1

Θεματική ενότητα Εκπαιδευτικά προγράμματα-Καινοτόμες δράσεις στα πειραματικά σχολεία Τίτλος Εκπαιδευτικά προγράμματα-Καινοτόμες δράσεις στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κατά την τελευταία δεκαετία (2000-2010).

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Άγγελος Κωνσταντίνου, Εκπαιδευτικά προγράμματα-Καινοτόμες δράσεις στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κατά την τελευταία δεκαετία (2000-2010)

Θέμα της ανακοίνωσης είναι η συνοπτική καταγραφή και παρουσίαση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και καινοτόμων δράσεων που εφαρμόστηκαν και διεξήχθησαν στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κατά την τελευταία δεκαετία (2000-2010).

Με την ανακοίνωση αυτή έχουμε ως στόχο να αναδείξουμε τις απόπειρες των διδασκόντων του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης να εκπονήσουν εκπαιδευτικά προγράμματα και καινοτόμες δράσεις, παρά το αυστηρά περιχαρακωμένο πλαίσιο λειτουργίας των σχολείων αυτού του τύπου, συνεχίζοντας την ιστορική παράδοση του Σχολείου και συμβάλλοντας στην ποιοτική αναβάθμιση του εκπαιδευτικού-παιδαγωγικού έργου. Επιπλέον, μιλώντας για την ιδιαίτερη περίπτωση του δικού μας Σχολείου, έχουμε ως σκοπό να συμβάλουμε στη σκιαγράφηση και αποτύπωση της σύγχρονης εκπαιδευτικής πραγματικότητας στα Πειραματικά Σχολεία.

Άγγελος Κωνσταντίνου

(Υποδιευθυντής του ΠΣΠΘ)

Φράσεις κλειδιά: Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Εκπαιδευτικά προγράμματα, Καινοτόμες δράσεις

2

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Άγγελος Κωνσταντίνου εκπ/κός κλάδου ΠΕ11,υποδιευθυντής του Π.Σ.Π.Θ. Πλάτωνος 2, Τ.Κ.57010 Πεύκα Θεσσαλονίκης, τηλ.2310676066, κιν.6942293113 Ηλεκτρονική διεύθυνση angkonstan@gmail.com

Σήμερα καθώς το έργο των Δημόσιων Σχολείων, συχνά και των Πειραματικών, όλο και

περισσότερο αμφισβητείται ή καλύτερα απαξιώνεται, είναι υποχρέωσή μας να αναδεικνύουμε και να δημοσιοποιούμε το πλούσιο σε πολλές πτυχές, πραγματικά πολυδιάστατο, αλλά άγνωστο στους περισσότερους, έργο του Σχολείου μας. Είναι γνωστό ότι το αναλυτικό πρόγραμμα των μαθημάτων και το καθημερινό ωρολόγιο πρόγραμμα, αποτελεί τη μία πλευρά της εκπαιδευτικής διαδικασίας, στην οποία κρίνεται το κάθε αντικείμενο, αλλά κυρίως ο διδάσκων και ο τρόπος διδασκαλίας και επικοινωνίας, που αναπτύσσει με τους μαθητές του. Οι καινοτόμες δραστηριότητες που αναλαμβάνει το κάθε σχολείο και κατ'επέκταση οι καθηγητές του, έξω από το τυπικό ωρολόγιο

3

πρόγραμμα, αποτελούν την άλλη πλευρά της εκπαιδευτικής διαδικασίας, στοιχείο σημαντικό, αυτού που στην παιδαγωγική ορίζεται ως εσωτερική μεταρρύθμιση. Είναι οι δραστηριότητες της λεγόμενης “σχολικής ζωής”, αυτές που χρωματίζουν την καθημερινότητα στο σχολείο και που δίνουν την ευκαιρία στους μαθητές να επικοινωνήσουν με τον “έξω κόσμο”. Είναι αυτές οι δραστηριότητες που αναδεικνύουν κρυμμένες δεξιότητες, που αναπτύσσουν επικοινωνίες έξω από το γνωστό ανταγωνιστικό περιβάλλον και επιτρέπουν τη φαντασία να πάρει θέση στο σχολικό περιβάλλον. Αυτή λοιπόν την εικόνα του Σχολείου μου θα προσπαθήσω να σας παρουσιάσω, μια εικόνα που πάντα είχε τη σημασία και την αξία της. Αυτήν την εικόνα της “σχολικής ζωής” του ΠΣΠΘ της τελευταίας δεκαετίας θα προσπαθήσω να φωτίσω, καταγράφοντας ενδεικτικά τις κυριότερες εκπαιδευτικές-παιδαγωγικές δραστηριότητες.

Το υλικό που θα παραθέσω παρακάτω έχει αντληθεί μέσα από τα πρακτικά του Σχολείου, τις καταγραφές των συναδέλφων στο περιοδικό “ΧΡΟΝΙΚΑ”, το οποίο εκδίδει το Σχολείο μας , από τη σχολική βιβλιοθήκη και από τα προσωπικά αρχεία των εκπαιδευτικών που ενεπλάκησαν σ' αυτές τις δραστηριότητες.1 Κατά τη διάρκεια αυτής της “έρευνας- αναζήτησης” διαπίστωσα τον τεράστιο όγκο δουλειάς που παράγεται σε ένα σχολικό έτος σε καθαρά εξωδιδακτικές δραστηριότητες. Προκειμένου, λοιπόν, να μπορέσω να σας τις παρουσιάσω, με όσο το δυνατόν πιο κατανοητό τρόπο, αλλά και για την ευκολότερη παρακολούθηση αυτής της ανακοίνωσης, θεώρησα καλό να κατανείμω αυτές τις δραστηριότητες σε ενότητες. Ενότητες όπως αυτές προκύπτουν από τις καινοτόμες δράσεις που προτείνονται για εφαρμογή μέσω του θεσμικού πλαισίου της εκπαίδευσης, δηλ. Διευθύνσεις Καινοτόμων Προγραμμάτων του Υπουργείου Παιδείας, Διαγωνισμοί, Ευρωπαϊκά Προγράμματα και πρωτοβουλίες του ίδιου του Σχολείου και των εκπαιδευτικών του. Από αυτές τις πρωτοβουλίες, άλλες σχετίζονται με το αναλυτικό πρόγραμμα και τις προεκτάσεις του και άλλες απορρέουν από αποφάσεις του συλλόγου διδασκόντων και προσδίδουν τα ιδιαίτερα χαράκτηριστικά του κάθε σχολείου. Έτσι ξεκινώντας από τα Καινοτόμα Προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας, θα αναφερθώ σε Πολιτιστικά προγράμματα, προγράμματα Αγωγής Υγείας, Αγωγής Σταδιοδρομίας και Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, καθώς επίσης στην Ευέλικτη ζώνη, στις Διαθεματικές εργασίες και στις συμμετοχές σε Διαγωνισμούς ειδικοτήτων και ευρύτερου εκπαιδευτικού περιεχομένου. Στη συνέχεια θα παρουσιάσω τις συμμετοχές σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα, όπως το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Comenius, καθώς και αυτές, μικρότερης διάρκειας και συγκεκριμένης θεματικής, του Συμβουλίου της Ευρώπης, αλλά και μεμονωμένων μελών-κρατών. Τέλος, θα κλείσω με τις πρωτοβουλίες του Σχολείου και των εκπαιδευτικών του, όπως είναι η διοργάνωση γιορτών-εκδηλώσεων (εθνικές γιορτές, τελετές αποφοίτησης, χριστουγεννιάτικο παζάρι, τα 60χρονα και 70χρονα του Σχολείου μας, τα 50 χρόνια της πρώτης αποφοίτησης, της ανακαίνισης και χαρακτηρισμού του ΠΣΠΘ ως μνημείο της πόλης, θεατρικών και μουσικών παραστάσεων). Επιπλέον, θα κάνω αναφορά σε πτυχές της “σχολικής ζωής”, όπως είναι η συμμετοχή αλλά και η διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων, η διοργάνωση εκπαιδευτικών επισκέψεων και πολιτιστικών περιπάτων, η διοργάνωση ημερίδων, οι εκδόσεις, του περιοδικού “ΧΡΟΝΙΚΑ” και του ημερολογίου μας και η διεξαγωγή των τακτικών παιδαγωγικών συνεδριάσεων.

Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειώσω ότι το ΠΣΠΘ είναι ένα σχολείο, που από τον ιδρυτικό του νόμο αποτελεί Ενιαία σχολική μονάδα όλων των βαθμίδων. Έτσι λειτουργούν στον ίδιο χώρο και με Ενιαία διεύθυνση το Νηπιαγωγείο, το Δημοτικό Σχολείο, το Γυμνάσιο και το Λύκειο. Αυτή η ιδιαιτερότητά του προσδίδει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στη λειτουργία του, τα οποία αντανακλούν στη σχολική ζωή και στο σύνολο του εκπαιδευτικού του έργου. Στη σημερινή παρουσίαση προσπάθησα να συμπεριλάβω δραστηριότητες από όλες τις βαθμίδες, έχοντας όμως ως κεντρικό άξονα κυρίως τις δραστηριότητες της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Καινοτόμα Προγράμματα Υπουργείου Παιδεία

Ευρωπαϊκά Προγράμματα Πρωτοβουλίες του Σχολείου, των Εκπαιδευτικών και των

1 Βλ. Ενότητα με τον τίτλο Σχολική Ζωή του περιοδικού Χρονικά, των ετών 2000-2009.

4

Γονέων Πολιτιστικά Αγωγής Υγείας-Σταδιοδρομίας Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ευέλικτη Ζώνη Διαθεματικές εργασίες Διαγωνισμοί

Comenius Αδελφοποιήσεις Συμβουλίου της Ευρώπης Ευρωπαϊκών Κρατών

Εκδηλώσεις-γιορτές Αθλητικές εκδηλώσεις Εκπαιδευτικές επισκέψεις, Πολιτιστικοί περίπατοι Ημερίδες, Σεμινάρια Εκδόσεις Πρακτικές ασκήσεις Παιδαγωγικές συνεδριάσεις

Καινοτόμα Προγράμματα Υπουργείου Παιδείας 1. Πολιτιστικά

Το Σχολείο μας την τελευταία δεκαετία ανέλαβε ποικίλλες δραστηριότητες πολιτιστικού περιεχομένου, από τις οποίες ξεχώρισαν αυτές των εκπαιδευτικών προγραμμάτων “Πάμε σινεμά” και “Με μια κάμερα στο χέρι” καθώς και της φετινής χρονιάς με το όνομα “Shoot it”.

Στο πλαίσιο του “Πάμε σινεμά”, εκπαιδευτικού προγράμματος που είχε σχεδιασθεί από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με τα Υπουργεία Παιδείας και Πολιτισμού, το Σχολείο μας συμμετείχε με τις τάξεις της Α' και Β' Λυκείου τις χρονιές 2002-03 και 2003-04. Τη σχολική χρονιά 2002-03 οι μαθητές μας δημιούργησαν την ταινία με τίτλο “Δείξε μου τα παπούτσια σου να σου πω ποιος είσαι”, η οποία απέσπασε το 1ο Βραβείο καλύτερης ταινίας της περιφέρειας Θεσσαλονίκης στο 3ο Φεστιβάλ Μαθητικών ταινιών. Τη σχολική χρονιά 2003-04 επαναλήφθηκε η συμμετοχή μας με την ταινία “Οδός Ονείρων”, της οποίας τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν, μετά από τιμητική πρόσκληση, στα εγκαίνια της έκθεσης του νέου θεσμού του Υπουργείου Πολιτισμού “Παιχνίδια Πολιτισμού” στις 21 Σεπτεμβρίου 2003 και σε κοινή θέα των επισκεπτών. Η ταινία βραβεύτηκε με το 3ο βραβείο καλύτερης ταινίας στο 4ο Φεστιβάλ Μαθητικών ταινιών.

Η συμμετοχή του Σχολείου στο πρόγραμμα “Με μια κάμερα στο χέρι”, προγράμματος αντίστοιχου στο περιεχόμενο του “Πάμε σινεμά”, είχε σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία δύο ταινιών από μαθητές της γ' Γυμνασίου. Ο τίτλος της μίας ταινίας ήταν “Ζητείται ελπίς”, μια συνεργασία του μαθήματος των Εικαστικών με τα μαθήματα της Κοινωνιολογίας και του Δικαίου και της άλλης “Webby Friend's”, που προέκυψε από το μάθημα της αγγλικής γλώσσας.

Το 2009-10 μαθητές της Γ'Λυκείου συμμετείχαν στο πρόγραμμα “Shoot it” με την ταινία μικρού μήκους “Όσο μπορείς...” σε σενάριο και σκηνοθεσία της συμμαθήτριας τους Μ.Μαβίδου, που καταγράφει με πρωτότυπο τρόπο και νεανική ματιά τη σχέση του μαθητή με το σχολείο και ιδιαίτερα με την αγωνιώδη και βασανιστική πορεία προς την “έξοδο” και τις εξετάσεις.

Ακόμη οι μαθητές της ΣΤ' τάξης του Δημοτικού μας σχολείου συμμετείχαν σε πρόγραμμα του Α.Π.Θ. Με θέμα “Ελλάδα-Βαλκάνια-Ευρώπη, Λαοί και Πολιτισμός”, στο πλαίσιο του οποίου παρουσίασαν παράσταση εμπνευσμένη από το ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη “Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας”

Επίσης, οι μαθητές της Δ' και Ε' τάξης συμμετείχαν στο πρόγραμμα “Σκυταλοδρομία της ανάγνωσης”, στο οποίο κάθε μαθητής και μαθήτρια παρακινήθηκε να διαβάσει αρκετά λογοτεχνικά βιβλία και στη συνέχεια να τα παρουσιάσει στους συμμαθητές του. 2. Αγωγής Υγείας-Σταδιοδρομίας

Πλούσια η παρουσία και στα προγράμματα Αγωγής Υγείας και μάλιστα με μια ισοκατανομή στις συμμετοχές όλων των βαθμίδων του Σχολείου μας.

Για δύο συνεχόμενα έτη 2000-02 υλοποιήθηκαν προγράμματα με θέμα το ελαιόλαδο από μαθητές της β' και γ' τάξης του Γυμνασίου. Ο τίτλος του πρώτου ήταν “Η σημασία του ελαιόλαδου στη διατροφή του ανθρώπου χθές και σήμερα” και του δεύτερου “Διατροφικές συνήθειες των εφήβων-Συμβολή της μεσογειακής δίαιτας στην υγεία τους”. Στα εν λόγω προγράμματα οι

5

μαθητές εργάσθηκαν με τη μέθοδο του project, οργάνωσαν συζητήσεις με ειδικούς, κατέγραψαν τις δικές τους διατροφικές συνήθειες και κατέληξαν στην παραγωγή τεύχους με συνταγές βασισμένες στη “Μεσογειακή δίαιτα”. Με αφορμή τις δύο αυτές δραστηριότητες πραγματοποιήθηκαν και επισκέψεις σε ελαιώνες, ελαιοτριβεία και εργοστάσιο συσκευασίας και εμπορίας ελαιόλαδου.

Τις ίδιες χρονιές (2000-02) το Δημοτικό υλοποιούσε αντίστοιχο πρόγραμμα με τίτλο “Διατροφικές συνήθειες”, γεγονός που έδωσε αφορμή για συνεργασία με τους μαθητές του Γυμνασίου. Επίσης ταυτόχρονα άλλη τάξη του υλοποιούσε το πρόγραμμα με τίτλο “Διαπροσωπικές σχέσεις”.

Ακολούθησε η σχολική χρονιά 2004-05, κατά την οποία οι μικροί μαθητές της Ε' τάξης οργάνωσαν με τη βοήθεια της γυμνάστριας τους το πρόγραμμα “Πρώτες βοήθειες” με συμμετοχή εθελοντών του Ερυθρού Σταυρού.

Στην ίδια χρονιά η γ' Γυμνασίου ασχολήθηκε με το θέμα “Εμείς και ο διαφορετικός άλλος”, ο διαφορετικός συνάνθρωπος, γείτονας, συμμαθητής, ξένος, επισκέπτης, μετανάστης. Έτσι οι μαθητές ήρθαν πρόσωπο με πρόσωπο με τα φαινόμενα του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η προσέγγιση είχε διαθεματικό χαρακτήρα, μέσα από την παράλληλη διδασκαλία των μαθημάτων της Νεοελληνικής Γλώσσας και της Πολιτικής και Κοινωνικής Αγωγής.

Το 2008 στα προγράμματα μπήκε και μια φρέσκια, ηλικιακά, ομάδα του Σχολείου μας, το Νηπιαγωγείο. Τα νήπια μας πραγματοποίησαν δύο δραστηριότητες: η μία είχε τον τίτλο “Τι κι αν είμαι διαφορετικός. Είμαι μοναδικός” και η άλλη τον τίτλο “Η απώλεια στην παιδική ηλικία” σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης και Ενημέρωσης “Σείριος”. Τέλος στη φετινή σχολική χρονιά η β' Γυμνασίου ασχολήθηκε με το θέμα “Διαπροσωπικές σχέσεις και επικοινωνία”.

Σ' αυτή την ενότητα θα παρουσιάσω και δύο δραστηριότητες που διεξήχθησαν το πλαίσιο προγραμμάτων για την προώθηση της ισότητας των φύλων. Η πρώτη, η οποία είχε ως θέμα “Παραγωγή βοηθητικού εκπαιδευτικού υλικού για την εισαγωγή θεμάτων σχετικών με τα φύλα στην εκπαιδευτική διαδικασία” πραγματοποιήθηκε από τους μαθητές του δημοτικού και σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, κατά τη σχολική χρονιά 2006-07.

Ταυτόχρονα, την ίδια χρονιά, το ΠΣΠΘ με μαθητές της Β' Λυκείου, ήταν Συντονιστικό σχολείο για σχολεία της Ανατολικής Θεσσαλονίκης, σε προγράμματα του ΚΕΘΙ με θέμα “Ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών και παρεμβατικά προγράμματα για την προώθηση της ισότητας των φύλων”. Εμείς συμμετείχαμε στο πρόγραμμα με δύο δράσεις. Η πρώτη, με τίτλο “Τα στερεότυπα των φύλων άλλοτε και τώρα”, αποτέλεσε μια συγκριτική μελέτη παλαιότερων και σύγχρονων κειμένων της Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Η δεύτερη, με τίτλο “Ταυτότητες των φύλων και εικόνες στην καθημερινή δράση σε εξωτερικούς χώρους”, απεικόνισε φωτογραφικά διάφορα επαγγέλματα και πώς αυτά κατανέμονται στα φύλα, σε λαϊκές αγορές και σε καταστήματα της περιοχής του κέντρου.

Επιπλέον, στο πλαίσιο της Αγωγής σταδιοδρομίας το Σχολείο μας έχει καθιερώσει, περίπου εδώ και δέκα χρόνια, την Ημέρα Επαγγελμάτων. Είναι μια εκδήλωση για την ενημέρωση των μαθητών μας σχετικά με τα επαγγέλματα της αγοράς εργασίας, τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντα των επαγγελμάτων. Η ενημέρωση πραγματοποιείται από καταξιωμένους επαγγελματίες αλλά και ακαδημαϊκούς, ενώ πολλές φορές αξιοποιείται και η επετηρίδα των αποφοίτων του Σχολείου μας. Αφιερώνεται μία σχολική ημέρα και οι μαθητές, στη διάρκεια τριών κύκλων, έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν έως και τρεις διαφορετικούς επαγγελματίες της επιλογής τους. Τα τελευταία χρόνια η εκδήλωση αυτή φέρει τον τίτλο “Ιχνογραφώντας τα επαγγέλματα του μέλλοντος”.

3. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Στο χρονικό διάστημα που αναφερόμαστε η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση συστηματοποιήθηκε και καθιερώθηκε, σαν μία από τις κεντρικές δραστηριότητες στο Σχολείο μας. Επί μία δεκαετία ένας μεγάλος αριθμός μαθητών πήρε μέρος και ευαισθητοποιήθηκε σε θέματα περιβάλλοντος, γεγονός που χρήζει μιας αξιολόγησης και που τη φετινή χρονιά έγινε μια απόπειρα προς αυτήν την κατεύθυνση.

6

Το 2000-01 το πρόγραμμα με τίτλο “Ο δρόμος της Αγίας Σοφίας. Ο δρόμος του σχολείου μας” έφερε την Περιβαλλοντική ομάδα, μαθητές της γ' Γυμνασίου, πιο κοντά σε μια άλλη σχέση με το καθημερινό τους περιβάλλον. Παρατήρησαν, κατέγραψαν, φωτογράφισαν και παρουσίασαν κτίρια και μνημεία, κοινωνικοοικονομικές σχέσεις και συμπεριφορές ανθρώπων.

Το 2002-03 το πρόγραμμα με τίτλο “Ο κύκλος του ψωμιού” έδωσε την ευκαιρία στην Περιβαλλοντική ομάδα, μαθητές της β' γυμνασίου, να μάθει, για την παραγωγή του σιταριού και τα είδη του, τη μετατροπή του σε αλεύρι με όλες τις μεθόδους, την παρασκευή του σε όλα τα είδη του ψωμιού, καθώς και για τα κριτήρια επιλογής του. Η όλη προσέγγιση έγινε μέσα από συνεντεύξεις, διαλέξεις, ερωτηματολόγια και πολλές βιωματικές δραστηριότητες (επισκέψεις σε μύλους, φούρνους, σχολή μαθητείας του Ο.Α.Ε.Δ. κ.ά.).

Το 2003-04 ήταν η σειρά της α' Γυμνασίου που ασχολήθηκε με τα μέσα μαζικής μεταφοράς και ειδικότερα με το τρένο σε πρόγραμμα με τίτλο “Το τρένο του χθες και του σήμερα”. Το πρόγραμμα αυτό ήταν μία ιστορική, λογοτεχνική, τεχνολογική και βέβαια οικονομική-περιβαλλοντική προσέγγιση του μέσου αυτού μεταφοράς. Κατά τη διάρκεια της υλοποίησης, υπήρξαν αφορμές και επιλογές για συνεργασία με τα παιδάκια του Νηπιαγωγείου μας όπως, παιχνίδια, ανάγνωση σχετικών παραμυθιών, κατασκευή φιγούρων, και τέλος σε κοινή παρουσίαση δραματοποίηση του διηγήματος της Μαρίας Μηνιάδου “Το φτερωτό βαγονάκι” με τη μορφή Θεάτρου Σκιών. Η δραστηριότητα αυτή αξιολογήθηκε και εντάχθηκε στο Πρόγραμμα ΕΠΕΑΕΚ του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Ταυτόχρονα η β' Γυμνασίου υλοποίησε πρόγραμμα Π.Ε. με τίτλο “Ανακύκλωση, τίποτε για πέταμα”.

Από το 2004-07 πραγματοποιήθηκαν τρία προγράμματα σχετικά με τις λίμνες Κορώνεια και Βόλβη κάθε φορά, φυσικά, με μία διαφορετική προσέγγιση. Με αφορμή το θάνατο χιλιάδων πουλιών στην Κορώνεια άρχισε το πρώτο πρόγραμμα ευαισθητοποίησης των μαθητών για τα προβλήματα των λιμνών, με τίτλο “Μονάχα λίγες στέρνες άδειες κι αυτές, η Κορώνεια πεθαίνει”, που εντόπισε το πρόβλημα. Στη συνέχεια, το δεύτερο, ανέδειξε τον πλούτο της περιοχής με τίτλο “Κορώνεια-Βόλβη, κρυμμένοι θησαυροί”. Στο τρίτο και τελευταίο η Περιβαλλοντική ομάδα έκανε τη δική της πρόταση για αειφορική ανάπτυξη της περιοχής, με ήπιες μορφές καλλιεργειών μη υδροβόρες, με οικοτουριστική ανάπτυξη, μέσα από το πρόγραμμα με τίτλο”Περιβαλλοντικές διαδρομές στην Κορώνεια και Βόλβη”. Κατά την υλοποίηση των προγραμμάτων έγιναν πολλές επισκέψεις, παρουσιάσεις, δράσεις, και εκ νέου συνεργασία με το Νηπιαγωγείο, που χόρεψε το χορό της βροχής και ανήρτησε πανό που έγραφε “Εμείς αγαπάμε τη λίμνη, εμείς θα σώσουμε τη λίμνη”. Επίσης, εκ μέρους του Σχολείου μας έγινε υιοθεσία περιοχής των λιμνών με αφορμή πρόγραμμα ευαισθητοποίησης του “Φορέα Διαχείρισης Κορώνειας-Βόλβης και των Μακεδονικών Τεμπών”. Η προσομοίωση της αυλής του Σχολείου σε λεκάνη απορροής των λιμνών Κορώνειας-Βόλβης και η ανάπτυξη περιβαλλοντικών παιχνιδιών σ' αυτή, αποτέλεσε θέμα εισήγησης, για τις καινοτόμες προτάσεις, στο Πανελλήνιο Συνέδριο προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου με τίτλο “Περιβαλλοντικά παιχνίδια στην αυλή του σχολείου”.

Το Νηπιαγωγείο παρουσίασε και μία αυτόνομη δραστηριότητα σε σχέση με τα περιβαλλοντικά προγράμματα και υλοποίησε δύο συνεχόμενα με θέμα το ψωμί και τίτλους “Από τη γη στο ψωμί. Γη, μάνα, τροφός.” και “Μάνα γη, βιολογικές καλλιέργειες, βιολογικό ψωμί, που εντάχθηκαν και στα προγράμματα του Πανεπιστημίου του Αιγαίου. Ακόμη και ένα τρίτο με τίτλο “Η γειτονιά μας και η πολιτιστική της κληρονομιά”.

Το 2007-08 συνεχίσθηκαν οι δραστηριότητες για το Περιβάλλον με πρόγραμμα για “Το οικολογικό αποτύπωμα του Σχολείου μας” με τη Β' Λυκείου, μια προσπάθεια να προσδιορισθεί και να αποτυπωθεί σαν ένας δείκτης συμπεριφοράς, του καθενός μας και του Σχολείου, προς το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους. Επίσης η γ' Γυμνασίου ασχολήθηκε με το θέμα “Παράκτια ζώνη-Θερμαϊκός” μελετώντας και εξερευνώντας τα οικοσυστήματα που αναπτύσονται γύρω από μια αστική περιοχή, όπως της Θεσσαλονίκης, την πολλαπλή σημασία τους και την ανάγκη προστασίας τους από το διαρκώς αναπτυσσόμενο ανθρωπογενές περιβάλλον. Το πρόγραμμα αυτό εντάχθηκε στο ευρύτερο πρόγραμμα “Καλλιστώ”.

Το 2008-09 το ΠΣΠΘ συνέχισε να ευαισθητοποιεί τους μαθητές του, οργανώνοντας δύο ακόμη περιβαλλοντικές δραστηριότητες. Η πρώτη της ΣΤ' Δημοτικού με τίτλο “Το δάσος και η

7

επίδραση στο κλίμα”, μια συνεργασία με την οργάνωση “Μεσόγειος SOS”. Η δεύτερη, σχεδόν της καθιερωμένης, γ' Γυμνασίου με θέμα τη ρυπογόνα μετακίνηση στη πόλη της Θεσσαλονίκης και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακος και τίτλο “Θεσσαλονίκη, μου κάνεις τη ζωή ποδήλατο”. Στο τέλος του προγράμματος πραγματοποιήθηκε συμβολική ποδηλατοδρομία σε κεντρικούς δρόμους της πόλης με την υποστήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης και της Τροχαίας και σαφώς προτάθηκε και αναδείχθηκε η αναγκαιότητα και το πλεονέκτημα της χρήσης του ποδηλάτου στις καθημερινές μετακινήσεις.

Τη φετινή χρονιά, όπως προανέφερα, έγινε μια απόπειρα αξιολόγησης προηγούμενων προγραμμάτων, ειδικότερα των σχετιζόμενων με τις λίμνες Κορώνεια και Βόλβη, σχετικά με τις αλλαγές συμπεριφορών που πιθανόν να επήλθαν στους μαθητές μας με αφορμή τη συμμετοχή τους στα εν λόγω προγράμματα. Το υλικό που συγκεντρώθηκε κατά τη διάρκεια αυτής της προσπάθειας και μιας επίσκεψης στο πεδίο έρευνας (Κορώνεια-Βόλβη), δηλαδή φύλλα εργασίας, ερωτηματολόγιο και συνεντεύξεις, βρίσκονται σε φάση επεξεργασίας και θα ανακοινωθούν σε επόμενη εκδήλωση ανάλογου περιεχομένου.

4. Ευέλικτη Ζώνη-Διαθεματικές εργασίες

Τη χρονιά, που προτάθηκε για εφαρμογή στις σχολικές μονάδες η “Ευέλικτη ζώνη”, το Σχολείο μας ανταποκρίθηκε με μια σειρά από προσπάθειες, στη νέα αυτή εκπαιδευτική πρόκληση. Έτσι το 2004 η α' Γυμνασίου πραγματοποίησε, με τη μέθοδο project, μια εργασία με θέμα “Το Νερό και η ζωή”, διάρκειας έξι εβδομάδων, και παρήγαγε σαν τελικό προϊόν ένα βιβλίο-κόμικ με τίτλο “Ιστορία μιας σταγόνας”. Αντίστοιχα η β’ Γυμνασίου ασχολήθηκε με το θέμα “Όψεις της Ιστορίας του Σχολείου μας”, μία ερευνητική δουλειά που στηρίχτηκε στη βιβλιογραφία αλλά και σε συνεντεύξεις, με σκοπό να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές μας το ρόλο και τη βαρύτητα του Π.Σ.Π.Θ. στα εκπαιδευτικά δρώμενα της πόλης μας. Το πρόγραμμα διήρκησε πέντε εβδομάδες και διείσδυσε στα αναλυτικά προγράμματα, στις μεθόδους διδασκαλίας, στα διδακτικά εγχειρίδια και σε μαρτυρίες για τη σχολική ζωή. Τέλος, η ομάδα της γ' Γυμνασίου συνδύασε το μάθημα της Ιστορίας με την τοπική Ιστορία με θέμα “Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης”. Η προσέγγιση του θέματος, που έγινε ιστορικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικοπολιτιστικά, καταγράφηκε και μαζί με φωτογραφικό υλικό αποτέλεσε το περιεχόμενο για ένα τομίδιο με τίτλο “Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης”.

Τις επόμενες χρονιές ακολούθησαν διαθεματικές εργασίες μέσα από συνεργασίες διαφορετικών διδακτικών αντικειμένων. Το 2006 αναπτύχθηκε συνεργασία μεταξύ των μαθημάτων της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής Ιστορίας και του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας και το αποτέλεσμα που προέκυψε ήταν ένα τομίδιο με τίτλο “Μαγειρεύοντας και Τρώγοντας στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία”, όπως επίσης και η οργάνωση γεύματος με φαγητά του Βυζαντίου.

Την ίδια χρονιά στο πλαίσιο του μαθήματος της Θεατρολογίας οι μαθητές της Α'Λυκείου δημιούργησαν μια μικρή ταινία με τίτλο “Σαν παλιά ιστορία”, μια σημερινή ιστορία βασισμένη στο έργο του Σαίξπηρ “Ρωμαίος και Ιουλιέτα”.

Οι διαθεματικές προσεγγίσεις συνεχίσθηκαν και τις επόμενες χρονιές. Το 2007 η στ’ Δημοτικού πραγματοποίησε πρόγραμμα ΕΠΕΑΕΚ με θέμα “Ενδυναμώνοντας τους μαθητές μέσα από την εκπαίδευση για τα δικαιώματα”. Το 2008 με συμμετοχή της β' Γυμνασίου και σε σχέση πάλι με το Νερό. Το νερό στη φύση, η ρύπανση του νερού, το νερό στη θρησκεία, το νερό στη μουσική ήταν κάποιες από τις πλευρές που διερευνήθηκε το θέμα.

Τέλος, οι μαθητές και μαθήτριες της γ' Γυμνασίου ολοκλήρωσαν τον κύκλο των διαθεματικών δραστηριοτήτων της περσινής χρονιάς με την προσέγγιση του ποιητικού έργου του Γ. Ρίτσου μέσα από την παράλληλη διδασκαλία τριών μαθημάτων, της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, των Εικαστικών και της Μουσικής. Το εγχείρημα είχε τον τίτλο “Όταν τα μαθήματα συνομιλούν...διαβάζοντας, ζωγραφίζοντας και τραγουδώντας την ποίηση του Γ.Ρίτσου”. Το φθινόπωρο του 2009 η προσπάθεια αυτή παρουσιάσθηκε στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής του Δήμου Θεσσαλονίκης με έκθεση έργων ζωγραφικής των μαθητών, βασισμένων σε ποιήματα του Γ.Ρίτσου και με συναυλία του οργανικού συνόλου και της χορωδίας του Σχολείου μας σε μελοποιημένα

8

ποιήματα του ποιητή. 5. Διαγωνισμοί

Το Σχολείο δέχεται πολύ συχνά και πυκνά προσκλήσεις και προκλήσεις για συμμετοχές σε διαγωνισμούς διαφορετικών αντικειμένων και ειδικών δεξιοτήτων. Με την παρότρυνση των καθηγητών τους και πολλές φορές με τη συστηματική τους βοήθεια, αρκετοί μαθητές ενθαρύνονται να πάρουν μέρος σ'αυτούς τους διαγωνισμούς και το αποτέλεσμα δικαιώνει την ανάγκη τους για απόκτηση εμπειρίας αλλά και καταξίωσης μέσα από τις διάφορες βραβεύσεις. Εδώ και χρόνια έχουν καθιερωθεί οι συστηματικές συμμετοχές σε διαγωνισμούς Λογοτεχνίας, Μαθηματικών και πάσης φύσεως καλλιτεχνικών, κυρίως Εικαστικών και ευκαιριακά σε άλλων ειδικοτήτων όπως Βιολογίας, Φυσικής, Χημείας, Αστρονομίας κ.ά. Θα αναφέρουμε παρακάτω κάποια ενδεικτικά παραδείγματα: -Πρώτο Πανελλήνιο Βραβείο από τον μαθητή Ανδρέα Καραμπατζιάκη στο Διαγωνισμό “Νέοι Δημιουργοί '99 CD-Rom και Multimedia” με θέμα “007 Visual Museum” . -Συμμετοχή στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Λογοτεχνίας του 2000-01 και βράβευση μαθητού της Α'Λυκείου με έπαινο για το ποίημα Π.Χ. S.O.S. -Την ίδια χρονιά συμμετοχή στον διαγωνισμό Francophonie με το τμήμα της Γαλλικής γλώσσας και βράβευση με πανελλήνιο βραβείο για τη συγγραφή γαλλόφωνων στίχων και επένδυσή τους στη μουσική μελωδία “Cest la vie”. -Βράβευση μαθήτριας μας του Δημοτικού Φωτεινής Δερβίση από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας με τον υψηλό Έπαινο Ηνωμένων Εθνών, για την εργασία της με θέμα “Ανθρώπινα Δικαιώματα και Φτώχεια” στο πλαίσιο Διεθνούς Μαθητικού Διαγωνισμού του Ο.Η.Ε. -Tο σχολικό έτος 2008-09 δύο συμμετοχές μαθητριών μας του Γυμνασίου σε Πανελλήνιους διαγωνισμούς Ποίησης, της Ευανθίας Τζιτζή και του εορτασμου της “Ημέρας της Δημοκρατίας”, της Δάφνης Πάπα, όπου απέσπασαν αντίστοιχα πρώτα βραβεία. -Στη φετινή χρονιά είχαμε τρεις συμμετοχές στον Ευρωπαϊκό Διαγωνισμό για την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, όπου δεν υπήρξε κάποια βράβευση. Βράβευση θα πρέπει ίσως όμως να θεωρηθεί και να αποδοθεί στη συνάδελφο που κατάφερε να παρακινήσει τρεις μαθήτριες, χωρίς ιδιαίτερες επιδόσεις στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών, να τολμήσουν να εκτεθούν και βέβαια να προσπαθήσουν για αυτό, ακόμη και σε ώρες εκτός ωρολογίου προγράμματος, με την καθοδήγησή της.

Ο θεσμός της Βουλής των Εφήβων εφαρμόζεται, εδώ και πολλά χρόνια, με μεγάλη επιτυχία στο Σχολείο μας, με πολλές συμμετοχές και ενδιαφέρον. Το 2003-04 οι συμμετοχές μας διακρίθηκαν ιδιαιτέρως και το Σχολείο εκπροσωπήθηκε με τη συμμετοχή δύο μαθητριών μας, της Αναστασίας Τσαβδαρίδου και της Άννας Αγγελίδου στη Βουλή των Εφήβων, μέσα από τις βραβευμένες εργασίες τους. Φέτος για πρώτη φορά οι συμμετοχές υποβλήθηκαν ηλεκτρονικά και τα αποτελέσματα δεν έχουν ανακοινωθεί.

Επίσης, δεν πρέπει να παραλείψουμε να αναφέρουμε ότι το Σχολείο εδώ και πολλά χρόνια συμμετέχει στους Διαγωνισμούς της Μαθηματικής Εταιρείας, “Θαλής, Ευκλείδης, Αρχιμήδης”, με πλήθος μαθητών και μαθητριών που εκδηλώνουν την αγάπη και το ενδιαφέρον τους για τα Μαθηματικά. Αυτό το γεγονός δεν παραμένει μόνο στο στενό πλαίσιο μιας συμμετοχής και μόνο, αλλά χάρη στη διάθεση, το μεράκι και τη συστηματική δουλειά μαθηματικού του Σχολείου μας, έχει γίνει παράδοση και οι μαθητές “προπονούνται” σε ώρες εκτός σχολικού προγράμματος (κυρίως Σάββατο), μάλιστα και με προσέλευση μαθητών και από άλλα σχολεία. Η ομάδα των μαθητών δεν περιορίζεται μόνο σ'αυτούς της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και στης πρωτοβάθμιας. Οι βραβεύσεις κάθε χρόνο είναι πολλές και μάλιστα έως και την τρίτη βαθμίδα “Αρχιμήδης”. Στο σημείο αυτό σημειώνουμε ότι το Σχολείο τα τελευταία χρόνια αποτέλεσε Εξεταστικό Κέντρο του Μαθηματικού διαγωνισμού “Καγκουρώ”, όπως και το μοναδικό Δημόσιο Σχολείο που φιλοξένησε την Τελετή Βράβευσης των διακριθέντων μαθητών.

Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε ότι κάθε χρόνο οι μαθητές του Σχολείου μας πραγματοποιούν πολλές συμμετοχές σε διαγωνισμούς καλλιτεχνικής έκφρασης, που απορρέουν μέσα από το μάθημα των Εικαστικών και της συνεργασίας τους με άλλα μαθήματα, κυρίως της Λογοτεχνίας. Αξίζει να

9

καταγραφεί η ανελλιπής συμμετοχή στον Πανελλήνιο διαγωνισμό Ζωγραφικής και στον διαγωνισμό Ζωγραφικής που διοργανώνουν “Οι φίλοι του του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη”. Kαταγράφουμε ενδεικτικά ορισμένα από τα θέματα των παραπάνω διαγωνισμών και τις βραβεύσεις: -“Ποίηση σε Ζωγραφική, Χαρακτική” πάνω σε ποίηση του Γ. Σεφέρη. Συνεργασία με το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Β' γυμνασίου, με πολλές βραβεύσεις. -“Το περιβάλλον” και η μαθητική Ζωγραφική στο πλαίσιο των “Δημητρίων”. -“Η Μεσόγειος, η θάλασσα του πολιτισμού των πολιτισμών”. -“Διαβάζω Παπαδιαμάντη και ζωγραφίζω μία σκηνή από τα διηγήματά του”, διαθεματική προσέγγιση σε συνεργασία με το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της β' Γυμνασίου. -“Το Νερό” και οι “Ολυμπιακοί Αγώνες”, δύο θέματα του Πανελληνίου διαγωνισμού Ζωγραφικής με πολλές συμμετοχές και μία διάκριση. -Συμμετοχή μαθητών του Δημοτικού μας, με έργα τους που είχαν τον τίτλο “Λαϊκά μοτίβα σε εθνικές ενδυμασίες και σύμβολα της πίστης”, σε έκθεση που έγινε στο Λαογραφικό Μουσείο με θέμα “Λαϊκή Παράδοση και Καλλιτεχνική διδασκαλία”. -Βράβευση μαθήτριας μας σε διαγωνισμό που διοργάνωσε η περιβαλλοντική οργάνωση “Μεσόγειος SOS” με θέμα “Η πόλη που θα ήθελα να ζω”. Tο έργο εκτέθηκε στο σταθμό του Συντάγματος του Μετρό της Αθήνας. -Ακόμη σε διαγωνισμό του Δήμου Θεσσαλονίκης με θέμα “Την κυκλοφοριακή Αγωγή” δόθηκε το 1ο βραβείο, με έπαθλο έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή για το Σχολείο μας.

Τα τελευταία τρία χρόνια έχει αναπτυχθεί μια συνεργασία με την Ένωση Θεσσαλονικέων της Μελβούρνης “Ο Λευκός Πύργος”. Οι μαθητές ζωγραφίζουν σχετικά θέματα με την πόλη μας και στη συνέχεια τα έργα τους αξιολογούνται σε Έκθεση που γίνεται στη Μελβούρνη. Οι τρεις πρώτοι βραβεύονται με έπαθλο ένα ταξίδι στην Αυστραλία και διαμονή σε οικογένειες της Μελβουρνης. Ευρωπαϊκά Προγράμματα 1. Comenius

Σ'αυτή την περίοδο που αναφέρομαι το Σχολείο μας πήρε μέρος ως εταίρος στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Comenius επί έξι συνεχόμενα χρόνια. Το θέμα που διαπραγματευθήκαμε με τους υπόλοιπους εταίρους του προγράμματος ήταν “Η Τέχνη ως διεθνής γλώσσα επικοινωνίας” και κάθε χρόνο εξειδικευόταν σε διάφορα υποθέματα όπως: “Η ταυτότητά μου, του Σχολείου μου, της πόλης μου”, “Οι παροιμίες”, “Οι παροιμίες μέσα από τους Μύθους του Αισώπου”. Τα αποτελέσματα αυτής της μακροχρόνιας συμμετοχής ήταν η δημιουργική συνεργασία μαθητών και καθηγητών, μελών του προγράμματος, η γνωριμία με το εκπαιδευτικό σύστημα και τη λειτουργία του σχολείου στην Ευρώπη μέσα από επισκέψεις, αλλά και εκθέσεις που παρουσιάσθηκαν κατά τη διάρκεια του. Οι παρουσιάσεις έγιναν με τη μορφή Ζωγραφικής, Κολλάζ, Φωτογραφίας, Δρώμενων και την παραγωγή ενδιαφέρουσας Βιντεοταινίας σχετικής με το Σχολείο μας και την πόλη μας. 2. Αδελφοποιήσεις

Το ΠΣΠΘ συνεχίζει την αδελφοποίηση του με σχολεία της Ευρώπης, έχοντας ξεκινήσει αυτήν την πρωτοβουλία από την δεκαετία του '80 με Λύκειο των Παρισίων “Fuste de Coulanges”, μέσα από το τμήμα των Γαλλικών και συνεχίζοντας με σχολείο της πρωτοβάθμιας των Βερσαλλιών το “College Martin Luther King”. Έτσι πραγματοποιούνται δύο ανταλλαγές έτος παρά έτος με αντίστοιχες τάξεις του Σχολείου μας. Αξιοποιώντας αυτήν την εμπειρία και τα υπόλοιπα ξενόγλωσσα τμήματα Αγγλικών και Γερμανικών, πραγματοποίησαν ανάλογη αδελφοποίηση με σχολείο του Dordrecht της Ολλανδίας και του Krefeld της Γερμανίας αντίστοιχα. Οι ανταλλαγές που πραγματοποιούνται αφορούν σε μαθητές της Α' και Β' Λυκείου. Σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη δύο από τις παραπάνω αδελφοποιήσεις, ενώ οι υπόλοιπες έχουν ατονήσει για διάφορους λόγους. Η γνωριμία, με την κουλτούρα μιας άλλης χώρας, μέσα από την οικογενειακή ζωή, αλλά και με τους συνομήλικους μαθητές και το σχολείο τους, καθώς και η πρακτική εξάσκηση της αντίστοιχης γλώσσας, είναι μια μοναδική εμπειρία, και αποτελούν τους σκοπούς και στόχους αυτών των προγραμμάτων. Πολλές φορές δε, μέσα από τη σοβαρή παρουσία του Σχολείου μας, έχουν

10

αποδοθεί τιμές που ξεπερνούν τη στενή σχέση των δύο σχολείων και αφορουν στην πόλη μας ακόμη και στη χώρα μας. Στο σχολείο του Krefeld ενισχύθηκε η διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας ως μάθημα επιλογής, ενώ στις Βερσαλλίες, ο Δήμαρχός της πόλης ονόμασε την πλατεία μπροστά από την είσοδο του “College Martin Luther King”, “Πλατεία Θεσσαλονίκης”. Ακόμη το Σχολείο διατηρεί στενούς δεσμούς με το “Κλασσικό Λύκειο της Σόφιας” και με Λύκειο του Ντόνιετσκ της Ουκρανίας με πολλούς Ελληνες μαθητές 3ης και 4ης γενιάς, στο οποίο έχουμε αποστείλει κατά καιρούς εποπτικό υλικό για την Εληνική γλώσσα, Ιστορία, Γεωγραφία, Μουσική και Πολιτισμό. 3. Συμβουλίου της Ευρώπης

Με αφορμή το Παγκόσμιο Συνέδριο για την Αειφόρο ανάπτυξη στο Γιοχάνεσμπουρκ μαθητές του Γυμνασίου συμμετείχαν στην “Παγκόσμια Σχολική Εβδομάδα” με Posters και θέμα “Ένας αειφόρος Κόσμος-One sustainable word”. Ακόμη επεξεργάσθηκαν το βιβλίο του καθηγητή του Πολυτεχνείου κ. Λευτέρη Παπαγιαννάκη “Ανανεώσιμοι Φυσικοί και Ενεργειακοί Πόροι”. Άλλα τέσσερα προγράμματα του Συμβουλίου της Ευρώπης και του κέντρου“Βορρά-Νότου”, έδωσαν το ερέθισμα σε μαθητές του Γυμνασίου και του Δημοτικού, να δημιουργήσουν και να παρουσιάσουν αντίστοιχα, Posters, ζωγραφιές και ποικίλλα δρώμενα με τίτλους “Παιδιά και νέοι στον κόσμο”, “Συνύπαρξη-Αλληλεγγύη” και “Τα παιδιά της Μεσογείου επικοινωνούν παίζοντας”, καθώς και εργασία με τίτλο “Τα ζώα των ζωολογικών κήπων και οι συνθήκες διαβίωσης τους”.

Με τους μαθητές της Α' και Β'Λυκείου πήραμε μέρος στο πρόγραμμα του Ο.Ο.Σ.Α. “Pisa”, πρόγραμμα αξιολόγησης της ικανότητας των μαθητών να εφαρμόζουν τις γνώσεις τους στην επίλυση καθημερινών προβλημάτων. 4. Ευρωπαϊκών Κρατών

Το Σχολείο μας συμμετείχε στο Πρόγραμμα του Υπουργείου Πολιτισμού της Αυστρίας με τίτλο “Οι νέοι της Ευρώπης γνωρίζουν τη Βιέννη” και επισκέφθηκε την πόλη της Βιέννης. Πρωτοβουλίες του Σχολείου, των Εκπαιδευτικών και των Γονέων 1. Εκδηλώσεις-γιορτές

Με αφορμή τις Εθνικές γιορτές και επαιτίους, στο ΠΣΠΘ, έχει καθιερωθεί όλες οι βαθμίδες του Σχολείου να διοργανώνουν εκδηλώσεις στη μνήμη τους και μάλιστα με έναν τρόπο, ώστε κάθε τάξη να αναλαμβάνει μία συγκεκριμένη εκδήλωση. Έτσι οι μαθητές ολοκληρώνοντας τον κύκλο του σχολείου έχουν διοργανώσει και αποκτήσει την εμπειρία της συμμετοχής σε όλες τις προβλεπόμενες γιορτές. Ξεκινώντας, η σχολική χρονιά, είναι γνωστό ότι η Β' Λυκείου θα διοργανώσει την εκδήλωση της 28ης Οκτωβρίου, η Γ'Λυκείου του Πολυτεχνείου, η γ' Γυμνασίου τη γιορτή των Χριστουγέννων και η Α' Λυκείου της 25ης Μαρτίου. Αντίστοιχα το Δημοτικό διοργανώνει παράλληλα τις παραπάνω εκδηλώσεις, ενώ το Νηπιαγωγείο συνήθως και αυτό τη γιορτή των Χριστουγέννων. Οι παραστάσεις είναι πάρα πολλές για να αναφερθούν σε μία τέτοια εισήγηση και σίγουρα θα αδικούσα τις προσπάθειες συναδέλφων και μαθητών, εάν αναφερόμουν επιλεκτικά σε κάποιες. Αυτό που ίσως έχει σημασία να αναφερθεί είναι, ότι το αποτέλεσμα της κάθε εκδήλωσης οφείλεται σε μια συλλογική προσπάθεια των υπευθύνων των τάξεων, κυρίως φιλολόγων, σε συνεργασία με τους εικαστικούς, τους μουσικούς, συναδέλφων που επιμελούνται του ήχου και του φωτισμού, πολλές φορές δε και του, έως πρόσφατα, Διευθυντή του Σχολείου και βέβαια των μαθητών. Ιδιαίτερα, οι μαθητές διοργανώνουν, σχεδόν εξ ολοκλήρου, την εκδήλωση για το Πολυτεχνείο με την εποπτεία πάντα του σύμβουλου καθηγητή. Πρόσφατα, η δημιουργία οργανικού συνόλου και χορωδίας έχει συμβάλλει τα μέγιστα στις εκδηλώσεις. Ακόμη, από τη φετινή χρονιά εγκαινιάσθηκε συνεργασία με το Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών και η πρώτη εμπειρία ήταν πολύ ενδιαφέρουσα, όπως αναφέρθηκε από τους συντελεστές. Το σύνολο των εν λόγω εκδηλώσεων βρίσκεται αποτυπωμένο στα περιοδικά “ΧΡΟΝΙΚΑ”, στην ενότητα “σχολική ζωή”.

Επίσης, σημειώνω και μία χαρακτηριστική εκδήλωση. Πρόκειται για μουσική εκδήλωση με κρουστά και αφρικάνικους ήχους, που είχε πραγματοποιηθεί με σκοπό την ενίσχυση Σχολείου της Ακτής Ελεφαντοστού.

11

Ένας άλλος σημαντικός θεσμός της «Σχολικής Ζωής» είναι το Χριστουγεννιάτικο Παζάρι, το οποίο έχει καθιερωθεί να διοργανώνεται τις παραμονές των Χριστουγέννων, με συνεργασία των Νηπιαγωγών και του συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων. Στο Χριστουγεννιάτικο παζάρι πωλούνται διάφορες κατασκευές των παιδιών, είδη δώρων για τα Χριστούγεννα, γλυκίματα που προσφέρουν οι γονείς και έτσι αποτελεί μία πηγή εσόδων. Επίσης, κατά τη διάρκειά του παρουσιάζονται όλες οι εκδηλώσεις που έχουν ετοιμαστεί για τα Χριστούγεννα, μουσικές και θεατρικές παραστάσεις.

Επιπλέον, στις εκδηλώσεις, που πρέπει να αναφέρω και έχουν ιδιαίτερη σημασία για το Σχολείο και την ιστορία του, εντάσσονται αυτές με αφορμή την ίδρυση του ΠΣΠΘ, 60χρονα και 70χρονα, ή για τα 50 χρόνια από την πρώτη αποφοίτηση. Οι τελετές αυτές πραγματοποιήθηκαν στην Αίθουσα Τελετών του Σχολείου, και εκτός των άλλων, ήταν προσκεκλημένοι: Στα 50 χρόνια των πρώτων αποφοίτων, ο επί χρόνια Διευθυντής του Σχολείου, κ. Ιωάννης Ξυροτύρης και ο πρόεδρος της τελευταίας τάξης των αποφοίτων κ. Στέλιος Νέστωρ. Στα 60χρονα της ίδρυσης του Σχολείου ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος. Στα 70χρονα ο απόφοιτος του Σχολείου Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος. Την τελετή αυτή πλαισίωσαν, θεατρική παράσταση των Νηπίων με τίτλο “Το δέντρο που έδινε”, καθώς και Έκθεση έργων Ζωγραφικής των μαθητών και έργων πολλών καθηγητών Εικαστικών του Σχολείου μας, όπως Πολύκλειτου Ρέγκου, Ιωάννη Κασόλα, Μαρίας Χαριβούλου, Νίκου Παραλή, Έλλης Τρίμη, Βούλας Λιόλιου. Η έκθεση φιλοξενήθηκε στη Γκαλερί “Ιανός”.

Επίσης την άνοιξη του 2003 το Σχολείο οργάνωσε τελετή Παραλαβής του ανακαινισμένου Κτιρίου του. Η ανακαίνιση του κτιρίου έγινε με χρηματοδότηση κονδυλίων του ΥΠΕΠΘ, του ΟΠΑΠ, της Νομαρχίας και του Δήμου Θεσσαλονίκης και βέβαια με την επίπονη προσπάθεια της Προέδρου της Σχολικής Επιτροπής κ. Αικ. Κουμλίδου και του Διευθυντή του Σχολείου κ. Βασίλη Χατζηβασιλείου. Την επόμενη χρονιά το Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που ίδρυσε ο Αλέξανδρος Δελμούζος και σχεδίασε και κατασκεύασε ο Δημήτριος Πικιώνης, χαρακτηρίστηκε ως Μνημείο της Πόλης.

Το Σεπτέμβρη του 2008 πραγματοποιήθηκε εκδήλωση, στο Κέντρο Ιστορίας της Θεσσαλονίκης, με θέμα “Συμβολή των περιοδικών στη διακίνηση ιδεών και στη δημιουργία νέων προσανατολισμών”. Το Πειραματικό Σχολείο συμμετείχε με το περιοδικό “ΧΡΟΝΙΚΑ” και ειδική προθήκη, όπου εκτέθηκαν τα περιοδικά της α' περιόδου 1947-1967 και της β' περιόδου 1992- έως και το τεύχος 18. 2. Αθλητικές εκδηλώσεις

Ο τομέας της Φυσικής Αγωγής στο Σχολείο διοργανώνει μια σειρά από εκδηλώσεις, άλλες φυσικές και άλλες αγωνιστικές δραστηριότητες, που έχουν ως σκοπό τη συμμετοχή, τη ψυχαγωγία και τη δια “Βίου Άσκηση”. Συγκεκριμένα, τον Οκτώβριο διοργανώνεται Αγώνας Δρόμου σε ανώμαλο έδαφος στο ιδανικό περιβάλλον των Λουτρών του Λαγκαδά. Την τελευταία εβδομάδα της λειτουργίας του Σχολείου πραγματοποιείται η “Αθλητική Ημέρα”, αφιερωμένη στις Αθλοπαιδειές και την Επιτραπέζια Αντισφαίριση. Η συμμετοχή είναι καθολική και η ατμόσφαιρα εορταστική. Τα τελευταία χρόνια το Σχολείο μας προσκαλείται και συμμετέχει σε αθλητικές γιορτές που διοργανώνουν η Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή και το Αρσάκειο Εκπαιδευτήριο. Είμαστε το μοναδικό δημόσιο σχολείο που συμμετέχει. Επίσης, επιχειρήθηκαν συμμετοχές στους Καλλιτεχνικούς Αγώνες, με ομάδα μαθητριών στο μοντέρνο χορό, οι οποίες απέσπασαν επαίνους. Τη σχολική χρονιά 2005-06 η μαθήτρια μας Καλλιόπη Πεσιρίδου-Σωτηροπούλου αναδείχθηκε πρωταθλήτρια Ελλάδος, στους Πανελλήνιους σχολικούς αγώνες, στην Επιτραπέζια Αντισφαίριση, και εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Παγκόσμιο Σχολικό Πρωτάθλημα στη Σαγκάη. Ακόμη στο πλαίσιο της Φυσικής Αγωγής εφαρμόστηκε ερευνητικό πρόγραμμα για την “Παχυσαρκία στην παιδική και εφηβική ηλικία”, τα αποτελέσματα του οποίου συνέβαλαν στη διαμόρφωση πανελλαδικών δεικτών για το φαινόμενο αυτό. Τη σχολική χρονιά 2002-03 συμμετείχαμε σε πρόγραμμα του Α.Π.Θ. με θέμα “Φυσική άσκηση και υγεία”, με τη β' Γυμνασίου, μέσα από το οποίο εφαρμόσθηκαν νέες μέθοδοι και δραστηριότητες. Το πρόγραμμα ήταν πιλοτικό και συνέβαλε στη διαμόρφωση των νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων. 3. Εκπαιδευτικές επισκέψεις και πολιτιστικοί περίπατοι

Κάθε σχολική χρονιά πραγματοποιούνται πολλές εκπαιδευτικές επισκέψεις σε μόνιμες

12

εκθέσεις αλλά και σε περιοδικές, που επισκέπτονται την πόλη μας και συνήθως έχουν σχέση με τις διδακτικές ενότητες των διαφόρων μαθημάτων ανά τάξη. Αυτές οι επισκέψεις γίνονται, άλλες στο πλαίσιο του ωρολογίου προγράμματος και άλλες, αξιοποιώντας τους περιπάτους και δίνοντας τους εκπαιδευτικό χαρακτήρα, κυρίως τις μέρες του χειμώνα, ύστερα από απαιτούμενο προγραμματισμό. Έτσι οι μαθητές μας έχουν επισκεφθεί το Αρχαιολογικό και Βυζαντινό Μουσείο, το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Τελλόγλειο, το Αθλητικό Μουσείο, το Τεχνολογικό Μουσείο, το Μουσείο Κινηματογράφου και Φωτογραφίας, το Μουσείο του Νερού και του Τρένου, τη Μονή Λαζαριστών, το Λιμάνι, το ΕΘΙΑΓΕ, τα Κέντρα Πληροφόρησης και Φορείς Διαχείρισης Υγροτόπων του Ν. Θεσσαλονίκης, εργαστήρια του Πανεπιστημίου, βιβλιοθήκες και αξιόλογες θεατρικές παραστάσεις. Κάθε χρόνο η Α' Λυκείου συμμετέχει στο πρόγραμμα της Βουλής των Ελλήνων και την επισκέπτεται. 4. Ημερίδες-Σεμινάρια

Το Σχολείο έχει διοργανώσει τα τελευταία χρόνια ημερίδες, που αφορούν στην εκπαιδευτική διαδικασία, άλλες εισάγοντας σύγχρονα παιδαγωγικά θέματα, άλλες ενισχύοντας τη συνεργασία των Γονέων και του Σχολείου και άλλες για απολογισμούς Καινοτόμων Δράσεων.

Το 2001 διοργάνωσε Ημερίδα, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Κλινικής Κοινωνικής Έρευνας και το Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε.-Διδασκαλείο Δ. Γληνός, με θέμα “Εκπαίδευση και Εμψύχωση”. Πραγματοποιήθηκε ακόμη ενημερωτική συνάντηση των μαθητών για την είσοδο της Ελλάδας στο Ενιαίο Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο και το νόμισμα του ΕΥΡΩ.

Σε συντονισμό με την Ευρωπαϊκή Ένωση Γονέων και του Υ.Π.Ε.Π.Θ. για τη δημιουργία σχέσεων Σχολείου και Γονέων και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ημέρας “Γονείς και Σχολείο” διοργανώθηκε ημερίδα με θέμα “Γονείς και Σχολείο-συζήτηση και γνωριμία με το Σχολείο και τη λειτουργία του”. Το 2007 σε συνεργασία και πάλι του Σχολείου με το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων λειτούργησε το πρόγραμμα “Συμβουλευτικής Γονέων”, χωρισμένο σε δύο τμήματα, του Δημοτικού και του Γυμνασίου-Λυκείου.

Το 2008 το Σχολείο διοργάνωσε Ημερίδα με τίτλο “Παραδείγματος Χάριν”, όπου παρουσιάσθηκαν δεκατέσσερεις εισηγήσεις συνδεδεμένες με τον τρόπο διδασκαλίας, τις διδακτικές μεθόδους και τα συμπεράσματα των εφαρμογών τους.

Τα τελευταία επίσης χρόνια πραγματοποιείται “Εισαγωγική εκδήλωση-συνάντηση γονέων και διδασκόντων της α' γυμνασίου” προκειμένου να ενημερωθούν και να συνεργασθούν οι γονείς, για την ομαλή μετάβαση των παιδιών τους στη νέα εκπαιδευτική βαθμίδα. 5. Εκδόσεις

Το Π.Σ.Π.Θ. εκδίδει το περιοδικό “ΧΡΟΝΙΚΆ”, το παλαιότερο στο χώρο των εκπαιδευτικών εντύπων από το 1947 έως το 1967 με Διευθυντή τον Ιωάννη Ξυροτύρη, α' φάση, και από το 1992 έως σήμερα, που βρίσκεται σε εκτύπωση το εικοστό του τεύχος, β' φάση. Το περιοδικό φιλοξενεί εργασίες που αφορούν στην εκπαίδευση, αποτυπώνει τη “σχολική ζωή” κάθε χρονιάς και αποτελεί σημαντική και αξιόπιστη πηγή στο τομέα των εκδόσεων για τα εκπαιδευτικά δρώμενα, καθώς και αρχείο της λειτουργίας του ιστορικού Σχολείου. Η συντακτική επιτροπή αποτελείται από τον Διευθυντή, ομάδα εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων και τον Επόπτη του Σχολείου, χρηματοδοτείται δε από το Πανεπιστήμιο και το σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων.

Το Νηπιαγωγείο την τελευταία δεκαετία εκδίδει εφημερίδα, που κάθε χρόνο παίρνει το δικό της όνομα, όπως “Το χελιδόνι”, “Η εφημεριδουλα μας”, “Τα σποράκια”, “Τα αστεράκια”, “Οι μπουρμπουλήθρες” κ.ά. Επίσης τη σχολική χρονιά 2003-04 τα νήπια “έγραψαν” το δικό τους βιβλίο με τίτλο “Τα άγρια ζώα και οι κυνηγοί”, αντίγραφο του οποίου χαρίστηκε στη Βιβλιοθήκη του Σχολείου.

Στις εκδόσεις του Σχολείου συμπεριλαμβάνεται και το Ημερολόγιο που εκδίδεται ανελλιπώς κατά τη διάρκεια της δεκαετίας, στην οποία αναφέρομαι. Το ημερολόγιο χρηματοδοτείται από το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων και περιέχει έργα των παιδιών που δημιουργούν στο εργαστήριο των Εικαστικών. Την έκδοση επιμελείται ο τομέας των Εικαστικών. Το αποτέλεσμα προκύπτει από το μάθημα των Καλλιτεχνικών και πολλές φορές από διαθεματικές συνεργασίες, όπως Λογοτεχνία και Εικαστικά ή Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και Εικαστικά. Το ημερολόγιο του 2008 περιείχε έργα μαθητών της Περιβαλλοντικής ομάδας και μαθητών της γ' τάξης του Γυμνασίου, από

13

συνεργασία με πρόγραμμα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και του μαθήματος των Καλλιτεχνικών, σχετικό με τις λίμνες Κορώνεια και Βόλβη. Τα έργα αυτά εκτέθηκαν στη γκαλερί “ΙΑΝΟΣ” σε έκθεση με τίτλο “Άνεμε σώσε τα πουλιά”. 6. Πρακτικές ασκήσεις

Το Σχολείο από τον ιδρυτικό του νόμο έχει ορισθεί να υποδέχεται τις Πρακτικές Ασκήσεις φοιτητών, από τμήματα του Α.Π.Θ. που έχουν εκπαιδευτική κατεύθυνση, κυρίως των φιλολογικών τμημάτων και του Τομέα Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής, αλλά και άλλων Σχολών. Οι Πρακτικές Ασκήσεις διεξάγονται σε τρεις κύκλους. Στον πρώτο κύκλο με παρακολούθηση μαθημάτων, στο δεύτερο οργάνωση μαθήματος και στον τρίτο γνωριμία και συμμετοχή στις εξωδιδακτικές εργασίες, προετοιμασία γιορτών, οργάνωση βιβλιοθήκης ή άλλων εργαστηρίων. 7. Παιδαγωγικές συνεδριάσεις

Οι Παιδαγωγικές Συνεδριάσεις στο Σχολείο μας αποτελούν στην ουσία μια ενδοεπιμόρφωση σε παιδαγωγικά κυρίως θέματα, που απασχολούν το Σχολείο στην καθημερινή πράξη. Διεξάγονται σε απογευματινές ώρες στην αίθουσα καθηγητών του Σχολείου και κάθε πρώτη Δευτέρα του μήνα. Τα θέματα των Παιδαγωγικών Συνεδριάσεων ορίζει ο Διευθυντής του Σχολείου σε συνεργασία με τον σύλλογο των καθηγητών και τον Επόπτη. Τα τελευταία δύο χρόνια με πρόταση της νέας Επόπτριας κ. Ζωής Παπαναούμ σχηματίστηκε άτυπη ομάδα παιδαγωγικών συνεδριάσεων, που επεξεργάζεται τις προτάσεις των διδασκόντων και προτείνει θεματικές ενότητες ή επί μέρους θέματα που θα διαπραγμετευτούν αυτές οι συνεδριάσεις. Πολλές φορές και ανάλογα με τη θεματική ενότητα προσκαλούνται εισηγητές ειδικοί σε θέματα Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας, Ανάλυσης εκπαιδευτικών συστημάτων, Διδακτικής, έτσι ώστε να ενημερωθεί ο σύλλογος των καθηγητών και των δασκάλων για τις σύγχρονες παιδαγωγικές μεθόδους, για δυνατότητες αντιμετώπισης ειδικών προβλημάτων μέσα στην τάξη, για την πιο εποικοδομητική συνεργασία με τους γονείς, αλλά ακόμη και για ζητήματα αντιμετώπισης κρίσεων, σεισμός, πυρκαγιά, πρώτες βοήθειες κ.ά. Την τελευταία διετία ασχοληθήκαμε με το θέμα “Κατανοώντας το μαθητή”, μια προσπάθεια να κατανοήσουμε, τη σχέση δασκάλου-μαθητή και από τη σκοπιά του μαθητή, τις ανάγκες του τις ιδαιτερότητές του. Επίσης, να προσπαθήσουμε να αναπτύξουμε επικοινωνιακές στρατηγικές, τέτοιες που να οικοδομούν σχέσεις εμπιστοσύνης αλλά και αγάπης για τη σχολική ζωή.

Κλείνοντας, και μετά από την αίσθηση που αφήνει πίσω της αυτή η μακροσκελής και ογκώδης καταγραφή του εκπαιδευτικού-παιδαγωγικού έργου και της “σχολικής ζωής” του Πειραματικου Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης της τελευταίας δεκαετίας, είμαι σίγουρος πως ο καθένας και η κάθε μία από εμάς αναγνωρίζει τον εαυτό του και τη συμμετοχή του σε μία ή και περισσότερες από αυτές τις δραστηριότητες. Είμαι σίγουρος επίσης πως το θέμα δεν είναι ο απολογισμός ενός πλήθους δραστηριοτήτων, με ωραίους τίτλους και εικόνες, αλλά η ποιότητα αυτής της συμμετοχής, η αποκάλυψη αυτής της, κρυμμένης, βαθειά εκπαιδευτικής-παιδαγωγικής εμπειρίας, που πλατύτερα η κοινωνία δεν γνωρίζει. Ακόμη είμαι σίγουρος πως όλοι όσοι ενεπλάκησαν σ'αυτού του είδους τις δραστηριότητες έζησαν τη χαρά για τη συμμετοχή, τη δημιουργία, τη συνεργασία των ίδιων, αλλά κυρίως των μαθητών τους. Έχει ενδιαφέρον να καταγράφονται οι απόψεις των μαθητών για τη συμμετοχή τους σε τέτοιου είδους δραστηριότητες του σχολείου. Πρόσφατα σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Σχολείο μας, στο πλαίσιο των παιδαγωγικών συνεδριάσεων και με θέμα “Κατανοώντας το μαθητή”, προσκλήθηκαν απόφοιτοι του Σχολείου μας να εκφράσουν την άποψη τους για τις αναμνήσεις και την εμπειρία τους από τη σχολική περίοδο της ζωής τους. Είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε, εγώ και οι συνάδελφοι μου, τις εμπειρίες που κατέθεσαν οι απόφοιτοι και να διαπιστώσουμε τα ανεξίτηλα σημάδια που άφησαν πίσω τους οι συμμετοχές σε τέτοιου είδους δραστηριότητες.

Τα Δημόσια λοιπόν Σχολεία, και μέσα από την εμπειρία της λειτουργίας του ΠΣΠΘ, παρόλα τα προβλήματα που μπορεί να παρουσιάζουν στην καθημερινή λειτουργία τους, επιτελούν ένα τεράστιο εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό έργο και πολλές φορές κοινωνικό, είναι κοντά στους μαθητές τους, είναι ζωντανά και ενεργά.

14