" openstreetmap krijoni harten tuaj "

37

Upload: besiguri

Post on 26-Mar-2015

1.557 views

Category:

Documents


10 download

DESCRIPTION

OpenStreetMap Krijoni harten tuaj, eshte shkruar per ti ndihmuar personat per te edituar harten OpenStreetMap, e sponzorizuar nga Unicef Innovation Lab ...

TRANSCRIPT

Page 1: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "
Page 2: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

OpenStreetMap

Krijoni harten tuaj

Krijuar nga: Besfort GuriPer fotografite dhe dizajnin e librit eshte perkujdesure: Altin Ukshini

Gjithashtu ndihmuan ne realizimin e ketij projekti:FLOSSK (Free Libre Open Source Software Kosova)

Faleminderit OpenStreetMap wiki, per disa informacione basike ku dhejane marre.

Kjo pune eshte e licencuar nen Creative Commons CC-BY-NC-SA 3.0 .Per me shume informata rreth licences gjeni

ne http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/

Page 3: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

2

Page 4: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

Permbajtja

1 Hyrje ne OpenStreetMap 11.1 Cka eshte OpenStreetMap? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.2 Pse ta perdorim OpenStreetMap? . . . . . . . . . . . . . . . . 11.3 Pse te kontribuoni ne OpenStreetMap? . . . . . . . . . . . . . 21.4 Historia e OpenStreetMap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31.5 Arritjet e OpenStreetMap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

2 Fillimi me OpenStreetMap 72.1 Shpjegimi i ballines se ueb-faqes . . . . . . . . . . . . . . . . . 72.2 Krijoni llogarine tuaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72.3 Si ta perdorim slippy map? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82.4 Komunikimi me zhvillues te tjere te hartave . . . . . . . . . . 9

2.4.1 Listat e mail-eve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92.4.2 Bisedoni ne IRC – in e OpenStreetMap . . . . . . . . . 102.4.3 Forumet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

2.5 OpenStreetMap ne rrjetet sociale . . . . . . . . . . . . . . . . 11

3 GPS – Global Positioning System 133.1 Cka eshte GPS? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133.2 Cka eshte GPS trace? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143.3 Cilat pajisje me duhen mua per ta bere nje harte? . . . . . . . 143.4 Konfiguroni GPS-marresit tuaj . . . . . . . . . . . . . . . . . 153.5 Merrni te dhenat tuaja ne formen e duhur . . . . . . . . . . . 163.6 Shtoni regjistrimet GPX ne OpenStreetMap . . . . . . . . . . 16

4 Programet e editimit per OpenStreetMap 194.1 Potlatch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

4.1.1 Filloni me Potlatch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204.1.2 Vizatoni nje vize-segment . . . . . . . . . . . . . . . . 214.1.3 Editoni vijat-segmentet ekzistuese . . . . . . . . . . . . 224.1.4 Ndani ose bashkoni vijat-segmentet . . . . . . . . . . . 22

3

Page 5: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

4 PERMBAJTJA

4.1.5 Pikat e interesit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224.1.6 Editoni etiketimet ne Potlatch . . . . . . . . . . . . . . 23

4.2 JOSM – Java OpenStreetMap . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244.2.1 Kuptojeni faqen e pare te JOSM . . . . . . . . . . . . 254.2.2 Shtoni pikat dhe vijat-segmente . . . . . . . . . . . . . 264.2.3 Perdorni etiketimet (vetite) ne JOSM . . . . . . . . . . 264.2.4 Shtoni informacionet e llogarise suaj ne JOSM . . . . . 26

4.3 Editore te tjere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274.3.1 Merkaator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274.3.2 Mapzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284.3.3 Vespucci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284.3.4 Mapzen POI Collector . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294.3.5 OSM2go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

5 Vetite e hartes 315.1 Rruget dhe hekurudhat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315.2 Urat dhe tunelet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315.3 Udhekryqet dhe rrethet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325.4 Malet, liqenet dhe lumenjte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Page 6: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

Hyrje ne OpenStreetMap

1.1 Cka eshte OpenStreetMap?

http://www.openstreetmap.org/

OpenStreetMap eshte projekt per te ndertuar nje databaze te lire mete dhena gjeografike nga e gjithe bota. Edhe pse ky filloi vetem me futjene rrugeve ne harte, tani perfshin objektet, detet, plazhet, malet, rruget peralpinizem, rruget per ciklizem etj.

“OpenStreetMap eshte harte globale qe zhvillohet nga nje komunitetne mbare boten. Eshte e krijuar nen rregullat e sistemeve te hapura, te cilatper baze kane lirine e perdorimit dhe modifikimit te burimit te informacionit”.

OpenStreetMap eshte i ndertuar nga komunitetet e ndryshme, qe mbled-hin te dhena duke vozitur me automobila, bicikleta apo duke ecur neperrruge dhe duke i regjistruar me ane te GPS (Global Positioning System). Shu-mica e kontribuuesve te OSM-se jane vullnetare qe punojne ne kete projekt.Gjithashtu, organizatat dhe qeverite kane filluar te kontribuojne ne kete pro-jekt.

OpenStreetMap perdor sistem te ngjashem si Wiki, ku komuniteti mundte shtoje dhe te editoje ndryshimet e caktuara ne mbare boten.

Te dhenat ne OpenStreetMap jane te lira per t’u perdorur nga cdokush.Eshte e realizuar nen licensen qe ju lejon ta kopjoni, ta ndryshoni dhe te ridis-tribuoni te dhenat.

1.2 Pse ta perdorim OpenStreetMap?

Ju mund ta perdorni OpenStreetMap per shume ceshtje, duke perf-shire aktivitetet komerciale, pa pasur nevoje te paguani per licence. Ju mundta editoni informacionin dhe ta publikoni ate. Obligimi juaj i vetem eshte t’ashperndani ate me te tjeret ate qe lejon te gjithe qe te kene qasje dhe njohurine OpenStreetMap. Licenca qe shfrytezohet nga OpenStreetMap eshte Cre-ative Commons Attribution Share- Alike 2.0 , CC-BY-SA.

Detajet qe mund te futen ne OpenStreetMap nuk jane vetem rruge. pranjerezit kane shtuar telefonat publike, vendstacionet e autobuseve, parkimet,tualetet publike dhe shume gjera te tjera.

Dhe arsyeja me e mire eshte krahasimi i fotografive te qytetit te Prizrenit.

Page 7: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

2 CHAPTER 1. HYRJE NE OPENSTREETMAP

Figure 1.1: Screenshot nga maps.google.com

Figure 1.2: Screenshot nga openstreetmap.org

1.3 Pse te kontribuoni ne OpenStreetMap?

Nder gjerat e para qe dua te shtoj ketu eshte se ne shtetin me te rine bote, ne Kosove, nuk eshte e ndertuar ne menyren me te mire te mund-

Page 8: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

1.4. HISTORIA E OPENSTREETMAP 3

shme ndonje harte online, ne menyre vullnetare deri me tash Kosovaeshte ne gjendje mjaft te mire ne OpenStreetMap, mirepo qe duhet endeshume te punohet.

Eshte ndjenje e mire te punohet ne OpenStreetMap. Krijuesit e OSM-se ne gjithe boten tregojne mbi ate se kane gjetur shume vende te miraqe jane ne zonen ku jetojne ata, qe nuk e kane ditur me pare.

1.4 Historia e OpenStreetMap

Projekti i OSM-se ka filluar ne gusht te vitit 2004, kur programeribritanik, Steve Coast, shfrytezonte nje program te quajtur GPSDriverne shume gjera. Ai kerkoi edhe alternativa te tjera, por nuk mundi te gjentendonje.

Pasi prezantoi idene e tij ne takimin per open source ne Londer, pa sekishte shume ide te ngjashme, por qe nuk kishte filluar te ndertohej ndonjeranga idete e meparshme.

Ne mars te vitit 2006, u krijua programi i pare “Desktop” per Open-StreetMap, JOSM. Eshte shkruar ne Java dhe lejon krijimin e hartave offline.Pas pak kohe, eshte krijuar harta e pare me ngjyra dhe harta te renderumeqe quhen si Osmarender.

Ne maj te vitit 2006, ishte takimi i pare per krijimin e hartes ne ishullin equajtur Wight. Ka qene hera e pare kur shume krijues te hartave jane takuardrejtperdrejt.

Fondacioni i OSM-se eshte krijuar ne gusht te vitit 2006 dhe infrastruk-tura eshte krijuar nga donacione te ndryshme. Steve Coast, ideatori i ketijprojekti, ka qene donatori kryesor dhe i vetem ne infrastrukture per serveret,emrat e ueb-faqeve dhe shume gjera te tjera.

Ne shtator te vitit 2007, Automotive Navigation Data (AND), kom-pani qe ben harta, jep donacion te gjitha te dhenat e saj per kete pro-jekt ne Holande. Kjo ka qene hera e pare qe nje kompani komerciale kadhene te dhenat per kete projekt.

1.5 Arritjet e OpenStreetMap

Per 6 vjet, OpenStreetMap eshte zhvilluar nga nje projekt i vogel idisa entuziasteve nga Londra, ne nje projekt me resurse globale me qindrashfrytezues. Per disa shfrytezues eshte vetem hobi, por per disa eshte projektshume serioz.

Gjithashtu, mund te them se personat qe e zhvillojne OpenStreetMap

Page 9: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

4 CHAPTER 1. HYRJE NE OPENSTREETMAP

Figure 1.3: Screenshot nga openstreetmap.org

jane shume humanitare. Ne disa raste, per ceshtjet qe kerkonin ndihme te sh-pejte, u ngriten ekipet humanitare qe ndihmuan ne krijimin e hartave si ne:

• Permbytjet e Shkodres

• Termeti ne Gaza, Haiti

• Si dhe ne Kebira.

Page 10: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

Fillimi me OpenStreetMap

2.1 Shpjegimi i ballines se ueb-faqes

Per te vizituar ueb-faqen e OpenStreetMap, duhet vizituarwww.openstreetmap.org . Impresionet e para shumica e njerezve imarrin nga ballina e faqes, e cila eshte dizajnuar qe te jete e lehte per t’uperdorur. Ne fotografine e meposhtme ju do te shikoni ballinen e faqesse OpenStreetMap.

Figure 2.1: Screenshot nga openstreetmap.org

Pjesa me e madhe e faqes eshte nga harta, e cila njihet me emrin e shkurtersi slippy map. Gjithashtu, ne pjesen e siperme te faqes keni linqet interaktive,me te cilat ju mund te kryeni funksione te ndryshme, si editimin e hartes,te shikoni apo te ngarkoni GPS te dhenat. Ne te djathte te asaj ju mundte shihni linqet per llogarine e shfrytezuesit.

Ne krahun e majte ne fund te faqes eshte Side bar, ne te cilin mundte shihni linqet per OpenStreetMap ne Wiki, blogun e lajmeve, faqen rrethprodukteve te OpenStreetMap, si dhe celesin e hartes. Blogun e lajmeve jugjithashtu mund ta vizitoni ne linkun www.opengeodata.org.

Page 11: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

6 CHAPTER 2. FILLIMI ME OPENSTREETMAP

2.2 Krijoni llogarine tuaj

Per t’u regjistruar, shkoni ne www.openstreetmap.org, dhe zgjidhni op-sionin sign up, i cili gjendet lart ne te djathte te faqes. Kjo do t’judergoje ne formen e regjistrimit, sic shihet ne fotografine ne vazhdim:

Figure 2.2: Screenshot nga openstreetmap.org

Ju keni nevoje per llogari ne openstreetmap, nese planifikoni te kon-tribuoni ne te dhenat e hartave per projekt. Edhe nese ju nuk doni te kon-tribuoni ne OpenStreetMap, eshte ide e mire nese regjistroheni ne Open-StreetMap, qe te keni kontakte apo te kontaktoni me personat e tjere te ciletkontribuojne ne harte.

Figure 2.3: Screenshot nga openstreetmap.org

Page 12: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

2.2. KRIJONI LLOGARINE TUAJ 7

Nese jeni te shqetesuar per privatesine tuaj, ju mund te regjistroheni menje pseudonim. Ju gjithashtu mund ta ndryshoni emrin tuaj pasi qe jeniregjistruar.

Pasi ju keni kompletuar formen e regjistrimit, do te pranoni nje e-mailqe do t’ju pyese per konfirmimin e regjistrimin tuaj. Llogaria juaj do te ak-tivizohet pasi ju te klikoni ne linkun ne ate e-mail. Pasi ju keni aktivizuarllogarine tuaj, ju mund te ndryshoni settings tuaj.

Ju mund te shtoni nje pershkrim per ju, nese do t’ju pelqente, gjithashtumund te shtoni fotografine tuaj te profilit apo ndonje fotografi tjeter. Jugjithashtu mund te shtoni lokacionin e shtepise suaj, duke klikuar ne slippymap–in e vogel ne faqen tuaj te settings–it. Kjo lejon qe krijuesi i har-tave te cilat kontribuojne ne OpenStreetMap te jete afer jush. Neseju njihni ndonje zhvillues te hartave personalisht, ju mund ta shtoni sishoke ate ne OpenStreetMap.

Figure 2.4: Screenshot nga openstreetmap.org

Pasi ju keni kompletuar settings-in e llogarise suaj, ju mund te shikonifaqen e perdoruesit, pra tuajen (sic shihet ne fotografine e meposhtme), jumund te beni kete edhe here te tjera, duke klikuar ne emrin tuaj ne fillimte faqes ne anen e djathte. Kjo tregon informacionet per ju, te cilat ju i kenishtuar, listen e editimeve qe keni bere ne OpenStreetMap, GPS te dhenattuaja dhe settings-in tuaj. Kjo mund t’ju ndihmoje edhe si lloj reference mbi

Page 13: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

8 CHAPTER 2. FILLIMI ME OPENSTREETMAP

ate qe ju e keni bere.

2.3 Si ta perdorim slippy map?

Slippy Map eshte emer qe perdoret per te treguar qe perdoruesitrreshqasin ne menyre interaktive ne ueb-faqen e OpenStreetMap. SlippyMap perdor nje librari te Java Script-it, e quajtur Open Layer, qe paraqetnje grup te shtresave qe jane te mbledhura per te formuar nje imazh te cak-tuar. Nivele te caktuara tregojne informacione me te hollesishme, me varesite rregullave te perdorura.

Ju mund te shkoni ne thellesi te hartes qe te mund t’i shihni me shume de-taje, duke perdorur veglen qe gjendet ne krahun e majte te faqes (+,-). Gjithashtu, mund te levizni neper harte duke klikuar me tastin edjathte te mausit dhe duke e levizur ate. Ju gjithashtu mund te futenine thellesi te faqes duke perdorur butonin ne mes te mausit (Scroll button).

Ne anen e djathte, ju do te shihni shenjen + me sfond te kalter, kjo jumundeson qe te shihni harten ne menyra te ndryshme. Klikoni ne + dhe dot’ ju paraqitet fotografia ne vazhdim.

Figure 2.5: Screenshot nga openstreetmap.org

Dy shtresat e para jane dizajnuar qe te tregojne informacionet epergjithshme te hartes, mirepo qe sa me shume te futeni ne thellesi te hartesdetajet e te dhenave do te rriten. Shtresa tjeter e quajtur Cycle Map,qe mund ta gjeni edhe ne www.opencyclemap.org, tregon harten topografike.

Ndersa nese selektojme shtresen No Name, atehere do te shohim se cilatobjekte ne harte nuk kane emer apo informacionin se cfare paraqet ai objekt.

Page 14: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

2.4. KOMUNIKIMI ME ZHVILLUES TE TJERE TE HARTAVE 9

2.4 Komunikimi me zhvillues te tjere te har-

tave

Sic dime qe OpenStreetMap projekti realizohet nga nje komunitetne mbare boten, do t’ju duhet te komunikoni dhe t’i informoni krijuesit etjere mbi ate qe keni nevoje te informoheni mbi problemet qe mund te kenigjate punes. Ju keni shume menyra per te arritur komunikimin qe ju nevo-jitet.

2.4.1 Listat e mail-eve

Metodat qe perdoret shume per te komunikuar eshte listat e mail–eve, eshte nje numer i madh i listave te mail–eve qe kane nje diver-sitet per OpenStreetMap komunitetin. Listat e mail–eve mund t’i gjenine http://lists.openstreetmap.org/. Ju duhet te regjistroheni ne ndonjerenliste te mail-eve per te postuar mesazhin tuaj. Jane pese lista te mail–eveqe u interesojne me se shumti zhvilluesve te hartave:

• Announce: (http://lists.openstreetmap.org/listinfo/announce). Kjoliste e mail–eve ju ndihmon nese nuk deshironi te regjistrohenine mailing-listat e tjera, mbi njoftimet qe ndodhin ne projektin e Open-StreetMap.

• Talk: (http://lists.openstreetmap.org/listinfo/talk). Lista e mail–eveper diskutime ju lejon te diskutoni me zhvillues te tjere te hartave perceshtje gjenerale te OpenStreetMap.

• Newbies: (http://lists.openstreetmap.org/listinfo/newbies ). Kjoliste e mail–eve sherben me shume per personat qe kycen perhere te pare ne kete projekt.

• Dev: (http://lists.openstreetmap.org/listinfo/dev). Kjo liste email–eve u dedikohet me shume zhvilluesve te programeve per editimine OpenStreetMap, ju mund te perdorni kete liste te mail–eve per “bug”,gabimet qe ju keni hasur ne ueb-faqe apo mbi editorin me te cilin jupunoni mbi harte.

• Legal Talk: (http://lists.openstreetmap.org/listinfo/legal-talk). Ketuju mund te diskutoni mbi ceshtjen e licencave. Pra, nese keni in-formata qe ju doni t’i importoni ne OpenStreetMap dhe nuk dinise a keni te drejte t’i perdorni ato, atehere ju mund te kerkonindihme ne kete liste te mail–eve.

Page 15: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

10 CHAPTER 2. FILLIMI ME OPENSTREETMAP

Gjithashtu, shume vende te botes i kane listat e mail–eve te tyre, ku mundte diskutojne mbi problemet apo zhvillimet e fundit ne OpenStreetMap. Fat-miresisht, edhe Kosova ka listen e mail–eve te vet ne OpenStreetMap, e cilaeshte:

[email protected]

2.4.2 Bisedoni ne IRC – in e OpenStreetMap

Vendi me i mire per te marre ndihme te drejtperdrejte nga zhvil-lues te hartave eshte Internet Relay Chat (IRC). Ju mund te futenine irc://irc.oftc.net/osm.

Nese nuk keni nje IRC program te instaluar, ju mund te perdornihttp://irc.openstreetmap.org/ duke shfrytezuar uebin.

Vizitoni kontakt-faqen ne wiki (http://wiki.openstreetmap.org/wiki/contact)per listen e kanaleve/dhomave. Mund te perdorni #flossk kanalin/dhomenper informacione ne gjuhen shqipe.

2.4.3 Forumet

Ueb-forumi per OpenStreetMap eshte http://forum.openstreetmap.org/,ku ju mund te diskutoni me zhvillues te tjere te hartave. Foruminuk eshte ndoshta menyra me e mire per te komunikuar, sic jane IRCkanalet/dhomat, apo listat e mail–eve, sepse ju duhet nje kohe me e gjate perte marre pergjigje.

2.5 OpenStreetMap ne rrjetet sociale

Mos u befasoni se shumica e zhvilluesve te hartave dhe shfrytezuesvete OpenStreetMap-it perdorin faqet e ndryshme te rrjeteve sociale dhekane krijuar prezencen e OpenStreetMap ne rrjetet sociale. Rrjetet socialegjithashtu jane mjaft te perdorshme kur organizohen takime te ndryshmeper OpenStreetMap.

• Facebook grup: http://bit.ly/osmfbgroup

• Facebook fan page: http://bit.ly/osmfanpage

• Linked in grup: http://linkd.in/hG3mri

• Facebook grupi i Kosoves: http://on.fb.me/eCZ7Ks

Page 16: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

GPS – Global Positioning System

3.1 Cka eshte GPS?

Departamenti i Mbrojtjes i Shteteve te Bashkuara te Amerikes filloikerkimet per sistemin satelitor te pozicionimit ne vitin 1970. Kjo pune rezul-toi me “GPS Global Position System”, i cili u fut ne perdorim ne vitin 1995.Njezetekater satelite jane leshuar rreth orbites me sukses. Ne fillim u zhvilluaper perdorim ushtarak, qe tani perdoret edhe per shfrytezues te thjeshte, perceshtje te ndryshme.

Sisteme te ngjashme si kjo jane duke u zhvilluar ne Evrope dhe quhen“Galileo“ nga Federata Ruse “GLONASS”, si dhe nga Republika qytetareKineze “Compass”. Ndersa sistemi i vetem i plote qe eshte zhvilluar ngaDepartamenti i Mbrojtjes i Shteteve te Bashkuara te Amerikes, njihet siNAVSTAR, keshtu qe ne do te pershkruajme se si NAVSTAR punon aktu-alisht.

NAVSTAR perbehet nga tri elemente: Segmenti i hapesires, segmenti ikontrollit, si dhe segmenti i perdoruesit.

• Segmenti i hapesires eshte plejade e sateliteve te tokes qe rrotul-lohen rreth tokes. Ne projektin NAVSTAR jane 24 satelite, prejtyre jane 21 aktive dhe 3 jane ne gatishmeri. Cdo satelit kanje ore shume te sakte atomike ne bord, dhe te gjitha oret ete gjithe sateliteve jane te sinkronizuar rreth vetes. Cdo satelit trans-meton nje sinjal qe permban kohen dhe pozicionin e vet ne qiell.

• Segmenti i kontrollit paraqet nje numer te stacioneve tokesore, dukeperfshire edhe master-stacionin qe gjendet ne Kolorado “ColoradoSpring”. Keto stacione monitorojne sinjalet nga satelitet dhe trans-metojne ndonje korrigjim te nevojshem per satelitin. Korrigjimetjane te nevojshme per shkak se satelitet e tyre mund te largohen ngadestinacionet e tyre.

• Segmenti i perdoruesit eshte marresi juaj GPS. Kjo merr sinjalete shumta nga satelitet dhe perdor te dhenat qe ato permbajne perte llogaritur pozicionin tuaj. Marresi, pra pajisja GPS, ka gjithashtuoren e vet, qe te mund te kryhen llogaritjet per te treguar pozicionintuaj.

Page 17: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

12 CHAPTER 3. GPS – GLOBAL POSITIONING SYSTEM

3.2 Cka eshte GPS trace?

GPS trace eshte thjesht nje regjistrim i pozicionit tuaj me ane te ko-munikimit te ndersjelle me GPS satelitet dhe GPS marresin tuaj. Tregonrrugetimin tuaj gjate kohes qe ju keni levizur.

Nese ju regjistroni me GPS marresin gjate kohes qe ecni ne rrugen perkembesore, si rezultat ju do te fitoni te dhena te pozicionit te asaj rrugedhe do te gjeni vendndodhjen e rruges ne bote. Gjate punes se GPS,ai do te regjistroje pika te caktuara, te cilat pastaj do te paraqitenne menyre te grafikonit dhe ju mund ta perdorni ate per te krijuar harte,qe ndoshta mund ta perdorni edhe si pjese e navigacionit. Nese nje pjese emadhe e personave regjistrojne me GPS marres, atehere ju mund te keninje harte te plote te asaj zone. Ky eshte principi per te mbledhur te dhenatgjeografike. Ju mund te shihni ne fotografine ne vazhdim kombinimin eshume regjistrimeve te GPS–it te qytetit te Prizrenit.

Figure 3.1: Screenshot i trace nga JOSM editori

Page 18: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

3.3. CILAT PAJISJE ME DUHEN MUA PER TA BERE NJE HARTE?13

3.3 Cilat pajisje me duhen mua per ta

bere nje harte?

Per te mbledhur GPS te dhenat, ju duhet nje GPS marres. Gjithashtu,duhet qe te dhenat te barten ne kompjuterin tuaj. Kete mund tabeni me USB-kabllo apo me kabllo serike, gjithashtu mund te beni menje karte te memories apo edhe me bluetooth.

• Nje fletore dhe nje laps per te marre shenime ekstra, si emrin e rrugeveapo ndonje gje tjeter.

• Nje regjistrues eshte mjaft i shtrenjte, por e lehte per t’u perdorurgjate kohes qe ecni. Regjistroni pika te caktuara me GPS tuaj,dhe pastaj shpjegoni ate pike duke regjistruar zerin tuaj. Nese kenite regjistruar dicka, atehere ju mund ta perdorni ate per te krijuarharten, JOSM editori perkrah krijimin e hartave me ze.

• Nje kamere digjitale do te jete e mire se ardhur pasi qe shumica ekamerave tani kane nje GPS marres te integruar, mund te perdoret perte mbledhur nje informacion mjaft te detajuar pasi mund te fotografonishenjat e komunikacionit dhe t’i shtoni keto detaje.

Telefonat mobile, te quajtur (Smart phone), mund te kombi-nojne nje numer te madh te ketyre funksioneve, disa kane dheGPS marresin e integruar. Per me shume informacion vizitonifaqen e smart phone – ve ne Wiki te OpenStreetMap –http://wiki.openstreetmap.org/wiki/Smartphones .

3.4 Konfiguroni GPS-marresit tuaj

Gjeja e pare qe duhet te behet eshte qe te jeni i sigurtqe GPS marresi eshte duke perdorur sistemin e koordinatave WGS84.Shume marres kane te perfshire edhe sistemin lokal te koordinatave, per t’ibere me lehte te perdorshem per t’u perdorur per hartat e printuara. Open-StreetMap perdor vetem WGS84 sistemin pra nese ju regjistroni ne sistemine gabuar, lokacionin ju do ta merrni me qindra metra larg cakut.

Juve ju duhet qe me GPS marresin tuaj, te merrni informacione same shume qe eshte e mundshme, qe do te beje te dhenat tuaja me te mira.Disa marres mund te marrin nje pike per sekonde. Nese GPS marresijuaj nuk e ben kete, nuk eshte problem, por sigurohuni qe te marre same shume qe eshte e mundshme.

Page 19: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

14 CHAPTER 3. GPS – GLOBAL POSITIONING SYSTEM

Ju duhet te dini si te filloni dhe te ndaloni regjistrimin. Disa marres mundte regjistrojne konstant, mirepo disa duhet qe te fillojne dhe te ndalojne pro-cesin. Smart phones – programi per regjistrim kerkon te filloje dhete ndaloje regjistrimin.

3.5 Merrni te dhenat tuaja ne formen e

duhur

OpenStreetMap pranon regjistrimet vetem ne GPX for-matin. Ju mund te gjeni me shume informacion per kete formatne http://www.topografix.com/gpx.asp. Nese marresi juaj nuk krijonrezultatin ne GPX, ju duhet qe te konvertoni ne GPX. Aplikacioni qe jumundeson qe shumicen e formateve te konvertoni ne GPX, quhet GPSBabel.

GPSBabel eshte softuer i lire, qe mund ta shkarkonine http://www.gpsbabel.org/ per Windows, MacOSX dhe Linux. Edhe pseGPSBabel eshte me shume i bazuar me ane te kodeve, ekziston edhe GUIper disa nga sistemet operative. Ne fotografite ne vazhdim mund te shihnise si duket GPSBabel.

Figure 3.2: Screenshot nga GPSBabel editori

Page 20: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

3.6. SHTONI REGJISTRIMET GPX NE OPENSTREETMAP 15

3.6 Shtoni regjistrimet GPX ne Open-

StreetMap

Pasi ju keni regjistrimet tuaja ne formatin GPX, ju mund t’i ngarkoni atone OpenStreetMap. Nuk eshte e obliguar t’i ngarkoni ne OpenStreetMap,GPS te dhenat. Nese ju doni te shfrytezoni Potlatch editorin, atehere duhett’i ngarkoni GPS te dhenat, mirepo nese ju deshironi t’i shfrytezoni JOSMapo Merkaator editoret atehere ju mund t’i perdorni GPS te dhenat pa pasurnevoje t’i ngarkoni ato.

Disa editore mundesojne qe ne menyre direkte te ngarkohen, por menyrame e thjeshte per t’i shtuar GPS te dhenat eshte duke perdorur ueb-faqen,si ne fotografine ne vazhdim.

Ju tani shikoni formen per ngarkim, per te gjetur fajllin tuaj klikonine browser butonin, ju gjithashtu duhet te jepni nje pershkrim te shkurterper secilin regjistrim qe ngarkoni. Ju keni kater opsione te privatesise:

• Private: Fsheh cdo detaj te regjistrimit tuaj nga perdoruesit e tjere,nuk publikohet ne listen e te dhenave GPS qe eshte publike.

• Public: Lejon pamjen e GPS te dhenave ne listen publike te te dhenaveGPS.

• Trackable: Lejon pamjen e regjistrimeve, por nuk lejon te shihen sekush i ngarkoi ato.

• Identifiable: Te dhenat GPS jo vetem mund te shihen, por edhe mundte shkarkohen nga cdokush.

Pasi te keni kompletuar formen per ngarkim, ju mund te klikoni ne butoninUpload per t’u ngarkuar regjistrimet tuaja.

Page 21: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

16 CHAPTER 3. GPS – GLOBAL POSITIONING SYSTEM

Page 22: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

Programet e editimit perOpenStreetMap

Pasi keni mbledhur GPS te dhenat, keni bere fotografi, kenimarre shenime dhe keni mbledhur informacione te ndryshme, eshte kohaqe te ktheni ato te dhena ne OpenStreetMap dhe te vendosen ne databazene OpenStreetMap. Rruga per te bere kete eshte duke perdorur njeriun ngaprogramet e meposhtme:

• Potlatch – editor i bazuar ne ueb

• JOSM – Java editori i bazuar ne desktop

• Merkaator – desktop aplikacioni per editim

Disa detaje te vogla qe i bere editoret te ndryshem mes vete:

Potlatch JOSM MerkaatorKerkesat Ueb-shfletues

me flash te in-staluar

Sisteminoperativte cfaredoshemme Java 1.5minimum te in-staluar

Windows, Linuxdhe Mac OSXme Qt

Punon offline Jo Po PoDuhet te instalo-het

Jo Jo Po

Ndihmon ne kri-jimin e hartaveme ane te fo-tografive

Pjeserisht Po Po

Ndihmon kri-jimin e hartavenepermjet inciz-imeve te zerit

Jo Po Po

Page 23: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

18CHAPTER 4. PROGRAMET E EDITIMIT PER OPENSTREETMAP

4.1 Potlatch

Potlatch eshte editor i OpenStreetMap i bazuar ne flash, qe punon vetemonline. Avantazhi me i madh i tij eshte se nuk ka nevoje te instalohet,gjithashtu mund te ta perdorni ne cdo kompjuter qe ka qasje ne internet dheka nje shfletues “Browser” dhe flash-in e instaluar.

4.1.1 Filloni me Potlatch

Ju duhet te keni shkruar emrin edhe fjalekalimin qe te mund te perdorni.Menyra me e thjeshte per te filluar me editimin ne Potlatch, duhet vetemte klikoni ne edit butonin qe gjendet tek butonat interaktive, e cila fillonmenjehere me ngarkimin e te dhenave qe gjenden aktualisht. Kjo funksiononduke filluar vetem nga zoom niveli i 13 ose me i thelle.

Kur ju hapni Potlatch editorin, ju mund te zgjidhni njerin nga dy op-sionet:

• Edit with save: Beni ndryshimin, pastaj klikoni ne “save” butonin pert’u ruajtur te dhenat ne serveret e OpenStreetMap

• Edit live: Ndryshimet tuaja do te ngarkohen kur ju i beni ato

Figure 4.1: Screenshot nga openstreetmap.org – Potlatch

4.1.2 Vizatoni nje vize-segment

OpenStreetMap eshte e ndertuar nga vizat-segmentet, ajo mundte paraqet rruge, lume, hekurudhe etj.. Secila vize-segment eshte e krijuarnga pikat.

Si te vizatoni nje vize-segment

Page 24: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

4.1. POTLATCH 19

• Klikoni ne harte per te filluar nje vije, qe fillon me pike.

• Pastaj klikoni ne pozita te tjera duke krijuar pika, dhe ne kete rastlidhja mes dy pikave ose me shume paraqet nje rruge. Nese kenishtuar ndonje pike gabimisht, atehere klikoni Delete ose Backspacenga tastiera.

• Per te perfunduar, klikoni Enter, ose klikoni dy here, ose ne pikenfillestare per te krijuar nje qark.

Figure 4.2: Screenshot nga openstreetmap.org – Potlatch

Ju gjithashtu mund te krijoni rruge apo lumenj apo ndonje gje tjeter dukeperdorur:

• Fotografite ajrore te Yahoo ne prapavije duke klikuar on per te leshuardhe off per te ndalur

• Gjithashtu ju mund t’i perdorni GPS regjistrimet perate zone ne te cilen jeni duke edituar ju.

• Ju gjithashtu mund t’i perdorni te dyja, fotografite ajrore dhe GPSregjistrimet ne te njejten kohe

Nese ju beni ndonje gabim deshironi te largoni vetemnje pike atehere klikoni Delete ose Backspace, por ne qofte se ju kenigabuar komplet rrugen apo ndonje gje tjeter atehere klikoni ne ESC perte fshire te gjithe ate qe e keni bere.

4.1.3 Editoni vijat-segmentet ekzistuese

Se pari klikoni vijen-segmentin per ta selektuar ate. Per ta levizurndonjeren nga pikat ne ate vije klikoni ne ate pike dhe levizeni ne pikenqe ju deshironi ta zhvendosni ate. Per ta shtuar nje pike ne vije-segment juklikoni ne vijen-segmentin ku deshironi ta shtoni per te selektuar ate, pastajklikoni butonin Shift nga tastiera juaj dhe klikoni ne pjesen ku doni ta shtoni.

Page 25: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

20CHAPTER 4. PROGRAMET E EDITIMIT PER OPENSTREETMAP

Per te shtuar nje pik e te vetme ne hapesire, ate mund ta beni shume thjeshtduke klikuar ne hapesire. Per ta fshire nje pike, atehere vetem klikoni butoninDelete apo Backspace ne tastiere. Ndersa per ta vazhduar vijen-segmentinme tutje, ju duhet te klikoni piken e fundit ne te cilen do te filloje edhekrijimi i pjeses ne vazhdim, per te perfunduar vazhdimin ju mund te klikonidy here ose Enter nga tastiera. Ndersa per te fshire nje vije-segment klikonine te per ta selektuar ate, pastaj klikoni ne Shift dhe Delete per ta fshire.Per te levizur komplet vijen-segmentin, se pari sigurohuni se ju keni selektuarvijen dhe pastaj klikoni ne mes te dy pikave ne te cilat eshte krijuar vija-segmenti pastaj levizni ne pjesen e caktuar, per te perfunduar ate klikonine ndonje pjese te hartes.

4.1.4 Ndani ose bashkoni vijat-segmentet

Per te ndare nje vije-segment, se pari ju duhet te klikoni vijen te cilendeshironi ta ndani dhe pastaj klikoni ne piken ne te cilen deshironi te ndaniate, dhe pastaj klikoni ’X’ nga tastiera.

Figure 4.3: Screenshot nga openstreetmap.org – Potlatch

Ndersa per te bashkuar dy vija ne nje, nese ato te dyja ekzistojne,atehere selektojeni njeren dhe klikoni butonin Ctrl “Control” nga tastierajuaj, dhe pastaj selektoni vijen tjeter.

4.1.5 Pikat e interesit

Pra, sic mund te krijojme rruge (vija-segmente), ju gjithashtu mundte shtoni apo editoni pikat te cilat reprezentojne dyqanet, qendren endonje sheshi, pikat e telefonave ose ndonje pike te interesit.

Per te krijuar nje pike, ju duhet vetem te klikoni dy here ne lokacionin ecaktuar. Ndersa per te zhvendosur, se pari selektojeni dhe levizeni ne pozi-

Page 26: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

4.1. POTLATCH 21

cionin e deshiruar, klikoni delete ose backspace per ta fshire pasi qe keniselektuar.

Figure 4.4: Screenshot nga openstreetmap.org – Potlatch

Gjithashtu, sic shihet edhe ne fotografine me lart, ju gjithashtu mundte perdorni keto pika te cilat nga fotografia na reprezenton ate qe ekzistonbrenda saj. Pra, cka ju duhet eshte vetem te klikoni mbi ikone dhe ta vendosniate ne pozicionin e duhur.

4.1.6 Editoni etiketimet ne Potlatch

Ju mund te shtoni informata se cfare reprezenton vija-segmenti qe jukeni shtuar me heret. Mund te jete rruge, lume apo dicka tjeter. Ketoinformacione jane te njohura si “tags”, etiketime apo atribute ose specifika.

Secili tag eshte krijuar nga ’vetia’ dhe ’vlera’. Per nje rruge, ju duhette shtoni nje etikete qe per veti do te kete vleren ’highway’ – qe reprezen-ton rruge dhe per vlere ’trunk’ per te treguar se cfare lloj i rruges eshte.Ju gjithashtu mund te keni me shume se nje etiketim. Per te gjeturme shume informacione se cka ju mund te etiketoni mund te vizitoni faqenhttp:/wiki.openstreetmap.org/wiki/Map Features .

Per te ndryshuar nje etiketim, ju duhet te klikoni tek vetia dhe pastaj jumund te zgjidhni se cfare reprezenton. Per te fshire, ju duhet vetem te fshinitekstet tek vetia dhe vlera. Ndersa per te shtuar nje etiketim te ri klikonine shenjen + ne fund ne te djathte si ne fotografi.

Figure 4.5: Screenshot nga openstreetmap.org – Potlatch

Page 27: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

22CHAPTER 4. PROGRAMET E EDITIMIT PER OPENSTREETMAP

4.2 JOSM – Java OpenStreetMap

Java OpenStreetMap, zakonisht i referuar sipas inicialeve te tij,eshte nje aplikacion per desktop, i shkruar ne Java, i cili mundesoneditimin e OpenStreetMap. Ate mund ta perdorni ne Windows, MacOSdhe Linux. Projekti ka ueb-faqen e vet ne http://josm.openstreetmap.de/ku ju mund ta shkarkoni versionin e fundit te programit. Nese ju nuk ekeni te instaluar Java-n ju duhet ta shkarkoni dhe ta instaloni, duke vizituarhttp://java.sun.com/ .

JOSM ka shume karakteristika te zhvilluara si krijimi i hartave me in-cizimet e zerit audio dhe fotografive ajrore, qe ju ndihmon qe te dhenattuaja te kthehen ne te dhena gjeografike, pra ne harte. JOSM gjithashtundihmon shume funksione ekstra, sic mund te merrni regjistrimet nga GPSne kohe reale dhe funksione te tjera.

Ne ueb-faqen e JOSM ju mund te merrni dy versione te JOSM:

• Tested Version (http://josm.openstreetmap.de/josm-tested.jar)

• Latest Version (http://josm.openstreetmap.de/josm-latest.jar)

Versioni tested ka stabilitet me shume, dhe eshte ky versioni qe juduhet ta perdorni nese nuk keni nje nevoje te vecante. Versioni latesteshte me shume up–to–date qe ndoshta do te kete ndonje “bug”(funksiongabim), dhe qe ndoshta mund te mos kryeje funksionet e duhura ne menyrene duhur.

JOSM nuk ka nevoje te instalohet ne kompjuter kjo ju ndihmon juveqe te perdorni edhe ne kompjuteret publike, por qe duhet te keni kujdes peremrin perdorues dhe fjalekalimin.

4.2.1 Kuptojeni faqen e pare te JOSM

Pasi te hapni JOSM me sukses, ju do te shihni ne dritaren kryesore ne fil-lim, “mesazhet e dites”, te shkarkuara nga ueb-faqja e JOSM.

Klikoni ne ikonen qe tregon per te hapur file (nje folder i kalter me nje fajllne mes), ose klikoni Ctrl + O, per t’i marre regjistrimet tuaja nese nuk ikeni ngarkuar ne OpenStreetMap. Dritarja kryesore e JOSM do te duket sine fotografine ne vazhdim.

Ne qender te dritares ju do te shihni disa vija ngjyre hiri qe reprezen-tojne regjistrimet tuaja me GPS, qe jane te vendosura ne pjesen ku ju dote editoni. Si cdo program tjeter, edhe JOSM ka shiritat e tij, ne anene majte te dritares ju mund te shihni disa ikona te hijezuara, sepse atomundesojne te punoni me harten dhe ne kete fotografi ne nuk kemi ende

Page 28: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

4.2. JOSM – JAVA OPENSTREETMAP 23

Figure 4.6: Screenshot nga JOSM editori

harten e shkarkuar nga OpenStreetMap. Gjithashtu, ju keto mund t’i gjeniedhe ne shiritin e menyse. Ndersa tek ikona per te hapur fajllin ju keniedhe disa ikona te tjera, prej tyre dy jane shume te rendesishme, ajo perte shkarkuar te dhenat dhe ajo per te ngarkuar te dhenat ne OpenStreetMap.Si ne fotografine ne vazhdim

Figure 4.7: Screenshot nga JOSM editori

Ne anen e djathte te faqes ju mund te shihni panelin e informacionit qe tre-gon mbi te dhenat e OpenStreetMap dhe informacionet nga me te ndryshmet.Ne fund te faqes ju mund te shihni shiritin e statusit, ku ju mund te shihnikoordinatat dhe informacione te tjera. Dua qe me fotografite ne vazhdim t’jutregoj me shume rreth menyres se editimit te te dhenave dhe ikonave te cilatmund t’i gjeni ne dritaren e JOSM.

Figure 4.8: Screenshot nga JOSM editori

Page 29: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

24CHAPTER 4. PROGRAMET E EDITIMIT PER OPENSTREETMAP

Figure 4.9: Screenshot nga JOSM editori

4.2.2 Shtoni pikat dhe vijat-segmente

4.2.3 Perdorni etiketimet (vetite) ne JOSM

Pasi te shkarkoni te dhenat nga OpenStreetMap, ju mund t’i editoni ato.Per te filluar krijimin e nje pike apo vije-segment ju duhet te klikoni tek ikonaqe tregon per te krijuar ate, dhe pastaj klikoni ne vendin ku ju deshironi

Page 30: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

4.2. JOSM – JAVA OPENSTREETMAP 25

te krijoni piken. Gjithashtu, ju mund te krijoni ne te njejten forme vijen-segmentin nese ju vazhdoni me piken tjeter. Ne qofte se doni te perfundoni,klikoni dy here mbi piken perfundimtare apo klikoni tastin ESC nga tastierajuaj. Per te fshire nje pike apo nje vije-segment, ju duhet se pari te selektonipiken apo vijen-segmentin dhe pastaj te klikoni Delete tastin nga tastierajuaj.

4.2.4 Shtoni informacionet e llogarise suaj ne JOSM

Per te shtuar etiketimet per nje pike apo vije-segment qe keni shtuar, jukeni dy menyra ne JOSM per ta bere kete, duke klikuar ne ADD butoninqe gjendet ne panelin e informacionit si ne fotografine ne vazhdim

Figure 4.10: Screenshot nga JOSM editori

Sic shihet edhe ne fotografi, pasi keni klikuar ne ADD butonin,eshte shtuar edhe nje dritare e re, ne te cilen ne duhet te shtojme ate etiketimqe deshirojme.

Ndersa menyra e dyte per te shtuar eshte duke klikuar ne shiritin emenyse Prestes, ne te cilen mund te gjeni shume gjera qe mund t’i etike-toni (apo t’i jepni veti) objekt qe keni shtuar ju.

Para se ju te ngarkoni te dhenat ne OpenStreetMap, ju duhet te shtonidetajet e llogarise suaj. Ka dy menyra per t’u vertetuar ne OpenStreetMapserverin:

• Use Basic Authentication. Kjo menyre shfrytezon emrin dhefjalekalimin e njejte qe e perdorim per t’u futur ne OpenStreetMapdhe eshte e thjeshte per t’u ngritur, por transmetimi i detajeve tuajaneper internet do te jete si tekst i thjeshte, qe mund te jete rrezik isigurise per ju ndonjehere.

• O Auth. Eshte me i sigurt, por ka nevoje qe t’ju verifikoje ne Open-StreetMap para se te filloni editimin.

Page 31: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

26CHAPTER 4. PROGRAMET E EDITIMIT PER OPENSTREETMAP

Per te hapur dritaren ku ju mund te shtoni keto duhet te klikoni Edit,pastaj Preferences ose duke klikuar F12 nga tastiera juaj.

4.3 Editore te tjere

4.3.1 Merkaator

Merkaator eshte nje tjeter editor desktop i OpenStreetMap, i shkuarne gjuhen C++ dhe i gatshem per Windows disa versione te Linux dheprane realizimit per MacOS X. Kete editor ju duhet ta instaloni para se taperdorni.

Merkaator eshte shume i mbyllur ne aspektin e shtesave te tjera ekstra,sic perkrah JOSM per krijimin e hartave me ze - audio, dhe perdoret per GIS(Geographical Information System) sistemet me shume sesa editoret e tjere.Gjate editimit te dhenave, ju mund ta perdorni Merkaator per t’ i renditurhartat ne shume menyra.

Ju mund ta shkarkoni versionin e fundit te Merkaatorit ngahttp://www.merkaator.be/, ku mund te gjeni instruksionet se si ta instaloniate te platformen tuaj. Dokumentacionin tjeter per Merkaator ju mundta gjeni ne wiki – http://wiki.openstreetmap.org/wiki/Merkaator . Pasite ndiqni instruksionet per te shkarkuar dhe pasi te instaloni Merkaatorper platformen tuaj, ju mund te filloni me hapjen e editorit. Ne Start-menyne ne Windows, ose Applications menyne ne Ubuntu, ndersa ne disadistribucione te tjera te Linux ju duhet ta hapni me ane te Command Line.

4.3.2 Mapzen

Mapzen eshte editor i thjeshte i bazuar ne Flash, nga CloudMade nenlicencen e Open Source (me kod burimor te hapur). Per ta perdorur kete ed-itor, ju duhet nje llogari ne CloudMade qe nderlidhet me OpenStreetMapllogarine tuaj. Ueb-faqja te udhezon permes procesit te regjistrimit se site nderlidhet. Kjo CloudMade llogari mund te perdoret per te krijuar njellojrrjeti social per zhvilluesit e hartave qe mund te nderlidhet me Facebook dheTwitter. Njelloj si tek Potlatch, edhe ne Mapzen ju duhet se pari te selektonizonen qe doni te editoni dhe pastaj flash-aplikacioni fillon.

Per ta perdorur Mapzen eshte shume e thjeshte.Ju mund ta perdornimausin per te levizur neper harte, ose per te selektuar dhe per te zhvendosurobjektet. Mapzen ka nje liste te madhe te ilustrimeve, e cila ju ndihmonqe te keni me te lehte te krijoni objektet dhe t’i tregoni specifikat e objektit.

Page 32: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

4.3. EDITORE TE TJERE 27

Figure 4.11: Nga http://wiki.openstreetmap.org/wiki/File:Mapzen.png

4.3.3 Vespucci

Vespucci eshte editor i OpenStreetMap per telefonat Android. Para sete filloni krijimin e hartes suaj apo editimin e saj, ju duhet se pari te shkarkonizonen qe ju deshironi te editoni.

Per te shtuar nje pike te interesit, ajo me Vespucci mund te jete mjaft esakte pasi te aktivizoni GPS e integruar ne telefonin Android.

Figure 4.12: Nga http://wiki.openstreetmap.org/wiki/File:Vespucci screenshot.png

Gjithashtu, eshte edhe pjesa e avancuar e editimit, e cila mundesonte shtoni. Nese editoni rruge, shtoni etiketime te ndryshme per nje objekt,atehere klikoni mbi butonin Menu dhe zgjidhni opsionin Edit Tags pastajklikoni ne piken ose objektin per te cilin ju deshironi te beni ndryshimet.

Page 33: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

28CHAPTER 4. PROGRAMET E EDITIMIT PER OPENSTREETMAP

4.3.4 Mapzen POI Collector

Mapzen POI Collector eshte aplikacion per iPhone dhe Android, i krijuarper te shtuar dhe per te edituar pikat e interesit. Tregon vendin e sakte meane te pajisjes GPS dhe tregon harten perreth tij.

Ju mundeni te krijoni pika te reja te interesit dhe te fshini apo t’i leviznine vendndodhjen e pikave te interesit qe gjenden ne harte, por editimin irrugeve nuk eshte i mundur.

Figure 4.13: Nga http://wiki.openstreetmap.org/wiki/File:Mapzen POI Collector.png

Mapzen POI Collector mund te shkarkohet nga Apple’s AppStore apo ngaAndroid Market Place, pa pasur nevoje per ndonje pagese. Per ta perdorurMapzen POI Collector, ju duhet te keni llogari ne OpenStreetMap.

4.3.5 OSM2go

OSM2go eshte nje editor tjeter per OpenStreetMap, gjithashtu ky editoreshte zhvilluar per Nokia Maemo, por qe mund te perdoret ne kompjuteretqe kane te instaluar nje nga sistemet operative te Linux.

Page 34: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

4.3. EDITORE TE TJERE 29

Funksionaliteti i tij eshte i kufizuar ne krahasim me Potlatch oseJOSM sepse ajo eshte e optimizuar per nje ekran te vogel, kjo e benate shume te pershtatshem per perdorim mobil.

Figure 4.14: Nga http://wiki.openstreetmap.org/wiki/File:Maemo5-0.7.23-mainscreen.png

Specifike e OSM2go editorit eshte se duhet te krijoni nje projekt,gjithashtu edhe pershkrimin dhe pastaj jane hapat e njejte si ne cdo edi-tor te OpenStreetMap.

Page 35: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

30CHAPTER 4. PROGRAMET E EDITIMIT PER OPENSTREETMAP

Page 36: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

Vetite e hartes

Objektet e vizatuara ne OpenStreetMap nuk mund te kene kup-tim pa i shtuar edhe ndonje veti. Etiketimet te cilat i permendemme pare ndryshe quhen edhe vetite e hartes. Ne OpenStreetMap, vetite ehartave jane te prezantuara nga pika apo vija-segmente te kombinuara menje apo me shume etiketime. Per te krijuar nje objekt (per shembull nje rruge,liqen apo cfaredo qe te jete) ne harte, ju duhet te dini se ku te vizatoni pikenapo vijen dhe cilin lloj te etiketimit ta perdorni per te pershkruar se ckaparaqet ai objekt.

5.1 Rruget dhe hekurudhat

Natyrisht, grupi me i rendesishem i objekteve eshte ai i rrugeve. Atojane te etiketuara duke perdorur si veti ’highway’ duke i bashkangjitur edheme pas vleren se cfare paraqet ajo rruge.

Ne vazhdim do te shihni nje liste te vogel se cfare vlere mundte marre ’highway’

Vlera Te perdorura perTrunk Jane rruge te rendesishme, dy-shiriteshe, por qe nuk

jane autostradaPrimary Reprezentojne rruge te cilat zakonisht ne qytetet tona

jane te lidhura ne mes vete me kete lloj te rrugesSecondary Jane rruge te cilat mund te paraqesin rrugen ne qytete

qe kane rendesi me te madheResidential Rruge ku banohet, pra rruge lokale ne qytete apo fshatra

Hekurudhat jane te etiketuara duke perdorur ’railway’ vetine, ndersamund te marre vlera te ndryshme si ’subway’ – qe reprezenton hekurudhatnentokesore, ose railway = station per te treguar stacionet ku mund te mer-rni trenin, dhe ajo me e perdorura eshte ’rail’ qe tregon per hekurudhat megjatesi te medha.

5.2 Urat dhe tunelet

Kur rruget dhe hekurudhat kalojne ne tunel apo mbi ure, atehere duhette paraqiten edhe keto ne OpenStreetMap dhe per keto mund te beni ketoetiketime

Page 37: " OpenStreetMap Krijoni harten tuaj "

32 CHAPTER 5. VETITE E HARTES

tunnel = yes – per tunele

brige = yes – per ura

5.3 Udhekryqet dhe rrethet

Rrethet e trafikut, sic etiketoni edhe rruget ju duhet gjithashtu te etike-toni ne te njejten forme edhe rrethet, ndersa etiketimi i dyte qe duhet te beniper rrethet e trafikut eshte

junction = roundabout

qe na tregon se ne ate pjese eshte rreth-rrotullimit per automjete.Per te treguar ne menyren me te mire te udhekryqit duhet pasur nje ku-

jdes te shtuar gjate lidhjes se dy rrugeve, pra gjate vendosjes se pike-lidhjes,dhe cfare ju duhet te etiketoni eshte vetem te etiketoni se cfare rruge eshte nukka edhe ndonje etiketim shtese.

5.4 Malet, liqenet dhe lumenjte

Zonat me ngjyra bejne qe harta te duket bukur. Ju mund te futnine harte malet, liqenet dhe lumenjte nga fotografite ajrore te hapura, papasur nevoje qe te krijoni GPS regjistrimet per ta bere ate.

Per te krijuar nje mal, liqen, atehere ju duhet te krijoni nje zone, aponje vije-segment qe eshte e lidhur mes vete, dhe pastaj te vendosni ketoetiketime

natural = water – per liqene

natural = wood – per male

apo per male mund te perdorni edhe kete lloj te etiketimit

landuse = forest.