УВС АЙМГИЙН ҮЙЛДВЭР ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ САЛБАРЫН … yilchilgeenii...

УВС АЙМГИЙН СТАТИСТИКИЙН ХЭЛТЭС

УВС АЙМГИЙН ҮЙЛДВЭР

ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ

САЛБАРЫН

ТАНИЛЦУУЛГА 2016 ОН

УЛААНГОМ ХОТ

2

Танилцуулгын агуулга:

Нэг. Аж үйлдвэрийн салбарын танилцуулга Хоёр. Барилгын салбарын танилцуулга

Гурав. Худалдааны салбарын танилцуулга

Дөрөв. Тээвэр холбооны салбарын танилцуулга Тав. Соёлын салбарын танилцуулга

Зургаа. Боловсролын салбарын танилцуулга

Долоо. Ашигласан материал

ТАНИЛЦУУЛГЫГ БЭЛТГЭСЭН:

Статистикийн хэлтсийн ажилтан:А.Батхишиг,Р.Сарантуяа,Н.Пүрэвжав,

Хянан тохиолдуулсан Хэлтсийн дарга: П.Тунгалаг Хаяг: Увс аймгийн Засаг даргын тамгын газрын II байр Утас: 70452322 e-mail: [email protected]

WEB хаяг:http://uvs.nso.mn

Танилцуулгын зорилго:

- Аймагт анх аж үйлдвэрийн салбар үүссэнээс хойш өнөөг хүртлэх хөгжлийг тоон үзүүлэлтээр

харуулах

-Увс аймгийн худалдаа, үйлчилгээний салбарын үзүүлэлтийг улс болон бусад аймгуудтай харьцуулахад

ямар түвшинд байгаа, Увс аймгийн эдийн засаг нийгмийн хөгжилд эдгээр салбар ямар хувь нэмэр

оруулж байгааг харуулах

http://uvs.nso.mn/

3

Нэг. Аж үйлдвэрийн салбар 1.1. Аж үйлдвэрийн салбарын үүсэл хөгжил Увс аймагт анх 1940 онд 15 ажиллагсадтай модон эдлэл, гутал, төмөр эдлэл, тоосго, давс зэрэг 6

нэрийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг хоршоолол нэртэй үйлдвэрийн улсын байгууллага байгуулагдаж

тухайн ондоо /2005 оны зэрэгуүүлэх үнэд шилжүүлснээр/ 83.8 сая төгрөгийн НБ үйлдвэрлэж байсан бол

төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засагтай, эдийн засгийн оргил үе болох 1990 онд Хүнсний үйлдвэр, модны

үйлдвэр, гурилын үйлдвэр, нүүрсний уурхай, хэвлэх үйлдвэр, барилгын материалын үйлдвэр, ахуйн

үйлчилгээний газар зэрэг 2301 ажиллагсадтай 8 улсын үйлдвэрийн газар, 51 нэрийн бүтээгдэхүүн

үйлдвэрлэж 2005 оны зэрэгцүүлэх үнээр 16.2 тэрбум төгрөгийн нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж 1

ажиллагчийн хөдөлмөрийн бүтээмж 7053.2 мян төгрөг байсан бол хувийн өмч давамгайлсан зах зээлийн

эдийн засгийн үе болох 2016 оны байдлаар 1 улсын үйлдвэрийн газар, 114 хувийн аж ахуйн нэгжүүд 802

ажиллагсадтайшгаар 7.0 тэрбум /2005 оны зэрэгцүүлэх үнээр тооцсоноор/ төгрөгийн 58 нэрийн

бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, 1 ажиллагчийн хөдөлмөрийн бүтээмж 8.7 сая төгрөг болсон байна. 2005 оны

зэрэгцүүлэх үнээр тооцсоноор 1990 онд 1940 оноос үйлдвэрлэл 21.0 дахин, ажиллагсдын тоо 15.0

дахин, 1 ажиллагсдын хөдөлмөрийн бүтээмж 41.1 хувиар өсч, 2016 онд 1990 оны үйлдвэрлэлт 56.8

хувиар, ажиллагсдын тоо 65.1 хувиар буурч хөдөлмөрийн бүтээмж 6.1 сая төгрөгөөр өсчээ.

Зураг 1.1 Хөдөлмөрийн бүтээмж онуудаар,сая төг

Хүснэгт 1.1 Ажиллагсдын тоо салбараар,онуудаар

0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0

1940

1990

2012

2013

2014

2015

2016

5.6

7.1

5.6

4.0

5.4

7.3

8.7

1940 1990 2012 2013 2014 2015 2016

1 Цахилгаан дулаан усан хангамж 567 188 183 259 262 242

2 уул уурхай олборлолт 2 52 47 48 53 51 27

3 хүнс ундааны үйлдвэрлэл 306 194 222 311 327 327

4 хувцас үйлдвэрлэл 696 3 15 28 14 15

5 мод модон бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 3 219 37 22 17 28 13

6 барилгын материалын үйлдвэрлэл 5 340 129 128 112 117 59

7 арьс шир гутлын үйлдвэрлэл 5 100 54 63 72 69 69

8 өлөн болосруулалт 12 10 6 6 13

9 хэвлэх үйлдвэрлэл 21 3

10 бусад боловсруулах үйлдвэрл 66 61 39 52 37

дд бүгд 15 2301 730 752 897 929 802

ажиллагсдын тоо

Òºâëºðñºí òºëºâëºãººò ýäèéí

çàñãèéí ¿å áîëîõ 1990 îíä

ñóìäûí áîëîí àéìãèéí òºâèéí

äèçåëü öàõèëãààí ñòàíö,

õ¿íñíèé êîìáèíàò, àõóé

¿éë÷èëãýýíèé òºâ, ìîä

áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð,

áàðèëãûí ìàòåðèàëûí ¿éëäâýð

çýðýã îëîí àæèëëàãñàäòàé Ó¯Ã-

óóä ¿éë àæèëëàãàà ýðõýëæ

áàéñàí áàéíà.

4

Зураг 1.3 Ажиллагсдын тоо салбараар,онуудаар

Зураг 1.4 Ажиллагсдын салбарын бүтэц ( 1940,1990,2016 он)

Тайлбар:

1. Дотно тойрог-- 1940 он 2. Дунд тойрог---1990 он 3. Гадна тойрог—2016 он

1940 онд нийт ажиллагсдын 13.3 хувь нь давс олборлолт, 20.0 хувь нь мод модон бүтээгдэхүүний

үйлдвэрлэл, 33.3 хувь нь барилгын материалын үйлдвэрлэл, 33.3 хувь нь гутлын үйлдвэрлэлийн

2 3 5 5

567

52

306

696

219

340

100

21

188

47

194

3

37

129

54

12

66

183

48

222

15

22

128

63

10

61

259

53

310.5

28

17

112.2

72

6

39

262

51

327

14 28

11769

6 352

242

27

327

15 1359

69

13

37

Àæèëëàãñäûí òîî

1940 1990 2012 2013 2014 2015 2016

13.3

20

33.3

33.3

24.6

2.3

13.3

30.2

9.5

14.8

4.3 0.9

30.2

3.4

40.8

1.91.6

7.4

8.6

1.6

4.6 Цахилгаан дулаанусан хангамж

уул уурхайолборлолт

хүнс ундааныүйлдвэрлэл

хувцас үйлдвэрлэл

мод модонбүтээгдэхүүнийүйлдвэрлэл

5

салбарт ажиллаж байсан 1990 онд ахуйн үйлчилгээний салбарт ажиллагсдын тоо давамгайлж нийт

ажиллагсдын 34.5 хувь нь хувцас, гутал үйлдвэрлэл, 24.6 хувь нь эрчим хүчний салбарт, 14.8 хувь нь

барилгын материалын салбарт, 13.3 хувь нь хүнс ундааны үйлдвэрлэлд, 2.3 хувь нь уул уурхайн

салбарт, 9.5 хувь нь мод модон бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлд, 0.9 хувь нь хэвлэх үйлдвэрлэл ажиллаж

аж үйлдвэрийн дэд салбарын тоо нэмэгдсэн байна. 2016 оны байдлаар хүнс ундааны салбарын

ажиллагсдын тоо давамгайлж 40.8 хувь нь тус салбарт, 30.2 хувь нь цахилгаан дулаан усан хангамжийн

салбарт, 7.4 хувь нь барилгын материалын үылдвэрлэлд, 3.4 хувь нь уул уурхайн салбарт, 8.6 хувь нь

арьс шир боловсруулалт, 1.6 хувь нь өлөн боловсруулах үйлдвэрт, 1.9 хувь нь хувцас үйлдвэрлэлийн

салбарт, 8.6 хувь нь арьс шир боловсруулалт гутлын үйлдвэрлэлийн салбарт, 4.6 хувь нь бусад

боловсруулах үйлдвэрлэлд ажилласан бүтэцтэй байна.

Анх аж үйлдвэрийн салбар нээгдэж байхад 4 дэд салбар буюу уул уурхайн салбарт 2 хүн, мод модон

бүтээгдэхүүний салбарт 3 хүн, барилгын материалын салбарт 5 хүн, арьс шир гутлын салбарт 5 хүн

ажиллаж байсан бол эдүүгээ 10 дэд салбартай болж ажиллагсдын тоо 53.4 дахин өссөн байна.

Хүснэгт 1.2 Нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт зэрэгцүүлэх үнээр,салбараар,сая.төг

1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

1 цахилгаан дулаан

түгээлт, усан хангамж 0.0 0.0 83.7 1023.6 2549.2 9496.4 741.3 810.4 857.3 921.5 912.7 830.6 876.5 981.5 945.5 1010.9 1145.3 1124.4 1553.5 1680.7 1877.1 2089.6 2678.9

үүнээс: цахилгаан 83.7 1023.6 2549.2 7844.1 169.1 181.2 194.5 171.8 126.4 49.8 57.9 46.2 18.7 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

дулаан 1652.3 540.7 594.2 603.8 687.6 727.4 715.0 757.6 871.5 855.0 936.0 1070.5 1045.8 1461.6 1607.1 1880.3 1996.9 2717.8

усан хангамж 31.5 35.0 59.0 62.1 58.9 65.8 61.0 63.8 71.8 74.9 74.8 78.6 91.9 73.6 83.2 92.7 98.8

2 уул уурхай олборлолт 0.0 0.0 68.9 162.6 525.8 1467.9 3275.2 2788.3 1069.1 1313.6 1124.9 828.9 692.8 769.6 633.8 680.4 696.7 624.4 346.0 481.7 506.7 628.5 619.7

нүүрс олборлолт 68.9 162.6 525.8 1467.9 288.1 388.0 401.0 336.3 275.6 277.7 277.0 281.9 353.5 372.1 381.8 598.2 346.0 481.7 506.7 628.5 619.7

алт олборлолт 2987.1 2400.3 668.1 977.3 849.3 551.2 415.8 487.7 280.3 308.3 314.9 26.2 0.0 0.0 0.0 0.0

3 боловсруулах үйлдвэр 83.8 406.0 1286.6 1399.9 3049.4 5265.0 510.9 993.3 1025.3 861.0 996.6 938.7 1889.9 2401.9 2409.7 3340.6 3943.0 4348.9 2190.3 2016.1 2425.7 4032.4 3715.2

3а. Хүнс ундааны

үйлдвэрлэл 80.6 402.3 1251.3 1342.2 2960.0 4925.2 400.0 722.7 815.8 687.2 885.2 703.4 1581.1 2081.2 1987.4 3001.7 3333.2 3688.5 1427.6 1162.2 1260.7 3444.6 3127.7

үүнээс мах загас 33.1 12.9 421.2 1095.4 1124.8 1436.1 80.6 341.8 344.5 2763.9 1174.7

сүү сүүн бүт/үүн 287.6 0.4 5.8 1.5 2.8 5.1 13.6 13.9 6.7 0.5 3.0 4.6 4.6 14.8 6.6 7.2

гурил гурилан бүтээг 11.8 39.9 560.7 831.2 2207.4 3177.4 49.1 63.4 124.3 79.2 92.6 79.6 69.3 212.1 165.5 158.6 251.1 356.7 370.3 630.9 648.1 391.1 1367.0

ундаа архи 13.9 26.1 165.6 500.1 457.8 345.4 651.6 677.6 590.3 787.9 618.2 1428.7 1811.1 1331.2 1711.0 1906.7 1805.2 915.0 128.2 184.5 232.0 105.8

хүнсний бусад 68.8 348.5 664.5 345.4 252.5 1002.4 5.5 7.7 13.5 11.9 3.2 2.8 44.9 31.5 55.6 30.0 50.1 87.5 57.1 56.7 68.8 51.0 39.8

3б. Бусад боловсруулах

үйлвэрлэл 3.2 3.7 35.3 57.7 89.4 339.8 110.9 270.6 209.5 173.8 111.4 235.3 308.8 320.7 422.3 338.9 609.8 660.4 762.7 853.9 1165.0 587.8 656.6

үүнээс: хувцас үйлдвэр 0.8 0.5 5.2 11.6 21.2 27.8 1.5 0.3 6.1 0.9 5.7 3.1 3.4 3.0 3.4 6.9 3.9 4.6 11.6 18.8 6.1 8.2

мод модон бүт/үүний

үйлдвэрлэл 0.2 0.8 1.5 1.6 1.6 1.4 3.9 48.1 10.9 5.4 35.8 25.6 9.3 26.2 44.8 24.6 52.5 43.7 55.4 39.2 39.2 28.0 36.5

барилгын материалын

үйлдвэрлэл 0.7 0.1 6.4 0.1 0.4 0.7 12.7 2.5 15.8 12.8 21.2 40.2 76.8 154.3 59.4 282.5 341.4 404.3 506.3 831.9 335.0 573.2

арьс ширны үйлд/лэл 1.5 1.6 11.2 20.4 32.8 39.7 2.9 0.6 6.5 17.2 23.5 19.2 19.4 18.9 30.0 30.9 49.8 126.3 128.8 101.7 108.7 170.6

өлөн боловсруулалт 101.5 142.1 193.5 135.1 40.6 156.7 226.8 166.7 180.9 198.8 215.4 200.1 147.8 124.9 129.5 70.4 195.1

хэвлэх үйлдвэрлэл 5.8 17.0 27.0 265.6

бусад боловсруулалт 0.7 5.2 7.0 6.4 4.6 1.1 67.7 1.7 4.9 4.1 2.6 10.2 28.2 20.4 22.7 21.6 21.5 24.3 43.1 43.9 39.6 40.0

Бүгд 83.8 406.0 1439.2 2586.1 6124.4 16229.3 4527.4 4592.0 2951.7 3096.1 3034.2 2598.2 3459.2 4153.0 3989.0 5031.9 5785.0 6097.7 4089.8 4178.5 4809.5 6750.5 7013.8

2005 îíû çýðýãö¿¿ëýõ ¿íýýð

6

Төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засаг задарч өмч хувьд шилжсэнээс аж үйлдвэрийн салбар уналтанд орж

сүүлийн 10 гаруй жил аажмаар өсч 2012 онд архины үйлдвэрлэлийн бууралтаас шалтгаалж өмнөх оны

үйлдвэрлэлтээс 32.9 хувиар буурч, 2013 онд 2.2, 2014 онд 15.1, 2015 онд 40.4, 2016 онд 3.9 хувиар тус

тус өссөн байна

Зураг 1.5 Нийт бүтээгдэхүүн 2005 оны зэрэгцүүлэх үнээр, сая.төг

Үйлвэрлэл 1940 оноос 1990 он хүртлээ 79.7 хувиас 4.8 дахин тогтвортой өсөж, 2000 онд 1990 оноос 72.1

хувиар огцом буурч 2006, 2007, 2009, 2010, 2011 онуудад өмнөх оноосоо 5.4-33.1 хувиар өссөн байна.

Харин 2008 онд Багануурын архины үйлдвэрт стандартын бус архи үйлдвэрлэгдсэнээс шалтгаалж

улсын хэмжээнд архины үйлдвэрлэл хааснаар аймгийн Хүнсний үйлдвэрийн архины үйлдвэрлэлт буурч

энэ нь аймгийн аж үйлдвэрийн салбарын үйлдвэрлэлтэнд шууд нөлөөлж өмнөх оноосоо 3.9 хувиар

буурсан байна./нийт үйлдвэрлэлтийн 33.4 хувийг архины үйлдвэрлэл эзэлж байсан байна/.Мөн 2012

онд архины үйлдвэрлэл зогссоноос шалтгаалж нийт үйлдвэрлэл 32.9 хувиар буурчээ.

2013,2014,2015,2016 онуудад боловсруулах үйлдвэрлэл эрчим хүчний үйлдвэрлэл хөгжиж өмнөх

оноосоо өсөлттэй байна.

харцуулсан хувь

хувь

1950 1960 1970 1980 1990 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

1 цахилгаан дулаан

түгээлт, усан хангамж 1222.9 249.0 372.5 7.8 109.3 105.8 107.5 99.0 91.0 105.5 112.0 96.3 106.9 113.3 98.2 138.2 108.2 111.7 111.3 128.2

үүнээс: цахилгаан 1222.9 249.0 307.7 2.2 107.2 107.3 88.3 73.6 39.4 116.3 79.8 40.5 0.0

дулаан 32.7 109.9 101.6 113.9 105.8 98.3 106.0 115.0 98.1 109.5 114.4 97.7 139.8 110.0 117.0 106.2 136.1

усан хангамж 111.1 168.6 105.3 94.8 111.7 92.7 104.6 112.5 104.3 99.9 105.1 116.9 80.1 113.0 111.4 106.6

2 уул уурхай олборлолт 236.0 323.4 279.2 223.1 85.1 38.3 122.9 85.6 73.7 83.6 111.1 82.4 107.4 102.4 89.6 55.4 139.2 105.2 124.0 98.6

нүүрс олборлолт 236.0 323.4 279.2 19.6 134.7 103.4 83.9 82.0 100.8 99.7 101.8 125.4 105.3 102.6 156.7 57.8 139.2 105.2 124.0 99.1

алт олборлолт 80.4 27.8 146.3 86.9 64.9 75.4 117.3 57.5 110.0 102.1 8.3 0.0

3 боловсруулах үйлдвэр 484.5 316.9 108.8 217.8 172.7 9.7 194.4 103.2 84.0 115.7 94.2 201.3 127.1 100.3 138.6 118.0 110.3 50.4 92.0 120.3 166.2 93.4

3а. Хүнс ундааны

үйлдвэрлэл 499.1 311.04 107.3 220.5 166.4 8.1 180.7 112.9 84.2 128.8 79.5 224.8 131.6 95.5 151.0 111.0 110.7 38.7 81.4 108.5 273.2 90.8

үүнээс мах загам 39.0 3265.1 260.1 102.7 127.7 5.6 424.1 100.8 802.3 42.5

сүү сүүн бүт/үүн 1450.0 25.9 186.7 182.1 266.7 102.2 48.2 7.5 600.0 153.3 100.0 321.7 44.6 109.6

гурил гурилан бүтээг 338.1 1405.3 148.2 265.6 143.9 1.5 129.1 196.1 63.7 116.9 86.0 87.1 306.1 78.0 95.8 158.3 142.1 103.8 170.4 102.7 60.3 349.5

ундаа архи 187.8 634.5 302.0 91.5 75.4 188.7 104.0 87.1 133.5 78.5 231.1 126.8 73.5 128.5 111.4 94.7 50.7 14.0 143.9 125.7 45.6

хүнсний бусад 506.5 190.7 52.0 73.1 397.0 0.5 140.0 175.3 88.1 26.9 87.5 1603.6 70.2 176.5 54.0 167.0 174.7 65.3 99.3 121.3 74.1 78.2

3б. Бусад боловсруулах үйлвэрлэл 115.6 954.1 163.5 154.9 380.1 32.6 244.0 77.4 83.0 64.1 211.2 131.2 103.9 131.7 80.3 179.9 108.3 115.5 112.0 136.4 50.5 111.7

үүнээс: хувцас үйлдвэр 62.5 1040.0 223.1 182.8 131.1 5.4 0.0 2033.3 14.8 633.3 54.4 109.7 88.2 113.3 202.9 56.5 117.9 252.2 162.1 32.4 133.9

мод модон бүт/үүний

үйлдвэрлэл 400.0 187.5 106.7 100.0 87.5 278.6 1233.3 22.7 49.5 663.0 71.5 36.3 281.7 171.0 54.9 213.4 83.2 126.8 70.8 100.0 71.4 130.2

барилгын материалын

үйлдвэрлэл 14.3 6400.0 1.6 400.0 175 0 19.7 632.0 81.0 165.6 189.6 191.0 200.9 38.5 475.6 120.8 118.4 125.2 164.3 40.3 171

арьс ширны үйлд/лэл 106.7 700.0 182.1 160.8 121.0 7.3 0.0 1083.3 264.6 136.6 81.7 101.0 97.4 158.7 103.0 161.2 253.6 102.0 79.0 106.9 156.9

өлөн боловсруулалт 140.0 136.2 69.8 30.1 386.0 144.7 73.5 108.5 109.9 108.4 92.9 73.9 84.5 103.7 54.4 277.1

хэвлэх үйлдвэрлэл 293.1 158.8 983.7 0.0

бусад боловсруулалт 742.9 134.6 91.4 71.9 23.9 6154.5 2.5 288.2 83.7 63.4 392.3 276.5 72.3 111.3 95.2 99.5 113.0 177.4 101.9 90.2 100.9

Бүгд 484.5 354.5 179.7 236.8 265.0 27.9 101.4 64.3 104.9 98.0 85.6 133.1 120.1 96.1 126.1 115.0 105.4 67.1 102.2 115.1 140.4 103.9

83.8 406.0

1439.2

2586.1

6124.4

16229.3

4527.4 4592.0

2951.7 3096.1 3034.22598.2

3459.24153.0 3989.0

5031.95785.0 6097.7

4089.7 4178.54809.5

6750.5 7013.8

1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

7

Зураг 1.6 Нийт бүтээгдэхүүн 2005 оны зэрэгцүүлэх үнээр, салбараар,сая.төг

2016 оны байдлаар боловсруулах үйлдвэрлэл 1940 оныхоос 44.3 дахин өсөж, 1990 оныхоос

боловсруулах салбар 29.4, уул уурхайн салбар 57.8, цахилгаан дулаан усан хангамж 71.9 хувиар

буурсан байгаа.

Зураг 1.7 Салбарын үйлдвэрлэлт дүнд эзлэх хувиар

1940 онд 100.0 боловсруулах үйлдвэрлэл эзэлж байсан бол 2000 онд нийт үйлдвэрлэлтийн 72.3 хувийг

уул уурхайн салбар /алт, нүүрс олборлолт/, 16.4 хувийг цахилгаан дулаан усан хангамж түгээлт, 11.3

хувийг боловсруулах үйлдвэр, 2016 онд 53.0 хувийг боловсруулах үйлдвэр, 38.2 хувийг эрчим хүч усан

хангамж, 8,8 хувийг уул уурхайн салбар эзэлж байна.

0

2000

4000

6000

8000

10000

цахилгаан дулаан, усан хангамж Уул уурхай олборлолт Боловсруулах үйлдвэр

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

0 05.8

39.6 41.6

58.5

16.4 17.6

29.0 29.8 30.1 32.025.3 23.6 23.7

20.1 19.8 18.4

38.0 40.2 39.031.0

38.2

0 04.8 6.3 8.6 9.0

72.3

60.7

36.242.4

37.131.9

20.0 18.5 15.9 13.5 12.0 10.2 8.5 11.5 10.5 12.68.8

100 100

89.4

54.149.8

32.4

11.3

21.6

34.727.8

32.8 36.1

54.6 57.8 60.466.4 68.2 71.3

53.648.2 50.5

56.4 53.0

цахилгаан дулаан, усан хангамж Уул уурхай олборлолт Боловсруулах үйлдвэр

Нийт бүтээгдэхүүн /2005 оны зэрэгцүүлэх үнээр, бүтэц/1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

40.2 39.0 31.0 38.2

Уул уурхай олборлолт 0 0 4.8 6.3 8.6 9.0 72.3 60.7 36.2 42.4 37.1 31.9 20.0 18.5 15.9 13.5 12.0 10.2 8.5 11.5 10.5 12.6 8.8

Боловсруулах үйлдвэр 100 100 89.4 54.1 49.8 32.4 11.3 21.6 34.7 27.8 32.8 36.1 54.6 57.8 60.4 66.4 68.2 71.3 53.6 48.2 50.5 56.4 53.0

100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

58.5 16.4 17.6 29.8 30.1 32.0 25.3 23.6 23.7 20.1 19.8

цахилгаан дулаан, усан

хангамж 0 0 5.8 39.6 41.6 29.0 38.018.4

8

Зураг 1.12 Үйлдвэрлэгдсэн гол нэрийн бүтээгдэхүүн:

32%

32%

36%

Нийт үйлдвэрлэлтийн 2005 оны сарбарын бүтэц

цахилгаан дулаан, усан хангамж

Уул уурхай олборлолт

Боловсруулах үйлдвэр

0 0

2169

2793 6

761.4

26689.6

25363.4

21425

5984.8

12434

15248.7

3360.9

1856.1

2102.8

357.4

92.3

100

307.6

14

63

32.9

100

150.6

400

1360

894.1

1329

1314.4

1366.9

800.8

315.2

3785.4

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

1940

1950

1960

1970

1980

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Ãóðèë òí

59%

9%

32%

Нийт үйлдвэрлэлтийн 1990 оны салбарын бүтэц




6%5%

89%

нийт үйлдвэрлэлтийн 1960 оны салбарын бүтэц




6%5%

89%

Íèéò ¿éëäâýðëýëòèéí 1960 îíû ñàëáàðûí á¿òýö

Öàõèëãààí äóëààí,óñàí õàíãàìæ Óóë óóðõàé îëáîðëîëò

Áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð

38.2%

8.8%

53.0%

Нийт үйлдвэрлэлтийн 2016 оны салбарын бүтэц

цахилгаан дулаан, усан хангамжУул уурхай олборлолтБоловсруулах үйлдвэр

Зураг 1.8

Зураг 1.9

Зураг 1.10

Зураг 1.11

9

0

56.6

190.5

466.5

630

756.8

634.4

577.3

215.7

99.9

2.4

3.9

1.7

0.1 1.6

9.9

12.9

16.2

17.3

9.9

6.6

5.8

76

38 53.7 109

88.6

110.1

115.9

86.3

177.9

117.3

0

100

200

300

400

500

600

700

800

1940

1950

1960

1970

1980

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

òàëõ òí

0 22

.1

65

.5

95

.1

34

9

59

6.3

32

5.8

33

4.1

80

.8

76

.1

28

.5

22

.7

29

.2

17

.2

24

.7

36

.6

46

.5 78

.2

82

.1

10

4.7

80

.9

95

.4 14

9.6

19

7.4

14

7.3

18

2.6

21

6.6

19

9.8

21

1 27

4.8

26

0.6

23

9.7

0

100

200

300

400

500

600

700

19

40

19

50

19

60

19

70

19

80

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

Íàðèéí áîîâ òí

4.7

8.8

55.9

155.6

142

103.7

116.1

53

24.8

46.1

37.7

26

35.6

62.7 1

13.7

216.6

224.7

192.9

258.5

200

468.1

591.7

428.8

555 613.9

583.2

296.8

25.1

17.1

41.2

5.50

100

200

300

400

500

600

700

1940

1950

1960

1970

1980

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Àðõè ìÿí ë

1.4 3.1 4.5

33

315.8 319.7

256.9

71.5

104.6 90.9

59 53.7 52.230 33 33.7

2.8 0 0 0 0 00

50

100

150

200

250

300

350

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Àëò , êã

10

10

23.6

76.3

213

157.4

110

60.5

53.8

53

41.8

37

38.4

33.2

41.8

52.9

58.2

48.8

40

40.3

40.2

40.9

51.3

54

55.4

86.8

50.2 6

9.9

72.1 9

0.6

88.6

0

50

100

150

200

250

1940 1950 1960 1970 1980 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

í¿¿ðñ ìÿí.òí

120.4

203.3

146.1

100.6

100.6

34 49.1

36.6

33

27.2 40

53.9

51.2

50.5

53

52.1

55.2

63.5

62.3

68.2 78

76.2

106.5

117.1

129 1

45.5 165

0

50

100

150

200

250

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

äóëààí ìÿí.ã.êàë

28.5

3483

8683.9

26689.625363.4

21425

15248.7

12434.6

8145.2

1500

812

987.3

513.8

575.3

616.8

661.9

584.8

430.1

169.7

196.9

157.2

63.6

0 0 0 0 0 00

5000

10000

15000

20000

25000

30000

1940

1950

1960

1970

1980

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

үйлдвэрлэгдсэн öàõèëãààí ìÿí.êâò.öàã

11800.0 13646.2 14747.6 16953.4 18207.7 21476.122040.4

25434.828917.1

31158.434792.8

39726.4

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

хэрэглэгчдэд түгээгдсэн импорын цахилгаан /мян квт цаг/Зураг 1.12

11

1.2. Увс аймгийн аж үйлдвэрийн салбарын өнөөгийн байдал:

2016 оны урьдчилсан тооцоогоор аймгийн ДНБ 322.1 тэрбум төгрөг болсон нь

өнгөрсөн оноос 2.4 хувиар буурсан байна. Аймгийн ДНБ-ний 6.5 хувийг аж үйлдвэр

барилгын салбар бүтээсэн нь өнгөрсөн оноос 0.1 пунктээр буурсан байна. Баруун

бүсийн үйлдвэр барилгын салбар нийт 245.9 тэрбум төгрөгийн нэмэгдэл өртөг

бүтээсний 20.9 хувийг Ховд аймгийн аж үйлвэр барилгын салбар, 27.3 хувийг манай

аймгийн салбар, 17.8 хувийг Баян-Өлгий аймгийн салбар, 13.7 хувийг Завхан аймгийн

салбар, 20.3 хувийг Говь-Алтай аймгийн салбарууд эзэлж байгаагаас үзэхэд манай

аймгийн аж үйлдвэр барилгын салбар баруун бүсдээ тэргүүлж Завхан аймгаас 13.6,

Баян-өлгий аймгаас 9.5, Говь-Алтай аймгаас 7.0 Ховд аймгаас 6.4 пунктээр дээгүүр

байна.

Аж үйлдвэрийн чиглэлээр 115 аж ахуйн нэгж, иргэд үйл ажиллагаа эрхэлж 2010 оны зэрэгцүүлэх үнээр

9.4 тэрбум төгрөгийн нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэсэн нь өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 3.9 хувиар буюу

350.1 сая төгрөгөөр өссөн байна. Үүний дотор дулаан, усан хангамж түгээлт 28.2 хувиар өсч,

боловсруулах үйлдвэрлэл 6.6 хувиар, уул уурхай олборлолт 1.4 хувиар буурсан байна.

Тайлан оны үнээр 12.1 тэрбум төгрөгийн нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж 12.3 тэрбум төгрөгийн

борлуулалт хийсэн нь өнгөрсөн оноос бүтээгдэхүүний борлуулалт 19.9 хувиар өссөн байна.

Зураг 1.13 Аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт /сая.төг, 2010 оны зэрэгцүүлэх үнээр, аймгийн

дүнгээр/

Зураг 1.14 Аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт /сая.төг, 2010 оны зэрэгцүүлэх үнээр,

салбараар/

6518.95617.3

6477.8

9084.9 9435.0

2012 I-XII 2013 I-XII 2014 I-XII 2015 I-XII 2016 I-XII

Дулаан, усан хангамж түгээлт

Уул уурхайн олборлолт


2592.3

885.6

5607.0

3322.2

873.4

5239.4

2015 I-XII 2016 I-XII

12

Үйлдвэрлэгдсэн бүтээгдэхүүнээс өртөг өндөр бүтээгдэхүүн болох мах боловсруулах үйлдвэрлэл 58.5,

архи үйлдвэрлэл 86.7, тоосго үйлдвэрлэл 75.9-иар буурснаас шалтгаалж боловсруулах салбарын

үйлдвэрлэл 6.6 хувиар буурсан боловч гурилын үйлдвэрлэл 12.0 дахин, булигар 5.0 дахин, шевро 4.3,

хивэг 4.6, хөх ширний боловсруулалт 2.7 дахин, дулаан түгээлтийн 13.4 хувийн өсөлтүүд аймгийн

үйлдвэрлэлийн өсөлтөнд түлхүү нөлөөлсөн байна. Баруунтуруун, Тэс, Өндөрхангай, Зүүнхангай, Давст,

Бөхмөрөн, Наранбулаг, Тариалан зэрэг 8 суманд төвлөрсөн дулааны хангамжтай болж хэрэглэгчдийг

дулаанаар хангасан байна.

Өнгөрсөн оны мөн үеэс зэрэгцүүлэх үнээр тооцсоноор гурил гурилан бүтээгдэхүүн 3.5 дахин, өлөн

боловсруулалт 2.8 дахин, арьс шир гутлын үйлдвэрлэл 56.9, дулаан түгээлт 36.1, хувцас үйлдвэрлэл

33.9, мод модон бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 30.2, сүү сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 9.6, усан

хангамж 6.6, бусад боловсруулах үйлдвэрлэл 0.9 хувиар өсч, нүүрс олборлолт 0.9, мах боловсруулалт

57.5, архи ундааны үйлдвэрлэл 54.4, хүнсний бусад бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт /чацарганы тос, варень/

21.8 хувиар буурсан байна.

Нийт үйлдвэрлэлтийн 44.1 хувийг дулаан түгээлт усан хангамж, 43.3 хувийг боловсруулах салбарын

үйлдвэрлэл, 12.6 хувийг уул уурхай олборлолт эзэлж байна.

Өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад аж үйлдвэрийн салбарт эзлэх дулаан түгээлт усан хангамжийн

салбар 13.1 пунктээр өсч, боловсруулах үйлдвэр 13.1 пунктээр буурч, уул уурхай олборлолтын салбар

өнгөрсөн онй түвшинд байна.

Дэд салбараар тооцвол нийт үйлдвэрлэлтийн 42.8 хувийг дулаан үйлдвэрлэлт, 35.0 хувийг хүнс

ундааны үйлдвэрлэлт, 12.6 хувийг уул уурхайн олборлолт, 2.6 хувийн барилгын материалын

үйлдвэрлэл, 2.5 хувийг өлөн боловсруулалт, 1.3 хувийг усан хангамж, 2.1 хувийг гутал арьс ширний

үйлдвэрлэл, 0.2 хувийг хувцас үйлдвэрлэл тус тус эзэлж байна.

44.1%

12.6%

43.3%

дулаан түгээлт усан хангамж

уул уурхай олборлолт

боловсруулах үйлдвэр

Салбарын бүтэц 2014 I-XII 2015 I-XII 2016 I-XII

Дулаан түгээлт усан хангамж 25.1 31.0 44.1

Уул уурхай олборлолт 17.2 12.6 12.6

Боловсруулах үйлдвэр 57.7 56.4 43.3

Дүн 100.0 100.0 100.0

13

Зураг 1.15 Аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн бүтэц

Аж үйлдвэрийн салбарын ажиллагсдын тоо 802 болж өнгөрсөн оны мөн үеэс 13.7 хувиар буурч, 1

ажиллагчийн хөдөлмөрийн бүтээмж 7.6 хувиар өссөн байна.

Суурь он болох 2010 оноос гурил үйлдвэрлэл 4.2 дахин, дулаан түгээлт 2.1 дахин, нарийн боов 31.3,

өлөн боловсруулалт 37.3, нүүрс олборлолт 59.9, цэвэр ус түгээлт 32.1, талх үйлдвэрлэл 7.6, архи

үйлдвэрлэл 99.1 хувиар буурсан нь доорхи графикт харагдаж байна.

Дулаан түгээлт42.8%


12.6%

хүнс ундааны үйлдвэрлэлт

35.0%

усан ханамж1.3%

хувцас үйлдвэрлэл

0.2%

Модон бүтээгдэхүүний

үйлдвэрлэл

0.2%

Барилга мат-үйл/лэл

2.6%

арьс шир гутлын үйл/лэл

2.1%

өлөн боловсруулах

2.5%

бусад бүтээгдэхүүний

үйлдвэрлэл

0.6%

2010 I-XII

2013 I-XII

2014 I-XII

2015 I-XII

2016 I-XII

архи 100.0 4.1 2.8 6.7 0.9

нарийн боов 100.0 115.6 150.5 142.7 131.3

гурил 100.0 152.9 89.6 35.3 423.4

Гол нэрийн бүтээгдэхүүний өсөлт бууралт2010 I - XII=100%

Зураг 1.16

14

Суурь он болох 2010 оныхоос импортын цахилгааны хэрэглээ 85.0 хувиар, өмнөх оны мөн үеэс 14.2

хувиар тус тус өссөн байна.


өлөн 100.0 104.0 91.1 49.5 137.3

талх 100.0 106.3 79.2 163.2 107.6

Гол нэрийн бүтээгдэхүүний өсөлт бууралт2010 I-XII =100%

2010 I-XII

2013 I-XII

2014 I-XII

2015 I-XII

2016 I-XII

түгээсэн цэвэр ус 100.0 98.4 111.3 123.9 132.1

Дулаан 100.0 150.1 165.4 186.5 212.2

Нүүрс 100.0 126.2 177.1 163.5 159.9

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

гол нэрийн бүтээгдэхүүний өсөлт бууралт2010 I- XII =100%/

100 102.6118.4

134.6145.1

162.0

185.0

2010 I-XII 2011 I-XII 2012 I-XII 2013 I-XII 2014 I-XII 2015 I-XII 2016 I-XII

импортын цахилгаан2010 I-XII=100%

Зураг 1.17

Зураг 1.18

Зураг 1.19

15

Аж ахуйн нэгжүүд 58 нэрийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэсэн байна. Аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний гол нэр

төрлийг өнгөрсөн оны үйлдвэрлэлттэй харьцуулахад 19 нэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлтэнд өсөлт

гарч, 31 нэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл буурч, өнгөрсөн оны мөн үед үйлдвэрлэгдэж байгаагүй 6

нэрийн бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэж, үйлдвэрлэж байсан 11 нэрийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгдээгүй

байна.

Үйлдвэрлэгдсэн гол нэрийн бүтээгдэхүүн өнгөрсөн оны мөн үеэс гурил үйлдвэрлэл 12.0 дахин,

булигар 5.0 дахин, хивэг 4.6, шевро 4.3 дахин, пальто 3.1 дахин, тараг 2.5 дахин, өлөн гэдэс

боловсруулалт 2.8 дахин, хөх шир 2.7 дахин, бялуу 63.1, эсгий 31.9, болок 31.0, ажлын хувцас 28.6,

морин хуур 26.3, дулаан түгээлт 13.4, гутал 7.3, чацарганы тос 0.8, цэвэр ус түгээлт 6.6, дээврийн хавтан

3.8 хувиар өсч, варень 1.1, нүүрс олборлолт 2.2, цэвэр ус 3.5, нарийн боов 8.0, гэрийн бүс оосор 15.0,

дээл 16.8, чацарганы сироп 21.4, гоймон 25.0, талх 34.1, пийшин 54.4, чацарганы шүүс 54.6, мах

боловсруулалт 58.5, хиам 61.2, эмэгтэй хослол 71.4, тоосго 75.9, архи 86.7, хөөсөнцэр хавтан 89.4,

арвайн гурил 90.5, зүсмэл 95.5, хэрчсэн гурил 97.6 хувиар тус тус буурсан байна.

зарим нэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт

/биет хэмжээгээр/


1 дулаан мянгкал 106.5 117.1 129.0 145.5 165.0

2 нүүрс мян тн 50.2 69.9 98.1 90.6 88.6

3 архи мян л 296.8 25.1 17.1 41.2 5.5

4 ундаа мян л 2.3 1.5 8.0 0 0

5 нарийн боов тн 199.8 211 274.8 260.6 239.7

6 өлөн мян гог 133.4 98.5 86.3 46.9 130

7 гурил тн 1314.4 1366.9 800.8 315.2 3785.4

8 чацарганы тос кг 429.3 200.1 273.2 236.5 238.3

9 чацарганы ш/с мян л 6.3 5.9 10.9 9.7 4.4

10 чацарганы сироп мян л 23.5 31.9 71.0 69 54.2

11 талх тн 110.1 115.9 86.3 177.9 117.3

12 хэрчсэн гурил тн 45.4 12.6 8.5 4.1 0.1

13 хиам тн 5.1 6.5 8.1 6.1 1.8

14 цэвэр ус т/гээлт мян л 636.6 510.2 577.2 642.6 685.0

15 булигар мян квм 1.7 2.7 1.3 0.4 2.0

16 шевро мян квм 1.6 1.9 1.7 0.3 1.3

17 хөх шир тн 1.2 1.3 0.8 0.6 1.6

18 гутал хос 2501 4952 4134 4908 5268

19 тоосго мян ш 1965.0 2710.0 3370.0 2900.0 700.0

20 вакум цонх кв м 569.0 290 742.0 69.0 0.0

21 замын хавтан мян ш 57.0 37.5 25.5 45.0 0.0

22 дээврийн хавтан кв м 6574.0 9531.3 9562.0 2600.0 2700.0

23 мах боловсруулалт тн 60.0 328.0 320.0 1700.0 706.0

2013 I-XII 2014 I-XII 2015 I-XII 2016 I-XII

архи /мян л/ 25.1 17.1 41.2 5.5

нарийн боов /тн/ 211 274.8 260.6 239.7

чацарганы тос /кг/ 200.1 273.2 236.5 238.3

дулаан/мян гкал/ 117.1 129.0 145.5 165.0

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

300.0

Зарим нэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт/биет хэмжээгээр/

Хүснэгт 1.3

Зураг 1.20

16


талх /тн/ 115.9 86.3 177.9 117.3

нүүрс /мян тн/ 69.9 98.1 90.6 88.6

өлөн гэдэс /мян гогцоо/

98.5 86.3 46.9 130

ундаа /мян л/ 1.5 8.0 0 0

Зарим нэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт/биет хэмжээгээр/


чацарганы шүүс /мян л/

5.9 10.9 9.7 4.4

сироп /мян л/ 31.9 71.0 69 54.2

хэрчсэн гурил /тн/ 12.6 8.5 4.1 0.1

01020304050607080

Зарим нэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт /биет хэмжээгээр/


дээврийн хавтан /кв м/ 9531.3 9562.0 2600.0 2700.0

тоосго /мян ш/ 2710.0 3370.0 2900.0 700.0

замын хавтан /мян ш/ 37.5 25.5 45.0 0.0

вакум цонх /кв м/ 290 742.0 69.0 0.0

0.0

2000.0

4000.0

6000.0

8000.0

10000.0

12000.0

Зураг 1.21

Зураг 1.22

Зураг 1.23

17

Дүгнэлт:

Судалгаанд 1940 онд тус аймагт аж үйлдвэрийн салбар үүсэж хөгжсөнөөс хойших тоо баримтуудыг 10

жилийн давтамжтайгаар он оноор судлан үзэж 2000 оноос хойших хугацааны өсөлт хөгжилтийг жил

жилээр судлан харууллаа.

2005 оны зэрэгцүүлэх үнээр үнэлсэнээр аж үйлдвэрийн салбарын нийт бүтээгдэхүүн 1940 онд 83.8 сая

төгрөг байснаа төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засагтай, эдийн засгийн оргил үе болох 1990 онд

зэрэгцүүлэх үнээр 16.2 тэрбум төгрөг болж, хувийн өмч давамгайлсан зах зээлийн эдийн засгийн үе

болох 2016 онд зэрэгцүүлэх үнээр 7.0 тэрбум төгргийн нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэсэн нь 1940 оныхоос

үйлдвэрлэл 83.7 дахин өсч, 1990 оныхоос 56.8 хувиар буурсан байна.

Төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгаас зах зээлийн эдийн засагт шилжих шилжилтийн явцад үйлдвэрлэл

уналтанд орж 2000 онд үйлдвэрлэл 1990 оноос 72.1 хувиар буурч, хувийн өмч давамгайлсан 2001 оноос

аймгийн үйлдвэрийн салбарт нааштай хандлага ажиглагдаж сүүлийн 15 жилийн дийлэнхи жилүүдэд

зэрэгцүүлэх үнээр тооцсоноор өсөлттэй байна.

2013 I-XII

2014 I-XII

2015 I-XII

2016 I-XII

мах боловсруулалт 328.0 320.0 1700.0 706.0

гутал үйлдвэрлэл 4952 4134 4908 5268

гурил үйлдвэрлэл 1366.9 800.8 315.2 3785.4

0.0

1000.0

2000.0

3000.0

4000.0

5000.0

6000.0

484.5

354.5

179.7

236.8265.0

27.9

101.464.3

104.9 98.0 85.6133.1 120.1

96.1126.1 115.0 105.4

67.1 102.2115.1 140.4 103.9

1950 1960 1970 1980 1990 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн өсөлт, бууралт /хувиар/

Зураг 1.24 Зарим нэрийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт

18

Хоёр. БАРИЛГЫН САЛБАРЫН ТАНИЛЦУУЛГА 2016 онд барилгын гүйцэтгэгч 17 аж ахуйн нэгжүүд барилгын 50 объектод 19.5 тэрбум төгрөгийн

БУИЗ-ын ажил гүйцэтгэсэн нь өнгөрсөн оноос 63.3 хувиар буурсан байна.

Барилга объектод 14.7 тэрбум төгрөгийн ажил гүйцэтгэсэн нь өнгөрсөн оноос 36.4 хувиар, инженерийн

барилга байгууламжийн 3.6 тэрбум төгрөгийн ажил гүйцэтгэсэн нь өнгөрсөн оноос 85.2 хувиар, их

засварын ажил 1.1 тэрбум төгрөгийн ажил гүйцэтгэсэн нь өнгөрсөн оноос 79.3 хувиар тус тус буурсан

байна.

Нийт барилга угсралтын ажлын 75.5 хувийг барилга объектын ажил, 18.6 хувийг инженерийн барилга

байгууламж, 5.9 хувийг их засварын ажил эзэлж байна. 2016 оны барилга угсралт, их засварын ажлын

эзлэх хувийг 2015 онтой харьцуулахад барилга объёктын ажил 31.9 пунктээр өссөг бол их засварын

ажил 4.5 пунктээр, инженерийн барилга, байгууламжийн ажил 27.4 пунктээр тус тус буурсан байна.

Барилга угсралт, инженерийн барилга байгууламжийн ажлыг төрлөөр өнгөрсөн онтой харьцуулахад

орон сууцны барилгын ажил 52.6 хувиар, эрчим хүчний байгууламж 94.7 дахин, далан, суваг шугамын

48372.7

77639.4

47141.053057.7

19464.9

2012 2013 2014 2015 2016

Барилга угсралт их засварын ажил, сая төгрөгөөр

бари

лга

объе

кты

н аж

ил

инж

ежер

ийн

бар

илга

ба

йгуу

лам

ж их

засв

ары

н аж

ил

23,134.3 24,392.8

5,530.6

14,704.0

3,614.8

1,146.2

Барилга угсралт их засварын ажил, сая.төг

2015 2016

Зураг 2.1

Зураг 2.2

19

ажил 98.2 хувиар, бусад зам, талбайн ажил 50.9 хувиар тус тус буурсан бол сургуулийн барилга 64.1

хувиар өссөн байна.

Барилга угсралт, их засварын ажлыг сумаар авч үзвэл 50.1 хувь нь Улаангом суманд, 15.6 хувь нь Ховд суманд, 23.5 хувь нь Тариалан суманд 10.8 хувь нь бусад сумуудад хийгдсэн байна.

Гурав. Увс аймгийн худалдааны салбарын танилцуулга 3.1 Увс аймгийн газарзүйн байрлал, зах зээлд ойр эсэх

Увс аймгийн нутаг дэвсгэр нь уул, тал хээр, говь хосолсон 69.5 мянган ам дөрвөлжин км бөгөөд улсын нийслэлээс 1370 км, хойд талаараа ОХУ-ын Тыва улстай 575 км, баруун талаараа Баянөлгий аймагтай 200км, өмнө талаараа Ховд аймагтай 152 км, зүүн талаараа Завхан аймагтай 340км газраар хиллэнэ. Улсын нийт газар нутгийн 4.4 хувийг эзлэн оршдог. Нийт нутаг дэвсгэрийн 60% нь хангай хээр талын, 40% нь говийн бүсэд хамрагдана. Зонхилох үндэстэн нь баяд, дөрвөд Газар зүйн байрлалын хувьд далайн түвшнээс дээш 759 м өндөрт 2.3 баллын газар хөдлөлтийн бүсэд оршдог. Их нууруудын хотгор, мөнх цаст Хархираа, Түргэний уулс ,Хан Хөхийн нуруу, Тогтохын шил зэрэг өндөр уулс, Увс , Хяргас, Ачит,Үүрэг нууруудтай. Цаг агаарын олон жилийн дундчаас харахад Увс нуурын сав газарт багтах сумдад зун нь зарим үед 40.0-өөс дээш хэм халуун болж, өвөлд нь 30.5-50.0 хэм хүйтэрнэ. Газрын хөрсний хүйтэн заримдаа 57 хэм хүрдэг байна.

Аймгийн ихэнх нутагт жилд дунджаар 140-200 мм тунадас унах бөгөөд ууландаа 300-400 мм хүрдэг. Салхины зонхилох чиглэл нь баруун хойноос 5-10 м/сек хурдтай байдаг зарим үед 18-20 м/сек хүрч ширүүсдэг.

3.2 Дотоод худалдаа 2016 онд 508 аж ахуй нэгж байгууллага бөөний болон жижиглэнгийн худалдааны үйл ажиллагаа эрхэлж худалдааны нэг цэгт 160 хүн ноогдож байна. Хүснэгт 3.1 Үйл ажиллагаа явуулж байгаа худалдааны салбарын ААН-т тоо

Аймаг 2016 2015 2014 2013

Баян-Өлгий 346 334 331 311

Говь-Алтай 244 225 190 182

Завхан 408 358 268 262

Увс 508 453 450 354

Ховд 834 761 625 578

20

Аймгийн худалдаа эрхлэгчдийн 80 хувь нь төрөлжсөн бус барааны худалдаа эрхэлж байна. Тус аймагт үйлчилгээний төвүүд ашиглалтанд орж худалдаа эрхлэгчдийн үйл ажиллагаа эрхлэх орчин нөхцөл бололцоо нэлээд сайжирсан байна. Бөөний болон жижиглэн худалдааны нийт борлуулалтаараа бүсдээ 2т орж байна.

Увс аймгийн үйлчилгээний салбарт 2016 онд 128515.0 сая төгрөгийн нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгдсэн

нь өнгөрсөн оноос 3.0 хувиар өссөн байна.Тус аймгийн үйлчилгээний салбарын нийт бүтээгдэхүүн

үйлдвэрлэлтийг бүсийн аймгуудтай харьцуулбал Баянөлгий аймгаас 8.0, Ховдоос 0.7, Завханаас 2.7

пунктээр доогуур, Говьалтай аймгаас 5.3 пунктээр дээгүүр байна.

354

450 453

508

2013 2014 2015 2016

Зураг 3.2

21

3.3 Аймгийн гадаад худалдааны талаар

2016 онд импорт 34372.2 мян.ам.долларт хүрч өнгөрсөн оны мөн үеэс 6238.5 мян.ам доллараар буюу 22.2

хувиар өссөн байна. Цахилгаан эрчим хүч 99139.4 мян.квт,46.0 мян.тн нефть бүтээгдэхүүн, 317ш мебель тавилга,

2731.3тн хивэг,1577.2 тн овъёос, гурил 1743.8 тн, хүнсний ногоо 80.2 тн, жимс жимсгэнэ 50.6 тн, чихэр 4.4 тн, хөц

будаа 219.6 тн, тахианы өндөг 749.9 мянган ширхэг, нийт75 нэрийн бүтээгдэхүүнийг импортоор оруулсан байна.

Өнгөрсөн оны мөн үеэсорны поролон 73.3, ургамлын тос 40.0, битум 9.5, тоосго 2.4,жигнэмэг 2.4, цагаан

будаа 9.6, өндөг 3.5, чихэр 4.9, хүнсний ногоо 3.5, хөц будаа 2.1, дизель түлш 2.2, хийжүүлсэн ус 2.1 дахин гоймон

46.2, автобензин15.7, зайрмаг 44.4, гутал 56.3 хувиар тус тус өссөн байна.

Цахилгаан 8.7,банз 37.2, жимс жимсгэнэ 39.5,жимсний шүүс 27.6, суудлын автомашин 96.2, мебель

тавилга 69.8, ширмэн радиатор 86.8, хуванцар цонх 75.6, ган хоолой 66.7, овъёос 20.5, хиам 13.0, хивэг 20.4,

гурил 37.3хувиар тус тус буурсан байна.

2016 оныбайдлаар хөлдөөсөн загасны мах 5 тонн, монгол гэр 4 ширхэг, ногоон цай 1.8 тонныг гаргаж

экспорт 20.1 мян.ам.доллар болсонбайна.

Дөрөв. ТЭЭВЭР ХОЛБООНЫ САЛБАРЫН ТАНИЛЦУУГА 2016 оны байдлаар зорчигч тээврийн үйл ажиллагаа эрхэлж буй аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэд 74.0

мянган зорчигч тээвэрлэж 51426.7 мян.хүн.км-ийн зорчигч эргэлт хийснийг өнгөрсөн оны мөн үетэй

харьцуулахад зорчигчдын тоо 26.9 хувиар, зорчигч эргэлт нь 42.5 хувиартус тус өссөн байна.

Ачаа тээврийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгж, иргэд 56.2 мян.тн ачаа тээвэрлэж 28814.4

мян.тн.км-ийн ачаа эргэлт хийснийг өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад тээсэн ачаа нь 3.6

хувиарбуурсан бол ачаа эргэлт нь 1.7 хувиар өссөн байна.

155.7 27.4 25.6 303.8 20.1

51245.8

31360.130407.5 28133.7

34372.2

0.0

10000.0

20000.0

30000.0

40000.0

50000.0

60000.0

2012 2013 2014 2015 2016

Нийт импорт, экспорт сүүлийн 5 жилийн байдлаар

Нийт экспорт /үнийн дүн, мян.ам дол/

Нийт импорт /үнийн дүн, мян.ам дол/

Зураг 3.3

Хүснэгт 4.1

22

Энэ онд авто тээрийн төвд 8974 тээврийн хэрэгсэл үзлэг оношлогоонд оржээ. Үүнээс суудлын 5027,

ачааны 1975, автобус 485, тусгай зориулалтын 93, механизм 45, чиргүүл 128, мотоцикл 1221 орсон

байна.

Холбооны үйл ажиллагаа эрхэлж, мэдээнд хамрагддаг аж ахуйн нэгж газрууд 526.2 сая төгрөгийн

орлоготой ажилласны 31.5 хувь нь хүн амаас орсон ба өнгөрсөн оны мөн үеэс нийт орлого нь 11.2

хувиар буюу 52.9 сая төгрөгөөр өссөн байна.

Холбооны газраар үйлчлүүлсэн цахилгаан мэдээбайхгүй, бичиг, захидал, боодол хүргүүлэх үйлчилгээ

28.8хувиар буурсан байна.

Кабелийн телевиз хэрэглэгчид 4215 болж өнгөрсөн оны мөн үеэс 9.2 хувиар өссөн байна.

49.7 56.6 58.3 56.2

53.4

111.6

58.3

74.0

0

20

40

60

80

100

120

44

46

48

50

52

54

56

58

60

2013 2014 2015 2016

Тээсэн ачаа мян.тн Зорчигчид мян.хүн

380.0

441.8473.3

526.2

99.6144.9 159.4 165.7

0.0

100.0

200.0

300.0

400.0

500.0

600.0

2013 2014 2015 2016

Увс аймгийн холбооны салбарын орлого сүүлийн 4 жилийн байдлаар сая.төг

Нийт орлого Хүн амаас орсон орлого

Зураг 4.2 Тээврийн байгууллагаар үйлчлүүлсэн хүн, тээсэн ачаа

Зураг 4.3

23

Аймгийн бүх сумдад үүрэн телефоны операторууд үйл ажиллагаа явуулж байгаа ба тэдний

хэрэглэгчдийн тоо өнгөрсөн оны мөн үеэс 18.0 хувиар өссөн байна.

Үүрэн телефон хэрэглэгчдийн тоо

Тав. Соёлын салбарын танилцуулга

Аймгийн хөгжимт драмын театр нийт 66.2 мянган хүнд 223 тоглолтоор үйлчилж ажилласан нь

өнгөрсөн оны мөн үеэс тоглолтын тоо 7.1 хувиар, үзэгчид 31.0 хувиартус тус буурсан бол орлого

7.5хувиар өссөн байна.

Хөгжимт драмын театрын тоглолтын тоо өмнөх 3 жилийн дунджаас 14.2 хувиар, үзэгчид 30.3 хувиар тус

тус буурсан байна.

0

5000

10000

15000

20000

25000

CDMA Хэрэглэгч

SKYTEL Хэрэглэгч

MOBICOM Хэрэглэгч

UNITEL Хэрэглэгч

G mobile Хэрэглэгч

2015 2016

Хүснэгт 4.2

Зураг 4.4

24

Орон нутгийг судлах музей 4.2 мянган хүнд үйлчилж 1956.2 мянган төгрөгийн орлоготой ажилласан

нь үзэгчид өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс үзэгчид 6.7 хувиар, орлого нь 28.9 хувиар тус тус буурсан байна.

Орон нутгийг судлах музейн орлого өмнөх 3 жилийн дунджаас 22.8, үзэгчдийн тоо 3.8 хувиар тус тус

буурсан байна.

Төв номын сан 4.7 мянган байнгын уншигч, 30.0 мянган ирэгчдэд 41.3 мянган номоор үйлчилсэн байна.

Өмнөх оны мөн үеэс уншуулсан ном 2.7 хувиар,уншигчдын тоо 6.8 хувиар тус тус өссөн байна. 2016 онд

Америкийн соёл мэдээллийн төв нээх төслөөр 190 нэр төрөл 485 ширхэг 6500.0 мянган төгрөгийн ном,

богцтой аялал төслөөр 68 нэр төрлийн 241 ширхэг 3816.0 мянган төгрөгийн ном, Азийн хөгжлийн

сангаас 77 нэр төрлийн 241 ширхэг 3323.8 мянган төгрөгийн ном, мөн номын сангийн үндсэн фондод

143 нэр төрлийн 268 ширхэг 2299.6 төгрөгний бэлэг хандивын номуудаар номын фонд нэмэгдэж номын

фонд 76.1 мянган ширхэг номтой болсон байна.

247293

240 223

93.0 95.8 96.0

66.2

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

0

50

100

150

200

250

300

350

2013 2014 2015 2016

Тоглолт /тоо/ Үзэгчид /мян.хүн/

4.2

4.4

4.5

4.2

2794.2

2058.0

2750.0

1956.2

0.0

500.0

1000.0

1500.0

2000.0

2500.0

3000.0

4.1

4.1

4.2

4.2

4.3

4.3

4.4

4.4

4.5

4.5

4.6

2013 2014 2015 2016

Музейн үзэгчид /мян.хүн/ Орлого /мян.төг/

Зураг 5.1

Зураг 5.2

25

Зургаа. БОЛОВСРОЛЫН САЛБАРЫН ТАНИЛЦУУЛГА

Увс аймаг 2016-2017 оны хичээлийн жилд ерөнхий боловсролынн 30 сургууллийн 706 бүлэгт 17.4

мянган хүүхэд суралцаж байгаа нь бүлгийн тоо өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 3-аар, суралцагчдын тоо

0.2 хувиар, өмнөх 4 жилийн дунджаас 0.4 хувиар тус тус буурсан байна.

2016-2017 оны хичээлийн жилд бүрэн дунд боловсролд 3314 хүүхэд, суурь боловсролд 5461 хүүхэд,

бага боловсролд 8596 хүүхэд суралцаж байна. Бага боловсролд суралцагчдын тоо өмнөх 4 жилийн

дунджаасаа 1.2 хувиар өссөн бол суурь боловсролд суралцагчид 1.2 хувиар, бүрэн дунд боловсролд

суралцагчид 3.1 хувиар тус тус буурсан байна.

4.0

4.3 4.4

4.7

38.1

40.1 40.2

41.3

36

37

38

39

40

41

42

3.6

3.8

4.0

4.2

4.4

4.6

4.8

2013 2014 2015 2016

Уншигчид /мян.хүн/ Уншуулсан ном /мян.ш/

2032621225 20838 20547 20429 19749 19556

18664 17937 17424 17002 17400 17371

0

5000

10000

15000

20000

25000

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

ЕБС-д суралцагчид

Зураг 5.3

Зураг 6.1

26

Шинээр 1-р ангийн 70 бүлэгт 1722 хүүхэд элсэн орсон нь өнгөрсөн оноос 14.4 хувиөр өмнөх 4

жилийн дунджаас 7.7 хувиартус тус буурсан байна.

1500

1600

1700

1800

1900

2000

2100

2012 2013 2014 2015 2016

1710 1710

2028 2011

1722

1 - р Ангид элсэгчдийн тоо

Хүснэгт 6.1

Зураг 6.2

27

Аймгийн ерөнхий боловсролын сургуулиудад 1042 үндсэн багш ажиллаж нэг багшид 17 сурагч ноогдож

байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үеийн түвшинд, өмнөх 4 жилийн дунджаас 1.4 хувиар буурсан байна.

24 2321

19 18 17 17 17 17

0

5

10

15

20

25

30

2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2012-2013 2013-2014 2014-2015 2015-2016 2016-2017

Нэг багшид ноогдох суралцагчдын тоо

БҮГД Эм БҮГД Эм

БҮГД 17371 8845 1042 786

1-р бага сургууль /Тэс/ 68 25 7 7

2-р бага сургууль /Тэс/ 60 29 7 6

2-р цогцолбор сургууль 1816 913 104 80

3-р ахлах сургууль 1100 551 65 50

4-р ахлах сургууль 876 463 56 36

Баруунтуруун сумын ахлах сургууль 564 277 38 29

Бөхмөрөн сумын дунд сургууль 394 192 27 22

Давст сумын дунд сургууль 205 87 15 11

Завхан сумын дунд сургууль 273 140 14 12

Зүүнговь сумын ахлах сургууль 543 263 33 23

Зүүнхангай сумын ахлах сургууль 486 228 32 24

Малчин сумын дунд сургууль 400 206 27 17

Наранбулаг сумын ахлах сургууль 600 327 42 31

Сагил сумын дунд сургууль 288 158 14 12

Тариалан сумын ахлах сургууль 784 406 45 34

Тэс сумын ахлах сургууль 923 475 68 55

Түргэн сумын дунд сургууль 196 98 13 9

Увс эрдэм ахлах сургууль 1107 548 55 42

Улиастай багийн бага сургууль 23 8 3 3

Хархираа багийн бага сургууль 54 24 6 6

Ховд сумын ахлах сургууль 511 252 30 24

Хяргас сумын ахлах сургууль 604 302 38 27

Цагаанхайрхан сумын дунд сургууль 352 174 26 21

Цогцолбор 1-р сургууль 2543 1351 117 84

Чандмань эрдэм ахлах сургууль 365 170 27 21

Өлгий Ахлах сургууль 508 261 33 23

Өмнөговь сумын ахлах сургууль 919 520 52 39

Өндөрхангай сумын ахлах сургууль 631 314 36 28

Дэвшил бага сургууль 100 44 5 3

Таван Тэс бага сургууль 78 39 7 7

ЕБС- ийн суралцагчид 2016 - 2017 хичээлийн жилд

ҮзүүлэлтүүдБҮГД

Үндсэн багш

нарын тоо

Зураг 6.3

Хүснэгт 6.2

28

Сургуулийн өмнөх боловсролд 2016-2017оны хичээлийн жилд 6767 хүүхэд хамрагдаж өмнөх оноос

3.6 хувиар, өмнөх 4 жилийн дунджаас 5.0 хувиар тус тус өссөн байна.

2016-2017 оны хичээлийн жилд хөдөлмөрийн дээд сургуулийн 1-р курсийнөдрийн ангид 20,оройн

ангид 20, эчнээ ангид 20оюутан элсэн орж, нийт 204 оюутан суралцаж байна. Хөдөлмөрийн дээд

сургуулийн нийт суралцагчдын 56.9 хувь нь буюу 116 эмэгтэй оюутан байна. Хөдөлмөрийн дээд

сургуулийг 2016 онд өдрийн ангийг 41,эчнээ ангийг 14 нийт 55 оюутан төгссөн байна.

Улаангом коллежийн мэргэжлийн боловсролын 1-р курсэд 422 хүүхэд элснэ орж нийт 1122 оюутан

суралцаж байна. Мэргэжлийн боловсролд 763 суралцагч үүнээс1 ангид185суралцагч, 2 ангид 291

суралцагч, 3 ангид 287 суралцагч тус тус суралцаж байна.

Техникийн боловсролд 211 суралцагч үүнээс 1-р курсэд 88, 2-р курсэд 115, 3 –курсэд 8 суралцаж байгаа

бол 1 жилтэймэргэжлийн сургалтанд 148 суралцагч суралцаж байна. Улаангом коллежийг 2016 онд

520суралцагчид төгссөнөөс техникийн боловсролыг 138, мэргэжлийн боловсролыг 287, мэргэжлийн

сургалтыг 95 суралцагч төгссөн байна.

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

4809 51454720 4960

5725 5826 60796580 6588 6532 6767

СӨБ-д хамрагдсан хүүхдийн тоо

10021131

17001841 1748

1435 1350 1315 1372 12791122

167 175 190 156 160 180 193 216 208 197 204

0

500

1000

1500

2000

Их дээд сургууль, коллежид суралцагчдын тоо

Улаангом коллеж ХДС Салбар

Зураг 6.4

Зураг 6.5

29

Ашигласан материалууд -Аймгийн танилцуулга, эмхтгэлүүд 1940-2016 -Аймгийн ДНБ тооцоо 2013–2016 -Улсын ДНБ урьдчилсан гүйцэтгэл 2016 -Монгол улсын Статистикийн эмхэтгэл -Аймгийн засаг даргын мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилтээс - www.1212.mn

УВС АЙМГИЙН ҮЙЛДВЭР ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ САЛБАРЫН … yilchilgeenii...

Documents