Άννα Ντιντή

Το έργο «ΑΚΑ∆ΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩΝ Ι∆ΕΩΝ υλοποιείται µέσω του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Εκπαίδευση και ∆ιά Βίου Μάθηση» και συγχρηµατοδοτείται

από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο) και από εθνικούς πόρους (ΕΣΠΑ 2007-2015).

«Πλάτων και Ακαδηµία»

Ο Πλάτων ως ιστορικό πρόσωπο µέσω των αρχαίων πηγώνΗ Ακαδηµία ως φιλοσοφική σχολή

1

Πλάτων και Ακαδηµία µέσα από τις αρχαίες πηγές

Ένα από τα δύσκολα έργα που αναλαµβάνει ο ιστορικός της αρχαίας φιλοσοφίας είναι να επανεξετάζει υποθέσεις και θεωρίες, που

διατυπώνονται ως πιθανές εξηγήσεις ελλείψει επαρκών και έγκυρων στοιχείων και που σταδιακά καταλήγουν να θεωρούνται

αδιαµφισβήτητες. Τέτοια προβλήµατα παρουσιάζει η µελέτη τόσο του βίου του Πλάτωνα όσο και της ιστορίας της πλατωνικής

Ακαδηµίας. Η διερεύνηση των πρωτότυπων πηγών µάς αναγκάζει να παραδεχτούµε ότι για κάποια ζητήµατα που σχετίζονται µε την

πλατωνική παράδοση εξακολουθούµε να έχουµε άγνοια. Αυτή ακριβώς η παραδοχή, όµως, αποκτά επιστηµονική και εκπαιδευτική

αξία, καθώς συνειδητοποιούµε ότι την αρχαιότητα πρέπει κανείς διαρκώς να την ανακαλύπτει - όχι να την εφευρίσκει.

Ιστορία και Βιογραφία

Το πλήθος των πράξεων που παρουσιάζονται σε τούτο το βιβλίο είναι τέτοιο, που καµιά άλλη εισαγωγή δε θα κάνω από το να

παρακαλέσω τους αναγνώστες να µη µε κατηγορήσουν αν δεν περιγράψω το κάθε τι διεξοδικά, αλλά συνοψίσω τα περισσότερα.

∆ιότι δε γράφω Ιστορία αλλά Βιογραφία και τα δείγµατα της αρετής ή της κακίας δε βρίσκονται πάντα στις πιο επιφανείς πράξεις,

αλλά συχνά τα µικρά πράγµατα, µια φράση ή ένα λογοπαίγνιο φανερώνει το ήθος ενός ανθρώπου περισσότερο κι απ’ ό,τι µια

πολύνεκρη µάχη, ένας σπουδαίος πόλεµος ή οι πολιορκίες πόλεων. Όπως οι ζωγράφοι ανακτούν από το πρόσωπο και την

έκφραση των µατιών του εικονιζόµενου την οµοιότητα, από εκεί δηλαδή όπου εκδηλώνεται ο χαρακτήρας του, έτσι κι εµένα

πρέπει να µου επιτρέψετε να επικεντρωθώ στα σηµάδια της ψυχής και µέσα από αυτά να πλάσω την κάθε βιογραφία, αφήνοντας

σε άλλους να µιλήσουν για τους σπουδαίους αγώνες. (Πλούταρχος, Αλέξανδρος 1.1-3)

Το τέλος της Ακαδηµίας

Όταν φτάσαµε στο χώρο της Ακαδηµίας, που δικαιολογηµένα είναι τόσο διάσηµος, ο Πείσων άρχισε να λέει: «∆εν ξέρω αν είναι

φυσικό ή εσφαλµένο να συγκινούµαστε περισσότερο όταν βλέπουµε τα µέρη εκείνα όπου βρέθηκαν, σύµφωνα µε την παράδοση,

άνδρες σπουδαίοι, παρά όταν ακούµε για τη δράση τους ή διαβάζουµε τα έργα τους. Έτσι τώρα έχω συγκινηθεί και θυµάµαι τον

Πλάτωνα, τον πρώτο φιλόσοφο όπως λένε που διαλεγόταν εδώ. Κι ο κήπος εδώ κοντά όχι µόνο µου τον θυµίζει, αλλά σχεδόν

φέρνει τον ίδιο µπροστά στα µάτια µου. Εδώ ήταν ο Σπεύσιππος, εδώ ο Ξενοκράτης, εδώ και ο µαθητής του, ο Πολέµων, εδώ όλοι

αυτοί κάποτε κάθονταν στην ίδια ακριβώς θέση που βρισκόµαστε τώρα εµείς. [..] Τέτοια δύναµη έχουν οι τόποι να ξυπνούν τη

µνήµη.» (Cicero, De finibus 5.1-2).

2

πλατωνΓενεαλογικό δέντρο

Χαρακτήρες που συµµετέχουν σε διαλόγους

Γάµος (Γ.) & γέννηση (γ.)

Άλλου είδους σχέσεις

Υποθετικές ή αµφισβητούµενες σχέσεις

∆ροπίδης α’άρχων 645/4

κριτιασ α’άρχων ±598

αριστοκληςάρχων 605/4

αριστοκλης

ΠΕΡΙΚΤΙΟΝΗγ. ≥ 450->365

δηµος±446 - ≥ 403

Πυριλαµπης≥ 480 - < 413

ΑΡΙΣΤΩΝ460 -±424

ποτωνηγ. ≤ 427

σπευσιππος±407 - 339/8

ΑΓΝΟ∆ΩΡΟΣ

ευρυµεδων α’

ευρυµεδων β’

αδειµαντος β’γ. < 348

ερυξιαςάρχων

λεαϊδηςγ.±565

καλλαισχρος α’±490 -≤ 429

γλαυκων γ’±480 -≤ 429 αντιφων

γ. ±510

γλαυκων β’±490 -> 432

κορη του τισανδρου

γ. ≤ 436

λεαγρος β’γ. ± 436

συζυγος καλλια γ’

† ≤ 420

γλαυκων α΄γ. ≤ 560

∆ΡΟΠΙ∆ΗΣ Β’άρχων ±593/2

κριτιας Β’±600 -> 510

κριτιας γ’±520->429

κριτιας ∆’≥ 460 - 403

χαρµιδης±446 - 403

αδειµαντος α’±432 - > 382

αντιφων β’≥422 - > 382

γλαυκων δ’≤ 429 - >382

πλατων±427 - > 382

λεαγρος α’±525-±465/4

ΣΟΛΩΝγ. 630-625, †559συγγενής, φίλος

Γ. ≥ 450

Γ. <480

Γ. > 424

Γ. ± 432

Γ. ± 510

Γ. ≤ 460

Γ. > 440

3

ΑΘΗΝΑ ΠΛΑΤΩΝ43

1- 4

04

Πελ

οποννησιακός

πόλεµ

ος

395-387 Κορινθιακός πόλεµος

357-355 Συµµαχικός πόλεµος

428/427 Γέννηση Πλάτωνα

~410(;) Γνωριµία του Πλάτωνα µε

τον Σωκράτη

384/3 Πρώτο ταξίδι του Πλάτωνα στη Σικελία

383 Ο Πλάτων ιδρύει την Ακαδηµία

367 Ο Αριστοτέλης γίνεται µέλος της Ακαδηµίας

366 Ο Πλάτων στις Συρακούσες. Σχολάρχης της Ακαδηµίας ο Εύδοξος

361/360 Ο Πλάτων στις Συρακούσες. Σχολάρχης της Ακαδηµίας ο Ηρακλείδης από τον Πόντο

360 Ο Πλάτων στην Ολυµπία µαζί µε τον ∆ίωνα και τον Ηρακλείδη από τις Συρακούσες

348/347 Θάνατος του Πλάτωνα. Σχολάρχης της Ακαδηµίας ο Σπεύσιππος

XΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

430/29 Λοιµός, θάνατος του Περικλή

421 Ειρήνη του Νικία

415 Έναρξη Σικελικής εκστρατείας

413 Πανωλεθρία των Αθηνών στις Συρακούσες

411 Ολιγαρχική µεταρρύθµιση

404/3 Καθεστώς τριάκοντα τυράννων

403 Αποκατάσταση της δηµοκρατίας

399 Καταδίκη του Σωκράτη σε θάνατο

378 Ίδρυση Β΄ Αθηναϊκής Συµµαχίας

386 Ανταλκίδειος ειρήνη

ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΑΚΑ∆ΗΜΙΑ ΦΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ∆ΙΑ∆ΟΧΕΣ

ΠΕΡΙΟ∆ΟΙ

ΠΑΛΑΙΑ ΑΚΑ∆ΗΜΙΑ ΜΕΣΗ ΑΚΑ∆ΗΜΙΑ ΝΕΑ ΑΚΑ∆ΗΜΙΑ ΤΕΤΑΡΤΗ ΑΚΑ∆ΗΜΙΑ

ΠΛΑΤΩΝ

383–347

Σπεύσιππος347 – 339/8

Αρκεσίλαος264 – 241/0

Καρνεάδης Α΄από την Κυρήνη

167 – 137/6

Φίλωναπό τη Λάρισα

110 – 88

Ξενοκράτης339/8 – 314/3

Λακύδης241/0–226/5

Καρνεάδης Β΄137/6 – 131/0

Κράτηςαπό την Ταρσό131/0 – 126/6

ΝΕΑ ΠΑΛΑΙΑ

ΑΚΑ∆ΗΜΙΑ

Αντίοχος

ΑσκαλωνίτηςΚλειτόµαχος 126/6 – 110

Τηλεκλής-Εύανδρος(& Ηγησινός)226 – 167/6

Πολέµων314/3 – 270/69

Κράτηςαπό την Αθήνα

269 – 264

ΣΧΟΛΑΡΧ

ΕΣ