ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ...

ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ – ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ∆ΩΝ ΣΤΗΝ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ

∆ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Ακαδηµαϊκό έτος:2005-2006 Τίτλος Εργασίας: Εφαρµογή αξιολόγησης στην The European Library

Ονοµατεπώνυµο: Σταµάτιος Γιαννουλάκης Υπεύθυνος ∆ιδάσκων: Σαράντος Καπιδάκης ∆ήλωση: ∆ηλώνω υπεύθυνα ότι το παρόν κείµενο αποτελεί προϊόν προσωπικής µελέτης και εργασίας και πώς όλες οι πηγές που χρησιµοποιήθηκαν για τη συγγραφή της δηλώνονται σαφώς είτε στις παραποµπές είτε στο βιβλιογραφικό κατάλογο.

Υπογραφή ___________________________

ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ – ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ∆ΩΝ ΣΤΗΝ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ

∆ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Ακαδηµαϊκό έτος:2005-2006 Τίτλος Εργασίας: Εφαρµογή αξιολόγησης στην The European Library Ονοµατεπώνυµο: Σταµάτιος Γιαννουλάκης Υπεύθυνος ∆ιδάσκων: Σαράντος Καπιδάκης ∆ήλωση: ∆ηλώνω υπεύθυνα ότι το παρόν κείµενο αποτελεί προϊόν προσωπικής µελέτης και εργασίας και πώς όλες οι πηγές που χρησιµοποιήθηκαν για τη συγγραφή της δηλώνονται σαφώς είτε στις παραποµπές είτε στο βιβλιογραφικό κατάλογο.

Υπογραφή ___________________________

2

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερµά τον επόπτη καθηγητή κ. Σαράντο Καπιδάκη για

πραγµατικά πολύτιµη βοήθεια που µου παρείχε για την δηµιουργία αυτής της µεταπτυχιακής

εργασίας. Τον αξιολογότατο καθηγητή µου κ. Χρήστο Παπαθεοδώρου για την βοήθεια που

µου παρείχε όταν την χρειάστηκα. Την αξιότιµη κ. Μαρία Μονόπωλη για την πραγµατικά

τεράστια και πολύτιµη συνεισφορά της στην ολοκλήρωση αυτής της εργασίας. Χωρίς την

βοήθεια της κ. Μαρίας Μονόπωλης ίσως και να µην τελείωνε αυτή η εργασία. Παράλληλα,

την αξιότιµη κ. Γεωργία Αγγελάκη για την βοήθεια και τις συµβουλές τις, καθώς και την

πρόσβαση στο πολύτιµο υλικό που µου παρείχε.

Τον αξιότιµο κ. Γιάννη Τσάκωνα για τις χρήσιµες συµβουλές του. Τον υποψήφιο

διδάκτορα Σπύρο Βερονίκη για την βοήθεια του και τον κ. Αλέξανδρο Κουλούρη για την

βοήθεια. Τον φίλο και συµφοιτητή µου Λεωνίδα Παπαχριστόπουλο γιατί πραγµατικά όταν τον

χρειάστηκα ήταν εκεί.

Τέλος χρειάζεται να ευχαριστήσω και όσους συµπλήρωσαν τον ερωτηµατολόγιο γιατί

χωρίς την υποµονή και την διάθεσή τους να συµβάλουν στην ερευνά µου δεν θα µπορούσα να

ολοκληρώσω αυτήν την εργασία.

3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Περίληψη .....................................................................................................................................5 Πρόλογος......................................................................................................................................6 1. ..............................................................................................................7Ψηφιακές Βιβλιοθήκες 2. ....................................................................................13Αξιολόγηση Ψηφιακών Βιβλιοθηκών 3. ............................................................................................................19The European Library 4. ...................................................................................................................................24Έρευνα 5. ..................................................................................29Αξιολόγηση της The European Library ...................................................................................................295. 1 Μεθοδολογία έρευνας ...................................................................................315.2 Μεθοδολογία Ερωτηµατολογίου ..................................................................................................375.3 Αποτελέσµατα έρευνας ...............................................................................................................755.4 Συµπεράσµατα Επίλογος .....................................................................................................................................81 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α:ΠΡΟΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ......................................................82 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β: ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΙΛΟΤΙΚΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ........87 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ:ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Β ΦΑΣΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ............................................92 Βιβλιογραφία..............................................................................................................................97

4

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες, τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν µια αλµατώδη ανάπτυξη

και διαδραµατίζουν έναν σηµαντικό ρόλο στο χώρο της πληροφόρησης. Μέσα από αυτές ο

χρήστης µπορεί να αναζητήσει και να ανακτήσει πληροφορίες και υλικό που µέχρι πριν από

λίγα χρόνια δεν ήταν εφικτό. Τα τελευταία χρόνια µαζί µε την ανάπτυξη των βιβλιοθηκών,

έχει αρχίσει να κάνει σηµαντικά βήµατα η έρευνα πάνω στον τοµέα της αξιολόγησής. Η

µεταπτυχιακή αυτή εργασία έχει ως στόχο την αξιολόγηση της The European Library, που

αποτελεί µια προσπάθεια για τη δηµιουργίας µιας ψηφιακής βιβλιοθήκης που προσφέρει

πρόσβαση στις εθνικές βιβλιοθήκες της Ευρώπης. Μέσα από την έρευνα, η οποία

πραγµατοποιήθηκε σε αρχειονόµους/βιβλιοθηκονόµους, προέκυψαν σηµαντικά ζητήµατα και

αδυναµίες της The European Library, που θα βοηθήσουν τόσο την ίδια την όσο και γενικότερα

την έρευνα πάνω στην αξιολόγηση των ψηφιακών βιβλιοθηκών.

5

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Στο σηµερινό περιβάλλον µέσα από την τεχνολογική ανάπτυξη του Internet και

ιδιαίτερα του World Wide Web, σηµαντική ανάπτυξη παρατηρείται και στις ψηφιακές

βιβλιοθήκες που στηρίζονται στις προαναφερθείσες τεχνολογίες. Η απαίτηση όµως να

καλυφθούν οι ανάγκες των χρηστών οδήγησε στην αξιολόγηση των ψηφιακών βιβλιοθηκών,

ώστε να ανταποκριθούν τόσο στις εξελισσόµενες ανάγκες των χρηστών, όσο και στο να γίνουν

πιο φιλικές και εύχρηστες.

Στόχος της εργασίας είναι να εξεταστούν οι µέθοδοι αξιολόγησης που ακολουθήθηκαν

και να γίνει εφαρµογή µεθόδου αξιολόγησης στην The European Library. Στην παρούσα

εργασία η έρευνα που πραγµατοποιήθηκε σε αρχειονόµους/βιβλιοθηκονόµους, είχε ως στόχο

να αναδείξει κυρίως την πρώτη εντύπωση που σχηµάτισαν για τη συγκεκριµένη ψηφιακή

βιβλιοθήκη, λόγω του ότι από τα στοιχεία που ήδη είχαµε δεν φαινόταν να γνωρίζουν πολλοί

την The European Library. Χρειάζεται να σηµειωθεί ότι η πρώτη εντύπωση είχε δύο κύριες

παραµέτρους, τόσο στην αξιολόγηση της αντίληψης της The European Library, δηλαδή το

κατά πόσο µπορούσαν να αντιληφθούν τις δυνατότητες που τους προσφέρονται από την

ψηφιακή βιβλιοθήκη, όσο και αξιολόγηση της ευχρηστίας της από τους ίδιους τους

ερωτώµενους.

6

Κεφάλαιο 1ο ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ

Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες τα τελευταία χρόνια σηµειώνουν µια σηµαντική και ραγδαία

ανάπτυξη. Tο φαινόµενο των ψηφιακών βιβλιοθηκών δεν είναι τωρινό, αλλά, θα µπορούσαµε

να ειπωθεί ότι αρχίζει από τους πρωτοπόρους και οραµατιστές όπως ο H.G. Wells και ο Paul

Otlet, στα τέλη του 20ου αιώνα. Ο H.G. Wells, διάσηµος Άγγλος συγγραφέας, ήταν αυτός που

οραµατίστηκε την ψηφιακή βιβλιοθήκη µέσα από έναν ολογραφικό βιβλιοθηκονόµο, τον

περίφηµο Vox. Ο Paul Otlet ήταν αυτός που έθεσε τα θεµέλια της τεκµηρίωσης και µπορεί να

θεωρηθεί ότι προέβλεψε το ∆ιαδίκτυο.

Σηµαντική ήταν επίσης, η συµβολή των Vannevar Bush και J. C. R. Licklider. Τον

Ιούλιο του 1945 ο Vannevar Bush, δηµοσιεύει στο The Atlantic Monthly, ένα άρθρο που το

τιτλοφορεί "As We May Think". Σ’ αυτό το άρθρο περιγράφει ότι η τεχνολογία επιτρέπει

στους επιστήµονες να συλλέγουν, αποθηκεύουν, βρίσκουν και να ανακτούν πληροφορία. Ο J.

C. R. Licklider είναι ο άνθρωπος που περίπου στα 1965 στο βιβλίο του The Library of the

Future, περιγράφει την έρευνα και τις εξελίξεις που χρειαζόντουσαν να γίνουν για να

δηµιουργηθεί µια πραγµατική ψηφιακή βιβλιοθήκη. Από το 1960 είχαν αρχίσει οι προσπάθειες

να αποθηκευτούν πληροφορίες σε δεδοµένα υπολογιστών, µέσα από την ανάπτυξη του MARC

και της OCLC που µοιράζονταν εγγραφές καταλόγου σε πολλές βιβλιοθήκες.

7

Κάποιες εµπορικές προσπάθειες για πληροφόρηση, γύρω στο 1960, όπως η Dialog που

αποτελεί πάραοχο, δηλαδή δίνει πρόσβαση σε βάσεις δεδοµένων, την BRS και το Chemical

Abstracts, θα µπορούσαν να χαρακτηριστούν ως πρώιµες ψηφιακές βιβλιοθήκες. Η τεχνική

και µηχανική βάση για τις ψηφιακές βιβλιοθήκες φθάνει επίσης πίσω σε αρκετές δεκαετίες,

στη δεκαετία του '60, και περιλαµβάνει την σε πραγµατικό χρόνο σύνδεση για έρευνα και τις

εµπορικές υπηρεσίες πληροφοριών, που παραδείγµατα αναφέρθηκαν ήδη, τα συστήµατα

αυτοµατοποίησης βιβλιοθηκών, τα συστήµατα δόµησης και χειρισµού εγγράφων, την χρήση

διεπαφών υπολογιστών και έναν πλούτο άλλων προσπαθειών. Οι τεχνολογίες όπως τη

διανεµηµένη αναζήτηση (παραδείγµατος χάριν, Z39.50) καθιερώθηκαν καλά µέχρι την

πρόσφατη δεκαετία του '80, σηµαντικό είναι να αναφερθεί ο Kahn και Cerf µε το "The Digital

Library Project Volume 1: the World of Knowbots" που γράφτηκε το 1987-1988. Πράγµατι,

µέχρι τα µέσα της δεκαετίας του '80 υπήρξαν συστήµατα και στον εµπορικό τοµέα και τον

ερευνητικό κόσµο που εύλογα µπορούν να θεωρηθούν ψηφιακές βιβλιοθήκες. Τα πολύ

ουσιαστικά ψηφιακά συστήµατα βιβλιοθηκών αναπτύχθηκαν πριν από το ∆ιαδίκτυο.

Στην αρχή της δεκαετίας του 1990, µια σειρά από τεχνολογικά επιτεύγµατα

δηµιουργούν τις τελευταίες βάσεις για να δηµιουργηθούν ψηφιακές βιβλιοθήκες. Τέσσερα

σηµεία µπορεί να θεωρηθούν τα σηµαντικότερα: 1) η ηλεκτρονική αποθήκευση γίνεται

φθηνότερη, 2) οι προσωπικοί υπολογιστές γίνονται πιο ευχάριστοι στην χρήση, 3) τα δίκτυα

υψηλών ταχυτήτων εξαπλώνονται, 4) οι υπολογιστές γίνονται φορητοί. Την δεκαετία του ‘90

είναι που δηµιουργούνται τα µεγάλα ερευνητικά προγράµµατα, δηµιουργούνται συνέδρια,

συγκεντρώσεις και οµιλίες, εργαστήρια και πορίσµατα, σχετικά µε το νέο τοµέα των

ψηφιακών βιβλιοθηκών.

Το θέµα των ψηφιακών βιβλιοθηκών, απασχολεί και θα συνεχίσει να απασχολεί

αρκετά έντονα τους επιστήµονες και τους ειδικούς. Ένα από τα πρώτα ζητήµατα που

8

προκύπτει από την έρευνα σχετικά µε τις ψηφιακές βιβλιοθήκες, είναι το γεγονός ότι

υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις στη βιβλιογραφία ως προς την πραγµατική φύση των

ψηφιακών βιβλιοθηκών. ∆εν υπάρχει ακόµη ένας κοινά αποδεκτός ορισµός για το τι είναι η

ψηφιακή βιβλιοθήκη. Άλλωστε ο Lynch (2005) επισηµαίνει ότι οι ψηφιακές βιβλιοθήκες

έχουν ελλιπώς καθοριστεί.

Σύµφωνα µε τον Lyman (2001) οι ψηφιακές βιβλιοθήκες µπορούν να ταξινοµηθούν σε

τέσσερα είδη: (α) ψηφιοποιηµένες βιβλιοθήκες, οι οποίες περιλαµβάνουν ψηφιακές συλλογές

των αναλογικών εγγράφων σε όλες τις µορφές (β) βιβλιοθήκες µε γεννηµένο ψηφιακά

περιεχόµενο, στις οποίες η κατηγορία υλικού δηµιουργείται από την αρχή σε ψηφιακή µορφή

(γ) βιβλιοθήκες δεδοµένων, οι οποίες περιλαµβάνουν µια µεγάλη ποικιλία διαφορετικών ειδών

συλλογών δεδοµένων διαχειριζόµενα από βάσεις δεδοµένων σε κεντρικούς υπολογιστές και

(δ) ψηφιακές επικοινωνίες, οι οποίες περιέχουν µια οµάδα ηλεκτρονικών εγγράφων όπως ο

Ιστός, το ηλεκτρονικό ταχυδροµείο, και το USENET.

Ο Arm (2000) βλέπει τις ψηφιακές βιβλιοθήκες ως οργανωµένες συλλογές

πληροφοριών, µε τις παρεχόµενες υπηρεσίες, όπου οι πληροφορίες αποθηκεύονται σε

ψηφιακές µορφή και είναι προσιτές από ένα δίκτυο.

Η Digital Library Initiative το 1994, που υποστηρίχτηκε από το NSF, το DARPA, και

τη NASA, δήλωσε ότι ψηφιακές βιβλιοθήκες αποθηκεύουν υλικό σε ηλεκτρονική µορφή και

χειρίζονται αποτελεσµατικά αυτές τις µεγάλες συλλογές. Η έρευνα στις ψηφιακές βιβλιοθήκες

είναι έρευνα στα δίκτυα συστηµάτων πληροφόρησης, που επικεντρώνονται στο πώς να

αναπτύξουν την απαραίτητη υποδοµή για να χειριστούν αποτελεσµατικά τις πληροφορίες για

9

το δίκτυο. Τα βασικά τεχνικά ζητήµατα είναι πώς να ψάξουν και να επιδείξουν τις επιθυµητές

επιλογές στις µεγάλες συλλογές.

Οι Witten, Bainbridge, και Boddie, (2001) υποστηρίζουν ότι η ψηφιακή βιβλιοθήκη

είναι µια συλλογή των ψηφιακών αντικειµένων, συµπεριλαµβανοµένου κειµένου, βίντεο, και

ήχου, µαζί µε τις µεθόδους για πρόσβαση και ανάκτηση, επιλογή, οργάνωσης και συντήρησης

της συλλογής. Αυτός ο ορισµός χορηγεί σκόπιµα το ίσο βάρος στους τελικούς χρήστες

(πρόσβαση και ανάκτηση) και στο βιβλιοθηκονόµο (επιλογή, οργάνωση, και συντήρηση).

Ο Greenstein (2000) υποστηρίζει ότι η ψηφιακή βιβλιοθήκη είναι γνωστή λιγότερο για

την έκταση και τη φύση της συλλογής της, αλλά κύρια για ένα δικτυωµένο χώρο πληροφοριών

που καθορίζεται µέσα από τις υπηρεσίες της.

Επιπλέον, οι ψηφιακές βιβλιοθήκες µπορούν να θεωρηθούν ως νέες µορφές

πληροφοριακών ιδρυµάτων, πολυµεσικά συστήµατα ανάκτησης πληροφοριών, ή συστηµάτων

πληροφοριών που υποστηρίζουν τη δηµιουργία, τη χρήση, και την έρευνα του ψηφιακού

περιεχοµένου (Borgman, Solvberg, και Kovacs, 2002). Ο Chen (2003) υποστηρίζει αυτές τις

απόψεις και προβλέπει τις ψηφιακές βιβλιοθήκες αποτελεσµατικές αποθήκες των πόρων

γνώσης, που καλύπτουν όλες τις πτυχές των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, από τις

βιοµηχανίες στις κυβερνήσεις, και από την εκπαίδευση στην έρευνα. Ο Ioannidis (2005)

περαιτέρω επισηµαίνει ότι ο αναδυόµενος ρόλος των ψηφιακών βιβλιοθηκών απαιτεί τώρα να

µετονοµαστεί, δεδοµένου ότι το αρχικό όνοµά του δεν είναι πλέον κατάλληλο. Εκτός από τις

βιβλιοθήκες, καλύπτει επίσης τα ψηφιακά αρχεία και τα µουσεία έχει κινηθεί από τη σύλληψη

ακριβώς του κειµένου στη διαχείριση των πολυµέσων αντικειµένων µε τη γενική γνώση, τη

σηµασιολογία και τη συµπεριφορά που ενσωµατώνονται σ’ αυτά.

10

Ο Borgman (1999) παρέχει µια αναθεώρηση των ψηφιακών ορισµών βιβλιοθηκών και

καταλήγει στο συµπέρασµα ότι, γενικά, οι ερευνητές εστιάζουν βιβλιοθήκες όπως περιεχόµενο

που συλλέγεται στις ψηφιακές εξ ονόµατος των κοινοτήτων χρηστών, ενώ οι εν ενεργεία

βιβλιοθηκάριοι βλέπουν τις ψηφιακές βιβλιοθήκες ως ιδρύµατα ή υπηρεσίες.

Οι Xie και Wolfram (2002) παρέχουν µια καλή ανάλυση των διαφορετικών

αντιλήψεων των ψηφιακών βιβλιοθηκών, στους βιβλιοθηκονόµους, οι ψηφιακές βιβλιοθήκες

πραγµατοποιούν τις λειτουργίες των βιβλιοθηκών µε έναν νέο τρόπο, στους επιστήµονες

υπολογιστών, µια ψηφιακή βιβλιοθήκη είναι ένα διανεµηµένο σύστηµα πληροφοριών, µια

συλλογή διανεµηµένων υπηρεσιών πληροφοριών, ένα διανεµηµένος χώρος διασυνδεδεµένων

πληροφοριών ή ένα πολυµεσικό δίκτυο πληροφοριακών συστηµάτων, για τους τελικούς

χρήστες οι ψηφιακές βιβλιοθήκες θεωρούνται παρόµοιες µε το διαδίκτυο µε βελτιωµένη

απόδοση, οργάνωση, λειτουργία, και δυνατότητα χρησιµοποίησης.

Εποµένως, αφού, όπως ήδη επισηµάνθηκε δεν υπάρχει ένας κοινά αποδεκτός ορισµός

για το τι είναι ψηφιακή βιβλιοθήκη, ίσως λόγω της πολυπλοκότητας της φύσης της και της

διαφορετικής οπτικής γωνίας που µπορεί κάποιος να αντιµετωπίσει το θέµα αυτό, γίνεται µια

προσπάθεια να καταγραφούν τα χαρακτηριστικά της ψηφιακή βιβλιοθήκη στο 21ο αιώνα

µέσα από τα θετικά της σηµεία που ανέδειξαν ο Pandian, Sonker και Moorthy(2003):

• Η πρόσβαση σε µια ψηφιακή βιβλιοθήκη είναι δυνατή από οπουδήποτε, µε

µόνο απαιτούµενο τη σύνδεση µε το ∆ιαδίκτυο.

• Οι πληροφορίες διανέµονται πολύ πιο εύκολα και είναι πάντα διαθέσιµες, χωρίς

χωρικούς και χρονικούς περιορισµούς.

11

• Πολλοί χρήστες µπορούν να χρησιµοποιούν την ίδια πηγή (άρθρο, περιοδικό,

βίντεο) ταυτόχρονα.

• Η ψηφιακή βιβλιοθήκη παρέχει στο χρήστη διάφορες επιλογές αναζήτησης

πληροφοριών και πλοήγησης.

• Η ανάκτηση ενός ψηφιακού εγγράφου είναι µια σαφώς γρηγορότερη

διαδικασία από την απόκτησή του σε έντυπη µορφή.

• Οι πληροφορίες που παρέχουν οι βιβλιοθήκες του ∆ιαδικτύου µπορούν να είναι

ανά πάσα στιγµή σύγχρονες, ενηµερωµένες και επίκαιρες.

• Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες παρέχουν νέες µορφές πληροφορίας, οι οποίες δεν

ήταν δυνατόν να αναπαρασταθούν σε έντυπη µορφή

• Υπάρχει η δυνατότητα της πολυγλωσσίας: οι ίδιες πληροφορίες µπορούν να

ανακτηθούν σε διάφορες γλώσσες.

• Σε πολλές ψηφιακές βιβλιοθήκες υπάρχουν ειδικά διαµορφωµένες περιοχές

όπου οι χρήστες µπορούν να ανταλλάξουν απόψεις και ιδέες.

• Για την ανάπτυξη, αρχειοθέτηση και συντήρηση µιας ψηφιακής βιβλιοθήκης,

απαιτείται πολύ µικρότερο χρηµατικό ποσό από αυτό που θα χρειαζόταν για τη

δηµιουργία µιας παραδοσιακής βιβλιοθήκης.

12

Κεφάλαιο 2ο ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ

Η αξιολόγηση ενός συστήµατος είναι ένας γενικός όρος που περιλαµβάνει απόψεις

απόδοσης µετρήσεων και εκτιµήσεων των ανθρώπων που χρησιµοποιούν το σύστηµα -στην

προκειµένη περίπτωση αφορά τόσο το προσωπικό µιας Ψηφιακής Βιβλιοθήκης όσο και το

«κοινό» της-.

Οι Borgman, Solvberg, και Kovacs, (2002) διαπιστώνουν ότι οι δραστηριότητες µιας

διαδικασίας αξιολόγησης περιλαµβάνουν εργαστηριακά πειράµατα, έρευνες σε τοπικό, εθνικό

αλλά και διεθνές επίπεδο, αναλύσεις και µετρήσεις, παρακολούθηση και καταγραφή της

διεπαφής χρήστη – συστήµατος, παρατηρήσεις και σχόλια των χρηστών πάνω σε διαδικαστικά

και πρακτικά θέµατα κ.λ.π.

Ο όρος “αξιολόγηση” συναντάται σε ποικίλα περιεχόµενα και κάτω από πολλούς

όρους συµπεριλαµβανοµένων της µετρήσεως και εκτιµήσεως της απόδοσης. Στην επιστήµη

των υπολογιστών η αξιολόγηση περιλαµβάνει εκτίµηση της ποιότητας, επαλήθευση και

εγκυρότητα. Οι προσεγγίσεις των κοινωνικών επιστηµών περιλαµβάνουν διαµορφωτική,

αθροιστική, επαναλαµβανόµενη και συγκριτική αξιολόγηση.

Τα ερωτήµατα που µπορεί να θέσει κανείς αναφορικά µε την αξιολόγηση των

ψηφιακών βιβλιοθηκών ποικίλλουν λόγω του ότι υπάρχουν διαφορετικοί ορισµοί και οπτικές

13

γωνίες σχετικά µε το τι είναι οι ψηφιακές βιβλιοθήκες. Η ερευνητική κοινότητα ενδιαφέρεται

για το περιεχόµενο των πληροφοριών που συγκεντρώνεται και οργανώνεται µε σκοπό την

εξυπηρέτηση των αναγκών διαφορετικών χρηστών. Η παραδοσιακή κοινότητα βιβλιοθηκών

από την άλλη βλέπει τις ψηφιακές βιβλιοθήκες σα θεσµούς ή οργανισµούς που προσφέρουν

υπηρεσίες σε ψηφιακή µορφή και ενδιαφέρονται για το πώς οι υπάρχουσες δοµές µπορούν να

προσαρµοσθούν στις νέες προκλήσεις (Κονσολάκη, 2004).

Ο Χριστοδούλου (2005) αναφέρει ότι ο Harter και Hert προσάρµοσαν έναν ορισµό της

αξιολόγησης από τους Hemon και McClure ο οποίος δηλώνει:

«Αξιολόγηση είναι η διαδικασία προσδιορισµού και συλλογής δεδοµένων για

συγκεκριµένες υπηρεσίες ή δραστηριότητες, η καθιέρωση κριτηρίων µε τα οποία µπορούν

να αξιολογηθούν, ο καθορισµός τις ποιότητας των υπηρεσιών ή δραστηριοτήτων αυτών

αλλά και ο βαθµός στον οποίο οι υπηρεσίες ή δραστηριότητες ολοκληρώνουν τους

καθορισµένους στόχους και επιδιώξεις».

Για τη µέτρηση της απόδοσης οποιουδήποτε συστήµατος υπάρχουν δύο βασικές

παράµετροι: η αποτελεσµατικότητα και η αποδοτικότητα. Με τον όρο αποτελεσµατικότητα

εννοούµε το επίπεδο εκείνο στο οποίο το δεδοµένο σύστηµα επιτυγχάνει τους καθορισµένους

αντικειµενικούς του στόχους. Με τον όρο αποδοτικότητα εννοούµε πόσο οικονοµικά το

σύστηµα επιτυγχάνει τους στόχους του.

Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες υποστηρίζουν συγκεκριµένες δραστηριότητες σε

συγκεκριµένους τοµείς της ανθρώπινης δραστηριότητας εκπαιδευτικούς και επιµορφωτικούς,

14

κυρίως αλλά και ψυχαγωγικούς. Ο ρόλος τους και η γενικότερη λειτουργία τους έγκειται στη

διαδικασία πληροφόρησης και ικανοποίησης των χρηστών τους.

Άρα, λοιπόν η αξιολόγηση είναι πολύ σηµαντική για µια ψηφιακή βιβλιοθήκη γιατί

εξετάζει σηµαντικές παραµέτρους για το «χαρακτήρα» της. Θεωρώντας µια τέτοια

βιβλιοθήκη, ως ένα είδος πληροφοριακού συστήµατος, εξετάζουµε την λειτουργικότητα του

συστήµατος, δηλαδή µέχρι ποιο βαθµό είναι λειτουργικές οι τακτικές, οι µέθοδοι και οι

διαδικασίες που ακολουθούνται.

Εξίσου σηµαντικό είναι το ότι αξιολογούνται οι τεχνολογίες πληροφόρησης που

χρησιµοποιεί µια βιβλιοθήκη. Μελετάµε την διαδραστικότητα και την διεπαφή χρήστη –

συστήµατος, τον τρόπο υιοθέτησης του συστήµατος, την επιτυχία ή την αποτυχία χρήσης του

συστήµατος (βαθµός χρηστικότητας), το κατά πόσο υλοποιείται ουσιαστικά και πρακτικά ο

αρχικός σχεδιασµός και γενικότερα τον αντίκτυπο που έχει η εγκατάσταση και λειτουργία του

στο περιβάλλον των χρηστών του.

Mια διαδικασία αξιολόγησης µπορεί να επιφέρει και οικονοµικά οφέλη. Με το να

γνωρίζουµε τα προβλήµατα και τις αδυναµίες ενός συστήµατος µπορούµε περάσουµε πιο

εύκολα στην αντιµετώπισή τους. ∆εν επαναπαυόµαστε ποτέ, βρισκόµαστε σε µια διαρκή

επαγρύπνηση και πολλές φορές προλαµβάνουµε και τα προβλήµατα (εξοικονόµηση πόρων

από χαµένη παραγωγικότητα, κοστολόγηση διαδικασιών) (Borgman, Solvberg, & Kovacs,

2002).

Η αξιολόγηση των ψηφιακών βιβλιοθηκών αποτελεί ουσιαστικό µέρος του κύκλου

σχεδιασµού µιας βιβλιοθήκης καθώς:

15

• Βοηθάει στην επιβεβαίωση ότι οι στόχοι επιτεύχθηκαν

• Προσδιορίζει τις επιτυχίες

• Προσδιορίζει τα προβλήµατα και τις αδυναµίες ώστε να διορθωθούν

• Παρέχει πληροφορίες για περαιτέρω ανάπτυξη

• Παρέχει αποδεικτικά στοιχεία για τα πλεονεκτήµατα και τις επιδόσεις τους

• Συντελεί στη διασφάλιση όσων έχουν ήδη βρεθεί για παραπέρα ανάπτυξη

• Προσδιορίζει τις ανάγκες βελτίωσης και την εξάσκηση του προσωπικού

• Κερδίζει την υποστήριξη των θεσµικών διαχειριστών

• Καθοδηγεί µελλοντικά σχέδια

• Παρέχει πληροφορίες για τους συµµέτοχους

• ∆ιαµορφώνει προδιαγραφές που µπορεί να φανούν χρήσιµες σε άλλες

υπηρεσίες βιβλιοθηκών

• ∆ιαµορφώνει στρατηγικές για την ανάπτυξη πλάνων στις υπηρεσίες

• Τοποθετεί τη βιβλιοθήκη σε σχέση µε το τρέχον περιβάλλον µάθησης και

έρευνας(Κονσολάκη, 2004).

Η αξιολόγηση των ψηφιακών βιβλιοθηκών είναι λίγο όπως το να κρίνεις πόσο επιτυχής

είναι ένας γάµος. Αποτελεί ένα σύνθετο ζήτηµα και µια εννοιολογική και πραγµατική

πρόκληση. Ο κύριος σκοπός είναι να εξεταστούν οι διάφορες εννοιολογικές και θεωρητικές

ερωτήσεις για την αξιολόγηση των ψηφιακών βιβλιοθηκών και να προταθούν οι έννοιες και οι

προσεγγίσεις που θεωρούνται κατάλληλες προς την αξιολόγησή τους.

Υπάρχουν πολλοί οργανισµοί που ενδιαφέρονται για τις ψηφιακές βιβλιοθήκες όπου ο

καθένας έχει µια διαφορετική ερµηνεία και έναν καθορισµό που έχουν επιπτώσεις στην

16

εννοιολογική φύση της αξιολόγησης. Αυτό µεταφράζεται στις συγκεκριµένες ερωτήσεις: Τι

είναι µια ψηφιακή βιβλιοθήκη; Τι χρειάζεται να αξιολογηθεί; Ποια είναι τα κριτήρια; Πώς να

εφαρµοστούν στην αξιολόγηση;

Το γεγονός είναι ότι η αξιολόγηση των ψηφιακών βιβλιοθηκών δεν είναι ξεκάθαρο,

γιατί εκτός από το γεγονός ότι δεν υπάρχει ένας ενιαίος ορισµός που θα βοηθούσε περεταίρω

στο θέµα της αξιολόγησης, χρειάζεται να σηµειωθεί το γεγονός ότι η αξιολόγηση της

ψηφιακής βιβλιοθήκης γίνεται ανάλογα και µε την οπτική γωνία που την αντιλαµβάνεται

κάποιος, δηλαδή αν κάποιος αντιλαµβάνεται την ψηφιακή βιβλιοθήκη ως πληροφοριακό

σύστηµα, ως ινστιτούτο, ως νέα τεχνολογία ή νέα υπηρεσία.

Παράλληλα, µια ψηφιακή βιβλιοθήκη, ανάλογα µε το ποιος την εξετάζει µπορεί να

εντοπίσει συγκεκριµένα χαρακτηριστικά. Ο βιβλιοθηκονόµος για παράδειγµα µπορεί να

εστιάζει στην συλλογή της, ενώ ένας ειδικός στην πληροφορική µπορεί να ενδιαφέρεται για τις

τεχνολογικές πλευρές µιας ψηφιακής βιβλιοθήκης, ανεξάρτητα από το περιεχόµενο της. Αφ'

ετέρου, ένα ίδρυµα που θέλει να εγγραφεί σε µια ψηφιακή βιβλιοθήκη µπορεί να θελήσει να

επιλέξει το καλύτερο µεταξύ διάφορων ψηφιακών βιβλιοθηκών µε το παρόµοιο περιεχόµενο,

παίρνοντας κατά συνέπεια την άποψη των χρηστών για τις ψηφιακές βιβλιοθήκες.

Μερικοί σχεδιαστές συστηµάτων µπορεί να εστιάσουν στην αποδοτικότητα ενός

ψηφιακού συστήµατος, π.χ. χρήση των πόρων, ενώ άλλοι ενδιαφέρονται για την

αποτελεσµατικότητα. Σε σχέση µε την αποτελεσµατικότητα κάποιος µπορεί να θεωρήσει την

µόνο την σχετικότητα και να εφαρµόσει πρότυπα ανάκλησης και ακρίβειας, ενώ άλλος µπορεί

να θεωρήσει την αποτελεσµατικότητα µε µια ποιο ευρεία µατιά και να µετρήσει το χρόνο

ολοκλήρωσης µιας εργασίας.

17

Σε πολλές περιπτώσεις τα αποτελέσµατα της αξιολόγησης χρειάζονται για να παρθούν

αποφάσεις, όπως η επιλογή ενός νέου λογισµικού ψηφιακής βιβλιοθήκης, ο βιβλιοθηκονόµος

που διαχειρίζεται τις συνδροµές θα αναζητήσει προσφορά για το περιεχόµενο που ταιριάζει

για την περίπτωση, ενώ αυτός που αναπτύσσει συστήµατα χρειάζεται να λάβει τις αποφάσεις

για τις σχεδιαστικές επιλογές.

Παράλληλα, χρειάζεται να σηµειωθεί ότι στο ζήτηµα της αξιολόγησης των ψηφιακών

βιβλιοθηκών χρησιµοποιήθηκαν οι παρακάτω µέθοδοι:

• Μελέτη ηµερολογίου: ζητήθηκε από τους συµµετέχοντες να κρατούν

καθηµερινές σηµειώσεις.

• Ερωτηµατολόγια: Συµπλήρωση φόρµας στο διαδίκτυο

• Παρατήρηση: παρατήρηση των συµµετεχόντων την ώρα που

χρησιµοποιούσαν το σύστηµα

• Μελέτη σε συγκεκριµένες οµάδες

• Συνεντεύξεις

• Έρευνα µέσα από τα αρχεία χρήσης της ψηφιακής βιβλιοθήκης.

Από την επισκόπηση της βιβλιογραφίας σε αρκετές έρευνες (Jeng, J. H., 2006; Lagier,

J., 2002; Tsakonas, G. and Papatheodorou, C., 2006; Quijano-Solís, Á. and Novelo-Peña, R.,

2005; Koohang, A. and Ondracek, J., 2005; Xie, H. 2006; Koohang, A., 2004) χρησιµοποιούν

την µέθοδο του ερωτηµατολογίου για την αξιολόγηση και έχουν ως στόχο να εντοπίσουν κατά

πόσο εύχρηστες είναι οι ψηφιακές βιβλιοθήκες που µελετούν.

18

Κεφάλαιο 3ο

THE EUROPEAN LIBRARY

Αρχική σελίδα της The European

Library(http://www.theeuropeanlibrary.org/portal/index.html)

Ο στόχος του προγράµµατος The European Library ήταν να γίνουν οι

προπαρασκευαστικές έρευνες και διαβουλεύσεις που θα προετοίµαζαν το έδαφος για την

19

http://www.theeuropeanlibrary.org/portal/index.html

ανάπτυξη ενός συστήµατος και µιας οντότητας που θα παρείχαν την ψηφιακή πρόσβαση στις

συλλογές και τις υπηρεσίες των ευρωπαϊκών εθνικών βιβλιοθηκών. Ήταν µέρος που

χρηµατοδοτήθηκε ως συνοδευτικό µέτρο στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράµµατος της

Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κοινωνία της Πληροφορίας.

Η TEL δηµιουργήθηκε το 1999 και στις αρχές του 2000 όταν διάφοροι διευθυντές

ευρωπαϊκών εθνικών βιβλιοθηκών συνέλαβαν την ιδέα µιας ενιαίας πύλης στις ψηφιακές

υπηρεσίες των ευρωπαϊκών εθνικών βιβλιοθηκών. Μια αρχική σύλληψη του προγράµµατος

αναπτύχθηκε από τις εθνικές βιβλιοθήκες της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερµανίας

και της Ολλανδίας. Βάσει αυτού αποφασίστηκε να υποβληθεί αίτηση για χρηµατοδότηση στο

πλαίσιο του ερευνητικού προγράµµατος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως Κοινωνία της

Πληροφορίας. Οι τελικοί συνεργάτες στην προσφορά ήταν το συνέδριο των βιβλιοθηκονόµων

των ευρωπαϊκών εθνικών βιβλιοθηκών, των εθνικών βιβλιοθηκών της Φινλανδίας, της

Γερµανίας, της Ιταλίας (Φλωρεντία), της Ολλανδίας, της Πορτογαλία, της Σλοβενίας, της

Ελβετίας και του Ηνωµένου Βασιλείου, µαζί µε το Istituto Centrale per IL Catalogo Unico

(ICCU), το εθνικό κέντρο καταλογογράφησης της Ιταλίας.

Η TEL παρουσιάστηκε στο διαδίκτυο ως διαδικτυακή υπηρεσία στις 17 Μαρτίου του

2005 στη διεύθυνση http://www.theeuropeanlibrary.org/portal/index.html. Παρέχει τις

υπηρεσίες µιας φυσικής βιβλιοθήκης και την ευκαιρία να ωφεληθεί ο χρήστης από ένα

εικονικό περιβάλλον σε 20 γλώσσες.

Αυτός ο ιστοχώρος επιτρέπει στον χρήστη να αναζητήσει σε πόρους στις 31 από τις 47

εθνικές βιβλιοθήκες που συµµετέχουν στην TEL. Οι πόροι µπορεί να είναι και ψηφιακοί ή

βιβλιογραφικοί (βιβλία, αφίσες, χάρτες, ηχητικές καταγραφές, βίντεο, κ.λπ.). Αυτήν την

20


περίοδο η TEL δίνει την πρόσβαση σε 150 εκατοµµύρια καταχωρήσεις σε ολόκληρη την

Ευρώπη. Ο όγκος των ψηφιακών συλλογών αυξάνεται συνεχώς. Η ποιότητα και η αξιοπιστία

εξασφαλίζονται από τις 47 συνεργαζόµενες εθνικές βιβλιοθήκες της Ευρώπης.

Στον χρήστη του προσφέρεται η δυνατότητα να δηµιουργήσει απλή καθώς και σύνθετη

αναζήτηση. Έχει τις δυνατότητες να αναζητήσει σε όλες τις συλλογές της TEL, αλλά και να

επιλέξει το είδος του υλικού που επιθυµεί δηλαδή, χάρτες και άτλαντες, φωτογραφίες,

πορτρέτα, παιδική λογοτεχνία, ψηφιοποιηµένα βιβλία, εφηµερίδες και περιοδικά,

επιστηµονικά άρθρα καθώς κάθε είδους υλικού που υπάρχει σε µια βιβλιοθήκη. Παράλληλα,

µπορεί να επιλέξει να αναζητήσει σε όλες τις συλλογές από µια συγκεκριµένη χώρα, να

πλοηγηθεί σε όλες τις συλλογές και να επιλέξει να αναζητήσει όποια επιθυµεί, να πλοηγηθεί

και να επιλέξει την συλλογή που επιθυµεί να αναζητήσει µε βάση το θέµα που παρουσιάζεται

σε δεκαδική ταξινόµηση του Dewey. Επίσης δίνεται στον χρήστη δυνατότητα να αναζητήσει

στις περιγραφές των συλλογών και να επιλέξει αυτήν που επιθυµεί.

Σηµαντικές είναι οι υπηρεσίες που παρέχει η TEL, δηλαδή σε περίπτωση που ο

χρήστης εντοπίσει αντικείµενο που δεν είναι ψηφιακά διαθέσιµο του παρέχονται όλες οι

αναγκαίες πληροφορίες που µπορεί να το βρει. Από την άλλη, ο χρήστης µπορεί να εγγραφεί

στην ψηφιακή βιβλιοθήκη και να αποθηκεύσει τα αγαπηµένα του αποτελέσµατα από µια

αναζήτηση που έχει πραγµατοποιήσει, καθώς και να βλέπει ένα ιστορικό των αναζητήσεων

του.

Η TEL στοχεύει στην ενηµέρωση των πολιτών παγκοσµίως που θέλουν έναν ισχυρό

και απλό τρόπο να εντοπίσουν υλικό βιβλιοθηκών. Επιπλέον, αναµένεται να προσελκύσει τους

ερευνητές δεδοµένου ότι υπάρχει µια απέραντη συλλογή του υλικού. Προσφέρει σε καθέναν

21

µε ένα ενδιαφέρον µια απλή διαδροµή για να έχει πρόσβαση στους ευρωπαϊκούς πολιτιστικούς

πόρους.

Οι 47 ευρωπαϊκές εθνικές βιβλιοθήκες που συµµετέχουν στην ευρωπαϊκή βιβλιοθήκη

είναι όλα τα µέλη της διάσκεψης των ευρωπαϊκών εθνικών βιβλιοθηκών (CENL), ενός

ιδρύµατος που στοχεύει στην αύξηση και ενίσχυσης του ρόλου των εθνικών βιβλιοθηκών στην

Ευρώπη. Τα µέλη του CENL είναι οι βιβλιοθηκονόµοι των κρατών µελών Συµβουλίου της

Ευρώπης. Υπάρχουν δύο είδη συµµετεχόντων στην TEL:

Οι 30 πλήρως συµµετέχοντες είναι οι εθνικές βιβλιοθήκες της Αυστρίας, της Κροατίας,

της Τσεχίας, της Κύπρου, της ∆ανίας, της Εσθονίας, της Φινλανδίας, της Γαλλίας, της

Γερµανίας, της Ουγγαρίας, της Ισλανδίας, της Ιρλανδίας, της Ιταλίας, της Λετονίας, του

Λιχτενστάιν, της Λιθουανίας, του Λουξεµβούργου, της Μάλτας, της Ολλανδίας, της

Νορβηγίας, της Πολωνίας, της Πορτογαλίας, της Σερβίας, της Σλοβακίας, της Σλοβενίας, της

Ισπανίας, της Σουηδίας, της Ελβετίας και του Ηνωµένου Βασιλείου, µαζί µε ICCU (εθνικό

κέντρο καταλογογράφησης στην Ιταλία).

Οι 17 βασικοί συµµετέχοντες είναι οι εθνικές βιβλιοθήκες της Αλβανίας, της Αρµενία,

του Αζερµπαϊτζάν, του Βελγίου, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της Βουλγαρία, της Γεωργία, της

Ελλάδα, της Μολδαβία, της FYROM, της Ρουµανίας, της Ρωσίας, της Μόσχας, της Ρωσίας,

της πόλης του ST Petersbourg, του Αγίου Μαρίνου, της Τουρκίας, της Ουκρανίας και

Βατικανού.

Η καθηµερινή εργασία (διαχείριση, µάρκετινγκ, εφαρµογή, συντήρηση, σχέδιο,

εκδοτική εργασία, ανάπτυξη, τεχνικό κ.λπ....) γίνεται από την ευρωπαϊκή οµάδα γραφείων της

TEL, που εδρεύουν στην εθνική βιβλιοθήκη της Ολλανδίας στη Χάγη.

22

Από τον Μάρτιο του 2005 νέα έργα έχουν υποστηριχθεί µε την ευρωπαϊκή

συγχρηµατοδότηση και συνεχίζουν να χτίζουν επάνω στην TEL. Το πρόγραµµα TEL-ME-

MOR (2005-2007) προωθήθηκε για να υποστηρίξει την προσθήκη 10 εθνικών βιβλιοθηκών

από τα νέα κράτη µέλη της ΕΕ να γίνουν πλήρεις συµµετέχοντες της ευρωπαϊκής βιβλιοθήκης.

Μέσω του προγράµµατος EDL (2006-2008), ο στόχος της ευρωπαϊκής βιβλιοθήκης

είναι να επεκταθούν σηµαντικά οι εγγραφές µε την προσθήκη 9 εθνικών βιβλιοθηκών στον

πλήρη κατάλογο συµµετεχόντων του. Αυτή η ώθηση συλλογής θα παραγάγει πάνω από 50

εκατοµµύριο νέες εγγραφές υλικού(βιβλία, περιοδικά, κ.λπ.). Χάρη στο πρόγραµµα EDL 60-

100 νέες συλλογές παρουσιάζονται στο δίκτυο ευρωπαϊκών βιβλιοθηκών. Μέχρι το τέλος του

2007, όλες οι ψηφιακές συλλογές των εθνικών βιβλιοθηκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα

υπάρχουν στην συλλογή της TEL.

Η TEL αποτελεί το έδαφος για την Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη. Αυτή η

πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα καλύψει όχι µόνο τις βιβλιοθήκες αλλά και τα

µουσεία, τα αρχεία και άλλους κατόχους του υλικού πολιτιστικής κληρονοµιάς.

Όραµα της ευρωπαϊκής βιβλιοθήκης: Παροχή ίσης πρόσβασης για να προωθηθεί

παγκοσµίως η κατανόηση της αφθονίας και της ποικιλοµορφίας της ευρωπαϊκής παιδείας και

πολιτισµού.

23

Κεφάλαιο 4ο ΈΡΕΥΝΑ

Η κοινωνική έρευνα χρησιµοποιεί πολλές διαφορετικές µεθόδους προκειµένου να

περιγράφει, να ερευνήσει και να γίνει κατανοητή η κοινωνικής ζωή. Οι κοινωνικές µέθοδοι

µπορούν γενικά να υποδιαιρεθούν σε δύο ευρείες κατηγορίες, τις ποσοτικές και ποιοτικές

µεθόδους.

Η Κουλικούρδη, 2004 αναφέρει ότι το κύριο χαρακτηριστικό της ποσοτικής έρευνας

είναι πως ενσωµατώνει το στατιστικό στοιχείο (απαντά στην ερώτηση: “Πόσο;”) σχεδιασµένη

να ποσοτικοποιεί την έκταση ενός θέµατος, βασιζόµενη σε δηλώσεις όπως “οτιδήποτε

υπάρχει, υπάρχει σε συγκεκριµένη ποσότητα και µπορεί να µετρηθεί”. Αναλυτικότερα, η

ποσοτική έρευνα, έγκυρη και αξιόπιστη στατιστικά, χρησιµοποιείται για να καταµετρήσει την

ενηµέρωση, τη νοοτροπία, τη συµπεριφορά και την ικανοποίηση του συµµετέχοντα

λαµβάνοντας ένα στατιστικό δείγµα για την κατανόηση του συνόλου. Συχνά ωστόσο, η

ποσοτική έρευνα αντιπαρατίθεται µε την ποιοτική, η οποία είναι µη αριθµητική εξέταση και

ερµηνεία παρατηρήσεων µε σκοπό να ανακαλύπτει υποβόσκουσες έννοιες και σχέσεις. Η

ποσοτική µέθοδος χρησιµοποιείται σε συνδυασµό µε την ποιοτική σε µελέτες και περιπτώσεις

όπου η µία ή η άλλη δεν µπορεί να περιγράψει ικανοποιητικά ή να ερµηνεύσει επαρκώς µια

κατάσταση.

24

Η ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Wikipedia(http://en.wikipedia.org/), αναλύει την

ποιοτική έρευνα(qualitative research) ως µια από τις δύο σηµαντικές προσεγγίσεις στην

ερευνητική µεθοδολογία στις κοινωνικές επιστήµες. Η ποιοτική έρευνα περιλαµβάνει σε

βάθος κατανόηση της ανθρώπινης συµπεριφοράς και των λόγων που κυβερνούν την

ανθρώπινη συµπεριφορά. H ποιοτική έρευνα στηρίζεται στους λόγους πίσω από τις διάφορες

πτυχές της συµπεριφοράς. Μέσα από την κοινωνική ερευνά µελετάτε το γιατί και πώς της

λήψης απόφασης.

Σύµφωνα µε τον Mason, 2003, η ποιοτική έρευνα θεµελιώνεται σε µια φιλοσοφική

θέση η οποία είναι σε γενικές γραµµές «ερµηνευτική», µε την έννοια ότι την απασχολεί ο

τρόπος µε τον οποίο ερµηνεύεται, γίνεται κατανοητός, βιώνεται και παράγεται ο κοινωνικός

κόσµος. Αν και διαφορετικές εκδοχές της ποιοτικής έρευνας µπορεί να κατανοούν ή να

προσεγγίζουν αυτά τα στοιχεία της ποιοτικής έρευνας µε διαφορετικούς τρόπους (εστιάζοντας,

για παράδειγµα, σε κοινωνικά νοήµατα, ή ερµηνείες, ή πρακτικές, ή συζητήσεις, ή διαδικασίες

ή κατασκευές), όλες τους αναγνωρίζουν κάποια τουλάχιστον από τα παραπάνω ως σηµαντικά

στοιχεία ενός σύνθετου —ενδεχοµένως και πολυεπίπεδου — κοινωνικού κόσµου.

Η ποιοτική έρευνα αποσκοπεί στην παραγωγή σφαιρικής αντίληψης, επί τη βάσει

πλούσιων και λεπτοµερών στοιχείων, όπως αυτά εµφανίζονται στο φυσικό κοινωνικό τους

πλαίσιο. Με την έννοια αυτή, δίνεται µεγαλύτερη έµφαση σε «ολιστικές» µορφές ανάλυσης

και επεξήγησης παρά στην αποτύπωση επιφανειακών µοντέλων, τάσεων και συσχετισµών. Αν

και η ποιοτική έρευνα χρησιµοποιεί συνήθως κάποια είδη ποσοτικοποίησης, οι στατιστικές

µορφές ανάλυσης δεν έχουν εδώ κεντρική σηµασία.

25

http://en.wikipedia.org/

Η ποιοτική έρευνα θα πρέπει να διεξάγεται µε συστηµατικό και αυστηρό τρόπο. Η

ποιοτική έρευνα θα πρέπει να διεξάγεται µε στρατηγικό τρόπο, αλλά να είναι συγχρόνως

ευπροσάρµοστη και να λαµβάνει υπόψη το πλαίσιο µέσα στο οποίο διενεργείται. Ουσιαστικά,

αυτό σηµαίνει ότι οι ερευνητές που χρησιµοποιούν την ποιοτική έρευνα πρέπει να παίρνουν

αποφάσεις έχοντας ως βάση όχι µόνο µια στέρεη ερευνητική στρατηγική, αλλά και την

ευαισθησία απέναντι στα εναλλασσόµενα πλαίσια και στις συνθήκες υπό τις οποίες

πραγµατοποιείται η έρευνα. Η ποιοτική έρευνα απαιτεί την κριτική λεπτοµερή αυτοεξέταση ή

τον ενεργό (αυτόελεγκτικό) αναστοχασµό εκ µέρους του ερευνητή. Αυτό σηµαίνει ότι οι

ερευνητές θα πρέπει συνεχώς να εκτιµούν τις πράξεις και το ρόλο τους κατά την ερευνητική

διαδικασία και να υποβάλλουν τα αποτελέσµατα αυτής της εκτίµησης στην ίδια αυστηρή

κριτική εξέταση στην οποία υποβάλλουν όλα τα υπόλοιπα ερευνητικά τους «δεδοµένα».

Τούτο στηρίζεται στην πεποίθηση ότι οι ερευνητές δεν µπορούν να είναι ουδέτεροι,

αντικειµενικοί ή αποστασιοποιηµένοι από τη γνώση και τα στοιχεία που παράγει η έρευνα

τους. Αντίθετα, επιδίωξη τους πρέπει να είναι η κατανόηση του δικού τους ρόλου µέσα σε

αυτή τη διαδικασία. Στην πραγµατικότητα, αυτή καθαυτή η πράξη τού να απευθύνουµε

δύσκολα ερωτήµατα στον ίδιο µας τον εαυτό κατά την ερευνητική διαδικασία αποτελεί µέρος

της δραστηριότητας του ενεργού (αυτοελεγκτικού) αναστοχασµού.

Η ποιοτική έρευνα πρέπει να παράγει κοινωνικές εξηγήσεις για νοητικούς γρίφους. Το

σύνολο της ποιοτικής έρευνας θα πρέπει να διατυπώνεται γύρω από ένα νοητικό γρίφο —

δηλαδή γύρω από κάτι που ο ερευνητής επιθυµεί να εξηγήσει. Η ποιοτική έρευνα πρέπει να

παράγει κοινωνικές εξηγήσεις που να είναι κατά κάποιον τρόπο γενικεύσιµες ή να έχουν

ευρύτερη απήχηση. Η ποιοτική έρευνα δεν πρέπει να θεωρείται ένα ενιαίο σώµα φιλοσοφίας

και πρακτικής, οι µέθοδοι των οποίων µπορούν απλά να συνδυάζονται χωρίς προβλήµατα.

Οµοίως, η ποιοτική έρευνα δεν πρέπει να θεωρείται αναγκαστικά αντίθετη, και µη

συµπληρωµατική, της ποσοτικής έρευνας. Η διάκριση ανάµεσα στις ποσοτικές και τις

26

ποιοτικές µεθόδους δεν είναι απόλυτα σαφής, και όλοι οι ερευνητές θα πρέπει να σκέφτονται

πολύ προσεκτικά µε ποιον τρόπο και για ποιο λόγο θα προχωρούσαν σε κάποιο συνδυασµό

µεθόδων, είτε αυτές είναι ποιοτικές, είτε ποσοτικές, είτε και τα δύο. Η ποιοτική έρευνα θα

πρέπει να διενεργείται ως µια δεοντολογική πρακτική και να λαµβάνει υπόψη το πολιτικό

πλαίσιο µέσα στο οποίο εκτυλίσσεται.

Το ερωτηµατολόγιο αποτελεί αποτελεσµατική µέθοδο για την εκµαίευση (elicitation),

καταγραφή (recording) και συλλογή (collecting) δεδοµένων. Προτού αποφασιστεί η χρήση του

ερωτηµατολογίου, τέθηκε η χρήσιµη ερώτηση: τι χρειάζεται να µάθει ο ερευνητής και ποιος

είναι ο καλύτερος τρόπος να το µάθει; Προ της επιλογής του ερωτηµατολογίου, χρειάζεται να

ληφθούν υπόψη τα πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα τα οποία παρουσιάζει:

Πλεονεκτήµατα ερωτηµατολογίου:

• Οι απαντήσεις κατά κάποιο τρόπο καταγράφονται σε ένα µόνιµο µέσο και µπορούν να

µελετηθούν πολλάκις και να αναλυθούν

• Οι ερωτήσεις είναι σχετικά γρήγορες και εύκολες στη δηµιουργία, κωδικοποίηση και

ερµηνεία

• Λαµβάνει απόψεις µεγάλου αριθµού ανθρώπων

• Έχει δοµηµένη µορφή

• Επιτυγχάνει ουδετερότητα

• ∆εν απαιτεί πολύ χρόνο ανάλυσης

• Παρέχει στον ερευνητή ανατροφοδότηση από την οπτική γωνία του ερωτηθέντα

• Είναι γρήγορο, εύκολο και αποτελεσµατικό στη συγκέντρωση πολλών δεδοµένων

καθότι η δοµή του είναι τυποποιηµένη

27

• Επιτυγχάνει ανωνυµία και προστασία προσωπικών δεδοµένων µε αποτέλεσµα οι

απαντήσεις να είναι ειλικρινείς

Μειονεκτήµατα ερωτηµατολογίου:

• Παρέχει µερικό βαθµό αξιοπιστίας και εγκυρότητας διότι καταγράφει την αντίδραση

του ερωτηθέντα όπως αυτός αντιλαµβάνεται την κατάσταση

• Κάθε συµµετέχοντας µπορεί να ερµηνεύει τις ερωτήσεις µε διαφορετικό τρόπο (δεν

είναι βέβαιη η ορθή κατανόηση της ερώτησης)

• Οι ερωτηθέντες είναι δύσκολο να απαντήσουν ή να αναλύσουν ένα θέµα σε βάθος και

µε λεπτοµέρεια

• Ο βαθµός απάντησης σε απεσταλµένα ερωτηµατολόγια τείνει να είναι πολύ χαµηλός,

συνήθως επιστρέφεται συµπληρωµένο το 20-25% αυτών(Κουλικούρδη, 2004).

28

Κεφάλαιο 5ο ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ THE EUROPEAN LIBRARY

5. 1 Μεθοδολογία έρευνας

Από την επισκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά µε την αξιολόγηση ψηφιακών

βιβλιοθηκών, σε σχέση µε έρευνες που έχουν πραγµατοποιηθεί(Jeng, J. H., 2006; Lagier, J.,

2002; Tsakonas, G. and Papatheodorou, C., 2006; Quijano-Solís, Á. and Novelo-Peña, R.,

2005; Koohang, A. and Ondracek, J., 2005; Xie, H. 2006; Koohang, A., 2004) παρατηρήθηκε

ότι όλες πραγµατοποιούν την αξιολόγηση έχοντας ως το ερωτηµατολόγιο ως ερευνητικό

εργαλείο και στοχεύοντας στην ευχρηστία σε σχέση µε τις ψηφιακές βιβλιοθήκες που

αξιολογούν.

Σ’ αυτό το σηµείο κρίνεται σκόπιµο να δοθούν κάποιοι ορισµοί και παράµετροι της

ευχρηστίας. Η Usability Professionals' Association(2007) αναφέρει ότι ευχρηστία αποτελεί µια

προσέγγιση στην ανάπτυξη προϊόντων που ενσωµατώνει την άµεση ανατροφοδότηση χρηστών

σε όλο τον κύκλο ανάπτυξης προκειµένου να µειωθεί το κόστος και να δηµιουργηθούν τα

προϊόντα και τα εργαλεία που ικανοποιούν τις ανάγκες των χρηστών.

Σύµφωνα µε το ISO 9241-11 η ευχρηστία αναφέρεται στην χρησιµότητα ενός

προϊόντος ώστε να µπορεί να χρησιµοποιηθεί από τους χρήστες του για να επιτύχει τους

στόχους του δηλαδή την αποτελεσµατικότητα, την αποδοτικότητα και την ικανοποίηση στα

πλαίσια χρήσης του.

29

Ο Nielsen (1993) υποστηρίζει ότι είναι σηµαντικό να γίνει αντιληπτό ότι η ευχρηστία

δεν είναι µια ενιαία, µονοδιάστατη της διεπαφής µε τον χρήστη. Η ευχρηστία αποτελείται από

πολλαπλά συστατικά και συνδέεται µε πέντε χαρακτηριστικά ευχρηστίας: εκµάθηση,

αποδοτικότητα, αποµνηµόνευση, λάθη, ικανοποίηση.

Οι Dumas, J. S. και Redish, J. C. (1999) υποστηρίζουν ότι ευχρηστία νοείται ότι αυτοί

που χρησιµοποιούν ένα προϊόν µπορούν να πετύχουν τόσο γρήγορα όσο και εύκολα τις δικές

τους ανάγκες. Με βάση αυτό µπορεί να γίνει αντιληπτό ότι, ευχρηστία σηµαίνει την

επικέντρωση στους χρήστες, οι άνθρωποι χρησιµοποιούν προϊόντα που είναι εύχρηστα στην

χρήση τους, οι χρήστες δεν µπορούν να διαθέσουν πολύ χρόνο για να επιτύχουν τον σκοπό

τους µε ένα προϊόν και φυσικά οι χρήστες είναι αυτοί που αποφασίζουν τι είναι εύκολο στη

χρήση.

Σύµφωνα µε τους Blandford, A., και Buchanan, G. (2003) ευχρηστία µπορεί να

περιλαµβάνει µια πληθώρα παραµέτρων συµπεριλαµβανοµένου:

Πόσο αποδοτικά και αποτελεσµατικά οι χρήστες µπορούν να επιτύχουν τους στόχους

τους µε ένα σύστηµα (για το οποίο µπορεί να είναι δυνατό να εφαρµοστούν µέτρα απόδοσης).

Πόσο εύκολα οι χρήστες µπορούν να µάθουν να χρησιµοποιούν το σύστηµα

("δυνατότητα εκµάθησης").

Πόσο καλά το σύστηµα βοηθά το χρήστη να αποφύγει τα λάθη, ή να ανακτήσει από

λάθη.

Πόσοι χρήστες απολαµβάνουν µε το σύστηµα - η ποιότητα της εµπειρίας χρηστών - ή

εάν το βρίσκουν απογοητευτικό.

30

Πόσο καλά το σύστηµα προσαρµόζεται µέσα στο πλαίσιο για το οποίο

χρησιµοποιείται.

5.2 Μεθοδολογία Ερωτηµατολογίου

Σύµφωνα µε την υπάρχουσα έρευνα, αλλά και το ζήτηµα της ευχρηστίας

αποφασίστηκε να χρησιµοποιηθεί το ερωτηµατολόγιο ως ερευνητικό εργαλείο για την

αξιολόγηση της TEL µε έµφαση στην ευχρηστία.

Μια άλλη παράµετρος που τέθηκε υπ’ όψιν ήταν οι αξιολογήσεις που είχε

πραγµατοποιήσει η ίδια η TEL. Καταφέραµε να έχουµε πρόσβαση σε υλικό µέσα από την

ιστοσελίδα της TEL(http://www.theeuropeanlibrary.org/portal/index.html), το οποίο είναι

προστατευµένο µε κωδικό και διατίθεται µόνο για τους συµµετέχοντες στην TEL, σε

αξιολογήσεις που έκανε η ίδια η TEL. Μέσα από το υλικό που είχαµε πρόσβαση,

διαπιστώθηκε ήταν ότι, δεν γνώριζαν πολλοί την TEL. Σύµφωνα µε έρευνα που

πραγµατοποιήθηκε το 2005 η χρήση της TEL ήταν:

Chart 1: Frequency of using European Library portal

73%

23%

4%

First time userOccasional userFrequent user

ενώ το 2006 η χρήση της TEL αποτυπώνεται ως:

31



78%

18%4%


ένα άλλο στοιχείο που διαπιστώθηκε ήταν η γεωγραφική κατανοµή των όσων απάντησαν στις

έρευνες για την TEL. Για το 2005 η γεωγραφική κατανοµή φαίνεται µε τον παρακάτω πίνακα:

Count % UK 15 7.8% France 36 18.7% Germany 14 7.3% Netherlands 24 12.4% USA & Canada 20 10.4% Slovenia 16 8.3% Portugal, Finland, Switzerland & Austria 13 6.7% Other European 19 9.8% Rest of World/Other 36 18.7% Group Total

193

100.0%

ενώ για το 2006 η γεωγραφική κατανοµή µπορεί να φανεί ως εξής:

Count % Austria 4 0.5 Croatia 43 5.4 Denmark 18 2.3 Estonia 11 1.4 Finland 14 1.8 France 107 13.4 Germany 167 21.0 Italy 54 6.8 Latvia 31 3.9 Netherlands 22 2.8 Portugal 74 9.3 Serbia 51 6.4 Slovenia 22 2.8 Switzerland 6 0.8 UK 42 5.3 Other European 35 4.4 North America 10 1.2 Other English language returns (excl.UK) 85 10.7 Total 796 100.0

32

Από τα παραπάνω στοιχεία της χρήσης και της γεωγραφικής κατανοµής µπορεί να

διεξαχθεί το συµπέρασµα ότι δεν γνωρίζουν πολλοί την TEL και παράλληλα το δεδοµένο ότι,

στην Ελλάδα ελάχιστοι πρέπει να την γνωρίζουν γιατί δεν φαίνεται να υπήρχαν απαντήσεις

από την γεωγραφική διασπορά. Άλλωστε, αυτός ήταν και ένας σηµαντικός λόγος για τη

διεξαγωγή της έρευνας στην Ελλάδα, δηλαδή αφού δεν υπήρχαν αποτελέσµατα, χρήσιµο θα

ήταν να υπάρχουν. Οπότε µε βάση τα παραπάνω στοιχεία χρειαζόταν να δηµιουργηθεί ένα

ερωτηµατολόγιο που θα αξιολογούσε την ευχρηστία και θα ήταν προσαρµοσµένο για την

πρώτη εντύπωση της TEL, λόγω των παραπάνω που ήδη αναφέρθηκαν. Παράλληλα,

θεωρήθηκε ότι λόγω των παραπάνω που αναφέρθηκαν καλύτερα θα ήταν το ερωτηµατολόγιο

να συµπληρωθεί από αρχειονόµους/βιβλιοθηκονόµους είτε αυτοί είναι προπτυχιακοί φοιτητές,

είτε πτυχιούχοι, είτε µεταπτυχιακοί φοιτητές, είτε κάτοχοι µεταπτυχιακού ή διδακτορικού

τίτλου. Οι λόγοι που χρησιµοποιήθηκαν βιβλιοθηκονόµοι ήταν ότι έχουν καλύτερη εξοικείωση

µε ψηφιακές βιβλιοθήκες, οπότε µπορούν να αξιολογήσουν καλύτερα την TEL, παρόλο που

από τα δεδοµένα δεν φαίνεται να γνώριζαν την TEL. Επίσης, ήταν πιο εύκολο να εντοπιστούν

µέσα από τη σχολή αρχειονοµίας και βιβλιοθηκονοµίας του Ιονίου Πανεπιστηµίου, µέσα από

εργασιακούς χώρους όπως βιβλιοθήκες.

Με βάση αυτά τα στοιχεία και βάση τα ερωτηµατολόγια που είχαν χρησιµοποιηθεί σε

έρευνες για ψηφιακές βιβλιοθήκες όπως Jeng, J. H. (2006), Lagier, J. (2002) καθώς και άλλων

ερευνών δηµιουργήθηκε ένα πρώτο προσχέδιο ερωτηµατολογίου, το οποίο βρίσκεται στο

παράρτηµα Α. Το προσχέδιο αυτό του ερωτηµατολογίου, το οποίο χρειάστηκε να

τροποποιηθεί αρκετά, είχε ως στόχο εκτός από την αξιολόγηση της ευχρηστίας και της πρώτης

εντύπωσης, καθώς και το κατά πόσο θα χρησιµοποιηθεί µελλοντικά η TEL. Από τα κυριώτερα

σηµεία κατ’ αρχήν θεωρήθηκε ότι το ερωτηµατολόγιο χρειάζεται να χωριστεί σε ενότητες,

ώστε να είναι καλύτερα δοµηµένο. Παράλληλα για τις ερωτήσεις:

• Ηλικία: ……….

33

• Ιδιότητα: …………………………………….....

θεωρήθηκε ότι χρειάζεται να γίνει διαβάθµιση και σε κάθε ερώτηση να υπάρχουν επιλογές που

µπορεί να επιλέξει κάποιος την κατάλληλη. Παράλληλα, τέθηκαν ερωτήσεις σχετικά µε το

χρόνο ανταπόκρισης της TEL, επειδή ήταν ζήτηµα που απασχόλησε την έρευνες που

πραγµατοποίησε η TEL για να αξιολογηθεί, αλλά και ήταν θέµα που αντιµετωπίστηκε από τη

πρώτη στιγµή που υπήρχε επαφή µε την TEL για τη δηµιουργία του ερωτηµατολογίου. Ο

χρόνος που έκανε να ανταποκριθεί µε µια σύνδεση dial up 56kb ήταν πολύ αργός γεγονός που

κούραζε τον χρήστη. Ωστόσο, θεωρήθηκε ότι οι ερωτήσεις που είχαν σχέση µε το χρόνο:

• Ανοίξτε έναν Internet Explorer και πληκτρολογήσετε την διεύθυνση www.theeuropeanlibrary.org. Περιµένετε να φορτωθεί η κεντρική σελίδα της The European Library. Ο χρόνος που έκανε να φορτωθεί είναι:

1 2 3 4 5

Μη Ικανοποιητικός Πάρα Πολύ Ικανοποιητικός • Ο χρόνος που έκανε για να αναζητήσει το portal ήταν:

1 2 3 4 5

Μη Ικανοποιητικός Πάρα Πολύ Ικανοποιητικός

• Ο χρόνος που πέρασε για να φορτωθεί το portal ώστε να εµφανίσει τα αποτελέσµατα της αναζήτησης ήταν:

1 2 3 4 5


έπρεπε να παραλειφθούν γιατί ο χρόνος είναι κάτι το σχετικό και εξαρτάται από πολλά,

κυρίως από τα δίκτυα οπότε δεν θα ήταν ορθή η αξιολόγησή του. Επίσης χρειάστηκε το

ερωτηµατολόγιο να βελτιωθεί ως προς τη γλώσσα, τη δοµή και να διορθωθούν τυχόν λάθη

που υπήρχαν.

Μετά από πολύ επεξεργασία και µελέτη δηµιουργήθηκε το ερωτηµατολόγιο που

βρίσκεται στο παράρτηµα Β και αποτέλεσε το ερωτηµατολόγιο της πρώτης πιλοτικής έρευνας.

34

http://www.theeuropeanlibrary.org/

Το ερωτηµατολόγιο είχε ως στόχο την πρώτη εντύπωση καθώς και την ευχρηστία της TEL.

Το ερωτηµατολόγιο στάλθηκε µέσω ηλεκτρονικού ταχυδροµείου σε µεταπτυχιακούς φοιτητές

Αρχειονοµίας/Βιβλιοθηκονοµίας του Ιονίου Πανεπιστηµίου του µεταπτυχιακού µε τίτλο

"∆ιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών µε έµφαση στις Νέες Τεχνολογίες της Πληροφορίας"

του ακαδηµαϊκού έτους 2005-2006 και παράλληλα αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του

Εργαστηρίου Ψηφιακών Βιβλιοθηκών και Ηλεκτρονικής ∆ηµοσίευσης και στάλθηκε

ηλεκτρονικό µήνυµα στα µέλη του εργαστηρίου για τη συµπλήρωση του ερωτηµατολογίου.

Από αυτήν την πρώτη πιλοτική έρευνα µπορέσαµε να συγκεντρώσουµε 18 ερωτηµατολόγια.

Μέσα από αυτή την έρευνα µπορέσαµε να βελτιώσουµε περισσότερο το ερωτηµατολόγιο.

Από τα πρώτα σηµεία που χρειάστηκε να αλλαχθεί ήταν η ερώτηση:

Ποια ήταν η εντύπωσή σας όταν επισκεφτήκατε την αρχική σελίδα της TEL για πρώτη φορά; Το ένα (1) δηλώνει µη ικανοποιητική και το (5) πάρα πολύ ικανοποιητική.

Η πρώτη εντύπωση για την TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ χρειάστηκε να αλλαχθεί κυρίως σε σχέση µε την προηγούµενη ερώτηση που είχε ως θέµα το

πόσες φορές έχει όπου κάποιος µπορούσε να επιλέξει παραπάνω από µια. Οπότε δεν ήταν

ορθό η µια ερώτηση να αναφέρεται για παραπάνω από µια φορές και η ακριβώς από κάτω να

ζητάει την πρώτη φορά.

Παράλληλα, στην ερώτηση:

Είναι αποδεκτός ο τρόπος εµφάνισης των αποτελεσµάτων αναζήτησης; Το ένα (1) δηλώνει πολύ αποδεκτός, το πέντε (5) καθόλου αποδεκτός. Η εµφάνιση αποτελεσµάτων στην TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ

χρειάστηκε να αντιστραφεί η κλίµακα και το (1) να είναι το καθόλου αποδεκτός και το (5)

πολύ αποδεκτός, ώστε να είναι οµοιόµορφη µε τις άλλες κλίµακες που χρησιµοποιήσαµε στο

35

ερωτηµατολόγιο. Επίσης είχαµε από την έρευνα αποτελέσµατα όπως το γράφηµα που

ακολουθεί:

Ευχρηστία TEL συνολικό δείγµα

0,00%

16,67%

33,33%

50,00%

0,00%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

1 2 3 4 5

1=Καθόλου καλή 2 3 4 5=Πάρα πολύ καλή

Μέσα από το παραπάνω γράφηµα διαπιστώνουµε ότι είναι πολύ περιορισµένη η

κλίµακα που χρησιµοποιήθηκε στην αξιολόγηση, δηλαδή οι περισσότεροι ερωτώµενοι

επιλέγουν µεταξύ 2 και 4, οπότε χρειάστηκε να ξαναδιατυπωθούν οι κεφαλίδες των

ερωτήσεων που είχαν µέσα το πάρα πολύ όπως π.χ.

Πως θα αξιολογούσατε τα παρακάτω χαρακτηριστικά της TEL; Το ένα (1) δηλώνει καθόλου καλή και το πέντε (5) πάρα πολύ καλή. Η οργάνωση της TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ Η ελκυστικότητα στην TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ Η ευχρηστία στην TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ

να αφαιρεθεί το πάρα έτσι ώστε να διευρυνθεί η κλίµακα των απαντήσεων.

Από τα ακραία δείγµατα του φαινοµένου της περιορισµένης χρήσης της κλίµακας ήταν

σχετικά µε την ερώτηση:

Πως θα αξιολογούσατε την TEL σε σχέση µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες; Το ένα (1) δηλώνει πολύ αρνητική και το πέντε (5) πάρα πολύ θετική.

Σχέση TEL µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ

36

Σχέση TEL µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες συνολικό δείγµα

0% 0%

50%44,44%

0%5,56%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

1 2 3 4 5 ∆Ξ/∆Α

1=Πολύ αρνητική2345=Πάρα πολύ θετική

από το γράφηµα που παρατέθηκε έγινε αντιληπτό ότι χρειαζόταν να ξαναδιατυπωθεί η

ερώτηση, ώστε να διευρυνθεί η κλίµακα των απαντήσεων.

Με βάση τις παραπάνω παρατηρήσεις έγιναν οι αναγκαίες αλλαγές και δηµιουργήθηκε

το ερωτηµατολόγιο που βρίσκεται στο παράρτηµα Γ και αποτελεί το ερωτηµατολόγιο της

κύριας έρευνας που πραγµατοποιήθηκε.

5.3 Αποτελέσµατα έρευνας

Όπως ήδη αναφέρθηκε η πρώτη φάση της έρευνας συγκέντρωσε 18 ερωτηµατολόγια

και ως δείγµα είχε τα µεταπτυχιακούς φοιτητές και τα µέλη του Εργαστηρίου Ψηφιακών

Βιβλιοθηκών και Ηλεκτρονικής ∆ηµοσίευσης. Στη δεύτερη φάση το ερωτηµατολόγιο

αναρτήθηκε και πάλι στην σελίδα του Εργαστηρίου Ψηφιακών Βιβλιοθηκών και

Ηλεκτρονικής ∆ηµοσίευσης και στάλθηκε ηλεκτρονικό µήνυµα, ώστε να συµπληρωθεί το

ερωτηµατολόγιο. Το κοινό που στάλθηκε ήταν Αρχειονόµοι/Βιβλιοθηκονόµοι µεταπτυχιακοί

φοιτητές και των δύο κατευθύνσεων του µεταπτυχιακού προγράµµατος του Ιονίου

37

Πανεπιστηµίου Επιστήµη της Πληροφορίας όλων των ετών, καθώς και εργαζόµενοι σε όλες

της ακαδηµαϊκές βιβλιοθήκες της Ελλάδος και της Κύπρου καθώς και την Εθνική Βιβλιοθήκη

της Ελλάδος. Μέσα από αυτή την έρευνα µπορέσαµε να συγκεντρώσουµε συνολικά 47

ερωτηµατολόγια.

Από τη πρώτη φάση της έρευνας µε τα 18 ερωτηµατολόγια ως προς την φυλετική

κατανοµή έχουµε ότι:

Γένος Ποσοστό Αρσενικό 38,89% Θηλυκό 61,11%

38,89%

61,11%

ΑρσενικόΘηλυκό

Ως προς την ηλικιακή κατανοµή έχουµε:

Ηλικίες Ποσοστό 18-23 0% 24-29 44,44% 30-35 38,88% 36-41 11,11% 41+ 5,55%

38

0%

44,44%

38,88%

11,11%

5,55%

0%5%

10%15%

20%25%30%

35%40%

45%50%

18-23 24-29 30-35 36-41 41+

Ως προς την ιδιότητα σε σχέση µε την αρχειονοµία/βιβλιοθηκονοµία έχουµε:

Ιδιότητα Ποσοστό Προπτυχιακός φοιτητής 0% Πτυχιούχος 11,11% Μεταπτυχιακός φοιτητής 66,66% Κάτοχος µεταπτυχιακού/διδακτορικού 16,66% Άλλο 5,55%

0%11,11%

66,66%

16,66%5,55%

0%10%20%30%40%50%60%70%

Προπτυχιακός

φοιτητής

Πτυχιούχος

Μεταπτυχιακός

φοιτητής

Κάτοχος

µεταπτυχιακού

/διδα

κτορικού

Άλλο

Ως προς την επαγγελµατική εµπειρία σε σχέση µε την αρχειονοµία/βιβλιοθηκονοµία

έχουµε:

Επαγγελµατική εµπειρία Ποσοστό Πρακτική άσκηση 0% Μέχρι 2 χρόνια 11,11% Από 2 έως 5 χρόνια 66,66% Πάνω από 5 χρόνια 16,66% ∆εν απάντησε 5,55%

39

0%

11,11%

66,66%

16,66%

5,55%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

Πρακτικήάσκηση

Μέχρι 2χρόνια

Από 2 έως 5χρόνια

Πάνω από 5χρόνια

∆εν απάντησε

Η δεύτερη φάση της έρευνας που συγκέντρωσε 47 ερωτηµατολόγια ως προς την

φυλετική κατανοµή έχουµε:

Γένος Ποσοστό Αρσενικό 17,02% Θηλυκό 82,98%

17,02%

82,98%

ΑρσενικόΘηλυκό

Η ηλικιακή κατανοµή µπορεί να φανεί καθαρά από τον παρακάτω πίνακα:

Ηλικίες Ποσοστό 18-23 6,28% 24-29 46,80% 30-35 25,53% 36-41 17,02% 41+ 4,26%

40

6,28%

46,80%

25,53%

17,02%

4,26%

0,00%5,00%

10,00%15,00%

20,00%25,00%30,00%

35,00%40,00%

45,00%50,00%

18-23 24-29 30-35 36-41 41+

Ως προς την ιδιότητα σε σχέση µε αρχειονοµία/βιβλιοθηκονοµία έχουµε ότι:

Ιδιότητα Ποσοστό Προπτυχιακός φοιτητής 0% Πτυχιούχος 42,55% Μεταπτυχιακός φοιτητής 19,15% Κάτοχος µεταπτυχιακού/διδακτορικού 31,91% Άλλο 6,38%

0%

42,55%

19,15%

31,91%

6,38%

0%5%

10%15%20%25%30%35%40%45%

Προπτυχιακός

φοιτητής


Μεταπ

τυχιακός

φοιτητής

Κάτοχος


/διδακ

τορικού

Άλλο

Τέλος ως προς την επαγγελµατική εµπειρία σε σχέση µε την

αρχειονοµία/βιβλιοθηκονοµία έχουµε ότι:

Επαγγελµατική εµπειρία Ποσοστό Πρακτική άσκηση 6,38% Μέχρι 2 χρόνια 23,40% Από 2 έως 5 χρόνια 23,40% Πάνω από 5 χρόνια 42,55% ∆εν απάντησε 4,26%

41

6,38%

23,40% 23,40%

42,55%

4,26%

0,00%5,00%

10,00%15,00%20,00%25,00%30,00%35,00%40,00%45,00%

Πρακτικήάσκηση

Μέχρι 2χρόνια

Από 2 έως 5χρόνια


∆εναπάντησε

Από τα πρώτα αναµενόµενα αποτελέσµατα ήταν η χρήση της TEL, όπως ήδη το

υποθέσαµε δεν γνωρίζουν πολλοί την TEL. Αυτό φαίνεται τόσο από τη πρώτη όσο και από τη

δεύτερη φάση της έρευνας. Γεγονός που επιβεβαιώνει και τα αποτελέσµατα της έρευνας που

είχε πραγµατοποιήσει και η ίδια TEL το 2005 και το 2006. Παρακάτω παρατίθενται πρώτα το

γράφηµα από την έρευνα που πραγµατοποιήθηκε και στη συνέχεια το γράφηµα από την

έρευνα της TEL.

Πρώτη φάση έρευνας

Συχνότητα χρήσης TEL συνολικό δείγµα

33,33%

44,44%

11,11%

0%

11,11%

0,00%5,00%

10,00%15,00%20,00%25,00%30,00%35,00%40,00%45,00%50,00%

∆εν την ήξεραµέχρι σήµερα

Την ήξερα αλλά,δεν την έχω

χρησιµοποιήσειµέχρι σήµερα

Την έχωχρησιµοποιήσει

1-2 φορές


3-10 φορές

Την έχωχρησιµοποιήσειπαραπάνω από

10 φορές

42

Έρευνα TEL 2005


73%

23%

4%


∆εύτερη φάση έρευνας

Συχνότητα χρησιµοποίησης TEL στο συνολικό δείγµα

42,55%34,04%

17,02%

2,13% 4,26%

0,00%5,00%

10,00%15,00%20,00%25,00%30,00%35,00%40,00%45,00%

∆εν την ήξεραµέχρι σήµερα

Την ήξερα αλλά,δεν την έχω

χρησιµοποιήσειµέχρι σήµερα


1-2 φορές


3-10 φορές

Την έχωχρησιµοποιήσειπαραπάνω από

10 φορές

Έρευνα TEL 2006


78%

18%4%


43

Χρειάζεται να σηµειωθεί το γεγονός ότι όπως αναµενόταν η TEL, δεν είναι ευρύτερα

γνωστή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η TEL ως ψηφιακή βιβλιοθήκη είναι σχετικά

πρόσφατη και όπως σηµειώθηκε από σχόλιο µέσα από την έρευνα «Χρειάζεται καλύτερο

marketing για να την γνωρίσουν οι χρήστες και αυτό µπορεί να επιτευχθεί µεταξύ άλλων µέσω

επικοινωνίας µε τις Βιβλιοθήκες όλων των ειδών µε έµφαση στις Εθνικές Βιβλιοθήκες, αλλά

και µέσω παραδοσιακών διόδων προώθησης (διαφήµιση).»

Σηµαντικό στοιχείο που προέκυψε από την έρευνα το οποίο αποτέλεσε έκπληξη, λόγω

ότι οι συµµετέχοντες ήταν βιβλιοθηκονόµοι και έχουν µια µεγαλύτερη σχέση και εξοικείωση

µε ψηφιακές βιβλιοθήκες, ήταν το γεγονός ότι όσοι συµµετείχαν στην έρευνα δεν µπόρεσαν να

αντιληφθούν πλήρως τις δυνατότητες που παρέχει η TEL και γενικότερα δεν µπόρεσαν να

καταλάβουν τα αποτελέσµατα που αποδίδει η TEL σε µια αναζήτηση.

Το συµπέρασµα αυτό εξάγεται µέσα από δύο ερωτήσεις. Η πρώτη ερώτηση στόχευε να

αξιολογήσει αν µπορούν οι ερωτώµενοι να αντιληφθούν τις δυνατότητες που παρέχει η TEL.

Η ερώτηση ήταν πολλαπλής επιλογής και παρείχε στον ερωτώµενο 5 δυνατότητες από τις

οποίες και οι 5 ήταν σωστές, δηλαδή και τις 5 δυνατότητες τις παρέχει η TEL. Τα

αποτελέσµατα τόσο της πρώτης όσο και της δεύτερης φάσης έρευνας µπορούν να φανούν

µέσα από τα παρακάτω σχεδιαγράµµατα:

44


∆υνατότητες TEL συνολικό δείγµα

72,22%

94,44%

83,33%

66,66%

33,33%

22,22%

0,00%10,00%20,00%30,00%40,00%50,00%60,00%70,00%80,00%90,00%

100,00%

Πρόσβαση µόνο σεπληροφορίες εθνικώνβιβλιοθηκών

∆υνατότητα σύνθετηςαναζήτησης (advancedsearch)

∆υνατότηταπλοήγησης(browse) στιςσυλλογές µε βάση τοθέµα ∆υνατότητα αναζήτησηςεπιστηµονικών άρθρων

∆υνατότητα πρόσβασηςπλήρες κειµένου(fulltext)

Επέλεξαν και τις 5δυνατότητες


∆υνατότητες TEL συνολικό δείγµα

51,06%

70,21%

78,72%

55,32%

42,55%

21,28%

4,26%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

80,00%

90,00%

Πρόσβαση µόνο σεπληροφορίες εθνικώνβιβλιοθηκών

∆υνατότητα σύνθετηςαναζήτησης (advancedsearch)

∆υνατότηταπλοήγησης(browse) στιςσυλλογές µε βάση τοθέµα ∆υνατότητα αναζήτησηςεπιστηµονικών άρθρων

∆υνατότητα πρόσβασηςπλήρες κειµένου(full text)

Επέλεξαν και τις 5δυνατότητες

∆Α

45

Από τα δύο αυτά σχεδιαγράµµατα ένα πρώτο συµπέρασµα που µπορεί κανείς να εξάγει

είναι το γεγονός ότι και στις δύο φάσεις της έρευνας σχεδόν το 22% απάντησε και τις 5

δυνατότητες. Αυτό σηµαίνει ότι το υπόλοιπο 88% δεν αντιλήφθηκε πλήρως τις δυνατότητες

της TEL. Αυτό µπορούµε να το δούµε ξεκάθαρα από τους πίνακες που ακολουθούν, όπου

έχουν τα αντίστοιχα ποσοστά, τόσο στην πρώτη, όσο και στην δεύτερη φάση της έρευνας για

το πόσες δυνατότητες ανακάλυψαν σε ποσοστιαία αναγωγή.

0 1 2 3 4 5 Α φάση έρευνας 0% 5,55% 22,22% 27,78% 22,22% 22,22% Β φάση έρευνας 4,25% 21,27% 12,76% 17,00% 23,40% 21,27%

Επίσης από τον παρακάτω πίνακα µπορούµε να δούµε τόσο το µέσο όσο(Μ.Ο.) και την

τυπική απόκλιση(Τ.Α.).

SD Α φάση έρευνας 3,33 1,237 Β φάση έρευνας 2,98 1,581

Παράλληλα, από τις δυνατότητες που έχουν µικρότερο ποσοστό συγκριτικά µε άλλες

είναι η δυνατότητα πρόσβασης πλήρες κειµένου, όπου έχουµε 33 και 42 τοις εκατό αντίστοιχα

στις δύο φάσεις της έρευνας. Από τα παραπάνω στοιχεία µπορούµε να πούµε ότι µπορεί να

µην αντιλήφθηκαν όλες τις δυνατότητες που προσφέρονται από την TEL, αλλά γύρω στις 3

δυνατότητες κατά µέσο όρο, µε κύρια αυτή που δεν µπορούν να αντιληφθούν είναι η

δυνατότητα πρόσβασης σε πλήρες κείµενο, κάτι που σηµαίνει ότι η TEL χρειάζεται να

προβάλλει περισσότερα γνωστή αυτή την δυνατότητα, ώστε να την αντιλαµβάνονται καλύτερα

οι χρήστες.

46

Αναλύοντας το αρκετά ενδιαφέρον παραπάνω αποτέλεσµα είναι σκόπιµο να γίνει µια

προσπάθεια ερµηνείας του. Είναι σκόπιµο να γίνει µια προσπάθεια ανάλυσης των λόγων που

οι βιβλιοθηκονόµοι δεν µπόρεσαν να αντιληφθούν όλες τις δυνατότητες της TEL.

Κατ’ αρχήν η ερώτηση στόχευε ώστε να γίνει αντιληπτό τι κατανοούν οι χρήστες µέσα

από την αρχική σελίδα της TEL. ∆ηλαδή η περιοχή όπου ήταν ανάγκη να εντοπίσουν, ήταν η

περιοχή της αναζήτησης όπου δίνονται όλες οι παραπάνω πληροφορίες

Περιοχή αναζήτησης

Σίγουρα, σηµαντικό ρόλο στο να µην µπορούν πλήρως να αντιληφθούν τις

δυνατότητες της TEL, διαδραµατίζει το γεγονός ότι πολλοί δε γνωρίζουν τη TEL ή δεν την

έχουν χρησιµοποιήσει. Αν ληφθεί υπ’ όψιν το γεγονός ότι στην ερώτηση «Αναφέρατε τρεις (3)

ψηφιακές βιβλιοθήκες κατά προτίµηση, από αυτές που χρησιµοποιείτε» είχαµε από τη δεύτερη

φάση της έρευνας ως απαντήσεις το 23,40% να απαντά τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου µε

δεύτερη και σε ποσοστό 21,27% τη βιβλιοθήκη του Εθνικού Κέντρου Τεκµηρίωσης, όπου το

περιβάλλον αναζήτησης δεν είναι το ίδιο, αυτό σηµαίνει ότι οι βιβλιοθηκονόµοι δεν έχουν

συνηθίσει στο περιβάλλον αναζήτησης που προσφέρει η TEL. ∆ηλαδή οι πολλές επιλογές που

δίνονται κάτω από την αναζήτηση δεν φαίνεται να τους βοηθάει να αντιληφθούν τις

δυνατότητες της TEL και να αντλήσουν τις πληροφορίες που χρειάζονται.

47

Αν ληφθούν υπ’ όψιν και κάποια σχόλια των ερωτώµενων που αναφέρουν ότι η σελίδα

είναι παραµορφωµένη και η άσχηµη εµφάνισή της είναι αποτρεπτική, καθώς και ότι πολλές

επιλογές και τα κουτάκια µπερδεύουν τον ερευνητή. Επίσης, αναφέρθηκε και το σχόλιο ότι θα

ήταν καλό η TEL να επανασχεδιαστεί σε κάποια σηµεία τουλάχιστον, καθώς δεν είναι πολύ

φιλικό στη χρήση. Αν δεν είναι φιλικό για κάποιον έµπειρο χρήστη, σίγουρα για τους λιγότερο

έµπειρους είναι απαγορευτικό. Για παράδειγµα, σε κάποια σηµεία χρειάζονται πολλά scrolls,

τόσο scroll bars κάθετες και οριζόντιες, για να δει κάποιος όλο το περιεχόµενο. Το περιβάλλον

της αναζήτησης, ειδικά της σύνθετης, είναι πολύ εµπλουτισµένο µε πληροφορίες διαφόρων

ειδών και για την αναζήτηση και για το σκοπό της TEL γενικότερα, γεγονός που µπερδεύει

τους χρήστες ως προς το πού θα κατευθυνθούν για να βρουν την πληροφορία που τους

ενδιαφέρει. Παράλληλα, υπήρχε και σχόλιο το οποίο ανέφερε ότι η υπάρχει δυσκολία

εκµάθησης του τρόπου χειρισµού του website για την ανεύρεση των επιθυµητών

αποτελεσµάτων.

Ένα άλλο σηµείο ιδιαίτερα ενδιαφέρον σηµείο που ανέκυψε από την έρευνα είναι το

γεγονός ότι, οι ερωτώµενοι δεν µπορούσαν να αντιληφθούν τις συλλογές που

εµφανιζόντουσαν στα αποτελέσµατα µετά από αναζήτηση. Ζητήθηκε από τους ερωτώµενους

να εξάγουν µια απλή αναζήτηση µε τον όρο energy και στη συνέχεια να απαντήσουν µε ένα

ναι ή όχι αν µπορούν να αντιληφθούν σε ποιες συλλογές ανήκουν τα αποτελέσµατα. Για να

µπορέσουµε να εξάγουµε το συµπέρασµα αν κατάλαβαν τα αποτελέσµατα, τους ζητήθηκε να

προσδιορίσουν ποια συλλογή έχει τα περισσότερα αποτελέσµατα. Παρακάτω παρατίθενται τα

σχεδιαγράµµατα σχετικά µε τι δηλώνουν οι ερωτώµενοι για το αν µπόρεσαν να αντιληφθούν

τις συλλογές.

48


Απλή αναζήτηση TEL συνολικό δείγµα

66,66%

33,34%

0,00%10,00%

20,00%30,00%

40,00%50,00%

60,00%70,00%

Ναι Όχι


Απλή αναζήτηση συνολικό δείγµα

70,21%

29,79%

0,00%

10,00%20,00%

30,00%

40,00%

50,00%60,00%

70,00%

80,00%

Ναι Όχι

Παρόλο που ένα υψηλό ποσοστό δηλώνει ότι αντιλήφθηκε σε ποια συλλογή ανήκουν

τα αποτελέσµατα, τα ποσοστά στο ερώτηµα ποια συλλογή έχει τα περισσότερα αποτελέσµατα

δεν είναι αντίστοιχα.

49


Σωστά τη συλλογή συνολικό δείγµα

50,00%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%


Σωστά τη συλλογή συνολικό δείγµα

48,94%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

Από τα παραπάνω αποτελέσµατα µπορούµε να πούµε ότι και στις δύο φάσεις της

έρευνας έχουµε ένα 50% περίπου που έχει απαντήσει σωστά στη συλλογή, ενώ τα ποσοστά

που πιστεύουν ότι αντιλαµβάνονται τα αποτελέσµατα της αναζήτησης ανέρχονται σε 66% και

70% αντίστοιχα. Παράλληλα, δεν θα πρέπει να παραληφθεί και ένα 29% και 33% που δηλώνει

ότι δεν µπόρεσε να αντιληφθεί τα αποτελέσµατα της απλής αναζήτησης. Τα παραπάνω

ποσοστά είναι αρκετά σηµαντικά όταν ληφθεί υπ’ όψιν ότι οι ερωτώµενοι είναι

βιβλιοθηκονόµοι, που είναι αρκετά εξοικειωµένοι µε τις αναζητήσεις και τις χρησιµοποιούν σε

συχνή βάση.

50

Μια προσπάθεια ερµηνείας του συγκεκριµένου αποτελέσµατος αποτελεί το γεγονός ότι

µέσα από την έρευνα υπήρχαν σχόλια που ανέφεραν ότι υπάρχει πολύς όγκος βιβλιογραφίας

µετά από αναζήτηση, κάτι που κάνει δύσκολο τον εντοπισµό της επιθυµητής πληροφορίας.

Παράλληλα, αν ληφθεί πάλι υπ’ όψιν η ερώτηση «Αναφέρατε τρεις (3) ψηφιακές βιβλιοθήκες

κατά προτίµηση, από αυτές που χρησιµοποιείτε» εκτός από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου και

το Εθνικό Κέντρο Τεκµηρίωσης, που ήδη αναφέρθηκαν µια άλλη βιβλιοθήκη που δόθηκε ως

απάντηση είναι και ο Ζέφυρος. Αν ληφθούν υπ’ όψιν αυτές οι βιβλιοθήκες και ο τρόπος που

παρουσιάζουν τα αποτελέσµατα µετά από µια αναζήτηση είναι αρκετά διαφορετικός από τον

τρόπο που παρουσιάζει τα αποτελέσµατα η TEL. ∆ηλαδή, η TEL όταν εµφανίζει τα

αποτελέσµατα, δίπλα από τα αποτελέσµατα έχει µια στήλη όπου εµφανίζονται όλες οι

συλλογές µε τον αριθµό των αποτελεσµάτων, όπου µπορείς να επιλέξεις τη συλλογή που

θέλεις. Αυτός ο τρόπος εµφάνισης δεν είναι ο ίδιος µε τις άλλες βιβλιοθήκες, γεγονός που

σηµαίνει ότι δεν βοηθάει τους βιβλιοθηκονόµους να αντιληφθούν τις συλλογές.

Παρακάτω παρατίθενται εικόνα από την εµφάνιση των αποτελεσµάτων πρώτα από την

TEL και στη συνέχεια από το Ζέφυρο, που επειδή δηλώθηκε ότι χρησιµοποιείται από τους

βιβλιοθηκονόµους και επειδή, παρόλο που δεν είναι ψηφιακή βιβλιοθήκη αλλά συλλογικός

κατάλογος, είναι µια υπηρεσία που έχει κοινά σηµεία µε την TEL, γιατί όπως η TEL

παρουσιάζει το περιεχόµενο των εθνικών βιβλιοθηκών της Ευρώπης, έτσι και ο Ζέφυρος

παρουσιάζει το περιεχόµενο το Ακαδηµαϊκών Βιβλιοθηκών της Ελλάδος.

51

Συλλογές

Αποτελέσµατα

52

Ένα άλλο ζήτηµα, που τέθηκε στους ερωτώµενους σχετικά µε την αναζήτηση ήταν το

κατά πόσο εύκολα µπορούν να εντοπίσουν τον σύνδεσµο της σύνθετης αναζήτησης(advanced

search). Και από τις φάσεις της έρευνας φάνηκε ότι ήταν αρκετά εύκολος ο εντοπισµός του

συνδέσµου. Αυτό µπορεί να διαπιστωθεί και από τα γραφήµατα που ακολουθούν.


Εύκολος εντοπισµός συνδέσµου σύνθετης αναζήτησης συνολικό δείγµα

88,89%

11,11%

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

80,00%

100,00%

Ναι Όχι


Εύκολος εντοπισµός συνδέσµου σύνθετης αναζήτησης συνολικό δείγµα

85,11%

14,89%

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

80,00%

100,00%

Ναι Όχι

Ένα τελευταίο ερώτηµα πάνω στο θέµα αναζήτησης, ήταν το κατά πόσο ήταν

ικανοποιηµένοι από τα δεδοµένα που παρέχει η TEL στη σύνθετη αναζήτηση. Μέσα από την

έρευνα φάνηκε να υπάρχει αρκετή ικανοποίηση ως προς τα µεταδεδοµένα που παρέχονται.

Αυτό µπορεί να φανεί ξεκάθαρα από τα γραφήµατα που ακολουθούν.

53


Ικανοποιητικά µεταδεδοµένα σύνθετης αναζήτησης συνολικό δείγµα

66,67%

33,33%

0,00%10,00%20,00%30,00%40,00%50,00%60,00%70,00%80,00%

Ναι Όχι


Ικανοπιητικά µεταδεδοµένα σύνθετης αναζήτησης συνολικό δείγµα

85,11%

14,89%

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

80,00%

100,00%

Ναι Όχι

Παρόλο που υπάρχει αρκετή ικανοποίηση από τα µεταδεδοµένα που προσφέρονται και

είχαµε µέσα από την έρευνα σχόλια που ανέφεραν ότι τα µεταδεδοµένα είναι πολύ

ικανοποιητικά, ωστόσο σηµειώθηκε και το γεγονός ότι η σύνθετη αναζήτηση δεν προσφέρει

πολλά κριτήρια αναζήτησης. Ζητήθηκε επίσης από τους ερωτώµενους να συµπληρώσουν ποια

µεταδεδοµένα θα ήθελαν να συµπεριληφθούν στη σύνθετη αναζήτηση. Από τις απαντήσεις και

τα σχόλια που διατυπώθηκαν ένα από τα κυριότερα πεδία που χρειάζεται να προστεθούν είναι

η χρονολογία. Μάλιστα σηµειώθηκε ότι για κάθε τύπο υλικού (π.χ. βιβλία, παρτιτούρες) είναι

διαφορετικά τα πεδία τα οποία είναι σηµαντικό να είναι αναζητήσιµα. Σηµαντικό στοιχείο που

λείπει για κάθε περίπτωση είναι η «ηµεροµηνία», ό,τι κι αν σηµαίνει για κάθε τύπο τεκµηρίου.

54

Παράλληλα, προτάθηκε ως µεταδεδοµένα αναζήτησης λέξη κλειδί, σειρά, ακριβής τίτλος,

τίτλος περιοδικού, εκδότης, αναζήτηση στα περιεχόµενα και στην περίληψη.

Ένα άλλο σηµαντικό ζήτηµα που προέκυψε µέσα από σχόλια χρηστών είναι το γεγονός

ότι εντοπίστηκαν λάθη σε αναζητήσεις, π.χ. επιλογή language greek 5 λάθος

αποτελέσµατα, επίσης σηµειώθηκε το γεγονός ότι στις περισσότερες αναζητήσεις δε συνδέεται

µε όλες τις συλλογές που έχουν επιλεγεί, καθώς επίσης αργούσε να φορτώσει τα

αποτελέσµατα.

Παράλληλα, ένα άλλο ζήτηµα που διερευνήθηκε ήταν η αποδοχή εµφάνισης των

αποτελεσµάτων. Ζητήθηκε από τους ερωτώµενους να διεξάγουν µια σύνθετη αναζήτηση και

στη συνέχεια να βαθµολογήσουν σε µια πενταβάθµια κλίµακα το κατά πόσο αποδεκτή είναι η

εµφάνιση των αποτελεσµάτων. Από τις απαντήσεις που δόθηκαν κυρίως από τη δεύτερη φάση

της έρευνας, βγήκε το παρακάτω σχεδιάγραµµα.

Αποδοχή εµφάνισης αποτελεσµάτων σύνθετης αναζήτησης συνολικό δείγµα

4,26%

12,77%

34,04%36,17%

6,38% 6,38%

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

1 2 3 4 5 ∆Α

1=Καθόλου αποδεκτός2345=Πολύ αποδεκτός

Από τα παραπάνω αποτελέσµατα, αν υπολογίσουµε το Mean θα δούµε ότι είναι στο

3,48 µε SD στο 0,862. Αυτό µας οδηγεί στο συµπέρασµα ότι υπάρχει µια θετική αποδοχή ως

προς τον τρόπο εµφάνισης των αποτελεσµάτων. Ωστόσο, υπάρχουν σχόλια χρηστών, τα οποία

χαρακτηρίζουν ως αρνητικό τον τρόπο εµφάνισης των αποτελεσµάτων καθώς και σχόλια που

υποστηρίζουν ότι τα αποτελέσµατα των αναζητήσεων δεν δείχνουν τις συλλογές. Αν ληφθεί

55

υπ’ όψιν το αποτέλεσµα που αναφέρθηκε πιο πάνω ότι περίπου οι µισοί από τους

ερωτώµενους δεν αντιλήφθηκαν πλήρως τη συλλογή των αποτελεσµάτων, οδηγεί στο

συµπέρασµα ότι χρειάζονται περισσότερα µεταδεδοµένα στη σύνθετη αναζήτηση, όσο και

βελτίωση στον τρόπο εµφάνισης των αποτελεσµάτων.

Ένα άλλο ζήτηµα που επικεντρώθηκε η έρευνα είναι το ζήτηµα της ευχρηστίας. Οι

παράµετροι που εξετάστηκαν γι’ αυτό το ζήτηµα είναι οι παρακάτω:

Αρχική σελίδα: κατά πόσο οι χρήστες είναι ικανοποιηµένοι από την αρχική σελίδα.

Οργάνωση: η δοµή της TEL και η οργάνωση των πληροφοριών.

Ελκυστικότητα: κατά πόσο ελκυστική τους φάνηκε η TEL.

Ευχρηστία: κατά πόσο εύχρηστη τους φάνηκε η TEL.

Εκµάθηση: κατά πόσο εύκολο ήταν να µάθουν την TEL.

Πλοήγηση κατά πόσο εύκολο ήταν οι χρήστες να πλοηγηθούν στην TEL.

Σχέση TEL µε άλλες βιβλιοθήκες: πως συγκρίνουν την TEL µε άλλες ψηφιακές

βιβλιοθήκες.

Συνολική αξιολόγηση TEL: πως αξιολογούν συνολικά την TEL.

Τα παραπάνω στοιχεία ευχρηστίας προέκυψαν µέσα από επισκόπηση της

βιβλιογραφίας, δηλαδή έρευνες όπως Jeng, J. H. (2006), Lagier, J. (2002) καθώς και άλλων

ερευνών που είχαν γίνει πάνω στην αξιολόγηση των ψηφιακών βιβλιοθηκών.

Από την δεύτερη φάση της έρευνα προέκυψαν τα παρακάτω γραφήµατα:

56

Για την οργάνωση

Οργάνωση TEL συνολικό δείγµα

2,13% 2,13%

36,17%

44,68%

10,64%4,26%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

1 2 3 4 5 ∆Α

1=Ελάχιστα ικανοποιητική 2 3 4 5=Πολύ ικανοποιητική

Για την ελκυστικότητα

Ελκυστικότητα TEL συνολικό δείγµα

8,51%12,77%

38,30%

29,79%

4,26% 6,38%

0,00%5,00%

10,00%15,00%20,00%25,00%30,00%35,00%40,00%45,00%

1 2 3 4 5 ∆Α

1=Ελάχιστα ικανοποιητική2345=Πολύ ικανοποιητική

57

Για την ευχρηστία

Ευχρηστία TEL συνολικό δείγµα

2,13%

23,40%

36,17%

21,20%

10,64%6,38%

0,00%5,00%

10,00%15,00%20,00%25,00%30,00%35,00%40,00%

1 2 3 4 5 ∆Α

1=Ελάχιστα ικανοποιητική2345=Πολύ ικανοποιητική

Για την εκµάθηση

Ευκολία εκµάθησης TEL συνολικό δείγµα

14,89%

34,04%

27,66%

17,02%

6,38%

0,00%5,00%

10,00%15,00%20,00%25,00%30,00%35,00%40,00%

2 3 4 5 ∆Α

1=∆ύσκολη2345=Πολύ εύκολη

58

Για την πλοήγηση

Ευκολία πλοήγησης TEL συνολικό δείγµα

4,26%

14,89%

21,28%

40,43%

8,51% 10,64%

0,00%5,00%

10,00%15,00%20,00%25,00%30,00%35,00%40,00%45,00%

1 2 3 4 5 ∆Α

1=∆ύσκολη2345=Πολύ εύκολη

Για τη σχέση της TEL µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες

Σχέση TEL µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες συνολικό δείγµα

14,89%

34,04%31,91%

2,13%

17,02%

0,00%5,00%

10,00%15,00%20,00%25,00%30,00%35,00%40,00%

2 3 4 5 ∆Α

1=Ελάχιστα καλή2345=Πολύ καλή

Για τη συνολική αξιολόγηση της TEL

Συνολική αξιολόγηση TEL συνολικό δείγµα

8,51%

36,17%41,49%

7,45% 6,38%

0,00%5,00%

10,00%15,00%20,00%25,00%30,00%35,00%40,00%45,00%

2 3 4 5 ∆Α

1=Ελάχιστα καλή2345=Πολύ καλή

59

Αν γίνει µια προσπάθεια υπολογισµού του µέσου όρου(Μ.Ο.) και της τυπικής

απόκλισης(Τ.Α.) των παραπάνω παραγόντων καταλήγουµε στον παρακάτω πίνακα:

Ελάχιστο Μέγιστο M.O Τ.Α. Αρχική σελίδα 1 5 3,48 0,862 Οργάνωση 1 5 3,62 0,806 Ελκυστικότητα 1 5 3,11 1,017 Ευχρηστία 1 5 3,16 0,987 Εκµάθηση 2 5 3,50 0,976 Πλοήγηση 1 5 3,40 1,027 Σύγκριση µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες 2 5 3,28 0,748 Συνολική αξιολόγηση 2 5 3,55 0,791

Εκτός από τον υπολογισµό των παραπάνω µέσων όρων στη συνέχεια υπολογίστηκε

µέσα από στατιστικό πρόγραµµα SPSS το διάστηµα εµπιστοσύνης(confidence interval), το

οποίο χρησιµοποιείται για να περιγράψει κατά πόσο είναι αξιόπιστα τα αποτελέσµατα µιας

έρευνας(Confidence interval, Wikipedia). Παρακάτω παρατίθεται πίνακας που δείχνει τα

Mean που έχουµε ως τώρα υπολογίσει, καθώς και τα Mean που µε 95% εγκυρότητα θα είχαµε

αν µπορούσαµε να έχουµε το σύνολο του πληθυσµού.

Μ.Ο. 95% Εγκυρότητα

Ελάχιστο Μέγιστο Αρχική σελίδα 3,48 3,21 3,74 Οργάνωση 3,62 3,38 3,86 Ελκυστικότητα 3,11 2,80 3,42 Ευχρηστία 3,16 2,86 3,46 Εκµάθηση 3,50 3,20 3,80 Πλοήγηση 3,40 3,08 3,71 Σύγκριση µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες 3,28 3,02 3,53 Συνολική αξιολόγηση 3,55 3,30 3,79

Από τον παραπάνω πίνακα µπορούµε να πούµε ότι τα αποτελέσµατα της έρευνας

κινούνται µέσα στα πλαίσια της εγκυρότητας. Άρα θεωρώντας τα αποτελέσµατα έγκυρα

µπορούµε να πούµε ότι γενικά οι χρήστες έχουν µια θετική στάση όσον αφορά τα στοιχεία

ευχρηστία της TEL. Σηµαντικό είναι να αναφερθεί ότι στη συνολική αξιολόγηση της TEL,

60

έχουµε αρκετά υψηλή, κάτι που σηµαίνει ότι οι ερωτώµενοι βρίσκουν αρκετά ικανοποιητική

την TEL.

Το γεγονός ότι βρίσκουν αρκετά ικανοποιητική την TEL, καταδεικνύεται και µέσα από

τα σχόλια που προέκυψαν µέσα από την έρευνα, που όπως αναφέρεται ότι πρόκειται για µια

ιδιαίτερα αξιόλογη προσπάθεια µε πλούσιο υλικό. Παράλληλα, υπάρχουν αρκετά σχόλια που

επισηµαίνουν τη σηµαντική δυνατότητα που παρέχεται από την TEL για ταυτόχρονη και

ενοποιηµένη αναζήτηση σε τόσες ευρωπαϊκές συλλογές και σε βιβλιοθήκες που δεν θα είχε

κάποιος αναζητήσει µεµονωµένα, και όπου δεν χρειάζεται να µάθει κάποιος το λογισµικό από

κάθε βιβλιοθήκη. Επίσης επισηµάνθηκε και το γεγονός ότι κάποιος µπορεί να εντοπίσει

υψηλής ποιότητας ψηφιοποιηµένο υλικό, καθώς και η δυνατότητα αναζήτησης σε ποικιλία

υλικού όπως και το γεγονός ότι παρέχεται πλήρες κείµενο, στο οποίο δίνεται ιδιαίτερη έµφαση

στην αναζήτηση. Επίσης θετικά σχολιάζεται το γεγονός ότι υποστηρίζει µια πολύγλωσση

διεπαφή, ωστόσο σηµειώθηκε το γεγονός ότι δεν είναι πλήρως εξελληνισµένη ώστε να µπορεί

να τη χρησιµοποιήσει κάποιος που δεν έχει την ευχέρεια άλλων γλωσσών.

Ένα άλλο γεγονός που χρειάζεται να σηµειωθεί είναι ότι σε αρκετά χαµηλή

βαθµολογία βρίσκεται η ευχρηστία και ελκυστικότητα. Αυτό µπορεί να δικαιολογηθεί και από

τα σχόλια που αναφέρθηκαν παραπάνω ότι η σελίδα είναι παραµορφωµένη και η άσχηµη

εµφάνισή της είναι αποτρεπτική, καθώς και ότι πολλές επιλογές και τα κουτάκια µπερδεύουν

τον ερευνητή. Επίσης, αναφέρθηκε και το σχόλιο ότι θα ήταν καλό η TEL να επανασχεδιαστεί

σε κάποια σηµεία τουλάχιστον, καθώς δεν είναι πολύ φιλικό στη χρήση. Αν δεν είναι φιλικό

για κάποιον έµπειρο χρήστη, σίγουρα για τους λιγότερο έµπειρους είναι απαγορευτικό. Για

παράδειγµα, σε κάποια σηµεία χρειάζονται πολλά scrolls, τόσο scroll bars κάθετες και

οριζόντιες, για να δει κάποιος όλο το περιεχόµενο. Παράλληλα, υπήρχαν και σχόλια ότι η TEL

δεν είναι εύχρηστη, ούτε αισθητικά καλή, καθώς ότι θα ήταν προτιµότερο να υπάρχουν

61

δυνατότητες της σε διαφορετικές σελίδες. Ωστόσο, χρειάζεται να επισηµανθεί ότι µέσα στα

σχόλια συµπεριλαµβανόταν και το γεγονός ότι η TEL χρησιµοποιεί για την ιστοσελίδα της

χρώµατα διακριτικά που δεν κουράζουν.

Χρειάζεται βέβαια να επισηµανθεί ότι η οργάνωση κατέχει την υψηλότερη βαθµολογία

σε σχέση µε άλλα στοιχεία όπως την εκµάθηση, την πλοήγηση και την αρχική σελίδα να

κινούνται στο 3,5 περίπου που σηµαίνει µια θετική στάση ως προς αυτά τα στοιχεία. Ωστόσο,

χρειάζεται να σηµειωθεί ότι υπήρξε σχόλιο που χαρακτηρίζει δύσκολο τον τρόπο χειρισµού

εκµάθησης για την ανεύρεση των επιθυµητών αποτελεσµάτων. Επίσης σηµαντικό κρίνεται το

γεγονός ότι η σύγκριση µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες κινείται στο 3,28. Αυτό σηµαίνει ότι

σε σχέση µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες η TEL δεν θεωρείται πολύ καλύτερη. Αυτό αποτελεί

ένδειξη ότι η TEL χρειάζεται περισσότερη βελτίωση, ίσως και καλύτερη προώθηση για να

µπορέσει να καλυτερεύσει τη θέση της σε σχέση µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες. Πάντως

γεγονός αποτελεί ότι στην ερώτηση αν θα τοποθετούσαν την TEL στις αγαπηµένες

διευθύνσεις στο διαδίκτυο, ένα µεγάλο ποσοστό απαντάει ότι θα το έκανε. Αυτό µας δίνει µια

ένδειξη ότι οι χρήστες βρίσκουν τη ψηφιακή αυτή βιβλιοθήκη ενδιαφέρουσα και χρήσιµη,

οπότε και θα την τοποθετούσαν στις αγαπηµένες τους διευθύνσεις, παράλληλα µας δίνει και

µια ένδειξη ότι θα τι χρησιµοποιούσαν και στο µέλλον. Τα αποτελέσµατα αναδεικνύονται από

τα παρακάτω σχεδιαγράµµατα.

62


Αγαπηµένες διευθύνσεις TEL συνολικό δείγµα

88,33%

16,67%

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

80,00%

100,00%

Ναι Όχι


Αγαπηµένες διευθύνσεις TEL συνολικό δείγµα

80,85%

19,15%

0,00%10,00%20,00%30,00%40,00%50,00%60,00%70,00%80,00%90,00%

Ναι Όχι

Παράλληλα έγινε µια προσπάθεια µελέτης ανάλογα µε την ηλικία, την επαγγελµατική

εµπειρία, την ιδιότητα και τη συχνότητα χρήσης της TEL. Ως προς την ηλικία ο διαχωρισµός

ήταν σε τρεις ηλικιακές οµάδες 18-29, 30-35 και 36-41+, ο διαχωρισµός παρόλο που δεν είναι

απόλυτα ίδιος µε τον διαχωρισµό που γίνεται από το ίδιο το ερωτηµατολόγιο, έγινε µε αυτόν

τον τρόπο, γιατί ηλικιακές οµάδες όπως 18-23 και 41+ είχαµε πολύ λίγα ερωτηµατολόγια

µέσα από τα οποία δεν µπορούσαν να εξαχθούν ασφαλή συµπεράσµατα.

63

Μέσα από την έρευνα η ηλικιακή οµάδα η οποία παρουσιάζει ενδιαφέροντα στοιχεία

είναι οι ηλικίες από 30-35. Η ηλικιακή αυτή οµάδα παρουσιάζει τα µικρότερα ποσοστά χρήση

της TEL σε σχέση µε άλλες ηλικίες, όπως φαίνεται από το παρακάτω σχεδιάγραµµα:

Συχνότητα χρησιµοποίησης TEL ανάλογα µε την ηλικία

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

18-29 30-35 36-41+

∆εν την ήξερα µέχρι σήµερα

Την ήξερα αλλά, δεν την έχωχρησιµοποιήσει µέχρι σήµερα

Την έχω χρησιµοποιήσει 1-2φορές


Την έχω χρησιµοποιήσειπαραπάνω από 10 φορές

Παράλληλα, είναι η ηλικιακή οµάδα που σε σχέση µε τις άλλες αντιλαµβάνεται σε

µικρότερο ποσοστό τις δυνατότητες τις TEL, όπως καταδεικνύεται από το παρακάτω

σχεδιάγραµµα:

∆υνατότητες TEL ανάλογα µε την ηλικία

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

18-29 30-35 36-41+

Πρόσβαση µόνο σε πληροφορίεςεθνικών βιβλιοθηκών∆υνατότητα σύνθετηςαναζήτησης (advanced search)∆υνατότητα πλοήγησης(browse)στις συλλογές µε βάση το θέµα∆υνατότητα αναζήτησηςεπιστηµονικών άρθρων∆υνατότητα πρόσβασης πλήρεςκειµένου(full text)Επέλεξαν και τις 5 δυνατότητες

∆Α

Επίσης η ίδια ηλικιακή οµάδα αποτελεί την οµάδα µε το µικρότερο ποσοστό

ανεύρεσης του συνδέσµου σύνθετης αναζήτησης και σωστά της συλλογής µε τα περισσότερα

64

αποτελέσµατα στην απλή αναζήτηση µε τον όρο energy. Μέσα από τα παρακάτω

σχεδιαγράµµατα µπορεί να φανεί ξεκάθαρα.

Εύκολος εντοπισµός συνδέσµου σύνθετης αναζήτησης ανάλογα µε την ηλικία

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

18-29 30-35 36-41+

Ναι

Όχι

Σωστά τη συλλογή ανάλογα µε την ηλικία

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

18-29 30-35 36-41+

Ένα άλλο χαρακτηριστικό στην ηλικιακή οµάδα από 30-35 είναι το γεγονός ότι ως

προς τα στοιχεία για την ευχρηστία είναι η οµάδα µε τη µικρότερη βαθµολογία. Αυτό φαίνεται

ξεκάθαρα από τους παρακάτω πίνακες όπου παρατίθενται οι µέσοι όροι(Μ.Ο.) καθώς και η

τυπική απόκλιση(Τ.Α.).

65

Για ηλικίες από 18-29 έχουµε

Ελάχιστο Μέγιστο Μ.Ο. Τ.Α. Αρχική σελίδα 2 5 3,54 0,779 Οργάνωση 3 5 3,80 0,577 Ελκυστικότητα 1 5 3,13 0,992 Ευχρηστία 1 5 3,08 1,060 Εκµάθηση 2 5 3,60 0,957 Πλοήγηση 1 5 3,60 0,957 Σύγκριση µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες 2 4 3,29 0,717 Συνολική αξιολόγηση 2 5 3,54 0,721

Για ηλικίες 30-35 έχουµε


Για ηλικίες 36-41+ έχουµε


Σε σχέση µε την επαγγελµατική εµπειρία οι κατηγορίες που προέκυψαν είναι τρεις:

µέχρι δύο χρόνια, από 2 έως 5 χρόνια, πάνω από 5 χρόνια. Εδώ χρειάζεται να σηµειωθεί ότι

στο µέχρι 2 χρόνια συµπεριλαµβάνονται και αυτοί που είχαν µόνο πρακτική άσκηση λόγω

µικρού δείγµατος.

66

Ένα ενδιαφέρον αποτέλεσµα είναι το γεγονός ότι για τη χρήση της TEL, στα µέχρι 2

χρόνια επαγγελµατική εµπειρία δεν έχουν χρησιµοποιήσει την TEL. Αυτό αναδεικνύεται από

το παρακάτω σχεδιάγραµµα:

Συχνότητα χρήσης ανάλογα µε την επαγγελµατική εµπειρία

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

Μέχρι 2 χρόνια Από 2 έως 5χρόνια



Την ήξερα αλλά, δεν την έχωχρησιµοποιήσει µέχρι σήµεραΤην έχω χρησιµοποιήσει 1-2φορέςΤην έχω χρησιµοποιήσει 3-10φορέςΤην έχω χρησιµοποιήσειπαραπάνω από 10 φορές

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι το γεγονός ότι οι κατηγορία µέχρι 2 χρόνια

επαγγελµατική, παρόλο που δεν έχει χρησιµοποιήσει την TEL, αντιλαµβάνεται καλύτερα τις

δυνατότητες της TEL σε σχέση µε τις άλλες δύο κατηγορίες. Αυτό φαίνεται από το

σχεδιάγραµµα που ακολουθεί:

∆υνατότητες TEL ανάλογα µε την επαγγελµατική εµπειρία

0,00%10,00%20,00%30,00%40,00%50,00%60,00%70,00%80,00%90,00%

Μέχρι 2 χρόνια Από 2 έως 5χρόνια


Πρόσβαση µόνο σεπληροφορίες εθνικώνβιβλιοθηκών∆υνατότητα σύνθετηςαναζήτησης (advanced search)

∆υνατότητα πλοήγησης(browse)στις συλλογές µε βάση το θέµα

∆υνατότητα αναζήτησηςεπιστηµονικών άρθρων

∆υνατότητα πρόσβασης πλήρεςκειµένου(full text)

Επέλεξαν και τις 5 δυνατότητες

∆Α

Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι ως προς τα στοιχεία ευχρηστίας,

µπορούµε να πούµε ότι η κατηγορία πάνω από 5 χρόνια επαγγελµατική εµπειρία είναι αυτοί

67

που βαθµολογούν µε καλύτερη βαθµολογία την TEL. Αυτό µπορεί να φανεί ξεκάθαρα από

τους παρακάτω πίνακες µε τους µέσους όρους (Μ.Ο.) και τυπικές αποκλίσεις(Τ.Α.) :

Μέχρι 2 χρόνια


Από 2 έως 5 χρόνια


Πάνω από 5 χρόνια

Ελάχιστο Μέγιστο Μ.Ο. Τ.Α Αρχική σελίδα 2 5 3,61 0,850 Οργάνωση 3 5 3,61 0,778 Ελκυστικότητα 2 5 3,50 0,857 Ευχρηστία 1 5 3,28 1,018 Εκµάθηση 2 5 3,56 0,922 Πλοήγηση 2 5 3,50 0,894 Σύγκριση µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες 2 5 3,38 0,885 Συνολική αξιολόγηση 2 5 3,72 0,958

Ως προς την ιδιότητα προέκυψαν τρεις κατηγορίες µέσα από την έρευνα ο πτυχιούχους,

ο µεταπτυχιακός φοιτητής και ο κάτοχος µεταπτυχιακού/διδακτορικού. Ως προς τη χρήση

68

προέκυψε ότι οι µεταπτυχιακοί φοιτητές ήταν αυτοί που δεν είχαν χρησιµοποιήσει την TEL σε

σχέση µε τις άλλες δύο κατηγορίες. Αυτό φαίνεται από το παρακάτω διάγραµµα:

Χρήση TEL ανάλογα µε την ιδιότητα

0%10%20%30%40%50%60%70%80%


Μεταπτυχιακός

φοιτητής

Κάτοχος


/διδα

κτορικού


Την ήξερα αλλά, δεν την έχωχρησιµοποιήσει µέχρι σήµερα


Την έχω χρησιµοποιήσειπαραπάνω από 10 φορές

Παράλληλα η οµάδα των µεταπτυχιακών φοιτητών είναι αυτή που σε µικρότερο

ποσοστό αντιλήφθηκε σωστά τη συλλογή µε τα περισσότερα αποτελέσµατα στην απλή

αναζήτηση µε τον όρο energy, επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γεγονός ότι οι

πτυχιούχου είναι αυτοί που έχουν το µεγαλύτερο ποσοστό και µε τους µεταπτυχιακούς

φοιτητές, αλλά και µε τους κατόχους µεταπτυχιακού/διδακτορικού.

Σωστά τη συλλογή ανάλογα µε την ιδιότητα

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

Πτυχιούχος Μεταπτυχιακός φοιτητής Κάτοχοςµεταπτυχιακού/διδακτορικού

69

Παράλληλα, ως προς τα στοιχεία ευχρηστίας παρατηρείται ότι οι µεταπτυχιακοί

φοιτητές είναι αυτοί που βαθµολογούν µε τη µικρότερη βαθµολογία, σε σχέση µε πτυχιούχους

και κατόχους µεταπτυχιακού/διδακτορικού, την TEL. Αυτό µπορεί να φανεί από τους πίνακες

µε τους µέσους όρους(Μ.Ο.) και τυπικές αποκλόισεις(Τ.Α.) που ακολουθούν:



Μεταπτυχιακός φοιτητής


Κάτοχος µεταπυχιακού/διδακτορικού


70

Η τελευταία κατηγοριοποίηση που πραγµατοποιήθηκε ήταν ανάλογα µε τη συχνότητα

χρήσης. Οι κατηγορίες που προέκυψαν είναι οι παρακάτω: ∆εν την ήξερα µέχρι σήµερα, Την

ήξερα αλλά, δεν την έχω χρησιµοποιήσει µέχρι σήµερα και Από 1 φορά και πάνω. Η

κατηγοριοποίηση αυτή δεν είναι απόλυτα συµβατή µε το ερωτηµατολόγιο, ωστόσο επειδή τα

ποσοστά χρήσης είτε στη 1-2 φορές, είτε 3-10 φορές, είτε πάνω από 10, ήταν πολύ µικρά γι’

αυτό δηµιουργήθηκε η κατηγορία από 1 και πάνω.

Ένα πολύ ενδιαφέρον αποτέλεσµα που αναδείχθηκε από τη συγκεκριµένη

κατηγοριοποίηση είναι το γεγονός ότι η κατηγορία Την ήξερα αλλά, δεν την έχω

χρησιµοποιήσει µέχρι σήµερα, είναι η κατηγορία που σε σχέση µε τις άλλες κατηγορίες είναι

αυτή που βαθµολογεί τα στοιχεία ευχρηστίας µε τη µικρότερη βαθµολογία. Αυτό µπορεί να

φανεί ξεκάθαρα από τους πίνακες που ακολουθούν.



Την ήξερα αλλά, δεν την έχω χρησιµοποιήσει µέχρι σήµερα


71

Από 1 φορά και πάνω


Από τα παραπάνω µπορούµε να πούµε ότι αποτελεί σηµαντικό στοιχείο η κατηγορία

Την ήξερα αλλά, δεν την έχω χρησιµοποιήσει µέχρι σήµερα, να έχει τη µικρότερη βαθµολογία.

Αυτό σηµαίνει ότι η εικόνα που είχε για την TEL πριν την χρησιµοποιήσει ήταν διαφορετική

και ίσως καλύτερη απ’ την εικόνα που σχηµάτισε τώρα που τη χρησιµοποίησε. ∆ηλαδή δεν

έδειξε τον ίδιο ενθουσιασµό που έδειξε η οµάδα που δεν την ήξερε µέχρι σήµερα.

Παράλληλα, για το συνολικό δείγµα της δεύτερης φάσης της έρευνας, που είχαµε και

περισσότερα στοιχεία, έγινε µια προσπάθεια συσχέτισης των παραγόντων που τέθηκαν για το

ζήτηµα της ευχρηστίας, δηλαδή µια προσπάθεια να υπολογιστεί κατά πόσο ο ένας παράγοντας

επηρεάζει τον άλλο. Αυτό το οποίο είναι στόχος να µελετηθεί είναι κατά πόσο η µια

βαθµολογία επηρεάζει την άλλη.

Ο τρόπος για να καθοριστεί η συσχέτιση είναι ο υπολογισµός του συντελεστή Pearson.

Ο συντελεστής συσχέτισης Pearson, ένα από τα ποιο φηµισµένα µέτρα σχέσης είναι µια

στατιστική τιµή που κυµαίνεται από το -1.0 έως το +1.0 και εκφράζει αυτή τη σχέση. Τιµές

χαµηλές ή κοντά στο µηδέν υποδηλώνουν ασθενείς σχέσεις, ενώ αυτές που βρίσκονται πιο

κοντά στο +1 ή στο -1 υποδηλώνουν ισχυρότερες σχέσεις (Cohen και Manion, 2000).

72

Ο υπολογισµός των συσχετίσεων έγινε µέσω του στατιστικού προγράµµατος SPSS, και

µετά από υπολογισµό προέκυψε ο πίνακας που ακολουθεί στην επόµενη σελίδα:

73

Αρχική σελίδα Οργάνωση Ελκυστικότητα Ευχρηστία Εκµάθηση Πλοήγηση Σύγκριση µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες

Συνολική αξιολόγηση

Αρχική σελίδα

,338 ,466 ,509 ,642 ,518 ,507 ,634

Οργάνωση

,475 ,569 ,472 ,500 ,550 ,426

Ελκυστικότητα

,376 ,337 ,435 ,498 ,647

Ευχρηστία

,603 ,599 ,641 ,597

Εκµάθηση

,816** ,520 ,452

Πλοήγηση

,551 ,492

Σύγκριση µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες

,841**

**=Ισχυρή συσχέτιση

74

Από τον παραπάνω πίνακα µπορεί να φανεί ξεκάθαρα ότι αρκετά µεγάλη συσχέτιση

µεταξύ των παραγόντων συνολική αξιολόγηση και σύγκριση µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες,

όπου ο συντελεστής κινείται στο 0,841. Αυτό σηµαίνει ότι όσο µεγαλύτερη βαθµολογία

έχουµε στη συνολική αξιολόγηση τόσο µεγαλύτερη βαθµολογία αντίστοιχα έχουµε και στη

σύγκριση µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες.

Παράλληλα, µια άλλη ισχυρή συσχέτιση προκύπτει από την εκµάθηση µε τη

πλοήγηση. Ο συντελεστής κινείται στο 0,816 που σηµαίνει µια αρκετά ισχυρή συσχέτιση.

Αυτό σηµαίνει ότι όσο µεγαλύτερη ικανοποίηση έχουµε από τη πλοήγηση τόσο πιο εύκολα

µαθαίνουν την ψηφιακή βιβλιοθήκη.

Απ’ την άλλη χρειάζεται να επισηµάνουµε ότι υπήρχαν αρκετές συσχετίσεις που

κινούνταν γύρω στο 0,600 και πάνω, γεγονός που σηµαίνει ότι έχουµε κάποια µέση

συσχέτιση, γεγονός που οδηγεί στο συµπέρασµα ότι αρκετοί παράγοντες ευχρηστίας που

τέθηκαν στο ερωτηµατολόγιο, εξαρτώνται µεταξύ τους.

5.4 Συµπεράσµατα

Μέσα από την έρευνα που πραγµατοποιήθηκε προέκυψαν σηµαντικά συµπεράσµατα.

Σηµαντικό κρίνεται ότι οι χρήστες δεν µπόρεσαν να αντιληφθούν πλήρως και τις δυνατότητες

που παρέχει η TEL. ∆ηλαδή, από τις 5 που υποστηρίζει η TEL, µόνο το 22% περίπου και από

τις δύο φάσεις της έρευνας απάντησε και τις 5. Επίσης, εξετάστηκε o µέσος όρος και βρέθηκε

ότι περίπου 3 δυνατότητες µπορούσαν να εντοπίσουν οι ερωτώµενοι και στις δύο φάσεις της

έρευνας. Σηµαντικό είναι ότι η δυνατότητα πρόσβασης σε πλήρες κείµενο ήταν η δυνατότητα

75

που παρουσίασε τα µικρότερα ποσοστά και στις δύο φάσεις της έρευνας, γεγονός που

σηµαίνει ότι η TEL χρειάζεται να προβάλει περισσότερο αυτή την δυνατότητα.

Ένα άλλο ζήτηµα είναι ότι, οι ερωτώµενοι δεν µπορούν να αντιληφθούν εύκολα τα

αποτελέσµατα µιας απλής αναζήτησης. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι οι ερωτώµενοι δεν

αντιλήφθηκαν πλήρως τα αποτελέσµατα µιας απλής αναζήτησης που τους θέσαµε. Ενώ στην

πρώτη φάση της έρευνας είχαµε ένα 66% και στη δεύτερη φάση 70% που απάντησαν ότι

αντιλήφθηκαν τα αποτελέσµατα της απλής αναζήτησης, µόνο ένα 50% περίπου και στις δύο

φάσεις της έρευνας είναι αυτό που αντιλήφθηκε σωστά την εθνική βιβλιοθήκη µε τα

περισσότερα αποτελέσµατα.

Επίσης, οι ερωτώµενοι ήταν εύκολο να εντοπίσουν τον σύνδεσµο σύνθετης

αναζήτησης καθώς και ήταν ικανοποιηµένοι από τα µεταδεδοµένα που προσφέρονται στη

σύνθετη αναζήτηση, ωστόσο οι ερωτώµενοι θεώρησαν χρήσιµο στα µεταδεδοµένα σύνθετης

αναζήτησης να προστεθεί η ηµεροµηνία, ο εκδότης, σειρά και λέξεις κλειδιά.

Αυτό σηµαίνει ότι χρειάζεται βελτίωση στον τρόπο παρουσίασης των αποτελεσµάτων

αναζήτησης, αν λάβουµε υπ’ όψιν το γεγονός ότι δεν µπόρεσαν οι ερωτώµενοι να

αντιληφθούν πλήρως τα αποτελέσµατα αναζήτησης. Παράλληλα, υπήρχε σχετική ικανοποίηση

µε τον τρόπο που εµφανίζονταν τα αποτελέσµατα σε µια αναζήτηση, δηλαδή σε µια

πενταβάθµια κλίµακα µε το 1 να συµβολίζει το καθόλου αποδεκτό και το 5 το πολύ αποδεκτό,

υπολογίστηκε ότι ο µέσος όρος ήταν στο 3,48.

Ως προς τα στοιχεία ευχρηστία αυτό που σηµειώθηκε ότι υστερούν κυρίως η

ελκυστικότητα και η ευχρηστία. Είναι γεγονός ότι τη µικρότερη βαθµολογία στην

76

πενταβάθµια κλίµακα έλαβαν από τους ερωτώµενους τόσο η ελκυστικότητα όσο και η

ευχρηστία τη χαµηλότερη βαθµολογία Αυτό παρατηρήθηκε τόσο στο συνολικό δείγµα, όσο

και στην εξέταση του δείγµατος ανάλογα µε την ηλικία, την χρήση της TEL, την

επαγγελµατική εµπειρία και την ιδιότητα.

Όπως αναφέρθηκε ήδη εκτός από το συνολικό δείγµα έγινε µια προσπάθεια

κατηγοριοποίησης του δείγµατος ανάλογα µε την ηλικία, την χρήση της TEL, την

επαγγελµατική εµπειρία.

Ως προς την ηλικία έχουµε ότι η µέση ηλικία δηλαδή η 30-35, είναι η ηλικιακή οµάδα

που σε µικρότερα ποσοστά έχουν χρησιµοποιήσει την TEL, δηλαδή έχουν ένα ποσοστό 58%

που «δεν την ήξεραν», 25% την ήξερα αλλά δεν την είχα χρησιµοποιήσει µέχρι σήµερα και

ένα µόλις 16% που την είχαν χρησιµοποιήσει 1-2 φορές, σε σχέση µε τις άλλες ηλικιακές

οµάδες που έχουν ποσοστά µικρότερα στο δεν την ήξερα και βλέπουµε ότι την έχουν

χρησιµοποιήσει τόσο από 1-2 φορές, όσο 3-10 καθώς και πάνω από 10 φορές. Επίσης είναι η

µέση ηλικία οµάδα 30-35 είναι αυτή η οµάδα σε σχέση µε τις άλλες ηλικιακές οµάδες αυτή

που βαθµολογεί πιο αυστηρά τα στοιχεία ευχρηστίας της TEL.

Σε σχέση µε την επαγγελµατική εµπειρία αυτοί που είχαν «µέχρι 2 χρόνια» ήταν αυτοί

που χρησιµοποιούσαν λιγότερο την TEL σε σχέση µε τις κατηγορίες «από 2 έως 5 χρόνια» και

την κατηγορία «πάνω από 5 χρόνια». ∆ηλαδή οι «µέχρι 2 χρόνια» επαγγελµατική εµπειρία δεν

την είχαν χρησιµοποιήσει καθόλου, δηλαδή ένα ποσοστό 50% δήλωνε ότι «δεν την ήξερε» και

ένα άλλο 50% ότι «την ήξερε αλλά δεν την είχε χρησιµοποιήσει µέχρι σήµερα», σε σχέση µε

τις άλλες κατηγορίες που την που την έχουν χρησιµοποιήσει τόσο 1-2 φορές, όσο 3-10 καθώς

και πάνω από 10 φορές. Επίσης ανάλογα µε την επαγγελµατική εµπειρία η κατηγορία «πάνω

77

από 5 χρόνια» είναι αυτοί που βαθµολογούν καλύτερα την TEL στα στοιχεία ευχρηστίας σε

σχέση µε τις άλλες δύο κατηγορίες.

Ως προς την ιδιότητα οι µεταπτυχιακοί φοιτητές είναι αυτοί που χρησιµοποιούν

λιγότερο την TEL, σε σχέση µε πτυχιούχους και κατόχους µαταπτυχιακού/διδακτορικού.

∆ηλαδή, οι µεταπτυχιακοί φοιτητές απάντησαν ότι σε ποσοστό 66% ότι «δεν την ήξεραν» και

ένα άλλο 33% ότι «την ήξεραν αλλά δεν την είχαν χρησιµοποιήσει µέχρι σήµερα», σε σχέση

µε τις άλλες δύο κατηγορίες οι οποίες δήλωσαν ότι την έχουν χρησιµοποιήσει τόσο 1-2 φορές,

όσο 3-10 όσο και παραπάνω από 10 φορές. Επίσης, οι µεταπτυχιακοί φοιτητές ήταν αυτοί που

βαθµολόγησαν πιο αυστηρά τα στοιχεία ευχρηστίας στην TEL σε σχέση µε τις άλλες δύο

κατηγορίες.

Παράλληλα, ανάλογα µε τη χρήση εντοπίστηκε ότι η κατηγορία «Την ήξερα αλλά δεν

την είχα χρησιµοποιήσει µέχρι σήµερα», σε σχέση µε τις κατηγορίες «δεν την ήξερα» και

«πάνω από µια φορά», είναι η κατηγορία που βαθµολογεί µε µικρότερο βαθµό τα στοιχεία

ευχρηστίας της TEL. Αυτό είναι σηµαντικό γιατί σηµαίνει ότι είχαν κάποιες πληροφορίες για

την TEL, αλλά µέσα από την έρευνα που την χρησιµοποίησαν, δεν τους ενθουσίασε τόσο,

ώστε να βαθµολογήσουν υψηλά τα στοιχεία ευχρηστίας.

Αξίζει να αναφερθεί ότι, έγινε µια προσπάθεια να µελετηθεί η σχέση που υπάρχει

µεταξύ των στοιχείων ευχρηστίας που θέσαµε για την TEL. Η σχέση αυτή µπορεί να

διαπιστωθεί µέσα από τον συντελεστή συσχέτισης, όπου υπολογίστηκε ότι µεγάλη σχέση

υπάρχει µεταξύ συνολικής αξιολόγησης και σύγκρισης της TEL µε άλλες ψηφιακές

βιβλιοθήκες, καθώς, και εκµάθηση µε την πλοήγηση.

78

Επίσης, επισηµάνθηκε από τους ερωτώµενους το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές

επιλογές, όπως επισηµάνθηκε πολλές φορές µπορεί να µπερδεύουν τον ερευνητή. Αν ληφθεί

υπ’ όψιν ότι οι βαθµολογίες για την ευχρηστία και την ελκυστικότητα ήταν αρκετά χαµηλές

τόσο στο συνολικό δείγµα, όσο και στις επιµέρους κατηγορίες που εξετάστηκαν, κρίνεται

σκόπιµο να γίνει επανασχεδιασµός της σελίδας της TEL.

Επίσης, από τους ερωτώµενους σηµειώθηκε ότι χρήσιµο θα ήταν η τοποθέτηση ενός

συνδέσµου στην κεντρική σελίδα που να οδηγεί κατευθείαν σε µια σελίδα που να εξηγεί τι

είναι η TEL, τι δυνατότητες προσφέρει και πως παρουσιάζονται τα αποτελέσµατα των

αναζητήσεων. Παράλληλα, οι ερωτώµενοι υποστήριξαν ότι χρήσιµο θα ήταν να υπάρξει ένας

σύνδεσµος που θα προσφέρει ένα βοηθητικό χάρτη της ψηφιακής βιβλιοθήκης, ώστε να είναι

πιο εύκολο για τους χρήστες να εντοπίσουν την πληροφορία που επιθυµούν. Μέσα από αυτές

τις επισηµάνσεις, µπορεί να επανασχεδιαστεί η σελίδα, ώστε να είναι πιο φιλική και πιο

εύχρηστη στο χρήστη, προβάλλοντας καλύτερα τις δυνατότητες που προσφέρει η TEL, χωρίς

να δυσκολεύει το χρήστη τόσο στην κατανόησή τους, όσο και στα αποτελέσµατα της

αναζήτησης. Παράλληλα, χρειάζεται το περιβάλλον να είναι πλήρως προσαρµοσµένο στην

γλώσσα του κάθε χρήστη, δηλαδή παρόλο που αρκετές σελίδες είναι µεταφρασµένες στην

ελληνική, χρειάζεται το σύνολο των σελίδων να µεταφραστούν στην ελληνική, ώστε να είναι

πιο εύχρηστη στους Έλληνες.

Ένα άλλο ζήτηµα που προέκυψε µέσα από σχόλιο χρήστη, χωρίς να καλύπτεται µε

χωριστό ερώτηµα, ωστόσο είναι χρήσιµο να αναφερθεί είναι το ζήτηµα των διπλοεγγραφών.

∆ηλαδή µια βασική προτεραιότητα είναι η συγκρότηση ενός µηχανισµού ελέγχου των αρχείων

και των καθιερωµένων τύπων ονοµάτων και θεµάτων όλων των εθνικών βιβλιοθηκών µε

στόχο τη βελτίωση της ταυτόχρονης αναζήτησης σε αυτές.

79

Χρειάζεται τέλος να επισηµανθεί ότι, υπήρχαν πολλά θετικά σχόλια για την TEL, τόσο

για τη δυνατότητα που δίνει να αναζητεί κάποιος σε τόσες πολλές και διαφορετικές συλλογές,

όσο και το υψηλής ποιότητας ψηφιοποιηµένο υλικό που διαθέτει. Ένα άλλο σηµαντικό

στοιχείο ήταν ότι στην ερώτηση αν θα έβαζαν την TEL στις αγαπηµένες διευθύνσεις στο

διαδίκτυο, ένα µεγάλο ποσοστό στο 80% απάντησε ότι θα έβαζε την TEL, στις αγαπηµένες

διευθύνσεις. Αυτό µας δείχνει ότι βρήκαν αρκετά ενδιαφέρουσα την TEL, ώστε να την

τοποθετούν στις αγαπηµένες διευθύνσεις. Παράλληλα, µέσα από αυτό µπορεί να ειπωθεί ότι

υπάρχει µια ένδειξη ότι, θα χρησιµοποιήσουν και στο µέλλον την TEL.

80

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η έρευνα που πραγµατοποιήθηκε δεν αποτελεί παρά µια προσπάθεια για την

αξιολόγηση της ψηφιακής βιβλιοθήκης The European Library. Σίγουρα υπήρχαν περιορισµοί

ως προς την έρευνα, έτσι ώστε να γίνει σε βάθος και να περιλαµβάνει περισσότερα

βιβλιοθηκονοµικά στοιχεία. Ωστόσο, πιστεύεται ότι ανέδειξε σηµαντικά προβλήµατα και

αδυναµίες µιας ψηφιακής βιβλιοθήκης που αρκετοί για πρώτη φορά ήρθαν σε επαφή µαζί της.

Η έρευνα αυτή θα συµβάλλει στην βελτίωση της TEL, όσο πιστεύεται ότι συνέβαλε

στη διάδοση µιας τόσο χρήσιµης ψηφιακής βιβλιοθήκης. Είναι γεγονός, ότι αυτή είναι πρώτη

έρευνα και είναι ανάγκη να υπάρξουν και άλλες έρευνες που βασιζόµενες σε προηγούµενη

εµπειρία θα µελετήσουν σε µεγαλύτερο βάθος τα ζητήµατα τόσο της ευχρηστίας, όσο και των

υπηρεσιών που προσφέρονται από την TEL και ποίες θα ικανοποιούσαν περισσότερο τους

χρήστες.

Σηµαντικό γεγονός αποτελεί ότι, οι χρήστες αντιµετώπισαν θετικά την προσπάθεια της

TEL, άλλωστε υπήρχαν αρκετά θετικά σχόλια τόσο για τη χρησιµότητα της όσο και για το

πλούτο του υλικού που περιέχει. Παράλληλα, η συγκεκριµένη έρευνα, όπως και κάθε έρευνα

αποτελεί συµβολή στο θέµα της αξιολόγησης των ψηφιακών βιβλιοθηκών που αποτελεί ένα

ανοιχτό ερευνητικό τοµέα.

81

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α

ΠΡΟΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ

82

Αξιολόγηση της "The European Library"

Σας ευχαριστούµε πολύ για τη συµµετοχή σας στην έρευνα µας. Στόχος της ερευνάς είναι να µπορέσουµε να αξιολογήσουµε την Ευρωπαϊκή Βιβλιοθήκη "The European Library". Θα θέλαµε και την δική σας συµµετοχή, ώστε να βοηθήσετε στην καλύτερη αξιολόγηση της "The European Library". Τέλος, σηµαντικό είναι να θυµάστε ότι οι ερωτήσεις είναι για να αξιολογήσουν το σύστηµα και όχι εσάς. Μη στεναχωριέστε αν δεν µπορείτε να βρείτε την απάντηση σε κάποιες ερωτήσεις.

• Ηλικία: ………. • Γένος: Αρσενικό Θηλυκό

• Ιδιότητα: ………

• Πόσο συχνά χρησ

Α) Σπάνια Β) Πε

• Χρησιµοποιείτε ψ • Πόσο συχνά χρησ

Α) Σπάνια Β) Πε

• Αναφέρατε τρεις o ……………o ……………o ……………

• Γνωρίζετε την ψη

Ναι Ό

• Έχετε χρησιµοπο

Ναι Ό

• Αν ναι πόσο συχνάΑ) Σπάνια Β) Πε

• Ανοίξτε έναν

www.theeuropeanEuropean Librar

1

Μη Ικανοποιητικ

………………

ιµοποιείτε τοριστασιακά

ηφιακές βιβ

ιµοποιείτε τιριστασιακά

(3) ψηφιακέ………………………………………

φιακή βιβλι

χι

ιήσει την ψη

χι

; ριστασιακά

Internet Elibrary.org.

y. Ο χρόνος π

2 3 ός

…………….....

∆ιαδίκτυο; Γ) Τακτικά ∆) Συχνά

λιοθήκες; Ναι Όχι

ς ψηφιακές βιβλΓ) Τακτικά ∆)

ς βιβλιοθήκες ………………………………………………………

οθήκη The Euro

φιακή βιβλιοθή

Γ) Τακτικά ∆)

xplorer και Περιµένετε να ου έκανε να φο

4 5 Πάρα

83

ιοθήκεςΣυχνά

………………………………

pean Lib

κη The E

Συχνά

πληκτροφορτωθερτωθεί εί

Πολύ Ικα

;

… … …

rary;

uropean Library;

λογήσετε την διεύθυνση ί η κεντρική σελίδα της The ναι:

νοποιητικός


• Η πρώτη άποψη σας άποψη για την κεντρική σελίδα είναι: 1 2 3 4 5

Μη Ικανοποιητική Πάρα Πολύ Ικανοποιητική Κάντε µια αναζήτηση µε τον όρο “energy” και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις

• Τα αποτελέσµατα που εµφανίζονται στην οθόνη σε ποια συλλογή ανήκουν;

• Η αναζήτηση πόσα αποτελέσµατα εµφάνισε στην συλλογή “UK British Library integrated catalogue”

Επιλέξτε από το “Collection by theme” την συλλογή “scientific articles” και κάντε αναζήτηση µε τον όρο “energy” Κάντε µια σύνθετη αναζήτηση “Advanced search” όπου σαν θέµα “Subject” θα επιλέξτε τον όρο “energy”

• Ο χρόνος που έκανε για να αναζητήσει το portal ήταν: 1 2 3 4 5


• Ο χρόνος που πέρασε για να φορτωθεί το portal ώστε να εµφανίσει τα αποτελέσµατα της αναζήτησης ήταν:

1 2 3 4 5


• Αξιολογώντας την οργάνωση των πληροφοριών στο portal θα τις αξιολογούσατε µε:

1 2 3 4 5

Μη Ικανοποιητική Πάρα Πολύ Ικανοποιητική

• Αξιολογώντας την ελκυστικότητα του portal θα λέγατε ότι είναι: 1 2 3 4 5

Μη Ελκυστικό Πάρα Πολύ Ελκυστικό

84

• Ποιο θεωρείται το καλύτερο χαρακτηριστικό στη The European Library:

• Ποιο χαρακτηριστικό της The European Library θεωρείται το ως το χειρότερο

• Αξιολογείστε την ευχρηστία της The European Library 1 2 3 4 5

Μη Εύχρηστη Πάρα Πολύ Εύχρηστη

• Αξιολογείστε την ευκολία µάθησης της The European Library: 1 2 3 4 5

∆ύσκολη Πάρα Πολύ Εύκολη

• Θα αξιολογούσατε την εµπειρία σας στη The European Library ως 1 2 3 4 5

Μη ικανοποιητική Πάρα Πολύ Ικανοποιητική

• Θα συνιστούσατε σε κάποιον άλλον την The European Library; Ναι Όχι

• Σε σχέση µε

Library είνα

Χειρό

• Ποια νέα στ • Πως θα αξιο

Μη ικανοπο

άλλες ψι

1 τερη

οιχεία θα

λογούσα 1

ιητική

ηφιακές βιβλιοθήκες που χρησιµοποιήσατε η The European

2 3 4 5 Πάρα Πολύ Καλύτερη

θέλατε να δείτε στη The European Library

τε συνολικά την The European Library

2 3 4 5 Πάρα Πολύ Ικανοποιητική

85

• Πως αξιολογείται την δυνατότητα που προσφέρει η The European Library για να εγγραφεί κάποιος, δηλαδή να κάνει register και να του παρέχονται προσωποποιηµένες υπηρεσίες

1 2 3 4 5

Μη Χρηστική Πάρα Πολύ Χρηστική

• Έχετε να κάνετε κάποιο σχόλιο για τη The European Library

Ευχαριστώ πάρα πολύ για την υποµονή και την συµµετοχή σας στην έρευνα

86

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β

ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

87

Αξιολόγηση της "The European Library" Στόχος της έρευνας είναι η αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Βιβλιοθήκης - The European Library (TEL) (http://www.theeuropeanlibrary.org). Η κριτική σας µπορεί να βοηθήσει στην περαιτέρω ανάπτυξη της και στον εντοπισµό πιθανών σηµείων που χρειάζονται βελτίωση. Για τον σκοπό αυτό, θα επιθυµούσαµε να αφιερώστε λίγα λεπτά και συµπληρώσετε το ερωτηµατολόγιο που ακολουθεί. Θα θέλαµε να σας επισηµάνουµε ότι αν χρησιµοποιήσετε σύνδεση dial up χρειάζεται να έχετε λίγο υποµονή για να φορτωθεί η σελίδα. Θα ήταν καλύτερο να χρησιµοποιήσετε είτε σύνδεση δικτύου πανεπιστηµίου είτε ADSL για γρηγορότερη και ευκολότερη

συµπλήρωση του ερωτηµατολογίου. Σε περίπτωση ηλεκτρονικής συµπλήρωση και αποστολής στις ερωτήσεις επιλέξτε αυτό

που επιθυµείτε είτε κάνοντας το µε έντονη γραφή(bold) είτε υπογραµµίζοντας το.

Οι απαντήσεις σας θα χρησιµοποιηθούν αποκλειστικά για τους σκοπούς αυτής της έρευνας.

A. Προσωπικά στοιχεία: 1. Ηλικία:

18 – 23 24 – 29 30 – 35 36 – 41 41+

2. Γένος: Αρσενικό Θηλυκό 3. Επιλέξτε τηταιριάζει:

Προπτυχιακός Κάτοχος µεταπτ

4. Εργασιακή

Πρακτική άσκη Από 2 έως 5 χρό

5. Αναφέρατεχρησιµοποιείτε:

o ……o ……o ……

ν ιδιότητα σε σχέση

φοιτητής Πτυχ

υχιακού/διδακτορικού

εµπειρία σε Αρχειονο

ση Μέχρ

νια Πάνω

τρεις (3) ψηφιακές

………………………………………………………………………

µε τη

ιούχος

µία/Βιβ

ι 2 χρό

από 5

βιβλιο

………………………

88

ν Αρχειονοµί

Μετα

Άλλο

λιοθηκονοµία

νια

χρόνια

θήκες κατά

………………………………………………

α/Βιβλιοθηκονοµία που σας

πτυχιακός φοιτητής

:

προτίµηση, από αυτές που

…… …… ……

B. ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΧΡΗΣΗΣ:

Συνδεθείτε µε το διαδίκτυο (Internet) και πληκτρολογήστε την ιστοσελίδα της TEL http://www.theeuropeanlibrary.org

6. Έχετε χρησιµοποιήσει την TEL;

∆εν την ήξερα µέχρι σήµερα Την ήξερα αλλά, δεν την έχω χρησιµοποιήσει µέχρι σήµερα Την έχω χρησιµοποιήσει 1-2 φορές Την έχω χρησιµοποιήσει 3-10 φορές Την έχω χρησιµοποιήσει παραπάνω από 10 φορές

Γ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ TEL:7. Ποια ήταν η εντύπωσή σας όταν επισκεφτήκατε την αρχική σελίδα της TEL για πρώτη φορά; Το ένα (1) δηλώνει µη ικανοποιητική και το (5) πάρα πολύ ικανοποιητική.

Η πρώτη εντύπωση για την TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ

8. Από τη σύντοµη εµπειρία χρήσης της TEL ποιες από τις ακόλουθες δυνατότητες πιστεύετε ότι παρέχονται από αυτήν;

Πρόσβαση µόνο σε πληροφορίες εθνικών βιβλιοθηκών

9κ

∆υνατότητα σύνθετης αναζήτησης (advanced search)
∆υνατότητα πλοήγησης(browse) στις συλλογές µε βάση το θέµα ∆υνατότητα αναζήτησης επιστηµονικών άρθρων ∆υνατότητα πρόσβασης πλήρες κειµένου(full text)
. Κάντε µια απλή αναζήτηση χρησιµοποιώντας τον όρο energy. Μπορείτε να αταλάβετε σε ποιες συλλογές ανήκουν τα αποτελέσµατα (hits) που εµφανίζονται;

Όχι Ναί - Αν ναι, η συλλογή µε τα περισσότερα αποτελέσµατα είναι: …………

89


10. Κάντε µια σύνθετη αναζήτηση χρησιµοποιώντας τον όρο energy ως θέµα και επιλέξτε ως γλώσσα την αγγλική. Ήταν εύκολο να εντοπίσετε το σύνδεσµο που παρέχει την υπηρεσία της σύνθετης αναζήτησης;

Ναί Όχι

Είναι ικανοποιητικά τα πεδία µεταδεδοµένων (π.χ. τίτλος, θέµα, συγγραφέας) που παρέχονται στη σύνθετη αναζήτηση;

Ναί Όχι – Αν όχι ποια επιπλέον πεδία θα χρησιµοποιούσατε στις αναζητήσεις σας: …………………………………………………….

Είναι αποδεκτός ο τρόπος εµφάνισης των αποτελεσµάτων αναζήτησης; Το ένα (1) δηλώνει πολύ αποδεκτός, το πέντε (5) καθόλου αποδεκτός. Η εµφάνιση αποτελεσµάτων στην TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ 11. Πως θα αξιολογούσατε τα παρακάτω χαρακτηριστικά της TEL; Το ένα (1) δηλώνει καθόλου καλή και το πέντε (5) πάρα πολύ καλή. Η οργάνωση της TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ Η ελκυστικότητα στην TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ Η ευχρηστία στην TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ 12. Πως θα αξιολογούσατε τη διαδικασία εκµάθησης και πλοήγησης της TEL; To ένα (1) δηλώνει δύσκολη και το πέντε (5) πάρα πολύ εύκολη: Η εκµάθηση της TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ Η πλοήγηση της TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ 13. Πως θα αξιολογούσατε την TEL σε σχέση µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες; Το ένα (1) δηλώνει πολύ αρνητική και το πέντε (5) πάρα πολύ θετική.

Σχέση TEL µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ

90

14. Ποιο θεωρείται ότι είναι το αρνητικότερο χαρακτηριστικό της TEL; 15. Ποιο θεωρείται ότι είναι το θετικότερο χαρακτηριστικό της TEL;

16. Πως θα αξιολογούσατε συνολικά την TEL. Το ένα (1) δηλώνει µη ικανοποιητική και το πέντε (5) πάρα πολύ ικανοποιητική:

Συνολικά η TEL θα αξιολογούνταν ως: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ

17. Θα συµπεριλαµβάνατε την TEL στις αγαπηµένες σας διευθύνσεις στο διαδίκτυο;

Ναί

Όχι 18. Αν επιθυµείτε, προσθέστε οποιοδήποτε σχόλιο για την The European Library:

Ευχαριστώ για τη συµµετοχή σας στην έρευνα

91

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Β ΦΑΣΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

92

Αξιολόγηση της "The European Library" Στόχος της έρευνας είναι η αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Βιβλιοθήκης - The European Library (TEL) (http://www.theeuropeanlibrary.org). Η κριτική σας µπορεί να βοηθήσει στην περαιτέρω ανάπτυξη της και στον εντοπισµό πιθανών σηµείων που χρειάζονται βελτίωση. Για τον σκοπό αυτό, θα επιθυµούσαµε να αφιερώστε λίγα λεπτά και συµπληρώσετε το ερωτηµατολόγιο που ακολουθεί. Θα θέλαµε να σας επισηµάνουµε ότι αν χρησιµοποιήσετε σύνδεση dial up χρειάζεται να έχετε λίγο υποµονή για να φορτωθεί η σελίδα. Θα ήταν καλύτερο να χρησιµοποιήσετε είτε σύνδεση δικτύου πανεπιστηµίου είτε ADSL για γρηγορότερη και ευκολότερη

συµπλήρωση του ερωτηµατολογίου. Σε περίπτωση ηλεκτρονικής συµπλήρωση και αποστολής στις ερωτήσεις επιλέξτε αυτό

που επιθυµείτε είτε κάνοντας το µε έντονη γραφή(bold) είτε υπογραµµίζοντας το.

Οι απαντήσεις σας θα χρησιµοποιηθούν αποκλειστικά για τους σκοπούς αυτής της έρευνας.

A. Προσωπικά στοιχεία: 1. Ηλικία:

18 – 23 24 – 29 30 – 35 36 – 41 41+

2. Γένος: Αρσενικό Θηλυκό 3. Επιλέξτε τηταιριάζει:

Προπτυχιακός Κάτοχος µεταπτ

4. Εργασιακή

Μόνο πρακτική Από 2 έως 5 χρό

5. Αναφέρατεχρησιµοποιείτε:

o ……o ……o ……

ν ιδιότητα σε σχέση

φοιτητής Πτυχ

υχιακού/διδακτορικού

εµπειρία σε Αρχειονο

άσκηση Μέχρ

νια Πάνω

τρεις (3) ψηφιακές

………………………………………………………………………

µε τη

ιούχος

µία/Βιβ

ι 2 χρό

από 5

βιβλιο

………………………

93

ν Αρχειονοµί

Μετα

Άλλο

λιοθηκονοµία

νια

χρόνια

θήκες κατά

………………………………………………

α/Βιβλιοθηκονοµία που σας

πτυχιακός φοιτητής

:

προτίµηση, από αυτές που

…… …… ……


B. ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΧΡΗΣΗΣ:

Συνδεθείτε µε το διαδίκτυο (Internet) και πληκτρολογήστε την ιστοσελίδα της TEL http://www.theeuropeanlibrary.org

6. Έχετε χρησιµοποιήσει την TEL;

∆εν την ήξερα µέχρι σήµερα Την ήξερα αλλά, δεν την έχω χρησιµοποιήσει µέχρι σήµερα Την έχω χρησιµοποιήσει 1-2 φορές Την έχω χρησιµοποιήσει 3-10 φορές Την έχω χρησιµοποιήσει παραπάνω από 10 φορές

Γ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ TEL:7. Ποια είναι πρώτη εντύπωση σας για την αρχική σελίδα της TEL; Το ένα (1) δηλώνει µη ικανοποιητική και το (5) πολύ ικανοποιητική.

Η πρώτη εντύπωση για την TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ

8. Ποιες από τις ακόλουθες δυνατότητες πιστεύετε ότι παρέχονται από την TEL;

Πρόσβαση µόνο σε πληροφορίες εθνικών βιβλιοθηκών

9κ

∆υνατότητα σύνθετης αναζήτησης (advanced search)
∆υνατότητα πλοήγησης(browse) στις συλλογές µε βάση το θέµα ∆υνατότητα αναζήτησης επιστηµονικών άρθρων ∆υνατότητα πρόσβασης πλήρες κειµένου(full text)
. Κάντε µια απλή αναζήτηση χρησιµοποιώντας τον όρο energy. Μπορείτε να αταλάβετε σε ποιες συλλογές ανήκουν τα αποτελέσµατα (hits) που εµφανίζονται;

Όχι Ναί - Αν ναι, η συλλογή µε τα περισσότερα αποτελέσµατα είναι: …………

94


10. Κάντε µια σύνθετη αναζήτηση χρησιµοποιώντας τον όρο energy ως θέµα και επιλέξτε ως γλώσσα την αγγλική. Ήταν εύκολο να εντοπίσετε το σύνδεσµο που παρέχει την υπηρεσία της σύνθετης αναζήτησης;

Ναί Όχι

Είναι ικανοποιητικά τα πεδία µεταδεδοµένων (π.χ. τίτλος, θέµα, συγγραφέας) που παρέχονται στη σύνθετη αναζήτηση;

Ναί Όχι – Αν όχι ποια επιπλέον πεδία θα χρησιµοποιούσατε στις αναζητήσεις σας: …………………………………………………….

Είναι αποδεκτός ο τρόπος εµφάνισης των αποτελεσµάτων αναζήτησης; Το ένα (1) δηλώνει καθόλου αποδεκτός και το πέντε (5) πολύ αποδεκτός. Η εµφάνιση αποτελεσµάτων στην TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ 11. Πως θα αξιολογούσατε τα παρακάτω χαρακτηριστικά της TEL; Το ένα (1) δηλώνει ελάχιστα ικανοποιητική και το πέντε (5) πολύ ικανοποιητική. Η οργάνωση της TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ Η ελκυστικότητα στην TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ Η ευχρηστία στην TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ 12. Πως θα αξιολογούσατε τη διαδικασία εκµάθησης και πλοήγησης της TEL; To ένα (1) δηλώνει δύσκολη και το πέντε (5) πολύ εύκολη: Η εκµάθηση της TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ Η πλοήγηση της TEL είναι: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ 13. Πώς θα συγκρίνατε την TEL µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες; Το ένα (1) δηλώνει ελάχιστα καλή και το πέντε (5) πολύ καλή.

TEL µε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ

95

14. Ποιο θεωρείτε ότι είναι το αρνητικότερο χαρακτηριστικό της TEL; 15. Ποιο θεωρείτε ότι είναι το θετικότερο χαρακτηριστικό της TEL;

16. Πως θα αξιολογούσατε συνολικά την TEL; Το ένα (1) δηλώνει ελάχιστα καλή και το πέντε (5) πολύ καλή:

Συνολικά η TEL θα αξιολογούνταν ως: 1 2 3 4 5 ∆εν ξέρω/∆εν απαντώ

17. Θα συµπεριλαµβάνατε την TEL στις αγαπηµένες σας διευθύνσεις στο διαδίκτυο;

Ναί

Όχι 18. Αν επιθυµείτε, προσθέστε οποιοδήποτε σχόλιο για την The European Library:

Ευχαριστώ για τη συµµετοχή σας στην έρευνα Σας παρακαλώ πολύ να συµπληρωθεί το ερωτηµατολόγιο να σταλεί ηλεκτρονικά στη διεύθυνση [email protected]

96

mailto:[email protected]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Arms, W. (2000). Digital libraries. [Internet] Cambridge: MIT Press. ∆ιαθέσιµο στο:

<http://www.cs.cornell.edu/wya/DigLib/MS1999/index.html> [Ηµεροµηνία Πρόσβασης 22

Ιανουαρίου 2007].

Blandford, A., & Buchanan, G. (2003, Summer). Usability of digital libraries: A source of

creative tensions with technical developments. TCDL Bulletin. [online]. ∆ιαθέσιµο από

<http://www.ieee-tcdl.org/Bulletin/v1n1/blandford/blandford.html > [Ηµεροµηνία

Πρόσβασης10 Οκτωβρίου 2007].

Borgman, C. L. (1999). What are digital libraries? Competing visions. Information Processing

and Management. 35 (3), pp. 227-243.

Borgman, C. L., Selvberg, I., and Kovacs, L. (ed.) (2002) Fourth DELOS workshop.

Evaluation of digital libraries: testbeds, measurements, and metrics. Budapest, Hungary.

[Internet] ∆ιαθέσιµο από:

<http://wwwold.sztaki.hu/conferences/deval/presentations/DELOSWorkshop4OnE

val_report.pdf> [Ηµεροµηνία Πρόσβασης 23 Ιανουαρίου 2007].

97

http://www.cs.cornell.edu/wya/DigLib/MS1999/index.html

http://www.ieee-tcdl.org/Bulletin/v1n1/blandford/blandford.html

http://wwwold.sztaki.hu/conferences/deval/presentations/DELOSWorkshop4OnE val_report.pdf

http://wwwold.sztaki.hu/conferences/deval/presentations/DELOSWorkshop4OnE val_report.pdf

Chen, H. (2003). Towards building digital library as an institution of knowledge. In: Wave of

the Future: NSF Post Digital Libraries Futures Workshop, June 15-17, Chatham,

Massachusetts. [Internet] ∆ιαθέσιµο από:

<http://www.sis.pitt.edu/~dlwkshop/paper_chen.doc> [Ηµεροµηνία Πρόσβασης 23

Ιανουαρίου 2007].

Cohen, L. και Manion, L. (2000). Μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας. Μεταφράστηκε από τα

Αγγλικά, από τη Χ Μητσοπούλου και Μ. Φιλοπούλου. Αθήνα: Μεταίχµιο. (Αρχικά εκδόθηκε

το 1994)

Collier, M. (2004). Development of a business plan for an international co-operative digital

library – The European Library (TEL). Program: electronic library and information systems.

38(4), pp. 225-231.

Collier, M. (2005). The business aims of eight national libraries in digital library co-operation:

A study carried out for the business plan of The European Library (TEL) project. Journal of

Documentation. 61(5), pp. 602-622.

Confidence interval [Internet]. Wikipedia, the free encyclopedia. ∆ιαθέσιµο στο:

http://en.wikipedia.org/wiki/Confidence_interval [Ηµεροµηνία Πρόσβασης 22 Οκτωβρίου

2007].

Digital Libraries Initiative Phase One. [Internet] ∆ιαθέσιµο από:

<http://www.dli2.nsf.gov/dlione/> [Ηµεροµηνία Πρόσβασης 23 Ιανουαρίου 2007].

98

http://www.sis.pitt.edu/~dlwkshop/paper_chen.doc

http://en.wikipedia.org/wiki/Confidence_interval

http://www.dli2.nsf.gov/dlione/

Dumas, J. S. and Redish, J. C. (1999). A practical guide to usability testing. Exeter: Intellect

Books.

Fuhr, N. et. al. (2001). Digital libraries: a generic classification and evaluation scheme In:

Research and advanced technology for digital libraries : 5th European conference, ECDL

2001, Darmstadt, Germany, September 4-9, 2001 : proceedings. Panos C. and Ingeborg T. S.

(ed.). Berlin: Springer, pp. 187-199.

Greenstein, D. (2000). Digital libraries and their challenges. Library Trends. 49 (2), pp. 290-

303.

Ioannidis, Y. (2005). Digital libraries at a crossroads. International Journal on Digital Libraries. 5

(4), pp. 255-265.

Jeng, J. H. (2006) Usability of the digital library: an evaluation model. Ph. D. thesis The State

University of New Jersey.

Kani-Zabihi, E., Ghinea, G. και Chen, S. Y. (2006). Digital libraries: what do users want?

Online Information Review. 30(4), pp. 395-412.

Koohang, A. and Ondracek, J. (2005). Users’ views about the usability of digital libraries.

British Journal of Educational Technology. 36(3), pp. 407–423.

99

Koohang, A.(2004). Students’ perceptions toward the use of the digital library in weekly web-

based distance learning assignments portion of a hybrid programme. British Journal of

Educational Technology. 35(5), pp. 617–626.

Lagier, J. (2002). ‘Measuring usage and usability of online databases at Hartnell College: an

evaluation of selected electronic resources’. Ph. D. thesis Nova Southeastern University

Lyman, P. (2001). What is a digital library? The social impact of information artifacts.

International conference on digital libraries: research and practice. Kyoto, 2000. [online].

IEEE Xplore database[Ηµεροµηνία Πρόσβασης 22 Ιανουαρίου 2007].

Lynch, C. (2005). Where do we go from here? The next decade for digital libraries. D-Lib

Magazine. 11 (7/8) [online]. ∆ιαθέσιµο στο:

<http://www.dlib.org/dlib/july05/lynch/071ynch.html> [22 Ιανουαρίου 2007].

Marchionini, G. (2000). Evaluating digital libraries: a longitudinal and multifaceted view.

Library Trends. 49 (2), pp. 304-333.

Mason, J. (2003). Η διεξαγωγή της ποιοτικής έρευνας. Μεταφράστηκε από τα Αγγλικά, από τη

Ν Κυριαζή. Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. (Αρχικά εκδόθηκε το 1996).

Nielsen, J. (1993). Usability engineering. Boston : Morgan Kaufmann.

100

http://www.dlib.org/dlib/july05/lynch/071ynch.html

Pandian, B. M., Sonker, S. K. and Moorthy, R. (2003) Creating digital libraries : an experiment

with Green Stone Digital Library Open Source Software. Proceedings National Conference on

Change Management in Library and Information Centers 3 Tiruchirapalli, Tamil Nadu, India.

[online]. E-LIS [Ηµεροµηνία Πρόσβασης 23 Ιανουαρίου 2007].

Qualitative research. [Internet]. Wikipedia, the free encyclopedia. ∆ιαθέσιµο στο:

<http://en.wikipedia.org/wiki/Qualitative_research> [Ηµεροµηνία Πρόσβασης 30 Σεπτεµβρίου

2007]

Quijano-Solís, Á. and Novelo-Peña, R. (2005). Evaluating a monolingual multinational digital

library by using usability: an exploratory approach from a developing country. The

International Information & Library Review. 37(4), pp. 329-336.

Saracevic, T. (2000). Digital library evaluation: toward an evolution of concepts. Library

Trends. 49 (2), pp. 350-369.

Social research. [Internet]. Wikipedia, the free encyclopedia. ∆ιαθέσιµο στο:

<http://en.wikipedia.org/wiki/Social_research> [Ηµεροµηνία Πρόσβασης 30 Σεπτεµβρίου

2007]

The European Library - v1.5. [Internet]. ∆ιαθέσιµο στο:

<http://www.theeuropeanlibrary.org/portal/index.html> [10 Σεπτεµβρίου 2007].

Tsakonas, G. and Papatheodorou, C. (2006). Analysing and evaluating usefulness and usability

in electronic information services. Journal of Information Science. 32 (5), pp. 400–419.

101

http://en.wikipedia.org/wiki/Qualitative_research

http://en.wikipedia.org/wiki/Social_research


Tsakonas, G., Kapidakis, S. and Papatheodorou, C. (2004). Evaluation of user interaction in

digital libraries In: Notes of the DELOS WP7 workshop on the evaluation of digital libraries,

Department of Information Engineering, University of Padua, Italy, October 4-5.[online].

∆ιαθέσιµο από: <http://dlib.ionio.gr/wp7/> [Ηµεροµηνία Πρόσβασης 7 Οκτωβρίου 2007].

Usability Professionals' Association (2007). What is usability?. [Internet]. ∆ιαθέσιµο στο

<http://www.upassoc.org/usability_resources/about_usability/definitions_of_usability.html>

[Ηµεροµηνία Πρόσβασης 9 Οκτωβρίου 2007].

Witten, I. H., Bainbridge, D., & Boddie, S. J. (2001). Power to the people: End-user building

of digital library collections. Proceedings of the First ACM/IEEE-CS Joint Conference on

Digital Libraries. [online]. ACM Digital Library [Ηµεροµηνία Πρόσβασης 22 Ιανουαρίου

2007].

Xie, H. (2006). Evaluation of digital libraries: criteria and problems from users' perspectives.

Library & Information Science Research. 28(3), pp. 433–452.

Xie, H. I., & Wolfram, D. (2002). State digital library usability: Contributing organizational

factors. Journal of the American Society for Information Science and Technology. 53 (13), pp.

1085-1097.

Κονσολάκη, Χ. (2004). Καταγραφή και κατηγοριοποίηση µεθόδων αξιολόγησης ψηφιακών

βιβλιοθηκών. Πτυχιακή Εργασία. Ιόνιο Πανεπιστήµιο.

102

http://dlib.ionio.gr/wp7/

http://www.upassoc.org/usability_resources/about_usability/definitions_of_usability.html

Κουλικούρδη, Α (2004) Ψηφιακές Βιβλιοθήκες για Άτοµα µε Αναπηρίες (ΑµεΑ). Μεταπτυχιακή

Εργασία. Ιόνιο Πανεπιστήµιο.

Χριστοδούλου, Γ. (2005). Επισκόπηση – πειραµατική αξιολόγηση µετρικών στοιχείων για τη

χρηστοκεντρική αξιολόγηση της ανάκτησης πληροφοριών. Μεταπτυχιακή Εργασία. Ιόνιο

Πανεπιστήµιο.

103

ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ...

Documents