آسمان را بایذ دیذ

ب فلک بایذ رفت

اختران را بایذ چیذ

تخدر سبذ بایذ ری

می شم مات از ایه زوذگی ققىسی

زدريوگا غبار آلد

ريزیمرد دین اخترا

اختری زاد شد

... با ساران امیذ

*مقدمه:

ویط لتی ت مط ای خغشافیایی گا هی کیذ هتخ س هذاس هی ضیذ ، هذاس سغی ک

واى هذاس استا هی تاضذ ک کش صهیي سا ت د یوکش ضوالی ختی ،تشای ضوا آضا است

تمسین هی کذ . هذاس تاالی استا ت هذاس ساس السشعاى هذاس پاییي استا ت هذاس ساس

ت عسی الدذی هؼشف ستذ.ایي هذاسات یچ تغاتمی تا تمسین تذی هذاسی استا ذاسذ

اییي استا لشاس داسذ . ویط ایي سال دس ري تؼضی افشاد خاسی ال پادسخ دس ت 23.3 ک

ایي هذاسات هی ضذ ک ػلت استفاد اص ایي د هذاس دس مط ای خغشافیایی چیست؟ آیا

22چشا تاال پاییي هذاس ؟هی تاضذاستثاعی تا صس فلکی خذی سشعاى دس آسواى داسا

دسخ لشاس داسذ؟ چشا تش سی آى هغثك یستذ؟ایي ا و ساالتی است ک دس ایي تحمیك

دس ایي تحمیك سؼی گشدیذ اص اتوام سصیذ است. آى ایسذ سؼی ت پاسخ ، ػلوی

استفاد اص هغالة ػلوی چشا ک تشای فن کلی تصایش خذیذ ، لاتل فن صیثا استفاد ضد .

تصایش هی تاذ تسیاس حائض اویت تاضذ. اص تاسیخچ هذاسات ساس السشعاى ساس الدذی

هی تاى ت ایي کت اضاس کشد ک هشدم هاعمی ک دس احی ایي هذاسات سکت داضتذ

. هاعمی ک خسضیذ سا دس فصلی اص سال دلیما دس تاالی سش خد دس سشس یا صیت هی دیذذ

دس احی هذاسی ساس الدذی صذگی هی کشدذ دس امالب صهستای هشدهاى احی هذاسی

ساس السشعاى دس امالب تاتستای ضاذ ستاس خسضیذ دس ساس آسواى تد اذ . اهگزاسی

یت استفاد اص ایي هذاسات دس کش صهیي ت ویي دلیل تد است . کت دیگشی ک حائض او

. استاست ایي ک استثاط هستمیوی تیي ام ا صس ای فلکی خد داضت

*توضیحات:

استثاط هستمیوی تیي صسای فلکی ایي هذاسات خد داضت. واغس ک گفت ضذ

ت سثت ت هذاس استا حذد اک اذاص ایي هذاس ذوچیي اگش دلت کیذ هتخ هی ضی

دسخ است.آیا استثاعی تیي ایي هذاسات صای هیل دایش الثشخی صهیي )حذد 23.3

دس ایي همال ػلوی تاثیشات صای هیل دایش الثشخی صهیي دلیم( خد داسد ؟ 22خ سد23

ک دس لشآى کشین ) وچیي سفت آهذ فصل ، اختالف ضة سص تلذی عل ضة سص

اختالف ک تا کت هسد تفسیش تشسسی لشاس گشفت دس ایت ایي (رکش ضذ استتسیاس

سا هذاسی حشکت ضؼی صهیي یا ت صست هصغلح استای سوای)اگش فشضا استای صهیي

ک دایش الثشج ام داسد تاػث ایداد چیي ، تضسگ کین( تا هذاس افمی هظهی خسضیذی

ک صهیي تغاتك دین هتخ هی ضین مط کش واى سا تا اگش مط آس . تاثیشاتی گشدیذ است

لشاس ذاسذ . پس ػلت ایي آسواى هزکس دس امالتیي صهستای تاتستای صس ای فلکی

ک ت عس کلی حشکات صهیي هسد کذ اهگزاسی ا چیست ؟ دس ایي تحمیك سؼی گشدیذ

تمیوی تا حشکتی اص صهیي تا ام حشکت تمذیوی کا لشاس گیشد . پذیذ ای هسد ظش استثاط هس

اطاا... ایي تحمیك ػلوی اص هدوػ . خاذ گشفتشاس لهسد تحث تؼذ داسذ ک دس صفحات

ش چ تیطتش تشلیة ت کوک هماالت ػلوی هسد تصذیك پزیشش هخاعثاى لشاس گیشد

تپشداصد وچیي یهخاعثاى تشای هغالؼ احساس یک سثت ت کتاب کتاتخا

و ت اهیذ خذا . یسذگاى سا ت تخ ش چ تیطتش ت هغالة هاتغ ػلوی سق دذ

اتوام سصذ . )هذ ظل الؼالی( دسخت تحمك چطن اذاص تیست سال همام هؼظن سثشی

:مدارات راس الجدی و راس السرطان *

دسخ هی تیین ک ت 23.3د هذاس دس تاال پاییي استا ت اذاص تش سی کش خغشافیایی

دلیم 22دسخ 23هذاس ساس السشعاى ساس الدذی هؼشفذ.اذاص آى ا ت عس دلیك

هی تاضذ. ام آى ا خذی سشعاى هی تاضذ خالة ایي خاست ک دس آسواى یض ها ضاذ د

ذی ستین. هکاى هذاس ساس السشعاى ساس الدذی ت صست فلکی ت ام ای سشعاى خ

تشتیة دس امالتیي صهستای تاتستای دس سی صهیي اػوال گشدیذ ت عسی ک هشدم دس ال

صهستاى تاتستاى ستاس خسضیذ سا دس تاالی سش خد هی دیذذ ت عسی ک سای افشاد ت

یي ایطاى تطکیل هی ضذ است. تا حذدی ت ی هی سسیذ ت ػثاستی صیش پاگکوتشیي کطیذ

. تاضذ فلکی خد داضتای هیاى ایي هذاسات تا صس تید هی سسین ک تایذ استثاعی

تیطتش تایذ کلی حشکات صهیي هسد تحث تشسسی لشاس گیشد .تشای فن

ن کاهال هتفات است. سیاس ها چاس ع حشکت دس هظه خسضیذی داسد ک ش یک تا

ساد تشیي ع حشکات ک تمشیثا و تا آى آضا ستذ : حشکت ضؼی حشکت اتمالی صهیي

هی تاضذ ک تشای یاد آسی ت اختصاس تضیح داد ضذ است. و ایي حشکت ا آثاس تید

ا صای هیل صهیي آثاس ایي حشکات استثاط ضدیکی تای تشای ساکاى صهیي دس تش خاذ داضت.

داسد . حشکت ضؼی صهیي : حشکتی ایست ک عی آى صهیي ت دس خدش گشدش هی کذ

هی تاضذ . هذت :3::23:3آثاس آى پیذایص ضة سص هی تاضذ ک دس تاب آى حذد

سص دس فصل ای هختلف سال هتفات است . ضة عل

کت حشکتی است ک عی آى صهیي ت گشد ستاس خسضیذ صهیي : ایي ع حش اتمالیحشکت

گزس فصل ا هی تاضذ. اص آثاس آى گشدش هی کذ

یحشکت تمذیوی صهیي : ایي حشکت تسیاس خالة است کوتش اص حشکات دیگش صهیي هسد تشسس

اختالف است اهال لائن وی تاضذ تلک هایلکلشاس گشفت است. صهیي سیاس ای

)هذاس افمی هظه خسضیذی( داسد . ویي اهش تاػث اختالف دسخ ای تا هذاس دایش الثشج

عالی ضذى ضة سص تخد آهذى چاس فصل هیطد. چى اگش صهیي کاهال لائن تد ها

اد هایل صهیي ت دس خدش هی چش تا د فصل داضتین .حشکت تمذیوی ،حشکتی است ک اهتذ

واذ فشفش ای ک ت دس خد هی چشخذ.الثت تفات ایي حشکت تا حشکات دیگش صهیي ، خذ

سال یکثاس یک دس تاب کلی آى هی تاضذ. 2:222هذت صهاى تاب آى است . چشا ک دس ش

ستاس لغثی ک اکى اص تاثیشات ایي حشکت هی تاى تؼیض ستاس لغثی داست ، چشا ک

هطاذ هی کین )تام ستاس خذی دس صست فلکی دب اصغش( واى ستاس ای یست ک سال

. اخذاد ها ستاس ثؼثاى اص صست فلکی تیي هطاذ کشد سیت هی کشدذلثل اخذاد ها ا

واى است الثت تغییش تصیش آس لغثی لثل داضتذ . پس اص تاثیشات ایي حشکت ت ػاى ستاس

هتذاد هحس دسای صهیي اایي تذاى هؼا یست ک مط آسواى تغییش کذ ، تلک آسواى دس

لثل ستذ ، حال دیگش ی اى هثا ک هتؼلك ت ػصش اوچشخص خاذ داضت مط ای آس

هثال هحکن دیگشی ک هی تاى تشای . دس فصل ساػت سص هسد ظش سیت خاذ ضذ

صهای ک ، صذیك تحثواى ت داسی آسد ، صست فلکی حول هی تاضذ ، چشا ک دس لذین ت

لی اکى .خسضیذ دس ایي صست فلکی لشاس هی گشفت طاى اص ها فشسدیي تد است

ک صهای خسضیذ دیگش چیي یست . حال ستاس

سد اص طاى گیشد لشاس حت فلکی صست دس

ت فشسدیي ها است . طا دیگش یض یکی اص آثاس

فتگا خاى ت ام استى ح هی تاضذ ک هتؼلك

ت لشى ا لثل هی تاضذ ، ک ش عاق آى علع

دذ خسضیذ سا دس فصل هسد ظش طاى هی

لشاس آى هشکض ک دس اکى دس ایي تش اص صهاى

دیگش خسضیذ دلیما اص داخل ایي عاق ا هی گیشم

علع یا غشب خاذ کشد ایي یض یکی اص آثاس حشکت تمذیوی صهیي هی تاضذ . طا

. ایي ک دس لشى ا لثل دیگشی ک هی تاى ام تشد ، هشتط ت هضع تحمیك ها هی تاضذ

تستای یا دس ال تیش ها خسضیذ دس امالب تا دسخ تاالی استای صهیي 23.3ساکاى هاعك

سا دسست تاالی سش خد دس داخل صست فلکی سشعاى هی دیذذ ام هذاسی ک اص ایي

دسخ پاییي استا خسضیذ 23.3 ساکاى هاعك ام ادذ . هغم هی گزسد ساس السشعاى

هغم هی گزسد سا سا دس تاالی سش خد دس صست فلکی خذی هی دیذذ ام هذاسی ک اص ایي

لی اکى ایي د صست فلکی دس امالتیي لشاس ذاسذ ، ت چ ػلت ؟ساس الدذی ام ادذ.

تصیش صیش هشتط ت آسواى ضة لشى ا لثل هی تاضذ ک صس فلکی خذی سشعاى دس

ایي د تصیش . دس تصیش تؼذی مط آسواى ضة ایي سال ا هی تاضذ . امالتیي لشاس داضتذ

سال دیذ هی ضد . 22: حشکت آسواى ت سوت غشب عی حذد تاثیشات حشکت تمذیوی

* مط آسواى لشى لثل

* مط آسواى ایي ػصش

اختالف تصایش تاال طاى هی دذ ک ، حشکت تمذیوی چمذس هی تاذ دس مط آسواى تغییش

دس تخص تؼذی ت . اکى صس ای فلکی خصا لس دس امالتیي لشاس گشفت اذ . ایداد کذ

( هی پشداصین :فشضا کش تضسگ ضذ سیاس صهیيتضیحاتی دس تاس کش سوای )

کش سوای : اگش ت صست فشضی کش صهیي سا تضسگ کین ک و اخشام ت صست ضؼاػی

ی گیذ .سی آى تصیش هی ضذ ، کش سوا

استای سوای : اگش استای صهیي سا ت عس فشضی تضسگ کین ت آى استای سوای یا هؼذل

الاس گیذ.

دایش هذاس ت هسیش ظاشی ستاس خسضیذ سیاسات ت خض پلت لوش هادایش الثشج :

فمی دس آى لشاس الثشج گیذ . ایي هذاس هذاسی است ک تواهی هظه ضوسی ت صست ا

. گشفت اذ ک دس اصغالح ت آى اکلیپتیک گیذ

، صای هیل دایش الثشخی: ت صای ای ک تیي دایش الثشج استای سوای خد داسد

صای هیل دایش الثشخی گیذ . ت صا ی ای ک خظ لائن صهیي تا هایل تدص هی ساصد

صای هیل اکلیپتیک یا دایش الثشخی گیذ ک حذد هی تاضذ ، ک ت آى هختصشا

سیاس ی سیاسات ستاس خسضیذ ت خضهگفت ضذ توا واغس کدسخ گیذ . 23.3صای

32پلت لوش ها تش سی یک هذاس افمی تام دایش الثشج لشاس داسذ . لوش ها حذد

دسخ تا دایش الثشج اختالف داسد. ویي اهش تاػث هی ضد ک ها ش ها ضاذ کسف

الثشج پلت لوش ضاسى سیاس سذا خض سیاسات کتل اص هذاس دایش . خسف ثاضین

داسد اثش هغاعیسی ستاس تثؼیت وی کذ . ت دلیل ایي ک دس ضدیکی خاسیست لشاس

خسضیذ سثت ت تالی سیاسات کوتش است. تصیش صیش هذاس پلت سا طاى هی دذ.

، دس ختی تشیي ضؼیت خد تاضذتشای یوکش ضوالی، صهای ک خسضیذ امالب صهستای :

. دس ال دی ها ش سال ک تش اساس سسن سسهات ایشای ضة امالب صهستای خاذ تد

. ضة عالی تش اص سص هی تاضذ یلذا هحسب هی ضد . چشا ک تش اساس اختالف ضة سص ،

دس ضوالی تشیي ضؼیت خد تاضذ ، ، تشای یوکش ضوالی صهای ک خسضیذ امالب تاتستای :

امالب تاتستای خاذ تد ک ال تیش ها ش سال است. تش اساس اختالف ضة سص ، سصا

عالی تش اص ضة ا هی تاضذ.

صهای ک هیل صهیي ت گ ای الغ ضد ک ش د ین کش ت یک اػتذال تاسی پاییضی :

ص ضة تشاتش خاذ تد . ػلی عل س اذاص دس هماتل خسضیذ لشاس گیشد اػتذالیي گیذ

الظاش صهای ک خسضیذ دس یکی اص ػمذ ا لشاس گشفت تاضذ . ػمذ کلو ػشتی است ک دس

فاسسی ت هؼای گش هی تاضذ ، صهای ک د هذاس دایش الثشج هؼذل الاس)استای

تاسی هؼشفی هی گشدذ .سوای( تا ن تش خسد داسذ تا ام ای گش)ػمذ( پاییضی گش

NCPاگش هحس دسای صهیي سا اداه دین ، کش سوای سا دس د مغ هحس دسای ػالن :

(North celectial pole ) SCP(south celectial pole. لغغ خاذ کشد )

است *کت:تصیش صیش تش اساس اظش صهیی هی تاضذ ستاس خسضیذ ثاتت صهیي دس حشکت

. تصیش صیش فشضی هتاسة تا دیذ ساکاى صهیي هصس ضذ است.

ی اص ستاس خسضیذ گش ها دس اصست هس گزس فصل ا : هیل صهیي تاػث ضذ ک د یوکش ت

اص یافت کذ ، ت ویي ػلت ش یوکش ک ت خسضیذ ضدیکتش دس امالب تاتستای ش یوکش

. ت ویي ػلت اص کلو )تشای یوکش اذ داضتخسضیذ دستش دس امالب صهستای لشاس خ

ضوالی( استفاد کشدین چشا ک اگش یوکش ضوالی دس تاتستاى تاضذ ، یوکش ختی دس صهستاى

اگش یوکش خاذ تد

تاضذ تاس دس ضوالی

ختی دس پاییض یوکش

تد . صهیي دس خاذ

2222 ذدتاتستاى ح

صهستاى کیلهتش تیطتش اص

ت خس ضیذ است ضدیک

فصل ضاذ داها اگش صهیي لائن تد تا فصل خاذ ضذ ، چاس پیذایص ویي اهش هخة

سال تؼذ خت هیل صهیي تغییش خاذ کشد ف یؼی دس 13222. حذد تدین تاس پاییض

صهستای امالب تاتستای خاذ ضذ. یوکش ضوالی امالب

دس لغثیي : ضص ها غشب ها سص س ،ها ضة س*

دسخ استای سوای دایش الثشج ایي تاضذ ک دس 23.3 یکی دیگش اص تاثیشات اختالف

یذ دس هی تاضذ یؼی ضلغثیي عل ضة سص تسیاس عالی است . آى یوکش ای ک اص خس

صهای ک یوکش ضوالی دس فصل صهستاى ت سش هی تشد س خسضیذ اص هذاس لغثی ت تاال تش

ضة ، دس لغة ضوال دس س ها صهستاى ، وی تاتذ ت ویي ػلت چى صهستاى س ها است

. دس واى هلغ دس یوکش ختی دس فصل تاتستاى هی تاضذ هذاس لغثی هی تاضذ ا تاسیک

تاتستاى توام طد ، خسضیذ شگض تا صهای ک ختی دس هماتل خسضیذ است تا س ها

ذ دس افك هی چشخذ . دس هذاس لغثی ضوالی ک دس تاسیکی ت سش هی تشد ،پس کغشب وی

غة ضوال ا لپذیذاس ضذ تا س ها تاس دس دس افك ع س خسضیذ اص پایاى صهستاى عل

ک ا سضي ضذ است . تشای لغة خب هی آیذ تاتستاى فصل پس اص تاس . غشب است

یض ت ویي تشتیة هی تاضذ.

التیي چشا ام ؟حال ػلت ایي ک چشا صس ای فلکی خذی سشعاى دس امالتیي لشاس ذاسذ

ػلت استفاد اص ایي هذاسات سا تیاى کشدین . ؟هیضتاى د صست فلکی خصا لس هی تاضذ

ػلت آى واغس ک گفت ضذ حشکت تمذیوی صهیي هی . سا دس صهیي هسد تشسسی لشاس دادین

سال یک دس تاب حشکت تمذیوی است . ام دایش الثشج واغس ک اص 2:222تاضذ . ش

پیذاست ت هؼای دایش تشج ا هی تاضذ . دس الغ تشج ای داصد گا ک واى صس آى

ای فلکی هؼشف هی تاضذ دس ایي دایش لشاس گشفت است خسضیذ اص دیذ ها اص دسى ایي

دسخ تاال پاییي دایش الثشج هغم الثشج گیذ .دس 8صس ای فلکی ػثس هی کذ . ت

اس هغم الثشج چشخص داضت تاضذ ک ت وشا آى تمذیوی تاػث هی ض د ک حشکتغ ال

تواهی صس ای فلکی ستاسگاى ت دس اس لغثی تچش خذ.

اسذ ، سثل ، هیضاى ، ػمشب ، لس ، خذی ، دل هی تاضذ حت ، حول ، ثس ، خصا ، سشعاى ،

س ای فلکی تؼذی ک دس امالتیي لشاس هی گیشد ثس . تا ایي حال هی تاى تید گشفت ک ص

ػمشب هی تاضذ . الثت فمظ تشای امالتیي صس ای هثا دس ظش گشفت اذ ، تلک تشای

اػتذالیي یض صس فلکی هثا دس ظش گشفت تدذ ، واغس ک گفت ضذ ، هکاى لشاس گشفتي

تد لشاس گشفتي خسضیذ دس تشج هیضاى تاسخسضیذ دس تشج حول تیاگش فشسدیي فصل

تیاگش ال هش فصل پاییض . ػلت اهگزاسی ایي صست فلکی تام هیضاى یا تشاص ت ویي

عل سص ضة صهای ک ستاس خسضیذ دس تشج هیضاى لشاس هی گشفت دلیل تد است . چى

ت دلیل ام ادذ . لی دس ػصش حاضش( Lira)یا هیضاى تا ن تشاتش تد ، ام ایي تشج سا تشاص

. ( خای هیضاى سا گشفت استVirgoتشج حت خای حول تشج سثل) حشکت تمذیوی صهیي ،

دسخ صهیي : 23.3آثاس هیل