КАКО МОЖЕМЕ ДА ГИ НАМАЛИМЕ ... -...

1

ВОВЕД

Светскиот ден на водата, кој секоја година е на 22ри Март, е за фокусирање на вниманието на важноста на водата. Овогодишната тема “Природата за водата” ги истражува решенијата базирани на природата (NBS – nature based solutions) за предизвиците со вода со кои се соочуваме во 21-от век.

Кампањата се вика “Одговорот е во природата” и ја подига свеста за NBS. Централна порака е дека NBS, садењето дрвја за надополнување на шуми, повторното поврзување на реките со поплавените површини и обновувањето на мочуриштата, е одржлив и економичен начин да

се помогне во ребаланс на циклусот на водата, да се ублажат ефектите од климатските промени и да се подобри здравјето и благосостојбата на луѓето.

Со користење на NBS за да помогне во задоволувањето на потребите за вода за популацијата која е во пораст, ќе придонесеме за создавање кружна економија, истовремено помагајќи да се заштити природната средина и да се намали загадувањето - и двете клучни цели во целта 6 за одржлив развој, која го обврзува светот да обезбеди достапност и одржливо управување со вода и санитација за сите до 2030 година.

КАКО МОЖЕМЕ ДА ГИ НАМАЛИМЕ ПОПЛАВИТЕ, СУШИТЕ И ЗАГАДУВАЊЕТО НА ВОДАТА?КОРИСТЕЈЌИ РЕШЕНИЈА КОИ ВЕЌЕ ПОСТОЈАТ ВО ПРИРОДАТА.

http://worldwaterday.org

2

НАСЛОВНИ ФАКТИ

Побарувачка на вода:

• 2,1 милијарди луѓе немаат пристап до безбедна вода за пиење.

• До 2050 година, светското население ќе порасне околу 2 милијарди луѓе, а глобалната побарувачка за вода може да биде до 30% повисока од денес.

• Земјоделството во моментов учествува со 70% од глобалните повлекувања на вода, главно за наводнување - бројка која се зголемува во областите со висок притисок на вода и густина на население. Индустријата зазема 20% од вкупниот износ, во кој доминираат енергијата и производството. Останатите 10% одат на домашна употреба - процентот што се користи за вода за пиење е многу помал од 1%.

Достапност на вода:

• Денес, околу 1,9 милијарди луѓе живеат во потенцијално сериозно ограничени области. До 2050 година, ова би можело да се зголеми на околу 3 милијарди луѓе.

Квалитет на вода:

• Околу 1,8 милијарди луѓе користат неподобрен извор на вода за пиење без заштита од контаминација од човечки фекалии.

• На глобално ниво, повеќе од 80% од отпадни води генерирани од општеството се враќаат во животната средина без да бидат третирани или повторно употребени.

Клима и животна средина:

• Бројот на луѓето изложени на ризик од поплави се очекува да се зголеми од 1,2

3

милијарди денес на околу 1,6 милијарди во 2050 година - скоро 20% од светското население.

• Денес, околу 1,8 милијарди луѓе се погодени од деградација на земјиштето и опустинување. Најмалку 65% од шумското земјиште е во деградирана состојба.

• Се проценува дека 64-71% од природните мочуришта се изгубени од 1900 година навака, како резултат на човековата активност.

• Ерозијата на почвата од одгледувањето на култури носи секоја година од 25 до 40 милијарди тони од горниот слој, значително намалувајќи ги приносите и способноста на почвата да ја регулира водата, јаглеродот и хранливите материи.

КОИ СЕ РЕШЕНИЈАТА БАЗИРАНИ НА ПРИРОДАТА (NBS)?

Враќањето на шумите, пасиштата и природните мочуришта, повторно поврзување на реките со поплавените површини, создавање тампон зони на вегетација по водотеците - ова се примери на NBS кои помагаат во управувањето со достапноста и квалитетот на водата.

Повеќето NBS, вклучувајќи ги урбаните предели, во суштина опфаќаат управување со вегетација, почви и / или мочуришта, вклучувајќи реки и езера.

NBS не се лек за критичните предизвици поврзани со водата со кои се соочуваме како што расте глобалното население, но тие можат да обезбедат иновативни и ефективни опции за дополнување на недоволната или стареечката инфраструктура за вода. На пример:

• Достапност и снабдување со вода: Складирањето на водата преку природни мочуришта, влага во почвата и / или полнење на подземните води може да биде поодржливо и поекономично од сивата инфраструктура, како што се брани.

• Квалитет на вода: Загадувањето од земјоделството може драстично да се намали од страна на NBS, како што е конзерваторското земјоделство, кое ја штити почвата од ерозија, или крајбрежните буфери, ленти на земјиште долж водотеците засадени со дрвја и грмушки.

• Управување со ризик: Ефектите од климатските промени, како што се честите екстремни поплави, може да се ублажат со низа NBS, како што се крајбрежните тампон зони или поврзувајќи ги реките со поплавените површини.

Примената на одредени NBS создава она што е познато како “зелена инфраструктура”: природни или полуприродни системи кои ни даваат еквивалентни или слични придобивки за конвенционалната, човечки изградена “сива инфраструктура”.

NBS често придонесуваат за придобивки надвор од услуги поврзани со вода. На пример, конструираните мочуришта што се користат за третман на отпадните води можат да обезбедат биомаса за производство на енергија, да ја подобрат биолошката разновидност и да создадат рекреативни простори и поврзани вработувања.

4

КАКО БИ ИЗГЛЕДАЛЕ ЗЕЛЕНА И СИВА ИНФРАСТРУКТУРА ВО ЦИКЛУСОТ НА ВОДА?

• На почетокот на циклусот, кога водата избива од изворот или паѓа како дожд, здравите шуми и полињата со одржливо управување обезбедуваат стабилна, квалитетна почва за паѓање и проток на вода.

• Акумулациите и браните изградени од човекот собираат вода, што овозможува наводнување на околното земјиште, производство на енергија и го регулира протокот на реката.

• Заштитените мочуришта помагаат во филтрирање и пречистување на водата и подобрување на биолошката разновидност, а пренасочената вода може да ги надополни ресурсите на подземните води и да ги ублажи поплавите по течението.

• Прочистителни и пречистителни станици ги подготвуваат слатките води и отпадните води за човечка конзумација и ги пумпаат во мрежи од цевки.

• Бариерите создадени од човекот и намерното користење на природните поплавни рамнини можат да ги контролираат поплавите и да го ублажат ризикот од катастрофи, бидејќи водата се враќа на почетокот на циклусот.

РЕШЕНИЈА ОД ПРИРОДАТА И ОДРЖЛИВИТЕ РАЗВОЈНИ ЦЕЛИ

NBS за управување со водоснабдувањето и квалитетот го поддржува постигнувањето на сите цели во Целта 6: да се обезбеди пристап и одржливо управување со водата и санитарните услови за сите.

NBS, исто така, може да игра улога во голем број други цели за одржлив развој:

• Цел 1: Да нема сиромаштија, Цел 2: Нулта глад, Цел 3: Добро здравје: Новите работни места често се создаваат од страна на NBS, а подобреното здравје од поквалитетна вода значи поголема продуктивност.

• Цел 7: Достапна, чиста енергија, Цел 9: Индустрија, иновации и инфраструктура, Цел 11: Одржливи градови и заедници, Цел 12: Одговорна потрошувачка и производство: NBS бара мала или никаква енергија и може да ја намали зависноста од сиви системи (гладни за енергија). Тие, исто така, помагаат да се обезбедат поодржливи водни ресурси за да им служат на растечките населби.

• Цел 14: Животот во вода, Цел 15: Живот на копно: Мочуриштата можат да го намалат загадувањето со филтрација и да ја зголемат биолошката разновидност преку проширување на природните живеалишта.

ПРИМЕРИ ЗА РЕШЕНИЈА ОД ПРИРОДАТА

Песочни брани

Во сушните подрачја, речните корита на сезонски, наизменични реки и потоци честопати поседуваат плитки подземни резерви, кои се полнат секогаш кога реките течат. Додека

5

поединците можат да копаат за да ја искористат водата за своите семејства, овие водни ресурси ретко се користат во систематски рамки за земјоделството и другите активности.

Песочните брани се ѕидови ископани во земјата попречно на коритото. На реката Сашане во Зимбабве, песочните брани се изградени и опремени со пумпи со ниски трошоци за соларна енергија. Со зголемување на браната во висина по фази, седиментот се таложи зад браната, зголемувајќи ја количината на складирана вода и правејќи ја достапна преку пумпите.

Овој дополнителен извор на вода ја проширува сезоната за сеење за локалните земјоделци и помага да се произведе дополнителен принос, што пак го поттикнува биодиверзитетот. Системите за мониторинг базирани на заедницата помагаат во управувањето со ресурсите и обезбедуваат доволно за домашна и за комерцијална употреба.

Реставрација на пејзажи

Невообичаено ниските врнежи од дожд во 1985-86, во комбинација со прекумерно сечење на шумите, доведоа до најлошите суши во историјата на Раџастан, Индија. Областа Алвар, една од најсиромашните во државата, беше сериозно погодена. Подземните води се повлекоа под критичните нивоа, што доведе до ограничувања на владата за понатамошни екстракции на подземните води.

Со поддршка на локалните невладини организации, заедниците во областа изградија мали структури за собирање на вода во комбинација со регенерација на шуми и почви, особено во горните сливови, за да помогнат во надополнувањето на подземните води.

Резервите на вода повторно беа воспоставени во 1.000 села ширум државата; пет реки кои се сушеа по започнувањето на годишната сезона на монсуните, повторно почнаа да течат и во нив повторно се воспостави риболов; нивото на подземните води се зголеми за околу шест метри; продуктивното обработливо земјиште се зголеми од 20% на 80% во сливното подрачје; клучна шумска покривка, вклучително и во земјоделските површини, што помага да се одржи интегритетот и капацитетот за одржување на водата во почвата, зголемен за 33%; и забележано е враќање на дивиот свет, како што се антилопа и леопард.

Оддржливо земјоделството

Оддржливо земјоделство се базира на три принципи: минимизирање на нарушувањата на почвата; одржување на континуирана органска прекривка на почвата и / или растенија; и одгледување разновидни растителни видови.

Отстранувањето или минимизирањето на обработката или орање го избегнува раскинувањето на структурата на горниот слој, како и намалување на емисиите од земјоделските машини. Ова е резултат да се задржи почвата постабилна, да се зголеми дренажата, да се забави истекувањето и драстично да се намали загадувањето на блиските извори на вода.

Економските придобивки од одржливо земјоделство се воспоставени во различни системи низ целиот свет, од мали земјоделски системи во Латинска Америка и субсахарска Африка до големи трговски системи за производство во Бразил и Канада. Во моментов, околу 1,8 милиони km2 од обработливо земјиште се под зачувување на земјоделството, што претставува околу 12,5% од глобалната површина, што претставува пораст од речиси 70% од 2008 година.

Сунѓер градови, Кина

Владата на Кина ја започна иницијативата “Сунѓер Сити” за подобрување на достапноста на вода во урбаните населби. Градските власти користат комбинација на NBS и сива инфраструктура за да се намали урбаната вода, да се подобрат локалните екосистеми и да се задржи урбаниот втор круг за евентуална повторна употреба.

До 2020 година, 16-те пилот-градови ќе спроведат низа мерки, како што се зелените покриви и ѕидови, порозни тротоари и биосвалите (изградени канали за филтрирање) за да се фати вода и да се пренасочи назад во ревитализирано природно складиште за наводнување и чистење за време на периоди на суша.

Целта на проектот е 70% од дождовната вода да се апсорбира и повторно да се искористи преку подобрена пропустливост на вода, задржување и складирање, пречистување и одводнување, како и заштеда на вода и повторна употреба. Оваа цел треба да се исполни 20% од урбаните средини до 2020 година и 80% од урбаните области до 2030 година.

6

ПРОБЛЕМИ ПРИ УПРАВУВАЊЕ СО ВОДИТЕ (примарна услуга која треба

да се обезбеди)РЕШЕНИЕ ЗА ЗЕЛЕНА ИНФРАСТРУКТУРА

ЛОКАЦИЈАСООДВЕТНО

РЕШЕНИЕ ЗА СИВА

АРХИТЕКТУРА (НА ПРИМАРНОТО

НИВО НА УСЛУГИ)Слив

Поп

лава

Урба

на

Крај

бреж

на

Регулација на водоснабдувањето

Пошумување и зачување на шумите •

Брани и испумпување на подземни води

Систем за дистибуција на

вода

Поврзување на реките со поплавени површини •Зачувување на мочуриштата/ нивно реставривање

• • •

Конструирање мочуришта • • •

Собирање на вода • •

Зелени површини (биоретенција и инфилтрација) •

Пропустливи тротоари •

Регулација на квалитетот на

водата

Пречистување на водата


Пречистителна станица за вода

Крајбрежни тампон зони (од вегетација) •


• • •




Контрола на ерозија

Пошумување и зачување на шумите •Зајакнување на

падинитеКрајбрежни тампон зони (од вегетација) •

Поврзување на реките со поплавени површини •

Биолошка контрола


Пречистителна станица за вода



• • •


Контрола на температурата на

водата


Брани

Крајбрежни тампони зони (од вегетација) •


Зачувување на мочуриштата/нивно реставривање • • •



Мерки при екстремни

настани (поплави)

Контрола на речни поплави


Брани и насипи



Зачувување на мочуриштата/нивно реставривање • • •


Поставување на обиколници за поплави •

Проток на атмосверска вода

низ урбаните средини

Зелени покриви • Ифраструктура на атмосверска вода

низ урбаните средини


Собирање на вода • • •


Контрола на крајбрежни поплави

(бури)

Заштита/враќање на мангровите, крајбрежните мочуришта и дините

•Морски ѕидови

Заштита/враќање на гребените (корали/школки) •

СВЕТСКИ ИЗВЕШТАЈ ЗА РАЗВОЈ НА ВОДАТА 2018 И ПОТРЕБАТА ЗА ПОВЕЌЕ ИСТРАЖУВАЊАЗа повеќе детали за решенијата за вода засновани на природата, ве молиме погледнете го Извештајот за развој на водите во светот 2018, објавен на 22 март 2018 година. Иако има многу возбудлив напредок во известувањето, објавувањето ја потврдува потребата за повеќе истражувања во клучните области околу перформансите, влијанието и приспособливоста на NBS, меѓу другите прашања.

КАКО МОЖЕМЕ ДА ГИ НАМАЛИМЕ ... -...

Documents