ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΣ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΒΟΤΑΝΩΝ

ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ

• ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ ΘΑΝΟΣ

• ΓΏΤΗΣ ΘΩΔΟΡΗΣ

• ΚΑΛΦΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

• ΚΑΝΟΥΡΑΣ ΒΥΡΩΝ

• ΚΥΝΝΗΓΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

• ΛΑΤΙΝΟΠΟΥΛΟΣ ΣΑΡΑΝΤΗΣ

• ΜΑΡΙΝΗ ΒΑΡΒΑΡΑ

• ΜΑΡΑΓΚΟΣ ΚΩΣΤΑΣ

• ΜΑΤΡΑΚΑΣ ΑΡΗΣ

• ΜΑΥΡΙΔΗΣ ΠΑΡΗΣ

• ΜΙΛΚΟΠΟΥΛΟΥ ΠΕΛΑΓΙΑ

• ΠΑΝΑΠΑΚΙΔΗΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ

• ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑΣ

• ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΠΗΝΕΛΟΠΗ

• ΤΑΚΟ ΙΩΑΝΝΑ

ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ

• ΜΙΧΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

• ΠΡΟΓΟΠΟΥΛΟΥ ΑΘΗΝΑ

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Σκοπός μας είναι να μάθουμε μέσω της διερευνητικής εργασίας την επιρροή των βοτάνων στον πολιτισμό του κόσμου. Θέλουμε να γνωρίσουμε την ιστορία των βοτάνων όχι μόνο στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο αλλά και σε ξένους πολιτισμούς και φυλές. Επίσης αναλύουμε τον ρόλο του στη θρησκεία, την μυθολογία, την λαογραφία μα και την μαγεία. Τέλος μελετάμε την ιστορία διάσημων Ελλήνων βοτανολόγων από την αρχαιότητα και μαθαίνουμε για τα επιτεύγματα τους και τον τρόπο που εργάστηκαν.

ΟΡΙΣΜΟΣ

Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει το Αγγλικό λεξικό της Οξφόρδης, «βότανα είναι όλα τα χρήσιμα φυτά, των οποίων οι ρίζες, οι μίσχοι, τα άνθη και τα φύλλα χρησιμεύουν ως τροφή ή θεραπεία, χάρη στο άρωμά τους ή με κάποιο άλλο τρόπο...».

ΙΣΤΟΡΙΑ

Η χρήση των φυτών για φαρμακευτικούς σκοπούς είναι τόσο παλιά όσο και ο πολιτισμός και η πρώτη γνωστή γραπτή αναφορά για θεραπευτικά φυτά έρχεται από τους Σουμέριους το 2200 π.Χ. Ο πατέρας της Ιατρικής, ο Έλληνας Ιπποκράτης κατέγραψε περίπου 400 είδη βοτάνων που η χρήση τους ήταν γνωστή κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. και ο Διοσκουρίδης κατά τον πρώτο μ.Χ. αιώνα έγραψε μια βοτανική χρησιμοποιώντας 600 φυτά. Αυτό το έργο ήταν βάση για πολλές μεταγενέστερες βοτανικές έρευνες. Μια από τις πιο δημοφιλείς βοτανικές γράφτηκε από τον Culpeper το 17ο αιώνα.Κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα και του σκοταδισμού οι προλήψεις σε συνδυασμό με την άγνοια απέδωσαν μαγικές ιδιότητες στα φυτά, μερικές φορές για ασήμαντη αιτία, και ανέπτυξαν ιεροτελεστίες όπου μηχανορραφούσαν για συντηρήσουν το μυστήριο και την μαγεία.Ο άνθρωπος ήταν επίσης πληροφορημένος, από την αρχή του πολιτισμού, για τα αποτελέσματα των αρωμάτων στο σώμα στο μυαλό και στα συναισθήματα. Τα λουλούδια χρησιμοποιούνταν για να προσελκύσουν αγάπη, φαγητό και προστασία. Τα αρωματικά φυτά χρησιμοποιούνταν για να γιατρέψουν το σώμα. Τα πιο ακριβά λουλούδια προσφέρονταν στους θεούς και στις θεές σαν θυσία, και η χρήση αρωματικών θυμιαμάτων έχει καταγραφεί από την αρχαιότητα.

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

ΟΜΗΡΟΣ ΒΟΤΑΝΑ Στα Ομηρικά έπη αναφέρονται αρκετά φυτά, όμως με ατελείς περιγραφές

επειδή πιθανότατα ο Όμηρος ήταν τυφλός. Τα «ανδροφόνα ή θυμοφθόρα

φάρμακα» ήταν δηλητηριώδη βότανα με τα οποία επάλειφαν τα βέλη ή

δηλητηρίαζαν την τροφή. Τα «ήπια ή οδυνήφατα φάρμακα» ήταν τα

παυσίπονα. Τα «λυγρά ή κακά φάρμακα» ήταν αυτά, που προκαλούσαν

αμνησία. Πρόκειται για δρόγες με αντιχολινεργική δράση και εντονότατη

ψυχοπληγική επίδραση. ΄Όπως φαίνεται, οι αρχαίοι Έλληνες ήδη από την

προκλασσική εποχή γνώριζαν την επίδραση επί του ψυχισμού φυτών με

αντιχολινεργικά αλκαλοειδή, τα οποία προκαλούν αμνησία και παραλήρημα.

Στην ραψωδία κ΄ της Οδύσσειας αναφέρεται ότι η Κίρκη χρησιμοποιούσε

λυγρά φάρμακα, τα οποία έριχνε κρυφά σε ένα χυλώδες ρόφημα «τον

κυκεώνα» (από Πράμνειο οίνο, κριθάλευρο και τριμμένο τυρί αιγός), στο

οποίο προσέθετε και μέλι για να εξαλείψει την πικρή γεύση των φυτών και το

προσέφερε στους συντρόφους του Οδυσσέα.

Το μώλυ ήταν το αντίδοτο των λυγρών

φαρμάκων. Είχε μαύρη ρίζα και γαλακτόχροα άνθη, η δε εξόρυξή του ήταν

δύσκολη. Πολλές απόψεις έχουν διατυπωθεί σχετικά με την ταυτότητα του

φυτού. Κατά τον Θεόφραστο ένα ανάλογο φυτό με το μώλυ του Ομήρου

εφύετο στην Κυλλήνη, αλλά η εκρίζωσή του ήταν εύκολη. Σύμφωνα με τον

Sprengel, πρόκειται για το Allium nigrum (κρόμμυον το μέλαν), όμως αυτό έχει

ρόδινα άνθη. Το μώλυ περιγράφεται και από τον Διοσκουρίδη, ο οποίος το

αναφέρει ως αλεξιφάρμακον. Ο Πλίνιος εσφαλμένα θεώρησε το μώλυ ως

μανδραγόρα. Κατά τον Matthiolus ήταν είδος κρομμύου. Άλλοι το θεώρησαν

είδος σκόροδου (Λιναίος) ή το ταύτισαν με τον μέλανα ελλέβορο, ο οποίος

έχει μαύρη ρίζα, άσπρα άνθη, εξορύσσεται δύσκολα και φύεται στα Ασιατικά

παράλια. Κατά τον καθ. Εμμανουήλ τα μορφολογικά στοιχεία, που περιγράφει

ο Όμηρος για το μώλυ προσομοιάζουν με αυτά της Frittilaria ή της Tulipa. Η

πιο σωστή άποψη είναι να αναζητηθεί η ταυτότητα του φυτού σε κάποιο

αντιχολινεργικό αντίδοτο, οπότε πρέπει να περιέχει αντιχολινεστεράση

Ένα άλλο φυτό, που αναφέρεται στην Δ΄ ραψωδία της Οδύσσειας είναι το

νηπενθές, το οποίο αφενός είχε έντονη φαρμακοδυναμική δράση σε

συνέργεια με το κρασί και αφετέρου ήταν κατευναστικόν και παυσίλυπον.

Περιγράφεται ως φάρμακο, που καταργούσε την συνειδησιακή επαφή προς τα

εξωτερικά ερεθίσματα, καθώς και την μνημονική ανάπλαση των γεγονότων,

δεν προκαλούσε όμως σύγχυση και ελάττωση της αντιλήψεως των

ερεθισμάτων. Επομένως, είχε καταπραϋντική επίδραση επί ορισμένων

σχηματισμών του ρινεγκεφαλικού συστήματος, συντελώντας στη μείωση των

κατεχολαμινών και της ακετυλοχολίνης και στην αύξηση της σεροτονίνης,

προκαλώντας αμνησία. Η ταυτότητα του φυτού, όπως και για το μώλυ, μέχρι

σήμερα δεν είναι σαφώς γνωστή. Ο Θεόφραστος ταυτίζει το νηπενθές του

Ομήρου με το χαιρώνειον. Κατά τον Πλίνιο ήταν το ελένιο (Inula helenium L.).

O Πλούταρχος και ο Γαληνός το ταυτίζουν με το βούγλωσσο (Anchusa italica

Retz.). Ορισμένοι το ταύτισαν με τον μανδραγόρα, άλλοι με την ινδική κάνναβι

και τέλος με το όπιο.Επίσης, στον Όμηρο αναφέρεται ένα είδος γάζας η

ονομαζόμενη σφενδόνη από καλοστριμμένο μαλλί προβάτου, με την οποία

περιέδεναν τα τραύματα. Η σφενδόνη-επίδεσμος αναφέρεται αργότερα και

από τον Ιπποκράτη και από τον Γαληνό. Προς το τέλος της προϊπποκρατικής

περιόδου, η θεραπευτική έπαυσε να έχει ερμητικό χαρακτήρα και να ασκείται

μόνο από τους ιερείς, αλλά και οι φιλόσοφοι ασχολήθηκαν με την

θεραπευτική, οι οποίοι όμως περιέπιπταν σε διάφορες άσκοπες θεωρίες. Έτσι

εμφανίσθηκαν οι φιλόσοφοι-ιατροί. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο υπήρχαν

ιατρικές Σχολές και πριν από την ιπποκρατική περίοδο (Κυρήνης, Ρόδου,

Κρότωνα, Κνίδου κ.ά), όπου οι Ασκληπιάδες δίδασκαν μυστικώς στους

απογόνους τους την ιατρική, αλλά σταδιακά την μάθαιναν και ξένοι. Η

θεραπευτική διδάσκετο, επίσης, από τους περιοδευτές, που ήταν πλανώδιοι

θεραπευτές και από τους ιατροσοφιστές, που δεν ήταν ιατροί, αλλά σοφιστές

και εκμεταλλευόταν την αμάθεια και την ευπιστία. Ακόμη υπήρχαν οι

στρατιωτικοί ιατροί, οι αλειπτές ή μειγματοπώλες, που εμπορεύοντο φάρμακα,

δηλητήρια, καλλυντικά κλπ., οι φαρμακείς ή φαρμακίδες, γυναίκες, που

ασχολούντο με τη συλλογή βοτάνων, οι μυροπώλες, που πωλούσαν μύρα,

αλοιφές, θυμιάματα κλπ και οι μαιές, γυναίκες καταγόμενες συνήθως από τη

Φρυγία και την Θεσσαλία, που εκτός των άλλων ασχολούντο με τα εκτρωτικά

φάρμακα.

ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ ΧΕΙΡΩΝΟ πλούτος του βουνού σε θεραπευτικά βότανα από τα αρχαία χρόνια μέχρι και σήμερα συνδυάζεται με τον μύθο του Κενταύρου Χείρωνα - γιο του Κρόνου - που διδάσκει στον Ασκληπιό την ιατρική του. Στα έργα των αρχαίων Ελλήνων ιατρών, στα οποία αρχίζει να εμφανίζεται η επιστημονική ιατρική, καταγράφεται ένας μεγάλος αριθμός φαρμάκων από το φυσικό περιβάλλον ιδιαίτερα από τα φυτά, τα βότανα. Δάσκαλος της βοτανοθεραπείας θεωρείται ο Κένταυρος Χείρων, που ζούσε στο Πήλιο, με τα πολυάριθμα φυτά και βότανα. Από αυτόν διδάχθηκε ο ευρετής της Ιατρικής Ασκληπιός και στη συνέχεια οι γιοί του Μαχάων και Ποδαλείριος, οι οποίοι συμμετείχαν στον Τρωικό πόλεμο. Στην εικόνα ο Απόλλων, ο Χείρων και ο Ασκληπιός σε παράσταση του 1ου αι. μ. Χ.

Στα ομηρικά έπη συναντούμε αναφορές χρησιμοποίησης βοτάνων για θεραπευτικούς σκοπούς ή για δηλητηριάσεις, χωρίς όμως πολλές φορές να αναφέρεται ένα συγκεκριμένο βότανο ή να περιγράφεται με λεπτομέρεια. όταν ο Μενέλαος τραυματίστηκε στον Τρωικό πόλεμο τον εξέτασε ο ιατρός Μαχάων, «άνδρας ίσος με τους θεούς «ισόθεος», προσπάθησε το βέλος να τραβήξει, κι' αφού εξέτασε την πληγή, εκεί που μέσα έφτασε το βέλος το φαρμακερό, το αίμα βύζαξε, δίχως χρονοτριβή και με πείρα πασπάλισε «ήπια φάρμακα» φάρμακα μαλακτικά, που κάποτε τα χάρισε στον πατέρα του, τον Ασκληπιό, ο Χείρων», τέχνη. Ο Κένταυρος Χείρωνας είναι ο πιο γνωστός από τους Κένταυρους. Γιος του Κρόνου και της Ωκεανίδας Φιλύρας και δάσκαλος πολλών γνωστών μυθολογικών ηρώων. Είναι ο πρώτος που χρησιμοποίησε βότανα για τη θεραπεία ασθενειών και τραυμάτων.

ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ

Από την αρχαιότητα τα βότανα εκτιμήθηκαν για τις αναλγητικές και θεραπευτικές τους ικανότητες. Σήμερα ένα ποσοστό περίπου 75% των φαρμάκων μας βασίζονται στις θεραπευτικές ιδιότητες των φυτών. Οι κοινωνίες μας, διαμέσου των αιώνων, ανέπτυξαν τις δικές τους παραδόσεις για να καταφέρουν να κατανοήσουν τα φαρμακευτικά φυτά και τις χρήσεις

τους. Κάποιες από αυτές τις παραδόσεις και τις ιατρικές πρακτικές μπορεί να μας φαίνονται παράδοξες και μαγικές, ενώ κάποιες άλλες λογικές και ορθολογιστικές, όλες τους όμως είναι προσπάθειες να ξεπεραστούν οι ασθένειες και ο πόνος και στο τέλος-τέλος να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής. Ένας από τους πρώτους Έλληνες που αναφέρθηκαν στο θέμα αυτό ήταν ο Ιπποκράτης.

Ο Ιπποκράτης (Κως 460 π.Χ. - Λάρισα 377 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας γιατρός και θεωρείται μία από τις πιο εξέχουσες προσωπικότητες στην ιστορία της ιατρικής. Αναφέρεται ως ο πατέρας της σύγχρονης ιατρικής σε αναγνώριση της συνεισφοράς του στο πεδίο της ιατρικής επιστήμης ως ο ιδρυτής της Ιπποκρατικής Ιατρικής Σχολής. Ο Ιπποκράτης είναι ο θεμελιωτής της ορθολογικής ιατρικής που κατόρθωσε να την απαλλάξει από τα μεταφυσικά στοιχεία, τις προλήψεις, τις προκαταλήψεις, τις δαιμονολογίες και τις δεισιδαιμονίες της εποχής. Πέτυχε το αρμονικό συνταίριασμα της ανθρωποκεντρικής επιστήμης με την ιατρική τέχνη και το φιλοσοφικό στοχασμό, ταυτίζοντας την επαγγελματική της άσκηση με τις ηθικοδεοντολογικές αρχές και τις ουμανιστικές αξίες. Το πρωτοποριακό και σε σημαντικό βαθμό προβλεπτικό του έργο επηρέασε τις περισσότερες σύγχρονες ιατροβιολογικές ειδικότητες του δυτικού κόσμου που επάξια τον ονόμασε θεμελιωτή και στυλοβάτη της Ιατρικής Επιστήμης. Ειδικότερα, πιστώνεται με την προώθηση σε μεγάλο βαθμό της συστηματικής μελέτης της κλινικής ιατρικής, συνοψίζοντας την ιατρική γνώση και συνταγογραφώντας πρακτικές για γιατρούς μέσω της Ιπποκρατικής Συλλογής (Corpus Hippocraticum) και άλλων έργων που βασίζονται στη βοτανοθεραπεία.

Ιπποκράτειος Όρκος

Ο όρκος του Ιπποκράτη είναι ο όρκος που δίνεται από ιατρούς και αναφέρεται στην ηθική εξάσκηση της ιατρικής. Πιστεύεται πως ο όρκος γράφτηκε από τον Ιπποκράτη τον 4ο αιώνα π.Χ. ή από έναν από τους μαθητές του και έτσι περιλαμβάνεται στην Ιπποκρατική συλλογή. Παρ' όλο που είναι περισσότερο ιστορικής και ηθικής αξίας, ο όρκος θεωρείται ως "τελετή περάσματος" για αυτούς που εκπαιδεύτηκαν να ασκούν την ιατρική, ωστόσο δεν είναι πλέον υποχρεωτικός και δε δίδεται απ’ όλους τους ιατρούς.

Κώνειο

Το κώνειο (αγγλ. Poison hemlock) είναι φυτικό δηλητήριο. Οφείλει την ονομασία του στο ρήμα "κωνάω", που σημαίνει "περιστρέφω" (αρχ. ελλ. παράγωγο "κώνος" = σβούρα). Παράγεται από το φυτό κώνειων το στικτόν (Conium maculatum). Το φυτό είναι πολύ κοινό στην Ελλάδα, από τα αρχαία χρόνια έως σήμερα. Στην Αρχαία Αθήνα χρησιμοποιούνταν για τις ναρκωτικές του ιδιότητες από τους ιεροφάντες (ως αναφροδισιακό).Η δραστική ουσία του κώνειου είναι το αλκαλοειδές κωνειΐνη. Το βασικό της μειονέκτημα είναι ότι είναι ισχυρά πτητική ένωση και, κατά συνέπεια, μη πρόσφατα παρασκευάσματα χάνουν σταδιακά την δηλητηριώδη ισχύ τους. Με παρασκεύασμα κώνειου θανατώθηκε ο Αθηναίος φιλόσοφος Σωκράτης. Στην Οδύσσεια αναφέρεται πως η Κίρκη έριξε μέσα στο κρασί των συντρόφων του Οδυσσέα μαζί με άλλα συστατικά και διάφορα κακά βότανα, τα λυγρά φάρμακα, τα οποία προκαλούσαν αμνησία, για να τους κάνει να λησμονήσουν την πατρίδα τους, ενώ με φάρμακο άλειψε τους συντρόφους για να τους επαναφέρει πάλι στην ανθρώπινη μορφή τους. Ο Ερμής ήταν αυτός που είχε δώσει μόλις πριν στον Οδυσσέα ένα βότανο, το μώλυ, το αντίδοτο των λυγρών φαρμάκων, για να τον προστατέψει από τη μαγεία της Κίρκης. Όμως και οι μεγάλοι γιατροί της αρχαιότητας, όπως ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός μιλούν για τη σημασία της διαίτης και των βοτάνων στην πρόληψη και τη θεραπεία των διαφόρων ασθενειών.

ΜΑΝΤΕΙΑ

ΙΕΡΆ ΦΥΤΆ ΚΑΙ ΠΡΟΦΗΤΙΚΌΣ ΟΊΣΤΡΟΣ

Από πλήθος αρχαιολογικών στοιχείων και από τα βιβλία των : Διοσκουρίδη, Θεόφραστου κ.α, μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε γενικά ποια βότανα χρησιμοποιούνταν στα αρχαία μαντεία. Να αναφέρουμε αρχικά δυο ισχυρά παραισθησιογόνα βότανα που χρησιμοποιούνταν οι ιδιότητες τους με σκοπό να επιφέρουν προφητικές κρίσεις :Τον στρύχνο και τον υοσκύαμο. Ο υοσκύαμος είναι ένα θανατηφόρο δηλητήριο σε περίπτωση που δεν χρησιμοποιηθεί με σύνεση, αλλά φαίνεται να έχει ήπιες υπνωτικές ιδιότητες. Το ίδιο επικίνδυνος είναι και ο στρύχνος. Μαθαίνουμε από τον Πλίνιο πως άλλο ναρκωτικό που χρησιμοποιούνταν στα αρχαία μαντεία ήταν ο ελλέβορος. Επίσης ο Διοσκουρίδης και ο Θεόφραστος

μας δίνουν αρκετές πληροφορίες και για τις επιδράσεις του ράμνου. Ένα παρακάτω απόσπασμα για την χρήση των ναρκωτικών ουσιών στα αρχαία μαντεία, μας λέει:

"...Οι σοφοί γιοί του Ασκληπιού δεν θα ασχολούνταν ποτέ με αυτό το σκέλος της επιστήμης, αν δεν ήταν ο Ασκληπιός, ο γιος του Απόλλωνα και, σαν γιοί Αυτού υιοθέτησαν και καταπιάστηκαν με τη χρήση διάφορων ναρκωτικών ουσιών σε διαφορετικές ασθένειες, σύμφωνα με τους χρησμούς τελευταίου...

Γιατί ... οι άνθρωποι δίχως τους οιωνούς της προφητικής σοφίας δεν θα τολμούσαν ποτέ να ασχοληθούν με βότανα, που ενώ είναι θανάσιμα δηλητήρια, από την άλλη σώζουν ζωές..."(Φιλόστρατος, Τα εις τον Τυανέα Απολλώνιον, βιβλίο ΙΙΙ).Σημειώτεον, όπως φαίνεται όσον αφορά τα αρχαία μαντεία δίνονταν εκτεταμένη χρήση της οπιούχας παπαρούνας, κοτάξτε π.χ, τι κρατά στο ένα της χέρι η θεά στην παρακάτω εικόνα...

ΕΠΑΝΩ Σε εικόνα σφραγιδόλιθου δαχτυλιδιού του 1500π.Χ, από την Μινωική Κρήτη, παρατηρούμε ότι αναπαριστά την θεά να κάθεται κάτω από το δέντρο με το ένα της χέρι της κρατά τις κωδίες και με το άλλο το στήθος της.

ΔΡΥΙΔΕΣ

Φύλλα από φασκομηλιά, βέρβενα και σημύδα, βελανίδια, φλούδες από ιτιά ή σαμπούκο. Aναζητήστε τα στις μικρές φθινοπωρινές εκδρομές στο βουνό και αυτά θα σας βοηθήσουν όλο το χρόνο. Tα μυστικά της χρήσης τους κουβαλούν αιώνες σοφίας των αρχαίων Δρυίδων, απομεινάρια ενός κόσμου χαμένου.

Aν επισκεφτείτε τη Βρετανία (όχι βέβαια το Λονδίνο) ή την Ιρλανδία, θα διαπιστώσετε ότι ακόμα και σήμερα στα παραδοσιακά γιατρικά που χρησιμοποιούν οι χωρικοί υπάρχουν οι αναμνήσεις της αρχαίας κελτικής ιατρικής. Θα έλεγε κανείς ότι μαζί με τα μενίρ και τα ντόλμεν, τους βωβούς πέτρινους μάρτυρες ενός μακρινού παρελθόντος, η λαϊκή ιατρική συντηρεί την ιερατική σοφία των Δρυίδων. Mια γνώση που έφτασε από γενιά σε γενιά μέχρι τις μέρες μας, μεταφέροντας τα μυστικά από τη συλλογή των φυτών, τη χρήση των ελιξιρίων και την παρασκευή των ιαματικών κρασιών.

Για να θεραπεύσουν τις αρρώστιες, οι Kέλτες χρησιμοποιούσαν τα αυτοφυή φυτά των αγρών και του βουνού και τα δέντρα. Tα πιο σημαντικά ήταν ο ιξός και η βελανιδιά. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του φυσικού Πλίνιου του Πρεσβυτέρου (23-79 μ.X.), «οι Δρυίδες θεωρούσαν πιο σημαντική από τον ιξό μόνο τη βελανιδιά, το κατεξοχήν θεϊκό δέντρο. Έτσι που, αν μια τούφα από ιξό είχε αναπτυχθεί πάνω σε μια βελανιδιά, ήταν σημάδι ότι ερχόταν από τον ουρανό και πως το δέντρο είχε επιλεγεί από ένα θεό. Tα ιερά δάση τους ήταν γεμάτα από αυτά τα φυτά και η χρήση του φυλλώματός τους ήταν υποχρεωτική σε όλες τις θυσίες».

Bελανιδιά: Tο ιερότερο των δέντρων

Eίναι ένα από τα σημαντικότερα δέντρα για τους Kέλτες. H λέξη «Δρυίδης» στα ελληνικά προέρχεται από τη δρυ (βελανιδιά) αλλά και στη διάλεκτο της Γαλικίας η αντίστοιχη λέξη «derwydd» σημαίνει «άνθρωπος της βελανιδιάς». Δεν είναι τυχαίο που, σύμφωνα με την παράδοση, οι Δρυίδες έτρωγαν βελανίδια για να αυξήσουν τη σοφία τους και φορούσαν στεφάνια από φύλλα βελανιδιάς στη διάρκεια των τελετών τους. Ήταν τέτοια η δύναμη που θεωρούσαν ότι έχει αυτό το ιερό δέντρο, που αρκούσε να μείνει κανείς στη σκιά του για να γιατρευτεί. Tα βελανίδια, τα φύλλα και ο φλοιός του δέντρου χρησιμοποιούνταν για ιατρικούς σκοπούς. Tο

φλοιό τον έπαιρναν από κλαδιά όχι μεγαλύτερα των 4-5 ετών και τον ξέραιναν στον ήλιο ή στη σκιά. Mπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε κι εσείς σημέρα: Για τις φλογώσεις του λαιμού: Σε ένα γυάλινο δοχείο (σε καμιά περίπτωση μεταλλικό, γιατί η βελανιδιά είναι πλούσια σε τανίνη) βράζετε για 10 λεπτά 80-100 γραμμ. κομματάκια φλοιού σε ένα λίτρο νερό. Kάντε μ’ αυτό πλύσεις και γαργάρες. Για την εξάντληση και τη διάρροια: Bράζετε για λίγα λεπτά σε ένα λίτρο νερό 30 γραμμ. φύλλα (ιδανικά είναι τα φρέσκα φύλλα που βγαίνουν την άνοιξη και έχουν αποξηρανθεί). Tα σουρώνετε μετά από 10 λεπτά και πίνετε ένα ποτήρι την ημέρα από αυτό το ρόφημα μαζί με μέλι. Για τόνωση: Kαθαρίζετε και ξεραίνετε βελανίδια, τα κονιορτοποιείτε και αφήνετε τη σκόνη να ξεραθεί πάνω σε λεπτό πανί. Tρώτε ένα κουταλάκι το πρωί νηστικοί και ένα το βράδυ πριν ξαπλώσετε για ύπνο. Για το συκώτι και την όρεξη: Kοπανάτε στο γουδί μια χούφτα βελανίδια και τα αφήνετε σε ένα λίτρο λευκό κρασί για μια εβδομάδα. Σουρώνετε το κρασί και του προσθέτετε ένα κουταλάκι μέλι για να γλυκάνει. Για την παρατεταμένη και άφθονη εμμηνόρροια: Pίχνετε 2-3 γραμμ. σκόνη από φλοιό σε μια κουταλιά μέλι και το παίρνετε το πρωί πριν φάτε.

Iξός

O ιξός ή βίσκον το λευκό, γνωστότερος ως «γκι», είναι ένα ημιπαρασιτικό φυτό που οι Δρυίδες, ντυμένοι στα λευκά, το έκοβαν με χρυσά δρεπάνια και το άφηναν να πέσει σε ένα ύφασμα επίσης λευκό. (Aυτή η διαδικασία μπορεί κάτι να θυμίζει σε όσους έχουν διαβάσει τις ιστορίες του «Aστερίξ».) Mετά τη συλλογή του γκι θυσιάζονταν νεαροί λευκοί ταύροι. Eπειδή το γκι βγάζει καρπούς στο διάστημα του χειμερινού ηλιοστασίου, συμβόλιζε για τους Kέλτες την αθανασία της ψυχής, καθώς μετέδιδε το νόημα της ζωής που εξακολουθεί και μετά το θάνατο. Σύμφωνα με τον Πλίνιο, οι πληθυσμοί της Γαλικίας πίστευαν ότι το φυτό αυτό ευνοούσε τη γονιμότητα και μπορούσε να δράσει ως αντίδοτο για όλα τα δηλητήρια, ενώ οι Δρυίδες το θεωρούσαν πανάκεια, ένα φάρμακο αποτελεσματικό σε κάθε αρρώστια και δεινό. Eίναι σίγουρα ένα φυτό πλούσιο σε ιαματικά συστατικά, και μάλιστα η ανθρωποσοφική ιατρική, που εγκαινίασαν ο Pούντολφ Στάινερ και η Ίτα Bέγκμαν, δημιούργησε από αυτό ένα πειραματικό φάρμακο κατά των όγκων. Πέρα από αυτή τη δράση του, ο ιξός, αν ληφθεί υπό ιατρικό έλεγχο, μπορεί να θεραπεύσει αποτελεσματικά την υπερένταση, γιατί, καθώς είναι διουρητικό, δρα ως καρδιοτονωτικό, ενώ με μορφή αφεψήματος ενεργεί ως διεγερτικό του περιφερειακού κυκλοφορικού συστήματος, γιατί είναι αγγειοδιασταλτικό και καθαρίζει το αίμα.

Aρτεμισία: Για υγεία και για γούρι

Για να διατηρήσει όλη του την ιαματική δύναμη αυτό το φυτό, το μάζευαν νηστικοί, με την ανατολή του ήλιου, περπατώντας προς τα πίσω. Mετά την επικράτηση του χριστιανισμού το μάζευαν τη μέρα του Aγίου Iωάννη του Bαπτιστή, στις 24 Iουνίου, και το έκαιγαν στους πυρσούς που άναβαν σε εκείνη τη γιορτή, που θύμιζε στους Kέλτες χριστιανούς την αρχαία γιορτή του θερινού ηλιοστασίου. Tο Mεσαίωνα είχαν έθιμο να χορεύουν γύρω από τις φωτιές του Aϊ-Γιάννη φορώντας μια ζώνη από αρτεμισία, που στο τέλος την πετούσαν στις φλόγες για να έχουν καλή υγεία σε όλη την επόμενη χρονιά. Ήταν ένα βότανο ευρείας χρήσεως: Tα κορίτσια το έπλεκαν σε στεφάνια και τα φορούσαν στα κεφάλια τους, οι γυναίκες το χρησιμοποιούσαν στην κουζίνα, οι Δρυίδες για να ξορκίσουν τις αρνητικές επιδράσεις από τα ζώα. Στην πράξη: Για να κατευνάσετε τους πόνους: Bράζετε 10 γραμμ. αρτεμισία σε ένα λίτρο νερό και πίνετε δυο φλιτζάνια την ημέρα. Eίναι καλό για τη χρόνια διάρροια και τις νευρικές ενοχλήσεις στο στομάχι. Λουτρό κατά των ρευματισμών: Bάζετε για ένα δεκάλεπτο 2-3 χούφτες φρέσκα φύλλα σε δυο λίτρα βραστό νερό, το σουρώνετε και το αδειάζετε στην μπανιέρα.

Σημύδα: Tο σύμβολο της μεταμόρφωσης

Eνώ για τους λαούς της Σιβηρίας η σημύδα ήταν το Kοσμικό Δέντρο και για τους Pώσους το σύμβολο της άνοιξης, οι Kέλτες το θεωρούσαν δέντρο των νεκρών (και μάλιστα τους σκέπαζαν με τα φύλλα της), αλλά πάνω απ’ όλα ήταν σύμβολο μεταμόρφωσης, καθώς φυτρώνει στις πιο ψηλές πλαγιές απ’ όλα τα φυλλοβόλα. O φλοιός, πλούσιος σε ορυκτά άλατα, έχει διεγερτική και αντιπυρετική ιδιότητα, ενώ τα φύλλα διουρητικές. Tα βλαστάρια, πάλι, χρησιμοποιούνται για να αυξηθεί η έκκριση της χολής και να βοηθηθεί η λειτουργία του συκωτιού. Oι κελτικές παραδόσεις λένε ότι όποιος υποφέρει από ρευματισμούς μπορεί να ανακουφιστεί πολύ αν ξαπλώσει πάνω σε φύλλα σημύδας. Mπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε ως: Pόφημα για τη γρίπη: Bάζετε 15 πρέζες από φύλλα σημύδας και 10 πρέζες από ένα μίγμα λουλουδιών μη-με-λησμόνει και τίλιου σε ένα λίτρο νερό. Πίνετε 3-4 φλιτζάνια την ημέρα. Διουρητικό έγχυμα: Pίχνετε 30-60 γραμμ. φύλλα σε ένα λίτρο νερό που βράζει. Περιμένετε να πέσει η θερμοκρασία στους 40 βαθμούς και προσθέτετε 1 γραμμ. διττανθρακική σόδα για να διαλυθούν καλά οι ρητινώδεις ουσίες. Πίνετε 3-5 φλιτζάνια την ημέρα αρκετές ώρες πριν ή μετά τα γεύματα.

Λοσιόν για την τριχόπτωση: Eτοιμάζετε ένα αφέψημα με μερικά κομματάκια φλοιού. Tο σουρώνετε και κάνετε με αυτό εντριβές στο τριχωτό της κεφαλής.

Iτιά: H πηγή της ασπιρίνης

Στο κελτικό ημερολόγιο των δέντρων η ιτιά ήταν σύμβολο του πέμπτου μήνα, που διαρκούσε από τις 15 Aπριλίου μέχρι τις 12 Mαΐου. Aπό αυτό το φυτό, που μεγαλώνει κοντά σε υγρά μέρη και σε έλη, οι γεωργοί συνήθιζαν να ξεκολλάνε το φλοιό για να φτιάξουν ροφήματα για τον πυρετό, προσθέτοντας κρασί, μπίρα ή μηλόξιδο. H επιστήμη αποδίδει τις ευεργετικές ιδιότητες της ιτιάς στη σαλικίνη, απ’ όπου παρασκευάζεται το ακετυλοσαλικυλικό οξύ - η βασική ουσία της ασπιρίνης. H στάχτη της ιτιάς και το κοπανισμένο φύλλο, ανακατεμένα με ξίδι, χρησίμευαν στην κελτική παράδοση για να φτιάχνουν καταπλάσματα για τις κρεατοελιές και τους κάλους. Φυσικό ηρεμιστικό: Φτιάχνετε ένα έγχυμα από 40-50 γραμμ. άνθη και φύλλα σε ένα λίτρο νερό. Πίνετε 3-4 φλιτζάνια την ημέρα, το τελευταίο λίγο πριν από τον ύπνο. Eνδείκνυται ιδιαίτερα για τις γυναίκες.

Φασκόμηλο: Mικρό, αλλά θαυματουργό

Ήταν για τους λαούς της Γαλικίας ένα είδος πανάκειας, αφού οι Δρυίδες το χρησιμοποιούσαν για τον πυρετό, το βήχα, τους ρευματισμούς, ακόμα και για τα παράσιτα και την επιληψία. Kι επιπλέον του απέδιδαν τη δύναμη να βοηθά τη σύλληψη και τον τοκετό. Mε άλλα λόγια, ένα μαγικό φυτό, που οι Δρυίδες συνήθιζαν να το ρίχνουν στην εθνική κελτική «μπίρα» που έπιναν για να ενισχύσουν τις προφητικές τους ικανότητες. Bέβαια μπορεί το φασκόμηλο να μη φτάνει ως εκεί, πάντως έχει πολλές ιδιότητες: είναι στυπτικό, αιμοστατικό, διουρητικό, επουλωτικό, καταπραϋντικό του βήχα και της ημικρανίας. Για τους ρευματισμούς χρήσιμα είναι τα μπάνια που έχουν εμπλουτιστεί με γενναιόδωρες χούφτες από φύλλα φασκόμηλου πέρα από τις αλοιφές με βάση αυτό το μικρό, αλλά θαυματουργό φυτό. Μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε: Για τον πονόλαιμο: Bάζετε να βράσουν 15 γραμμ. φύλλα σε ένα λίτρο νερό για πέντε λεπτά και το αφήνετε άλλο τόσο. Έπειτα το σουρώνετε. Για την αρχή κρυολογήματος: Bάζετε μια πρέζα φύλλα για πέντε λεπτά μέσα σε ένα φλιτζάνι βραστό γάλα. Tο σουρώνετε και το πίνετε πολύ ζεστό. Τονωτικό αλλά και ηρεμιστικό: Βάζετε μια μικρή

χούφτα από φύλλα και ξερά άνθη σε ένα λίτρο βραστό νερό. Tο σουρώνετε και πίνετε ένα φλιτζάνι μετά τα γεύματα για τόνωση και καλή χώνεψη. Aν το πιείτε πριν ξαπλώσετε, το έγχυμα επιδρά ως ηρεμιστικό.

Σαμπούκος: Για τον πυρετό και τα φίδια

Στη Nότια Bρετανία το φύτευαν μπροστά από τα σπίτια για να προστατεύονται από τις συμφορές και να κρατάνε μακριά τα φίδια. Tα άνθη, πλούσια σε ποτάσιο, προκαλούν εφίδρωση, γι’ αυτό είναι αποτελεσματικά κατά του πυρετού, του βήχα και του κρυολογήματος. Tον παλιό καιρό, για να κάνουν ωραία φωνή, έπιναν νηστικοί το πρωί μισό ποτήρι λευκό κρασί όπου είχαν αφήσει να ζυμωθούν όλη νύχτα 4 γραμμ. άνθη σαμπούκου σε σκόνη. Στην πράξη: Για τους ρευματισμούς και την ποδάγρα: Aφήστε στον ήλιο για 8-10 μέρες 300 γραμμ. ξερά άνθη σε 3 λίτρα κόκκινο κρασί. Παίρνετε 1-2 κουταλάκια την ημέρα. Ως διουρητικό: Bάζετε 150 γραμμ. από τον κάτω φλοιό του σαμπούκου (ο επάνω είναι σαν λεπτή μεμβράνη) σε ένα λίτρο λευκό κρασί και τον αφήνετε να ζυμωθεί για δυο μέρες. Πίνετε ένα κουταλάκι την ημέρα. Δρα και κατά των οιδημάτων.

Bέρβενα: Tο βότανο του αγιασμού

Για τους αρχαίους λαούς της Γαλικίας ήταν ένα άγιο βότανο, καθώς το χρησιμοποιούσαν και για να λένε τη μοίρα. Στη Βρετανία το αποκαλούσαν «βότανο του σταυρού», γιατί πίστευαν ότι προστάτευε από το κακό. Για να διώξουν τα πνεύματα από ένα σπίτι, ράντιζαν τους ενοίκους με ένα κλαδάκι βουτηγμένο σε αγιασμό, ενώ οι Δρυίδες έπλεναν τους βωμούς με ένα έγχυμα από άνθη βέρβενας. Αξιοποιήστε την: Για τους πονοκεφάλους: Βράζετε δύο χούφτες άνθη σε ένα λίτρο ξίδι. Κάνετε κομπρέσες βάζοντας μία στο μέτωπο και μία στα νεφρά. Για να επουλωθούν οι πληγές: Ψιλοκόψτε μερικά φύλλα βέρβενας κι αναμίξτε τα με ένα κουταλάκι αλεύρι σίκαλης και δύο ασπράδια αβγών. Tο βάζετε κάθε μέρα πάνω στην πληγή μέχρι να κλείσει. Για το λουμπάγκο: Bράζετε για μερικά δευτερόλεπτα σε λίγο ξίδι δύο μεγάλες χούφτες από φρέσκο βότανο κοπανισμένο και το αλείφετε, πολύ ζεστό, στα μέρη που πονάνε του.

ΔΙΟΣΚΟΥΡΙΔΗΣ

Ο Διοσκουρίδης υπήρξε ίσως ο επιφανέστερος βοτανολόγος και φαρμακολόγος του Αρχαίου Κόσμου. Γεννήθηκε στην Ανάζαρβο της Κιλικίας και έζησε τον πρώτο αιώνα μ. Χ. Μέσα από τα πολυάριθμα κείμενά του αντλούνται εξαιρετικά πολύτιμες γνώσεις για τα βότανα. Γνώριζε τις ιδιότητες του μανδραγόρα τη θεραπευτική αξία και τη χρησιμότητά του για την προνάρκωση και τη νάρκωση. Είχε, επίσης, παρατηρήσει και περιγράψει το φαινόμενο της αλλεργικής καταπληξίας από τη λήψη φαρμακευτικών ουσιών.Ο Διοσκουρίδης κατέγραψε περισσότερες από 1.000 φαρμακευτικές ουσίες, η πλειοψηφία των οποίων προερχόταν από φυτά. Περιέγραψε επίσης ουσίες που σήμερα είναι γνωστές ως αντισηπτικά, αντιφλεγμονώδη ή αντισυλληπτικά. Αντίγραφα του πολύτομου έργου του «Περί ύλης ιατρικής» βρίσκονταν σε διαρκή κυκλοφορία και χρησιμοποιούνταν στην πράξη από την περίοδο της ακμής της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Η πρώτη λατινική έκδοσή του χρονολογείται το 1478, λίγες δεκαετίες μετά την ανακάλυψη της τυπογραφίας. Η επίδραση του έργου του εκτείνεται χρονικά τουλάχιστον μέχρι την περίοδο της Αναγέννησης και εν γένει εκτιμάται πως οι μέθοδοι παρατήρησης του Διοσκουρίδη πρόσφεραν ισχυρές βάσεις για την εξέλιξη της φαρμακολογικής επιστήμης. Πέρα από την αξία του ως ιατρικό εγχειρίδιο, μεγάλης αξίας θεωρείται ο πλούτος των πληροφοριών που δίνει για τα φυτά και βότανα της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Με την ιδιότητα του στρατιωτικού ιατρού ο Διοσκουρίδης ταξίδεψε σε πολλές ρωμαϊκές επαρχίες της Ανατολής, από την Ελλάδα έως τη Μεσοποταμία και την Αίγυπτο. Έτσι, είχε την ευκαιρία να γνωρίσει τα φαρμακευτικά φυτά και τα ιατρικά παρασκευάσματα των πιο ανεπτυγμένων χωρών του τότε κόσμου. Με μοναδικό τρόπο και σύστημα κατέγραψε και περιέλαβε στο βιβλίο του όχι μόνο όλα τα τότε γνωστά φαρμακευτικά φυτά, αλλά και τις οργανικές και ανόργανες φαρμακευτικές ουσίες που συναντώνται στη φύση. Εντυπωσιάζει η παράθεση, για πρώτη φορά, των ονομάτων των φυτών και των παρασκευασμάτων σε διαφορετικές γλώσσες. Με αυτό τον τρόπο διευκολύνθηκαν η ενιαία ονομασία και η καταγραφή των διαφόρων φαρμακευτικών φυτών. Ο Διοσκουρίδης κατέταξε τις ουσίες αυτές όχι αλφαβητικά -όπως συναντάμε αργότερα σε αντίγραφα ή μεταφράσεις του έργου του- αλλά σε κατηγορίες ανάλογα με τα χαρακτηριστικά και τη δραστικότητά τους.

Ένα από τα πιο γνωστά βότανα με το οποίο ασχολήθηκε ο Διοσκουρίδης είναι το περιώνυμο μελισσόχορτο ή μέλισσα ή μελισσόφυλλο ή μελίτταινα του οποίου τα φύλλα με την τριβή αναδίδουν μια χαρακτηριστική βαριά οσμή που σε κάποιους θυμίζει λεμόνι ή κιτρολέμονο. Σαν πόα έχει το χάρισμα να ευδοκιμεί με άνεση υπό ξηροθερμικές συνθήκες στους κήπους κυρίως της Νοτίου Ελλάδος, ενώ πολλαπλασιάζετε ταχύτατα και πανεύκολα. Οι μέλισσες ξετρελαίνονται για τα μικρά κατάλευκα άνθη το καλοκαίρι όταν ανθοφορεί συνήθως το μελισσόχορτο. Κατά τον Διοσκουρίδη εάν βρέξουμε τα φύλλα του βοτάνου με κρασί και τα κάνουμε κατάπλασμα μπορούμε να βοηθηθούμε στην αντιμετώπιση των τσιμπημάτων από σκορπιούς και αράχνες-φαλάγγια ή των δαγκωμάτων από σκύλους. Μία άλλη χρήση μόνο των φύλλων του μελισσόχορτου υπό μορφή καταπλάσματος έχει να κάνει με το άλγος των αρθρώσεων. Συγκεκριμένα, ο Διοσκουρίδης ισχυρίζεται ότι το κατάπλασμά τους ανακουφίζει από τους πόνους των αρθριτικών. Εάν τα φύλλα μαζί με λίγο αλάτι γίνουν κατάπλασμα είναι σε θέση να καταπολεμήσουν τις ραγάδες ή σχασίματα στο δέρμα και να καθαρίσουν τις ανοικτές πληγές. Το αφέψημα των φύλλων κατά τον μεγάλο μας βοτανολόγο είναι κατάλληλο για πάρα πολλές χρήσεις. Συγκεκριμένα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατ’ ευθείαν σαν υλικό για ατμόλουτρα. Επιπροσθέτως είναι κατάλληλο εμμηναγωγό. Από την άλλη μεριά είναι χρήσιμο σε όσους υποφέρουν από οδονταλγίες γιατί μπορεί να το αξιοποιήσουν σα διάκλυσμα, δηλαδή σαν υγρό για στοματικές πλύσεις. Ομοίως, χρησιμεύει για κλύσμα σε περιπτώσεις δυσεντερίας. Τέλος, αξίζει να τονισθεί ότι κατά τον Διοσκουρίδη όσοι υποφέρουν από ορθόπνοια η οποία είναι βαρεία μορφής δύσπνοια μπορούν να ανακουφίζονται όταν γλείφουν τα φύλλα του μελισσόχορτου μαζί με λίγο νίτρο.

ΕΙΚΟΝΕΣ ΒΙΒΛΙΩΝ ΤΟΥ ΔΙΟΣΚΟΥΡΙΔΗ

Αραβικό βιβλίο για τα απλά φάρμακα από το: Περί ύλης ιατρικής του Διοσκουρίδη.

Η αρχική σελίδα του Διοσκουρίδη της Βιέννης,Βατόμουρο Αρτεμισία.

Περί ύλης ιατρικής σε βυζαντινή έκδοση του 15ου αιώνα.

ΑΛΛΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ

ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΟΙ ΑΡΧΑΊΟΙ ΑΙΓΎΠΤΙΟΙ ΉΤΑΝ ΆΤΟΜΑ ΥΨΗΛΉΣ ΕΞΕΙΔΊΚΕΥΣΗΣ ΜΕ ΒΌΤΑΝΑ. Ο ΠΆΠΥΡΟΣ

ΤΟΥ EBER, ΈΝΑ ΑΡΧΑΊΟ ΚΕΊΜΕΝΟ ΓΡΑΜΜΈΝΟ ΣΕ 1500BC,ΠΕΡΙΈΧΕΙ ΑΝΑΦΟΡΈΣ ΣΕ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΑ ΑΠΌ 700 ΒΌΤΑΝΑ, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΈΝΩΝ ΤΩΝ ΒΟΤΆΝΩΝ, ΌΠΩΣ Η ΑΛΌΗ, ΚΎΜΙΝΟ ΣΠΌΡΟΥΣ, ΦΎΛΛΑ ΜΑΝΤΖΟΥΡΆΝΑ, ΔΥΌΣΜΟΣ, ΦΎΛΛΑ ΒΑΣΙΛΙΚΟΎ,HIBISCUS,ΚΑΛΈΝΤΟΥΛΑ,ΓΛΥΚΆΝΙΣΟΣ,ΦΎΛΛΑ ΜΑΪΝΤΑΝΟΎ, ΚΎΜΙΝΟ, ΡΊΖΕΣ ΓΛΥΚΌΡΙΖΑ, ΣΠΌΡΟΙ ΧΑΜΟΜΉΛΙ, ΆΝΗΘΟ, ΣΚΌΡΔΟ ΚΑΙ ΠΟΛΛΆ ΆΛΛΑ. ΈΧΟΥΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΊ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΊΑ ΑΊΓΥΠΤΟ ΜΕ ΠΟΛΛΟΎΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΎΣ ΤΡΌΠΟΥΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΈΣ, ΌΠΩΣ ΣΤΑ ΤΡΌΦΙΜΑ, ΩΣ ΦΆΡΜΑΚΟ, ΣΤΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΆ ΚΑΙ ΣΤΑ ΑΡΏΜΑΤΑ. ΑΥΤΆ ΤΑ ΒΌΤΑΝΑ ΈΧΟΥΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΊ ΣΤΟ ΣΎΝΟΛΌ ΤΟΥΣ, ΦΎΛΛΑ, ΚΛΑΔΙΆ, ΡΊΖΕΣ Ή ΣΠΌΡΟΙ.

ΓΛΥΚΑΝΙΣΟΣ

Ο Γλυκάνισος καλλιεργήθηκε από τους Αρχαίους Αιγυπτίους και τους Ρωμαίους. Υπάρχουν ενδείξεις ότι γλυκάνισο χρησιμοποιήθηκε στην Αίγυπτο ήδη από το 1500 π.χ. στην ενίσχυση της πέψης. Είναι ένα από τα αρχαιότερα φυτά μπαχαρικό που χρησιμοποιείται τόσο για μαγειρική και ιατρικούς σκοπούς και ως φάρμακο για τη γεύση από τους προϊστορικούς χρόνους.

ΑΛΟΗ

Η Αλόη βρέθηκε στην Αίγυπτο από πολύ καιρό και ορισμένες θρησκευτικές ομάδες θεωρούν ότι ένα συμβολικό φυτό. Κυρίως οι χρήσεις της Αλόης είναι θεραπευτικές χρήσεις. Η Αλόη ναρκωτικών είναι ένα από τα καλύτερα και χρησιμοποιούνται ευρέως γνωστό καθαρτικά. Είναι αρκετά ασφαλές και ασκεί τη δράση του σε 15 έως 18 ώρες. Επίσης, είναι χρήσιμο ως αντισκωληκικό φάρμακο. Πρόκειται για ένα πικρό τονωτικό, καθαρτικό ή ανάλογα με τη δόση, εμμηναγωγό, στομαχικό, υπατική που χρησιμοποιούνται στην δυσκοιλιότητα, δυσπεψία, εμμηνόρροιας καταστολές και σωρούς. Σήμερα, η αλόη η γνησία χρησιμοποιείται εσωτερικά και εξωτερικά από τον άνθρωπο. Το ζελέ που βρίσκεται στα φύλλα χρησιμοποιείται για την ανακούφιση σε μικρής σπουδαιότητας εγκαύματα, πληγές, και διάφορες δερματικές παθήσεις, όπως το έκζεμα και η δερματοφύτωση. Ο χυμός χρησιμοποιείται για να αντιμετωπιστεί ποικιλία των παθήσεων του πεπτικού συστήματος. Η εναλλακτική ιατρική με τη χρήση φυτών για θεραπεία ήταν δημοφιλής στη δεκαετία του 1950, σε πολλές δυτικές χώρες. Οι ευεργετικές ιδιότητες από τη χρήση του ζελέ είναι σχεδόν άμεσες και, επίσης, προσθέτουν ένα επιπλέον στρώμα πάνω στις πληγές που λέγεται ότι μειώνει την πιθανότητα μόλυνσης.

ΜΑΥΡΟ ΚΥΜΙΝΟ

Έχει χρησιμοποιηθεί για χιλιάδες χρόνια από διάφορες κουλτούρες και πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο ως μια φυσική θεραπεία και βοήθεια ως συμπλήρωμα για να βοηθήσει να διατηρήσει την καλή υγεία και ευεξία. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό φυσικό φάρμακο που χρησιμοποιείται για χιλιετίες για τη θεραπεία μιας ποικιλίας των συνθηκών που σχετίζονται με την υγεία του αναπνευστικού συστήματος, του δέρματος, του στομάχου και εντερικές διαταραχές, νεφρική και ηπατική λειτουργία, κυκλοφορικό και το ανοσοποιητικό σύστημα υποστήριξης, και να διατηρήσει και να βελτιώσει τη γενική υγεία. Ενεργεί ως διεγερτικό, αρωματικό, διαλύων τα αέρια, χωνευτικό, διουρητικό, εμμηναγωγό, καθαρτικό, διαλυτικού, στομαχικό, εφιδρωτικό, τονωτικό, και αντισκωληκικό φάρμακο. Το λάδι της έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία παθήσεων του δέρματος όπως το έκζεμα και βράζει και χρησιμοποιείται για τη θεραπεία τοπικά συμπτώματα κρυολογήματος.

ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΑ

Αυτό το βότανο είναι μια πράσινη απόλαυση σε πολλούς κήπους. Κοινή ονομασία του είναι μαντζουράνα ή μαντζουράνα κόμπους. Αιγυπτιακό όνομα του είναι Mardaqoush. Η μαντζουράνα έχει μια πολύ αρχαία ιατρική φήμη. Ήταν μια θεραπεία για ναρκωτικά δηλητήρια, σπασμούς και υδρωπικία. Τα φύλλα της είναι μικρά, αντίθετα, χνουδωτά, ωοειδή και έχουν μία χαρακτηριστική όμορφη οσμή λεβάντας. Τα άνθη της είναι μικρά λευκού χρώματος. Τα φύλλα της χρησιμοποιούνται ως μπαχαρικό, συνήθως στο κρέας και το ψάρι, αλλά και ως αφέψημα. Από τα φύλλα του φυτού λαμβάνεται αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό και αντισπασμωδικό ενώ έχει χρήσεις και στην αρωματοποιία.

ΤΡΙΓΩΝΕΛΛΑ

Είναι ένα από τα αρωματικά βότανα, που χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή ιατρική. Είναι πολύ γνωστό στην Αίγυπτο για πολύ καιρό, απαραίτητο για τη διαδικασία μουμιοποίησης. Το φαρμακευτικό παρασκεύασμα που χρησιμοποιεί σπόρους, όπου είναι εμποτισμένο με νερό μέχρι να φουσκώσουν και να σχηματίσουν μια παχιά πάστα χρησιμοποιείται για την πρόληψη πυρετούς, είναι παρήγορο να το στομάχι και έχει χρησιμοποιηθεί στο διαβήτη. Σε συνδυασμό με τη συμβατική ιατρική, π.χ. ινσουλίνη, είναι χρήσιμο σε ουρική αρθρίτιδα, σε διαβήτης και σε νευρασθένεια. Το βότανο επηρεάζει τα επίπεδα χοληστερόλης με τον ίδιο τρόπο όπως η πηκτίνη.

ΚΙΝΕΖΙΚΗ ΒΟΤΑΝΟΛΟΓΙΑ Η βοτανική ιατρική είναι μακράν ο παλαιότερος και περισσότερο εμπλουτισμένος κλάδος στο δένδρο της Κινέζικης υγείας και θεραπείας. Περισσότερα από τριακόσια βότανα που χρησιμοποιούνται ευρέως σήμερα, έχουν ιστορία που ξεπερνά τα 2.000 χρόνια. Σε όλη αυτή την διάρκεια, αποκτήθηκε τεράστια εμπειρία, η οποία προσανατολίστηκε στην τελειοποίηση των κλινικών τους εφαρμογών. Σύμφωνα με Κινέζικες κλινικές μελέτες, αυτά τα βότανα, και άλλα που προστέθηκαν στην λίστα των χρήσιμων στοιχείων κατά τους μετέπειτα αιώνες, μπορούν να αυξήσουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα των σύγχρονων φαρμακευτικών αγωγών, να μειώσουν τις παρενέργειες τους και σε ορισμένες περιπτώσεις να τις αντικαταστήσουν τελείως.

Μερικές εικόνες από κινέζικα βότανα δίνονται παρακάτω:

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΒΟΤΑΝΙΚΗΣΗ χρήση βοτάνων στον κινέζικο πολιτισμό χρονολογείται περίπου απο το 2000π,χ!!!Η παραδοσιακή κινεζική ιατρική παρέμεινε απομονωμένη από το δυτικό κόσμο για αιώνες. Χάρη στα πρώτα ταξίδια των θαλασσοπόρων προς την Άπω Ανατολή, κατέφτασαν στην Ευρώπη και οι πρώτες πληροφορίες γύρω από αυτήν. Το πραγματικό ενδιαφέρον, ωστόσο, για την κινεζική ιατρική εκδηλώνεται μόλις μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εντείνεται κυρίως στη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, εποχή που σηματοδοτεί το τέλος της πολιτιστικής επανάστασης στην Κίνα. Στην Ευρώπη και την Αμερική, παράλληλα με τη διάδοση του βελονισμού, εξαπλώνεται και η εφαρμογή ενός ακόμη κλάδου: της κινεζικής φαρμακολογίας, που βασίζεται κυρίως στα βότανα. Από την κινέζικη ιστορία μαθαίνουμε ότι τα βότανα χρησιμοποιούνται εδώ και 4.700 χρόνια, σαν φάρμακα. Και το πρώτο βιβλίο βοτανολογίας της Κίνας, που γράφτηκε γύρω στα 2700 π.χ., αναφέρει 365 φυτά που χρησιμοποιήθηκαν για φαρμακευτικούς λόγους.Τα κινεζικά βότανα αποτελούν μια εναλλακτική θεραπευτική μέθοδο που προσελκύει όλο και περισσότερους ανθρώπους που αναζητούν μια «φυσική» μέθοδο ίασης παθήσεων. Η κινέζικη βοτανική αριθμεί πάνω από 5000 θεραπευτικά βότανα τα περισσότερα εκ των οποίων χρησιμεύουν και για σοβαρές ασθένειες.

Τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον της Δύσης στράφηκε εκ νέου στα συστατικά αυτά των βοτανοεπιστημονικών μελετών. Τα συστατικά αυτά χρησιμοποιούνται ευρέως στην ομοιοπαθητική θεραπεία. Ας δούμε λοιπόν, μερικά από τα πιο γνωστά βότανα και τα χαρακτηριστικά τους.

Ginkgo

Το Ginkgo biloba χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια. Σήμερα είναι από τα κορυφαία σε πωλήσεις βότανα στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη. Τα φύλλα είναι το μέρος του φυτού που χρησιμοποιείται και υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά στοιχεία που αποδεικνύουν τις αντιπηκτικές του ιδιότητες, τη δράση του υπέρ της βελτίωσης της περιφερικής κυκλοφορίας αλλά και της καλής κυκλοφορίας της γλυκόζης στο αίμα. Άλλες ευεργετικές επιδράσεις που έχουν διαπιστωθεί είναι κατά της εξασθένησης της μνήμης, κατά της κατάθλιψης, κατά των παρενεργειών και της χημειοθεραπείας.Οι συνιστώμενες δόσεις είναι 120-160mg ημερησίως, ενώ στα πρώτα στάδια εμφάνισης της νόσου Alzheimer’s συνίσταται η λήψη 240mg ημερησίως. Οι παρενέργειες είναι συνήθως ήπιες και περιλαμβάνουν γαστρεντερικές ενοχλήσεις, κεφαλαγίες και αλλεργικές δερματικές αντιδράσεις.

Πιπερόριζα (Ginger)

Το Ginger ανήκει στην οικογένεια των φυτών Zingiberaceae και κατέχει κυρίαρχο ρόλο στην ιατρική της Κίνας, της Ιαπωνίας και της Ινδίας. Το Ginger χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία διαταραχών του γαστρεντερικού συστήματος και κυρίως για την αντιμετώπιση της ναυτίας, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, της μετεγχειρητικής ναυτίας και της επαγόμενης ναυτίας από τη χημειοθεραπεία. Η επιτρεπόμενη δοσολογία είναι με τη μορφή κάψουλων 1-4 γραμμάρια ανά ημέρα, σε δύο δόσεις. Μεγαλύτερες δόσεις μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές του γαστρεντερικού.

Echinacea (Εχινάτσια)

Τα είδη echinacea ανήκουν στην ευρύτερη οικογένεια των φυτών που μοιάζουν με τις μαργαρίτες και απαντώνται στις βορειοανατολικές περιοχές της Αμερικής. Ήταν το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο βότανο από τους ιθαγενείς Αμερικανούς για την θεραπεία πληγών, εγκαυμάτων και τσιμπημάτων από έντομα. Η Echinacea χρησιμοποιούνταν επίσης και για τη θεραπεία μολύνσεων, πονόδοντου και πόνων των αρθρώσεων. Εισήχθη στην

Αμερικανική ιατρική στα τέλη του 1800 και η κύρια χρήση της ήταν ενάντια στις μολύνσεις.Σήμερα, η Echinacea χρησιμοποιείται κυρίως για την υποχώρηση συμπτωμάτων κρυώματος και γρίπης.Υπάρχουν και άλλα βότανα γνωστά και ενδημικά της Κίνας τα οποιά ειναι εξίσου θεραπευτικά.Ας απαριθμίσουμε μερικά:

• Dang qui (Αngelica Sinensis): Τονώνει και διευκολύνει τη ροή του αίματος, κινητοποιεί την έμμηνο ρύση, σταματά τον πόνο.

• Fu ling (Poria Cocos): Δυναμώνει τη σπλήνα και έχει διουρητική δράση.

• Chen Pi (Citrus Reticulata): Απελευθερώνει την ενέργεια, δυναμώνει τη σπλήνα, σταματά το φλέμα, είναι κατάλληλο για προβλήματα πέψης.

• Gan Cao (Glycyrrhiza Uralensis): Ενυδατώνει τους πνεύμονες, σταματά το βήχα και τον πόνο. 5. Bai shao (Paeonia Lactifora): Τρέφει το αίμα και το «γιν», προστατεύει το συκώτι και σταματά τον πόνο.

• Dan Shen (Salvia Miltiorrhiza): Κινητοποιεί το αίμα, ρευστοποιεί το φλέμα, μειώνει το οίδημα, ηρεμεί την καρδιά και το πνεύμα

ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΒΟΤΑΝΙΚΩΝ ΘΕΡΑΠΕΙΩΝ Στην Κίνα, οι δύο πιο συνηθισμένες μέθοδοι εφαρμογής βοτανικών θεραπειών είναι η δημιουργία ενός αφεψήματος (ενός δυνατού τσαγιού το οποίο πρέπει να σιγοβράσει για περίπου μια ώρα ή και περισσότερο) και η δημιουργία μεγάλων σφαιρικών χαπιών με βάση το μέλι. Και οι δύο αυτές μορφές αντιμετωπίζονται με πολλή αντίδραση στις δυτικές χώρες. Τα τσάγια θεωρούνται πολύ χρονοβόρα, δύσοσμα και έχουν απαίσια γεύση για να μπορούν να δικαιολογήσουν τη χρήση τους, τα δε χάπια από μέλι είναι κολλώδη, δύσκολα στο μάσημα και έχουν άσχημη γεύση. Έτσι, έχουν αναπτυχθεί καινούργιες πιο αποδεκτές μέθοδοι για περισσότερες εφαρμογές.

Οι δύο δημοφιλείς μέθοδοι προς αντικατάσταση των Κινέζικων παρασκευασμάτων είναι τα εκχυλίσματα σε σκόνη (ή κόκκους) και τα μαλακά και εύκολα στην κατάποση δισκία ή κάψουλες. Τα εκχυλίσματα παρασκευάζονται από μία μεγάλη ποσότητα τσαγιού από την οποία αφαιρείται το νερό και παράγεται μία σκόνη από μικροσκοπικούς σβόλους. Τη σκόνη την παίρνουμε είτε απευθείας με λίγο νερό είτε τη διαλύουμε σε ζεστό νερό για να φτιάξουμε τσάι. Τα δισκία και οι κάψουλες περιέχουν είτε σκόνη βοτάνων, είτε αποξηραμένα εκχυλίσματα, είτε συνδυασμό και των δύο.

ΣΥΛΛΟΓΗ, ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΒΟΤΑΝΩΝ

Τα υλικά των βοτάνων που χρησιμοποιούνται σε όλα αυτά τα παρασκευάσματα συλλέγονται από φυσικές προμήθειες ή καλλιεργούνται, συνήθως στην Κίνα (κάποιες προέρχονται από την Ινδία, τη Μέση Ανατολή, ή αλλού). Εκτιμάται ότι χρησιμοποιούνται περίπου 6000 είδη, στα οποία συμπεριλαμβάνονται περίπου 1000 ζωικά προϊόντα και πάνω από 100 ανόργανες ουσίες. Όλα αυτά ταξινομούνται υπό τον γενικό όρο "βότανα". Τα βότανα καθαρίζονται, μουλιάζονται, κόβονται σε φέτες. Στη συνέχεια τα υλικά αυτά συνδυάζονται σε μια φόρμουλα, της οποίας τα συστατικά οι ποσότητες τους εξαρτώνται από τη φύση της κατάστασης που πρέπει να θεραπευτεί.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΣΑΓΙΟΥΗ ονομασία και η προέλευση του τσαγιού είναι κινέζικη. Το ανακάλυψε ο αυτοκράτορας Σεν Νουνγκ το 2737 π.Χ. κατά την διάρκεια ενός ταξιδιού στην αυτοκρατορία του. Την ώρα που έβραζε νερό, ένα ρεύμα παρέσυρε φύλλα από κάποιο γειτονικό θάμνο και αυτά κατέληξαν στο ξεσκέπαστο τσουκάλι. Πριν προλάβει κανείς να αντιδράσει, τα φύλλα άρχισαν να βράζουν και να χρωματίζουν το νερό. Ο Σεν Νουνγκ μύρισε το γλυκό άρωμα και δοκίμασε το πρώτο τσάι.

ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΣΑΙ

Το πράσινο τσάι είναι το ποιο διαδεδομένο καλλιεργίσημο είδος τσαγιού στην Κίνα, γεγονός φυσιολογικό, αφού εκεί έχει τις ρίζες του. Το πράσινο τσάι παρασκευάζεται μετά από αποξήρανση των φύλλων που συλλέγονται από το φυτό Camelia sinensis, και διαφέρει από το τσάι του βουνού, με το οποίο συγχέεται συχνά Η Κίνα δεν παράγει μόνο πράσινο αλλά και άλλα είδη τσαγιού ενώ είναι η πρώτη χώρα σε εξαγωγές στον κόσμο.

Οι Κινέζοι ισχυρίζονται ότι θα χρειαζόταν πάνω από μια ζωή για να ανακαλύψει και να δοκιμάσει κανείς όλες τις ποικιλίες του. Πρόκειται πάντως για μερικές χιλιάδες ποικιλίες τσαγιών που παράγονται στη χώρα τους. Οι ίδιοι αγνοούν τον ακριβή αριθμό των μεγάλων κήπων τσαγιού στην Κίνα που μόνο οι μυημένοι γνωρίζουν και τους ονομάζουν «ιερούς κήπους».

ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΤΣΑΓΙΟΥ Σύμφωνα με την παραδοσιακή ιατρική, το πράσινο τσάι έχει διεγερτικές, πεπτικές, διουρητικές και αντιτοξικές ιδιότητες.

ΩΦΕΛΕΙΑ ΛΗΨΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ GREEN TEA Έχει αποδειχθεί ότι το πράσινο τσάι προστατεύει από την αθηροσκλήρωση, έχει αντιτοξική δράση στο ήπαρ και είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό.

Αντιοξειδωτικό Κύρια συστατικά του πράσινου τσαγιού είναι αντιοξειδωτικά, πολυφαινόλες όπως Ταννίνες (κατεχίνες, επιγαλλοκατεχίνη (epigallocatechin gallate, EGCG), Φλαβονόλες (κερκετίνη, καιμπφερόλη), άλλα φλαβονοειδή, θεογαλίνη, γαλλικό οξύ, κινινικό οξύ, θεαννίνη, μεθυλοξανθίνες, Θεοφλαβίνες, καφεΐνη, αρωματικά έλαια, χρωστικές ουσίες, σαπωνίνες, αμινοξέα και επίσης μέταλλα (Σίδηρο, Χαλκό, Ψευδάργυρο, Κάλιο, Φώσφορο, Φθόριο), Βιταμίνες (Κ, Α, Β, Ε, C) κ.α Οι πολυφαινόλες του πράσινου τσαγιού ενισχύουν την άμυνα των αντιοξειδωτικών συστημάτων και τη δραστηριότητα ορισμένων αντιοξειδωτικών ενζύμων. Μελέτες έδειξαν ότι οι πολυφαινόλες του πράσινου τσαγιού απομακρύνουν πιο αποτελεσματικά τις ελεύθερες ρίζες συγκριτικά με τις βιταμίνες C και Ε (1). Το πράσινο τσάι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό στην προστασία του γαστρεντερικού συστήματος από βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες.

Αντικαρκινικό Πολυάριθμες μελέτες έδειξαν ότι το εκχύλισμα πράσινου τσαγιού προστατεύει από την ανάπτυξη όγκων διότι καταστέλλει τις επιβλαβείς καρκινογόνες ουσίες και νιτροζαμίνες, που είναι μεταλλαξιογόνες. (2). Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι το πράσινο τσάι δρα αποτελεσματικά στην προστασία του δέρματος από τις βλάβες που οφείλονται στη UV (3).

Αντιφλεγμονώδες Το πράσινο τσάι έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ Το πράσινο τσάι δεν παρουσιάζει παρενέργειες. Τα προϊόντα του πράσινου τσαγιού που περιέχουν καφεΐνη μπορεί να έχουν διεγερτικά αποτελέσματα (αγωνία, αϋπνία, ευερεθιστικότητα κτλ). Διατίθενται όμως και εκχυλίσματα χωρίς καφεΐνη. Οι έγκυες και οι γυναίκες που θηλάζουν θα πρέπει να συμβουλευτούν έναν ειδικό γιατρό πριν χρησιμοποιήσουν το πράσινο τσάι, καθώς δεν υπάρχουν

σαφή δεδομένα για την ασφάλειά του για τις συγκεκριμένες περιπτώσεις μέχρι σήμερα. Το πράσινο τσάι δεν συνιστάται σε παιδιά.

ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΒΟΤΑΝΙΚΗΣΗ Κινέζικη βοτανική ιατρική λοιπόν ,θεραπεύει ολόκληρο το φάσμα των ασθενειών του ανθρώπου. Θεραπεύει οξείες ασθένειες, όπως κρυολόγημα και γρίπη, καθώς και χρόνιες ασθένειες, όπως αλλεργίες, γυναικολογικές διαταραχές, αυτοάνοσα νοσήματα, χρόνιες ιογενείς ασθένειες και εκφυλιστικές παθήσεις των ηλικιωμένων. Πιο συγκεκριμένα, η Κινέζικη βοτανική ιατρική είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στην προώθηση της ικανότητας του σώματος να θεραπεύεται και να αναρρώνει.Σήμερα στον εικοστό αιώνα μας, τα βότανα εξακολουθούν να παίζουν σπουδαίο ρόλο στη ζωή μας.Χρησιμοποιούνται σαν φάρμακα,ελιξίρια, χάπια, βαφές και ένα σωρό άλλα πράγματα.Τα τελευταία χρόνια οι χημικοί προσπαθούν να απομονώσουν ουσίες από τα βότανα, που πιστεύουν ότι είναι τα δραστήρια μέρη(εκείνα που ωφελούν) και φτιάχνουν φάρμακα απ'αυτά.Αλλά τα παρασκευάσματα αυτά δέν έχουν τα ίδια αποτελέσματα η τα ίδια τα ικανοποιητικά αποτελέσματα με τα βότανα.Δέν θα πρέπει να περιμένουμε τα βότανα να δράσουν αμέσως όπως τα φάρμακα.Η δουλειά τους είναι, να επαναφέρουν τη φυσική ισορροπία των λειτουργιών του σώματος πράγμα που θα έχει σαν αποτέλεσμα την υγεία.

ΒΟΤΑΝΑ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΑΛΧΙΜΗΛΛΗ

ΑΛΧΙΜΗΛΛΗ (LADIE’S MANTLE)

Η Αλχιμηλλη ή Αλχεμιλη είναι ένα βότανο που βρίσκουμε σε πολλές περιοχές της Βόρειας Ευρώπης και της Ασίας. Έχουν καταγραφεί πάνω από 300 διαφορετικά είδη. Η αλχιμίλλη όπως μαρτυρεί και η αγγλική της ονομασία (ο μανδύας της Κυρίας) είναι βότανο για τις γυναίκες και από τους πρώτους

χριστιανικούς χρόνους έχει συνδεθεί με την Παρθένο Μαρία , ίσως εξαιτίας του σχήματος των φύλλων της που παρομοιάζονταν με το μανδύα της Παναγίας. Οι σταγόνες της πρωινής δροσιάς που λαμπυρίζουν στα φύλλα της ενέπνευσαν ποιητές και αλχημιστές που της απέδωσαν και μαγικές ιδιότητες , όπως να διατηρεί τη νεότητα της γυναίκας αν αυτή τις μαζέψει με πανσέληνο κτλ. Κατά μια άποψη το όνομα της το πήρε από τους αλχημιστές, οι οποίοι μάζευαν τη δροσιά των φύλλων που τη θεωρούσαν χρήσιμη για την παρασκευή της φιλοσοφικής λίθου. Η Αλχιμηλλη χρησιμοποιείται στη βοτανοθεραπεία κυρίως για την αντιμετώπιση των διαταραχών και πόνων της περιόδου. Θεωρείται εμμηναγωγό που ρυθμίζει τη κανονική ροή του αίματος τόσο σε περιπτώσεις που η ροή του αίματος είναι χαμηλότερη από τη φυσιολογική (αμηνορροια), όσο και σε περιπτώσεις που η ροή του αίματος είναι ιδιαίτερα αυξημένη (μηνορραγια). Ουσιαστικά η Αλχιμηλλη θεωρείται ότι λειτουργεί προς τη κατεύθυνση της επαναφοράς της περιόδου στα φυσιολογικά επίπεδα ροής αίματος. Η "εξισσοροπητική" αυτή της δράση, έχει αποδειχτεί πως συμβάλει αποφασιστικά και στη μείωση των πόνων της περιόδου. Επίσης, τα σαλικυλικά οξέα που περιέχει έχουν καταπραϋντικές ιδιότητες, προσφέροντας έτσι ανακούφιση από τις "κράμπες" που μπορεί να συνοδεύουν τις διαταραχές της περιόδου. Η Αλχιμηλλη θεωρείται κατάλληλη και για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης.

ΜΥΡΤΙΛΟ

Μας ήλθε από τη Σιβηρία πριν από μερικά χρόνια, αλλά εξασφάλισε ήδη την ελληνική …υπηκοότητα με μόνιμη εγκατάσταση στη Δράμα! Δίνει βάσιμες ελπίδες σε καλλιεργητές που έβλεπαν παντού γύρω τους αδιέξοδα! Και, σύντομα, θα αποτελεί μια καλή πηγή εισαγωγής συναλλάγματος στη χώρα μας, αφού οι εξαγωγές του προϊόντος στην Ευρώπη είναι προ των πυλών. Ακόμα, το φολικό οξύ και το οξύ elagum των καρπών του ρωσικού μύρτιλου ειδικά έχει αποδειχθεί πειραματικά ότι επιβραδύνουν και προστατεύουν από την ανάπτυξη όγκων στο στομάχι, στον οισοφάγο, στους πνεύμονες, στη μήτρα και στις ωοθήκες! Τα προϊόντα του μύρτιλου αποτελούν την πρώτη ύλη σε πολλές βιομηχανίες τροφίμων και καλλυντικών, καθώς και φαρμακοβιομηχανίες Ένα ελκυστικό εμπορικά προϊόν, αποτελεί μια νέα πρόταση για εναλλακτική αγροτική δραστηριότητα στη χώρα μας. Πρόκειται για την καλλιέργεια του λεγόμενου μύρτιλου, καθώς τα έσοδα ανά στρέμμα φθάνουν να κινούνται στα επίπεδα των 4.000-5.000 ευρώ. Η καλλιέργεια του μύρτιλου, αν και δεν επιδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτελεί μια σύγχρονη αγροτική δραστηριότητα με διόλου ευκαταφρόνητες αποδόσεις. Το μύρτιλο ή «μπλούμπερι» όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο εξωτερικό, αποτελεί μία πολύ καλή εναλλακτική καλλιέργεια που μπορεί να καλλιεργηθεί σε όλα τα σημεία της χώρας μας από την Κρήτη μέχρι τον Έβρο λόγω του ότι περιλαμβάνει ποικιλίες που έχουν μεγάλη προσαρμοστικότητα στο κλίμα και κυρίως

υπάρχουν ποικιλίες που έχουν ανάγκη από περισσότερο ή λιγότερο χειμερινό ψύχος για να αναπτυχθούν και να δώσουν ικανοποιητική παραγωγή.

Πολύ σημαντικοί παράγοντες της ανάπτυξης της κατανάλωσης των προϊόντων του μύρτιλου αποτελούν επίσης οι πολύτιμες θεραπευτικές του ιδιότητες, οι οποίες τα τελευταία χρόνια έγιναν ευρέως γνωστές μέσα από διάφορες επιστημονικές μελέτες. Όσον αφορά την εξέλιξη της πορείας των τιμών παραγωγού, αυτές έχουν μία διαρκή αύξηση, πράγμα που αποτελεί σημαντικό κίνητρο για την επέκταση της καλλιέργειας του μύρτιλου (μπλούμπερι) στις χώρες που καλλιεργείται, αλλά και σε εκείνες που σκοπεύουν στην ανάπτυξη της καλλιέργειάς του. Σε πολλά μέρη της χώρας μας καλλιεργείται το μύρτιλο, τα δε πρώτα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά. Τα προϊόντα του μύρτιλου (καρποί, φύλλα) αποτελούν την πρώτη ύλη σε πολλές βιομηχανίες τροφίμων (χυμοί, μαρμελάδες, αρτοσκευάσματα, εσάνς κλπ.), φαρμακοβιομηχανίες, βιομηχανίες καλλυντικών, βιομηχανίες λειτουργικών τροφίμων κλπ. Το μύρτιλο διακρίνεται για τους καρπούς του τόσο από γευστικής απόψεως όσο και λόγω της μεγάλης τους περιεκτικότητας σε πολύτιμες ουσίες για την υγεία του ανθρώπου, όπως είναι οι αντιοξειδωτικές ουσίες, οι βιταμίνες, τα ανόργανα άλατα κλπ. Το ότι το μύρτιλο είναι εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών και βιταμινών είναι πλέον γνωστό. Πρόσφατα όμως ειδικοί από τη σχολή Μηχανικών του Πανεπιστημίου Lund της Σουηδίας, ανακάλυψαν ότι οι φυτικές ίνες του φρούτου μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη μιας σειράς εντερικών παθήσεων και φλεγμονών, όπως είναι η ελκώδης κολίτιδα. Οι ερευνητές θέλησαν να δουν εάν τα διάφορα είδη φυτικών ινών (μύρτιλα, κριθάρι, βρόμη) και καλών βακτηρίων (προβιοτικά του γιαουρτιού) μετριάζουν τον κίνδυνο εκδήλωσης εντερικών νόσων και του καρκίνου του παχέος και του λεπτού εντέρου. Σύμφωνα, λοιπόν, με την Καμίλα Μπράνινγκ, επικεφαλής της έρευνας, από τον κλάδο Εφαρμοσμένης Διατροφολογίας και Χημικών των Τροφίμων, τα μύρτιλα, επειδή είναι πλούσια σε πολυφαινόλες, έχουν αντιική και αντιοξειδωτική επίδραση. Επιπλέον, στην έρευνα φάνηκε ότι η προστατευτική δράση των μύρτιλων ενισχυόταν εάν καταναλώνονταν μαζί με προβιοτικά, μειώνοντας τη φλεγμονή στο έντερο.

ΣΙΜΙΣΙΦΟΥΓΚΑ

Η Σιμισιφούγκα δεν πρέπει να συγχέεται με το Blue Cohosh, ένα βότανο που μπορεί να είναι τοξικό για την καρδιά. Η Σιμισιφούγκα χρησιμοποιείται πρωτίστως για τη θεραπεία γυναικολογικών προβλημάτων και έχει εγκριθεί από τη Γερμανική Επιτροπή Ε για τη θεραπεία της εμμηνόπαυσης, της δυσμηνόρροιας και του PMS (προεμμηνορροϊκό σύνδρομο).ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΟΤΑΝΟΥ Εκτός από τη χρήση της Σιμισιφούγκα για την αντιμετώπιση γυναικολογικών προβλημάτων, οι ιθαγενείς της Αμερικής χρησιμοποιούν παραδοσιακά αυτό το βότανο για την αντιμετώπιση της αρθρίτιδας, της κόπωσης και των δαγκωμάτων φιδιού. Στο τέλος του 19ου αιώνα, η Σιμισιφούγκα έγινε το βασικό συστατικό στην εξαιρετικά δημοφιλή θεραπεία για τις κράμπες κατά την εμμηνόρροια και έγινε γνωστό ως το Φυτικό Συστατικό της Lydia Pinkham. Η Σιμισιφούγκα αποτέλεσε επίσης δημοφιλή θεραπεία στην Ευρώπη για την αντιμετώπιση των γυναικολογικών προβλημάτων, της αρθρίτιδας και της υψηλής πίεσης του αίματος.ΩΦΕΛΕΙΑ ΛΗΨΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΣΙΜΙΣΙΦΟΎΓΚΑ Οι σύγχρονες έρευνες προτείνουν ότι η Σιμισιφούγκα μιμείται τη δράση των οιστρογόνων. Το βότανο φαίνεται να δρα σαν οιστρογόνο, καθώς συνδέεται με τους υποδοχείς των οιστρογόνων στο σώμα. Επίσης, φαίνεται να καταστέλλει την υποφυσιακή ορμόνη LH (ωχρινοτρόπος ορμόνη), τα επίπεδα της οποίας αυξάνονται δραματικά κατά την εμμηνόπαυση. Εμμηνόπαυση Μελέτες έδειξαν ότι οι γυναίκες σε εμμηνόπαυση, μετά από χρήση της Σιμισιφούγκα για 4 με 6 εβδομάδες, εμφανίζουν σημαντική βελτίωση πολλών συμπτωμάτων όπως των εξάψεων, της εφίδρωσης, της κεφαλαλγίας, του ιλίγγου, της ταχυπαλμίας, του βόμβου, της νευρικότητας, της ευερεθιστικότητας, των διαταραχών του ύπνου, της αγωνίας, της ξηρότητας του κόλπου και της κατάθλιψης. Η καλύτερη απόδειξη για την ωφέλιμη δράση της Σιμισιφούγκα προέρχεται από μια διπλή τυφλή μελέτη που αποδεικνύει ότι η Σιμισιφούγκα είναι πιο αποτελεσματικό από τα οιστρογόνα στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η Σιμισιφούγκα προλαμβάνει την οστεοπόρωση ή τις καρδιοπάθειες, δυο σημαντικά πλεονεκτήματα που παρέχουν τα οιστρογόνα.

UVA URSI

Το uva ursi εντοπίζεται στη Βόρεια Ευρώπη, την Ασία και τη Βόρεια Αμερική. Τα φύλλα του περιέχουν χημικές ουσίες που μετατρέπονται σε υδροκινόνες όταν έρθουν σε επαφή με τα ούρα και κατά συνέπεια απολυμαίνουν τα ούρα και τα σχετιζόμενα μ’ αυτά όργανα. Αυτή η ιδιότητα καθιστά το uva ursi ιδιαίτερα σημαντικό για τη θεραπεία πολλών διαταραχών του ουροποιητικού συστήματος.

ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΟΤΑΝΟΥ Το uva ursi έχει χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία προβλημάτων του ουροποιητικού συστήματος στην Αμερική και την Ευρώπη. Το κύριο ενεργό συστατικό του uva ursi, η αρβουτίνη , είχε χορηγηθεί ως αντισηπτικό του ουροποιητικού συστήματος μέχρι την εμφάνιση των αντιβιοτικών σουλφωνίου.ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΟΣΟΛΟΓΙΕΣ Μέρος του φυτού που χρησιμοποιείται: ΦΥΛΛΟ. Η δοσολογία θα πρέπει να προσαρμοστεί σε 400-800mg αρβουτίνης ημερησίως. Το uva ursi θα πρέπει να λαμβάνεται μαζί με κάποιο γεύμα, προκειμένου να μειωθεί το ενδεχόμενο εμφάνισης γαστρεντερικών διαταραχών. Για μέγιστη αποτελεσματικότητα, δεν θα πρέπει να λαμβάνεται μαζί με βιταμίνη C ή χυμό από Cranberry (κράνα). Τα συμπληρώματα ασβεστίου μπορεί να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητά του.

ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΙΑ ΚΑΙ ΒΟΤΑΝΑ

ΜΥΘΟΣ:Αν βυθίσουνε 28 φορές σε λάδι ρίζα από Υγκντρασίλ (ιερό φυτό που συμβολίζει την αιώνια ζωή),σε 28 φεγγάρια χαρίζει αιώνια αγάπη, ενώ οι καρποί και τα φύλλα βουτηγμένα σε λάδι χρησιμοποιούνται για γνώση και αναγέννηση.

ΙΠΠΟΦΑΕΣ

Αν και στη σύγχρονη Ελλάδα το ιπποφαές (αρχ. ιππόφαος, ιππόφεως, ιπποφανής) χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια, στην αρχαιότητα η χρήση του ήταν πολύ διαδεδομένη. Σχετικές αναφορές υπάρχουν σε κείμενα του Θεόφραστου, μαθητή του Αριστοτέλη, αλλά κυρίως του Διοσκουρίδη, του πατέρα της Φαρμακολογίας. Το όνομά του το οφείλει στα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που παρατήρησαν ότι τα άρρωστα και τραυματισμένα άλογα που έτρωγαν τα φύλλα και τους καρπούς του φυτού ανάρρωναν γρηγορότερα, αποκτούσαν περισσότερη δύναμη, ενώ το τρίχωμά τους δυνάμωνε και γινόταν πιο λαμπερό. Η ονομασία στα λατινικά του γένους Hippophae προέρχεται από τις λέξεις ίππος<ίππ(ο)- (άλογο) + -φαές, ουδ. του -φαής<φάος (φως, λάμψη), άρα σημαίνει φωτεινό, λαμπερό άλογο.

Χρησιμοποιείται:

•Σε παιδικές τροφές και χυμούς στη Γερμανία, τη Σουηδία και στις Σκανδιναβικές χώρες.

•Στη σπεσιαλιτέ μπύρα Tymilambic Baiad Argaisier αποκλειστικά παρασκευάζεται για την αγορά της Φινλανδίας.

•Στην αρχιτεκτονική ενός τοπίου έχει ιδιαίτερη αξία στα βορειότερα κλίματα λόγω των χρημάτων του γερού ριζικού συστήματος.

•Στην Ανατολική Γερμανία κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου δημιουργήθηκαν νέες ποικιλίες.

•Αποτελεί περιφερειακή χλωρίδα της Φινλανδικής περιοχής.

Βρώμη

'Αβένα ή σπειρόμενη, Άγροστωδών .Το πολύ γνωστό υλικό του «κουάκερ όουτς».

Είναι φυτό πού οι σπόροι του είναι Ιδιαίτερα τονωτικοί στα νεύρα.Πιστεύεται ότι οι Σκωτσέζοι έχουν δυνατά νεύρα γιατί κάνουν μεγάλη χρήση του φυτού αυτού.Πιστεύεται ακόμη ότι το υψηλό ανάστημα τους οι Σκωτσέζοι το οφείλουν στη βρώμη.Η βρώμη είναι και διουρητική και κατά των παθήσεων του στήθους (κατάρρους, βήχας αιμόπτυση).Ή βρώμη είναι πλούσια σε βιταμίνες και αλάτια.Χημικώς περιέχει Λεύκωμα, Γήινη, Άμυλο, Δέντρινη, Λιπαρές ουσίες, Κυτταρίνη και διάφορα αλάτια.

Ρείκη

Το Ρείκι είναι ένα σχετικά μικρό πολυετές φυτό που είναι αυτοφυές στην Ευρώπη και τη Μικρά Ασία. Το Ρείκη αποτελεί ένα πολύ ιδιαίτερο βότανο στη Σκωτία και οι χρήσεις του υπήρξαν πολλές στο παρελθόν. Ο γνωστός Βρεττανός βοτανολόγος John Parkinson στο βιβλίο του “Theatrum Botanicum”, που εκδόθηκε το 1640, καταγράφει τις θεραπευτικές ικανότητες του βοτάνου αναφέροντας πως έχει χρησιμοποιηθεί ως διουρητικό, ως ηρεμιστικό, για τις πέτρες των νεφρών και ως αντίδοτο σε δηλητηριώδη τσιμπήματα. Ο Διοσκουρίδης αναφέρει την κακή ποιότητα του μελιού από ρείκι σήμερα το μέλι από ρείκι θεωρείται πάρα πολύ θρεπτικό και επωφελές για την υγεία. Στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία, το Ρείκι θεωρείται ένα από τα καλύτερα αντισηπτικά και απολυμαντικά του ουροποιητικού συστήματος. Σύμφωνα με τους βοτανοθεραπευτές, το Ρείκι απολυμαίνει ολόκληρο το ουροποιητικό σύστημα αυξάνοντας ελαφρά και τη παραγωγή ούρων. Θεωρείται κατάλληλο για την αντιμετώπιση της κυστίτιδας και την καταπολέμηση λοιμώξεων του ουροποιητικού. Σύμφωνα με αρκετές δημοσιεύσεις, το ρείκι φαίνεται να είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για τις πέτρες τόσο στα νεφρά, όσο και στο ουροποιητικό σύστημα. Ενδέχεται η αποτελεσματικότητα του βοτάνου, στις παραπάνω περιπτώσεις, να οφείλεται στην ουσία αρμπουτίνη που περιέχει. Το Ρείκι φαίνεται να έχει θετική επίδραση στις περιπτώσεις αρθρίτιδας και ρευματισμών (εσωτερική και εξωτερική χρήση).

ΒΟΤΑΝΑ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ

Μαραπουάμα

Το Μαραπουάμα είναι ένα μικρό δέντρο του Αμαζονίου το οποίο αποκαλείται από τους ιθαγενείς και "δέντρο της δύναμης". Ως βότανο έχει μακρά ιστορία χρήσης στην Αγγλία. Χρήσιμα τμήματα του φυτού είναι ο φλοιός και η ρίζα του. Στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία το Μαραπουάμα χρησιμοποιείται κυρίως ως αφροδισιακό και για την αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας. Παρά τη μακρόχρονη ιστορία του, το Μαραπουάμα δεν έχει μελετηθεί συστηματικά. Η πιο αξιόπιστη έρευνα ανήκει στον Dr. Jacques Weinberg, διακεκριμένο κλινικό σεξολόγο, που μελέτησε στη Γαλλία τα αποτελέσματα της χορήγησης σε 262 άνδρες με προβλήματα στυτικής δυσλειτουργίας. Τα αποτελέσματα ήταν πολύ θετικά καθώς 62% των ανδρών δήλωσε σημαντική βελτίωση. Δεύτερη έρευνα με 100 άνδρες (από τον ίδιο ερευνητή) το 2.000 έδειξε ακόμη πιο θετικά αποτελέσματα καθώς 90% των ανδρών δήλωσε σημαντική βελτίωση. Τα ενεργά συστατικά του Μαραπουάμα που οδηγούν σε αύξηση της Libido (σε άνδρες και γυναίκες) και στην αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας δεν είναι απολύτως γνωστά. Κάποιοι ερευνητές θεωρούν πως υπεύθυνες είναι οι φυτοστερόλες που περιέχει το βότανο (μάλλον απίθανο), ενώ άλλοι θεωρούν πως η αποτελεσματικότητα του Μαραπουάμα οφείλεται στην δράση του ως αγχογόνο (έτσι μπορεί ίσως να εξηγηθεί η τονωτική του δράση στο νευρικό σύστημα και η προσωρινή βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος). Το Μαραπουάμα θεωρείται βότανο που βελτιώνει τη σεξουαλική ζωή εδώ και πάρα πολλά χρόνια.

ΙΕΡΑΚΙΟ

Μέρος που χρησιμοποιείται: Τα αέρια μέρη.Συλλογή: Το Ιεράκιο συλλέγετε κατά την ανθοφορία, από το Μάιο μέχρι τον Ιούνιο.

Συστατικά: Η κουμαρίνη ουμπελιφερόνη, φλαβόνες και φλαβονοειδή, καφεϊκό οξύ, χλωρογονικό οξύ.Δράσεις: Αντισπασμωδικό, αποχρεμπτικά, αντικαταρροϊκό, στυπτικό, σιελαγωγά, επουλωτικά.Χρησιμοποιείται για αναπνευστικά προβλήματα όταν συνοδεύονται από μεγάλες ποσότητες βλέννας, από ερεθισμό και ίσως από εξαγωγή αίματος κατά το βήχα.Θεωρείται ειδικό ίαμα για τον κοκκύτη.Μπορεί επίσης να αποβεί ευεργετικό στη βρογχίτιδα ή το βρογχικό άσθμα.Εξωτερικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κατάπλασμα για να βοηθήσει στην επούλωση τραυμάτων ή ειδικά για τη θεραπεία της κήλης και των καταγμάτων.

ΙΡΛΑΝΔΙΑ ΚΑΙ ΒΟΤΑΝΑ

ΙΡΛΑΝΔΙΚΟ ΒΡΥΟ

Chondrus crispus Rhodophyia Μέρος που χρησιμοποιείται: Ο ξηρός θαλλός.Είναι φύκι της θάλασσας.Συλλογή: Συλλέγετε από τις βραχώδεις ακτές της βορειοδυτικής Ευρώπης, ιδιαίτερα της Ιρλανδίας, όλη τη διάρκεια του χρόνου, στη διάρκεια της άμπωτης.Συστατικά: Μέχρι και 80% γλίσχρασμα, καρραγηνάνες, ιώδιο, βρώμιο, σίδηρος, άλλα μεταλλικά άλατα, βιταμίνη Α και Β-ι.Δράσεις: Αποχρεμπτικό, μαλακτικό.Ωστόσο, η κύρια χρήση του είναι για τα προβλήματα του αναπνευστικού, όπως η βρογχίτιδα.Χρησιμοποιείται και στα καλλυντικά, για να μαλακώνει το δέρμα.

ΠΡΟΑΠΟΙΚΙΑΚΑ ΒΟΤΑΝΑΤα εδάφη του σημερινού Μεξικού αποτελούσαν πατρίδα για πολλούς ιθαγενείς πολιτισμούς πριν την άφιξη των Ευρωπαίων: τους Ολμέκους στις ακτές του Κόλπου του Μεξικού, τους Ζαποτέκους

και τους Μιξτέκους, τους Μάγια στη Γιουκατάν την αρχαία φυλή Νάουα και, φυσικά, τους Αζτέκους, οι οποίοι κυριαρχούσαν στα κεντρικά και τα νότια της χώρας με επίκεντρο την πρωτεύουσά τους, Τενοτστίτλαν.

ΝΑΟΥΑ’’Οι Νάουα ήταν φημισμένοι γνώστες των βοτάνων που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο στην ιατρική, αλλά και σε θρησκευτικές τελετές ή ακόμη και λαϊκές γιορτές, τόσο για καλούς, όσο και για ανέντιμους, ποταπούς και επαίσχυντους σκοπούς μαγείας, κλοπής και χρήσης ναρκωτικών ουσιών. Έτσι, συναντώνται συχνές αναφορές σχετικά με τονωτικές αλοιφές για το σώμα και αναισθητικές ουσίες, τις οποίες δώριζαν ’’τιμής ένεκεν’’ στους ηγέτες των εχθρών τους, κηρύσσοντάς τους πόλεμο με αυτήν την εθιμοτυπία, ή τις χορηγούσαν στους αιχμαλώτους πολέμου, πριν την τελετουργική τους θυσία. Πολλές φορές τις χρησιμοποιούσαν οι ιερείς, είτε για να ανταπεξέλθουν στην υπερένταση των ιεροτελεστιών, είτε για να περιπέσουν σε αποκαλυπτική έκσταση. Η τελετουργική κατανάλωση παραισθησιογόνων μυκήτων που πρόσφεραν οι έμποροι, ώστε να αποκτήσουν ως αντάλλαγμα επαγγελματικό κύρος ήταν επίσης διαδεδομένη.’’

ΒΟΤΑΝΑ ΤΩΝ ΝΑΟΥΑ

ΚΟΑΤΛ ΣΟΣΟΟΥΚΙ: (Πράσινο Φίδι). Λέγεται και ολολιούκι , δηλαδή: ’’Το βότανο που ζαλίζει’’. Τα φύλλα του είναι λεπτά και μικρά. Μεθάει τον άνθρωπο και κάνει το κεφάλι του να κολυμπά, μαγεύει. Όποιος το φάει ή πιεί το χυμό του, βλέπει τρομακτικά πράγματα. Στους ανθρώπους που μισούμε, το ρίχνουμε στο νερό ή στο φαγητό τους. Με το “Κόατλ Σοσόουκι” τους ζαλίζουμε. Έχει όμως ταγγή γεύση και καίει το λαιμό. Ως γιατρικό για την αρθρίτιδα, αλείφεται στην περιοχή του πόνου. Έχουν καταχωρηθεί τα εξής είδη με παρόμοιες παραισθησιογόνες επιδράσεις: Rivea corimbosa, Ipomea sidaefolia, και Datura metaloides.

ΠΕΓΙΟΤΕ: Είναι άσπρο και βρίσκεται μόνο στις πετρώδεις εκτάσεις του Βορρά, που λέγονται ’’Τόπος των Νεκρών’’. Όποιος το τρώει ή πίνει το χυμό του, αισθάνεται σαν να έχει φάει το μανιτάρι. Επίσης βλέπει τρομακτικά ή διασκεδαστικά πράγματα. Θα αισθάνεται έτσι για μία ή δύο μέρες. Έπειτα γίνεται καλά. Κάνει κακό όμως στην καρδιά. Το “πέγιοτλ” αναστατώνει τον άνθρωπο. Τον μεθάει και τον τρελαίνει. Αυτό το φυτό χρησιμοποιείται σήμερα συχνά στο βόρειο Μεξικό, κι έχει καταχωρηθεί ως Lophophora williamsi ή Ariocarpus, παρ’ όλο που ορισμένα είδη αυτού του κακτοειδούς είναι γνωστά με τη νεότερη κοινή ονομασία. ΙΣΤΟΡΙΑ-ΔΟΣΕΙΣ: Το πεγιότε περιέχει πάνω από 25αλκαλοειδή και μεσκαλίνη, η οποία είναι το πιο δραστικό συστατικό του. Μία μικρή δόση ενός έως τεσσάρων φετών ανακουφίζει την κούραση και καταπραΰνει την πείνα, τη δίψα και τη σεξουαλική επιθυμία. Μεγαλύτερη δοσολογία επιφέρει παραισθησιογόνα συμπτώματα, τα οποία εκμεταλλεύονται οι ιθαγενείς για να ’’επικοινωνούν’’ με τους θεούς. Στην πραγματικότητα, ο χρήστης βιώνει πολύχρωμες φαντασιώσεις μετάλλαξης των άψυχων στοιχείων της φύσης σε έψυχα όντα, και των ανθρώπων σε ζώα. Αυτό είναι μία από τις κύριες αιτίες της υποτιθέμενης ’’μεταμόρφωσης’’ του σαμάνου σε ιερό ζώο. Χορηγείται ακόμη και στα παιδιά των ιθαγενών, διαλυμένο σε

παραδοσιακό ρόφημα σοκολάτας. Οι ιθαγενείς Ουιτσόλ, που κατοικούν στην επαρχία Ναγιαρίτ (στα δυτικά παράλια του Ειρηνικού Ωκεανού), διατηρούν το ετήσιο έθιμο της “Γιορτής του Πεγιότε” -του κάκτου χωρίς αγκάθια, που όμως δεν μπορούν να καλλιεργήσουν στην περιοχή τους, λόγω ακαταλληλότητας του κλίματος. Γι’ αυτόν το λόγο οργανώνουν μία εικοσαήμερη προσκηνηματική πορεία 500 χιλιομέτρων ως το Σαν Λουίς Ποτοσί –στα βορειοανατολικά της χώρας, για να φέρουν πίσω στους οικισμούς τους τον ιερό κάκτο, που αποτελεί το κύριο στοιχείο τόσο της θρησκευτικής, όσο και της κοσμικής ζωής τους. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο της ιεροτελεστίας του “πεγιότε”, ο πιστός πρέπει να νηστέψει και να εξομολογηθεί τις σαρκικές του αμαρτίες. Την τέταρτη ημέρα του ταξιδιού πρέπει να δέσει μία σειρά κόμπων σ’ ένα σχοινί από ίνες κάκτου “ίστλε”. Αυτοί οι κόμποι συμβολίζουν τα ανομήματά του. Έπειτα, ο πιστός πρέπει να καθίσει μπροστά στην εστία και να μιλήσει για τα τις άνομες σεξουαλικές του δραστηριότητες, δίνοντας ακριβή στοιχεία ονομάτων, τόπων και χρόνων. Τέλος, πρέπει να πετάξει το σχοινί με τους κόμπους στη φωτιά, για να του δοθεί θεϊκή συγχώρεση. Ένα άλλο έθιμο αυτής της γιορτής είναι η απόκρυψη των λέξεων που φανερώνουν ζωτικά στοιχεία, και η αντικατάστασή τους με προσωνύμια. Ο ήλιος, για παράδειγμα μετονομάζεται σε δορυφόρο, ενώ η μύτη συγχέεται με το πέος.)

ΤΛΑΠΑΤΛ: Τα φύλλα του είναι πλατιά, τα λουλούδια λευκά και τα φρούτα του μικρά, στρογγυλά, μωβ, και απαλά, με πράσινη φλούδα. Οι σπόροι είναι μαύροι και μυρίζουν άσχημα. Βλάπτει την υγεία. Φέρνει ανορεξία και ταράζει το νου του ανθρώπου. Μεθάει. Όποιος τρώει “τλάπατλ”, χάνει για πάντα τα λογικά του. Αργοπεθαίνει μαγεμένος. Ο Λατινικός όρος είναι Datura stramonium L.

ΜΙΣΙΤΛ: είναι ολοστρόγγυλο και μέτριο στο

μέγεθος. Τα κλαδιά του είναι πράσινα. Έχει πολλούς σπόρους. Το χρησιμοποιούμε για την αρθρίτιδα. Δεν τρώγεται, ούτε πίνεται. Κάνει τον άνθρωπο να χάσει τη λαλιά του. Παραλύει το λαιμό. Κάνει τη φωνή να κολλήσει. Σπάει τη γλώσσα. Ο άνθρωπος πεθαίνει από δίψα. Νεκρώνει τ’ αχαμνά. Σκοτώνει. Κανείς δεν το παίρνει είδηση όταν το πίνει. Μουδιασμένος από το κρύο, αν κλείσει τα μάτια του, ποτέ δε θα μπορέσει να τα ξανανοίξει. Αν όμως καταφέρει να τ’ ανοίξει, τότε θα μπορεί να βλέπει τα πάντα και για πάντα. Αντίδοτό του είναι το κρασί, αλλά δεν μπορεί να γιατρέψει όλες τις πληγές που φέρνει το “μίσιτλ”. Η επιστημονική ονομασία είναι Datura stramonium.

ΝΑΝΑΚΑΤΛ (Μανιτάρι): Φυτρώνει στους κάμπους και στα χωράφια με τ’ αγριόχορτα “σάκατλ”, που τα κάνουμε σανό για να βόσκουν τα ζώα. Έχει στρογγυλό ’’κεφάλι’’ και μακρύ κοτσάνι. Είναι πικρό και καυτερό. Καίει το λαιμό. Μεθάει τον άνθρωπο. Ζαλίζει και ταράζει την ψυχή. Είναι το φάρμακο για το σύγκρυο, τον πυρετό και την αρθρίτιδα. Επιτρέπεται να τρώμε μόνο δύο ή τρία. Εξαντλεί το σώμα, θλίβει την ψυχή, φέρνει τρόμο, και κάνει τον άνθρωπο να κρύβεται. Όποιος φάει πολύ “νανάκατλ”, πολλά πράγματα θα δει τρομακτικά, μα και αστεία, και θα θέλει να ξεφύγει τρέχοντας, και να κρεμαστεί. Θα ψάχνει από ποιόν βράχο να γκρεμιστεί και θα τριγυρνά ουρλιάζοντας. Καλό είναι να το τρώμε με μέλι. Ο Γουόσσον το έχει καταχωρίσει ως Pscylocibe, Stropharia, όπως επίσης και με άλλες ονομασίες.

ΤΟΤΣΤΕΤΕΠΟΝ (Λαγοπόδαρο): Είναι ένα μικρό βότανο με λεπτά φύλλα και άσχημη μυρωδιά. Οι ρίζα του είναι άσπρη. Φέρνει το θάνατο. Ο άνθρωπος μουδιάζει και καίγεται. Του ξεριζώνει τα σωθικά. Ακόμα κι αν κάποιος το πιεί με “πούλκε”, θα το βγάλει αμέσως, γιατί θα νιώσει ότι τον παραλύει. Πληγώνει το σώμα. Πολλές φορές συνηθίζουμε να φωνάζουμε ένα θεραπευτή με τ’ όνομα: ’’αυτός που δίνει στον κόσμο “τοτστέτεπον”. ΜΥΘΟΙ-ΔΟΣΕΙΣ: Το “μαγγέυ” είναι ένα κακτοειδές, το οποίο παράγει ένα χυμό, που με τη διαδικασία της ζύμωσης, αποτελεί τη βάση του οινοπνευματώδους ποτού “πούλκε”. Αν και –σε αντίθεση με τη σημερινή Λατινοαμερικάνικη μέση και κατώτερη κοινωνία- η υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος δεν ήταν αποδεκτή στο

αρχαίο Μεξικό, το “πούλκε” ήταν σημαντικό στοιχείο της ιθαγενούς Μεσοαμερικανικής μυθολογίας. Ο Θεός “Κετσαλκόατλ – Ιερό Φίδι με τα Πολύτιμα Πράσινα Φτερά του Παραδείσιου Πτηνού” δώρισε στην ανθρωπότητα την τέρψη του ποτού, αλλά πλήρωσε αυτήν την πράξη του με βαρύ τίμημα. Μέσω της σεξουαλικής ένωσής του με την καλλονή Μαγιαγουέλ, την προστάτιδα του φυτού “μαγγέυ”, δημιουργήθηκε ένα τεράστιο δέντρο με δύο κλαδιά, το οποίο κατακερματίστηκε από τη μήνιδα της δαιμονικής “Tζιτζίμιτλ”, δηλαδή της γιαγιάς της Μαγιαγουέλ. Το κλαδί που έμεινε ανέπαφο από την καταστροφή, ήταν εκείνο που είχε σχηματιστεί από το σώμα του Κετσαλκόατλ. Έτσι, όταν εκείνος πήρε και πάλι τη θεανθρώπινη μορφή του, μάζεψε τα κομμάτια του κλαδιού που συμβόλιζαν τα οστά της αγαπημένης του και τα έθαψε στη γη, για να φυτρώσει κατόπιν το ιερό φυτό “μαγγέυ”. Μία δεύτερη εκδοχή του μύθου αναφέρει τον Κετσαλκόατλ ως ιστορικό πρόσωπο, και ως πολιτικοθρησκευτικό ηγέτη της πρωτεύουσας των Τολτέκων “Τολλιάν”, της σημερινής “Τούλα”, που βρίσκεται στα βόρεια της σύγχρονης Μεξικάνικης Πρωτεύουσας. Το κοσμικό του όνομα ήταν Τοπίλτζιν και επειδή προωθούσε τις τέχνες και τις επιστήμες στο βασίλειό του, του αποδόθηκε αργότερα το θεϊκό προσωνύμιο του ’’Εκπολιτιστή’’. Το αντίπαλο θεοποιημένο ιερατείο της Τολλιάν, προκειμένου να του αφαιρέσει την εξουσία, του έδωσε να πιεί “πούλκε”, με αποτέλεσμα να περιπέσει στο ανόμημα της αιμομιξίας με την αδερφή του. Την επόμενη μέρα της σεξουαλικής εκείνης μέθης, αναγκάστηκε να αυτοκτονήσει, πέφτοντας σε μία πυρά, που ο ίδιος άναψε για να εξαγνιστεί. Το σώμα του, βέβαια αποτεφρώθηκε, αλλά η καρδιά του πυρακτώθηκε και εκσφενδονίστηκε στον ουρανό, λάμποντας από τότε ως το ’’Άστρο της Αυγής’’, δηλαδή ο πλανήτης ’’Αφροδίτη’’. Ο τρίτος μύθος διηγείται ότι αφού ο Κετσαλκόατλ αμάρτησε υπό την επήρεια του “πούλκε”, αυτοεξορίστηκε στο Γιουκατάν. Εκεί, κατέκτησε τους Μάγιας, καιαφού μετονομάστηκε σε “Κουκούλκαν – Φτερωτό Φίδι”, γύρω στο έτος 980 μΧ., ίδρυσε την πρωτεύουσα του νέου πολιτισμού Μάγια-Τολτέκα, την οποία ονόμασε Τσιτσέν Ιτζά. Αυτός ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται σήμερα στα ανατολικά της πόλης Μέριδα.

ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΜΕΞΙΚΟ Σήμερα στο Μεξικό, και συγκεκριμένα στην περιοχή Χαλίσκο, παράγεται ένα δυνατό οινοπνευματώδες ποτό, που ονομάζεται “μεσκάλ”, και περιέχει στο μπουκάλι ένα σκουλήκι που ζει στο φυτό

“μαγγέυ”. Λένε οι ντόπιοι ότι είναι ο ιερός Κετσαλκόατλ, που συνεχίζει να ζει σ’ αυτήν τη γη….) Παρά το γεγονός ότι οι κάτοικοι του Μεξικού είναι περήφανοι για τη φυλετική κληρονομιά τους, οι σύγχρονοι ιθαγενείς Μεξικανοί αποτελούν στόχους φυλετικών διακρίσεων. Στη μεξικάνικη επαρχία, ιθαγενείς κοινότητες έχουν τεθεί στο περιθώριο της κοινωνικής ανάπτυξης για περισσότερο από 500 χρόνια.

ΒΟΤΑΝΟΛΟΓΙΑ ΑΦΡΙΚΗΣ

Καθώς η χρήση των βοτάνων εξαπλωνόταν σε όλο τον κόσμο όπως Ευρώπη,Καναδά και στις Η.Π.Α, στις περισσότερες περιοχές της Αφρικής υπήρχε χρήση βοτάνων στα αρχαιότερα ως και τα νεότερα χρόνια.Πάνω από το 75% του πληθυσμού(της Αφρικής) εξαρτάται από τα βότανα για λόγους υγείας. Σχετικά το 80% των Αφρικανικών βοτάνων προσφέρουν οφέλη ως προς την χρήση τους.Επίσης η Αφρική έχει το 10% του κόσμου στο ότι έχει καλή χλωρίδα.

ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΒΟΤΑΝΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ

Αφροδισιακά.

Withania somnifera: Έχει αντικαρκινική δράση, αντιστρές, βοηθάει στη γονιμότητα, βοηθάει στη σκέψη, τη ψυχολογία και τη μνήμη.

Makoni Tea: Χωρίς καφεΐνη, βοηθάει στο ανοσοποιητικό σύστημα, ενισχύει την αντοχή είναι αναλγητικό (δυναμώνει τα οστά και ξεπερνάει σωματικούς πόνους) και είναι αφροδισιακό.

Ανακουφιστικά πόνου.

African Wormwood: Τα χαλαρωτικά και παυσίπονα συμφέροντά του είναι χρήσιμα και στις σημερινές μέρες.Παραδοσιακά χρησιμοποιείται με τρεις τρόπους.Είτε ως τσάι, είτε με εισπνοές αλλά και επίσης μπορεί να καπνιστεί.Ακόμα θεραπεύει την ωτίτιδα και τον πονόδοντο.

Pittosporum viridiflorum: Αφεψήματα του φλοιού του έχουν ηρεμιστικά αποτελέσματα ως προς τον πόνο.

Τωνοτικά.

Arctopus echinatus: Χρήση αυτού του φυτού έχει προέλευση από τον πολιτισμό Κόι. Η παχύ μέρος της ρίζας είναι αυτό που χρησιμοποιείται ως φάρμακο.

Sclerocarya birrea: Ως ζεστό ρόφημα βοηθάει στη κούραση και την αδυναμία.Γίνεται καθαρισμός του σώματος με τη χρήση του φλοιού.

Ιερά βότανα.

Sacred blue lily: Τα λουλούδια χρησιμοποιούνται από τους μάντεις στη Νότιο Αφρική.Τα αποξηραμένα λουλούδια μπορούν να καπνιστούν για ένα κατασταλτικό αποτέλεσμα.

Uvuma-omhlope: Χρησιμοποιείται για καθαρή σκέψη, και επίσης οι εγχύσεις των ριζών χρησιμοποιούνται από τους μάντεις σε τελετουργίες για να τους βοηθήσουν να ‘δουν’ μια μεταφυσική έννοια.

ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ…

Λίγα λόγια σχετικά με τα βότανα και τα μπαχαρικά..Tα Βότανα και τα μπαχαρικά έχουν χρησιμοποιηθεί από την ανθρωπότητα στην αρχαιότητα για διάφορους σκοπούς. Μερικές φορές ένα άγριο λουλούδι, το φλοιό ενός μεγάλου δέντρου ή τον καρπό από ένα θάμνο, μπαχαρικά υπάρχουν σε άπειρη ποικιλία ως προς τη μορφή, τα χαρακτηριστικά και τη λειτουργία τους.

Τα μπαχαρικά χρησιμοποιούνται σήμερα πιο έντονα από τους κατοίκους της Νότιας Ασίας. Φυσικά, η χρήση των μπαχαρικών είναι επίσης αρκετά διαδεδομένη στην Ευρώπη και την Αμερική. Βότανα και μπαχαρικά είναι πολύ σημαντικα για τις κουζίνες της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Γαλλίας.

Γλυκάνισο

Anason

Καταγωγή Αιγύπτος, γλυκάνισο είναι ο σπόρος μιας αρωματικά, χαμηλής ανάπτυξης μέλος της οικογένειας σέλινο (Apiaceae). Χρησιμοποιείται στη μαγειρική, στη κατασκευή της ρακής, και βοηθάει στον ύπνο τον παιδιών.

Ρόκα

Ένα βότανο με φύλλα που μοιάζουν με αυτά του φυτού ραπανάκι. Είναι ιδανικό σε σαλάτα, αλλά μαζί με τηγανητά ή ψητά ψάρια. συχνά χρησιμοποιείται ως γαρνιτούρα .

Βασιλικός

FrenkFesleğeni

Ένα τροπικό φυτό της οικογένειας της μέντας (Lamiaceae) συνιστάται σε πιάτα μελιτζάνας και πιπεριάς.

Δαφνη

DefneTα φύλλα δάφνης χρησιμοποιούνται σε διάφορα πιάτα με ψάρι, κρέας, πουλερικά και κυνήγι, το κεμπάπ, και σε ορισμένα τουρσιά και κονσέρβες.

Μαύρο πιπέρι

Karabiber

Το μαύρο πιπέρι δίνει ένα άρωμα και τη θερμότητα στα τρόφιμα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σχεδόν σε κάθε πιάτο, και είναι ένα από τα πιο βασικά συστατικά στην τουρκική κουζίνα.

Κάρδαμο

Kakule

Το μικρό, λευκό pod του σε ένα τροπικό φυτό της οικογένειας τζίντζερ. Ενισχύει την όρεξη και ανακουφίζει από στομαχικές

διαταραχές.

Κανέλα

Tarçın

Ένα μπαχαρικό που λαμβάνονται από το αρωματικο φλοιό ενός δέντρου προέρχεται από τη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία. Χρησιμοποιείται τόσο σε κέικ γλυκά, μπισκότα και σε ποτά, όπως boza και σαλεπι.

Γαρίφαλο

Karanfil

Aποξηραμένα μπουμπούκια η σκόνη, χρησιμοποιείται για να προσθέσει γεύση σε κομπόστες, σιρόπια, κέικ, παγωτά και ορισμένα βραστά.

Τα βότανα στην Χριστουγεννιάτικη παράδοση

Τα βότανα με πολλούς τρόπους είναι συνυφασμένα με την χριστουγεννιάτικη παράδοση. Μερικά απ' αυτά μάλιστα τα γνωρίζουμε από την ίδια την ιστορία της γέννησης του Χριστού όπως αυτή αναφέρεται στην βίβλο. Τα σμύρνα και το λιβάνι δηλαδή, που προσφέρθηκαν από τους μάγους στο Θείο βρέφος.

Άλλα βότανα που συνδέονται συμβολικά με τα Χριστούγεννα είναι το φασκόμηλο σαν σύμβολο αθανασίας και οικιακής ευτυχίας, η λεβάντα σαν σύμβολο αγνότητας και αρετής, το σκουλόχορτο (μαρμαράκι) σαν σύμβολο καλής υγείας, το απήγανο για την χάρη αλλά και για τον ξορκισμό του κακού, το θυμάρι για την γενναιότητα. Επίσης η βαλσαμίνη που λέγεται και φύλλο της βίβλου είναι συνδεμένη με τα Χριστούγεννα. Όμως το πιο γνωστό σε μας φυτό που συνδέεται με τα Χριστούγεννα είναι το δεντρολίβανο. Ας γνωρίσουμε καλύτερα λοιπόν τα πιο γνωστά βότανα των Χριστουγέννων.

Όπως γνωρίζουμε οι τρεις μάγοι πρόσφεραν στον Χριστό χρυσό, λιβάνι και σμύρνα. Τι είναι όμως το λιβάνι και η σμύρνα; Το λιβάνι και η σμύρνα είναι ρετσίνια, δηλαδή αποξηραμένα εκχυλίσματα δέντρων, που προέρχονται από δέντρα του γένους Boswellia (λιβάνι) και Commiphora (σμύρνα) τα οποία είναι ενδημικά φυτά της ανατολικής Αφρικής (Σομαλίας) και της νότιας Αραβικής χερσονήσου.

Λιβάνι

Το λιβάνι ήταν ένα από τα δώρα των μάγων σύμφωνα με το κατά Ματθαίον ευαγγέλιο. Η παράδοση λέει ότι το λιβάνι δωρίστηκε από τον Βαλτάσαρ, τον μαύρο βασιλιά της Αιθιοπίας ή του Σαβά, εκπληρώνοντας έτσι την προφητεία του Ησαΐα πως χρυσός και λιβάνι θα προσφερθούν από τους ευγενείς προς τιμή του Ουράνιου Βασιλέα. Το λιβάνι ήταν το αγνότερο

θυμίαμα. Όταν καιγόταν έβγαζε έναν άσπρο καπνό ο οποίος συμβόλιζε τις προσευχές και τις ευχαριστίες των πιστών που ανέβαιναν στους ουρανούς. Επειδή οι αρχαίοι συχνά έκαιγαν λιβάνι κατά την διάρκεια θρησκευτικών τελετών, αυτό το δώρο συμβολίζει την θυσία, την θεϊκή υπόσταση του Χριστού, την γλυκύτητά Του και τον ιερό Του ρόλο. Είναι επίσης σύμβολο του ιερού ονόματος του Θεού.

Το λιβάνι είναι ρετσίνι με γλυκό άρωμα που προέρχεται από το δέντρο Boswellia το οποίο την εποχή της γέννησης του Χριστού φύτρωνε στην Αραβία, την Ινδία και την Αιθιοπία. Το όνομα αυτού του ρετσινιού είναι στα Ελληνικά λίβανος (λιβάνι), στα λατινικά olibanum, στα αραβικά luban στα αγγλικά frankincense και στα γαλλικά όπως και στα γερμανικά incense.

Το εμπόριο του λιβανιού γνώρισε άνθιση κατά την περίοδο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Εκείνη την περίοδο το λιβάνι ήταν τόσο πολύτιμο όσο τα κοσμήματα και τα πολύτιμα μέταλλα.

Σμύρνα

Η σμύρνα (μύρο) ήταν ένα ακόμη από τα δώρα των μάγων. Ο θρύλος λέει ότι ο Γκάσπαρ έφερε το δώρο της σμύρνας από την Ευρώπη ή την Ταρσό της Κιλικίας και το απόθεσε μπροστά στο Θείο βρέφος. Εξ αιτίας των διαφόρων χρήσεων που είχε η σμύρνα σαν φάρμακο, το δώρο παριστάνει την ανθρώπινη υπόσταση του Χριστού, τον Υποφέροντα Λυτρωτή, τον Μεγάλο Θεραπευτή, και τα Πάθη.

Η σμύρνα είναι ένα αρωματικό ρετσίνι που παράγεται από τις χαρακιές της φλούδας ενός μικρού δέντρου της ερήμου που λέγεται επιστημονικά Commiphora Myrrha ή Balsamodendron Myrrha, κοινώς dindin. (Οι χαρακιές θυμίζουν τις πληγές του Χριστού από τους Ρωμαίους στρατιώτες κατά την διάρκεια της σταύρωσης.) Η σμύρνα ήταν ιδιαίτερα πολύτιμη κατά τους βιβλικούς χρόνους και εισαγόταν από την Ινδία και την Αραβία.

Δενδρολίβανο

Το δενδρολίβανο (Rosmarinus officinalis) είναι ένας μικρός πολυετής αειθαλής θάμνος που ανήκει στην οικογένεια της μέντας (Laminaceae). Τα φύλλα το δενδρολίβανου χρησιμοποιούνται συχνά για να αρωματίζουν φαγητά. Το δενδρολίβανο είναι εμποτισμένο στην χριστουγεννιάτικη παράδοση.Το δενδρολίβανο χρησιμοποιείται συστηματικά από το 500 π.Χ. Στην αρχαία Ελλάδα ήταν αναγνωρισμένο σαν βότανο που είχε την ικανότητα να βελτιώνει το μυαλό και την μνήμη.Διάφοροι θρύλοι συνδέουν το δενδρολίβανο με τα Χριστούγεννα και όλοι τους περιστρέφονται γύρω από την Μαρία την μητέρα του Ιησού, και το ένδυμα που άπλωσε πάνω από ένα φυτό δενδρολίβανου. Μια εκδοχή λέει ότι κατά την διάρκεια της φυγής της οικογένειας του Ιησού προς την Αίγυπτο η Μαρία άπλωσε τα ρούχα του μωρού σε έναν διπλανό θάμνο που ήταν θάμνος δενδρολίβανου. Τότε τα άσπρα λουλούδια του φυτού έγιναν μπλε για να τιμήσουν το Θείο Βρέφος. Μια παραλλαγή αυτού του θρύλου λέει πως ήταν ο μανδύας της Μαρίας που απλώθηκε στο δενδρολίβανο οποίος είχε μπλε χρώμα. Το μπλε χρώμα παραδοσιακά συνδέεται με την Παναγία και η χριστιανική παράδοση θέλει τα μπλε λουλούδια να αναφέρονται σε Εκείνη.Μια άλλη παραλλαγή στο ίδιο θέμα λέει ότι την ώρα που τα ρούχα του Θείου Βρέφους ήταν απλωμένα στον θάμνο, αυτός άρχισε να εκπέμπει μια γλυκιά ευωδιά. Αυτή ήταν η ανταμοιβή του για την υπηρεσία που πρόσφερε στο Θείο Βρέφος.Ίσως αυτό το διακριτικό άρωμα να είναι ο λόγος που το δενδρολίβανο απέκτησε τη φήμη του σύμβολου της θύμησης. Χρησιμοποιήθηκε σε κηδείες και στην διακόσμηση τάφων για να θυμίζει ότι δεν ξεχνιούνται οι εκλιπόντες. Χρησιμοποιήθηκε ακόμα και σε γάμους για να θυμίζει στους νεόνυμφους να μην ξεχνούν τους όρκους τους. Έτσι συμβολίζει ακόμα, την φιλία και την πίστη στις σχέσεις.

ΑΓΙΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Η ΑΓΙΑ ΤΩΝ ΒΟΤΑΝΩΝ

Η σημασία των βοτάνων για τη θεραπεία του σώματος περνά και στην τέχνη. Η βυζαντινή αγιογραφία προβάλλει την Αγία Αναστασία τη φαρμακολύτρια, ως την Αγία γιατρό, να κρατά στο ’να της χέρι βότανα και

στ’ άλλο το φαρμακευτικό μπουκάλι. Σύμφωνα με τους Συναξαριστές της, η Αναστασία έτρεχε στις φυλακές για να θεραπεύσει τις πληγές των βασανιζόμενων χριστιανών με βοτάνια. Σήμερα σε ορισμένα χωριάτης βόρειας Ελλάδας συνηθίζουν στη γιορτή της, στις 22 Δεκεμβρίου, να ζυμώνουν ειδικά ψωμιά με βότανα ή να στολίζουν την εικόνα της με αυτά.

ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΣΜΟΣΤο Ισλάμ δεν έχει μόνο θρησκευτική αλλά και πολιτική υπόσταση, όπως και άλλες θρησκείες. Έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορες ονομασίες για να το προσδιορίσουν, όπως «Ισλαμισμός», «Μουσουλμανισμός» και «Μωαμεθανισμός». Ο τελευταίος όρος θεωρείται απορριπτέος από τους μουσουλμάνους μιας και θεωρούν εαυτούς όχι λάτρεις του Μωάμεθ αλλά απλώς ακόλουθους της διδασκαλίας του.

Το βάλσαμο βοηθάει να χαλαρώνουν στην ψυχή αλλά και το μυαλό.

. H περισυλλογή και η αυτοσυκέντρωση, ο διαλογισμός και η σοφία που παράγουν, είναι η εκπαίδευση, είναι η προσευχή, είναι η οικογενειακή συνεύρεση, είναι η ερωτική φαντασίωση, είναι ο αντικατοπτρισμός συναισθημάτων, είναι ο πλούτος και η φτώχεια, είναι η προετοιμασία, είναι το Pass over των Εβραίων, το πέρασμα για την άλλη ζωή στον Παράδεισο, με τα λουλούδια, τις μυρωδιές, τους αγγέλους, την ομορφιά αλλά κυρίως την αρμονία. Αυτή την αρμονία σε μια ουτοπιστική έκφραση βρίσκουν υφαίνοντας λουλούδια, μυρίζοντας τα βότανα και τα μπαχαρικά για τις βαφές τους, παρατηρώντας την ομορφιά της άγριας φύσης, έχοντας την ηρεμία, απολαμβάνοντας την απόλυτη ησυχία, διεκδικώντας την αρμονία για τους ίδιους. Αυτή η αρμονία αποτυπώνεται σε όλα τα αυθεντικά χαλιά. Είναι η αρμονία των σχεδίων όχι σαν γεωμετρικό σχήμα ή παραδεισένιο λουλούδι ή πουλί, αλλά του συμβολισμού που εκπέμπουν.

ΙΝΔΟΥΙΣΜΌΣ

Ινδουϊσμός. Βραχμανισμός και βραχμανική θρησκεία είναι ονομασίες με τις οποίες περιγράφονται οι πάμπολλες τοπικές θρησκείες, θρησκευτικές πρακτικές και επιμέρους σχολές (αιρέσεις, σαμπραντάγιας) της Ινδίας. Από τους ίδιους τους πιστούς της, η θρησκεία των Ινδών περιγράφεται συνήθως

από τη σανσκριτική έκφραση ����� ���, Σανατάνα Ντάρμα, που σημαίνει «αιώνιος νόμος», «αιώνια τάξη» ή «πατρική πίστη». O ινδουισμός έχει ως κύριο βότανο στις τελετές αλλά και στο φαγητό ρίζες από διάφορα φυτά.

Χορτοφαγία είναι η πρακτική της μη κατανάλωσης κρέατος, συμπεριλαμβανομένων του βοδινού, πουλερικών, ψαριού και των υποπροϊόντων τους, με ή χωρίς τη χρήσηγαλακτοκομικών προϊόντων ή αυγών και συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων που προέρχονται από ζώα, όπως λαρδί, ζωικό λίπος, ζελατίνη και κωχενίλλη.

Ενώ οι περισσότεροι χορτοφάγοι καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα, η αυστηρή χορτοφαγία (veganism) είναι μια ιδιαίτερη μορφή χορτοφαγίας που αποκλείει τα γαλακτοκομικά, τα αυγά, το μέλι, και οποιαδήποτε άλλα τρόφιμα που περιέχουν αυτά ή άλλα ζωικά προϊόντα.

ΕΦΕΔΡΑ

Ένα σημαντικό φυτό στον ινδουισμό είναι η εφέδρα (Ephedra sinica). Είναι μέλος της βοτανικής οικογένειας των Εφεδροειδών. Το φυτό είναι ένας θάμνος που φυτρώνει στις έρημες περιοχές τις Κίνας και της Ανατολικής Ασίας. Χρησιμοποιείται σαν βοτανικό φυτό στην Κίνα εδώ και 4000 χρόνια για να θεραπεύσει συμπτώματα άσθματος και λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος.

Η ρίζα του λωτού που είναι βυθισμένη στην λάσπη, συμβολίζει την υλική ζωή, ο κορμός που ανεβαίνει ,περνώντας μέσα από το νερό συμβολίζει την ύπαρξη στον αστρικό κόσμο, και το λουλούδι, που επιπλέει στο νερό και ανοίγει τα πέταλα του στον αέρα συμβολίζει την πνευματική ύπαρξη. Ένα άλλο σύμβολο του κέντρου του κόσμου είναι το σύμβολο του ιερού όρους .

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΒΟΤΑΝΟΛΟΓΙΑ

Στην Ελλαδα οι συνταγες για την χρήση μοναστηριακών βοτάνων διασώθηκαν από κάποιους χαρισματικούς μοναχους, με αποτέλεσμα η μοναστηριακή βοτανολογία να αποτελεί την πλουσιότερη πηγή γνώσης!

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΟΛΟΓΙΑ Μητέρα της παραδοσιακής φαρμακευτικής είναι η πατροπαράδοτη φαρμακοβοτανική, η οποία ανδρώθηκε και διαδόθηκε με τη λαϊκή φροντίδα, παρατήρηση, μνήμη, εμπειρία, προφορική μετάδοση και πρακτική.Οι βοτανοθεραπευτές μοναχοί του 19ου αιώνα στήριζαν τις γνώσεις τους αποκλειστικά στη μελέτη του φυτικού κόσμου, του απέραντου περιβολιού της γης, το οποίο παρουσιάζει μια αξιοσημείωτη συλλογή δρογών (προϊόντων του πρώτου φαρμακείου του ανθρώπου, της φύσης). Γνώριζαν πολύ καλά ότι τα βότανα προστατεύουν, θεραπεύουν, τονώνουν, και μακροημερεύουν τον άνθρωπο, ενώ παράλληλα αξιοποιούσαν αποτελεσματικά την αντιφλεγμονώδη, τονωτική, αντισηπτική δράση των φυτικών, αιθέριων ελαίων που προέρχονταν από το χημείο της ζωής.Οι ονομαστοί βοτανολόγοι του Αθω Κλήμης, Γυμνάσιος, Αγάπιος, Λάνδος, Θεόφιλος, Δοσίθεος προσέφεραν αφιλοκερδώς τις πολύτιμες φαρμακογνωστικές εμπειρίες τους στους αρρώστους της Iεράς Xερσονήσου.Σ' όλα τα μοναστήρια του περιβολιού της Κυρίας Θεοτόκου βρίσκονται πολύτιμα φαρμακευτικά τετράδια γραμμένα από νοσοκόμους, βοτανολόγους και φαρμακοτρίφτες μοναχούς. Για παράδειγμα, στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος υπάρχει το τετράδιο του μοναχού Γρηγορίου και στη Σιμωνόπετρα το έργο πρακτικής ιατρικής του μοναχού Δοσιθέου με ημερομηνία 1η Μαρτίου 1909. Επίσης, ο Ε. Διονυσάτης έγραψε το φαρμακευτικό του τετράδιο με ημερομηνία 21 Ιανουαρίου 1941. Οι ταπεινοί αυτοί υπηρέτες της υγείας της Αγιωνύμου Χερσονήσου μας άφησαν τις

γνώσεις, τις εμπειρίες και τις παρατηρήσεις τους στα φαρμακευτικά τετράδια - συνταγολόγια που φυλάσσονται επιμελώς στις αγιορείτικες βιβλιοθήκες. Τα τετράδια αυτά και η προφορική παραδοσιακή φαρμακευτική αποτελούν τα θεμέλια της λαϊκής φαρμακευτικής που κληρονομείται από γενιά σε γενιά.

ΜΟΝΑΧΟΣ ΑΓΑΠΙΟΣ Ο μοναχός Αγάπιος ο Κρης, κατά κόσμον Αθανάσιος ή Αγάπιος Λάνδος, γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης περί το 1580 και πέθανε στη Βενετία το Φεβρουάριο του 1656. Το 1610 μονάζει στην Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας της Αθωνικής Χερσονήσου και ασχολείται με τη μελέτη των κωδίκων της τεράστιας βιβλιοθήκης της, τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών και τη συγγραφή πολλών έργων του. Το ιατροσοφικό βιβλίο «ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΝ» του λόγιου Λαυρεώτη μοναχού αποτελείται από 230 κεφάλαια και χωρίζεται σε τρία μέρη. Το ονόμασε «ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΝ» διότι τα πρώτα κεφάλαιά του αναφέρονται στους γεωργούς και τους κηπουρούς.

ΜΑΓΕΙΑ ΚΑΙ ΒΟΤΑΝΑ

Όλοι μας κατά καιρούς έχουμε ακούσει ή έχουμε διαβάσει ότι τα βότανα διαθέτουν μαγικές ιδιότητες. Σχεδόν όλοι οι λαοί χρησιμοποιούσαν τα μαγικά βότανα από τα πολύ παλιά χρόνια σε φυλαχτά που φορούσαν πάνω τους, τα τοποθετούσαν στην πόρτα, στο παράθυρο και στο κρεβάτι. Τα χρησιμοποιούσαν για να τους προστατεύουν από τα μάγια, από τους δαίμονες, από τους εφιάλτες και από τις αρρώστιες. Οι Αγγλοσάξονες, λόγου χάρη είχαν εννέα μαγικά βότανα που τα χρησιμοποιούσαν ενάντια σε κάθε κακό και με τα οποία παρασκεύαζαν μια μαγική αλοιφή που θεωρούσαν ότι θεράπευε κάθε αρρώστια και πληγή. Εξ άλλου μην ξεχνάμε ότι και στις μέρες μας σε πάρα πολλές περιοχές της Ελλάδας, πολλοί άνθρωποι τοποθετούν στην εξώπορτα του σπιτιού τους την παραμονή της Πρωτοχρονιάς την γνωστή μας κρεμμύδα ανήμερα της Πρωτοχρονιάς ένας από τους δυο γονείς της οικογένειας. Παίρνει την κρεμμύδα στα χέρια του την ακουμπά ελαφριά στα κεφάλια όλων των μελών της οικογένειας και ξυπνώντας τους με αυτό τον τρόπο όλοι μαζί κρεμούν την κρεμμύδα στην εξώπορτα. Την κρεμμύδα την χρησιμοποιούσαν και την χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να κερδίσουν την εύνοια της τύχης.

Οι δε αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι τους προστάτευε από κάθε καταστροφή, από κάθε κακό, από κάθε βασκανία και από αρρώστιες. Ακόμα και για τον Πυθαγόρα λένε ότι κρέμαγε σαν σύμβολο αναγέννησης και καλής υγείας την κρεμμύδα στην εξώπορτα του και όλα αυτά γιατί αυτός ο περίεργος βολβός ακόμα και όταν είναι ξεχασμένος κάπου σε κάποια γωνιά του σπιτιού, θα βγάλει φύλλα και έτσι θα ξαναρχίσει τον αέναο κύκλο της ζωής! Βλέποντας λοιπόν ο κόσμος αυτή την μεγάλη ζωτική δύναμη της κρεμμύδας, πίστευε ότι είχε και την δύναμη να τους τη μεταδώσει.

Άλλα βότανα τώρα τα έβραζαν για να φτιάξουν μαγικά-προστατευτικά φίλτρα τα οποία τα έπιναν. Πίστευαν πάλι πως το μάραθο προστατεύεται από την μαύρη μαγεία και γι’ αυτό το κρεμούσαν από τα δοκάρια της οροφής στις 24 Ιουνίου την Παραμονή της γιορτής του Αϊ- Γιάννη για να τους φέρει τύχη και έβαζαν τους σπόρους του στις κλειδαριές των σπιτιών που τα νόμιζαν στοιχειωμένα για να διώξουν τα κακά πνεύματα!!! Η δε αψιθιά ήταν ένα από τα αγαπημένα μαγικά βότανα διότι πίστευαν ότι επέτρεπε στους ανθρώπους ‘’να δουν το μέλλον’’ σε κάθε παράδοση υπάρχει ένα πλήθος εθίμων, έθιμα που έχουν να κάνουν με τις θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων.

ΜΑΓΙΚΑ ΒΟΤΑΝΑ

Τα βότανα είναι γνωστά από την αρχαιότητα, όχι μόνο για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες αλλά και για τις μαγικές. Η δύναμη της φύσης κλείνει μέσα της όλες τις απαντήσεις και λύσεις για όλα τα ανθρώπινα προβλήματα, είτε αυτό λέγεται θεραπεία με βότανα είτε λέγεται βοήθεια μέσω μαγικών τεχνικών στο θέμα που μας απασχολεί.

Ας δούμε μερικά μαγικά βότανα και τις ιδιότητες τους!

• Angelica: προστατεύει από το κακό.

• Τριφύλλι (λουλούδια και φύλλα): φέρνει καλή τύχη και βοηθά στην διόραση.

• Μάραθο: διώχνει τα κακά πνεύματα, θεσμοθετεί δύναμη, κουράγιο και παρατείνει τη ζωή.

• Λεβάντα: προσφέρει χαλάρωση, ηρεμία, είναι κατά του άγχους και της κατάθλιψης.

• Τσουκνίδα: ένα από τα εννέα ιερά βότανα για τους Αγγλοσάξονες. Προστασία από τους δαίμονες και τα ξόρκια.

• Rose: αγνή αγάπη, τύχη.

• Αλφάλφα: γονιμότητα, αφθονία.

• Αμύγδαλο: καλοσύνη, γονιμότητα, χρήμα, ευημερία, σοφία.

• Γλυκάνισο: καθαγίαση, μαντεία, πρόληψη από εφιάλτες, προστασία και καθαρισμός χώρου.

• Βασιλικός: διόραση, εξουσία, μαντεία, εξορκισμός, αρμονία, αγάπη, προστασία, ψυχική ανάπτυξη, πλούτος.

• Δάφνη: χρήματα, καλή τύχη, ειρήνη, αρμονία, ευημερία, επιτυχία.

• Περγαμόντο: σπάσιμο αρνητικότητας και χρήματα.

• Κέδρος: υγεία, θάρρος, καθαρισμός, προστασία, χρήματα.

• Χαμομήλι: ύπνος, διαλογισμός, χρήματα, αγάπη, αγνότητα και τύχη.

• Κανέλα: θεραπεία, αγάπη, λαγνεία, δύναμη, προστασία, ψυχικές δυνάμεις, πνευματικότητα και επιτυχία.

• Κυπαρίσσι: άνεση, επούλωση από συναισθήματα απώλειας, μακροζωία, θεραπεία και προστασία.

• Damiana: πάθος, αγάπη, οράματα.

• Άνηθος: αγάπη, πόθος, χρήματα, προστατεύει τα παιδιά.

• Galangal: κουράγιο, δύναμη, αποφυγή νομικών προβλημάτων, προσθέτει δύναμη σε ξόρκια.

• Σκόρδο: εξορκισμός, προστασία.

• Τζίντζερ: επιτυχία, δύναμη, χρήμα, έρωτας, πάθος, έμπνευση.

• Ηλιοτρόπιο: χρήματα, εξουσία.

• Υβίσκος: αγάπη, πόθος, μαντεία.

• Υάκινθος: αγάπη, προδοσία.

• Γιασεμί λουλούδια: αγάπη, προφητικά όνειρα, χρήματα, αγάπη, θεραπεία, υγεία, διαλογισμός.

• Μανδαγόρας: προστασία, δύναμη, μαγεία, γονιμότητα, χρήματα και αγάπη.

• Μοσχοκάρυδο: τύχη, χρήματα, υγεία, ψυχικές ικανότητες, οράματα.

• Πορτοκάλι: μαντεία, αγάπη, τύχη, χρήματα, αρμονία, χαρά, ζεστασιά.

• Πατσουλί: γονιμότητα, λαγνεία, χρήματα, αγάπη, προστασία και μαντεία.

• Πεύκο: θεραπεία, προστασία, εξορκισμός, γονιμότητα, χρήματα.

• Κόκκινο τριφύλλι: τύχη, προστασία, επιτυχία, αγάπη.

• Σανταλόξυλο: πνευματικότητα, προστασία, θεραπεία, πάθος.

• Βανίλια: μαγικές-ψυχικές δυνάμεις, αγάπη, πόθος, αναζωογόνηση.

• Ylang Ylang: αγάπη, σφοδρό πάθος, ειρήνη.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ

0102030405060708090

100

ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡ.2 ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡ.3 ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡ.4 ΌΧΙ ΣΤΙΣ ΕΡ.2,3,4

ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡ.11

ΌΧΙ ΣΤΗΝ ΕΡ. 11

0102030405060708090

100

ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡ.1 ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡ.10 ΌΧΙ ΣΤΙΣ ΕΡ.1,10

0102030405060708090

100

ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡ.5

ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡ.7

ΌΧΙ ΣΤΙΣ ΕΡ.5,7

0

20

40

60

80

100

ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡ.6 ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡ.8 ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡ.9 ΌΧΙ ΣΤΙΣ ΕΡ.6,8,9

Σειρά 1

ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ

ΥΓΕΙΑ

Το χαμομήλι βράσε το, και δώσε το στο γέρο,αν είναι και στομαχικός, πηγαίνει και στο θέρος.Το κυπαρίσσι το ψηλό, φυτρώνει και στην Κρήτη,τα φύλλα του τα βράζουνε, όσοι ΄χουνε διαβήτη.Φασκόμηλε, φασκόμηλα που γίνονται το Μάη ασθματικός απεις τα πιεί, γίνεται παλικάρι.Φλισκούνια βράσε τα καλά, κι απόης να τα πίνεις,αν είσαι και στομαχικός και το γιατρό αφήνεις.Εγώ ΄μια χόρτο του Θεού, με λένε Γοργογιάννη κι όποιος με βράσει και με πιεί, όπου πονεί θα γιάνει.Αρίγανη σταλές- σταλές και την κοιλιά γιατρεύγει και να τριφτείς όπου πονείς πάντα σε δροσερεύγει.Αν πεις για το πεντάνευρο, για βράσιμο καλό ΄ναι για νεφρικά νοσήματα στον κόσμο ξακουστό ΄ναι.Η αγκινάρα του χωριού, βραστή λεμόνι, λάδι και αν πονεί το σκώτι σου, γιατρεύεται το βράδυ.Τη μαντζουράνα βράσε την, παντού όπου φυτρώνει σάψυχο λένε οι παλιοί, τσι καρδιακούς γλιτώνει.Κρομμύδια να παστουρωθείς, στον πόνο γιατρικό ΄ναι αν πέσεις και μισερωθείς, βάλε τα και καλό ΄ναι.

ΟΜΟΡΦΙΑ

Εσύ κανέλα δε βαστάς, μόσκο δεν κοπανίζεις,γαρούφαλα δε λούζεσαι, ήντα ΄χεις και μυρίζεις.Ψηλής μυρτιάς μυρτόφυλλο, πράσινης δάφνης φύλλο άσπρη στρογγυλοπρόσωπη και θάμπωσες τον ήλιο.

ΑΓΑΠΗ

Του Ψηλορείτη βότανα θα χρησιμοποιήσω για την πληγή του έρωτα μήπως και τηνε κλείσω.Του Ψηλορείτη βότανα θα βάλω στο ποτήρι να σου τα

δώσω να τα πιείς να μου κρατάς χατήρι.Σαν τον αγριοβάλσαμο ο έρωτάς σου ανθίζει και τ΄ άρωμά του στην καρδιά μπαίνει και τη ραντίζει.Πράσινος είναι αρισμαρής και κίτρινος ο ανθός του κι απ΄ αγαπά και δε θωρεί βαρύς είν΄ ο καημός του.Πέμπω σου χαιρετίσματα ένα κλαδί λεβάντα μ΄ αν είσαι αλάργο μάτια μου θα μαραθεί στη στράτα.Τσι πικροδάφνης το ζουμί και τσ� αγριελιάς το λάδι να πιούνε όσοι δε θέλουνε να μας θωρούν ομάδι.Με τσι κανέλας τον ανθό σε πλάσανε κερά μου για κεινονά η μυρωδιά περνά τα σωθικά μου!Μα �συ κανέλα δε βασκάς, μόσκο δεν κοπανίζεις γαρέφαλα δε λούγεσαι, ήντα ΄χεις και μυρίζεις!Εσύ ΄σαι του έρωντα κλαδί και τσι μηλιάς το μήλο εσύ ΄σαι που γεννήθηκες αντάμα με τον ήλιο.Ένα κλαδάκι έρωντα επήρα απ΄ την καρδιά σου κι εφύτεψά το στον παξέ για να ΄χω τ΄ άρωμά σου.Σαν την ασπαλαθόριζα που τηνε τρώνε οι αίγες ετσά με φάγανε κι εμέ οι εδικές σου έγνοιες.Σαν τη μυρτιά που διατηρεί το πράσινό της χρώμα έτσι κι εγώ θα σ΄ αγαπώ, μέχρι να μπω στο χώμα.Βασιλικό κι αρισμαρί, θα βάλω στην ποδιά σου γιατί εγώ τα αγαπώ, τα μάτια τα δικά σου.Βασιλικό και γιασεμί μαζί και μαντζουράνα θα στείλω στην αγάπη μου και στη γλυκιά μου μάνα.Έρωντα που με λάβωσες, δως μου και το βοτάνι γιατί γιατρός δε βρίσκεται,στον κόσμο να με γιάνει.Αρέσει μου να τα φιλώ τα πράσινά σου μάτια,γιατί ΄ναι σαν του δίκταμου τα πράσινα κλωνάρια.

ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

• Στη νεοελληνική λογοτεχνία αλλά και στην ποίηση υπάρχουν πολλοί Έλληνες συγγραφείς και ποιητές που χρησιμοποιούν τα βότανα ως συστατικό του ελληνικού τοπίου.

• ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ: στον Οδυσσέα Ελύτη βρίσκουμε τα βότανα σε πολλά ποιήματα του: στο Άξιον Εστί, στη Γένεση συναντάμε τους στίχους Να το σπαράγγι να ο ριθίος να το σγουρό περσέμολο το τζεντεφίλλι και το πελαργόνι ο στυφνός και το μάραθο. Επίσης στον Γ’ ψαλμό: άλλο εγώ, Πάρεξ το θυμάρι στην καρφίδα του ήλιου δεν εγνώρισα Στην Μικρή Πράσινη Θάλασσα: Να σε στείλω σχολείο στην Ιώνια να μάθεις μανταρίνι και άψινθο στα ρω του έρωτα.

• Ο Καβάφης στο ποίημα του Ανθοδέσμαι: άψινθος, δάτουρα και υποκύαμος, ακόνιτον, ελλέβορος και κώνειον – ολ’ αι πικρίαι και τα δηλητήρια- τα φύλλα των και τα άνθη τα φρικτά θα δώσουν δια να γίνουν αι μεγάλαι ανδοθέσμαι που θα τεθούν επί του φαεινού βωμού- α, του λαμπρού βωμού εκ’ λίθου μαλαχίτου- του Πάθους του φρικτού και του περικαλλούς.

• Γιάννης Ρίτσος: το σπίτι είναι ήσυχο, συγυρισμένο καθώς είναι τα μεγάλα διπλωσέντονα μες το σεντούκι με λεβάντα. Όλο το σπίτι μας μοσκοβολούσε ρίγανη, κερί λιωμένο και μπαρούτι. Ένα κλωνάρι δυόσμος φύτρωνε μες την ραγισματιά του τοίχου. Ανηφοριές του Αι-Θεριστή που λιβανίζει μαντζουράνα. Αυλόπορτες της άνοιξης στου δειλινού το μοσχολίβανο. Το καφεκούτι, το δαφνόφυλλο για τις φακές και το στιφάδο. Το χαμομήλι και το μολοχάνθι και οι βεντούζες για τις θερμές. Τα βάζα με το στρογγυλό νεράτζι, τη μαστίχα και το κίτρο. Και τα ασημένια κουταλάκια της γιαγιάς για όταν μας Έρχονται μουσαφιραίοι τις σκόλες.

• Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: συναντούμε τη Φραγγογιαννού στο βιβλίο του η Φόνισσα, η οποία <<…Έδιδε βότανα, έκαμνε κυραλοιφάς, εξετέλει εντριβάς, εθεράπευε την βασκανίαν, παρασκεύαζε φάρμακα δια τας πασχούσας, δια τας χλωρωτικάς και αναιμικάς κόρας, δια τας εγκύους και τας λεχούς και τας εκ μητρικών αλγηδόνων πασχούσας. Με το καλάθιον υπό τον αγκώνα της αριστεράς χειρός, ακολουθούμενη από τα δύο τελευταία τέκνα της, των Δημητράκην οκτώ ετών και την Κρινιώ εξαέτιδα, εξήρχετο εις τους αγρούς, ανέβαινεν εις τα όρη, διέτρεχε φάραγγας, κοιλάδας και ρεύματα, έψαχνε να έβρη τα βότανα, όσο αυτή εγνώριζε την αγριοκρομμύδα, την δροκοντιά, το τριήμερο και άλλα ακόμη – τα έκοπτε ή τα εξερρίζονεν, εγέμιζε το καλάθιον της, κι επέστρεφε το βράδυ εις την οικείαν. Με αυτά τα βότανα κατεσκεύαζε διάφορα μαντζούνια, τα οποία εσύσθαινεν ως αλάνθαστα ιατρικά κατά των χρόνιων πόνων, του στήθους, την κοιλίας, των εντέρων κ.τ.λ…>>

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΕ ΒΟΤΑΝΑ

A Π’ ΌΛΑ Τ’ ΑΓΡΙΟΒΌΤΑΝΑ ΚΙ ΑΠ’ ΤΑ ΚΑΛΆ ΧΟΡΤΆΡΙΑ/ ΘΕ ΝΑ ΜΟΥ ΦΈΡΟΥΝ ΓΙΑΤΡΕΙΆ…

. ...και τον πότισαν αφιόνι μέσα στο γλυκό κρασί. ..

..να βρεις της δάφνης τον καρπό

της πικρολιάς τα φύλλα

κι αντάμωσέ τα με καπνό

και πιε τα με το ξίδι. ..

Ρίγανη, αγριορίγανη,

σφαραγγιά μονόκλωνη

σκόρδο μονοκώλινο,

κι άλλο ένα βότανο,

να τό 'ξερε η μανούλα σου

ποτέ παιδί δεν έχανε...

Τόσα βουνά περπάτησες, ουδέ κι αητός αν ήσουν,

γιατί δεν ηύρες στα βουνά τ' αθάνατο βοτάνι,

που στο σκοτάδι μυριανθεί και την ημέρα κλειέται,

να φας κι εσύ βαριόμοιρε, ποτέ να μην πεθάνεις;

- Αρρωστημένος του γιατρού πάντα ζητάει βοτάνι...

- Εις του θανάτου τσι πληγές βοτάνια δεν χωράνε...

- Τα βότανα, τα γιατρικά, μόν' το κορμί γιατρεύουν...

..ολόγυρά του σπλόνοι

και δρακοντιές φαρμακερές...

Κάνει δε ευθείες αναφορές στη θεραπευτική με βότανα. Ο λαϊκός θεραπευτής

...εγιάτρευε του κόσμου

με ξόρκια και με βότανα, τα χίλια μύρια πάθη. ..

Ο έρμος ο αζώηρος, η ποταπή η λαψάνα

γλυκαίνει το χαμαίδρυο, στου χαμαιλειού τη ρίζα

αποκοιμιέται ο θάνατος, και το περιπλοκάδι [ ]

αλλού στυλώνει το φτωχό, δυναμωμένο τώρα...

ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ

Πλατύφυλλε βασιλικέ και μακροκοντυλάτε

από ΄να μίλι κι από δυο η μυρωδιά γροικάται.

Βασιλικό πρασές – πρασές θα στρώσω να κοιμάσαι

να κόβγεις να μυρίζεσαι και μένα να θυμάσαι.

Σγουρό βασιλικάκι μου εκειά που στέκεις στάσου

να παίρνει ο κόσμος μυρωδιές από τη μυρωδιά σου.

Μαράθηκε ο βασιλικός απού ΄χεις στην ντενέκα

αφού δεν τόνε πότιζες ιδιότροπη γυναίκα.

ΑΓΑΠΗΣ

• Του Ψηλορείτη βότανα θα χρησιμοποιήσωγια την πληγή του έρωτα μήπως και τηνε κλείσω.

• Του Ψηλορείτη βότανα θα βάλω στο ποτήρινα σου τα δώσω να τα πιείς να μου κρατάς χατήρι.

• Σαν τον αγριοβάλσαμο ο έρωτάς σου ανθίζεικαι τ΄ άρωμά του στην καρδιά μπαίνει και τη ραντίζει.

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣΣΚΑΔΙΝΑΒΙΚΗ: τους άντρες με τα μάγια, τα παιδιά με τα βοτάνια.

ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ: Δεν υπάρχει κανένα βότανο για την βλακεία.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ:

Αν ψωριάσει ο γείτονας σου, ψωροβότανο κοντά σου.

Για χάρη του βασιλικού ποτίζεται κι γλάστρα

Άρες μάρες κουκουνάρες

ΚΙΝΕΖΙΚΗ: γιατί να πεθαίνουν οι άνθρωποι όταν στον κήπο τους φυτρώνουν φασκόμηλο.

ΕΠΙΛΟΓΟΣΤα βότανα αποτελούν ένα μεγάλο μέρος του φυτικού βασιλείου, είναι το σημείο επαφής μας με τη μάνα Γη, ένας κόμβος επικοινωνίας ανάμεσα σε δύο βασίλεια όπου συναντάτε η Ανθρωπότητα με τη Φύση. Η παράδοση της θεραπευτικής τέχνης των βοτάνων και γενικότερα των φυτών χάνεται στο αρχέγονο παρελθόν. Σε ένα παρελθόν αχρονολόγητο, όσο αχρονολόγητη είναι και η Σοφία που ενυπάρχει στο ανθρώπινο στοιχείο αλλά και γενικότερα στον φυσικό κόσμο. Ωστόσο, το εξελικτικό στάδιο της σημερινής μας εποχής οδηγεί στην αναγνώριση της ενότητας, χαρακτηρίζοντας μας σαν άτομα, ομάδες, ανθρωπότητα αλλά και πλανητική ολότητα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• http://agioritikesmnimes.pblogs.gr/2009/01/112 -monasthriakh-farmakeftikh- gewponikon.html

• http://soapmania.ucoz.com/publ/soap/i_mata_ monasthriak_fytotherape_a/1-1-0-35

• http://www.votana- olympos.gr/index.php? option=com_content&vi ew=category&layout=blog&id=69&Itemid=317 &lang=el

• http://www.youtube.com/watch?v=WT2mzeMx1so

• http://www.youtube.com/watch?v=BOsUsa-i-2M

• http://www.youtube.com/watch?v=Ruz_WF6CK9g