤„qeTT nqT |ü&Ée‘√ <ë≥>∑\e⁄.μμ
37e XÀ¢ ˆ j·T<∏Ó’<Ûë+dæ dü$T<√∆–ï s¡“¤düàkÕ‘·Tÿs¡T ‘˚s¡T®q ˆ
C≤„Hê–ï dü‡s¡«ø£sêàDÏ uÛÑdüàkÕ‘·Tÿs¡T‘˚ ‘·<∏ë ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªn–ï˝À mìï ø£f…º …’Hê >±˙ ø±* ã÷&ç<äjÓÆTq≥T¢, C≤„qeTqT
n–ï˝À ˙e⁄ #˚düTø=qï düs¡«ø£s¡à\T nqTe÷qeTT Ò≈£î+&Ü ø±*b˛e⁄qT.μμ
<e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTT˝À #Ó|æŒq Á|üø±s¡eTT eTìwæ dü+bÕ~+#·T
ø=qï Á|ü|ü+#· ø£s¡àj·T+‘·j·T÷, nqTuÛÑ$+#·≈£î+&Ü ‘·|æŒ+#·Tø=qT sêsTTr
>∑\<äT. eTìwæ #dæq Á|ü‹ bÕ|üeTTqT ‘·|üŒø£ nqTuÛÑ$+#·e\dæj·TT+&ÉTqT.
nsTT‘˚ ª<Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó*dæ, <ëìì Ä#·]+#·T≥ e\q eTìwæ
#˚düTø=qï bÕ|üeTT\˙ï ø£å$T+#·ã&ÉTqìμ eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À
#Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. n+<äTe\q @ eT‘·düTúìø£sTTHê á ìj·TeTeTT
e]Ô+#·TqT. n+<äTe\q ˙e⁄ #düTø=qï Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä bÕ|üeTT
m+‘· ô|<ä›<äsTTHê>±˙, n~ m+‘· #Ó&ÉT<äsTTHê>±˙ ˇø£ÿ <Ó’eC≤„qeTT
e\q ‘·|æŒ+#·Tø=qT neø±XeTTqT <e⁄&ÉT ø£*Œ+#ê&ÉT. Ç|üŒÏø£sTTHê
˙e⁄ #düTø=qï bÕ|üeTT\qT ‘Ó\TdüTø=ì <Ó’eC≤„qeTT #‘· Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä
ø£s¡à\qsTTHê Ò≈£î+&Ü #düTø=qT≥≈£î Á|üj·T‹ï+#·eTì á ÒK <ë«sê
‘Ó*j·TCÒdüTÔHêïqT. $TeTTà\qT yT˝§ÿ*|æ #Ó|üŒ&ÉeTT e÷ ø£s¡Ôe´eTT.
‘·sê«‘· e⁄ bÕ|üeTTqT Ò≈£î+&Ü #düTø√e&ÉeTT |üì. nsTT‘ yTeTT
MT≈£î Ç+‘·es¡≈£î #Ó|æŒq~ Væ≤‘√|ü<XeTT, nsTTHê ãT~∆ Á>∑Væ≤+#·Tø=qT
<ëììãϺ HqT #Ó|æŒq~ eT+∫>± nsTTHê ø£ì|æ+#·e#·TÃqT Òø£ #Ó&ÉT>±
nsTTHê ø£ì|æ+#·e#·TÃqT. ˙˝À >∑TDeTT\T |üì #dæ >∑s¡«eTT #‘·
ªªHH >=|üŒ HqT mes√ #Ó|æŒq e÷≥ …+<äT≈£î $Hê*?μμ nì nqTø=+fÒ
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK61 62
‘·≈£îÿe, nqTuÛÑ$+# ø±\eTT m≈£îÿe n>∑T#·Tqï~. ˇø£ <=+>∑‘·qeTT
#ùdÔ n~ ∫qï <=+>∑‘·qeTTq≈£î ∫qï bÕ|üeTT, ô|<ä› <=+>∑‘·qeTTq≈£î
ô|<ä› bÕ|üeTT e∫Ãj·TT+&ÉTqT. ˙e⁄ #˚dæq |üìe\q Ç‘·s¡T\T
nqTuÛÑ$+∫q øå√uÛÑqTãϺ ô|<ä› ∫qï bÕ|üeTT+&ÉTqT. e⁄ sê»ø°j·TeTT˝À
Ç‘·s¡T\qT u≤~Û+∫q u≤<Ûä\≈£î yês¡T ø=ìï dü+e‘·‡s¡eTT\T u≤<Ûä|ü&ç
nqTuÛÑ$+#ês¡T. ˙e⁄ nHê´j·TeTT>± ˙ n~Ûø±s¡eTT‘√ ne÷j·T≈£îìï
b˛©dt πødüT˝À Ç]øÏ+#·Tf≈£î ˙≈£î ˇø£ >∑+≥ø±\eTT |üϺj·TT+&ÉTqT.
nHê´j·TeTT>± Ç]øÏ+∫q πødüTqT+&ç ãj·T≥|ü&ÉT≥≈£î yêìøÏ ˇø£
dü+e‘·‡s¡ ø±\eTT |üϺq~. BììãϺ ˙e⁄ ˇø£ >∑+≥ #dæq |üìøÏ
Ç‘·s¡T\T ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT u≤<Ûä nqTuÛÑ$+#ês¡T, ø±e⁄q ˙≈£î e∫Ãq
ˇø£ >∑+≥ bÕ|üeTT dü+e‘·‡s¡eTT s√E\T nqTuÛÑ$+#·e\dæ j·TT+&ÉTqT.
Ç≥T¢ ˇø£ »qà˝À #˚düTø=qï Á|ü|ü+#· ø£s¡à Hê\T>∑T, ◊<äT »qà\≈£î
dü]b˛e⁄q~>± j·TTqï~. <ëìì n+‘·ø±\eTT nqTuÛÑ$+#· e\dæq<!
nsTT‘˚ Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT˝˝À nq>± Á|ü|ü+#· ø£s¡à\˝À
eTqTwüß\≈£î <e⁄&ÉT ˇø£ sêsTTr Á|üø£Ï+#ê&ÉT. me&ÉT m+‘· Á|ü|ü+#·
bÕ|üeTTqT #˚dæj·TTHêï n‘·qT ªª<˚e⁄ì C≤„qeTTqT nqTdü]+∫,
Ä#·]+#·T≥ e\q yêìø£s¡àj·T+‘·j·T÷ ø=Ϻyj·Tã&ÉTqT Òø£ ø£å$T+#·
ã&ÉTqTμμ nì #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. á $wüj·TeTTqT Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTsTTq
uÛÑ>∑eBZ‘· À C≤„qjÓ÷>∑eTqT n<Ûë´j·TeT+<äT 36, 37 XÀ¢ø£eTT\˝À Ç≥T¢
#Ó|æŒj·TTHêïs¡T #·÷&É+&ç...
36e XÀ¢ ˆ n|æ #˚<ädæ bÕù|uÛÑ dü‡πs«uÛÑ ' bÕ|üø£è‘·ÔeT' ˆ
düs¡«+ C≤„q|ü¢yHÓ’e eèõq+ dü+‘·]wü dæ ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªÄœ\ bÕbÕ‘·Tà\+<äT e⁄ m+‘· ô|<ä› bÕ|üeTT #˚dæq yê&ÉyÓ’Hê
>±˙, eTT]øÏ düeTTÁ<äeTTqT C≤„qeTT nqT |ü&Ée‘√ <ë≥>∑\e⁄.μμ
37e XÀ¢ ˆ j·T<∏Ó’<Ûë+dæ dü$T<√∆–ï s¡“¤düàkÕ‘·Tÿs¡T ‘˚s¡T®q ˆ
C≤„Hê–ï dü‡s¡«ø£sêàDÏ uÛÑdüàkÕ‘·Tÿs¡T‘˚ ‘·<∏ë ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªn–ï˝À mìï ø£f…º …’Hê >±˙ ø±* ã÷&ç<äjÓÆTq≥T¢, C≤„qeTqT
n–ï˝À ˙e⁄ #˚düTø=qï düs¡«ø£s¡à\T nqTe÷qeTT Ò≈£î+&Ü ø±*b˛e⁄qT.μμ
<e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTT˝À #Ó|æŒq Á|üø±s¡eTT eTìwæ dü+bÕ~+#·T
ø=qï Á|ü|ü+#· ø£s¡àj·T+‘·j·T÷, nqTuÛÑ$+#·≈£î+&Ü ‘·|æŒ+#·Tø=qT sêsTTr
>∑\<äT. eTìwæ #dæq Á|ü‹ bÕ|üeTTqT ‘·|üŒø£ nqTuÛÑ$+#·e\dæj·TT+&ÉTqT.
nsTT‘˚ ª<Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó*dæ, <ëìì Ä#·]+#·T≥ e\q eTìwæ
#˚düTø=qï bÕ|üeTT\˙ï ø£å$T+#·ã&ÉTqìμ eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À
#Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. n+<äTe\q @ eT‘·düTúìø£sTTHê á ìj·TeTeTT
e]Ô+#·TqT. n+<äTe\q ˙e⁄ #düTø=qï Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä bÕ|üeTT
m+‘· ô|<ä›<äsTTHê>±˙, n~ m+‘· #Ó&ÉT<äsTTHê>±˙ ˇø£ÿ <Ó’eC≤„qeTT
e\q ‘·|æŒ+#·Tø=qT neø±XeTTqT <e⁄&ÉT ø£*Œ+#ê&ÉT. Ç|üŒÏø£sTTHê
˙e⁄ #düTø=qï bÕ|üeTT\qT ‘Ó\TdüTø=ì <Ó’eC≤„qeTT #‘· Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä
ø£s¡à\qsTTHê Ò≈£î+&Ü #düTø=qT≥≈£î Á|üj·T‹ï+#·eTì á ÒK <ë«sê
‘Ó*j·TCÒdüTÔHêïqT. $TeTTà\qT yT˝§ÿ*|æ #Ó|üŒ&ÉeTT e÷ ø£s¡Ôe´eTT.
‘·sê«‘· e⁄ bÕ|üeTTqT Ò≈£î+&Ü #düTø√e&ÉeTT |üì. nsTT‘ yTeTT
MT≈£î Ç+‘·es¡≈£î #Ó|æŒq~ Væ≤‘√|ü<XeTT, nsTTHê ãT~∆ Á>∑Væ≤+#·Tø=qT
<ëììãϺ HqT #Ó|æŒq~ eT+∫>± nsTTHê ø£ì|æ+#·e#·TÃqT Òø£ #Ó&ÉT>±
nsTTHê ø£ì|æ+#·e#·TÃqT. ˙˝À >∑TDeTT\T |üì #dæ >∑s¡«eTT #‘·
ªªHH >=|üŒ HqT mes√ #Ó|æŒq e÷≥ …+<äT≈£î $Hê*?μμ nì nqTø=+fÒ
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK63 64
yTeTT @MT #j·T ÒeTT. e⁄ bÕ|üeTTqT nqTuÛÑ$+∫Hê, nqTuÛÑ$+#·ø£
b˛sTTHê e÷≈£î qwüºeTT>±˙ ≤uÛÑeTT>±˙ ñ+&É<äT. Ç+‘·es¡≈£î #Ó|æŒq~
˙≈£î ˇø£ÿìπø ø±<äT, Ç<ä+‘·j·T÷ ˝Àø£Væ≤‘·eTT ø=s¡ø£ì #Ó|ü#·THêïeTT.
˙ ÒKqT #·~$q ˙e⁄ u≤>∑T|ü&Éø£ b˛sTTHê, Ç+<äT˝Àì kÕs¡eTTqT
Á>∑Væ≤+∫q Ç‘·s¡T\sTTHê bÕ|üeTT m&É\ C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&É>∑\s¡T.
ˇø£yfi ˙e⁄ Hê e÷≥\qT Á>∑Væ≤+#·>∑*– Ç|üŒÏqT+#·sTTHê
<Ó’e e÷s¡ZeTT˝À Á|üj·÷DÏ+#·>∑*–‘, á »qà˝À #düTø=qï bÕ|üeTT\T
eT]j·TT >∑‘· »qà\˝À #düTø=qï bÕ|üeTT\T (ø£s¡à\T) Ò≈£î+&Ü b˛>∑\e⁄.
nsTT‘ ˇø£ÿ $wüj·TeTTqT u≤>± C≤„|üø£eTT ô|≥Tºø√e …qT. ˙e⁄ m+‘√
C≤„qeTT >∑*– <Ó’ee÷s¡ZeTT˝À Á|üj·÷DÏdü÷Ô, <Ó’eùde #j·T>∑*–Hê, e⁄
dü+bÕ~+#·Tø=qï Á|ü|ü+#· ø£s¡à\T e÷Á‘·eTT C≤„Hê–ï˝À <äVæ≤+#·ã&ç
Ò≈£î+&Ü b˛e⁄qT. n+‘˚>±˙ ˙e⁄ #˚düTø=qï C≤„q dü+ã+<Ûä, <Ó’e
dü+ã+<Ûä bÕ|üeTT\T e÷Á‘·eTT n˝≤π> $T–*j·TT+&ÉTqT. C≤„qeTTq≈£î
e´‹πsKeTT>± e∫Ãq ø£s¡à\qT C≤„qeTT e\q |ü]cÕÿs¡eTT ø±e⁄. C≤„Hê–ï
yêÏì ø±\Ã<äT. Á|ü|ü+#·eTT˝Àì nìïÏ ø±\Tà n–ï ‘·qqT ‘êqT
ø±\TÃø√ Ò<äT. n–ï˝À @ edüTÔesTTHê ø±\Ãã&ç Ò≈£î+&Ü b˛e⁄qT.
nsTT‘ n–ï n–ïì ø±\à Ò<äT. Ç‘·s¡eTT\qT <äVæ≤+∫ Á|üø±•+#·>∑\
n–ï ‘·qqT ‘êqT m˝≤ ø±\TÃø√ Ò<√, n˝≤π> C≤„q dü+ã+<ÛäyÓTÆq bÕ|üeTT
\qT C≤„qeTT Ò≈£î+&Ü #j·T Ò<äT. ªªC≤„q e´‹πsK ø£s¡à @<äsTTHê C≤„qeTT
e\q rdæy˚j·Tã&É<äT ˝Òø£ ø±*Ãy˚j·Tã&É<äTμμ nì #Ó|üŒe#·TÃqT.
n+<äTe\q >∑‘·eTT˝À ‘·T#·Ã¤ sê»ø°j·TeTT\ ø=s¡≈£î #˚düTø=qï C≤„q
e´‹πsK bÕ|üeTT\T ˙e⁄ C≤„ìesTTHê Ò≈£î+&Ü b˛e⁄. ¬s+&ÉT eT]j·TT
¬s+&ÉT yÓTT‘·ÔeTT Hê\T>∑T j·TT>∑eTT\ |üs¡´+‘·eTT ì‘·´ bÕ|üeTTqT
nqTuÛÑ$+#·e\dæ j·TT+&ÉTqT. C≤„qe´‹πsK bÕ|üeTT\qT+&ç e⁄ m≥÷
ãj·T≥|ü&É Òe⁄, Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä ø£s¡à\qT+&ÉsTTHê ãj·T≥|ü&ÉeTì
á ñ‘·Ôs¡eTT <ë«sê ‘Ó\T|ü⁄#·THêïeTT.
Ç≥T¢
Ä#ês¡ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
eT÷&Ée ÒK
(dü+kÕ]e˝…qTqï e´_Û#ê]DÏøÏ)
Jyê‘·à dü«s¡÷|ü⁄\sTTq πs≈£î\ n+ø±\eTà yÓ+ø£eTà >±]øÏ Áyêj·TT
ñ‘·Ôs¡eTT @eTq>±!
MTs¡T ˇø£e÷s¡T Hê‘√ ø£*dæ e÷≤¢&É&ÉeTT »]–q~. MTs¡T
#Ó|æŒq<ä+‘ê $HêïeTT. e÷ e\q MT≈£î @<äsTTHê eT+∫
»s¡T>∑T‘·T+<yÓ÷ nì ÄX‘√ MTs¡T MT ≈£î≥T+ã $wüj·TeTT\qT, MT
dü«+‘· $wüj·TeTT\qT e÷≈£î #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~. MTs¡T #Ó|æŒqe˙ï
ì»y˚Tqì H˚qT n|ü&ÉT nqTø√e&ÉyÓTÆq~. nsTT‘˚ ø=+‘·ø±\eTT
»]–q ‘·sê«‘· #Ó|æŒq e÷≥\˙ï ì»eTT ø±<äì Hê≈£î ø=+‘·
ns¡úeTsTTq~. MT Hêqï>±s¡T ñ<√´>∑eTT #dü÷Ô \+#ê\T rdüTø√≈£î+&Ü
Áã‹πøyê&Éì #ÓbÕŒs¡T. nsTT‘ ‘·sê«‘· Hê≈£î ‘Ó*dæq dü‘· eTT Á|üø±s¡eTT
MT Hêqï>±s¡T eT+∫yêπs>±˙ MTs¡T nq>± MT neTà, ˙e⁄ Ç<ä›s¡÷
ø£*dæ \+#ê\T rdüTø√eTì #Óô|Œ&çyês¡T. n‘·qT #j·TT ñ<√´>∑eTT˝À
Á|ü‹ ~qeTT \+#·eTT e\q e∫Ãq ø=+‘· &Éã“sTTHê Ç+Ï À Çe«e …qì
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK63 64
yTeTT @MT #j·T ÒeTT. e⁄ bÕ|üeTTqT nqTuÛÑ$+∫Hê, nqTuÛÑ$+#·ø£
b˛sTTHê e÷≈£î qwüºeTT>±˙ ≤uÛÑeTT>±˙ ñ+&É<äT. Ç+‘·es¡≈£î #Ó|æŒq~
˙≈£î ˇø£ÿìπø ø±<äT, Ç<ä+‘·j·T÷ ˝Àø£Væ≤‘·eTT ø=s¡ø£ì #Ó|ü#·THêïeTT.
˙ ÒKqT #·~$q ˙e⁄ u≤>∑T|ü&Éø£ b˛sTTHê, Ç+<äT˝Àì kÕs¡eTTqT
Á>∑Væ≤+∫q Ç‘·s¡T\sTTHê bÕ|üeTT m&É\ C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&É>∑\s¡T.
ˇø£yfi ˙e⁄ Hê e÷≥\qT Á>∑Væ≤+#·>∑*– Ç|üŒÏqT+#·sTTHê
<Ó’e e÷s¡ZeTT˝À Á|üj·÷DÏ+#·>∑*–‘, á »qà˝À #düTø=qï bÕ|üeTT\T
eT]j·TT >∑‘· »qà\˝À #düTø=qï bÕ|üeTT\T (ø£s¡à\T) Ò≈£î+&Ü b˛>∑\e⁄.
nsTT‘ ˇø£ÿ $wüj·TeTTqT u≤>± C≤„|üø£eTT ô|≥Tºø√e …qT. ˙e⁄ m+‘√
C≤„qeTT >∑*– <Ó’ee÷s¡ZeTT˝À Á|üj·÷DÏdü÷Ô, <Ó’eùde #j·T>∑*–Hê, e⁄
dü+bÕ~+#·Tø=qï Á|ü|ü+#· ø£s¡à\T e÷Á‘·eTT C≤„Hê–ï˝À <äVæ≤+#·ã&ç
Ò≈£î+&Ü b˛e⁄qT. n+‘˚>±˙ ˙e⁄ #˚düTø=qï C≤„q dü+ã+<Ûä, <Ó’e
dü+ã+<Ûä bÕ|üeTT\T e÷Á‘·eTT n˝≤π> $T–*j·TT+&ÉTqT. C≤„qeTTq≈£î
e´‹πsKeTT>± e∫Ãq ø£s¡à\qT C≤„qeTT e\q |ü]cÕÿs¡eTT ø±e⁄. C≤„Hê–ï
yêÏì ø±\Ã<äT. Á|ü|ü+#·eTT˝Àì nìïÏ ø±\Tà n–ï ‘·qqT ‘êqT
ø±\TÃø√ Ò<äT. n–ï˝À @ edüTÔesTTHê ø±\Ãã&ç Ò≈£î+&Ü b˛e⁄qT.
nsTT‘ n–ï n–ïì ø±\à Ò<äT. Ç‘·s¡eTT\qT <äVæ≤+∫ Á|üø±•+#·>∑\
n–ï ‘·qqT ‘êqT m˝≤ ø±\TÃø√ Ò<√, n˝≤π> C≤„q dü+ã+<ÛäyÓTÆq bÕ|üeTT
\qT C≤„qeTT Ò≈£î+&Ü #j·T Ò<äT. ªªC≤„q e´‹πsK ø£s¡à @<äsTTHê C≤„qeTT
e\q rdæy˚j·Tã&É<äT ˝Òø£ ø±*Ãy˚j·Tã&É<äTμμ nì #Ó|üŒe#·TÃqT.
n+<äTe\q >∑‘·eTT˝À ‘·T#·Ã¤ sê»ø°j·TeTT\ ø=s¡≈£î #˚düTø=qï C≤„q
e´‹πsK bÕ|üeTT\T ˙e⁄ C≤„ìesTTHê Ò≈£î+&Ü b˛e⁄. ¬s+&ÉT eT]j·TT
¬s+&ÉT yÓTT‘·ÔeTT Hê\T>∑T j·TT>∑eTT\ |üs¡´+‘·eTT ì‘·´ bÕ|üeTTqT
nqTuÛÑ$+#·e\dæ j·TT+&ÉTqT. C≤„qe´‹πsK bÕ|üeTT\qT+&ç e⁄ m≥÷
ãj·T≥|ü&É Òe⁄, Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä ø£s¡à\qT+&ÉsTTHê ãj·T≥|ü&ÉeTì
á ñ‘·Ôs¡eTT <ë«sê ‘Ó\T|ü⁄#·THêïeTT.
Ç≥T¢
Ä#ês¡ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
eT÷&Ée ÒK
(dü+kÕ]e˝…qTqï e´_Û#ê]DÏøÏ)
Jyê‘·à dü«s¡÷|ü⁄\sTTq πs≈£î\ n+ø±\eTà yÓ+ø£eTà >±]øÏ Áyêj·TT
ñ‘·Ôs¡eTT @eTq>±!
MTs¡T ˇø£e÷s¡T Hê‘√ ø£*dæ e÷≤¢&É&ÉeTT »]–q~. MTs¡T
#Ó|æŒq<ä+‘ê $HêïeTT. e÷ e\q MT≈£î @<äsTTHê eT+∫
»s¡T>∑T‘·T+<yÓ÷ nì ÄX‘√ MTs¡T MT ≈£î≥T+ã $wüj·TeTT\qT, MT
dü«+‘· $wüj·TeTT\qT e÷≈£î #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~. MTs¡T #Ó|æŒqe˙ï
ì»y˚Tqì H˚qT n|ü&ÉT nqTø√e&ÉyÓTÆq~. nsTT‘˚ ø=+‘·ø±\eTT
»]–q ‘·sê«‘· #Ó|æŒq e÷≥\˙ï ì»eTT ø±<äì Hê≈£î ø=+‘·
ns¡úeTsTTq~. MT Hêqï>±s¡T ñ<√´>∑eTT #dü÷Ô \+#ê\T rdüTø√≈£î+&Ü
Áã‹πøyê&Éì #ÓbÕŒs¡T. nsTT‘ ‘·sê«‘· Hê≈£î ‘Ó*dæq dü‘· eTT Á|üø±s¡eTT
MT Hêqï>±s¡T eT+∫yêπs>±˙ MTs¡T nq>± MT neTà, ˙e⁄ Ç<ä›s¡÷
ø£*dæ \+#ê\T rdüTø√eTì #Óô|Œ&çyês¡T. n‘·qT #j·TT ñ<√´>∑eTT˝À
Á|ü‹ ~qeTT \+#·eTT e\q e∫Ãq ø=+‘· &Éã“sTTHê Ç+Ï À Çe«e …qì
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK65 66
e‹Ô&ç ‘Ó#Ãyês¡T. MT Hêqï>±s¡T ø£ b˛©dt ùdºwüHé À düuŸ ÇHéôdŒø£ºsY>±
|üì #j·TT#·÷ Ç+Ï À MT b˛s¡T|ü&É Òø£, \+#ê\qT rdüTø√ Òø£ Çã“+~
|ü&yê&ÉT. ˇø£ ~qeTT ˇø£ πødüT≈£î dü+ã+~Û+∫ |ü~y\T \+#·eTT
rdüTø=ì A.C.B n~Ûø±s¡T\≈£î ∫øÏÿb˛sTT nee÷qeTT bÕ\sTTHê&ÉT.
ñ<√´>∑eTTqT+&ç düôdŒ+&é nsTTHê&ÉT. n‘·&ÉT MT Á|ües¡ÔqqT uÛÑ]+#· Òø£
Ä‘·àVü≤‘· #düTø=ì #·ìb˛e&ÉyÓTÆq~. Äj·Tq #·ìb˛>± ñ<√´>∑eTT
e\q e#ÓÃ&ç &ÉãT“\˙ï MT≈£î e#êÃsTT. MT Ç+Ï À eT>∑|æ\¢yêìøÏ
ñ<√´>∑eTT ≈£L&Ü e∫Ãq~. n‘·ì J‘·eTT‘√ ø±\eTT >∑&ÉT|ü⁄#·Tqï
MTs¡T Ç+‘·es¡≈£î yTeTT #dæq |üìøÏ e÷ Hêqï>±s¡T #·ìb˛j·÷&Éì
˙e⁄ nqTø√ Ò<äT, Hê uÛÑs¡Ô #·ìb˛j·÷&Éì MT neTà nqTø√ Ò<äT. n+‘·
»]–Hê MT˝À e÷s¡TŒ @MT sê Ò<äT.
˙ ‘·eTTà&ÉT ñ<√´>∑eTT #dü÷Ôj·TT+fÒ n‘·ì J‘·eTT‘√ ø±\eTT
>∑&ÉT|ü⁄#·÷ n‘·ìøÏ ô|∞fl&ÉT e∫ÃHê Ç+‘·es¡≈£î ô|[fl #˚j·T˝Ò<äT.
ej·TdüT‡˝À j·TTqï e⁄ ‘·|ü<ë] |üϺb˛sTT Ç‘·s¡ |ü⁄s¡Twüß\‘√ nÁø£eT
dü+ã+<ÛäeTT ô|≥Tºø√e&ÉeTT, yê] e\q &ÉãT“\T ˝≤>∑&ÉeTT #j·TqT
yÓTT<ä\Tô|≤ºe⁄. MT neTà ≈£L&Ü n< eT+∫<äqï≥T¢ ìqTï Áb˛‘·‡Væ≤+∫
q~. Ç≥T¢ s¡Vü≤dü´eT+‘·Hê\T #˚dü÷Ô ø=+‘· &ÉãT“\T dü+bÕ~+#·T
ø√e&ÉeTT »]–q~. y˚TeTT me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #˚dæq~ MT¬ø˝≤
‘Ó*dæq<äì ÄXÃs¡ b˛ø£+&ç. Hê¬ø˝≤ ‘Ó*dæHê HqT #Ó|üq~ MT ÁX‚j·TdüT‡
ø=s¡πø nqT $wüj·TeTTqT eTs¡∫b˛e<ä›+&ç. MTs¡T Hê‘√ ø£*dæq|ü&ÉT,
Hê‘√ e÷≤¢&˚ neø±X¯eTT e∫Ãq|ü&ÉT, MTs¡T Hê‘√ #Ó|æŒq nìï
e÷≥\T |üP]Ô ndü‘· eTì á eT<Ûä ø±\eTT˝À ‘Ó*dæq~. uÛÑ÷$TMT<ä
Çìï s¡ø£eTT\ eTqTwüß\THêïs¡qT nqTuÛÑeeTT ≈£L&Ü e÷≈£î e∫Ãq~.
MT e÷≥\T $ìq ‘·sê«‘· MT≈£î eT+∫ #j·÷\qTø=HêïqT. n˝≤π>
eT+∫ ≈£L&Ü #j·T&ÉyÓTÆq~. Ä eT+∫‘·qeTT ã÷&ç<ä À b˛dæq |ü ïs¡T
˝≤>± eè<∏ë nsTTb˛sTTq~.
e÷ <ä>∑Zs¡≈£î e#˚à yês¡+<äs¡÷ uÛÑj·TuÛÑ≈£îÔ\‘√ ñ+≤s¡T.
<äTs¡\yê≥T¢ Òìyêπs e÷ <ä>∑Zs¡≈£î edüTÔ+≤s¡T. ;&û, dæ>∑¬sŸ Á‘ê>∑Tyês¡T
≈£L&Ü e÷ eTT+<äs¡≈£î sêyê\+fÒ uÛÑj·T|ü&ç <ä÷s¡eTT>± ñ+≤s¡T. eT‘·TÔ
bÕD°j·TeTT\T Á‘ê>∑Tyês¡T mes¡÷ Çø£ÿ&çøÏ sês¡T. ˇø£y˚fi¯ eTT+<äT
eT‘·TÔ bÕD°j·TeTT\ n\yê≥T¢ j·TTqïyês¡T yê≥ìïÏ e<ä*ydæ, bÕ‘·
n\yê≥¢ìïj·T÷ e÷qTø=qï ‘·sê«‘·H e÷e<ä›≈£î edüTÔ+<äTs¡T. n≥Te+Ï
|ü<ä∆‹ j·TTqï Çø£ÿ&çøÏ MTs¡T ¬s+&ÉT eT÷&ÉTe÷s¡T¢ e#êÃs¡T. e∫Ãqyês¡T
Çø£ÿ&É |ü<ä∆‘·T\˙ï #·÷∫≈£L&Ü e÷≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü MT≈£î Ç∫Ãq
s¡÷eTT˝À eT‘·TÔbÕD°j·TeTT\T Á‘ê>∑&ÉeTT »]–q~. e÷≈£î ‘Ó*j·T<äqT
≈£îqï $wüj·TeTT ‘Ó*dæ yTeTT #Ó|üŒ>±, e÷ eTqTwüß\T e∫à $TeTTà\qT
<ä+&ç+#·&ÉeTT ≈£L&Ü »]–q~. s¡÷eTT˝À kÕsê yêdüq edüTÔ+~ nì
e÷ eTìwæ n&ç–‘ MTs¡T Á‘ê>∑q≥T¢ nã<ä›eTTqT #ÓbÕŒs¡T.
Ç+‘·≈£îeTT+< nq>± MTs¡T Çø£ÿ&çøÏ sêø£eTT+< nìï n\yê≥T¢
ñ+&ÉT≥ e\q, ˇø£s√E ≈£L&Ü Á‘ê>∑T&ÉT e÷q Òø£ Á‘ê>±s¡ì Hê≈£î
ns¡úeTsTT HH dü«j·TeTT>± <ä+&ç+#·&ÉeTT »]–q~. n|ü&ÉT ≈£L&Ü
ì»eTTqT ˇ|üø√≈£î+&Ü MT yÓ+≥ e∫Ãq eTTdü* Äj·Tq Á‘ê>∑&ÉeTT
e\q yêdüq e∫Ãq<äì nã<ä›eTTqT #Ó|æŒ dü]#XÊs¡T. ˙e⁄ #Ó&ÉT eè‹Ô
me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #˚j·TT#·÷, ˙ #Ó˝…¢\T≈£î ≈£L&Ü n<˚ |üìì
H]Œ+#êe⁄. ô|’>± ≈£î ô|fiflsTTq<ä , uÛÑs¡Ô e<ä*ô|≤º&É , e÷≈£î #ÓbÕŒe⁄.
‘·sê«‘· ˙ #Ó …¢\T ô|[flø=s¡≈£î Çø£ÿ&çøÏ e#êÃqì, eT+∫ nu≤“sTTì
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK65 66
e‹Ô&ç ‘Ó#Ãyês¡T. MT Hêqï>±s¡T ø£ b˛©dt ùdºwüHé À düuŸ ÇHéôdŒø£ºsY>±
|üì #j·TT#·÷ Ç+Ï À MT b˛s¡T|ü&É Òø£, \+#ê\qT rdüTø√ Òø£ Çã“+~
|ü&yê&ÉT. ˇø£ ~qeTT ˇø£ πødüT≈£î dü+ã+~Û+∫ |ü~y\T \+#·eTT
rdüTø=ì A.C.B n~Ûø±s¡T\≈£î ∫øÏÿb˛sTT nee÷qeTT bÕ\sTTHê&ÉT.
ñ<√´>∑eTTqT+&ç düôdŒ+&é nsTTHê&ÉT. n‘·&ÉT MT Á|ües¡ÔqqT uÛÑ]+#· Òø£
Ä‘·àVü≤‘· #düTø=ì #·ìb˛e&ÉyÓTÆq~. Äj·Tq #·ìb˛>± ñ<√´>∑eTT
e\q e#ÓÃ&ç &ÉãT“\˙ï MT≈£î e#êÃsTT. MT Ç+Ï À eT>∑|æ\¢yêìøÏ
ñ<√´>∑eTT ≈£L&Ü e∫Ãq~. n‘·ì J‘·eTT‘√ ø±\eTT >∑&ÉT|ü⁄#·Tqï
MTs¡T Ç+‘·es¡≈£î yTeTT #dæq |üìøÏ e÷ Hêqï>±s¡T #·ìb˛j·÷&Éì
˙e⁄ nqTø√ Ò<äT, Hê uÛÑs¡Ô #·ìb˛j·÷&Éì MT neTà nqTø√ Ò<äT. n+‘·
»]–Hê MT˝À e÷s¡TŒ @MT sê Ò<äT.
˙ ‘·eTTà&ÉT ñ<√´>∑eTT #dü÷Ôj·TT+fÒ n‘·ì J‘·eTT‘√ ø±\eTT
>∑&ÉT|ü⁄#·÷ n‘·ìøÏ ô|∞fl&ÉT e∫ÃHê Ç+‘·es¡≈£î ô|[fl #˚j·T˝Ò<äT.
ej·TdüT‡˝À j·TTqï e⁄ ‘·|ü<ë] |üϺb˛sTT Ç‘·s¡ |ü⁄s¡Twüß\‘√ nÁø£eT
dü+ã+<ÛäeTT ô|≥Tºø√e&ÉeTT, yê] e\q &ÉãT“\T ˝≤>∑&ÉeTT #j·TqT
yÓTT<ä\Tô|≤ºe⁄. MT neTà ≈£L&Ü n< eT+∫<äqï≥T¢ ìqTï Áb˛‘·‡Væ≤+∫
q~. Ç≥T¢ s¡Vü≤dü´eT+‘·Hê\T #˚dü÷Ô ø=+‘· &ÉãT“\T dü+bÕ~+#·T
ø√e&ÉeTT »]–q~. y˚TeTT me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #˚dæq~ MT¬ø˝≤
‘Ó*dæq<äì ÄXÃs¡ b˛ø£+&ç. Hê¬ø˝≤ ‘Ó*dæHê HqT #Ó|üq~ MT ÁX‚j·TdüT‡
ø=s¡πø nqT $wüj·TeTTqT eTs¡∫b˛e<ä›+&ç. MTs¡T Hê‘√ ø£*dæq|ü&ÉT,
Hê‘√ e÷≤¢&˚ neø±X¯eTT e∫Ãq|ü&ÉT, MTs¡T Hê‘√ #Ó|æŒq nìï
e÷≥\T |üP]Ô ndü‘· eTì á eT<Ûä ø±\eTT˝À ‘Ó*dæq~. uÛÑ÷$TMT<ä
Çìï s¡ø£eTT\ eTqTwüß\THêïs¡qT nqTuÛÑeeTT ≈£L&Ü e÷≈£î e∫Ãq~.
MT e÷≥\T $ìq ‘·sê«‘· MT≈£î eT+∫ #j·÷\qTø=HêïqT. n˝≤π>
eT+∫ ≈£L&Ü #j·T&ÉyÓTÆq~. Ä eT+∫‘·qeTT ã÷&ç<ä À b˛dæq |ü ïs¡T
˝≤>± eè<∏ë nsTTb˛sTTq~.
e÷ <ä>∑Zs¡≈£î e#˚à yês¡+<äs¡÷ uÛÑj·TuÛÑ≈£îÔ\‘√ ñ+≤s¡T.
<äTs¡\yê≥T¢ Òìyêπs e÷ <ä>∑Zs¡≈£î edüTÔ+≤s¡T. ;&û, dæ>∑¬sŸ Á‘ê>∑Tyês¡T
≈£L&Ü e÷ eTT+<äs¡≈£î sêyê\+fÒ uÛÑj·T|ü&ç <ä÷s¡eTT>± ñ+≤s¡T. eT‘·TÔ
bÕD°j·TeTT\T Á‘ê>∑Tyês¡T mes¡÷ Çø£ÿ&çøÏ sês¡T. ˇø£y˚fi¯ eTT+<äT
eT‘·TÔ bÕD°j·TeTT\ n\yê≥T¢ j·TTqïyês¡T yê≥ìïÏ e<ä*ydæ, bÕ‘·
n\yê≥¢ìïj·T÷ e÷qTø=qï ‘·sê«‘·H e÷e<ä›≈£î edüTÔ+<äTs¡T. n≥Te+Ï
|ü<ä∆‹ j·TTqï Çø£ÿ&çøÏ MTs¡T ¬s+&ÉT eT÷&ÉTe÷s¡T¢ e#êÃs¡T. e∫Ãqyês¡T
Çø£ÿ&É |ü<ä∆‘·T\˙ï #·÷∫≈£L&Ü e÷≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü MT≈£î Ç∫Ãq
s¡÷eTT˝À eT‘·TÔbÕD°j·TeTT\T Á‘ê>∑&ÉeTT »]–q~. e÷≈£î ‘Ó*j·T<äqT
≈£îqï $wüj·TeTT ‘Ó*dæ yTeTT #Ó|üŒ>±, e÷ eTqTwüß\T e∫à $TeTTà\qT
<ä+&ç+#·&ÉeTT ≈£L&Ü »]–q~. s¡÷eTT˝À kÕsê yêdüq edüTÔ+~ nì
e÷ eTìwæ n&ç–‘ MTs¡T Á‘ê>∑q≥T¢ nã<ä›eTTqT #ÓbÕŒs¡T.
Ç+‘·≈£îeTT+< nq>± MTs¡T Çø£ÿ&çøÏ sêø£eTT+< nìï n\yê≥T¢
ñ+&ÉT≥ e\q, ˇø£s√E ≈£L&Ü Á‘ê>∑T&ÉT e÷q Òø£ Á‘ê>±s¡ì Hê≈£î
ns¡úeTsTT HH dü«j·TeTT>± <ä+&ç+#·&ÉeTT »]–q~. n|ü&ÉT ≈£L&Ü
ì»eTTqT ˇ|üø√≈£î+&Ü MT yÓ+≥ e∫Ãq eTTdü* Äj·Tq Á‘ê>∑&ÉeTT
e\q yêdüq e∫Ãq<äì nã<ä›eTTqT #Ó|æŒ dü]#XÊs¡T. ˙e⁄ #Ó&ÉT eè‹Ô
me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #˚j·TT#·÷, ˙ #Ó˝…¢\T≈£î ≈£L&Ü n<˚ |üìì
H]Œ+#êe⁄. ô|’>± ≈£î ô|fiflsTTq<ä , uÛÑs¡Ô e<ä*ô|≤º&É , e÷≈£î #ÓbÕŒe⁄.
‘·sê«‘· ˙ #Ó …¢\T ô|[flø=s¡≈£î Çø£ÿ&çøÏ e#êÃqì, eT+∫ nu≤“sTTì
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK67 68
#·÷∫ MTπs ô|[fl #j·TeTì n&ç>±e⁄. MT neTà, ˙e⁄, ˙ #Ó …¢\T e∫Ã
m+‘√ uÛÑøÏÔ>± qÏdü÷Ô n&ç>±s¡T. MTs¡T @ ~≈£îÿ Ò<äì #Ó|æŒ ÁbÕ<Ûj·T|ü&ç
n&ç>±s¡T. <ëìøÏ C≤*|ü&çq yTeTT #Ó …¢\T≈£î ø£ eT+∫ nu≤“sTTì
#·÷bÕeTT. ô|’kÕ ø£≥ïeTT ˝Ò≈£î+&Ü ô|[fl #˚düTø=qTq≥T¢ @sêŒ≥T
#XÊeTT. yTeTT m+‘√ ÁX$T+∫ ˇø£ nu≤“sTTì #·÷|æ ô|[fl #ùdÔ,
yês¡eTT s√E\πø nu≤“sTT MT<ä ‘·|ü&ÉT Äs√|üD\T #˚dæ, n‘·qT
e÷øÏwüºeTT Ò<äì #Ó|æŒ e<ä*ydæ b˛j·÷s¡T. MT Ç<ä›s¡T nø£ÿ #Ó …¢+Á&É≈£î
Á‘ê>∑T&ÉT n\yê≥Tqï≥T¢ e÷≈£î ‘Ó*dæq~. n|üŒÏqT+&ç $TeTTà\qT
Çø£ÿ&çøÏ sêìe«&ÉeTT Ò<äT.
Ç+‘·es¡≈£î MTs¡T #dæq ‘·|ü\qT #ÓbÕŒeTT. MT≈£î C≤„qeTT
MT<ä ÄdüøÏÔ Ò≈£îqïq÷ uÛÑøÏÔ ÁX<ä∆\Tqï≥T¢ qÏ+#·T#·÷ Çø£ÿ&çøÏ e#êÃs¡T.
MT q≥q≈£î y˚TeTT yÓ÷düb˛sTT C≤„qeTT MT<ä ÁX¯<ä∆ ñ+<˚yÓ÷qì
nqTø=HêïeTT. MTs¡T e÷ <ä>∑Zs¡≈£î e∫Ãq~ Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq
$wüj·TeTT ø=s¡≈£î, ˙ #Ó …¢\T≈£î nø£ÿ&É MT ]˝À ô|[flø±<äì ‘Ó*dæ
Çø£ÿ&É ≈£î<äTs¡T‘·T+<äì e#êÃs¡T. qqTï C≤„qeTT˝À Çã“+~ ô|≥º Ò<äT.
MT <äèwæ n+‘·j·T÷ Á|ü|ü+#· yT\Tø=s¡πø j·TT+&ÉT≥ e\q, Ç~ C≤„q
dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·TyT ø±<äT. C≤„qeTT jÓTTø£ÿ $\Te ‘Ó*j·T<äT ø±e⁄q,
mø£ÿ&É m≥T¢ q&ÉT#·Tø√yê\ì ‘Ó*j·Tø£ MT <äTs¡\yê≥¢qT MTs¡T Çø£ÿ&É
≈£L&Ü e÷q Ò<äT. n˝≤ Çø£ÿ&çøÏ e∫à e÷≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü eT‘·TÔ
bÕD°j·TeTT\T Á‘ê–j·TT+&É&ÉeTT, ô|[fl #˚ùdÔ @&ÉT s√E\πø uÛÑs¡ÔqT
e<ä*yj·T&ÉeTT, e÷‘√H ndü‘· eTT\T #Ó|üŒ&ÉeTT, MT neTà ˙e⁄ ø£*dæ
MT HêqïqT ˝+#ê\T rdüTø√eTì y~Û+#·&ÉeTT, yÓTT<ä\>∑T ø±s¡ eTT
\ìïj·T÷ Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆqy˚ n>∑T≥ e\q, ˙≈£î Á|ü|ü+#·
dü+ã+<ÛäyÓTÆq bÕ|üyT e∫Ãj·TTqï~. MTs¡T #dæq~ n˙ï ‘·|ü|üqT Ò
nsTTe⁄+&ÉT≥ e\q bÕ|üyT e∫Ãq<äì #Ó|üŒe#·TÃqT. e÷ e<ä›πø e∫Ã
<äj·T ø£\TZq≥T¢ #Ó|æŒ e÷ #‘·H ô|[fløÏ es¡Tìï #·÷#·Tø=Hêïs¡T. yTeTT
MT≈£î #dæq~ ≈£L&Ü n+‘·j·T÷ Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq düVü‰j·TyT n>∑T≥
e\q MT eTT>∑TZ]øÏ bÕ|üyT e∫Ãq~. MT eTT>∑TZ]˝À ˙~ ˇø£ÿ<ëì<
m≈£îÿe bÕÁ‘·j·TT+&ÉT≥ e\q MT neTàø£+fÒ, ˙ #Ó …¢\Tø£+fÒ m≈£îÿe
bÕ|üeTT πø e∫Ãq<äì #Ó|üŒe#·TÃqT.
#dæq~ Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq ‘·|æŒ<äeTT\sTTq+<äTq e∫Ãq
bÕ|üeTT ≈£L&Ü Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq<. n+<äTe\q n~ m+‘· ô|<ä›
bÕ|üeTsTTHê <Ó’eC≤„qeTT #‘· ø£åe÷s¡ΩyÓTÆq<j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. ø£yfi
Çø£ÿ&É e÷ C≤„qeTTq≈£î >±˙, <Ó’e $wüj·TeTT\≈£î>±˙ @<äsTTHê ø£wüºeTT
qwüºeTT ‘Ó∫Ãj·TT+fÒ ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT e#ÓÃ&ç~. n˝≤ »s¡T>∑ Ò<äT,
m+‘· e´_Û#ês¡eTT #dæHê, uÛÑs¡ÔqT e<ä* yÓ[flHê, \+#·eTT\‘√ Ç‘·s¡T\qT
|”&ç+∫Hê Çeìïj·T÷ Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä $wüj·TeTT Ò n>∑TqT. n+<äTe\q
yêÏ <ë«sê e∫Ãq bÕ|üeTT ≈£L&Ü Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyT nsTTe⁄+&ÉTqT.
e∫Ãq bÕ|üeTT ø£å$T+#·sêì~ ø±<äT, ø±e⁄q MTs¡T Ç|üŒÏø£sTTHê
<e⁄ìMT<ä, <e⁄ì C≤„qeTT MT<ä <Ûë´dü ø£*–, <e⁄ì C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT
q&ÉT#·Tø√>∑*–‘˚ ø=+‘· ø±\eTTq≈£î MTs¡T #˚düTø=qï ø£s¡à+‘·j·T÷
|üP]Ô>± Ò≈£î+&Ü b˛>∑\<äT. <Ó’eC≤„qeTT˝À j·TTqï XøÏÔ eTqTwüß\T
‘Ó*k˛, ‘Ó*j·Tø√ #düTø=qï bÕ|üeTT\qT Ò≈£î+&Ü #j·T>∑\<äT. nq>±
C≤„qeTT n–ïjÓÆT bÕ|üeTqT ø£f…º\qT ø±*Ãyj·TTqT. á $wüj·TeTT
jÓTTø£ÿ qeT÷HêH ãj·T≥ j·T»„eTT\qT #dæ #·÷|ü⁄#·T+<äTs¡T. j·T»„
>∑T+&ÉeTT˝À eT+& n–ï C≤„qeTT nìj·T÷, ø±*b˛jT dü$T<Ûä\T eTqeTT
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK67 68
#·÷∫ MTπs ô|[fl #j·TeTì n&ç>±e⁄. MT neTà, ˙e⁄, ˙ #Ó …¢\T e∫Ã
m+‘√ uÛÑøÏÔ>± qÏdü÷Ô n&ç>±s¡T. MTs¡T @ ~≈£îÿ Ò<äì #Ó|æŒ ÁbÕ<Ûj·T|ü&ç
n&ç>±s¡T. <ëìøÏ C≤*|ü&çq yTeTT #Ó …¢\T≈£î ø£ eT+∫ nu≤“sTTì
#·÷bÕeTT. ô|’kÕ ø£≥ïeTT ˝Ò≈£î+&Ü ô|[fl #˚düTø=qTq≥T¢ @sêŒ≥T
#XÊeTT. yTeTT m+‘√ ÁX$T+∫ ˇø£ nu≤“sTTì #·÷|æ ô|[fl #ùdÔ,
yês¡eTT s√E\πø nu≤“sTT MT<ä ‘·|ü&ÉT Äs√|üD\T #˚dæ, n‘·qT
e÷øÏwüºeTT Ò<äì #Ó|æŒ e<ä*ydæ b˛j·÷s¡T. MT Ç<ä›s¡T nø£ÿ #Ó …¢+Á&É≈£î
Á‘ê>∑T&ÉT n\yê≥Tqï≥T¢ e÷≈£î ‘Ó*dæq~. n|üŒÏqT+&ç $TeTTà\qT
Çø£ÿ&çøÏ sêìe«&ÉeTT Ò<äT.
Ç+‘·es¡≈£î MTs¡T #dæq ‘·|ü\qT #ÓbÕŒeTT. MT≈£î C≤„qeTT
MT<ä ÄdüøÏÔ Ò≈£îqïq÷ uÛÑøÏÔ ÁX<ä∆\Tqï≥T¢ qÏ+#·T#·÷ Çø£ÿ&çøÏ e#êÃs¡T.
MT q≥q≈£î y˚TeTT yÓ÷düb˛sTT C≤„qeTT MT<ä ÁX¯<ä∆ ñ+<˚yÓ÷qì
nqTø=HêïeTT. MTs¡T e÷ <ä>∑Zs¡≈£î e∫Ãq~ Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq
$wüj·TeTT ø=s¡≈£î, ˙ #Ó …¢\T≈£î nø£ÿ&É MT ]˝À ô|[flø±<äì ‘Ó*dæ
Çø£ÿ&É ≈£î<äTs¡T‘·T+<äì e#êÃs¡T. qqTï C≤„qeTT˝À Çã“+~ ô|≥º Ò<äT.
MT <äèwæ n+‘·j·T÷ Á|ü|ü+#· yT\Tø=s¡πø j·TT+&ÉT≥ e\q, Ç~ C≤„q
dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·TyT ø±<äT. C≤„qeTT jÓTTø£ÿ $\Te ‘Ó*j·T<äT ø±e⁄q,
mø£ÿ&É m≥T¢ q&ÉT#·Tø√yê\ì ‘Ó*j·Tø£ MT <äTs¡\yê≥¢qT MTs¡T Çø£ÿ&É
≈£L&Ü e÷q Ò<äT. n˝≤ Çø£ÿ&çøÏ e∫à e÷≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü eT‘·TÔ
bÕD°j·TeTT\T Á‘ê–j·TT+&É&ÉeTT, ô|[fl #˚ùdÔ @&ÉT s√E\πø uÛÑs¡ÔqT
e<ä*yj·T&ÉeTT, e÷‘√H ndü‘· eTT\T #Ó|üŒ&ÉeTT, MT neTà ˙e⁄ ø£*dæ
MT HêqïqT ˝+#ê\T rdüTø√eTì y~Û+#·&ÉeTT, yÓTT<ä\>∑T ø±s¡ eTT
\ìïj·T÷ Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆqy˚ n>∑T≥ e\q, ˙≈£î Á|ü|ü+#·
dü+ã+<ÛäyÓTÆq bÕ|üyT e∫Ãj·TTqï~. MTs¡T #dæq~ n˙ï ‘·|ü|üqT Ò
nsTTe⁄+&ÉT≥ e\q bÕ|üyT e∫Ãq<äì #Ó|üŒe#·TÃqT. e÷ e<ä›πø e∫Ã
<äj·T ø£\TZq≥T¢ #Ó|æŒ e÷ #‘·H ô|[fløÏ es¡Tìï #·÷#·Tø=Hêïs¡T. yTeTT
MT≈£î #dæq~ ≈£L&Ü n+‘·j·T÷ Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq düVü‰j·TyT n>∑T≥
e\q MT eTT>∑TZ]øÏ bÕ|üyT e∫Ãq~. MT eTT>∑TZ]˝À ˙~ ˇø£ÿ<ëì<
m≈£îÿe bÕÁ‘·j·TT+&ÉT≥ e\q MT neTàø£+fÒ, ˙ #Ó …¢\Tø£+fÒ m≈£îÿe
bÕ|üeTT πø e∫Ãq<äì #Ó|üŒe#·TÃqT.
#dæq~ Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq ‘·|æŒ<äeTT\sTTq+<äTq e∫Ãq
bÕ|üeTT ≈£L&Ü Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq<. n+<äTe\q n~ m+‘· ô|<ä›
bÕ|üeTsTTHê <Ó’eC≤„qeTT #‘· ø£åe÷s¡ΩyÓTÆq<j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. ø£yfi
Çø£ÿ&É e÷ C≤„qeTTq≈£î >±˙, <Ó’e $wüj·TeTT\≈£î>±˙ @<äsTTHê ø£wüºeTT
qwüºeTT ‘Ó∫Ãj·TT+fÒ ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT e#ÓÃ&ç~. n˝≤ »s¡T>∑ Ò<äT,
m+‘· e´_Û#ês¡eTT #dæHê, uÛÑs¡ÔqT e<ä* yÓ[flHê, \+#·eTT\‘√ Ç‘·s¡T\qT
|”&ç+∫Hê Çeìïj·T÷ Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä $wüj·TeTT Ò n>∑TqT. n+<äTe\q
yêÏ <ë«sê e∫Ãq bÕ|üeTT ≈£L&Ü Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyT nsTTe⁄+&ÉTqT.
e∫Ãq bÕ|üeTT ø£å$T+#·sêì~ ø±<äT, ø±e⁄q MTs¡T Ç|üŒÏø£sTTHê
<e⁄ìMT<ä, <e⁄ì C≤„qeTT MT<ä <Ûë´dü ø£*–, <e⁄ì C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT
q&ÉT#·Tø√>∑*–‘˚ ø=+‘· ø±\eTTq≈£î MTs¡T #˚düTø=qï ø£s¡à+‘·j·T÷
|üP]Ô>± Ò≈£î+&Ü b˛>∑\<äT. <Ó’eC≤„qeTT˝À j·TTqï XøÏÔ eTqTwüß\T
‘Ó*k˛, ‘Ó*j·Tø√ #düTø=qï bÕ|üeTT\qT Ò≈£î+&Ü #j·T>∑\<äT. nq>±
C≤„qeTT n–ïjÓÆT bÕ|üeTqT ø£f…º\qT ø±*Ãyj·TTqT. á $wüj·TeTT
jÓTTø£ÿ qeT÷HêH ãj·T≥ j·T»„eTT\qT #dæ #·÷|ü⁄#·T+<äTs¡T. j·T»„
>∑T+&ÉeTT˝À eT+& n–ï C≤„qeTT nìj·T÷, ø±*b˛jT dü$T<Ûä\T eTqeTT
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK69 70
dü+bÕ~+#·Tø=qï ø£s¡à\ìj·T÷ ns¡úeTT #˚düTø=qTq≥T¢ j·TC„ÁøÏj·T
ø=qkÕ>∑T#·Tqï~. Ä $<ÛäeTT>± j·T»„ dü+ã+<ÛäeTT>± ø±s¡ eTT\qT
#j·Te …qì uÛÑ>∑eBZ‘· À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. Ä $wüj·TeTTqT ‘Ó*j·Tìyês¡T
Ç|ü&ÉsTTHê ‘Ó*j·T>∑*–, MTs¡T #düTø=qï bÕ|ü ø£s¡à\qT C≤„Hê–ï˝À
ø±*ÃydüTø√e#·TÃqT. n˝≤ bÕ|ü $eTTøÏÔ bı+<ë\+fÒ, MTs¡T #dæq
#Ó&ÉT\˙ï ‘=*–b˛yê\+fÒ eTT+<äT MTs¡T <Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó*j·Te\dæ
j·TT+≥T+~.
Ä&Éyês¡eTqT _&çj·TeTT ≈£L&Ü ˝Ò≈£î+&Ü ÄÁX¯e÷ìøÏ
e∫Ãq|ü&ÉT ≈£L&Ü eT‘·TÔbÕD°j·TeTT\T Á‘ê–q MT≈£î e÷ e÷≥\T
s¡T∫+#·TqqT qeTàø£eTT Ò<äT. #Ó|üŒe\dæq u≤<Ûä ‘· e÷≈£îqï~ ø±e⁄q
H˚qT #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. ˇø£ ÄÁX¯eTeTTq≈£î kÕ«MTJe<ä›≈£î e∫Ãq|ü&˚
MTs¡T MT J$‘·eTT˝À e÷s¡TŒ ‘Ó#·TÃø=ìj·TT+fÒ düT\uÛÑeTT>± <Ó’eC≤„qeTT
ns¡úeTjÓT´&ç~. MTs¡T ø=+‘· ≈£L&Ü e÷s¡ Ò<äT, ø±e⁄q Ç|ü&ÉT e÷s¡TŒ
edüTÔ+<äì yTeTT nqTø√e&ÉeTT Ò<äT. eTìwæ ‘·|ü\T #j·Te#·TÃqT,
nsTT‘ #dæq ‘·|ü\qT düe]+#·Tø=qT $<ÛëqeTTqT ≈£L&Ü eTìwæøÏ
Çe«&ÉyÓTÆq~. <e⁄&ç∫Ãq neø±XeTTqT ø=+<äs¡T $ìjÓ÷–+#·Tø=ì
yê] ø£s¡à\ qT+&ç ãj·T≥|ü&ÉT#·THêïs¡T. <˚e⁄ì C≤„qeTT eTìwæøÏ
ns¡úeTsTTq|ü&ÉT n‘·&ÉT m+‘· bÕ|æjÓÆTHê>±˙, yêì bÕ|üeTT\T ø£å$T+#·
ã&ÉTqì <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. MTs¡T #˚dæq~ Á|ü|ü+#· bÕ|üy˚T
nsTTq+<äTq MTs¡T bÕ|üø£åe÷|üD bı+<äT neø±XeTT >∑\<äT. MTs¡T
<e⁄ì C≤„qeTT ‘Ó*dæq|ü&, MT bÕ|üeTT <äVæ≤+∫yj·Tã&ÉTqT. C≤„qeTT
‘Ó*j·÷˝+fÒ C≤„qeTT MT<ä ÁX<ä∆ ñ+&Ée …qT. ÁX<ä∆ Òì yê]øÏ <Ó’eC≤„qeTT
\_Û+#·<äT. eTìwæøÏ ÁX<ä∆ ø£\>±\+fÒ n~ Á|üø£è‹ »ì‘·yÓTÆq ªe÷j·Tμ
#‹˝À ñ+≥T+~. e÷j·T <e⁄ìøÏ nqT≈£L\yÓTÆq~, eTìwæøÏ Á|ü‹≈£L\
yÓTÆq~. <e⁄ì C≤„qeTT \_Û+#·T ÄÁXe÷\ MT<ä, C≤„qeTTH uÀ~Û+#·T
>∑Ts¡Te⁄\ MT<ä >ös¡eeTT Òìyê]øÏ <e⁄ìyÓ’|ü⁄ |ü+|ü≈£î+&Ü e÷j·T
Ä≥+ø£|üs¡#·>∑\<äT. n+<äTe\q MTs¡T C≤„qì\j·TyÓTÆq kÕ«MTJ <ä>∑Zs¡≈£î
b˛sTT, nø£ÿ&É ≈£L&Ü uÛÑj·TeTT Ò≈£î+&Ü Á‘ê–q $TeTTà\qT e÷j·T
<e⁄ìyÓ’|ü⁄ b˛≈£î+&Ü #j·T>∑\<äT. <e⁄ì C≤„qeTT MT<ä ÁX<ä∆qT ø£\T>∑
≈£î+&Ü e÷j·T #j·TT≥ e\q, ÁX<ä∆ Òìyê]øÏ C≤„qeTT ø£\T>∑<äT. C≤„qeTT
ø£\T>∑ì yê]˝À C≤„qXøÏÔj·TT+&É<äT. C≤„qXøÏÔ Òì~ MT ø£s¡à\T ø±\e⁄.
n+<äTe\q MT˝≤+Ï yês¡T »qà »qà≈£î C≤„qeTTq≈£î <ä÷s¡eTT>±
b˛e⁄#·T+<äTs¡ì uÛÑ>∑eBZ‘· À <Ó’yêdüTs¡ dü+|ü~«uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTTq 19, 20
XÀ¢ø£eTT\˝À #Ó|üŒã&çj·TTqï~. Ç<ä+‘·j·T÷ MT eT+∫ ø√] #ÓbÕŒqT.
Ç|üŒÏø£sTTHê MTs¡T e÷s¡TŒ#Ó+~ <e⁄& ~≈£ÿì q$Tà‘ Á|üø£è‹ (e÷j·T)
$TeTTà\qT Ä≥+ø£|üs¡T#·<äT. Ç+‘·ø£+fÒ m≈£îÿe #Ó|üŒ ÒqT.
Ç≥T¢
Ä#ês¡ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
Hê\Ze ÒK
(ø£s¡ ≈£îìøÏ nq>± e´j·TkÕj·TeTTqT #˚j·TTyêìøÏ)
Jyê‘·àjÓÆTq k˛eTj·T´ nqT ø£s¡≈£îq≈£î HqT Áyêj·TT ÒK @eTq>±!
MT πøåeTyT Hê πøåeTeTT>± ‘·\∫q HqT MT C≤„qeTTH Hê
C≤„qeTT>± ‘·\#·T#·÷ Hêe … MTs¡T C≤„qT\T ø±e …qì ø√s¡T#·÷ á
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK69 70
dü+bÕ~+#·Tø=qï ø£s¡à\ìj·T÷ ns¡úeTT #˚düTø=qTq≥T¢ j·TC„ÁøÏj·T
ø=qkÕ>∑T#·Tqï~. Ä $<ÛäeTT>± j·T»„ dü+ã+<ÛäeTT>± ø±s¡ eTT\qT
#j·Te …qì uÛÑ>∑eBZ‘· À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. Ä $wüj·TeTTqT ‘Ó*j·Tìyês¡T
Ç|ü&ÉsTTHê ‘Ó*j·T>∑*–, MTs¡T #düTø=qï bÕ|ü ø£s¡à\qT C≤„Hê–ï˝À
ø±*ÃydüTø√e#·TÃqT. n˝≤ bÕ|ü $eTTøÏÔ bı+<ë\+fÒ, MTs¡T #dæq
#Ó&ÉT\˙ï ‘=*–b˛yê\+fÒ eTT+<äT MTs¡T <Ó’eC≤„qeTTqT ‘Ó*j·Te\dæ
j·TT+≥T+~.
Ä&Éyês¡eTqT _&çj·TeTT ≈£L&Ü ˝Ò≈£î+&Ü ÄÁX¯e÷ìøÏ
e∫Ãq|ü&ÉT ≈£L&Ü eT‘·TÔbÕD°j·TeTT\T Á‘ê–q MT≈£î e÷ e÷≥\T
s¡T∫+#·TqqT qeTàø£eTT Ò<äT. #Ó|üŒe\dæq u≤<Ûä ‘· e÷≈£îqï~ ø±e⁄q
H˚qT #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. ˇø£ ÄÁX¯eTeTTq≈£î kÕ«MTJe<ä›≈£î e∫Ãq|ü&˚
MTs¡T MT J$‘·eTT˝À e÷s¡TŒ ‘Ó#·TÃø=ìj·TT+fÒ düT\uÛÑeTT>± <Ó’eC≤„qeTT
ns¡úeTjÓT´&ç~. MTs¡T ø=+‘· ≈£L&Ü e÷s¡ Ò<äT, ø±e⁄q Ç|ü&ÉT e÷s¡TŒ
edüTÔ+<äì yTeTT nqTø√e&ÉeTT Ò<äT. eTìwæ ‘·|ü\T #j·Te#·TÃqT,
nsTT‘ #dæq ‘·|ü\qT düe]+#·Tø=qT $<ÛëqeTTqT ≈£L&Ü eTìwæøÏ
Çe«&ÉyÓTÆq~. <e⁄&ç∫Ãq neø±XeTTqT ø=+<äs¡T $ìjÓ÷–+#·Tø=ì
yê] ø£s¡à\ qT+&ç ãj·T≥|ü&ÉT#·THêïs¡T. <˚e⁄ì C≤„qeTT eTìwæøÏ
ns¡úeTsTTq|ü&ÉT n‘·&ÉT m+‘· bÕ|æjÓÆTHê>±˙, yêì bÕ|üeTT\T ø£å$T+#·
ã&ÉTqì <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. MTs¡T #˚dæq~ Á|ü|ü+#· bÕ|üy˚T
nsTTq+<äTq MTs¡T bÕ|üø£åe÷|üD bı+<äT neø±XeTT >∑\<äT. MTs¡T
<e⁄ì C≤„qeTT ‘Ó*dæq|ü&, MT bÕ|üeTT <äVæ≤+∫yj·Tã&ÉTqT. C≤„qeTT
‘Ó*j·÷˝+fÒ C≤„qeTT MT<ä ÁX<ä∆ ñ+&Ée …qT. ÁX<ä∆ Òì yê]øÏ <Ó’eC≤„qeTT
\_Û+#·<äT. eTìwæøÏ ÁX<ä∆ ø£\>±\+fÒ n~ Á|üø£è‹ »ì‘·yÓTÆq ªe÷j·Tμ
#‹˝À ñ+≥T+~. e÷j·T <e⁄ìøÏ nqT≈£L\yÓTÆq~, eTìwæøÏ Á|ü‹≈£L\
yÓTÆq~. <e⁄ì C≤„qeTT \_Û+#·T ÄÁXe÷\ MT<ä, C≤„qeTTH uÀ~Û+#·T
>∑Ts¡Te⁄\ MT<ä >ös¡eeTT Òìyê]øÏ <e⁄ìyÓ’|ü⁄ |ü+|ü≈£î+&Ü e÷j·T
Ä≥+ø£|üs¡#·>∑\<äT. n+<äTe\q MTs¡T C≤„qì\j·TyÓTÆq kÕ«MTJ <ä>∑Zs¡≈£î
b˛sTT, nø£ÿ&É ≈£L&Ü uÛÑj·TeTT Ò≈£î+&Ü Á‘ê–q $TeTTà\qT e÷j·T
<e⁄ìyÓ’|ü⁄ b˛≈£î+&Ü #j·T>∑\<äT. <e⁄ì C≤„qeTT MT<ä ÁX<ä∆qT ø£\T>∑
≈£î+&Ü e÷j·T #j·TT≥ e\q, ÁX<ä∆ Òìyê]øÏ C≤„qeTT ø£\T>∑<äT. C≤„qeTT
ø£\T>∑ì yê]˝À C≤„qXøÏÔj·TT+&É<äT. C≤„qXøÏÔ Òì~ MT ø£s¡à\T ø±\e⁄.
n+<äTe\q MT˝≤+Ï yês¡T »qà »qà≈£î C≤„qeTTq≈£î <ä÷s¡eTT>±
b˛e⁄#·T+<äTs¡ì uÛÑ>∑eBZ‘· À <Ó’yêdüTs¡ dü+|ü~«uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTTq 19, 20
XÀ¢ø£eTT\˝À #Ó|üŒã&çj·TTqï~. Ç<ä+‘·j·T÷ MT eT+∫ ø√] #ÓbÕŒqT.
Ç|üŒÏø£sTTHê MTs¡T e÷s¡TŒ#Ó+~ <e⁄& ~≈£ÿì q$Tà‘ Á|üø£è‹ (e÷j·T)
$TeTTà\qT Ä≥+ø£|üs¡T#·<äT. Ç+‘·ø£+fÒ m≈£îÿe #Ó|üŒ ÒqT.
Ç≥T¢
Ä#ês¡ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
Hê\Ze ÒK
(ø£s¡ ≈£îìøÏ nq>± e´j·TkÕj·TeTTqT #˚j·TTyêìøÏ)
Jyê‘·àjÓÆTq k˛eTj·T´ nqT ø£s¡≈£îq≈£î HqT Áyêj·TT ÒK @eTq>±!
MT πøåeTyT Hê πøåeTeTT>± ‘·\∫q HqT MT C≤„qeTTH Hê
C≤„qeTT>± ‘·\#·T#·÷ Hêe … MTs¡T C≤„qT\T ø±e …qì ø√s¡T#·÷ á
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK71 72
ñ‘·Ôs¡eTTqT Áyêj·TT#·THêïqT. ˙ ù|s¡T k˛eTj·T´, ˙ ù|s¡T˝ÀH˚
C≤„qeTTqï~. ªk˛eTμ nq>± ª#·+Á<äμ nìj·T÷, ªk˛eTT&ÉTμ nq>±
ª#·+Á<äT&ÉTμ nì ns¡úeTT >∑\<äT. #·+Á<äT&ÉT nq>± C≤„qeTT >∑\yê&Éì,
C≤„q ì\j·TT&Éì ns¡úeTT. ˙ ù|s¡T≈£î ‘·–q≥T¢ ˙e⁄ C≤„ì>±
j·TT+&Ée …qì ø√s¡T#·THêïqT. ˙≈£î k˛eTj·T´ nqT ù|s¡THêï Ò≈£îHêï
˙e⁄ ˙ eè‹ÔØ‘ê´ ø£s¡¸≈£îì$. ªø£s¡¸≈£î&ÉTμ nqT |ü<äeTT |üPs¡«eTT
ªVü≤s¡≈£î&ÉTμ nqT |ü<äeTTqT+&ç e÷s¡TŒ #Ó+<äT#·÷ e∫à ø£s¡≈£î&ÉsTTq~.
u≤>± >∑eTì+∫‘ ªªø£μμ nqT nø£ås¡eTT˝Àì Xã›eTT˝À ∫es¡>± |ü\Tø£ã&ÉT
Xã›eTT ªnμ nìjT ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ªø£μ˝À ªnμ ñ+&ÉT≥ e\q ø£s¡≈£î&ÉHêï
Vü≤s¡≈£î&ÉHêï ø£ÿfÒ j·T>∑TqT. ø£è‘·j·TT>∑eTT˝À ªø£s¡≈£î&ÉTμ nqT |ü<äeTT
ªVü≤s¡¸≈£î&ÉTμ>±H˚ |æ\Teã&Ó&ç~, ø±e⁄q ø£s¡¸≈£î&ÉT nqT |ü<äeTTq≈£î
ns¡úeTTqT #Ó|üø=+fÒ á $<ÛäeTT>± >∑\<äT.
ªVü≤s¡eTTμ nq>± ªÄq+<äeTTμ nì ns¡úeTT. ªVü≤s¡≈£î&ÉTμ nq>±
ªdü+‘√wüeTT >∑\yê&ÉTμ nì #Ó|üŒe#·TÃqT. H&ÉT ø£s¡≈£î&ÉT nì |æ\Teã&çHê
ns¡úeTT e÷Á‘·eTT Vü≤s¡≈£îì>±H #Ó|üø√e\dæj·TT+&ÉTqT. |üPs¡«eTT
Á|ü‹ ø£s¡≈£î&ÉT Vü≤s¡eTTqT bı+<äTyêì>±H j·TT+&Ó&çyê&ÉT. ø£s¡≈£î&ÉT
dü+‘√wüeTT>± j·TT+&ÉT≥≈£î ø±s¡DeTT ªyêìøÏ n+<äT düVü‰j·TeTTμ
nìjT #Ó|üŒe#·TÃqT. Á|ü‹ ø£s¡≈£îq≈£î <e⁄ìqT+&ç Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡eTT
düVü‰j·TeT+<Ó&ç~. n|ü&ÉT HÓ\≈£î eT÷&ÉT yêq\T ≈£î]ùd$.
dü+e‘·‡s¡eTTq≈£î ¬s+&ÉT |ü+≥\T |ü+&˚$. |ü+≥\˝À $|üØ‘·yÓTÆq
düVü‰j·TeTT n+<Ó&ç~. yÓTT<ä≥ ¬s’‘·T ‘·q –+»\qT bı\eTT˝À #·*¢
Ks¡Tà #j·TTqT. ‘·q –+»\qT eTϺ À bÕs¡b˛j·T>± <ëìì Ks¡TÃ
n+≥THêïeTT ø£<ë! Ks¡TÃqT ªe´j·TeTTμ nqT |ü<äeTT‘√ #Ó|üŒe#·TÃqT.
n˝≤ e´j·TeTT #˚dæq ‘·sê«‘· eT÷&ÉT HÓ\\≈£î ny˚ –+»\T
|ü+≥s¡÷|üeTT˝À ‹]– mH√ï¬s≥T¢ m≈£îÿe>± e#·TÃ≥ e\q <ëìì
<e⁄&ÉT #dæq düVü‰j·TeTT Òø£ kÕj·TeTT nì n+≥THêïeTT. ˇø£ ¬s’‘·T
eTT+<äT ‘·q –+»\qT Ks¡TÃ#dæ ‘·sê«‘· ≤uÛÑeTTqT düVü‰j·T s¡÷|üeTT˝À
bı+<äT#·THêï&ÉT, ø±e⁄q Ä e´eVü‰s¡eTTqT n+‘·Ï˙ ø£*|æ
ªe´j·TkÕj·TeTTμ nì nHêïs¡T. e´j·TeTT #dæq Á|ü‹yê&ÉT kÕj·TeTT
bı+<äT≥ e\q Á|ü‹ ¬s’‘·T dü+‘√wüeTT>± j·TT+&Ó&çyê&ÉT. dü+‘√wüeTT>±
j·TT+&ÉT≥ e\q Á|ü‹ ¬s’‘·TqT ªVü≤s¡≈£î&ÉTμ nì nHêïs¡T. Ä |ü<äyT H&ÉT
ªø£s¡≈£î&ÉTμ>± #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~.
ø±\Áø£eTeTTq ø£s¡¸≈£î&ÉT>± e÷]q Vü≤s¡¸≈£î&ÉT ‘·q ù|s¡T≈£î
‘·–q≥T¢ dü+‘√wüeTT>± ˝Ò≈£î+&Ü b˛e⁄#·THêï&ÉT. Vü≤s¡¸≈£î&ÉT>±
ñ+&Ée\dæq yê&ÉT nq>± dü+‘√wüeTT>± ñ+&Ée\dæqyê&ÉT n˝≤ Ò≈£î+&Ü
b˛e⁄≥≈£î ‘Ós¡yÓqTø£ ø±s¡DeTT ø£s¡àj˚Tqì #Ó|üŒe#·TÃqT. |üPs¡«eTT
¬s’‘·T>± j·TTqïyê&ÉT eT+∫ |ü+≥\ ˝≤uÛÑeTT bı+<äT#·T+&ÉT≥ e\q
<e⁄&ÉT #dæq kÕj·TeTTq≈£î dü+‘√wüeTT>± ñ+≥÷ Ç‘·s¡ bÕ|üeTT
e#à |üqT\T #ôd&çyê&ÉT ø±<äT. m ¢|ü&É÷ dü+‘√wüeTT>± j·TT+&ÉT≥
e\q ¬s’‘·T eT+∫|üqT Ò #ôd&çyê&ÉT. Ç‘·s¡T\≈£î u≤<ÛäqT ø£*–+#·T
bÕ|ü|ü⁄ |üìì #ôd&çyê&ÉT ø±<äT. Ç‘·s¡T\≈£î eT+∫ì #j·TTyê&ÉT>±
|üPs¡«eTT ¬s’‘·T\T+&ÉT≥ e\q ¬s’‘·T≈£î |ü⁄D´yT e#ÓÃ&ç~, ø£*j·TT>∑eTT
e∫Ãq ‘·sê«‘· ¬s’‘·T nsTTq ø£s¡¸≈£î&ÉT >∑TDeTT\ Á|üuÛ≤eeTT e\q
ø£]ƒqT&ÉT>± e÷]b˛sTT Ç‘·s¡T\ ñ<ä∆]+#·Tyê&ÉT ø±≈£î+&Ü Ç‘·s¡T\qT
y~Û+#·Tyêì>± e÷]b˛j·÷&ÉT. Ç‘·s¡T\qT y~Û+#·T≥ e\q ¬s’‘·T ≈£L&Ü
bÕ|üeTT‘√ ≈£L&ÉTø=qïyê&Ó’b˛j·÷&ÉT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK71 72
ñ‘·Ôs¡eTTqT Áyêj·TT#·THêïqT. ˙ ù|s¡T k˛eTj·T´, ˙ ù|s¡T˝ÀH˚
C≤„qeTTqï~. ªk˛eTμ nq>± ª#·+Á<äμ nìj·T÷, ªk˛eTT&ÉTμ nq>±
ª#·+Á<äT&ÉTμ nì ns¡úeTT >∑\<äT. #·+Á<äT&ÉT nq>± C≤„qeTT >∑\yê&Éì,
C≤„q ì\j·TT&Éì ns¡úeTT. ˙ ù|s¡T≈£î ‘·–q≥T¢ ˙e⁄ C≤„ì>±
j·TT+&Ée …qì ø√s¡T#·THêïqT. ˙≈£î k˛eTj·T´ nqT ù|s¡THêï Ò≈£îHêï
˙e⁄ ˙ eè‹ÔØ‘ê´ ø£s¡¸≈£îì$. ªø£s¡¸≈£î&ÉTμ nqT |ü<äeTT |üPs¡«eTT
ªVü≤s¡≈£î&ÉTμ nqT |ü<äeTTqT+&ç e÷s¡TŒ #Ó+<äT#·÷ e∫à ø£s¡≈£î&ÉsTTq~.
u≤>± >∑eTì+∫‘ ªªø£μμ nqT nø£ås¡eTT˝Àì Xã›eTT˝À ∫es¡>± |ü\Tø£ã&ÉT
Xã›eTT ªnμ nìjT ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ªø£μ˝À ªnμ ñ+&ÉT≥ e\q ø£s¡≈£î&ÉHêï
Vü≤s¡≈£î&ÉHêï ø£ÿfÒ j·T>∑TqT. ø£è‘·j·TT>∑eTT˝À ªø£s¡≈£î&ÉTμ nqT |ü<äeTT
ªVü≤s¡¸≈£î&ÉTμ>±H˚ |æ\Teã&Ó&ç~, ø±e⁄q ø£s¡¸≈£î&ÉT nqT |ü<äeTTq≈£î
ns¡úeTTqT #Ó|üø=+fÒ á $<ÛäeTT>± >∑\<äT.
ªVü≤s¡eTTμ nq>± ªÄq+<äeTTμ nì ns¡úeTT. ªVü≤s¡≈£î&ÉTμ nq>±
ªdü+‘√wüeTT >∑\yê&ÉTμ nì #Ó|üŒe#·TÃqT. H&ÉT ø£s¡≈£î&ÉT nì |æ\Teã&çHê
ns¡úeTT e÷Á‘·eTT Vü≤s¡≈£îì>±H #Ó|üø√e\dæj·TT+&ÉTqT. |üPs¡«eTT
Á|ü‹ ø£s¡≈£î&ÉT Vü≤s¡eTTqT bı+<äTyêì>±H j·TT+&Ó&çyê&ÉT. ø£s¡≈£î&ÉT
dü+‘√wüeTT>± j·TT+&ÉT≥≈£î ø±s¡DeTT ªyêìøÏ n+<äT düVü‰j·TeTTμ
nìjT #Ó|üŒe#·TÃqT. Á|ü‹ ø£s¡≈£îq≈£î <e⁄ìqT+&ç Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡eTT
düVü‰j·TeT+<Ó&ç~. n|ü&ÉT HÓ\≈£î eT÷&ÉT yêq\T ≈£î]ùd$.
dü+e‘·‡s¡eTTq≈£î ¬s+&ÉT |ü+≥\T |ü+&˚$. |ü+≥\˝À $|üØ‘·yÓTÆq
düVü‰j·TeTT n+<Ó&ç~. yÓTT<ä≥ ¬s’‘·T ‘·q –+»\qT bı\eTT˝À #·*¢
Ks¡Tà #j·TTqT. ‘·q –+»\qT eTϺ À bÕs¡b˛j·T>± <ëìì Ks¡TÃ
n+≥THêïeTT ø£<ë! Ks¡TÃqT ªe´j·TeTTμ nqT |ü<äeTT‘√ #Ó|üŒe#·TÃqT.
n˝≤ e´j·TeTT #˚dæq ‘·sê«‘· eT÷&ÉT HÓ\\≈£î ny˚ –+»\T
|ü+≥s¡÷|üeTT˝À ‹]– mH√ï¬s≥T¢ m≈£îÿe>± e#·TÃ≥ e\q <ëìì
<e⁄&ÉT #dæq düVü‰j·TeTT Òø£ kÕj·TeTT nì n+≥THêïeTT. ˇø£ ¬s’‘·T
eTT+<äT ‘·q –+»\qT Ks¡TÃ#dæ ‘·sê«‘· ≤uÛÑeTTqT düVü‰j·T s¡÷|üeTT˝À
bı+<äT#·THêï&ÉT, ø±e⁄q Ä e´eVü‰s¡eTTqT n+‘·Ï˙ ø£*|æ
ªe´j·TkÕj·TeTTμ nì nHêïs¡T. e´j·TeTT #dæq Á|ü‹yê&ÉT kÕj·TeTT
bı+<äT≥ e\q Á|ü‹ ¬s’‘·T dü+‘√wüeTT>± j·TT+&Ó&çyê&ÉT. dü+‘√wüeTT>±
j·TT+&ÉT≥ e\q Á|ü‹ ¬s’‘·TqT ªVü≤s¡≈£î&ÉTμ nì nHêïs¡T. Ä |ü<äyT H&ÉT
ªø£s¡≈£î&ÉTμ>± #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~.
ø±\Áø£eTeTTq ø£s¡¸≈£î&ÉT>± e÷]q Vü≤s¡¸≈£î&ÉT ‘·q ù|s¡T≈£î
‘·–q≥T¢ dü+‘√wüeTT>± ˝Ò≈£î+&Ü b˛e⁄#·THêï&ÉT. Vü≤s¡¸≈£î&ÉT>±
ñ+&Ée\dæq yê&ÉT nq>± dü+‘√wüeTT>± ñ+&Ée\dæqyê&ÉT n˝≤ Ò≈£î+&Ü
b˛e⁄≥≈£î ‘Ós¡yÓqTø£ ø±s¡DeTT ø£s¡àj˚Tqì #Ó|üŒe#·TÃqT. |üPs¡«eTT
¬s’‘·T>± j·TTqïyê&ÉT eT+∫ |ü+≥\ ˝≤uÛÑeTT bı+<äT#·T+&ÉT≥ e\q
<e⁄&ÉT #dæq kÕj·TeTTq≈£î dü+‘√wüeTT>± ñ+≥÷ Ç‘·s¡ bÕ|üeTT
e#à |üqT\T #ôd&çyê&ÉT ø±<äT. m ¢|ü&É÷ dü+‘√wüeTT>± j·TT+&ÉT≥
e\q ¬s’‘·T eT+∫|üqT Ò #ôd&çyê&ÉT. Ç‘·s¡T\≈£î u≤<ÛäqT ø£*–+#·T
bÕ|ü|ü⁄ |üìì #ôd&çyê&ÉT ø±<äT. Ç‘·s¡T\≈£î eT+∫ì #j·TTyê&ÉT>±
|üPs¡«eTT ¬s’‘·T\T+&ÉT≥ e\q ¬s’‘·T≈£î |ü⁄D´yT e#ÓÃ&ç~, ø£*j·TT>∑eTT
e∫Ãq ‘·sê«‘· ¬s’‘·T nsTTq ø£s¡¸≈£î&ÉT >∑TDeTT\ Á|üuÛ≤eeTT e\q
ø£]ƒqT&ÉT>± e÷]b˛sTT Ç‘·s¡T\ ñ<ä∆]+#·Tyê&ÉT ø±≈£î+&Ü Ç‘·s¡T\qT
y~Û+#·Tyêì>± e÷]b˛j·÷&ÉT. Ç‘·s¡T\qT y~Û+#·T≥ e\q ¬s’‘·T ≈£L&Ü
bÕ|üeTT‘√ ≈£L&ÉTø=qïyê&Ó’b˛j·÷&ÉT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK73 74
ø£*j·TT>∑eTT˝À es¡eTT\T sêe&ÉeTT ‘·–Zb˛j·÷sTT. <ëìe\q
nø£ÿ&Éø£ÿ&É ø=ìï#√≥¢ e÷Á‘·eTT ø£s¡Te⁄ #Ûêj·T\T ø£ì|æ+#$. ø£s¡Te⁄
e∫Ãq ÁbÕ+‘·eTT˝À >∑\ ¬s’‘·T\T Á|üdüTÔ‘êìøÏ bı\eTT |üì Ä|æy˚dæ
Ç‘·s¡ |üqT\ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&Ó&çyês¡T. n≥T¢ Ç‘·s¡ |üqT\T #j·T&ÉeTT˝À
‘·q Ä<ëj·TeTT ø=s¡≈£î ø=ìï bÕ|ü|ü⁄ |üqT\H #j·Te\dæ e#·TÃ#·Tqï~.
|ü+≥ |ü+&Éq|ü&ÉT ¬s’‘·T Ç‘·s¡ e÷s¡ZeTT˝À ‘·q≈£î ˝≤uÛÑeTT e#·TÃq≥T¢
#düTø√e\dæ j·TT+&ÉT≥ e\q, ‘êqT #j·TT |üqT˝˝À ø=ìï |üqT\T
Ç‘·s¡T\ &ÉãT“qT ˝≤>∑Tø=qTq≥T¢, ‘·q≈£î ˝≤uÛÑeTT e#·TÃq≥T¢ j·TT+&ÉT≥
e\q n~ bÕ|ü|ü⁄ |üìjT n>∑T#·Tqï~. <e⁄&ç#·TÃ kÕj·TeTT Òq|ü&ÉT
nq>± e´j·TkÕj·TeTT Òq|ü&ÉT, Ç‘·s¡ yê´|üø£yÓTÆq |üqT\qT #j·T
e\dæ j·TT+&ÉT≥ e\q, Ä |üqT\T Ç‘·s¡T\ kıeTTàqT ø±CÒj·TTq$>±
ñ+&ÉT≥ e\q, yêÏ e\q bÕ|üyT e#·TÃ#·Tqï~. á $<ÛäeTT>± ¬s’‘·T
bÕ|ü ø±s¡ eTT\˝À j·TT+&ÉT≥ e\q bÕ|üyT ‹]– nqTuÛÑeeTTq≈£î
e∫Ã, ¬s’‘·T ø£wüºeTT\H nqTuÛÑ$+#·e\dæj·TTqï~. ¬s’‘·T bÕ|üeTTqT
nqTuÛÑ$+#· e …q+fÒ n‘·ìøÏ düVü‰j·TeTT n+<ä≈£L&É<äT. n+<äTe\q
H&ÉT |ü+≥\T |ü+&É&ÉeTT Ò<äT. ¬s’‘·T düTKeTT>± ñ+&ÉT≥ Ò<äT. Vü≤s¡≈£î&ÉT
nqT ù|s¡T ¬s’‘·T≈£î e]Ô+#·&ÉeTT Ò<äT. H&ÉT ¬s’‘·T nqã&ÉT ø£s¡≈£î&ÉT
bÕ|ü|òü*‘·eTT e\q Vü≤s¡≈£îì>± ø±≈£î+&Ü ø£s¡≈£î&ÉT >±H $T–*b˛j·÷&ÉT.
Vü≤s¡¸≈£î&ÉT ø£s¡¸≈£îì>± e÷]q≥T¢ ªe´j·TkÕj·TeTTμ nqT |ü<äeTT
ªe´ekÕj·TeTT>±μ e÷]b˛sTTq~. Vü≤s¡≈£î&ÉT kÕúqeTT˝À ªVü≤μ ≈£î ã<äT\T
ªø£μ nqT nø£ås¡eTT e∫Ãq≥T¢ e´j·TkÕj·TeTT nqT |ü<äeTT˝À ªªj·Tμμ
nqT nø£ås¡eTT b˛sTT ªªeμμ e∫à #] ªe´j·TkÕj·TeTTμ nqT |ü<äeTT
ã<äT\T ªe´ekÕj·TeTTμ nqT |ü<äeTT e∫Ãq~. H&ÉT e´j·TkÕj·TeTT
nqT |ü<äeTT ã<äT\T e´ekÕj·TeTT nqT ns¡úeTT ˝Òì e÷≥qT
|ü\T≈£î#·THêïeTì #ê˝≤eT+~ ¬s’‘·T\πø ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~.
eTsê´<ä k˛eTj·÷´! ˙e⁄ #˚j·TTq~ e´j·TkÕj·Te÷,
e´ekÕj·Te÷? nì Á|ü•ïùdÔ »yêãT #Ó|üŒ Òì |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT#·Tqï~.
Ç|üŒÏø±\eTT˝À e´ekÕj·Ty˚T nì n+<äs¡eTT n+≥THêïeTT ‘·|üŒ
ªªe´j·TkÕj·TeTTμμ nì mes¡÷ nq&ÉeTT ˝Ò<äT. n+<äTe\q ˙≈£î
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq ªe´j·TkÕj·TeTTμ nqT |ü<äeTTq≈£î ns¡úeTT ‘Ó*j·TT
˝≤>± eT]j·TT ªVü≤s¡≈£î&ÉTμ nqT |ü<äeTTq≈£î $es¡eTT ‘Ó*j·TT˝≤>± á
ñ‘·Ôs¡eTTqT Áyêj·TT#·THêïqT. á ñ‘·Ôs¡eTT˝À ˙e⁄ ñ‘·Ôs¡eTTyÓ’|ü⁄
b˛e⁄q≥T¢ #j·TTfÒ e÷ <Û j·TeTsTTq <ëìe\q >∑‘·eTT˝À ˙e⁄ #dæq
bÕ|ü|ü⁄ |üqT\qT m‹Ô #·÷|æ, ‘·sê«‘· n≥Te+Ï bÕ|üeTTqT #j·Tq≥T¢
eT+∫ e÷s¡ZeTT˝À b˛e⁄q≥T¢ eT+∫ dü÷≈£îÔ\qT uÀ~Û+#·&ÉyT á ÒK˝Àì
kÕsê+X¯eTT.
MT Ç+Ï ù|s¡T eTsê´<ä, ˙ ù|s¡T k˛eTj·T´, nsTT‘ ˙ Ç+Ï
ù|s¡T≈£î ‘·–q≥T¢ e⁄ ãj·T≥ Á|ü|ü+#·eTT˝À eTsê´<ä dü+bÕ~+#·Tø√ Ò<äT.
nfÒ¢ ù|s¡T≈£î ‘·–q≥T¢ @e÷Á‘·eTT C≤„qeTTq≈£î dü+ã+<ÛäeTT Ò≈£î+&Ü
Áã‹ø±e⁄. Ç+Ï ù|s¡T >ös¡eeTsTTq~, ˙ ù|s¡T C≤„qe+‘·eTsTTq~.
nsTTHê J$‘·eTT n>ös¡eeTT>±, nC≤„qeTT>± kÕ–q~. ∫qï|ü&
˙ ‘·+Á&ç #·ìb˛j·÷&ÉT. n|üŒÏπø ˙≈£î q\T>∑Ts¡T ‘·eTTàfióflHêïs¡T. MT
‘·+Á&ç #·ìb˛sTTq ‘·sê«‘· MT neTà>±s¡T m+‘√ ÁXeT|ü&ç $TeTTà\qT
b˛wæ+∫q~. MT ]˝À n+<äs¡÷ eT+∫>± bı\eTTqï ¬s’‘·T Òj·TTHêïs¡T.
MT~ ∫qï Á>±eTeTT, MT ]˝À ˙ ∫qï|ü&ÉT <ë<ë|ü⁄ j·÷uÛ…’qT+&ç
ns¡yÓ’ Çfifl es¡≈£î ñ+&$. πøe\eTT |ü~ ≈£î≥T+ãeTT\ yê]øÏ e÷Á‘·eTT
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK73 74
ø£*j·TT>∑eTT˝À es¡eTT\T sêe&ÉeTT ‘·–Zb˛j·÷sTT. <ëìe\q
nø£ÿ&Éø£ÿ&É ø=ìï#√≥¢ e÷Á‘·eTT ø£s¡Te⁄ #Ûêj·T\T ø£ì|æ+#$. ø£s¡Te⁄
e∫Ãq ÁbÕ+‘·eTT˝À >∑\ ¬s’‘·T\T Á|üdüTÔ‘êìøÏ bı\eTT |üì Ä|æy˚dæ
Ç‘·s¡ |üqT\ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&Ó&çyês¡T. n≥T¢ Ç‘·s¡ |üqT\T #j·T&ÉeTT˝À
‘·q Ä<ëj·TeTT ø=s¡≈£î ø=ìï bÕ|ü|ü⁄ |üqT\H #j·Te\dæ e#·TÃ#·Tqï~.
|ü+≥ |ü+&Éq|ü&ÉT ¬s’‘·T Ç‘·s¡ e÷s¡ZeTT˝À ‘·q≈£î ˝≤uÛÑeTT e#·TÃq≥T¢
#düTø√e\dæ j·TT+&ÉT≥ e\q, ‘êqT #j·TT |üqT˝˝À ø=ìï |üqT\T
Ç‘·s¡T\ &ÉãT“qT ˝≤>∑Tø=qTq≥T¢, ‘·q≈£î ˝≤uÛÑeTT e#·TÃq≥T¢ j·TT+&ÉT≥
e\q n~ bÕ|ü|ü⁄ |üìjT n>∑T#·Tqï~. <e⁄&ç#·TÃ kÕj·TeTT Òq|ü&ÉT
nq>± e´j·TkÕj·TeTT Òq|ü&ÉT, Ç‘·s¡ yê´|üø£yÓTÆq |üqT\qT #j·T
e\dæ j·TT+&ÉT≥ e\q, Ä |üqT\T Ç‘·s¡T\ kıeTTàqT ø±CÒj·TTq$>±
ñ+&ÉT≥ e\q, yêÏ e\q bÕ|üyT e#·TÃ#·Tqï~. á $<ÛäeTT>± ¬s’‘·T
bÕ|ü ø±s¡ eTT\˝À j·TT+&ÉT≥ e\q bÕ|üyT ‹]– nqTuÛÑeeTTq≈£î
e∫Ã, ¬s’‘·T ø£wüºeTT\H nqTuÛÑ$+#·e\dæj·TTqï~. ¬s’‘·T bÕ|üeTTqT
nqTuÛÑ$+#· e …q+fÒ n‘·ìøÏ düVü‰j·TeTT n+<ä≈£L&É<äT. n+<äTe\q
H&ÉT |ü+≥\T |ü+&É&ÉeTT Ò<äT. ¬s’‘·T düTKeTT>± ñ+&ÉT≥ Ò<äT. Vü≤s¡≈£î&ÉT
nqT ù|s¡T ¬s’‘·T≈£î e]Ô+#·&ÉeTT Ò<äT. H&ÉT ¬s’‘·T nqã&ÉT ø£s¡≈£î&ÉT
bÕ|ü|òü*‘·eTT e\q Vü≤s¡≈£îì>± ø±≈£î+&Ü ø£s¡≈£î&ÉT >±H $T–*b˛j·÷&ÉT.
Vü≤s¡¸≈£î&ÉT ø£s¡¸≈£îì>± e÷]q≥T¢ ªe´j·TkÕj·TeTTμ nqT |ü<äeTT
ªe´ekÕj·TeTT>±μ e÷]b˛sTTq~. Vü≤s¡≈£î&ÉT kÕúqeTT˝À ªVü≤μ ≈£î ã<äT\T
ªø£μ nqT nø£ås¡eTT e∫Ãq≥T¢ e´j·TkÕj·TeTT nqT |ü<äeTT˝À ªªj·Tμμ
nqT nø£ås¡eTT b˛sTT ªªeμμ e∫à #] ªe´j·TkÕj·TeTTμ nqT |ü<äeTT
ã<äT\T ªe´ekÕj·TeTTμ nqT |ü<äeTT e∫Ãq~. H&ÉT e´j·TkÕj·TeTT
nqT |ü<äeTT ã<äT\T e´ekÕj·TeTT nqT ns¡úeTT ˝Òì e÷≥qT
|ü\T≈£î#·THêïeTì #ê˝≤eT+~ ¬s’‘·T\πø ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~.
eTsê´<ä k˛eTj·÷´! ˙e⁄ #˚j·TTq~ e´j·TkÕj·Te÷,
e´ekÕj·Te÷? nì Á|ü•ïùdÔ »yêãT #Ó|üŒ Òì |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT#·Tqï~.
Ç|üŒÏø±\eTT˝À e´ekÕj·Ty˚T nì n+<äs¡eTT n+≥THêïeTT ‘·|üŒ
ªªe´j·TkÕj·TeTTμμ nì mes¡÷ nq&ÉeTT ˝Ò<äT. n+<äTe\q ˙≈£î
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq ªe´j·TkÕj·TeTTμ nqT |ü<äeTTq≈£î ns¡úeTT ‘Ó*j·TT
˝≤>± eT]j·TT ªVü≤s¡≈£î&ÉTμ nqT |ü<äeTTq≈£î $es¡eTT ‘Ó*j·TT˝≤>± á
ñ‘·Ôs¡eTTqT Áyêj·TT#·THêïqT. á ñ‘·Ôs¡eTT˝À ˙e⁄ ñ‘·Ôs¡eTTyÓ’|ü⁄
b˛e⁄q≥T¢ #j·TTfÒ e÷ <Û j·TeTsTTq <ëìe\q >∑‘·eTT˝À ˙e⁄ #dæq
bÕ|ü|ü⁄ |üqT\qT m‹Ô #·÷|æ, ‘·sê«‘· n≥Te+Ï bÕ|üeTTqT #j·Tq≥T¢
eT+∫ e÷s¡ZeTT˝À b˛e⁄q≥T¢ eT+∫ dü÷≈£îÔ\qT uÀ~Û+#·&ÉyT á ÒK˝Àì
kÕsê+X¯eTT.
MT Ç+Ï ù|s¡T eTsê´<ä, ˙ ù|s¡T k˛eTj·T´, nsTT‘ ˙ Ç+Ï
ù|s¡T≈£î ‘·–q≥T¢ e⁄ ãj·T≥ Á|ü|ü+#·eTT˝À eTsê´<ä dü+bÕ~+#·Tø√ Ò<äT.
nfÒ¢ ù|s¡T≈£î ‘·–q≥T¢ @e÷Á‘·eTT C≤„qeTTq≈£î dü+ã+<ÛäeTT Ò≈£î+&Ü
Áã‹ø±e⁄. Ç+Ï ù|s¡T >ös¡eeTsTTq~, ˙ ù|s¡T C≤„qe+‘·eTsTTq~.
nsTTHê J$‘·eTT n>ös¡eeTT>±, nC≤„qeTT>± kÕ–q~. ∫qï|ü&
˙ ‘·+Á&ç #·ìb˛j·÷&ÉT. n|üŒÏπø ˙≈£î q\T>∑Ts¡T ‘·eTTàfióflHêïs¡T. MT
‘·+Á&ç #·ìb˛sTTq ‘·sê«‘· MT neTà>±s¡T m+‘√ ÁXeT|ü&ç $TeTTà\qT
b˛wæ+∫q~. MT ]˝À n+<äs¡÷ eT+∫>± bı\eTTqï ¬s’‘·T Òj·TTHêïs¡T.
MT~ ∫qï Á>±eTeTT, MT ]˝À ˙ ∫qï|ü&ÉT <ë<ë|ü⁄ j·÷uÛ…’qT+&ç
ns¡yÓ’ Çfifl es¡≈£î ñ+&$. πøe\eTT |ü~ ≈£î≥T+ãeTT\ yê]øÏ e÷Á‘·eTT
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK75 76
e+<ä mø£s¡eTT\ø£+fÒ ‘·≈£îÿe uÛÑ÷$Tj·TTqï~. $T>∑‘ê yês¡+<ä]ø°
e+<äqT+&ç m≈£îÿe mø£s¡eTT\ uÛÑ÷$Tj·TTqï~. MT ≈£î≥T+ãeTTq≈£î
e÷Á‘·eTT πøe\eTT Çs¡yÓ’ (20) mø£s¡eTT\ uÛÑ÷$T e÷Á‘·eTT ñ+&~.
˙e⁄ ô|]– ô|<ä›sTTq ‘·sê«‘· ˙ ô|[fl ø±ø£eTT+<˚ MT neTà≈£L&Ü
#·ìb˛sTTq~. ˙≈£î Çs¡yÓ’ ◊<äT dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡˝À MT neTà
#·ìb˛sTTq~. n|üŒÏøÏ ˙ ∫qï‘·eTTàì ej·TdüT‡ 14 dü+e‘·‡s¡eTT\T.
Ç+Ï À ˙y ô|<ä› nsTTq <ëìe\q n+‘ê ˙ ô|‘·ÔqyT »]π>~. ˙e⁄
m≈£îÿe>± $T>∑‘ê q\T>∑Ts¡T ‘·eTTàfifl‘√ |üì #sTT+# yêì$. ˙ ∫qï
‘·eTTà&ÉT |üì#j·T Òø£ n\dæb˛jÓT&çyê&ÉT. |æ\¢yê&Éì, ô|’>± ‘·eTTà&Éì
<äj·T Ò≈£î+&Ü |üì #j·T Òø£b˛‘ nqïeTT ≈£L&Ü ô|fÒº yêì$ ø±<äT.
˙e⁄ ø£]ƒqeTT>± #·÷&É&ÉeTT e\q q\T>∑Ts¡T ‘·eTTàfiófl #ê˝≤ u≤<Ûä|ü&Ó&ç
yês¡T. ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT u≤<Ûä\T |ü&çq ˙ ∫qï‘·eTTà&ÉT Ç\T¢ e<ä*
bÕ]b˛j·÷&ÉT. 15 dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡˝À bÕ]b˛sTTq ‘·eTTàìï
>∑T]+∫ ˙e⁄ @e÷Á‘·eTT yÓ‘·Tø£ Ò<äT. b˛sTTqyê&ÉT ‹]– Ç+ÏøÏ
sê Ò<äT. n|üŒÏøÏ eTT>∑TZs¡T ‘·eTTàfi‚fl $T–*b˛j·÷s¡T. ˙‘√ ≈£L&ç
q\T>∑T¬s’Hês¡T. yÓTT<ä≥ ◊<äTeT+~j·TT+&ÉT≥ e\q MT≈£îqï 20
mø£s¡eTT\ uÛÑ÷$Tì |ü+#·T≈£î+fÒ ‘· ≤ Hê\T>∑T (4) mø£s¡eTT\T e#Ã~.
Ç|ü&ÉT ˇø£&ÉT Ç\T¢ $&ç∫b˛sTTq <ëìe\q ˇø=ÿø£ÿ]øÏ ◊<äT (5)
mø£s¡eTT\T e#Ã neø±XeTTqï<äì, ∫qï‘·eTTà&ÉT b˛sTT+< eT+∫<äì
nqT≈£îHêïe⁄. $T–*q eTT>∑TZs¡T ‘·eTTàfi¯fl˝À ˇø£&ÉT ‘Ó*$ ‘·≈£îÿe
yê&ÉT. ˇø£&ÉT eT+∫ X¯Øs¡<ës¡T&ÛÉ´eTT ø£\yê&ÉT. ˇø£&ÉT eT+∫
‘Ó*yÓ’qyê&ÉT. ‘·eTTàfifl˝À Hê\Ze ‘·eTTà&ÉT bÕ]b˛>± eT÷&Ée ‘·eTTà&ÉT
XØs¡ <ës¡T&ÛÉ eTT >∑\yê&ÉT n+<ä]ø£+fÒ u≤>± |üì #ôd&çyê&ÉT. eT÷&Ée
‘·eTTà&ÉT u≤>± |üì#düTÔHêï&Éì nqTø√≈£î+&Ü, yê&ÉT ≈£L&Ü Ò≈£î+&Ü
b˛‘˚ n‘·ì uÛÑ÷$T ≈£L&Ü Hê yê≤≈£î e#·TÃqT ø£<ë!j·Tì ˙e⁄
Ä˝À∫+#·kÕ>±e⁄. ø=~›bÕÏ ÄdæÔø=s¡≈£î ˙˝À ªªÄXμμ nqT >∑TDeTT
#Ó\πs>∑>±, <ëìøÏ ‘√&ÉT ªndü÷j·Tμ ≈£L&Ü ‘√&Ó’ ˙˝À ãT~∆ |üP]Ô #Ó&ÉT
jÓ÷#·q\T #j·TqT yÓTT<ä\Tô|Ϻq~.
Ç+‘·≈£î eTTqT|ü⁄ ˇø£ ‘·eTTàìï nHê´j·TeTT>± Ç\T¢ e<ä*
b˛e⁄q≥T¢ #XÊe⁄. ˙e⁄ ˙ ‘Ó*$‘√ #XÊqì nqTø√e&ÉeTT e\q ˙
‘·eTTàìï bÕ]b˛sTTq≥T¢ #dæq bÕ|üeTT ìqTï #]q~. kÕ<Ûës¡DeTT>±
e#à ÄdæÔø£+fÒ ˙ ‘·eTTà&ÉT b˛sTTq <ëìe\q ˇø£ mø£sê uÛÑ÷$T
m≈£îÿe edüTÔ+<äì ‘·\#êe⁄. ˇø£ mø£sê ø£ì|æ+#<äsTTHê, ø£ì|æ+#·ì
bÕ|üeTT uÛ≤eeTTqTãϺ e+<ä mø£sê\+‘· e∫Ãq<äì ≈£î ‘Ó*j·T<äT.
ø£ì|æ+#<ëìì #·÷∫ e⁄ dü+‘√wü|ü&çHêe⁄. ø£q|üsêì |òü*‘·eTT e\q
m+‘· u≤<Ûä|ü&Ée\dæj·TT+≥T+<√ ˙≈£î ‘Ó*j·T<äT. n<˚ m+‘√
bÕ|üeTT+&É>± Áø=‘·Ô>± eTs=ø£ bÕ|üeTTq≈£î yÓTT<ä\T ô|≤ºe⁄. eT÷&Ée
‘·eTTàìï m˝≤>∑sTTHê Ò≈£î+&Ü #j·÷\qTø=Hêïe⁄. ∫e]øÏ n‘·ìï
#·+|æyj·÷\qT <äTwüºãT~∆ ˙˝À e∫Ãq~. m+‘√ ‘Ó*$>± ø=ã“]ø±j·T
rs¡úeTT˝À $wüeTTqT ø£*|æ Ç#êÃe⁄. |üP»˝À e∫Ãq <e⁄ì Á|ükÕ<äeTT>±
rs¡úeTTqT rdüTø=qï ˙ eT÷&Ée ‘·eTTà&ÉT #·ìb˛j·÷&ÉT. @<√ s√>∑eTT
e\q #·ìb˛j·÷&Éì Á|ü#ês¡eTT #XÊe⁄. Ç≥T¢ Vü≤‘ê´bÕ|üeTT ìqTï
#·T≥TºeTTϺq~. ø=+‘· ÄdæÔ ø=s¡≈£î #ê‹˙#·eTT>± ø£ ‘·*¢øÏ |ü⁄≤ºeTqT
<Ûë´dü ≈£L&Ü Ò≈£î+&Ü, »+‘·Te⁄\ø£+fÒ ˙#·eTT>± Á|üe]Ô+∫ dü«+‘·
‘·eTTàHï #·+|æq bÕbÕ‘·Tà&Ée⁄ ˙e⁄. ˙e⁄ m+‘· ˙#·T&Éy√ Ç‘·s¡T\≈£î
‘Ó*j·T<äT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK75 76
e+<ä mø£s¡eTT\ø£+fÒ ‘·≈£îÿe uÛÑ÷$Tj·TTqï~. $T>∑‘ê yês¡+<ä]ø°
e+<äqT+&ç m≈£îÿe mø£s¡eTT\ uÛÑ÷$Tj·TTqï~. MT ≈£î≥T+ãeTTq≈£î
e÷Á‘·eTT πøe\eTT Çs¡yÓ’ (20) mø£s¡eTT\ uÛÑ÷$T e÷Á‘·eTT ñ+&~.
˙e⁄ ô|]– ô|<ä›sTTq ‘·sê«‘· ˙ ô|[fl ø±ø£eTT+<˚ MT neTà≈£L&Ü
#·ìb˛sTTq~. ˙≈£î Çs¡yÓ’ ◊<äT dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡˝À MT neTà
#·ìb˛sTTq~. n|üŒÏøÏ ˙ ∫qï‘·eTTàì ej·TdüT‡ 14 dü+e‘·‡s¡eTT\T.
Ç+Ï À ˙y ô|<ä› nsTTq <ëìe\q n+‘ê ˙ ô|‘·ÔqyT »]π>~. ˙e⁄
m≈£îÿe>± $T>∑‘ê q\T>∑Ts¡T ‘·eTTàfifl‘√ |üì #sTT+# yêì$. ˙ ∫qï
‘·eTTà&ÉT |üì#j·T Òø£ n\dæb˛jÓT&çyê&ÉT. |æ\¢yê&Éì, ô|’>± ‘·eTTà&Éì
<äj·T Ò≈£î+&Ü |üì #j·T Òø£b˛‘ nqïeTT ≈£L&Ü ô|fÒº yêì$ ø±<äT.
˙e⁄ ø£]ƒqeTT>± #·÷&É&ÉeTT e\q q\T>∑Ts¡T ‘·eTTàfiófl #ê˝≤ u≤<Ûä|ü&Ó&ç
yês¡T. ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT u≤<Ûä\T |ü&çq ˙ ∫qï‘·eTTà&ÉT Ç\T¢ e<ä*
bÕ]b˛j·÷&ÉT. 15 dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡˝À bÕ]b˛sTTq ‘·eTTàìï
>∑T]+∫ ˙e⁄ @e÷Á‘·eTT yÓ‘·Tø£ Ò<äT. b˛sTTqyê&ÉT ‹]– Ç+ÏøÏ
sê Ò<äT. n|üŒÏøÏ eTT>∑TZs¡T ‘·eTTàfi‚fl $T–*b˛j·÷s¡T. ˙‘√ ≈£L&ç
q\T>∑T¬s’Hês¡T. yÓTT<ä≥ ◊<äTeT+~j·TT+&ÉT≥ e\q MT≈£îqï 20
mø£s¡eTT\ uÛÑ÷$Tì |ü+#·T≈£î+fÒ ‘· ≤ Hê\T>∑T (4) mø£s¡eTT\T e#Ã~.
Ç|ü&ÉT ˇø£&ÉT Ç\T¢ $&ç∫b˛sTTq <ëìe\q ˇø=ÿø£ÿ]øÏ ◊<äT (5)
mø£s¡eTT\T e#Ã neø±XeTTqï<äì, ∫qï‘·eTTà&ÉT b˛sTT+< eT+∫<äì
nqT≈£îHêïe⁄. $T–*q eTT>∑TZs¡T ‘·eTTàfi¯fl˝À ˇø£&ÉT ‘Ó*$ ‘·≈£îÿe
yê&ÉT. ˇø£&ÉT eT+∫ X¯Øs¡<ës¡T&ÛÉ´eTT ø£\yê&ÉT. ˇø£&ÉT eT+∫
‘Ó*yÓ’qyê&ÉT. ‘·eTTàfifl˝À Hê\Ze ‘·eTTà&ÉT bÕ]b˛>± eT÷&Ée ‘·eTTà&ÉT
XØs¡ <ës¡T&ÛÉ eTT >∑\yê&ÉT n+<ä]ø£+fÒ u≤>± |üì #ôd&çyê&ÉT. eT÷&Ée
‘·eTTà&ÉT u≤>± |üì#düTÔHêï&Éì nqTø√≈£î+&Ü, yê&ÉT ≈£L&Ü Ò≈£î+&Ü
b˛‘˚ n‘·ì uÛÑ÷$T ≈£L&Ü Hê yê≤≈£î e#·TÃqT ø£<ë!j·Tì ˙e⁄
Ä˝À∫+#·kÕ>±e⁄. ø=~›bÕÏ ÄdæÔø=s¡≈£î ˙˝À ªªÄXμμ nqT >∑TDeTT
#Ó\πs>∑>±, <ëìøÏ ‘√&ÉT ªndü÷j·Tμ ≈£L&Ü ‘√&Ó’ ˙˝À ãT~∆ |üP]Ô #Ó&ÉT
jÓ÷#·q\T #j·TqT yÓTT<ä\Tô|Ϻq~.
Ç+‘·≈£î eTTqT|ü⁄ ˇø£ ‘·eTTàìï nHê´j·TeTT>± Ç\T¢ e<ä*
b˛e⁄q≥T¢ #XÊe⁄. ˙e⁄ ˙ ‘Ó*$‘√ #XÊqì nqTø√e&ÉeTT e\q ˙
‘·eTTàìï bÕ]b˛sTTq≥T¢ #dæq bÕ|üeTT ìqTï #]q~. kÕ<Ûës¡DeTT>±
e#à ÄdæÔø£+fÒ ˙ ‘·eTTà&ÉT b˛sTTq <ëìe\q ˇø£ mø£sê uÛÑ÷$T
m≈£îÿe edüTÔ+<äì ‘·\#êe⁄. ˇø£ mø£sê ø£ì|æ+#<äsTTHê, ø£ì|æ+#·ì
bÕ|üeTT uÛ≤eeTTqTãϺ e+<ä mø£sê\+‘· e∫Ãq<äì ≈£î ‘Ó*j·T<äT.
ø£ì|æ+#<ëìì #·÷∫ e⁄ dü+‘√wü|ü&çHêe⁄. ø£q|üsêì |òü*‘·eTT e\q
m+‘· u≤<Ûä|ü&Ée\dæj·TT+≥T+<√ ˙≈£î ‘Ó*j·T<äT. n<˚ m+‘√
bÕ|üeTT+&É>± Áø=‘·Ô>± eTs=ø£ bÕ|üeTTq≈£î yÓTT<ä\T ô|≤ºe⁄. eT÷&Ée
‘·eTTàìï m˝≤>∑sTTHê Ò≈£î+&Ü #j·÷\qTø=Hêïe⁄. ∫e]øÏ n‘·ìï
#·+|æyj·÷\qT <äTwüºãT~∆ ˙˝À e∫Ãq~. m+‘√ ‘Ó*$>± ø=ã“]ø±j·T
rs¡úeTT˝À $wüeTTqT ø£*|æ Ç#êÃe⁄. |üP»˝À e∫Ãq <e⁄ì Á|ükÕ<äeTT>±
rs¡úeTTqT rdüTø=qï ˙ eT÷&Ée ‘·eTTà&ÉT #·ìb˛j·÷&ÉT. @<√ s√>∑eTT
e\q #·ìb˛j·÷&Éì Á|ü#ês¡eTT #XÊe⁄. Ç≥T¢ Vü≤‘ê´bÕ|üeTT ìqTï
#·T≥TºeTTϺq~. ø=+‘· ÄdæÔ ø=s¡≈£î #ê‹˙#·eTT>± ø£ ‘·*¢øÏ |ü⁄≤ºeTqT
<Ûë´dü ≈£L&Ü Ò≈£î+&Ü, »+‘·Te⁄\ø£+fÒ ˙#·eTT>± Á|üe]Ô+∫ dü«+‘·
‘·eTTàHï #·+|æq bÕbÕ‘·Tà&Ée⁄ ˙e⁄. ˙e⁄ m+‘· ˙#·T&Éy√ Ç‘·s¡T\≈£î
‘Ó*j·T<äT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK77 78
eT÷&Ée ‘·eTTàìï #·+|æq ‘·sê«‘· ˙ ì»s¡÷|üeTT ‘Ó*j·Tø£
mes√ ne÷àsTTì Çe«>± ≈£î ô|fiflsTTq~. n|üŒÏø±\eTT˝À Ä&É|æ\¢\T
<=s¡ø£ø£ #ê˝≤eT+~ ô|[flø±ì yê]>± ñ+&çb˛jÓT&çyês¡T. n<äèwüºeTT
ø=B› eT+∫ ne÷àsTT <=]øÏ+~. ˙e⁄ ˇø£ÿì$ Ä\dü eTT>± ô|[fl
#düT≈£îHêïe⁄. nsTT‘ ˙ $T>∑‘ê Ç<ä›] ‘·eTTàfifl≈£î ô|[fl #j·÷\qT
Á|üj·T‘·ïeTT e⁄ #j·T Ò<äT. $T–*q Ç<ä›s¡T ‘·eTTàfifl˝À yÓTT<äÏ ‘·eTTà&ÉT
‘Ó*yÓ’qyê&ÉT. ¬s+&Ée yê&ÉT ‘Ó*$ ‘·≈£îÿe yê&ÉT. ‘·sê«‘· ˙ ¬s+&Ée
‘·eTTàì MT<ä <äèwæ ÁbÕøÏq~. MT ]˝ÀøÏ e∫Ãq ø£ kÕ<ÛäTe⁄qT MT
Ç+ÏøÏ e#·TÃq≥T¢ #düTø=Hêïe⁄. Ä kÕ<ÛäTe⁄‘√ u≤>± |ü]#·j·TeTT
@s¡Œ&çq ‘·sê«‘· ˙ ¬s+&Ée ‘·eTTàìï kÕ<ÛäTe⁄≈£î •wüß´ì>± #XÊe⁄.
ˇ+≥]>± ‹s¡T>∑T#·Tqï kÕ<ÛäTe⁄≈£î •wüß´&ÉT <=]øÏq+<äT≈£î dü+‘√wüeTsTT
q~. ‘·sê«‘· ø=+‘· ø±\eTTq≈£î >∑Ts¡Te⁄‘√ bÕ≥T •wüß´&Éqï≥T¢ ¬s+&Ée
‘·eTTà&ÉT ≈£L&Ü kÕ<ÛäTe⁄yÓ+≥ b˛e&ÉeTT »]–q~. Ç+Ïe<ä› |üì#j·TT≥
ø£+fÒ >∑Ts¡Te⁄e<ä› (kÕ<ÛäTe⁄e<ä›) j·TT+fÒ |üì #˚j·T≈£îHêï uÛÀ»qeTT
<=s¡T≈£îqì ‘·\∫q ‘Ó*$ ‘·≈£îÿe yê&ÉT Ç< u≤>∑Tqï<äì kÕ<ÛäTe⁄ yÓ+≥
b˛j·÷&ÉT. n+‘·Ï‘√ ˙ e<ä› ˇø£≥e ‘·eTTà&ÉT e÷Á‘·eTT $T–˝≤&ÉT.
Ç<ä›s¡T ñqï ÄdæÔì |ü+#·Tø=+fÒ ˇø=ÿø£ÿ]øÏ |ü~ mø£s¡eTT\
uÛÑ÷$T e#·TÃqT. nsTT‘ ãT~∆ #Ó&ÉT jÓ÷#·H #j·TT≥ e\q ø£≥e
‘·eTTà&ÉT ≈£L&Ü Ò≈£î+&Ü b˛‘ uÛÑ÷$T n+‘ê Hê≈£î ˇø£ÿìπø e#·TÃqì
nqTø=qkÕ>±e⁄. n|üŒÏ ø±\eTT˝À uÛ≤s¡‘·<XeTT˝À Á_°wt |ü]bÕ\q
kÕ¬>&ç~. ôd’ì≈£î\ ø=s¡≈£î ôd’ìø±~Ûø±s¡T Ò |ü …¢\˝ÀìøÏ e∫à $T*≥Ø
˝ÀìøÏ ôd’ì≈£î\T>± #s¡TÃø=HÓ&çyês¡T. ø=ìï#√≥¢ sêqì #Ó|æŒqyê]ì
ã\e+‘·eTT>± ≈£L&Ü rdüTø£b˛jÓT&çyês¡T. ˇø£ ~qeTT $T*≥Ø
n~Ûø±s¡T\T MT ]˝ÀìøÏ ôd’ì≈£î\ ôd\ø£åHé≈£î e∫à yê] ø£+ÏøÏ
<äè&ÛÉø±j·TT\T>± ø£ì|æ+∫q yês¡+<ä]˙ ã\e+‘·eTT>± ôd’q´eTT˝À
#s¡TÃø=qT#·T+&ç]. n< n<äqT>± uÛ≤$+∫q e⁄ ‘·eTTàìï ôd’q´eTT
˝ÀìøÏ b˛e⁄q≥T¢ #XÊe⁄. $T\≥Ø n~Ûø±s¡T\≈£î ‘·eTTàìï #·÷|ü&ÉeTT
e\q yês¡T n‘·ìì rdüTø=ìb˛j·÷s¡T. Ç≥T¢ yÓTT<äÏ ‘·eTTàìï ≈£L&Ü
nø£ÿ&É Ò≈£î+&Ü #XÊe⁄. yÓTT<äÏ ‘·eTTà&ÉT ø=+‘· ‘Ó*yÓ’qyê&ÉT ø±e⁄q
Ä |ü …¢≥÷]˝À ñ+&ÉT≥ø£+fÒ $T*≥Ø˝À #] düT\uÛÑeTT>± ñ+&Ée#·TÃqì
dü+‘√wüeTT>± ôd’q´eTT˝À #]b˛j·÷&ÉT. n+‘·Ï‘√ 20 mø£s¡eTT\
bı\eTTqT ˙y nqTuÛÑ$+#·T≥≈£î @ Ä≥+ø£eTT Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~.
á $<ÛäeTT>± #Ó&ÉT jÓ÷#·q\ e\q q\T>∑Ts¡T ‘·eTTàfifl uÛÑ÷$Tì e⁄
ˇø£ÿìy ÄÁø£$T+#·Tø√e&ÉeTT »]–q~. nsTT‘ á ø±s¡ eTT\ yÓqTø£
<ë–j·TTqï bÕ|üeTT m+‘· nì e÷Á‘·eTT ≈£î ‘Ó*j·T<äT. Ç<ä+‘·j·T÷
Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq ø±s¡ eTT Ò nsTTq+<äTq Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä bÕ|üyT
dü+uÛÑ$+∫q~. Ç|ü&ÉT ˙ ej·TdüT‡ 95 dü+e‘·‡s¡eTT\T. ˙ ‘·eTTfifl
uÛÑ÷$Tì e⁄ dü+bÕ~+∫ Hê\T>∑T qT+&ç Çs¡yÓ’ mø£sê\qT dü+bÕ~+#·>∑*
>±e⁄.
˙e⁄ |ü⁄Ϻq|ü&ÉT MT ≈£î≥T+ãeTTq≈£î yÓTT‘·ÔeTT 20 mø£s¡eTT\
uÛÑ÷$Tj·TT+&É>± Ç|ü&ÉT e⁄ ø£ÿìy Ä uÛÑ÷$Tì n+‘·Ï ÄÁø£$T+#·
>∑*>±e⁄. Ç~ ≈£î≥T+ãeTT˝À e⁄ dü+bÕ~+∫q nÁø£e÷dæÔ. ãj·T≥
e´eVü‰s¡eTT˝À ≈£L&Ü $T>∑‘êyê]ì @<√ ˇø£ s¡ø£eTT>± yÓ÷düeTT #dæ
uÛÑ÷$Tì dü+bÕ~+#·>∑*>±e⁄. 150 mø£s¡eTT\ uÛÑ÷$T>∑\ ø£ j·TCe÷ì
s¡T e<ä* yê´bÕs¡ ì$T‘·ÔeTT ô|<ä› q>∑sêìøÏ b˛j·÷&ÉT. #·<äTe⁄ø=qï
yê&ÉsTTq+<äTq $<˚X¯eTT\≈£î b˛sTT yê´bÕs¡eTT #˚dæ <ä+&ç>±
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK77 78
eT÷&Ée ‘·eTTàìï #·+|æq ‘·sê«‘· ˙ ì»s¡÷|üeTT ‘Ó*j·Tø£
mes√ ne÷àsTTì Çe«>± ≈£î ô|fiflsTTq~. n|üŒÏø±\eTT˝À Ä&É|æ\¢\T
<=s¡ø£ø£ #ê˝≤eT+~ ô|[flø±ì yê]>± ñ+&çb˛jÓT&çyês¡T. n<äèwüºeTT
ø=B› eT+∫ ne÷àsTT <=]øÏ+~. ˙e⁄ ˇø£ÿì$ Ä\dü eTT>± ô|[fl
#düT≈£îHêïe⁄. nsTT‘ ˙ $T>∑‘ê Ç<ä›] ‘·eTTàfifl≈£î ô|[fl #j·÷\qT
Á|üj·T‘·ïeTT e⁄ #j·T Ò<äT. $T–*q Ç<ä›s¡T ‘·eTTàfifl˝À yÓTT<äÏ ‘·eTTà&ÉT
‘Ó*yÓ’qyê&ÉT. ¬s+&Ée yê&ÉT ‘Ó*$ ‘·≈£îÿe yê&ÉT. ‘·sê«‘· ˙ ¬s+&Ée
‘·eTTàì MT<ä <äèwæ ÁbÕøÏq~. MT ]˝ÀøÏ e∫Ãq ø£ kÕ<ÛäTe⁄qT MT
Ç+ÏøÏ e#·TÃq≥T¢ #düTø=Hêïe⁄. Ä kÕ<ÛäTe⁄‘√ u≤>± |ü]#·j·TeTT
@s¡Œ&çq ‘·sê«‘· ˙ ¬s+&Ée ‘·eTTàìï kÕ<ÛäTe⁄≈£î •wüß´ì>± #XÊe⁄.
ˇ+≥]>± ‹s¡T>∑T#·Tqï kÕ<ÛäTe⁄≈£î •wüß´&ÉT <=]øÏq+<äT≈£î dü+‘√wüeTsTT
q~. ‘·sê«‘· ø=+‘· ø±\eTTq≈£î >∑Ts¡Te⁄‘√ bÕ≥T •wüß´&Éqï≥T¢ ¬s+&Ée
‘·eTTà&ÉT ≈£L&Ü kÕ<ÛäTe⁄yÓ+≥ b˛e&ÉeTT »]–q~. Ç+Ïe<ä› |üì#j·TT≥
ø£+fÒ >∑Ts¡Te⁄e<ä› (kÕ<ÛäTe⁄e<ä›) j·TT+fÒ |üì #˚j·T≈£îHêï uÛÀ»qeTT
<=s¡T≈£îqì ‘·\∫q ‘Ó*$ ‘·≈£îÿe yê&ÉT Ç< u≤>∑Tqï<äì kÕ<ÛäTe⁄ yÓ+≥
b˛j·÷&ÉT. n+‘·Ï‘√ ˙ e<ä› ˇø£≥e ‘·eTTà&ÉT e÷Á‘·eTT $T–˝≤&ÉT.
Ç<ä›s¡T ñqï ÄdæÔì |ü+#·Tø=+fÒ ˇø=ÿø£ÿ]øÏ |ü~ mø£s¡eTT\
uÛÑ÷$T e#·TÃqT. nsTT‘ ãT~∆ #Ó&ÉT jÓ÷#·H #j·TT≥ e\q ø£≥e
‘·eTTà&ÉT ≈£L&Ü Ò≈£î+&Ü b˛‘ uÛÑ÷$T n+‘ê Hê≈£î ˇø£ÿìπø e#·TÃqì
nqTø=qkÕ>±e⁄. n|üŒÏ ø±\eTT˝À uÛ≤s¡‘·<XeTT˝À Á_°wt |ü]bÕ\q
kÕ¬>&ç~. ôd’ì≈£î\ ø=s¡≈£î ôd’ìø±~Ûø±s¡T Ò |ü …¢\˝ÀìøÏ e∫à $T*≥Ø
˝ÀìøÏ ôd’ì≈£î\T>± #s¡TÃø=HÓ&çyês¡T. ø=ìï#√≥¢ sêqì #Ó|æŒqyê]ì
ã\e+‘·eTT>± ≈£L&Ü rdüTø£b˛jÓT&çyês¡T. ˇø£ ~qeTT $T*≥Ø
n~Ûø±s¡T\T MT ]˝ÀìøÏ ôd’ì≈£î\ ôd\ø£åHé≈£î e∫à yê] ø£+ÏøÏ
<äè&ÛÉø±j·TT\T>± ø£ì|æ+∫q yês¡+<ä]˙ ã\e+‘·eTT>± ôd’q´eTT˝À
#s¡TÃø=qT#·T+&ç]. n< n<äqT>± uÛ≤$+∫q e⁄ ‘·eTTàìï ôd’q´eTT
˝ÀìøÏ b˛e⁄q≥T¢ #XÊe⁄. $T\≥Ø n~Ûø±s¡T\≈£î ‘·eTTàìï #·÷|ü&ÉeTT
e\q yês¡T n‘·ìì rdüTø=ìb˛j·÷s¡T. Ç≥T¢ yÓTT<äÏ ‘·eTTàìï ≈£L&Ü
nø£ÿ&É Ò≈£î+&Ü #XÊe⁄. yÓTT<äÏ ‘·eTTà&ÉT ø=+‘· ‘Ó*yÓ’qyê&ÉT ø±e⁄q
Ä |ü …¢≥÷]˝À ñ+&ÉT≥ø£+fÒ $T*≥Ø˝À #] düT\uÛÑeTT>± ñ+&Ée#·TÃqì
dü+‘√wüeTT>± ôd’q´eTT˝À #]b˛j·÷&ÉT. n+‘·Ï‘√ 20 mø£s¡eTT\
bı\eTTqT ˙y nqTuÛÑ$+#·T≥≈£î @ Ä≥+ø£eTT Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~.
á $<ÛäeTT>± #Ó&ÉT jÓ÷#·q\ e\q q\T>∑Ts¡T ‘·eTTàfifl uÛÑ÷$Tì e⁄
ˇø£ÿìy ÄÁø£$T+#·Tø√e&ÉeTT »]–q~. nsTT‘ á ø±s¡ eTT\ yÓqTø£
<ë–j·TTqï bÕ|üeTT m+‘· nì e÷Á‘·eTT ≈£î ‘Ó*j·T<äT. Ç<ä+‘·j·T÷
Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq ø±s¡ eTT Ò nsTTq+<äTq Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä bÕ|üyT
dü+uÛÑ$+∫q~. Ç|ü&ÉT ˙ ej·TdüT‡ 95 dü+e‘·‡s¡eTT\T. ˙ ‘·eTTfifl
uÛÑ÷$Tì e⁄ dü+bÕ~+∫ Hê\T>∑T qT+&ç Çs¡yÓ’ mø£sê\qT dü+bÕ~+#·>∑*
>±e⁄.
˙e⁄ |ü⁄Ϻq|ü&ÉT MT ≈£î≥T+ãeTTq≈£î yÓTT‘·ÔeTT 20 mø£s¡eTT\
uÛÑ÷$Tj·TT+&É>± Ç|ü&ÉT e⁄ ø£ÿìy Ä uÛÑ÷$Tì n+‘·Ï ÄÁø£$T+#·
>∑*>±e⁄. Ç~ ≈£î≥T+ãeTT˝À e⁄ dü+bÕ~+∫q nÁø£e÷dæÔ. ãj·T≥
e´eVü‰s¡eTT˝À ≈£L&Ü $T>∑‘êyê]ì @<√ ˇø£ s¡ø£eTT>± yÓ÷düeTT #dæ
uÛÑ÷$Tì dü+bÕ~+#·>∑*>±e⁄. 150 mø£s¡eTT\ uÛÑ÷$T>∑\ ø£ j·TCe÷ì
s¡T e<ä* yê´bÕs¡ ì$T‘·ÔeTT ô|<ä› q>∑sêìøÏ b˛j·÷&ÉT. #·<äTe⁄ø=qï
yê&ÉsTTq+<äTq $<˚X¯eTT\≈£î b˛sTT yê´bÕs¡eTT #˚dæ <ä+&ç>±
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK79 80
dü+bÕ~+#·Tø√>∑*– dü«+‘· ]øÏ sêe&ÉyT Ò<äT. n+<äTe\q ‘·q
150 mø£s¡eTT\ uÛ Ñ÷$Tì >∑T‘· Ô≈£î Ç#êÃ&ÉT. ]˝À ‘·≈£îÿe
uÛÑ÷$T>∑\yê&ç$ y nsTTq+<äTq e⁄ n&ç–q yÓ+≥H uÛÑ÷$Tì >∑T‘·Ô≈£î
Çe«&ÉeTT »]–q~. n‹ ‘·≈£îÿe >∑T‘·Ô≈£î rdüTø=qï ˙e⁄ 150
mø£s¡eTT\˝À |ü+&ç+#·Tø=qT#·÷ >∑T‘·ÔqT e÷Á‘·eTT dü]>± m|ü&É÷ n‘·ìøÏ
Çe«˝Ò<äT. |ü+≥ |ü+&É˝Ò<äì #Óù|Œyêì$. uÛÑ÷$T j·T»e÷ìøÏ
yê´bÕs¡eTT˝À m≈£îÿe ˝≤uÛÑeTT\T e#·TÃ≥ e\q uÛÑ÷$T $wüj·TeTTqT
n‘·qT ≈£L&Ü ÁX<ä∆>± |üϺ+#·Tø√ Ò<äT. uÛÑ÷$T ;&ÉT>± ñ+&Éø£ kÕ>∑T
nsTT‘ #ê\T Ò, >∑T‘·Ô sêø£b˛sTTHê |òüs¡yê Ò<äT nqTø=Hêï&ÉT. n‘·ì
ñ<›X´eTTqT Á>∑Væ≤+∫q ˙e⁄ ◊<äT dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î ˇø£e÷s¡T ≈£L&Ü
>∑T‘·Ô dü]>± Çe« Ò<äT.
n+‘·Ï‘√ Ä>∑ø£ Á|üø£ÿ bı\eTT\ yê]‘√ ‘·>±<ë\T ñHêïj·Tì
n‘·ìì q$Tà+∫ uÛÑ÷$Tì neTà&ÉyT eT+∫<äì #ÓbÕŒe⁄. ˙ e÷≥ $ì
n‘·qT ‘·q uÛÑ÷$Tq+‘·Ï ne÷à\qTø=Hêï&ÉT. n|ü&ÉT uÛÑ÷$T πs≥T
n‘·ìøÏ ‘·≈£îÿe #Ó|æŒ |æŒ+∫ <ëìøÏ Hê\T–+‘·\T>± e⁄ neTTàø=Hêïe⁄.
n˝≤ 50 mø£s¡eTT\ uÛÑ÷$Tì n$Tà+∫ Ä uÛÑ÷$Tì n$Tàq|ü&ÉT
$T–*q ˝≤uÛÑeTT‘√ n‘·ì 100 mø£s¡eTT\qT ˙y ø=Hêïe⁄. Ç≥T¢
nÁø£eTeTT>± q÷s¡T mø£s¡eTT\qT dü+bÕ~+#êe⁄. mH√ï dü+e‘·‡s¡eTT\
qT+&ç >∑T‘·Ô $wüj·TeTT˝À yÓ÷düeTT #j·T&ÉyTø±ø£ uÛÑ÷$Tì nqedüs¡eTT>±
neTTàq≥T¢ #dæ n+<äT˝À ≤uÛÑeTT>± q÷s¡T mø£s¡eTT\qT <√#·Tø=Hêïe⁄.
á $<ÛäeTT>± ãj·T≥ Á|ü|ü+#·eTT˝À yÓ÷düeTT #˚XÊe⁄. n+‘˚ø±ø£
dü«+‘· ã+<ÛäTe⁄\qT ≈£L&Ü yÓ÷düeTT #dæ |ü~ mø£s¡eTT\ bı\eTTqT
dü+bÕ~+#êe⁄. uÛ≤s¡ ‘·s¡|ü⁄q ã+<ÛäTe⁄\≈£î nq>± uÛ≤s¡ nø£ÿ>±]øÏ
MT ]˝ÀH |ü~ mø£s¡eTT\ uÛÑ÷$Tì ø=qTq≥T¢ #XÊe⁄. yês¡T ø=ìq
uÛÑ÷$Tì ø√s¡T≈£î>±˙, >∑T‘·Ô≈£î>±˙ (øö\T≈£î) ˙y #XÊe⁄. yê]øÏ ≈£L&Ü
Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡eTT |ü+≥ |ü+&É Ò<äì #ÓbÕŒe⁄. Ä uÛÑ÷$TMT<ä u≤´+≈£î˝À
˝ÀqT rdüTø=qTq≥T¢ #dæ e∫Ãq &ÉãT“qT ˙y rdüTø=ì #qT >∑≥Tº\T
dü] #sTT+#ê\ì, uÛÑ÷$Tì …e Ÿ #j·÷\ì &ÉãT“\T <ëìøÏ dü]b˛‘êj·Tì
#ÓbÕŒe⁄. Ä |üqT\T @MT #j·T≈£î+&ÜH &ÉãT“\qT Á$T+π>XÊe⁄. ∫e]øÏ
yê]‘√ ≈£L&Ü uÛÑ÷$Tì neTTàq≥T¢ #XÊe⁄, mes¡÷ ø=qs¡ì #Ó|æŒ ‘·≈£îÿe
<Ûäs¡≈£î ø=qï<ëì˝À dü>∑eTT <Ûäs¡πø ˙e⁄ rdüTø=Hêïe⁄. Ä &ÉãT“\qT
Çe«≈£î+&Ü yê]øÏ m>∑HêeTeTT ô|≤ºe⁄.
á $<ÛäeTT>± e⁄ J$‘·eT+‘ê bÕ|üeTT dü+bÕ~+#·Tø√e&ÉyT
dü]b˛sTTq~. J$‘·eTT yÓTT‘·ÔeTT ø£ ô|<ä› bÕ|üeTT\ |ü⁄≥º nsTTq~.
Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\˝ÀH bÕ|üeTT\qT dü+bÕ~+#·Tø=qï e⁄ <Ó’$ø£eTT>±
@ bÕ|üeTT #j·T Ò<äT. ªªq\T>∑T]‘√ bÕ≥T Hêsêj·TDμμ nqï≥T¢ n+<äs¡÷
#˚dæq |üP»\T #˚dæ, n+<äs¡÷ >∑T&ÉT\≈£î b˛sTTq≥T¢ b˛jÓT&çyê&ç$.
<e⁄&É+fÒ uÛÑj·TeTT ñqï<ëìe\q <e⁄ì kıeTTàqT e÷Á‘·eTT e<ä*yXÊe⁄.
eTqTwüß\˝À ‘·qyê&ÉT |üsêsTTyê&ÉT nqT uÛÒ<äeTT Ò≈£î+&Ü yÓ÷düeTT
#j·T>∑*>±e⁄. ˙e⁄ #dæq Á|ü‹ |üìøÏ …ø£ÿ Á|üø±s¡eTT ø£s¡àqT …øÏÿ+∫
Áyêdæô|Ϻqyê&ÉT ˙ XØs¡eTT˝ÀH >∑\&ÉT. ˙e⁄ #dæq yÓ÷düeTT\T
me]ø° ‘Ó*j·Teì nqTø=Hêïe⁄. ˙≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ˙˝ÀHj·TT+&ç
˙e⁄ #dæq Á|ü‹ |üìì …øÏÿ+#·Tyê&ÉTHêï&Éì ˙≈£î ‘Ó*j·T<äT. Ç|ü&ÉT
˙e⁄ #êe⁄≈£î <ä>∑Zs¡>±j·TTHêïe⁄. Ç|üŒÏπø 95 dü+e‘·‡s¡eTT\T >∑&É∫
b˛j·÷sTT. Çø£ ˙e⁄ Áã‹øÏ‘ ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT Òø£b˛‘ n+‘·ø£+fÒ
‘·≈£îÿe ø=ìï HÓ\\T e÷Á‘·yT!
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK79 80
dü+bÕ~+#·Tø√>∑*– dü«+‘· ]øÏ sêe&ÉyT Ò<äT. n+<äTe\q ‘·q
150 mø£s¡eTT\ uÛ Ñ÷$Tì >∑T‘· Ô≈£î Ç#êÃ&ÉT. ]˝À ‘·≈£îÿe
uÛÑ÷$T>∑\yê&ç$ y nsTTq+<äTq e⁄ n&ç–q yÓ+≥H uÛÑ÷$Tì >∑T‘·Ô≈£î
Çe«&ÉeTT »]–q~. n‹ ‘·≈£îÿe >∑T‘·Ô≈£î rdüTø=qï ˙e⁄ 150
mø£s¡eTT\˝À |ü+&ç+#·Tø=qT#·÷ >∑T‘·ÔqT e÷Á‘·eTT dü]>± m|ü&É÷ n‘·ìøÏ
Çe«˝Ò<äT. |ü+≥ |ü+&É˝Ò<äì #Óù|Œyêì$. uÛÑ÷$T j·T»e÷ìøÏ
yê´bÕs¡eTT˝À m≈£îÿe ˝≤uÛÑeTT\T e#·TÃ≥ e\q uÛÑ÷$T $wüj·TeTTqT
n‘·qT ≈£L&Ü ÁX<ä∆>± |üϺ+#·Tø√ Ò<äT. uÛÑ÷$T ;&ÉT>± ñ+&Éø£ kÕ>∑T
nsTT‘ #ê\T Ò, >∑T‘·Ô sêø£b˛sTTHê |òüs¡yê Ò<äT nqTø=Hêï&ÉT. n‘·ì
ñ<›X´eTTqT Á>∑Væ≤+∫q ˙e⁄ ◊<äT dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î ˇø£e÷s¡T ≈£L&Ü
>∑T‘·Ô dü]>± Çe« Ò<äT.
n+‘·Ï‘√ Ä>∑ø£ Á|üø£ÿ bı\eTT\ yê]‘√ ‘·>±<ë\T ñHêïj·Tì
n‘·ìì q$Tà+∫ uÛÑ÷$Tì neTà&ÉyT eT+∫<äì #ÓbÕŒe⁄. ˙ e÷≥ $ì
n‘·qT ‘·q uÛÑ÷$Tq+‘·Ï ne÷à\qTø=Hêï&ÉT. n|ü&ÉT uÛÑ÷$T πs≥T
n‘·ìøÏ ‘·≈£îÿe #Ó|æŒ |æŒ+∫ <ëìøÏ Hê\T–+‘·\T>± e⁄ neTTàø=Hêïe⁄.
n˝≤ 50 mø£s¡eTT\ uÛÑ÷$Tì n$Tà+∫ Ä uÛÑ÷$Tì n$Tàq|ü&ÉT
$T–*q ˝≤uÛÑeTT‘√ n‘·ì 100 mø£s¡eTT\qT ˙y ø=Hêïe⁄. Ç≥T¢
nÁø£eTeTT>± q÷s¡T mø£s¡eTT\qT dü+bÕ~+#êe⁄. mH√ï dü+e‘·‡s¡eTT\
qT+&ç >∑T‘·Ô $wüj·TeTT˝À yÓ÷düeTT #j·T&ÉyTø±ø£ uÛÑ÷$Tì nqedüs¡eTT>±
neTTàq≥T¢ #dæ n+<äT˝À ≤uÛÑeTT>± q÷s¡T mø£s¡eTT\qT <√#·Tø=Hêïe⁄.
á $<ÛäeTT>± ãj·T≥ Á|ü|ü+#·eTT˝À yÓ÷düeTT #˚XÊe⁄. n+‘˚ø±ø£
dü«+‘· ã+<ÛäTe⁄\qT ≈£L&Ü yÓ÷düeTT #dæ |ü~ mø£s¡eTT\ bı\eTTqT
dü+bÕ~+#êe⁄. uÛ≤s¡ ‘·s¡|ü⁄q ã+<ÛäTe⁄\≈£î nq>± uÛ≤s¡ nø£ÿ>±]øÏ
MT ]˝ÀH |ü~ mø£s¡eTT\ uÛÑ÷$Tì ø=qTq≥T¢ #XÊe⁄. yês¡T ø=ìq
uÛÑ÷$Tì ø√s¡T≈£î>±˙, >∑T‘·Ô≈£î>±˙ (øö\T≈£î) ˙y #XÊe⁄. yê]øÏ ≈£L&Ü
Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡eTT |ü+≥ |ü+&É Ò<äì #ÓbÕŒe⁄. Ä uÛÑ÷$TMT<ä u≤´+≈£î˝À
˝ÀqT rdüTø=qTq≥T¢ #dæ e∫Ãq &ÉãT“qT ˙y rdüTø=ì #qT >∑≥Tº\T
dü] #sTT+#ê\ì, uÛÑ÷$Tì …e Ÿ #j·÷\ì &ÉãT“\T <ëìøÏ dü]b˛‘êj·Tì
#ÓbÕŒe⁄. Ä |üqT\T @MT #j·T≈£î+&ÜH &ÉãT“\qT Á$T+π>XÊe⁄. ∫e]øÏ
yê]‘√ ≈£L&Ü uÛÑ÷$Tì neTTàq≥T¢ #XÊe⁄, mes¡÷ ø=qs¡ì #Ó|æŒ ‘·≈£îÿe
<Ûäs¡≈£î ø=qï<ëì˝À dü>∑eTT <Ûäs¡πø ˙e⁄ rdüTø=Hêïe⁄. Ä &ÉãT“\qT
Çe«≈£î+&Ü yê]øÏ m>∑HêeTeTT ô|≤ºe⁄.
á $<ÛäeTT>± e⁄ J$‘·eT+‘ê bÕ|üeTT dü+bÕ~+#·Tø√e&ÉyT
dü]b˛sTTq~. J$‘·eTT yÓTT‘·ÔeTT ø£ ô|<ä› bÕ|üeTT\ |ü⁄≥º nsTTq~.
Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\˝ÀH bÕ|üeTT\qT dü+bÕ~+#·Tø=qï e⁄ <Ó’$ø£eTT>±
@ bÕ|üeTT #j·T Ò<äT. ªªq\T>∑T]‘√ bÕ≥T Hêsêj·TDμμ nqï≥T¢ n+<äs¡÷
#˚dæq |üP»\T #˚dæ, n+<äs¡÷ >∑T&ÉT\≈£î b˛sTTq≥T¢ b˛jÓT&çyê&ç$.
<e⁄&É+fÒ uÛÑj·TeTT ñqï<ëìe\q <e⁄ì kıeTTàqT e÷Á‘·eTT e<ä*yXÊe⁄.
eTqTwüß\˝À ‘·qyê&ÉT |üsêsTTyê&ÉT nqT uÛÒ<äeTT Ò≈£î+&Ü yÓ÷düeTT
#j·T>∑*>±e⁄. ˙e⁄ #dæq Á|ü‹ |üìøÏ …ø£ÿ Á|üø±s¡eTT ø£s¡àqT …øÏÿ+∫
Áyêdæô|Ϻqyê&ÉT ˙ XØs¡eTT˝ÀH >∑\&ÉT. ˙e⁄ #dæq yÓ÷düeTT\T
me]ø° ‘Ó*j·Teì nqTø=Hêïe⁄. ˙≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ˙˝ÀHj·TT+&ç
˙e⁄ #dæq Á|ü‹ |üìì …øÏÿ+#·Tyê&ÉTHêï&Éì ˙≈£î ‘Ó*j·T<äT. Ç|ü&ÉT
˙e⁄ #êe⁄≈£î <ä>∑Zs¡>±j·TTHêïe⁄. Ç|üŒÏπø 95 dü+e‘·‡s¡eTT\T >∑&É∫
b˛j·÷sTT. Çø£ ˙e⁄ Áã‹øÏ‘ ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT Òø£b˛‘ n+‘·ø£+fÒ
‘·≈£îÿe ø=ìï HÓ\\T e÷Á‘·yT!
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK81 82
˙ J$‘· ∫e] n+#·T˝À H˚qT ˙≈£î ñ‘·Ôs¡eTT Áyêj·T&ÉeTT
»]–q~. Hê ñ‘·Ôs¡eTT e\q ˙e⁄ #dæq<ä+‘ê bÕ|üyTqì ˙≈£î >∑Ts¡TÔ
#j·T&ÉyÓTÆq~. <e⁄&ÉT ‘·q Á|ü<∏äeT Á>∑+<∏äeTsTTq uÛÑ>∑eBZ‘· À C≤„q
jÓ÷>∑eTT 36, 37 XÀ¢ø£eTT\˝À #Ó|æŒq≥T¢ bÕ|üeTTqT ø£å$T+#·>∑\&ÉT.
˙e⁄ #dæq~ |òüTÀs¡yÓTÆq bÕ|üyT eTqTwüß\sTT‘ MT<ä ø£ø£å rs¡TÃø√yê\qT
ø=+≤s¡T. uÛÑ>∑eBZ‘·qT #Ó|æŒqyê&ÉT eTìwæø±&ÉT, <e⁄& Ä $wüj·TeTTqT
Á|üø£Ï+#·&ÉeTT e\q eTqTwüß\e … ø£ø£å rs¡TÃø=qT uÛ≤eeTT Ò≈£î+&Ü
˙e⁄ #˚dæq Á|ü‹ bÕ|üeTTqT C≤„qeTTe\q ˝Ò≈£î+&Ü #˚düTø=qT
$<ÛëqeTTqT πø #ÓbÕŒ&ÉT. e⁄ <e⁄&ÉT #Ó|æŒq<ëìì ‘Ó*j·T>∑*– <e⁄ì
C≤„qeTTqT Á>∑Væ≤+#·>∑*–‘, <e⁄ì C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT q&ÉTe >∑*–‘
˙~ m+‘· ô|<ä› bÕ|üeTsTTHê ‘·q C≤„Hê–ï˝À ø±*b˛‘·T+<äì ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT.
˙e⁄ ˙ J$‘·eTT˝À <e⁄ìøÏ e´‹πsKeTsTTq |üìì ˇø£ÿ<ëìì ≈£L&Ü
#j·T Ò<äT. düeTj·TeTT <=]øÏ+fÒ #ùdyê&çy√ @yÓ÷ >±˙, ˙≈£î Ç‘·s¡
eTqTwüß\qT yÓ÷düeTT #j·T&ÉeTTqπø ø±\eT+‘ê dü]b˛sTTq~. <e⁄&É+fÒ
uÛÑj·TeTT ñ+&ÉT≥ e\q ˙≈£î yTeTT Væ≤‘·eTT #Ó|ü#·THêïeTT. e÷
Væ≤‘·eTT e\q ˙e⁄ u≤>∑T|ü&É>∑\eì nqT≈£î+≥THêïqT. |üPs¡«eTT
Vü≤s¡≈£î&ÉT>± j·TTqï ¬s’‘·T H&ÉT Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\˝À eTTì–b˛sTT
ø£s¡≈£îì>± e÷s¡&ÉyTø±ø£ |üP]Ô ø£s¡ÿwüß&ÉT>± e÷]b˛j·÷&ÉT. ø£s¡≈£î&ÉT
ø£s¡ÿwüßì>± e÷s¡&ÉeTT e\q ¬s’‘·T J$‘·eTT˝À @e÷Á‘·eTT düTKeTT
Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~. n+<äTe\q H&ÉT <XeTT˝Àì Vü≤s¡≈£î\+<ä]˙
ø£s¡≈£î\T>± |æ\TdüTÔHêïeTT. ø£s¡≈£î\T ¬s’‘·T\T>±H ñ+&Ée …qì ø£s¡ÿwüß\T>±
e÷s¡≈£L&É<äì #Ó|ü#·THêïqT. |üPs¡«eTTe˝… ¬s’‘·T\˝À dü+‘√wüeTT
ñ+&Ée …q+fÒ ¬s’‘·T\T bÕ|üeTT\≈£î <ä÷s¡eTT>± ñ+&Ée …qT. n|ü&ÉT
Á|ü‹ ø£s¡≈£î&ÉT ªVü≤s¡≈£î&ÉTμ>± e÷]b˛>∑\&ÉT. Ç|üŒÏ qT+#·sTTHê ˙e⁄
bÕ|ü∫+‘·q e<ä* J$‘·eTT ∫e]˝À <Ó’eeTT MT<ä <Ûë´düqT ñ+#·Tø√,
Ç+‘·ø£+fÒ ˙≈£î m≈£îÿe #Ó|üŒ ÒeTT.
Ç≥T¢
Ä#ês¡ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
◊<äe ÒK
b˛©dt Ä|ò”düsY≈£î,
Jyê‘·à dü«s¡÷|ü⁄\sTTq qs¡dæ+Vü≤ #Í<ä] >±]øÏ Áyêj·TT
ñ‘·Ôs¡eTT @eTq>±!
˙≈£î Ç|ü&ÉT eTTô|’Œ¤ dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡ e∫Ãq~. ˙≈£î
<äTs¡<äèwüºeXÊ‘·TÔ b˛©dt ñ<√´>∑eTT e∫Ãq~. b˛©dt ÇHéôdŒø£ºsY
ñ<√´>∑eTT n<äèwüºeTT ø=B› e∫Ã+<äì e⁄ nqTø=Hêïe⁄. HqT <äTs¡<äèwüºeTT
#‘· e∫Ãq<äì n+≥THêïqT. ¬s+&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ ø£&ÉT Hê
e<ä›≈£î e∫à ªªHê≈£î b˛©dt ñ<√´>∑eTT e∫Ã+~μμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. n|ü&ÉT
HqT ªª˙e⁄ Áã‹πø<ëìπø ø£<ë! b˛©dt ñ<√´>∑eTT #j·÷\qT ø=+≥THêïe⁄.
<ëìì #j·TT≥ø£+fÒ ;&û\ n+>∑&ç ô|≥Tºø√ Ä<ëj·TeTT ‘·≈£îÿesTTHê
Áã‘·Tø£>∑\e⁄μμ nì nHêïqT. n˝≤ #Ó|ü≥≈£î ø±s¡DeTT >∑\<äT. b˛©dt
ñ<√´>∑eTT #ùdÔ &ÉãT“\T m≈£îÿe ekÕÔsTT, düTKeTT>± Áã‘·Tø£e#·TÃqT.
nsTT‘ ;&û\ n+>∑&ç e\q &ÉãT“\T ‘·≈£îÿe ekÕÔsTT nsTTHê ø=~›bÕÏ
dües¡D\‘√ Áã‘·Tø£e#·TÃqT. b˛©dt ñ<√´>∑eTT˝À &ÉãT“\T e∫ÃHê
&ÉãT“\ ø£+fÒ Hê\T–+‘·\T bÕ|üeTT e#·TÃqT. Ä bÕ|üeTT ‘·sê«‘·
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK81 82
˙ J$‘· ∫e] n+#·T˝À H˚qT ˙≈£î ñ‘·Ôs¡eTT Áyêj·T&ÉeTT
»]–q~. Hê ñ‘·Ôs¡eTT e\q ˙e⁄ #dæq<ä+‘ê bÕ|üyTqì ˙≈£î >∑Ts¡TÔ
#j·T&ÉyÓTÆq~. <e⁄&ÉT ‘·q Á|ü<∏äeT Á>∑+<∏äeTsTTq uÛÑ>∑eBZ‘· À C≤„q
jÓ÷>∑eTT 36, 37 XÀ¢ø£eTT\˝À #Ó|æŒq≥T¢ bÕ|üeTTqT ø£å$T+#·>∑\&ÉT.
˙e⁄ #dæq~ |òüTÀs¡yÓTÆq bÕ|üyT eTqTwüß\sTT‘ MT<ä ø£ø£å rs¡TÃø√yê\qT
ø=+≤s¡T. uÛÑ>∑eBZ‘·qT #Ó|æŒqyê&ÉT eTìwæø±&ÉT, <e⁄& Ä $wüj·TeTTqT
Á|üø£Ï+#·&ÉeTT e\q eTqTwüß\e … ø£ø£å rs¡TÃø=qT uÛ≤eeTT Ò≈£î+&Ü
˙e⁄ #˚dæq Á|ü‹ bÕ|üeTTqT C≤„qeTTe\q ˝Ò≈£î+&Ü #˚düTø=qT
$<ÛëqeTTqT πø #ÓbÕŒ&ÉT. e⁄ <e⁄&ÉT #Ó|æŒq<ëìì ‘Ó*j·T>∑*– <e⁄ì
C≤„qeTTqT Á>∑Væ≤+#·>∑*–‘, <e⁄ì C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT q&ÉTe >∑*–‘
˙~ m+‘· ô|<ä› bÕ|üeTsTTHê ‘·q C≤„Hê–ï˝À ø±*b˛‘·T+<äì ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT.
˙e⁄ ˙ J$‘·eTT˝À <e⁄ìøÏ e´‹πsKeTsTTq |üìì ˇø£ÿ<ëìì ≈£L&Ü
#j·T Ò<äT. düeTj·TeTT <=]øÏ+fÒ #ùdyê&çy√ @yÓ÷ >±˙, ˙≈£î Ç‘·s¡
eTqTwüß\qT yÓ÷düeTT #j·T&ÉeTTqπø ø±\eT+‘ê dü]b˛sTTq~. <e⁄&É+fÒ
uÛÑj·TeTT ñ+&ÉT≥ e\q ˙≈£î yTeTT Væ≤‘·eTT #Ó|ü#·THêïeTT. e÷
Væ≤‘·eTT e\q ˙e⁄ u≤>∑T|ü&É>∑\eì nqT≈£î+≥THêïqT. |üPs¡«eTT
Vü≤s¡≈£î&ÉT>± j·TTqï ¬s’‘·T H&ÉT Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\˝À eTTì–b˛sTT
ø£s¡≈£îì>± e÷s¡&ÉyTø±ø£ |üP]Ô ø£s¡ÿwüß&ÉT>± e÷]b˛j·÷&ÉT. ø£s¡≈£î&ÉT
ø£s¡ÿwüßì>± e÷s¡&ÉeTT e\q ¬s’‘·T J$‘·eTT˝À @e÷Á‘·eTT düTKeTT
Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~. n+<äTe\q H&ÉT <XeTT˝Àì Vü≤s¡≈£î\+<ä]˙
ø£s¡≈£î\T>± |æ\TdüTÔHêïeTT. ø£s¡≈£î\T ¬s’‘·T\T>±H ñ+&Ée …qì ø£s¡ÿwüß\T>±
e÷s¡≈£L&É<äì #Ó|ü#·THêïqT. |üPs¡«eTTe˝… ¬s’‘·T\˝À dü+‘√wüeTT
ñ+&Ée …q+fÒ ¬s’‘·T\T bÕ|üeTT\≈£î <ä÷s¡eTT>± ñ+&Ée …qT. n|ü&ÉT
Á|ü‹ ø£s¡≈£î&ÉT ªVü≤s¡≈£î&ÉTμ>± e÷]b˛>∑\&ÉT. Ç|üŒÏ qT+#·sTTHê ˙e⁄
bÕ|ü∫+‘·q e<ä* J$‘·eTT ∫e]˝À <Ó’eeTT MT<ä <Ûë´düqT ñ+#·Tø√,
Ç+‘·ø£+fÒ ˙≈£î m≈£îÿe #Ó|üŒ ÒeTT.
Ç≥T¢
Ä#ês¡ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
◊<äe ÒK
b˛©dt Ä|ò”düsY≈£î,
Jyê‘·à dü«s¡÷|ü⁄\sTTq qs¡dæ+Vü≤ #Í<ä] >±]øÏ Áyêj·TT
ñ‘·Ôs¡eTT @eTq>±!
˙≈£î Ç|ü&ÉT eTTô|’Œ¤ dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡ e∫Ãq~. ˙≈£î
<äTs¡<äèwüºeXÊ‘·TÔ b˛©dt ñ<√´>∑eTT e∫Ãq~. b˛©dt ÇHéôdŒø£ºsY
ñ<√´>∑eTT n<äèwüºeTT ø=B› e∫Ã+<äì e⁄ nqTø=Hêïe⁄. HqT <äTs¡<äèwüºeTT
#‘· e∫Ãq<äì n+≥THêïqT. ¬s+&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ ø£&ÉT Hê
e<ä›≈£î e∫à ªªHê≈£î b˛©dt ñ<√´>∑eTT e∫Ã+~μμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. n|ü&ÉT
HqT ªª˙e⁄ Áã‹πø<ëìπø ø£<ë! b˛©dt ñ<√´>∑eTT #j·÷\qT ø=+≥THêïe⁄.
<ëìì #j·TT≥ø£+fÒ ;&û\ n+>∑&ç ô|≥Tºø√ Ä<ëj·TeTT ‘·≈£îÿesTTHê
Áã‘·Tø£>∑\e⁄μμ nì nHêïqT. n˝≤ #Ó|ü≥≈£î ø±s¡DeTT >∑\<äT. b˛©dt
ñ<√´>∑eTT #ùdÔ &ÉãT“\T m≈£îÿe ekÕÔsTT, düTKeTT>± Áã‘·Tø£e#·TÃqT.
nsTT‘ ;&û\ n+>∑&ç e\q &ÉãT“\T ‘·≈£îÿe ekÕÔsTT nsTTHê ø=~›bÕÏ
dües¡D\‘√ Áã‘·Tø£e#·TÃqT. b˛©dt ñ<√´>∑eTT˝À &ÉãT“\T e∫ÃHê
&ÉãT“\ ø£+fÒ Hê\T–+‘·\T bÕ|üeTT e#·TÃqT. Ä bÕ|üeTT ‘·sê«‘·
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK83 84
yÓTT<ä\>∑T @ &çbÕsYºyÓT+Ÿ\T ˝Òe⁄. n|üŒÏø±\eTT˝À sêEÁøÏ+<ä
eT+Á‹>±H√, ôd’Hê´~Û|ü‹>±H√, ôd’ì≈£î\T >±H√ |üì#j·T&ÉyT ñ+&~.
sêEj·TTHêï sêEÁøÏ+<ä eT+Á‹ ˇø£& j·TT+&yê&ÉT. Ç|üŒÏe … nHø£
eT+Á‘·T\T ñ+&˚yês¡T ø±<äT. eT+Á‹ ‘·sê«‘· ôd’Hê´<Ûä´≈£åî&ÉT ˇø£&˚
j·TT+&Ó&çyê&ÉT n‘·ìì ùdHê~Û|ü‹ nì #Óô|Œ&ç yês¡T. sêE, eT+Á‹,
ùdHê~Û|ü‹ ‘·sê«‘· ôd’ì≈£î\T y\˝À j·TT+&yês¡T. #·Áø£e]Ô <ä>∑Zs¡ nsTT‘
ôd’ì≈£î\T \ø£å\˝À j·TT+&˚yês¡T. |üPs¡«eTT á $<ÛäeTT>± Hê\T>∑T
s¡ø£eTT\ ñ<√´>∑eTT\T e÷Á‘·yT ñ+&$.
#·Áø£e]Ô ÁøÏ+<ä sêE ≈£L&Ü ˇø£ ñ<√´–>± |üì #ôd&çyê&ÉT.
Hê\T>∑T s¡ø£eTT\ ñ<√´>∑eTT\T ‘·|üŒ @ ñ<√´>∑eTT ñ+&~ ø±<äT.
ñ<√´>∑eTT nqTe÷≥qT $&ÉBdæ #·÷ùdÔ ñ<éGjÓ÷>∑eTTRñ<√´>∑eTT.
ªªñ<éμμ nq>± ô|’q nìj·T÷, ñqï‘·eTìj·T÷, >=|üŒ nìj·T÷ #Ó|üŒe#·TÃqT.
>=|üŒ, ô|<ä›, ô|’q nì ªª<Ó’eeTTμμqT #Ó|ü#·T+<äTeTT. ªªjÓ÷>∑eTTμμ nq>±
ø£\sTTø£ nìj·T÷, #]b˛e&ÉeTT nìj·T÷ #Ó|üŒe#·TÃqT. <e⁄ìj·T+<äT
#]b˛e&ÉeTTqT>±˙, <e⁄ì˝ÀìøÏ ø£*dæ b˛e&ÉeTTqT>±˙ ñ<√´>∑eTT
nì #Ó|üŒe#·TÃqT. ñ<√´>∑eTT jÓTTø£ÿ eT÷\ ns¡úeTT <˚e⁄ì˝ÀìøÏ
◊ø£´eTT ø±e&ÉeTT nìj·T÷, ˝Òø£ yÓ÷ø£åeTT bı+<ä&ÉeTT nìj·T÷
#Ó|üŒe#·TÃqT. |üPs¡«eTT sêE>±, eT+Á‹>±, ôd’Hê´~Û|ü‹>±, ôd’ì≈£îì>±
#˚j·TT Hê\T>∑T s¡ø£eTT\ |üqT\qT yês¡T ñ<√´>∑eTT\T>± uÛ≤$+∫
#ôd&çyês¡T. yês¡T #j·TT |üì˝À düNä\‘·, dü‘YÁ|ües¡Ôq ñ+&~. yês¡T
#j·TT |üì˝À <äTwtÁ|ües¡Ôq @B ñ+&~ ø±<äT. yês¡T #j·TT |üqT\˝À
C≤„qeTT‘√ ≈£L&ÉTø=qï Á|ües¡Ôq j·TT+&~. yês¡T #j·TT |üì @<äsTTHê
<e⁄ìøÏ düìïVæ≤‘·eTT>±, <ä>∑Zs¡>± rdüTø=ì b˛e⁄q~>± j·TT+&Ó&ç~. n˝≤
»qà\˝À <äTs¡“¤s¡ J$‘·eTTqT >∑&ÉT|ü⁄q≥T¢ #j·TTqT. ø£ »qà˝À &ÉãT“\T
e#à b˛©dt ñ<√´>∑eTT #dæ, á ø£ÿ »qà˝À e∫Ãq bÕ|üeTTqT Hê\T>∑T
»qà\ J$‘·eTT˝À nqTuÛÑ$+#· e\dæj·TT+&ÉTqT. n< ;&û\ n+>∑&ç
e\q ô|<ä› bÕ|üeTT @MT sê<äT. n+<äT˝À ~qeT+‘ê |üì #dæHê
bÕ|üeTT e#à neø±XyT ñ+&É<äT. b˛©dt ñ<√´>∑eTT˝À ø£ s√E |üì
#dæHê Hê\T>∑T s√E\T nqTuÛÑ$+# bÕ|üeTT e#·TÃ≥≈£î neø±XeTT
>∑\<äT. n+<äTe\q ˙e⁄ b˛©dt Ä|ò”düsY>± b˛©dt ÇHéôdŒø£ºsY>± |üì
#j·T&ÉeTT ˙ <äTs¡<äèwüºeTT nì #ÓbÕŒqT. u≤>± Ä˝À∫+∫ #·÷ùdÔ, Hê
e÷≥ ì»eTì πø ‘Ó*j·T>∑\<äT.
ñ<√´>∑eTT\T nH˚ø£ s¡ø£eTT\T>± ñHêïsTT. ˇø£&ÉT eTTìdæ
bÕ*°˝À ñ<√´>∑eTT #˚düTÔ+&É>±, Ç+ø=ø£&ÉT ãdt&çb˛˝À ãdtÁ&Ó’esY
ñ<√´>∑eTT #˚j·TT#·T+&ÉTqT. Ç≥T¢ mH√ï s¡+>∑eTT\˝Àì |üqT\qT
ñ<√´>∑eTT nì n+≥THêïeTT. |üì #j·TT &çbÕsYºyÓT+Ÿ‡ ys¡sTTHê,
#˚j·TT |üqT\T ∫qïesTTHê, ô|<ä›esTTHê #˚j·TT |üìì ñ<√´>∑eTT
nìj·T÷ #j·TTyêìì ªñ<√´–μ nìj·T÷ #Ó|ü#·T+<äTs¡T. ªªñ<√´>∑eTTμμ
nqT |ü<äeTT |üPs¡«eTT ø£è‘·j·TT>∑eTT˝ÀH j·TT+&Ó&ç~. n|üŒÏqT+&ç
ñ<√´>∑eTT nqT |ü<äeTT e÷s¡≈£î+&Ü Ç|üŒÏes¡≈£î n˝≤π> ì*∫j·TTqï~.
ªñ<√´>∑eTTμ nqT |ü<äeTTqT+&ç ªñ<√´–μ nqT |ü<äeTT e∫Ãq~.
ñ<√´>∑eTT #j·TTyê&ÉT ñ<√´– nì #Ó|üŒe#·TÃqT. ñ<√´>∑eTT #j·TTyê&ÉT
ñ<√´– nsTTq|ü&ÉT @ |üì˙ #j·Tì yêìì ªªìs¡T<√´–μμ nì nHÓ&çyês¡T.
ªñ<√´–μ nqT ù|s¡T |üPs¡«eTT m˝≤ e∫Ã+~ n+fÒ <ëìøÏ ø£ ø±s¡DeTT
>∑\<äT. ø£è‘·j·TT>∑eTT˝À Ç|ü&ÉTqï≥T¢ yÓ÷≤s¡T &çbÕsYºyÓT+≥T>±˙,
¬s’ Ò« &çbÕsYºyÓT+Ÿ>±˙, $<äT´‘·TÔ &çbÕsYº yÓT+Ÿ>±˙, $<ë´ &çbÕsYºyÓT+Ÿ>±˙
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK83 84
yÓTT<ä\>∑T @ &çbÕsYºyÓT+Ÿ\T ˝Òe⁄. n|üŒÏø±\eTT˝À sêEÁøÏ+<ä
eT+Á‹>±H√, ôd’Hê´~Û|ü‹>±H√, ôd’ì≈£î\T >±H√ |üì#j·T&ÉyT ñ+&~.
sêEj·TTHêï sêEÁøÏ+<ä eT+Á‹ ˇø£& j·TT+&yê&ÉT. Ç|üŒÏe … nHø£
eT+Á‘·T\T ñ+&˚yês¡T ø±<äT. eT+Á‹ ‘·sê«‘· ôd’Hê´<Ûä´≈£åî&ÉT ˇø£&˚
j·TT+&Ó&çyê&ÉT n‘·ìì ùdHê~Û|ü‹ nì #Óô|Œ&ç yês¡T. sêE, eT+Á‹,
ùdHê~Û|ü‹ ‘·sê«‘· ôd’ì≈£î\T y\˝À j·TT+&yês¡T. #·Áø£e]Ô <ä>∑Zs¡ nsTT‘
ôd’ì≈£î\T \ø£å\˝À j·TT+&˚yês¡T. |üPs¡«eTT á $<ÛäeTT>± Hê\T>∑T
s¡ø£eTT\ ñ<√´>∑eTT\T e÷Á‘·yT ñ+&$.
#·Áø£e]Ô ÁøÏ+<ä sêE ≈£L&Ü ˇø£ ñ<√´–>± |üì #ôd&çyê&ÉT.
Hê\T>∑T s¡ø£eTT\ ñ<√´>∑eTT\T ‘·|üŒ @ ñ<√´>∑eTT ñ+&~ ø±<äT.
ñ<√´>∑eTT nqTe÷≥qT $&ÉBdæ #·÷ùdÔ ñ<éGjÓ÷>∑eTTRñ<√´>∑eTT.
ªªñ<éμμ nq>± ô|’q nìj·T÷, ñqï‘·eTìj·T÷, >=|üŒ nìj·T÷ #Ó|üŒe#·TÃqT.
>=|üŒ, ô|<ä›, ô|’q nì ªª<Ó’eeTTμμqT #Ó|ü#·T+<äTeTT. ªªjÓ÷>∑eTTμμ nq>±
ø£\sTTø£ nìj·T÷, #]b˛e&ÉeTT nìj·T÷ #Ó|üŒe#·TÃqT. <e⁄ìj·T+<äT
#]b˛e&ÉeTTqT>±˙, <e⁄ì˝ÀìøÏ ø£*dæ b˛e&ÉeTTqT>±˙ ñ<√´>∑eTT
nì #Ó|üŒe#·TÃqT. ñ<√´>∑eTT jÓTTø£ÿ eT÷\ ns¡úeTT <˚e⁄ì˝ÀìøÏ
◊ø£´eTT ø±e&ÉeTT nìj·T÷, ˝Òø£ yÓ÷ø£åeTT bı+<ä&ÉeTT nìj·T÷
#Ó|üŒe#·TÃqT. |üPs¡«eTT sêE>±, eT+Á‹>±, ôd’Hê´~Û|ü‹>±, ôd’ì≈£îì>±
#˚j·TT Hê\T>∑T s¡ø£eTT\ |üqT\qT yês¡T ñ<√´>∑eTT\T>± uÛ≤$+∫
#ôd&çyês¡T. yês¡T #j·TT |üì˝À düNä\‘·, dü‘YÁ|ües¡Ôq ñ+&~. yês¡T
#j·TT |üì˝À <äTwtÁ|ües¡Ôq @B ñ+&~ ø±<äT. yês¡T #j·TT |üqT\˝À
C≤„qeTT‘√ ≈£L&ÉTø=qï Á|ües¡Ôq j·TT+&~. yês¡T #j·TT |üì @<äsTTHê
<e⁄ìøÏ düìïVæ≤‘·eTT>±, <ä>∑Zs¡>± rdüTø=ì b˛e⁄q~>± j·TT+&Ó&ç~. n˝≤
»qà\˝À <äTs¡“¤s¡ J$‘·eTTqT >∑&ÉT|ü⁄q≥T¢ #j·TTqT. ø£ »qà˝À &ÉãT“\T
e#à b˛©dt ñ<√´>∑eTT #dæ, á ø£ÿ »qà˝À e∫Ãq bÕ|üeTTqT Hê\T>∑T
»qà\ J$‘·eTT˝À nqTuÛÑ$+#· e\dæj·TT+&ÉTqT. n< ;&û\ n+>∑&ç
e\q ô|<ä› bÕ|üeTT @MT sê<äT. n+<äT˝À ~qeT+‘ê |üì #dæHê
bÕ|üeTT e#à neø±XyT ñ+&É<äT. b˛©dt ñ<√´>∑eTT˝À ø£ s√E |üì
#dæHê Hê\T>∑T s√E\T nqTuÛÑ$+# bÕ|üeTT e#·TÃ≥≈£î neø±XeTT
>∑\<äT. n+<äTe\q ˙e⁄ b˛©dt Ä|ò”düsY>± b˛©dt ÇHéôdŒø£ºsY>± |üì
#j·T&ÉeTT ˙ <äTs¡<äèwüºeTT nì #ÓbÕŒqT. u≤>± Ä˝À∫+∫ #·÷ùdÔ, Hê
e÷≥ ì»eTì πø ‘Ó*j·T>∑\<äT.
ñ<√´>∑eTT\T nH˚ø£ s¡ø£eTT\T>± ñHêïsTT. ˇø£&ÉT eTTìdæ
bÕ*°˝À ñ<√´>∑eTT #˚düTÔ+&É>±, Ç+ø=ø£&ÉT ãdt&çb˛˝À ãdtÁ&Ó’esY
ñ<√´>∑eTT #˚j·TT#·T+&ÉTqT. Ç≥T¢ mH√ï s¡+>∑eTT\˝Àì |üqT\qT
ñ<√´>∑eTT nì n+≥THêïeTT. |üì #j·TT &çbÕsYºyÓT+Ÿ‡ ys¡sTTHê,
#˚j·TT |üqT\T ∫qïesTTHê, ô|<ä›esTTHê #˚j·TT |üìì ñ<√´>∑eTT
nìj·T÷ #j·TTyêìì ªñ<√´–μ nìj·T÷ #Ó|ü#·T+<äTs¡T. ªªñ<√´>∑eTTμμ
nqT |ü<äeTT |üPs¡«eTT ø£è‘·j·TT>∑eTT˝ÀH j·TT+&Ó&ç~. n|üŒÏqT+&ç
ñ<√´>∑eTT nqT |ü<äeTT e÷s¡≈£î+&Ü Ç|üŒÏes¡≈£î n˝≤π> ì*∫j·TTqï~.
ªñ<√´>∑eTTμ nqT |ü<äeTTqT+&ç ªñ<√´–μ nqT |ü<äeTT e∫Ãq~.
ñ<√´>∑eTT #j·TTyê&ÉT ñ<√´– nì #Ó|üŒe#·TÃqT. ñ<√´>∑eTT #j·TTyê&ÉT
ñ<√´– nsTTq|ü&ÉT @ |üì˙ #j·Tì yêìì ªªìs¡T<√´–μμ nì nHÓ&çyês¡T.
ªñ<√´–μ nqT ù|s¡T |üPs¡«eTT m˝≤ e∫Ã+~ n+fÒ <ëìøÏ ø£ ø±s¡DeTT
>∑\<äT. ø£è‘·j·TT>∑eTT˝À Ç|ü&ÉTqï≥T¢ yÓ÷≤s¡T &çbÕsYºyÓT+≥T>±˙,
¬s’ Ò« &çbÕsYºyÓT+Ÿ>±˙, $<äT´‘·TÔ &çbÕsYº yÓT+Ÿ>±˙, $<ë´ &çbÕsYºyÓT+Ÿ>±˙
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK85 86
ñ+&ÉT≥ e\qH yês¡T #j·TT |üìì ªªñ<√´>∑eTTμμ nì nHêïs¡T. Ä
e÷≥≈£î ‘·–q≥T¢ yê] |üqT\T Ç‘·s¡T\qT u≤~Û+#·ø£ m+‘√ kÂeT´eTT>±
j·TT+≥÷ <e⁄ìe<ä›≈£î #πsÃ˝≤>∑ j·TT+&$. n~jT ªñ<√´>∑eTTμ.
Ä ~qeTT\˝À ñ<√´>∑eTT nq>± m+‘√ ª|ü$Á‘·‘·μ‘√ #j·TTq<äì
‘·\#Ó&çyês¡T. H˚&ÉT mH√ï &çbÕsYºyÓT+Ÿ\T ô|]–b˛j·÷sTT. nH˚ø£
s¡ø£eTT\ |üqT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï ñ<√´>∑eTT\T e∫Ãq$. nsTT‘˚ @
ñ<√´>∑eTT˝Àq÷ |ü$Á‘·‘· Ò<äT. yês¡T #j·TTq$ |üqT Ò>±˙, ñ<√´>∑eTT\T
ø±eì #Ó|üŒe#·TÃqT. ø£s¡à≈£î nr‘·eTT>± j·TT+&ÉTq~, ø£s¡àqT n+≥ì~
ñ<√´>∑eTT. nsTT‘˚ H˚&ÉT eTqTwüß\T #˚j·TT |üqT\˙ï bÕ|üeTTqT
dü+bÕ~+∫ ô|≥Tºq$, bÕ|üeTT‘√ ≈£L&ÉTø=qï$jÓÆT ñqï$. n+<äTe\q
Ä |üqT\qT ªñ<√´>∑eTTμ nì nq≈£L&É<äT. yês¡T ñ<√´>∑eTT #j·TT
ñ<√´>∑T\T ø±s¡T. ªªjÓ÷–μμ n+fÒH˚ >=|üŒyê&ÉqT uÛ≤eeTT >∑\<äT.
ªñ<√´–μ n+fÒ m+‘√ >=|üŒyê&ÉT, ñqï‘·yÓTÆq uÛ≤eeTT >∑\yê&Éì,
ñqï‘· jÓ÷>∑eTTqT Ä#·]+#·Tyê&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT. H&ÉT ˙e⁄ b˛©dt
e´edüú À ÇHéôdŒø£ºsY>± |üì#j·TT#·THêïe⁄ ø£<ë! ˙ |üì @eTsTTHê
ñqï‘·yÓTÆq jÓ÷>∑eTT>± j·TTqï<ë? ˙e⁄ ñ<é jÓ÷–>± j·TTHêïyê?
˙e⁄ #j·TT |üì jÓ÷>∑eTT jÓTTø£ÿ <ä]<ë|ü⁄\˝À ≈£L&Ü Ò<äì #Ó|üŒe#·TÃqT.
˙e⁄ Áã‘·T≈£î‘Ós¡Te⁄ ø=s¡≈£î b˛©dt e´edüú À #sêe⁄. #]q
‘·sê«‘· ªHqT ø£ eTìwæìμ nì eTs¡∫b˛j·÷e⁄. HqT b˛©dt ÇHéôdŒø£ºsYì
nqTø=Hêïe⁄. n|üŒÏqT+&ç eTqTwüß\+<äs¡T ø£+ÏøÏ eTs=ø£ $<ÛäeTT>±
ø£ì|æ+#·qT yÓTT<ä\Tô|≤ºs¡T. ˙ ÁøÏ+<ä ø=+<äs¡T b˛©dt\T |üì#j·TT≥
e\q eTqTwüß\ø£+fÒ b˛©dt ô|<ä›, b˛©dt\ø£+fÒ H˚qT ô|<ä› nqT
˙ uÛ≤eeTT ìqTï eTìwæ>± eTs¡∫b˛e⁄q≥T¢ #˚dæq~. eTqTwüß˝Ò
|üX¯óe⁄\T>± ø£ì|æ+#·Tq|ü&ÉT <˚e⁄&ÉT ˙≈£î …ø£ÿ Ò<äT. <˚e⁄ì MT<ä
uÛÑøÏÔ>±˙, uÛÑj·TeTT>±˙ ≈£î @e÷Á‘·eTT Ò<äT. <e⁄&Éì #Óù|Œyês¡+<äs¡÷
yÓ÷dü>±fi¯fl e÷~], <Ó’euÛÑ≈£îÔ\+<äs¡÷ ‘Ó*$ ‘·≈£îÿe yê]>± ˙≈£î
ø£ì|æ+#Ó&çyês¡T. kÕ<Ûës¡D eTqTwüß\H˚ @e÷Á‘·eTT ˝…ø£ÿ#˚j·Tø£,
kÕÏeTìwæ>± #·÷&É≈£î+&Ü ‘·≈£îÿe #dæ ˙#·eTT>± e÷≤¢& ˙e⁄ uÛÑøÏÔ,
C≤„qeTT nqT yê]ì Ç+ø± V”≤qeTT>± #·÷&ÉT dü«uÛ≤eeTT ˙≈£îqï~. ˙
‘·\˝Àì Äs¡T #Ó&ÉT >∑TDeTT\˝À yÓTT<äÏ<äsTTq ªÄXμ, ∫e]<äsTTq
ªndü÷j·Tμ m≈£îÿe>± j·TT+&˚$. yêÏ‘√ BÛ≥T>± ª>∑s¡«eTTμ ≈£L&Ü
j·TT+&ÉT≥ e\q ˙e⁄ #j·TTq$ bÕ|üeTTqT ‘Ó#·TÃ |üqT Ò nsTTq$.
˙e⁄ m+‘· eT+∫yê&Éy√ m+‘· #Ó&ÉTyê&Éy√ ˙πø ‘Ó*j·TTq≥T¢ ˙
J$‘·eTT˝À »]–q ø=ìï dü+|òüT≥q\qT ˙e⁄ #·÷#·Tø√ ‘Ó\TdüTÔ+~.
˙e⁄ ≈£î\eTT˝À ≈£L&Ü >∑s¡«eTTqT Á|ü<ä]Ù+#·T≥ e\q ˙ ≈£î\düTú\qT
≈£L&Ü V”≤qeTT>± e÷≤¢& yêì$. m+<äs√ ˙ ≈£î\düTú\T ≈£L&Ü ìqTï
@e–+#·Tø=Hêïs¡T, nsTTHê ãT~∆ ø=~›>± ≈£L&Ü e÷s¡ Ò<äT. j·T+‘·≈£î
˙e⁄ eT+∫yêì>±, j·T+‘·≈£î e⁄ >=|üŒyêì>± nqTø=qï+‘· e÷Á‘·eTTq
˙e⁄ eT+∫yêì$ ø±e⁄, >=|üŒyêì$ ø±e⁄. ˙ n~Ûø±s¡eTT ìqTï
ø£fiófl eT÷düTø=ìb˛e⁄q≥T¢ #dæq~. ˙e⁄ #ùd |üì ∫qï<j·Tì ˙ø£+fÒ
>=|üŒ n~Ûø±s¡T\T ≈£L&Ü m+‘√ kÂeT´eTT>± j·TTHêïs¡ì eTs¡∫b˛j·÷e⁄.
ªªHê≈£î ÒK Áyêj·TT≥≈£î e⁄ mes¡T?μμ nì qqTï e⁄ Á|ü•ï+#·
e#·TÃqT. ˙˝≤+Ï yês¡T Ç˝≤π> n&ÉT>∑T‘ês¡ì Hê≈£î ‘Ó\TdüT. HqT
dü«j·TeTT>± á ÒKqT Áyêj·T Ò<äT. ìqTï |ü⁄Ϻ+∫q <e⁄& qqTï
Áù|πs|æ+∫ á ÒKqT ÁyêsTT+#·T#·THêï&ÉT. ìqTï |ü⁄Ϻ+∫qyê&ÉT ìqTï
<ä+&ç+#·>∑\&ÉT. n+<äTπø ‘·|ü\˙ï ãj·T≥ô|≥Tº#·÷ Áyêj·TT#·THêï&ÉT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK85 86
ñ+&ÉT≥ e\qH yês¡T #j·TT |üìì ªªñ<√´>∑eTTμμ nì nHêïs¡T. Ä
e÷≥≈£î ‘·–q≥T¢ yê] |üqT\T Ç‘·s¡T\qT u≤~Û+#·ø£ m+‘√ kÂeT´eTT>±
j·TT+≥÷ <e⁄ìe<ä›≈£î #πsÃ˝≤>∑ j·TT+&$. n~jT ªñ<√´>∑eTTμ.
Ä ~qeTT\˝À ñ<√´>∑eTT nq>± m+‘√ ª|ü$Á‘·‘·μ‘√ #j·TTq<äì
‘·\#Ó&çyês¡T. H˚&ÉT mH√ï &çbÕsYºyÓT+Ÿ\T ô|]–b˛j·÷sTT. nH˚ø£
s¡ø£eTT\ |üqT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï ñ<√´>∑eTT\T e∫Ãq$. nsTT‘˚ @
ñ<√´>∑eTT˝Àq÷ |ü$Á‘·‘· Ò<äT. yês¡T #j·TTq$ |üqT Ò>±˙, ñ<√´>∑eTT\T
ø±eì #Ó|üŒe#·TÃqT. ø£s¡à≈£î nr‘·eTT>± j·TT+&ÉTq~, ø£s¡àqT n+≥ì~
ñ<√´>∑eTT. nsTT‘˚ H˚&ÉT eTqTwüß\T #˚j·TT |üqT\˙ï bÕ|üeTTqT
dü+bÕ~+∫ ô|≥Tºq$, bÕ|üeTT‘√ ≈£L&ÉTø=qï$jÓÆT ñqï$. n+<äTe\q
Ä |üqT\qT ªñ<√´>∑eTTμ nì nq≈£L&É<äT. yês¡T ñ<√´>∑eTT #j·TT
ñ<√´>∑T\T ø±s¡T. ªªjÓ÷–μμ n+fÒH˚ >=|üŒyê&ÉqT uÛ≤eeTT >∑\<äT.
ªñ<√´–μ n+fÒ m+‘√ >=|üŒyê&ÉT, ñqï‘·yÓTÆq uÛ≤eeTT >∑\yê&Éì,
ñqï‘· jÓ÷>∑eTTqT Ä#·]+#·Tyê&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT. H&ÉT ˙e⁄ b˛©dt
e´edüú À ÇHéôdŒø£ºsY>± |üì#j·TT#·THêïe⁄ ø£<ë! ˙ |üì @eTsTTHê
ñqï‘·yÓTÆq jÓ÷>∑eTT>± j·TTqï<ë? ˙e⁄ ñ<é jÓ÷–>± j·TTHêïyê?
˙e⁄ #j·TT |üì jÓ÷>∑eTT jÓTTø£ÿ <ä]<ë|ü⁄\˝À ≈£L&Ü Ò<äì #Ó|üŒe#·TÃqT.
˙e⁄ Áã‘·T≈£î‘Ós¡Te⁄ ø=s¡≈£î b˛©dt e´edüú À #sêe⁄. #]q
‘·sê«‘· ªHqT ø£ eTìwæìμ nì eTs¡∫b˛j·÷e⁄. HqT b˛©dt ÇHéôdŒø£ºsYì
nqTø=Hêïe⁄. n|üŒÏqT+&ç eTqTwüß\+<äs¡T ø£+ÏøÏ eTs=ø£ $<ÛäeTT>±
ø£ì|æ+#·qT yÓTT<ä\Tô|≤ºs¡T. ˙ ÁøÏ+<ä ø=+<äs¡T b˛©dt\T |üì#j·TT≥
e\q eTqTwüß\ø£+fÒ b˛©dt ô|<ä›, b˛©dt\ø£+fÒ H˚qT ô|<ä› nqT
˙ uÛ≤eeTT ìqTï eTìwæ>± eTs¡∫b˛e⁄q≥T¢ #˚dæq~. eTqTwüß˝Ò
|üX¯óe⁄\T>± ø£ì|æ+#·Tq|ü&ÉT <˚e⁄&ÉT ˙≈£î …ø£ÿ Ò<äT. <˚e⁄ì MT<ä
uÛÑøÏÔ>±˙, uÛÑj·TeTT>±˙ ≈£î @e÷Á‘·eTT Ò<äT. <e⁄&Éì #Óù|Œyês¡+<äs¡÷
yÓ÷dü>±fi¯fl e÷~], <Ó’euÛÑ≈£îÔ\+<äs¡÷ ‘Ó*$ ‘·≈£îÿe yê]>± ˙≈£î
ø£ì|æ+#Ó&çyês¡T. kÕ<Ûës¡D eTqTwüß\H˚ @e÷Á‘·eTT ˝…ø£ÿ#˚j·Tø£,
kÕÏeTìwæ>± #·÷&É≈£î+&Ü ‘·≈£îÿe #dæ ˙#·eTT>± e÷≤¢& ˙e⁄ uÛÑøÏÔ,
C≤„qeTT nqT yê]ì Ç+ø± V”≤qeTT>± #·÷&ÉT dü«uÛ≤eeTT ˙≈£îqï~. ˙
‘·\˝Àì Äs¡T #Ó&ÉT >∑TDeTT\˝À yÓTT<äÏ<äsTTq ªÄXμ, ∫e]<äsTTq
ªndü÷j·Tμ m≈£îÿe>± j·TT+&˚$. yêÏ‘√ BÛ≥T>± ª>∑s¡«eTTμ ≈£L&Ü
j·TT+&ÉT≥ e\q ˙e⁄ #j·TTq$ bÕ|üeTTqT ‘Ó#·TÃ |üqT Ò nsTTq$.
˙e⁄ m+‘· eT+∫yê&Éy√ m+‘· #Ó&ÉTyê&Éy√ ˙πø ‘Ó*j·TTq≥T¢ ˙
J$‘·eTT˝À »]–q ø=ìï dü+|òüT≥q\qT ˙e⁄ #·÷#·Tø√ ‘Ó\TdüTÔ+~.
˙e⁄ ≈£î\eTT˝À ≈£L&Ü >∑s¡«eTTqT Á|ü<ä]Ù+#·T≥ e\q ˙ ≈£î\düTú\qT
≈£L&Ü V”≤qeTT>± e÷≤¢& yêì$. m+<äs√ ˙ ≈£î\düTú\T ≈£L&Ü ìqTï
@e–+#·Tø=Hêïs¡T, nsTTHê ãT~∆ ø=~›>± ≈£L&Ü e÷s¡ Ò<äT. j·T+‘·≈£î
˙e⁄ eT+∫yêì>±, j·T+‘·≈£î e⁄ >=|üŒyêì>± nqTø=qï+‘· e÷Á‘·eTTq
˙e⁄ eT+∫yêì$ ø±e⁄, >=|üŒyêì$ ø±e⁄. ˙ n~Ûø±s¡eTT ìqTï
ø£fiófl eT÷düTø=ìb˛e⁄q≥T¢ #dæq~. ˙e⁄ #ùd |üì ∫qï<j·Tì ˙ø£+fÒ
>=|üŒ n~Ûø±s¡T\T ≈£L&Ü m+‘√ kÂeT´eTT>± j·TTHêïs¡ì eTs¡∫b˛j·÷e⁄.
ªªHê≈£î ÒK Áyêj·TT≥≈£î e⁄ mes¡T?μμ nì qqTï e⁄ Á|ü•ï+#·
e#·TÃqT. ˙˝≤+Ï yês¡T Ç˝≤π> n&ÉT>∑T‘ês¡ì Hê≈£î ‘Ó\TdüT. HqT
dü«j·TeTT>± á ÒKqT Áyêj·T Ò<äT. ìqTï |ü⁄Ϻ+∫q <e⁄& qqTï
Áù|πs|æ+∫ á ÒKqT ÁyêsTT+#·T#·THêï&ÉT. ìqTï |ü⁄Ϻ+∫qyê&ÉT ìqTï
<ä+&ç+#·>∑\&ÉT. n+<äTπø ‘·|ü\˙ï ãj·T≥ô|≥Tº#·÷ Áyêj·TT#·THêï&ÉT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK87 88
Ç|üŒÏø£sTTHê ø£qT$|ü ø£*–‘ |òüs¡yê Ò<äT Òø£b˛‘ ìqTï s¡øÏå+#·Tyê&ÉT
$X«eTT˝À me&É÷ Ò&ÉT. MT ≈£î≥T+ãeTT˝À MT neTà, Hêqï, ˙e⁄, ˙
‘·eTTà&ÉT q\T>∑Ts¡T e÷Á‘·yT ñ+&&çyês¡T. yÓTT<ä≥ MT Hêqï Ç‘·s¡T\
#‘· #·+|üã&ܶ&ÉT, ‘·sê«‘· ˙ ‘·eTTà&ÉT #·+|üã&ܶ&ÉT. Ä ‘·sê«‘· ø=+‘·
ø±\eTTq≈£î MT neTà>±s¡T ≈£L&Ü #·+|üã&ܶs¡T. MT ≈£î≥T+ãeTT˝À
˙e⁄ ˇø£ÿì$ $T–*j·TTHêïe⁄. MT ≈£î≥T+ãeTT˝Àì #êe⁄\ yÓqTø£
mes¡÷ XÁ‘·Te⁄\T Òs¡T. $TeTTà\qT MTπs #·+|ü⁄ø√e&ÉeTT $X‚wüeTT.
yÓTT<ä≥ MT Hêqï>±]ì Äj·Tq ‘·eTTà\T¢ #·+bÕs¡T. ø±yÓTs¡¢ s√–øÏ
e÷+düeTT ô|Ϻ‘ n~ $wüeTT>± |üì#dæ #·+|ü⁄qì ‘Ó*dæ MT Hêqï
ø±yÓTs¡¢ s√>∑eTT‘√ j·TTqï|ü&ÉT MT ∫Hêïqï>±s¡T e÷+düeTTqT
ÄVü‰s¡eTT>± Ç#êÃs¡T. <ëìì ‹ìq eT÷&ÉT s√E˝πø MT Hêqï
#·ìb˛j·÷&ÉT. n~ eTs¡¶πs (Vü≤‘´) nsTTHê <ëìì Vü≤‘· nì mes¡÷
nH <ëìπø M\T Ò<äT. n˝≤π> ø=+‘·ø±\eTTq≈£î ˙ ‘·eTTàìï Äj·Tq
uÛ≤s¡ jT ‘êπ> eT+<äT˝À $wüeTT ô|Ϻ #·+|æ+∫q~. n~ ≈£L&Ü Vü≤‘´
nsTTHê <ëìì Ä‘·àVü≤‘· >± ∫Á‹+#ês¡T, Vü≤‘· j·Tì me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ MT neTà ≈£L&Ü #·+|üã&çq~. MT HêqïqT, ˙ ‘·eTTàìï
nsTTqyês¡T, <ä>∑Zs¡yês¡T #·+|æyj·T>± MT neTàqT ≈£L&Ü >=+‘·T |ædæøÏ
#·+|æ bÕeTTø±≥T‘√ #·ìb˛sTT+<äì #ÓbÕŒs¡T. MT neTàqT dü«j·TeTT>±
˙y #·+|æ me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #dæ bÕeTT ø£s¡∫ #·ìb˛sTT+<äì
#ÓbÕŒe⁄. <ëì‘√ nyÓT ≈£L&Ü #·+|üã&çq<äì me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
b˛sTTq~.
MT ≈£î≥T+ãeTT˝À q\T>∑Ts¡T e´≈£îÔ\T+fÒ eTT>∑TZs¡T nø±\
eTs¡DeTT>± #·+|üã&É>±, ˙e⁄ ˇø£ÿì$ $T–˝≤e⁄. ˙ #êe⁄ m˝≤ Áyêdæ
ô|≥ºã&çj·TTqï<√? e⁄ b˛©dt ÇHéôdŒø£ºsYe⁄ >±e⁄q qqTï mes¡÷ @MT
#j·T Òs¡ì nqTø=ìj·TT+≤e⁄. me] ø£s¡à m˝≤ j·TTqï<√ me]ø°
‘Ó*j·T<äT. ñqï ø£s¡à ‘Ó*j·T<äT>±˙, Ç|ü&ÉT Áø=‘·Ô>± dü+bÕ~+#·Tø=qT
ø£s¡à ãj·TÏøÏ ø£ì|æ+#·Tq≥T¢qï~. Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\˝À ˙≈£î
‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ m≈£îÿe bÕ|üeTT\qT dü+bÕ~+#·Tø√>∑*>±e⁄. ˙
dü«uÛ≤eeTT˝À <e⁄&ÉT nHêï, <e⁄ì C≤„qeTT nHêï #ê˝≤ #Íø£>± j·TT+&ÉT≥
e\q <Ó’ee÷s¡ZeTT˝À ≈£L&Ü n~Ûø£eTT>± bÕ|üeTTqT dü+bÕ~+#·Tø√
>∑*>±e⁄. <Ó’ee÷s¡ZeTT˝À nq>± <Ó’e $wüj·TeTT˝À ˙e⁄ dü+bÕ~+∫q
bÕ|üeTTqT >∑T]+∫ #Ó|ü#·THêïqT u≤>± Á>∑Væ≤+#·T.
<e⁄ì C≤„qeTTqT |ü⁄düÔø£ s¡÷|üeTT˝À Á|ü#ês¡eTT #j·TTyês¡T
˙e⁄ ñ<√´>∑eTT #j·TT ]˝À Ç*¢\÷¢ ‹]– Á|ü#ês¡eTT #j·TT#·T+&É>±,
yê]ì |æ*∫ <=+>∑\qT ‹Ïºq≥T¢ ‹≤ºe⁄. ø±cÕj·T >∑T&ɶ\T <Ûä]+∫
düHêï´dæ>±j·TTqï e´øÏÔì ≈£L&Ü e<ä\≈£î+&Ü ø=≥ºqTb˛j·÷e⁄. yês¡T
ô|<ä› Ä<Ûë´‹àø£ dü+düúqT+&ç e∫Ãqyês¡ , yês¡T C≤„qeTTH Á|ü#ês¡eTT
#˚j·TT#·THêïs¡˙ ˙≈£î eTT+<˚ ‘Ó\TdüT. ˙e⁄ ÄÁX¯eTeTTqï ]˝À
|üì#XÊe⁄. n+<äTe\q yês¡T |òü ≤Hêyês¡ì ˙≈£î ‘Ó\TdüT, nsTTHê
]˝À <=+>∑‘·qeTT #˚j·TqT s¡+‘ê ‹]– #·÷#·Tø=+≥THêïs¡ì,
n< |üì>± Äs√|üD #dæ, yê]ì ¬s+&ÉT>∑+≥\ùd|ü⁄ ùdºwüHé À ô|≥Tºø=ì
e÷qdæø£eTT>± y~Û+#êe⁄. H√ÏøÏ e∫Ãq≥T¢ <ä÷wüD>± e÷≤¢&çHêe⁄.
Ä ]qT+&ç yÓ+≥H bıeTàì #Ó|æŒ |ü+bÕe⁄. >∑+≥˝À|ü⁄ s¡T e<ä*
b˛ø£b˛‘ ˝≤؃\‘√ ø=≥Tº‘êqì u…~]+∫ |ü+bÕe⁄. nø£ÿ&É Á|ü#ês¡
u≤<Ûä ‘· À e∫Ãq kÕ«MTJ ˙ ≈£î\eTT yê&qì ‘Ó\TdüT. Äj·Tq
Ä|ò”düsY |ü<ä$qT+&ç ]f…Æs¡T¶ nsTTq ‘·sê«‘· düHêï´dü‘·«eTTqT d”«ø£]+∫
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK87 88
Ç|üŒÏø£sTTHê ø£qT$|ü ø£*–‘ |òüs¡yê Ò<äT Òø£b˛‘ ìqTï s¡øÏå+#·Tyê&ÉT
$X«eTT˝À me&É÷ Ò&ÉT. MT ≈£î≥T+ãeTT˝À MT neTà, Hêqï, ˙e⁄, ˙
‘·eTTà&ÉT q\T>∑Ts¡T e÷Á‘·yT ñ+&&çyês¡T. yÓTT<ä≥ MT Hêqï Ç‘·s¡T\
#‘· #·+|üã&ܶ&ÉT, ‘·sê«‘· ˙ ‘·eTTà&ÉT #·+|üã&ܶ&ÉT. Ä ‘·sê«‘· ø=+‘·
ø±\eTTq≈£î MT neTà>±s¡T ≈£L&Ü #·+|üã&ܶs¡T. MT ≈£î≥T+ãeTT˝À
˙e⁄ ˇø£ÿì$ $T–*j·TTHêïe⁄. MT ≈£î≥T+ãeTT˝Àì #êe⁄\ yÓqTø£
mes¡÷ XÁ‘·Te⁄\T Òs¡T. $TeTTà\qT MTπs #·+|ü⁄ø√e&ÉeTT $X‚wüeTT.
yÓTT<ä≥ MT Hêqï>±]ì Äj·Tq ‘·eTTà\T¢ #·+bÕs¡T. ø±yÓTs¡¢ s√–øÏ
e÷+düeTT ô|Ϻ‘ n~ $wüeTT>± |üì#dæ #·+|ü⁄qì ‘Ó*dæ MT Hêqï
ø±yÓTs¡¢ s√>∑eTT‘√ j·TTqï|ü&ÉT MT ∫Hêïqï>±s¡T e÷+düeTTqT
ÄVü‰s¡eTT>± Ç#êÃs¡T. <ëìì ‹ìq eT÷&ÉT s√E˝πø MT Hêqï
#·ìb˛j·÷&ÉT. n~ eTs¡¶πs (Vü≤‘´) nsTTHê <ëìì Vü≤‘· nì mes¡÷
nH <ëìπø M\T Ò<äT. n˝≤π> ø=+‘·ø±\eTTq≈£î ˙ ‘·eTTàìï Äj·Tq
uÛ≤s¡ jT ‘êπ> eT+<äT˝À $wüeTT ô|Ϻ #·+|æ+∫q~. n~ ≈£L&Ü Vü≤‘´
nsTTHê <ëìì Ä‘·àVü≤‘· >± ∫Á‹+#ês¡T, Vü≤‘· j·Tì me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ MT neTà ≈£L&Ü #·+|üã&çq~. MT HêqïqT, ˙ ‘·eTTàìï
nsTTqyês¡T, <ä>∑Zs¡yês¡T #·+|æyj·T>± MT neTàqT ≈£L&Ü >=+‘·T |ædæøÏ
#·+|æ bÕeTTø±≥T‘√ #·ìb˛sTT+<äì #ÓbÕŒs¡T. MT neTàqT dü«j·TeTT>±
˙y #·+|æ me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #dæ bÕeTT ø£s¡∫ #·ìb˛sTT+<äì
#ÓbÕŒe⁄. <ëì‘√ nyÓT ≈£L&Ü #·+|üã&çq<äì me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
b˛sTTq~.
MT ≈£î≥T+ãeTT˝À q\T>∑Ts¡T e´≈£îÔ\T+fÒ eTT>∑TZs¡T nø±\
eTs¡DeTT>± #·+|üã&É>±, ˙e⁄ ˇø£ÿì$ $T–˝≤e⁄. ˙ #êe⁄ m˝≤ Áyêdæ
ô|≥ºã&çj·TTqï<√? e⁄ b˛©dt ÇHéôdŒø£ºsYe⁄ >±e⁄q qqTï mes¡÷ @MT
#j·T Òs¡ì nqTø=ìj·TT+≤e⁄. me] ø£s¡à m˝≤ j·TTqï<√ me]ø°
‘Ó*j·T<äT. ñqï ø£s¡à ‘Ó*j·T<äT>±˙, Ç|ü&ÉT Áø=‘·Ô>± dü+bÕ~+#·Tø=qT
ø£s¡à ãj·TÏøÏ ø£ì|æ+#·Tq≥T¢qï~. Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\˝À ˙≈£î
‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ m≈£îÿe bÕ|üeTT\qT dü+bÕ~+#·Tø√>∑*>±e⁄. ˙
dü«uÛ≤eeTT˝À <e⁄&ÉT nHêï, <e⁄ì C≤„qeTT nHêï #ê˝≤ #Íø£>± j·TT+&ÉT≥
e\q <Ó’ee÷s¡ZeTT˝À ≈£L&Ü n~Ûø£eTT>± bÕ|üeTTqT dü+bÕ~+#·Tø√
>∑*>±e⁄. <Ó’ee÷s¡ZeTT˝À nq>± <Ó’e $wüj·TeTT˝À ˙e⁄ dü+bÕ~+∫q
bÕ|üeTTqT >∑T]+∫ #Ó|ü#·THêïqT u≤>± Á>∑Væ≤+#·T.
<e⁄ì C≤„qeTTqT |ü⁄düÔø£ s¡÷|üeTT˝À Á|ü#ês¡eTT #j·TTyês¡T
˙e⁄ ñ<√´>∑eTT #j·TT ]˝À Ç*¢\÷¢ ‹]– Á|ü#ês¡eTT #j·TT#·T+&É>±,
yê]ì |æ*∫ <=+>∑\qT ‹Ïºq≥T¢ ‹≤ºe⁄. ø±cÕj·T >∑T&ɶ\T <Ûä]+∫
düHêï´dæ>±j·TTqï e´øÏÔì ≈£L&Ü e<ä\≈£î+&Ü ø=≥ºqTb˛j·÷e⁄. yês¡T
ô|<ä› Ä<Ûë´‹àø£ dü+düúqT+&ç e∫Ãqyês¡ , yês¡T C≤„qeTTH Á|ü#ês¡eTT
#˚j·TT#·THêïs¡˙ ˙≈£î eTT+<˚ ‘Ó\TdüT. ˙e⁄ ÄÁX¯eTeTTqï ]˝À
|üì#XÊe⁄. n+<äTe\q yês¡T |òü ≤Hêyês¡ì ˙≈£î ‘Ó\TdüT, nsTTHê
]˝À <=+>∑‘·qeTT #˚j·TqT s¡+‘ê ‹]– #·÷#·Tø=+≥THêïs¡ì,
n< |üì>± Äs√|üD #dæ, yê]ì ¬s+&ÉT>∑+≥\ùd|ü⁄ ùdºwüHé À ô|≥Tºø=ì
e÷qdæø£eTT>± y~Û+#êe⁄. H√ÏøÏ e∫Ãq≥T¢ <ä÷wüD>± e÷≤¢&çHêe⁄.
Ä ]qT+&ç yÓ+≥H bıeTàì #Ó|æŒ |ü+bÕe⁄. >∑+≥˝À|ü⁄ s¡T e<ä*
b˛ø£b˛‘ ˝≤؃\‘√ ø=≥Tº‘êqì u…~]+∫ |ü+bÕe⁄. nø£ÿ&É Á|ü#ês¡
u≤<Ûä ‘· À e∫Ãq kÕ«MTJ ˙ ≈£î\eTT yê&qì ‘Ó\TdüT. Äj·Tq
Ä|ò”düsY |ü<ä$qT+&ç ]f…Æs¡T¶ nsTTq ‘·sê«‘· düHêï´dü‘·«eTTqT d”«ø£]+∫
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK89 90
<Ó’eùde ì$T‘·ÔeTT C≤„qÁ|ü#ês¡eTTqT #˚j·TT#·THêï&Éì ‘Ó\TdüT. Ä
kÕ«MTJøÏ e#à |æ+#Û·qT &ÉãT“\T ˙ J‘·eTTø£+fÒ m≈£îÿeì ≈£L&Ü
‘Ó\TdüT. n˙ï ‘Ó*dæ yê]ì <=+>∑\qT <ä+&ç+∫q≥T¢ <ä÷wæ+∫, ˇø£
düeTj·TeTT˝À ø=fÒº<ëìøÏ b˛sTT uÛÑj·T|ü&ÉTq≥T¢ #˚dæ |ü+|ü&ÉyÓTÆq~.
˙e⁄ n˝≤ #j·T&ÉeTT ˝Àj·TTqï ndü÷j·TjT ø±s¡DeTì #Ó|üŒe#·TÃqT.
ndü÷j·T‘√ bÕ≥T ˙˝Àì >∑s¡«eTT ≈£L&Ü ìqTï n˝≤ #˚sTT+∫q~.
˙e⁄ ñs¡eø=+&É Á|üø£ÿq Á>±eTeTT˝À ñ<√´>∑eTT Òq|ü&ÉT ñ<√´>∑eTT
<=]øÏ‘ #ê\ì ñ<√´>∑eTT ø=s¡≈£î Á|üj·T‘·ïeTT\T #j·T>±, ˙ ø£s¡àø=B›
ñ<√´>∑eTT <=]øÏq~. ñ<√´>∑eTT e∫Ãq ‘·sê«‘· ˙ ø£fiófl ‘·\MT~øÏ
b˛j·÷sTT.
düs¡« Á|ü|ü+#·eTT˝À n+<ä] yÓqTø£j·TT+&ç q&ç|æ+#·T <Ó’eeTT
m&É\ @e÷Á‘·eTT >ös¡eeTT ˝Ò≈£î+&Üj·TT+&É&ÉeTT, Á|ü|ü+#·eTTq≈£î
n+‘·Ïø° <e⁄&ÉT ô|<ä› nì nqTø√≈£î+&Ü ˙≈£î ˙y ô|<ä› nqTø√e&ÉeTT,
ô|<ä› ∫qï nqT ‘ês¡‘·eT´eTT Ò≈£î+&Ü n~Ûø±s¡eTT #‹˝Àj·TTqï<äì
>=|üŒyê]ì düVæ≤‘·eTT, <Ó’eC≤„qT\qT düVæ≤‘·eTT <ä÷wæ+∫ e÷≤¢&É&ÉeTT
#XÊe⁄. qqTï mes¡÷ @MT #j·T Òs¡qT BÛe÷ ñ<√´>∑eTT e\q ≈£î
e∫Ãq~. ˙e⁄ #˚j·TT#·Tqï ñ<√´>∑eTT ø=+‘·ø±\eTT+&ÉTq<˚j·Tì
eTs¡∫b˛j·÷e⁄. MT ≈£î≥T+ãeTT˝À n+<äs¡÷ Vü≤‘· jT ø±$+|üã&ç
Hês¡T. ˙≈£î ≈£L&Ü n< Áyê‘·j·TT+≥T+~. Ç|üŒÏπø ˙e⁄ C≤„qeTT
m&É\ e´‹πsK‘·, <e⁄ì m&É\ uÛÑj·TeTT Ò≈£î+&Ü Á|üe]Ô+#êe⁄. ˙
q&Ée&çø£qT Äø±XeTTqT+&ç uÛÑ÷‘·eTT\T Á>∑Væ≤+#êsTT. Äø±X uÛÑ÷‘·eTT\T
s√>∑eTT\ s¡÷|üeTT>± |”&ç+#·>∑\e⁄. Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT˝À qsTTHê
ìs¡|üsê<ÛäT\qT n|üyê<äT\T>± ∫Á‹+∫ e÷≤¢&ç‘ yê]ì ø±´q‡sY uÛÑ÷‘·eTT
e<ä\<ä˙, n~ Á|ü|ü+#· bÕ|üeTsTTHê ‘·|üŒø£ ø±´q‡sY s¡÷|üeTT˝À
nqTuÛÑ$+#·e˝…qì eTT+<˚ #Ó|æŒj·TTHêïeTT. ˙e⁄ C≤„qT\qT, <Ó’e
C≤„qeTTqT ì+~+#·&ÉeTT, <=+>∑\e … b˛*à e÷≤¢&É&ÉeTT »]–q~.
C≤„qeTTq≈£î, <Ó’eeTTq≈£î ˙e⁄ |üP]Ô e´‹πsKeTT>± e÷≤¢&É&ÉeTT
»]–q~. n+<äTe\q ˙e⁄ ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTTqT bı+<ä>∑*>±e⁄.
bÕ|üeTT n+fÒ n~ Ç|ü&ÉT ø£ì|æ+#·Tq~ø±<äT. nqTuÛÑ$+#
≥|ü&ÉT <ëì u≤<Ûä m≥T¢+≥T+<√ ‘Ó\TdüTÔ+~. m+<äs√ uÛÑ÷$TMT<ä
bÕ|üeTTqT s√>∑eTT\ s¡÷|üeTT˝À>±˙, ø£wüºeTT\ s¡÷|üeTT˝À>±˙, u≤<Ûä\
s¡÷|üeTT˝À >±˙ nqTuÛÑ$dü÷ÔH j·TTHêïs¡T. nsTTHê Ä u≤<Ûä\T, Ä
ø£wüºeTT\T, Ä s√>∑eTT\T dü«j·÷Hê yês¡T #düTø=qï bÕ|üeTT\ e\q
e∫Ãqyj·Tì #ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*j·T<äT. ø=+‘· C≤„qeTT ‘Ó*dæq yê]øÏ
e÷Á‘·eTT bÕ|üeTT e\qH ø£wüºeTT\T, s√>∑eTT\T, u≤<Ûä\T edüTÔqïeì
ns¡úeT>∑T#·Tqï~. n˝≤ ns¡úeT>∑T≥ e\q yês¡T Ä u≤<Ûä\≈£î |ü]cÕÿs¡
e÷s¡ZyÓTÆq <Ó’eC≤„qeTTqT ÄÁX¯sTT+∫ <Ó’eeTTjÓTTø£ÿ ø£åe÷o\‘·qT
bı+<äe#·TÃqT. nqTuÛÑ$+# u≤<Ûä>±˙, s√>∑eTT>±˙ <ìe\q e∫Ãq<√,
<ëìøÏ ø±s¡DyT$TÀ ‘Ó*j·Tø£b˛‘, n≥Te+Ï yê&ÉT bÕ|üeTT jÓTTø£ÿ
ø£åe÷o\‘·qT bı+< neø±XyT j·TT+&É<äT. H&ÉT Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq
bÕ|üeTT\qT nqTuÛÑ$+#·Tyês¡T, yês¡T nqTuÛÑ$+#·T u≤<Ûä\≈£î, s√>∑eTT
\≈£î, ø£wüºeTT\≈£î ø±s¡DeTT ‘Ó*j·Tø£b˛e&ÉeTT e\q, yês¡T #düTø=qï
bÕ|üeTT Ò u≤<Ûä\, yê´<ÛäT\ s¡÷|üeTT˝˝À u≤~Û+#·T#·Tqïeì ‘Ó*j·Tø£
b˛e&ÉeTT e\q, nϺyês¡T <ëìøÏ |ü]cÕÿs¡yÓTÆq C≤„qeTTqT ÄÁXsTT+#·s¡T.
bÕ|ü ìs¡÷à\q #düTø√ Òs¡T. n+<äTe\q yês¡T #düTø=qï bÕ|üeTT
q+‘·Ï nqTuÛÑ$+#·T#·THêïs¡T. Á|ü|ü+#· bÕ|üeTTqT+&ç ãj·T≥|ü&ÉT
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK89 90
<Ó’eùde ì$T‘·ÔeTT C≤„qÁ|ü#ês¡eTTqT #˚j·TT#·THêï&Éì ‘Ó\TdüT. Ä
kÕ«MTJøÏ e#à |æ+#Û·qT &ÉãT“\T ˙ J‘·eTTø£+fÒ m≈£îÿeì ≈£L&Ü
‘Ó\TdüT. n˙ï ‘Ó*dæ yê]ì <=+>∑\qT <ä+&ç+∫q≥T¢ <ä÷wæ+∫, ˇø£
düeTj·TeTT˝À ø=fÒº<ëìøÏ b˛sTT uÛÑj·T|ü&ÉTq≥T¢ #˚dæ |ü+|ü&ÉyÓTÆq~.
˙e⁄ n˝≤ #j·T&ÉeTT ˝Àj·TTqï ndü÷j·TjT ø±s¡DeTì #Ó|üŒe#·TÃqT.
ndü÷j·T‘√ bÕ≥T ˙˝Àì >∑s¡«eTT ≈£L&Ü ìqTï n˝≤ #˚sTT+∫q~.
˙e⁄ ñs¡eø=+&É Á|üø£ÿq Á>±eTeTT˝À ñ<√´>∑eTT Òq|ü&ÉT ñ<√´>∑eTT
<=]øÏ‘ #ê\ì ñ<√´>∑eTT ø=s¡≈£î Á|üj·T‘·ïeTT\T #j·T>±, ˙ ø£s¡àø=B›
ñ<√´>∑eTT <=]øÏq~. ñ<√´>∑eTT e∫Ãq ‘·sê«‘· ˙ ø£fiófl ‘·\MT~øÏ
b˛j·÷sTT.
düs¡« Á|ü|ü+#·eTT˝À n+<ä] yÓqTø£j·TT+&ç q&ç|æ+#·T <Ó’eeTT
m&É\ @e÷Á‘·eTT >ös¡eeTT ˝Ò≈£î+&Üj·TT+&É&ÉeTT, Á|ü|ü+#·eTTq≈£î
n+‘·Ïø° <e⁄&ÉT ô|<ä› nì nqTø√≈£î+&Ü ˙≈£î ˙y ô|<ä› nqTø√e&ÉeTT,
ô|<ä› ∫qï nqT ‘ês¡‘·eT´eTT Ò≈£î+&Ü n~Ûø±s¡eTT #‹˝Àj·TTqï<äì
>=|üŒyê]ì düVæ≤‘·eTT, <Ó’eC≤„qT\qT düVæ≤‘·eTT <ä÷wæ+∫ e÷≤¢&É&ÉeTT
#XÊe⁄. qqTï mes¡÷ @MT #j·T Òs¡qT BÛe÷ ñ<√´>∑eTT e\q ≈£î
e∫Ãq~. ˙e⁄ #˚j·TT#·Tqï ñ<√´>∑eTT ø=+‘·ø±\eTT+&ÉTq<˚j·Tì
eTs¡∫b˛j·÷e⁄. MT ≈£î≥T+ãeTT˝À n+<äs¡÷ Vü≤‘· jT ø±$+|üã&ç
Hês¡T. ˙≈£î ≈£L&Ü n< Áyê‘·j·TT+≥T+~. Ç|üŒÏπø ˙e⁄ C≤„qeTT
m&É\ e´‹πsK‘·, <e⁄ì m&É\ uÛÑj·TeTT Ò≈£î+&Ü Á|üe]Ô+#êe⁄. ˙
q&Ée&çø£qT Äø±XeTTqT+&ç uÛÑ÷‘·eTT\T Á>∑Væ≤+#êsTT. Äø±X uÛÑ÷‘·eTT\T
s√>∑eTT\ s¡÷|üeTT>± |”&ç+#·>∑\e⁄. Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT˝À qsTTHê
ìs¡|üsê<ÛäT\qT n|üyê<äT\T>± ∫Á‹+∫ e÷≤¢&ç‘ yê]ì ø±´q‡sY uÛÑ÷‘·eTT
e<ä\<ä˙, n~ Á|ü|ü+#· bÕ|üeTsTTHê ‘·|üŒø£ ø±´q‡sY s¡÷|üeTT˝À
nqTuÛÑ$+#·e˝…qì eTT+<˚ #Ó|æŒj·TTHêïeTT. ˙e⁄ C≤„qT\qT, <Ó’e
C≤„qeTTqT ì+~+#·&ÉeTT, <=+>∑\e … b˛*à e÷≤¢&É&ÉeTT »]–q~.
C≤„qeTTq≈£î, <Ó’eeTTq≈£î ˙e⁄ |üP]Ô e´‹πsKeTT>± e÷≤¢&É&ÉeTT
»]–q~. n+<äTe\q ˙e⁄ ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTTqT bı+<ä>∑*>±e⁄.
bÕ|üeTT n+fÒ n~ Ç|ü&ÉT ø£ì|æ+#·Tq~ø±<äT. nqTuÛÑ$+#
≥|ü&ÉT <ëì u≤<Ûä m≥T¢+≥T+<√ ‘Ó\TdüTÔ+~. m+<äs√ uÛÑ÷$TMT<ä
bÕ|üeTTqT s√>∑eTT\ s¡÷|üeTT˝À>±˙, ø£wüºeTT\ s¡÷|üeTT˝À>±˙, u≤<Ûä\
s¡÷|üeTT˝À >±˙ nqTuÛÑ$dü÷ÔH j·TTHêïs¡T. nsTTHê Ä u≤<Ûä\T, Ä
ø£wüºeTT\T, Ä s√>∑eTT\T dü«j·÷Hê yês¡T #düTø=qï bÕ|üeTT\ e\q
e∫Ãqyj·Tì #ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*j·T<äT. ø=+‘· C≤„qeTT ‘Ó*dæq yê]øÏ
e÷Á‘·eTT bÕ|üeTT e\qH ø£wüºeTT\T, s√>∑eTT\T, u≤<Ûä\T edüTÔqïeì
ns¡úeT>∑T#·Tqï~. n˝≤ ns¡úeT>∑T≥ e\q yês¡T Ä u≤<Ûä\≈£î |ü]cÕÿs¡
e÷s¡ZyÓTÆq <Ó’eC≤„qeTTqT ÄÁX¯sTT+∫ <Ó’eeTTjÓTTø£ÿ ø£åe÷o\‘·qT
bı+<äe#·TÃqT. nqTuÛÑ$+# u≤<Ûä>±˙, s√>∑eTT>±˙ <ìe\q e∫Ãq<√,
<ëìøÏ ø±s¡DyT$TÀ ‘Ó*j·Tø£b˛‘, n≥Te+Ï yê&ÉT bÕ|üeTT jÓTTø£ÿ
ø£åe÷o\‘·qT bı+< neø±XyT j·TT+&É<äT. H&ÉT Á|ü|ü+#· dü+ã+<ÛäyÓTÆq
bÕ|üeTT\qT nqTuÛÑ$+#·Tyês¡T, yês¡T nqTuÛÑ$+#·T u≤<Ûä\≈£î, s√>∑eTT
\≈£î, ø£wüºeTT\≈£î ø±s¡DeTT ‘Ó*j·Tø£b˛e&ÉeTT e\q, yês¡T #düTø=qï
bÕ|üeTT Ò u≤<Ûä\, yê´<ÛäT\ s¡÷|üeTT˝˝À u≤~Û+#·T#·Tqïeì ‘Ó*j·Tø£
b˛e&ÉeTT e\q, nϺyês¡T <ëìøÏ |ü]cÕÿs¡yÓTÆq C≤„qeTTqT ÄÁXsTT+#·s¡T.
bÕ|ü ìs¡÷à\q #düTø√ Òs¡T. n+<äTe\q yês¡T #düTø=qï bÕ|üeTT
q+‘·Ï nqTuÛÑ$+#·T#·THêïs¡T. Á|ü|ü+#· bÕ|üeTTqT+&ç ãj·T≥|ü&ÉT
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK91 92
neø±XeTTHêï, yêìøÏ Ä $<ÛëqeTT ns¡úeTTø±ø£, ‘·|üŒø£ nqTuÛÑ$+|üe\dæ
e#·TÃqT. Ç<ä+‘·j·T÷ Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä bÕ|üeTT\ jÓT&É\ j·TTqï
$<ÛëqeTTø±>±, <Ó’edü+ã+<Ûä bÕ|üeTT\ jÓT&É\ ñqï $<ÛëqeTT
nqTuÛÑ$+#·&ÉeTT ‘·|üŒ ‘·|æŒ+#·Tø=qT≥jT Ò<äT.
<Ó’e dü+ã+<ÛäyÓTÆq bÕ|üeTTqT, ˙˝≤+Ï bı>∑s¡T|üϺq yês¡T,
<e⁄&É+fÒ uÛÑj·TeTT Òìyês¡T, C≤„qeT+fÒ >ös¡eeTT Òì yês¡T bı+<äT
#·T+<äTs¡T. ˙e⁄ m|ü&ÉsTT‘ <Ó’eC≤„qeTTqT Ä≥+ø£|üs¡∫, Á|ü#ês¡eTT
#˚j·TTyê]ì V”≤qeTT>± <ä÷wæ+∫ |ü+bÕy√, Ä ~qy˚T <Ó’eeTTq≈£î
e´‹πsKeTT>± qyÓ÷<äsTTq bÕ|üeTT ìqTï #]q~. nq>± ø£å$T+#·
sêì bÕ|üeTTqT ˙e⁄ bı+<ëeì #Ó|ü#·THêïeTT. n˙ï ‘Ó*dæ
nqedüs¡eTT>± C≤„qeTTqT, C≤„qT\qT n>ös¡eeTT>± e÷≤¢&çq+<äT≈£î,
<ä÷wæ+∫ e÷≤¢&çq+<äT≈£î ª<Ó’eÁ<√Vü≤μ bÕ|üeTT ìqTï #]q~. <Ó’e
<ä÷wüD≈£î ø±s¡DeTT>± e∫Ãq bÕ|üeTTqT ‘·|üŒø£ nqTuÛÑ$+#· e …qì
eTT+<˚ #Ó|æŒj·TTHêïeTT. <ëìH˚ ªø£å$T+#·sêì bÕ|üeTTμ nì≈£L&Ü
n+≥THêïeTT. ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT C≤„qeTT e\q ø£å$T+#·ã&É<äT.
<˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü ‘·q≈£î e´‹πsKeTT>± dü+bÕ~+#·Tø=qï yêì ø£s¡àqT
ø£å$T+#·&ÉT. n≥Te+Ï ø£s¡à ø£s√E #düT≈£îqï<äsTTHê, n~ ø£ s√E‘√
nsTTb˛<äT. <Ó’e e´‹πsK ø£s¡à ø£ ì$TwüeTT #düTø=qï<äsTTHê ¬s+&ÉT
j·TT>∑eTT\ es¡≈£î ì‘· eTT nqTuÛÑ$+#· e\dæj·TT+&ÉTqT. n≥Te+Ï
uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq <Ó’eÁ<√Vü≤ bÕ|üeTT, <Ó’eC≤„q e´‹πsK bÕ|üeTTqT ˙e⁄
ˇø£e÷s¡T dü+bÕ~+#·Tø√ Ò<äT. ˙ J$‘·eTT˝À |ü~e÷s¡T¢ n≥Te+Ï
ø£åe÷o\‘· Òì bÕ|üeTTqT dü+bÕ~+#·Tø=Hêïe⁄. BìH $es¡eTT>±
#Ó|挑 Çs¡yÓ’ j·TT>∑eTT\ es¡≈£î nq>± ø=ìï \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\
es¡≈£î bÕ|üeTTqT ì‘·´eTT nqTuÛÑ$+#·e\dæ j·TT+&ÉTqT. n+‘·
bÕ|üeTTqT ªª˙e⁄ C≤„qeTTμμ nìHê, ªªC≤„qT\Tμμ nìHê uÛÑj·TeTT Ò≈£î+&Ü
j·TT+&ÉT≥ e\q yê]øÏ, yê] C≤„qeTTq≈£î e´‹πsKeTT>± Á|üe]Ô+#·T≥
e\q #düTø=qï<äì #Ó|ü#·THêïeTT. ˙e⁄ |ü~e÷s¡T¢ <Ó’e<ä÷wüD #dæ
dü+bÕ~+#·Tø=qï bÕ|üeTT ø=ìï >∑+≥\˝Àì<. Ä ø=ìï >∑+≥\ bÕ|üeTT
\ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\ bÕ|ü nqTuÛÑeeTTq≈£î ø±s¡DyÓTÆq~. e⁄ Ç|ü&ÉT
<e⁄ìï y&ÉTø=ìHê <e⁄&ÉT ≈£L&Ü ìqTï @MT #j·T Ò&ÉT. n+<ä]
bÕ|üeTT\qT ø£å$T+#·T <e⁄&ÉT ˙ bÕ|üeTTqT @e÷Á‘·eTT ø£å$T+#·&ÉT.
ø£å$T+#·ø£ b˛e&ÉyTø±ø£ <Ó’e<ä÷wüD bÕ|üeTT nsTTb˛e⁄ es¡≈£î nq>±
Çs¡yÓ’ (20) j·TT>∑eTT\ es¡≈£î ˙≈£î C≤„qeTT jÓTTø£ÿ >∑≥Tº <=s¡ø£≈£î+&Ü
#j·TTqT. ø±e⁄q mes¡T #Ó|æŒHê, m+‘· #Ó|æŒHê ˙ ãT~∆øÏ <Ó’eC≤„qeTT
@e÷Á‘·eTT ns¡úeTTø±<äT. Çs¡yÓ’ j·TT>∑eTT\ |üs¡ +‘·eTT ≈£î <Ó’eC≤„qeTT
ns¡úeTTø±<ä˙, C≤„qeTTq≈£î <ä÷s¡eTT>± j·TT+&Ée\dæq<˚qì #Ó|ü
#·THêïqT.
˙≈£î ÒK s¡÷|üeTT˝À ñ‘·Ôs¡eTTqT ÁyêdæHê Á|üjÓ÷»qeTT Ò<äì
Hê≈£î ‘Ó\TdüT. ˙˝À @ e÷s¡TŒ sê≈£î+&ÉT≥≈£î <˚e⁄ì C≤„qeTTq≈£î
<ä÷s¡eTT>± j·TT+&ÉT≥≈£î <e⁄& ìs¡ísTT+#ê&Éì ‘Ó*dæ ñ‘·Ôs¡eTT ÁyêXÊqT.
Hê ñ‘·Ôs¡eTT e\q ˙≈£î @MT Á|üjÓ÷»qeTT Ò<äT>±˙ á ñ‘·Ôs¡eTTqT
#·~$q $T>∑‘ê Á|ü»\T bÕ|üeTT jÓT&É\ C≤Á>∑‘·Ô |ü&É>∑\s¡ì
nqT≈£î+≥THêïqT. ˙e⁄ á »qà˝À m+‘·ø±\eTT+≤y√ n+‘·ø±\eTT
˙≈£î ìs¡ísTT+|üã&çq ÁbÕs¡ã∆ø£s¡à Á|üø±s¡eTT »s¡T>∑TqT. ˙ eTs¡DeTT
‘·sê«‘· e#·Tà »qà bÕ|üuÛÑ÷sTTwüºyÓTÆq<Ó’ j·TT+&ÉTqT. Çs¡yÓ’ j·TT>∑eTT\
es¡≈£î <e⁄ì XÊ|üeTT ˙ MT<ä ñ+≥T+~. ˙ ñ<√´>∑eTTqT #·÷#·Tø=ì
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK91 92
neø±XeTTHêï, yêìøÏ Ä $<ÛëqeTT ns¡úeTTø±ø£, ‘·|üŒø£ nqTuÛÑ$+|üe\dæ
e#·TÃqT. Ç<ä+‘·j·T÷ Á|ü|ü+#· dü+ã+<Ûä bÕ|üeTT\ jÓT&É\ j·TTqï
$<ÛëqeTTø±>±, <Ó’edü+ã+<Ûä bÕ|üeTT\ jÓT&É\ ñqï $<ÛëqeTT
nqTuÛÑ$+#·&ÉeTT ‘·|üŒ ‘·|æŒ+#·Tø=qT≥jT Ò<äT.
<Ó’e dü+ã+<ÛäyÓTÆq bÕ|üeTTqT, ˙˝≤+Ï bı>∑s¡T|üϺq yês¡T,
<e⁄&É+fÒ uÛÑj·TeTT Òìyês¡T, C≤„qeT+fÒ >ös¡eeTT Òì yês¡T bı+<äT
#·T+<äTs¡T. ˙e⁄ m|ü&ÉsTT‘ <Ó’eC≤„qeTTqT Ä≥+ø£|üs¡∫, Á|ü#ês¡eTT
#˚j·TTyê]ì V”≤qeTT>± <ä÷wæ+∫ |ü+bÕy√, Ä ~qy˚T <Ó’eeTTq≈£î
e´‹πsKeTT>± qyÓ÷<äsTTq bÕ|üeTT ìqTï #]q~. nq>± ø£å$T+#·
sêì bÕ|üeTTqT ˙e⁄ bı+<ëeì #Ó|ü#·THêïeTT. n˙ï ‘Ó*dæ
nqedüs¡eTT>± C≤„qeTTqT, C≤„qT\qT n>ös¡eeTT>± e÷≤¢&çq+<äT≈£î,
<ä÷wæ+∫ e÷≤¢&çq+<äT≈£î ª<Ó’eÁ<√Vü≤μ bÕ|üeTT ìqTï #]q~. <Ó’e
<ä÷wüD≈£î ø±s¡DeTT>± e∫Ãq bÕ|üeTTqT ‘·|üŒø£ nqTuÛÑ$+#· e …qì
eTT+<˚ #Ó|æŒj·TTHêïeTT. <ëìH˚ ªø£å$T+#·sêì bÕ|üeTTμ nì≈£L&Ü
n+≥THêïeTT. ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT C≤„qeTT e\q ø£å$T+#·ã&É<äT.
<˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü ‘·q≈£î e´‹πsKeTT>± dü+bÕ~+#·Tø=qï yêì ø£s¡àqT
ø£å$T+#·&ÉT. n≥Te+Ï ø£s¡à ø£s√E #düT≈£îqï<äsTTHê, n~ ø£ s√E‘√
nsTTb˛<äT. <Ó’e e´‹πsK ø£s¡à ø£ ì$TwüeTT #düTø=qï<äsTTHê ¬s+&ÉT
j·TT>∑eTT\ es¡≈£î ì‘· eTT nqTuÛÑ$+#· e\dæj·TT+&ÉTqT. n≥Te+Ï
uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq <Ó’eÁ<√Vü≤ bÕ|üeTT, <Ó’eC≤„q e´‹πsK bÕ|üeTTqT ˙e⁄
ˇø£e÷s¡T dü+bÕ~+#·Tø√ Ò<äT. ˙ J$‘·eTT˝À |ü~e÷s¡T¢ n≥Te+Ï
ø£åe÷o\‘· Òì bÕ|üeTTqT dü+bÕ~+#·Tø=Hêïe⁄. BìH $es¡eTT>±
#Ó|挑 Çs¡yÓ’ j·TT>∑eTT\ es¡≈£î nq>± ø=ìï \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\
es¡≈£î bÕ|üeTTqT ì‘·´eTT nqTuÛÑ$+#·e\dæ j·TT+&ÉTqT. n+‘·
bÕ|üeTTqT ªª˙e⁄ C≤„qeTTμμ nìHê, ªªC≤„qT\Tμμ nìHê uÛÑj·TeTT Ò≈£î+&Ü
j·TT+&ÉT≥ e\q yê]øÏ, yê] C≤„qeTTq≈£î e´‹πsKeTT>± Á|üe]Ô+#·T≥
e\q #düTø=qï<äì #Ó|ü#·THêïeTT. ˙e⁄ |ü~e÷s¡T¢ <Ó’e<ä÷wüD #dæ
dü+bÕ~+#·Tø=qï bÕ|üeTT ø=ìï >∑+≥\˝Àì<. Ä ø=ìï >∑+≥\ bÕ|üeTT
\ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\ bÕ|ü nqTuÛÑeeTTq≈£î ø±s¡DyÓTÆq~. e⁄ Ç|ü&ÉT
<e⁄ìï y&ÉTø=ìHê <e⁄&ÉT ≈£L&Ü ìqTï @MT #j·T Ò&ÉT. n+<ä]
bÕ|üeTT\qT ø£å$T+#·T <e⁄&ÉT ˙ bÕ|üeTTqT @e÷Á‘·eTT ø£å$T+#·&ÉT.
ø£å$T+#·ø£ b˛e&ÉyTø±ø£ <Ó’e<ä÷wüD bÕ|üeTT nsTTb˛e⁄ es¡≈£î nq>±
Çs¡yÓ’ (20) j·TT>∑eTT\ es¡≈£î ˙≈£î C≤„qeTT jÓTTø£ÿ >∑≥Tº <=s¡ø£≈£î+&Ü
#j·TTqT. ø±e⁄q mes¡T #Ó|æŒHê, m+‘· #Ó|æŒHê ˙ ãT~∆øÏ <Ó’eC≤„qeTT
@e÷Á‘·eTT ns¡úeTTø±<äT. Çs¡yÓ’ j·TT>∑eTT\ |üs¡ +‘·eTT ≈£î <Ó’eC≤„qeTT
ns¡úeTTø±<ä˙, C≤„qeTTq≈£î <ä÷s¡eTT>± j·TT+&Ée\dæq<˚qì #Ó|ü
#·THêïqT.
˙≈£î ÒK s¡÷|üeTT˝À ñ‘·Ôs¡eTTqT ÁyêdæHê Á|üjÓ÷»qeTT Ò<äì
Hê≈£î ‘Ó\TdüT. ˙˝À @ e÷s¡TŒ sê≈£î+&ÉT≥≈£î <˚e⁄ì C≤„qeTTq≈£î
<ä÷s¡eTT>± j·TT+&ÉT≥≈£î <e⁄& ìs¡ísTT+#ê&Éì ‘Ó*dæ ñ‘·Ôs¡eTT ÁyêXÊqT.
Hê ñ‘·Ôs¡eTT e\q ˙≈£î @MT Á|üjÓ÷»qeTT Ò<äT>±˙ á ñ‘·Ôs¡eTTqT
#·~$q $T>∑‘ê Á|ü»\T bÕ|üeTT jÓT&É\ C≤Á>∑‘·Ô |ü&É>∑\s¡ì
nqT≈£î+≥THêïqT. ˙e⁄ á »qà˝À m+‘·ø±\eTT+≤y√ n+‘·ø±\eTT
˙≈£î ìs¡ísTT+|üã&çq ÁbÕs¡ã∆ø£s¡à Á|üø±s¡eTT »s¡T>∑TqT. ˙ eTs¡DeTT
‘·sê«‘· e#·Tà »qà bÕ|üuÛÑ÷sTTwüºyÓTÆq<Ó’ j·TT+&ÉTqT. Çs¡yÓ’ j·TT>∑eTT\
es¡≈£î <e⁄ì XÊ|üeTT ˙ MT<ä ñ+≥T+~. ˙ ñ<√´>∑eTTqT #·÷#·Tø=ì
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK93 94
@e÷Á‘·eTT ô|<ä› ∫qï Ò≈£î+&Ü Á|üe]Ô+∫q+<äT≈£î e∫Ãq bÕ|üeTTqT
nqTuÛÑ$+#· e\dæ j·TT+≥T+<äì Ç|üŒÏø£sTTHê ‘Ó\TdüTø√, ø=~›bÕÏ
˙ J$‘·eTT˝À Ç+ø=ø£e÷s¡T <Ó’ee´‹πsK ø±s¡´eTT\T #˚j·Te<äT›,
C≤„qT\qT nee÷q |üs¡#·e<äT›. Hê ãT~∆ m+<äT≈£î b˛‘·T+<äì e⁄ nfÒ¢
#ùdÔ <e⁄&ÉT ìqTï e<ä\&ÉT. eTs=ø£ÿe÷s¡T ø£å$T+#·ì bÕ|üeTTqT
n+≥>∑≥TºqT. Ç+‘·ø£+fÒ ˙≈£î m≈£îÿe #Ó|üŒ&ÉeTT nqedüs¡eTT.
Ç≥T¢
Ä#ês¡ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
Ç+‘·es¡≈£î ◊<äT s¡ø£eTT\ eTqTwüß\≈£î yês¡T #dæq |üqT\qT,
yês¡T dü+bÕ~+#·Tø=qï ø£s¡à\qT >∑T]+∫ #ÓbÕŒeTT. yê] bÕ|üeTT\qT
#Ó|üŒ&Éy˚Tø±ø£, ø=+<ä]˝À Hê ñ‘·Ôs¡eTT <ë«sê e÷s¡TŒ ‘Ó#·TÃø√eTì
#ÓbÕŒqT. Hê ñ‘·Ôs¡eTT e\q ø=+<äs¡sTTHê u≤>∑T|ü&ÉT yês¡T+&Ée#·TÃqT.
HqT Áyêdæq ◊<äT ÒK\˝À ø£ eTìwæ nsTTHê e÷s¡TŒ #Ó+~ C≤„qeTTMT<ä
ÄdüøÏÔ ø£\yê&ÉT ø±e˝…qì H˚qT nqTø=+≥THêïqT. ø=+<ä]˝À
e÷s¡TŒsê<äì ‘Ó\TdüT. nsTT‘ yê] ø=s¡≈£î Áyêj·Te\dæq |üì Ò<äT.
e÷s¡>∑\ yê]πø á ÒK\˙, yê]H ÒK\T e÷s¡TŒ ‘Ó∫à eT+∫e÷s¡ZeTT˝À
Á|üj·÷DÏ+#·T q≥T¢ #j·TTqì #Ó|ü#·THêïeTT. eTìwæ À >∑TDeTT Ò
eTìwæì q&ÉT|ü⁄ #·Tø±ÿì ≤+Ï$. Ä >∑TDeTT\ Á|üuÛ≤eeTT‘√H eTìwæ
‘·q uÛ≤eeTTqT e´ø£ÔeTT #˚j·TT#·THêï&ÉT. eTìwæ e´ø£ÔeTT #˚j·TT
e÷≥\qTãϺ, e÷≥\˝Àì uÛ≤eeTTqT ‘Ó*j·Te#·TÃqT. Hê
nqTuÛÑeeTT˝À j·TTqï ˇø£ dü+|òüT≥qqT #Ó|ü‘êqT $q+&ç. Hê≈£î
1994e dü+e‘·‡s¡eTT qT+&ç >∑Hé …’ôdqT‡ ñ+~. …’ôdHé‡≈£î ¬sqT´e Ÿ
ø=s¡≈£î |ü+|æq|ü&ÉT >∑HéqT+&ç ]yê˝«sY≈£î e÷s¡TÃø√e&ÉeTT »]–q~.
n|ü&ÉT ‘·|üŒìdü]>± b˛©dt ùdºwüHé≈£î b˛e\dæ e∫Ãq~.
HqT mø£ÿ&çøÏ b˛sTTHê düs¡«kÕ<Ûës¡D eTqTwüß\TqïfÒ¢ j·TT+≤qT.
Hêe<ä› HqT kÕ«MTJqqï≥T¢ @ Ä<Ûës¡eTT ñ+&É<äT. kÕ<Ûës¡DeTT>±
b˛sTTq qqTï #·÷∫ nø£ÿ&É ÇHéôdŒø£ºsY>± |üì#j·TT#·Tqï e´øÏÔ Hê‘√
e÷≤¢&É&ÉeTT »]–q~. n‘·qT e÷≤¢& $<ÛëqeTT m<äTÏ eTìwæì
@e÷Á‘·eTT >ös¡eeTT Òì $<ÛäeTT>± ø£ì|æ+∫q~. MTs¡T kÕ«eTT\sTT‘
MT≈£î >∑Hé‘√ |üHeTTqï~? nì n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ »yêãT>± HqT Ç≥T¢
#Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. ªªH˚qT m+‘·kÕ«$TqsTTHê ˇø£ kÕ<Ûës¡D eTìwæH˚.
eTìwæø£+fÒ >=|üŒyês¡T <e‘·\ì n+<äs¡÷ nqT#·T+<äTs¡T >∑<ë! <e‘·\˝À
ô|<ä› <e‘·\sTTq $wüßíe⁄≈£î, •e⁄q≈£î, $T>∑‘ê ∫qï <e‘·\sTTq Á|ü‹
yê] #‹˝À Äj·TT<ÛäeTT\Tqï$ ø£<ë! yês¡T <e‘·\sTTq|ü&ÉT Äj·TT<ÛäeTT
…+<äT≈£î? HqT eTìwæì ø±ãϺ Hê uÛÑj·TeTT‘√ dü«j·T+ s¡ø£åD≈£î HqT
ˇø£ÿ Äj·TT<ÛäeTTH ñ+#·Tø=HêïqT. <e‘·\sTTqyês¡T ø£ÿ Äj·TT<ÛäeTT‘√
ñ+&Éø£ ˇø=ÿø£ÿs¡T ¬s+&ÉT, Hê\T>∑T, Äs¡T Äj·TT<ÛäeTT\T ø£*Zj·TTqï≥T¢
#·÷dü÷ÔHj·TTHêïeTT ø£<ë! n+<ä]˙ s¡øÏå+#·T <e‘· Ò nìï Äj·TT<ÛäeTT\T
ø£*–j·TTqï|ü&ÉT, HqT ˇø£ Äj·TT<ÛäeTT ø£*Zj·TT+&É&ÉeTT˝À ‘·|ü Ò<äT
ø£<ë!μμ nHêïqT.
Hê e<ä›≈£î m+<äs√ uÛÑ≈£îÔ\T edü÷Ôj·TT+≤s¡T. HÓ\≈£î ø=ìï y\
eT+~ e∫ÃHê yê]øÏ Hê <äs¡ÙqeTT ø£\T>∑<äT. HqT ø£*dæ e÷≤¢&É&ÉeTT
≈£L&Ü »s¡T>∑<äT. m+<äs√ Hê‘√ e÷≤¢&Ée …q˙, Hê <äs¡ÙqeTT ø±yê\˙
ø=ìï HÓ\\T>± ø±#·Tø=ìj·TTHêïs¡T. nsTTHê yê]øÏ ø£ì|æ+#·ì yêìì
nedüs¡eTT+&ç Hê>=|üŒ‘·qeTT @MT ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü kÕ<Ûës¡D e´øÏÔ>±
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK93 94
@e÷Á‘·eTT ô|<ä› ∫qï Ò≈£î+&Ü Á|üe]Ô+∫q+<äT≈£î e∫Ãq bÕ|üeTTqT
nqTuÛÑ$+#· e\dæ j·TT+≥T+<äì Ç|üŒÏø£sTTHê ‘Ó\TdüTø√, ø=~›bÕÏ
˙ J$‘·eTT˝À Ç+ø=ø£e÷s¡T <Ó’ee´‹πsK ø±s¡´eTT\T #˚j·Te<äT›,
C≤„qT\qT nee÷q |üs¡#·e<äT›. Hê ãT~∆ m+<äT≈£î b˛‘·T+<äì e⁄ nfÒ¢
#ùdÔ <e⁄&ÉT ìqTï e<ä\&ÉT. eTs=ø£ÿe÷s¡T ø£å$T+#·ì bÕ|üeTTqT
n+≥>∑≥TºqT. Ç+‘·ø£+fÒ ˙≈£î m≈£îÿe #Ó|üŒ&ÉeTT nqedüs¡eTT.
Ç≥T¢
Ä#ês¡ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
Ç+‘·es¡≈£î ◊<äT s¡ø£eTT\ eTqTwüß\≈£î yês¡T #dæq |üqT\qT,
yês¡T dü+bÕ~+#·Tø=qï ø£s¡à\qT >∑T]+∫ #ÓbÕŒeTT. yê] bÕ|üeTT\qT
#Ó|üŒ&Éy˚Tø±ø£, ø=+<ä]˝À Hê ñ‘·Ôs¡eTT <ë«sê e÷s¡TŒ ‘Ó#·TÃø√eTì
#ÓbÕŒqT. Hê ñ‘·Ôs¡eTT e\q ø=+<äs¡sTTHê u≤>∑T|ü&ÉT yês¡T+&Ée#·TÃqT.
HqT Áyêdæq ◊<äT ÒK\˝À ø£ eTìwæ nsTTHê e÷s¡TŒ #Ó+~ C≤„qeTTMT<ä
ÄdüøÏÔ ø£\yê&ÉT ø±e˝…qì H˚qT nqTø=+≥THêïqT. ø=+<ä]˝À
e÷s¡TŒsê<äì ‘Ó\TdüT. nsTT‘ yê] ø=s¡≈£î Áyêj·Te\dæq |üì Ò<äT.
e÷s¡>∑\ yê]πø á ÒK\˙, yê]H ÒK\T e÷s¡TŒ ‘Ó∫à eT+∫e÷s¡ZeTT˝À
Á|üj·÷DÏ+#·T q≥T¢ #j·TTqì #Ó|ü#·THêïeTT. eTìwæ À >∑TDeTT Ò
eTìwæì q&ÉT|ü⁄ #·Tø±ÿì ≤+Ï$. Ä >∑TDeTT\ Á|üuÛ≤eeTT‘√H eTìwæ
‘·q uÛ≤eeTTqT e´ø£ÔeTT #˚j·TT#·THêï&ÉT. eTìwæ e´ø£ÔeTT #˚j·TT
e÷≥\qTãϺ, e÷≥\˝Àì uÛ≤eeTTqT ‘Ó*j·Te#·TÃqT. Hê
nqTuÛÑeeTT˝À j·TTqï ˇø£ dü+|òüT≥qqT #Ó|ü‘êqT $q+&ç. Hê≈£î
1994e dü+e‘·‡s¡eTT qT+&ç >∑Hé …’ôdqT‡ ñ+~. …’ôdHé‡≈£î ¬sqT´e Ÿ
ø=s¡≈£î |ü+|æq|ü&ÉT >∑HéqT+&ç ]yê˝«sY≈£î e÷s¡TÃø√e&ÉeTT »]–q~.
n|ü&ÉT ‘·|üŒìdü]>± b˛©dt ùdºwüHé≈£î b˛e\dæ e∫Ãq~.
HqT mø£ÿ&çøÏ b˛sTTHê düs¡«kÕ<Ûës¡D eTqTwüß\TqïfÒ¢ j·TT+≤qT.
Hêe<ä› HqT kÕ«MTJqqï≥T¢ @ Ä<Ûës¡eTT ñ+&É<äT. kÕ<Ûës¡DeTT>±
b˛sTTq qqTï #·÷∫ nø£ÿ&É ÇHéôdŒø£ºsY>± |üì#j·TT#·Tqï e´øÏÔ Hê‘√
e÷≤¢&É&ÉeTT »]–q~. n‘·qT e÷≤¢& $<ÛëqeTT m<äTÏ eTìwæì
@e÷Á‘·eTT >ös¡eeTT Òì $<ÛäeTT>± ø£ì|æ+∫q~. MTs¡T kÕ«eTT\sTT‘
MT≈£î >∑Hé‘√ |üHeTTqï~? nì n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ »yêãT>± HqT Ç≥T¢
#Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. ªªH˚qT m+‘·kÕ«$TqsTTHê ˇø£ kÕ<Ûës¡D eTìwæH˚.
eTìwæø£+fÒ >=|üŒyês¡T <e‘·\ì n+<äs¡÷ nqT#·T+<äTs¡T >∑<ë! <e‘·\˝À
ô|<ä› <e‘·\sTTq $wüßíe⁄≈£î, •e⁄q≈£î, $T>∑‘ê ∫qï <e‘·\sTTq Á|ü‹
yê] #‹˝À Äj·TT<ÛäeTT\Tqï$ ø£<ë! yês¡T <e‘·\sTTq|ü&ÉT Äj·TT<ÛäeTT
…+<äT≈£î? HqT eTìwæì ø±ãϺ Hê uÛÑj·TeTT‘√ dü«j·T+ s¡ø£åD≈£î HqT
ˇø£ÿ Äj·TT<ÛäeTTH ñ+#·Tø=HêïqT. <e‘·\sTTqyês¡T ø£ÿ Äj·TT<ÛäeTT‘√
ñ+&Éø£ ˇø=ÿø£ÿs¡T ¬s+&ÉT, Hê\T>∑T, Äs¡T Äj·TT<ÛäeTT\T ø£*Zj·TTqï≥T¢
#·÷dü÷ÔHj·TTHêïeTT ø£<ë! n+<ä]˙ s¡øÏå+#·T <e‘· Ò nìï Äj·TT<ÛäeTT\T
ø£*–j·TTqï|ü&ÉT, HqT ˇø£ Äj·TT<ÛäeTT ø£*Zj·TT+&É&ÉeTT˝À ‘·|ü Ò<äT
ø£<ë!μμ nHêïqT.
Hê e<ä›≈£î m+<äs√ uÛÑ≈£îÔ\T edü÷Ôj·TT+≤s¡T. HÓ\≈£î ø=ìï y\
eT+~ e∫ÃHê yê]øÏ Hê <äs¡ÙqeTT ø£\T>∑<äT. HqT ø£*dæ e÷≤¢&É&ÉeTT
≈£L&Ü »s¡T>∑<äT. m+<äs√ Hê‘√ e÷≤¢&Ée …q˙, Hê <äs¡ÙqeTT ø±yê\˙
ø=ìï HÓ\\T>± ø±#·Tø=ìj·TTHêïs¡T. nsTTHê yê]øÏ ø£ì|æ+#·ì yêìì
nedüs¡eTT+&ç Hê>=|üŒ‘·qeTT @MT ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü kÕ<Ûës¡D e´øÏÔ>±
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK95 96
HqT nø£ÿ&çøÏ b˛‘, m<äTÏ eTìwæì >ös¡eeTT>± e÷≤¢&Éø£b˛sTTHê
|òüs¡yê Ò<äT>±˙, øÏ+#·|ü]# $<ÛäeTT>± e÷≤¢&É≈£L&É<äì yê]øÏ ‘Ó*j·T
≈£î+&Ü b˛sTTq~. 65 dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡qï qHï n>ös¡eeTT>±
e÷≤¢&çqyês¡T kÕe÷q´ Á|üC≤˙ø£eTTe<ä› M] Á|ües¡Ôq m˝≤>∑T+≥T+<√
Ä˝À∫+#·e#·TÃqT. n+<äTπø >ös¡eeTT>± Áã‘·T≈£îyês¡T b˛©dtùdºwüHé\≈£î
b˛yê\+fÒ Çwüº|ü&És¡T. 20 dü+e‘·‡s¡eTT\qT+&ç Hêe<ä› >∑Hé …’ôdHé‡
ñqï|ü&ÉT Ç|ü&ÉT Áø=‘·Ô>± MTπø$T |üì nì n&ÉT>∑e\dæq nedüs¡
y˚T$TÏ? n+‘˚ø±ø£ Äs¡T HÓ\\ø=ø£e÷s¡T #Óø£|t≈£î rdüTø£ sêe …qì
#Ó|üŒ&ÉeTT, n≥T¢ sêø£b˛‘ HH MT Ç+ÏøÏe∫à #Óø #kÕÔqì #Ó|üŒ&ÉeTT
#·÷ùdÔ ˇø£ ÁøÏ$Tq˝Ÿ‘√ e÷≤¢&çq≥T¢ e÷≤¢&ÉT#·THêï&Éì |ædüTÔ+~.
Ç<ä+‘ê #·÷∫q ‘·sê«‘· M]øÏ ô|’qTqï Ä|”düsY\T dü+kÕÿs¡eTT H]Œ‘
kÕ<Ûës¡D Á|ü»\≈£î b˛©düT\ uÛÑj·TeTT b˛‘·T+~. @ düe÷#ês¡eTT
qsTTHê ùdºwüHé≈£î b˛sTT #Ó|üŒ>∑\s¡T.
ñ<√´>∑düTÔ\T ô|’øÏ m~π> |üì #j·T&ÉeTT Ò<äT>±˙, ÁøÏ+~øÏ ~>∑
C≤]b˛jT |üìì #düTÔHêïs¡T. ø=+<ä]øÏ ‘·eT ñ<√´>∑ Vü≤√<ë ‘·\_s¡TdüT
‘·HêìøÏ ø±s¡DeT>∑T#·Tqï~. Á|ü»\qT u…~]+∫, |”&ç+∫ &ÉãT“\T ≤>∑T
ø=+≥THêïs¡T. Á|ü‹ ñ<√´– ‘·q ªñ<√´>∑eTTμ nqT |ü<äeTTq≈£î ‘·–q≥T¢
q&ÉT#·Tø√ø£, ‘êqT ≈£L&Ü düe÷»eTT˝À eTìwæHqì eTs¡∫b˛≈£L&É<äT.
H&ÉT Á|ü‹#√≥ Á|ü‹ ñ<√´– nÁø£eTeTT>± q&ÉT#·Tø√e&ÉeTT e\q, n‘·&ÉT
#˚j·TTq~ bÕ|üy˚Tqì yê]øÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. ‘Ó*j·Tì
‘·|ü\qT ‘Ó\T|ü⁄yês¡T mes¡÷ Òì <ëìe\q düe÷»eTT˝À ñ<√´>∑
e´edüú n<∏√>∑‹ |üϺb˛sTTq~. <ëìe\q Á|ü‹#√≥ bÕ|üeTT qyÓ÷<äe⁄
#·Tqï~. Á|ü‹ ñ<√´– ‘·q≈£î e#·Tà ø£ì|æ+# &ÉãT“qT #·÷#·Tø=+≥THêï&ÉT
‘·|üŒ, ‘·q≈£î ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü e#·Tà bÕ|üeTTqT #·÷&É&ÉeTT Ò<äT. bÕ|üeTT
e#·TÃqqT $wüj·TyT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü Áã‘·T≈£î#·THêï&ÉT. <ëìe\q bÕ|ü;Û‹
@e÷Á‘·eTT Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~. bÕ|üeTT e#·TÃq˙, <ëìe\q s√>∑eTT\T
>±H√, ø£wüºeTT\T>±H√, X¯Øs¡eTT˝Àì u≤<Ûä\T>±H√ •ø£å\T ‘·|üŒeì
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. n+<äTe\q bÕ|üeTTjÓTTø£ÿ uÛÑj·TeTT
ø£\TZ ≤>∑Tq, bÕ|ü uÛÑj·TeTT+&ÉTq≥T¢ Á|ü‹ eTìwæ düÁø£eTeTT>± q&ÉT#·T
ø=qT˝≤>∑Tq #j·Te …qqT ñ<›X´eTT‘√ yTeTT á $<ÛäeTT>± Áyêj·Te\dæ
e∫Ãq~. ªªãT~∆ #Ó|üyê&ÉT Á>∑T~› #Ó|üŒe\dæj·TT+≥T+<äqTμμ ô|<ä›\e÷≥
Á|üø±s¡eTT HqT ø=+<ä]øÏ e´‹πsKeTT>± e÷≤¢&çq≥T¢ ø£ì|æ+∫Hê, HqT
e÷≤¢&ÉTq~, Áyêj·TTq<ä+‘ê yê] y˚T\Tø=s¡πøj·Tì #Ó|ü#·THêïqT.
HqT dü‘· eTTqT #Ó|ü≥ e\q ø=+<ä]øÏ HqT #<äT>± ø£ì|æ+#·>∑\qì
Hê≈£î ‘Ó\TdüT. Ç˝≤ #Ó|üŒ&ÉeTT e\q Hê≈£î ≤uÛÑeTT @MT Ò<äT. nsTTHê
düe÷» ÁX‚j·TdüT‡ ø=s¡≈£î, düe÷»eTT˝Àì Á|ü‹ eTìwæ <e⁄&ÉT nqT »„|æÔ
ø£*– <Ó’eC≤„qeTTyÓ’|ü⁄ q&ÉT#·T≥≈£î, Ç~ <e⁄ì ùde>± ‘·\∫ #Ó|ü
#·THêïeTT ‘·|üŒ Ç+<äT˝À Hê ñ<›X´eTT @MT Ò<äT.
Ç+<äT˝À ÒK\T #Ó|æŒq e´≈£îÔ\T >±˙, ÒK\˝Àì düe÷#ês¡eTT
>±˙, n+‘·j·T÷ ø£*Œ‘·y˚T ‘·|üŒ me]H√ ñ<›•+∫ Áyêdæq$ ø±e⁄.
<Ó’eC≤„q ì$T‘·ÔeTT Áyêdæq ˝ÒK˝Ò ‘·|üŒ, me]˙ øÏ+#·|üs¡#·T≥≈£î
Áyêj·T Ò<äì ‘Ó*j·TCÒj·TT#·THêïeTT.
Ç≥T¢
Ä#ês¡ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
ndü‘·´eTTqT y˚sTTeT+~ #Ó|æŒHê n~ dü‘· eTT ø±<äT,
dü‘·´eTTqT y˚sTTeT+~ ø±<äìHê n~ ndü‘· eTT ø±<äT.
˙≈£î Hê ÒK ˙≈£î Hê ÒK95 96
HqT nø£ÿ&çøÏ b˛‘, m<äTÏ eTìwæì >ös¡eeTT>± e÷≤¢&Éø£b˛sTTHê
|òüs¡yê Ò<äT>±˙, øÏ+#·|ü]# $<ÛäeTT>± e÷≤¢&É≈£L&É<äì yê]øÏ ‘Ó*j·T
≈£î+&Ü b˛sTTq~. 65 dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡qï qHï n>ös¡eeTT>±
e÷≤¢&çqyês¡T kÕe÷q´ Á|üC≤˙ø£eTTe<ä› M] Á|ües¡Ôq m˝≤>∑T+≥T+<√
Ä˝À∫+#·e#·TÃqT. n+<äTπø >ös¡eeTT>± Áã‘·T≈£îyês¡T b˛©dtùdºwüHé\≈£î
b˛yê\+fÒ Çwüº|ü&És¡T. 20 dü+e‘·‡s¡eTT\qT+&ç Hêe<ä› >∑Hé …’ôdHé‡
ñqï|ü&ÉT Ç|ü&ÉT Áø=‘·Ô>± MTπø$T |üì nì n&ÉT>∑e\dæq nedüs¡
y˚T$TÏ? n+‘˚ø±ø£ Äs¡T HÓ\\ø=ø£e÷s¡T #Óø£|t≈£î rdüTø£ sêe …qì
#Ó|üŒ&ÉeTT, n≥T¢ sêø£b˛‘ HH MT Ç+ÏøÏe∫à #Óø #kÕÔqì #Ó|üŒ&ÉeTT
#·÷ùdÔ ˇø£ ÁøÏ$Tq˝Ÿ‘√ e÷≤¢&çq≥T¢ e÷≤¢&ÉT#·THêï&Éì |ædüTÔ+~.
Ç<ä+‘ê #·÷∫q ‘·sê«‘· M]øÏ ô|’qTqï Ä|”düsY\T dü+kÕÿs¡eTT H]Œ‘
kÕ<Ûës¡D Á|ü»\≈£î b˛©düT\ uÛÑj·TeTT b˛‘·T+~. @ düe÷#ês¡eTT
qsTTHê ùdºwüHé≈£î b˛sTT #Ó|üŒ>∑\s¡T.
ñ<√´>∑düTÔ\T ô|’øÏ m~π> |üì #j·T&ÉeTT Ò<äT>±˙, ÁøÏ+~øÏ ~>∑
C≤]b˛jT |üìì #düTÔHêïs¡T. ø=+<ä]øÏ ‘·eT ñ<√´>∑ Vü≤√<ë ‘·\_s¡TdüT
‘·HêìøÏ ø±s¡DeT>∑T#·Tqï~. Á|ü»\qT u…~]+∫, |”&ç+∫ &ÉãT“\T ≤>∑T
ø=+≥THêïs¡T. Á|ü‹ ñ<√´– ‘·q ªñ<√´>∑eTTμ nqT |ü<äeTTq≈£î ‘·–q≥T¢
q&ÉT#·Tø√ø£, ‘êqT ≈£L&Ü düe÷»eTT˝À eTìwæHqì eTs¡∫b˛≈£L&É<äT.
H&ÉT Á|ü‹#√≥ Á|ü‹ ñ<√´– nÁø£eTeTT>± q&ÉT#·Tø√e&ÉeTT e\q, n‘·&ÉT
#˚j·TTq~ bÕ|üy˚Tqì yê]øÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. ‘Ó*j·Tì
‘·|ü\qT ‘Ó\T|ü⁄yês¡T mes¡÷ Òì <ëìe\q düe÷»eTT˝À ñ<√´>∑
e´edüú n<∏√>∑‹ |üϺb˛sTTq~. <ëìe\q Á|ü‹#√≥ bÕ|üeTT qyÓ÷<äe⁄
#·Tqï~. Á|ü‹ ñ<√´– ‘·q≈£î e#·Tà ø£ì|æ+# &ÉãT“qT #·÷#·Tø=+≥THêï&ÉT
‘·|üŒ, ‘·q≈£î ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü e#·Tà bÕ|üeTTqT #·÷&É&ÉeTT Ò<äT. bÕ|üeTT
e#·TÃqqT $wüj·TyT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü Áã‘·T≈£î#·THêï&ÉT. <ëìe\q bÕ|ü;Û‹
@e÷Á‘·eTT Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~. bÕ|üeTT e#·TÃq˙, <ëìe\q s√>∑eTT\T
>±H√, ø£wüºeTT\T>±H√, X¯Øs¡eTT˝Àì u≤<Ûä\T>±H√ •ø£å\T ‘·|üŒeì
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. n+<äTe\q bÕ|üeTTjÓTTø£ÿ uÛÑj·TeTT
ø£\TZ ≤>∑Tq, bÕ|ü uÛÑj·TeTT+&ÉTq≥T¢ Á|ü‹ eTìwæ düÁø£eTeTT>± q&ÉT#·T
ø=qT˝≤>∑Tq #j·Te …qqT ñ<›X´eTT‘√ yTeTT á $<ÛäeTT>± Áyêj·Te\dæ
e∫Ãq~. ªªãT~∆ #Ó|üyê&ÉT Á>∑T~› #Ó|üŒe\dæj·TT+≥T+<äqTμμ ô|<ä›\e÷≥
Á|üø±s¡eTT HqT ø=+<ä]øÏ e´‹πsKeTT>± e÷≤¢&çq≥T¢ ø£ì|æ+∫Hê, HqT
e÷≤¢&ÉTq~, Áyêj·TTq<ä+‘ê yê] y˚T\Tø=s¡πøj·Tì #Ó|ü#·THêïqT.
HqT dü‘· eTTqT #Ó|ü≥ e\q ø=+<ä]øÏ HqT #<äT>± ø£ì|æ+#·>∑\qì
Hê≈£î ‘Ó\TdüT. Ç˝≤ #Ó|üŒ&ÉeTT e\q Hê≈£î ≤uÛÑeTT @MT Ò<äT. nsTTHê
düe÷» ÁX‚j·TdüT‡ ø=s¡≈£î, düe÷»eTT˝Àì Á|ü‹ eTìwæ <e⁄&ÉT nqT »„|æÔ
ø£*– <Ó’eC≤„qeTTyÓ’|ü⁄ q&ÉT#·T≥≈£î, Ç~ <e⁄ì ùde>± ‘·\∫ #Ó|ü
#·THêïeTT ‘·|üŒ Ç+<äT˝À Hê ñ<›X´eTT @MT Ò<äT.
Ç+<äT˝À ÒK\T #Ó|æŒq e´≈£îÔ\T >±˙, ÒK\˝Àì düe÷#ês¡eTT
>±˙, n+‘·j·T÷ ø£*Œ‘·y˚T ‘·|üŒ me]H√ ñ<›•+∫ Áyêdæq$ ø±e⁄.
<Ó’eC≤„q ì$T‘·ÔeTT Áyêdæq ˝ÒK˝Ò ‘·|üŒ, me]˙ øÏ+#·|üs¡#·T≥≈£î
Áyêj·T Ò<äì ‘Ó*j·TCÒj·TT#·THêïeTT.
Ç≥T¢
Ä#ês¡ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
ndü‘·´eTTqT y˚sTTeT+~ #Ó|æŒHê n~ dü‘· eTT ø±<äT,
dü‘·´eTTqT y˚sTTeT+~ ø±<äìHê n~ ndü‘· eTT ø±<äT.