ελεύθερη κυκλοφορία

εμπορευμάτων

Τελωνειακή Ένωση ά. 28 και 30

Περιορισμοί στις εισαγωγές

Περιορισμοί στις εξαγωγές

Εξαιρέσεις του ά. 36

ά. 34

ποσοτικοί περιορισμοί

μέτραισοδυνάμουαποτελέσματος

άμεση/έμμεσηδιάκριση

«κανόνας της

δικαιολόγησης» αμοιβαία αναγνώριση

απελευθέρωση στην Keck & Mithouard

ά. 35

Οι κύριες διατάξεις που αφορούν την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων

άρθρα

ά . 30

ά. 34

ά. 35

ά. 36

Λειτουργία

απαγόρευση των εισαγωγικών και εξαγωγικών δασμών και φορολογικών επιβαρύνσεων ισοδυνάμου αποτελέσματος

εξάλειψη των ποσοτικών περιορισμών επί των εισαγωγών και των Μ.Ι.Α.Π.Π.

εξάλειψη των ποσοτικών περιορισμών επί των εξαγωγών και των Μ.Ι.Α.Π.Π.

εξαιρέσεις από τα ά. 34 - 35

Η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων σύμφωνα με τη ΣΛΕΕ

ά. 30 ΣΛΕΕ: τελωνειακή ένωση (η συγχώνευση των τελωνειακών εδαφών μιας ομάδας κρατών σε

ένα τελωνειακό έδαφος χωρίς εσωτερικούς δασμούς και με κοινό εξωτερικό δασμολόγιο)

2 διαστάσεις: α. εσωτερική (χωρίς εσωτερικούς δασμούς) β. εξωτερική (ΚΕΔ) 2 κριτήρια υπαγωγής ενός προϊόντος στη συνδυασμένη

ονοματολογία: i. χαρακτηριστική γνωρίσματα προϊόντος ii. χωρική προέλευση του προίόντος

«Η Ένωση περιλαμβάνει τελωνειακή ένωση, που εκτείνεται στο σύνολο των εμπορευματικών συναλλαγών και περιλαμβάνει την απαγόρευση των εισαγωγικών και εξαγωγικών δασμών και όλων των φορολογικών επιβαρύνσεων ισοδυνάμου αποτελέσματος μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και την υιοθέτηση κοινού δασμολογίου στις σχέσεις τους με τις τρίτες χώρες».

βασική διάταξη: ά. 28 ΣΛΕΕ

βασικός ορισμός: «εμπορεύματα»

τα εμπορεύματα ερμηνεύονται ως «προϊόντα που μπορούν να αποτιμηθούν σε αξία (χρήμα) και που μπορούν, ως τέτοια, να αποτελέσουν αντικείμενο εμπορικών συναλλαγών»

C-7/68, Επιτροπή κατά Ιταλίας

διάκριση μεταξύ ελευθεριών:

i.ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων και κεφαλαίων

ii.ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων και υπηρεσιών

C-155/73, Sacchi,

C-36/02, Omega,

C-20/03, Burmanjer,

C -65/05, Eπιτροπή κατά Ελλάδας)

ά. 30 ΣΛΕΕ- απαγόρευση δασμών και φορολογικής επιβάρυνσης ισοδύναμου αποτελέσματος (φ.ε.ι.α.)

προβλέπει μια αρνητική υποχρέωση για τα κράτη μέλη να μην επιβάλλουν μεταξύ τους εισαγωγικούς και εξαγωγικούς δασμούς ή φορολογικές επιβαρύνσεις ισοδυνάμου αποτελέσματος

C – 26/62, Van Gend en Loos

έννοια δασμού και φ.ε.ι.α.

δασμός: ο φόρος ο οποίος επιβάλλεται κατά τη διάβαση των συνόρων ενός κράτους κατά την εισαγωγή, εξαγωγή ή διαμετακόμιση εμπορευμάτων

φορολογική επιβάρυνση ισοδυνάμου αποτελέσματος: κάθε οικονομική επιβάρυνση, που επιβάλλεται από τη δημόσια αρχή, η οποία εμφανίζει αποτελέσματα ισοδύναμα στο κοινοτικό εμπόριο με εκείνα ενός δασμού

3 στοιχεία έννοιας:

i.μονομερής χαρακτήρας της επιβάρυνσης

ii.επιβάλλεται λόγω της διέλευσης συνόρων ενός κράτους

iii.θίγει μόνον προϊόντα από άλλο κ-μ

ά. 34 ΣΛΕΕ- περιορισμοί επί των εισαγωγών απαγορεύει δύο είδη μέτρων μεταξύ των κρατών

μελών: (α) ποσοτικούς περιορισμούς επί των εισαγωγών (C-2/73, Geddo) (β) μέτρα που έχουν ισοδύναμο αποτέλεσμα με τους

ποσοτικούς περιορισμούς (Μ.Ι.Α.Π.Π.) (C – 8/74, Dassonville)

Μ.Ι.Α.Π.Π:κάθε εμπορική ρύθμιση,που θεσπίζεται από τα κ-μ που είναι κατάλληλη να εμποδίσει άμεσα ή έμμεσα, πραγματικά ή εν δυνάμει, το ενδοκοινοτικό εμπόριο

2 στοιχεία : i. εμπορική ρύθμιση ii. η ρύθμιση να έχει αντίκτυπο στο ενδοκοινοτικό εμπόριο

2 στοιχεία έννοιας ΜΙΑΠΠ:

i. εμπορική ρύθμιση C-120/78, Cassis de Dijon (1979): μια κρατική ρύθμιση, που αφορά τα

τεχνικά στοιχεία και χαρακτηριστικά ενός προϊόντοςC-267,268/91, Keck (1993) → νομολογιακή στροφή: διάκριση μεταξύ

ενός μέτρου που αφορά τα τεχνικά στοιχεία ενός προϊόντος (= παράβαση του ενωσιακού δικαίου) και μέτρου που αφορά απλώς τους όρους πώλησης ενός προϊόντος (όχι ποσοτικός περιορισμός)

C-322/01, Deutscher Apothekerverband (2003) → Δικαστήριο: επανήλθε στην Dassonville

ii. η ρύθμιση να έχει αντίκτυπο στο ενδοκοινοτικό εμπόριο δεν επιδρά σε αμιγώς εσωτερικές καταστάσεις, αφήνοντας ανεπηρέαστο το ενδοκοινοτικό εμπόριο αλλά, αντίθετα, το επηρεάζει. Αρκεί η επίδραση να είναι και δυνητική

ά. 35 ΣΛΕΕ – περιορισμοί επί των εξαγωγών απαγορεύει δύο είδη μέτρων μεταξύ των κρατών

μελών: (α) ποσοτικούς περιορισμούς επί των εξαγωγών (β) μέτρα που έχουν ισοδύναμο αποτέλεσμα με τους

ποσοτικούς περιορισμούς

*το μέτρο πρέπει να προκαλεί διάκριση μεταξύ εισαγόμενων και εγχώριων προϊόντων ≠ ά. 34

ά. 36 ΣΛΕΕ – εξαιρέσεις από τα ά. 34 και 35 1η κατηγορία περιορισμών- ά. 36 = λόγοι δημόσιας

ηθικής, δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας …… _εξαντλητική απαρίθμηση _απαιτείται συγκεκριμένη δικαιολόγηση του μέτρου

που λαμβάνεται 2η κατηγορία περιορισμών = νομολογιακής

προέλευσης C–120/78,Cassis de Dijon «μέτρα για λόγους δημοσίου συμφέροντος»

_ενδεικτική απαρίθμηση _επικουρική της 1ης κατηγορίας

υπό ποιες προϋποθέσεις ένας από τους προβλεπόμενους λόγους μπορεί να δικαιολογήσει ένα μέτρο που περιορίζει το εμπόριο;

1η προϋπόθεση - ά. 36 β: «οι απαγορεύσεις ή οι περιορισμοί αυτοί δεν δύνανται πάντως να αποτελούν ούτε μέσο αυθαίρετων διακρίσεων, ούτε συγκεκαλυμμένο περιορισμό στο εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών».

2η προϋπόθεση – αρχή αναγκαιότητας

(C – 120/78, Cassis de Dijon)

ά. 110 ΣΛΕΕ – απαγόρευση φορολογικών διακρίσεων (εδ. α’)

φορολογική διάκριση = κάθε ρύθμιση που καταλήγει στην προστασία των εγχώριων προϊόντων και θέτει τα προϊόντα άλλων κ-μ σε μειονεκτική θέση, είτε με άμεσο είτε με έμμεσο τρόπο (C-142,143/80, Essevi & Salengo)

«κανένα κ-μ δεν επιβάλλει άμεσα ή έμμεσα στα προϊόντα άλλων κ-μ εσωτερικούς φόρους οποιασδήποτε φύσεως, ανωτέρους από εκείνους που επιβαρύνουν άμεσα ή έμμεσα τα ομοειδή εθνικά προϊόντα» (εδ. α’)

ομοειδή= τα προϊόντα που, χωρίς να συμπίπτουν απόλυτα ως προς τα χαρακτηριστικά, την ονομασία, την πρώτη ύλη τους κ.α., έχουν παρεμφερείς ιδιότητες (αντικειμενικό κριτήριο) και ικανοποιούν τις ίδιες ανάγκες των καταναλωτών (υποκειμενικό κριτήριο) (C-367 έως 377, Roders)

ά. 110 ΣΛΕΕ – απαγόρευση φορολογικών διακρίσεων(εδ. β)’

«κανένα κ-μ δεν επιβάλλει στα προϊόντα των άλλων κ-μ εσωτερικούς φόρους, η φύση των οποίων οδηγεί έμμεσα στην προστασία άλλων προϊόντων». (εδ. β)’

αφορά κάθε εκδήλωση φορολογικού προστατευτισμού έναντι προϊόντων άλλων κ-μ που δεν είναι μεν ομοειδή προς τα εγχώρια, βρίσκονται όμως με αυτά σε σχέση ανταγωνισμού, έστω και μερική, άμεση ή ενδεχόμενη (C-356/85, Επιτροπή κατά Βελγίου)

σχέση ανταγωνισμού= η δυνατότητα υποκατάστασής τους

σχέση ά. 101 με άλλες διατάξεις

i. με ά. 30 (απαγόρευση φ.ε.ι.α.) – σχέση αλληλοαποκλεισμού: ενώ και οι δύο διατάξεις έχουν αντικείμενο χρηματικές επιβαρύνσεις, διαφέρει ο λόγος επιβολής τους.

φ.ε.ι.α.→ πλήττουν μόνον τα εισαγόμενα προϊόντα λόγω του ότι διέρχονται τα σύνορα

εσωτερικοί φόροι → επιβάλλονται καταρχήν τόσο στα εγχώρια, όσο και στα προϊόντα άλλων κ-μ και πλήττουν την κυκλοφορία τους στο εσωτερικό των κρατών (C-109/98, CTR France International, C-441/98 και 442/98, Καπνική Μιχαηλίδης)

ii. με ά. 34 ( απαγόρευση Μ.Ι.Α.Π.Π.)

_ η εφαρμογή του ά.101 (lex specialis) αποκλείει την εφαρμογή του ά. 34

Μ.Ι.Α.Π.Π. (34) → δεν αφορά χρηματικές επιβαρύνσεις, αλλά μέτρα που αφορούν τη σύνθεση, την επισήμανση, τη συσκευασία κ.τ.λ.

_απαγόρευση φ.ε.ι.α = ΑΠΟΛΥΤΗ δηλαδή όχι εφαρμογή ά. 36 ή εξαιρέσεων νομολογιακής προέλευσης (Cassis de Dijon)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Τι είναι η τελωνειακή ένωση; (διαστάσεις)

2. Τι θεωρείται «εμπόρευμα» στο πλαίσιο του ενωσιακού δικαίου για την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων;

3. Τι είναι δασμός;

4. Τι είναι οι φορολογικές επιβαρύνσεις ισοδύναμου αποτελέσματος;

5.Τι είναι μέτρο ισοδύναμου αποτελέσματος με ποσοτικούς περιορισμούς; Πώς εξελίχθηκε νομολογιακά η έννοια;

6. Για ποιους λόγους θα μπορούσε να περιοριστεί η αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων και υπό ποιες προϋποθέσεις;

7. Ποιος είναι ο ρόλος της φορολογικής διάταξης του άρθρου 110 ΣΛΕΕ στο πλαίσιο της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων; (ανάλυση, σχέση με άλλες διατάξεις)