حدود مجاز مواجهه شغليOccupational Exposure limit

1 قانون کار:85-ماده رعایت کشور مادي مناب��ع و انس��انی نیروي ص��یانت براي

دس�تورالعملهایی ک�ه از طری�ق شورایعال�ی حفاظ�ت فن�ی )جه�ت تأمین حفاظ�ت فنی ( و وزارت بهداش�ت ، درمان و آموزش پزشک�ی )جهت و و کارگر بهداش�ت کار تأم�ی�ن و اي بیماریهاي حرف�ه از جلوگیري ، کارفرمایان کارگاهها، کلی�ه براي شود، م�ی تدوی�ن کار( محی�ط

کارگران و کارآموزان الزامی است .2 - قانون کار :96 ماده 1تبصره وزارت بهداشت، درمان و آم�وزش پزشکی م�سئول برنامه

ریزي،کنترل، ارزشیابی و بازرسی در زمینه بهداشت کار و درمان کارگري بوده و موظف است اقدامات الزم را در این زمینه بعمل

آورد.

مستندات قانوني

3 قانون تشکیالت و وظایف وزارت بهداشت، درمان 1 ماده 16 و 2و11- بندهاي وآموزش پزشکی:

تأمین بهداشت عمومى و ارتقاء سطح آن از طریق اجراي برنامه هاى 2بند :بهداشتى مخصوصا در

،زمینه بهداشت محیط، کنترل و نظارت بهداشتى بر سموم و مواد شیمیایى، مبارزه با بیماریهابهداشت

خانواده و مدارس،آموزش بهداشت عمومى، بهداشت کار و شاغلین با تأکید بر اولویت مراقبتهاى.بهداشتى اولیه، به ویژه بهداشت مادران و کودکان با همکارى و هماهنگى دستگاه هاى ذیربط تعیین و اعالم استانداردهاى مربوط به:11ب( بند : .خدمات بهداشتى، درمانى، بهزیستى و دارویىمواد دارویى، خوراکى، آشامیدنى، آرایشى، آزمایشگاهى، تجهیزات، ملزومات و مواد مصرفى.پزشکى و توان بخشى .بهداشت کلیه مؤسسات خدماتى و تولیدى مربوط به خدمات و مواد مذکور در فوق تعیین ضوابط مربوط به ارزیابى، نظارت و کنترل بر برنامه ها و 16ج( بند :

خدمات واحدها و مؤسسات آموزشى و پژوهشى، بهداشتى - درمانى و بهزیستى و انجام این امور براساس استانداردهاى

مربوطه.

مستندات قانوني

4 - آیین نامه اجرایی قانون اصالح ماده 10ماده قانون تامین اجتماعی76

پزشکی آموزش و ،درمان بهداش��ت وزارت محیط ههاي آالین�د شغل�ی تماس حدود تغییرات عالی ي شورا ب��ه را بیماریزا عوام��ل و کار حفاظ�ت فن�ی اعالم و شورا يعال�ی مذکور مراتب را ب�ه کمی�ت ههاي اس�تانی،کارهاي سخت و زیان

آور براي اجرا ابالغ می نماید.

مستندات قانوني

1920 ماده شيميايي و در 20 اداره معادن آمريكا براي (MAC ماده )33آلمان براي

اصطالحMAC توسط 1956 در سال ACGIH بهTLV تغيير پيدا كرد

ماده حد مواجهه شغلي 3500در كشور روسيه براي وجود دارد

اصطالح 91در ايران از سال OEL جايگزين TLVشد برخي موسسات اصطالحاتي تحت عنوانAOE ، PEL ،

REL

تاريخچه

ارزيابي يا كنترل آلودگي هوا در محيط شهري *تخمين سميت مواد در مواجهه مداوم *شيفت كاري طوالني و غير معمول *شرايط كاري متفاوت با شرايط متداول و معمول * به تنهايي براي اثبات يا رد وجود بيماري يا شرايط *

خاص جسمانيبه عنوان مرز قطعي بين جد ايمن و حد خطر *

محدوديت هاي حدودl مواجهه شغلي

(OEL-TWA )متوسط وزنی- زمانی عبارت اس�ت از متوس�ط غلظ�ت مجاز ماده شیمیایی در

و 8 روزان�ه کار س�اعت به 40 هفت�ه در کار س�اعت طوري ک�ه مواجه�ه مس�تمر و روز ب�ه روز ب�ا این مقدار نامطلوبی ایجاد عارض�ه باع�ث تقریب�ا در کلی�ه کارگران

پایان بین زمان�ی فاص�له آنک�ه بر مشروط 8نگردد 16ساعت کار و شروع مجدد آن کمتر از

س�اعت نباش�د و در ای�ن مدت ب�ا همان مواد شیمیای�ی یاعوامل تشدید کننده اثرات آنها مواجهه نداشته باشند.

حدود مواجهه شغلي ) مواد شيميايي(

حد مجاز شغلی کوتاه مدتOEL-STEL

زمانی - وزن�ی میانگی�ن مواجه�ه مجاز ح�د از اس�ت 15عبارت دقیقهاي ب�ا ی�ک عام�ل شیمیای�ی اس�ت ک�ه در هی�چ زمان�ی از ی�ک شیفت کاري نبای�د غلظ�ت آ�ن عام�ل از ای�ن ح�د بیشت�ر باش�د حت�ی اگ�ر میانگین

. باشد OEL-STELمواجه�ه غلظت�ی از ی�ک عام�ل شیمیای�ی اس�ت ک�ه OEL-TWA 8 که اس�ت ای�ن بر حداعتقاد از کمت�ر شاغلی�ن س�اعته

ب�ا غلظتهاي کمت�ر از آن بطور کارگران م�ی توان براي کوتاه مدت مداوم مواجهه داشته باشند بدون آنکه عوارضی زیر را ایجاد کند:

1تحریک )2آسیبهاي بافتی مزمن یا غیر قابل برگشت )3اثرات سمی وابسته به نرخ دز )4 خواب آلودگی، به حدي که باعث ایجاد حادثه شده، و یا عکس العمل هاي فرد را )

براي دور شدن.از عامل حادثه ساز مختل ساخته و یا کارایی وي را کاهش دهد

حدود مواجهه شغلي ) مواد شيميايي(

STEL شده توصیه شیمیای�ی مواد از دس�ته آ�ن براي اس�ت ک�ه عالوه بر اثرات سمی .مزمن داراي اثرات حاد از ناشی اثرات س�می حاد و نی�ز هس�تند شناخت�ه شده تماس کوتاه مدت باغلظ�ت هاي باالي آنه�ا در انس�ان یا

حیوان گزارش شده باشد. زمان مواجه�ه شغل�ی ب�ا غلظتهاي بی�نSTEL ت�اTWA نباید

مواجهه زمان�ی دوره ای�ن نمای�د، تجاوز دقیق�ه 15از ت�ا حداکث�ر توان�د م�ی اي طول 4دقیق�ه در مرتبه 8

آنک�ه فاصله س�اعت کار مداوم تکرار شود مشروط بر دقیقه نباشد. 60 دقیقه اي کمتر از 15بین دو دوره

حدود مواجهه شغلي ) مواد شيميايي(

(OEL-C )حد مجاز شغلی سقفی مواجهه ک�ه ماده شیمیای�ی از از غلظت�ی اس�ت عبارت

شغل�ی بی�ش از آ�ن ح�د حت�ی براي ی�ک لحظ�ه نیز، مجاز براي شیمیایی ماده اي لحظ�ه س�نجش اگ�ر نیس�ت.

امکانپذی�ر نباشدنمون�ه برداري باید در OEL-Cمقایس�ه ب�ا ی�ک حداق�ل زمان کاف�ی انجام شود ت�ا مواجه�ه معادل یا

بیشتر از حد سقفی تشخیص داده شود.براي برخ�ی مواد مانند گازهاي محرك فقطTLV-C کاربرد

اثرات برحسب توان م�ی مواد س�ایر براي و دارد فیزیولوژیک آنها از یک یا دو حد مجاز استفاده نمود.

حدود مواجهه شغلي ) مواد شيميايي(

شیمیایی مواد از کثیري شده OEL-TWAتعداد معین آنه�ا براي -OELاس�ت ب�ه دلی�ل عدم وجوداطالعات کاف�ی س�م شناس�ی، فاقد

STEL هس�تندمحدوده هاي نوس�ان در ای�ن موارد مورد استفاده قرارم�ی گیرند. در ص�ورتی ک�ه میانگی�ن غلظ�ت مواجه�ه هش�ت ساعته

از کمت�ر مواد ای�ن ب�ا کوتاه OEL-TWAکارگران نوسان باش�د، آنه�ا کنترل کامال باید آنه�ا مجاز ح�د از بیشت�ر مواجه�ه غلظ�ت مدت

-OEL برابر 3شود. نوس�انات غلظ�ت مواجه�ه شاغلی�ن م�ی توان�د ت�ا

TWA حداکث�ر براي به 30 باش�د کاري روز ی�ک خالل در دقیق�ه نباشد.OEL-TWAشرطی که میانگین مواجهه کارگر بیشتر از

تح�ت هي�چ شرایط�ی دامن�ه نوس�انات مواجه�ه کارگ�ر حت�ی براي یک تجاوز کند.OEL-TWA برابر 5لحظه هم نباید از

محدوده هاي نوسان

ح�د مواجه�ه شغل�ی س�قف (:TLV -C ) عبارت اس�ت از مرز معین�ی کهغلظ�ت نبای�د از آ�ن ح�د بیشت�ر شود و براي گروه�ی از مواد استفاده

و داشت�ه آن�ی اثرات غالبا ک�ه شود اثرات TLVم�ی براساس اختص�اصی آنه�ا تعیی�ن م�ی شود در حالیک�ه ح�د تماس شغل�ی متوسط

حدي اس�ت ک�ه بطور مشروط نوسان ( TLV -TWA)س�نجش زمان�ی از باالت�ر که TLVمقادی�ر زمان�ی ط�ی در زیرا س�ازد م�ی مجاز را

آ�ن تعیی�ن م�ی شود غلظ�ت ماده می TWAمتوس�ط س�نجش زمان�ی از ت�ر پایی�ن ی�ا باالت�ر ب�ه آنکه TLVتوان�د بر نمای�د، مشروط نوس�ان

مقادی�ر کمت�ر از مقادی�ر باالت�ر از آ�ن را ج�بران نماید. براي تعیی�ن حد س�قف، می توان از ی�ک نمونه گیري کوتاه مدت و (C)تماس شغل�ی

تعداد کاف�ی نمونه TWAمختص�ر اس�تفاده نمود ول�ی براي تعیی�ن حددر یک شیفت یا یک دوره کامل کاري نیاز است.

و STELمقایسه حد مجاز مواجهه شغلیTWAبا حد مجاز مواجهه شغلی سقفی

ب�رنامه تحلی��ل براي متعددي ریاض��ی کاري مدلهاي زمانبندي هاي غیرمعمول ارائ�ه شده اس�ت. برحس�ب اص�ول س�م شناس�ی، هدف کلی بدنی بار پی�ک آنه�ا شناس�ایی دزي اس�ت ک�ه اطمینان حاص�ل نمود ک�ه

5 س�اعته روزانه و 8روزان�ه ی�ا هفتگ�ی از آنچ�ه ک�ه در ط�ی ی�ک شیف�ت روز در هفته رخ می دهد، تجاوزنمی کند.

بندي غیرمعمول مي برنام�ه زمان بيان كننده از مدل هاي�ي ك�ه يك�ي مجاز را متناس�ب با باش�د ، مدل بری�ف و اس�کاال م�ی باشد. ای�ن مدل حد

افزای�ش زمان مواجه�ه و کاه�ش زمان بهبود ی�ا زمان بازگشت )زمان بدون کار زمان هاي برنامه براي معموال مدل ای�ن دهد. م�ی مواجه�ه(،کاه�ش

س�اعت هفتگ�ی مورد استفاده 40 س�اعت روزان�ه ی�ا بیشت�ر از 8بیشت�ر از قرار م�ی گیرد. ای�ن مدل نبای�د براي تحلی�ل مواجه�ه هاي بس�یار زیاد تحت شرایط�ی ک�ه مدت زمان مواجه�ه خیل�ی کوتاه اس�ت مورد استفاده قرار

ظرف مدت يك ساعت( OEL-TWA برابر8گیرد )به عنوان مثال مواجهه

برنامه هاي کاري غیرمعمول

ای�ن واقعی�ت توج�ه شده اس�ت ک�ه در هر ب�ه بری�ف و اس�کاال در مدل % بی�ش از یک 50 س�اعته، مواجه�ه بای�ک عام�ل شیمیای�ی 12روزکاري

س�اعته در شرای�ط مشاب�ه میباش�د و دوره بازتوان�ی وسم 8شیف�ت کاري س�اعته است 8 % کمت�ر از شیف�ت 25زدای�ی بدن نس�بت ب�ه آ�ن عام�ل

ساعت کاهش م�ی یابد(. همچنین 12 ساعت به16)دوره سم زدایی از مواجه�ه طی تکرار ک�ه اس�ت توج�ه شده نکت�ه ای�ن ب�ه مدل ای�ن در بر را زیادي فشار است ممک��ن موارد بعض��ی در کاري روزهاي مکانیس�مهاي س�م زدای�ی بدن وارد نمای�د ت�ا جائ�ی ک�ه این احتمال وجود

داردکه تجمع سموم در ارگانهاي هدف هر ماده روي دهد. براي بکارگیري مدل بریف و اسکاال در مواجهه هاي غیرمعمول ابتدا

یک فاکتور یا ضریب کاهش روزانه و یا هفتگی با استفاده از روابط زیر OEL-TWAمحاسبه شده و سپس این ضریب در اعداد اعالم شده بعنوان

اصالح شده بدست آيد OELضرب شده تا

Brief and Scala Model

OEL=OEL-TWA*RF اصالح شده

RF=8/h×24-h/16روزانه

RF= 40/hr×168-h/128هفتگي در ص�ورتی ک�هOEL-TWA پ�ي پ�ي ام باش�د در يك 50 ماده اي

پ�ي پ�ي ام ودر ي�ك شيفت 35 س�اعته اي�ن ميزان ب�ه 10شيف�ت پي پي ام تقليل پيدا مي كند 25 ساعته به 12

Brief and Scala Model

س�اعته )نظ�یر 24تکنی�ک هاي فوق براي نوبتهاي کاري ی�ا سایرمحیطهاي هاي فضای�ی ه�ا، س�فینه دریائ�ی زی�ر مشاب�ه ک�ه کار و زندگ�ی در ی�ک مح�ل انجام می شود(

اصوال موارد ای�ن در زیرا نمیباش�د کاربرد OELعمل�ی ندارد.

8 تا 7این تکنیکها براي فرایندهاي کاري کمتر از ساعت در هفته کاربرد 40ساعت در روز و یا کمتر از

ندارد

Brief and Scala Model

حدود مجاز مواجهه شغلی با مواد شیمیایی بر حسب mg/m3 یاppm . میشود یک ماده شیمیایی استنشاق شده ممکن است به شکل ارائه

گاز، بخار یا آئروسول باشد. :ماده شیمیای�ی اس�ت ک�ه مولکولهاي آ�ن در فضای�ی ک�ه در آن محبوس گاز

شدهان�د )مث�ل س�یلندر ی�ا مخزن(،ب�ه طور آزاد تح�ت شرای�ط دما و فشار نرمال حرکت میکند. فرض می شود که گازها هیچ شکل یا حجم معینی ندارند.

:فاز گازي یک ماده شیمیای�ی است که در شرای�ط نرمال دما و فشار به بخارشکل مایع یا جامد است.میزان بخار متصاعد شده یک ماده شیمیایی بصورت

فشار بخار بیان می شود و تابعی از دما و فشار است. :لlس�وسپانسیونی از ذرات جام�د ی�ا قطرات مای�ع در ی�ک گاز است. آئروس

دود. مه و دود لی�ف، م�ه، دم�ه، از:غبار، مس�یت، عبارتن�د ه�ا آئروس�ل انواع آئروس�لها ممک�ن اس�ت ب�ا رفتار آئرودینامیک�ی و مح�ل )هاي(ت�ه نشین�ی آنها در

سیستم تنفسی انسان متمایز شوند.

OELواحدهاي

حدود مجاز آئروسولها معموال بر حسب مقدار جرم بيان مي شود.mg/m3 ماده شیمیایی در حجم هوا

واحد حدود مجاز گازها و بخارات معموال بر حسب بيان مي شود.PPMقسمت در میلیون حجمی

نماد BEI مربوط ب�ه شاخص�هاي بیولوژیک�ی مواجه�ه اس�ت و در زمانی ک�ه این شاخص براي یکماده شیمیای�ی تدوین شده باش�د، مورد استفاده

قرار میگیرد. سه زیرگروه براي این نماد اضافه شده است. ای�ن س�ه زیرگروه ب�ه کاربران کم�ک میکن�د ت�ا تشخی�ص دهن�د ای�ن نمادها

فق�ط مربوط ب�ه آف�ت کشهاي بازدارنده اس�تیل کولی�ن اس�تراز یا ایجاد کننده مت هموگلوبین میباشند. این سه زیرگروه عبارتنداز:

:BEIA مهارکننده کشهاي آفت براي مواجه��ه بیولوژیک��ی شاخ��ص استیلکولین استراز

BEIM :شاخص بیولوژیکی مواجهه براي ایجاد کنندههاي مت هموگلوبینBEIP : چند آروماتی�ک هیدروکربنهاي براي بیولوژیک�ی مواجه�ه شاخ�ص

حلقه اي

شاخص بیlولوژیکی مواجهه(BEI )

این نماد زمانی استفاده میشود که یک ماده فشار بخار کافی برايفاز ذرهاي و بخار را با نسبت معنی داري از دوز در هر دو در بودن

داشته باشد. OEL-TWAغلظت کارشناس بهداشت حرفه اي باید هر دو فاز ذره و بخار را هنگام

انتخاب تکنیک نمونه برداري براي بررسی مواجهه با آالینده هاي ناشی از شرایط زیر را در نظر بگیرد:

الف- عملیاتهاي اسپري کردنب- فرایندهایی که تغییرات دما روي حالت فیزیکی ماده اثرگذار است ج- در مواردي که بخش عمدهاي از بخار در داخل ذرات ماده دیگر

حل می شود یا بر روي آن جذب می شود مثل ترکیبات محلول در آب در محیطهاي مرطوب

مي باشد10-0.1عدد معموال بين

IVFبخار و کسر قابل تنفس

نماد حس�اسیت اشاره ب�ه قابلی�ت ی�ک ماده براي ایجاد حساسیتاس�ت ک�ه توس�ط مطالعات انس�انی و حیوان�ی اثبات شده است. در مهم اث�ر ی�ک حس�اسیت ک�ه ندارد ای�ن بر دالل�ت نماد ای�ن

OEL داشت�ه اس�ت ي�ا حس�اسيت تنه�ا عام�ل تعيين كننده OELتعیینبوده است.

در محیطهاي کاري، مواجه�ه ب�ا عوام�ل حس�اسیت زا ممک�ن استاز طری�ق تنفس�ی، پوس�تی و ملتحم�ه رخ دهد. از طرف�ی عوامل اي ملتحمه و پ�وس�تی تنفس�ی، واکنشهاي باع�ث ز�ا حس�اسیت میشوند. در حال حاض�ر ای�ن نماد، بی�ن حس�اسیت اعضاي مختلف معنی ب�ه نماد ای�ن از اس�تفاده عدم اس�ت. نشده قائ�ل تمای�ز بلکه زای�ی ه�م نیس�ت براي حس�اسیت ی�ک ماده قابلی�ت فقدان

ممکن است نشانگر شواهد علمی اندك یا ناکافی باشد.

ایجادl حساسیت

نماد پوس�ت نباب�د براي مواد شیمیای�ی ک�ه باع�ث تحری�ک پوس�تی میشون�د به کاررود. البت�ه ای�ن نمادممک�ن اس�ت همراه ب�ا نماد حس�اسیت براي موادي استفاده با میشوند. تنفس�ی ایجادحس�اسیت باع�ث جلدي مواجه�ه دنبال ب�ه ک�ه شود

وجودي که نماد پوست ممکن است براي مواد شیمیایی استفاده نشده باشد ام�ا کارشناس�ان بهداش�ت حرف�ه اي بای�د بدانن�د ک�ه عوام�ل متعددي هس�تند که

ممک�ن اس�ت پتانس�یل جذب پوس�تی ی�ک ماده را ک�ه قابلی�ت ورود جلدي آ�ن کم است را افزای�ش دهد. برخی از مواد می توانن�د ب�ه عنوان ی�ک حامل عم�ل کنند مخلوط اي ماده یک ب�ا ی�ا میگیرن�د قرار پوس�ت روي بر وقت�ی بطوریک�ه میشوند، می توانند میزان انتقال مواد را به داخل پوست افزایش دهند. عالوه بر این وجود برخی از شرایط جلدي نیز می تواند بر روي میزان ورود مواد از

طریق پوست یا زخم تأثیرگذار باشد. یافت�ه هاي حاص�ل از سمیت حاد بر روي حیوانات در مورد پای�ه اي�ن نماد بر

يا كمتر باشد بكار مي رود.1000mg/kg نسبتا کم LD50مواد شیمیایی که داراي

پوست نماد

‡ : کاندید تغییر حد مجاز:Aسرطان زایی :Cحد مجاز سقفی :Dخفگی آور ساده :E حد مجاز صرفا براي ذرات فاقد آزبست و داراي سیلیس

درصد1بلورین کمتر از :F ميكرون و 5 الیاف قابل استنشاق: داراي طول بزرگتر از

که با روش فیلتر غشائی 3نسبت طول به قطر بیشتر از 400-450نمونهگیري و با میکروسکوپ فاز کنتراست با بزرگنمایی

شمارش مي شوند:G )با نمونه گیر داالن ته نشینی عمودي مخصوص پنبه )کتان

اندازه گیري شود.

عالئم و حروف مخفف

:H فقط آئروسول:Iذرات ق�ابل تنفس :IFVبخار و کسر قابل تنفس :K2 نباید جرم ذرات ق�ابل استنشاق بیشتر ازmg/m3 باشد:L بایستی با کنترل محیط مواجهه شاغل از طریق کلیه روشها تا حد ممکن

کاهش یابد.:M طبقه بندي انجام شده اشاره به اسید سولفوریک موجود در میستهاي اسیدي

قوي معدنی دارد.:O.نمونه برداري با روشی که بخار را جمعآوري نمیکند، انجام شود:P.کاربرد محدود به شرایطی است که مواجهه با آئروسول قابل صرفنظر است:Rذرات ق�ابل استنشاق:Tذرات توراسیکVبخار و آئروسول:

عالئم و حروف مخفف

A1 :سرطان زاي تائید شده انسانی براس�اس مدارك مس�تدل از طری�ق مطالعات اپیدمیولوژیک�ی ماده شیمیای�ی براي انسان

سرطان زا می باشد.A2 ::مشکوك به سرطان زایی در انسان

اطالعات کیفی مربوط به سرطان زایی ماده شیمیایی در حد کفایت مورد قبولقرارگرفته است ولی در اطالعات ارائه شده کمبودهایی به شرح زیر وجود دارد که

باعث تردیدهایی در تأثیر سرطان زایی قطعی ماده شیمیایی در انسان می گردد:الف- اطالعات متناقضب- اطالعات ناقص از لحاظ کمیت ج- ماده شیمیایی در مطالعات انجام شده بر روي حیوانات آزمایشگاه�ی س�رطان زا می

اندام)هاي( مورد تماس، راه)هاي( ]دز)ها(، ماده باش�د و شرای�ط خاص س�م شناس�ی ب�ا مواجه�ه هاي شغلی وارده[ مشابه�ت الزم اثرات باف�ت و مکانیزم)هاي( نوع هدف،

کارگران را دارا می باشد. بطور کل�ی طبق�ه بنديA2 در شرایط�ی بکار میرود ک�ه شواه�د س�رطان زای�ی انس�انی یک

حیوانات در عامل آ�ن زای�ی س�رطان مورد در کاف�ی شواه�د ام�ا بوده محدود عام�ل آزمایشگاهی مشابه انسان موجود باشد.

سرطان زایی

A3 : سرطان زاي تایید شده براي حیوان با ارتباطناشناخته بر انسان

عوامل�ی ک�ه س�رطان زای�ی آنه�ا براي حیوانات آزمایشگاهیاثر، )هاي( مح�ل ی�ک روش)ه�ا(، ب�ا زیاد نس�بتا دز ی�ک در س�وابق و مکانیس�مهایی ک�ه ممک�ن اس�ت چندان مرتب�ط با اس�ت. مطالعه رس�یده اثبات ب�ه نباش�د، مواجه�ه شاغلی�ن هاي اپیدمیولوژیک�ی موجود، افزای�ش ریس�ک س�رطان زایی موجود شواهد کنند. نم�ی تأیی�د را عوام�ل ای�ن انس�انی را در شرای�ط معمول مواجهه ای�ن عوام�ل زای�ی س�رطان با غیرمعمول، شرای�ط تح�ت مواجه�ه مگ�ر نمیکنن�د تأیی�د

روشهاي غیرمحتمل و حدود مواجهه غیرطبیعی باشد.

سرطان زایی

A4 : غیرقابل طبقه بندي به عنوان یک عاملسرطان زاي انسانی:

عوامل�ی ک�ه نگران�ی های�ی را در مورد س�رطان زایی برايانس�ان پدی�د آورده اس�ت ام�ا ب�ه دلی�ل کمبود داده ها امکان ارزیاب�ی جام�ع در مورد آنه�ا وجود ندارد. ای�ن مواد ب�ه علت مورد طورصحیح ب�ه نمیتوان�د کاف�ی اطالعات فقدان ارزیاب�ی قرارگیرد. مطالع�ه هاي انجامشده بر روي بافت از شواهدي آزمایشگاهی، حیوانات روي بر و زنده

س�رطانزایی ای�ن مواد را بطوري ک�ه بتوان آنه�ا را در یکی از گروههاي قبلی طبقه بندي نمود، ارائه نشده است.

سرطان زایی

A5 ::مشکوك نبودن به عنوان یک عامل سرطان زاي انسانی ،عوامل�ی هس�تندکه بر اس�اس مطالعههاي جام�ع و ص�حیح اپیدمیولوژیکی

هاي مطالعه ای�ن باشند. نم�ی انس�ان در زای�ی ب�ه س�رطان مشکوك اپیدمیولوژیک�ی داراي جامعی�ت الزم، پیگیري مناس�ب برنام�ه پژوهشی و است. بوده زیاد دزهاي در اطمینان قاب�ل مواجه�ه شغل�ی ب�ا س�وابق تجزی�ه و تحلی�ل آماري اطالعات بهدس�ت آمده از ای�ن پژوهشه�ا نشانگر عدم افزای�ش ریس�ک س�رطان زاي انس�انی در اث�ر مواجه�ه ب�ا ای�ن عوامل میباش�د و ی�ا هی�چ اطالعات�ی در مورد س�رطان زای�ی آنها بر روي حیوانات آزمایشگاه�ی موجود نم�ی باشد.موادي ک�ه هی�چ گونه داده اي در مورد س�رطان زای�ی انس�انی ی�ا حیوان�ی براي آنه�ا گزارش نشده اس�ت لقب

بدون سرطان زایی را به خود اختصاص داده اند.

سرطان زایی

OEL

زمان�ی ک�ه شواه�د کاف�ی در مورد ی�ک ذره وجود داشت�ه باش�د براي آ�ن OEL تعیین میشود . چنانچ�ه ای�ن شواه�د براي ذرات، ک�م ی�ا ناکاف�ی باش�د در ی�ک گروه خاصی

قرار میگیرند.، PNOSتحت عنوان كلي�ه ذرات اي�ن گروه داراي ی�ک ح�د مجاز یکس�ان میباشن�د مگ�ر آنک�ه مطالع�ه ها و

پژوهشهاي آتی، اطالعات کافی جهت تعیین حد مجاز مواجهه مستقل براي یک ذره خارج مي شوند. PNOSرا ارائه نماید که در اینصورت، آن ذره از لیست

حد مجاز مواجهه گروهPNOS.:براي موارد زیر مورد استفاده قرار میگیرد الف- ذره فاقدOEL انحالل یا نامحلول ری�ه ه�ا( در مایعات موجود در )ی�ا ترجیحا آ�ب بای�د در ب- ذره

پذیري کمی داشته.باشد ج- س�میت ذره ک�م باشد. )س�میت س�لولی و ژنتیک�ی نداشت�ه باش�د و ب�ه عبارت دیگر

هی�چ گون�ه واکن�ش شیمیای�ی ب�ا باف�ت ری�ه نداده، پرتوهاي یونس�از تاب�ش نکرده، باعث حساسیت زای�ی ایمونولوژیکی نشده یاباعث اثرات س�می ب�ه ج�ز التهاب ی�ا مکانیسم

اشغال ریه نشود(.

ذرات )نامحلول یا با انحالل پذیري ضعیف( PNOSکه درl جاي دیگر مشخص نشده اند-

لحاظ از که ذرات�ی ک�ه اس�ت آ�ن بر کمیت�ه ای�ن باور کم پذیري انحالل داراي ی�ا نامحلول خنث�ی، بیولوژیک�ی و باشند آور زیان اثرات داراي اس�ت ممک�ن باشن�د، توص�یه میشود ک�ه غلظ�ت ذرات قاب�ل استنشاق هوابرد

و غلظ�ت ذرات قابل 3mg/m3آنه�ا در مقادی�ر کمت�ر ازآنه�ا کمت�ر از ت�ا زمان�ی که 10mg/m3تنف�س حف�ظ شود

حدود مجاز اختصا�صی براي آنها تعیین شود.

PNOSاستاندارد

بس�یاري از بیماریهاي شغل�ی مرتب�ط ب�ا ذرات�ی هس�تند ک�ه در مناطقمعین�ی از دس�تگاه تنفس�ی ت�ه نشی�ن م�ی شوند.ح�د مجاز مواجهه پیشنهاد معینی اندازه و ابعاد در کریس�تالی آزاد س�یلیس ذرات گردیده اس�ت و از س�الهاي قب�ل مشخ�ص گردیده ک�ه ارتباط معنی داري بی�ن بیماري س�یلیکوزیس و غلظ�ت جرم�ی ذرات قاب�ل تنفس س�یلیس آزاد کریس�تالی وجود دارد. در حال حاض�ر کمیت�ه فن�ی با تکی�ه بر دو اص�ل ذی�ل در حال بررس�ی مجدد س�ایر مواد شیمیایی

است که به صورت ذره در محیط کار منتشر می گردند:-1 است مؤث�ر انس�ان س�المت بر ک�ه شیمیای�ی ماده ه�ر براي

اندازه ذرات نقش تعیین کننده اي دارد.-2 غلظت جرمی ذرات مزبور در حد مجاز مواجهه مجاز تأثیرگذار

است.

تأثیر اندازه ذرات در تعیین محل ته نشینی آنها در دlستگاه تنفسی

1 -حد مجاز مواجهه ذرات قابل تنفسOEL-IPM مربوط به مواد شیمیایی است که درصورت تهنشین

شدن در هر قسمت از دستگاه تنفسی، مخاطره ميكرون(100آمیزهستند) قطر باالي

2 - حد مجاز مواجهه ذرات توراسیکیTPM-OEL شامل آن دسته از مواد شیمیایی است که درصورت ته نشین

شدن در هر قسمت از راههاي هوایی ریه وناحیه تبادل گازي (10-100ایجاد مخاطره می کنند.) قطر بين

3 - حد مجاز مواجهه ذرات قابل استنشاقRPM-OEL شامل آن دسته از مواد شیمیایی است که درصورت

تهنشین شدن در ناحیه تبادل گازي )کیسه هاي هوایی ریه( ایجاد مخاطره می کنند.

ميكرون 7 ميكرون عمدتا زير 10ذرات زير

تقسيم بندي حد مجاز مواجهه براساس اندازه و ابعاد ذرات

بیشت�ر مقادیرOEL براي ی�ک ماده شیمیای�ی منفرد تعری�ف شدهاند ول�ی در عم�ل اغل�ب شاغلی�ن در معرض مواجه�ه همزمان ب�ا چند ماده شیمیای�ی هس�تند. در ای�ن شرای�ط مقایس�ه مقادی�ر مواجه�ه با

بای�د ب�ه شکل�ی انجام شود که کارگران در معرض OELمقادی�ر مواد با مخلوط هنگام مواجه�ه نگیرند. قرار مخاطرات شغل�ی شیمیای�ی وضعیتهاي مختلف�ی ممک�ن اس�ت رخ ده�د: اث�ر افزایشی زمان�ی ایجاد میشود ک�ه اث�ر بیولوژیک�ی ترکیب مواد برابر مجموع اث�ر هر ی�ک از مواد شیمیای�ی بهتنهای�ی باشد. اثرس�ینرژیک هنگامی رخ میده�د ک�ه اث�ر ترکیب�ی حاص�ل از چن�د ماده، بزرگتر از مجموع اث�ر ه�ر ی�ک از مواد ب�ه تنهای�ی باش�د و اث�ر آنتاگونیس�م در شرایطی اس�ت ک�ه اث�ر ترکیب�ی حاص�له، کمت�ر از مجموع اث�ر ه�ر یک ازمواد

باشد.

معیار حد مجاز مواجهه شغلی براي مخلوط ها

Synergism سيگار +آزبستAntagonism كافين+الكلPotentiation الكل+تترا كلريد

كربنAdditive حشره كش هاي ارگانو

فسفره

تداخالت شيميايي

در ص�ورتی ک�ه دو ی�ا چن�د ماده خطرناك ب�ا اثرات مشابهس�م شناس�ی بر روي س�یستم ی�ا ارگان هدف وجودداشته آنها انفرادي اث�ر از بای�د بیشت�ر آنه�ا اث�ر ترکیب�ی باشن�د، مورد توج�ه قرار گیرد. درص�ورت عدم وجوداطالعات�ی که نمایانگ�ر تأثیرات متقاب�ل ای�ن مواد بر یکدیگ�ر با�شد، در آنها یاارگان هدف بهداشت�ی و س�یستم اث�ر مواردي ک�ه صورت ب�ه بای�د را عوام�ل ای�ن اثرات باش�د، مشاب�ه افزایش�ی درنظ�ر گرفت. در ای�ن حال�ت اگ�ر حاص�ل جمع با بیشت�ر شود، مواجه�ه شغل�ی ی�ک از عدد زی�ر رابط�ه

مخلوط مواد بیشتر از حد مجاز می باشد:

کاربرد فرمول مخلوط مواد براي حالت اثرات افزایشی

رابط�ه محاس�باتی اث�ر افزایش�ی براي مواجه�ه همزمان باو TWA، STELعوام�ل زیانآور ب�ا مقادی�ر حدود مجاز شغل�ی

Ceiling براي فرمول در رفته بکار مقادی�ر میرود. بکار بای�د ت�ا ح�د امکان یکس�ان بدی�ن معن�ی که مواد مختل�ف انواع حدود مواجهه شغلی با مقادیر مشابه خود بررسی

OELشوند. چنانچ�ه عوامل�ی ب�ا اثرات س�مشناسی مشابه مقادیر حدود انواع از اس�تفاده باشن�د، نداشت�ه یکس�ان تماس شغل�ی امکا�نپذی�ر خواه�د بود. وقت�ی مادهاي ب�ا یک

STEL ولي بدون OEL-TWA ب�ا ماده اي ب�ا C ي�ا STELح�د مخلوط شود مقایس�ه ح�د کوتاه مدت ب�ا محدوده نوسان

TWA برابر حد5آ�ن بکار میرود. محدوده نوسان معادل آن ماده خواهد بود.

اثرات اصلی مواد قانون ف�وق هنگام�ی اس�تثناء دارد ک�ه براس�اس دالی�ل موج�ه، زیان آور مختل�ف، ب�ه ص�ورت افزایش�ی نباش�د و ه�ر ی�ک از مواد مخلوط ب�ه صورت سم اثرات ک�ه میده�د رخ زمان�ی وضعی�ت ای�ن گذارند. تأثی�ر بدن بر مس�تقل میتواند همچنی�ن ای�ن وضعی�ت نباشد. آنه�ا مشاب�ه� هدف ارگان و مواد شناس�ی زمان�ی حادث شود ک�ه بره�م کن�ش مخلوط مواد باع�ث مهار اث�ر س�می آنها شود. حداق�ل ک�ه میشود تلق�ی مجاز ح�د از بیشت�ر زمان�ی مواجه�ه مواردي چنی�ن در

غلظت یکی از اجزاء بیشتر از حد مجاز خود باشد. رابط�ه اثرات افزایش�ی براي مخلوط�ی از چن�د عام�ل بکار میرود ای�ن روابط را

نبای�د براي مخلوطهای�ی ک�ه اجزاء آ�ن واکنشهاي بس�یار متفاوت�ی دارند بکار برد، مانن�د اس�ید س�یانیدریک و دي اکس�ید گوگرد در چنی�ن مواردي باید فرمول اثرات

مستقل م�ورد استفاده قرار گیرد. همچنی�ن ای�ن رابط�ه براي مخلوطهاي پیچیده ب�ا اجزاء زیاد )مث�ل بنزی�ن، خروجی

دیزل، محصوالت تجزیه حرارتی، خاکستر و ...( نباید مورد استفاده قرار گیرد.از کاربرد فرمول مخلوط از مواجهه با مخلوط مواد سرط�ان زا باید اجتناب نمود

محدودیت ها و موارد خاص

مواجهه هوابرد كارگري در يك شيفت كاري كامل ومواجهه كوتاه مدت آن ارزيابي شده است

مثال

شيميايي ماده كلي پايش نتايج مدت كوتاه پايش نتايجاستن 160 490

حد مجاز استن 500 750استات بوتيل 20 150

حد مجاز استات بوتيل

200 تعيين نشده

متيل اتيل كتن 90 220حد مجاز متيل اتيل

كتن200 300

استن و متیل اتیل کتن اثر بهداشتی مشابهی دارند و برCNS .تاثیر می گذارند

160/500+20/200+90/200 =0.32+0.1+0.45=0.87در خصوص ارزیابی کوتاه مدت

490/750+150/1000+220/300 =1.53

ادامه مثال

الگوی اساس بر الکیدی رزی�ن تولی�د کارخان�ه ی�ک در از برداری نمونه اس�تراحت، و غذا ص�رف اس�تراحت، بخارات زایلن ب�ه عنوان محص�ول فرعی حاصل از فرایند زمانی س�نجش متوس�ط اس�ت گردیده انجام تولی�د

10/30مواجه�ه کارگران چ�ه میزان م�ی باش�د؟ ساعت به 15/45 ت�ا 15/30 و 13/30 ت�ا 12/45 و 10/45ت�ا

نظر در ص�فر آالینده میزان کارگران اس�تراحت عل�ت گرفته شده است.

2مثال

دوره اندازه گیری) ساعت(

ppmغلظت ساعت کاری

2.5 0.32 8-10.302 0.07 10.45-12.452 0.2 13.30-15.30

1.5 0.1 15.45-17.15

مثال 2ادامه

به مختل�ف، آور زیان مواد اص�لی اثرات ک�ه هنگام�ی به مواد مخلوط از ی�ک ه�ر و نباش�د افزایش�ی ص�ورت ص�ورت مس�تقل بر بدن تأثی�ر گذارن�د، بدی�ن معن�ی ک�ه اثر س�م شناس�ی مشابه�ی نداشت�ه باشن�د و اندام هدف نیز ای�ن موارد حد در نباش�د، یکس�ان مواد موردنظ�ر براي رابطه ب��ا مطاب��ق مخلوط، شغل��ی مواجه��ه مجاز

زیرخواهد بود:

اثرات مستقل

0.12هوایی حاوی غلظت سرب معادلmg/m3 باOEL=0.15 0.7mg/m3 اسید سولفوریک با OEL=1

موجود است آیا مواجهه باالتر از حد مجاز می باشد؟

3مثال

نتایج حاصل از دو نمونه متوالی گردو غبار استنشاقی از هوایتنفسی کارگران در معرض گردو غبار سیلیس به شرح زیر

استدر خصوص وضعیت مواجهه قضاوت کنید؟

4مثال

اجزاء )درصد( وزن گردو غبار

استنشاقی- میلی گرم بر

متر مکعب

حجم نمونه هوا)لیتر(

دوره نمونه برداری

) دقیقه(

نمونه

5.2کوارتز: کریستوبالیت:

2.3تریدیمیت:

تشخیص داده نشد

0/855 405 238 A

4.8کوارتز: کریستوبالیت:

1.7تریدیمیت:

تشخیص داده نشد

0/619 326 192 B

1/474 731 430 مجموع

)در کریستوبالیت تریدمیت، ، کوارتز درصد محاسبه الفنمونه

مثال ادامه

Cristobalite= 2.3(

0.91میزان مواجههmg/m3

محاسبه حد مجاز مواجهه با گردوl غبار حاوی ترکیبات سیلیس

وزن نمونه /تماس شغلی= حجم کلA وزن نمونه+B(0.855+0.619/)0.731=2 mg/m3تنظیم حدود مجاز بر اساس دوره مواجهه2mg/m3×{)430min(÷)480min(}=1.8:محاسبه شدت مواجهه1.8÷0.91=2

میزان مواجهه تنفسی با گردو غبار استنشاقی