نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · yoon, ( یورایرم یارجیا...

22
انی کارکن شهروندی سازمانی و رفتاررسی رابطة هوش معنو بر( مورد مطالعه: ادارۀ کل آموزشستان قمورش ا وپر) صفهانینگیر ا نرگس جها1 یان جهان ، رمضان2 1 . کارشناس ارشد،تی،ه علوم تربی گرومی، واحد کرج،ه آزاد اسنشگا دا کرج ، ایران2 . نشیار داتیه علوم تربی گرومی، واحد کرج،ه آزاد اسنشگا ، دا کرج ، ایران( اریخ دریافت ت: 90 / 90 / 3101 یخ پذیرش ؛ تار: 39 / 39 / 3101 ) چکیده بر سازمانر حاکمیدا ناپاًیط کام شرا ها و لزومثربخشی سازمان اا، به ه ویژه سازمان با مسائل آموزشی در تعامل که به نحویی هایند، نیاز اروندیای شهری و رفتارهرسی رابطة هوش معنویق با هدف بر، این تحق کرده است آشکارن را بیش از پیشز کارکناسل ارزشمندی ا به نرۀ کل سازمان آموزشن ادا کارکنا میان سازمانیستانورش ا وپرنجام گرفت قم ا. بعهاد رفتهار اهوش معنهوی بهاة ههور، رابطه منو ایهن به سازمانیروندی شر( ، وظیفهروندیدی، حسن شرل ادب، جوانمر شام نوع شناسی و دوستی) آزمون شد. مهةر هیهق حاره جامعة آماری تحقن اداره کارکنا کل سازمان آموزشجموع، است که در مستان قمورش ا وپر361 ند نفر بود. نمونه حجهم ای به351 جهدوسهاد نفهر بهر اش نمونهرگان، و به رو مونتخاب شددفی اری تصا گی. دآوری داده گر ابزارهیا و روایهی محتهویق روایی آن از طرمه است که روای ها پرسشناق آلفای کرونباخ آن از طریی سازه، و پایای( بر با برا033 / 9 ) رسی شد بر. تجزیهیل داده وتحلگرسهیوای ر اجهرا بها ههریه و ریر چنهدمتی ننجام گرفت پیرسون ا همبستگی. بهت وهوش معنهوی رابطهة ما هز جهوانمردی به سازمانی، بجروندی شربعاد رفتارن داد همة ا نتایج نشادار نیستردی معنا جوانمی و رابطة هوش معنوارند ودار د معنا. یق مطرح شدایج تحقای نتر مبنی بشنرادهایت، پی نرای در. ژگان کلیدوا اندی، نوعرودی، حسن شر دب، جوانمر، وظیفه دوستی، هوش معنوی شناسی. ویسندة مسئول نیانامه ، را: [email protected] مد ی ر ی ت فرهنگ سازمانی دورة31 ، شمارة2 ابستان ، ت3131 صفحات222 ـ203 ISSN: 1735-6571 http:// jomc.ut.ac.ir

Upload: others

Post on 01-Mar-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

بررسی رابطة هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان

(وپرورش استان قم کل آموزش ادارۀ: مورد مطالعه)

2، رمضان جهانیان1نرگس جهانگیر اصفهانی

، ایرانکرجدانشگاه آزاد اسالمی، واحد کرج، گروه علوم تربیتی، ارشد، کارشناس. 1

، ایرانکرج، دانشگاه آزاد اسالمی، واحد کرج، گروه علوم تربیتی دانشیار. 2

(39/39/3101: ؛ تاریخ پذیرش90/90/3101: تاریخ دریافت)

چکیده

اند، نیاز هایی که به نحوی با مسائل آموزشی در تعامل ویژه سازمان ها، به اثربخشی سازمان ها و لزوم شرایط کامالً ناپایدار حاکم بر سازمانبه نسل ارزشمندی از کارکنان را بیش از پیش آشکار کرده است، این تحقیق با هدف بررسی رابطة هوش معنوی و رفتارهای شهرروندی

به ایهن منوهور، رابطهة ههوش معنهوی بها ابعهاد رفتهار . قم انجام گرفت وپرورش استان سازمانی میان کارکنان ادارۀ کل سازمان آموزشجامعة آماری تحقیهق حارهر همهة . آزمون شد( دوستی شناسی و نوع شامل ادب، جوانمردی، حسن شرروندی، وظیفه)شرروندی سازمانی

نفهر بهر اسهاد جهدو 351ای به حجهم نمونه. نفر بودند 361وپرورش استان قم است که در مجموع، کل سازمان آموزش کارکنان ادارهها پرسشنامه است که روایی آن از طریق روایهی محتهوا و روایهی ابزار گردآوری داده. گیری تصادفی انتخاب شد مورگان، و به روش نمونه

ن چنهدمتییره و رهری ها بها اجهرای رگرسهیو وتحلیل داده تجزیه. بررسی شد( 033/9برابر با )سازه، و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ نتایج نشان داد همة ابعاد رفتار شرروندی سازمانی، بجز جهوانمردی بها ههوش معنهوی رابطهة م بهت و . همبستگی پیرسون انجام گرفت

.در نرایت، پیشنرادهایی بر مبنای نتایج تحقیق مطرح شد. معنادار دارند و رابطة هوش معنوی و جوانمردی معنادار نیست

کلیدواژگان

.شناسی، هوش معنوی دوستی، وظیفه دب، جوانمردی، حسن شرروندی، نوعا

رایانامهنویسندة مسئول ، :[email protected]

سازمانی ت فرهنگیریمد

3131، تابستان 2شمارة ، 31دورة

203ـ 222صفحات ISSN: 1735-6571

http:// jomc.ut.ac.ir

Page 2: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

206 1314تابستان ، 2، شمارة 13دورة ، مدیریت فرهنگ سازمانی

مقدمه

هرای فردیی نراف افردای اترک های مهم فردیی اترک ره نااری از ت راو هوش یکی از ویژگی

(Arbabisarjou et al., 2013, p.46). از گذاته، هوش نه عنروا یکری از عوامرو موف ارک فردی یر

ننردة موف ارک فردی یر هم ایف اتک ره نهردة هواری، تناراف زندگی، مطدح نویه اتک؛ مسئلة م

یرازمد ناسک؛ نه عبار ییگد، هماشه ایف طور ناسک ه هد س هوش منط ی ناالتدی یاارته

یر ننضی مواری، افدای نسراار نراهوش یر زنردگی موفرق ناسرتند و نردعکس، . تد اتک نااد، موفق

یر واقع، مشرص ارده اترک . اندی را سب دیههای فداوانافدایی نا نهدة هوای متد موف اک

یر وایسراف . ننرد اوند، فداینردهایی یایارده را تر دی مری هایی نزییک میوقتی افدای نه موف اک

اناتری و علروش ارنا تی نشرا یای اناتی، انسا اناتی، عصب های تدة ناستم اواهد روا تال

اروی ی، فداهوش یا هوش وجویی یای میهوش ییگدی هم وجوی یاری ه از آ نا ناش هوش مننو

ولر ویگرو (. Zohar & Marshall, 2000)تواند موف ارک افردای را ت رک تر قاد قردار یهرد و می

و هروش یهوش عاط ی،هوش انا ت ازیکی،هوش ف: ند یم یچهار نوع هوش را مندف( 4002)

(.Arbabisarjou et al., 2013, p.46) یمننو

یای وظایف اغلی مرک یر یرتک انجاش تواند نه ار نا ه میهایی م وله، یکی از طدفیاز

رفتارهای فدیی ااراره یاری ره ند اترته از رفتارها نه ایف . اتک« رفتار اهدوندی تازمانی»، ند

طرور یهنرد، نره و عالوه ند اینکه ارایی و اقدنصشی عملکدی تازما را افزایش می ندنصاد افدای

رفتارهرای . (Organ, 1988, p.4) اوندطدیق تاستم رتمی یایاش تشویق نمیمست ام و صدیح، از

الزامری اینکه ندو یهند‎ می انجاش ییگدا نه مک یر ار نا اند ه رفتارهایی تازمانی اهدوندی

(.Dekas, 2013, p.219) نااد یااته وجوی تدیدتتا جانب از

یای یرترک و منط ری یرونری یر انجراش توا گ ک هوش و نه تبع آ هوش مننوی عاملی می

. ارها و ارآمدی ار نا اتک و رفتار اهدوندی تازمانی نموی نادونی و عملی ایف هوش اترک

1. Wiggles Worth

Page 3: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

206 ... وپرورش کل آموزش ادارة: مورد مطالعه)بررسی رابطة هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان

ویدورش اترتا یر ایف ت اق رانطة هوش مننوی و رفتار اهدوندی تازمانی یر ایارة و آموزش

امنره و نمونرة آمراری و روش یر ایامه، ضمف نارا مسرئلة اصرلی ت ارق، ج . اوی قم ندرتی می

وت لارو ارده و ندمبنرای آ یاشرنهایهایی نارا های ت ارق تجزیره یایه. اوی گادی ناا می نمونه

.اوی می

بیان مسئله

هرای راری، اد م اهام هوش ارنا تی و یرس از آ هروش هاجرانی یر م را نه ینبال مطدح

م، فکرد و اسسرا ، واری ینارای راری های متندی نشا یای افدای نا چارزی ناشرتد از جسر ندرتی

یر آتتانة وروی نه . آورندفدی وی را نه همداه می ها اتتندای اصصی و روح من صدنهاوند، آ می

ننرد ره موف ارک یر نظدا علم مدیدیک و ترازما ت ارد مری ای مت او و یایاده صاسبآینده

اروی، ره هروش عمرومی نامارده مری های فنی یانشگاهیم ا اری نه م هومی فداتد از مهار

تد نردای ایرف های عانی ، اما نه یلاو نبوی تندیف(66، ص930 همکارا ، و موتوی)وانسته اتک

ها تالش ندای ن و ت اق یر ایف زمانه را نا م اهام غادقانو مشاهده و نه ظاهد ناملمو ، مد

. مشکو مواجه دیه نوی

ویرژه هرا، نره هرا و لرزوش اقدنصشری ترازما سرا م نرد ترازما از طدفی، ادای امالً نایایدار

هرا را نره نسرو ارزارمندی از انرد، ناراز آ هایی ه نه ن وی نا مسائو آموزای یر تنامرو تازما

,Turnipseed)ها نه عنوا تدناز ترازمانی نسلی ه از آ . ار نا ناش از یاش آاکار دیه اتک

1996, p.42) اوی یای می(Dipaola et al., 2005 .)هرای اک ایف ار نرا وجره امتاراز ترازما نی

یااتی نردای یانند و نی هاچ چشمنااند، زیدا تازما را موطف وی می اقدنصش از غاداقدنصش می

& Dyne) ننرد ت ق اهداف ناش ند ن ش رتمی وی عمو دیه و از هاچ واشری یریرن نمری

Ang, 2005, p.694.)

ایی یرنرارة عوامرو اقدنصشری و نهبروی عملکردی ار نرا ترازمانی مطالنره اگدچه م ا زی

و هروش اند، و رفتار اهدوندی تازمانی را نه عنوا یکی از عوامو نهبروی عملکردی ار نرا دیه

های زیایی ندای اناتایی اند، تالش ها یر نظد گدفته مننوی را ناز عامو تالش ناشتد و نهبوی تالش

Page 4: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

206 1314تابستان ، 2، شمارة 13دورة ، مدیریت فرهنگ سازمانی

یر سروزة گدفتره انجاش مطالنا . ندی تازمانی و هوش مننوی انجاش نگدفته اتکرانطة رفتار اهدو

نره اشرتد امردوزه ن .اترک یااته توجه مسئله سو سافظه و مانند آ انا تی های جنبه نه ناز هوش

اروی مری هروش توجره یو مننرو یاجتمراع اجرانی، ه هرای ییماننرد توانرا ادانا تیغ یها جنبه

(Azizollah et al., 2013, p.46).

انا ک اتک، هد تازما هاییغدغه و مسائو از یکی همواره اقدنصشی افزایش اینکه توجه نه نا

یر نظد گدفته مساد ایف یر م اد و مؤقد یگام تواندمی مدتب نا آ عوامو اهدوندی تازمانی و رفتار

رو ترازما ارةاقدنصشی و نهبروی عملکردی ار نرا یر ای (.Morkoczy & Xin, 2004, p.12)اوی

طور تتایی تندای زیایی از ار نرانی ویدورش اتتا قم، نه تبب ماهاک ایف تازما ه نه آموزش

ند ه یر تدنارک ناردوی انسرانی آینرده ن شری نسرزا یارنرد، را سمایک و یشتابانی می( منلمانی)

ازمانی و رانطرة از طدفی، نا توجه نه اهماک هوش مننوی و رفتار اهدوندی ت. اهماتی اص یاری

ایف یو متغاد یر افزایش اقدنصشی ار نا ، ایف ت اق یرصدی ندرتی هوش مننوی و رانطة آ نرا

رفتار اهدوندی تازمانی اتک و نه ینبال یاتخ نه ایف تؤال اتک ه آیا رفتار اهدوندی ترازمانی

ی؟ و تازما آموزش یدورش اتتا قم رانطه یار نا هوش مننوی ار نا ایارة

مبانی نظری تحقیق

رفتار شهروندی سازمانی

رفتارهرای . ندا هن شی و رفتار فدان شی ت سام دی رفتارهای یرو تازما را نه رفتار یرو م ا

ارده های رتمی ترازما نارا اوی ه یر ادح وظایف و ن ش می گ تهن شی نه رفتارهایی یرو

یهد، اما رفتارهای فدان شی نره و یایاش می ند می ها را اناتایی و تاستم رتمی تازما آ اتک

اند و منموالً یر تاستم ه ا تااریاوی گ ته میهای رتمی ار نا رفتارهای اغلی فداتد از ن ش

,Hui et al., 2000, p.6; Podsakof et al., 2000)اروند یایاش رتمی تازما یر نظرد گدفتره نمری

p.513 .) اروی نا ترازما ایجرای مری تنامو سسا اهدوندی یرن شی از ا رفتارهای ندو(Yoon,

2009, p.422 .)ند افدای ناش از چارزی ره وظا ره یارنرد نردای نوی ایف رفتارها ناا میفدان ش

Page 5: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

206 ... وپرورش کل آموزش ادارة: مورد مطالعه)بررسی رابطة هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان

ء ن رش رترمی افردای زِ نند و از آنجا ه رفتار اهدوندی تازمانی جفنالاک می افزایش اقدنصشی،

(.Dyne & Ang, 2005, p.694)ه روان همکارا اتک ناسک، اا صی رفتاری ندای یاتخ ن

های مصتل ی ندای ادح رفترار فدان شری یاشرنهای ارده اترک، ماننرد رفترار ارهدوندی عنوا

2و عملکردی ضرمنی 9، رفترار فدان شری 4، رفتارهای ویجوش گدایانهتازمانی، رفتارهای اجتماعی

(Podsakoff et al., 2000, p.524 .)اتک ه اتماک« رفتار اهدوندی تازمانی»ا عنو تدیف ندجسته

نرا . و م بولاک ناشتدی یافته اترک ( Yoon, 2009, p.422)آ را یاشنهای دیند ( 399 ) همکارا و

یر ایرف . چشرمگاد یاارته اترک یها یر ایف زمانره، رارد آغاز قد ناسک و یکم، تندای یژوهش

هرای مصتلرف مردیدیک، از قبارو هایی یر زمانهرفتار اهدوندی تازمانی نا متغاد ةها، رانطیژوهش

الملرو، اقتصرای و رهبردی اناتی، مردیدیک راهبردیی، مردیدیک نراف منانع انسانی، نازاریانی، روا

البتره، ف ر یر مطالنرا اولاره، یر (. 9 ، ص993 سسرانی و همکرارا ، غالش)اده اتک ندرتی

اده اتک؛ امرا یر چنرد مطالنرة گدفته ار نه« فدان شی»تندیف رفتار اهدوندی تازمانی، اصطالح

(.420- 42، ص999 متاف، زارعی) گدفته نشده اتکا اد، تندیف ارج از ن ش نوی نه ار

نره تره انرد، ه ندای یتتاانی نه اقدنصشی ترازمانی ساراتی را رفتارهای ار نا ( 362 ) 6 تز

:اند از یه اتک ه عبار دیتته ت سام

هایی انجاش یهند تا یر تاستم تازمانی ناقی نمانند؛افدای ناید ار.

هایی را یر قالب تبکی مطمئف و منتبد انجاش یهند؛افدای ناید تکالاف و ن ش. 4

نوآورانه و ویجوای ندای یتتاانی نه اهداف ترازمانی انجراش یهنرد ره یافدای ناید فنالات. 9

. هاتکهای ن ش تازمانی آ فداتد از ویژگی

1. ProSocial Behaviors

2. Spontaneous

3. Extra-Role Behaviors

4. Contextual Performance

5. Smit

6. Katz

Page 6: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

202 1314تابستان ، 2، شمارة 13دورة ، مدیریت فرهنگ سازمانی

& Chompookum)هایی از رفتار اهدوندی ترازمانی اترک ی یتته یوش و توش، نمونهرفتارها

Derr, 2004, p.406.)

: نند تندیف می نه ادح زید یاند، ندوز می ه یر م و ار را رفتار اهدوندی تازمانی

ای از رفتارهای یاوطلبانه و ا تااری ه نصشی از وظایف رتمی فدی ناسرتند، امرا نرا مجموعه»

« ارروند هررای ترازما مری ایرف وجروی توتر وی انجرراش و ناعر نهبروی مررؤقد وظرایف و ن رش

(Appelbaum et al., 2004, p.19).

سازمانی ابعاد رفتار شهروندی

دی م هوش رفتار اهدوندی ترازمانی یاشرنهای ارده اترک اننای مصتل ی ندای تندیف و ارندیی

(Yoon, 2009, p.422 .)یوتتی و م بولاک همگرانی را نره عنروا نوع( 399 ) و همکارا اتماک

اناتری، ای،، یوترتی، وظا ره نروع ( 399 )ارگا . رفتار اهدوندی تازمانی یاشنهای دیند یاجزا

سسررف اررهدوندی و جرروانمدیی را نرره عنرروا اننررای رفتررار اررهدوندی تررازمانی یاشررنهای رردی

(Appelbaum et al., 2004, p.19 .) اصصی، وفرایاری عک تازمانی، همااری نافاطا( 33 )گداهاش

4و مکنرزی و یایترا ف ( Graham, 1991, p.255) ردی تازمانی و مشرار ک ترازمانی را یاشرنهای

منت د ( 33 ) 9گداهاش. رفتارهای همااری، جوانمدیی و سسف اهدوندی را مطدح دیند( 332 )

(:Bienstock et al., 2003, p.361) اتک اتک ه رفتارهای اهدوندی یر تازما ته نوع

رفتارهرایی اترک ره ضردور و مطلوناتشرا ة ننرد ایف واژه توصاف : اطاعت سازمانی. 1

های اطاعرک اا . اند من ول از نظم و م درا یذیدفته اده یاناتایی اده اتک و یر تا تار

یای امرو و انجراش طرور وظایف نره یای استداش نه قواناف تازمانی، انجاش مانندتازمانی رفتارهایی

.ها نا توجه نه منانع تازمانی اتک مسئولاک

1. Smit

2. Podsakoff & Mackenzie

3. Graham

4. Organizational Obedience

Page 7: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

206 ... وپرورش کل آموزش ادارة: مورد مطالعه)بررسی رابطة هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان

-ایف وفایاری نه تازما از وفایاری نه وی، افدای و واسردها و نصرش :1وفاداری سازمانی.4

و ،منرافع ترازمانی جهکمازا فدا اری ار نا یر ة نند تازمانی مت او اتک و ناا ییگد های

.سمایک و یفاع از تازما اتک

یانرد ره از آ جملره تازما ظهور می ةایف واژه نا یرگادنوی یر ایار :مشارکت سازمانی. 9

مسرائو جراری ازاتف ع اید وی نا ییگدا و آگاهی گذا ااتداک توا نه سضور یر جلسا ، نه می

.تازما ، اااره دی

انرد عبرار ع اده اتک، ه نساار موری قبول م ا واق ینج نند رفتار اهدوندی طور لی، نه

;Organ, 1988, pp.9-12; Appelbaum et al., 2004, pp.13-40; Polat, 2009, pp.1592-1593)از

Newland, 2012, pp.10-11):

ای فداترد را نه ااوه( ن شی رفتار یرو )یک ارمند وظایف تصصاصی یننی : شناسی وظيفه.

موقرع ترد ار ساضرد اگد ار نا ، نه(. Organ, 1988, p.9)از آنیه مافوقش انتظار یاری، انجاش یهد

و نکننرد هرای اضرافی یر واترک ، تدجا راً مد صری نندطور اقدنصش اتت ایه اوند، از زما نه

هرا ترازگار آ ةتالش نند از قواناف و م درا تازمانی ستی یر صورتی ه نا اصصاک و روسار

مروری ناراز ةیهند ه فداتد از سداقو تطح وظا ر ش میرفتارهای اصی را انجا ،نبااد، یادوی نند

(.Appelbaum et al., 2004, p.13)آ ار اتک یای ندای انجاش

اش وظا ره یای یوتتی یننی مک یک ارمند نه ارمند ییگد ندای انجراش نوع : دوستی نوع.

ارد و توینصشری از اهدوندی ترازمانی نره رفتارهرای م هایایف نند رفتار. یر ادای غادمنمول

مسرت ام و یرا طرور قباو ایجای صماماک، همدلی و یلسوزی ماا همکارا اااره یاری ه واه نره

(. Organ, 1988, p.9) ند مک می یارند،غادمست ام نه ار نانی ه مشکال اری

1. Organizational Loyalty

2. Conscientiousness

3. Altruism

Page 8: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

206 1314تابستان ، 2، شمارة 13دورة ، مدیریت فرهنگ سازمانی

یننی افدای وی را مسئول مشرار ک یر امرور تااتری و ایاری ترازما :1حسن شهروندی.

اامو رفتارهایی از قباو سضرور یر .سمایک از عملاا ایاری تازما اتک ةیرندگادند ویانند می

نبااد، سمایک از توتنه و تغااردا ور الزامیهای فوق ندنامه و اضافی، زمانی ه ایف سض فنالاک

.(Organ, 1988, p.12) جز آ اتکاده توت مدیدا تازما و جداا

هرای جای جنبه های مثبک تازما نهدیی عبار اتک از ت اد ند جنبهجوانم : جوانمردی.

جرروانمدیی یررا .یای ند رری ارهررا طررور ررو، جرروانمدیی یننرری اجتنررا، از انجرراش نرره. من رری آ

هرای مطلرو، و مسراعد، نردو اعتردار، نارضرایتی و یذیدی نه اکابایی یر نداند موقناک ت مو

(. Organ, 1988, pp.11-12) ند مندی، اااره می گالیه

ننرد و رفتارهرایی افدای نا ییگدا نا استداش رفترار مری یننیای، : (احترام و تکریم)ادب . 5

,Organ, 1988)اوی مانند مک نه ییگدی ندای جلوگادی از ایجای یا سایاد مشکو را اامو می

p.12.)

معنوی هوش

توتر گراریند نرا ،399 اناتی یر تال ا رومتو یانشگاهی نار یر اولاف 2«هوش مننوی»م هوش

توتر رانرد امرونز 333 توت اتتاونز و نند یر ترال 336 و یر تال ،عنوا هوش وجویی

مننوی هوش ةواژ و م هوش جدی اد مطدح(. 9 ص ،934 ک و همکارا ،ی سساف)مطدح اد

نسربک (4000) ایمرو و (4000) و مارارال زوهد نه ناید را مدیدیک و اناتی روا علمی متو یر

.( 0 ص ،993 یور و همکارا ، فداهنگ)یهام

یر انتردا هروش عراط ی . دی ینبال هوش عاط ی تکامو از ناید نند را مننوی هوش گادی اکو

مندفری هروش اجتمراعی نه عنوا ماید و تالووی توت ،ت س مندفی اد، یایف توت 39 تال

1. Civic Virtue

2. Sportsmanship

3. Courtesy

4. Spiritual Intelligence

Page 9: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

206 ... وپرورش کل آموزش ادارة: مورد مطالعه)بررسی رابطة هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان

ارده نرداع ا سری چره توت اینکه و اصطالح ایف یادایش چگونگیو یقاق زما ه چند هد .اد

.(4ص ،993 د دا،)ناسک مشص اتک،

هرد ره اتک مصتلف های توانایی و ها مهار ةمجموع نندة مننوی، ناا هوش جمله از هوش،

ال روائجی و همکرارا ، نرا، ) اروند می ظاهد تاریصی و اجتماعی هاینافک یر مت او طور یک نه

یر را ارص و اترک روزگار سوایث تندنای یر عماق نانشی ةزایند مننوی هوش (. 0 ، ص930

نرا و نهداتد های زندگی تصتی از تا ند،می ییده آ، زندگی اادیف و تلخ سوایث و رویدایها نداند

,Zohar & Marshal) ها نااند؛ ندای آ و انسانی منط ی های سو راه و ند ها م انله نا آ ت کد و صبد

2000.)

و مننرایی مسرائو سرالل و ةیهنرد نشرا ه اتک هوای مننوی هوش ماراال و زهد نه ع ادة

مننرای ردی، ترد غنی را آ و نصشاد وتنک زندگی نه توا می آ ةوتال ه نه ایهو. اتک ارزای

,Zohar & Marshal)ی رد ارزیرانی را زندگی یر موجوی راهکارهای و مسادهاو ، ک دییر را نوی

2002, p.103.)

و وسرد یر ه اوی می تندیف ذهنی های ظدفاک از ای مجموعه مننوی هوش انگ ییدگاه از

قبارو از نترایجی نره رتراد و ،فدی هستی مافوق و ماییدغا های جنبه انطباقی و ارندی یک ارچگی

Decicco) یاری اتاتی نند چهار اتک و ندتد انا ک ویشتف و مننا نهبوی عماق، وجویی ةاندیش

& King, 2009, pp.68-75:)

هسرتی، نره مدنرو و متافازیک یرنارة وجویی انت ایی ت کد ظدفاک: وجویی انت ایی ت کد .

؛اتک غاده و مدگ فضا، زما ، جها ،

و مننرا ایجرای جهرک روسی و فازیکی های ارگادی تجدنه نه توانایی: اصصی مننای ایجای .4

اصصی؛ هدف

ییگدا ؛ و جها ، ویشتف متنالی یها جنبه اناتایی وااارانةه توانایی: لیمتنا آگاهی .9

، عمارق ت کرد جمله از ناالتد مننوی یها موقناک نه وروی توانایی: یهوااار موقناک ةتوتن .2

.آ از دوج و ،مداقبه و ناایش

Page 10: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

210 1314تابستان ، 2، شمارة 13دورة ، مدیریت فرهنگ سازمانی

صوصراک یو توتر هرا توانرایی ایف مت انو تنامال یای نشا م ق ایف نندی ت ا ا یر

:اوی می مشص مشتدک

ند؛ا مننوی آفدینش یر وی، ها آ -

یارند؛ اساطه س ا ک غادمایی و ندتد یها جنبه ند ها آ -

و هرا توانرایی س ا ک یر ها مؤل ه ایف ه ند می قانکو فدیند همن صدن های توانایی اصول ها ایف

.(Decicco & King, 2009, pp.75-85)رفتار ةندگزید های راه نه ،اندذهنی ها ظدفاک

هروش و هواری نهردة هاجرانی، هروش مننوی، هوش( 400) تنجی یدوییو آگاهیة مؤتس

و نراالتدیف را مننروی هروش هردش یر ایرف (. ارکو ) اترک ه ردی تدتام هدش یک یر را فازیکی

.یایه اتک رأ هدش قدار یر و انسا یر هوش تدیف ارزشان

(85ص ،1931، و باعزت زاده شریف)جایگاه انواع هوش .1شکل

م ایسره یکردیگد نرا را مننوی و عاط ی ذهنی، هوش ته زید، جدول ماراال ناز، یر و زوهد

(. جدول ) اند ه دی

1. Conscious pursuits

تدسم، توت ه یرونی دی :معنوی هوش

.اوی می هدایک مذهبی اعت ای و یلسوزی

روان و وی ص اح مدیدیک :هيجانی هوش

ییگدا نا

اتتانداری آزمو : هوشی بهرة

م اد آ ارندی و ندنی آگاهی :فيزیکی هوش

Page 11: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

211 ... وپرورش کل آموزش ادارة: مورد مطالعه)بررسی رابطة هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان

عاطفی و معنوی سه نوع هوش ذهنی، ةمقایس .1جدول

ار دی هوش تدمایه

. نم می آنیه فکد ذهنی هوش مایی ةتدمای

. نم ا میآنیه اسس عاط ی هوش اجتماعی ةتدمای

.آ ه هستم مننوی هوش مننوی ةتدمای

ص ،930 صدی ی و تامورنژای،: منبع

گرفته مرور تحقیقات انجام

. اوی گدفته یر موضوع ت اق ساضد اااره می یر ایف نصش ند ی ت ا ا انجاش

رفترار و مننروی هروش ةنطر را ندرتی»یر یژوهش وی نا عنوا ( 930 )موتوی و همکارا

هوش مننوی و رفتار ارهدوندی ةرانط، «زنجا اهدتتا های منلما ینادتتا تازمانی اهدوندی

وجرویی، انت رایی ت کرد عبرار نوینرد از یر ایرف ت ارق اننای هوش مننروی . را ندرتی دیند

یوتتی، نوع ةمؤل رفتار اهدوندی ناز ینج . ویآگاهی گستدش و متنالی آگاهی اصصی، تازیامنن

هوش یای نشا یژوهش های یافته. اد را اامو میاجتماعی آیا، و استداش ندیناری، اناتی، وظا ه

،همینراف .یاری یاریامننر و مثبرک همبسرتگی منلمرا لی تازمانی اهدوندی رفتار نا مننوی و

یها مؤل ه و نند تبااف را منلما اناتی هوظا و یوتتی عنو ةمؤل توانند مننوی می هوش های مؤل ه

ارهدوندی رفتار و استداش ةمؤل توانند اصصی می منناتازی و متنالی آگاهی وجویی، انت ایی ت کد

ةمؤل آگاهی متنالی، و اصصی منناتازی ناف یاش های مؤل ه . نند نانی یاش را منلما لی تازمانی

اجتماعی یا،آ توانند وجویی می انت ایی ت کد و ویآگاهی گستدش ناف یاش های مؤل ه و ندیناری

یر ( 93 ) دینرائاچ و همکرارا (. 6-32 ص ،930 موتوی و همکرارا ، ) نند تبااف را منلما

ای، و مالسظره، یوترتی، نوع وجدا ،نا اننای ) تازمانی رفتار اهدوندی ت اق وی نشا یایند،

، 93 مکارا ، دینائاچ و ه)و هوش مننوی رانطة مثبک و مننایار یاری ( مدنی جوانمدیی و رفتار

(.42 -22 ص

هوش مننوی و رفتار اهدوندی تازمانی ار نا یر ةرانط( 934 )تاتا یورعباتی و همکارا

نترایج نشرا یای هروش مننروی و . را ندرتی دیندنهدااک اهدتتا آتتارا ها و مد ز نامارتتا

Page 12: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

216 1314تابستان ، 2، شمارة 13دورة ، مدیریت فرهنگ سازمانی

(. 934 و همکرارا ، یورعباتری ) مننرایار یاری ةهایش نرا رفترار ارهدوندی ترازمانی رانطر مؤل ه

ناف یرک ار نرا از مننویرک یر م را ةرانط»ت ا ی نا عنوا یر ( 930 )اعتباریا و همکارا

یرک ار نرا از مننویرک یر م را رار، ةرانطر ، «تازمانی ی ار، هوش مننوی و رفتار اهدوند

ةتره مؤل ر ا یایرا ندرتی دیند، نتایج ایف ت اق نشر تازمانی یهوش مننوی و رفتار اهدوند

یارنرد تازمانی، ارتبا مت انرو و یوترویه یمننویک یر م ا ار، هوش مننوی و رفتار اهدوند

.(930 اعتباریا و همکارا ،)

ها مدل مفهومی تحقیق و فرضیه

ندای یهد نشا میهوش مننوی و رفتار اهدوندی تازمانی ةگدفته یر سوز انجاشندرتی ت ا ا

یر ایرف یرژوهش نره منظرور .اده اتک ار گدفته نههای متنوعی م اننای و مؤل هتنجش ایف م اها

ت کرد اند از ه عبار ار گدفته اد نه( 4009)اده توت انگ تنجش هوش مننوی اننای مطدح

ترنجش رفترار ارهدوندی . سالک آگاهی ةآگاهی، و توتن اصصی، ایانت ایی وجویی، تولاد منن

و ای، و سسرف ارهدوندی اناتری، یوترتی، وظا ره جوانمدیی، نوع ةل مؤینج تازمانی یر قالب

.ادم اا ارگا ندرتی ارگادی نهنزا ک نا

تحقیق مفهومی مدل. 2 شکل

جوانمدیی

یوتتی نوع

اناتی وظا ه

سسف اهدوندی

ای، و نزا ک

سازمانی شهروندی رفتار

هوش معنوی

Page 13: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

216 ... وپرورش کل آموزش ادارة: مورد مطالعه)بررسی رابطة هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان

های تحقیق فرضیه

.یاری وجوی مننایار رانطة یتازمان یو رفتار اهدوند یهوش مننو افن: اقت اصلی فدضاة

تحقیق فرعی های فرضیه

.یاری وجوی مننایار نطةرا جوانمدییو یهوش مننو ناف .

.یاری وجوی مننایار رانطة یوتتینوع و یهوش مننو ناف .4

.یاری وجوی مننایار رانطة یو سسف اهدوند یهوش مننو ناف .9

.یاری وجوی مننایار رانطة اناتی ا هو وظ یهوش مننو ناف .2

.یاری وجوی مننایاری رانطة ای، و یهوش مننو ناف .

روش تحقیق

رو جامنة آماری، اامو همة ار نرا ایاره .اتک ی از نوع همبستگی توصاروش ت اق ساضد،

رار نه منظور تنااف سجم نمونره جردول مورگرا نره . اتک( ن د 469)ویدورش اتتا قم آموزش

.ن د نه روش تصایفی تایه انتصا، ادند 9 گدفته اد، ه یر نهایک،

ابزار تحقیق

یر ایف یدتشنامه نردای ترنجش هروش مننروی . ه اتکهای ت اق یدتشنام آوری یایه انزار جمع

ایف یدتشرنامه یر . ار گدفته اد تازی نه نا اند ی تغااد و متناتب( 4009)یدتشنامه و اننای انگ

یدتشنامة یایاده اامو چهار نند ت کرد . ار گدفته اده اتک ت ا ا متندی یا لی و ارجی نه

و ( گویه 6نا )، توتنة سالک آگاهی (گویه نا )ی اصصی ، ایجای مننا(گویه 2نا )انت ایی وجویی

همینراف، نردای ترنجش رفترار ارهدوندی . گویره یاری 44اتک، یر مجموع، ( گویه 2نا )آگاهی

ار گدفته اد ه ایف یدتشرنامه نارز یر ت ا را متنردی تازمانی یدتشنامة ارگا و انوتکی نه

، (گویره 2نرا )، سسرف ارهدوندی (گویره 4نرا ) ار گدفته اده اترک و ارامو یرنج ننرد ای، نه

اتک ره یر مجمروع، ( گویه 9نا )یوتتی و نوع( گویه 9نا )اناتی ، وظا ه(گویه 2نا )جوانمدیی

Page 14: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

216 1314تابستان ، 2، شمارة 13دورة ، مدیریت فرهنگ سازمانی

هرای ویژگری : نصرش اول طور رو، یدتشرنامة ت ارق ارامو یو نصرش اترک، نه. گویه یاری 6

تران ة راری ت صراال و ترف، جنسراک، مارزا نرارة یرهایی ، ه اامو تؤالانا تی جمناک

هرای هروش ه ارامو یو نصرش ترؤال اصلی یدتشنامه های تؤال: نصش یوش. یاتصگویا اتک

.های رفتار اهدوندی تازمانی اتک مننوی و تؤال

نره . گدفرک انجراش ترازه رواییو م تواییروایی ت اق نه یو روش ایف تنجش روایی انزار

مردیدیک و تایا ن رد از اتر ارق، یدتشرنامه یر ا تارار منظور ندرتی اعتبار م توای انرزار ت

اصرالسی یر یدتشرنامه مواریایشا ، هایقدار یایه اد و یس از ا ذ نظد آانا نه موضوع بدگا

ارد؛ نردیف منظرور، جردا ا 4یدتشرنامه روش ت لارو عراملی تازة رواییندای تنجش .اعمال اد

0/ نه یترک آمرد ره از 964/0تا 64/0 ناف ی نارهای عامل .ادها م اتبه نارهای عاملی یدتش

.ادیدتشنامه ت یاد روایی تازة نناندایف، ناشتد اتک،

ضردیب . انجراش گدفرک یدتشنامه 40نا آزمو ندای تنجش یایایی یدتشنامه، یک مدسله یاش

ت ارق ننراندایف، یایرایی انرزار . اننای و و یدتشنامه یر تطح قانو قبول قردار یاری همةآل ا ندای

.ادت یاد

ها نامهضریب آلفای کرونباخ پرسش .2جدول

نامة هوش معنویپرسش

آگاهی توتنة سالک آگاهی ایجای مننای اصصی ت کد انت ایی وجویی نند

932/0 304/0 0/ 30 304/0 آل ای دونباخ

نامة رفتار شهروندی سازمانیپرسش

یوتتی نوع اناتی وظا ه ای، سسف اهدوندی جوانمدیی نند

309/0 0/ 34 304/0 309/0 304/0 آل ای دونباخ

0/ 3 آل ای دونباخ ندای و یدتشنامه

1. Context Validity

2. Factor Analysis

Page 15: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

216 ... وپرورش کل آموزش ادارة: مورد مطالعه)بررسی رابطة هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان

های تحقیق یافته

.اده اتک ندرتی توصا ی 9یر جدول اقت اناتی اکجمن متغادهای

شناختی تحقیق های جمعیت بررسی داده. 9جدول

متغير فراوانی فراوانیدرصد

مدی 29 39/

ز 3 /9 کجنسا ندو یاتخ 2/0 تال 90تا 40 4 9 /2

تف تال 20تا 90 69 2/22 تال 0 تا 20 3 6/99

تال و ناالتد 0 9 4

ندو یاتخ 4 /9 تال متد از 4 9 /2

تان ة ار تال 0 تا 6 0 / تال تا0 4 9/2 تال نه ناال 32 2/6

اتخندو ی 0 6/6 یی لم یی لم و فوق 2 /

تطح ت صاال لاسانس 2 23 لاسانس ق فو 9 9/40 ی تدا و ناالتد 40 9 / ندو یاتخ 0 6/

مجدی 2 4/3 وضناک ت هو

مت هو 93 9/30

از نظرد ترنی، . یرصد افردای مدینرد 39/ اوی، یر نمونة موری ندرتی طور ه مشاهده می هما

تال تف یارند و افدایی ره 20تا 90یهد، ناف رصد ه ناشتدیف سجم نمونه را تشکاو میی 2/22

از نظرد ترطح . یهنرد تال نه ناال تان ة راری یارنرد، ناشرتدیف سجرم نمونره را تشرکاو مری

9/30یهنرد و یرصد و نمونه، ناشتدیف سجم نمونه را تشکاو می 23ت صاال ، افدای لاسانس نا

.اند مت هو یرصد نمونه

Page 16: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

212 1314تابستان ، 2، شمارة 13دورة ، مدیریت فرهنگ سازمانی

های ت اق رگدتاو چندمتغاده اجردا ها و آزمو فدضاه وت لاو اتتنباطی یایه نه منظور تجزیه

نارا ارده و 2هرای ها یر جدول نتایج ایف آزمو . اد و ضدیب همبستگی یادتو م اتبه اد

.اتک خالصة مدل رگرسیون. 4جدول

F تعدیل شدهR2 R2 R

994/ 2 962/0 993/0 642/0

هانتایج رگرسیون چندمتغیره برای آزمون فرضیه. 8جدول

ضریب استاندارد ضرایب غيراستاندارد t ضریب معناداری

B Std. Error بتا

00/0 24/2 499/0 /432 طا 004/0 496/9 0/ 42 0/0 0 69/0 ای،

0/0 0 643/4 406/0 064/0 62/0 سسف اهدوندی 0/ 20 942/4 064/0 0/ 0 029/0 جوانمدیی

00/0 9/2 9 2/0 9 2/0 0 0/ 49 اناتی وظا ه 009/0 623/4 33/0 0/ 0 99/0 یوتتی نوع

ضریب همبستگی بین ابعاد و متغیرها. 6جدول

دوستی نوع شناسی وظيفه جوانمردی حسن شهروندی ادب هوش معنوی هوش مننوی

222/0** ای، 239/0** 0/ 9** دیسسف اهدون 934/0** 409/0* 46/0 جوانمدیی

0/ 96** 0/ 9 934/0** 294/0** اناتی وظا ه

96/0 0/ 902/0** 0/ 99** یوتتی نوع**96 /0

یرصد 33مننایاری یر تطح اطمانا **

β=064/0وانمدیی، نا توجه نه نتایج رگدتاو چندمتغاده ندای ندرتی رانطة هوش مننوی و ج

ناشرتد اترک، 0/ 0نه یترک آمرد ره چرو از ترطح طرای 0/ 20و ضدیب مننایاری نداند نا

و اروی مری ری ارق اول ت فدعی فدضاة یف،نناندا. جوانمدیی و هوش مننوی رانطة مننایار ندارند

چنردمتغاده همیناف، نتایج رگدتاو .نکدی یادرا ت جوانمدییو یمننو هوش مننایار رانطة یجنتا

Page 17: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

216 ... وپرورش کل آموزش ادارة: مورد مطالعه)بررسی رابطة هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان

اتک ره 009/0 مننایاری ضدیب اتک و β=33/0 یوتتی نشا یای یر رانطة هوش مننوی و نوع

متغارد یو ایرف همبسرتگی ضردیب چرو و اوی می ت یاد یوتتی نوعو یمننو هوشمننایار رانطة

افرزایش نرا یهروش مننرو یشو مننرایار اترک و افرزا امرانطره مسرت اتک، ایف 0/ 99 نا نداند

فدضراة یندرتر ندای. اوی می یذیدفته ت اق یوش فدعی فدضاة اجه،یر نت. اتک همداه یوتتی عنو

ادهچنردمتغ رگدتاو نتاجة. اد یندرت یو سسف اهدوند یمننو هوش رانطة اقتوش ت فدعی

و سسرف یمننرو هوش مننایار رانطة یهندة نشا ه 0/0 0 یمننایار یبنا ضد β=406/0نشا یای

0/ 9 نرا نداند اهدوندی سسف مننوی و هوش ناف همبستگی ضدیب از آنجا هک، ات یاهدوند

یرفتار سسف اهدوند یشنا افزا یهوش مننو یشاتک و افزا امرانطه مست یفا اتک،( 6جدول )

.اوی می ت یاد توش فدعی فدضاة اجه،همسو اتک یر نت

نا ضدیب مننایاری صر د، β=2/0 9اناتی ها نشا یای ناف هوش مننوی و وظا ه نتایج ت لاو

اناتی و هوش مننوی رانطرة مننرایار متد اتک، یر نتاجه، وظا ه 0/ 0 ه چو از تطح طای

(6جردول )294/0 نرا ندانرد مننوی هوش و اناتی وظا ه ناف همبستگی از آنجا ه ضدیب. یارند

. اروی یذیدفتره مری نناندایف، فدضاة فدعری چهرارش ت ارق . اتک، ایف رانطه مثبک و مننایار اتک

و ضردیب مننرایاری ندانرد نرا β=2/0 4همیناف، یر رانطة ای، و هوش مننوی نشرا یایه ارد

مترد اترک، یر نتاجره، ای، و هروش مننروی رانطرة 0/ 0اتک و چو از تطح طای 004/0

گی اتک، و نا توجه نه اینکه ضدیب همبسرت 2/0 4از آنجا ه ضدیب مساد نداند نا . مننایار یارند

یرصد مننرایار اترک، ایرف 33اتک ه یر تطح اطمانا 222/0ناف ای، و هوش مننوی نداند نا

. اوی نناندایف، فدضاة فدعی ینجم ت اق یذیدفته می. رانطه مثبک و مننایار اتک

از طدفی، نتایج نشا یای یر رانطة هوش مننوی و رفتار اهدوندی تازمانی ضدیب همبسرتگی

یرصد مننایار اتک و ارتبا 33ا ضدیب مننایاری ص د اتک ه یر تطح اطمانا ن 90/0 نداند نا

یر نتاجه، فدضاة اصرلی . یهد مثبک و مننایار هوش مننوی و رفتار اهدوندی تازمانی را نشا می

.اوی ت اق یذیدفته می

Page 18: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

216 1314تابستان ، 2، شمارة 13دورة ، مدیریت فرهنگ سازمانی

بحث و نتیجه

رو اف ار نا ایارة ایف یژوهش نا هدف ندرتی رانطة رفتار اهدوندی تازمانی و هوش مننوی ن

هرا نشرا یای، از اننرای وت لارو یایه نترایج تجزیره . ویدورش اتتا قم انجاش گدفک تازما آموزش

های گانة رفتار اهدوندی تازمانی ف رانطة هوش مننوی و جوانمدیی مننایار ناسک و رانطه ینج

یر ترطح 222/0بسرتگی نرا ضردیب هم )نه عبارتی، رانطة هوش مننروی نرا ای، . ییگد مننایارند

33یر تطح اطمانرا 999/0نا ضدیب همبستگی )یوتتی و هوش مننوی ، نوع(یرصد 33اطمانا

33یر تطح اطمانرا 0/ 9نا ضدیب همبستگی )، رانطة هوش مننوی و سسف اهدوندی (یرصد

33یر ترطح اطمانرا 294/0نرا ضردیب همبسرتگی )اناتری ، و هوش مننروی و وظا ره (یرصد

یر ایف ماا ، نا توجه نه ضردیب همبسرتگی متغادهرای ت ارق، . ، همگی مثبک و مننایارند(یرصد

یهد افردایی نه عبارتی، نتایج نشا می. تد اتک های ییگد قوی رانطة ای، نا هوش مننوی از رانطه

یوتتی ناشتدی یارند و تمایو ناشتدی نه مک نه همکارا و ه از هوش مننوی ناالیی یارند، نوع

ها یارند و هدچه مازا هوش مننوی افدای ناشتد اوی، تمایرو نره سو مشکال و مسائو اری آ

ناز ناف هوش مننروی و ( 93 )یر ت اق دینائاچ و همکارا . اوی یوتتی ناشتد می مک و نوع

ناز یر ت اق روی ( 934 )همیناف، یورعباتی و همکارا . یوتتی رانطة مثبک نشا یایه اد نوع

نه عالوه، نشا یایه اد نا افزایش هوش مننوی، رفترار سسرف ارهدوندی . ه هماف نتاجه رتادندن

و یورعباتری و ( 93 )یاند ه نا نترایج ت ا را دینرائاچ و همکرارا ناف ار نا افزایش می

ه نشا یایند ناف سسف اهدوندی و هوش مننروی رانطرة مثبرک وجروی یاری، ( 934 )همکارا

. یاریهمصوانی

همیناف، نتایج ت اق نشا یای افدایی ه هوش مننوی ناشتدی یارند و امتاراز ایرف هروش و

نه ناا ییگد، ایرف افردای . نند تد عمو می اناتانه ها ناشتد اتک، یر م ا ار وظا ه اننای آ یر آ

را نره ن رو اند و تا سد امکا وظایف اغلی وی نسبک نه ار و وظایف اغلی اهماک ویژه قائو

ه نشرا ( 934 )ایف نتاجه نا نتاجة ت اق یورعباتی و همکارا . یهند موقع انجاش می اسسف و نه

از طدفی، هدچه هروش . اناتی نا هوش مننوی رانطة مثبک یاری، همصوانی یاری یایند رفتار وظا ه

Page 19: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

216 ... وپرورش کل آموزش ادارة: مورد مطالعه)بررسی رابطة هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان

ها یر ترازما نزا ک آ مننوی ار نا یر تطح ناالتدی قدار یااته نااد، رفتار مؤینانه و همداه نا

ند الف ایف ت اق ناف هوش مننروی ( 93 )یر یژوهش دینائاچ و همکارا . ناشتد واهد نوی

ور و راروند و نهرده ( 934 )امرا ت ارق یورعباتری و همکرارا . و ای، رانطة مننایار یافک نشد

.رانطة مثبک مننایار ناف هوش مننوی و ای، را ت یاد دیند( 9 40)

ج ت اق ساضد نشا یای ناف هوش مننوی و رفتار اهدوندی تازمانی نراف ار نرا ایارة نتای

هرای یر یرژوهش . ویردورش اترتا قرم رانطرة مثبرک و مننرایار وجروی یاری و تازما آمروزش

، و (930 )، موترروی و همکررارا ( 93 )، دینررائاچ وهمکررارا (934 )یورعباترری و همکررارا

، ناز رانطة مثبک و مننایار هوش مننوی و رفتار ارهدوندی ترازمانی (930 )اعتباریا و همکارا

. ت یاد اد

نا توجه نه اینکه یر ایف ت اق ناف هوش مننوی و جوانمدیی ناف ار نا ایارة رو ترازما

. نرد ویدورش اتتا قم رانطة مننایار یافک نشد، م ق یر ایف زمانه یاشنهایی مطدح نمی آموزش

:اوی یاشنهایهای زید ند مبنای نتایج ت اق مطدح می طور و، نه

.اوی ت ویک ار نا ناف یر مننویک و یینی های آموزه -

.قدائک قدآ و جماعک نمازروزمده مانند یاعمال عبای یای انجاش یندا اداتیتمه یجایا -

ت ویرک آموزش مهار ت کد انت ایی وجویی، ویآگاهی، مننراآفدینی یر زنردگی راری و -

.مننویک ار نا یر م ا ار

مهرم ایرف . یهنرد مری ندوز ناشتد را آ اننای و مننوی هوش ه افدایی ارگادی نه و انتصا، -

.اوی گنجانده اتتصدامی ادای و ها آزمو اتتصدامی، های مصاسبه یر تواند می

و ی یتشرو یانزارها ارگادی نهیر ار نا نا ییوتت و نوع همکاری روساة اکو تثب ت ویک -

.اهیتنب اازیر صور ن

یر یترازمان یو رفترار ارهدوند یهوش مننرو یها مؤل ه هایی ندای ندرتی تؤالگنجاند -

.ویدورش آموزش یاتتصداش ندا یآزمو وروی

Page 20: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

260 1314تابستان ، 2، شمارة 13دورة ، مدیریت فرهنگ سازمانی

منابع و مآخذ

ننویرک ناف یرک ار نا از م ةانطر» .(930 )یزیانی، مدیم ؛تناد ،زایه اعتباریا ، ا بد؛ صال ی .

نهماف ن ردانس . «(مدل م هومی ةارائ)تازمانی ییر م ا ار، هوش مننوی و رفتار اهدوند

.ناف المللی مدیدیک

نسررب، الرردینی، اورانررو و هااررمی نسررب، عباتررنلی؛ ترراج ال رروائجی، فهامرره؛ رتررتمی نررا، .4

اراغو یر تانردارا ارای امی و مننروی هروش نراف ةرانطر ندرتری »(. 930 )فصدالسرایا

، 2یورة ، رترانی یانشرگاهی ت ا ا تانرداری و اطرالع ةنشدی. «تهدا یانشگاه های تانصانه

. 0 - 4 ص ا ،2امارة

ناف هوش مننروی و ةندرتی رانط»(. 934 )طاهدی، طاهد ؛ دمک، تماه یورعباتی، تاتا؛ ننی .9

اولراف .« آترتارا ها و مد ز نهداارک اهدترتا رفتار اهدوندی تازمانی ار نا یر نامارتتا .همایش ملی مدیدیک سب و ار

رانطة هوش مننروی »(. 934 )زایه، م مداسسا ت ی ؛ی ک، آروز؛ فت ی آاتاانی، علی فاسس .2

یورة یوش، ، اناتی و ییرف روا ةمجل .«و نهزیستی مننوی نا ا اک زندگی و رضایک زنااویی

.2 -22 ، ص ا 6امارة

.تهدا ، نشد آگاه. دیک رفتار تازمانی یاشدفتهمدی(. 999 )متاف، سسف زارعی .

هوش مننوی ند اقدنصشی اقرداما مردیدیک ت قاد»(. 930 )تامورنژای، اوه ؛صدی ی، رتول .6

. - 4 ، ص ا 6امارة ، 4یورة ، مطالنا مدیدیک نهبوی و ت ول ةنام فصو. «یانش

هرا و عوامو ت قادگرذار، مؤل ره » (.993 )ناا، عمای ملکی ؛نجانی، سساف ؛سسانی، اتماعاوغالش .2

. -92 ، ص ا 9یاایی ، انسانی یلاس ةتوتن .«یاامدهای رفتار اهدوندی تازمانی

هوش مننوی و عز ن رس ةرانط»(. 993 )اییب، یوتف ؛ یور، فدناز؛ دیوی، اتداله فداهنگ .9

یورة ، ایه رانو مطالنرا و ز ةمجلر . «93-30آموزا تال ت صالی نا یاشدفک ت صالی یانش

.32-3 ، 9نهم، امارة

Page 21: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

261 ... وپرورش کل آموزش ادارة: مورد مطالعه)بررسی رابطة هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان

. «گاردی تصرمام فداینرد یر مننوی هوش یذیدی منطق»(. 993 )جهانی، سوریه ؛ د دا، م مد .3

.ایدا مدیدیک نوآوری و مهندتی و( TRIZ) تدیز اناتی، القاک ملی ن دانس توماف

هروش »(. 93 )رفنتری آالارتی، بردی ؛ ار، ترماه دینائاچ، اتداهلل؛ نا د، سساف؛ زراعک .0

. «ترامای جمهروری اترالمی ایردا وترازما صردا : ارهدوندی آ نرا رفترار ةمننوی و رانط

.42 -22 ، ص ا 4یورة یوش، امارة ،های مدیدیک منانع انسانی یژوهش

ندرتری »(. 930 )امس مور انی، غالمدضا ؛م سف ؛،زایه نوندیا موتوی، تادسساف؛ طالب .

. «زنجرا اهدترتا هرای ینادترتا منلمرا ترازمانی ارهدوندی رفترار و مننروی هوش ةرانط

. 6-34 ص ا ،44یورة ه تم، امارة ، اناتی تدناتی روا ةنام فصو

12. Appelbaum, Steven; Bartolomucci, Nicolas; Beaumier, Erika; Boulanger, Jonathan;

Corrigan, Rodney; Dore, Isabelle; Girard, Chrystine; Serroni, Carlo (2004).

"Organizational citizenship behavior: a case study of culture, leadership and trust".

Management decision, 1(42), 13-40.

13. Arbabisarjou, Azizollah; Raghib, MaedeSadat; Rezazade, Shekofe-al- Sadat; Siadat,

Sayyed Ali (2013). “The Relationship between Emotional Intelligence, Spiritual

Intelligence, and Students’ Academic Achievement”. World of Sciences Journal, 1(8),

45-51.

14. Bienstock, Carol C.; DeMoranvile, Carol W.; Smith, Rachel (2003). “Organizational

citizenship behavior & service quality”. Service Marketing, 17)4(, 357-387.

15. Chompookum, Dhitiporn; Derr,Brokly (2004). “The effects of internal career

orientations on organizational citizenship behavior in Thailand”. Career development

international, 9(4), 406-423.

16. Decicco, David B.; King Teresa L. (2009). “A viable model and self-report measure of

xspiritual intelligence”. International Journal of Transpersonal Studies, 2(28), 68-85.

17. Dekas, Kathryn H.; Bauer, Talya N.; Welle, Brian; Kurkoski, Jennifer; Sullivan, Stacy

(2013). “Organizational Citizenship Behavior“. Version 2.0: A review and Qualitative

Investigation of OCBs for Knowledge Workers at Google and beyond, CAD MANAGE

PERSPECT, 27(3), 219-237.

18. Dipaola, M.; Tarter, C.; Hoy, W. K. (2005). “Measuring OCB in schools”. Journal of

school leadership, 1(1), 424-447.

19. Dyne L.V; Ang S. (2005). “Organizational citizenship behavior of contingent workers

in Singapore”. Academy of Management Journal, 41(6), 692-703.

20. Emmons, R. A. (2000). “Spirituality and intelligence: Problems and prospects”. The

xInternational Journal for the Psychology of Religion, 2(10), 57-64.

21. Graham, J. W. (1991). “An essay on organizational citizenship behavior”. Employee

Responsibilities and Rights Journal, 4(4), 249–270.

Page 22: نانکراک یناماس یدنوهش راتفر و ... · Yoon, ( یورایرم یارجیا امزارت ان ومانت ری یدنودها اسسا زا یش ن ودن یاهراتفر

266 1314تابستان ، 2، شمارة 13دورة ، مدیریت فرهنگ سازمانی

22. Hui, Chun; Simon; SK Lam & Kenneth, KS Law (2000). "Instrumental values of

organizational citizenship behavior for promotion: a field quasi-experiment". Journal of

Applied Psychology, 85(5), 822-828.

23. King, D. B. (2008). Rethinking claims of spiritual intelligence: A definition, model and

measure. Canada: Master’s Thesis, Trent University.

24. Markoczy, livia; xin, Katherine (2004). "The Virtues of Omission in Organizational

Citizenship Behaviour", available at www.goldmanrk.org.

25. Newland, Sarah J. (2012). “Organizational Citizenship Behavior Organization: Does the

Underlying Motive Matter?”. A Thesis Presented to The Faculty of the Department of

Psychology Western Kentucky University.

26. Organ, D.W. (1988). Organizational citizenship behavior: the good soldier syndrome.

Lexington book, Lexington, MA.

27. Podsakoff, P. M.; MacKenzie, S. B.; Paine, J. B.; Bacharach, D. G. (2000).

“Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and empirical

literature and suggestions for future research”. Journal of Management, (3)26, 513-563.

28. Polat, Soner (2009). “Organizational citizenship behavior display levels of the teachers

teachers at secondary schools according to the perceptions of the school”. Journal of

procedia social and behavioral sciences, 1, 1591-1596.

29. Rashvand, Omid; Bahrevar, Elham (2013). “A Study of the Relationship among

Spiritual intelligence, Organizational Citizenship Behavior and Turnover Intentions”.

Research in Organizational Behavior and Human Resource Management, 2(1), 25-34.

30. Turnipseed, David & Murkison, Gene (1996). "Organization Citizenship behaviour: an

examination of the influence of the workplace". leadership & Organization

Development Journal, 2(17), 42 – 47.

31. Yoon, Cheolho (2009). “The effects of organizational citizenship behaviors on ERP

system success”. Computers in Human Behavior, 25, 421-428.

32. Zohar, D.; Marshal, L. (2002). “Cultivating spiritual intelligence to heal diseases of

meaning: xConference reported by Davidson”. Contemporary Nurse, 2(12), 103-105.

33. Zohar, D.; Marshall, I. (2000). SQ: spiritual intelligence: the ultimate intelligence, New

York, Ny, usa: Bloomsbury.