АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН САЛБАРЫН ... - sica.mn · pdf fileАЯЛАЛ...

АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН САЛБАРЫН НИЙСЛЭЛИЙН НИЙГЭМ, СОЁЛД ҮЗҮҮЛЭХ НӨЛӨӨЛЛИЙН СУДАЛГААНЫ ТАЙЛАН

Нийслэлийн аялал

жуулчлалын газар ЭС АЙ СИ ЭЙ ХХК

Улаанбаатар хот2015 он

АГУУЛГА

2

1. Судалгааны тухай

5.

Дэлхийн аялал жуулчлалын зах зээлийн ерөнхий чиг хандлага Монгол улсын аялал жуулчлалын салбарын өнөөгийн байдал

Аялал жуулчлалын салбарын нийслэлийн нийгэм, соёлд үзүүлэх нөлөөллийн иргэдийн судалгааны үр дүн

Аялал жуулчлалын салбарын нийгэм, соёлд үзүүлэх нөлөөллийн ААНБ-ын судалгааны үр дүн

Дүгнэлт

Судалгаанд оролцсон иргэдийн мэдээлэл Судалгаанд оролцсон ААНБ-ын мэдээлэл

Зорилго, зорилт Судалгааны түүвэр, түүврийн хэмжээ Мэдээлэл боловсруулалт

Судалгаанд оролцогчдын шинж 3.

Аялал жуулчлалын салбарын өнөөгийн байдал

2.

Аялал жуулчлалын салбарын нийслэлийн нийгэм, соёлд үзүүлэх нөлөө4.

Судалгааны үр дүнгийн дүгнэлт

3

1. СУДАЛГААНЫ ТУХАЙ

1. ХОЁРДОГЧ МЭДЭЭЛЛИЙН

СУДАЛГАА

2. СУДАЛГАА

Улаанбаатар хотын хэмжээнд аялал жуулчлалынсалбарын нийгэм болон соёлын салбарт үзүүлжбуй нөлөөллийг тодорхойлоход оршино.

СУДАЛГААНЫ АРГАЧЛАЛСУДАЛГААНЫ ЗОРИЛГО

СУДАЛГААНЫ ЗОРИЛТ

i. Дэлхийн аялал жуулчлалын зах зээлийнерөнхий чиг хандлагын судалгаа

ii. Монгол улсын аялал жуулчлалын салбарынөнөөгийн байдлын судалгаа

iii. Аялал жуулчлалын салбарын нийслэлийннийгэм, соёлын нөлөөллийн судалгаа

ЧАНАРЫН СУДАЛГАА- Ганцаарчилсан ярилцлага

ТООН СУДАЛГАА- Түүвэр судалгаа

Иргэдийн мэдээлэл цуглуулалтыг тоон судалгааны арга ашигланхийсэн бол, ААНБ-ын мэдээлэл цуглуулалтыг чанарын судалгааныганцаарчилсан ярилцлагын аргаар хийж гүйцэтгэв.

ҮСХ, ГЕГ, НИЙСЛЭЛИЙН СТАТИСТИКИЙН ГАЗАР,

БОНХАЖЯ

=

4


ТҮҮВРИЙН ХЭМЖЭЭТҮҮВЭР СУДАЛГАА

МЭДЭЭЛЭЛ ЦУГЛУУЛАЛТ

2015 оны 07 сарын 03 – 2015 оны 07 сарын 10

Пропорцониаль магадлалт, энгийнсанамсаргүй түүврийн арга ашиглансудалгааг явуулсан.

Түүврийн үндсэн нэгж нь Улаанбаатархотын төвийн 6 дүүрэг байсан.

Анкетын судалгааг Face To Faceаргаар авсан.

984 50Иргэдийн түүвэр судалгаанд 6 дүүргийн 984 иргэд хамрагдсан. Харинганцаарчилсан ярилцлагын хувьд аялагч, жуулчдын түлхүүүйлчлүүлдэг салбарыг хамруулан хийсэн ба нийтдээ удирдах албантушаалтныг хамруулсан 50 хүнийг оролцуулаа.

Зочид буудал,

Жуулчны бааз,

Тур оператор,

Зоогийн газар,

Соёл урлаг, үзвэрийн газрууд

Баянгол – 195

Баянзүрх – 197

Сонгинохайрхан – 110

Сүхбаатар – 192

Хан-Уул – 168

Чингэлтэй – 122

Аялал жуулчлалтай холбоотой үйл

ажиллагаа явуулдаг 50 ААНБ-ын

нарийвчилсан судалгаа

Иргэдийн түүвэр судалгаа

Улаанбаатар хотын төвийн 6

дүүргийн 984 иргэдээс авсан

түүвэр судалгаа

Аж, ахуйн нэгж байгууллагын судалгаа

5


МЭДЭЭЛЭЛ БОЛОВСРУУЛАЛТ

Мэдээллийн шивэлтийн алдааг шалгах:Data Entry Tool and Batch Editing of CS Pro 5.0

Мэдээлэл боловсруулалт:SPSS Software 21.0

Мэдээлэл боловсруулалт:MS-Excel 2013

МЭДЭЭЛЭЛ БОЛОВСРУУЛАЛТЫН ХЯНАЛТ

Ярилцлага авагчийг бэлтгэсэн:Тусгайлсан сургалтыг зохион байгуулсан

Мэдээлэл цуглуулалтын хяналт:SICA хянагч нар нэг бүрчлэн хянасан

Мэдээлэл цуглуулалтын дараах хяналт:SICA хянагч нар 80%-ийн утсаар шалгасан

Мэдээлэл шивэлтийн хяналт:Шивэлтийн алдааг программаар шалгасан

Судалгаа, шинжилгээнд ашиглагддаг программуудын хамгийнсүүлийн хувилбаруудыг ашиглан мэдээлэл боловсруулалтыг хийсэн.

Мэдээллийн чанар хамгийн чухал тул хяналтыг алхам тутамд буюу 4алхамаар хийж гүйцэтгэдэг. Анкет нэг бүрийг ахлах хянагч шалгажавсан бөгөөд анкетын 80%-д нь утсаар хяналт хийв.

6

АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ

Дэлхийн аялал жуулчлалын зах зээлийн ерөнхий чиг хандлага

Монгол улсын аялал жуулчлалын салбарын өнөөгийн байдал

7

2. ДЭЛХИЙН АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ЧИГ ХАНДЛАГА

435527

674

809855

911 928 891949

9971,038

1,0871,133

271

415495

703768

885970

885966

1,081 1,1161,197

1,245

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

0

200

400

600

800

1000

1200

1990 1995 2000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Тэр

бум

ам

.до

лл

ар

Сая

жуу

лчи

н

Дэлхийн нийт жуулчдын тоо

Дэлхийн аялал жуулчлалын нийт орлого, 2008 оны зэрэгцүүлэх үнээр

Дэлхийн аялал жуулчлалын зах зээл

Эх үүсвэр: UNWTO, Tourism Highlight, 2015

Дэлхийн аялал жуулчлалын салбарынгол тоонууд

30%ҮЙЛЧИЛГЭЭ

Шууд болон шууд бус нөлөөллийг оруулан дэлхийн ДНБ-ий 9%-ийг бүрдүүлдэг.

11 ажилтан тутмын 1 нь аялал жуулчлалын салбарт ажилладаг.

Дэлхийн экспортод 1.5 их наяд ам.доллар оруулдаг.

Нийт экспортын 6%-ийг эзэлдэг.

Дэлхийн үйлчилгээний салбарын экспортын 30%-ийг дангаараа бүрдүүлдэг.

9%ДНБ

1/11АЖИЛТАН

1.5 ИХ

НАЯД USD

6%ЭКСПОРТ

2009 оны дэлхийн эдийн засгийн хямралаас хойш сүүлийн 6 жилийн хугацаанд дэлхийдхамгийн хурдацтай хөгжиж буй салбаруудын нэг аялал жуулчлалын салбар байгаа бөгөөджил бүр өсөн нэмэгдсээр байна.

8


Дэлхийн жуулчдын тоо, сая хүн

296

420 513

586 619

139

253

435 501 513

435

673

948

1,087 1,133

1990 он 2000 он 2010 он 2013 он 2014 он

Хөгжингүй орнууд Хөгжиж буй орнууд Дэлхий

1990 он 2000 он 2010 он 2013 он 2014 он

Европ 261.5 386.4 488.9 566.5 581.9

Ази, Номхон далай 55.9 110.3 205.4 249.8 263.3

Америк 92.8 128.2 150.1 167.5 181.0

Африк 14.7 26.2 49.5 54.4 55.7

Ойрхи дорнод 9.6 22.4 54.7 48.4 51.0

2013 онд 1087 сая байсан дэлхийн жуулчдын тоо 2014 онд хамгийн дээд түвшиндээ буюу 1133 саяд хүрч 5 дахь жилээ дарааллан өсөлттэй гарсан.Европ жуулчдын тоогоороо бусад бүсээ тэргүүлж байгаа бөгөөд хүлээн авсан жуулчдын тоо нь өмнөх оноос 3 хувиар өсч 582 сая жуулчинд хүрээдбайна. 2014 оны байдлаар жуулчдын тооны өсөлт хамгийн өндөр байгаа нь Америк бөгөөд 2013 оноос 13 сая жуулчнаар буюу 8 хувиар өссөн дүнтэйбайв. Харин Ази, Номхон далайн бүсийн орнуудын жуулчдын тоо өмнөх оноос 5 хувиар өсч 263 саяд хүрчээ.

Дэлхийн аялал жуучлалын байдал, бүсийн ангиллаар, сая хүн

9


2014 онд аялсан жуулчдын талаас илүү (54%) хувь нь агаарынтээврээр зорчсон бол 39% нь хуурай замын тээврийг ашигланзорчжээ. Харин усан замаар нийт жуулчдын 5% зорчсон байна.Агаарын тээврээр зорчиж буй аялагчдын тоо цаашид өсөххандлагатай байгаа юм.

2014 онд дэлхийн нийт аялагчдын 53% буюу 598 сая жуулчин амарчзугаалах, чөлөөт цагаа өнгөрүүлэх зорилгоор аялсан бол, 14% ньбизнес болон ажил хэргийн зорилгоор аялжээ. Нийт жуулчдын 27%нь буюу 305 сая жуулчин хамаатан, найз нөхдийндөө зочлох, шашнызан үйлд оролцох болон эмчилгээ хийлгэх зорилгоор аялсан байна.

54%онгоц

39%авто зам

2%төмөр зам

ЖУУЛЧДЫН АШИГЛАЖ БУЙ

ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛ

ЖУУЛЧДЫН БҮТЭЦ,

АЯЛАЛЫН ЗОРИЛГООР

5%усан зам

53%амрах, чөлөөт

цагаа өнгөрөөх

27%танилындаа

зочлох, шашин,

эрүүл мэнд

14%бизнес,

ажил хэрэг

6%тодорхой бус

Эх үүсвэр: Дэлхийн аялал жуулчлалын байгууллага (UNWTO)

10


Тэргүүлэгч орнууд, жуулчдын тоогоор, сая хүн

83.6

70

60.7

55.7

47.7

37.8

31.5

31.1

28.4

24.2

83.7

74.8

65

55.6

48.6

39.8

33

32.6

29.8

29.1

Франц

АНУ

Испани

БНХАУ

Итали

Турк

Герман

Их британи

ОХУ

Мексик

2013 он 2014 он

Олон улсын тайлан эмхэтгэлүүдэд аялал жуулчлалынсалбарын тэргүүлэгч орныг 2 гол үзүүлэлт тус бүрийнхувьд улсуудыг харьцуулан гаргадаг. Энд улсуудыгаялагчдын тоо болон орлогоор нь эрэмбэлсэн байдаг.

2014 онд улсдаа хүлээн авсан жуулчдын тоогоороотэргүүлэгч 10 орны дараалалд төдийлөн өөрчлөлтороогүй бөгөөд нэг улс өөрийн байрыг ахиулан шилдэг10 улсын тоонд багтсан. Энэ нь Мексик улс бөгөөд 2013онд 15-д жагссан тус улс 2014 онд 5 байр урагшилжээ.Франц улс 2014 онд мөн тэргүүн байраа хадгалсанбөгөөд 2013 онтой харьцуулахад тус улсын зорихжуулчдын тоо 0.1%-иар өссөн.

Жуулчдын тоогоороо тэргүүлэгч 10 орны 9 нь жуулчдынтоо 2014 онд өссөн бол, БНХАУ-ын жуулчдын тоо өмнөхоноос 0.2%-иар буурсан дүнтэй гарчээ..

0.1%

6.9%

7.1%

- 0.2%

1.9%

5.3%

4.8%

4.8%

4.9%

20.2%

Өөрчлөлт, %

11


Тэргүүлэгч орнууд, аялал жуулчлалаас олсон орлогоор, тэрбум ам.доллар

172.9

62.6

51.7

56.7

51.8

43.9

41

41.3

41.8

38.9

177.2

65.2

56.9

55.4

50.8

45.5

45.3

43.3

38.4

38.4

АНУ

Испани

БНХАУ

Франц

Макао

Итали

Их британи

Герман

Тайланд

Хонгконг

2013 он 2014 он

2.5%

4.2%

10.1%

- 2.3%

- 1.9%

3.6%

10.5%

4.8%

- 8.1%

-1.3%

128.6

104.1

91.4

52.7

53.5

42.9

35.2

27.0

28.6

25.0

164.9

110.8

92.2

57.6

50.4

47.8

33.8

28.8

26.3

25.6

БНХАУ

АНУ

Герман

Их Британи

ОХУ

Франц

Канад

Итали

Австрали

Бразил

2013 он 2014 он

Тэргүүлэгч орнууд, аялал жуулчлалд зарцуулсан зардлын хэмжээгээр, тэрбум ам.доллар

13.2%

8.9%

7.4%

4.6%

4.0%

3.8%

2.7%

2.3%

2.1%

2.1%

Өөрчлөлт, % Эзлэх хувь

12


Аялал жуулчлалын салбарын 2030 он хүртэлх таамаглал, бүс нутгаар

Бүс

Жуулчдын тоо (сая жуулчин) Жилийн дундаж өсөлт (%)

Бодит тоо Таамаглал Бодит тооТаамаглал

2010-'30, үүнээс

1980 1995 2010 2020 2030 1980-'95 ‘95-2010 2010-'20 2020-'30

Дэлхий 277 528 940 1360 1809 4.4 3.9 3.3 3.8 2.9

Хөгжингүй орнууд 194 334 498 643 772 3.7 2.7 2.2 2.6 1.8

Хөгжиж буй орнууд 83 193 442 717 1037 5.8 5.7 4.4 4.9 3.8

ДАЖБ-ын бүсийн ангиллаар

Африк 7.2 18.9 50.3 85 134 6.7 6.7 5 5.4 4.6

Америк 62.3 109 149.7 199 248 3.8 2.1 2.6 2.9 2.2

Ази, Номхон далай 22.8 82 204 355 535 8.9 6.3 4.9 5.7 4.2

Европ 177.3 304.1 475.3 620 744 3.7 3 2.3 2.7 1.8

Ойрхи дорнод 7.1 13.7 60.9 101 149 4.5 10.5 4.6 5.2 4

Дэлхийн аялал жуулчлалын байгууллагаас салбарын 2010-2030 он хүртэлх прогнозыг хийсэн. Тэд аялал жуулчлалын салбарынцаашдын чиг хандлагад нийгэм, улс төр, эдийн засаг, хүрээлэн буй орчин болон технологийн хүчин зүйлсээс гадна аялал жуулчлалынсалбарын өнгөрсөн үе мөн нөлөөлөх хандлагатайг тодорхойлжээ. Тэдний үзэж буйгаар 2010-2030 оны хооронд аялал жуулчлалынсалбарын жилийн дундаж өсөлт 3.3% байх бөгөөд жил ирэх бүр энэ өсөлт саарах таамаглалыг хийв. Өөрөөр хэлбэл, хугацааны эхэндбуюу 2010 онд тус салбарын өсөлт 3.8% байсан бол, хугацааны эцэст буюу 2030 онд 2.9% болж буурахаар тооцоолжээ.

13

2. МУ-ЫН АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ

Монгол улсын хилээр орсон жуулчдын тоо, жилээр

Манай улсад зочлон ирж буй жуулчдын тоо нь сүүлийн 10 жилхарьцангуй тогтвортой өсөлттэй байсан бол 2012 оноос хойш буюусүүлийн 3 жил буурсан үзүүлэлттэй байна.

22

8,7

19

20

1,1

53

30

0,5

38

33

8,7

68

40

4,4

80

45

1,7

88

44

6,3

93

41

1,6

64

45

6,0

90

46

0,3

60

47

5,8

92

41

7,8

15

39

2,8

44

2002 ОН

2003 ОН

2004 ОН

2005 ОН

2006 ОН

2007 ОН

2008 ОН

2009 ОН

2010 ОН

2011 ОН

2012 ОН

2013 ОН

2014 ОН

9.86%

6.94%

9.10%

6.61%

5.79%

5.37%4.22%

4.66%3.09%

2.71%

2.33%

2.10%

2.11%

2002 он

2003 он

2004 он

2005 он

2006 он

2007 он

2008 он

2009 он

2010 он

2011 он

2012 он

2013 он

2014 он

ДНБ-д эзлэх аялал жуулчлалын салбарын орлого, хувиар

ДНБ-д эзлэх аялал жуулчлалын салбарын орлого нь тогтмол хэмжээгээрбуурсан үзүүлэлттэй байгаа бөгөөд энэ нь манай улсын хилээр орж иржбуй жуулчдын тоотой урвуу хамааралтай. Өөрөөр хэлбэл, МУ-д ирж буйжуулчдын тоо буурч байгаа гэхээс илүүтэй бусад салбарын өсөлттухайлбал, уул уурхай гэх мэт салбарын нөлөөллөөс шалтгаалан эдийнзасагт огцом өсөлт гарч жил бүр өсөж байсантай холбоотой юм.

14


Монгол улсын аялал жуулчлалын голлох бүс нутаг

Жуулчдын хамгийн их очдог нутаг нь Өвөрхангай, Өмнөговь аймгууд байдаг, мөн 20% нь Хөвсгөл болон Архангай аймгуудад зочилдог байна. ХаринУлаанбаатар хотын орчимд буюу Тэрэлжийн бүсэд Монголд зочилсон жуулчдын 20 орчим хувь нь очдог. Баян-Өлгий аймгийн хувьд Монголын аялалжуулчлалын чухал бүсүүдийн нэг бөгөөд ангийн отгууд байрладаг, адал явдалт аялал хийхэд тохиромжтой бүс юм. Хэнтий аймагт Чингис хаан,Монголын эзэнт гүрний түүхийг сонирхогч жуулчид илүү их зочлох хандлагатай байдаг бол, Дорнод аймгийн хувьд дорнод Монголын тал хээрийнэкосистемийг сонирхсон жуулчдын зочлох газар болдог. Бусад аймгуудын хувьд гадаадын жуулчдыг хүлээн авах нь бага, жуулчдын сонирхлыг татахмаркетингийн үйл ажиллагаа харьцангуй сул байна.

Үзэсгэлэнт байгаль

Нүүдлийн соёл, уламжлалт ахуй

МУ-ын түүх, Чингис хааны түүх

Адал явдалт аялал

70%

50%

15%

25%

Жуулчдын зорилго

15


Монгол улсын хилээр орсон жуулчдын тоо, топ 10 улс

Байр Улсын нэр 2010 2011 2012 2013 2014

1 БНХАУ 193,730 200,010 228,547 178,326 157,561

2 ОХУ 121,647 102,738 83,707 74,468 73,055

3 БНСУ 42,231 43,994 44,360 45,178 45,476

4 Япон 14,140 14,988 17,119 18,178 18,282

5 АНУ 12,808 15,423 15,587 14,701 13,987

6 Казахстан 5,757 7,973 10,523 11,422 13,562

7 ХБНГУ 8,095 8,545 8,909 9,499 9,551

8 Франц 7,527 7,570 7,553 7,407 7,733

9 Их Британи 6,209 7,120 6,804 6,391 5,758

10 Австрали 5,443 7,093 7,480 6,765 5,118

БНХАУ-аас ирж буй жуулчиддийлэнх хувийг эзэлж байна. Энэнь манай урд хөршөөс ажиллаххүч их орж ирдэгтэй холбоотой.Сүүлийн жилүүдэд БНХАУ, ОХУ,АНУ, Их Британи, Австралиулсуудаас ирэх жуулчдын тообуурсан үзүүлэлттэй байгаа болЯпон, Казахстан, ХБНГУ-аас ирэхжуулчдын тоо харьцангуйнэмэгдсэн үзүүлэлттэй байна.Харин БНСУ, Франц улсуудаасирэх жуулчдын тоо харьцангуйтогтвортой байгаа юм.

16


Аялал жуулчлалын өрсөлдөх чадварын индекс, бүтцээр, зүүн өмнөд Ази, Номхон далайн орнууд

Улсын нэр

АЖ-ын өрсөлдөхчадварын индекс

Хүрээлэн буй орчны хүчин зүйлс

Бүс нутгийниндекс

Ерөнхийиндекс

Бизнесийнорчин

Аюулгүйбайдал

Эрүүлахуй

Хүний нөөц, хөдөлмөрийн

зах зээл

Мэдээллийнтехнологи,

харилцаа холбоо

Австрали 1 7 5.04 6.24 6.14 4.72 5.73

Япон 2 9 5.12 6.05 6.13 5.2 6

Хонг Конг 4 13 6.08 6.31 6.41 5.3 6.22

Шинэ Зеланд 5 16 5.69 6.41 5.72 5.34 5.57

БНХАУ 6 17 4.25 5.47 5.29 5.2 4.15

БНСУ 8 29 4.44 5.45 6.36 4.81 5.97

Тайвань 9 32 5.27 6.03 6.13 5.1 5.41

Монгол 18 99 4.39 5.4 6.02 4.63 3.42

Дундаж 5.03 5.92 6.06 5.04 5.31

Стандарт хазайлт 0.65 0.42 0.39 0.28 0.99

маш хүчтэй чадавхитай

хүчтэй чадавхитай

дундаж чадавхитай

сул чадавхитай

маш сул чадавхитай

“Дэлхийн эдийн засгийн форум”-аас 2015 онд 141 орны аялал жуулчлалын өрсөлдөх чадварын индексийг тооцоолон гаргасан. Үүнд: Испани улс-5.31, Франц улс-5.24, ХБНГУ -5.22, АНУ-5.12, Их Британи-5.12 гэсэн үзүүлэлтээр эхний таван байранд орсон бол, Монгол улс 3.31 гэсэн үзүүлэлтээр99-т жагссан юм. Манай орны хүрээлэн буй орчны хүчин зүйлсийн индексүүд нь нийтдээ дундаж чадавхитай байгаа бөгөөд үүнээс мэдээллийнтехнологи, харилцаа холбооны индекс нь бусдаасаа доогуур 3.42 буюу сул чадавхитай гэсэн үзүүлэлттэй байна.

17


Аялал жуулчлалын өрсөлдөх чадварын индекс, бүтцээр, зүүн өмнөд Ази, Номхон далайн орнууд

маш хүчтэй чадавхитай

хүчтэй чадавхитай

дундаж чадавхитай

сул чадавхитай

маш сул чадавхитай

Улсын нэр

Аялал жуулчлалын бодлого, нөөцболомж

Дэд бүтэцБайгаль, соёлын хүчин

зүйл АЖ-ынзохион

байгуулалт

ОУ-д ил тодбайх

Үнийнөрсөлдөх

чадвар

Агаарынтээвэр

Газрынтээвэр

Аялалынүйлчилгээ

БайгальСоёл,

бизнесаялал

Австрали 4.81 4.04 3.06 5.8 3.69 5.44 5.31 5.13

Япон 5.44 4.16 3.75 4.54 5.29 4.11 3.94 5.92

Хонг Конг 5.63 3.78 3.59 5.42 6.45 4.05 3.63 2.58

Шинэ Зеланд 5.62 4.55 3.77 4.72 4.06 5.87 4.14 2.27

БНХАУ 4.73 2.52 5.1 4.27 3.91 3.04 5.05 6.44

БНСУ 4.52 3.6 4.06 4.05 5.06 4.33 2.34 4.85

Тайвань 4.41 4.07 5.04 3.4 5.4 4.05 3.01 3.25

Монгол 4.01 2.69 5.25 2.33 2.09 3.21 2.51 1.78

Дундаж 4.89 3.68 4.2 4.32 4.49 4.26 3.74 4.03

Стандарт

хазайлт0.6 0.72 0.82 1.1 1.34 0.98 1.1 1.78

Монгол улсын ихэнх үзүүлэлт дундаж болон түүнээс доогуур чадавхитай гарсан. Тэр дундаа дэд бүтцийн үзүүлэлтүүд буюуаялалын үйлчилгээ, тээврийн үйлчилгээ, байгаль, соёлын үзүүлэлтүүд нь хамгийн доогуур үнэлгээтэй байна.

АГУУЛГААЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН САЛБАРЫН НИЙСЛЭЛИЙН НИЙГЭМ, СОЁЛЫН НӨЛӨӨЛӨЛ

СУДАЛГААНД ОРОЛЦОГЧДЫН

ШИНЖ

ИРГЭДИЙН СУДАЛГААНЫ ҮР

ДҮН

ДҮГНЭЛТААНБ-ЫН СУДАЛГААНЫ ҮР

ДҮН

HOTEL

CAMPRESTAURANT

EXHIBITION

3. СУДАЛГААНД ОРОЛЦОГЧДЫН ШИНЖ

Хүйс Боловсролын түвшин

Иргэдийн ажил эрхлэлт

26.0%

1.1%4.1%

30.0%

16.4%

6.6% 8.0% 7.8%

Төрийн байгууллага

Олон улсын байгууллага

Төрийн бус байгууллага

Хувийн байгууллага

Хувиараа хөдөлмөр

эрхлэгч

Тэтгэвэрт Оюутан/сурагч Ажилгүй

18.9%

12.5%68.6%дээд

тусгай дунд

дунд

44.5%

55.5%эрэгтэй

эмэгтэй

СУДАЛГААНД ХАМРАГДСАН ИРГЭДИЙН ШИНЖ СУДАЛГААНД ХАМРАГДСАН ААНБ-ЫН ШИНЖ

2.0%

78.0%

6.0% 12.0%2.0%

Нөхөрлөл ХХК Дотоодын

хөрөнгө оруулалттай

ХХК Гадаадын хөрөнгө

оруулалттай



ААНБ-ын хариуцлагын хэлбэр

ААНБ-ын ажилтны тоо

8.0%

18.0%24.0%

14.0%

36.0%

10 хүртэл 11-25 ажилтан

26-50 ажилтан

51-100 ажилтан

101 түүнээс дээш

20

АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН САЛБАРЫН НИЙСЛЭЛИЙН НИЙГЭМ, СОЁЛД ҮЗҮҮЛЭХ НӨЛӨӨЛЛИЙН ИРГЭДИЙН СУДАЛГААНЫ ҮР ДҮН

21

4. АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН САЛБАРЫН НИЙСЛЭЛИЙН НИЙГЭМ, СОЁЛД ҮЗҮҮЛЭХ НӨЛӨӨ

Нөлөөллийн ерөнхий үнэлгээ

Нийгмийн нөлөөллийн ерөнхий үнэлгээ

Соёлын нөлөөллийн ерөнхий үнэлгээ

75.0% 16.4% 8.6%

69.9% 19.6% 10.5%

80.8% 12.7% 6.5%

нөлөөлдөг нөлөөлдөггүй мэдэхгүй



Нийслэлийн нийгэм, соёлын салбарт нөлөөлж буйнөлөөлийг тооцоолохын тулд оролцогчдоос эхний ээлжинднөлөөлдөг эсэхийг тодруулаад, дараа нь хэрхэн нөлөөлдөгталаар нэмж лавласан болно.

Аялал жуулчлалын салбарын нийгэм, соёлын нөлөө

Нийгэм, соёлын нөлөөллийн үнэлгээг нийтдээ 28 асуултынхүрээнд тодорхойллоо. Үүнд:

Нийгмийн нөлөөллийн 15 асуулт, Соёлын нөлөөлийн 13 асуулт багтсан болно.

Нийгэм, соёлын байдалд нөлөөлөх нөлөөллийн хувьдсудалгаанд оролцсон нийт иргэдийн 75.0% нь нөлөөлдөг,16.4% нөлөөлдөггүй, 8.6% нь мэдэхгүй хэмээж байна.

Нийгмийн 15 асуултын хувьд 69.9 хувь нь нөлөөлдөг гэжхариулсан бол, соёлын үзүүлэлтийн хувьд 13 асуултад 80.8хувь нь нөлөөлдөг гэж үзжээ.

22


Нийгмийн үзүүлэлтэд үзүүлэх нөлөөллийн хувь

67.5%

71.8%

71.5%

78.7%

84.3%

76.2%

48.4%

75.3%

82.1%

82.2%

75.7%

68.4%

54.8%

45.3%

66.2%

Орчны дуу чимээ, шуугиан, түгжрэл

Амралт чөлөөт цагаа зөв боловсон …

Архи, тамхи, мансууруулах бодисын …

Нийтийн эзэмшлийн газар, орчны …

Нийслэл хотын бүтээн байгуулалт, …

Нийслэл хотын гэмт хэрэг, аюулгүй …

Биеэ үнэлэлт

Иргэдийн хөдөлмөр эрхлэх боломж

Хог хаягдал, орчны бохирдол

Гадаад хэлний мэдлэг

Иргэдийн бизнес эрхлэх боломж

Шинэ найз нөхөдтэй болох боломж

Амьдралын хэв маяг

Шашин шүтлэг

Нийгмийн амьдрал

Соёлын үзүүлэлтэд үзүүлэх нөлөөллийн хувь

88.3%

78.2%

76.4%

51.6%

71.0%

83.0%

86.8%

92.2%

88.2%

85.7%

86.6%

78.6%

84.2%

Үйлчилгээний соёл

Хотын оршин суугчдын харилцааны соёл

Хотын оршин суугчдын бие авч явах байдал

Эх хэлний дархлаа

Уламжлалт ёс заншил

Үндэсний урлаг, соёлын хөгжил

Урлагийн тоглолт, үзвэр, үйлчилгээний чанар, хүртээмж

Зочид буудал, зоогийн газар, худалдаа үйлчилгээний чанар

Гар урлал, бэлэг дурсгалын зүйлсийн чанар, хүртээмж

Түүх соёлын дурсгалт газар, урлагийн бүтээлийг хамгаалах

Байгалийн дурсгалт газар, байгаль орчныг хамгаалах

Нийслэл хотоор бахархах бахархал, үнэлэмж

Уламжлалт соёл, түүхээрээ бахархах бахархал, үнэлэмж

23


Нийгэм, соёлын сонгож авсан 28 үзүүлэлтээс иргэдийн ажил,амьдралд нөлөөлдөг гэсэн үзүүлэлт бүрээр нөлөөллийн үнэлгээгхийлгэсэн. Аялал жуулчлалын салбар нь өөрсдийнх нь амьдралдхэрхэн нөлөө үзүүлж байгаа талаар /-2, +2/ арифметик жигнэсэндунджаар үнэлгээний коэффициентийг тооцооллоо.

0.357

0.706

0.008

Нийт нөлөөлийн дундаж үнэлгээ

Соёлын нөлөөллийн дундаж үнэлгээ

Нийгмийн нөлөөллийн дундаж үнэлгээ

𝑠𝑖 − Нийгмийн үзүүлэлтэд үзүүлэх нөлөөлөл

𝑐𝑖 − Соёлын үзүүлэлтэд үзүүлэх нөлөөлөл

𝑛𝑖 − Үзүүлэлтүүдийн давтамж

𝐾𝑆𝐶 − Нийгэм, соёлд үзүүлэх нөлөөллийн коэффициент

Нөлөөллиийн үнэлгээний коэфициентийн тооцоолол

Маш сайнаар /маш эерэг/ нөлөөлдөг

Сайнаар /эерэг/

Дундаж түвшинд нөлөөлдөг

Муугаар /сөрөг/ нөлөөлдөг

Маш муугаар нөлөөлдөг

+ 2

+ 1

0

- 1

- 2

Нөлөөллиийн үнэлгээний тайлбар

Нөлөөллиийн ерөнхий үнэлгээ

Аялал жуулчлал нь тухайнхүчин зүйлд нөлөөлдөг гэжхариулсан оролцогчдооснөлөөллийн үнэлгээг /-2,+2/оноогоор үнэлүүлсэнболно.

𝐾𝑆𝐶 = 𝑖=1𝑛 𝑠𝑖𝑛𝑖 + 𝑖=1

𝑚 𝑐𝑚𝑛𝑚 𝑖=1𝑛+𝑚𝑁𝑛+𝑚

24


0.51

0.28

0.32

0.34

0.39

0.36

0.45

0.39

0.28

0.45

20 хүртэл

21-25 нас

26-30 нас

31-35 нас

36-40 нас

41-45 нас

46-50 нас

51-55 нас

56-60 нас


Нөлөөллийн ерөнхий үнэлгээ, насны бүлгээрНийгэм болон соёлын нөлөөллийн үнэлгээ, хүйсээр,хөдөлмөр эрхлэлтээр

-0.04

0.05

0.10

0.08

-0.06

0.02

-0.07

0.02

0.02

-0.18

0.67

0.74

0.73

0.77

0.54

0.71

0.62

0.82

0.80

0.67

Эрэгтэй

Эмэгтэй





Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч

Тэтгэвэрт

Оюутан/сурагч

Ажилгүй

Нийгмийн нөлөөллийн үнэлгээ Соёлын нөлөөллийн үнэлгээ

Бүх насны бүлгийнхэн эерэгээр буюу сайнаар нөлөөлж байна гэжүзсэн. 20 хүртэлх, 45-50, 61 болон түүнээс дээш насны бүлгийн иргэдбусдаас өндрөөр үнэлсэн бол, 21-25 болон 56-60 насны иргэдбусдаас арай доогуур түвшинд үнэлсэн байна.

25


Нийгэм болон соёлын нөлөөллийн үнэлгээ, насны бүлгээр

0.20

-0.06

-0.02

-0.02

0.08

-0.02

0.05

0.01

-0.08

0.11

0.81

0.63

0.67

0.71

0.70

0.72

0.86

0.74

0.64

0.76

20 хүртэл

21-25 нас

26-30 нас

31-35 нас

36-40 нас

41-45 нас

46-50 нас

51-55 нас

56-60 нас


Нийгмийн нөлөөллийн үнэлгээ Соёлын нөлөөллийн үнэлгээ

Насны бүлгийн хувьд 21-35, 41-45, 56-60 насныиргэд аялал жуулчлал нь нийгмийн амьдралдсөрөг нөлөөг үзүүлдэг гэсэн бол, бусад насныбүлгийн иргэд нийгэм болон соёлын нөлөөллийгэерэг, сайн нөлөөтэй гэж үзэж байна.

Нийгэм, соёлын үзүүлэлтэд өгсөн иргэдийнүнэлгээг хүйс болон хөдөлмөр эрхлэлтийнбайдлаар мөн авч үзлээ. Соёлын үзүүлэлтүүдэдбүгд эерэг хандлагатай байсан бол нийгмийнзарим үзүүлэлтүүдэд сөрөг үнэлгээг өгсөн байна.Эрэгтэйчүүд болон төрийн бус байгууллагадажиллагчид, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчид,ажилгүй иргэд аялал жуулчлал нь нийгэмд сөрөгнөлөөг үзүүлдэг хэмээжээ.

26


Нийгэм, соёлд үзүүлж буй нөлөөлөлНийгэм, соёлд үзүүлж буй нөлөөлөл, харьцуулсан байдлаар

8%13%

28%

35%

16%

маш муугаар/ маш сөрөг нөлөөлнө

муугаар /сөрөг/

нөлөөлнө

дундаж түвшинд

нөлөөлнө

сайнаар /эерэг/

нөлөөлнө

маш сайнаар /маш эерэг/

нөлөөлнө

9%

28% 30%

18%14%

22%

41%

26%

9%3%

маш сайнаар /маш эерэг/

нөлөөлнө

сайнаар /эерэг/

нөлөөлнө

дундаж түвшинд

нөлөөлнө

муугаар /сөрөг/

нөлөөлнө

маш муугаар/ маш сөрөг нөлөөлнө

Нийгэм Соёл

САЙН ДУНД МУУ

Нийгэм, соёлын 28 үзүүлэлтийн тухайд 10 хүн тутмын 2 нь муугаарнөлөөлдөг гэж үзсэн бол, 3 нь дундаж түвшинд, 5 нь сайнаарнөлөөлж байна гэж үзсэн.

Иргэдийн амьдарч буй хүрээлэн буй орчин, нийгмийн нөхцөл

байдалд аялал жуулчлал нь маш сөрөг нөлөө үзүүлдэг гэж 14.0% нь

үзсэн бол, эсрэгээр соёлын салбарт маш сайн нөлөө үзүүлж байна гэж

22.0% нь хариулжээ. Эндээс харахад нийгмийн салбараас илүү соёлын

салбарт аялал жуулчлал нь маш сайн нөлөөг үзүүлж байгаа нь

иргэдийн үзэл бодлоос харагдаж байна.

27


Нийгмийн нөлөөллийн үнэлгээ, үзүүлэлтээр

-0.78

0.12

-0.970.19

0.55-0.61-1.04

0.42

-0.83

0.64

0.59

0.69

0.44

0.31 0.10

Орчны дуу чимээ, шуугиан, түгжрэл

Амралт чөлөөт цагаа зөв боловсон өнгөрүүлэх боломж

Архи, тамхи, мансууруулах бодисын хэрэглээ

Нийтийн эзэмшлийн газар, орчны тохижилт

Нийслэл хотын бүтээн байгуулалт, хотын хөгжил

Нийслэл хотын гэмт хэрэг, аюулгүй байдлын түвшин

Биеэ үнэлэлт

Иргэдийн хөдөлмөр эрхлэх боломж

Хог хаягдал, орчны бохирдол


Иргэдийн бизнес эрхлэх боломж

Шинэ найз нөхөдтэй болох боломж

Амьдралын хэв маяг

Нийгмийн амьдрал

Шашин шүтлэг Нийгмийн салбарт шинэ найзнөхөдтэй болох, гадаадхэлний мэдлэг, иргэдийнбизнес эрхлэх боломж болоннийслэл хотын бүтээнбайгуулалт, хотын хөгжилдсайн үр нөлөөтэй гэж үзэжбайгаа бол, орчны дуу чимээ,шуугиан, түгжрэл, архи, тамхи,мансууруулах бодисынхэрэглээ, нийслэл хотын гэмтхэрэг, аюулгүй байдлынтүвшин, биеэ үнэлэлт, хогхаягдал, орчны бохирдолдсөрөг нөлөөтэй байна.

28


Соёлын нөлөөллийн үнэлгээ, үзүүлэлтээр

Соёлын үзүүлэлтүүд бүгдэерэг гарсан ба тэр дундаа гарурлал, бэлэг дурсгалынзүйлсийн чанар, хүртээмж,үндэсний урлаг соёлынхөгжил, уламжлалт соёл,түүхээрээ бахархах бахархал,үнэлэмж гэсэн үзүүлэлтүүдэдилүү сайн нөлөөтэй гарсанбайна.

0.30 0.33

0.35

0.11

0.81

1.040.850.81

1.03

0.72

0.68

0.76

1.11

Хотын оршин суугчдын харилцааны соёл

Хотын оршин суугчдын бие авч явах байдал


Эх хэлний дархлаа



Урлагийн тоглолт, үзвэр, үйлчилгээний чанар, хүртээмж

Зочид буудал, зоогийн газар, худалдаа үйлчилгээний чанар

Гар урлал, бэлэг дурсгалын зүйлсийн чанар, хүртээмж

Түүх соёлын дурсгалт газар, урлагийн бүтээлийг хамгаалах

Байгалийн дурсгалт газар, байгаль орчныг хамгаалах



29


Нийгмийн нөлөөллийн үнэлгээ, хүйсээр, үзүүлэлтээр

-0.76 0.11-1.02

0.17

0.52

-0.66

-1.05

0.37-0.93

0.61 0.500.72

0.460.19

0.04

-0.80

0.13

-0.94

0.21

0.57

-0.56

-1.03

0.47

-0.76

0.66 0.650.66

0.430.41

0.15

Эрэгтэй Эмэгтэй

Ор

чны

дуу

чи

мээ

, ш

ууги

ан, т

үгж

рэл

Ам

рал

т чө

лө

өт

цаг

аазө

в б

ол

овс

он

ө

нгө

рүү

лэх

бо

ло

мж

Ар

хи, т

амхи

, м

ансу

уруу

лах

б

од

исы

н х

эрэг

лээ

Ни

йти

йн

эз

эмш

ли

йн

газ

ар,

ор

чны

то

хиж

ил

т

Ни

йсл

эл х

оты

н

бүт

ээн

бай

гуул

алт,

хо

тын

хө

гжи

л

Ни

йсл

эл х

оты

н г

эмт

хэр

эг, а

юул

гүй

б

айд

лы

н т

үвш

ин

Би

еэ ү

нэл

элт

Ир

гэд

ий

н

хөд

өл

мө

р э

рхл

эх

бо

ло

мж

Хо

г ха

ягд

ал, о

рчн

ы

бо

хирд

ол

Гад

аад

хэл

ни

й

мэд

лэг

Ир

гэд

ий

н б

изн

ес

эрхл

эх б

ол

ом

ж

Ши

нэ

най

з н

өхө

дтэ

й б

ол

ох

бо

ло

мж

Ам

ьдр

алы

н х

эв

мая

г

Ни

йгм

ий

н

амьд

рал

Шаш

ин

шүт

лэг

30


Нийгмийн нөлөөллийн үнэлгээ, насны бүлгээр, үзүүлэлтээр

-0.730.14

-1.02

0.20

0.53

-0.64-1.02

0.41

-0.84

0.64 0.60 0.660.38 0.26

0.07

-0.82

0.13

-0.90

0.15

0.56

-0.57

-1.06

0.45

-0.86

0.63 0.570.76

0.590.40 0.32

-0.89

0.02

-0.91

0.23

0.63

-0.55

-1.03

0.40

-0.74

0.66 0.560.65

0.410.33

-0.15

35 хүртэлх 36-50 нас 50 түүнээс дээш

Ор

чны

дуу

чи

мээ

, ш

ууги

ан, т

үгж

рэл

Ам

рал

т чө

лө

өт

цаг

аазө

в б

ол

овс

он

ө

нгө

рүү

лэх

бо

ло

мж

Ар

хи, т

амхи

, м

ансу

уруу

лах

б

од

исы

н х

эрэг

лээ

Ни

йти

йн

эз

эмш

ли

йн

газ

ар,

ор

чны

то

хиж

ил

т

Ни

йсл

эл х

оты

н

бүт

ээн

бай

гуул

алт,

хо

тын

хө

гжи

л

Ни

йсл

эл х

оты

н г

эмт

хэр

эг, а

юул

гүй

б

айд

лы

н т

үвш

ин

Би

еэ ү

нэл

элт

Ир

гэд

ий

н

хөд

өл

мө

р э

рхл

эх

бо

ло

мж

Хо

г ха

ягд

ал, о

рчн

ы

бо

хирд

ол

Гад

аад

хэл

ни

й

мэд

лэг

Ир

гэд

ий

н б

изн

ес

эрхл

эх б

ол

ом

ж

Ши

нэ

най

з н

өхө

дтэ

й б

ол

ох

бо

ло

мж

Ам

ьдр

алы

н х

эв

мая

г

Ни

йгм

ий

н

амьд

рал

Шаш

ин

шүт

лэг

31


Соёлын нөлөөллийн үнэлгээ, хүйсээр, үзүүлэлтээр

0.20 0.26 0.33

0.10

0.83

1.10

0.83 0.75

1.04

0.60 0.600.67

1.13

0.38 0.39 0.36

0.11

0.79

0.99

0.860.85

1.01

0.820.75

0.83

1.10

Хо

тын

ор

ши

н

сууг

чды

н х

ари

лц

аан

ы

соёл

Хо

тын

ор

ши

н

сууг

чды

н б

ие

авч

явах

б

айд

ал

Үйл

чил

гээн

ий

со

ёл

Эх

хэл

ни

й д

архл

аа

Улам

жл

алт

ёс з

анш

ил

Үнд

эсн

ий

ур

лаг

, со

ёлы

н х

өгж

ил

Урл

аги

йн

то

гло

лт,

үз

вэр

, үй

лчи

лгэ

эни

й

чан

ар, х

үртэ

эмж

Зочи

д б

ууд

ал, з

оо

гий

н

газа

р, х

удал

даа

үй

лчи

лгэ

эни

й ч

анар

Гар

ур

лал

, бэл

эг

дур

сгал

ын

зүй

лси

йн

ча

нар

, хүр

тээм

ж

Түүх

со

ёлы

н д

урсг

алт

газа

р, у

рл

аги

йн

б

үтээ

ли

йг

хам

гаал

ах

Бай

гал

ий

н д

урсг

алт

газа

р, б

айга

ль

ор

чны

г ха

мга

алах

Ни

йсл

эл х

ото

ор

б

ахар

хах

бах

арха

л,

үнэл

эмж

Улам

жл

алт

соёл

, тү

үхээ

рээ

бах

арха

х б

ахар

хал

, үн

элэм

ж

Эрэгтэй Эмэгтэй

32


Соёлын нөлөөллийн үнэлгээ, насны бүлгээр, үзүүлэлтээр

0.24 0.25 0.360.14

0.811.04

0.83 0.781.00

0.72 0.67 0.70

1.07

0.41 0.40 0.340.11

0.88

1.06

0.87 0.90

1.06

0.74 0.680.83

1.17

0.320.49 0.34

-0.01

0.69

1.01

0.860.74

1.07

0.69 0.730.86

1.15

Хо

тын

ор

ши

н

сууг

чды

н

хар

ил

цаа

ны

со

ёл

Хо

тын

ор

ши

н

сууг

чды

н б

ие

авч

явах

бай

дал

Үйл

чил

гээн

ий

со

ёл

Эх

хэл

ни

й д

архл

аа

Улам

жл

алт

ёс

зан

ши

л

Үнд

эсн

ий

ур

лаг

, со

ёлы

н х

өгж

ил

Урл

аги

йн

то

гло

лт,

үз

вэр

, үй

лчи

лгэ

эни

й

чан

ар, х

үртэ

эмж

Зочи

д б

ууд

ал,

зоо

гий

н г

азар

, ху

дал

даа

…

Гар

ур

лал

, бэл

эг

дур

сгал

ын

зүй

лси

йн

ча

нар

, хүр

тээм

ж

Түүх

со

ёлы

н д

урсг

алт

газа

р, у

рл

аги

йн

б

үтээ

ли

йг

хам

гаал

ах

Бай

гал

ий

н д

урсг

алт

газа

р, б

айга

ль

ор

чны

г ха

мга

алах

Ни

йсл

эл х

ото

ор

б

ахар

хах

бах

арха

л,

үнэл

эмж

Улам

жл

алт

соёл

, тү

үхээ

рээ

бах

арха

х б

ахар

хал

, үн

элэм

ж

35 хүртэлх 36-50 нас 50 түүнээс дээш

33


МУ-ын иргэд гадаадын жуулчдад ханддаг хандлага

хүндэтгэлтэй найрсаг ханддаг

таагүй ханддагхэвийн ханддаг

51.1% 0.7%48.2%

Гадаадын иргэд, жуулчдад ханддаг хандлага,боловсролын түвшингээр

Судалгаанд оролцсон иргэдийн 51.1% нь гадаадын иргэд,жуулчдад хүндэтгэлтэй ханддаг, 48.2% нь хэвийн ханддаг гэжээ.Харин 0.7% нь таагүй ханддаг гэв.

Боловсролын түвшингээр авч үзвэл боловсролын түвшин нэмэгдэхтусам буюу дээд боловсролтой иргэдийн гадаадын иргэд,жуулчдад хандах хандлага дээшилж байна.



54.2% 0.4%45.3%



47.2% 0.8%52.0%



42.5% 1.6%55.9%

Дээд боловсролтой иргэдийн хандлага

Тусгай дунд боловсролтой иргэдийн хандлага

Дунд боловсролтой иргэдийн хандлага

34


Гадаадын жуулчид МУ-ын иргэдтэй ханддаг хандлага



50.2% 0.3%39.2%харьцаж байгаагүй

10.3%

Гадаадын жуулчдын МУ-ын иргэдийн амьдралд үзүүлж буй нөлөөлөл, ажил эрхлэлтээр

26.6%

45.5%

35.0%

27.1%

24.2%

27.7%

26.6%

28.6%

28.1%

9.1%

22.5%

19.3%

22.4%

18.5%

21.5%

28.6%

44.5%

45.5%

42.5%

52.9%

52.8%

52.3%

51.9%

42.9%





Хувиараа хөдөлмөр …

Тэтгэвэрт

Оюутан/сурагч

Ажилгүй

Сайнаар нөлөөлдөг Дундаж Муугаар нөлөөлдөг Нөлөөлдөггүй

Гадаадын иргэд, жуулчдын МУ-ыниргэдийн амьдралд үзүүлж буйнөлөөллийг ажил эрхлэлтийнбайдлаар авч үзвэл олон улсынбайгууллага, төрийн бус байгууллагынажилтнуудад илүү сайнаар нөлөөлдөгбол тэтгэврийн иргэдэд бусдаас арайдоогуур түвшинд нөлөөлж байна.

35


Аялал жуулчлалын талаарх иргэдийн тавьсан санал хүсэлт

Аялагчдыг татах, сонирхолтой сурталчилгааг жуулчдад хүргэх, мэдээлэл түгээх, соёлтой харьцах, Улс орон, хотоо хөгжүүлэх, аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх, үйлчилгээний чанарт анхаарах, Монгол хэл соёлоо дээдлэх, уламжлалт ёс заншил, түүх соёлоо сурталчилах, Байгаль орчноо хамгаалах, ногоон байгууламжтай болох, орчны тохижилтыг сайжруулах, Авто зам сайжруулах, зам талбай, түгжрэлийн асуудлыг анхаарах, Аялал жуулчлалын байгууллагуудад төрөөс дэмжлэг үзүүлэх, тур операторуудын тоог нэмэгдүүлэх, Аялах зугаалах газрын хүртээмж, гадаадын жуулчдад зориулсан үзвэрийг нэмэгдүүлэх, Хог хаягдал бохирдолоо багасгах, хогын цэгүүдийг байгуулах, Дэд бүтцээ сайжруулах, Амралтын газар, жуулчны баазуудын үнэ тарифыг стандартчилах, хөнгөлөлт эдлүүлэх, үйлчилгээг сайжруулах, Аялагчдын аюулгүй байдлыг хангах, хулгайч нараас хамгаалах, орон нутгийн аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх, Хөтөч нарын боловсрол хэлний мэдлэгийг дээшлүүлэх, сайн бэлтгэх, жолооч нарыг сайн шалгах, харилцааг

сайжруулах, Байгалийн дурсгалт цогцолбор байгуулах, нэмэгдүүлэх, Гадаадын орноос туршлага судлах, стандартыг дагаж мөрдөх, Нийтийн бие засах газрыг сайжруулах, цэвэрхэн байлгах, сөрөг үр дагавартай, ая тух алдагдуулдаг, аялал

жуулчлалтай холбоотой зардлыг бууруулах, Аялал жуулчлалын байгууллагууд бүгд ижил биш, хоорондоо ялгаран хөгжих, тусгай зөвшөөрөл олгоход өндөр

шалгуур тавих.

36

АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН САЛБАРЫН НИЙГЭМ, СОЁЛД ҮЗҮҮЛЭХ НӨЛӨӨЛЛИЙН ААНБ-ЫН СУДАЛГААНЫ ҮР ДҮН

HOTEL

RESTAURANT CAMP

EXHIBITION

37

4. ААНБ-ЫН СУДАЛГААНЫ ДҮН

ААНБ-ЫН НӨЛӨӨЛЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТУХАЙ

ААНБ–уудаас үйл ажиллагаа болон бүтээгдэхүүн,үйлчилгээний чанар, ажиллагчдын соёл, ур чадвар, хүрээлэнбуй орчин, нийслэл хотын нийгэм, соёлын байдалд хэрхэннөлөө үзүүлдэг эсэх талаар иргэдийн судалгаатай адилхэлбэрээр үнэлсэн юм.

Нийт 15 дэд үзүүлэлтээр байгууллагын үйл ажиллагаа болоннийгэм, соёлын байдалд аялал жууулчлалын салбарынүзүүлэх нөлөөллийн үнэлгээг хийлээ.

Судалгаанд оролцсон ААНБ–уудын хувьд аялал жуулчлалынсалбар нь байгууллагын үйл ажиллагаа, нийслэл хотыннийгэм, соёлын байдалд нөлөөлдөг гэж 80.3% нь үзсэн бол,15.5% нь нөлөөлдөггүй, 4.3% нь мэдэхгүй хэмээжээ.

ААНБ–ууд нь аялал жуулчлалын салбар нь соёлыннөлөөллөөс байгууллагын үйл ажиллагаанд илүү нөлөөтэйгэж үзсэн нь иргэдийн судалгааны дүнгээс ялгаатай байдалажиглагдаж байна.

Нөлөөллийн ерөнхий дундаж үнэлгээ

Байгууллагын үйл ажиллагааны нөлөөллийн үнэлгээ

Соёлын нөлөөллийн ерөнхий үнэлгээ

80.3% 15.5% 4.3%

83.1% 14.0% 2.9%

76.0% 17.7% 6.3%




38


Аялал жуулчлал нь ААНБ-ын үйл ажиллагаанд нөлөөлдөг эсэх, хувиар

Байгууллагын гадаад харилцаа

Байгууллагын бүтэц зохион байгуулалт


Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний чанар

Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний нэр төрөл

Бүтээгдэхүүний савлагаа, өнгө үзэмж

Ажилчдын ажиллах идэвхи бүтээмж

Ажилчдын ур чадвар




Түүх соёлын дурсгалт газар, урлагын бүтээлийг хамгаалах

Байгалийн дурсгалт газар, байгаль орчнийг хамгаалах



Аж ахуйн нэгж, байгууллагын хувьдгадаад болон дотоодын аялагч, жуулчиднар нь үйлчилгээнийй соёлд хамгийн ихнөлөөлдөг гэж үзсэн бол уламжлалт соёл,түүхээрээ бахархах бахархал,байгууллагын гадаад харилцаа,бүтээгдэхүүн үйлчилгээний чанар,ажилчдын ур чадвар, бүтээгдэхүүнүйлчилгээний нэр төрөл, гадаад хэлниймэдлэг зэрэгт өндөр нөлөөтэй гэсэнбайна.Харин уламжлалт ёс заншил, байгалийндурсгалт газар, байгаль орчныгхамгаалах, байгууллагын бүтэц зохионбайгуулалт зэрэг зүйлсэд нөлөөлөлбусдаас бага гэж үзжээ.

88%

72%

92%

86%

84%

78%

80%

86%

82%

60%

80%

74%

70%

82%

90%

39


1.203

1.182

1.195

Байгууллагын үйл ажиллагаанд нөлөөлөх

нөлөөллийн үнэлгээ

Соёлын нөлөөллийн дундаж үнэлгээ

Нийт нөлөөлийн дундаж үнэлгээ

Аялал жуулчлалын салбарын нийгэм, соёлд үзүүлэх нөлөөлөлд өгсөн ААНБ-ын үнэлгээ

0.93

1.52 1.51

0.80

1.17

Зочид буудал Зоогийн газар Жуулчны бааз Тур оператор Соёл урлаг, үзвэрийн

газар

Нийгэм, соёлд үзүүлэх нөлөөлөлд өгсөн үнэлгээ, ААНБ-ын үйл ажиллагааны чиглэлээр

ААНБ–уудын хувьд аялал жуулчлал нь байгууллагын үйлажиллагаа, соёлын байдалд маш сайнаар нөлөөлдөг гэв.Байгууллагын үйл ажиллагаа нийгэм, соёлын үзүүлэлтэдөгсөн дундаж үнэлгээ 1.195, байгууллагын үйл ажиллагаанд1.203, соёлын байдалд 1.182 гэсэн үнэлгээг өгөв.

Үйл ажиллагааны чиглэлээр нь авч үзвэл жуулчны бааз,зоогийн газрын үйлчилгээ эрхлэгчид ерөнхий дунджаас(1.195) өндөр үнэллээ.

40


Аялал жуулчлалын салбарын нийгэм, соёлд үзүүлэх нөлөөлөлд өгсөн ААНБ-ын үнэлгээ, үзүүлэлт тус бүрээр

1.32

0.951.39

1.14

1.07

0.98

1.17

1.25

1.5

1.13

1.12

1.05

1.11

1.31

1.31

Байгууллагын гадаад харилцаа

Байгууллагын бүтэц зохион байгуулалт


Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний чанар

Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний нэр төрөл

Бүтээгдэхүүний савлагаа, өнгө үзэмж

Ажилчдын ажиллах идэвхи бүтээмж

Ажилчдын ур чадварГадаад хэлний мэдлэг



Түүх соёлын дурсгалт газар, урлагын бүтээлийг хамгаалах

Байгалийн дурсгалт газар, байгаль орчнийг хамгаалах


Уламжлалт соёл, түүхээрээ бахархах бахархал, үнэлэмж Гадаад хэлний мэдлэг,

үйлчилгээний соёл, байгууллагынгадаад харилцаа, нийслэл хотоорбахархах бахархал, уламжлалт түүхсоёлоор бахархах бахархал,ажилчдын ур чадвар гэх мэтүзүүлэлтүүд бусдаас өндөр үнэлгээавсан байна.

Харин бүтээгдэхүүний савлагаа,өнгө үзэмж, байгууллагын бүтэц,зохион байгуулалт зэрэг үзүүлэлтбусдаас үнэлгээ бага авсан хэдий чэерэг хандлага үзүүлж байна.Хамрагдсан ААНБ-ууд бүгд саналнэгтэй аялал жуулчлал өөрсдийнхнь үйл ажиллагаанд маш сайнаарнөлөөлдөг ба улирал харгалзахгүйжуулчдыг татах бодлогыг явуулах ньүр өгөөжтэй талаар дурьдажбайсан.

41


Аялал жуулчлалыг хөгжүүлсэнээр нийслэлд маш их мөнгөний урсгал орж ирж, бүтээн байгуулалтын өнгө үзэмжидсайнаар нөлөөлж байна. Гэхдээ энэ нь хангалттай биш байна. Иймд илүү бодлого, үйл ажиллагааг сайжруулж бидч үйлчилгээний чанартаа улам анхаарах шаардлагатай байгаа юм.

Зун гадаадын жуулчид их, харин өвөл жуулчдыг татах үзвэр, үйлчилгээ байхгүйгээс болж маш бага ирж байна.Манайх өвлийн жуулчлалыг хөгжүүлэх талд анхаарах хэрэгтэй.

Хуулийн зөрүүтэй асуудлуудыг шийдвэрлэх, зочид буудлын буруу стандартчилалыг засах хэрэгтэй. Зочид буудлынталаар нийгэмд эзлэх сөрөг мэдээллүүд их байдаг, үүний эсрэг эерэг мэдээлэл, сайн сурталчилгааг хийж байхаданхаарах.

Урлаг, үзвэрийн байгууллагуудтай нягт холбоотой ажиллаж, сонгодог урлагийн салбарын мэдээллийг жуулчдадидэвхтэй хүргэдэг байх.

Жуулчдад зориулсан үзвэр, үйлчилгээг нэмэгдүүлэх, тэдгээрт зориулсан арга хэмжээнүүдийг төрөөс дэмжих.

Гадныханд үйлчилж байгаа ажилчдын боловсролд зориулж сургалт явуулдаг байх.

Хөдөө орон нутгийн ариун цэврийн өрөө, орчны асуудалд маш сайн анхаарах.

Монголын бурхан шашны болон бүтцийн талаар нэгдсэн бодлого боловсруулах, аялал жуулчлалыг хөгжүүлж,нэгдсэн томоохон суурь судалгааг хийх.

Аялал жуулчлалын талаар ААНБ-уудын тавьсан санал хүсэлт

42

5. ДҮГНЭЛТ

Аялал жуулчлалын салбарын өнөөгийн байдал,чиг хандлага ямар байна вэ?

Нийслэлийн аялал жуулчлалын нийгэм, соёлынсалбарт үзүүлэх нөлөөллийг иргэд хэрхэн үнэлэв?1. 2.

Манай улсад зочлон ирж буй жуулчдын тоо нь сүүлийн 10 жилхарьцангуй тогтвортой өсөлттэй байсан бол, 2012 оноос хойшбуюу сүүлийн 3 жил бага зэрэг буурсан үзүүлэлттэй байна.Сүүлийн 10 жилд манай улсад жилд дунджаар 425.9 мянганжуулчин ирж байгаа нь нийт хүн амын 15.0%-тай тэнцэж байна.

Манай улсын аялал жуулчлалын салбарын суурь бүтээгдэхүүн ньонгон тагшин байгаль, Монголын уламжлалт соёл, ёс заншилбөгөөд нүүдлийн соёл, үзэсгэлэнт байгаль, Монгол улсын болонЧингис хааны түүх зэрэгт нь жуулчид хамгийн ихээр татагддаг.

Манай улсад ирж буй жуулчдын 70.0 орчим хувь нь үзэсгэлэнтбайгалийг үзэх сонирхолтой, хөдөө хээрээр ихэвчлэн явдаг хэдийч нийт жуулчдын 98.0 хувь нь Улаанбаатар хотоор дамжинаялалдаа гардаг.

2020 онд 2 сая жуулчин хүлээн авч, нийслэлийн эдийн засагтаялал жуулчлалын салбарын эзлэх хэмжээг 20.0%-д, аялалжуулчлал, зочлох үйлчилгээний салбарт ажиллагсдын тоог 35.0мянгад хүргэхээр зорьсон. Түүнчлэн 2030 он гэхэд 5 сая жуулчинхүлээж авах тооцоотой байна.

Аялал жуулчлалын салбарын нийслэлийн нийгэм, соёлынбайдалд нөлөөлөх нөлөөллийн хувьд судалгаанд оролцсониргэдийн 75.0% нь нөлөөлж байна гэв. Үүнд: нийгмийн 15асуултын хувьд 69.9% нь нөлөөлдөг гэсэн бол, соёлынүзүүлэлтийн 13 асуултад 80.8% нь нөлөөлдөг гэжээ. Соёлынсалбарт аялал жуулчлал илүү өндөр нөлөөг үзүүлдэг байна.

Иргэд аялал жуулчлалын салбарт эерэг хандлагатай байна.Судалгаанд оролцсон иргэдийн 51.0% нь нийгэм, соёлынбайдалд аялал жуулчлал нь сайнаар нөлөөлж байна гэсэн бол,21.0% нь муугаар нөлөөлдөг, 28.0% дундаж түвшинд нөлөөлжбайна гэж үнэллээ.

Нийгмийн болон соёлын үзүүлэлтүүдийг салган авч үзвэл соёлынбайдалд нөлөөлөх нөлөөлөл 1 рүү дөхсөн буюу сайн үр дүнгарсан бол харин нийгмийн байдалд 0 рүү дөхсөн үнэлгээг өгөв.

Судалгаанд оролцсон иргэдийн 51.1% нь гадаадын иргэд,жуулчдад хүндэтгэлтэй ханддаг, 48.2% нь хэвийн ханддаг гэсэнбол, гадаадын жуулчид МУ-ын иргэдтэй 50.2% нь хүндэтгэлтэй,найрсаг ханддаг, 39.2% нь хэвийн ханддаг, 10.3% нь харьцажбайгаагүй хэмээж байна.

43

5. ДҮГНЭЛТ

Нийгэм, соёлын үзүүлэлтэд өгч буй иргэд, ААНБ–уудын эерэг болон сөрөг хандлага4.Нийслэлийн аялал жуулчлалын нийгэм, соёлын

салбарт үзүүлэх нөлөөллийг ААНБ-ууд хэрхэн үнэлэв?3.

Иргэд, жуулчдад чиглэсэн үйлчилгээ эрхэлдэг ААНБ–уудынхувьд аялал жуулчлал нь нийслэлийн нийгэм, соёлд үзүүлжбуй үйлчилгээний чанар хүртээмжид эерэг хандлагатай, сайннөлөөг үзүүлж байна.

Аялал жуулчлалын салбар нь байгууллагын үйл ажиллагаа,нийслэл хотын нийгэм, соёлын байдалд нөлөөлдөг гэж 80.3%нь үзсэн бол, 15.5% нь нөлөөлдөггүй, 4.3% нь мэдэхгүйхэмээжээ.

Байгууллагын үйл ажиллагаа нийгэм, соёлын үзүүлэлтэд өгсөндундаж үнэлгээ 1.195 байгаа бол, байгууллагын үйлажиллагаанд 1.203, соёлын байдалд 1.182 гэсэн үнэлгээг өгчээ.

ААНБ–ын үнэлгээгээр сөрөг үнэлгээ буюу муугаар нөлөөлжбайгаа хүчин зүйл байхгүй. Судалгаанд оролцсон ААНБ–уудынхувьд аялал жуулчлал нь байгууллагын үйл ажиллагаа, соёлынбайдалд маш сайнаар нөлөөлдөг хэмээн үзэж байна.

Эерэг хандлага Уламжлалт соёл, түүхээрээ бахархах бахархал, үнэлэмж, Үндэсний урлаг, соёлын хөгжил, Гар урлал, бэлэг дурсгалын зүйлсийн чанар, хүртээмж, Урлагийн тоглолт, үзвэр, үйлчилгээний чанар хүртээмж, Уламжлалт ёс заншил, Зочид буудал, зоогийн газар, худалдаа үйлчилгээний газрын чанар, Нийслэл хотоор бахархах бахархал, үнэлэмж, Түүх, соёлын дурсгалт газар, урлагийн бүтээлийг хамгаалах, Байгууллагын гадаад харилцаа, Ажилчдын ур чадвар, Ажилчдын ажиллах идэвхи, бүтээмж.

Сөрөг хандлага Биеэ үнэлэлт, Архи тамхи, мансууруулах бодисын хэрэглээ, Хог хаягдал, орчны бохирдол, Орчны дуу чимээн, шуугиан, түгжрэл.

Нийслэл хотод амьдарч буй иргэд, үйлчилгээний чиглэлээр үйлажиллагаа явуулж буй ААНБ–ууд аялал жуулчлалын салбарыннийгэм, соёлд үзүүлж буй нөлөөг сайнаар тодорхойлж жуулчдадэерэгээр хандаж байгаа нь энэ чиглэлээр явуулж буй бодлого үйлажиллагааг дэмжиж байгаагийн илрэл гэж дүгнэж байна.

ЭС АЙ СИ ЭЙ ХХК

АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД БАЯРЛАЛАА

АСУУЛТ?

НИЙСЛЭЛИЙН АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН ГАЗАР

Энэхүү судалгааг Нийслэлийн аялал жуулчлалын газрын захиалгаар “”Эс Ай Си Эй” ХХК хийж гүйцэтгэв. 2015 он

АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН САЛБАРЫН ... - sica.mn · pdf fileАЯЛАЛ...

Documents