p

'V

S E L E C T A

C O L L O QJJ I O R U M

MATURINI CORDERII

CENTURIA;

Notis Anglicis adspersa,

Et a plurimis, qua vulgares Editiones in- fcjias habcnt, mendis repur gat a.

A GULIELMO WILLY MOTT, A. M. Coll. Regal. Cantab. Socio,

USUI SCHOLARUM.

Editio Nova prioribus emendatior.

Edinburgi :

Typis Academicis.

Proftant venales apud J. DICKSON et

GUL. ANDERSON.

1798.

S E L E C T A

COLLOQUIORUM

Maturini Corderii Centuria.

COLLOQUIUM I.

AroumentuM. Pusr ultra falutatum 'omit prteceptortm. Comiter at illo accipitur. Detim precatus ejfet, a PAagiJlro laudatur. Exempium ad parvulos blanuc & comitcr in Schola tra. E. Sic eft ut dico. P. Tu ni- mis es matutinus: quis te expergefecit?. E. Frater meus. P. An precatus es Deum ? E. Qunm primum frater me pexuit, precatus fum. P. .Quomodo? A. Flexis genibus & conjundtis man!bus, dixi precationem Dominicam cum gra- tiarum adlione. P. Qua lingua ? E. Latina. P. O fadfum bene! Quis te mifitad me ? E. Nemo. P. £2) Quid ergo ? E. Ultro veni. P. Mi ani-

A 2 mule ?

4 , Sdleila ^Colloqulorutn

mule, quam pulcbrum efl fipere ! Non efl jen- tandi tempus ? E. Nondum efurio.

(l) Tam muko manr.] So early in the morning, (?) Qiiid ergo ?] Hoiv then ?

COLLOQUIUM II. ArGUMENTUM. Duo pu'eri ad preeleBioncm repetendam fefe

par a tit, Ledliones ixpe repetendse.

A ERAHAMUS, BaRTKOLOM.E'JS. EAmus una repetitum. B. (i) Quid ego re-

petcrem ? Nonne fatis eft, quodfolus re- petiveii’u ? Si tantum feme! aut bis repetie- ris, id (2) parum eft ad edifcenduni. Immo, circiter decies repetivi. si. (3) Ne id quidem fuiHrit B. Quid ’gitur vis amplius ? Si vis (4) c' rtiiTiuie reddere coram prseceptore, opus eft cnn ali juo repe d vifle. B. Iftud ego nefcie- bam : led ibi iibei^er affentior. El. Faciamus ergo qupd ego te (wmonebam. B. (6) Equi- deni non reculb,, id/ipe.

(1) O'lid ?] Ob fc. propter, (i) Parum.] Too liillc. I\ot \tnL .(3) Ke id quidem fufficit.] F.v n timt is no' f.jjicient. ibat's not encagb neither. (4) CerBilimc reuiftrs, -To : cpcat? (fay yoar Ljjfon) very er.dflly fxviib- oui ' r mifake at all.) (5) Monebjun.] Facere fc. ^6) Equidelii non recufo ] I am not againjl it, for my hart,

OOIXOQITIUM HI. Arccmentcm. Eserdiuru eft ad repetendam fraleiHanem.

Q

Cornelius, Daniel. UlDogis? jD. Repeto mecum. repetis. D. Prsefctiptu “

C. Quid hodiernum

prae-

Muturlni Corderii Centuria. 5

praeceptoris.

s 6 SrfeBj Colloquiortim

COLLOQUIUM V. Argumentum. Admen'ilio brevis,fedpucris apiijfunai

Joannfs, Leonardus. I^T ON (l) decet liic oti.ui, aut garrire, dum

prceceptor expeflatur. L. Q^id ais, non dicet ? immo n-on licet, nifi volilmus vapulare. y. Tu igitur audi me, dum pneleclionem pro- nuncio : ego deinde te audiatn. L- Age, pro- nuncia.

(i) Decet.] Nos fc.

COLLOQUIUM VI. AR GUM E NTUM. PutY dWgcnt'ue :n Uteris admonitus^frujir*

ait ft moneriy quod alian: aliquam artem midlet difcere quam Uterus. Cuique ars difeenda eft ingenio luo apta.

Adolphus, Rf.atus. /TIror egoj(i) quid tibi velis : tu ferefem-

Xii I- Per es otiofus, aut garris, aut (2) ineptis. B. (3) Quid vis faciam? d. (4)Ut ftudeasdili- genter.^.Cur me i!lud mones?^. (5) Pro meo in te : more, tuaqr.eutilitate. is.Fruftia mones.

Quid ita ? B. Quia non ell mihi animus in Uteris. A. Quid e-: 0(6) velles? D. Difcere ali- q 11 aru a^f'em(7) aptam ingenio meo. A. Jamne coyitalii.quaenam arstibi placeat potifTunum Jampridem. A. (8) Cur ergo patrem non ad- inon< > ? B. Nunquam aufus fum. A. Cur non ? B. Vt.'eor ne mihi irafeatur. A.R'iga prscep- torem, ut illi dicat. B. Immo te oro, mi Adol- phe, die tu ipfe prteceptoti (o) meis verbis :

11 a ui

Maturmi Ccr&tni Centura!-. 7

Siam verecundia me impedit. I'aciefne quod ro- go ? yV. Faciam eerie, idque libentiriune. Val- de eniin teedet me videre te adeo remiffiun. B. O quam mihi gratum feceiis! Sed preceptor (to) te apptllabit. B. Quid turn > Oblataoccafio me audacem reddet ad mentem meam libere aperiendarn. sf. Reflejudicas. 3. Tu igitur (11) fac prpmiffi memineris: deinde renuncia mini, quid iile refponderit. Alioqui effem tibi nuncius inutilis.

(l) Quid tibi velis.] IVtatyou mean, fa) Ineptis.] Arc trifling. (3) Quid vis faciani ? Ut fc. Whut 'Mouldyou have tr.c do ! (4) Ut Ihideas diligenter.] Volo fc. Study bard. (5) Pro meo in te amore, tuaque utiiiitate.] Ou! of my Love fu you, arid for your oiun Good. (6) Velles.] Pace re ft'. (*;) ^ptam ingenio m:o.) Suitable to my Gc* nius. (8) Cur eitopatrtrn non auinones ? ] Why don't you [peak to your Fatnkr of it then ? (9) Meis verbis.] From me. Jn my (10) Ye appellabit.] Willfpeak to you. (ll) Fac memineris.] Ut fc. See you remember. ‘Take tare to rtmanber.

COLLOQUIUM VII. Argumen^uM. Puer infeliciori ingenio docetur ejuibus ad-

mirdeulis’{id cruditionerh fiat progrejjio. Virtutis ftudium non p'arum ad eruditionem adipifeendum conferr, Qui virtutis raticncm habet, dotibus animo augetuf a L)eo.

Bjsatus, Calvinus. VIfne permanere in ii]a ignorantia ? F. (I )

Avertat Deus. B. Quid igitur facies? C. Da mibi (2)fuperbac re confilium, qutefo. B. In primis Deum fatpidime 8c (3) ex animopre-

c:ue j

care: delude Temper attentus efto : hoc eft, di- ligenter audito qutcquid docetur,fire praeceptor loquatur, five aliquid reddant condifcipuli tui : poftremo charitatem diligenter (4)cole. C. Qui- bus modis ? D. (5) Neminem ncque Itedito, ne- que ofFendito : nemini invideto : nemincm odio babeto : fed contra, omnes dilige tanquam fra- tres.ac (6) bene omnibus, quoad poteris, facito. C. (7) Quid ilia mihi conferent ad ftudiorum profectum ; B. Plurimum. C. Quomodo ? B. Sic enim Deus tibi illuminabit ingenium : me- moriam ac caeteras (SJ) animi dotes augebit: (9) denique ftudia tua ita proipovebif, ut majores ip ea re progreffus^indies facias. C. Confilium mihi fane das optimum. Utinam.in Dei ipfius gloriam uti perpetub valeam, (10) tibique ali- quando referre gratiam. B. Non opto, uti mihi aliud gratiae (11) eo nomine referas, nifi ut Deum fiepenumero laudes, ftudiaque honefta femper profequaris, atque ita ad divinarum li- terarum cognitionem tandem pervenias.

(1) Avertat Dcus.] ' Cud forbid. (1') Super hac re.] Upon f About) this Matter. (3) fx animo.] Heartily. (4) Cole.] Prailice. (5). Nemincm neque Lxdito, neque of- fendito.] Pont either hurt, or offend any body. (6) Bene omnibus, quoad poterie, facito.] Do good to all, as far as in you lies. (7) Quid ilia mihi coniereut ad ftudiorum proteilum ?] Id'hat nrill thrfe things contribute tonrords the Advancement of my Studies ? What a e-ill thofe things profit me towards, b-C.. (8) Animi dotes. | Natural (lifts, .fill- lifcations, Po-.vers of the Soul. (9) Denique.] Jn Jbort. /»

fine. (10) Tibique aliquando gratiam referre.] Awl to male you a Return fome time or other (at lof ■) (11) nomine. Upon that account.

COL-

Matutini Cordern Centuria. 9

COLLOQUIUM VIII.

Ap.gUMENTUM. Patris docii diligeniia inJUiis domi dossnd::. Btneficium pgr.ofcendum ah iis qui bonos parcntes ha-

• ‘bent. Fratres e:t fide in ChrHlum.

Demetrius, Elis^us. QUardo rediiiU demo? E. (i)TaRtum red-

eo. D. Ubi efi fratev ? E. domi, D. Cur manfit ? E. (Jt pranderet cum matre. E>. Tu vero, cur etiam non manfifti ? E. (2) Jam pranderam cum patre. D. Quis vobis miniftrabat ? E. Ancilla. D. Quid mater, ubi crat ? E. Etiam domi, fed occupata. D. Qua in re ? E. (”3) In recipiendo tritico, quod nobis ad- vecium fuerat. ZI. Qnando redibis domum IE. Qi um accerfar a patre. E). Quo die illud erit ? E. Fortaffe bine ad quatuor dies. D. Cur vos tarn ftepe domum commeatis ? E.'Sic volunt pa- rentes. D. Quid agitis domi ? E. Quodjube- mur a parentibus. D. Sed interim peril vobis ftudiorum tempos. E. Non omnino perit. D. Quid igitur ? E. Quoties pal er non ell necefla- rib occupatus, omnibus horis exercet r.cs,ir.ane, ante et poll prandium, ante ccenam (4) a cce- na fatis din, pcftremb, etiam antequam cubitum eamus. D. Quibus rebus vos exercet ? E. Exi- git a nobis ea potifiimum, quse tota hebdomade in fcbola didicimus: themsta noftra infpicit, ac de iis nos interrogat : faepe dat nobis aliquid, modo Latine, modb vcrnacule (5) dtferiben- dum ; interdum etiam nobis proponit brevem

ier. •

t.® Self ft a Collonitiorum

fententiam vernaculo fermone,quam Latlne ver- tamus: interdum contra, jubet aliquid LatJnum vcrnaculexcddere. Poftremb,ante cibum &poft, fempcr ex Bibliis Anglicis aliquid legimus, idque tota prel'cnte familia. D. Nihilne de Ca- tec'nifmo interrogat ? E. Id facitomni die Do- minico, nifi forte domo abfit. Z). Mira narras, li modb vera. E. Immo funt longe plura,quamquae tibi narravi : fum eniip oblitus morum civilita- tem, de qua etiam admonere nos fclet in menfa. D. Cur pater vefter tantum fumit laborem invo- bis docendis ? E. (6) Ut fic intelligat, num in fchola operam ladamus, & tempore abutamur, D. Mira hominis diligentia, (y) atque adeo prudentia. O quam devindli eflis Patri cocledi, qui talem patrem in terra dcdit vobis! A. Faxit ilie, ut hoc & caetera ejus bencficia nunquam oblivifcamur! £).Bonum & pium eft iftud opta- re: cura ut habeas non mode in ore, fed in ani- mo etiam magis. E. Quod me tam fideliter mo- nes, habeo tibi gratiam. D. Bene-monendi offi- rtum debemus omnibus, fed maxime fratribus. E. Fratribufne igitur folis ? D. (8) Eos potif- fimum fratres hie dico, qui ex fide in Chriftum nobis conjumfti funt.E. Redt^; judicas. Sed (9) vifo num frater domo tandem xeyerterit. Nam (10) ad ceffandum promptus eft plus finis.

(1) Tantum redeo] I am but juft returned. (2) J * in pranderam cum patre.] J had din'd before nvith my Father. (3) In recipiendo tritico.] In taking in tie V/heot. (4)

ccena Tatra diu ] After Supper a good nvhile. (5) * I)c- feribendum.] To tranfribe. (6) lit Tie. That fo. That by fief: meant. (7) Atque adeo prudcntia.j Nay, and

' Fnt? i

Malunui CorJerii Centuria, 11

\Prndtncc. And Prudence too. (8) Eos potiflimum fratres hie dico ] By brethren I mean here thofe efpecially. (9) Viio.] PH go and fee. (10) Ad cefTandum promptus eft plus fa-* tis.] Quam fc. He is too apt to play the ‘Truant.

COLLOQUIUM IX.

-Akgumentum. Elifaus & Felix eonferunt annosfuos. I Laudatur dofti pecdagogi diligentia : item boni patris pru

dentia in liberorum injlituendorum cura. 'Agnofitur ea in re benefciutn. Exemplum exercitationi* in lingua La- tina a teneris annis.

Elis^us, Felix. (l) Uot annos habes > F’. Tredecim, (2)

ut matre accepi. Tu verb ? E. (3) Equidem non tot habeo. F. Quot igitur ? E. Deeft unus. F. Sant ergo duodecira. E. (4) In promptu eft ratio. F. Sed (5) frater tuus quotum agit annum ? E. Quintum. F. (6) Quid ais ? Jam Latine loquitur. E. Quid mira- fis ? Semper habemus domi padagogum, & do- ftum & diligentem j Temper nos Latine loqui docet.(7) Nihil vernaculum effert, nifi aliquid declarandi causa: quin etiam(-8) patrem nonau- demus nift Latino alloqui. F. Nunquam igituf vernaculo loquimini. E. Solum cum matre, id- que certa quudam horti, quumilla nos ad fe vo- cari jubet. F. Quid agitis (9) cum familia? E. Cum familia rarus eft nobis fermo, (io)& qui- dem tantum in tranfitu: &. tamenfamuliipli nos Latine alloquuntur. F. Quid aneill^ ? E. (11)

12 ScleHa Collaquiarum

Si quando ufus poflulat ut eas alloquamur, uti- mur fermone vcrnaculo, ut folemus cum ipfa matre. F. O vos felices,qui tam diiigentei doce- mini! E. Eft Deo gratia, cujus dono patrem ha- bemus, (12) qui curet nos tam accurate erudi- cndos. F. Cette ejus rei laus& honor unico cce- leftiPatridebetur.E.Sedquid agimus? Jam( 13) audio recitari catalogos. F. Ergo feftinemus.

(1) Quot annos habes ?] Pera$os fc. Haw old are you ? (2) Ut a matre accepi.] As I have heard my Mother fay. (3) I'quidem non tot habeo.] For my far! I am not fb old. (4) In promptu eft ratio.] You are a ready Arithmetician. (5) Prater tuus quotum agit annum.] IVhat Year (of bis age) is your Brother in t (6) Quid ais ?] Hnvfay ye ? hpoken with Surprize. (?) Nihil vcrnaculum effert, nifi aliquid declarandi caufa.] die ffeats nothing in our Mo- ther 'Tongue^ unlefs it he to explain any thing. (8) Patreni non audemus nifi Latine alloqui.] IVe dare not ffeak to our Father in any thing hut Latin. (y) Cum familia.] With the Servants. (lo) J£t quidem.] And that, (n) Si quando ufus poftulat ut eas alioquamur.] Whenever -we have Os- cajion to ffeak to them. (ia) Qui curet nos tam accurate . trudiendos.] ‘That tala care to have us fo -well injiruBed. (inflrucicd with fo much exahinefs.) (13) Audio recitari catalogos.] I hear the Bills a-calling.

COLLOQUIUM X. AkgumentuM. Liher eleganter comfallus oftentatur. Re-

frehcnditur ftulta quafiio. Excufatur quaft jocus fuerit. focus interfamiliares ufitatus. In jocis noftris DeU'i non eft offendendus.

Q

Felix, Giraldus. Uis ifte novus liber deauratus, (i)quem tarn magnifice oftentas ? G. Terentius.

F. Ubi

Maturini Corderii Centuria. !3

I1 p

F. Ubi impTeff s? G. Lutctiaj. F. Quis credit tj- b; cum ? G. Emi pecunia mta. F. Unde naftus eras pecaUam ? G. Stulte, i!Uid quaeris ? quad vero liiratu; dm. F. (2) Abfit a me id cogitare: fed (3) anirni causa id rogabam. G. Kec ego fe- rio didtum tuuin reprebendi: fed eo mere jocari folemus vum familiaiibus. F. Nihil jocari pto-

1 bibet, 1 >d6 tie Dees off ndatur. Sec! age,.ad propofitun revertamur : de quo ernifti i eren- tium inun? G. De Clemenle. F. lllbre btblio- poll circumforifleo ? G Maxime. i*. Quanti coniliti ? G.Decern ..Tibus. F. Nihiloe amplins? G. Nibi otr.iino. F. ' roredto fatis idle pre- tium. G. Pradertim quutn auratus, adeoque

jjeleganter com pa cl us fit.F irantre codices alii ijfi'railes ? G, Duo vel r s. F. Deduc me, qus:fc>, iiad ilium. G. Eamus.

(r) Quem tam magnifice oflcntas.] ‘Thatyou male fu.'y Mttighty Boajls of. That you are fomrpbty prouJ of. (l) lAblit a me id cogitare.] far he it from me to have fuch a VThougbt. (3) Animi cauli.] I'or Dtv.-rjiau. for my flea-

For Mirth's Sale.

COLLOQUIUM XI.

4 Select a C'Jlcqukrum

Qaura Gerardus (2) his diebus ^ me comma* data accepiftet, pignori oppofuit. G. Ain’ tu, pignori ? H. Sic eft ut dico. G. Quanti op- pignoravit ? II. Fribus (ut it) affibus. G. O hominem ingratum ! H. Tantumne ingratum? G. Iinmo verb,&ingratum &. mfilum. Sed nun- quid ille rem tuam oppignorate potuit, te in- confulto ? H. Potuit, ut factum vides. G. Non tamen debuit. H. Rem acu tetigidi : Sed quid facerem ? G. Rogas ? (3) defer eum ad prae- ceptorem. H. Malo iftam pati injuriam, quam (4) committere ut mil'er vapulet, G. Beae fa- cis, dummodo tuuni reddat. H. Redder, fpero. G.Unde redderet? 11. Ait fe brevi accepturum £ patre pecuniam. G.Quid fi te fallat ? H. Fieri poted: fed tamen (5) aliquot dies exfpe£taf'o quid futurum fit : (6) poll deinde confilium capiam. G. Confilio redto nihil ed tutius. H. Meminitli probe, fic enim prieceptor didtavit nobis. Sed (7) nunquid vis aliud ? G. Ut be- ne tibi fit. H. 4) -E11 tthi optime.

(l) Nullo incommode tUO 1 Without any inconvementi to yourfef (z) His diebus.] Lately. (3) Defer euru ad pr.eccpturem ] Complain of him to the Mafer. (4) Com- niittere at miier vapulet.] To make tie poor Boy be beat (xvbiptj (5) Aliquot dies exfpedtabo quid futurum fit.] Til wait fome Days to fee what will be done. (6) Poll de- inde conlilium cupiaiu ] After that [then after thatJ r ‘S refolvrwhat to do. (7) Nunquid vis aliud f] Doyou de-

fire any thing mere? Haojeyou any farther Service? C1 bt\ Term at parting and taking Leave. (2) St tiki optime .Ego volo ut fit, fe»

ecu.

Matuflni Corderii Centuris. M

COLLOQUIUM XII. Argumentvm. Qraritur tiler per oblivhnem rclicius.

Arguitur negl*%cntiae qui reliquerat.

Hermes, Justus. r “TTIdiftine librum mcum ? "J. Qviem librum

Y quasris ! H. Ciccronis Epiilolas. J. Ubi I reliquei as ? H.Oblitus eratn in (i ) auditorio.^. I Tuafuit negligentia./J.Fateor: fed (2) interim j! indica, fi quem fcias accepiffe. J. Cur non adis

praeceptorem ? Solet cnim (ut fcis) quae & no- . bis reliita funt.aut ferre in maufceolum, aut ali-

cui dare qui reddat. i/.Bene mones. O me ob- U liviofum, cui iftud in mentem non venerat !

(l) Auditorio j School. (‘Theplace ■when; Lrjfons are heard.) (l j Interim.] lathe mean Lime, i. C. Vet. Notivitbf.anding.

*

COLLOQIIIUM XIII. ArcUMENTUM. Levinut 15* Marcus fuos fihi '/icijftm Hires

enumerant. Legcndi interdum libri extraordinarii. Prx- ftat fer6 quam nunquam difeere.

L^vinus, Marcus. ' TJf Abefne multos libros? ilf. (1) Non admo-

, JlX dum. L. Sed quos babes? M. Rudimenta 1 Grammaticae,Col!r»quia ScholaHica,Teteutium,

Epiftolas Ciccronis cum vernacula interpveta- i tione, Catonem, Diftionarium, Teftamentum

Anglicum, Pfalmos cum Catecbifmo, piaeterea librum chai taceum, ad feribendum diftata pta:- ceptoris. Tu verb quos babes? i.Omncs babeo

B 2 quos

16 ucLrla Cdloquioru'm

quos enutnerafti, ptseter Catonem, Terentlurn, & Ciceronis Epiitclas. Cur enina libros habe- rsm (2) qui non praele'guntur in claffe noftra ? M. At epo dum futnus otioii, lego interdum illos : ut fempcr aliquid addiicani novi, prasur- titn in lingua Latina, & boneftis moribus. L. Prudenter facis, mi Marce. O me miferuni, qui nunquam didici quid fit (3) ftudtofum efla ! M. Difce igitur. Prasftat enim ierb quarn nun- quam difcere.

(l'l Mon admoduai ~| Multos fc. Nor wry many. (2)- Qui no. prxli ^untur/' 'That arc rot read to us. Pradego properly ftgnlfies to read and explain nj : Afajlrr to a Scho- lar. (3) Stv uof’im «ffc] Aliquem 1c.

COLLOQUIUM X)V. ArgumentuM. Lfber ccmmothto petltur, ifqtn ttaprtratur,

fed ah alio qaodam repelrruhs Bentfkio non abutendum. Nathanael ^ 'arcus.

VIfne mibi coirmodare tuum Terentium ? M. Volo equldem, modb ilium repetasa

Conrado, cui utendum Jedi. JV. Quo (i) fig no vis repetam ? M. (2)Nem;ie lioc, quod ejus ha- beo Epiftolas. AT. Id mihi fatis eft. M. Sedquau- do reddes ? N. (3) Quum deferipfero cpntex- tum in ties aut quamor prreleftiones. M. Ma- tura igitur, ne mea itudia incommodes. JV. P*In- turabo. M. Sed heus tu, cave macules: alioqui (ft) commodabo pofthac. iV. (5) Nempe indignus effem beneficio.

(l) Signo.] ‘Token. (2) Nempe hoc.] E'jen ly this. (3) Q*um dd’eripfero.] As foon as I have nvrot: out (tran-

ferihii.) (4) JEgre ccntmodabo Jiofthac.] I Pall hardly lend

Maturim Corderii Gcniuria. *7

lend you again. I Jhall be unwilling to lend you another time. Not the Terence only, but any other Book. Any thing elfe., (5) Nempe.] Truly. Verily.

COLLOQUIUM XV.

1 Argumentpm. Repetitur comma datum. Dilationent petit commodalorius, earn que impdrat.

ILangius, Lazarus. Ur non reddis mihi librum ? I^oz. (1) Ex-

V_y fpe6ta in cradinum diem : ( 2') nondum fa- lls ufus ium. L. Libenter exfpedtabo. / az. (3) Keferatn tibi gratiam, Deo volente. Z. Pro tan- ,

Itillo beneficio nullam exfpefto gratiam. Laz. Tamen ed meum a^nofeere.

(1) Exfpcfta in craftinum diem.] Stay 'til! to morrow. (i) Nondum fatis ufm fum.] Ego fc. I have not done with

! it yet. (.?) Referam tibi gratiam.] I'll mate you a requital I (a Juitablc Return,.)

■ COLLOQUIUM XVI. ArgUMENTUM. Brevis confabulatio : frd doblrina pi'■nr

Vir bonus & prudens occafionem docendi capit e rc mi- nima.

Nathanaei,, Oeertus. UNde veniebas modo? 0. E cuiina. Ar: Quid

illuc iveras? 0. Ut me calefacerem. N. (l) Pu, credo, libentius es in cuiina quam in fchola ; nonne ? 0. Nihil mirum: in fchola non eft ignis, Ccut in cuiina. N. Abi, fapis. Q. Uti- nam tam faperem in divir.is rebus, qu;tm in cu- ra corporis. N. Eac fapias. 0. Quommodo ? N.

3 Studio

iS Selula Cohoquiofufti

Studio, cur;':, labore, diligentia. 0. J.on parro labor!. N. Reetc faci1': (“d cfl tcmpus cxfpec- tandurn, cujus proarefiu fiunt omnia. Ir,t:rca precandus eib Dtus affidue. 0. Bene mooes : utinam ille' fludia noftra promoveat in glori ini fui nominis. N. Id faciet, il pergamus eum co- lete diligenter.

(i) Tu credo, at fc. lioentius cs in culina qaana in fchola.] feu had rulber, I believe, be in the JCitcben lean in the School.

COLLOQUIUM XVII.

Arodmentum. Amici libera reprehenfiofi bene accipiaiur.

Obertus, Pcnt'anus. Nde nunc redis ? P. Foris. 0 Cur pro- dieras? P. Ut irem domum. O. Quid eb?

P. Petitum libros meos. 0. Eho cur non attu- leras ? P. Oblitus eram. 0. Siccine foies ienta- culum aut mereudam oblivifei? P. Rarinime. O. Profedlb magna fuit negligentia. P. Immo, maxima: fed (i) quid agas, pucri fumns. 0. Quid fi praeqeptor tuum faftum feiret ? P. For- tafie poenas daretn. 0. Ain tu, fortafT* ■? pro* cul dubio vapulares. Non te pudetfine noris in fcholam venire? P. Non folum pudet, fed etiam piget : veruntamen ne me accules, obfecre. 0. flihil minus cogito : fed non poffum diuimu’ t- re, quin ego te reprebendam. P. Idud (crft o eouidein) amice facis : itnque bon: cqn'ulo. 0.

I'tl.iiurmi Cordcrii Ccnturia. ig

P. Tempns eft : jam decuriones exigunt ferip* i| tt.rc; rafionem.

: ( i) QukI agas ? What Jhill one f-iy ? IVhdts to be | icr,c ?

COLLOQUIUM XVIII.

JA lODMtNtPM. OUata occafione, quidam pro-defins feem— nen a.iparvuli c iplum docenii greitia accommoiat. Ksem-

I plum eft, quod nulla bene agendi oeealio, pradertim in docendo, fit prxterinittenaa.

PONTANUS, R.ENATUS. OUid rides ? R. Nefcio. P. Nefcis ? magnum

lignum fluitkiae. R. Meigitur ftultum vr- | ca ? P. Minime vef

2o Selefta Colloquiorura

fi taceas, dicara obfervatori, qui te ftatim nota- bit. K. Mane, mane, nihil dicam ampliuj. P. Sed memento id quod dixi tibi. R. Quid eft ? P. Ne rideas unqusm line caufa. R. Sed ridere non eft malum. P. Non dico iftud. R. Quid igitur ? P (3) Stultum fine caufa ridere. R. Nunc intelligo. P. Recordare ftepe^

(l) Kvolvas, invenies.] Turn over and you'll fnd. If you turn over y you'll find. Si is underjlood. (l) i -OCO. j fno fc. In Stafon. At the right Time. (3) Stultum ] Lfle fc. ‘That it is a foolifo Thing.

COLLOQUIUM XIX.

Argumentum. Quidam occupatus in merenda, mcneiur in- jlure freeledlicnis tempus. Sic pueros ftudiofos mutua de- cct admonitid.

Renatcs, Simon. AUdiftine horologium ? S. Dudum fonuit.

£. Dinumerafti floras ? S. Dinumeravi. R. Quota eft ? S. Fere fefquiprima. R. Inftat igiuir pneledlionis tempus : fac ut paratus fis. S. Ubi merendam peredero, ecce me paratum. R. Cur meridie non adfuifti nobifcum ? S. Prodie- ram cum bona venia praeceptoris. R. Sed inte- rim fum tibi impedimento. S. (i) Nihil im- pedis. ne bolum quidem perdidi interpellatione tua. P. Bene habet: perge, fed matura.

(1) Nihil impedis.] Tou don't binder me at all. Nihil y$r Non, or Neutiquam.

Mat mini Ccrdcrii Gcntmict. 21

COLLOQUIUM XX.

A^GUMENTUM. Scrip'urus- quit op: dctreSj! prccIpV.curm repeterc. Ludo temporis quid dstrahendum,*Kfque ftu-

; diis impendendum. Exempluni pueri iufi'ous dediti.

Titus, Vincentfus. “C Tlncenfi. V. Quid vis ? T. Regf&tamus unii V priEleflionem. V. Non elt m&i otium. 7.

fluid liabes negotii ? V. V >lo fcriftere. T. Quid fcribere paras ? V. Died at a prasceStoris. 7". Cur heri non feripfifti ? V. Quo tempore feripfiffem? T. Quum luderetur. V. At ego noiebam amit- tere ludendi occafionem. T. Ab oiger, nihil a- lind qua:n lufiones medkaris. Nonne diebus lylercurii & Sabbati ternas funt horac liLerse? V. I.iberae, quidem funt, fed ad lufum deftina- tie, deputata:, attributie, affignataa. T. Immo

Ipartim luftbus aut alicui honcflse retniirioni, partim lludio literaiio funt dicatse. V. Fateor,

22 Sefefla Colloquwrum

COLLOQUIUM XXL

ArGUMENTum. DoSlrina pu&rh mar'mi ntcejfaria. Its fugiaida •videlicet pravtrum conjuctuditic, maxims nn- poftorum. Excmplum amici fidi in dando confiiio.

Campanus, Dominicus. ON meniinifti prxceptorem tam fepe mo- nere nos de fugiendis fodalibus pravis ?

D. Ego verb probememini. C. (i) Tamen ali- cubi fatis negligenter uteris ejus monitis. D- In quo videor tibi ea negligent ? C. Dicam tibi,fi modo attente audias. D, Die, obfecro, audiam attentifTime. C. Nunquam vis cavere ab illo im-< poftore ? D. Cur caveam ? 6. Ne illius conta- gione depraveris. Noili enim eum effe pefli- jmim. D. Atqui non fponte fequor : ad me ac- purrit undique. C. Nimirum, quia novit tc habe- re quod des; & dare libenter ac faepe. D. Quid igitur mihi faciendum fuades ? C. Die femel, & ferio, & quafi animo irato ; Quid vis, amice ? cur me ubique fequeris? omnes clamitant te effe peifimum, & ideo fodales tui effe nolunt. Proinde omitte me podhac, quaefo •, ne tua causa, virgis paiam ctedar.D. Quid fi velit ali- quid contra refpondere ? C. Abrumpe illi fer- nionem, teque recipe celeriter. D. Ago tibi gratias, quod me fideliter monueris.

(r') Tamen aiicubi fatis ncgligcnter uteris ejus monitis.] T, tfont dimes (in fame t lings J You are carehfs enough in >h-

fmirg bis Dirdilitn}.

maturini Corderii Centuna. 23

COLLOQTTIU.VT XXU. liARCUMENTUM. GhiiJam quad abfuerity quark ex comb* J fripido quid actum Jit in auditorio.

Dominicus, Ennius. eUid aftum eft in auditorio hor^tertiil ? E.

Traflatse fant orationis partes ex prselec- e. D. Nihilne amplius ? E. Dixiflem, (1)

i|nifi me interpellaffes. Z). Eiravi: perge. E. oftea di£hivit pneceptor (2") argumentum ernaculum, hodie vertendum. D. (3) Qaanda eddendum ? E. Cras meridie. D. Jamne ver-

Sptifti ? E. Utcunque. D. Dida mihi, quafo, vernaculum. E. Aceipe, feftina, nam habeu

r::fcribere aliquid. |, (1) Nifi me interpellaffes.] Had not you interrupted me, :(l) Argumentum vernaculmn.] A Piece of Knglilh Mat- ter in our onvu Tongue. (3) Quando reddendum ?] iVben |ii it to be given up ?

COLLOQUIUM XXIII. i. Argumentum. Pucr ecnntus pneleftionem Pepetit. A ccena

non !>atim ftudendum. Prxledlioncs fxpius legendo &, relegendo facile edifeuntur.

Ennius, Ferdinandus. Ud properas ? F. Eo coenatum. Quid tu * E. Jam cfenavi. F. Quoti hor&? E. Qn^in-

a, ut lere folemus. F. Quid nunc agis ? E. Re- ilpetam aliquid eorum, quae reddere habemu* ■icraftino die. F. Ego didici ex pcedagogo meo, amon tarn cit6 (i) & cibo ftudendum. E. Iftud ego iquoque didici, led volo nunc edifeere. F. Quid ergo facies ? E. Ego, quali animi causS, praelec- tiouem particulatim aliquoties legam Sc rele-

gam.

24 ScicFfa CcHcqtt'torum

gpm. F. Quid turn? E. Ita paulatim f5et,'ut fine cura, fine txdio, fine molefiia, bonam partem j)i £eledioni? ediicam. F. Ifta non fatis inteiiigo, & certe videris niihi iupra Ktatem faptre. E. Non eft ics adeo difficilis, quin tedccere poficin, uiii ad ccenana properaves. F. De cocna in tem- pore admones: ego igitur ejus causa me domum rccipio. V;;!e. E. Ducat te deus, ct reducat.

(I) A cilto.] Sifier vu at.

COLLOQUIUM XXIV. Argumentum. Ft)dinandus corfene quesrit de condone

facia; Ghalterus recufut aique ojjjndiikr. Licniplum in niomm funiiitudiniv

Ferdinandus, Gualtercs. HOdie te non vidi inconcfone: (i) quid il-

lud fibi vult ? G. Quid fioi velit nefcio : ego t men interfui. F. Narra milii qusemandafti memcriffi. G. Non eft tuum a me rationem exi- gerr. F. (2) Fgo quidem non exigo, veiutn id jogo, ut memoiiae causti conferamus una. G. ( ;) Malitr. nunc folus lecordari. Audios me, fi voies.quum praeceptor ante prandium nos inter- rogabir. F. Qiiid mali efTet,!! nunc inter nos ca de re confcramus ? G. Nihil mali efi’et, fatcor, fed nunc rr.ihi non libet. F. r['ua igitur te (4) li- bido regit. G. Omitte me, cur moleftuses ? F. Omitto lane, fed audi verbumd Non decet pu- erum tfte tam morofum. G. Nec puermn decet efi'e tr.m moleftum.

(I) Qvid illud fibi vu!t ?] What is the Meaning of that ? (2j I go quidem lion e>:it-o. For my Pari I don't demand it of sou. (3) Malinu] ‘Tie fan:c tuith Malo. Thus ^^e- ' ' " “ lim,

Maturini Corderii Centuria. 25

Him, Nolim, Eft ut may be underjlood. (4) Libido.] . Humour.

COLLOQUIUM XXV. A.RGUMENTUM. P ret mu parvitas contemnitur a for didv

£ Premium non lucri, fed houons causa datur.

Huso, Jacobus. IUi funt viilores; hie hebdomade ? *j. Ubi

eras, quum rationes redderentur? H. Ac- us a patre fueram, fed qui funt vidtores ? )Jes. J. Ego et Pateanus. H. Jamne ha- ;s pracmimr. ? yr. Habuitnus. H.Quodnarn ? uodenas jugland s. H. Hui ! quale piae- 1 ? J. Eho, inepte, (i) aeftihias ergo pree- 1 ex rti pretio ? H. iiic nihil aliud video landuni. y. Sordidus es, qui lucio fiq in- Non meminilti verbum praecepioris ? H.

1 veibum ? y. Non lucri, led honoris cau- tur piaetnium. H. Nunc renii: ifeor, qua t nebulam : poiihac ero diiigemior. J. andem fapies.

(1) iEftimas ergo prxmiam ex rei pretio ?] Do yo-j rate •fimatej then the reirard by the value of the thing ?

COLLOQUIUM XXVI. KGUMENTUM. Omnis vUloria, niji ad Dei gloriam rrfer- atur, mcra tjl vanitas. Vicioi iu modtfi adolefcentes recte utuntur : Jlulti contra faciunt. Curiojitas. A fuerii tria jjetijfimum curanda. Sine l)co nihil fit bom. Spiritus Di~ vinus in nobis operator. Omne bon cm a Deo ejfe^ oonften- dmn eji Deus niictor fdei idem 15" perfcverai tins. Spot honj. Adolefeentum ingenuormn ccnfcnfw in bonum.

C Jaco.

26 Sekcia Colloquiorum

Jacobus, Ligartus. VAlde miror, cur hodie mane non adfueris.

Z. Quid miratis tantopere ? (i) Nihil hoc eft novi : multi abfunt quotidie, immo fere ho- lds fingulis. J. Atqui viftoria (2) tibi erat in manibus, L. Quid ergo ? ejufmodi vi&oria (ut bene dicebat quidam) nihil aliud eft qu&m bre- vis gloria. J. Sed interim modefti adolcfcentes bine ad ftudia magis incenduntur, nec tamen i- nani gloriS tumefeunt: fed ad honorem Dei re- ferunt quicquid inde laudis accefferit. L. Iftud ccrte raro contingit. Plures enim funt qui vi- ftoriis abutantur ad privatam gloriam, quhm qui divinl honoris rationem habeant. J. Verifi- mile dicis. Z. Immo veriflimum. J. Sed velim mihi dicas, cur abfueris. Z. Scripfi ad patrem literas. J. Cujus nomine ? Z. Matris. J. Di- ftavitne tibi ipfa ? Z. Quid fcripfiffem, nifi di- dliffet ? J. Quid continebant literte ? Z. (3) Longum effet narrare. Jf. Saltern die (4) earum argumentum. Z. Vatium erat et multiplex^ et quid tua, quael'o, feire refert ? J. Nihil. Z. Cur ergo tamavide quaeris ? J. (3) Animi cau- sa, ut fere curicfi iumus novi aliquid audiendi. Z. (6) Nihil aliud quam garris : omitte m". J. Aufculta paucis. Z. Age,aufculto,loquere quid velis. J. Scire cupio ubi fit pater tuus. Z. ■ Quafi verb nefeias. J. Unde icirem ? Z. Q^um tibi fit notifiimus, & quum fimus vicini, non pu- taffem te ignorare. J. Die tandem, quasfo. Z. Eft Lugduni. J. Quando eft profeflus ? Z. Abhinc dies quatuor. J- Quid illic agit ? Z.

-X~-

Maturini Cor deni Centuria. 27

Negotia^ur. "J. Qnando rediturus eft ? L. Fi- nite) mercatu. J. Ad quod tempus fin'ietur ? L.

'(Roga mercatores : non eft meum curare tal’a. J. Quid igitur curas i1 L. Ut Deura timeam, pa- rentibus ohediam, bonas artes cum pietate di- fcarn. J. Noe, tu magnifice loqueris;fed die mihi ferib potefne res tantas efHcere ? L. Ego- nc iftud mihi affumo ? (7) Quin potius fateor, ne incipere quidem penes me efle. J. Quid er- go de tc fiet ? L. Deus ipfe Spiritu fuo in me operabitur. J. Optime fentis : nihil ex te pra>

lalerea requirebam. L. Eft Deo gratia, (8)cui f accept! m refero quicquid ineft in me boni. y.

Jllud rcdle, et laudo equidem : ne tibi videar ii nihil aliud quhm garrire. L. Quum illud dice-

rem,jocabar fane. y. (9) Ego fic accepi: fed tu, ut epepifti, perge difeere et fapere. L. Qui mihi dedit fidem, idem, ut fpero, perfeveran- iam dabit. y. Bene fperas j et ego idem fpe-

ro tecum. Itaque pergamus vivere inter nos conjun&iftime, ut adhuc fecimus. L. (io) Per me quidem non ftabit, nifi ope divina- prorfus

ro deftitutus. y, Avertat ipfe Deus : fed au- dio’ tu horologium ? L. Ut in ipfo tempore fermonem finivimus!

(I) Nihil hoc eft novi.] TL'u Is no N’tnvs. There is nothing jirange in this, (a) Tibi in manibus. In yonr Tower. (3) Tongum eflet.]’Tu*W

2S &c!eBa Colloquiorum

•whom I atlt’o’wledge 17 \~clf indebted for all the Good that is ih. me. (9) Eo;o flc accepi.] I took you fo. fio) Per me

"\b‘deris

Matunni Corderii Centuria. 29

Videris mihi refte fentirt : proinde facile tibi affentior. L. (6) Sed haec badtenus. In- ftat nobis aliud negotium. M. Age, ddina- mus.

(1 ; Redditum urinam.1 To male Water, fa) Qua- lis eft coeli facies ?] Hmv ii the Weather ? What lind of

i Weather is it? (3) Ut tecum fabularer.) That I might, l tall-withyou C4) Abftincndum.] a nobis fc. (5) I Ubi agitur de.] When the llifcourfe is about. (6) SWhac i|hadtenus.] Didia funt fc. But fa much for this.

COLLOQUIUM XXVIII. i^Aac.UMENTUM. Euntcs in fcholam I,aline coltorjuuntur.

Simile gaudet fimili. Imprc.borum mores probis odiofi.

Nicomachos, Othomannus. jO Alve, Othomanne. 0. Fu quoque falvus

As, Nichomache. Quota eft bora ? N. PVlox audies fonum femihorse poft quintam. MJ. ( i) Bene habet : mature fatis aderirau*. N. ■iGaudeo me tibi occurriffe, ut euntes Latine !:(2) tantifper colloquamur. 0. Ea fane eft uti- ifis et jucunda exercitatio. N. (3) Quoties in- icido in aliquem ex iftis diffolutis nebulonibus, imallem rhedarium offendiffe. (4) Non enim iper eos mihi licet aliquid in via meditari, aded iimbi funt eorem mores (^'l odiofi. 0. Nihil Inirum, nam fere funt ejufmodi, ut neque lo- lui velint qmdpiam boni, (6) neque audite fuf- iineant. N. Quid cum illis agas, (7) quib s

itihil eft cura;.nifi ut fuas libidines expleant ? 0. .8) Nihil aliud crepant nifi fuas cupedias, et

C 3 meras

30 Selecla Cotloquhrutn

roeras ccmpotationes in fecretis csuponul'is. N. Etiarft nos irrident plenis buccis, qu6d Latine per vicos ioquamur. Hlud verb eft omnium pefiimum quod ($) nufquam fe patiuntur ad- moneri. 0. Quia fcilicet (in ait propbeta) nou eft timor Dei ante oculos eorum. N. Si quid occeperis amicb cotnmonere, ftatim audits ; d’ace, concionator, obtundis me. Quod ft di- seris, Deferam te ad prscccptorem, aut ad ob- feivalorem : Oh, egbne euro, inquiunt, tu non audes. Nam ft me accufares, non ferres impune. 0. Immb vero te continub verbera- bunt, ft locus erit femotus (to) ab arbitris. N. Profeclb quum quidam eorum me nuper oflFendifl'et in quodam receffu, impegit mihi in utramque malam duos ingentes colaphos: et aufugit continub. 0. Quid tu, quaefo, interea ? Aft Quid iftud quseris ? tam iftud fubitum fuit, ut vix bominem afpicere potuerim. O. Sed qui tam citb, et fenftm ad fcholam pervenimus ? Aft Sic fere confabulantibuS 'ix) ufu venire folet. O. Age, ingrediatnur fine murmure et ftrepitu, ne fludentes orfendarr.us.

(i)Bene. habet] Seresfc. 'Tis'tvell. (4) Tantifpcr.] A llith. "The little‘Time we are going along. (3) Quoties incido in aliquem ex iftis diflolutis rielmionilmi, maiicm t hedarium offendiffe.] As often as 1 look upon ary of tbefe loofe Rufats. I had rather have jnet ’with a Carman. (3) Non per cos mihi licet aliquid in via meditari.] leant think of any thing hy the IRay for tkeri, (5) Odiofi.] tTrouhltJonse. bfgtfful. (6) Ntque fuflincmt.] Nor can endure. Nor have the-Patience. (7~) Quilvus nil.il eft curse, nifi ut fuas libidir.ts erpleant.l That mind. hulling la-1 the faiifyng of

. r ■ their

A'lat until Conlerii Cent wid. 31.

thtrlr Lujts. (8) Nihil aliud crepant.l They talh of nothing rife. They have nothing efe in their Mouth. (91 Nulquam. |

\ Never. (10) '.b arbitris ] Ft tin Witnejfes. (it) Ulu Irenire.] To happen.

COLLOQUIUM XXIX. ArgUMENTUM. Res ad bonam fcripturam necejfaria. Pro-

>1 buspuet bene merendi occafionem non modo expehtat fed ctiam queerit. Charitas Chrijliana. Spiritus audlor ejus. Exeni- plum diligenter notandum.

Othomannus, Phii.iber.tus. JIQErione fcribis, an tu incptis ? P. Equidein I ^ (cribo ferio ; cur enim tempore abuterer ? 'Tu veto cur iltud rogas ? 0. Quia vidi ali- quando quum bene ferioeres. P. Scribo inter- dum melius. 0. Qul fit i^itur ut nunc tarn feribas male ! P. Defunt mihi bene fetibendi adjumenta. 0. Quz tandem ? P. Bona char- (ta, bonum atramentum, bona i.'eiina. Nam ihaee mea charta, ut vides, (t) mifere perfluit: atramentum eft aquofum & fubalbidunn ; nenna ■mollis et (2) male parata. 0. Cur ifta omnia mature non providifti ? P. Pecunia mihi dee- rat, et nunc etiam deeft. 0. Incidifti in illuA Vulgare proverbium: Cui deejl pecunia, huic dc* funt omnia P. ( Q Sic agitur mecum. 0. Std quando te fperas accepturum. P. In rner- catu proximo -ater ad me miffuiuseft, aut tpC&. m u venturus. 0. Ego te intereB juv*re Vo'to^ P. Si qu’dem id potes magno benefi io> me af- feceris. 0. \ccipe bos fex affes mutuo («^) aj[ clturtam et caetera comparanda. P. Qudm ve.

3- Sekfta Cplloquiorum

re dicfum ell illud : Jlmicus certus in re inccrta cernitur. Sed quid te impellit, ut mihi ultro tam benipne facias ? 0. Charitas Dei, quae (ut Paulus ait) effufa eft in cordibus noftris. P. Mira eft vis Divini Spirtus, qui ejus aucftor eft charitatis. Sed mihi interim cognitandum qu

Maturmi Cordeni Centuua. 33

( (i") Unde peterem ? | Whom Jboiili I ajkt Unde for a 1 quo.

COLLOQUIUM XXXI. AhguMENTUM. Thiodorus Valerius defcatpello recent

j empto celloquuntur. Res inventa reftituenda eft domino, i ft cognol'ci poteft. Inventori dandum aliquod pras- ;J mium. Deus precandus & laudandus.

ThEODOR.03, Villerius. l/^V Uid ais de fcalpello qu ;d emeram tibi nu-

diuftertius : Eftne fan’s bonum ? V. Im- IImo verb eft optimum, fed (me miferum !) (i) iparum abfuit, quin perdiderim. T. Eho quid ais ? quomodo id accidit ? V. Quum redirem.

jiforb, exciderat mihi in vico. T. Unde exci- derat ? V. E theca mea, quam imprudenter apertam reliqueram. 7. Quomodo recuperafti? \V. Affixeram ftatim chai tulam valvis januse : poft prandium quidam puer fextee clafirs miht retuiit. T. Utinam omr.es tam tkleles eifent, qui res amiff s repenunt. V. Profe&b :auci funt ui reftituant, ft modo fit res alicujus pretii. 5. Et tamen id verbo Dei (2) nominatim prae- cipirur. V. Quidni ? eft enim furti fpecies, ft quis rem alienam inventam retineat, modo feiat cui reddenda fit. T. At plerique putant fc jure poffidere qcicqurd amiffum invenerint. V. Errant illi quidem gravifiime. T Verum (ut rtdeamus ad inceptum fermonem) quid deuifti puero, qui fcalpellum tuum invenerat? V. Dedi fextantem, & nuc. s aliquot ju- glandcs : laudavi prxterea, 8c paucis admonui

idem

34 SeleHa Colloquiorum

idem femper effe faciendum. T. Refle feciftir fic enim libcntius reddet alias, fi quid repererit.. Sed quid fi perdidilTes ? V. JEqno ammo tu- liffem, et mihi emiffem aliud. T. Itane aequo tulifies an’mo ? V. Certe non fine aliqua mg- leftia. T. Non igitur aequo animo : fed nolo te arftius urgere. V. Non fumus rheologi. T. Quid ergo ? V. Grammaticuli. T. Et quidem imperiti. V. Tanto diligentius Deum ptecati debemus, ut per Evangelium fuum nos liberct ab ignorantiae tenebtis, in quibus et verfati fu- mus, et adbuc veriamur. T. Id verb faciemus, fi lanftis anmonitionibus peieamus, quas audi- musquotidie & prxoeptore, et fsepe a conciona- toribus, divim veibi admin:ftris. f7. Vide quan- tum nobis profuerit fcalpelli mei amiflio. 7. Ob earn rem tibi dupliciter gratulor, primum qubd tibi reftb emerim, deinde quod amiffum recuperaveri-. V. Habeo tibi gratiam, mi The- odore. T. (•.$) Quin Patrinoftro ctelcfti fit laus etgratiarum ablio. V. Amen.

(I) Parum abfuit, quin perdiderim.] 7had Mr to bsi* loft it. il) Nominatim.] Particularly. (3J Quin patri, tyfc. Rather, &C.

COLLOQUIUM XXXII. Abgumen 'UM. ArnolJus a Bernardo fennam commodate

fctitam accipit.

Arnoldus, Bernardos. VIfne midi dare unicam pennam ? B. Non ■

fic flantur mihi, A Hem ! Hem tantil- I lam t

Maturini Corderii Centuria. 35

jlam mihi negas ? quid fi magnum quid roga- rem ? B. Fortaffe (x) repulfam ferrcs. (Credo equidem : age, non peto dono : faltem pommodabis. B. Non recufo ; modo ne abu- are. A. Non abutar. B. Cave hie pedemmo-

iji'eas. A. Nufquam meo. 1 (1) Rtpulfam ferres* For acciperes. You would hewt .« Denial»

COLLOQUIUM XXXIII.

^RGUMENTUM. De pentiis ad feribendum acucndis, narum bonarum ncta.

Fell*

D. Capellus, Dionysius.

Mihi non videris (\) nimis occupatus. (2^ Mediocriter. C. Quid fi mihi ex-

cuas duas aut ties pennas ? D. (3) Satis fit ibi, fi unatn acueio in praefentia. Suntne 110- ae ? C. Nov* quidem, fed paratas ufque dutn

acuantur. Jam enim laevigavi, caudam refeidi, (ietraxi plumulas. D. Oftende. Profefto funt ( aprimse, et ad feribendum aptiflim® C. Unde

d nofii ? D. Quia (4) funt caule amplo, fir- :mo et nitido: nairi molles, et quae caulem bre. viorem habent, parum funt ad feribendi ufuna aabiles. C. Gaudeo (5) me utiliter emiffe. D. ^6) Non ab re : fed quanti ? C. Pro his tubus dedi quadrantes duos. D. Singulas igitur binis etnifti denariolis. C. Res apparet. Eft vi e pretium (7) pro rei bonitate. D. De quo emi-. fti ? CF De quodam cireumforaneo, D (8)

Apud

Sclecla Collcqilwrum

Apud hujus oppidi meicatores fingulae, & qui- tiem nj liras'bona;, venduntur fextantibus. C. E’ tamer) audent intcrdum dicere, plans fibi conftare, Lugduni. £). PA fere eft mercatorum confuetudo. (9) Nihil enim proficiunt, nifi admodum mentiantur, ut ait Cicero. C. Sed age, te ne diutius lenaorer, agaraus quod in- ftat. D. Cito expediero; afpice me diligenter tit difcas aliquando. C. Afpicio intentis oculis ; fed mihi opus efl'et fpatio paulo longiore. D. Elud ergo fiet in cubiculo, ft quando me velis invifere. C. Quo tempore ? D. (10) Poft fcholse miffiontm : hoc eft, hora nuna matu- lina, vel quanta pomeridianS. Nunc babes pen- nas duas, ;e6te, ni tailor, in ufum tuum accom- tmodatas. H me tertiam in aliud tempus tibi in- 4

tepsam fervabis. C. Accipe tibi ft placet. 2). Quin tibi ferva: domo adferuntur mihi fatis multae C. Ago tibi quantas poffum gra- tias. Vale. D. Incolumem te confervat JJeus. Sed lieus, ne parcas unquam labori meo. C. I u quoque, & me, & rebus meis viciftim u- tere, ti quid opus fuerit. lierum vale.

(1) Nixnif occupatus.] Very (ever) bsfy. (2) Medio- Criter.] So Jo. (3) Satis fit tibi.] Be contented. (4) Sunt cauie amplo,] pueditae fc. They have a targe Quill. \s) Me utiiiter emiflie.] 'Ibat I bought them •well. (6) Non ' ab re j Gaude* i*c. Ton have reajun. (7) Pro rei boni- tate ] Conftdering the goodnefs of the Commoitty. (S') Apud hujut oppidi mercatores finguls & quidem minus bo- ttx, venduntur iextantibus ] 'They are fold by the Tra- ders of this Town J or Doubles a Biece, and not Jo good nci- ba,r/{9) Nihil profiaunt, nifi admodum mentiantur.

Maturini Corder 'n Centuria.

'They get nothing vnlefs they he Jloutly. (*0) Po{l fchoix ihiffionem.] After Scfnju! il given up.

COLLOQUIUM XXXIV.

Vrgvmkntum. Dionyfius ei Eujiat'.us experiuntur ^.Vj- |i msnti fui mixturam. Mcdiocritas. Experkntia. Ex duu- i;| bus corruptls aliquid componitur.

Dionysius, Eust^tius. IAbefne bonum atramentuni \ E. Cur if-

tud rogas ? Z). Ut mbi des aliqunn- lum. E. (j) £bo, non babes ? D. Tfumo j d eo non pofiam fcribere. E. Quid obftat ?

>. Quia nimis ipUTum ell. E. (2) Nefprs di- 1 iere > D. Non ell mihi aqua. E. Dilue vi-

o. D. (3) Multo nainus. E. Qujd aceio nilueres ? D. (4) Inde charta perflueret. E. j|ul fcis ? D. Audivi ex quodam magidro,

i me docebat fcribere. E. Ego vero aliud divi magis -mirum. D. Narra mini fodes.

Quid mihi dabis ? D. Bonam aciculam. Audi igitur quid ego didici ex quodam pse-

gogo meo : Atramentum qliod aceto lique- clum eft regi e eluitur. D. Fieri poteft.: fed trim da mihi parum in ufum pnefentem. E. ne atramjentaxium tuum bene apertum : ego

fundam tibi. D. Ecce, infunde. (5I Vah, am liquidum eft ! E. Fortaffe quia non eft mmi fatis. Sed quam decolor ! D. (6) U- e, ft vis quale quale eft : non enim habeo lius. E. Quid igitur faciam ? D. Hem, pte, non poles penna tua bene mifcere ? E,

D Mifcul

1

5 8 ScIeBa Colloquloruiil

iMifcui fatis : quid pofiem praeterea ? D. Iii- funde rurfus in cornu meum. E. Admove propiiiis j eilne fatis ? D. Comprime pennft linteoluin. E. Ita comprefii, ut fere fit ari- dum : quid erit tandem ? D. Atramenturri bo- num, aut certe mediocre. E. Eona eft medE- ocritalis regula, ut ex prtcccptore didicimus. Sed nunquid ex duafcus malis rebus confici po- telt aliquid boni ? D. Ubi mifcuero, & tibH' rurfus infudero, videbis experimentum. E. Ardeo iftud videndi defiderio. D. Porripre nunc atramentaiium tuum. E Ecce, infundc. Ohe, jam fatis eft; : quae ifthtec eft profulio 3 plus mi hi dedifti quam tibi retinueris. D. (7] Commifce iterum atque iterum. E. Nunquans pcflet coquus fua jura & condimenta me lint confundere. D. Jam tandem facito periculum E. Didda mihi aliquam fententiam, ut interirrl! difcam aliquid. D. Expericntia (ut vulgb di|' citur) ejl rerum via gift r a. Habes ? E. I) i ft oft citius. D. Videlicet jampridem tenebas. JSjj Qi-1’5 >lb'd ignoraret, quod eft adeo vulgare p D- Nunc videamus. E. Res apparebit melius, ubi fcriptura bene deficcata fuerit. D. Quit r vis exfpeftare ? jam ficca eft plus fatis. is. Oh l vide quam nigra fit ? D. Dixine v’eri ? fv ! (8) Aliquando periculum feceras fcilieet. id, Ccnftabit igi'ur, experientiam effe rerum roa j giftram. E. Qiiinetiam bine experimur, ex re rum commiftione bor.um fieri temperamenturr; | D. Jam incipis (9) altiiis philofophari. Itaqui j''' difeedo. E. O lengum fermoncm de nihilo

D, Nihi

Maturini Qorderii Centuria.

P

39

D. Nihil me pcenitet : alio/pi inert) otio tcr- uiffemus. (i) Eho, non babes?] What, have you non: ? (l) Ne! ■

1 cis diluere ?] Don't you looiv Loiv to mule it thinner ? (j) Multo minus.] Eft mihi vinum fc. Much lefs ba-je I Wine (4) nde charts perflneret.] 'Thut ’would mike the Pup:-. Cml. (5) Vah ! quam liquidum eft !] Out upon it ! Hoiv thin it is ! (6) Utere, ft vis, quale quale eft.] Accept it, i£you will, fuel as it is. (7) Commifce.] Stir it together. (8) Aliquando perxculum feceras fcilicet] You had Jome- times made the Experiment, I f.ppofc. (9) Altius pbiiOiO- 'liari.] Po play the profound philojopher.

COLLOQlJtUM XXXV.

J Argumemtum. Cbaltd xiutuo data repofeilur. Prudentis eft priiis referre in codicem expenft, quam aliqmd cre- dere, five dare mutuo.

Herminius, Julius. 'T\,TEmini^lin, me tibi nuper dediffe chartam

mutuo? J. (1) Quidni meminerim ?

non adeb fum obliviofus. 11. Quot etant febe- dse ? Quatuor. 11. Cur non reddidifti ? *]. Exfpeflavi dum haberem codicem. H. Habui- ftine tandem? J. (2) Tantum liodie. H. Unde naftus es ? J. Petivi a prmceptore. 11. Ubi ? J. In Bibliotheca ejus. H Quid ille ? Deditne libenttr ? J. Mifit roe ad hypodida- fcalum, qui ftatim dedit codicem. H. (3) Non ante in fuum codicem retulit ? J. Nilul dare folet, (4) quin prius infetibat. H. Audivi ex patre, id effe viri prudentis. J. Praefertim, fi reddenda ell ratio. II. Sed quibus indiciis dare

D 2 tibi

4 M. Scribo. L. Quid feribis?

M. (t) Defcribo diftata praeceptoris. Quaenam ? M. Hefterna. L. Quid ? Non

aderas ? M. Immo* ader-am : fed non poteram, (2) magiftrum diftantem affequi. L. Qjjae-res impediebat ? M. (3) Quod fatis cotVunode non federem. L. (4) Veneras ergo ferius ? M. Mud eft. L. Cedo commentarium tuum, e gomet tibi feribam. M. (5) Quid faciam lu- cri ? L. £go citius quam tu deicriplero : poll ludemus una, ut conceflit ptaeceptor. Da. iu- quam, libellum tuum. M. Libenter id qui- dem facercm, fed non audeo. L. Quid times ? d/. Ediflum praeceptoris. L. Quod mihi e- «ii£lum nairas : M. Nelcis cum vetuiffe, no.

quis

Maiurini Corderli Centuria. 41

( quis fine permiflu ejus alteri f'ciibat ? L. Id ] ejro probe memini : fed unde hoc fc'e*; ? M. fi Rogas ? quum eraendandi caufa fcriplurse ra- . tionem exiget, turn captus ero. Novit enim u raanura meam : praeterea Deque fallendun*. eft, 1 neque mentiendum. L. Verbo Dei utrumque

1 vetatur. M. Quid ergo refponderem pi«cepto- :1 ri, quum ille negaret me ifta fcripfiffr ? L. I (6) Non ed res evadet, fpero. M. (7) Nolo 1] tua fpe tantum fubire periculum. L. (S) Vah!

ic, nimium timidus es : nunquam rem facies. M. I At tu forfitan audacior. L. Tu igitur fcribe .1 quantum voles: ego ad ludendum me conferam. i M. Abi, queefo; jam unam paginam dcfcripfif- | fern niu me interpellaftes. L. Interim aliquid i proficimus^ dum Latinb fabulamur.

(l) Defcribo.] / am tranfcrihing, f•writ/jtg out J (2) 1 Magiftrum di&antem aiTcqui.j To keep pace with (to go U nljog with) my Majler as he di&ated. (3) Qu6d non latis I commode federem.] Becttufo I was uot well feated. (4) | Veneras ergo 1'erius ?] Julio fc. You came late (too late) 1 then l (Did you not?) (5) Quid faciam lucri rj IVhat y Jhall 1 get oy that l (6) Non eo res evadet, fpero.] ‘The

I Alatter will not come to that, I hope. (7) Noio tua fpe j tantum fubirc periculum.] I'll not run fucb a Hazard upon

! your Hope, (Prefuntption.) (8) Vah !] Fie upon you !

COLLOQUIUM XXXVII. AkGUMENtum. In hoc colloquio qusejtta ejl colloquendi ma-

teria ex Jsmulato ludcndi preetexlu. Exemplum bona; in- dolis pueroram, ubi alter bene monet, alter paret fine ccntroverlia.

NosuS,

4-2 Se!ecla Collaquionnn

No^tus, Olivarius. Alve, Olivari. 0. l a qaoque falvus fis, No-

aee. N. Ludamus paulifper. 0. Quid ais, ineptulc ? vix fcholam ingreflus es, & jam dc ludo loqueris ? N. Ne irafcaris, quseid. O. Non irafcbr. N. Quid ergo fic exclamas ? 0. Accafb'tuam ftultitiam. N. Non licet igitur ludere ? O. Immo licet, at qnum tempus-eft. N. Vah ! tu nimiun) lapis. (). Utinam tantum faperem fatis: led (.l) mitte me, qutefo, ut repe- tam (2) quae mox reddenda erunt prseceptori. N. Aiqtium dicis: volo ego quoqTie tecum re- petere, li tibi placet. 0-. Eho, quid hoc ell ? (3^ Qii'd fibi vult ifta tam fubita mutatio? Non- re tu modb loquebaris de lulu ? N. Loquebar quidem, fed non ferio.. 0- Cur fimulabas ? N. Ut (4) paucis tecum fabularer. 0. Quid iftud prodeft ! N. (5) Etiam rogas ? nurquam au- divifti ex proeceptore ? 0. Nunc mibi non ot- currit: quid, inquam, prodeft confabulari ? N. Ad nos in Latina lingua exercendbs. 0. Pro- feflA redle putas, & ego te nunc magis amo. N. Habeo tibi gratiam : age, repetamus prse- Jedlioncm, nam (6) brevi preceptor aderit.

(1) Mittc me.] Let me alone. Troultle me not. (2) Quie reddenda erunt.] Mihi fc. or Nobis. IVlat I am (we are) to recite. (Rehearfe.) (3) Quid flbr vult ?] What means * (4) Paucis.] Verbis fc. (5) Etiam rogas ?] IVhat, am!'do you afe too ? Corripientis eli. How can yon cjk fuch a ^nef- 'twn? (6) Brevi.] Tempore fc.

COT.-

MaCurini Corderii Cetituria. 0

poris eicrcifatio confen valetudini.

OtlVARIUS, Paulus. Ifne venire mecum. ? P. Qa6 properas ?

0. Ad lacurn. P. Qrud eo ? O. Lotum ipedes. P. I fane : nunc lotione tnihi opus nod lelh . 0. Sed interim parum fabulahitnur. P. |Ne fabulari cjuidem nunc velim. 0. Atqui u- Itilis eft cqnfabulatio, (i) duntaxat de honeftis Irebiis. P. At mi hi utilitor eft ad valetu'ciinern cxerditsfio corporis. O. Quid ft manfero te- dum ? P. Prudenter facies ; & nos pila pnlma- ria colludemus. 0. Bene vertat Deus : nianeo. P. AliJts lotum una tecum ibo : quum fcilicet longius erit tempdris fpatium. 0. Ad ludum igitur nos aceingamus. P. N'ulla eft in me mora.

(i) Itumasaf c’e rebus honefti's.] At leajl alout good flings. (Sobtr Matters.) Si minus de aliis rebus, ctrre dfhoneftls.

JAmdudum raedet me toties repetere luftts fcbolaftitos. Quid facias igitur ?' P. Ea-

mus in hortum noftrum. Quid illic agemus? P. Ambulabimus: colloquemur: Dei'benehcia in ejus opetibus commemorabimus. -Q. Nihil

opera mvirare debent ad cum imitandum,

Paulus, Quintus.

44 Selcfla Collaquhrum

fane jucundius : fed interim petenda effet a prae- 1 ceptor venia. P. (i) Jam impetravi mihi, & H item uni quem vellem ducere. Bene res ha- bet, eamus, ducente Deo. P. Precor ut nos cu- flodiat. Ego quoque idem precor tecum.

(i) Jam impetravi mihi, &: item nni quem vellem du- cere.] 1 have already got leave for tnyfelf and for one like- i ■irije that 1 fhould have a trtind to take along with me.

COLLOQUIUM XL. ArGOMENTUM. Invitatio ad Itfum. Eventus ludi. Quic- j

quid nobis accidit, eft boni confulendum. Ditar e ali- qutm, folius eft Dei. Spc lucri non eft ludendum. Lth- nicorum doetrina de fortuna. Admonitio careat odia & invidia. Solus Deus eft cordimn ferutator. Lxeut- l plum admonitionis mutux.

Quintus, Rufus.

u ^1 funt juglandes tute ? R. De quibus lo-

queris juglandibus ? Quas hodie ex

1 prsemio accepilii. R. Ubi funt, rogas ? (i) quail verb tibi fervare debuerim. Q (2) Non lie inteliigo : fed queero, quid feceris. R. Edi in merenda. Edifti, mifer ? cur potius non fervabas ad ludendum ? R. Edere malui quhra. pevdere. (3) Non poteras perderc niS duo- decim. R. Fateor. (4) Quod li fors tulif- fet, potuiffes ducentas aut fortaffe plures lu- crifacere. R. Dubius eft (ut vulgb dicitur) ludi eventus. Quid turn ? Ubique parati effe debemus in utramque partem, & boni con fulere, quicquid nobis evencrit. R. Iftud egoi

fed rjen fum adtuodum Indcndi periais ini e

fcio

Maturini Corderii Ccfiiuria. 4y

li> genere. (j) Abi, nunqu.^m rem fr.cies. 1 » Nemo rem faciet, nifi Deo volente : nec ego

tari cx ladovelim. Ergo (ut video) quae- r ndas eft mihi collufor alius. R. Nihil fane upedin. Sed mane partrmper. Quid vis ^

. Quid tu vocas fohtem, de qua hie mihi • entionem fecefti ? Ipfam fortunam. R. Iluid autem eft foituna? Stukoxum opi- lip. R. De fortuna quid opinantur ftulti ?■ I; Nunc mihi non vacat de hoc trbi refpon- i re ; fed vide annotationem prasceptoris in |:tonem. R. In qnem locum ? In ilium Irfieulum, Indulge! fortana malts, ut leedere i/J/. R. Ut video, non ignoras quift fit for- jlijui. Satis fcio fortunam nihil effe. R.

ir ergo dixifti : ^uod ft furs tuliffet ? $>. |) Excidit mihi fic loqui Ethnicorum more, iilrm eorum libri, ut fsepe docet prseceptor, i«ni funt ejufmodi impia doclriuS. R. Nihil iirum: (7) nempe illi veram Dei cognitionem jun habuerunt. ^ Sed audi, mi Rufe, ft vis ■ pitas difpotare, qua:re tibi alios difputitofe j, ip mihi rune ferid ludendum eft : volo tsAen ■us te viciffim admonere. R. O quam gra- i|n mihi feceiis ! Nonne tu dixilli hsec »ba : Dubius cjl ludi cvcnius ? R. Fateor me llilTe j (8) fed prarmunivi. Quomodo i- i J intelligis ? R. Addidi enim haec tria ver- 8 Ut vulgo dicitur. O aftntum vulpecu- l|i ! os occlufifti mihi. Sed htec inter nos fine ip aut malevolentia diifta fint. R. Novit ■us utriufque animum. df Eft enim ille fo-

lu-5

4

Maturini Cordern Cent Ur la. 47

’ Mec minus ego, fed in tempore. Nam (ut ft in proverbio) Omnia tcmpus habent. Unde it nos reifte monet Cato nolter :

\ Interpone tuis intei-dum gaudia curis : | Ut poffis animo queavuis fufferre laborem. R. Vera funt quse dicis, fateor: fed interim o-

Eiitte me, ut ierib ftudeam. S. (4) Per me :udeas licet : nihil impedio : at ego hac utai1

ccaftone. R. Utere fane. H (1) Qua de re Ce clatus es ?] iVljat is the Rea- m' ron you are fo trunfportcd ivitb ? (l) Aill* tu ?] Say 1 you fo ? (3) ljudant fane alii.] Let others play -with all

my Heart. (4) Per me ftudeas licet: nihil impedio] Ton may Jhtdy for all me : I do not hinder you.

COLLOQUIUM XLII. Arqumentum. Stephanas & Torquatus pafant fe ad Ik-

dmdum pila palmaria.

StEPHANUs, Torquatos. (i)T Mpetraviftis ludendi facultatem? T. Im-

i petravimus. i1. Ad quod ufque tempus ? T. Ad coenam ufqne. .S'. Qui dederunt verfus t T. Primi & fecundi. S. Quid cotteras claflfes ? T. Primus quifque decurio trium proximarum cLflium pronunciavit unam ^ facris literis fen- tentiam. S. Nonne precati eftis, ut folemus ? T. Precati, (2) & quidem prefente ludimagi- ftro : tu verb ubi eras ? S. Fueram doirtum a matre accerfttus. T. Nunc igitur, quid agere cogitas ? 6’. J.udere fefquihoram, deinde ad ftudium me recipere. '1. Yin’ tu ut tibi fim

i'6 ■ Selt’Ba Colloqulorum collufor ? *5. (?) Quidni velim ? ¥. Quo ]'afa bos exercebimus ? S. Nullus eft mihi jucundior pila pa'maria. T. (^4) Nec mihi quidem. S. Vilamus igitur an casteri (5) partes fortiti fint: nam fi foli luderemus, minus eflet voluptatis. Tf (6) Vilamus fane.

{r) Impetfaviftis ludendi facultatcm ?] Have veu get leave to play ? (2) Et quidem prcfente ludimagiftro ] /Ind in rrefener of the MaJUr too, (3) Quidni vclim,j

nil my id tart. (4) Nec mihi quidem.] £11 ullus ju- B clffl Rbr fc. Nor to me 1 am fare. (6) Partes fortiti fait.] ■ Have taken (ahofen) Sides. (6) Vifamus face.] -Come on, let's go pee.

COLLOQUIUM XLIII. Aroumentum. Non folum nobis natifumus.fedalius aliurrs

follicite curare debet in tempore. lAcmpjum teuipeflivjc admonitionis.

VlNCENTXUS, TORQUATUS. QUid cogitas, Torquate ? T. Cave tibi,

obfecro. V. Quid mihi cavebo ? T. Ne in morbum incidas. V. Qua ex caufa. 71 Ex rimia lulus intemperantia. V. Unde apparet periculum ? T. Quia (x) totus aeftu^s, lotus fudore mades. V. Refte & in tempore admo- nes : profcftb non fentiebam. T. Delifte, ii me audis. V. Audio verb libenter, ac (2-) ti- bi morem gero : quis enim refpuat tam ft-' dele confilium ? T. Deterge faciem fudario- lo, & (3) indue te celeritei : (4) ne fubitam frious contrahas. V. Habeo tibi gratiam,

fere uiorbis fuqa.ebooxius. T, Quid eR ’?■ / caufi?J:

Maturini Corderii Gazi'ur'ia. 49

crau^K ? V. Infirtnitas raea: valetudinis : vides enim quam imbecilli fim corpore. T. Tanto inaois dt-bes tibi cavere. V. I dud prob£ novi : r't parens uterque me monef faepiflime : fed (3) j'aid agas ? natuia proni fumus in noflram per-

.liciem. 7". O mi Vincent!, non eft voiuptati erviendpm, fed temperenti& valetudini confu- endnm. Jf. Eft in promptu carmen Catonis

earn fententiam. T. (6) Teneo. (7) Srd dd is aliils. Jam fatis indutus es : non eft quod ic morere diutius. V. Vale, Torquate, moni- or amiciirime. T. f8) Vin’ tu ut domum te educam ? V. Nihil opus eft dedudtione : ego elle me habeo, Dei beneficio. T. Mi Vin- enti, cura ut valeas. (l‘) Totussftuas, lotus fudore mades.] You are all of

in H at, you'arc all over of a running Sweat, (s) Tibi my- tn gero.j I do as you afaife me.. (3) Indue te.] Vcftl-

iw-fc, Put on your Cloathi. (4) Ne fubitum frigtis con- ahas.] Lejlyou jhould catch (tale) coldfuddenly. (5] Quid eas ?] IVhaps to befaid? Id'hat can a man do? (6) i t> eo.] I remember. (7) Sed de hia-alias.] b.ibulemur fc. it of this another Time. (8) Vin’ tu ut domum te de- icani ?] IVould you have me fee you home foo along with you 'me ? J

COLLOQUIUM XL1V. SCUMENTUM. Ob ncgotium lufus prjetermijfus. Exem- plum diligcntix.

Vincentius, Augustinus.. UR hodje non lufifti no'oifcum ? (0

Non erat ludendi fpatium, V. CDid ha- A. Non abfolveram penfuuj

E meum. ;bas negotii ^

50 Selena Colloquioruui

meura. V. Quod penfum ? si. (2) Dlraidium ex** emplaris reilabat mini perlcribendura. V. Per* fecidine ? A. Perfeci. V. Laudo taam diligen-i tiam : ludet alihs otiose. A. Quum volueri> Deus. V. Re&£ dicis. Nam abfquc voiuntate ejas fieri nibil poteft.

(is) Non crat ludendi fpatiura.] Mihi fc. I had no 7,J to flay. I •was not at leifure to play. (2) Di/nidium ex- cmplaris reft abac mini pcrfcribcndum.] I had half a Cop} Uft to writs out.

COLLOQUIUM XLV* ARGUMENTtJM. Vuo adtonjorem euntss colloquuntur. Nc

mb gaudet fe adirl intempeftive.

Cornelius, Cyprianus. QUbnam is tam celeriter > Cy. (i) Ad ton

forem. Cor. Ego quoque uua tecum|i Cy. RogSfti veniam ? Cor. Non rogavi, feo» tantifper exfpe6la me dam eo rogatum. Cy. Fe '

Redii flina igitur. Cor. (2) Mox rcdiero enmus nunc jam. Cy. Quo vultu te prsecepto accepit ? Cor. (3) Hilaii fane. Cy. Eod»rn m quoque acceperat. Cor. Non folet irafci nobis nifi ilium adeamus intempeilive. Cy. (4) Qaoi tufqaifque id non asgre fert ? Cor. Etiam nos qui paeri fumus faepius irafcimur condifcipulis cum ftudia nollra, (5) quantulacunque lant interpellant. Sed jam definamus : (6) optime tonforem ante officinam video. Cy. Euge, null funt igitur exfpeflantes: (7) ita fist ut mind ini moremur.

(0 A

JM rt mini Cor deni Cer.turia. 5* (l) Ad tonforefti.] To l/je Earbor's, fa' Mox redirro.]

t'U be back cirain in a Moment. (3) Hilari fane.] -V:ih a >cry plcnfant one. (4) Quotuujuifciue id non ~t;re fert ?]

'be: c's the Man that does not take sort ill ? (5 ) Qjjantu- cunque fiint.] l/czn trifling foever they are. (6) Opti- ic.j i'ery a p/opos. f7) Ua fiet ut minus din moremur.]

ex 1 fljaU tarty the Ufls labile.

COi.LOQUIUM XLVI. .RO'JMT.NTUM. Do ill adolflcntis colloquium cum fiterc nsc- d:~ pro-jcSto. Admonitio ad pratftandum mutuas operas. Pmcatio. Quid pueris agendum, quum mane furrexerint. Dcas agnofeendns eft adjutor. Spas ccrta in Deo neminem fruftratur. Philofophi Ethr.iti multa verbo Dieir.o coufentaned dixerunt.

Ememcus, Ezechiel. Uota liora farrexifti hodie ! Ez. Paul« ante quintam. Lm. Qnis te expergefecit ^

kj. Nemo. Em. (i) An caeteri jam furre- erant ? Ez. Non.dum. Em. Non ivifti illos

i-xcitatum ? Ez. Non ivi. Em. Qiiamobrem ? Nefcio, nifi quia non putabam illud ad me

ertinere. Em. An non te i!ii excitant inter- um ? Ez. Immo faepifTime. Em. DebuitU igitur militer faccre. Ez. Debui, fateor. Em. Me- ento igitur, ut poilhac facias. Ez. Memi-

ero, Deo jnvante. Em. Sed tu, quid fecifti x quo furrexifti e ledlo ? Ez. Piimum flexis

genibus preentus fum patrem coeleflem, in no- mine Fiiii cjus Domini noflri Jefu Chrifti. Em.

| Eaftum bene. Quid poftca ? Ez. Deir.de or- navi me, et curavi corpus mediocriter, ut Chri- ftianum decet: poftremo ad quotidians ftudia »nc retuli. Em. Si perges fic facere, ne dubites

E 2 quin

5 2 SeL fia Cdloquioruni

quin Deus tua juvet ftudia. Ez. Adhuc me fem- per juvat, (i) qjm eft ejus benignita?, nec me1

(ut fpero) deieli^juet. Em. Re£le loqueris: nec iile fpem tuam fruftrabitur; Ez, Anno fu- |j periore didici in Catone, Spent retirte, fpes uha l hominem (3) nec niorle relinquit. Em. Quod Ij1

retinueris, bene fecifti : eft enira eprrcgia fenien- ( tia, et homine Chrifliano digna. Ez. Atqui auc- ii tor ejus libri non f it Cbriftianus. Em. Nort li fuit : certa res eft. Ez.. Unde igitur furafit tot B pclcbras fententias? Em. Maximt ex pl.ilofo- | phis Etbnicis. Nam et ipfi Divine Spiritu ii- l luminati, plurima dixerunt Ojiue flint verbo Des 1 confentanea, quod tu quoque videre aliquando I poteris, ft literarum ftudium profequare. i I Ego profequar (ut fpero) ditfmmodo ipfe Dcus det patri tiieo vitara longiorem. Em. Prccaie*! diligenter et ex atiimo, ut illud Ccnttngat. E'zJi 1 Quotidie id precor ftepe. Em. Det tibi Domi- nus Deus in omni opere bono perfeverantiom; | Ex. Quod mild optas idem tibi precoi : et gra- : | tias ago, quod me tarn fratern^ monueris. S

(1).An c.-ctcri Jam furrexeram ?] Wifi th r thin ? (2) Qux eft ejus benignitas.) ]l Sjnh is his goodneff. (3) Nec rtorte.] Nnt men at the Feint - of Death. Nec far ne quideui.

COLLOQUIUM XLVII.

AscCMENT. Admonltus monitorem nsicijfim merit. Surpec- tus cave (i»,. ne fts mifer omnibus lioris: Nam tiir.iclii j & fufpedtis aptiffima mors eft. In iidjpciofos.

Him-

^2*

S3 Matur'ini Cordcrii Centurla.

Henricus, Hep.mes. CUR. (i) lolus rides ? Her, Q^>id tua ? 11.

Q^i fortaffs rides me. Her. Unde tibi on a eft ilta fufpicio ? H. Quia malus es. Her, Omries quidem mail funius ; at ego te pejor non fcm. Nemo igitur ridet, nid aliqueni ir-

||jideat ? H. Non fic intelligo : led qui folus ridet (ut ftepe audivi) aut iiuitui. eft, aut ali-

ifpquid mali cogitat. Her. lita iententia cuius fic, nefcio : fed cujufcunque fit, non elt per.pe-

ijli tu6 vtra : tamen admonuiouem tuam in bonam i partem accipio : teque r.ioneo (2) viciffim, yt

caveas fafpiciofus effe : Nam timidis el (jl Juf- ' 1 pectis aptifiima mors cjl, ut eft in moral! neftro B carmine. H. Memini: boni tamen coafulo ad-

monitionem tuam. (l) Solus.] rL0 yiirfelf. (2) VicilTm'..] Again. In my

» inrn. (3) Sufpeitis.J Sujpiciout Ferfom. For fufpicioflS, or fufpicacibus.

COLLOQUIUM XL VIII.

Arc.UMENTUM. Ifrael ^jofuam nrunct, nr Jit curinjus alie~ narum HrumpercontAor. Horatius. Percontatorem fu- gito: nam garrulus idem elt: Nee retinet patuls com- nulla fideliter aures. Exemplum in percontatcres.

Israel, Josua. UNde venis ? J)o. Domo. If. Qo’d agitur

domi veftrae ? fo. Nihil tuo refert. If. Fatepr, fed familiares fic rogare fere fulemus, perinde quafi rogemus ut valetis ? quoniodo le veftia; res habent ? 'jo. De rc aliena nimiura

E 3 pert opt tut

Mafxrini Corclerii Cerifteria,

r'us. Excmplum modeftix, turn in pctendo, turn in de- negando.

Marcus, Menander. Vlfne raibi defcriberc pra;!edHonein 5 Men.

(i) Cur non babes ? M. Qai hefterno die fuioccupatus. Mei. Accipe librum.meum, et defcribe. M. Non ignoias me (2) lenlius fcribere : et tu citius totum defcripferis, qubm ch;o quatuor aut quinque verficulos. Men. Qu»re tibi alium fcviptorem : (3) nunc ego ti- bi non poffutn dare operam. M. Cur non ? Men. Eft mild aliud negotium, idemque p'er- neceffarium. M. (4) Nolo te urgere, nec po!» fum quidem: fed lalteni commoda tuum codi- cem. Men. Accipe, utere, ut libet, modo ne abutate. M. (5) Nihil eft quod bic vereaiis.

(1) Cur non habes?] D .’fcriptam fc. Why have you mt wrote it out yourself'.' (1) JLentius.l Solito fc. S.o-ur. Slower than ordinary. (4) Nunc ego tibi non polTuni dare operam.] At present / cannot fer-ve you. (4) Nolo te ur- gere, ncc polTum quidem.] I am loth to prrfs you, nor indeed can 1. (5) Nihil eft quod hie vercaris.j Ton need not fear that, y'oa have no Reafon to fear in ibis Rotnl. Nihil cau* fse eft propter quod, Sic.

COJ-LOC^IJIUM LI. ArguMentum. Ofpcium promittitur amici abfentis nomine.

Ob?.atus, OkOntius. QUando rediturus eft Biafius ? Or. (i] Non

. rerto fcio : fortaffe die craftino : fed cur iftud rogas ? 0. Quia fecum abftulit ca- talogum ; ‘et psieceptot irafcetur, ft nemo lit

qui

56 SeUcia Colloquioru'.n

qui rcchet. Or. Rclinque mihi iftarn curam : lia- beo(2) catalog! exemplum. 0. Recitabis igburrl Or. Recitabo. 0. Rene facies; et nofter blafiu;« (3) referet gratiam, (4) fi qua le offert occaiio.

' X ) Non certo fcio.] J don l know for c:rt in (poftiveh.i

(2) Catalog! excmplum.] A Copy of the Bill. (3) Refe* ret gratiam,] JVill requite the Obligation. (4) Si qua fc of* fert occaiio.] If any Oocafiofi (V/heru-eer any Opportunity^ #"•

COLLOQUIUM LIJ. ^RGUMENTUM. Pecufllam qui adfert, nuneium adferi vul-

gi opinion; jucundijjimum. Rcprehtniio libera inter fami- liarts^ l.vangelium, id e.t, gratia Dei a Chrnio nun-| ciata. Cur Evangelic non oninca credant.

Valerius, Vincentius, "TpRater tuus vonitne Lugtfunof fin. Java ve- JL nit heri ante meridiem. V. Nihilne litera- rum tibi attnlit ? Vin. Nihil. Fi Quid igitur nunciavit ? Vin. Prolpero omnia. De patr? quid aarrat poiitrimum ? Vin.( i) Ait ilium, Dei beneficio, jam plane febri efirere, et p»ulatun couvalefcerc. F. Gaudeo fane, Deumque pre- cor, ut piidinam valetudinem bievi recuperet: fed cur ille, (2) ut fclet, nihil ad te feripfit ? Vin. (1) Negat frater eum potuill'e feribere. V. Quainobrem ? Vin. Quia r.ondum fatis erat confirmatus. V. (4) Nihil mirum, quum tani- diu tam graviter tegrotaverit. Set! file nihil ad te miSt? Vin. Immo pecuniam. V. E.uge, nul- lus ed jucundior nuncius. Vin. Ita aiunt. V.

Maiu'riui Cordcrii Cetiturln. 57

Fu veto fic refpondes. quad fabulam au ’ias. '• ’'in. (5) Quin pejus audio. V. Quidnam ? Vin. JVIerum memlacium. V. liqone nitntitus fum ? Win- Non dico te effe raentitum ; fed falfum di-

F. Ego (6) quid dicas non intc-liigo. Vr:. 7) Dabo operam ut intelligas. V. Obfecro te. tq. Si hullus ell jticundior nuncius, quiim de Uato nobis peciinia, quid ergo ell Evangelidm 'lirifli ? quis ell jucundior nuncius, qua n gro- ia Dei, quam Cbriftus attulit nobis per Evan^

iium. V. Fateor nihil effe jucundius Evan- elio, (8) iis duntaxat, qui credunt ei, quiqne

ex animo ampledluntur. Vin. Equidem fic jatelligo. V. At ego loquebar de Immanis et

fierrenis rebus : tu verb llatim ad caelum afcen- hfii. Vin. Ita 1’olent boni concionatores. V. |\on putabani te efle Theologum tam acutum. yn. Nihil dixi, oili quod eit (9) tritum et in

edio pofituni. V. Utinam illud adco vulgare protritum foret, ut onines in Chrillum cre-

erent. Viti. Nunquam Credent omnes. V. Quid rohibet ? Vin. Quia multi funt vocali, pauci erb eledti : ficut Chrillus ipfe teftatur. V. Sed 10) ne te diutius teneamj '11) potefne facere t fratrem tuum paucis conveniatn ? Vin. Vix ofTum. V. Quid ita ? Vin. Nam babet a patre oftro ( t 2) mandata plurima, in quibus curart- is (13) totus ell occupatus. V. Nonpe coeua- it apud vos ? Vin. Coe labit, opinor. V. Ibo igi- ar lub horam ccence. Vin. Veni, precor:

58 SclcBa Cdkquhrum

adt ffe tempore. V. QuotS horS ? Vin. Ant® fextam. V. Hora eft mihi (15) commodiflima.,

(i) IHam jnm plane febri carcre.] That he is quits riti ■of his Fever. That his ■ Fever has quite left him. (2) Uc loiet.j Sc’ribere fc. (3) Negat frater eum poiuifie fcii- berc.J HAy Brother fays he nas rot able to write. (4) Ni- hil mirum.] Fro wonder. 'Tis ir no wife (in no Degreefm wonderfulffjtee, &t. (5) Quin pejus audio.] Nay, I hear that •which is yuorfe. (6) Quid dicas.] IVhatyou nie.

Maiitrini Corderii Cerdur'ia. Maturini Corderii Ceniuria. 59

gtair.cn (1) quid facies iita pecunia. Don. lam chartam & alia, quse mihi funt ului. Di id fi amiferis? Dav. yEquo animo ferendum

icrit. D. Quid ii forte equero ? dabifne mibi utuo ? Dav. Dabo, (^2) & quidem libenter.

Habeo tibi gratiam. (I) Quid facies ilia pecunia ?] Dc fc. JVhal ivilly>u Ja

WuUb that Money ? (a) Et quidem libentcr.J And that very tfreely too.

COLLOQUIUM LiV. ' irAr- GUMFNTUM. Ah amico quidom mutuo ojjcm imfietrati I Obiter mentio fit dc providentia Dei*

Ennius, Eustatius. QUantum babes pecuniae? Duji. Affem cum

femiffe. 1 u verb ? Kn. Non tantuIn^ Dteji. Quantum igitur ? Ru. Unicum affem. Ruji. Vis mihi dare mutuo ? Rn. Eft mihi opus. Rnjl. In quem uf m ? Rn. Ad etr.en- dam chartam. Ru/l. Ilodie reddam tibi. Rn. Addendum fuit, Deo juvautc. Rnjl. Sic docet

ipneceptor ex verbo Dei : fed non poffum af- fuefccre. Rn. Fac affuefcas. Ru[}. Quomodo id fiet ? Rn. Si foepe cogitas, (1) nos £t Deo fic pendeie, ut nihil poftimus fine ejus auxilio, Rufl. Bonum milii das confilium. Rn. Quale mihi dari velim. Rtt/f. Sed (ut ad propofitum. redeamus) dabis miisi mutuo iftum affem ? Rn. Miror te mutuo petere, qui plus habes quara ego. R"Jl. Eft quidam fcholaftictas hac tranfi- ens, (2J qui librusn vcnalem oftentat, Rn. Quid

turn ?

6o ScliKti CsHoquiorutn

turn ?. F.uJ}. Cupicbam cniere, quia (3) vilius indicat quam nofier uibliopola. En. Accipe :: it cl outdo unde tam citb reddes ? Eujl. A ctr- na ibo domum ui a patre petatn. En. Quid fi dare nolit ? Eit/!, (4) Nihil cuiuSlabitur quutn. librum oftendero. ■ 1 ■

(1) No* a Eeo fit pcndcre, ut nihil poHItnus (fai-crei fc.) fine ejus auxilio.]' T/’a< nr fa Jri -rj ;frtt GoJ, loat r'r Cim do nothing nvitboui his Aid. (%) Qhi librum vtnaie n oftentat.l That ojj'crs a Book to Sale. (3) Viiius indicat.] 1 He afis if for. (4) Js'iki! curidabitur.] He'll make no 1 Scruple. ‘ >

COLLOQUIUM LV.

AkouMpNTDM. Fartfui. a Frederica quinque affej muiuot \ | petit: foium duos obiinei.

Forestus, Fai'pERreus. POtefnc tnihi mutuo dare aliquantura pecu- •

niai ? Fr. Quantum petis ? Fo. Quinque 3 aflfes, (i~) fi tibi eft commndum. Fr. Non tot I ibabeo. Fo. Quot igitur ? Fr. (2) Tantum qua- | tuor. Fo. Bene fane; da mihi iftos quatuor. ! Er. Dabo, fi vis, dimidium. Fo. Cur norvto- * turn ? Fr. Quia funt mihi (3) opus duo. Fo. i Da i gitur duos quaefo. Fr. Sed tibi non fufti- t- cient. Fo. Petam ab aliquo alio. Fr. Accipe Jgirur bos duos. Quando reddes ? Fo. Die, ut fpero, Sabbati, quum pater ad forum venerit. Fr. Efto igitur mentor. Fo. Nc timeas.

(1) Si tibi eft commodtim.] If it funds -with your Con- venienre. (2) Tantum ctratuor.] But four. (3) Opos.] .f| Far Neccffarir. j' * • , COL- fl

Maturhii Cor deni Ceniuria* U

COLLOQUIUM LVI. iROUMKNTUM. Invitat Sybvium ad jenta.'utum Stephanu*.

Exemplum convi

62 SeleBa Colloquiorilffi

Ergone omnes fenatorum filii habent bujul^' modi privilegium ? T. Habent, modb patres jubeant. !iho. Nonne mater pofl^t tibi dare; prandium ante reditum patris e fenatu ? Ta Poffet qaidem: fed pater vult d m; expeftari. Tho. Quimobrern ? T. Quia (3) fic illi placet. Tho. Nunc mihi tacendum eft. Os entm mibi occlufifti. T. Cur tu es tarti curiofus percon* tator ? Tho. Puer fum 5 & pueri Temper cu- piunt aliquid feire novi. T. Fateor ; fed dl modus in rebus, ut ptaeceptor nos faspe docet. Tho. Ergo difeedamus, ut te ptanfum conferas. T. Ignofce, quaefo, fi qua in re te offendsiim. Tho. Ergo abs te idem peto; ego, inquam, po- tius, qui te offendere potui loquacitate med, fed interim nihil mali cogitans.

(l) Ab undecima.] Afi:r Elc-vert. (i) Raro admodum Interdum.] fery fcldom ; y.-t fametlmcs. Adfum fc. (dill Sic illi placet.] 'Ibis is his plcafure.

' COLLOQUIUM LVIII. ArOUMENTCM. De eafrium dijfftrtntia, bcnejiciorum Di'

•vinorum (ignition:. Mendacium vitandum elt. Chriftu! veritas. Chriftiani funt Clii Dei & Chrifti fratres. Chad ritas in pauperes.

Aurelius, Augustinus. QUid tibi dedit mater in merendam? j4u

Maturini Corderii Cehturia.

Ivervccinam ? Aug. Utraque bona eft j fed jin omnia genere fapit mihi hcedina, prssfertim affa. A. Hem delicatulc, (i) jamne palatum tarn doftum babes ? Aug. Dico ut fentio : non

i enirti eft mentiendum. A. Abfint a nobis men- tdacia. Sumus enim filii Dei, et Chrifti fratres, qui eft ipfa veritas, ut ipfe, de fe loquens, tef-

Jtatur. Aug. (2) Sed ad rem. (3) Suilla n^quoque vefcor libenter modico fale afpersa, et bene co£la. A. O mirificam Dei gratiam,

iiqui dat nobis tot opfoniorum genera, et tam mbona ! Aug. Qnot putas efte hac in urbe pau- Ijperes, qui folo pane hordeaceo viftitant, (4) ■ ineque tamen ad faturitatem ? A. Non dubi- ito multos eife, (5) in tanta prefertim annonse icaritate. Aug. Itaque nos in tanta bonarum rerum copia, quantas Deo giatias agere debe-

liimus > quas Laudes illi dicere ? A. Ejus igi- “ijtur beneficia magnifice ubique proed:cemus :

atque interim precemur, ut pauptrum luorum rifereatur inopiae. Aug. Utinara ipfe corda

loftra fuo fpiritu ad earn rem penitus afficiat. Ita precor.

(1) Jamne palatum tam docftum babes?] Areyoyfudain- ty-mouthed already? 2) Sed ad rent.] Ut redeamusfc But !a come to the Furpofe. ( 3) Suilla quoque vefcor libenter.] \Ilu-oc Fork, too, -eery •well. (4) Neque tamen ad faturitatem.] And have not their Bellies full of that neither. (5 ) In tanta pnefertim an non a: caritate] Efpecially novo Corn is fo dear.

COU.OQUIUM MX. A c'.um pint UM. De pucro centra edict urn regium in foro pir

Ij’i Selecla Colloquwrum

Earbatds, Benedictus.- UNde venis l Be. A fjro. B. Qais te illuc

miferat ? Be. ]VIater. B. Quid egifti in fo ro ? Be. Emi pira. B. N«fcis nobis vetitutn eile emere fru£lus aliffuos ? Be. Qnis illud ignorat * nam didlum eit palllm in aula. B- Qul igituo aulus es emere pica ? Be. Mater dederat nnUi fextantem, ut mihi einevem merendam. Quid mali feci, fi parui rnatri ?

COLLOQUIUM LX. .Aroumentum. Intenogatiuncultc de trorbo. DetlS eft mt-

'ditorum priateps.

Dign^s, DoloBella. QUid egifti per hos quir.decim dies ? Do.,

Miniftravi matri, quae grardteraEgrotabat. Di. Ain’ tu ? Do. Sic elt profeflb. Di. Quo laborabat morbo ? Do. Febri tertiar.a. Di. Am convaluit ? Do. Paulatim convalefcit, gratia Deo. Di. Quis earn fanavit ? Do. Mediconua .fummus. Df. Quis ille ? Do. Ipfe Deus. Di, De hoc nihil dubito; fed cujus opera ? Do. Do- mini Sarafini. Di. Is habetur maximi nomi- nis in medicinae profeflione. Do. Id quotidie: probant egregiae curationes ejus. Di. Quibusi remediis utebatur in curanda matre tua ? Do. Medicamentis. Di. Saiis iftud intelligo, etiam: te tacente: fed die plane quae fuerunt iftai xnedicamenta ? Do. Sine me aliquantifper re- cordari. Di. Sino : die tandem quae reminifee- ils; Do. Duo tantum nomina mihi occurrunt,

Maturini Corderii Ccntur'ia. 65

; clyfteres & potiones. Di. Quid ifta conferunt ? Do. Eho inepte, ita rogas, (1) quafi ego rae- diciuae operam dederim? Itaque fi cupis amr pliiis fcire, quxre tute ipfe ab iis potius qui ifta profitentur, hoc eft, a medicis et pharma- copolis. Di. Ne mihi fuccenfeas, 010. Do. Cur tu es adeo curiofus ? Di. (2) Ut addi- fcam fetnper aliquid. Do. At (3) vide iuteriru

Hie voceiis percontator. Di. (3) Audi tamen litem pauca. Do. Loquere. Di. Quamdiu aegro- tavit mater? Do. Fere duas hebdomadas. Di, Interea ubi erat pater ? Do. Profe&us crat Lugduaum ad mercatum. Di. Sed tu, quit bora rediifti in gymnafium? Do. Hodie mane Di. Dedifti excufationem pi£eceptori ? Do. Dedi. Di. Q^,id tibi refpondit? Do. Factum bene, inquit. Tu veto, ubi eras? Di. Heiter- no die rus iveram cum patruo. Do. Age, vi- deamus quid fimus reddituri hoia lecuru.a, Nam ego quodammado nunc novus lum dilci- pulus.

(1) Quafi ega med'cinx operam dederim. J At tbouv.’> I Jiudied Phyjic ( were a i u\jtcian.J (2) Ut aduifcam temper aliqmd.] That I mjy .i^zvays Uarn j'omething tbai I d'J uot kno'W btfore. ''Thai IntayJiiU learn j.jmetb.ng nt-w. (3) Vide.] Taie care. (4) Audi tamen item pauca. j Neverthelefs bear me a IVard more.

COLLOQUIUM LXI.

AaosjMZNTUM. Ernejlut EuJoxo eejrrotanti fuadet, ut q. efeat. Parti Eudoxus.

F 3 Ernei

65 ZdcBa Colloquioruth

Ernestus, Eudoxus. fl QUid triftis es, Eudoxe? Eu. ./E^roto. £'■

Quid morbi eft ? Eu. Haiid fcio. £*1 bed tains n eftne gravis morbus ? Eu. Non ad- I modum, gratia Deo. E. Quidnam tibi dolet ?]I Eu. Caput. E. Quid? totumne caput ? £«. « Non certe. E. Qu3e pars igitur ? Eu. NeJ 8 fcio nomen. E. Eftne vertex ? Eu. Non eft. 1 E. Quid ergo ? utrum finciput, an occiput ? | Eu. H«c pars anterior. E. Eft ergo finciput. I Eu. Quid igitur faciam ? E. Quiefce bene: mox ianus eris. Sic enim it matre accepi, (t) nullum effe prfefentius remedium capitis doloribus, qmim qbietem. Eu. At varii funt morbi capitis. E. Et varia fortaffe reme- dia: fed quin eft faciliUs quam id tentare, quod dixi tibi ? Eu. (2) Experii quidem, nihil, ut fjiero, notebit. Sed ubi quiefcam ? E. Domi veftrSe in lesfto. Eu. Mater non finet. 1 E. Imino, fi dixeris te aegrotare. Eu. Atqui me putabit fimulare. E. Fieri poteft: fed(3) quid dubitas periculum lacere ? Eu. Bonurn confilium. E. Utere, fi vis. Eu. Faciam pro- fefto. E. (4) Eniinvero, fi fapis. Eu. bed unum reftat. E. Quid eft ? Eu. Impetranda eft a prxeeptore venia. E. Adi, et pete. Eu. Quid fi nolet dare ? E. Immo facillime. Eu. Qui feis illud ? E. Quia fatis eft credulus nobis; (5) nil! qui aliquoties ilium fefellentnt: Eu. Nunquam (6) feiens ilium fefelli. E. I to igitur (7) fidenter. Eu. Nunc eo. E. Sed Ecus, prius meditare quid fis didunts, ne for-

Material Corderii Cenluria. 67

e loquendo haereas. Ett. Bene mones ? non ijjcced.an imparatus.

(l) Nullum effe prxLntiusremedium.") That there is not |i more tjftiiual Remedy. ‘That there is no prefenter (furer) Re-* '\i^iy. (2) Experiri quidem nihil noccbit.] 'Twill do no 'Harm to try at leajl. (3) Quid dubitas p^riculum facere ?]

[ Vhy do you fcruplc (make a Difficulty) to try it ? ( 4) Enim- f «ero, fi lapis:] Certainly, if you are wife. (5) Niii qui.] •Iis fc. Unlefs to fuch as. ^6) Sciens.] To my Knowledge, fdefignedly. (7 j FidcnCQT.] Confdcntly. With Ajfurance.

-

COLLOQUIUM LXIL

; Argumentum. De frigoris acerbiiate ID* bypocaujli incom-

FaBIAMUS, F0R.TUNATUS.

QU6 nunc is ? For. In liypocauflum. (l) Quid eo ^ For. Hoccine rogandum

I'eft ? non frigus fentis ? F. (2) Quonilquifque nunc non fent’ut quum adeo fit acerbum : led ego malira me in culina calefacere. For^. Atqui praeceptor vetuit. F. Non ignoro ; fed rogaoo veniam. , For. Cur non vis hypocaufto cale- fieri ? F. Vapores clibani (5) tentant miht

1 caput, (4) quod alioqui infi m im fatis habeo: ] unde fit, (5) ut facil^ ex capite laborem. For. | Ego quoque fic aliquando fui, fed paul tim af- fuefeci me ad ferenda hypocaufti (6) incom-

f moda. F. Et ego ut fpero, me afluefaciara : I vertim piaeftat id fieri horis pomeridianis, ubi 1 tantus seltus deferbuevit. For. Sed nunc tem-

pus

68 Select a Colloquiofum

pus non eft hie philofophandi diutius; jam mil | dentes frigore crepitant.

(l) Quid ed ?] What to do? (4) Quotufquifcjue nur, j »on fentiat ?] Who is there but muji feel it now ? ( 3) Ten ji tant mihi caput, j Offend fdjiurb) (’weaken) my Head. (4M Quod allioqui infinnum fatis habeo.] Which is otbernui} trazy enough. (5) Ut facile cx capite laborem.] ‘That. *m foon troubled with the Keadach. ^6) Incommoda.] Tid intonvenieMcics.

COLLOQUIUM LXIII. AlGUMINTUM. Curiofus res novas audire femfer capiat.

Galenus, Georgius. UNde venis i Geor. E foro. G. Quid illic

audivifti novi ■’ Geor. Nihil. G. Nihil- n ? Gtor. Nihil prorfus. G. Mi;um elt te ni* il audiiflV de bello, aut de caeteris rebus Gallicis. Gtor. Pe iis quas nihil ad me perti- nent, non folco percontari. G. Elio : (0 led tf-mec aliquid vel in ttanfi'.u audiri Inlet. Geo1'. Ne mentiar, intellexi nonnihil in tran- iiti’. G. Narra mihi, queefo. Geor. (2) Non ell narrandi fpatium. G. Cur non ? Geor. Eft jnibi alio properandum. G, Quon-rn ? Iftud ajdi .mus. Geor. Nihil ad te. G. Q^ardo igi- tur reviles nos, ut ex te iftud audi mus i* Geor. A pr-ndio, (3) ft licebit per otium. G. (4) Amaho te, Lc liccat. Gear. (5) Dabo epe- lam : fed me detines (6) diutius. Vale.

( 1) Elio.] i?/(l) Non eft narrand patium.] I etp not at leifure to tell it you. (3) Si liccbit pc: otrum.] I Jf j tm at .Cifure U ic it. (4) Aaub« tf; fac liceai.] S ray.

es~o

Maturini Corderii Ccrtturia. 69

p?":1 opuiT it fo that yoa may he at leifure* (S) Dabo ope- ram.j I'll endeavour it. I'll do my bcjl. (6) DiutiUS.] Juf- to fc. "Too long.

COLLOQUIUM LX1V. (Aroumf.ntu.m. OftavUis 15* Oedipus de reditu a vindemia,

deque uvis allatis, colloquuntur.

Octavius, Oedipus. Ratulor tibi reditum, Oedipe* Quando

Vjjr rediifli rure l Oe. Heri poft mtridiem. \,Oci. Quid mater ? Oe. Qliecnadmodum ilia me qfecum duxerat, ita reduxit. On. Nonne venit jin equo ? 0^.‘(i) Et quidem tolutario. 05?.

1 Tu verq ? Oe. Quid rogas ? eram ill: a peoi- ribus. 05?. Non fuit tibi moleftus l .bor itineris? ..Oe. Nulla mihi fuit via difficilis: ade6 erat ju- r.cunda in urbem reditio. '(2) Quid quceiis? uo-

i luiffetn eques venire.. Off. Quantum diltat 1 hinc villa veftra ? Oe. Quatuqr milliaribus, fliilquc non admodum longis. Off. Sed j in fa- iltis de reditu: nunc aliud againus. Fuiftine ijmemor promifli tui ? num rtdiidi vacuus ? Oe.

Attuli (3) uvarum qua .turn potui. Off. Quan- : turn igitur? Oe. QoafiUum ? Lff. Hui, qualll- lum! tibi igitur un< ? Oe. Imino nobis duobus. Off. Quid duobus tantibum ? Oe. (4) Non pc- teram lerre aniplius pro viribus coipufcul: mei.

| Qnbd li robuflus effem afini onus (5) afpor- 1 t&ifem ; mater enim facile permittcDat. OSl. j Quam vellem adfuiffe ? Oe. Kgo et mater te

plurimum delideravimus. Sed etto animo bo- no; ea reliquit famulum rari, qui ampliffiu^a

corbe

-7® Se/effa Colhquiorum

eorfce onnflus veniet: turn ilia tibi dabit affai P tim. OB. Aba, nunc optata loquctxs, mi Oc dipe. Oe. (6) Eamus domum ad nos: videbi Cjuafillum noflrum, adliuc, ut fppro, integru OB. O lepidum caput! nam et cupiebam ii falutatum matrem tuam mihi chariflimam. Oe' Piofcftb illi gratiflimum feccris. OB. Eamu: igitur.

(i) Ft quidem tolutario.] And upon an Ambler too. (2 Chi'd qursris ?J Injbort. (3) Uvarum quantum potui.

,,As many Grapes as I coaid. Tantum uvarum quantum po tui afferre. (4) Non potcram ferre amplius pro viribut j corpufculi mei.l The Strength of my little Body -was able to tarry no more. 1 could carry no more than my iveak body zvoula permit. But the frjl Senjh feems the truer. Pro, Jigr.ifm. Bee.nfe of. Byreafonof. (5) Afportaffem.] I had cameo rjf (a-way) for Ablportiflcm. (6) Eamus domum ad nos.' Tct us go home to cur Houfe.

COLLOQUIUM LXV. ArGUMENTUM. Ptedagogas ad exercendam ftorum difipu- t

lorurn memoriaos, a quodam corum exercitationis matutinee ran tiorem exigit. Narrat puer or dine t?1 diflindeftngula (idn quo memoriter, idf audientibuf condifcipulis.) Exempluml ad pucros in fimplici narratione cxcrcendos, ut puro lcr-r- moiji paulatim afluelcant.

P.edagocus, Albertos. HOdie maiife quotS liora expergpfmFhw J

es ? A. Anteluccm: quota borS, nfn I feio. P. Quis te expergefeett ? A. Vcnit (i) 1 excita or liebdomadarius ci m laterna fua: | pulfavit (2) acriter olHum cubiculi : quidam. t apciuit: excitator accendk noilram luoer- i

nam; 1

’Matiirim Corderii Cehturia. 71

' 1am : data voce inclamavit: experre£H font imnes. P. (3) Narra mihi ordine quid egeris x illo tempore ufque ad fiidtum jeqtaculum.

Vos pueri, auribus atque animis diligenter at- nenditej ut difcatis hunc vellrum condifcipu- i um imitari. A. Experre&us furrexi e ledio ; ' ndui tunicam cum thorace : fedi in fcabello :

Ccepi femoralia et tibialia : utraque indui ; i|alceos calceavi: femoralia ligulis aftrinxi tho- isacit tibialia perifcelide ligavi fupra cruras (idngulo me praecinxi : caput diligenter pexui s a):ptavi capiti pileolum : togam indui: deinde: igreffus cubiculum, defcendi infri, urinam irt : rea reddidi (4) id parietem : accepi frigidam f: fitula, manus et f^citm lavi: os et dentes col- ui: deterll mantili manus et facicm. In erea

u ignum ad precationetft datur minore tintinna- S julo: in aulam privatara convenitui : preca- imur unit: accipimus ordine jentaculum a fa-. iulo culinario : jentamus in triclinio fedentes

quieti, fine mutmure, fine llrepitu : qtios au* vi incpte garrientes, aut verba loquentes otio- , aut etiam lafcivientes vidi, amicb admonui ; ii non paruerunt admonition!, (5) detuli rdl )fervatOrem, ut eos notaret. P. Nemone vj-

•is praeerat dum jentaretis ? A. Immo hyno- lidafcalus. P. Qj;id ageoat interea ? A. Ilte ier mediam aulam ambulabat, tenen