การจั�ดการด�าเนินิงานิการจั�ดการด�าเนินิงานิ(Operations Management)(Operations Management)

บทท�� บทท�� 11 11

การจัดการสิ นค้�าค้งค้ลังการจัดการสิ นค้�าค้งค้ลัง((Inventory)Inventory)

การจัดการสิ นค้�าค้งค้ลังการจัดการสิ นค้�าค้งค้ลังสิ นค้�าค้งค้ลัง หมายค้วามถึ�ง สิ นค้�าค้งค้ลัง หมายค้วามถึ�ง

– วตถึ�ด บท��ใช้�ในการผลั ต วตถึ�ด บท��ใช้�ในการผลั ต (Raw (Raw materials) materials)

– สิ นค้�าระหว�างท า สิ นค้�าระหว�างท า (Work in (Work in process) process)

– สิ นค้�าสิ าเร"จัร#ป สิ นค้�าสิ าเร"จัร#ป (Finished (Finished goods)goods)

ค้วามสิ าค้ญของสิ นค้�าค้งค้ลังค้วามสิ าค้ญของสิ นค้�าค้งค้ลังเพื่)�อตอบสินองค้วามต�องการของลั#กค้�าได�เพื่)�อตอบสินองค้วามต�องการของลั#กค้�าได�

ทนท� ไม�ท าให�สิ นค้�าขาดม)อทนท� ไม�ท าให�สิ นค้�าขาดม)อ เพื่)�อป+องกนค้วามไม�แน�นอนท��อาจัเก ดข�-นเพื่)�อป+องกนค้วามไม�แน�นอนท��อาจัเก ดข�-น

ในอนาค้ตในอนาค้ต เพื่)�อให�เก ดการประหยดต�อขนาด เพื่)�อให�เก ดการประหยดต�อขนาด ท าให�เก ดการประหยดต�นท�นท าให�เก ดการประหยดต�นท�น ท าให�เก ดค้วามช้ านาญเฉพื่าะทางท าให�เก ดค้วามช้ านาญเฉพื่าะทาง ช้�วยการจัดการโซ่�อ�ปทานช้�วยการจัดการโซ่�อ�ปทาน

ได ร�บส่�วนิลดเมื่��อซื้��อปรมื่าณมื่ากจัากการส่��งซื้��อจั�านิวนินิ อยคร��งเพราะมื่�การผลตส่นิค านิ��นิๆ ตลอดป$

ความื่ส่�มื่พ�นิธ์&ที่��ด�ก�บ supplier & customer

ต�นท�นสิ นค้�าค้งค้ลังต�นท�นสิ นค้�าค้งค้ลัง 1. 1. ต�นท�นสิ นค้�า ต�นท�นสิ นค้�า (Item Cost)(Item Cost)

2. 2. ต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�า ต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�า (Ordering Cost)(Ordering Cost) 3. 3. ต�นท�นในการเก"บรกษาสิ นค้�า ต�นท�นในการเก"บรกษาสิ นค้�า (Carrying (Carrying Cost) Cost)

3.1 3.1 ต�นท�นของเง นท�น ต�นท�นของเง นท�น (Cost of Capital)(Cost of Capital) 3.2 3.2 ต�นท�นในการจัดเก"บสิ นค้�า ต�นท�นในการจัดเก"บสิ นค้�า (Storage (Storage

Cost)Cost) 3.3 3.3 ต�นท�นสิ นค้�าลั�าสิมย เสิ)�อมสิภาพื่ สิ#ญหาย ต�นท�นสิ นค้�าลั�าสิมย เสิ)�อมสิภาพื่ สิ#ญหาย

(Cost of Obsolescence, (Cost of Obsolescence, Deterioration, and Loss)Deterioration, and Loss)

4. 4. ต�นท�นสิ นค้�าขาดม)อต�นท�นสิ นค้�าขาดม)อ

ประเภทของค้วามต�องการสิ นค้�าประเภทของค้วามต�องการสิ นค้�าค้งค้ลังค้งค้ลัง1 .1 . สิ นค้�าค้งค้ลังท��ค้วามต�องการเป3นอ สิระ สิ นค้�าค้งค้ลังท��ค้วามต�องการเป3นอ สิระ (Independent (Independent

Demand Inventory)Demand Inventory) หมายถึ�ง ค้วามต�องการสิ นค้�าหมายถึ�ง ค้วามต�องการสิ นค้�าช้น ดน-นเป3นอ สิระจัากการด าเน นงานการผลั ตของก จัการ ช้น ดน-นเป3นอ สิระจัากการด าเน นงานการผลั ตของก จัการ หร)อ หร)อ ไม�ข�-นอย#�กบช้ -นสิ�วนอ)�นท��ก จัการผลั ตเองหร)อสิ�งซ่)-อไม�ข�-นอย#�กบช้ -นสิ�วนอ)�นท��ก จัการผลั ตเองหร)อสิ�งซ่)-อมามา :- :- สิ นค้�าสิ าเร"จัร#ป สิ นค้�าสิ าเร"จัร#ป (Finished goods) (Finished goods) ระบบท��ใช้�ในระบบท��ใช้�ในการค้วบค้�มสิ นค้�าค้งค้ลังน�- ได�แก� การค้วบค้�มสิ นค้�าค้งค้ลังน�- ได�แก� EOQ Model, Q EOQ Model, Q System, P System, ABC ClassificationSystem, P System, ABC Classification

2.2. สิ นค้�าค้ลังท��ค้วามต�องการไม�เป3นอ สิระ สิ นค้�าค้ลังท��ค้วามต�องการไม�เป3นอ สิระ (Dependent (Dependent Demand Inventory)Demand Inventory) หมายถึ�ง ค้วามต�องการสิ นค้�าหมายถึ�ง ค้วามต�องการสิ นค้�าช้น ดน-นช้น ดน-นข�-นอย#�กบค้วามต�องการในช้ -นสิ�วนอ)�นท��ก จัการผลั ตข�-นอย#�กบค้วามต�องการในช้ -นสิ�วนอ)�นท��ก จัการผลั ตเองหร)อสิ�งผลั ตข�-นมาเองหร)อสิ�งผลั ตข�-นมา ระบบท��ใช้�ในการค้วบค้�มสิ นค้�า ระบบท��ใช้�ในการค้วบค้�มสิ นค้�าค้งค้ลังน�- ได�แก� ค้งค้ลังน�- ได�แก� การวางแผนค้วามต�องการวสิด� การวางแผนค้วามต�องการวสิด� (Material requirements planning – MRP)(Material requirements planning – MRP)

ประมาณการสิ�งท��ประหยด ประมาณการสิ�งท��ประหยด (EOQ)(EOQ) Economic Order Quantity (EOQ)Economic Order Quantity (EOQ) เป3นเป3น

ปร มาณการสิ�งสิ นค้�าท��ท าให�ต�นท�นรวม ปร มาณการสิ�งสิ นค้�าท��ท าให�ต�นท�นรวม ((หมายถึ�ง หมายถึ�ง ต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�า แลัะต�นท�นในการเก"บต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�า แลัะต�นท�นในการเก"บรกษารกษา))ท��เก ดข�-นต �าท��สิ�ดท��เก ดข�-นต �าท��สิ�ด

EOQ EOQ พื่)-นฐานพื่)-นฐาน Q = Q = ปร มาณการสิ�งสิ นค้�า ปร มาณการสิ�งสิ นค้�า (Lot Size)(Lot Size) CCOO = = ต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�าต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�า//ค้ร-ง ค้ร-ง

(Ordering Cost / Time)(Ordering Cost / Time) D = D = ปร มาณค้วามต�องการสิ นค้�าปร มาณค้วามต�องการสิ นค้�า//ป6 ป6

(Demand Rate/Year)(Demand Rate/Year) CCCC = = ต�นท�นในการเก"บรกษาสิ นค้�าต�นท�นในการเก"บรกษาสิ นค้�า//หน�วยหน�วย//ป6 ป6 (Annual Carrying Cost / (Annual Carrying Cost /

Unit)Unit) Q = 2 CQ = 2 COODD

CCCC

ต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�าต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�า//ป6 ป6 = = ต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�าต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�า//ค้ร-ง ค้ร-ง ** จั านวนค้ร-งท��สิ�งสิ นค้�าจั านวนค้ร-งท��สิ�งสิ นค้�า = C= COO * D/Q * D/Q

ต�นท�นในการเก"บรกษาสิ นค้�าต�นท�นในการเก"บรกษาสิ นค้�า//ป6 ป6 = = ต�นท�นในการเก"บต�นท�นในการเก"บรกษาสิ นค้�ารกษาสิ นค้�า//หน�วยหน�วย//ป6 ป6 **

สิ นค้�าค้งค้ลังเฉลั��ยสิ นค้�าค้งค้ลังเฉลั��ย = C= CCC * Q/2 * Q/2

ต�นท�นรวม ต�นท�นรวม = = ต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�าต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�า//ป6 ป6 + + ต�นท�นในต�นท�นในการเก"บรกษาสิ นค้�าการเก"บรกษาสิ นค้�า//ป6ป6

TC = TC = ((CCOO * D/Q * D/Q ) + (C) + (CCC * Q/2) * Q/2)

25 % ของราค้าสิ นค้�าต�อหน�วย

จั านวนค้ร-งของการสิ�งซ่)-อ จั านวนค้ร-งของการสิ�งซ่)-อ = = ปร มาณค้วามปร มาณค้วามต�องการสิ นค้�าต�อป6 ต�องการสิ นค้�าต�อป6 / / ปร มาณการสิ�งซ่)-อปร มาณการสิ�งซ่)-อ = 360 / 60= 360 / 60

= 6 = 6 ค้ร-งต�อป6ค้ร-งต�อป6ต�นท�นรวมต�นท�นรวม = = ต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�าต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�า//ป6ป6 + + ต�นท�นในการเก"บรกษาต�นท�นในการเก"บรกษา

สิ นค้�าสิ นค้�า//ป6ป6 = = ((ต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�าต�นท�นในการสิ�งสิ นค้�า//ค้ร-ง ค้ร-ง ** จั านวนค้ร-งท��สิ�งสิ นค้�าจั านวนค้ร-งท��สิ�งสิ นค้�า

) ) ++ ((ต�นท�นในการเก"บรกษาสิ นค้�าต�นท�นในการเก"บรกษาสิ นค้�า//หน�วยหน�วย//ป6 ป6 * * สิ นค้�าค้งค้ลังสิ นค้�าค้งค้ลัง

เฉลั��ยเฉลั��ย))

= = 10,000 (6)10,000 (6) + .25 (8,000) (60 / 2) + .25 (8,000) (60 / 2)

= = 60,00060,000 + 60,000 + 60,000

= 120,000 = 120,000 บาทบาท

1. 1. หาค�า หาค�า EOQ EOQ และต นิที่*นิรวมื่และต นิที่*นิรวมื่ค้วามต�องการสิ นค้�าค้วามต�องการสิ นค้�า 1,200 1,200

หน�วยต�อป6หน�วยต�อป6ค้�าใช้�จั�ายในการสิ�งซ่)-อต�อค้ร-งค้�าใช้�จั�ายในการสิ�งซ่)-อต�อค้ร-ง 450450 บาทบาท

ต�อค้ร-งต�อค้ร-งราค้าสิ นค้�าต�อหน�วยราค้าสิ นค้�าต�อหน�วย 8,000 8,000

บาทต�อหน�วยบาทต�อหน�วยค้�าใช้�จั�ายในการเก"บรกษาค้�าใช้�จั�ายในการเก"บรกษา 170 170

บาทต�อหน�วยต�อป6บาทต�อหน�วยต�อป6 5 5 นิาที่�นิาที่�

ต�นท�นสิ�งซ่)-อ

ต�นท�นเก"บ

รกษา

2. 2. หาปรมื่าณการส่��งส่นิค าที่��ที่�าให หาปรมื่าณการส่��งส่นิค าที่��ที่�าให ต นิที่*นิรวมื่ต��าที่��ส่*ดต นิที่*นิรวมื่ต��าที่��ส่*ด

ค้วามต�องการสิ นค้�า ค้วามต�องการสิ นค้�า 200 200 หน�วยต�อป6หน�วยต�อป6

ค้�าใช้�จั�ายในการสิ�งต�อค้ร-งค้�าใช้�จั�ายในการสิ�งต�อค้ร-ง 2,500 2,500 บาทต�อค้ร-งบาทต�อค้ร-ง

ค้�าใช้�จั�ายในการเก"บรกษา ค้�าใช้�จั�ายในการเก"บรกษา 210 210 บาทต�อหน�วยต�อป6บาทต�อหน�วยต�อป6

ปร มาณการปร มาณการสิ�งสิ�ง((หน�วยหน�วย))

ราค้าต�อหน�วยราค้าต�อหน�วย((บาทบาท))

1 - 491 - 49

50 - 8950 - 89

> 90> 90

1,4001,400

1,1001,100

1,0001,000งาน 10 นาท�ค้ะ

ตวแบบ ตวแบบ EOQ EOQ เม)�อม�การทยอยสิ�งเม)�อม�การทยอยสิ�งสิ นค้�าสิ นค้�า

ใช้�ในกรณ�ท��ไม�สิามารถึสิ�งสิ นค้�ามาได�ใช้�ในกรณ�ท��ไม�สิามารถึสิ�งสิ นค้�ามาได�ท-งหมดในค้ราวเด�ยวกน แต�จัะทยอยสิ�งมาท-งหมดในค้ราวเด�ยวกน แต�จัะทยอยสิ�งมาสิ�วนหน��งไปเร)�อยๆ จันกว�าจัะค้รบจั านวนท��สิ�วนหน��งไปเร)�อยๆ จันกว�าจัะค้รบจั านวนท��สิ�งในแต�ลัะค้ร-งสิ�งในแต�ลัะค้ร-ง

Q = 2 CQ = 2 COODD

CCCC(1 – d/p)(1 – d/p)

3. 3. หาปรมื่าณการส่��งส่นิค าที่��ประหย�ดที่��ส่*ด และหาปรมื่าณการส่��งส่นิค าที่��ประหย�ดที่��ส่*ด และหาต นิที่*นิรวมื่หาต นิที่*นิรวมื่

ก�าหนิดให ก�าหนิดให 1 1 ป$มื่�ว�นิที่�างานิที่��งหมื่ด ป$มื่�ว�นิที่�างานิที่��งหมื่ด 320 320 ว�นิว�นิค้วามต�องการสิ นค้�าค้วามต�องการสิ นค้�า 10,000 10,000 หน�วยต�อหน�วยต�อ

ป6ป6ค้�าใช้�จั�ายในการสิ�งต�อค้ร-งค้�าใช้�จั�ายในการสิ�งต�อค้ร-ง 150150 บาทต�อค้ร-งบาทต�อค้ร-งค้�าใช้�จั�ายในการเก"บรกษาค้�าใช้�จั�ายในการเก"บรกษา 1.50 1.50 บาทบาท

ต�อหน�วยต�อป6ต�อหน�วยต�อป6 อตราการสิ�งสิ นค้�า อตราการสิ�งสิ นค้�า ((p) 150 p) 150

หน�วยต�อวนหน�วยต�อวน