ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ...

57
ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΙΟΥ

Upload: others

Post on 01-Sep-2019

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΙΟΥ

Page 2: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΘΑ ΣΑΣ ΠΟΥΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ…

ΓΙΑ ΤΟ ΔΕΡΒΕΝΙ

Page 3: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ;

Page 4: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν
Page 5: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Το Δερβένι είναι παράλιο χωριό του νομού Κορινθίας με 1514 κατοίκους, στα σύνορα με

την Αχαϊα. Σήμερα αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του δήμου Ξυλοκάστρου-

Ευρωστίνης.

Page 6: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Ιστορία

Το όνομά του το πήρε από τη στενότητα της θέσεως ανάμεσα στο βουνό και την θάλασσα. Η λέξη (derven= στενό πέρασμα) είναι τουρκική αλλά έχει πολιτογραφηθεί και προσαρμοστεί στο τυπικό της νεοελληνικής. Το Δερβένι ιδρύθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα από Ζαχολίτες που ασχολούνταν με το εμπόριο σταφίδας Στην εμπορική ακμή του Δερβενίου στα χρόνια του μεσοπολέμου (1923 - 1940), εκατοντάδες εργάτες δούλευαν στα συσκευαστήρια της κορινθιακής σταφίδας, που φορτωνόταν από το λιμάνι του Δερβενίου σε μεγάλα εμπορικά πλοία και πουλιόταν στις αγορές της Ευρώπης.

Page 7: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Τα περισσότερα σπίτια είναι διατεταγμένα εκατέρωθεν της παλαιάς Εθν. Αθηνών –Πατρών, παράλληλα προς τον οποίο βαίνει επίσης η σιδηροδρομική γραμμή, αλλά και η νέα εθνική οδός Αθηνών-Πατρών, αγγίζοντας σε πολλά σημεία τους καταπράσινους από φυσική βλάστηση και καλλιέργειες λόφους. Ο επισκέπτης εύκολα διακρίνει τα πολλά διώροφα παραδοσιακά οικήματα, με κύριο υλικό την πέτρα, το ξύλο και το κεραμίδι.

Το Δερβένι είναι πατρίδα του Υπουργού Κων/νου Αδαμόπουλου, του Ακδημαϊκού νομοθέτη Γεωργίου Μπαλή, του ποιητή Ρώμου Φιλύρα, του στρατηγού Σπυρίδωνα Βυζά κ.λ.π.

Page 8: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Η Α’ ΤΑΞΗ ΜΑΣ ΛΟΙΠΟΝ ΣΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2015-16

Page 9: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Ιστορίες, μύθοι και θρύλοι για το νερό

Page 10: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Ο κύκλος του νερού

Page 11: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Το νερό είναι απαραίτητο συστατικό για τη ζωή και το

πιο σημαντικό μετά το οξυγόνο. Το σώμα μας

αποτελείται κυρίως από νερό. Έχει υπολογιστεί ότι το

θα πρέπει να περιέχει τουλάχιστον 65% νερό, ενώ σε κάποια όργανα, όπως ο

εγκέφαλος, η περιεκτικότητα σε νερό φτάνει στο 85%.

Page 12: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Οι επιστημονικές θέσεις για την σπουδαιότητα του νερού

είναι σήμερα γνωστές και αποδεκτές. Όταν οι άνθρωποι

,όμως, δεν είχαν εύκολη πρόσβαση στη γνώση

προσπαθούσαν να εξηγήσουν την αναγκαιότητά του και τη δύναμή του, συχνά με τρόπο

μεταφυσικό και μαγικό.

Page 13: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Έτσι, λοιπόν εξετάσαμε τρία θέματα:

• Το νερό στην αρχαιότητα

• Νερό και Λαογραφία

• Η σημασία του νερού μέσα από ιστορίες από… μακριά

Page 14: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Page 15: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

πῦρ καὶ ὕδωρ καὶ γαῖα καὶ ἠέρος ἄπλετον ὕψος, Εμπεδοκλής

Το νερό στην αρχαιότητα από πολύ νωρίς θεωρήθηκε ένα από τα τέσσερα στοιχεία που συνθέτουν τον κόσμο. Οι άνθρωποι το θεοποίησαν, όταν ακόμη δεν μπορούσαν να το δαμάσουν. Έτσι, οι θάλασσες, τα ποτάμια, οι πηγές, τα πηγάδια, τα ρυάκια και οι λίμνες, ήταν κατοικίες θεοτήτων μεγάλων και μικρότερων.

Page 16: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Το νερό στην Αρχαία Ελλάδα ήταν καθαρτικό και λυτρωτικό: όταν ήθελαν να απολυμάνουν κάποια πληγή που είχαν στο σώμα τους ή απλώς να πλυθούν κατέφευγαν στο κοντινότερο μέρος που υπήρχε νερό (ποτάμι ή θάλασσα). Επιπρόσθετα όταν πάλι ήθελαν να απαλλαγούν από μια τιμωρία ή κατάρα, έκαναν μπάνιο σε νερό.

Page 17: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Τα νερά της Στύγας

Για τους αρχαίους Έλληνες το πιο ονομαστό ελιξίριο ήταν τα νερά της Στυγός. Αλλά και το νερό που δίνανε όρκο οι θεοί. Η Στύγα ήταν µια φοβερή θεότητα, η μεγαλύτερη κόρη του Ουρανού και της Τηθύος, που έμενε στα τάρταρα, στην παγωνιά, απομονωμένη από τους άλλους θεούς που δεν τη συμπαθούσαν. Η δύναμη και η θερμοκρασία του νερού ήταν τέτοια που λέγανε ότι, το γυαλί, οι κρύσταλλοι, τα πήλινα αγγεία έσπαζαν μόλις βυθίζονταν σ' αυτό, αλλοιώνονταν τα μέταλλα ακόμη και ο άργυρος και ο χρυσός, και το κεχριμπάρι, μόνον οι οπλές των αλόγων που δεν είχαν πέταλα άντεχαν, γι' αυτό οι θεοί το έπιναν μέσα σε κύπελλα φτιαγμένα από οπλή αλόγου. Τα νερά της Στυγός, ανάβλυζαν από την ιερή πηγή της. Το ένα δέκατο από αυτά τα νερά ήταν προορισμένο για τον όρκο των θεών " .Τα άλλα εννιά φιδώνουν ολόγυρα στη γη και ύστερα, χύνονται στη θάλασσα σχηματίζοντας ρουφήχτρες, και το νερό που πέφτει από το βράχο είναι για τιμωρία των θεών".

Page 18: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ, Ο ΘΕΟΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ«Ο άρχοντας

των υδάτων», γιος του Κρόνου και μικρότερος αδερφός του Δία διαθέτει λαμπρό ανάκτορο σε φωτεινά νερά, άρμα και κέλητες, που σύρεται από ταχύτατους χαλκοπόδαρους ίππους με χρυσή χαίτη και με αυτό οργώνει όλη τη θάλασσα. Μπορεί να συναθροίζει τα σύννεφα να σηκώνει ισχυρά κύματα και θυελλώδεις ανέμους να τιμωρεί τους ασεβείς και να εξαπολύει εναντίον τους θαλάσσια τέρατα. Εξ αιτίας της βιαιότητας του η αφρισμένη αεικίνητη θάλασσα έχει διαβρώσει τα παράλια της γης, δημιουργώντας πολύπλοκους σχηματισμούς. Οι ψαράδες βλέποντας τους σκοπέλους, τα διαβρωμένα βράχια από την ορμή της θάλασσας και τους διάσπαρτους βράχους στις παραλίες θεωρούσαν πως ήταν τα αποτυπώματα του θεού, που είχαν προκληθεί με την τρίαινα του, έμβλημα και όπλο του. Στη διεκδίκηση της Αθήνας από την Αθηνά χτυπώντας με την τρίαινα του το έδαφος, ξεπετάχτηκε ένα άλογο σύμβολο ρώμης. Οι Έλληνες στο θεό της θάλασσας και γενικότερα των νερών που ανάβλυζαν από τη γη και της έδιναν ζωή, απέδιδαν και τους σεισμούς, ως αναταράξεις των νερών, που στηρίζουν τη γη και εκδήλωναν την οργή του.

Page 19: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΘΕΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ:

• Ο Πόντος γέννησε τον Νηρέα, που τον φανταζόταν ως τον θαλάσσιο γέροντα (γέρων άλιος) που κατοικούσε σε ένα λαμπρό και φωτεινό ανάκτορο στα βαθιά νερά. Χαρακτηρίζεται από καλοσύνη , δεν ξεχνά τους νόμους της δικαιοσύνης και κάνει σκέψεις πάντα δίκαιες και αγαθές.

• Στις 50 κόρες του Νηρέα, τις Νηρηίδες, έχουν αποδοθεί ονόματα που εκφράζουν τη δύναμη, την αγαθότητα , τη γαλήνη, τη λαμπρότητα του κυανού χρώματος ,τη ταχύτητα της κίνησης της θάλασσας αλλά και τα σπήλαια που σχηματίζει όπως εισέρχεται στη ξηρά , τις ακτές και τις αμμώδεις παραλίες , το παιγνίδισμα των κυμάτων και τους αρμονικούς τους ήχους. Σχετίζονται με τα αγαθά , που απορρέουν από τη θάλασσα και διευκολύνουν τον άνθρωπο στο θαλάσσιο εμπόριο.

Page 20: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Ένας άλλος φιλαλήθης και αλάθητος γέροντας της θάλασσας ήταν ο Πρωτέας, που ο Ηρόδοτος όπως και ο Ευριπίδης λένε πως υπήρξε βασιλιάς στην Αίγυπτο, όμως, λατρεύτηκε ως ο ποιμένας των ζώων της θάλασσας , που κυριαρχεί ο Ποσειδώνας. Εκφράζει το φευγαλέο και ασύλληπτο κύμα που παίρνει από τις τρομακτικότερες μορφές μέχρι τις πιο γαλήνιες μέχρι να φτάσει στα παράλια.

ΤΡΙΤΩΝΑΣ:

Γιος του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης με κορμό ανδρικό και σώμα τερατόμορφο είναι ισχυρός, γιγάντιος και εκφράζει τους ήχους της τρικυμιώδους θάλασσας. Κρατά κοχύλι που φυσά και παράγονται από αυτό δυνατοί ήχοι.

Page 21: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΣΕΙΡΗΝΕΣ: Θαλάσσια πτηνά με κεφαλή γυναίκας και σώμα πουλιού, που διακρίνονται για τη χάρη και την αρμονία τους. Θεωρούνται οι θαλάσσιες Μούσες και όπως αναφέρει η παράδοση σε διαγωνισμό με τις Μούσες νικήθηκαν από αυτές και έτσι αναγκάστηκαν να αναζητήσουν καταφύγιο στη θάλασσα. Η ήττα τους τις έκανε κακοπoιά πνεύματα, που με τα τραγούδια τους προσελκύουν σε απόκρημνες ακτές τα πλοία και βυθίζονται. ΣΚΥΛΛΑ ΚΑΙ ΧΑΡΥΒΔΗ: Κακοποιείς θαλάσσιες δυνάμεις, που κατοικούν στον πορθμό της Σικελίας, που μέχρι σήμερα φέρει τα ονόματα τους. Προκαλούσαν τρόμο και φρίκη στους ναύτες και αντιπροσώπευαν τη μανιώδη θάλασσα που άλλοτε κομματιάζει τα πλοία χτυπώντας τα σε υφάλους ή βράχια και άλλοτε τα βυθίζει σε ισχυρές δίνες.

Η ΓΟΡΓΟΝΑ: H Γοργόνα ή Γοργώ ήταν φοβερό μυθικό τέρας, κόρη της Γαίας που τη γέννησε για να βοηθήσει τους γιούς της τους Γίγαντες, στον αγώνα εναντίον των Ολύμπιων θεών. Tη σκότωσε, o Περσέας με την βοήθεια της Αθηνάς. Το κεφάλι της, το περίφημο «Γοργόνειο», το παρέλαβε η θεά από τον ήρωα και το επέθεσε στην ασπίδα της, επειδή το κεφάλι της, ακόμη και νεκρό, πέτρωνε όποιον το κοίταζε. Στη θεογονία του Ησίοδου, εμφανίζεται ως τριάδα από τερατόμορφες αδελφές, τις Γοργόνες. Ήταν θαλάσσιοι δαίμονες με μορφή γυναίκας, η Ευρυάλη, η Σθενώ και η Μέδουσα.

Page 22: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΘΕΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΛΥΚΟΥ ΝΕΡΟΥ:Η ένωση του Ωκεανού με τη Τηθύ έφερε στη ζωή πολλά ποτάμια ,που λατρεύτηκαν στην Αρχαία Ελλάδα ως θεοί. Η λατρεία αυτή είναι κατανοητή μια και τους ευεργετούσαν συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της ζωής και ταυτόχρονα προκαλούσαν το θαυμασμό τους με τη συνεχή ροή του νερού τους. Απέδιδαν στους ποταμούς αγαθοεργείς, σωτήριες και εξαγνιστικές δυνάμεις. Απεικονίζονται συνήθως με σώμα ταύρου εκφράζοντας την ορμητικότητα τους και με κεφάλι ρωμαλέου άνδρα, που από το στόμα του εξέρχεται νερό και στο μέτωπο φέρει κέρατα, σύμβολο των ελιγμών και διακλαδώσεων τους, αλλά και της γονιμοποιού δύναμης τους. Μεταξύ των ποτάμιων θεών που λατρεύτηκαν ήταν ο Ενιπέας ο ωραιότερος των ποτάμιων θεών και ο Αλφειός. Ο Αλφειός ερωτεύτηκε την Άρτεμη χωρίς ανταπόκριση και την ακόλουθό της την Αρέθουσα ,που την κυνήγησε μέχρι τις Συρακούσες. Η Αρέθουσα για να γλιτώσει έγινε πηγή και ο Αλφειός ποτάμι. Ένας άλλος πόταμος ,που λατρεύτηκε στην περιοχή μας ήταν ο Πηνειός ο λεγόμενος Μήνιος, τα νερά του οποίου χρησιμοποίησε ο Ηρακλής για να καθαρίσει τους στάβλους του Αυγεία.

Page 23: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΟΙ ΝΥΜΦΕΣ: Οι Νύμφες, ήταν κόρες του Δία και σύμφωνα με την παράδοση γεννήθηκαν από τα νερά του ουρανού, που πέφτουν στη γη. Είχαν ποικίλες χάρες και θετική επίδραση στη βλάστηση, εξαγνιστικές ,θεραπευτικές και μαντικές ιδιότητες. Αποπλανούν τους ανθρώπους, όπως οι μεσαιωνικές νεράιδες με τη γοητεία και τη μαγεία τους. Οι Νύμφες που ζούσαν σε σπήλαια, σε κοιλότητες βράχων από τις οποίες ανάβλυζαν νερά ήταν οι Ναϊάδες. Υπήρχαν, όμως και Νύμφες των πηγών , που προστάτευαν τη νεότητα, τις παρθένους, τη γονιμότητα και το νερό εξασφάλιζε στους λουόμενους υγεία και μακροζωία.

Gioacchino Pagliei , The Naiads

Page 24: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ

ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ

Οι πρώτοι ανθρώπινοι οικισμοί κτίστηκαν κοντά σε λίμνες (λιμναίοι), ενώ όλοι οι μεγάλοι πολιτισμοί της αρχαιότητας αναπτύχθηκαν σε περιοχές με συνεχείς βροχοπτώσεις που ευνοούσαν τη γεωργία, ή σε παράκτιες περιοχές ή κοντά σε ποτάμια, λίμνες και πηγές. Είναι γεγονός, ότι βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη του τότε πολιτισμού ήταν η εκμετάλλευση νερού. Συστήματα δεξαμενών που επικοινωνούσαν μεταξύ τους με υπόγειες σήραγγες, υδραγωγεία που μετέφεραν νερό από τα γύρω βουνά, πολύ μεγάλο αριθμό πηγαδιών, κρήνες και γενικότερα υδραυλικά έργα μάστευσης και μεταφοράς των υδάτων έχει αποκαλύψει η αρχαιολογική σκαπάνη στην πόλη της Αθήνας. Στην Αρχαϊκή και την Κλασική εποχή δεν υπήρχε ελληνική πόλη χωρίς τα στοιχειώδη: υδραγωγείο, δίκτυο διανομής και κρήνη. Ειδικοί νόμοι εξάλλου όριζαν την χρήση όλων αυτών. Τα ποτάμια της Αττικής αρχικώς, ο Κηφισός και ο Ιλισός που όμως δεν είχαν συνεχή ροή, ο χείμαρρος Ηριδανός που γινόταν ορμητικός μόνον ύστερα από δυνατές βροχοπτώσεις αλλά και πηγές όπως η Κλεψύδρα πάνω στην Ακρόπολη και η Καλλιρρόη δίπλα στον Ιλισό τροφοδοτούσαν με νερό την πόλη της Αθήνας. Τα αποθέματά τους όμως δεν επαρκούσαν, έτσι οι Αθηναίοι προχώρησαν στην συστηματική αξιοποίηση των επιφανειακών πηγών και στην υδρομάστευση των υπογείων υδάτων καθώς και στην μεταφορά τους από απομακρυσμένες πηγές που βρίσκονταν στις πλαγιές των βουνών. Από την εποχή του Σόλωνα εξάλλου κάθε σπίτι της Αθήνας είχε πηγάδι στην αυλή του, μόνον στην Αθηναϊκή Αγορά μάλιστα έχουν ανασκαφεί σήμερα 400 πηγάδια. Αργότερα η διαχείριση του ύδατος περνάει και στους Νόμους του Πλάτωνα, ο οποίος φαίνεται να έχει ως πρότυπό του τα δίκτυα για την αποχέτευση και περισυλλογή των νερών που έχουν βρεθεί στην περιοχή της Αρχαίας Αγοράς. Στην ίδια νομοθεσία όμως προβλέπεται και ο εξωραϊσμός του περιβάλλοντος μέσω του ύδατος. Οι κρήνες δηλαδή, που τροφοδοτούνται από πηγές, πρέπει να κοσμούνται με φυτά και ωραία οικοδομήματα, τα ιερά πρέπει να τροφοδοτούνται με νερά για να ποτίζονται τα ιερά άλση που τα περιβάλλουν αλλά και οι ναοί το ίδιο για να είναι όμορφοι όλες τις εποχές του έτους.

Page 25: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ

Page 26: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Τα χρόνια μπορεί να περνούσαν, όμως οι ιστορίες της αρχαίας μυθολογίας ακολουθούσαν τους Έλληνες στην ιστορική τους πορεία. Άλλαξαν μορφή ίσως, σίγουρα προσαρμόστηκαν στις νέες συνθήκες της ζωής των Ελλήνων, έτσι η νεοελληνική παράδοση είναι γεμάτη από όλες αυτές τις Κυράδες, όπως τις λέει, των πηγών. Νεράιδες και Δράκοι, Ξωνέρια και Στοιχειά πλημμύρισαν τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό και συνόδευσαν τη ζωή των ανθρώπων στις εκδηλώσεις τους. Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν την παρουσία του χθόνιου δώρου. Η σημασία του νερού για τον άνθρωπο εκφράστηκε με δοξασίες με έναν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό δρώμενων και άλλων ενεργειών σε όλους τους τομείς της ζωής. Συνήθιζαν την Πρωτοχρονιά να πηγαίνουν στη δημόσια βρύση και να αφήνουν προσφορές, κυρίως γλυκίσματα, «για να γλυκάνουν τα νερά». Συνηθισμένο επίσης ήταν το έθιμο να πηγαίνει η νύφη τη Δευτέρα μετά το γάμο με συνοδεία στη βρύση, από όπου έπαιρνε νερό για το νέο σπιτικό της. Συνηθίζεται επίσης η χρήση του νερού στη μαγεία και ιδιαίτερα στα ξόρκια για το «ξεμάτιασμα»: ο γητευτής ράντιζε το ματιασμένο με νερό. Ιδιαίτερο κεφάλαιο στη λαογραφία των υδάτων αποτελεί το λεγόμενο «αμίλητο νερό», αυτό που παίρνουν από την πηγή με απόλυτη σιγή, προφανώς για να μην ταραχτεί το στοιχειό που ενοικεί σ' αυτό, ώστε να αποβεί ωφέλιμο για το χρήστη. Σύμφωνα με μια λαϊκή δοξασία που τη συναντάμε κυρίως στα τραγούδια του χάρου και στα μοιρολόγια, οι νεκροί πίνουν το νερό της λησμονιάς και ξεχνούν όλα όσα υπάρχουν στον απάνω κόσμο και όσα έχουν ζήσει, κυρίως τις χαρές τους. τους φεύγει η νοσταλγία της ζωής. Ακόμα ξεχνούν τα αγαπημένα τους πρόσωπα του επάνω κόσμου.

Page 27: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Νεράιδες Οι νεράιδες των παραδόσεών μας προέρχονται από

τη Μυθολογία μας. Είναι οι αρχαίες Νηρηίδες, που μετασχηματίστηκαν από τη λαϊκή φαντασία και κατοικούν εκεί όπου υπάρχουν νερά. Υπάρχουν κι άλλες νεράιδες, που ζουν στα βουνά, στα οροπέδια ή σε σπηλιές κι έχουν σχέση με τις αρχαίες Νύμφες. Οι Νεράιδες λέγονται και Ανεράιδες, Γιαλούδες, Καλομοίρες ή Αλουστίνες – ανάλογα με τον τόπο προέλευσης της παράδοσης – κι έχουν σχέση με τα τέσσερα στοιχεία της φύσης: τη γη, τη φωτιά, τον αέρα και το νερό. Σ’ όλες τις παραδόσεις που αναφέρονται σε νεράιδες υπάρχει η στενή σχέση του αφηγητή ή γενικότερα του ανθρώπου με αυτές. Ο αφηγητής καταγράφει είτε την εμπειρία του είτε τη μαρτυρία κάποιου άλλου. Κατά γενική ομολογία οι Νεράιδες είναι πανέμορφες κυρές. Πλάσματα αέρινα με αιθέρια λευκά ρούχα και κατάξανθα πολύ μακριά μαλλιά. Ωστόσο, στην Αργολίδα έβγαινε και μια «Πρασινομαλλούσα Νεράιδα».

Το Αθάνατο Νερό και η Γοργόνα

• Από τη μεγάλη παράδοση με ιστορίες που

αφορούσαν τον Αλέξανδρο, σώζεται ως τις μέρες μας μια ιστορία που δείχνει και τη δύναμη της προσωπικότητάς του, την επιρροή και τη γοητεία που ασκεί στα πλήθη και στις γενιές που μαγεύτηκαν από την ιστορία του. Εκεί, όμως, χωράει μια παραμυθένια ύπαρξη που ζει στους βυθούς της σύγχρονης Ελλάδας: η αιώνια περιπλανώμενη αδελφή του, η Γοργόνα.

• Όταν ο Mέγας Aλέξανδρος πολέμησε κι έκαμε δικό του τον κόσμο, φώναξε τους σοφούς και τους ρώτησε: «Πώς θα μπορέσω να ζήσω πολλά χρόνια; Ήθελα να κάμω πολλά καλά στον κόσμο».

• «Bρίσκεται τρόπος» αποκρίθηκαν οι σοφοί, «μα είναι κάπως δύσκολος».

• «Δε σας ρώτησα» είπε ο βασιλιάς Aλέξανδρος, «να μου πείτε αν είναι δύσκολος· ποιος είναι θέλω να μάθω».

• «Nα βρεις το αθάνατο νερό» του είπαν οι σοφοί. • «Kαι πού είναι αυτό το αθάνατο νερό;» • «Aνάμεσα σε δυο βουνά. Mα τόσο γρήγορα

ανοιγοκλείνουν, που και το πιο γοργόφτερο πουλί δεν προφταίνει να περάσει. Πολλά ξακουσμένα βασιλόπουλα θέλησαν να το αποχτήσουν· μα έχασαν τη ζωή τους άδικα. Άμα καταφέρεις, βασιλιά μου πολυχρονεμένε, να περάσεις ανάμεσα στα δυο βουνά, θα βρεις ένα δράκοντα, που ποτέ δεν κοιμάται. Aν σκοτώσεις τον δράκοντα, θα το πάρεις».

Page 28: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Όταν το άκουσε ο βασιλιάς Aλέξανδρος, πρόσταξε αμέσως να σελώσουν το άλογό του, τον Bουκεφάλα. Φτερά δεν είχε, μα πετούσε σαν πουλί. Kαβαλίκεψε και σε λίγο έφτασε στο μέρος που του είχαν πει οι σοφοί. Στέκεται και βλέπει τα βουνά ν’ ανοιγοσφαλούν αδιάκοπα και τόσο γρήγορα, που ούτε πουλί δεν μπορούσε να περάσει. Mα ο βασιλιάς δεν τα χάνει. Δίνει μια βιτσιά και πέρασε ανέγγιχτος ανάμεσα στα δυο βουνά. Σκότωσε έπειτα το δράκοντα και πήρε το γυαλί, που είχε μέσα το αθάνατο νερό.

Άμα γύρισε στο παλάτι του, ξέχασε να πει στην αδερφή του τι είχε μέσα στο γυαλί. Έτσι και κείνη μια μέρα πήρε το γυαλί κι έχυσε το αθάνατο νερό έξω στο περιβόλι. Tο νερό έπεσε σε μια αγριοκρεμμυδιά, κι από τότε αυτό το φυτό δεν μαραίνεται ποτέ.

Page 29: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Όταν έμαθε η βασιλοπούλα το κακό που έκαμε, ήταν απαρηγόρητη. «Θεέ μου!» λέει, «δε θέλω να πιστέψω, πως μια μέρα θα πεθάνει ο αδερφός μου. Άφησέ

με να ζω πάντα με την ελπίδα πως κι αν πεθάνει, πάλι θα τον ξαναφέρεις στον κόσμο. Ποιος ξέρει αν δεν έρθουν δύσκολα χρόνια για την πατρίδα μου;»

Aμέσως η αδερφή του βασιλιά έγινε από τη μέση και κάτω ψάρι και πήδηξε στη θάλασσα. Έγινε Γοργόνα! Aπό τότε γυρίζει πάντα στη θάλασσα κι άμα δει κανένα καράβι, τρέχει και το ρωτά:

«Kαράβι, καραβάκι· ζει ο βασιλιάς Aλέξανδρος;» Aλίμονο στον καραβοκύρη που θα της πει πως πέθανε. H Γοργόνα αναταράζει τα νερά,

σηκώνει βουνά τα κύματα και χάνεται το καράβι. Mα ο έξυπνος καραβοκύρης αν πει: «Zει, κυρά μου, ο βασιλιάς Aλέξανδρος. Zει και

βασιλεύει, και τον κόσμο κυριεύει!». Tότε η Γοργόνα λάμπει από τη χαρά της. Aπλώνει τα ξανθά της μαλλιά και τα κύματα

ησυχάζουν αμέσως. Γελούν τα πέλαγα και τ’ ακρογιάλια, κι οι ναύτες από τα καράβια τους ακούνε μαγεμένοι τη φωνή της Γοργόνας, που ξαναλέει τραγουδιστά:

«Zει ο βασιλιάς Aλέξανδρος ζει και βασιλεύει και τον κόσμο κυριεύει!...»

Page 30: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Και στην Ήπειρο..

Η Δρακονέρα

«Στο βάλτο που είναι στο κάτω Σούλι, μια λίμνη λέγεται Δρακονέρα και το βουνό που είναι εκεί κοντά, της Δρακονέρας το βουνό. Σ’ αυτό, λίγο ψηλότερα από το βάλτο, είναι μια μικρή σπηλιά κι από εκεί μέσα βγαίνει ένα στοιχειό. Γι’ αυτό κανείς δεν τολμά να μπει εκεί μέσα».

Page 31: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΝΤΟΥΡΑΧΑΝΗ

Το 1434 ο Αριανίτης Σπάτας Κομνηνός, που κυριαρχούσε στη νότια περιοχή του Ελβασάν, επαναστάτησε εναντίον του Σουλτάνου. Σε μια σύγκρουση που έγινε κατατρόπωσε το στρατό του Τούρκου Αλή και εξανάγκασε όσους είχαν απομείνει να καταφύγουν στα Ιωάννινα. Όταν έμαθε την ήττα του τούρκικου στρατού ο Ντουραχάν Πασάς, που είχε σαν έδρα του τη Θεσσαλία, ετοίμασε εκστρατεία, προκειμένου να βοηθήσει τον Αλή εναντίον του Αριανίτη. Ξεκίνησε το πέρασμα των βουνών, από τη Θεσσαλία προς την Ήπειρο, μέσα στην καρδιά του χειμώνα. Φαίνεται πως έφτασε νύχτα στο Δρίσκο, από όπου κατηφόριζε προς τα Ιωάννινα. Η λίμνη λόγω του χιονιού είχε παγώσει και έμοιαζε με στεριά. Μέσα στην παγερή νύχτα και τη χιονοθύελλα ή την ομίχλη που επικρατούσε, αποπροσανατολίστηκε και διέσχισε τη λίμνη μαζί με όλο το στράτευμα, τα ζωντανά και τις αποσκευές, χωρίς να σπάσει ο πάγος και βρέθηκε στα Γιάννενα. Όταν ξημέρωσε και διαπίστωσε από πού είχε περάσει με ολόκληρο το στράτευμά του, απέδωσε τη σωτηρία του σε θαύμα. Αφού κατατρόπωσε τον Αριανίτη, επέστρεψε στο σημείο, από όπου είχε περάσει την παγωμένη λίμνη. Εκεί έλεγαν ότι υπήρχε ένα εικονισματάκι με ένα καντήλι και ένα εικόνισμα της Παναγίας. Σύμφωνα με το θρύλο ο Πασάς είχε Χριστιανικές ρίζες και απέδωσε τη σωτηρία του στο εικόνισμα. Έτσι, έδωσε εντολή να χτιστεί στο μέρος εκείνο ένα μοναστήρι, το μοναστήρι της Παναγίας της Ντουραχάνη.

Page 32: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Λαψίστα

Page 33: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Το Στοιχειό της λίμνης Λαψίστας Στη λίμνη της Λαψίστας πολλές φορές ακουγόταν από τα έγκατά της κάτι

που έμοιαζε με υποχθόνιο, υπόκωφο, μακρόηχο μουγκρητό κάποιου υπερφυσικού όντος. Ο ήχος αυτό διαρκούσε ένα με δύο λεπτά και επαναλαμβανόταν αρκετές φορές. Δεν είχε καθορισμένες ημέρες ή ώρες, ούτε μήνες ή εποχές. Μπορούσε να ακουστεί οποιαδήποτε ημέρα ή νύχτα και οποιαδήποτε εποχή, πάντα όμως επαναλαμβανόμενο δύο ή τρεις φορές. Το σημείο από το οποίο προερχόταν δεν ήταν με ακρίβεια καθορισμένο, γιατί δεν επρόκειτο για σημείο αλλά για ολόκληρη έκταση του βυθού. Άλλες φορές το εντόπιζαν κάπου ανάμεσα στο Στόμα της Λίμνης και την Κάτω ή Άνω Γόλιανη, άλλοτε μεταξύ Κρυονερίου και Προχώματος, και κάποιες φορές προς το μέρος των χωνευτρών των Μύλων. Οι κάτοικοι, επειδή δεν μπορούσαν να δώσουν μια εξήγηση για το φαινόμενο αυτό, το μυθοποίησαν. Θεώρησαν ότι κάποιο υπερφυσικό ον, άγνωστης ταυτότητας, κατοικούσε στα έγκατα της λίμνης και, όταν ξυπνούσε από το λήθαργό του, άρχιζε να μουγκρίζει παρατεταμένα. Έτσι το αποκάλεσαν «Στοιχειό της λίμνης».

Page 34: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν
Page 35: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Ένα νησί ολόκληρο ένας πευκόφυτος βράχος, που η έκτασή του δεν ξεπερνά τα 200 στρέμματα, με έναν παραδοσιακό ηπειρώτικο οικισμό, φτιαγμένο από πέτρα, στη μέση μιας λίμνη, τα νερά της οποίας πρέπει καθημερινά να διασχίσουν οι περίπου 100 οικογένειες που κατοικούν στο νησάκι. Στη λιλιπούτεια ενδοχώρα και στις ακτές του, χτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο σχεδόν, επτά βυζαντινά και μεταβυζαντινά μοναστήρια σχηματίζουν μια μοναστική πολιτεία αιώνων, που είναι και η τρίτη μεγαλύτερη στην Ελλάδα, μετά το Άγιον Όρος και τα Μετέωρα.

Το μοναδικό κατοικημένο νησί λίμνης στην Ευρώπη βρίσκεται στην Ελλάδα... Ο λόγος φυσικά για το νησάκι της λίμνης των Ιωαννίνων, το οποίο, όμως, δεν έχει μόνο αυτή την πρωτοτυπία. Είναι επίσης το μοναδικό νησί λίμνης στον κόσμο χωρίς όνομα!

Page 36: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Ένα νησί στη μέση μιας λίμνης γεμάτης από θρύλους και παραδόσεις. Στη λίμνη στην οποία πνίγηκε η κυρά Φροσύνη από το ζηλιάρη Αλή Πασά Μήλον της ερωτικής έριδος μεταξύ ενός Έλληνα, του γιου του Αλή Πασά και του ίδιου του Αλή Πασά, η Φροσύνη λέγεται πως αρπάχτηκε από τον μουσουλμάνο άρχοντα –μαζί με αρκετές ακόμη Ελληνίδες για να… θολωθούν τα νερά- και κατέληξε πνιγμένη στην λίμνη.

Page 37: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Ο ΘΥΜΟΣΟΦΟΣ ΛΑΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ

Το νερό είναι ζωτικής σημασίας. Και πέρασε ακόμη και σε καθημερινές φράσεις, αλλά και παροιμίες.

Page 38: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

• Αλλού χτυπάει το νερό κι αλλού βροντάει ο μύλος. • Άνεμος και νερό στο σακί δε χωράνε. •

Ας το πάρει το ποτάμι. • Άσε να βρεις το ποτάμι κι απέ (μετά) γδύνεσαι. (βιασύνη) • Άτυχος πάει να πνιγεί, στερεύουν τα πηγάδια.

• Γράφει στο νερό και σπέρνει στη λίμνη. (ακατόρθωτο)

• Γυρεύει με το βελόνι ν’ ανοίξει πηγάδι.

• Δίχως νερό ο μύλος δεν αλέθει.

• Διψάει η αυλή μας για νερό κι εμείς το χύνουμε έξω. •

Με κουβαλητό νερό δε γυρνάει ο μύλος.

Page 39: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

• Έκανε (κάναμε) μια τρύπα στο νερό.(Τίποτα - ματαιοπονούμε)

• Έμεινε στα κρύα του λουτρού.

• Έχασε τα νερά του… -Ή- Είναι έξω απ’ τα νερά του… (Εκτός περιβάλλοντος)

• Θέλω να πνιγώ μα φοβάμαι το ρέμα.

• Κάθε νερόμυλος θέλει νερό.

• Και μια γουλιά νερό να πιεις, στραβά σε πνίγει.

• Και στη βρύση να πάει θα στερέψει. (άτυχος)

Page 40: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Η σημασία του νερού μέσα από ιστορίες από… μακριά

Δεν ήταν μόνο οι Έλληνες που λάτρεψαν το

νερό και δημιούργησαν σειρά παραδόσεων και μύθων σχετικών με αυτό. Πολλοί λαοί, ήδη από την αρχαιότητα, αλλά και μέχρι σήμερα έχουν θρύλους που συνοδεύουν την καθημερινότητά τους.

Page 41: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΤΑ ΝΕΡΑ ΤΟΥ ΝΕΙΛΟΥ Τα νερά του ανέδειξαν έναν από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς της ανθρωπότητας

Ο αιγυπτιακός πολιτισμός οφείλει την τεράστια ανάπτυξή του στον ποταμό, ο οποίος σχηματίζει στο τέλος της διαδρομής του το Δέλτα που εκβάλλει στη Μεσόγειο Θάλασσα. «Τίποτε δεν είναι τόσο σεβαστό για τους Αιγυπτίους όσο ο Νείλος», έγραψε ο Πλούταρχος στο έργο του «Ίσις και Όσιρις». Ο Νείλος είναι μαζί με τον Αμαζόνιο οι μεγαλύτεροι ποταμοί στον κόσμο. Ο αιγυπτιακός πολιτισμός οφείλει την τεράστια ανάπτυξή του στον ποταμό Νείλο, ο οποίος σχηματίζει στο τέλος της διαδρομής του το Δέλτα που εκβάλλει στη Μεσόγειο θάλασσα. Οι πηγές του ριζώνουν βαθιά σε πολλές χώρες της Αφρικής, όπως η Κένυα, η Αιθιοπία, η Τανζανία κ.λ.π. Καλύπτει ένα μεγάλο μήκος, γύρω στα επτά χιλιάδες χιλιόμετρα. Οι αρχαίοι Έλληνες έγραψαν αρκετά για τον ποταμό αυτόν, πέρα από τα μυστικά του, όπως ο Στράβωνας, ο Ηρόδοτος, ο Όμηρος, ο οποίος στην Οδύσσειά του τον αναφέρει ως Αίγυπτο. Ο Νείλος αποτελεί μέχρι σήμερα ένα θεϊκό δώρο για την Αίγυπτο και τον λαό της. Στις εύφορες κοιλάδες του, ανάμεσα στην έρημο και την όαση, άνθισαν πολιτιστικά μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς, όπως οι Πυραμίδες και τα ανάκτορα του Φαραώ.

Page 42: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

• Η Θεοποίηση Για τους αρχαίους Αιγυπτίους ο Νείλος ήταν ο μεγάλος ευεργέτης, ο οποίος τους χάρισε την ανάπτυξη και βοήθησε τη χώρα να φθάσει στα μεγάλα δώματα του παγκόσμιου πολιτισμού. Και οι περίφημες Πυραμίδες είχαν βοηθό τον Νείλο, που με τις πλημμύρες του και τα υδατικά υποστρώματά του έδωσε πολλές λύσεις στους αρχιτέκτονες και μηχανικούς της εποχής εκείνης. Ας μην ξεχνάμε ότι για το κτίσιμο των πυραμίδων χρειάστηκαν 100.000 εργάτες. Ως εκ τούτου η προσφορά του μεγάλου ποταμού αναγνωρίστηκε με σεβασμό και αγάπη, γι’ αυτό οι αρχαίοι Αιγύπτιοι θεοποίησαν τον Νείλο, ως ένδειξη τιμής και αφοσίωσης. Ο συγγραφέας Σαμόνες Χένρι Χουκ, στο βιβλίο του «Μυθολογία της Μέσης Ανατολής», γράφει χαρακτηριστικά ότι «ο Νείλος, όπως είναι φυσικό, καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της Αιγυπτιακής Μυθολογίας. Οι Αιγύπτιοι είχαν κλίση προς συντηρητικό και περιεκτικό τρόπο σκέψης.

Οι Αιγύπτιοι δεν απορρίπτουν ποτέ τίποτα, αλλά αντίθετα από την ανάμειξη πρώιμων και αντίθετων στοιχείων, δημιουργούσαν μια καινούρια σύνθεση, όπως έγινε και με τη μυθολογία του Όσιρι και Ρα. Έτσι βρίσκουμε μύθους του Νείλου στενά δεμένους με νεκρώσιμες τελετές και με μύθους λατρείας των Όσιρι και Ρα». Στη συνέχεια ο συγγραφέας μάς αποκαλύπτει το... θεϊκό όνομα του Νείλου και μας μεταφέρει στο Μουσείο του Βατικανού με τα πλούσια ευρήματά του. Λέει λοιπόν: «Ο ποταμός Νείλος λατρευόταν σαν θεός με το όνομα χάπι. Ένα άγαλμα του θεού Νείλου βρίσκεται στο Μουσείο του Βατικανού και παριστάνει τον θεό σε πλάγια στάση. Στο χέρι κρατάει στάχυα σιταριού και το κέρας της αφθονίας. Γύρω του στέκονται 16 παιδιά, που το καθένα έχει ύψος μιας πήχης. Αυτό συμβολίζει το ύψος - τη στάθμη των νερών του Νείλου, γιατί αν έφτανε κάτω από 16 πήχες τότε θα έπεφτε πείνα». Προσέξτε τα τελευταία γραφόμενα του Σάμουελ, ότι αν το νερό του ποταμού λιγόστευε κάτω από 16 πήχεις, ο λαός θα λιμοκτονούσε. Αντιλαμβάνεται κανείς το πολύτιμο δώρο του Νείλου.

Page 43: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Ινδιάνοι και νερό

• Ινδιάνοι της φυλής Ποταουατόμι (Potawatomi) Χορέυουν το χορό βροχής της (1920) Ο χορός της βροχής (χορό της βροχής) Είναι τελετουργικός χορός που έχει σκοπό να προκαλέσει βροχή και να εξασφαλίσει την προστασία των σπαρτών. Διάφορες εκδοχές χορών της βροχής μπορούν να εντοπιστούν σε πολλούς πολιτισμούς, Από την Αρχαία Αίγυπτο έως συγκεκριμένες φυλές Αυτοχθόνων Αμερικάνων. Κάποιες παραλλαγές του μπορούν ακόμα να εντοπιστούν στα Βαλκάνια του 20ου αιώνα, σε ένα τελετουργικό που είναι γνωστό ως Παπαρούντα (Paparuda) στη Ρουμανία ή Περπερούνα (Perperuna) στα Σλαβικά.

• Η φυλή Τσέροκι, Μια φυλή Αυτοχθόνων Αμερικανών από τις Νοτιοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες, που περιλαμβάνουν τα Νότια Απαλάχια, εκτελούσαν το χορό της βροχής τόσο για να προκαλέσουν τη βροχόπτωση όσο και να καθαρίσουν τα κακά πνεύματα από τη γη. Ο θρύλος της φυλής λέει ότι η βροχή που προκαλείται από τον χορό της φυλής περιέχει τα πνεύματα των παλιών αρχηγών της φυλής, οι οποίοι πέφτοντας πολεμούν τα κακά πνεύματα στην μετάβαση μεταξύ της πραγματικότητας μας και του κόσμου των πνευμάτων. Θεωρούνταν επίσης ότι κάποιοι χοροί μπορούσαν να εμπνεύσουν τους συμμετέχοντες και το κοινό ώστε να μοιραστούν ασυνήθιστες και ακραίες πράξεις λατρείας.

Page 44: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Οι θρύλοι για νεράιδες και πλάσματα του νερού είναι πολύ συνηθισμένοι, όχι μόνο στην Ιρλανδία και την Αγγλία αλλά και στην Ελλάδα. Αυτό συμβαίνει, ίσως γιατί το νερό είναι ένα στοιχείο που μαγεύει τους ανθρώπους, αρκετά μυστηριώδες και απρόσιτο πολλές φορές. Δεν είναι λίγες οι φορές που ακόμη και σε μικρούς τοπικούς μύθους συναντάμε γυναίκες που αναδύονται απο τα νερα μιας λίμνης ή πλάσματα που κατοικούν σε έναν ποταμό. Το στοιχείο του νερού ήταν πάντα πηγή έμπνευσης για ιστορίες, μύθους και θρύλους σε όλες τις περιοχές. Άλλες νεράιδες του νερού είναι: οι γκλάμστικς (που είναι γενική αναφορά σε νεράιδες του νερού σαν να λέμε νύμφες) , οι Λορελάιν, η Γκλείστιγκ, ο Ουρισκ, οι Ασράι (μικρές λεπτεπίλεπτες νεράιδες οι οποίες λιώνουν και γίνονται λιμνούλες με νερό αν αιχμαλωτιστούν ή εκτεθούν στο φως του ήλιου), τα Μέρροους, η Νακελάνη (η πιο φριχτή από όλες τις Σκωτσέζικες νεράιδες του νερού).

Page 46: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΟΙ ΓΚΟΡΑΓΚΕΘ ΑΝΝΟΥΝ

Οι Γκόραγκεθ Αννούν είναι Ουαλές νεράιδες

του νερού, πανέμορφες Κυράδες της Λίμνης, οι οποίες κάποιες φορές παντρεύονται θνητούς. Ένας γνωστός θρύλος μιλά για έναν νέο που συνήθιζε να βγάζει για βοσκή τα ζώα του πλάι σε μια μικρή λίμνη κοντά στα Μαύρα Όρη. Μια μέρα είδε ένα μαγευτικό πλάσμα να λάμνει μέσα σε μια χρυσή βάρκα στην επιφάνεια της λίμνης. Την ερωτεύτηκε βαθιά και της προσέφερε λίγο από το ψωμί που είχε φέρει μαζί του από το σπίτι του. Εκείνη αποκρίθηκε πως το ψωμί ήταν πολύ σκληρό και εξαφανίστηκε στα βάθη της λίμνης. Η μητέρα του νέου, του έδωσε λίγη άψητη ζύμη για να πάρει μαζί του την άλλη μέρα, και εκείνος την προσέφερε στη νεράιδα, αλλά εκείνη απάντησε πως ήταν πολύ μαλακή και εξαφανίστηκε πάλι.

Την τρίτη μέρα, η μητέρα του νέου, του έδωσε λίγο ελαφρώς ψημένο ψωμί και αυτό θεωρήθηκε ικανοποιητικό από την νεράιδα. Τρείς μορφές αναδύθηκαν από τη λίμνη, ένας γηραιός άνδρας με μια πανέμορφη κόρη σε κάθε του πλευρό. Οι κοπέλες ήταν ολόιδιες και ο πατέρας είπε στον νεαρό αγρότη, πως ήταν πρόθυμος να του δώσει την κόρη με την οποία ήταν ερωτευμένος, αν μπορούσε να δείξει ποια από τις δύο ήταν. Ο νέος ήταν έτοιμος να εγκαταλείψει απελπισμένος, αλλά η μια μετακίνησε ελαφρά το πόδι της και εκείνος αναγνωρίζοντας το σανδάλι της, κέρδισε το χέρι της. Η νεράιδα του νερού προικίστηκε πλούσια και έζησαν μαζί ευτυχισμένοι. Ωστόσο, ο νεαρός αγρότης είχε προειδοποιηθεί πως θα έχανε την πανέμορφη γυναίκα του, αν την χτυπούσε τρείς φορές δίχως λόγο. Πράγματι, αν και ήταν αφάνταστα ευτυχισμένοι, η Γκόραγκεθ Αννούν είχε κάποιες παράξενες νεραϊδένιες συνήθειες. Ίσως να έκλαιγε σε ένα γάμο ή να γελούσε και να τραγουδούσε σε μια κηδεία και αυτά ανάγκασαν τον στοργικό σύζυγο να την επιπλήξει τρεις φορές , και εκείνη αναγκάστηκε να τον αφήσει.

Page 47: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Ν Ε Ρ Ο

Είναι ολοφάνερο λοιπόν, από τα όσα αναφέραμε παραπάνω, ότι όσον αφορά το Ύδωρ δεν πρόκειται για ένα κοινό υγρό για το οποίο απλώς και μόνο προσπαθήσαμε να αποδείξουμε την αξία και δύναμη του εδώ, αλλά να δείξουμε αυτό που σήμερα θεωρείται ανεξήγητο και παράλογο προς εμάς ως δημιουργήματα του Δυτικού πολιτισμού, ότι έχει τη δική του μαγεία ανοίγοντας παράλληλα και καινούργιους δρόμους για να προσεγγίζουμε τον κόσμο μας.

Page 48: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Και ένα όμορφο τραγούδι για το τέλος

Είναι στο σύννεφο,είναι μέσα στο πηγάδι είναι στο χιόνι και στα φρούτα του Μαγιού είναι στα μάτια,είναι στο ουράνιο τόξο είναι στον πάγο,στον ατμό του τηγανιού. Είναι στη λίμνη,είναι στη γη,είναι στο στόμα. Ο άνθρωπος είναι νερό που περπατάει και προχωράει απ`του πλακούντα τα νερά κι ως τα νερά του τελευταίου ιδρώτα πάει... Αϊέ,το νερό είναι στοιχείο και στοιχειό... Είδα πόλεις να βαδίζουν στο σκοτάδι για να γεμίσουν τους κουβάδες τους με φως είδα το Μόσταρ,είδα το Βελιγράδι είδα τον Δούναβη να γέρνει τυφλός. Ο Αξιός,ο Αχελώος και η Κερκίνη είναι αιχμάλωτοι πολέμου στις τιμές του χρηματιστηρίου και της βιομηχανίας και θα ξερνάνε ομολογίες φριχτές. Αϊέ,το νερό είναι στοιχείο και στοιχειό...

Μα όταν κάποτε θα υψωθεί η ευχή τους θα πλημμυρίςουν τα νερά,να εκραγούν θα πάρουν από`κει ψηλά όσα ζητήσαν όσο νερό θα χρειαστεί να ξεπλυθούν. Όποιος βρομίζει το νερό βρομίζει ο ίδιος και λένε πως το παρατσούκλι του Θεού κάποια μεγάλη φασαρία είναι εκεί πάνω η ΄΄φασαρία των νερών στους ουρανούς΄΄. Αϊέ,το νερό είναι στοιχείο και στοιχειό... Δίκαια θα ξαφνιαστεί εκείνος που θ`ακούσει δυνατά στου κάτω κόσμου τις οθόνες την πρώτη ερώτηση ΄΄ποιον έχεις ξεδιψάσει ; ΄΄ Καθένας μας θα ζυγιστεί με σταγόνες

Page 49: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΜΑΣ ΣΤΟ ΚΠΕ ΠΡΑΜΑΝΤΩΝ

Και λίγες φωτογραφίες από

Page 50: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Επί τω έργω

Page 51: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Παρουσιάζοντας την εργασία μας

Page 52: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Ακολουθώντας το μονοπάτι της βίδρας στο Γεφύρι της Πλάκας

Page 53: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Παιχνίδια και δραστηριότητες με τους υπευθύνους του ΚΠΕ

Page 54: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Περιήγηση στα Ιωάννινα

Page 55: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Μαγευτικά τοπία

Page 56: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

Αποχαιρετώντας τα Ιωάννινα

Page 57: ΤΟ ΣΧΟΛΕΟ ΜΑΣ… ΓΕΛ ΔΕΡΒΕΝΟΥlyk-derven.kor.sch.gr/autosch/joomla15/images/programmata_2015_2016/i... · Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις φανερώνουν

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ