Ë Ì · Ù › ˙ ˆ Ï ¤ Í Â È ˜ ϤÍÂȘ mιλώ για ανθρώπους, ζώα...

10
112 Mιλώ για ανθρώπους, ζώα, πράγματα και καταστάσεις με άλλο τρόπο ENOTHTA 8 Οι αντωνυμίες Ξέρει κανείς ποιος κέρδισε φέτος το βραβείο «Γνώση»; Με λίγα λόγια μπορεί να το αγοράσει όποιος θέλει! Μα αυτός είναι ο θείος μου! Ένας ερευνητής αλλιώτικος από τους άλλους ΒΟΛΟΣ Ένας από τους σπουδαιότερους ερευνητές του αιώνα ζει ανάμεσά μας. O συ- μπολίτης μας Βρασίδας Ανα- γνώστου είναι ο φετινός κάτο- χος του βραβείου «Γνώση» με αφορμή το νέο βιβλίο του. Το βιβλίο του ερευνητή, με τίτλο «Ψάξε ψάξε μπορεί να το βρεις», απευθύνεται σε όλους τους αναγνώστες: μεγάλους και παιδιά, επιστήμονες και μη, φανατικούς αναγνώστες και αναγνώστες του Σαββατο- κύριακου. Όταν τον ρωτήσαμε πώς ξεκί- νησε την έρευνα, ο κ. Βρασί- δας μάς είπε: «Μικρός είχα ένα σωρό απορίες. Βλέπετε, τα παιδιά αγαπάνε τις σπαζο- κεφαλιές, αλλά δεν μπορού- σα να τις λύσω εύκολα. Μια μέρα λοιπόν κοιτάχτηκα στον καθρέφτη και είπα: «Βρασίδα, αυτή είναι η δουλειά σου από δω και πέρα, να βρεις απαντή- σεις σε αυτές τις ερωτήσεις σου». Οπωσδήποτε θα αγοράσω το βιβλίο του! Βρε κακό με αυτόν τον άνθρωπο: Ώρες ώρες μιλάει με τον εαυτό του! Κι εγώ αγαπάω τις σπαζοκεφαλιές! Νομίζω πως όλοι τις αγαπάνε!

Upload: others

Post on 02-Aug-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Ë Ì · Ù › ˙ ˆ Ï ¤ Í Â È ˜ ϤÍÂȘ Mιλώ για ανθρώπους, ζώα ...users.sch.gr/bounartzis/wp-content/uploads/2020/01/antonimies.pdf · νεια. Μας

112

Mιλώ για ανθρώπους, ζώα,πράγματα και καταστάσειςμε άλλο τρόπο

ENOTHTA 8™¯ËÌ·Ù›˙ˆ ϤÍÂȘ™¯ËÌ·Ù›˙ˆ ϤÍÂȘ

Οι αντωνυμίες

Ξέρει κανείςποιος κέρδισε

φέτος τοβραβείο«Γνώση»;

Με λίγα λόγιαμπορεί να το

αγοράσει όποιοςθέλει!

Μα αυτόςείναι ο θείος

μου!Ένας ερευνητήςαλλιώτικοςαπό τους άλλους

ΒΟΛΟΣ

Έναςαπότουςσπουδαιότερουςερευνητέςτουαιώναζειανάμεσάμας.O συ-μπολίτης μας Βρασίδας Ανα- γνώστουείναιοφετινόςκάτο-χοςτουβραβείου«Γνώση»μεαφορμήτονέοβιβλίοτου.Το βιβλίο του ερευνητή, μετίτλο«Ψάξεψάξεμπορείνατοβρεις»,απευθύνεταισεόλουςτους αναγνώστες: μεγάλους και παιδιά, επιστήμονες καιμη,φανατικούς αναγνώστες καιαναγνώστεςτουΣαββατο-κύριακου.Όταντονρωτήσαμεπώςξεκί-νησετηνέρευνα,οκ.Βρασί-δας μάς είπε: «Μικρός είχαένα σωρό απορίες. Βλέπετε,τα παιδιάαγαπάνετιςσπαζο-κεφαλιές, αλλά δεν μπορού-σα να τις λύσω εύκολα.Μιαμέρα λοιπόν κοιτάχτηκα στονκαθρέφτηκαιείπα:«Βρασίδα, αυτήείναιηδουλειάσουαπόδωκαιπέρα,ναβρειςαπαντή-σεις σε αυτές τις ερωτήσειςσου».

Οπωσδήποτεθα αγοράσω το

βιβλίο του!

Βρε κακό μεαυτόν τον άνθρωπο:Ώρες ώρες μιλάει με

τον εαυτό του!

Κι εγώ αγαπάωτις σπαζοκεφαλιές!Νομίζω πως όλοι τις

αγαπάνε!

100138 ����������.indd 112 10/4/2013 1:24:19 µµ

Page 2: Ë Ì · Ù › ˙ ˆ Ï ¤ Í Â È ˜ ϤÍÂȘ Mιλώ για ανθρώπους, ζώα ...users.sch.gr/bounartzis/wp-content/uploads/2020/01/antonimies.pdf · νεια. Μας

113

™¯ËÌ·Ù›˙ˆ ϤÍÂȘ™¯ËÌ·Ù›˙ˆ ϤÍÂȘ

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ � Είναικλιτέςλέξειςπουαντικαθιστούνονοματικέςφράσεις (βλ.ενότητα16.2Α)καικάνουντηνίδια«δουλειά»μεαυτές.

Ας δούμε πόσο πιο απλό είναι το κείμενο 2, στο οποίοχρησιμοποιώαντωνυμίεςστηθέσηορισμένωνονοματικώνφράσεωντουκειμένου1.

Οιαντωνυμίεςδίνουνστονλόγομαςσυντομίακαισαφή-νεια.Μαςβοηθούνναμιλάμεπιοεύκολαγιαπρόσωπακαιπράγματαχωρίςναταεπαναλαμβάνουμεσυνέχεια!

Τιπρέπειναξέρουμεγιατιςαντωνυμίες;•Οιαντωνυμίεςχρησιμοποιούνταιστηθέσηονοματικώνφράσεων.•Οιαντωνυμίεςδεσχηματίζουνκλητική.

1. Ο Νίκοςάρχισεναεκνευρίζειτη Σοφία.Δενκαταλαβαίνωτιπερίμενεναπειτου Νίκου.Στοκάτωκάτω η Σοφίαείχεφτιάξειτοποδήλατο του Νίκου,είχεαρχίσεινατακτοποιείγιαχάρητου Νίκουταράφιακαιαφιέρωνεένα μεγάλομέροςτηςμέρας της Σοφίας απαντώνταςστιςεπιστολές του Νίκου.Δενξέρωγιατίδενήτανφιλικόςμετη Σοφία,αλλάθαήτανκαλύτεραναταβάλειμετον Νίκο,πρινμιλήσειστη Σοφίαέτσι.

2.Ο Νίκοςάρχισενατην εκνευρίζει.Δενκαταλαβαίνωτιπερίμενενατουπει. Στοκάτωκάτω εκείνηείχεφτιάξειτοποδήλατότου,είχεαρχίσεινατου τακτοποιείταράφιακαιαφιέρωνεέναμεγάλομέροςτηςμέρας της απαντώνταςστιςεπιστολέςτου.Δεν ήξερεγιατίδενήτανφιλικόςμαζί της, αλλάθαήτανκαλύτεραναταβάλειμετον εαυτό του,πριντηςμιλήσειέτσι.

100138 ����������.indd 113 10/4/2013 1:24:20 µµ

Page 3: Ë Ì · Ù › ˙ ˆ Ï ¤ Í Â È ˜ ϤÍÂȘ Mιλώ για ανθρώπους, ζώα ...users.sch.gr/bounartzis/wp-content/uploads/2020/01/antonimies.pdf · νεια. Μας

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

∂∂∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞ 888::: MMMMMMÈÈÈÏÏÏÏÒÒÒÒÒ ÁÁÁÁÁÁÁÁÈÈ·· ··ÓÓıııÓıÓıÚÚÚÚÒÒÒÔ˘˜, ˙Ò·... Ì ¿ÏÏÔ ÙÚfiÔ

114

8.1 Προσωπικές αντωνυμίες

Χρησιμοποιούμετιςπροσωπικές αντωνυμίες ότανθέλουμεναμιλήσουμεγιατατρίαπρό-σωπαπουείναιδυνατόνναμαςαπασχολούνσεμιασυζήτηση,δηλαδήγιαεμένα(πρώτοπρόσωπο),γιαεσένα(δεύτεροπρόσωπο)καιγιακάποιονάλλο(τρίτοπρόσωπο).

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός

Α´ πρόσωπο

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός

Β’ πρόσωπο

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός

Α’ πρόσωπο

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός

Β’ πρόσωπο

Γ’ πρόσωπο

Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός

Έχουνδυνατούςτύπους.

Έχουν και αδύνατους τύ-πους,μονοσύλλαβουςκαιάτονους.

Ον. εγώ εμείς

Γεν. εμένα εμάς

Αιτ. εμένα εμάς

Γεν. μου μας

Αιτ. με μας

Γεν. σου σας

Αιτ. σε σας

Ον. εσύ εσείς

Γεν. εσένα εσάς

Αιτ. εσένα εσάς

Ον. αυτός αυτήαυτό αυτοίαυτές αυτά

Γεν. αυτού αυτής αυτού αυτών αυτών αυτών

Αιτ. αυτόν αυτή(ν) αυτόαυτούς αυτές αυτά

100138 ����������.indd 114 10/4/2013 1:24:21 µµ

Page 4: Ë Ì · Ù › ˙ ˆ Ï ¤ Í Â È ˜ ϤÍÂȘ Mιλώ για ανθρώπους, ζώα ...users.sch.gr/bounartzis/wp-content/uploads/2020/01/antonimies.pdf · νεια. Μας

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

∂∂∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞ 888::: MMMMMMÈÈÈÏÏÏÏÒÒÒÒÒ ÁÁÁÁÁÁÁÁÈÈ·· ··ÓÓıııÓıÓıÚÚÚÚÒÒÒÔ˘˜, ˙Ò·... Ì ¿ÏÏÔ ÙÚfiÔ

115

8.2 Kτητικές αντωνυμίες

Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός

Γ’ πρόσωπο

Μόνοστιςεκφράσεις:«Νατος»,«Νατη»,«Νατο»,«Νατοι»,«Νατες»,«Νατα»

(Εγώ)τρώωμακαρόνια.(Εμείς)τρώμεμακαρόνια.(Εσύ) τρως μακαρόνια. (Εσείς) τρώτε μακαρόνια.(Αυτός)τρώειμακαρόνια.(Αυτοί)τρώνεμακαρόνια.

Κτητικές αντωνυμίες είναι οι αδύνατοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών στη γενική.

• Χρησιμοποιούμε τις κτητικές αντωνυμίες για να δηλώσουμε σε ποιον ανήκει κάποιοπράγμα.

• Επίσης, κυρίως όταν θέλουμε να δώσουμε έμφαση, χρησιμοποιούμε την αντωνυ-μία δικός,-ή, -ό μου (δικός, -ή, -ό + γενική του αδύνατου τύπου της προσωπικήςαντωνυμίας).

Συνήθως,ηονομα-στικήτηςπροσωπι-κήςαντωνυμίαςδεχρησιμοποιείται.

Καταλαβαίνουμε τοπρόσωποαπό τιςκαταλήξεις τουρήματος,άραείναιπεριττόναχρησιμοποιήσουμεκαιτηνπροσωπικήαντωνυμία.Τηνπροσωπι-κήαντωνυμίασεονομαστική,λοιπόν,τηχρησιμοποιούμεμόνογιανατονί-σουμεποιοςέκανετηνπράξηπουδηλώνειτορήμα:

–Εγώέφαγαταμακαρόνια,όχιηΜαρία.–Πέτρο,εσύπρέπειναξεκαθαρίσειςτιθακάνειςαπόεδώκαιπέρακαι όχιοιγονείςσου.

– Δώσε μου πίσω το βιβλίο μου!– Το βιβλίο μας, θέλεις να πεις...

– Όχι, δικό μου είναι.

τος τη το τοι τες τα

του της του τους τους τους

τον τη(ν) το τους τις/τες τα

Ον.

Γεν.

Αιτ.

100138 ����������.indd 115 10/4/2013 1:24:22 µµ

Page 5: Ë Ì · Ù › ˙ ˆ Ï ¤ Í Â È ˜ ϤÍÂȘ Mιλώ για ανθρώπους, ζώα ...users.sch.gr/bounartzis/wp-content/uploads/2020/01/antonimies.pdf · νεια. Μας

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

∂∂∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞ 888::: MMMMMMÈÈÈÏÏÏÏÒÒÒÒÒ ÁÁÁÁÁÁÁÁÈÈ·· ··ÓÓıııÓıÓıÚÚÚÚÒÒÒÔ˘˜, ˙Ò·... Ì ¿ÏÏÔ ÙÚfiÔ

116

8.3 Aυτοπαθείς αντωνυμίες

Πρέπει να προσέχουμε μη μαςχτυπήσει γυρίζοντας. Δεν ξέρεις πόσεςφορές έχω τραυματίσει τον εαυτό μου

με αυτό το μπούμερανγκ.

Οδάσκαλοςδιορθώνειτονεαυτότου.

ΗΤζένηκαμαρώνειτονεαυτότης.

Τοχελωνάκιφροντίζειτονεαυτότου.

Οιαυτοπαθείς αντωνυμίεςμάςδείχνουνότιτοίδιοπρόσωποενεργείαλλάκαιδέχεταιτηνενέργειατουρήματος.

Ηαντωνυμίαοεαυτός μουσχηματίζεικαιτατρίαπρόσωπαστουςδύοαριθμούς:

Α’ πρόσωπο Β’ πρόσωπο Γ’ πρόσωπο

Ενικός αριθμός

vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv

vvvvvvvvvvvvvvv

Ον. οεαυτόςμου οεαυτόςσου οεαυτόςτου/της

Γεν. τουεαυτούμου τουεαυτούσου τουεαυτούτου/της

Αιτ. τονεαυτόμου τονεαυτόσου τονεαυτότου/της

100138 ����������.indd 116 10/4/2013 1:24:23 µµ

Page 6: Ë Ì · Ù › ˙ ˆ Ï ¤ Í Â È ˜ ϤÍÂȘ Mιλώ για ανθρώπους, ζώα ...users.sch.gr/bounartzis/wp-content/uploads/2020/01/antonimies.pdf · νεια. Μας

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

∂∂∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞ 888::: MMMMMMÈÈÈÏÏÏÏÒÒÒÒÒ ÁÁÁÁÁÁÁÁÈÈ·· ··ÓÓıııÓıÓıÚÚÚÚÒÒÒÔ˘˜, ˙Ò·... Ì ¿ÏÏÔ ÙÚfiÔ

8.4 Οριστικές αντωνυμίες

Ηφράσηο ίδιος, η ίδια, το ίδιοκαιτοεπίθετομόνος, μόνη, μόνο χρησιμοποιούνταιωςοριστικές αντωνυμίες.Δείχνουνδηλαδήότικάποιοπρόσωπο,ζώοήπράγμαξεχωρίζειαπόάλλαπρόσωπα,ζώαήπράγματατουείδουςτου.

Τοίδιοςκλίνεταικατάταεπίθετασε-ος,-α,-ο,ενώτομόνος κλίνεταικατάταεπίθετασε-ος,-η,-ο(καισυνοδεύεταιαπότηγενικήτουαδύνατουτύπουτηςπροσωπικήςαντωνυμίας).

117

Α’ πρόσωπο Β’ πρόσωπο Γ’ πρόσωπο

Πληθυντικός αριθμός

«Ο Επιθεωρητήςήθελε να εξιχνιά-σειο ίδιοςτομυ-στήριο.Τικιανοισυνεργάτες τουτον διαβεβαίωνανότιηλύσηβρισκό- ταν στα αποτυπώ-

ματα τωνσυνεργώντουδράστη.Εκείνοςπίστευε ότι ο περι-βόητος κακοποιόςΞυνίδηςδρούσεμό-νος του, χωρίς τηβοήθειατρίτων».

Μερικέςφορές,ηαυτοπάθειαδηλώνεταιμετηνεπιλογήτουκατάλληλουρήματοςστηνπαθητικήφωνή.Π.χ.χτενίζωτονεαυτόμου=χτενίζομαι

Ον. οεαυτόςμας οεαυτόςσας οεαυτόςτους

Γεν. τουεαυτούμας/ τουεαυτούσας/ τουεαυτούτους/

τωνεαυτώνμας τωνεαυτώνσας τωνεαυτώντους

Αιτ. τονεαυτόμας/ τονεαυτόσας/ τονεαυτότους/

τουςεαυτούςμας τουςεαυτούςσας τουςεαυτούςτους

100138 ����������.indd 117 10/4/2013 1:24:24 µµ

Page 7: Ë Ì · Ù › ˙ ˆ Ï ¤ Í Â È ˜ ϤÍÂȘ Mιλώ για ανθρώπους, ζώα ...users.sch.gr/bounartzis/wp-content/uploads/2020/01/antonimies.pdf · νεια. Μας

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

∂∂∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞ 888::: MMMMMMÈÈÈÏÏÏÏÒÒÒÒÒ ÁÁÁÁÁÁÁÁÈÈ·· ··ÓÓıııÓıÓıÚÚÚÚÒÒÒÔ˘˜, ˙Ò·... Ì ¿ÏÏÔ ÙÚfiÔ

118

8.5 Δεικτικές αντωνυμίες

Οι αντωνυμίες αυτός, -ή, -ό, τούτος, -η, -ο, εκείνος, -η, -ο λέγονται δεικτικέςαντωνυμίες. Τις χρησιμοποιούμε συνήθως για να δείξουμε πρόσωπα, ζώα ήπράγματα τα οποία είναι κοντά μας ή στα οποία αναφερθήκαμε λίγο πριν.

Ε, λοιπόν, ξέρω δύο πράγματα. Πρώτον, ότι το φως ταξιδεύειμε ταχύτητα 300 χιλιάδων χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο! Τόσογρήγορα. Ξέρω ακόμα ότι χρησιμοποιώ τη δεικτική αντωνυμίααυτός, -ή, -ό και τούτος, -η, -ο για να αναφερθώ σε πρό-σωπα, ζώα ή πράγματα που βρίσκονται κοντά, ενώ κρατώ τη δεικτική αντωνυμία εκείνος, -η, -ο για πρόσωπα, ζώα ή πράγ-ματα που βρίσκονται μακριά μου.

Δεικτικές αντωνυμίες επίσης είναι και τατέτοιος, -α, -ο και τόσος, -η, -ο.

Ξέρειςμε ποια ταχύτηταταξιδεύει το φως;

Τούτοτο βιβλίο περιέχει

την απάντηση πουγυρεύετε.

Όχι, αλλά αυτήίσως να ξέρει.

Ούτεεγώ ξέρω, αλλά

νομίζω ότι η απάντησηβρίσκεται σε κάποιο

από εκείνα τα

βιβλία.

100138 ����������.indd 118 6/2/2015 2:34:45 µµ

Page 8: Ë Ì · Ù › ˙ ˆ Ï ¤ Í Â È ˜ ϤÍÂȘ Mιλώ για ανθρώπους, ζώα ...users.sch.gr/bounartzis/wp-content/uploads/2020/01/antonimies.pdf · νεια. Μας

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

∂∂∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞ 888::: MMMMMMÈÈÈÏÏÏÏÒÒÒÒÒ ÁÁÁÁÁÁÁÁÈÈ·· ··ÓÓıııÓıÓıÚÚÚÚÒÒÒÔ˘˜, ˙Ò·... Ì ¿ÏÏÔ ÙÚfiÔ

ηοποία/που

119

8.6 Αναφορικές αντωνυμίες

Ωςαναφορικάστοιχείαχρησιμοποιούμε:•Τοάκλιτοπου•Τοκλιτόο οποίος, η οποία, το οποίο

Μερικάείδηαναφορικώνπροτάσεωνξεκινούνκαιμετιςαντωνυμίες: όποιος, -α, -οόσος, -η, -οό,τι

ΟΟρέστηςσκέφτεταιτηνκοπέλα. Ηκοπέλαχόρευεστοπάρτι.

Οιαναφορικές αντωνυμίεςσυνδέουντηδευτερεύουσαπρότασημεμιαάλληλέξηστηνοποίααναφέρεταιηπρόταση.

ΟΝίκοςείπεότι θαπάειστοθέατροαύριο.(ειδικό)ΗΜάρθαθυμάται ό,τι τησυμφέρει. (αναφορικό)(Δηλαδή:ΗΜάρθαθυμάταιοτιδήποτετησυμφέρει.)

ΟΟρέστηςσκέφτεταιτηνκοπέλα

Οιδιαφορέςμετονειδικόσύνδεσμοότι (ενότητα14)είναιπωςτοαναφο-ρικόό,τι:α.Παίρνειυποδιαστολή.β. Μπορεί να αντικατασταθεί από τοοτιδήποτε.

χόρευεστοπάρτι.

100138 ����������.indd 119 10/4/2013 1:24:25 µµ

Page 9: Ë Ì · Ù › ˙ ˆ Ï ¤ Í Â È ˜ ϤÍÂȘ Mιλώ για ανθρώπους, ζώα ...users.sch.gr/bounartzis/wp-content/uploads/2020/01/antonimies.pdf · νεια. Μας

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

∂∂∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞ 888::: MMMMMMÈÈÈÏÏÏÏÒÒÒÒÒ ÁÁÁÁÁÁÁÁÈÈ·· ··ÓÓıııÓıÓıÚÚÚÚÒÒÒÔ˘˜, ˙Ò·... Ì ¿ÏÏÔ ÙÚfiÔ

120

1.ΜερικέςφορέςοΓιάννηςκάνει____________τουκατέβει.2.___________καινατηςπεις,εκείνηέχειεπιλέξειτονδρόμοτης.3.___________ομαθητήςπρέπειναδιαβάζει,τοξέρουνόλοι.4.Οκαθηγητήςμάςεξήγησε________οκαθέναςμπορούσεναπάρειμαζίτουστηνεκδρομή ___________μπορούσενακουβαλήσεικαιτίποταπαραπάνω.5.ΤοεργαστήριοτουΒρασίδαέχει___________βάζειονουςτουανθρώπου.6.Ότανέχωτιςκακέςμου,ξέρω_______ ______καινακάνωθαμουπάνεόλαστραβά.

8.7 Eρωτηματικές αντωνυμίες

Ο ερωτηματικές αντωνυμίες είναι τρεις:

ποιος – ποια – ποιο Κλίνεται όπως τα επίθετα σε -ος, -α, -ο, αλλά στην αιτιατική του αρσενικού γένους σχηματίζει και τύπο ποιον. Προσοχή! Η αντωνυμία αυτή δεν τονίζεται!

τι Άκλιτο – Δεν τονίζεται.

πόσος – πόση – πόσο Κλίνεται όπως τα επίθετα σε -ος, -η, -ο.

Μπερδεύτηκα! Ποιος το έγραψε αυτό τοβιβλίο και τι εννοεί; Η υπόθεσή του είναι βαρετή και σε

ορισμένα σημεία δεν το καταλαβαίνω καθόλου. Ίσως, ανδιαβάσω λίγο παραπάνω, να καταλάβω ποιος είναι ο δρά-

στης και πόσοι είναι πραγματικά οι συνεργοί του.

Ηαντωνυμίαποιος–ποια–ποιοσχηματίζειστηγενικήκαιτουςτύπους:•ποιανού–ποιανής–ποιανού(ενικός) ποιανών(πληθυντικός)•Μερικέςφορέςόμωςχρησιμοποιείταικαιγιατατρίαγένηηαντωνυμίατίνος.

Ξεχωρίζωτηναναφορικήαντωνυμίαό,τιαπότονειδικόσύνδε-σμοότισυμπληρώνονταςσωστάτιςπαρακάτωπροτάσεις.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 26

100138 ����������.indd 120 10/4/2013 1:24:26 µµ

Page 10: Ë Ì · Ù › ˙ ˆ Ï ¤ Í Â È ˜ ϤÍÂȘ Mιλώ για ανθρώπους, ζώα ...users.sch.gr/bounartzis/wp-content/uploads/2020/01/antonimies.pdf · νεια. Μας

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃

∂∂∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞ 888::: MMMMMMÈÈÈÏÏÏÏÒÒÒÒÒ ÁÁÁÁÁÁÁÁÈÈ·· ··ÓÓıııÓıÓıÚÚÚÚÒÒÒÔ˘˜, ˙Ò·... Ì ¿ÏÏÔ ÙÚfiÔ

121

8.8 Aόριστες αντωνυμίες

ένας – μία – ένακάποιος – κάποια – κάποιο

κάθε, καθένας – καθεμιά (καθεμία) – καθέναο τάδε

ο δείνακανένας (κανείς) – καμία (καμιά) – κανένα

καθετίτίποτα (τίποτε)

μερικοί – μερικές – μερικάάλλος – άλλη – άλλο

κάμποσος – κάμποση – κάμποσο

Τι παράξενη πόλη τοΛονδίνο! Δεν μπορείς να δεις τη

μύτη σου από την ομίχλη. Γεμάτο κόσμο,όμως. Κάποιοι πηγαίνουν γρήγορα στις

δουλειές τους. Άλλοι χαζεύουν τις βιτρίνες,γεμάτες ακριβά ρούχα. Κάμποσοι συζητάνε με

φίλους και σχολιάζουν το καθετί. Μερικοίάλλοι γευματίζουν σε εστιατόρια. Α! Κι

ένας παρατηρεί με το στόμαανοιχτό. ΕΓΩ!

Αυτέςοιαντωνυμίεςλέγονταιαόριστες,επειδήδενορίζουνακριβώςγιαποιονάνθρωπο,ποιοζώοήποιοπράγμαμιλάμε.

Τι να θυμάμαι όταν γράφω

•Ηαναφορικήαντωνυμία ό,τιπαίρνειπάντοτευποδιαστολή,ενώοειδικόςσύνδεσμος ότιδενπαίρνειποτέυποδιαστολή.•Ηερωτηματικήαντωνυμίαποιος – ποια – ποιοκαθώςκαιηάκλιτηερωτηματικήαντωνυμία τιδεντονίζονται.•Οιαόριστεςαντωνυμίεςκαθένας – καθεμιά (καθεμία) – καθένα, κανένας (κανείς) – καμία (καμιά) – κανένα και καθετί γράφονταισανμιαλέξη.

Τι θα θυμάμαι για... τις αντωνυμίες

1.Οιαντωνυμίεςαντικαθιστούνονοματικέςφράσεις.

2.Οιαντωνυμίεςδεσχηματίζουνκλητική.

3.Οιαντωνυμίεςείναιοκτώειδών:προσωπικές,κτητικές,αυ-τοπαθείς, δεικτικές, οριστικές, αναφορικές, ερωτηματικέςκαιαόριστες.

100138 ����������.indd 121 10/4/2013 1:24:27 µµ