พมพครงท

1

ใชนสยใหเปน

ประโยชน

ใชนสยใหเปนประโยชน

หนงสอทสรางแรงบนดาลใจใหกบผผลตซรสชอดงของอเมรกาGrey’s Anatomy และ Private Practice

จด  สมท เขยน ผเชยวชาญการบรหารจดการวกฤตมอหนงของอเมรกา

นรา  สภคโรจน แปล

เคลดลบสรางความเชอมน ดวยการรทนนสยทดและราย

ปรบเปลยนพฤตกรรมทคนรอบขางอาจเออมระอา ใหเปนสงทมคาในตวคณ

จด สมท

เขยน

ออกแบบปก เชนสา เพอวงศ

หมวดจ�ตว�ทยาพฒนาตนเอง

ราคา 250 บาท

คณคงรดอยลกๆ แตอาจคดไมถงวา

นสยทดทสดและแยทสดของเรา

ความจรงแลวคอสงเดยวกน

คณเคยตกอยในสถานการณทคดวาไมนาเลย

หรอพดอะไรบางอยางทเรยกคนมาไมไดหรอเปลา

หรอตดสนใจผดพลาดจนท�าใหคณตองเสยหายมากกวาทคด

หรอเพยงแคไมไดสงทตองการในชวตใชหรอไม

ถาตอบวา ใช นคอหนงสอส�าหรบคณ

แตถาบอกวา ไม…ไมเคยเจอเลย นยงเปนหนงสอส�าหรบคณ!

“ณ จดหนงของชวตทกคนจะตองอยากไดค�าแนะน�าทด

ขณะทเผชญกบวกฤตไมวาใหญหรอเลกในชวตหรอการงาน

หนงสอเลมน จด สมท ซงเปนผเชยวชาญดานการจดการวกฤต

ไดใหค�าแนะน�าทชดเจนเพอใหเราตระหนกถงจดแขงและจดออนของตวเอง

และวธในการจดการกบสถานการณเลวราย...นเปนหนงสอส�าหรบทกคน”

เบตซย เบยรส ผผลตซรสเรอง Grey’s Anatomy และ Private Practice

ตวอยาง

ส�รบญ

ตวอยาง

อตต�ฉนคอยอดมนษย

เขาเปนอยการทปราดเปรอง

มเสนห หนาตาด และมสถต

การฟองชนะเอาผดกบจาเลยสง

ทสดคนหนง เปนทคาดหมาย

วาเขาจะไดเปนอยการสงสดของ

รฐคนตอไป กอนทจะกาวไปส

ตาแหนงผวาการรฐวฒสมาชก

และมโอกาสเปนถงประธานาธบด

อยางนอยกจากทเขาอวดอางเอง:

“รอะไรไหมจด พดตรง ๆ เลย

นะ มคนมากมายทอจฉาความ

สาเรจของผม สกวนหนงผมจะ

เปนอยการสงสดของรฐทอาย

นอยทสดในประวตศาสตร” คณ

ยงไมไดรบเลอกสกหนอย...ฉน

คดในใจ แตจากทาทางแลว ฉน

เชอแนวาเขาจะตองคดวาทกอยาง

เปนของเขาแหงอยแลว นอกจาก

คณสมบตทเปนสนทรพยอน ๆ

แลว เขายงเปนคนมนอกมนใจ

ในตวเอง ซงเปนเสนหอยางหนง

ททาใหเขาเปนทชนชอบของคน

ตวอยาง

19

จด สมท

ทวไป แตแลวชวตของเขากตอง

สะดดจนได เมอถกกลาวหาวา

ปกปดหลกฐานบางอยางในคด

โดงดงทเขาชนะ “ไรสาระสนด

จากสถตการชนะความ ทาไมผม

จะตองโกงดวย” ฉนรทนทวาฉน

จะตองวางแนวทางการรบมอ

กบสอให เขาและบงคบให เขา

ปฏบตตาม แตคงเหมอนการ

เขนครกขนภเขาเปนแน เพราะ

ดกรวาเขาคดวาตวเองเปนคนเกง

ทสด

เมอใดทพดถงคนมอตตา สวนใหญแลวมกจะเปนการตมากกวา

ชม อตตาเปนคาสน ๆ ทมความหมายประมาณเดยวกบ “ยโส”

หรอ “โอหง” สวนใหญแลวมกจะมคาวา “สง” ตามหลง ไมวาอะไร

กตาม ตวอตตาเองไมไดดหรอแย แตเปนเพยงลกษณะนสย

อยางหนงในหลาย ๆ อยางของมนษยเทานน สมยกอนฟรอยด

เคยใชคาวาอตตาเมอพดถงจตสานก หรอความสามารถทนาอศจรรย

ในการควบคมอด (id) อนเปนตนกาเนดของความตองการตาง ๆ

ของรางกาย รวมทงตณหา อยางไรกตาม ปจจบนคาวาอตตาไมเปน

ทนยมใชในวงการจตวเคราะหแลว เนองจากมความหมายแตกตาง

กนไปสาหรบแตละคน

ในทน เราจะไมพดถงอตตาในความหมายของฟรอยด แต

ในความหมายทเราใชในภาษาพด โดยจะพจารณาทงในดานดและ

ไมด ความจรงแลวการมอตตาในระดบพอเหมาะเปนสงสาคญสาหรบ

ชวตทมความสขและประสบความสาเรจ แตเชนเดยวกบลกษณะนสย

อน ๆ ทจะพดในหนงสอเลมน เราจะตองยอมรบและทาใหมนสง

ผลดกบคณแทนทจะเปนผลเสย

ตวอยาง

20

อตตา

แรกสด การมอตตาในระดบทเหมาะสมดอยางไร คาตอบคอ

ดหลายอยางทเดยว การตระหนกในตวตน 2 เปนสงสาคญตอการ

ประสบความสาเรจใด ๆ กตามในโลก และอตตาทาใหเรามสงน

เราจะตองชอบตวเอง คดวาเราควรคาทจะไดรบความสนใจ ความคด

และความเหนของเรามคาแกการนาไปพจารณา นไมใชความอวดด

แตเปนกญแจสาคญตอการมสขภาพจตทด “นไมใชการวางโตหรอ

เชอมนจนถงขนกาวราว” คารล รอเจอรส หนงในบดาจตวทยามนษย

เขยนไวใน On Becoming a Person ในป 1961 “การเปนตว

ของตวเองใหความรสกทด”

การมอตตาไมไดหมายความวาจะตองทาตวเปนเผดจการหรอ

ใชเวลาทงวนกบการเปลยนโลกใหเขากบตวตนทใหญโตเกนจรงของ

คณ แตสามารถหมายถงความมนใจ ความเปนอสระ ความเปน

ผนา รวมทงความกลาทจะขบถตอภมปญญาดงเดมเพอยนกราน

ในความเชอของตน การตระหนกในตวตนสามารถชวยคณในการนา

และทาใหมความกลาทจะขายวสยทศนของคณแกคนอน ๆ ประเทศ

สหรฐอเมรกาสรางขนจากคานยมของการพงพาตนเอง ความเชอมน

ในตนเอง แรงกระตน และการทางานอยางหนกเพอความสาเรจ ไม

ตองสงสยเลยวาผกอตงอเมรกาจะตองมอตตาสงลนภายใตวกผม

เปนลอนของพวกเขา อยางไรกตาม มเพยงเสนกนบาง ๆ ระหวาง

การสนบสนนความตระหนกในตนทแขงขน ดวยการมความ

คาดหมายสง และดวยการสรางบรรยากาศแหงความโอหงอวดด

ทสาคญคอการมเปาหมายสงจะตองไมหมายถงการเหยยบหวคนอน

ขนไปสเปา ความอวดดไมใชคณสมบตทนาชนชม เราทกคนลวน

2 sense of self

ตวอยาง

21

จด สมท

เคยพบพวกขโมทอวดโอวาตนดอยางไร แทนทจะปลอยใหเราตดสน

ดวยตวเอง นเปนเพยงตวอยางหนงทแสดงใหเหนวา นารงเกยจ

เพยงไหนหากใชอตตาในทางราย แทนทจะใชในทางด

ความสมดลทปกปองผมความตระหนกในตวตนไว ไมให

กลายเปนคนอตตาสง คดถงแตตนเอง จะโอนเอยง เมอคนนนม

ความทะเยอทะยานมากจนมองไมเหนความตองการของผอน เมอใด

ทเราปลอยใหอตตาวงพลานโดยไมมการควบคม มนจะสรางความ

เสยหายแกวจารณญาณ ความสามารถในการวเคราะหและควบคม

ตนเองของเรา อตตาทไรการควบคมเหมอนกบรถยนตทไมมเบรก

ซงอาจแลนตะบงลงเหวไปได หากคณไมสามารถเรยกการควบคม

กลบมาไวในมอ ในบทนเราจะชวยกนหาจดสมดลของคณเพอความ

แนใจวาอตตาของคณเปนนกบนท 2 ทไวใจได ไมใชโจรปลนรถ

ทหลอกลวงพาคณหลงทาง

ในบทนเราจะพดถงวธตาง ๆ ทอตตาแสดงตวออกมาใหเหน

และเตบใหญจนเกนควบคมอยางไร เราจะไปดปญหาของการสาคญ

ตนผด การประพฤตตวแบบยวยท เสยงอนตราย การมความ

ตระหนกในตนเองแบบทตองใหคนคอยเหนชอบอยตลอดเวลา

การไมคดถงผลทตามมาจากการกระทา และการไมยอมรบผด

ทงหมดนลวนเปนการปลอยใหอตตาบงตาจนมดบอดตอความเปนจรง

ทงหมดนเปนหลกฐานและผลพวงทตามมาจากการปลอยใหอตตา

แผลงฤทธชนดไรการควบคม เปนเรองงายมากทเราจะเหนผทไม

ตระหนกถงผลของมน ตกอยในสถานการณคกรนและไมสามารถ

สลดตวหลดออกมาได ในบทนเราจะมองหาเสนกนบาง ๆ ระหวาง

การถกกระตนโดยอตตากบการถกอตตากลนกน เมอใดทคณสามารถ

ตวอยาง

22

อตตา

จะบอกไดวาอตตากาลงเขามาเปนตวบงการชวตในทางทผดและเบรก

มนใหหยดไว เมอนนคณจะสามารถจดเสนทางใหดานทเปนประโยชน

ของอตตาเดนตรงเขามาหาคณเพอทจะนาไปสความสาเรจทางธรกจ

การเปนผนาทมจรยธรรม และการมความสมพนธทด

เมออตตาอาละวาด

ถอวาเปนโชคไมดทในฐานะผจดการวกฤต ฉนมกจะถกเรยกตว

เมอความสมดลระหวางดานดกบดานเลวของอตตาใครสกคนเสย

สมดลลมครนไปแลว ฉนไดยนเหลาดาราหรอคนดงทงหลาย

โอดครวญถงความไมยตธรรมของโลกบอยจนขเกยจนบ แมคน

รอบขางจะเหนไดอยางชดเจนวาทพวกเขารวงดบกเพราะทาตวเอง

แท ๆ ในการทจะสลดตวใหพนจากสถานการณไมนาพสมย (หรอ

อยางนอยกควบคมความเสยหายไดบาง) บางครงพวกเขาจะตอง

ตระหนกวาปญหามาจากภายในเทา ๆ กบทมาจากภายนอก ซงอาจ

เปนแนวคดทเขาใจยากมากสาหรบคนทนกถงแตตวเอง

ตวอยางเชน คานเย เวสต ศลปนฮปฮอปทยอดมาก การ

หกคะเมนกลางฝงชนของเขาสวนใหญงอกเงยขนมาจากอตตาโปงพอง

และการไมยอมมองเหนบทบาทของตวเองในการลมสลายแตละครง

ความปากเสยของเวสตเปนทรกนจนฉนแทบไมตองอธบาย ไมวา

จะเปนการโพลงขนมาระหวางออกโทรทศนหาทนชวยผประสบภย

จากพายเฮอรรเคนแคทรนาวา “จอรจ บช ไมสนใจคนดา” การ

เปรยบเทยบตวเองกบพระเยซ จนถงการชอบโผงผางตามงานแจก

รางวลตาง ๆ...ทโดงดงทสดกคอตอนทพดใสหนาเทยเลอร สวฟต

ตวอยาง

23

จด สมท

ขณะทกาลงขนไปกลาวขอบคณสาหรบรางวลมวสกวดโอยอดเยยม

ของเอมทวป 2009 วา บยอนเซนาจะไดรางวลนมากกวา แมแต

ประธานาธบดโอบามากยงเรยกเขาวา “เกรยน” ความโอหงของเขา

ไมเพยงแตทาใหคนพากนสายหนาเมอเหนเขาทาความผดพลาด

แบบนครงแลวครงเลาเทานน แตยงมผลตอภาพพจนของเขาดวย

แนนอน เวสตถกผลกดนดวยอารมณอนรอนแรง ซงเปน

สงจาเปนสาหรบศลปนทตองมความสามารถในการแสดงออกถง

ความคดและความรสกททกคนเขาใจได สตดโออดเสยงเปนสถานท

ดทสดทจะใชอตตาของเขาอยางเตมท เปนททความคดและอารมณ

ความรสกทงหมดจะเปนประโยชนตอการทาใหดนตรของเขาโดนใจ

มากขน แตเมอไมอยในหองอดเสยง บอยครงทเวสตจะไมวเคราะห

ถงอารมณเหลานนใหดกอนทจะปลอยมนหลดจากปาก และการร

กาลเทศะเปนสงสาคญเสยดวยในทน เราทกคนไมวาจะเปนศลปน

คาตวแพงระยบจากความสามารถในการถายทอดอารมณไดอยาง

นาจบใจ จนถงพอแมซงสามารถสอนลกไดกตอเมอร จกปรบ

วธสอนไปตามสภาพอารมณของพฒนาการลกในขณะนน ลวนตอง

จดจาใสใจวาไมมใครอยากเหนหรอไดยนคาพด หรอการกระทาท

ไมไดผานการกลนกรองตลอดเวลา

สาหรบฉน ขนแรกในการควบคมอตตาทอาละวาดกคอ การ

อานอารมณของคณใหถกตองแนชดวาความรนแรงขนาดไหน เวลา

ทรสกวากาลงจะระเบดความโกรธหรอแสดงความกาวราวออกมา

ใหหยดและพจารณาอารมณเหลานน บอยครงทการตอบสนองดวย

อารมณรนแรงเปนเรองของอตตามากกวาการคดอยางมเหตผล ใน

กรณของเวสต การตอบสนองดวยอารมณรนแรงระหวางออก

ตวอยาง

24

อตตา

โทรทศนเป นสญญาณบอกวาอตตาของเขาเข าไปเกยวพนกบ

สถานการณ เพราะฉะนนใหหายใจลก ๆ คณไมจาเปนตองตอบสนอง

ทนทกบสงทคดวากาลงยวยคณอย คนเราจะไมสามารถประเมน

สถานการณไดอยางมเหตผลและตดสนใจไดอยางถกตอง หาก

ทาดวยอารมณทไมมการตรวจสอบและควบคม

2 สงทสามารถทาไดเมอคณมการตอบสนองทางอารมณอยาง

รนแรง และสงสยวาอตตาของคณกาลงเสยสมดลคอ หนง หยด

รอการหายใจลก ๆ จะทาใหคณมเวลาสงบสตอารมณ และสอง

เขยนรายการขอดและขอเสยของสงทคณคดจะทา ฉนเปนแฟนตวยง

ของการเขยนรายการแบบน วธนชวยใหสามารถตดสนไดวาการ

กระทาของคณจะใหผลอยางไร ขณะเดยวกนการนงเขยนตองใชเวลา

ทาใหอารมณทพลงพลานสงบลงและเรมมเหตผล และหากวามอตตา

เปนแรงกระตนแอบซอนอย คณกจะสามารถรได

การทเวสตโพลงคาพดทไมเหมาะสมออกมาบนเวท ไมใช

เพราะเขาตองการปกปองความสามารถทางศลปะหรอศกดศรของ

บยอนเซ (และแนใจไดเลยวาเธอไมไดขอใหเขาทาดวย) แตดเหมอน

ตองการประกาศวาตนคอเจาแหงรสนยม และเสยงของเขาจะตอง

ดงกวาใครเพอน โดยไมสนใจวาอะไรเปนอะไร แนนอน ใครจะชนะ

รางวลไมใชเรองทเขาจะมาตดสน พวกมนษยอตตาสงทงหลายมก

คดวาไมวาตนประพฤตตวอยางไร พวกเขากจะยงคงรกษาตาแหนง

ทอยเหนอคนอน ๆ ไวได เพราะความฉลาดปราดเปรองและความ

สาคญของพวกเขา

ตวอยาง

25

จด สมท

สญญาณทเตอนวาอตตาของคณ

ตองไดรบการตรวจสอบ

ผทคดวาตนเหนอกวาคนอน ๆ เปนศนยกลางของจกรวาลหรอ

สาคญตนผดนนมองเหนไดไมยากเลย นกรองโอเปราหญงทมกถก

จดเขาประเภทคนเจาอารมณ อตตาสงทชอบถลาเขาไปในหองพรอม

เรยกรองและคาดหวงวาจะไดโนนนนน และแทบไมมความอดทนกบ

อะไรกตามทไมสนบสนนความเหนวาตนคอศนยกลางของจกรวาล

เปนตวอยางชนดของการมอตตาสงลนเกนควบคม อยางไรกตาม

คนสวนใหญทมปญหาเรองอตตาจะไมแสดงออกมาโจงแจงขนาดน

แตกไมไดแนบเนยนจนมองไมเหนเชนกน จากหลายปในการบรหาร

จดการวกฤต ฉนไดสงเกตเหนอปนสยและพฤตกรรมทคนมกจะ

ไมร สกวาคอสญญาณของอตตาทกาลงอาละวาดอย แตกเปน

สญญาณจรง ๆ เพราะฉะนนการมองออกวารากเหงาของพฤตกรรม

บางอยางกคออตตาทกาลงอาละวาด เปนวธเดยวทจะดงอตตากลบส

สมดลซงจะเปนประโยชนตอเรา

พฤตกรรมทมกเกดจากอตตา 1

แสดงการส�าคญตนผดอยางมหาศาล

การส�าคญตนผด คอความรสกทวาคณมสทธในบางสงบางอยาง

โดยไมไดคดเลยวาจรง ๆ แลวสมควรไดรบหรอไม ฉนเชอวา

คนบางประเภทมแนวโนมทจะนยมการยดถอตวเองเปนทตงและ

ตวอยาง