ทักษะในการศึกษา study skills

เอกสารประกอบการสอน วชา ทษ.100110 ทกษะในการศกษา STUDY SKILLS

อาจารย อารย เพชรหวน

ผรวบรวม

สานกวชาศกษาทวไป วทยาลยเซาธอสทบางกอก

ปการศกษา 2553

คานา

เอกสารประกอบการสอน วชาทกษะในการศกษาเลมน เรยบเรยงขนเพอใหนกศกษาของวทยาลยเซาธอสทบางกอก และผสนใจใชศกษาเกยวกบการเรยนในระดบอดมศกษา ใหมความสข และประสบความสาเรจ ดวยเทคนควธการศกษา อาท การพด การอาน การสรางมนษยสมพนธ การบรหารเวลา การคด การจดโนต การจา การใชหองสมด และการทารายงาน ตลอดจนกลยทธการสอบ เปนตน ซงเรองเหลานลวนเปนพนฐานสาคญในการศกษาระดบอดมศกษาทงสน

ผเรยบเรยงหวงเปนอยางยงวา เอกสารประกอบการสอนเลมน จะชวยใหเกดความร และความเขาใจในการศกษา แกนกศกษาระดบอดมศกษาและผอานทสนใจ ไดอยางมประสทธภาพ และสามารถใชเอกสารนเปนคมอในการศกษาเลาเรยน การใชชวตในชนเรยน และการทารายงานทางวชาการไดเปนอยางด รายงานทางวชาการนน เปนสวนหนงของการประเมนผลการศกษา ในระดบอดมศกษา และหวงวาพนฐานในเอกสารน จะชวยใหนกศกษาและผสนใจศกษาคนควาดวยตนเอง สามารถนาไปประยกตใชในวชาอนๆ อกตอไป

สดทายนทางผเรยบเรยง ขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.วลยา ชประดษฐ รองอธการบดฝายวชาการ วทยาลยเซาธอสทบางกอก ทกรณาใหคาแนะนา ในการเขยนบทความ และเอกสารประกอบการสอนทางวชาการ ตลอดจนการเตรยมตนฉบบ เพอการจดพมพจนสาเรจออกมาเปนรปเลม นอกจากนขอขอบพระคณ ผแตงหนงสอและตารา ซงผเรยบเรยงนามาอางองทกทานดวย สวนขอบกพรองใด ๆ ซงอาจมผเรยบเรยงขอนอมรบไวเพอตรวจสอบแกไขในครงตอไป อารย เพชรหวน มกราคม ๒๕๕๓

สารบญ

บทท หนา ประมวลรายวชา (Course Syllabus) ........................................................................... ก 1 บทนา: ทกษะในการศกษา .......................................................................................... 2

1.1 แนวคด ……………………………………. ………………………………… 2 1.2 ความหมาย : การอดมศกษา………………………………………………….. 2 1.3 ประโยชนในการเรยนระดบอดมศกษา …………………………………......... 3

1.4 การเรยนอยางมคณภาพ……………………………………………………….. 5 2 ทกษะพนฐานทจาเปนในการศกษา …………………………………………….......... 10 2.1 ทกษะทจาเปนสาหรบนกศกษา ………………………………………………. 11

การวางแผนการเรยน ……………………………………………………......... 14 2.2 2.3 ทกษะการฟง ……………………..................................................................... 17 2.4 ทกษะการจดโนต ………................................................................................... 22 2.5 ทกษะการจา ..................................................................................................... 31 2.6 ทกษะการคด …………………………………………………………………. 36

ทกษะการอาน …………………………...............................................…........ 47 2.7 2.8 ทกษะการเขยน ……………………….............................................................. 57 2.9 ทกษะการพดเพอนาเสนอ…………………………………………………...... 61

3 หองสมดและสารสนเทศ ………………………………………................................... 72 3.1 สารสนเทศ………………………………………............................................. 72

แหลงสารสนเทศ …………………………………………………………...... 74 3.2 3.3 หองสมด (Library) ............................................................................................. 74 3.4 อนเทอรเนต (INTERNET) …………………………………………………… 76 3.5 การบรการของหองสมด ……............................................................................ 77 3.6 ทรพยากรสารสนเทศ ........................…………………………………………. 79

ระบบจดเกบทรพยากรสารสนเทศ ……......………………………………...... 87 3.7 3.8 การเขาถงสารสนเทศ.................................………............................................ 94

จ

ฉ

บทท หนา

สารบญ(ตอ)

4 การใชชวตในมหาวทยาลยอยางมความสข ………………………………………..... 105 4.1 การบรหารเวลา ................................................................................................. 108 4.2 การสรางนสยในการเรยนร ............................................................................... 113 4.3 การสรางมนษยสมพนธ .................................................................................... 121

5 การเขยนรายงานการประชม........................................................................................ 133 5.1 ความหมายและความสาคญ …………………………………....................... 133 5.2 การพจารณาจดประชม .................................................................................. 137 5.3 การเขยนรายงานการประชม ......................................................................... 138 5.4 แนวทางการจดรายงานการประชม ............................................................... 141

6 การเขยนโครงการ .................................................................................................... 146 โครงการคออะไร ................................................................................................ 146 ลกษณะสาคญของโครงการ ................................................................................ 147 โครงสรางของโครงการ ...................................................................................... 149 7 การทารายงาน........................................................................................................... 159

ความหมายของรายงาน………………………………….................................... 159 ประเภทของรายงาน ........................................................................................... 160

หลกการเขยนรายงานการคนควาทวไป....... ....................................................... 162 สวนประกอบของรายงานโดยทวไป ................................................................... 168

บทสงทาย : กลยทธในการสอบ ……………………………………………………….... 184 ขอควรปฎบตในการสอบ .................................................................................. 184

ขอสอบทมหาวทยาลยนยมออกขอสอบ ............................................................ 190

แผนการสอน บทท 1 ทกษะในการศกษา

เนอหาบทเรยน 1.1 แนวคดเกยวกบการเรยนในระดบอดมศกษา 1.2 ความหมาย : การอดมศกษา

1.3 ประโยชนของการเรยนในระดบอดมศกษา 1.4 การเรยนอยางมคณภาพ แนวคด การศกษาระดบอดมศกษา มสวนในการพฒนาความร ความสามารถและทกษะใหเกดขนภายในตวของผเรยนเอง เพอใหผเรยนเกดการพฒนาตนเองและเปนประชากรทมคณภาพ ทกษะการเรยนเปนกระบวนการทจาเปนสาหรบ นกศกษา ทตองการทาผลการเรยนใหด โดยทผเรยนจาเปนตองมแรงจงใจ ทศนคต และจดการการเรยนทดรวมทงมวนยในตนเอง

วตถประสงคของบทเรยน 1. อธบายความหมายของการอดมศกษาได 2. เขาใจการเรยนในระดบอดมศกษา 3. เพอรคณคาของคาวาการเรยนในระดบอดมศกษา 4. เพอเรยนรทกษะพนฐานทจาเปนในการเรยนของนกศกษา กจกรรมการเรยนการสอน การบรรยาย การอภปราย การตอบขอซกถามตางๆ สอการสอน 1. เอกสารประกอบ 2. PowerPoint Presentation การวดและประเมนผล 1. การอภปราย ซกถามและการแสดงความคดเหน 2. ทาแบบฝกหด เอกสารอางอง ดบรรณานกรมทายบท

แผนการสอน บทท 2 ทกษะพนฐานทจาเปนในการศกษา

เนอหาบทเรยน ทกษะพนฐานทจาเปนในการศกษา จะประกอบดวย การวางแผนการเรยน การจดโนต การจา การฟง การอาน การเขยน การคด ตลอดจนการนาเสนอ ผเรยนจาเปนตองมแรงจงใจ มทศนคต และการจดการเรยนทด รวมทงมวนยในตนเอง

แนวคด ทกษะในการศกษาโดยเฉพาะการพด การฟง การคด อานเขยนนบเปนทกษะสาคญ ซงปจจบนพบวา การเรยนการสอนในระบบการศกษาไทยคอนขางมปญหา แมจะมความพยายามในการพฒนาทกษะ มาตงแตระดบมธยมศกษาแลวกตาม ผเรยนสวนใหญยงมทกษะในเรองพนฐานการเรยนรทจาเปนคอนขางนอย ไมสามารถเรยนรและใชงานอยางมความสข จงควรไดรบการศกษาทกษะพนฐานทจาเปนและเรยนรดวยตนเองอยางมความสข

วตถประสงคของบทเรยน 1. เพอเรยนรทกษะพนฐานทจาเปนสาหรบนกศกษา 2. เพอการเรยนรอยางมความสขและสาเรจ 3. เพอใหมผลการเรยนทด มคณภาพ กจกรรมการเรยนการสอน การบรรยาย การอภปราย และ การตอบขอซกถาม

สอการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน 2. PowerPoint Presentation

การประเมนผล 1. การอภปราย ซกถามและการแสดงความคดเหน 2. การทาแบบฝกหด

เอกสารอางอง ดบรรณานกรมทายบท

แผนการสอน บทท 3 หองสมดและสารสนเทศ เนอหาบทเรยน ศกษาทรพยากรสารสนเทศ ของหองสมด การใชเครองมอชวยคนประเภทตาง ๆ การลงรายการ แหลงสบคนและรายการอางอง ตลอดจนการคนควาดวยระบบออนไลน แนวคด หองสมดเปนแหลงสะสมสารสนเทศทมคณคา มประโยชน สงเสรมใหนกศกษา ไดมการเรยนรอยางตอเนอง ชวยพฒนาศกยภาพของนกศกษาใ หรจกแสวงหาความร ดวยตนเองอยางอสระ มความสามารถในการวเคราะห สงเคราะห และนาสารสนเทศไป ใชไดอยางถกตองและเหมาะสม วตถประสงคของบทเรยนรายวชา (Course Objectives)

1. เพอใหผเรยนมความรและตระหนกถงความจาเปนของการมทกษะการใชหองสมดสาหรบการศกษาระดบปรญญาตร (Knowledge)

2. เพอใหผเรยนมความเขาใจในกระบวนการการพฒนาทกษะการใชหองสมด และสามารถปฏบตตามขนตอนตาง ๆ ของกระบวนการพฒนาดงกลาวได (Knowledge)

3. เพอใหผเรยนมทกษะการใชหองสมด และสามารถใชทกษะการใชหองสมดในการศกษาคนควาและการเรยนรดวยตนเองไดอยางมประสทธภาพ (Skills) 4. เพอใหผเรยนมคณธรรมและจรยธรรมในการใชสารสนเทศ ไดแก การอางองเอกสาร และการนาเสนอสารสนเทศซงเปนจรรยาบรรณทจาเปนในเชงวชาการ (Attitudes) กจกรรมการเรยนการสอน 1. การบรรยาย การอภปราย การตอบขอซกถามตางๆ 2. แนะนาแหลงสารสนเทศบนอนเทอรเนต (เวบไซต) 3. นาผเรยนเขาใชและสารวจทรพยากรหองสมดทจดใวในสานกวทยบรการ สอการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน 2. PowerPoint Presentation 3. เวปไซตสานกวทยบรการ ท http://www.southeast.ac.th/lib/index.php การวดและประเมนผล 1. การอภปราย ซกถามและการแสดงความคดเหน 2. ฝกปฏบตการสบคนระบบ OPAC ในหองสมด เอกสารอางอง ดบรรณานกรมทายบท

แผนการสอน บทท 4 การใชชวตในมหาวทยาลยอยางมความสข

เนอหาบทเรยน 1. การบรหารเวลา

2. การสรางนสยในการเรยนร 3. การสรางมนษยสมพนธ

แนวคด การเรยนเปนกระบวนการทจาเปนมากสาหรบ นกศกษา ทตองการทาผลการเรยน ใหด การเรยนอยางมความสข และมความสาเรจ อาจตองอาศยสงหลานประกอบ คอ การสรางนสยในการเรยนร การบรหารเวลา ตลอดจนการสรางมนษยสมพนธ ทงนความสขและความสาเรจของการเรยน ผเรยนจาเปนตองมแรงจงใจ ทศนคต และจดการเรยนทดรวมทงมวนยในตนเอง วตถประสงคของบทเรยน 1. เกดความร ความเขาใจ เกยวกบการบรหารเวลา การสรางมนษยสมพนธและสรางนสยในการเรยนร 2. ทกษะในการวเคราะหสถานการณระดบกลม ชมชน สงคม โดยใชแนวคดหลกการ และทฤษฎการมนษยสมพนธ การบรหารเวลาและสรางนสยในการเรยนร 3. นกศกษาเกดความร ความเขาใจ และสามารถประยกตใชแนวคด ทฤษฎหลกการปฏบตมนษยสมพนธ การบรหารเวลา และสรางนสยในการเรยนร

กจกรรมการเรยนการสอน การบรรยาย การอภปราย การตอบขอซกถามตางๆ และทากจกรรมกลม สอการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน 2. PowerPoint Presentation การวดและประเมนผล

1. การอภปราย ซกถามและการแสดงความคดเหน 2. ทาแบบฝกหด


แผนการสอน บทท 5 การเขยนรายงานการประชม

เนอหาบทเรยน 1.ความรทวไปเกยวกบการประชม 2. ประเภทของการประชม 3. การพจารณาจดการประชม 4. การจดรายงานการประชม

แนวคด การประชมถอเปนกจกรรมทสาคญอยางหนงในการบรหารองคกร ดงนนในการประชมใหมทงประสทธภาพและประสทธผล เอกสารทใชในการประชมโดยทวไป เชน ระเบยบวาระการประชม เอกสารประกอบการประชม รายงานการประชม เปนตน ระเบยบวาระการประชมทจาตองแจงกอนการเปนประชม เปนเอกสารทตองแจงผทจะเขารวมประชมลวงหนาเพอใหทราบกาหนดการและหวขอเรองทจะประชมเปนสงจาเปน

วตถประสงคของบทเรยน 1. อธบายความหมายและความสาคญของเอกสารการประชมแตละประเภทได 2. เขยนจดหมายเชญประชมไดถกตองตามรปแบบ และใชภาษาในการเขยนได อยางเหมาะสม

กจกรรมการเรยนการสอน การบรรยาย การอภปราย การตอบขอซกถามตางๆ

สอการสอน PowerPoint Presentation

การวดและประเมนผล 1. การอภปราย ซกถามและการแสดงความคดเหน 2. ทาแบบฝกหด


แผนการสอน บทท 6 การเขยนโครงการ

เนอหาบทเรยน 1. ความหมายของโครงการ 2. ลกษณะสาคญของโครงการ 3. โครงการทดควรมลกษณะอยางไร 4. โครงสรางของโครงการ

การเขยนโครงการเปนทกษะการเขยนรปแบบหนงทมความสาคญสาหรบการเรยน

ในระดบอดมศกษา จงจาเปนทผเรยน ตองศกษาวธเขยนและรปแบบของการเขยน ใหถกตอง เพอเปนประโยชนในการศกษาขนสงและการทางานในอนาคตตอไป

วตถประสงคของบทเรยน 1. อธบายความหมายของโครงการได 2. อธบายความสาคญและลกษณะของโครงการทดได 3. เขยนโครงการตามโครงสรางไดถกตอง

กจกรรมการเรยนการสอน 1. การบรรยาย การอภปราย การตอบคาถาม 2. ใหนกศกษาแบงกลมเขยนโครงการและนาเสนอในชนเรยน สอการสอน PowerPoint Presentation

การวดและประเมนผล พจารณาจากความตงใจในการเรยน การอภปราย และการนาเสนองาน


แผนการสอน บทท 7 การทารายงาน

เนอหาบทเรยน 1. ศกษาความหมาย ของการทารายงานแตละประเภท 2. ประเภทของรายงานทางวชาการ ไดแก รายงานทวไป รายงานประจาวชา วทยานพนธหรอ ปรญญานพนธ และรายงานการวจย 3. ขนตอนของการทารายงาน โดยทวไป เชน การกาหนดเรอง หรอหวขอ การสารวจขอมล การรวบรวมบรรณานกรม การบนทกขอมล ตลอดจนการเรยบเรยงรายงานฉบบราง การลงรายการอางอง

แนวคด ในยคขอมลขาวสารซงมเทคโนโลยสมยใหมอยางกวางขวาง จงไมมใครสามารถเรยนรทกสงอยางในชนเรยนไดหมด การศกษาคนควาหาความรดวยตนเองเพมเตมนอกหองเรยน จากแหลงสารสนเทศตางๆ จะชวยใหการเรยนรมประสทธภาพมากยงขนดงนนการนาเสนอผลการศกษาคนควาในรปแบบของการเขยนรายงานทางวชาการ จงเปนกจกรรมทสาคญอยางหนงของการศกษาในปจจบน

วตถประสงคของบทเรยน 1. เพอสงเสรมใหคดอยางวจารณญาณ ตลอดจนแสดงความคดเหนอยางมเหตผลโดยมหลกฐานอางอง 2. เพอสงเสรมดานการเขยนและการใชภาษา สามารถเรยบเรยงขอมลทไดมาอยางมระเบยบดวยสานวนภาษาทถกตอง กจกรรมการเรยนการสอน การบรรยาย การอภปราย การตอบขอซกถามตางๆ สอการสอน PowerPoint Presentation การวดและประเมนผล 1. การอภปราย ซกถามและการแสดงความคดเหน 2. ทาแบบฝกหด เอกสารอางอง ดบรรณานกรมทายบท

แผนการสอน บทสงทาย กลยทธในการสอบ

เนอหาบทเรยน ในบทนไดนาเสนอกลยทธในการสอบ เพราะวาการสอบนนไมไดหมายถงเฉพาะการมาสอบใหทนเวลาเทานน แตจะตองรวมถงการเตรยมตวสอบ การกาหนดกลยทธในการสอบ การลดความเครยด และการชนะความกลว รวมทงการเรยนรจากขอผดพลาดทเกดขนจากการสอบเพอหาทางปรบปรงตวตอไป

แนวคด การเรยนรถงกลไกของขอสอบและวธทาขอสอบ สามารถเปลยนคะแนนของตวเองจาก C มาเปน A ได ในเมอการสอบเปนเกมการแขงขนอยางหนง ดงนนเราจงควรมสทธทจะรถงกฎวธการทาขอสอบและเทคนคตางๆ ของการแขงขนเพอใหไดคะแนนเทาทควรจะได จากความรและความสามารถทมอย

วตถประสงคของบทเรยน เพอศกษาหลกและเทคนคในการทาขอสอบอยางถกตองในการตอบคาถามแตละครงของการสอบ

กจกรรมการเรยนการสอน การบรรยาย การอภปราย การตอบขอซกถามตางๆ

สอการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน 2. PowerPoint Presentation

การวดและประเมนผล 1. การอภปราย ซกถามและการแสดงความคดเหน 2. ทาแบบฝกหด


บทท 1 บทนา : ทกษะในการศกษา

1.1 แนวคด

การเรยนในระดบอดมศกษาเปนการจดการศกษา หลงระดบมธยมศกษา มการจดหลกสตร การเรยนการสอน ทงในระดบปรญญาตรและระดบสงกวาปรญญาตร ในสถาบนอดมศกษาตางๆ ผเรยนจะไดรบใบปรญญาบตรทแสดงถงเปนความเปนผทมความร ความสามารถ และผเรยนยงควรเหนคณคาของการเรยน เพอทจะไดนาความรทไดรบไปพฒนาตนเอง พฒนางาน และทสาคญควรคานงถงการนาความรทได มาพฒนาสงคมใหเกดความยงยน ไมวาจะเปนการดาเนนชวตอยางสมดลการรจกเลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสม และการเชอมโยงความร ในสาขาวชาทเรยนใหสอด คลองกบสภาพสงคมในปจจบนทงนเพอใหมนษยและสงแวดลอมสามารถอยรวมกนไดอยางสมดล

ปจจบนมผนยมเรยนในระดบอดมศกษาเพมขน จากสถตการเขาศกษาในระดบอดมศกษาดงท เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2551) กลาววา “ผตองการเขาศกษาทงในระดบปรญญาตร ปรญญาโทและปรญญาเอก โดยเฉลยแลวมอตราทเพมมากขนทกป ทาใหเหนวาในสงคมไทยปจจบนนยมการศกษาในระดบอดมศกษา ดวยเหตนสถาบนอดมศกษาจานวนมาก ทงมหาวทยาลยของรฐและเอกชน การศกษาจงไดเปดหลกสตรทหลากหลายและรบนกศกษาเขาเรยนในอตราทเพมสงขนทกป

1.2 ความหมาย : การอดมศกษา การอดมศกษา คอ การสรางผศกษาเลาเรยนใหเปนบณฑต ซงเปนผทไดรบการพฒนาความตองการของตนเองใหถกตองงดงาม เปนความตองการทสงกวาความตองการทเปนพนฐาน ซงเปนความตองการทเสพได บรโภคสงตางๆ เมอไดรบแลวกมความสข มความพงพอใจ มนษยจงตองการไมมทสนสด ไมมเพยงพอ การอดมศกษามองชวตเปนการเรยนรเพอการพฒนาเรมจากการพฒนาตนเองใหมความตองการอนดงาม ความตองการทเปนกศล คอความตองการทใหสรรพสงดในตวของตวเอง (ถนอม อนทรกาเนด, 2552 : หนา 4)

การศกษาระดบอดมศกษา หมายถง การศกษาหลงระดบมธยมศกษาตอนปลาย ซงไดแก หลกสตรอนปรญญา หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) ประกาศนยบตรนาฎศลปชนสง ประกาศนยบตรศลปชนสง ระดบปรญญาตร และรวมหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพครเทคนคชนสง (ปทส.) และระดบสงกวาปรญญาตร ไดแก ประกาศนยบตรบณฑตปรญญาโท ประกาศนยบตรบณฑตชนสงและปรญญาเอก(สานกงานเลขาธการสภาการศกษา(สกศ.)[ออนไลน]

- 3 -

1.3 ประโยชนในการเรยนระดบอดมศกษา

การเรยนระดบอดมศกษาชวยพฒนาใหผเรยนไดเกดการเรยนรในดานตางๆ ดงท วโรจน ถรคณ (2543, หนา 21) ไดกลาวถงความสาคญของการเรยนในระดบอดมศกษาไววา “การเรยนในระดบอดมศกษามสวนชวยใหนกศกษาไดคนพบความเปนตนเองดวยการเปดโลกทศน เปดรบความคดใหมอยางไมมขดจากด เพอพฒนาคนใหเตมศกยภาพ” ดงนนการศกษาระดบอดมศกษาจงมสวนในการพฒนาความร ความสามารถและทกษะใหเกดขนภายในตวของผเรยน ทาใหผเรยนเกดการพฒนาตนเองและเปนประชากรทมคณภาพ

คณคาของการศกษากอใหเกดประโยชนดงน 1.3.1 เกดการพฒนาตนเอง การเรยนในระดบอดมศกษามสวนชวยใหผเรยนไดรบความรทหลากหลายมากขน นอกจากน การเรยนยงชวยใหผเรยนไดเกดทกษะในการคดวเคราะห ใหผเรยนสรางสรรคความรใหมขน ทไมใชเกดจากการจดจาความรเพยงอยางเดยว แตทาใหผเรยนมความรทเกยวของกบสาขาวชาของตน และสามารถสรางความรทเกดจาก ความคดของตนเอง ซงเปนผลมาจากการศกษาได 1.3.2 เชอมโยงความรกบการประกอบอาชพ ถาหากผเรยนเหนคณคาของการศกษาวาจะชวยพฒนาตนเองแลว จะทาใหผเรยนเกดความมงมนในการศกษาเลาเรยน ทจะนาความรทไดรบมาเชอมโยงกบการประกอบอาชพในอนาคต เนองจากเหนความสาคญวา การประกอบอาชพนนจาเปนตองใชความรทไดจากการศกษา พรอมทงนาทกษะทางดานการคดสรางสรรค สงใหมมาประยกตใชในการทางาน เพอพฒนางานของตน ใหมประสทธภาพเพมขน ทาใหตนเองเกดความภมใจทไดมาเรยนในระดบอดมศกษา นอกจากนยงไดรบความเชอมน และการยอมรบจากสงคมวาเปนบคคลทมคณภาพดวย 1.3.3 คดคนความรใหม ทาใหเกดการพฒนาประเทศชาต การเรยนในระดบอดมศกษาชวยสงเสรมใหผเรยนเกดกระบวนการเรยนร ดวยการคดคนสงใหมๆ ขน ดงนนจงมสวนชวยในการคดประดษฐตางๆ เพอนามาใชในการปรบปรงและพฒนาประเทศตอไป จงจะเหนไดวาหากผเรยนตระหนกในความสาคญของการเรยนในระดบอดมศกษาแลว จะมจานวนประชากรทมคณภาพเพมมากขน และนาไปสความเจรญกาวหนาของประเทศ

จากประโยชนของการเหนคณคาของการศกษาดงกลาวแลว ทาใหเหนไดวา หากนกศกษาเหนคณคาของสาขาวชาทจะตองการศกษา อาจจะชวยทาใหนกศกษามจดมงหมายในการแสวงหาความร เกดความสนใจในสงทตนตองการจะศกษามากขน และเมอสาเรจการศกษาแลว สามารถนาสงทไดรบไปใชประโยชน ในการประกอบอาชพตอไป ซงจะสงผลใหประเทศชาต เจรญกาวหนา ดง ในประเทศ ตางๆ ทประสบความสาเรจ ในการพฒนาเศรษฐกจอยางมาก เชน สหรฐอเมรกา เยอรมนน ญปน ประเทศเหลานมการพฒนาทรพยากรมนษยดวยการ ใหความสาคญกบการศกษา

- 4 -

ทกษะการเรยนเปนกระบวนการทจาเปนสาหรบนกศกษา ทตองการทาผลการเรยนใหด ทกษะการเรยนเหลานประกอบดวย การพฒนาทกษะการเรยน ทกษะการพฒนาคาศพท การจดโนตยอ ทกษะการจา ทกษะการอาน การเขยน การฟง ตลอดจนทกษะการสอบ ทงนผเรยนจาเปนตองมแรงจงใจ ทศนคต และการวางแนการเรยนทด รวมทงมวนยในตนเอง สาหรบวชาน ทกษะในการศกษา จะเปนวชาทชวยใหนกศกษา สามารถเรยนร วธการเรยนในมหาวทยาลย และวธการแสวงหาความรดวยตนเองเพราะความรมมากมาย ตดตามไมทนอาจารยหรอ ผสอนไมสามารถสอนความรตางๆไดหมด นกศกษาตองไปหาความรเพมดวยตนเอง สปดาหแรกของการเปดเรยน โดยเฉพาะกบนกศกษาใหมเพราะเปนเวลาแหงการเรมตนและปรบตว ทกสงทกอยางดจะแปลกใหม ทงคน ทงสถานท และเพอใหชวตการเรยนในอนาคตของนกศกษาดาเนนไปอยางราบรน นกศกษาจงควรมจดเรมตนดวยการเตรยมตวทด กลาวไดดงน 1. การสารวจสถานทเรยน ควรหาเวลาเดนสารวจ อาคารสถานทเรยน เพอสรางความคนเคยกบสถานท โดยใชแผนทของมหาวทยาลยทนกศกษาประกอบ(ถาม) เพอดวาสถานทสาคญๆอยตรงไหน ทตงของรานอาหาร หองนาในแตละอาคาร ตกเรยนตางๆ แผนกทะเบยน และหนวยงานทจะเปนประโยชนตอการเรยน เชน

หองสมด ในสถานศกษาระดบอดมศกษาหรอมหาวทยาลย มกจะมหองสมดมากกวาหนงแหง คอ นอกจากหองสมดกลางแลว แตละคณะอาจจะมหองสมดเปนของตนเองจะเปดใหนกศกษาจากคณะอนเขาไปใชได แตนกศกษาจานวนไมนอยทไมรจกสถานทเหลาน ซงทาใหเสยประโยชนบางอยางไปอยางนาเสยดาย

รานหนงสอ ในสถานศกษาใหลองสารวจหนงสอ หรอตาราประกอบการเรยนของวชาตางๆ ทนกศกษาเรยน พรอมกนนใหถอโอกาสดตาราวชาเดยวกน แตเขยนโดยผแตงแตละคนเพอเปรยบเทยบวาเลมไหนด อานไดเขาใจงายกวากน นกศกษาจะไดเลอกใชใหเหมาะสม สาหรบตาราประกอบวชาเลอกแตละวชานน จะเปนประโยชนอยางยง ตอการเลอกเรยนของนกศกษา เพราะบางวชานน ดแตชออาจจะนาสนใจ แตพอเปดตาราดเนอหาแลวกลบนาเบอกอาจมได

2. เขาพบอาจารยทปรกษา การเรยนในระดบอดมศกษา มหาวทยาลยหรอวทยาลย จะกาหนดอาจารยทปรกษามาคอยดแล ชวยเหลอนกศกษา ตงแตปการศกษาแรกไปจนจบการศกษา ซงเรยกวา อาจารยทปรกษา หนาทความรบผดชอบของอาจารยทปรกษานนมไดมแคตรวจใบลงทะเบยน ของนกศกษาและลงชอรบรองแตนกศกษา สามารถขอความชวยเหลออนๆ อนเกยวกบเรองการเรยนไดดวย เชน

• ขอคาแนะนาเกยวกบการเรยนในกรณทนกศกษามปญหา

- 5 -

• ถานกศกษาหมดสทธสอบเนองจากสาเหตบางอยาง เชน เวลาเรยนไมพอ นกศกษากสามารถใหอาจารยทปรกษาชวยได แตทงนเราตองมเหตผลหรอหลกฐาน ใหทานนาไปใชขอผอนผนกบผทตดสทธนกศกษาดวย

• ถาจะจดกจกรรมนอกหลกสตรการเรยน นกศกษากสามารถขอคาแนะนา หรอการสนบสนนจากทานได จะเหนไดวา อาจารยทปรกษา คอ บคคลทสามารถใหความชวยเหลอตางๆ แกนกศกษาได ดงนนเปนสงทฉลาดอยางยงทจะไปพบแนะนาตวเองใหทานรจกทนท เมอทราบวาผสอนทานใดคอ อาจารยทปรกษาของนกศกษาเพอแสดงใหเหนวาเรามความกระตอรอรนทจะพบทาน ทานจะไดรสกประทบใจ และคอยใหความชวยเหลอเรา ตลอดเวลา

1.4 การเรยนอยางมคณภาพ สกขา วรฬห สมปตตา" พทธภาษตบทน แปลความไดวา การศกษาเลาเรยนเปนความเจรญ งอกงาม หรอ การศกษาเลาเรยนชวยเสรมสรางความเจรญในทกดานของมนษย ดวยเหตนพอแมผปกครอง จงพยายามสงเสรมใหบตรหลานมโอกาสเรยนร เพอใหบตรหลาน มความเจรญงอกงามในทกดาน สวนบตรหลานกพยายามตอบสนองเจตนาทดของพอแมผปกครอง ดวยการเรยนใหดทสด การเรยนใหดทสดหรอใหเกดประสทธภาพมากทสดนน เปนเรองทมการอภปรายกนอยาง กวางขวาง บางคนเหนวาการทจะเรยนไดดนน ผเรยนตองมสตปญญาด แตบางคนกแยงวา การเรยนไดดหรอเรยนไดอยางมประสทธภาพนน ตองมวธการและกลวธในการเรยนเปนสาคญ สตปญญานนสาคญกจรงแตเปนเรองรองลงมา ตอใหมสตปญญาดเลศอยางไร แตถาขาดวธการเรยนทถกตอง ประสทธภาพกยอมเกดไมได จะอยางไรกตามไดมการศกษาวจยจานวนมาก เพอเปรยบเทยบกนเกยวกบวธการเรยนของนกเรยนทเรยนเกงกบนกเรยนทเรยนออน พบวาวธการเรยนเปนองคประกอบสาคญในการเรยนอยางมประสทธภาพ นอกจากวธการเรยนแลวยงมเรองตางๆทสงเสรมการเรยนใหมประสทธภาพ เชน สขภาพดทงกายและใจ การวางแผนการเรยนอยางเหมาะสม ทพกอาศย อาหารการกน เปนตน ในอดตจนถงปจจบน มผรมากมายพยายามเสนอแนะดวยความหวงดเพอใหนกศกษาเรยนไดอยางมประสทธภาพ ตวอยางเชน การใชหลก ส. จ. ป. ล. คอ ส. มาจากคาวา สต แปลวา ฟง (รวมทงอานดวย) จ. มาจากคาวา จนตนะ แปลวา คด ป. มาจากคาวา ปจฉา แปลวา ถาม ล. มาจากคาวา ลขต แปลวา เขยน

- 6 -

หลกการนเปนสงจาเปนสาหรบนกศกษา ในการเรยนใหเกดประสทธภาพนน ตองอาศยการฟง(อาน) ฟงแลวนามาคด ถาหากไมเขาใจกตองถามหรอคนควาหาคาตอบทถกตอง และทายสดตองบนทกไวเพอใหจดจาได การใชหลกอทธบาท 4 ไดแก

1. ฉนทะ คอ ความพอใจ ใฝใจทจะเรยน 2. วรยะ คอ ความเพยรในการเรยน อดทนไมทอถอยในการเรยน 3. จตตะ คอ ความคด ตงใจรบรในสงทเรยน 4. วมงสา คอ ความไตรตรอง ทดลองตรวจตราใครครวญหาเหตผล

อาจสรปไดวาการเรยนอยางมประสทธภาพ จะตองมความพอใจ มความเพยรพยาม รจกคดและคนควาในสงทเรยน

นอกจากนยงมปจจยของการเรยนอยางมประสทธภาพ อนไดแก

1. การเขาชนเรยน การศกษาในมหาวทยาลย มการกาหนดใหนกศกษา ตองคนควาหาความรดวยตนเอง เปนหลกสาคญ การเขาชนเรยนเพอฟงคาบรรยาย (Lecture) จากอาจารย เปนเพยงการฟงคาชแนะแนวทางในการศกษาคนควาเทานน แตความสาคญทนกศกษาจะไดรบจากการเขาชนเรยน ไดแก การไดรบการถายทอดเชอมโยง ความรความคด ประสบการณจากอาจารยผสอน ซงจะเปนประโยชนและเปนแนวทางสาหรบการพฒนาตนเองแกนกศกษาทเปนสวนหนงจากการปฏสมพนธในชนเรยนทมไดมอยในตารา

2. การเตรยมตวกอนเขาเรยน การรบฟงคาบรรยายในชนเรยนใหมประสทธภาพนน ตองมการเตรยมตวมากอน มใชเดนเลนตามสบายเขาไปนงฟงบางไมฟงบาง การเตรยมตว เชน ตองทราบวาชวโมงนนจะเรยนอะไร มเอกสาร ตารา หรอหนงสอทอาจารยสงใหไปเตรยมอานมากอนหรอไม ถาจะใหดตองเปดดสมดจดคาบรรยาย (Lecture) ชวโมงทแลววาเรยนอะไรไปถงไหน

3. การปฏบตตนในชนเรยน เพอใหประสบความสาเรจสงสดในการเรยนรรวมกบอาจารยผสอน แนวทางทดคอ การปฏบตตามหลกทรจกกนในนาม “หวใจนกปราชญ” คอ การฟง คด ถาม และเขยน เปนการฟงคาบรรยายอยางตงใจ แลวคดตามไปดวย หากมขอสงสยใหรบถาม (หรอจดไวถามในชวงทอาจารยเปดโอกาสใหซกถาม) เมอฟงและคดแลวกตองเขยน คอ จดบนทกสงทไดฟงและเขาใจนนลงไว เพอเตอนความจาและเพอทบทวนในโอกาสตอไป หรออาจสรปไดดงรปตอไปน

- 7 -

ความขดแยง คานยม

ทกษะการศกษา และการคด

ทกษะดานบคคล

สขภาพกาย + สขภาพจต

ทรพยากร

การวางแผนสความสาเรจ

การจดโนต การอาน การคดเชงวเคราะห การตดสนใจ การแกปญหา การวางแผน

การตงเปาหมาย การจดลาดบตามลาดบ การสอสาร การสรางความสมพนธ การบรหารเวลา รปแบบการเรยน

การบรหารเงน การทางานระหวางเรยน

เลอกวชาเอก วางแผนชวต เปาหมาย

การทาขอสอบ การฟง การจา การเขยน

การรบร ความสามารถ นสย แรงจงใจ การทางานเปนทม ความตงใจ

การบรหารความเครยด สขภาพ โภชนาการ

กจการ น.ศ. หองสมด ศนย

ยอมรบความเปลยนแปลง การตดตามตลอด ความสาเรจ+ความลมเหลว

ปจจยของการเรยนอยางมประสทธภาพ

รปท 1.1 โครงสรางการเรยนอยางมคณภาพ

- 8 -

ไดรบปรญญา ระยะยาว

รปท 1.2 เปาหมายการศกษา ระยะสน/ระยะกลาง/ระยะยาว

ฝกงาน สอบไดทกวชา ป

ภาคการศกษา มองหาอาชพ เขาเรยนตงใจตลอด รวมกลมอภปราย

พบอาจารยทปรกษา สอบถามวชาการเรยน

รวมกลมเพอจดตว

ทบทวนตารา เทยว เสาร-อาทตย

เดอน

พบอาจารยทปรกษา

รวมกลมเพอทารายงาน

ทบทวนตาราทกคน เทยว เสาร-อาทตย

สปดาห

- 9 -

แบบฝกหดทายบท

การศกษาชวยใหเราประสบความสาเรจไดอยางไร 1. ........................................................................................................................................ นกศกษาวางแผนจะใชเวลาเรยนในวทยาลยอยางไร 2.

........................................................................................................................................ 3. นกศกษาคาดหวงอะไร จากการเรยนในมหาวทยาลย หรอระดบปรญญาตร ........................................................................................................................................ นกศกษาคดวาคณสมบตขอไหนททาใหนกศกษาเปนคนพเศษ 4.

........................................................................................................................................ 5. ในระยะเวลา 1 ภาคการศกษา(15 สปดาห) เปาหมายระยะสน ระยะกลาง และระยะยาว

ของนกศกษา คออะไร ........................................................................................................................................ 6. ลกษณะของบณฑตอนพงประสงค คออะไร ........................................................................................................................................

บรรณานกรม

เกรยงศกด เจรญวงศศกด. 2551. “เขามหาวทยาลยเพราะเหนคณคาหรอเพอใบปรญญา.” สยามรฐ. (24 กรกฎาคม) : หนา 19. ถนอม อนทรกาเนด. 2552. ปรชญาการอดมศกษาไทย. กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการ การอดมศกษา. วโรจน ถรคณ. 2543. เรยนมหาวทยาลยอยางไรใหสาเรจและมความสข. กรงเทพฯ :

อพมพเดอนเพญ.

สานกงานเลขาธการสภาการศกษา (สกศ.)2553. “การอดมศกษา.” [ออนไลน] สบคนจาก http://www.onec.go.th/ (5 ม.ค. 2553)

บทท 2 ทกษะพนฐานทจาเปนในการศกษา

ทกษะการเรยนเปนกระบวนการทจาเปนมากสาหรบนกศกษาทตองการทาผลการเรยนใหด ทกษะการเรยนเหลานประกอบดวย การวางแผนการเรยน การจดโนตยอ ทกษะการจา ทกษะการอาน การฟง การเขยน ตลอดจนทกษะการสอบ ทงนผเรยนจาเปนตองมแรงจงใจ ทศนคต และจดการการเรยนทดรวมทงมวนยในตนเอง สาหรบบทน ทกษะพนฐานทจาเปนในการศกษา จะเปนวชาทชวยใหนกศกษาสามารถเรยนร วธการเรยนในมหาวทยาลย และวธการแสวงหาความรดวยตนเอง เพราะความรมมาก ตดตามไมทนอาจารย หรอผสอนไมสามารถสอนความรตางๆ ไดหมด นกศกษาตองคนควาและหาความรเพมดวยตนเอง

2.1 ทกษะพนฐานทจาเปนสาหรบนกศกษา ในยคโลกไรพรมแดนหรอสงคมขาวเชนในปจจบนน ผทอยในสงคมคนทางานแลวยอม

สามารถเขาใจไดอยางดยงวา การศกษามใชเปนเพยงกจกรรมทเกดขนในชวงเวลาหนงของชวตเทานน แตการศกษาเปนกจกรรมทเกดขนอยางตอเนองตลอดชวต วชาการบางสาขาวชาอาจเรมลาสมยไปในระยะเวลาอนสน หลงจากผทศกษาวชาการนน ๆ สาเรจการศกษาไปแลว นอกจากนน จากการศกษาและการวจยในชวงทศวรรษทผานมา ยงแสดงใหเหนดวยอกวา ในชวงชวตของบคคลคนหนงนน อาจจะมการเปลยนแปลงอาชพหรอการทางานไดมากกวา 3 อาชพ โดยทในการเปลยนแปลงอาชพนน บคคลนนจาเปนจะตองไดรบการฝกฝนอบรมเพมเตม หรอ มการเรยนรวทยาการ หรอเทคโนโลยใหม ๆ อยางสมาเสมอ

ดวยเหตทความร วทยาการใหม ๆ หรอขอมล ขาวสารในปจจบน มเปนจานวนมาก และการแสวงหาความร การคดเลอกหรอคนควาหาขอมลทถกตองชดเจน มความสาคญอยางยงในการพฒนาตนเองดานการศกษา นกศกษาทกาลงศกษาอยในปจจบนจงควรไดรบการพฒนาทกษะท จาเปนสาหรบการเปนนกศกษา ดงน

2.1.1 ทกษะพนฐานทางดานการคดและการใชเหตผล ความสามารถในการคดและการใชเหตผลนน เปนทกษะพนฐานทสาคญสาหรบการศกษาในระดบอดมศกษาและการดาเนนชวตในปจจบน มนษยเราสวนใหญไดรบการฝกฝนใหพฒนาทกษะการคด และ การใชเหตผลมาตงแตเยาววย โดยมการพฒนาอยางตอเนองไปตลอดชวต แมวาจะมความแตกตางกนไปในแตละบคคลบาง แตหากเราไดใชการสงเกตตนเอง จะพบวาเรามการสมผสตอสงใหม ๆ ทเกดขนแวดลอมตวเรา

- 12 -

ตวอยาง คาถามพนฐานทชวยใหกระบวนการคดและการใชเหตผลมประสทธภาพมากขน จะเรมตงแตคาถามเพอการรวบรวมขอมล -ใคร ทาอะไร ทไหน เมอไร อยางไร ( ความจา ความเขาใจ ) คาถามเพอแสวงหาสาเหต - ทาไม (สามารถ วเคราะห สงเคราะหและประเมนคาของขอมลทเกบรวบรวมมาได) เมอเรมตงคาถามนน หากเราไมสามารถทจะจดจาไดทงหมด เราควรจดบนทก บนทกเหลานนจะชวยใหเราสามารถสะสมขอมลทจาเปน สาหรบการแยกแยะประเดน หรอรวบรวมประเดน ในการคดและการใชเหตผลในขนตอไป นอกจากนน คนทมความสามารถในการศกษาไมใชคนทเกงในการจดจา แตเปนผทมความสามารถในการคด และรจกการใชเหตผลอยางเหมาะสม สามารถแกปญหาไดอยางสรางสรรค

2.1.2 ทกษะดานอารมณและความรสก แตเดมนนทกษะดานอารมณ และความรสก เปนทกษะทถกละเลยในดานการศกษา แตหลงจากทมการศกษาคนความากมาย นกจตวทยาและนกการศกษากใหความสนใจตอทกษะนมากขน ตวอยางเชน การทนกศกษาทมความเขาใจในบทเรยนเปนอยางด แตเมอเขาหองสอบกลบเกดความรสกตนเตน วตกกงวล บางรายมอาการแสดงออกทางกาย ไดแก เหงอออกตามมอ หวใจเตนเรวไมเปนจงหวะ เปนตน และไมสามารถทาขอสอบไดด นน เปนผลมาจากสาเหตมากมายหลายประการ แตสาเหตหนงทสาคญคอการขาดทกษะในการจดการกบอารมณ ความรสกของ ตนเอง การฝกฝนและพฒนาทกษะทางดานนจาเปนจะตองใชระยะเวลา และการยอมรบตนเอง ในการพฒนาทกษะดวย และการพฒนาทกษะดานอารมณ ความรสกทเหมาะสมนน ยงมผลตอการพฒนาบคลกภาพและความสาเรจในการดาเนนชวตอกดวย

2.1.3 ทกษะดานภาษาและการสอสาร ภาษาเปนตวกลางทชวยใหมนษยมปฏสมพนธระหวางกน และกอใหเกดการเรยนรและพฒนาการของวทยาการตาง ๆ มากมายในโลกไรพรมแดน หรอยคสงคมขาวสารน ผทมความสามารถในการใชภาษามากกวา 1 ภาษายอมแสวงหาความรไดมากขน และเราไมอาจปฏเสธไดวา ผทมความรและทกษะในการใชภาษาด ยอมสามารถทจะแสวงหาความรทจะนามาใชประโยชน ในการดาเนนชวตและพฒนาตนเองไดอยางเตมศกยภาพ

ทกษะดานภาษาและการสอสาร ซงประกอบดวย การฟง การพด การอาน และการเขยนน อาศยความเขาใจหลกของภาษา ไวยากรณตาง ๆ ตลอดจนการฝกฝน ทบทวนอยางสมาเสมอ สาหรบนกศกษาระดบอดมศกษาแลวไมสามารถขามประเดนความสาคญของทกษะดานภาษา และการสอสารไปไดเลย ตวอยางเชน ทกษะการอานมความสาคญมากตอการแสวงหาความร และ การพฒนาความสามารถในการคด ทกษะการเขยนมความสาคญมากตอการถายทอดผลของการเรยนรเพอนาไปสการวดและประเมนผลการศกษา เปนตน การฝกฝนและพฒนาทกษะทางดานภาษาไมใชเรองยากนก หากนกศกษาเขาใจถงความสาคญและมความมมานะในการฝกฝนอยางจรงจง

- 13 -

2.1.4 ทกษะในการแสวงหาความร เมอการศกษาเปนกระบวนการทเกดขนอยางตอเนอง

ตลอดชวตของบคคล ทกษะในการ แสวงหาความรจงเปนทกษะทมความสาคญและจาเปนสาหรบนกศกษาปจจบนอยางมาก เมอเทคโนโลยสารสนเทศมบทบาทมากขน ขอมล ขาวสาร ความร วทยาการตาง ๆ จงมการถายทอดและพฒนาไปอยางรวมเรว นกศกษาจงจาเปนทจะตองมทกษะทจะรจกเลอกรบขอมล และวทยาการใหม ๆ นน อยางมวจารณญาณ โดยอาศยทกษะพนฐานในการคด การใชเหตผล ดงทไดกลาวมาแลว

นอกจากนน กระบวนการในการถายทอดความร หรอวทยาการใหม ๆ นน มกจะสงผานทางเทคโนโลยสารสนเทศใหม ๆ ซงมพฒนาการอยางรวดเรว การพฒนาตนเองใหทนตอการเปลยนแปลงของเทคโนโลยสารสนเทศเหลานนจงเปนความจาเปนอกประการหนง โดยทนกศกษาควรเปดใจ ยอมรบการเรยนรการใชเทคโนโลยสารสนเทศเหลานน อยางนอยในฐานะ "เครองมอ" ทจะนาไปสความรทนกศกษาตองการ 2.1.5 ทกษะดานการจดการ ในกระบวนการศกษาดวยตนเองนน ทกษะดานการจดการเปนทกษะสาคญอกทกษะหนงทจะชวยฝกฝนใหนกศกษามความพรอมในการศกษา ใฝใจทจะศกษาดวยตนเอง โดยการดแลและควบคมของตนเองโดยไมตองมใครบงคบ ทกษะในการจดการในทน ประกอบดวย

2.1.5.1 การจดการตนเอง ไดแก การตรวจสอบเปาหมายการศกษา และแผนการศกษาของตนเอง ลกษณะหรอวธการเรยนทตนเองชอบหรอถนด การดแลตนเองใหสามารถเรยนไดตามเปาหมายท ตนเองกาหนดไว การฝกทกษะการเรยนตาง ๆ เพอชวยใหการเรยนเปนไปไดอยางมประสทธภาพ การเตรยมตวสาหรบการเรยนในแตละครง เปนตน

2.1.5.2 การจดการเวลา ไดแก การวางแผนการใชเวลาในการศกษาตอครง ตอวน หรอภาคการศกษาใหเหมาะสมกบลกษณะวธการเรยนของตนเอง ซงควรเปนแผนทยดหยน ไมเครงครด หรอหละหลวมจนไมสามารถกอใหเกดสมฤทธผลในการเรยนได

2.1.5.3 การจดการสงแวดลอม ไดแก การจดสภาพแวดลอมรอบตวใหเออตอการเรยนร การทาความเขาใจกบบคคลในครอบครว การสรางทศนคตทางบวกเกยวกบการเรยนรใหเกดขน เชน หากเราไมสามารถเปลยนสงแวดลอมได เรากตองสามารถปรบตนเองใหเขากบสงแวดลอม เปนตน ทกษะพนฐานทจาเปนสาหรบนกศกษาเหลาน เปนสงทนกศกษามอยแลวในตนเองในระดบทมากนอยแตกตางกนไป แตอยางไรกตาม หากนกศกษาสารวจตนเองและพบวามทกษะดานใดทยงบกพรองและควรไดรบการพฒนา นกศกษากควรทจะเรมตนเสยตงแตบดน เพราะไมมคาวา "สาย" สาหรบการเรมตนพฒนาตนเอง

- 14 -

2.2 การวางแผนการเรยน

การวางแผนการเรยนในทน หมายถง การศกษาเคาโครงของหลกสตร หรอโปรแกรมวชาของตนเองจากคมอนกศกษา หรอ คมอการเรยนของมหาวทยาลย/วทยาลย มหาวทยาลยใหญๆ ยงจาเปนมาก หากมหาวทยาลยใชวธการใหนกศกษาลงทะเบยนเรยนเอง วทยาลยเลกนกศกษานอย อาจจดหลกสตรการศกษาไว ใหเปนภาคการศกษาตามลาดบวชาเรยนกอนหรอหลงจนจบหลกสตรการศกษา ซงวธแบบหลงนนกศกษาแทบจะเรยกวาไมเคยศกษาเคาโครงหลกสตร หรอโปรแกรมดวยตนเอง อยางไรกตามโดยปกตหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตร สวนมากจะประกอบดวยกลมวชาศกษาทวไป กลมวชาเอก (ทงบงคบและเลอก) และกลมวชาเลอกเสร -- กลมวชาศกษาทวไป ประกอบดวย รายวชาตางๆ ทเปนพนฐานทวไป เชน ดานคณตศาสตร วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคมศาสตร มนษยศาสตรและภาษาศาสตร เปนตน -- กลมวชาเอก ประกอบดวย วชาบงคบ หรอวชาแกน ซงเปนวชาทจะนาไปใชเพอการประกอบอาชพของนกศกษา เชน วชาบญช วชาภาษา วชาคอมพวเตอร วชาวทยาศาสตร วชากฎหมาย เปนตน อาทจะมจานวนหลายรายวชามาก คดเปนสดสวนของหนวยกตมากกวารอยละ 60 ของหนวยกตรวมทงสนของโปรแกรมวชา นอกจากนนในกลมวชาเอกยงมวชาเลอกบงคบ หรอวชาบงคบใหเลอก เพราะเปนวชาประกอบสาคญทเกยวของกบวชาบงคบหรอวชาแกน -- กลมวชาเลอกเสร เปนกลมทจดไวสนองความตองการทแตกตางกนของแตละบคคลทประสงคจะเรยนรเพอพฒนาตนเอง หรอเพอประกอบสตปญญา เพอผอนคลายความเคลยด เพอสมพนธกบการประกอบอาชพการอยในสงคม กลมวชาเลอกเสร ชอกบอกวาเลอกเสรตามความสนใจของนกศกษา จะขามคณะหรอขามฝายไปเรยนกบคณะนตศาสตร วทยาศาสตร บรหารธรกจ อกษรศาสตร ศลปศาสตรกกระทาได แมจะมความจากนอยบาง ในแงเวลาหรอจานวนหนวยกต ทอนญาตใหเลอกเสร เชน 3 หนวยกตหรอ 6 หนวยกต ซงหมายความวาเลอกไดเพยง 1-3 รายวชา เทานน การวางแผนการเรยน จงหมายความวา นกศกษาจะตองมองทะลแผนตลอดระยะ 2-3 ป ของหลกสตรตอเนอง หรอ 3-5 ป ของหลกสตร (4 ป)ของตน นนคอ ตองศกษาวาหลกสตรของตนตามรายวชาเอกจะตองเรยนทงสนกหนวยกต ประกอบดวยรายวชาตางๆ ในแตละหมวดกรายวชา รายวชาใดตองการใหผานกอน (Pre-requisite) จงจะเรยนรายวชาอนได พดอกนยหนงกเหมอนกบการนาเอาแผนการเรนมาปลงบนกระดานแลวมองภาพรวมวาจะเรยนรายวชาตางๆ ทกาหนดไวในหลกสตร ในโปรแกรมมการศกษาของตนเองเมอใด ภาคเรยนใด จงจะครบตามหลกสตรในเวลา 2 ป (หลกสตรตอเนอง) หรอ 4 ป (หลกสตรปกต) แลวจบปรญญาตามขอกาหนดในหลกสตร

- 15 -

• การไมเลอกรายวชาหนกๆ หรอเนอหามากๆ ในภาคการศกษาเดยวกน นกศกษาตองทราบวารายวชาใดทมเนอหาและภารกจหนก ๆ ซงไมควรเรยนพรอม ๆ กนในภาคเรยนเดยวกน ทงนเพอสรางความสมดลในการใชเวลาทมเทใหเกดผลดตอผลการเรยนในแตละภาคการศกษา การเลอกเรยนรายวชาททาทายความสามารถในการศกษาเลาเรยน เชน วชาใหม วชาทนกศกษาสนใจเปนพเศษ วชาทใหประโยชนสงตอการทางานหรอแมแตเชอมนวาจะทาใหนกศกษาไดรบความสาเรจสง

• การเขาหองเรยน มหาวทยาลยระบบปด ทาการศกษาในระบบคอ กาหนดเวลาการศกษาไวชดเจนตามหลกสตร มกถอเอาการเขาหองเรยนรอยละ 80 ของเวลาเรยนทงสนของรายวชานนเปนเกณฑใหสทธในการสอบและประเมนผลการศกษา นกศกษาตองรจกกฎเกณฑเหลานน เพอทราบวาตนเองจะขาดการเรยนไดกครง ในแตละครง จะตองศกษาวาจะเรยนเรองใด บทใด ซงอาจารยผสอนแตละรายวชา อาจนาเสนอแผนการสอนการเรยนใหนกศกษาทราบลวงหนา เมอไดเขาชนเรยนแตละครงจะไดโนตหรอบนทกการฟง สรางความเขาใจ เขาชนตรงเวลา รวมมอกบเพอนในการทากจกรรม การเขยนรายงาน การอภปราย ซกถาม ทาความเขาใจเนอหาทงในแงความคดรวบยอดและรายละเอยดเฉพาะเรอง เตรยมการทดสอบยอยและการสอบปลายภาคการศกษา จะทาใหนกศกษาเรยนไดสาเรจและสามารถรกษาระดบผลการเรยนไดอยางดตลอดภาคการศกษา

• การฟงคาบรรยาย การฟงคาบรรยายเปนสวนหนงของการบสารของมนษยดวยการฟงหรอการอาน การฟง

จงเปนการรบรเรองราวตางๆ จากผพด การฟงจงตองจบใจความสาคญ โดยจบเนอหาของเรองซงผ พดหรอผเขยนอาจเนนรวมในทเดยวกนหรอกระจายอยท งเรองทพด ดงนนผรบสารหรอผฟงอยางตงใจใหสามารถจบความสาคญของเรองทฟงตลอดได

ก. ฟงเรองราวทงหมดใหเขาใจกอน แลวจงจบใจความสาคญของเรองหรอบนทกความ สาคญของเรองในสมดโนต ซงอาจทาเปนตอน จากนนพยายามตอบคาถามวา

ใคร - ทาอะไร-ทไหน-เมอใด - อยางไร - และทาไม ข. ฟงเพอจบใจความรายละเอยด ทาเชนเดยวกบการฟงโดยจบนความสาคญ ค. ฟงเพอแสดงเหตผล ทงเหตผลโตแยงและสนบสนน ง. ฟงเพอความซาบซงเกดสนทรยะ ฟงแบบใหตระหนกในคณคางดงาม จ. ฟงเพอสงเสรมจนตนาการและคดสรางสรรค ฟงเพอไปสรางผลงานในชวต

- 16 -

• การฟงอยางมประสทธภาพ นกศกษาตองสรางความสามารถทจะ ก. ฟงแลวจบประเดนได ตองมสมาธในการฟงและฟงเรองราวโดยตลอด ข. ฟงแลววเคราะหได คอ แยกสาระวาสวนใดนาเชอ สงใดเปนเหตผล สงใดเปน

ขอเทจจรง ผพดเปนเสยง ทาทาง วาจา เหตผล ค. ฟงแลวตความได ผพดอาจพดเปนโวหาร สภาษต คาพงเพย บทกลอน ผฟงตองเขาใจ

ความหมาย ง. ฟงแลวประเมนคาได ผฟงตองประเมนคาเองวาสงทฟงดหรอไมด โดยใชเหตผล หรอ

ความคดเหนตดสน จ. ฟงแลวจดบนทกได การฟงเปนทกษะคกบทกษะการเขยน เมอฟงไดสาระเกดแนวคด

ขอสงเกต ผฟงกจดบนทกไว

• การอาน การอาน เปนการคนหาความหมาย หรอการรบสารจากสอทเปนลายลกษณอกษร เพอจบ

ใจความในการศกษา ทกษะการอานจงสาคญมาก เพราะการรบสารของมนษย นอกจากฟงแลวกคอการอาน

การอานจงเปนไปเพอ ทราบขาวสารขอเทจจรง แสวงหาความร และความบนเทง การอานมทงอานออกเสยงและอานในใจ และการอานจะสมฤทธผลได ผอานตองม

ประสบการณ เชน ถกปลกฝงใหรกการอาน มคนอานหนงสอใหฟง ตองมวฒภาวะ คออยในวยทเหมาะสมกบเรองทอาน มประสบการณสะสมมามาก มรางกายจตใจพฒนาตามปกต

การอานจบใจความ ก. อานชอเรอง ยอหนาแรกและยอหนาสดทาย จะทราบแนวคดสาคญของเรองวาเกยวกบ

อะไร จดมงหมายอยางไร และสดทาย(หากม) อานสรปทายเรอง ทายบทหรอทายเลม ข. อานตลอดเรอง หรอตลอดเลมอยางคราวๆ กอนแลวกลบมาอานเฉพาะทสาคญและจบ

ใจความ ค. พยายามอานขอความทละยอหนา คนหาใจความสาคญ

******************************************************************** แบบฝกปฎบต ใหนกศกษาจงทาแผนการเรยนของตวเอง ประจา 1 ภาคเรยน

- 17 -

2.3 ทกษะการฟง (Listening Skill) ทกษะการฟงเปนทกษะสาคญทจาเปน ตองเรยนรไมยงหยอนไปกวาทกษะการสอสารดานอน ๆ เชน ทกษะการพด อาน เขยน ฯลฯ ทกษะการฟงทดนามาซงความสาเรจในชวต เนองจากเปนพนฐานสาคญของทกษะการเขาสงคม เพราะจะสามารถลดความเขาใจผด ความขดแยงในการปฏสมพนธกบคน นอกจากนการพฒนาทกษะการฟงสงผลตอการพฒนาในดานสตปญญาในแงของการฝกใชความคด การจบประเดน ฝกความจา และฝกฝนการจดจอแนวแนกบสงใดสงหนงทตองการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ

ความหมาย การฟงนนเปนสงทนกศกษาถกบอกใหฟงมาตงแตเดก แตมกไมไดสอนวธการฟง หรอ

how to listen อยางถกตอง จากงานวจยของ LARRY Barker และคณะ (Wolvin,. and Carolyn, 1993) พบวานกศกษา

ในมหาวทยาลย ใชเวลาในการฟง 3 ใน 4 ของเวลาทมาเรยนทงหมด หรออาจแบงเปนรอยละของกระบวนการสอสาร(Communication modes) ไดดงน

การฟง 53 % การอาน 17% การพด 16% การเขยน 14% จะเหนไดวาการฟงนน นกศกษาตองใชมากทสด แตไมไดรบการสอนวาจะฟงใหดตองทา

อยางไร การฟง หมายถง การไดยนอยางรเรองและเขาใจสงทผพดตองการใหฟงไดรและยงรวมถง การใชวจารณญาณตดสนวาสงทตนไดยนมความถกตอง นาเชอถอหรอไม เพยงใด และสามารถนาแนวคดดงกลาวไปใชประโยชนได

ความสาคญ การฟงเปนองคประกอบสาคญประการแรกของหวใจนกปราชญ อนไดแก ส (ฟง) จ(คด) ป(ถาม) ล (เขยน) การฟงเปนพนฐานสาคญของทกษะอนคอ การพด การอาน และการเขยน การฟงเปนการเสรมสรางความรใหกวางขวางยงขน ดวยการรบรดวยห การอานรบรดวยตา การพดและการเขยนเปนการถายทอดความคดจากตวเราใหคนอนเขาใจ

- 18 -

การฟงกบการพดมความสมพนธกนอยางยง สาหรบการฟงมสวนสาคญทจะทาใหการพดสมฤทธผล อาจเปนเพราะดงน 1. การพดจะตองประกอบดวยผพดและผฟง การพดคนเดยวหรอมผนงอยแตไมฟง ไมถอวาเปนการพดทสมบรณ 2. การพดทสมบรณ ผพดกบผฟงจะตองเขาใจจดมงหมายตรงกน และผฟงสามารถจบใจความสาคญไดตรงตามทผพดตองการ 3. ผฟงทดมมารยาทแสดงความสนใจ กระตอรอรนทจะฟงหรอตงคาถาม จะทาใหผพดมกาลงใจมความตงใจทจะพด จะทาใหพดไดด แตถาผฟงแสดงความเบอหนายไมสนใจจะทาใหผพดหมดกาลงใจ 4. ผพดตองรจกเปนนกฟงทด รวาเมอใดควรพด เมอใดควรฟง 5. ผพดทดตองฟงอยเสมอ เพอจะไดมความรเพมขนจากเรองทฟงและมโอกาสไดสงเกตวธการพดของผพดอกดวย สนท ตงทว (2538: 58) ไดกลาวถงความสาคญของการฟง ไววา การฟงเปนทกษะทางภาษาทสาคญมากในการสอสาร ดงน 1. การฟงเปนขบวนการเรยนรอยางหนงของมนษย มนษยรบรขาวสารและเรยนรความเปนไปตางๆ ทเกดขนในโลกโดยการฟง เชนการฟงขาวสารทางวทย และโทรทศน เปนตน 2. การฟงเปนสวนสาคญของการคดและการพด และมความสมพนธกน เพราะฉะนนถานกศกษามความสามารถในการฟงจะชวยใหการตดตามและการพดมประสทธภาพไปดวย 3. การฟงชวยชกนาใหเกดความคดทด ทาใหไดความรและเกดสตปญญาหรอความคดรเรมใหมๆ “การวางแผนการเรยน” นกศกษากเกดความคดวาเปนแนวทางทชวยแกไขปญหาเรองการอานหนงสอสอบไมทนได เปนตน

จดมงหมายในการฟง การฟงเปนการรบรความหมายของเสยงทไดยน ผฟงจะตองตงใจฟงเพอใหเกดความเขาใจ เกดความคดจงจะถอวาเปนการฟงทสมบรณ ผทฟงมากจะเกดความรมาก จงจะไดชอวาเปนพหสต

ในสงคมปจจบนนอกจากเราจะฟงผพด พดเพอการตดตอสอสารหรอเพอกจธระในชวต ประจาวนแลว เราควรฟงเพอจดมงหมายอนๆ ดงน 1. ฟงเพอจบใจความสาคญ 2. ฟงเพอจบใจความอยางละเอยด 3. ฟงเพอหาเหตผลมาโตแยงหรอสนบสนน 4. ฟงเพอใหเกดความซาบซงในวรรณคด เกดสนทรยภาพ 5. ฟงเพอใหเกดความร สงเสรมจนตนาการและความคดสรางสรรค 6. ฟงเพอนามาใชประโยชนในชวตประจาวน

- 19 - ความเขาใจและจบใจความใหได เมอมการบรรยายการสอนของอาจารย การฟงจงเปนทกษะอยางหนง ทสาคญและมประโยชนตอการเรยนเปนอยางมาก การจะเขาใจเนอหาวชาตางๆ การใหคะแนน และการทาขอสอบ หรอสามารถตอบคาถามอาจารยไดตรงประเดน กเพราะความ สามารถในการฟงทดหรอการตงใจฟงเปนสวนประกอบทสาคญ

ลกษณะของการเปนผฟงทด 1. นงในลกษณะทใหความสนใจตอผพดเสมอ อกผายไหลผงตงตวตรง กรยาทาสงบเสงยม 2. มองหนาผพด หลกเลยงการจองตา ควรมองระหวางควหรอไหล แตมองสบตาบางเปน

บางครง 3. นงเอนตวหรอโนมศรษะไปในทศทางของผพดบางเลกนอย 4. พยกหนารบรเปนครงคราว เมอผพดตองการสนบสนนในขอมลทเขากาลงพด 5. ยมแยม แจมใส ไมแสดงสหนาเครงเครยดจนเกนไป ควรมทาทแสดงออกในทางยนด

รบฟงเสมอ 6. มมารยาทในการฟงเชน แสดงความสนใจ กระตอรอรนทจะฟง ไมคยซบซบหรอ

ทาเสยงเอะอะหรอแสดงกรยาไมสภาพ ไมใหเกยรตผพด เปนตน 7. ฟงโดยไมตกเปนทาสของอารมณ รจกใชเหตผล ไมเชออะไรงายโดยไมไตรตรอง 8. ฟงอยางมวจารณญาณ มความคด เพอหาขอเทจจรง 9. มศลปะในการฟง รจกใชไหวพรบในบางโอกาส เพอชวยใหผพดพดไดตรงตาม

จดประสงคทผฟงตองการ เชน การใชคาถามนาไปสจดประสงค เปนตน 10. ตความจากเรองทฟงไดถกตอง และสามารถถายทอดใหผอนฟงได 11. นาคณคาของสงทไดฟงมาใชในชวตประจาวน เชน ชวตสวนตว อาชพ เปนตน

การฟงทไดผลดตองอาศยการฝกอยเสมอ เมอฟงแลวตองคดไปพรอมๆ กน การฟงมากจะทาใหเปนผทมความรกวางขวาง สงสาคญทสดของการฟงกคอ ผฟงตองฟงดวยความตงใจสนใจและเขาใจเรองทฟงตรงกบจดประสงคของผพด

การฟงคาบรรยาย การฟงคาบรรยาย เปนสวนหนงของการรบสารของมนษยดวยการฟงหรอการอาน การฟงจงเปนการรบรเรองราวตางๆ จากผพด การฟงจงตองจบใจความสาคญ โดยจบเนอหาของเรองซง ผพดหรอผเขยนอาจเนนรวมในทเดยวกนหรอกระจายอยท งเรองทพด ดงนนผรบสารหรอผฟงจงตองฟงอยางตงในใหสามารถจบความสาคญของเรองทฟงตลอดได

1. ฟงเรองราวทงหมดใหเขาใจกอนแลวจงจบความสาคญของเรอง หรอบนทกเรองราวความสาคญของเรองในสมดโนต ซงอาจทาเปนตอน จากนนพยายามตอบคาถามวา ใคร ทาอะไร ทไหน อยางไร เมอใดและทาไม

- 20 -

2. ฟงเพอจบใจความละเอยด ทาเชนเดยวกบการฟงโดยจบใจความสาคญ 3. ฟงเพอแสดงเหตผลทงเหตผลโตแยงและสนบสนน 4. ฟงเพอความซาบซงเกดสนทรยะ ฟงแบบใหตระหนกในคณคางดงาม 5. ฟงเพอสงเสรมจนตนาการและคดสรางสรรค ฟงเพอไปสรางผลงานในชวต

ในหองเรยน วธการฟงของนกศกษา จะไดประโยชนอยางเตมทกตอเมอ นกศกษามทกษะในการฟงทดเพอทจะไดเกดความเขาใจ สามารถแยกเนอออกจากนา จบประเดนสาคญและแนวคดหลก ๆ ทผสอนตองการถายทอดได โดยอาศยวธการตอไปน 1. สงเกตฟงบอกใบ ผสอนสวนใหญจะมคาพดตดปากบางคาทบอกใหรวาสงททานกาลงพด หรอพดไปแลวมความสาคญ เชน

-- พดขอความหรอประเดนนนซา หรอไมกบอกวาสงทพดไปมอยในตารา หวขออะไร -- บอกตรงๆ เลยวาสงทพดนนสาคญ เชน “ทนาสนใจกคอ...” นอกจากคาบอกใบจะทา

ใหเรารดวยวา ควรลาดบขอมลทจะจดอยางไรดวย เชน -- จดเปนขนตอน มการใสตวเลข โดยคาพดทบอกในลกษณะน คอ “อนดบแรก.…..”

สงสาคญ คอ...” “สาเหตประการตอไปไดแก....” -- จดแบบเชอมโยงความสมพนธ “เพราะฉะนน......ผลทตามาคอ………….”

ในทางตรงกนขาม...” 2. สงเกตภาษากาย ทาทางขณะบรรยายของผสอนสามารถบอกอะไรนกศกษาไดหลาย

อยาง เชน -- ถาผสอนเรมมองออกไปทางหนาตาง แสดงวาทานกาลงบอกเปนนยๆ ใหเรา “วาง

ปากกาลงได เรองนไมมในขอสอบหรอก” -- ถาทานยนตวตรงหนมาสบตากบนกศกษาทวหอง แสดงวาทานเหนวาเรองทกาลง

พดเปนสงสาคญ

มารยาทในการฟง การฟงในหองเรยนอยางสภาพและตงใจ จะทาใหนกศกษามความเขาใจในบทเรยนและไดรบความรอยางเตมเมดเตมหนวย การไปฟงการบรรยาย อภปราย โตวาท นอกสถานท ชมละคร หรอภาพยนตร จะชวยใหนกศกษารอบรและกวางขวางยงขน แตในขณะเดยวกนถาหากนกศกษาไมมมารยาทในการฟงแลว กจะเปนการรบกวนสมาธของผอนกอใหเกดความราคาญ

มารยาทจาเปนทกโอกาส ผฟงจงตองมมารยาท กลาวคอ ก. ไปถงสถาทฟงกอนเวลา เพอจดหาทนงใหเปนระเบยบไมรบกวนผอนขณะทรอฟง

การพดควรอยในความสารวมกรยาและความสงบ

- 21 -

ข. แตงกายใหถกกาลเทศะ ถาไปฟงเปนทางการ ควรสวมเสอผาแบบสากลนยม มสสน รปแบบเรยบงาย ไมสวมรองเทาแตะ รองเทาฟองนาเปนอนขาด

ค. ใหเกยรตผพดดวยการปรบมอ เมอแนะนาตว และเมอสนสดการพด ง. แสดงความสนใจฟง ไมนงเอนหลงตามสบาย ครงหลบครงตน พดคยเสยงดง โหฮา

กระทบเทาแสดงความไมพอใจ จ. ขอสงสย ควรจดบนทกไวถามเมอมโอกาส ฉ. ไมลกขนลงหรอออกจากสถานทฟงกอนสนสดการพด หากจาเปนตองออก ควรแสดง

ความเคารพผพดกอนออกไป ช. ไมนาอาหาร เครองดม เขาไปรบประทานระหวางฟง

ลกษณะการฟงเหลาน คอ การรบรและสนบสนนถง ความรสกของ ผพด หรอ อาจารยผบรรยายตลอดเวลา ชวยใหกาลงใจ เอาใจใส และตงใจในการฟง ใหเกดขนโดยอตโนมต แมวาตอนแรก อาจจะอาศยการฝกฝนเชนนบางกตาม และทสาคญกระตนใหผพดไดมกาลงใจในการ สนเทนาและชวยเสรมบคลกของการฟงไดเปนอยางด สามารถนาไปสลกษณะของการเปนผฟงทดใหแกตวเอง --------------------------------------------------------------------------

ประเดนชวนคด

1. จงใหเหตผลมาวา ทาไมนกศกษาจงรสกวามนยากทจะจาสงทไดฟงในชนเรยน .................................................................................................................................................. 2. ใน 1 สปดาหทผานมา ลองอธบายปจจยของการฟง ดงตอไปน 2.1 สภาพแวดลอม(หองเรยน / วชาทเรยน)............................................................................. ……………………………………………………………………………………………….. 2.2 สไตลการสอนของอาจารย (บรรยาย อภปราย ถาม-ตอบ)................................................ ................................................................................................................................................... 2.3 การเตรยมตวของนกศกษามาฟงบรรยายอยในระดบไหน(นอยทสด- มากทสดเพราะเหตใด .................................................................................................................................................... 2.4 อปสรรคททาใหการฟงไมมประสทธภาพ เนองมาจากอะไรบาง ..................................................................................................................................................... 3. สถานการณแบบใดทนกศกษาสามารถฟงไดอยางมประสทธภาพ และรบรขอมลขาวสารท

อาจารยสงมาใหไดเตมท......................................................................................................................................................

- 22 -

2.4 ทกษะการจดโนต (Note - Taking Skill)

โนต (Note) เปนบนทกชนดหนง ทเราทาขนเพอเกบขอมลสาคญๆ ของวชาตางๆ ทเรา

ตองนากลบมาใชอกในภายหลงและเพอสะดวกตอการนากลบมาใช สะดวกตอการคนหาขอมลใดขอมลหนง

การจดโนตนนหลายคนบอกวา ไมใชเรองงายๆ เพราะเรามกจะรสกวา เวลาจดโนตเราไมสามารถมองอาจารยได เราจดไดไมเรว เราลมไปวาจะจดอะไรกอน จดแลวกลบมาอานไมรเรอง หรอ ไมไดเลอกจดใจความสาคญ เปนตน แตอยางไรกตาม การจดโนตนนมประโยชนกบนกศกษาหลายประการ อาท

1. โนตของนกศกษา จะชวยใหนกศกษามขอมลทใชในการเรยนและการสอบ 2. การจดโนตชวยใหนกศกษากระตอรอรน ตองคอยฟงและไดเรยนรไปดวย 3. โนตของนกศกษาจะชวยใหนกศกษาจดลาดบความคดตางๆ ได 4. ขอมลบางอยางทอาจารยบรรยายไมมอยในตารา ดงนนนกศกษาจงตองจดโนต 5. โนตของนกศกษาเปนแหลงรวบรวมขอมลตางๆ 6. ทกษะการจดโนต นกศกษานาไปใชในงานอาชพในอนาคตได

การจดโนตทดนน ไมวาจะจดแบบไหน สงสาคญคอ มนตองมประโยชนและเปนทเขาใจสาหรบเรา (ยดา รกษไทย, 2550: หนา 68)

ลกษณะของโนตทมประสทธผล 1. ชวยใหเราจาประเดนสาคญๆ ของเนอหาทงหมดได 2. ชวยใหมองเหนความสมพนธระหวางประเดนสาคญตางๆ 3. ชวยใหเราไมตองใชเวลาในการทบทวนความรกอนสอบมากนก 4. ชวยใหเราคนหาขอมลในการทางานไดอยางมประสทธภาพ (กอนไปคนควรจดโนตวา

เราจะตองการหาอะไร) หลงคนกควรจดโนตวาเราไดขอมลอะไรมาบาง การเตรยมความพรอมในการจดโนตกอนเขาเรยนและจดโนตในชนเรยน

1. เตรยมอานหรอทาความเขาใจกบเรองทจะเรยนมากอนเขาชนเรยน 2. ควรใชกระดาษฉกชนดเจาะรเพอเขาแฟม หรอ ใชสมดจดแตละรายวชา 3. เลอกระบบการจดโนตแบบใดแบบหนงทนกศกษาถนด 4. ใชระบบ “สนบสนน” ในการจดโนตกบเพอน 2 คนในชน ในกรณทนกศกษาขาด

เรยน เพอนทอยในระบบจะไดชวยจดโนตแทน และนาขอมลมาแลกเปลยนกน

- 23 -

การจดโนตในหองเรยน

การจดบนทกในหองเรยน หรอ Lecture Note แมวาจะผานการเรยนกนมาหลายป แตกยง

ไมมวธตายตว หลายคนจดโนตมาแลวแตอานของตวเองไมได อานไมรเรอง ตองไปยมของเพอนมาอานอก กลายเปนวาเสยเวลาในหองเรยนทจะจดโนต แตกเสยเวลาเปลา ครนจะไมจดอะไรเลยกกลวจะลม เพราะวาไมมใครจดโนตทกคาพดทอาจารยบรรยายได ดงนนนกศกษาควรมวธทจะเลอกบนทกขอมลทสาคญลงไปในโนต อยาลมวา นกศกษาจะจดโนตไดด นกศกษาจะตองตงใจฟง และเลอกขอมลสาคญเพอบนทกไว วธการจดโนตทดควรเรมจาก

1. ใสวนท และเลขหนาทกครงทเรมจดโนต เพอใชในการอางองได 2. ใสหวขอสาคญไวดานบนของกระดาษ เชน นโยบายภาษอากรของรฐ 3. จดหรอบนทกสงทอาจารยเนนนกศกษากจะรวาอาจารยเนนโดยการสงเกตจาก

4. คาจากดความตางๆ และคาสาคญนน นกศกษาควรบนทกหรอจดไวทกครง 5. พยายามจดคาถามตางๆ ทอาจารยถามเพราะคาถามเหลาน อาจปรากฎอยในการสอบ 6. ควรจะเวนกระดาษใหวางไวสก 4-5 บรรทด ระหวางเรอง หรอ ประเดนทตางกน เพอ

นกศกษาจะไดจดขอมลเพมเตมบางอยาง ในการทบทวน พยามยามใชรปภาพหรอแผนภาพตางๆ ในการอธบายแนวคดทอาจารยบรรยาย 7.

จดสงทอาจารย

บอกวาเปนคาสาคญหรอคาจากดความ

ตวอยางทใชเสรม

แนวคดหลก เขยนบนกระดาน

นามาตงเปน คาถามสาคญ พดย าบอยๆ

โดยใชโทนเสยง

มคาทบงบอกความสาคญ เชน ประเดนหลกคอ ……………. สงทควรเนน คอ ……………

- 24 -

8. พยายามใชตวยอเพอความรวดเรวในการจดโนต แตตองเปนตวยอหรอเครองหมายทนกศกษาคนเคยหรอคดขนมาเอง

9. ควรทาเครองหมาย * , ขดเสนใต หรอใชปากกาเนนขอความทสาคญ 10. ถาจดโนตแลว ไมเขาใจตรงไหน ใหเวนทไวพรอมทาเครองหมาย ? และหาโอกาสทา

ความเขาใจ โดยอาจถามอาจารยหลงเลกเรยนพดคยปรกษากบเพอนหรอหาขอมลเพมเตมจากตารา 11. โปรดระลกไวเสมอวา โนตของนกศกษานนเปนเพยงสวนหนงของการเรยนรเทานน

นกศกษาจาเปนตองอานหนงสอหรอตาราประกอบหลงจากเลกเรยนดวย จงจะทาใหความรหรอการเรยนรของนกศกษา “ลกขนและกวางขน” (deeper and wider)

โนตของนกศกษาจะเปนเครองมอทมคณคามาก เมอนกศกษาไดทบทวนโนตนนอยาง

สมาเสมอ การทบทวนเปนประจานนจะชวยใหนกศกษาจาประเดนหรอแนวคดสาคญได และสามารถเชอมโยงแนวคดใหมทเรยนรเพมเตมในแตละวนได นกศกษาควรทบทวนโนตทกครงกอนจะเรมเรยนใหม นอกจากน การทาสรปยอจากโนตของนกศกษา กเปนอกวธหนงทจะชวยใหนกศกษาไดทบทวนความรตางๆ

รปแบบการจดโนต

นกศกษาจะเลอกใชระบบการจดโนตแบบใดนน กขนอยกบความชอบและความถนดของนกศกษา ซงวธการจดโนตวชาคอมพวเตอรกบวชาภาษาองกฤษ กอาจแตกตางกนได รปแบบหรอระบบของการจดโนตนน ทใชกนอยโดยทวไปจะม 3 รปแบบ คอ แบบ Outline แบบ Column และ แบบแผนภาพ ตอไปนจะเปนการนาเสนอรปแบบการจดโนตตามลาดบดงน รปแบบท 1 การจดโนตแบบ Outline

การจดโนตแบบน เปนการจดโนตทมการจดระบบอยางดมหวขอใหญและหวขอยอยสลบ กนลงมา การจดโนตวธนจะชวยใหงายเขา เมอนกศกษาตองทบทวนเวลาสอบ เพราะขอมลตางๆ จะเรยงตามลาดบลงมา แตการจะเลอกจดโนตแบบ Outline น กตองขนอยกบผสอนดวย ถาเนอหาทอาจารยนาเสนอเปนการนาเสนออยางมระบบ นกศกษากเลอกการจดโนตแบบ Outline ไดแตถาอาจารยนาเสนอเนอหากลบไปกลบมา ไมไดจดลาดบเรองมาอยางด นกศกษากจะคอนขางลาบากทจะใชวธการน

การเลอกจดโนตแบบ Outline น จะเหมาะกบวชาทนกศกษาไดอานตาราหรอหนงสอประกอบมาลวงหนาแลว เพราะนกศกษาจะคนเคยกบหวขอตางๆ และจดโนตไดอยางเปนระบบ

- 25 -

ตวอยาง วธจดโนตแบบ Outline ควรมรปแบบ ดงน

รปแบบ ตวอยาง

หวขอใหญ วธการเกบขอมลจากลกคา I. แนวความคดหลก 1

1. ขอเทจจรงเพอสนบสนน 2. ขอเทจจรงเพอสนบสนน

II. แนวความคดหลก 2 III. แนวความคดหลก 3

1. …………………………… 2. …………………………..

2.1……………………. 2.2…………………….

I. การเกบขอมลโดยการสงเกต 1. การสงเกตโดยตรง 2. การสงเกตโดยใชเครองมอ

II. การเกบขอมลโดยการสมภาษณ III. การทดลอง

1……………………………… 2…………………………….. 2.1………………….. 2.2…………………..

รปแบบท 2 การจดโนตแบบ Column

การจดโนตแบบ Column น อาจเรยกอกชอหนงวา Cornell note-taking ซงพฒนาและใชกนมากวา 45 ปแลว โดย Walter Pauk แหงมหาวทยาลยคอรแนล และเปนระบบทใชกนอยางแพรหลาย เพราะเปนแบบทไดผลและมประสทธภาพมาก โดยนกศกษาอาจจะแบงหนากระดาษออกเปน 3 สวน คอ

สวนท 1 อยดานขวา เปนสวนทใหญทสด ใชจดโนตแบบ Outline สวนท 2 อยดานซายเปนสวนท เรยกวา Column ซงจะยงไมมขอมลอะไรลงไปตอนจดโนต

แตจะกลบมาใสขอมล ขอคาถาม หรอ รปภาพ เพอเชอมโยงความรนนๆ สวนท 3 เปนสวนทอย ดานทาย ซงจะเวนไว 2-3 บรรทด เพอสรปเนอหา หรอ ประเดน

สาคญของเรอง นอกจากน วธการจดโนตแบบ Column (Cornell Note Taking Method) Walter Pauk

(1989) (from BYU website)ไดกลาวไววามนประกอบไปดวย หลกสาคญ 6 R ดงกลาวตอไปน 1. Record (บนทก) ใหจดบนทกสงทไดเรยน และสงทเปนความคดของคณลงไป แตไม

ตองจดละเอยดทงหมด พยายามจดอยางยอ พยายามใชตวยอ หรอใชสญลกษณทางคณตศาสตรเพอใหจดบนทกไดเรวขน

http://ccc.byu.edu/learning/note-tak.php

- 26 -

2. Reduce (ยอ) หลงจากเรยนเสรจ กอนนอนใหอานโนตของตวเองอกครง หรอพยายามเขยนใหสมบรณขน ใหตวเองอานไดเขาใจมากขน ถาสามารถสรปความประเดน หรอยอประเดน และสรางคาสาคญของเรองทเรยนในหนานนไดดวย ใหจดเพมเตมไวขางๆ ในการยอความนอาจจะเกดปญหา จะไดความคดวาโนตทจดมานนบอกอะไรกบเรา จงใหจดคาสาคญ แผนภาพความคด หรอปญหาทเกยวของไวดวย(นาจะใชเวลาไมเกนครงชวโมงตอการเรยน 1 คาบ(1ชวโมง 15 นาท)

3. Recite (คดใหม) อานทบทวนอกรอบ ดวยความเขาใจของตวเราเอง พยายามพดหรอคดในอกมมหนงทเปนภาษาของตวเอง ทสามารถเขาใจไดงาย โดยดจาก คาสาคญ และคาถามทไดเคยตงไวพยายามหาคาตอบจากโนตทจดมา (อาจทาแคสปดาหละสองครง หรอสปดาหละครง ครงละประมาณครงชวโมง)

4. Reflect เปนการสงเคราะหและเชอมโยงความร◌◌ เขากบความรอนทเราม พยายามคดออกนอกตารา หรอจากโนตทจดมา เชน จะพฒนาความรนไปใชจรงไดอยางไร เพราะเหตใดเรองทเราเรยนนถงมความสาคญ เรองทเรยนนเกยวของกบเรองอนทเรยนมาอยางไร (อาจจะทาควบคไปกบ Recite) หลงจากทา Recite และ Reflect แลว อาจจะจดเพมเตม สามารถสรปประเดน และจดเพมเตมไดในสวนขางโนต (ทเดยวกบทจด Reduce)

5. Review พยายามอานทบทวนและทาการคดใหม (Recite) โดยการดโนตทจดมาบอย ๆ อยางนอยอาทตยละครง หรอเดอนละครง

6. Recapitulate (สรป) หลงจากไดทาการ 5R ดงทกลาวมาแลว ถงคราวใกลจะสอบ หรอทาเมอความคดกระจางชดเจนแลว รวาสงทจดมานนมความคดรวบยอด (main idea) เปนอยางไร ใหจดสรปไวดานลางของโนต จากแนวคด 6R นเหนไดวา กระดาษโนตทจดนน ควรจะแบงเปน 3 สวน คอ สวนท 1 จดเนอหาในหองเรยน สวนท 2 จดดานขางสาหรบ คา สาคญ ยอประเดน คาถาม ทเกดจาก Reduce Process ขางตน สวนท 3 จดความคดสรป (Main idea) ไวดานลางของโนต

- 27 -

ตวอยาง วธจดโนตแบบ Column ควรมรปแบบ ดงน

20/4/2553

ทาไมพนกงานบางคน แรงจงใจ จงมทศนคตทดกวาคนอนๆ 1. วตถประสงคหลกของทฤษฎ คอ

1.1 ………………………………………. 1.2 ………………………………………… Maslow’s Needs Theory 1. Physiological Need 2. Safety Need

สรปทฤษฎแรงจงใจ .............................................. .............................................

.................................................................................................... ...................................................................................................

รปแบบท 3 การจดโนต แบบแผนภาพ

การจดโนตแบบนเปนการบนทกขอมล โดยเชอมโยงความคดใหอยในรปของแผนภาพ หรอ Mind map โดยใชภาพ รปทรงและ เสนสายเขามาชวย แตวธการนจะทาคอนขางยาก เพราะถานกศกษามวแตคดถงภาพ รปทรงตางๆ กอนจด อาจทาใหลมประเดนสาคญได ดงนน วธการนจะใชไดดเมอนกศกษานาโนตทจดในชนเรยน มาแปลงเปนโนตแบบเชอมความคด ซงจะชวยใหจาไดงายกวาการจดเปนตวอกษรมากๆ

วธนชวยใหเราจดความคดไดอยางเปนระบบทสดและยงเปนการบนทกทสนทสด และสามารถจดจาไดงายทสดกวาได แตอะไรทดทสดมกจะทายากทสดเชนกน กอนทเราจะเรมทาแผนภาพนน เราตองอานหนงสอเลมนนใหจบเสยกอน ตองเขาใจเนอเรองอยางถองแท จงจะ

- 28 -

การทเราจะจาใหไดดนน เราตองอาศยการคดแบบเหนภาพ ไมใชการจาแบบตวอกษรพดงาย ๆ คอ การใชจนตนาการเขาชวยในการจา เชน อาหารหลก 5 หม เราตองเรมจากทมหลกกอน แลววาดกงกานออกเปน 5 กงตามจานวนของหมอาหารหลกและแตละกงกเขยนชอหมอาหาร พอทาครบทง 5 กงแลว จงคอย ๆ แตกกงยอย เขยนรายเอยดของแตละหมอาหาร จากนนทาการลงสสนใหกบขอความหรอรปภาพทมาประกอบ เพราะสสนทสะดดตา จะเปนตวชวยเพมความจาสวนหนงตวอยาง การจดโนต แบบแผนภาพ

อาหารหม 1 อาหารหม 2

วธการจดโนตใหเรวขน นกศกษาอาจใชวธการของการจดชวเลข หรอ การใชสญลกษณตาง ทนยมใชกนอย หรอสญลกษณทนกศกษาคดขนมาเองกอาจชวยใหการจดโนตนนเรวขนได พอจะกลาวไดดงน

1. ใชสญลกษณ มาตรฐานแทนคาตางๆ ซงบางตวมาจากวชาคณตศาสตร เชน หมายถง , ทาใหเกดผล + บวก เปนผลมาจาก # ตวเลข เพมขน Q คาถาม ลดลง P หนา

∴ เพราะฉะนน * สาคญทสด

≈ ประมาณ < นอยกวา

& และ > มากกวา

% เปอรเซนต Δ การเปลยนแปลง

อาหารหม 3 อาหารหม 5

อาหารหลก 5 หม

อาหารหม 4

เนอสตว

ไข

นม

ถว

งา

แปง นาตาล

เผอก มน

ขาว

ผลไมตผกใบเขยวและพชผกอนๆ างๆ นามน

ไขมน ไขมนจากสตว

- 29 -

2. ใชอกษร หรอ คายอ จะเปนอกษรยอภาษาไทย แทนคาไทย อกษรยอภาษาองกฤษแทนคาไทย ทมาจากภาษาองกฤษ กได เชน

ต.ย. ตวอยาง ร. 9 รชกาลท 9 min. นอยทสด IT เทคโนโลยสารสนเทศ max. มากทสด สวล. สงแวดลอม

นอกจากนเราอาจมสญลกษณหรอคายอของเราเองตามความตองการและความถนด

3. การฝกตงคาถามจากโนตยอ นกวจยชอ Alison King (1992) ไดทาการศกษาวจยกบนกศกษาในมหาวทยาลยและพบวา นกศกษาทฝกตงคาถามจากโนตยอของตนเอง จะไดคะแนน หรอ เกรดด กวานกศกษา ทอาน หรอ ทองจาโนตอยางเดยว เพราะการฝกตงคาถามจะชวยใหนกศกษาเตรยมพรอมสาหรบการสอบ และฝกทกษะการคดดวย ตวอยางของคาถามทควรพจารณา เชน

1. ประเดนหลกของเรองคอ…………………………..…………………………………. 2. ขอแตกตางระหวาง…………….………. และ…………… คออะไร……………….. 3. นกศกษาสามารถสรปเรองนไดอยางไร…………..………………………………….. 4. จงอธบายวาทาไม…………………………………………………………………….. 5. จงอธบายวธการ……………………………………………........................................ 6. จดออนและจดแขงของ………………………..……………………………………....

คอ……………………..…………………………………………………………….. 7. สงทสาคญทสดคอ....................................................ทาไมจงเปนเชนนน……………..

สรป การจดโนตนน เปนกระบวนการทนกศกษาเลอกสรร และบนทกขอมลทสาคญ ลงไป

การบนทกทด ตองมการเตรยมการกอนจด ตองเลอกรปแบบทเหมาะสม ใชตวยอ สญลกษณ และตองนาโนตมาทบทวน กอนเขาเรยนชวโมงตอไปเสมอ โนตของนกศกษาจงจะเกดประโยชนสงสด

- 30 -

แบบฝกหด : การจดโนต

1. การจดโนต จะชวยใหนกศกษาประสบความสาเรจในการเรยนไดอยางไร(ตอบมา 3 ประการ) 1.1 ……………………………………………………………………………………………… 1.2 ……………………………………………………………………………………….…….. 1.3 ……………………………………………………………………………………..……….

2. จงบอกขนตอนของการจดโนตวา แตละขนตอนควรทาอยางไร 2.1 กอนเขาเรยน .…………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………..………….. ……………………………………………………………………………………..………….. 2.2 ระหวางอยในชนเรยน………………………………………………….…………………. ……………………………………………………………………………………..………….. ……………………………………………………………………………………..………….. 2.3 หลงเลกเรยน…………………………………………………………….……………….. ……………………………………………………………………………………..…………. ……………………………………………………………………………………..…………..

3. จงยกตวอยางวชาทนกศกษาลงเรยนมา 1 วชา และบอกดวยวานกศกษาใชการจดโนตระบบใด และทาไมจงเลอกรปแบบนน ……………………………………………………………………………………..…………. ……………………………………………………………………………………..………… ……………………………………………………………………………………..…………

4. ใหนกศกษาคดคนสญลกษณหรอตวยอทนกศกษาใชบอย ๆ ในการจดโนต (ยกตวอยางมา ประมาณ 5 ตวอยาง)

……………………………………………………………………………………..……….. ……………………………………………………………………………………..………. ……………………………………………………………………………………..………. ……………………………………………………………………………………..………. ……………………………………………………………………………………..………..

- 31 -

2.5 ทกษะการจา (Remembering Skill)

การจา คอ กระบวนการทสมองสามารถเกบสะสมสงทไดรบรไวและสามารถเรยกคนขอมล ทเราไดเรยน หรอมประสบการณกลบคนมาได หรอการเรยกคนขอมลประสบความลมเหลว เราเรยกวา การลม คนเราลมสงตาง มากกวาทจะจาได สาหรบตวอกษร คาบรรยาย และรปภาพหรอแผนภาพนน คนเราจะจาอะไรไดดกวากน จากการสารวจจะพบวา คนสวนใหญจะจาภาพ หรอแผนภาพ (Diagram) ไดดกวาคาบรรยายตางๆ ดงนนวธทจะเพมความจาของนกศกษานน กสามารถทาไดโดยการจาคาบรรยายทอยในรปแบบทแตกตางกน ดงจะกลาวตอไปน

1. การทาแผนภมตนไม (Tree Diagram) เปนการแบงหวขอใหญออกเปนหวขอหรอประเดนยอยๆ โดยอาศยหวขอจากเอกสารขอมลทเรามอยท งหมด ลกษณะของแผนภมแบบน จะเหมอนกบการแตกแขนงของกงกานของตนไม โดยยดหลกการแตกของกงกานเปนหลก หรอแนวเสนของแผนภม โดยจะแสดงใหเหนวา สงหนงสามารถจาแนกออกเปนสวนยอยไดอกหลายสวน เปรยบเสมอนตนไมทแตกกงออกไป เชน อาหาร แบงออกม 2 ประเภท คอ 1) ประแภทผก ไดแก มนฝรง ขาวโพด ถว และประเภทผลไม ไดแก สม ฝรง แอปเปล เปนตน ดงตวอยางตอไปน

อาหาร

ผก ผลไม

มนฝรง ขาวโพด ถว สม ฝรง แอปเปล

2. แผนทแนวคด (Concept Map) แผนทแนวคด (Concept Map) เปนเทคนคทจะแสดงใหเหนถงความรทมลกษณะเปน

แผนภาพทมการเชอมโยงกนระหวางแนวคด/ความคด เปนเครอขายทเชอมโยงกนทประกอบดวยหวขอ ในแตละหวขอกจะแสดงใหเหนถงแนวคดทมความสมพนธเชอมโยงกน แนวคด (Concept) จะมปายชอ (label) แสดง ความสมพนธนน ๆ อาจจะไมมการเชอมโยง หรอ อาจจะมการเชอมโยงความสมพนธ หนง สอง หรอ สามหรอมากกวานน แลวแตประเภท ความคด ทมความเกยวของกน

วตถประสงคในการใช ดงน 1. สรางความคด / แนวคด ( ดวยการระดมสมอง หรออน ๆ) 2. ออกแบบโครงสรางทมความซบซอน 3. ตองการสอสารใหเหนถงแนวคดทลกซง ซบซอน

ชวยใหผเรยนไดบรณาการความรใหม และเกา เขาดวยกน 4. ชวยสรางความเขาใจ หรอ วนจฉยความผดพลาดทเกดจากความเขาใจผด 5.

- 32 -

การสรางแผนทแนวคด เปนยทธศาสตรการเรยนร ทมประสทธภาพ เปนเครองมอทาง

ปญญา ทจะชวยในการวางแผน การทางาน การวเคราะห การจดระเบยบความคด และยงสามารถใชเปนเครองมอในการนาเสนอในสงทผเรยนร คดอะไร อยางไร และ แตละความแนวคดมการเชอมโยง สมพนธกนอยางไร โดยผเรยนจะเปนผคนหาแนวคด ขอมลสาคญ ทจะนามาสรางเปนเครอขายใหมการเชอมโยง เปนการสนบสนนการเรยนรอยางมความหมาย

ตวอยางเชนจากขอความตอไปน “ระบบความจาของมนษยนน ประกอบดวย หนวยความจา 3 สวนดวยกน คอ

หนวยความจาจากการสมผส (เหน ไดยน เปนตน) ซงจะสงขอมลไปยงหนวยความจาระยะสน และหนวยความจาระยะสนอาจสงขอมลไปยงหนวยความจาระยะยาว

สาหรบหนวยความจาระยะแรก หรอหนวยความจาจากการสมผสนน อาจแบงออกไดเปน ความจาจากการเหนภาพ ซงเราจะจาไดประมาณ 0.1 วนาท สวนความจาระยะสนนน อาจคงอยประมาณ 30 วนาท และอาจจาได 7-8 อยางในเวลาเดยวกน สวนหนวยความจาระยะยาวนน จะคงอยเปนเวลาหลายนาทถงคงอยหรอจาไดตลอดชวต”

จากขอความบรรยายขางตน นกศกษาอาจเขยนเปน Concept Map ซงจะชวยใหจาไดงายขนดงน

หนวยความจา ประกอบดวย

อาจสงขอมล อาจสงขอมล

ของมนษย

หนวยความ

จาจากการหนวยความ

จาระยะสน

หนวยความ

จา

ประกอบดวย คงอย อาจจาได คงอย

จาจาก

เหนภาพ จาจาก

ไดยน

30 ว 7-8

อยาง

หลายนาทหรอ

ตลอดชวต

- 33 -

วธการทา Concept Map กคอ พยายามจดลาดบความสาคญ ด Key Word และ

เลอกเนอหาทสาคญ จากนนนามาบรรจไวในรป หรอแผนภาพ ทกาหนดขนเอง 3. การจาโดยใชตวยอในการผสมคา เชน การตงเปาหมายหรอ Goals นน ควรจะม

ลกษณะ SMART ซงหมายความวา ลกษณะของเปาหมายทจะตงนน ควรมองคประกอบดงน

S-Specific มลกษณะเฉพาะเจาะจง M-Measurable ตองสามารถวดได A-Attainable ตองสามารถไปถงได ไมใชตงเปาหมายทยาก หรอสงสง เกนกวาทจะทาได R-Realistic เปนเปาหมายทตงอยบนพนฐานความจรง ไมเพอฝน T–Time เปาหมายทดตองมการกาหนดเวลาไวดวย เปนตน

การพฒนาความจาในการเรยน

1. การสรางสมาธในการเรยน โดยการใชพลงความสามารถทางสตปญญาใน ขณะเรยนร ใจจดจออยกบเนอหาทเรยน กาจดสงรบกวนจตใจออกไป สมาธในการเรยนทด จะชวยใหกระบวนการเรยนรมประสทธภาพและนาไปสการเกบขอมลรวบรวมไวเปนความจาระยะยาว

2. การกาหนดโครงสรางการอานทบทวนสาระวชา มสงสาคญอย 3 ประเดนคอ 2.1 เปาหมายการอาน ตองมเปาหมายทชดเจนเปนรปธรรม เชน เรองทจะอาน กาหนดเวลาในการอาน และการทาบนทกยอสรปเนอหา 2.2 การจดลาดบเรองทจะอานใหคละวชากนไป จะเปนการเพมความนาสนใจในการเรยน และความจาทงระยะสนและระยะยาวจะถกนามาใชงานอยางสมาเสมอ 2.3 การจงใจตนเอง โดยการใหรางวลกบตนเอง เปนสวนหนงของกระบวนการทางจตวทยาทชวยใหบคคลมการพฒนาพฤตกรรมทพงประสงค 3. สรางนสยรกการอานอยางตอเนองและสมาเสมอ เพราะการอานอยางเรงรบในชวงระยะเวลาสน ๆ ใกลสอบนน ไมสามารถเกบความจาไดอยางทตองการ 4. ใชเครองมอชวยจา เชน การบนทกเนอหาเปนเสยงไวฟงแทนการอาน การใชตวยอหรอศพทเฉพาะ หรอนยาม หรอตวอยางอธบายชวยจา บางทเราอาจจาคาจากดความทงหมดไมได แตหากอานตวอยางทประกอบซา กจะชวยใหเขาใจความหมายไดดขน 5. ใชภาพสอความหมาย บางคนใชประโยชนไดดกบความจาแบบกลองถายรปภาพเพยง 1 ภาพ สามารถสอความหมายไดมากกวาขอความเปนรอยคา ดงนนเมอศกษาเอกสารลองใหความสนใจกบรปภาพประกอบในหนงสอ แผนภม หรอวาดภาพดวยตนเองเพอแสดงถงองคประกอบท

- 34 -

6. แลกเปลยนความรกบเพอน เราอาจสรางกลมเพอนเพอผลดกนสอน กจะชวยในการเรยนร ทาใหเขาใจบทเรยนไดดยงขน อกทงยงพฒนาความจาและสรางสมพนธภาพทดระหวางกน 7. ใหความสนใจเปนพเศษกบเนอหาสวนทยาก ควรใหเวลาคอนขางมากสกนดโดยอาศยการทบทวนบนทกยอ การตงโจทยและแกปญหาดวยตนเอง กจะเปนการย าความจาใหคงอยและนาไปใชประโยชนได 8. พยายามฝกตวเองใหอานทไหน หรออานเมอไหรกได โดยลองปรบเปลยนชวง เวลาหรอสถานทอานหนงสอบาง เชน หากคนเคยกบการอานในหองสวนตว กลองเปลยนสถานทอนบาง หรอเคยอานในชวงตอนกลางคน กลองใชเวลาทบทวนในตอนเชาบาง การเปลยนบางเลก ๆ นอย ๆ จะทาใหเรามความยดหยน และฉบไวมากขนในการดงความจาระยะยาวออกมาใชงาน ไมมใครรอยางแนชดวาสมองของมนษยสามารถเกบรวบรวม สะสมขอมลไดมากนอยเพยงใด และมโครงสรางการจดเกบขอมลเปนอยางไร หากเรารจกวธการทจะเปลยนรหสขอมลความร ความเขาใจ เปนความจา และมการเกบสะสมขอมลหรอความจาไดอยางเปนระบบมกระบวนการเรยกความจาทเปนประโยชนมาใชงานไดอยางมประสทธภาพ เรากจะสามารถพฒนากระบวนการเรยนรของตนเองใหมประสทธภาพมากขนกวาเดม

เทคนคการจา

นอกจากวธการขางตนแลว ยงมเทคนคทชวยในการจา ดงน

1. ตงใจจา อานดวยความมงหมายในทางทด แจมใสและมนใจ จะชวยใหจาได 2. เขาใจเนอหา จงอยาจาในสงทไมเขาใจ ตองทาความเขาใจกอนทจะจา 3. เลอกจาเฉพาะเนอหาทสาคญๆ เพราะมสงทตองจามากมาย จงควรจาเฉพาะทสาคญ

เพอชวยใหจาไดมากขน และจาในสงทควรจา 2. มองขอเทจจรงตางๆใหสมพนธกนขณะอานใหสงเกตความสมพนธของขอเทจจรง 3. ทาโนตยอ รวบรวมเนอหาอยางมระบบและเปนขนตอน จดโนตยอเฉพาะใจความ

สาคญตามลาดบหวขอของการบรรยาย 4. ทบทวนหลงจากทเพงเรยนผานไป จะชวยใหจาไดนานและจาไดมากขน 5. ทองจาทละนอย ในการทองจาไมควรนานตอเนองกนเกน 20 นาท 6. ใชประโยชนจากวธจาทถนด เชน ทองดงๆหรอลงมอเขยนไปดวยแลวแตวธทไดผล 7. จงเรยนใหมากกวาทกาหนดไว 8. ฝกจาอยเสมอ ทกโอกาสทวาง

- 35 -

แบบฝกหดทบทวน 1. นกศกษามเทคนคหรอวธอานหนงสอหรอตาราเรยนใหจาไดอยางไร ………………………………………………………………………… แนวคาตอบ สมาธเปนสงสาคญมากในการอานหนงสอ การอานหนงสอใหมประสทธภาพ ตองมสมาธดใครทสมาธสน จะจายากลมงาย ใครสมาธดจะจางายลมยาก การอานหนงสอ ตองอานตอเนองอยางนอย ชวโมงครง 30 นาทแรก จตใจของเรากาลงฟ ง ใหพยายามปรบใหนง 60 นาทหลง ใจนงมสมาธแลว กพรอมรบสงใหมเขาสสมองทสาคญอยาเอาขยะมาใสหว หามคดเรองพวกนสกกพก เชนเรองหนง เกม แฟนพยายามออกกาลงกาย ดแลสขภาพ สงเนจะชวยใหจตใจเรานงขน 2. ฝกทกษะการพฒนาประสทธภาพ ความจา การคดเชงสรางสรรค มวธการดงน - วทยากรนารายการของสงตาง ๆ รวม 30 อยาง ฉายบนกระดานใหทกคนในหองดประมาณ 10 นาท หลงจากนนจะใหกระดาษทมรายการของสงตาง ๆ 90 อยาง โดยมรายการของ 30 อยางทใหดในครงแรกปรากฎอยดวย -ทกคนในหองขดเสนใตของทสามารถจาได 30 อยาง แลววทยากรกเฉลยวามอะไรบาง และใหทกคนดวาแตละคนจาไดกอยาง และใหคะแนนเตม คอ 30 คะแนน - คนทไดคะแนนสงสด และ คะแนนรองลงมา ใหออกมาหนาหองเพอทดสอบประสทธภาพความจาอกครงหนงโดยวธการ ดงน - ใหทกคนในหองบอกรายการของสงทเปนรปธรรมคนละ 1 คา โดยใหลาดบของสงนน เชน ลาดบท 1 โตะ ลาดบท 2 ดนสอ ลาดบท 3 เครองปรบอากาศ ลาดบท...... ...................... ลาดบท 30 กระทะ

- วทยากรและผทดสอบเปนผจารายการ และลาดบของสงตาง ๆ เหลานน

- หลงจากนนแตละคนในหองจะถามถงรายการและลาดบของสงทตนเองบอก โดยวทยากรและผทดสอบจะเปนผตอบ

- สดทายผทดสอบจะจารายการและลาดบของคาไดไมเกนคนละ 10 คา แตวทยากรสามารถจาไดทงหมด 30 คา

เฉลย : วทยากรใชวธการสรางจนตนาการในการจา

- 36 -

2.6 ทกษะการคด

ในบทน นกศกษา จะไดเรยนรทกษะตางๆ ทจะมคณคาอยางยงตอการชวยเสรมสรางพลงใหกบสมอง ทกษะเหลานไมไดจะทาใหนกศกษากลายเปนอจฉรยะในชวขามคน แตถาหมนเพยรเพอใหไดมาซงทกษะทมประโยชน และฝกนาเอาเทคนคตางๆ ไปใชปฏบตในสถานการณจรง ความเชอมนและความมประสทธผลในตวเองกจะไดรบการพฒนาใหดขนไดอยางไมตองสงสย

แนวคด

วธการคดแบบเดมทสอนกนอยในสถาบนการศกษานน เปนวธการคดดวยเหตผลหรอวธการคดดวยหลกตรรกวทยา ซงใชกนมา กวาสองพนหารอยปมาแลว ซงเมอเวลาผานมาถงปจจบน ความเหมาะสมกเรมลดลงและไมเหมาะกบปจจบน เนองจาก เปนวธการคดทมขอบเขตจากดไมเหมาะสมกบเหตการณทมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวและเปนการคดทยดถอกนมานานจนทาใหไมคนหาวธการคดใหมๆ ทมประสทธภาพมากขนกวาเดม มาใชในการแกปญหาทตางไปจากเดม

ความหมายของการคด

ฮลการด ( Hilgard ) กลาววา การคดเปนพฤตกรรมทเกดขนในสมอง อนเนองมาจากการใชสญลกษณแทนสงของ เหตการณหรอสถานการณตาง ๆ บรโน (Bruno ) กลาววา การคดเปนกระบวนการทางสมองทใชสญลกษณ จนตภาพ ความคดเหน และความคดรวบยอด แทนประสบการณในอดต ความเปนไปไดในอนาคต และความเปนจรงทปรากฏ การคดจงทาใหคนเรามกระบวนการทางสมองในระดบสง กระบวนการเหลานไดแก ตรรกศาสตร คณตศาสตร ภาษา จนตนาการ ความใสใจ เชาวนปญญา ความคดสรางสรรค และอนๆ มากาเรต ดบบลว แมทลน (Matlin ) กลาววา การคดเปนกจกรรมทางสมอง เปนกระบวนการทางปญญา ซงประกอบดวย การสมผส การรบร การรวบรวม การจา การรอฟนขอมลเกาหรอประสบการณ โดยทบคคลนาขอมลขาวสารตาง ๆ เกบไวเปนระบบ การคดเปนการจด รปแบบของขอมลขาวสารใหมกบขอมลเกา ผลจากการจดสามารถแสดงออกมาภายนอกใหผอนรบรได

สามารถสรปไดวา การคด เปนกระบวนการทเกดขนในสมอง ทใชสญลกษณ หรอภาพ แทนสงของ เหตการณหรอสถานการณตาง ๆโดยมการจดระบบความร ขอมล ขาวสารซงเปนประสบการณเดมกบประสบการณใหมหรอสงเราใหม ทไปได ทงใน รปแบบ ธรรมดาและสลบซบซอน ผลจากการ

- 37 -

โครงสรางทางสมองกบการคด

สมองเปนอวยวะหนงของรางกาย ทเปนศนยรวมของระบบประสาท เปนศนยกลางในการควบคมและจดระเบยบการทางานทกชนดของรางกาย สมองของมนษย ประกอบดวยเซลล สมอง ประมาณ รอยลานลานเซลล (พชรวลย เกตแกนจนทร, 2542 :7) ซงเปนจานวนทไมแตกตางกน ระหวาง ทารกแรกเกดกบผใหญ แตในผใหญเซลลสมอง จะมขนาดใหญและยาวกวา และจะมจานวนเดนไดรท (dendrite) ของเซลลสมองมากขน ทาใหการเชอมโยงระหวาง เซลลสมองมากขน โดยเซลลสมองเซลลหนง ๆ จะเชอมโยงไปยงเซลลสมองเซลลอน ๆ อกสองหมนหาพนเซลล เพอสงขาวสารกน โดยกระแสประสาท จะเกดปฏกรยาเรยกวา synapse แลวแตวาจะเปนดานรบ - สงสมผสตาง ๆ เชน ปฏกรยาการเคลอนไหวกลามเนอ ความรสก ความจา อารมณทงหลาย ฯลฯ จงผสมผสานกนขนกลายเปนการเรยนรนา ไปสการปรบตว อยางเฉลยวฉลาดของมนษยแตละคน

รอเจอร สเพอรร และ รอเบรต ออรนสไตน จากสถาบนเทคโนโลยแหงแคลฟอรเนย ไดรบรางวลโนเบลใ นป ค. ศ. 1972 จากการคนควา พบวาสมองของคนเรา แบงออกเปน 2 ซก คอ สมองซกซาย (Left Hemisphere) กบสมองซกขวา (Right Hemisphere) และแตละซกมหนาททแตกตางกนดงน สมองซกซาย สมองซกซายจะควบคมดแลพฤตกรรมของมนษยใน เรองตางๆ ตอไปน

1. การคดในทางเดยว (คดเรองใดเรองหนง) 2. การคดวเคราะห (แยกแยะ) 3. การใชตรรกศาสตรและการใชเหตผลเชงคณตศาสตร 4. การใชภาษา มทงการอานและการเขยน

สรปไดวาสมองซกซาย จะควบคมดแลพฤตกรรมของมนษย ทเกยวกบการใชเหตผล การคดวเคราะห ซงเปนลกษณะ การทางานในสายของวชาทางวทยาศาสตร (Sciences) เปนสวนใหญ นอกจากนสมองซกซายยงเปน ตวควบคม การกระทา การฟง การเหน และการสมผสตาง ๆ ของรางกายทางซกขวา

- 38 -

สมองซกขวา สมองซกขวาจะควบคมดแลพฤตกรรมของมนษยในเรองตางๆ ตอไปน 1. การคดสรางสรรค (Creative Thinking )

2. การคดแบบเสนขนาน ( คดหลายเรอง แตละเรองจะไมเกยวของกน) 3. การคดสงเคราะห ( สรางสงใหม) 4. การเหนเชงมต ( กวาง ยาว ลก) 5. การเคลอนไหวของรางกายความรก ความเมตตา รวมถงสญชาตญาณ และลางสงหรณตาง ๆ

สรปไดวา สมองซกขวาจะควบคม ดแลพฤตกรรมของมนษย ทเกยวกบความคดสรางสรรค จรยธรรม อารมณ ซงเปนลกษณะการทางานในสายของวชาการทางศลปศาสตร ( Arts ) เปนสวนใหญ และยงเปนตวควบคม การทางานของรางกายทางซกซายดวย

การศกษาในมหาวทยาลยระบบเดม ใหความสาคญกบการใชสมองซกซาย สงเสรมใหผเรยน ไดรบการฝกฝนความสามารถในการใชเหตผล การใชภาษาอยางมาก อยากใหเดก ๆ มอาชพ เปนแพทย เปนนกวทยาศาสตร สวนการสงเสรมทางดานความคดสรางสรรคมนอย ดงเชน “วานอนสอนงาย” “เดนตามผใหญหมาไมกด” ตอมาเหนความสาคญกบการใชสมองซกขวา เชน การสงเสรมการแสดงออกแบบตาง ๆ การสงเสรมสนบสนนใหเดกเรยนทางดาน การออกแบบ การแสดง การประชาสมพนธ จากการทสมองทง 2 ซกทาหนาทตางกน เราจงสามารถสรปเกยวกบลกษณะของบคคลซง ใชสมองดานใดดานหนงมากกวาอกดาน หนงได ดงน สาหรบคนททางานโดยใชสมองซกขวามากกวาซกซาย จะมลกษณะเดนทแสดงออกคอ เปนคนททาอะไร ตามอารมณตนเอง อาจมอารมณออนไหวไดงาย แตจะเปนคนทมความคดสรางสรรค สงเหมาะสาหรบการเปน นกออกแบบ เปนศลปน

สาหรบคนททางานโดยใชสมองซกซายมากกวาซกขวา จะมลกษณะเดนทแสดงออกมาดงนคอ ทางานอยางเปนระบบ เปนขนเปนตอน เปนเหตเปนผล ดวยความคดเชงวเคราะห เปรยบเทยบ เหมาะสาหรบงานทางดานวทยาศาสตร การออกแบบระบบงานตาง ๆ แตอาจทาใหไมไดคานง ถงจตใจของคนรอบขางมากนก

จากขอสรปดงกลาว จะเหนวาถาเราใชสมองดานใดดานหนงมากกวาอกดานหนง อาจจะทาใหเกดผลเสยได ดงนนเราทกคนควรใชสมองทงสองซก เมอเจอปญหา การหาทางแกปญหาเราใชสมองซกขวา ใชจนตนาการ ในการหาหนทางแกปญหา โดยคดถงผลทไดโดยรวมซงคดไดหลายวธ แตในขณะเดยวกนเรากใชสมอง ซกซายเพราะวาเราจาเปนตองรวาอะไรคอความจรงเพอใชความสามารถในการวเคราะหและการจดการเพอใหสามารถ ดารงชวตไดอยางมความสข

- 39 -

การคดแบบใหม

ทกษะการคด ทเนนการคดรเรมสรางสรรคนน เปนวธการคดทไดรบความนยมแพรหลายทวโลก เพราะสามารถใหประสทธภาพในการแกไขปญหาตางๆ ตงแต ระดบครอบครว จนถงระดบชาตไดเปนอยางด โดย ศาสตราจารย เดอ โบโน ไดพฒนาทกษะการคดสรางสรรคทมชอเสยงและไดรบการยอมรบคอ ความคดคขนาน (Paralell Thinking) พรอมวธปฏบตจรงทเรยกวาหมวกความคดหกใบ (Six Thinking Hats) และความคดแนวขาง (Lateral Thinking) ซงเปนแนวการคดแบบใหม ทมลกษณะสรางสรรคและใชงานไดจรงในทกขนตอนของชวตทงสน ความคดคขนาน (Parallel Thinking) การคดคขนานเปนแนวการคดแบบใหม ควบคไปกบแนวการคดแบบเดม มลกษณะยดหยนประนประนอม ไมมลกษณะคงทแตจะแปรเปลยนไปเรอยๆ ซงมลกษณะสงเขป คอ

• เนนการออกแบบความคด ไมใชการคนหาความจรง

• ไมตดสนเดดขาดวายอมรบหรอปฏเสธ แตจะพจารณาควบคกนไป

• ไมมการโตแยง แตเนนการรวมมอคดเคยงคกนไป

• เนนการยอมรบความเปนไปไดทงหมด

• ประนประนอมความขดแยงทเกดขนทงหมด

• เนนการสรางความคดใหมๆ

• เนนการชวยการคดแทนทจะเปนการตดสน

• เนนการกระทาจรงมากกวาการพรรณนาหรอบรรยาย หมวกความคดหกใบ

การคดแบบหมวกหกใบ มวธการคด 2 แบบคอ การคดแบบรบมอหรอตงรบ(Coping Thinking) การคดแบบตงใจจงใจคด(Deliberate Thinking)

1. การคดแบบรบมอหรอตงรบ เปนการเสนอความคดเหนพรอมทงอางเหตผลเพอสนบสนนความคดของเรา ถงแมวาเราจะฟงความคดเหนของผอน แตกพยามยามทจะตอบโต หาจดบกพรองใความเหนนนทกขณะ

2. การคดแบบตงใจจงใจคด เปนการคดแบบสรางสรรค ไมใชการตอบโตเพราะวธการคดแบบนเปนการสารวจตรวจสอบประเดนเรองนนๆ แลวกลงมอตดสนใจดวยใจทเปนกลางและเปดกวาง

- 40 -

สวนใหญแลวนกศกษาจะมวธการคดแบบรบมอหรอตอบโต เชน การตอบโตกบความคดของอาจารยและความคดของเพอนๆ แตเมอสาเรจการศกษาออกมาทางานแลว วธการคดแบบเดมๆ กไมเพยงพออกตอไป เพราะในการทางานจาเปนตองใชความคดสรางสรรคในการวางแผนปฏบตงาน สรางผลงานใหมๆขนมา การคดแบบตงรบเพยงอยางเดยวจงไมสามารถแกปญหาได

เดอ โบโน จงไดนาเสนอวธการคดแบบหมวกหกใบขน โดยมวตถประสงคเพอแกไขความสบสนในการคด เพราะผคดจะสามารถคดไดทละดานทละครง สามารถควบคมการคดดานตางๆไดงายขน เปลยนจากการถกเถยงมาเปนการตรวจสอบขอมล วธการหมวกหกใบนน เรมตนดวยการสมมตหมวกสตางๆ ทงหกใบ สแตละสแทนความคดในแตละดาน ผคดจะใชหมวกทละใบทละหนและดาเนนไปตามแบบความคดทหมวกสนนเปนตวแทนอย ผคดอาจเลอกหมวกสใดสหนงขนมาใส และอาจถกขอรองใหถอดหมวกออกเพอเปลยนสกได หมวกแตละสจะแทนความคด ดงนคอ

1. หมวกขาว จะแทนการวเคราะหขอมลขาวสารตางๆ อยางเปนกลาง โดยไมใชอารมณ 2. หมวกแดง ใหเสรภาพในการแสดงอารมณความรสกออกมาอยางเตมท รวมทงลางสงหรณ

สญชาตญาณ การหยงร รสนยม 3. หมวกดา จะเปนการประเมนขอเสย ดานลบและเหตผล ซงเปนหมวกทใชกนมากทสด 4. หมวกเหลอง เปนคดในแงบวก มองโลกในแงด แสดงถงความเปนไปได ความหวง คดไป

ในแนวของประโยชนและคณคา การคดแบบหมวกเหลองจะทายากกวาหมวกดา เพราะธรรมชาตของมนษยยอมจะหาขอเสยและอปสรรคไดมางายกวาการมองเหนคณคาและประโยชนของสรรพสง

5. หมวกเขยว จะแทนการคดอยางสรางสรรค การแสวงหาแนวทางและทางเลอกใหมๆ ซงจะทาใหเกดความเปนไปไดของสงตางๆ

6. หมวกฟา จะแทนการมองภาพรวมของสงตางๆ ควบคมจดระเบยบของกระบวนการคดและขนตอนการใชหมวกสตางๆ การกาหนดกรอบประเดน การหาขอสรปและขอยต ตามธรรมเนยมแลวผใชหมวกสฟามกจะเปนประธานหรอผชวย

การคดแบบหมวกหกใบจะมขอดคอ เปนการคดแบบคขนาน ไมมการเมองและเกมอานาจ เปนการคดแบบสรางสรรค ทาใหระมดระวงในการคด สามารถใชความรสกและลางสงหรณได เปนการคดแบบแสวงหาคณคาและประโยชน มการกาหนดกลไกของการคด ขจดความเปนตวเราตวเขาออกไปจากการคด ทาใหสามารถใชภมปญญาไดอยางเตมท ทาใหสามารถคดไดทละอยางทละดานไมทาใหสบสนในการคด ชวยยนระยะเวลาในการคดใหสนและกระชบขน เปดโอกาสใหแสดงความคดไดหลายแงมม และเกดเสรภาพในการคด

- 41 -

วธการใชการคดแบบหมวกหกใบ สามารถใชความคดคขนานใน 3 วธคอ 1. ผทสวมหมวกสเดยวกน จะตองคดคขนานไปในทศทางเดยวกน และมองไปทเรองไมใช

มองไปทความคดของคนอน 2. ความคดเหนทแตกตางกน กสามารถนามาคดไปพรอมๆกนได แลวคอยมการพจารณา

ภายหลง 3. สของหมวกใหทศทางคขนานสาหรบการมองเรองๆ เดยวกน และสของหมวกทตางกนก

ไมไดเปนปรปกษตอกน การคดแบบหมวกหกใบเปนทนยมกนมาก เพราะปฏบตไดงายและไดผลจรง เปลยนวธการ

วพากษวจารณมาเปนการคดรวมกนอยางสรางสรรค โดยมกฏเกณฑเปนเงอนไข

ความคดแนวขาง (Lateral Thinking) ความคดแนวขาง เปนทกษะการคดสรางสรรคอกรปแบบหนง ความคดแนวขางจะเนนการปรบเปลยน มมมองของขอมล ทมอยเพอใหสามารถใชประโยชนในการแกปญหา และในการปฏบตจรงไดมากขน ซง เดอโบโน(Edward De Bono) ไดบอกไววา การปฏบตหรอการลงมอใชจรงนนมความสาคญมากกวาการเขาใจตวกระบวนการคดเองยงนก คนทวไปเขาใจวาการคดแบบเดมๆหรอการคดแนวตงนนเปนวธการคดทมประสทธภาพ แตในปจจบนปญหาทเกดขนมความซบซอนมากขน ซงการคดแบบแนวตงเพยงอยางเดยวไมสามารถจะรบมอกบปญหาเหลานได

ความแตกตางระหวางความคดแนวตงกบความคดแนวขาง คนทวไปคดวาความคดแนวตงนนเปนวธการทมประโยชนและมคณคาเพยงวธการเดยวทมอย ดงนนจงตองมการแสดงใหเหนธรรมชาตของความคดแนวขางทตางจากความคดแนวตง เพอทาใหเหนถงลกษณะและประโยชนของการคดแนวขาง

1. ความคดแนวตงมลกษณะเลอกสรร แตความคดแนวขางจะมลกษณะสรางสรรค 2. ความคดแนวตงมลกษณะของการวเคราะห แตความคดแนวขางมลกษณะของการ

กระตนใหเกดความคด 3. ความคดแนวตงตองเปนไปตามขนตอน แตความคดแนวขางสามารถกระโดดขาม

ขนตอนได 4. ความคดแนวตงจะตองถกตองทกขนตอน แตในความคดแนวขางไมจาเปนจะตองเปน

เชนนน 5. ความคดแนวตงจะใชการปฏเสธ แตความคดแนวขางจะไมมการปฏเสธ

- 42 -

6. ความคดแนวตงจะทาการตดสงนอกประเดนออกไป แตความคดแนวขางจะยอมรบการกาวลาเสนเขามา

7. ความคดแนวตงจะมการจดประเภทหมวดหมอยางแนนอนตายตว แตความคดแนวขางสามารถยดหยนและปรบเปลยนได

8. ความคดแนวตงจะเดนตามทางทมความเปนไปไดมากทสด แตความคดแนวขางจะทาการสารวจไปรอบๆถงสงทดเหมอนวาจะเปนไปไดนอยทสด

9. ความคดแนวต งเปนกระบวนการทมขอบเขตชดเจน ความคดแนวขางจะเปนกระบวนการของความเปนไปไดตางๆ ลกษณะพนฐานของความคดแนวขาง

• ความคดแนวขางเรองของการเปลยนรปแบบ

• การปรบเปลยนมมมองในแงมมตางๆ

• ความคดแนวขางเปนทศนคตและเปนวธการใชขอมล

• ความคดแนวขางสมพนธโดยตรงกบพฤตกรรมของจตใจในการจดการเกยวกบขอมล

• ความคดแนวขางจะมเครองมอทางภาษาทใชสาหรบปฏบตการโดยเฉพาะ

วธการฝกคด

1. ฝกสงเกตความแตกตางของสงสองสงทคลายกน เชน การฝกเปรยบเทยบภาพ 2 ภาพทมกมอยในเกมปรศนาตางๆ วามความแตกตางหรอคลายคลงกนอยางไร วธนจะชวยใหเรารสกถงการแยกแยะความเหมอหรอไมเหมอน ทเกดขน จากการมองเหนในขณะนนได

2. อานงานวเคราะหวจารณของนกเขยน นกวจารณตางๆ ไมวาจะเปนคอลมนนสต นตยสาร หรอหนงสอพมพ เพอฝกทกษะและกระบวนการในการคดตางๆ ของแตละคน แลวสรปแงคดนนโดยใชหลกเหตและผลอยเสมอๆ

3. ฝกการตดสนในใหเดดขาด โดยฝกความมนใจในการตดสนในของตวเอง ดวยการศกษาขอมลหรอตดตามขาวสารตางๆ อยเสมอ

4. มเหตผลและคาอธบายในทกสงทกอยางททาลงไป หรอแมแตการแสดงความคดเหน ซงสามารถชแจงไดทนททมคาถามเกดขน พยายามอธบายทงเหตและผล ดวยการตงประเดนคาถาม-คาตอบใหกบตวเองอยเสมอ

- 43 -

5. อยาพงเชอในทกสงทกอยางทเพยงแตไดยนมา หรอไดเหนดวยสายตาและการคาดคะเน อยาเปนคนตนตระหนกตอขาว ควรรบฟงดวยความพนจวเคราะหอยางละเอยดถงเหตผลตอสงทเกดขนตองคด ตรตรองอยางรอบคอบ

6. ควรรกษาอารมณในการรบฟงตอเรองตางๆดวยความไมลาเอยง ไมใชอารมณ ไมวาจะเปนเรองดหรอรายกตาม อาทเชน ไมฟงเพราะรกอกฝาย ไมฟงเพราะเกลยดอกฝาย เหลานเปนตน

7. ควรรกษาสตใหมนคง เมอเกดเหตการณตางๆ ขนตรงหหนาไมวากบตวเองหรอคนอน อยากลว หรอตนเตนจนลนลาน จงพรอมและระวงตวอยเสมอไมวาจะเกดอะไรขน โดยใชการตดสนใจอยางมสต ในการพจารณาเหตนนๆ

8. รกษาบคลกภาพใหด ไมหนหนพลนเลน หรอโมโห โกรธงาย รกษาภาพลกษณของความสขมรอบคอบของนกวเคราะหคด เพราะเมอจตสงบ สมาธจะทาใหเกดการวเคราะหปญหาหรอเหตนนๆ กจะสงผลถงความถก-ผด ไดงายขน

9. ตงตนใหเปนคนทมระเบยบวนยและเคารพกฎของสถาบนหรอสถานทๆทเราอยไมแหกกฏหรอทาทายเสยเอง ขอนนกศกษา ตองระวงความผดพราด และตอบงคบจตใจตวเองใหอยในกฏระเบยบนนๆ และตองซอสตยตอตวเองเสมอ

10. ควรยมแยมแจมใสอยเสมอ เพราะความยมแยมจะทาใหจตใจปลอดโปรงและมสมาธด ควรคดด พดด และทาในสงทดดวย แมสถานการณบางอยางอาจเลวรายกตาม แตกจงทาจตใจใหแจมใส เพอผอนคลายตวเองใหได

ประโยชนของการฝกคดและควบคมสตเมอเกดสถานการณคบขน

1. เปนการเพมพนประสบการณ และการฝกฝนความเขมแขงของจตใจใหกบตวเอง

2. ชวยทาใหรจกการกลนกรองอารมณ ฝกฝนไขปญหากบความตนเตนไดด โดยเฉพาะในเวลาเรยนและเวลาอยในหองสอบ

3. เปนการฝกฝนความอดทนในการดาเนนชวตประจาวนทเรงดวนและจะตองใชความระมดระวงตวอยเสมอ

4. ทาใหฝกตวเองใหเปนคนทเขาอกเขาตอเพอน และคนรอบขางเปนอยางด เปนทไววางในของเพอนๆ

- 44 -

5. ทาใหรจกและเขาใจในโลกของความเปนจรง จากสงทไดพบเหนในแตละวน

6. เปนการสรางภาพลกษณทนาเชอถอตอบคลกภาพทดของตวเอง ทาใหมเสนหและเปนทไวใจของคนรอบขาง

7. ทาใหเปนคนมเหตผลไมเชอคนงาย ควบคมอารมณไดด

8. แกปญหาความกงวลในไดด ทาใหไมสบสนกบความคดฟ งซานของตนเอง และผอนทเขามากระทบ

9. สามารถเขาใจตอเหตการณตางๆ ไดงาย และสามารถเขาใจการเชอมตอของสงนนๆ ไดด

10. ทาใหมความสามารถในการตดสนใจในเบองตนตอเหตการณทเกดขนตามความเปนจรงเสมอ

11. ทาใหฝกตวเองใหเปนคนทเขาอกเขาในตอเพอน และคนรอบขางเปนอยางด เปนทไววางใจของเพอนๆ

12. ทาใหรจกและเขาใจในโลกของความเปนจรง จากสงทไดพบเหนในแตละวน

7 วธคด อยางคนเกง ( 7 Thinking methods to be genius ) [http://www.novabizz.com/NovaAce/Intelligence/Thinking_Method.htm]

การเปนคนเกง ไมใชความโชคดของพนธกรรม อยทการฝก ขดเกลาสมองและ หวใจ ของคณ

ตางหาก แลวผเรยนจะมความปราดเปรอง ในแบบฉบบเปนคนเกง ทสามารถจดการกบชวตของตนเองไดอยางลงตว 1. คดในทางทด มองโลกในแงด และทาทกสงอยางเตมกาลงดวยรอยยมและความเบกบาน ทาตวใหสดชนมชวตชวาและกระตอรอรนอยเสมอ พรอมทจะเผชญกบทกสถานการณ จะชวยใหคณสามารถจดการกบทกเรองทผานเขามา ไดอยางอยมอ 2. มศรทธาในตวเอง ถาแมแตตวคณเองยงไมศรทธาและเชอมนในตวเองแลวจะมมนษยหนาไหนละ จะเชอมนในความเกงของคณ อยากใหใครๆเขาชนชอบและทงในตวคณ คณกตองมนใจตวเองกอน

- 45 -

3. ขอทาควาฝน ไมมอะไรทจะทรงพลงมากเทากบความตงใจจรงและทมสดตวหรอกครบ ความกระหายอนแรงกลาทจะพาตวเองไปสจดหมายนนแหละ เปนแรงผลกดนทจะทาใหคณสานฝนสความจรงได 4. คนหาบคคลตนแบบ ใครกไดทคณชนชมเพอเปนมาตรฐานทดในการดาเนนรอยตาม ศกษาแนวคด วธการทางาน จดเดนในตวเขา เผอวาเราจะไดไอเดยดๆ มาปรบใชใหชวตกาวโลดสความสาเรจกบเขามง 5. เรมตนงานใหมทกวนดวยรอยยมสดใส คนทมรอยยมระบายไวบนใบหนา เสมอนประตทเปดกวาง ใหใครๆอยากเขามาคบหาดวย การเจรจา ตดตองานกมกจะลงเอยดวยความสาเรจ มากกวาคนทหนาตาแบกโลกนะครบ นอกจากน รอยยมและเสยงหวเราะ ยงสรางความเบกบานและคลายทกข แถมยงเปนยาอายวฒนะชนเยยม ททาใหเราดเปนออนเยาวกวาวยตลอดกาล รอยางนแลวหดตดรอยยมไวทมมปากเปนประจานะ ครบ 6. เรยนรจากความผดพลาด สเทายงรพลาด นกปราชญยงรพลง จะเปนอะไรเชยวถาเราจะทาอะไร แลวจะยงไมสาเรจอยางทหวงไว เพยงแตขอใหทาเตมท และเปดใจใหกวางยอมรบความจรง หนมาทบทวนดวามขนตอนไหนทผดพลาดไป..... เพอทจะเรมตนใหมใหดกวาเดม 7. ทะนถนอมมตรสมพนธเกาๆ อนนกเปนสงทพวกเราชาวโรทาเรยนตระหนกและทราบด คงไมมใครทจะอยอยางมความสขโดยปราศจากเพอนหรอมตรทรใจหรอกนะครบ แมวาชวตของคณในแตละวนจะวนวายแคไหนกตาม คณควรจะมเวลาใหกบเพอนซทรจกมกจกนมานานซะบาง แวะไปหากน เมอโอกาสอานวย ชวนกนออกมาทานขาวในชวงวนหยด สงการดปใหม หรอรอนการดวนเกดไปให เผอในยามทคณเปลาเปลยวหงอยเหงา เศราทกขใจ กยงมเพอนซไว พงพาและใหกาลงใจกนไดนะ นกศกษาทอาจจะตองการความมนใจในตวเอง ควรตองอานหนงสอใหมากๆ โดยเฉพาะขาวหนงสอพมพ สอตาง ๆ ทใชเทคนคการคดและวจารณณาณ เพอแกสถานการณคบขนอยบอยๆ เพราะความรอบรเหลาน จะชวยในการตดสนใจอยางรวดเรวฉบเพลน ซงอาจเกดขนเฉพาะหนา และเปนการฝกสมองประลองเชาวนของตวเองอยเสมอดวย

- 46 -

แบบทดสอบการพฒนาทกษะการคด

ใหสงเกตภาพขางบน และตอบคาถามตอไปน

1. สงทสงเกตไดจากภาพมอะไรบาง (ทกษะการสงเกต) .....................................................................

2. สาเหตสาคญททาใหเกดเพลงไหมคออะไร (ทกษะการตงสมมตฐาน) ............................................................................................................................................................... 3. ในภาพท 4 คนทแตงชดแลวใสหมวกมอาชพอะไร เพราะเหตใดจงคดเชนนน (ทกษะการลงความเหน) ............................................................................................................................................. 4. จากภาพท 1 ถง 4 ใหเลาเหตการณทเกดขนเรยงตามลาดบ (ทกษะการตความหมาย/ทกษะการสอสาร)….............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................... 5. ถาสองพอลกไมหนลงมาทางบนไดหนไฟ นกศกษาคดวาจะมเหตการณใดเกดขน (ทกษะการพยากรณ ) ............................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. จงวเคราะหสาเหตทงมวลททาใหเกดเพลงไหมในประเทศไทย (ทกษะการวเคราะห) .................... 6.

.................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

- 47 -

2.7 ทกษะการอาน (Reading Skill)

ทกษะการอานจะตองเขาใจ ทงความหมายและองคประกอบของทกษะการอาน อนจะไดหาทางสงเสรมใหเยาวชนในปจจบน ไดมงสแนวทางทจะบรรลเปาหมายไดดยงขน การอานแตเดมนนหมายถง การแปลสญญาณใหออกมาเปนคาพด ปจจบนการอาน หมายถง ความสามารถในการใชประโยชนของการผสมผสานของตวอกษรแลว ไดรบความร การสอนอานในยคปจจบน จงเนนทจะมงสนองความตองการ และความสนใจของผเรยนมากขน สาหรบทกษะในการอาน หมายถง ความคลองตว ทจะใชการประสมประสานของตวอกษรโดยผานการไตรตรอง แลวเกบเปนความรอบรแหงตน หรอ ความคลองตว ในการใชกระบวนการอาน กระบวนการอาน เปนการฝกใชความคด ในการรบรสอความหมายทผเขยนสอถงผอาน กระบวนการอาน จงเปนแนวทางในการคนควาหาความร ความเขาใจจากการอานเพอนาไปใชประโยชน ขนตอนในการฝกอานไปสการสรางทกษะในการอาน อาจเปนไดดงน 1. สามารถเขาใจสาระสาคญของสงหรอเรองทอานได 2. วเคราะหและจดประเภทความรทไดจากการอาน 3. สรางความสมพนธระหวางความรใหมกบประสบการณเดม 4. สรป มโนทศน 5. ทบทวนพจารณา อทาหรณ 6. คดยอนกลบพรอมอางอง 7. การใชสานวน คาคม 8. เกดอารมณเหนประโยชน 9. วจารณ ไตตรอง 10. กลนกรองเปนความรอบร การอานเปนหนงในทกษะทางภาษาทจาเปนตองฝกฝนอยเสมอ และไมมวนสนสดสามารถฝกไดเรอยๆตามวยและประสบการณของผอาน เพราะการอานนน จะเกยวของกบชวตประจาวนของมนษย เปนเครองมอสาคญ ทจะชวยใหมนษยไดรบความร ความคด และความบนเทงใจ ชวยปรบปรงชวตใหสดใสสมบรณ ดงคากลาวของ เซอร ฟรานซส เบคอน นกปรชญาเมธชาวองกฤษทวา “การอานทาคนใหเปนคนโดยสมบรณ”

ความหมายของการอาน การอาน คอ การรบรความหมายจากถอยคา ทตพมพอยในสงพมพหรอในหนงสอ เปนการรบรวาผเขยนคดอะไรและพดอะไรโดยเรมตนทาความเขาใจถอยคาแตละคาเขาใจวลเขาใจประโยคซงรวมอยในยอหนา เขาใจแตละยอหนา ซงรวมเปนเรองราวเดยวกน

- 48 -

การอานเปนพฤตกรรมการรบสารทสาคญไมนอยไปกวาการฟง ปจจบนมผรนกวชาการ และนกเขยนนาเสนอความร ขอมล ขาวสารและงานสรางสรรค ตพมพ ในหนงสอและสงพมพอน ๆ มาก นอกจากนแลวขาวสารสาคญ ๆ หลงจากนาเสนอดวยการพด หรออานใหฟงผานสอตาง ๆ สวนใหญจะตพมพรกษาไวเปนหลกฐานแกผอานในชนหลง ๆ ความสามารถในการอานจงสาคญละจาเปนยงตอการเปนพลเมองทมคณภาพในสงคมปจจบน แ

ความสาคญของการอาน ในสมยโบราณทยงไมมตวหนงสอใช มนษยไดใชวธเขยนบนทกความทรงจาและเรองราวตาง ๆ เปนรปภาพไวตามฝาผนงในถา เพอเปนทางออกของอารมณ เพอเตอนความจาหรอเพอบอกเลาใหผอนไดรบรดวย แสดงถงความพยายามและความปรารถนาอนแรงกลาของมนษย ทจะถายทอดประสบการณของตนเปนสญลกษณ ทคงทนตอกาลเวลา จากภาพเขยนตามผนงถา ไดววฒนาการมาเปนภาษาเขยนและในหนงสอ ปจจบนน หนงสอกลายเปนสงทสาคญอยางยงตอมนษย จนอาจกลาวไดวาเปนปจจยอนหนงในการดารงชวต คนทไมรหนงสอแมจะดารงชวตอยไดกเปนชวตทไมสมบรณ ไมมความเจรญ ไมสามารถประสบความสาเรจใด ๆ ในสงคมไดหนงสอและการอานหนงสอจงมความสาคญอยางยง

จดประสงคของการอาน ในการอานบคคลแตละคน จะมจดประสงคของตนเอง คนทอานขอความเดยวกน อาจมจดประสงคหรอความคดตางกน โดยทวไปจดประสงคของการอานม 3 ประการ คอ 1. การอานเพอความร ไดแก การอานหนงสอประเภทตารา สารคด วารสาร หนงสอพมพ และขอความตาง ๆ เพอใหทราบเรองราวอนเปนขอความร หรอเหตการณบานเมอง การอานเพอความรอบรเปนการอานทจาเปนทสดสาหรบคร เพราะความรตาง ๆ มการเปลยนแปลงเพมเตมอยทกขณะ แมจะไดศกษามามากจากสถาบนการศกษาระดบสง กยงมสงทยงไมรและตองคนควาเพมเตมใหทนตอความกาวหนาของโลกขอความรตาง ๆ อาจมไดปรากฏชดเจนในตารา แตแทรกอยในหนงสอประเภทตางๆ แมในหนงสอประเภทบนเทงคด กจะใหเกรดความรควบคกบความบนเทงเสมอ 2. การอานเพอความคด แนวความคดทางปรชญา วฒนธรรม จรยธรรม และความคดเหนทวไป มกแทรกอยในหนงสอแทบทกประเภท มใชหนงสอประเภทปรชญา หรอจรยธรรมโดยตรงเทานน การศกษาแนวคดของผอน เปนแนวทางความคดของตนเองและอาจนามาเปนแนวปฏบตในการดาเนนชวต หรอแกปญหาตาง ๆ ในชวตผอานจะตองใชวจารณญาณในการเลอกนาความคดทไดอานมาใชใหเปนประโยชนในบางเรอง ผอานอาจเสนอความคด โดยยกตวอยางคนทมความคดผดพลาด เพอเปนอทาหรณใหผอานไดความยงคด เชน เรองพระลอแสดงความรกอนฝนทานองคลองธรรมจงตองประสบเคราะหกรรม ในทสดผอานทขาดวจารณญาณมความคดเปนเรองจงใจให

- 49 -

3. การอานเพอความบนเทงเปนการอานเพอฆาเวลา เชน ระหวางทคอยบคคลทนดหมาย คอยเวลารถไฟออก เปนตน หรออานหนงสอประเภทบนเทงคดในเวลาวาง บางคนทมนสยรกการอาน หากรสกเครยดจากการอานหนงสอเพอความร อาจอานหนงสอประเภทเบาสมอง เพอการพกผอน หนงสอประเภททสนองจดประสงคของการอานประเภทน มจานวนมาก เชน เรองสน นวนยาย การตน วรรณคดประเทองอารมณ เปนตน จดประสงคในการอานทง 3 ประการดงกลาว อาจรวมอยในการอานครงเดยวกนกไดโดยไมจาเปนตองแยกจากกนอยางชดเจน

คณคาของการอาน ในการสงเสรมการอานนกศกษาควรเหนคณคาของการอาน ซงจะเปนแนวทางในการเลอก

หนงสอดวย คณคาดงตอไปน • คณคาทางอารมณ หนงสอทใหคณคาทางอารมณ ไดแก วรรณคดทมความงามทงถอยคา นาเสยง ลลาในการประพนธ ตลอดจนความงามในเนอหา อาจเรยกไดวาม “รส” วรรณคด ซงตาราสนสกฤต กลาววา มรส 9 รส คอ

1. รสแหงความรกหรอความยนด 2. รสแหงความรนเรง 3. รสแหงความสงสาร 4. รสแหงความเกรยวกราด 5. รสแหงความกลาหาญ 6. รสแหงความนากลวหรอทกขเวทนา 7. รสแหงความเกลยดชง 8. รสแหงความประหลาดใจ 9. รสแหงความสงบสนตในวรรณคดไทย แบงเปน 4 รสไดแก - เสาวจน การชมความงาม - นารปราโมทย การแสดงความร - พโรธวาทง การแสดงความโกธรแคน

- สลลาปงคพไสย การคราครวญ นกศกษาอาจเคยไดศกษามาแลว หนงสอทมใชตาราวชาการโดยตรง มกแทรก

อารมณไวดวยไมมากกนอย ทงนเพอใหนาอานและสนองอารมณของผอานในดานตาง ๆ

- 50 -

• คณคาทางสงคม การอานเปนมรดกทางวฒนธรรมทสบตอกนมาแตเปนโบราณกาล หากมนษย ไมมนสยในการอาน วฒนธรรมคงสญสนไป ไมสบทอดมาจนบดน วฒนธรรมทางภาษา การเมอง การประกอบอาชพ การศกษา กฎหมาย ฯลฯ เหลาน อาศยหนงสอ และการอาน เปนเครองมอในการเผยแพร และพฒนาใหคณคาแกสงคมนานปการ หนงสออาจทาใหการเมองเปลยนแปลงไปได หากมคนอานเปนจานวนมาก หนงสอ และผอาน จงอาศยกนและกน เปนเครองสบทอด วฒนธรรมของมนษยในสงคมทเจรญแลว จะเหนไดวาในกลมคนทไมมภาษาเขยน ไมมหนงสอ ไมมการอาน วฒนธรรมของสงคมนนมกลาหลงปราศจากการพฒนา การอานจงใหคณคาทางสงคมในทกดาน

0บทบาทของการอานทมตอมนษย การอานหนงสอมบทบาทสาคญในยคปจจบนนมาก อาจกลาวไดวา ไมวาจะเปนทางดานการศกษาเลาเรยน การประกอบอาชพ ดานบคลกภาพ นนทนาการและดานพฒนาสงคมและประเทศชาต ถงจะมสอมวลชนอน เชน วทยกระจายเสยง โทรทศน ทเสนอขาวสารตาง ๆ ไดรวดเรวและทนตอเหตการณ คนเรากตองอานหนงสออยนนเองเพราะวาใหรายละเอยดตาง ๆ ไดมากกวา สวมล โฮมวงศ ( 2535 ) ไดใหความเหนของบทบาทของการอานทมตอมนษยดงน 1. บทบาทดานการศกษา การเรยนในระดบอดมศกษา นกศกษาจะตองศกษาจากตารบตารา ทมอยในหองสมดเปนสวนใหญซงตองใชการอานเปนประจา ผทอานมากยอมไดเปรยบกวาผทอานนอย และผทอานเกงยอมอานหนงสอไดรวดเรว สามารถเขาใจเรองราวทอานจบใจความไดถกตองแมนยา รจกวธอานหนงสอวาเลมไหนควรใชวธอานอยางไร สามารถประเมนผลจากสงทตนอาน รวมทงมวจารณญาณในการอานสามารถวจารณได ดงนนผทอานเปนเทานน จงจะสามารถไดรบความรและประสบผลสาเรจในการศกษาเลาเรยน

- 51 -

2. บทบาทดานอาชพ การอานผกพนอยกบบคคลทกอาชพทมงหวง ความเจรญกาวหนาเพราะผประกอบอาชพทดนนจาเปนตองขวนขวายหาความร เพอเพมพนปรบปรงสมรรถภาพ ในการทางานของตน อยเสมอทงนกเนองจากวา การงานทกชนดกตองมการแขงขนกนอยตลอดเวลาบคคล ทพยายามกาวไปขางหนา เทานนจงจะมชยในการแขงขนบคคลทฉลาดและยดหนงสอเปนหลกโดยการอานหนงสอทเกยวกบอาชพนน ๆ ยอมทาใหบคคลเหลานน มความรกวางขวางและประสบผลสาเรจ ในการประกอบอาชพของตนเองไดอยางมความสข 3. บทบาทดานการปรบปรงบคลกภาพ สภาพสงคมในสมยน มความยงยากสลบซบซอนและมปญหาของสงคมมากมายจนทาใหคนบางคนประสบชะตากรรมทนาสงสารอยางยง เปนตนวาไมอยากสมาคมกบใคร ๆ เพราะคดวาตนเองมปมดอย บางคนไมกลาเผชญหนากบปญหาไมกลารวมกจกรรมทางดานสงคมกบเพอนฝง กลายเปนคนเหงาหงอย ถาหากบคคลผมปญหาดงกลาว ไดกลบมาสนใจในการอานหนงสอประเภทสงคมศาสตร จรยศาสตรจตวทยา การตอบและแกไขปญหาชวต กจะทาใหสขภาพจตดขน และยงจะชวยใหรจกวธการวางตวไดอยางเหมาะสม และสอดคลองกบสภาพแวดลอมของสงคมนน ๆ อยางมความสขทาใหเปนคนมองโลกในแงดเสมอ 4. บทบาทดานนนทนาการ ในปจจบนนการเสาะแสวงหา ความบนเทงเรงรมยเปนไปไดโดยงาย และมหลายรปแบบ เชน การดภาพยนตร โทรทศน และการฟงเพลง เปนตน แตมอกแบบหนงทเปนการพกผอนทดทสด นนคอ การอานหนงสอ อาจจะเปนหนงสอโบราณคดกวนพนธ สารคด นวนยาย หนงสอพมพรายวน นอกจากจะทาใหผอานไดรบความรความบนเทงแลว ยงจะเปนทกษะฝกการอานอกดวย 5. บทบาทดานพฒนาสงคมและพฒนาประเทศ การพฒนาประเทศจะประสบผลสาเรจไดนน ประเดนสาคญ อยทการพฒนาทรพยากรมนษยเปนเบองตน กลาวคอ ใหประชาชนมการศกษา เปนผรหนงสอในระดบทพอจะเปนพนฐานในการพฒนาคณภาพชวตของตนเองและการพฒนาประเทศตอไปทงนเพราะการทประชากรเปนผรหนงสอ และมนสยรกการอานยอมจะมสวนสาคญ ในการสงเสรมใหชวตของคนเรา ประสบความ สาเรจอยางสมบรณ ทงในดานเศรษฐกจสงคมและความเปนอย ซงมผลตอการพฒนาตนเอง พฒนาสงคม และพฒนาประเทศชาตในทสด กระบวนการอาน ม 4 ขนตอนนบตงแตขนแรก การอานออก อานได หรออานออกเสยงไดถกตอง ขนทสองการอานแลวเขาใจ ความหมายของคา วล ประโยค สรปความได ขนทสามการอานแลวรจกใชความคด วเคราะห วจารณและออกความเหนในทางท ขดแยงหรอเหนดวยกบผเขยนอยางมเหตผล และขนสดทายคอการอานเพอนาไปใช ประยกตใชในเชงสรางสรรค ดงนนผทอานได และอานเปนจะตองใชกระบวนการทงหมด ในการอานทกอใหเกดประโยชนสงสด โดยการ

- 52 -

คณคาของการอาน วตถประสงคในการอานของแตละบคคลยอมแตกตางกนออกไป เชน อานเพอความร อานเพอใหเกดความคด อานเพอความเพลดเพลน อานเพอความจรรโลงใจ, เปนตนซงผอานจาเปนตองทราบจดมงหมายของการอานนนๆ ไวกอนการอานทกครง อยางไรกตามการอานมความสาคญ ตอชวตทชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต เปนการชวยใหไดรบขอมลขาวสารเพอประกอบการตดสนใจในชวตประจาวน การอานมความจาเปนตอการศกษาเลาเรยน ทงในระบบและนอกระบบ คนทเรยนหนงสอเกงมกจะเปนคนทอานหนงสอเกง เพราะการอานชวยใหไดรบความรและความเขาใจ ทจะทาใหประสบความสาเรจและสามารถศกษาตอในระดบสงได การอานมคณคาตอมนษย เนองจากเปนการสนองความตองการของมนษย ทาใหมนษยเกดความร ยกระดบสตปญญาใหสงขน ทาใหมนษยเกดความคดสรางสรรค พฒนาความคดใหกาวหนา สงผลตอการพฒนาในอาชพ ทาใหมนษยทนตอเหตการณ ไดรบความรเพม ชวยอานวยความสะดวก ในชวต ประจาวน ชวยใหมนษยสามารถแกไขปญหาตางๆ และสามารถดารงชวตในสงคมได เปนการใชเวลาวางใหเปนประโยชน ไดรบความเพลดเพลนและพกผอนหยอนใจ

การเตรยมพรอมเพอการอาน การอานจะดาเนนไปไดดเพยงใดขนอยกบสงแวดลอมทางกายภาพ และองคประกอบทอยภายในรางกาย การอานทามกลาง บรรยากาศและสงแวดลอมทเหมาะสม จะนามาซงประสทธและประสทธผลในการอาน ทงนควรคานงถง 1. การจดสถานทและสงแวดลอม สถานททเหมาะกบการอานควรมความเงยบสงบ ตดสงตางๆ ทรบกวนสมาธออกไป มอณหภมและแสงสวางทเหมาะสม มโตะทมความสงพอเหมาะและเกาอทนงสบายไมนมหรอแขงจนเกนไป 2. การจดทาของการอาน ตาแหนงของหนงสอควรอยหางประมาณ 35-45 เซนตเมตร และหนาหนงสอจะตองตรงอยกลาง สายตา ควรนงใหหลงตรงไมควรนอนอานทงนเพอใหสมองไดรบเลอดไปหลอเลยงอยางเตมท กจะทาใหเกดการตนตวตอการรบร จดจา และอานไดนาน 3. การจดอปกรณชวยในการอาน การอานอาจมอปกรณทจาเปน เชน กระดาษสาหรบบนทก ดนสอ ปากกา ดนสอส 4. การจดเวลาทเหมาะสม สาหรบนกศกษาทตองมการทบทวนบทเรยนควรอานหนงสอในชวงทเหมาะสมคอชวงททไมดก มาก คอ ตงแต 20.00 – 23.00 น. เนองจากรางกายยงไมออนลาเกนไปนก หรออานในตอนเชา 5.00-6.30 น. หลงจากทรางกายไดรบ การพกผอนอยางเพยงพอ ทงนในการอานแตละครงไมควรเกน 50 นาทและใหเปลยนแปลงอรยาบถสก 10 นาทกอนลงมออานตอไป

- 53 -

5. การเตรยมตนเอง ไดแก การทาจตใจใหแจมใส มความมงมน มความตงใจ และมสมาธในการอาน นอนหลบพกผอน ใหเพยงพอ มสขภาพสายตาทด ตดปญหารบกวนจตใจใหหมด การแบงเวลาใหถกตอง และมระเบยบวนยในชวตโดยใหเวลา แตละวนฝกอานหนงสอ และพยายามฝกทกษะใหมๆในการอานเชน ทกษะการอานเรวอยางเขาใจ เปนตน

การเลอกหนงสอ หรอ สอการอาน การเลอกหนงสออาน ขนอยกบจดมงหมายหรอวตถประสงคของการอาน เชน การอานเพอการศกษา การอานเพอหาขอมล ประกอบการทางาน การอานเพอความเพลดเพลน การอานเพอฆาเวลา การรจกเลอกหนงสออาน ทมประโยชนจะชวยใหผอาน ไดรบประโยชนตามเปาหมาย การเลอกหนงสออานมความสมพนธกบการเลอกใชทรพยากรสารนเทศในหองสมด เชน 1. การอานเพอความร เชน ตาราวชาการ 2. การอานเพอความบนเทงใจ เชน หนงสอนวนยาย นตยสาร หนงสอพมพ 3. การอานเพอเปนกาลงใจ เสรมสรางปญญา เชน หนงสอจตวทยา หนงสอธรรมะ 4. การอานเพอใชเวลาวางใหเปนประโยชน เมอเลอกสอวสดการอานหรอหนงสอไดแลว กจะตองกาหนดวาตองการอะไร ขอมลในลกษณะใดจากหนงสอเลมนน ขอบเขตของขอมลในลกษณะกวางหรอแคบแตลกซง ทงนเพอกาหนดรปแบบการอานเพอความตองการตอไป

การกาหนดจดมงหมายการอาน การรความมงหมายในการอานเปรยบเหมอนการรจดหมายปลายทางของการเดนทาง ทาให

สามารถเตรยมพรอมสาหรบ สถานการณตาง ๆ และเดนทางไปสทหมายได นกอานทดควรมจดมงหมายวาตองการอานเพออะไร เพอจะไดกาหนดวธอานได เหมาะสมการอานเพอการศกษาคนควาและทารายงาน มจดมงหมายดงน 1. อานเพอความรพนฐาน เปนการอานเพอรเรองโดยสงเขป หรอเพอลกษณะของหนงสอ เชน การอานเพอ รวบรวมสงพมพทจะใชในการคนควาและเขยนรายงาน 2. อานเพอรวบรวมขอมล เปนการอานใหเขาในเนอหาสาระ และจดลาดบความคดได เพอสามารถรวบรวม และบนทกขอมลสาหรบเขยนรายงาน 3. อานเพอหาแนวคด หมายถง การอานเพอรวาสงทอานน มแนวคดหรอสาระสาคญอยางไร จะนาไปใชประโยชนไดหรอไม ในลกษณะใด เชน การอานบทความ และสารคดเพอหาหวขอสาหรบเขยนโครงรางรายงาน 4. อานเพอวเคราะห หรอวจารณ คอ การอานเพอใหเขาใจลกซงพอทจะนาความรไปใช หรอแสดงขอคดเหนเกยวกบ เรองทอานได เชน การอานบทความ ทแสดงความคดเหน การอานตารางและรายงาน

- 54 -

วธการอานทเหมาะสม การอานมหลายระดบ และมวธการตาง ๆ ตามความมงหมายของผอาน และประเภทของสอการอาน การอานเพอการศกษา คนควาและเขยนรายงาน อาจใชวธอานตาง ๆ เชน การอานสารวจ การอานขาม การอานผาน การอานจบประเดน การอานสรป ความและการอานวเคราะห ซงมรายละเอยดดงน 1. การอานสารวจ คอ การอานขอเขยนอยางรวดเรว เพอรลกษณะโครงสรางของขอเขยน สานวนภาษา เนอเรองโดยสงเขป เปนวธอานทเปนประโยชนอยางยงในการเลอกสรรสงพมพ สาหรบใชประกอบการคนควาหรอการหาแนวเรองสาหรบเขยนรายงาน และรวบรวมบรรณานกรม ในหวขอทเขยนรายงาน 2. การอานขาม เปนวธอานอยางรวดเรวเพอเขาใจเนอหาของขอเขยน โดยเลอกอานขอความบางตอน เชน การอานคานา สาระสงเขป บทสรป และการอานเนอหาเฉพาะตอนทตรงกบความตองการเปนตน 3. การอานผาน เปนการอานแบบกวาดสายตา (Scanning Reading) โดยผอานจะทาการกวาดสายตาอยางรวดเรวไปยงสงทเปนเปาหมายในขอเขยนเชน คาสาคญ ตวอกษร หรอ สญลกษณ แลวอานรายละเอยดเฉพาะทเกยวกบสงทตองการ เชน การอานเพอคนหาชอในพจนานกรม และการอานแผนท 4. การอานจบประเดน หมายถง การอานเรองหรอขอเขยนโดยทาความเขาใจสาระสาคญในขณะทอาน มกใชในการอาน ขอเขยนทไมยาวนก เชน บทความ การอานเรว ๆ หลายครงจะชวยใหจบประเดนได โดยการอานมเทคนคคอตองสงเกตคาสาคญ ประโยคสาคญทมคาสาคญ และทาการยอสรปบนทกประโยคสาคญไว เพอใชประโยชนตอไป 5. การอานสรปความ หมายถง การอานโดยสามารถตความหมายสงทอานไดถกตองชด เจนเขาใจเรองอยางด สามารถแยก สวนทสาคญหรอไมสาคญออกจากกน รวาสวนใดเปนขอเทจจรง หรอขอคดเหน สวนใดเปนความคดหลก ความคดรอง การอานสรป ความมสองลกษณะคอ การสรปแตละยอหนาหรอแตละตอน และสรปจากทงเรอง หรอทงบท การอานสรปความควรอยางอยางคราว ๆ ครงหนงพอใหรเรอง แลวอานละเอยดอกครงเพอเขาใจเรองอยางด หลกจากนนตงคาถามตนเองในเรองทอานวาเกยวกบอะไร มเรองราวอยางไร แลวเรยบเรยงเนอหาเปนสานวนภาษาของผสรป

6. การอานวเคราะห การอานเพอคนควา และเขยนรายงานโดยทวไปตองมการวเคราะหความหมายของขอความ ทงนเพราะ ผเขยนอาจใชคาและสานวนภาษาในลกษณะตาง ๆ อาจเปนภาษาโดยตรงมความชดเจนเขาใจงาย ภาษาโดยนยทตองทาความเขาใจ และภาษาทมความหมายตามอารมณและความรสกของผเขยน ผอานทมความรเรองคาศพท และสานวนภาษาด ม

- 55 -

เทคนคการอานหนงสอตารา เอกสารเพอการศกษาเลาเรยน เทคนคการอานเพอศกษาเลาเรยน เปนการอานเพอศกษาคนควาเพมเตมและเขยนรายงาน ในขณะทศกษาเลาเรยนและในขณะเดยวกน นกศกษาจะตองอานเพอเตรยมสอบอกดวย (ฉววรรณ คหาภนนทน, 2546 : http://www.wearehappy.in.th/) เทคนคในการอานเพอศกษาเลาเรยนมหลายวธ แตวธทมผนยมใชกนมาก และเปนวธการอานทมประสทธภาพมากทสด คอ วธอาน แบบ SQ3R : ซงดสและดส (Deese and Deese 1979 : 42) กลาววา "วธอานแบบนเรมโดย ฟรานซส พ โรบนสน (Francis P. Robinson) ซงเปนผเชยวชาญดานการอานอยทมหาวทยาลย โอไฮโอ ไดศกษาเทคนคในการอานและไดแนะนาวธการอานใหกบนกศกษา จนประสบผลสาเรจ" วธการอานแบบ SQ3R น แบงออกเปน 5 ขนตอนคอ S (Survey) คอการอานแบบสารวจเปนการอานผานๆ อยางรวดเรวตงแตดชอหนงสอ ชอ ผแตง หนาปกใน หนาคา ดจดมงหมายของผแตงซงเปนสวนหนาของหนงสอและสารวจสวนหลงของหนงสอ ไดแก ดชน อภธานศพท บทสรป แบบฝกหด ภาคผนวก และบรรณานกรมเปนตนนอกจากนนสารวจเนอแตละบทอยางรวดเรว Q (Question) คอการตงคาถามถามตนเองไวในใจ จากเนอเรองทอาน เชน ใคร ทาอะไร ทไหน เมอไร อยางไร ฯลฯ เพอความเขาใจเนอเรองดยงขน R1 (Read) อานเพอตอบคาถามทตนเองอยากร ทไดตงคาถามไวในใจแลว จงสมควร จะตองอานใหละเอยดโดยใชสารบญและดชนชวยคนคาหรอเรองทตองการดวย หรอใชอภธานศพทดวย นอกจากนนอาจจะทาเครองหมาย ระบายสหรอขดเสนใต หรอบนทกไว ขางๆ หนากระดาษ (ถาเปนหนงสอ/ตาราของตนเอง) เมออานเขาใจแลวลองทาแบบฝกหดทายบท (ถาม) R2 (Recite) คอ การจดจา เมอเขาใจไดคาตอบจากหนงสอแลวควรพยายามจดจาเนอหา ขอความทสาคญไวซงเปนหวใจของการเรยนร โดยการทาบนทกยอใสสมดไว หรอขดเสนใต หรอจด (List) หวขอทงหมดไว ทองจาจากความเขาใจโดยมเทคนคในการจาททาใหจางาย อาจเขยนเปนเพลงเปนบทกลอนเปน แผนภม ฯลฯ R3 (Review, Reconstruct) ทบทวนจากการอานบนทกยอทบนทกไวหรอจากเครอง หมายตางๆททาไวในหนงสอจากขอความทเขยนไวขางหนากระดาษและจากหวขอทจดไวการทบทวน เปนครงคราวและทบทวนกอนสอบ

http://www.wearehappy.in.th/

- 56 -

แบบฝกหด : การอาน 1. ใหนกศกษาบอกยทธวธในการอานหนงสอตาราเรยนใหไดผลและมประสทธภาพ ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 2. จงอธบายเทคนคการอาน SQ3R คออะไร ........................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................

- 57 -

2.8 ทกษะการเขยน (Writing Skill) การเขยนเปนระบบการสอสาร หรอบนทกถายทอดภาษา เพอแสดงออกซงความร ความคด

ความรสก และอารมณ โดยใชตวหนงสอและเครองหมายตางๆ เปนสอ ดงนนการเขยนจงเปนทกษะการใชภาษาแทนคาพด ทสามารถสอความหมายใหเปนหลกฐาน ปรากฏไดนานกวาการพดการเขยนทเปนเรองราวเพอใหผอานเขาใจตรงตามความมงหมายของผเขยนนน จะประสบความ สาเรจมากนอยเพยงใด สวนสาคญขนอยกบวาผเขยนมทกษะในการใชภาษาเขยน ไดดเพยงใด ทกษะการใชภาษาเขยน ตองอาศยพนฐานความรจากการฟง การพดและการอาน เพราะจากพนฐานดงกลาวจะทาใหมความร มขอมลและมประสบการณเพยงพอ ทจะใหเกดความคด ความสามารถในการเรยบเรยงและถายทอดความคดออกมาสอสารกบผอานไดอยางมประสทธภาพ การเขยน : ศาสตรและศลปแหงการใชคา

การใชภาษาเพอสอความหมาย เปนศาสตรทผใชตองรจกคา และเลอกใชคาใหถกตอง เหมาะสม ตรงความหมาย ตรงราชาศพท เหมาะกบกาลเทศะ ไมใชคาซ าซอน รจกหลบคาโดยไมเกดความกากวม และใชคาใหเกดภาพพจน ในการนาคาทเลอกแลวมาเรยบเรยงเปนประโยค เปนขอความ ถอเปนศลปแหงการใชคา ทมใชเพยงแตสอความรความเขาใจเทานน หากยงสามารถกอใหเกดภาพ เสยง และความรสกไดอก

แนวคดเบองตน การเขยนหนงสอเปนสวนหนงของกระบวนการ สอความหมาย การสอความหมาย คอ การถายทอดขอมล ขาวสาร ทศนคต ความรสกนกคดหรอแมกระทง

อารมณจากผสงไปยงผรบโดยใชสอทถกตอง เหมาะสมเพอใหเกดความเขาใจทถกตองตรงกน หรอเกดการเหนพอง การยอมรบ หรอการตอบสนองทด ถากาหนดแนวคดเบองตน ในเรองการสอความหมายไดแลว กระบวนการคดและการเขยนกจะมกรอบของแนวคด อนจะทาใหการเขยนนนไมใชเรองทสรางความรสกวาเปนปญหาอกตอไป

ในฐานะทเปน ผสง ในกระบวนการสอความหมาย ผเขยนจงตองกาหนดความคดใหครบวงจร คอ นอกจากจะคดถงขอมลขาวสารทตนเองจะตองเขยนเพอถายทอดขอมลเหลานนไปยงผอานแลว ยงจะตองคดถง ผรบ ซงจะเปนผอานอกดวย การคดถงผอานนน กคอการคดในประเดนทวา ผอาน คอใคร มความรความเขาใจในสงท ผเขยน กาลงจะสอเพยงใดหรอไม สาระสาคญ หรอประเดนในการเขยนเปนอยางไร ถอยคาภาษาทใชในการสอสารนน มลกษณะทจะทาใหการรบสารเบยงเบนไปไดเพยงใดหรอไม นคอการคดในเบองตนกอนทจะลงมอเขยน เปนการคดแบบครบวงจร เพอใหการสอสารหรอการสอความหมายนน เปนไปอยางถกตอง เขาใจตรงกน ทงจากผสงและจากผรบ

- 58 -

กอนทจะลงมอเขยนหนงสอเพอตดตอสอสาร จงควรจะเขาใจและตงหลกอยบนรากฐาน ของการสอความหมายดงกลาวเสยกอน กอนทจะทาความเขาใจถงหลกการเขยนเพอสอความหมาย เพอใหการเขยนเปนไปอยางถกตอง ตามหลกของการเขยนทด

การเขยนหนงสอเปนการสอสารอยางหนง จากผสงถงผรบสาร จดประสงคสาคญ คอเพอใหเขาใจไดถกตองตรงกน และสามารถปฏบตไดอยางรวดเรว แตบางครงการสอสารดวยระบบหนงสอ กประสบปญหาทงผเขยนและผรบ กลาวคอ ผเขยนกเขยนวกวนไมชดเจน หรอเยนเยอ จบความไดยาก ผอานไมสามารถเขาใจไดชดเจนและไมสามารถปฏบตได ตามจดประสงคของผเขยน

ทกษะการเขยน คอ ความสามารถในการสอสาร ดวยวธการเขยนไดอยางถกตองตามหลกเกณฑ มสานวนภาษาถกตอง มเหตผล และลาดบขนตอนในการนาเสนอทสามารถสรางความเขาใจแกผอานไดอยางชดเจน (เกรยงศกด เจรญวงศศกด, 2546)

การเขยนเปนการรวบรวมแนวความคด และนาเสนอความคดเหนนนออกมา ซงการเขยนนน นกศกษาไมไดใชเฉพาะในเวลาเรยนนน แตทกษะการเขยนนนนบวามความสาคญและจาเปนอยางมากตอการทางานในเกอบทกอาชพ มนษยเราไดคดคนวธเขยน เพอบอกความคดของตนเองมาตงแตสมยอยปต ซงมตวอกษรทเรยกวา ฮโรกราฟฟก หรอ การประดษฐอกษรไทยกเรมมาตงแตสมยพอขนรามคาแหง ซงทาใหเรามภาษาเขยนทสามารถสอความหมายได

หลกการเขยนทด ไมวาจะเปนการเขยนหนงสอชนดใดขอตาม ถาผเขยนมหลกในการคด การเขยนทด เปนรากฐานแลว การสอสารดวยการเขยน กจะสามารถดาเนนไปไดอยางราบรน บรรลวตถประสงค และเปนผลดในทสด หลกการเขยนทดนน อาจมนกวชาการหรอผรเขยนไวเปนคาสอน ทแตกตางกนออกไป ขนอยกบมมมอง และวธการคดของแตละทาน แตสาหรบหลกการเขยนทจะนาเสนอตอไปน เปนแนวคดจากประสบการณในการรวบรวมและการคนควาของนกวชาการหลายทาน (อดล จนทรศกด, 2547 : หนา 87)

การเขยนทดนนจะชวยใหนกศกษาผานการสอบไปไดดวยด หรอเมอไปประกอบอาชพทางาน การเขยนจะชวยใหเรากาวหนาในการทางานได นอกจากน การเขยนทดนน ตองมความคดทชดเจนวาตองการจะบอกอะไรกบผอน ซงการเขยนใหไดดนนแตละคนอาจจะมหลกในการคดทแตกตางกนออกไป อยางไรกตาม หลก 5 C ทจะกลาวตอไปน กเปนหลกทไดรบความนยมและใชกนอยคอนขางมาก หลก 5 C ไดแก

1. Correct คอ ความถกตอง ซงเปนเรองทมความสาคญและจาเปนอยางมากในการสอสาร การสอความหมาย หรอในการเขยนหนงสอ ความถกตองทจะตองตรวจสอบหรอใชเปนหลกในการเขยน กคอ

- 59 -

1.1 ความถกตองในรปแบบ ซงไดแก รปแบบตามระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยงานสารบรรณ ทเปนเครองกาหนดทงปวง ของประเภทหนงสอราชการ ของคาขนตน คาลงทาย ของการใชถอยคา ภาษาราชาศพท

1.2 ความถกตองในเนอหา ขอมลทจะใชในการเขยนนนเปนขอมล ทจะตองคน หาจากแหลงขอมลตางๆ เพอใหเกดความถกตองอยางนาเชอถอของขอมลนน ขอมลนนคอสวนทจะนาไปใชเปน เนอหา ในการเขยนหนงสอราชการ เพราะฉะนน จงจาเปนทจะตองคานงถงความถกตองของขอมลทจะนามาเขยนอยทกขณะ

1.3 ความถกตองในหลกภาษา ความถกตองในหลกภาษานน ถาจะอธบายความ ไดละเอยดกจะยาวความมาก และจะกลาวประการหนงในหลกของภาษาทจะตองใชในการเขยนหนงสอกคอ การไมใชภาษาพด ในการเขยนหนงสอทเปนทางการ ภาษาพดและภาษาเขยนนนมความแตกตางกนอย และใชไดเฉพาะในการพดหรอการเขยนเทานนไมปะปนกน เวนแตในกรณทงานเขยนนนจะคดลอกสวนทเปนประโยคคาพดมา โดยใสเครองหมายคาพดใหชดเจนไวเทานน จงจะใชภาษาพดในการเขยนได

2. Clear คอ ความชดเจน ซงเปนเรองทชวยใหกระบวนการในการสอความหมายเปนไปอยางราบราบรน ความชดเจนนนพจารณาไดจากการเขยนหนงสอใหอานแลวเขาใจงาย หรอรบรไดโดยตลอด อานแลวไมมขอสงสย ไมตองตความวาอาจจะเปนเชนนน หรออาจจะเปนเชนน ความชดเจนทวานคอความชดเจนในถอยคาภาษา อนจะนาไปสความชดเจนในจดประสงคทงหมด

3. Confirm คอ การยนยนไดในสงทเขยน ซงสามารถยนยนในสงทเขยนไดทงในแงของ ขอมล หรอขอเทจจรง รวมทงการอางองกฎหมาย กฎระเบยบขอบงคบ มต หรอหนงสอเวยนกาหนดแนวทางปฎบตใดกตามความรดกมทเปนหลกสาคญของการเขยนหนงสอน มความหมายรวมถงการเขยนทอานแลว ไมตองตความ หากแตจะตองเขยนใหเขาาใจไดโดยความเรยบงายและไมมแงมมใหพจารณาเปนอยางอน ในลกษณะ อาจจะเปนอยางนน อาจจะเปนอยางน ซงจะทาใหการสอความหมายเบยงเบนออกไปได

4. Concise คอ ความสน ความกระชบ ความกระทดรด อนไดแกการเขยนหนงสอโดยไมใชถอยคาฟ มเฟอย ไมวกวน ไมซาซาก ไมใชถอยคาซ ากนในทใกลเคยงกน ตองเขยนหนงสอในลกษณะสรปความ คอ นาเสนอสวนทเปนขอมล และเปนสาระสาคญ ใหผอานเขาใจไดในความกระชบ หรอความกะทดรดนน กรณการเขยนหนงสอราชการ ไมควรเขยนในลกษณะขยายความ โดยไมจาเปนเพราะจะทาใหหนงสอราชการนนไมนาอาน

5. Convince คอ การโนมนาว หรอ การโนมนา ซงเปนเรองทจาเปนมากโดยเฉพาะอยางยงในการเขยนหนงสอเพอขอความชวยเหลอ ขอความรวมมอ หรอขอความอนเคราะหจากผอน หรอจากหนวยงานอน การโนมนาวทวาน ผเขยนมความคดอยวา นอกจากจะตองประกอบการใชภาษา

- 60 -

รปแบบของการเขยน ในงานเขยนโดยทวไป จะมสวนประกอบสาคญดวยกน 4 สวน ดงตอไปน

1. สวนนาหรอบทนา (Introduction) เปนสวนทจะบอกวาเรองทจะเขยนนเปนเรองเกยวกบอะไร เปนการบอกแบบกวางๆ อาจจะมความยาว 1 ยอหนาสนๆ หรอยาวเพยง 3-4 ประโยค 2. แนวคดหลก (Main Point) คอ สวนทเปนแนวความคดหลก ทผเขยนพยายามจะสอใหผอานเขาใจ 3. แนวคดสนบสนน (Supporting Ideas) เปนแนวความคดเสรมทนามาประกอบกบแนวความคดหลก ซงแนวคดสนบสนนน อาจเรยงตามเวลา เรยงตามเหตการณ เรยงตามความสาคญ หรอ กลาวถงปญหากอนและคอยเสนอแนวทางแกไขในลาดบตอมา

5. สวนสรปหรอบทสรป (Conclusion) เปนการสรปประเดนสาคญของเรอง หรอเปนขอคดทตองการใหผอานคดตาม

การเขยนสรปยอ ในการสรปยอ สาระสาคญ มดงน 1. ควรเรมดวยประเดนหรอประโยคทดงดดความสนใจ 2. สรปเนอหาทสาคญ เปนขอๆ เพอสะดวกในการอาน 3. ในแตละยอหนาจะมใจความสาคญ 1-2 ประโยค ควรเลอกมาเปนเนอหาของการสรป 4. จดเรยงลาดบหวขอและเนอเรองใหนาสนใจ ตดตามงาย 5. ควรมบทสรป 2-3 ประโยคในตอนทายของยอความ อยางไรกตาม การเขยนเอกสารแตละประเภท จะมรปแบบและวธการในการนาเสนอ

แตกตางกนออกไป ซงผเขยนจาเปนตองมทกษะในการเลอกใชและทกษะเกดไดจากการอานมาก ฟงมาก และเขยนมาก ซงจะตองฝกฝนอยเสมอ จงจะเขยนใหสอสารกนอยางประสบผลสาเรจได

ทกลาวมาทงหมดนน คอ หลกการเขยนทด ซงปรบใชไดกบการเขยนทกประเภท ไมวาจะเขยนหนงสอ เขยนโครงการ หรอเขยนคาตอบขอสอบของนกศกษา ถามหลกในการเขยนทดแลว กจะสามารถ ทาใหงานขยน นนเปนงานเขยนทด สอบทานได เปนตนแบบทดได

--------------------------------------------------------------------------------- กจกรรมภาคปฏบต

ใหนกศกษาฝกเขยนบทความสนๆ ความยาวไมเกน 20 บรรทด ลงบนกระดาษ A4 ดงน เรองท 1 “การใชชวตในมหาวทยาลย” เรองท 2 “เรยนอยางไรใหมความสข”

- 61 -

2.9 ทกษะการพดเพอนาเสนอ

การนาเสนอ (Presentation) เปนเครองมอชวยใหผฟงเกดความเขาใจงายขน และมผลสง ตอถงการจะทาใหผฟงเหนดวยกบสงทนาเสนอ หรอกระตนใหผฟงกระทาบางสงบางอยาง การนาเสนอทดจงตอง กระชบ ชดเจน เขาใจงาย และมรปแบบสสนทนาสนใจ จงจะสามารถดงดดความสนใจและมผลตอผฟงได ทกษะการนาเสนอนจะนาเสนอแนวทางในการเตรยมตว และการพจารณาปจจยตางๆ เพอเตรยมความพรอม ในการนาเสนองาน โดยเสนอหวขอทควรพจารณา เตรยมการนาเสนอ ดงน ก. ดานเนอหาสาระ

1. เนอหามความนาสนใจ 2. เนอหามความถกตอง 3. เนอหามความครบถวน 4. เนอหาเปนประโยชนตอผฟง 5. เนอหาเหมาะสมกบระดบความรของผฟง 6. การเชอมโยง 7. การจดลาดบเนอหา 8. ตงขอสงเกต และชวนใหตดตาม 9. การสรปประเดนทนาสนใจ 10. สรปเนอหาการนาเสนอทงหมด

ข. PowerPoint Presentation 1. โครงสรางรปแบบ( THEME ของ Slide) 2. การจดลาดบ SLIDE 3. การจดรปแบบSLIDE LAYOUT 4. การจดรปแบบFont และขนาดตวอกษร 5. การจดรปแบบภาพ 6. การจดรปแบบ slide effect 7. การจดรปแบบ animation 8. การ DEMO /TEST / LINK ตางๆ

ค. ผนาเสนอ (Presenter) 1. บคลก การแตงกาย 2. การใชน าเสยง 3. การโนมนาว ชกนาเขาสเนอหา

- 62 -

4. ความร การเตรยมตว 5. การใหผฟงมสวนรวม 6. การตอบคาถาม 7. การรกษาเวลา การนาเสนอ

ความสาคญของการนาเสนอแผนงานหรอผลงาน การนาเสนอความคดตอคนๆ หนง หรอคณะกลมคน เพอใหเขาใจและหรอคลอยตามความคดของผเสนอ กลาวไดดงน :-

1. การนาเสนอแผนงานจะชวยใหมการแลกเปลยนหรอแบงปนความคดเหนซงทาใหผฟงมความร สกถงการมสวนรวมในความคดหรอแผนงานนนๆ เปนผลใหแผนงานมโอกาสประสบความสาเรจมากยงขน 2. การนาเสนอแผนงานจะชวยใหผเสนอมนใจความคดและขอเทจจรงตางๆจะเปนทเขาใจชดเจนอยางทตองการ (ไมตองลนวาจะอานเอกสารทเสนอไปเขาใจหรอไม) 3. การนาเสนอ เปนการเตรยมการเสนอทสามารถปรบเปลยนรปแบบและวธการไดสะดวก เพอใหสอดคลองกบกลมผฟงไดสดฉบไว วตถประสงคของการนาเสนอ

1. เพอบอกขอมล (Inform) 2. รายงานสถานะ (Status Report) 3. การสาธต (Demonstration) 4. แผนธรกจ/กลยทธ (Business/Strategy) 5. การขายความคด (Idea Selling) 6. การเสนอแนะใหเปลยนแปลง (Suggestion) 7. การขายสนคา/บรการ (Product/Service Selling) 8. การอธบายขอมลทางเทคนค (Technical Data

องคประกอบและปจจยทสาคญในการนาเสนอผลงานในรปแบบตางๆ

• แบบตามจานวนผพด

• แบบตามจานวนผฟง

• แบบระดบความเปนทางการของการนาเสนอ

• แบบระดบความสมพนธกบผฟง

• แบบตามสถานท

- 63 -

แบบระดบความเปนทางการของการนาเสนอ 1. เปนทางการ

• ผพดจะยน

• ผฟงจะนง

• ผพดใชโสตทศนปกรณประกอบ

• ชวงถาม/ตอบอยทายการนาเสนอ

• มการกาหนดหวขอแจงไวลวงหนา

• ตองเตรยมการ/ซกซอมกบโสตทศนปกรณไวลวงหนา 2. กงเปนทางการ

• ผพดจะยน/นงกได แตมกจะยน

• ผฟงจะนง

• ผพดใชโสตทศนปกรณประกอบ/ Flipchart

• ชวงถาม/ตอบแทรกอยระหวางการนาเสนอ

• อาจมการกาหนดหวขอแจงไวลวงหนาหรอไมกได

• ตองเตรยมการ/ซกซอมกบโสตทศนปกรณไวลวงหนาบาง 3. ไมเปนทางการ

• ผพดจะยน/นงกได แตมกจะนง

• ผฟงจะนง/ยน แตงมกจะนง/ตามผพด

• ชวงถาม/ตอบเปนรปแบบการสนทนา/พดคย

• ไมมการกาหนดหวขอแจงไวลวงหนา

• ไมตองเตรยมการ/ซกซอมกบโสตทศนปกรณ

รปแบบการนาเสนอ :- 1. แบงตามจานวนผนาเสนอ ผนาเสนอ 1 คน ผนาเสนอ 2 คน และผนาเสนอมากกวา 2 คนขนไป 2. แบงตามจานวนผฟง เสนอตอผฟงกลมใหญ เสนอตอผฟงกลมเลก และแบบตวตอตว 3. แบงตามความสมพนธของผฟง คนในองคกร หรอ คนนอก 4. แบงตามสถานท (Site Location) การนาเสนอในสถานท การนาเสนอตางสถานท (Multiple Site Presentation) การประชมทางโทรศพท หรอการประชมทางวดโอ

- 64 -

การพดเพอการนาเสนอ ปจจยสาคญทผพดจะตองควบคมตนเอง ไดแก 1. การปรากฎตว

- แตงกายใหเหมาะกบโอกาส - ทานง ยน เดน มนคง สงาผาเผย - มอ / แขน วางไวเหมาะสม และใชประกอบการพด - เดน / เคลอนท ใหเหมาะกบกาลเทศะเพอ แสดงความกระปรกระเปรา (ACTIVE)

ลดความประหมา เชอมตอเนอง แสดงความจรงจง และ เนนความสาคญ 2. ความมนใจตนเอง (POISE)

- การขน / ลงจากเวท อยางกระตอรอรนและมนใจวาทาประโยชนตอผฟง - ไมเรมดวยการขอโทษ / แสดงความไมพรอม ควรเรมดวยเสยงดง การใสอารมณ - ปรบใหเหมาะสมกบขนาดคนฟง - วางแผนการเรมตน และสรปปดทายกอนขนพด - ไมตองขอบใจคนฟงทฟงจนจบ - ไมดหมน ทาทายคนฟง

3. จงหวะการพด (VOICE CONTROL) - อยาพด MONO TONE - รจกใชเสยง สง - ตา - เรว - ชา - เบา - ดง ใหเหมาะสม - ตองใหไดยนทวถง ชดถอยชดคา - อยาม เออ - อา จนนาราคาญ - ลดคาซาซาก (เชน แลวก, และ, นะฮะ ......) - ระวงคากลา, คาควบ ร....ล - ใชมอ ใบหนา การแสดงทาประกอบการพด จะชวยใหการสอความหมายดขน

ถอยคา ถายทอด ความคด นาเสยง ถายทอด อารมณ 4. การลดความประหมา ตนเตน

- เตรยมเรอง และเอกสารประกอบการพดลวงหนาใหดทสด - มการซอมพดดง ๆ กอนการพด - มการเคลอนไหวรางกาย ไมปกหลก - สบตาคนฟง เหมอนพดกบคนฟงทละคน - หายใจลก ๆ และกลนไวสกคร - ดงความสนใจออกไปจากตวผฟง - เตรยมจดขอมล / ตวเลข สาคญ ๆ ไวลวงหนา ฯลฯ

- 65 -

5. การควบคมการใชสายตาและสบตาคนฟง 5.1 ประโยชนของการควบคมสายตา และสบตาผฟงตอการพดสายตา เปนสะพานถายทอดความรสก ทาใหเกดความเปนกนเอง ชวยดงความสนใจคนฟง ลดความประหมาของคนพด รบทราบปฏกรยาคนฟง

5.2 วธการสบตาคนฟงเปนกลม สบตาผฟงครงละ 1 - 2 คน นานพอจะสราง PERSONALIZED EFFECT การสบตาผฟงใหสลบกนไป

การเพมความนาเชอถอในสงทพด - สมเหตสมผล สอดคลองกบสงทผฟงเชออยแลว - พสจนได มหลกฐานขอมลประกอบการอางอง - แสดงการวเคราะหใหเหนอยางถองแททกแงทกมม - อธบายชดเจนเปนทเขาใจ - แสดงใหเหนวา ผพดรเรองนนจรง ๆ มใชคาดการณผวเผน

หลกฐานอางอง - อางสงทประสบมาดวยตนเอง (PERSONAL EXPERIENCE) อปมาอปมย

(ANALOGY) อางความคดเหนผเชยวชาญ (JUDGEMENT OF EXPERTS) การยกตวอยางเปรยบเทยบ (EXAMPLES) อางขอมล สถต ผลการทดสอบ (STATISTICS AND FACTS VISUAL ELEMENTS)

รปถาย -แทนของจรงหรอเปรยบเทยบกอนหรอหลง ถาทาไดดจรง จะสรางความประทบใจ

ถาคณภาพไมด อยาใช

ภาพเขยน -ใชเมอรปถายใชไมได ประกอบคาอธบายทซบซอนใหเขาใจงาย ตวอยาง/ของจรง ไมมอะไรจะประทบใจไดมากกวา ควรจดใหมมากพอกบผฟงทกคน

การแสดงทาทางเปนของจรง

GRAPH & CHART -ดมากเมอเสนอจานวนเชงเปรยบเทยบในชวงเวลา ม 3 แบบ เสน วงกลม หรอแทง ใช

แตกตางกน เขยนตวเลข/คา เฉพาะทสาคญและนอยทสด

- 66 -

เครองถายทอดทศนปกรณ (MEDIA) 1. กระดานดา

– ตองหดเขยนโดยไมทงคนฟง เขยนเฉพาะขอความสน ๆ หวขอ ตวเลข เสยเวลาเขยน / ลบ

2. สไลด ◌ - ใ ชงาย นาหนกเบา ใชแสดงภาพถายของจรง / ภาพเขยน / ตาราง / แผนภม

ตองการสถานทเหมาะสม 3. FLIP CHART - เหมอนกระดานดา เขยนลวงหนาได พลกไปมาได / ยอนหลงได 4. VU-GRAPH - เตรยมลวงหนาได (แผนใส) เขยนเพมเตมได-OVERLAY หรอปดบางสวนได 5. ภาพยนตร / วดทศน - ใชเวลาและคาใชจายสง เปลยนแปลงแกไขไดยาก

การนาเสนอหนาชนเรยน การนาเสนอผลงานในแตละเทอม ยอมเปนการหลกเลยงไมไดทมกจะออกไปพดหนาชน

เรยน เพราะฉะนนการพดหนาชนเรยนจงเปนสงจาเปนทนกศกษาหลกหนไมพน สาหรบการเรยนบางวชาของแตละเทอม นบวาเปนกจกรรมทตองใชความรและการฝกฝนทถกตองเขาใจอยางแทจรง

สตรสาเรจของการนาเสนอ หรอ การพดหนาชนเรยน มดงน 1. เคลดลบการนาเสนอ สรางขอมล ใหนาสนใจ ถงแมบางครงเรองทจะนาเสนอนน แสนจะธรรมดากตาม แตการเตมสสนใหขอมลนนดตนเตนนาสนใจ กเปนสงจาเปนและเปนเสนหสาหรบขอมลทผรายงานจะนาเสนอ จงตองสรางพลงผลกดนใหโดดเดนเหมอนกบเซลลทขายสนคา เพราะฉะนน นกศกษาจงสรางพลงในการนาเสนอขอมล กาจดเดนและจดประการยใหกบตวเองขนมาใหได ลองคนหาสงเหลานนจากลาดบขอถดไปของการพดหนาชนเรยน แลวบนทกวาจะขายอะไรด จงจะเปนนาสนใจทรจกกน “สรรพคณ” ของขอมลนนๆ 2. ตงวตถประสงค จะใหอะไรแกผฟง การนาเสนอเรองราวบางเรองนกศกษาตองเขาใจตวเองวาตองการนาเสนอเรองใหแกผฟง ถามตอบตวเองใหแนชด วาทาไมจงตองนาเสนอนนๆ โดยอาศยโจทยจากความตองการเหลานเชน 1) ตองการหาความรทวไป 2)ตองการปลกระดม 3) ตองการชนา ชกชวน4) ตองการใหความสนก ขบขน บนเทง 5) ตองการพดใหซาบซง ประทบใจ ฯลฯ เหลาน เปนตน

- 67 -

3. คนหาความตองการของผฟงดวยหลกนกวาทการ นกพดทดตองนาเสนอเรองทผฟงตองการเทานน หากมเรองทตองการจะสอดแทรกเขาไป

กไมควรมากจนกลายเปนการแสดงความคดเหนสวนตว หรอลาเอยง จดประสงคทจะบอกนกศกษาไดวา ผฟงตองการอะไรนน จงมองไปท อาย เพศ รสนยม

ระดบความตองการของกลมผฟงดวย แลวดงดดดวามสนใจของกลมเปาหมายใหมาสเรองทเราจะนาเสนออยางแยบยล ดวยการรเขา รเรา ถงกลมผฟงนนเอง

4. ลาดบเรองทจะพดใหชดเจน แมจะเปนเพยงรายงานหนาชนเรยน หรอจะเปนการพดตอหนาชมชน ถาหากไมมการ

ลาดบเรองทจะพดใหชดเจนกจะทาใหสบสน และประหมาไดเชนกน การแกปญหาเหลานนดวยการจดลาดบเรอง เตรยมเรองหรอมขคลายเคลยด และการแสดงมมมองตางๆ ไวใหเปนขนตอน จงเปนทางออกทด ทจะชวยขจดความซบซอน หรหลงประเดนทจะพดไดเปนอยางด อาทเชน

1) ลาดบหวขอเรองทจะพด 2) จดเรองทจะพดกบเวลาใหเหมาะสมกน 3) กาหนดประเดนยอยๆ ตางๆ ของเรองนน 4) จดสรรเรองหรอมขทจะสอดแทรกตางๆ อยางลงตว 5) เตรยมคาถาม- คาตอบไวลวงหนา 6) ขอเปรยบเทยบ แหลงขอมล บทอางองตางๆ ไวใหพรอม 7) เตรยมบทสรปจบใหประทบใจ

5. สงเกตพฤตกรรมและอารมณทแสดงออกของผฟงอยเสมอ การพดหนาชนเรยน จาเปนตองดงดดความสนใจใหมากกวาความนาจบจอง เพราะ

การมองมาทเราจดเดยวนน ยอมสรางความประหมาใหแกผพดจนพดไมออกไดเสมอ หากผนนไมไดเตรยมตวมาเปนอยางด ขอนจงควรระวง สงเกตอารมณ สหนา ทาทางของผฟงอยเสมอ

วธแกปญหาทดโดยการผอนคลาย ดวยบทเกรนนาทขนตนดวยคาถามหรอขอสงสย จงมกเปนทางออกทดเสมอ และเปนการสรางใหเกดความนาสนใจ

ควรสงเกตบคลกลกษณะพฤตกรรมของผฟงตงแตวนาทแรกทลกขนยนพดเปนระยะๆ ทกษะของการดงดด ความสนใจตางๆ มดงน

- การตงคาถามหรอขอสงสยในเรองทจะพด - สานวนโวหาร บทกลอน คาคม หรอบทกว - เรองราว/ขาว ทเกดขนตามหนาหนงสอพมพ - สถตหรอความนาจะเปนอนเกยวโยงกบเรองทจะพด และการอางองบคคลสาคญ - เรองขาขนทอาจเกดขนไดในชวตประจาวน ฯลฯ เหลาน เปนตน

- 68 -

6. พดแบบไมตองอาน สน ประหมา อยาไดกลว สาหรบนกศกษา ทเรมตนการพดหนาชนเรยนนน เมอผฟงทกคนเงยบ และจบจองมาทจด

เดยวกน คอ ตวเรา อาการปกตทเกดขนกบทกคน คอ อาการสน ประหมาพดไมออก หวใจเตนแรง บางคนถงกบหนามดเปนลมไปกม

เมอเกดเหตการณเชนน วธแกไข คอการหายใจลกๆ เขาออกยาวๆ สกสองสามครง และควรหายใจทางจมก อยาหายใจทางปาก แลวเรมตนพดชาๆ ดวยนาเสยงทชดเจน การกระทาเชนน จะชวยเปดชองลมกบทอเสยงในบรเวณกลามเนอรอบ ๆ เสนเสยงใหคลายตว จะผอนคลาย และระงบความประหมา รวมไปถงอาการตนกลวไดด

7. เนนนาเสยง อารมณ ใหนาสนใจในเรองทกาลงพด การพดทนาสนใจ คอ การผอนหนกเบาในคาพดทเปลงออกมาถาเปนการยกตวอยาง ใน

เรองทตองการปลกเรากตองใชน าเสยงทแนนหนก แสดงอารมณทชดเจนออกมารใหเหน การพดปลอบใจอาจใชโทนเสยงทเบาและนมนวล แฝงอารมณความรสก ดวยการเนน

จดสาคญ นาหนกเสยงในแตละประเดนทพดออกมา ทงจงหวะของคาพดหรอประโยคนนๆ ใหมระดบหนกเบาตามเรองราวและเหตการณทพดออกมา

หากเปนเรองสนกขบขนกควรดดเสยง เปลยนเสยงหรอแสดงอากปกรยาใหกระฉบกระเฉง สนกสนาน ตามไปดวย สงเหลาน นกศกษาตองอาศยการฝกฝนจนชานาญ และหมนพดตอหนากระจกอยเสมอ

8. ระวงคาพด และการแสดงความคดเหนตอผฟงใหด การพดหนาชนเรยน หรอพดในทชมชน ตองใหเกยรตผฟงเปนประการสาคญ เพาะฉะนน

ในการพดทกครงจะตองระวงคาพดทพดออกไปอยางยง หลกเลยงการใชสานวนการพดตามแฟชน เชน “ขอบอก” “ประมาณวา” “อม..ออ..ฮอ”

เหลาน เปนตน 9. มองกลมผฟง ในขณะทพดไมควรกมหนามองขอมลเสมอไป หรอตงหนาพดตรงนงเหมอนกาลงรอง

เพลงชาต หรอไวอาลย แตควรมองกลมผฟงบางเปนระยะ ไมควรจองตา แตใหประสานสายตาผานๆ อยเสมอ แลวใชลกษณะทาทางทบงบอกลกษณะของการเลาเรองแทน และสายตานน จะตองมรอยยมแฝงประกอบอยดวย ฉะนนนกศกษาทเปนนกพดหรอผทตองไปรายงาน ตองฝกการยมดวยสายตาใหได

10. สรปจบใหนาหลงใหล ชวนตดตาม และประทบใจ ชวงสดทาย ควรมบทสรปเรองราวตางๆ ทไดนาเสนอตงแตตน ควรมคาถามใหผฟง แสดงขอคดเหนใหไดตอบคาถามนน อยางสขมรอบคอบและเปนกลาง

- 69 -

เวลาตอบคาถามหากไมรหรอไมมขอมลในการตอบ ใหกลาทจะยอมรบ แลวบอกวาจะไปคนควาและจะนาขอมลมานาเสนอในคราวหนา เชน เมอเจอคาถามทตอบไมได ใหแจงโดยควบคมดวยนาเสยงทจงใจวา “ขอขอบคณสาหรบคาถามนเปนคาถามทด มประโยชน แมในตอนนยงไมสามารถตอบไดแตจะพยายามคนหาคาตอบมานาเสนอใหทราบในครงตอไป” หรอ “ในเรองนยงไมทราบรายละเอยดเทาทควรตอบไป จะทาใหขอมลผดพลาด จงยงไมพรอมจะตอบ” เหลานเปนตน ทงหมดทกลาวมาน นกศกษาสามารถเปนนกพดมออาชพ ทจะนาเสนอรายงานไดอยางไมตองกลวสงใด และอาจจะกลายเปนทชนชมของคร อาจารยและเพอนรวมหองไดดอกดวย

************************************************

แบบฝกหด : 1. นกศกษาควรเตรยมตวอยางไร เมอตองไปพดหนาชนเรยน ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

นกศกษาคดวา ปจจยสาคญอะไรทผพดจะตองควบคมตนเองเมอพดตอหนาหองเรยนหรอตอ หนาสารธารณะชน

2.

....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

3. วธการแกปญหาเฉพาะหนา เมอมคาถามจากผฟง กรณตอบคาถามเหลานนไมไดหรอไมมนใจ.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.momypedia.com/elctfl/rlga/imgstk/img7_474.jpg&imgrefurl=http://www.momypedia.com/knowledge/toddlers/detail.aspx%3Fno%3D12429%26title%3D%25E0%25B8%25A5%25E0%25B8%25B9%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%259E%25E0%25B8%25B9%25E0%25B8%2594%25E0%25B8%258A%25E0%25B9%2589%25E0%25B8%25B2...&usg=__UvepSrqIvEdNxFkVsQilmBsGm3w=&h=673&w=650&sz=127&hl=th&start=49&zoom=1&tbnid=yZBO3Nvh5--6QM:&tbnh=138&tbnw=133&prev=/images%3Fq%3D%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%259E%25E0%25B8%25B9%25E0%25B8%2594%26start%3D40%26um%3D1%26hl%3Dth%26sa%3DN%26tbs%3Disch:1&um=1&itbs=1�

- 70 -

บรรณานกรม “ กระดาษจดโนตระบบอเมรการ” [ออนไลน] สบคนจาก http://eleven21.com/notetaker “การจดโนต (Lecture Note)” [ออนไลน] สบคนจาก http://jit-jai-d.blogspot.com “การพฒนาทกษะทางความคด” [ออนไลน] สบคนจาก http://visut50.multiply.com/journal/item “ การฟงอยางมประสทธภาพ” [ออนไลน] สบคน

จาก http://gold.rajabhat.edu/learn/luis/w_louis/lis.htm (วนทสบคน 16 ก.ค. 2552)

2) เกรยงศกด เจรญวงศศกด “พฒนาทกษะการฟง” [ออนไลน] สบคน

จาก http://www.kriengsak.com/ (วนทสบคน 16 ต.ค. 255---------. ภาพอนาคตและคณลกษณะของคนไทยทพงประสงค. กรงเทพฯ :

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2546. ฉววรรณ คหาภนนทน.2546. “ เทคนคการอานหนงสอตารา เอกสารเพอการศกษาเลาเรยน”

วารสารสารสนเทศ สถาบนราชภฏบานสมเดจเจาพระยา. 4,1 (มกราคม-มถนายน) “เทคนคการจา.” วารสารขาว มสธ. (ต.ค. - ธ.ค. 2550)

นภาลย สวรรณธราดา, อดล จนทรศกด และสนทร อนทอง. 2547. เทคนคการเขยน หนงสอ ราชการ หนงสอโตตอบและรายงานการประชม. พมพครงท 2 (ปรบปรงเแกไข) กรงเทพฯ : โรงพมพภาพพมพ.

ยดา รกษไทย และ ณฐพงศ เกศมารน. 2550. คนเกงเรยน. กรงเทพฯ : บสคต. วไลลกษณ บญเคลอบ. 2552. ทกษะภาษาไทย. เชยงใหม : มหาวทยาลยแมฟาหลวง [ออนไลน] สบคนจาก http://e-learning.mfu.ac.th (25 ตลาคม 2552) สนท ตงทว. 2538. การใชภาษาเชงปฏบต. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. อดลย จทรศกด. 2547. เทคนคการเขยนหนงสอราชการ หนงสอโตตอบและรายงานการประชม.

พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพภาพพมพ. Wolvin, Andrew D. and Carolyn Gwynn Cakley. (1993) Perspectiveson on listening.

Norwood, New Jersey : Ablex Puublishing” (http://books.google.co.th/books)

http://gold.rajabhat.edu/learn/luis/w_louis/lis.htm

http://www.kriengsak.com/

http://e-learning.mfu.ac.th/

http://books.google.co.th/books

บทท บทท 3 3

หองสมดหองสมดและสารสนเทศ และสารสนเทศ

สาระสาคญมดงน :

ความหมายและความสาคญของสารสนเทศ แหลงสารสนเทศ ทรพยากรสารสนเทศ ทงวสดตพมพ และวสดไมตพมพ ในรปแบบของสอโสตทศน วสดยอสวน และสออเลกทรอนกส ระบบการจดเกบวสดสารสนเทศ การสบคนและการรวบรวมสารสนเทศดวยระบบมอ และระบบคอมพวเตอรจากฐานขอมลตางๆ ตลอดจนอนเทอรเนต เพอการศกษาคนควาดวยตนเอง และการนาเสนอผลการศกษาคนควาในรปแบบของรายงานทางวชาการทเปนมาตรฐาน

จดประสงคการเรยน 1. สามารถอธบายความหมายและความสาคญของสารสนเทศได 2. รจกแหลงสารสนเทศและสถาบนบรการสารสนเทศประเภทตางๆ 3. สามารถอธบายความหมาย ประเภทและลกษณะของทรพยากรสารสนเทศประเภทตางๆได 4. รจกระบบการจดเกบและการจดเรยงทรพยากรสารสนเทศประเภทตางๆ 5. สามารถสบคนสารสนเทศดวยระบบมอและระบบคอมพวเตอร 6. สามารถอางองเอกสาร และเขยนบรรณานกรมในการเขยนรายงานทางวชาการใหถกตอง

ตามรปแบบ 7. สามารถเสนอผลการศกษาคนควาในลกษณะของรายงานทางวชาการทมสวนประกอบ

ถกตองครบถวนตามมาตรฐาน

33..1 1 สารสนเทศ สารสนเทศ สารสนเทศ หรอ สารนเทศ เปนศพทบญญต พจนานกรมของราชบณฑตยสถานกาหนดใหใชไดทงสองคาในภาษาองกฤษใชคาวา Information หมายถง ความคด ขอเทจจรง จนตนาการ ซงไดมการสอสาร มการจดบนทกจดพมพเผยแพร อาจเปนการสอสาร ในลกษณะทเปนทางการหรอไมเปนทางการกได(ราชบณฑตยสถาน, 2546: 1182) ขอมลขาวสาร ความคด ความร สตปญญาของมนษยทมการถายทอดสบตอกนมานน มกระบวนการหรอขนตอนของการเกด การสะสมและการถายทอด

- 73 -

ในสงคมปจจบนหรอยคสงคมขาวสารสารสนเทศ (Information society) ลกษณะความเปนอยของคนในสงคมเปลยนแปลงไป ไมวาลกษณะและประเภทของการทางาน อาชพมความแตกตางจากสงคมยคหลงอตสาหกรรมทเปลยนจากการผลตสนคามาเปนอตสาหกรรมการบรการ ทตองใชความรและขอมลขาวสารเปนทรพยากรพนฐาน นอกจากน เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยเฉพาะคอมพวเตอร และระบบโทรคมนาคม เขามามบทบาทสาคญในการถายทอดสารสนเทศ ทงในแงของการผลต การเผยแพร และการแสวงหาของคนในสงคม สารสนเทศ จงเปนปจจยสาคญ ททาใหเกดความเจรญกาวหนาและการพฒนาประเทศชาต พอจะกลาวไดดงน

1. ชวยสนบสนน การวางแผน และนโยบาย การพฒนาประเทศในดานตางๆใหสอดคลองกบสถานการณทเปนจรงในปจจบนมากทสด

2. ชวยในการแกปญหาทางเทคนค และพฒนาปรบปรงขนตอน และกระบวนการผลตใหมประสทธภาพสงขน

3. ชวยใหตดตามความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย และการเปลยนแปลงตางๆ ของโลกไดอยางทนทวงท

4. สารสนเทศทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนสงจาเปนตอการวจยและพฒนา โดยเฉพาะเรองทเกยวของกบกจกรรมการผลต การคดคนการผลตภณฑใหมๆ การขยายธรกจ หรอแนวโนมของเทคโนโลยใหมๆ

5. เปนสงสาคญและจาเปนอยางยงตอภาคอตสาหกรรม ซงเปนประโยชนอยางยงในการพฒนาอตสาหกรรมใหมความเจรญกาวหนาโดยเฉพาะประเทศทกาลงพฒนาเพอใหสามารถแขงขนทางการคากบนานาประเทศ

6. ชวยพฒนาศกยภาพของคนในสงคม มการพฒนาตนเองอยางตอเนอง สรางสงคมแหงการเรยนร ซงเปนสงจาเปนอยางยงตอเศรษฐกจรปแบบใหม

การรสารสนเทศเปรยบเสมอนผมพลงหรออานาจอยในมอ เปนผทสามารถทาใหสารสนเทศ กอเกดประโยชนไดมากทสด บคคลผนนเปนผมอานาจอยในมอ ทงนเทคโนโลยสารสนเทศสมยใหมสามารถชวยให การตดตอสอสาร การแผยแพร กระจายขาวสาร เปนไปไดอยางรวดเรว สามารถแลกเปลยนขอมลซงกนและกน ไดทวทกมมโลกเปนสงคมของโลกทไรพรมแดน

- 74 -

33..2 2 แหลงสารแหลงสารสนเทศ สนเทศ

1. ศนยขอมลขาวสารของหนวยงาน ทงของภาครฐและเอกชนในปจจบน หนวยงานใหญ ๆ ของทงภาครฐและเอกชน ไดตระหนกถงความสาคญของขอมลขาวสารสนเทศตาง ๆ ทเกยวของกบภารกจในหนวยงานของตน จงไดมการจดตงหนวยงานยอยขนมาจดเกบขอมลขาวสารนนใหเปนระบบพรอมทจะสบคนและนาออกมาใชประโยชนไดทนททผใชตองการ หนวยงานพวกนมกจะมชอขนตนวา “ศนยขอมล” หรอ “ ศนยสารสนเทศ”

2. หนวยงานของรฐทมใชสวนราชการ ทนกศกษาอยในมหาวทยาลยควรรจกหนวยงานหนง คอ สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต เรยกยอวา สวทช. โดยมหนวยงานยอยหนวยงานหนงทนาสนใจ คอ ศนยบรการสารนเทศทางเทคโนโลยหรอ TIAC ซงมคาเตมวา Technical Information Access Center หนวยงานนมบรการแกผสนใจ คอ บรการสบคนฐานขอมล ขอมลตางประเทศทกสาขาวชาบรการขอมลวทยานพนธไทย บรการวารสารสาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลยกวา 500 รายชอ

3. องคกรเอกชนทมบรการสารสนเทศเชงพาณชย ปจจบนวงการธรกจและอตสาหกรรม มความตองการสารสนทศเฉพาะดานททนสมย รวดเรว ถกตองมากขน บรษทธรกจอตสาหกรรมตาง ๆ ยนดจะเสยคาบรการตอการไดรบสารนเทศทตองการจงเกดบรษททดาเนนการธรกจเพอขายสารสนเทศ

4. บคคล ไดแก ผเชยวชาญในสาขาวชาตาง ๆ 5. สถานท เชน อทยานประวตศาสตรสโขทย เมองโบราณ เปนตน 6. หอสมดหรอหองสมด เปนแหลงรวบรวมวสดเพอการศกษาและคนควาวจย ซงปจจบนนม

ชอเรยกแตกตางกนไปเชนหอสมดแหงชาต สานกวทยบรการ สานกหอสมด สานกบรรณาสาร ศนยเอกสารสนเทศ หองสมดมารวย (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย) เปนตน

33..3 3 หองสมด หองสมด (Library) (Library) หองสมด (Library) ในปจจบนและอนาคต เปนสถานทรวบรวม ขาวสาร ความร ขอมลเอาไวในรปแบบ ตาง ๆ โดยนาเอาเทคโนโลยสมยใหมเขามาประยกตใช เชน เทคโนโลยคอมพวเตอร และเทคโนโลยทางการสอสาร เขามาใชในการบนทก จดเกบ สบคนขอมล ตลอดจนใชในการดาเนนงาน หองสมดทง ในดานเทคนค บรหาร และบรการ ทงนเพออานวยความสะดวกแกผใชใหสามารถเขาถงขอมลไดอยาง รวดเรวและถกตองตรงกบความตองการ (ราชบณฑตยสถาน, 2546 หนา 1278) อกทงประหยดเนอทในการจดเกบหนงสอหรอสอสารสนเทศ ความรตางๆ เอาไวไดเปนจานวนมาก ในฐานขอมลคอมพวเตอร หรอฐานขอมลซด – รอม

- 75 -

บทบาทและหนาทของหองสมด หองสมดมหนาทตอการศกษา เศรษฐกจ และสงคม ไดแก

1. การใหการศกษาเพอพฒนาคน 2. การใหขอมล เรองราว ขาวสาร ในการดารงชวตประจาวนและการประกอบกจกรรม 3. การใหความรและทกษะในอาชพเฉพาะอยาง 4. การใหความจรรโลงใจใฝสมฤทธ มความคดสรางสรรค และประกอบความดงาม 5. การใหความรและความเขาใจตนเองและผอน 6. การใหความบนเทง เพมพนปญญาและอารมณ สงเสรมรสนยมทดงาม

ประโยชนของหองสมด หองสมดเปนแหลงรวบรวมสารสนเทศทหลากหลาย และมประโยชน ดงน

1. กอใหเกดการเรยนรอยางไมมทสนสด 2. กระตนใหรกการอานและการศกษาคนควา 3. กอใหเกดการศกษาอยางเปนระบบและตอเนอง 4. เปนสอกลางในกระบวนการเรยนการสอน 5. ตอบสนองความตองการในการแสวงหาความรเฉพาะบคคล

ในการเขาสสงคมขาวสาร (Information Society) เพราะในแตละวนมขาวสาร ความร หรอสารสนเทศแพรกระจายออกมามากมายและรวดเรว หนวยงาน องคการตาง ๆ ของทงรฐและเอกชนตลอดจนบคคลในทกสาขาวชาชพ จาเปนตองใชสารสนเทศอยตลอดเวลาแตจะเปนสารสนเทศดานใด มความสาคญลกซงเพยงใดนนขนอยกบลกษณะหนาท ภารกจของหนวยงานหรอบคคลนน

สาหรบในสถาบนการศกษาไมวาจะเปนโรงเรยน วทยาลย หรอมหาวทยาลยจะเหนวา นกเรยน นสตนกศกษา ครอาจารย นกวจย ตางตองใชสารสนเทศเพอการเรยนการสอน และการวจยคนควาอยตลอดเวลา สถาบนการศกษาทกแหงจงจาเปนตองจดสรางสถานทเกบสารสนเทศ หรอเรยกกนวา หองสมด (Library) หรอ ศนยสารสนเทศ (Information Center) เพอรวบรวมสารสนเทศตาง ๆ ในรปแบบทหลากหลายไวใหบรการแกผใช

ดงนน หองสมดในปจจบน จงมใชสถานทมทรพยากรสารนเทศ ทเปนหนงสอเทานน ยงมทรพยากรสารนเทศในรปแบบอน ๆ อกทสามารถใหประโยชนตอการศกษาคนควาแกผใชไดด เชน เทป วดทศนตลอดจนฐานขอมลสาเรจรปตางๆ ทสบคนดวยระบบคอมพวเตอร และหองสมดปจจบนมไดใหบรการดวยวสดสารนเทศ ทมในหองสมดแหงนนเทานน แตยงสามารถใหบรการคนหาสารนเทศนอกหองสมดไดอกดวย โดยการเชอมตอคอมพวเตอรผานระบบสอสารโทรคมนาคม ไปคนหาขอมล

- 76 -

3.4 อนเทอรเนต (Internet) อนเทอรเนต (Internet) เปนขายงานคอมพวเตอรขนาดใหญ ทสามารถเชอมโยงขายงานตางๆทวโลก เปนแหลงสารนเทศสาคญอกแหลงหนงสาหรบสบคนขอมลทตองการ ขอมลบนอนเทอรเนตมเนอหาหลากหลายทงสาระและบนเทง

สาหรบเวบไซตทเปนประโยชนในการสบคนขอมลดานตางๆ มดงน 1. เวบไซตของโปรแกรมคนหา (Search engine sites) เปนโปรแกรมทใชในการคนหาเวบไซต โดยจะคนหาขอมลจากฐานขอมลทรวบรวมรายชอเวบไซตแลวจดหมวดหม และทาดรรชนเพอใหการคนหาเรวขน ตวอยางเวบไซตของโปรแกรมคนหาทใชอยางแพรหลาย เชน 1.1 AltaVista (www.av.com) 1.2 Excite (www.excite.com) 1.3 Google (www.google.com) 1.4 Infoseek ( www.infoseek.com) 1.5 Lycos (www.lycos.com) 1.6 Yahoo (www.yahoo.com)

2. เวบไซตอางอง 2.1 Britannica Online (www.britanica.com) 2.2 Dictionary.com (www.dictionary.com) 2.3 Bartett’s Quotations (www.bartleby.com) 2.4 Infoplease.com (www.infoplease.com) 2.5 Royin.go.th (www.royin.go.th)

3. เวบไซตซงใหความรเฉพาะดาน เชน เทคโนโลย สขภาพ เปนตน ตวอยางเชน 3.1 CNET (www.cnet.com) 3.2 Food & Weil (www.drweil) 3.3 AskDr. Weil (www.drweil.com) 3.4 Thai Clinic (wwwthaiclinic.com)

http://www.lycos.com/

http://www.cnet.com/

http://www.drweil.com/

- 77 -

4. เวบไซตขาว ( News sites) ตวอยางเชน 4.1 CNN Interactive (www.cnn.com) 4.2 The New York Times (www.nytimees.com) 4.3 CBS MarketWatch (cbs.marketwatch.com) 4.4 WallStreet Journal Interactive ediion (www.wsj.com)

5. เวบไซตดานบนเทง (Entertainment sites) เชน ทองเทยว ดนตร ภาพยนตร กฬา เปนตน ตวอยางเชน 5.1 Tourism Authority of Thailand (www.yat.or.th) 5.2 Music (www.music.com) 5.3 MTV (www.mtv.com) 5.4 Golf Online (www.golf.com)

3.5 การบรการของหองสมด

แหลงสารสนเทศ ประเภทหองสมด นอกจากทาหนาทจดหา รวบรวมทรพยาการสารสนเทศตางๆ แลว ยงทาหนาทใหบรการแกผใช อยางมระบบ เพอใหผใชเขาถง หรอไดรบสารสนเทศตรงตามความตองการใหมากทสด และอยางรวดเรวทสด โดยทวไปบรการสารสนเทศของหองสมด จาแนกไดเปน บรการพนฐาน และบรการเฉพาะ (จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2547: 15) 1. บรการพนฐาน เปนบรการทหองสมดเกอบทกประเภทจดใหแกผใช ไดแก 1.1 บรการยม-คน คอ บรการใหยม-คนทรพยากรสารสนเทศประเภทตางๆ ตามระเบยบการยมของหองสมดแตละแหง เพอใหความสะดวกในการใชสารสนเทศ ในกรณทยมเกนกาหนด ผยมจะตองเสยคาปรบตามอตราทหองสมดกาหนด 1.2 บรการตอบคาถามและชวยการคนควา หรอบรการเอกสารสารสนเทศเปนบรการทหองสมด จะจดบรรณารกษทมความรความชานาญไว คอยใหบรการตอบคาถาม ทงทเปนคาถามทวๆไป หรอตอบคาถามเฉพาะเจาะจง ทตองคนหาคาตอบ จากหนงสออางองประเภทตางๆ หองสมดอาจใหบรการนภายในหองสมดทางโทรศพท โทรสาร ไปรษณย หรอไปรษณยอเลกทรอนกส 1.3 บรการถายสาเนาสงพมพ เปนบรการทหองสมดจดใหเพอความสะดวกและประหยด เวลาในการคดลอก ผใชตองจายคาบรการตามอตราทหองสมดกาหนด 1.4 บรการคมอการใชหองสมด หองสมดจดทาคมอการใชหองสมดเพอใหขอมลประวตของหองสมด วธการใชทรพยากรสารสนเทศและบรการตางๆ พรอมระเบยบและเงอนไขในการใช

http://www.cnn.com/

http://www.nytimees.com/

http://www.wsj.com/

http://www.music.com/

http://www.mtv.com/

- 78 -

2. บรการเฉพาะ เปนบรการทจดใหแกผใชเฉพาะกลม ตามวตถประสงคของหองสมด นนๆ ไดแก 2.1 บรการดรรรชนวารสารและสาระสงเขป เปนบรการทหองสมดจดทาขนเพอชวยผใชในการคนบทความวารสาร อาจจดทาในรปบตร ฐานขอมลคอมพวเตอร หรอจดพมพในรปเลม ใหรายละเอยดทางบรรณานกรม สาหรบบรการสาระสงเขป จะมเรองยอเพมเตมดวย 2.2 บรการรวบรวมบรรณานกรม คอ บรการจดทารายชอหนงสอ เอกสาร วารสารสาหรบใชประกอบการคนควาวจยในเรองใดเรองหนง 2.3 บรการขาวสารทนสมย คอ บรการทชวยเสรมใหผใชไดตดตามความกาวหนาใหมๆ ในสาขาวชาทเกยวของ มวธการดงน คอ 2.3.1 ถายสาเนาหนาสารบญวารสารฉบบลาสดทหองสมดไดรบ โดยเผยแพรในรปสงพมพและสออเลกทรอนกส 2.3.2 หมนเวยนวารสารฉบบลาสดใหผใช ตามความตองการ 3.3.3 จดทารายชอวสดใหม โดยเผยแพรในรปสงพมพ และสออเลกทรอนกส 2.4. บรการเลอกสรรสารสนเทศเพอเผยแพรเฉพาะบคคล เปนการคดเลอกสารสนเทศเฉพาะเรองใหแกผใชทแสดงความจานงไว 2.5 บรการสอนการใชหองสมด เปนบรการทหองสมดจดทาขน เพอใหความรเกยวกบการใชหองสมด อาจจะการสอนอยางเปนทางการ เชน การจดปฐมนเทศใหกบนกศกษาในปแรก หรอการสอนอยางไมเปนทางการ เชน การแนะนาการใชหองสมด ตามความตองการของผใชเปนรายบคคล หรอเปนกลม เปนตน 2.6 บรการหนงสอจอง เปนบรการทหองสมดจดแยกหนงสอรายวชาตางๆ ทอาจารยกาหนด ใหนกศกษาอานประกอบ โดยหองสมดจะกาหนดระยะเวลาในการยมตางจากหนงสอทวๆ ไป 2.7 บรการยมระหวางหองสมด เปนบรการทหองสมดจดยมหนงสอ หรอทรพยากรสารสนเทศทหองสมดไมม มาจากหองสมดอน ใหตามความตองการของผใชเปนความรวมมอระหวางหองสมดประเภทตางๆ 2.8 บรการฐานขอมล เปนบรการทหองสมดจดใหมฐานขอมลในเรองตางๆ ไวคอยบรการแกผใชทงประเภทฐานขอมลทหองสมดจดทาขนและฐานขอมลทจดซอ เชน ฐานขอมลรายการออนไลน (Online Public Access Catalog = OPAC)

- 79 -

2.9 บรการความรแกชมชน เปนบรการทหองสมดจดใหแก บคคลทวไป เชน การจดปาฐกถา อภปราย โตวาท ฉายภาพยนตร เปนตน 2.10 บรการพเศษอนๆ เปนบรการทหองสมดจดทาขนเพออานวยความสะดวกใหแกผใช เชน บรการจดสงเอกสารใหแกผใช บรการขอใชหองประชม หองสมมนาเฉพาะกลม เปนตน

3.6 ทรพยากรสารสนเทศ

ทรพยากรสารสนเทศ (Information Resources) ในทนหมายถง สอวสดในรปแบบตางๆ ทมการบนทกขอมลหรอสารสนเทศไวโดยใชภาษา สญลกษณ ภาพและเสยง ซงอาจอยในรปกระดาษฟลมหรอเทปแมเหลก เปนตน ทรพยากรสารสนเทศของหองสมด อาจแบงอยางกวางๆออกไดเปน 3 ประเภทกลาวคอ

1) วสดตพมพ 2) วสดไมตพมพ 3) สออเลกทรอนกส

1. วสดตพมพ (Printed Materials) หมายถง ทรพยากรสารสนเทศ ซงบนทกความรทมเนอหาสาระ เพอประโยชน ในการศกษา คนควา อางอง หรอเพอความบนเทง โดยผลตเปนหนงสอ สงพมพ หรอเอกสารรปแบบตางๆ วสดดพมพ ใชไดงายสะดวกและไมตองมอปกรณชวยในการอาน แมวาในปจจบนเทคโนโลยสมยใหม ชวยใหมการบนทกความร หลากหลายชนดขนกตาม แตวสดตพมพกยงมความสาคญ และเปนทนยมใชกนโดยทวไป วสดตพมพ สามารถจาแนกเปนประเภทตางๆ ไดดงนคอ หนงสอทวไป หนงสออางอง วารสาร หนงสอพมพ สงพมพรฐบาล วทยานพนธ จลสาร กฤตภาค รายงาน และวสดตพมพอนๆ

หนงสอ (BOOK) หนงสอ เปนสงพมพทเกดจากความร ความคดสตปญญา และประสบการณของมนษย จดทา

เปนรปเลมหนงสอ แบงตามลกษณะเนอหาได 5 ประการ คอ 1) หนงสอสารคด (non fiction) 2) หนงสอบนเทงคด (fiction) 3) ตารา (textbook) 4) หนงสออางอง (reference book ) 5) สงพมพรฐบาล (government publication)

- 80 -

สวนตาง ๆ ของหนงสอ โดยทวไปอาจแบงเปน 4 สวน 1. สวนปก (binding) - ใบหมปกหนงสอ (book jacket) - ปกหนงสอ (cover) - ใบรองปก (fly leaf) 2. สวนเรมตน (preliminary) - หนาชอเรอง (half title page) - หนาปกใน (title page) - หนาลขสทธ (copy right page) - หนาคาอทศ (dedication page) คานยม (foreword) - สารบาญหรอสารบญ (contents or table of contents) - หนาคานา (preface) - หนาประกาศคณปการ (ackowle dgement) - สารบาญภาพประกอบหรอบญชภาพประกอบ(list of illustrations, tables, maps, etc.) 3. สวนเนอหา (text or body of the book) 4. สวนทายหรอสวนเสรมเนอหา (Auxiliary pages) - เชงอรรถ (footnotes) - อภธานศพท (glossary) - ภาคผนวก (appendix) - บรรณานกรม (bibliography) - ดรรชน (index)

วารสาร และหนงสอพมพ (Periodical and Newspaper) วารสารและหนงสอพมพ (Periodical and Newspaper) เปนสงพมพทออกเปนตอนๆ

ตอเนองกนมกาหนดระยะเวลาทออกแนนอน สมาเสมอและตดตอกนไปตามลาดบ เชน รายวน รายสปดาห รายปกษ รายเดอน และรายสามเดอน วารสารและหนงสอพมพ เปนสงพมพตอเนองทเสนอเนอหาสาระในรปแบบตางๆโดยเฉพาะมการจดทาวารสารหลายลกษณะ ซงมชอเรยก ดงน - นตยสาร (Magazine) เปนสงพมพทใหความบนเทงและความรทวไป ไมเนนทางวชาการ

- 81 -

- วารสารทางวชาการ (Journal) เปนสงพมพทจดพมพโดยสมาคมทางวชาการ สถาบนหรอหนวยงานวชาการ สาขาวชาใดวชาหนง ขอบเขตของเนอเรองประกอบดวยบทความ รายงาน และ ขาวความเคลอนไหวทางวชาการ - วารสารวเคราะหและวจารณขาว (review journal) เปนสงพมพทเสนอขาวในรปของการวเคราะห วจารณ ขาวทนามาเสนอสวนใหญ ไดแกขาวเศรษฐกจ การเมองสงคมและวฒนธรรม

จลสาร และ กฤตภาค (Pamphlets and clipping) - จลสาร(Pamphlets) เปนสงพมพทใหสารสนเทศเรองใดเรองหนงสวนมากเปนสารสนเทศ ททนสมยอยในความสนใจของบคคลทวไป - กฤตภาค(Clipping)เปนสงพมพทไดจากการตดขาว บทความจากหนงสอพพม หรอวารสาร และนามาปะบนกระดาษ ใหหวเรอง และระบแหลงทมา เนอหาของกฤตภาคคลอมคลมเหตการณปจจบนทเกยวของกบการเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคม บคคล วทยาศาสตรและเทคโนโลย ดนตร การศกษา เปนตน หองสมดจดเกบกฤตภาคโดยใสแฟมเรยไวในตจลสาร ตามลาดบอกษรของหวเรอง วทยานพนธ (Theses/Dissertations) เปนสงพมพทเปนผลงานการคนควาวจยของนกศกษาของมหาวทยาลย อนเปนขอกาหนดตามหลกสตรการศกษาระดบปรญญามหาบณฑต และปรญญาดษฎบณฑต

หนงสออางอง หรอ ทรพยากรสารสนเทศเพอการอางอง หนงสออางอง เปนทรพยากรสารสนเทศทหองสมดจดแยกไวสวนหนงโดยเฉพาะ เพอสะดวกในการศกษาคนควา ซงแตกตางจากหนงสอทวไปทง หนงสออางองจะมสญลกษณพเศษ กากบอาจเปนตวอกษร อ (ยอมาจาก อางอง) หรอ R (ยอมาจาก Reference) อยเหนอ เลขเรยกหนงสอ (สญลกษณทใชแทนหนงสอ) หนงสออางอง คอ หนงสอทจดทาขนเปนพเศษสาหรบคนควา ขอเทจจรงบางประการ มาก กวาทจะอานตลอดเลม ประเภทของหนงสออางอง แบงตามลกษณะเนอหาได 2 ประเภท ไดแก 1. หนงสออางองทใหสารสนเทศ เชน พจนานกรม สารานกรม อกขรานกรมชวประวต นามานกรมหรอ ทาเนยบนาม หนงสอคมอ หนงสอรายป และหนงสออางองทางภมศาสตร 2. หนงสออางองทชแนะแหลงสารสนเทศ ทาหนาทชแนะหรอ บอกตาแหนงเรองราวทผอานตองการวาอยทใด ประกอบดวย ดรรชนสาระสงเขป และบรรณานกรม - พจนานกรม (Dictionary) พจนานกรม คอ หนงสอทรวมคาในภาษา มการเรยงลาดบตามอกษร ใหขอเทจจรงเกยวกบตวสะกดวธการออกเสยง ชนดของคา ใหความหมายของคา

- 82 -

ประเภทของพจนานกรม 1. พจนานกรมทางภาษาทวไป คอ พจนานกรมภาษาเดยวหรอหลายภาษา มตวอยางประโยคแสดงการใชคาเพอประกอบ คาอธบายดวย 2. พจนานกรมเฉพาะวชา คอ พจนานกรมสาหรบคนความหมาย ของคาทใชในสาขาวชาใดวชาหนง

- สารานกรม (Encyclopedia ) สารานกรม คอ หนงสอทรวบรวมความรในแขนงวชาตางๆ โดยผชานาญในแตละสาขาวชา ใชคนควาเรองราว ทตองการในเรองนนๆ สารานกรมอาจมเลมเดยวจบ หรอ หลายเลมจบ ทเรยกวาหนงสอชด มดรรชนคนเรองซงอยในตอนสดทายของเลม ประเภทของสารานกรม 1. สารานกรมทวไป คอ สารานกรมทใหความรเบองตนในวชาตางๆ ไมจากดสาขาไดแก สารานกรมสาหรบผใหญและเดก 2. สารานกรมเฉพาะวชา คอ ใหความรในสาขาวชาใดวชาหนงอยางละเอยดลกซงกวาสารานกรมทวไป -อกขรานกรมชวประวต (Biographical dictionary) อกขรานกรมชวประวต คอ หนงสอทรวบรวมประวตชวตของบคคลสาคญใหรายละเอยดเกยวกบ เชอชาต สถานทเกด วน เดอน ปเกด หรอ ตาย ระดบการศกษา ผลงานดเดน เปนตน ประเภทของอกขรานกรมชวประวต ไดแก 1. อกขรานกรมชวประวตของบคคลทวไป (International biography) รวบรวมเรองราวของบคคลทมชอเสยง โดยไมจากดเชอชาต อาชพหรอศาสนา โดยครอบคลมเฉพาะประวตของบคคลทมชวตอยเทานน หรอสนชวตไปแลว เทานน 2. อกขรานกรมชวประวตของบคคลเฉพาะเชอชาต (National / Regional biography) ใหเรองราวของบคคล ทเกด หรออยในแตละประเทศโดยเฉพาะ 3. อกขรานกรมชวประวตของบคคลเฉพาะอาชพ (Professional or subject biography) รวบรวมชวประวต ของบคคลทมชอเสยงอาชพเดยวกนไวดวยกน

- นามานกรม หรอ ทาเนยบนาม (Directory) นามานกรม คอ หนงสอทรวบรวมรายชอบคคลองคกรตางๆ ทอยในเมอง ภาค ประเทศ หรอทใดทหนง จดเรยง ตามลาดบอกษร ประเภทของนามานกรม ไดแก 1. นามานกรมทองถน (Local directory) เปนนามานกรมทจดทาขนในทองถนตางๆ

- 83 -

2. นามานกรมของรฐ (Government directory) เปนนามานกรมทหนวยงานรฐ จดทาขนเพอใหขอมล เกยวกบหนวยงานของรฐบาล 3. นามานกรมสถาบน (Institutional directory) เปนนามานกรมทรวบรวมชอสถาบนตางๆ 4. นามานกรมสาขาอาชพ (Professional directory ) เปนนามานกรมทใหรายชอบคคล ในสาขาวชาชพดานใด ดานหนง 5. นามานกรมการคาและธรกจ (Trade and business directory)เปนนามานกรมทใหรายชอของบรษท จดทาโดยเอกชน เพอประโยชนในเชงการคา -หนงสอคมอ หนงสอคมอ คอ หนงสอทรวบรวมความร ขอมลเบดเตลด โดยเสนอขอเทจอยางสนๆ ประเภทของหนงสอคมอ เชน หนงสอคมอทวไป หนงสอคมอเฉพาะวชา -หนงสอรายป หนงสอรายป คอ หนงสอทพมพออกเปนรายป ใหขาวสาร ขอมล ภายในรอบปทผานมา เสนอในรปของการพรรณนา อยางสนๆ โดยมตวเลขสถตประกอบ ประเภทของหนงสอรายป ไดแก 1. หนงสอรายปของสารานกรม 2. หนงสอสรปผลงานประจาป หนงสอรายปเฉพาะดาน 3. สมดสถตรายป -ปฏทนเหตการณรายป หรอ สมพตสร (Almanac) ปฏทนเหตการณรายป คอ หนงสอทรวบรวมความรเบดเตลดหลายดานและสถตทวไปในรอบหลายๆ ปทผานมาจนถงปจจบนของทกประเทศในโลก ประเภทของปฏทนเหตการณรายป ไดแก 1. ปฏทนเหตการณรายปทใหเรองราวทวๆ ไปทกดาน 2. ปฏทนเหตการณรายปทใหเรองราวเฉพาะสาขาวชาใดวชาหนง หรอเฉพาะดาน -หนงสออางองทางภมศาสตร (Geographical sources) หนงสออางองทางภมศาสตร คอ หนงสอทใหความรอยางสนๆ เกยวกบชอและสถานททางภมศาสตร ประเภทของหนงสออางองทางภมศาสตร 1. อกขรานกรมภมศาสตร 2. หนงสอนาเทยว 3. หนงสอแผนท

- 84 -

- ดรรชน และสาระสงเขป ดรรชน และสาระสงเขป คอ หนงสออางองทใหรายชอทรพยากรสารสนเทศ พรอมตาแหนงทอยของเรองราวทตองการ ประเภทของดรรชน และสาระสงเขป ไดแก 1. ดรรชนทายเลม 2. ดรรชนวารสาร 3. ดรรชนหนงสอพมพ 4. ดรรชนหนงสอรวมเรอง 5. ดรรชนทหองสมดจดทาขนเอง 6. สาระสงเขป

-หนงสอบรรณานกรม (Bibliography ) หนงสอบรรณานกรม คอ หนงสอทใหรายชอทรพยากรสารสนเทศประเภทตางๆ วามการผลตออกมาในแตละสาขา ทตองการบาง จะคนหาไดจากทใด ประเภทของหนงสอบรรณานกรม 1. บรรณานกรมสากล 2. บรรณานกรมแหงชาต 3. บรรณานกรมรานคา 4. บรรณานกรมเฉพาะวชา 5. บรรณานกรมเลอกสรร

- สงพมพรฐบาล สงพมพรฐบาลมประโยชนตอการศกษาคนความาก เนองจากวาจดเปนแหลงความรดงเดม (Primary source) ทใหหลกฐาน ขอมลสถต และเรองราวของทางราชการทเชอถอได และขอเทจจรงททนสมย เพอประโยชนในการเผยแพร ผลงาน ของทางราชการ ประเภทของสงพมพรฐบาล ไดแก 1. รายงานการบรหาร 2. รายงานสถต 3. รายงานของคณะกรรมการตางๆ 4. รายงานการคนควา และวจย 5. รางกฎหมายและมตตางๆ 6. ผลการพจารณา 7. วารสารและรายงานการประชม

- 85 -

8. กฎหมาย รวมบทกฎหมาย และประมวลกฎหมายตางๆ 9. คาพพากษา และความเหนศาล 10. ระเบยบ กฎขอบงคบ และคมอตางๆ 11. ทาเนยบ และทะเบยน 12. บรรณานกรม และรายชอตางๆ 13. เรองราวและรายละเอยดตางๆ ของราชการ 14. วารสาร 15. ขาวเกยวกบขอเทจจรง นโยบาย ความคดเหน และการดาเนนงานตามแผนพฒนา 16. แผนท และแผนภม ภาพยนตร อปกรณโสตทศนวสด และแบบจาลองตางๆ

2. วสดไมตพมพ ((Non-printed Materials) / สอโสตทศน

สอโสตทศน(Audio-visual materials) โสตทศนวสด หรอวสดไมตพมพ (nonbook materials) หรอ (nonprint materials) 1. โสตวสด (audio materials) หมายถง วสดทสอสารโดยผานประสาทห หรอ การฟงโดยแบงออกเปน 3 ชนด

- แผนเสยงหรอจานเสยง - แถบบนทกเสยง - ซดออดโอ 2. ทศนวสด (visual materials)หมายถง วสดทสอสารโดยผานประสาทตาหรอการเหน

ทศนวสดแบงเปน 9 ชนด - รปภาพ (picture) - แผนท (map) - ลกโลก (globe) - วสดกราฟฟก (graphic materials) - ภาพเลอน (filmstrip) - ภาพนง (slide) - แผนโปรงใส (transparency) - หนจาลอง (model)

- 86 -

สอโสตทศน (audio-visual materials) หมายถง วสดทสอสารโดยผานทงประสาทหและตา สอโสตทศน แบงเปน 3 ชนด คอ 1. ภาพยนตร (motion picture or films) 2. แถบวดทศน (video tape) 3. ภาพนงหรอภาพเลอนทมเครองบนทกเสยงตดตงประกอบ วสดยอสวน วสดยอสวน (Micrographic หรอ microforms) หมายถง วสดทบนทกสารสนเทศจากสงพมพทเปน หนงสอวารสาร หนงสอพมพ วทยานพนธ จดหมายโตตอบ หนงสอ หายาก ตนฉบบ โดยการถายในลกษณะยอสวนลงบน แผนฟลมขนาดเลกเพอประหยด เนอทในการเกบ และปองกน การฉกขาด ทาลายแบงได 2 ประเภทคอฟลมโปรงแสง และ บตรทบแสง

3. สออเลกทรอนกส

สออเลกทรอนกส (electronic media) หมายถง สอทบนทกสารสนเทศ ดวยวธการทางอเลกทรอนกสอาจอยในรปของ สอบนทกขอมลประเภทสารแมเหลก เชน แผนจานแมเหลกชนดออน (floppy disk) และสอประเภทจานแสง (optical disk) บนทกอกขระแบบดจตอลไมสามารถอานไดดวยตาเปลา ตองใชเครองคอมพวเตอรบนทกและอานขอมล

สออเลกทรอนกส ทหองสมดจดใหบรการโดยทวไปไดแก ซดรอม และฐานขอมลออนไลน 1. ซดรอม (Compact Dise Read only Memory หรอ CD-ROM) เปนลกษณะจานโพลคารบอนเนต เสนผาศนยกลาง 4.75 นว หรอ 12 ซม. ซดรอม 1 แผน สามารถบรรจขอมลประมาณ 250,000 หนากระดาษ หรอ 600 ลานตวอกษร ขอมลทบนทกในซดรอมมทงทเปนบรรณานกรมของบทความวารสาร หนงสอ หรอสงพมพอนๆ และอาจมหรอไมมสาระสงเขปประกอบ นอกจากนซดรอมยงใชบนทกขอมล ทเปนเนอหาจากสงพมพตนฉบบ เชน พจนานกรม สารานกรม นามานกรม เปนตน การคนขอมลจากซดรอมตองใชกบเครองไมโครคอมพวเตอรและเครองอานซดรอม 2. ฐานขอมลออนไลน (Online Databases) เปนขอมลทผใชสามารถสบคนผานระบบเครอขายทจดใหบรการ ลกษณะของขอมลทจดเกบในฐานขอมลจาแนกเปนขอมลบรรณานกรมของหนงสอ บทความวารสาร และสงพมพอนๆ บางฐานขอมลใหเฉพาะขอมลทางบรรณานกรม บางฐานขอมลใหสาระสงเขปและเนอหาเตมดวย

- 87 -

ABI/INFORM Full Tex เปนฐานขอมลวารสารตางประเทศสาขาธรกจ เศรษฐศาสตร การบญช การธนาคาร การจดการ ใหขอมลบรรณานกรม และสาระสงเขปและตงแต ค.ศ.1991ใหเนอหาเตม Academic Research Library เปนฐานขอมลภาษาตางประเทศครอบคลมทกสาขาวชา ใหขอมลบรรณานกรม สาระสงเขป และเนอหาเตม DAO (Dissertation Abstract Online) เปนฐานขอมลวทยานพนธระดบปรญญาเอกและระดบปรญญาโทของมหาวทยาลยตางๆ ทวโลก ใหขอมลบรรณานกรมและสาระสงเขป

3.7 ระบบจดเกบทรพยากรสารสนเทศ

ระบบจดเกบทรพยากรสารสนเทศประเภทหนงสอ

การจดเกบทรพยากรสารสนเทศหรอการจดหมหนงสอ หมายถง การจดหนงสอใหเปนระบบโดยพจารณาเนอหาสาระของหนงสอเปนสาคญ มการกาหนดสญลกษณแสดงเนอหาของหนงสอแตละประเภท สวนหนงสอทมเนอหาเกยวเนองกนจะมสญลกษณใกลเคยงกนวางอยในตาแหนงทไมไกลกน

ประโยชนของการจดหมหนงสอ 1. ทาใหหนงสอทกเลมในหองสมดมสญลกษณ และตาแหนงทแนนอน 2. ทาใหหนงสอทมเนอหาเดยวกน รวมอยในทเดยวกน 3. ชวยใหเจาหนาทหองสมดจดเกบหนงสอคนทไดงายขน 4. ทาใหหนงสอทมเนอเรองสมพนธกนอยใกลกน 5. ชวยใหทราบวาหองสมดมหนงสอในแตละสาขาวชา แตละเรองมากนอยเทาใด

ระบบการจดหมหนงสอ

ระบบการจดหมหนงสอทมผคดคนขนใชทนยมอยางแพรหลาย ไดแก 1. ระบบการจดหมหนงสอแบบทศนยมดวอ (Dewey Decimal Classification) เรยกอกอยาง วา DC เปนระบบทนยม ใชแพรหลายในหองสมดขนาดเลก หรอขนาดกลาง เชน หองสมดโรงเรยน หองสมดประชาชน เปนตนโดยผคดคนระบบคอ นาย เมลวล ดวอ (Melvil Dewey ) ระบบนแบงสรรพวทยาการในโลกออกเปน 10 หมวดใหม โดยใช ตวเลขอารบก เปนสญลกษณ ดงตอไปน

- 88 -

100 ปรชญา 200 ศาสนา 300 สงคมศาสตร 400 ภาษาศาสตร 500 วทยาศาสตร 600 วทยาศาสตรประยกต 700 ศลปะและการบนเทง 800 วรรณคด 900 ประวตศาสตร ภมประเทศ และการทองเทยว 000 หนงสอทจดเขาหมวดอนไมได

จากนนจะมการแบงออกยอย อก 10 หมวดในครงท 2 โดยการใชหลกสบ และจะแบงยอยอกครงท 3 โดยใชหลกหนวย เปนสญลกษณ ซงจากนถาตองการระบเนอหาของหนงสอใหชเฉพาะยงขนกใชวธเขยนจดทศนยมตงแต 1 ตาแหนงขนไป เชน

371 โรงเรยน 3.7.1 การสอนและบคลากรในโรงเรยน

371.11 ลกษณะและคณสมบตของคร

2. ระบบการจดหมหนงสอแบบหองสมดรฐสภาอเมรกน Library of Congress Classification เรยกสนๆ วา ระบบ LC เปนระบบทนยมใชแพรหลายในหองสมดขนาดใหญ ทมหนงสอเฉพาะสาขาวชาใดวชาหนงหรอม หนงสอทวไปทกประเภท เปนจานวนมาก เชน หองสมดมหาวทยาลย เปนตน ระบบนแบงเนอหาวชา ออกเปน 20 หมวดโดยใชสญลกษณเปนแบบผสม คอ ตวอกษรโรมนผสมกบตวเลขอารบก แตอกษรโรมนทไมไดนามาใชมอย 5 ตว คอ I,O,W,X และ Y ซงอกษร A - Z ทใชเปนสญลกษณ จะแสดงแทน เนอหา คอ หมวด A หนงสอทเปนความรทวๆ ไป เชน หนงสออางอง หนงสอพมพ หมวด B หนงสอทางดานปรชญา ตรรกวทยา อภปรชญา จตวทยา หมวด C หนงสอเกยวกบประวตอารยธรรม โบราณคด จดหมายเหต พงศาวดาร หมวด D หนงสอประวตศาสตรทวไป ภมศาสตรการทองเทยว ประวตศาสตรของประเทศ หมวด E - F หนงสอประวตศาสตร และภมศาสตรการทองเทยวในทวปอเมรกา หมวด G หนงสอภมศาสตรทวไป มนษยวทยา กฬา และการบนเทง

- 89 -

หมวด H หนงสอสงคมศาสตร หมวด J หนงสอทางดานการเมอง และรฐศาสตร หมวด K หนงสอกฎหมาย หมวด L หนงสอเกยวกบการศกษา หมวด M หนงสอเกยวกบการดนตร หมวด N หนงสอดานศลปกรรม หมวด P หนงสอภาษาและวรรณคด หมวด Q หนงสอวทยาศาสตรทวไป หมวด R หนงสอแพทยศาสตร หมวด S หนงสอเกษตรศาสตร หมวด T หนงสอวทยาศาสตรประยกต หมวด U หนงสอยทธศาสตร หมวด V หนงสอนาวกศาสตร หมวด Z หนงสอบรรณานกรม และบรรณารกษศาสตร จากนนแบงออกเปนหมวดยอยโดยวธการเพมอกษรตวท 2 ตอจากอกษรตวแรก เชน หมวด Q วทยาศาสตร สามารถแบงยอยโดย QA คณตศาสตร QB ดาราศาสตร ทงนจะมขอยกเวนสาหรบ หมวด E - F ทไมมการใชอษรตวท 2 แตจะมการเพมเลขอารบกตอทายอกษร

3.1 ระบบการจดหมหนงสอแบบหองสมดแพทยแหงชาตของสหรฐอเมรกา (National Library Medicine ) เรยกยอๆ วา NLM เปนระบบการจดหมวดหมหนงสอทใชกบหองสมดทางการแพทย ใชสญลกษณเหมอนกบ ระบบ LC คออกษรโรมนและเลขอารบก ซงหองสมดในประเทศไทยทใชระบบน คอ หอสมดศรราช และหองสมดคณะวทยา ศาสตร มหาวทยาลยมหดล

3.2 ระบบการจดหมหนงสอแบบทศนยมสากล (Universal Decimal Classification) เรยกยอๆวาระบบ UDC เปนระบบทนยมใชในทวปยโรป และใชเลขอารบกเปนสญลกษณเชนเดยวกบระบบDC แตกตางตรง ททศนยมทใชเพยงหลกเดยวแลวใชเครองหมายตางๆ ประกอบในประเทศไทยมทใชระบบนท หองสมดสานกงานพลงงานปรมาณเพอสนต

- 90 -

หนงสอทหองสมดไมนยมกาหนดเลขหม

หนงสอทใชอานเพอความเพลดเพลนมากกวาเพอประโยชน เชน นวนยาย รวมเรองสน และหนงสอสาหรบเดก หองสมดจะไมกาหนดเลขหมให แตจะใชสญลกษณงายๆ แทนโดยใชอกษรยอ เพอบอกประเภทของหนงสอนนๆ เชน นวนยาย ภาษาไทยใช น หรอ นว ภาษาองกฤษใช FIC ซงหนงสอเหลานจะเรยงบนชนแยกจากหนงสอทวไป

เลขเรยกหนงสอ ( Call Number) เลขเรยกหนงสอ คอ สญลกษณทหองสมดกาหนดใหกบหนงสอทกเลมในหองสมด ประกอบดวยสวนสาคญ 3 สวน

1. เลขหมหนงสอ (Class number ) แสดงเนอหาหรอวธประพนธของหนงสอ 2. เลขผแตง (Author number ) ประกอบดวย อกษรและตวเลข 3. อกษรชอเรอง (Work mark) เปนพยญชนะตวแรกของหนงสอ

การเรยงหนงสอบนชน การเรยงหนงสอบนชน คอ การเรยงหนงสอขนชน โดยพจารณาจากเลขเรยกหนงสอจากซายไปขวา และจากบนลงลาง หนงสอทมเลขหมซากน การจดลาดบกอนหลง พจารณาจากอกษรผแตง หนงสอทมเลขหมซากน เลขผแตงเหมอนกน พจารณา จากอกษรชอเรอง เพอใหผใชสามารถคนหาหนงสอทตองการไดโดยงาย ตวอยางเชน

ต.ย.๑ HF5549 HF5550 HF5551 A527F A618F A729F ต.ย.๒ HF5549 HF5549 HF5549

A527F A618K A729P ระบบการจดเกบทรพยากรสารสนเทศทไมใชหนงสอ

ทรพยากรสารสนเทศหองสมดมหลายประเภทนอกจากหนงสอแลว ยงมสงพมพอนๆ และทรพยากรสารสนเทศ ทไมใชหนงสอ ประกอบดวยสงพมพรฐบาล วารสาร จลสาร กฤตภาค สอโสตทศนวสดยอสวน และสออเลกทรอนกสไวบรการดวย วธจดเกบทรพยากรสารสนเทศทไมใชหนงสอ สามามารถจดได ดงนคอ 1)จดตามเนอหา และลกษณะ และ 2) จดแยกเปนทรพยากรลกษณะพเศษโดยการกาหนดสญลกษณ และเลขหม

- 91 -

วธจดเกบสงพมพรฐบาล 1. จดรวมกบหนงสอในหองสมด 2. จดแยกจากหนงสอและทรพยากรสารสนเทศอนๆ แยกออกเปนทรพยากรลกษณะพเศษ (Special collection ) โดยมหลกการ ตามลาดบ ดงน -จดลาดบตามหนวยงานระดบกระทรวง -จดลาดบตามหนวยงานระดบกรม กอง สถาบน องคกรทสงกดในกระทรวง -จดตามประเภทสงพมพ -จดตามเลขประจาชด หรอเลขเรยกหนงสอ หองสมดสวนใหญจะทาบตรรายการของสงพมพรฐบาลใหมขนาดเดยวกบบตรรายการของหนงสอแตจะใชเปน บตรส นอกจากนหองสมดบางแหงยงกาหนดสญลกษณพเศษกากบเลขเรยกหนงสอ เพอใหเหนชดวาเปนบตรรายการสงพมพรฐบาล

วธจดเกบวารสาร เพอใหสะดวกตอการคนหาสารสนเทศทตองการนยมจดเกบวารสารแยกไวตางหากไมรวมกบหนงสอโดยแยกวารสารดงน 1. วารสารฉบบใหมหองสมดจะเรยงไวบนชนเรยงตามลาดบอกษรชอวารสารจากซายไปขวา และมปายชอวารสารกากบไว 2. วารสารฉบบยอนหลงนาไปเยบเลมรวม แลวเรยงไวบนชนตามลาดบอกษรชอวารสาร วธจดเกบหนงสอพมพ หนงสอพมพเสนอขาวสด เหตการณ หนงสอพมพมขนาดใหญกวาสงพมพประเภทอน ไมมการเยบเลม หองสมดทวไปจดเกบหนงสอพมพดงน 1. หนงสอพมพฉบบใหม ใชไมแขวนสาหรบแขวนหนงสอพมพ 2. หนงสอพมพฉบบยอนหลง จะถายเปนวสดยอสวน เกบไวในรปไมโครฟลม วธจดเกบจลสาร เนองจากจลสารเปนสงพมพทใหสารสนเทศเฉพาะเรอง หองสมดจงแยกเกบไวตางหาก นยมจดเกบดงน 1. การจดเกบโดยใชระบบการจดหม โดยการกาหนดเลขหมแลวนามาเรยงไวบนชน 2. การจดเกบโดยการกาหนดหวเรอง มการเขยนหวเรองกากบไวทมมปกแลวนาจลสาร ทมหวเรองเดยวกนเกบไวในแฟมเดยวกน วธจดเกบกฤตภาค

- 92 -

การจดเกบกฤตภาคนนอาจใชวธเดยวกบจลสาร คอ จดเกบโดยกาหนดหวเรองแลวนาหวเรองเดยวกนเกบไวใน แฟม แลวนา แฟมไปเกบไวในตเอกสาร สาหรบการจดเกบจลสารและกฤตภาคหากมการจดเกบโดยการกาหนดหวเรอง กจะใช หวเรองระบบเดยวกน กบการจดหมทวไปของหองสมด

วธจดเกบสอโสตทศน

หองสมดโดยทวไปทมสอโสตทศนจานวนมากนยมจดแยกออกเปนหนวยงานหนงตางหากกลาวแยกอธบายไดดงน 1. โสตวสด วสดบนทกเสยง 1.1 แผนเสยง (Phonodisc) สญลกษณคอ SR (Soundrecording) 1.2 เทปบนทกเสยง (Tape) ไดแก เทปมวน เทปตลบคาสเซท เทปตลบแบบ Cartridge 1.3 ซดออดโอ (CD Audio) 2. ทศนวสด 2.1 วสดกราฟก และรปภาพ (Graphic materials and picture) จดเกบคลายกบกฤตภาค 2.2 ภาพเลอน หรอ ฟลมสตรป (Filmstrip) เกบไวในกลอง แยกเปนหมวดแลวนาไปเกบในตเกบภาพเลอน 2.3 ภาพนงหรอ สไลด (Slide) จดเกบตามเลขทะเบยนหรอหวเรอง แลวจดเกบในลนชกของตเกบภาพนง 2.4 ภาพโปรงใส (Transparency) จดแยกไวตางหากไมรวมกบวสดอนๆ โดยใชสญลกษณ TR (Transparency) 2.5 วสด3 มต และวสดของจรง - หนจาลอง (Models) เปนวสด 3 มตททาแทนของจรง สญลกษณ TD (Teaching Devices) จดเกบตามเลขทะเบยน - ของจรง (Realia) เปนวสดของจรง เชนโครงรางมนษย สญลกษณ RL (Realia) 2.6 แผนท (Maps) มกแยกเกบไวในตตามหวเรองกวางๆ 3. โสตทศนวสด 3.1 ภาพยนตร (Motion picture or films) จดเกบฟลมไวในกลองโลหะ 3.2 วดทศน (Videorecording) จดเกบตามเลขหมโดยมปายตดเลขหมทตลบเทป หรอ แยกเกบโดยการใชสญลกษณ VR (Videorecording)

- 93 -

วธจดเกบวสดยอสวน วสดยอสวนทหองสมดสวนมากจดหาไวบรการผใชมกอยในรปของไมโครฟลม และไมโครฟช จะจดเกบดงน 1. ไมโครฟลม (Microfilms)ทงทเปนชนดมวนและตลบ จดเกบโดยทาปายตดแลวเรยงตามเลขทะเบยน 2. ไมโครฟช (Microfiche)จะบรรจอยในซองกระดาษ จดเกบเรยงตามเลขทะเบยน วธจดเกบสออเลกทรอนกส 1. แผนจานแมเหลกชนดออน ใชระบบการจดหมเชนเดยวกบหนงสอ แลวทาปายตดซองทเกบแผนจานแมเหลก จากนนนาไปจดเรยงไวในกลอง 2. ซดรอม อาจจดเกบไวในกลองรวมๆ กนไว

แบบฝกหด : การใชหองสมด 1. ใหบอกชอหองสมดแตละประเภทตอไปน มา 3 รายชอ 1.1) หองสมดประชาชน 1.2) หองสมดโรงเรยน 1.4) หองสมดเฉพาะ 1.5)หองสมดมหาวทยาลย ................................................................................................................................................................... 2. ใหนกศกษาเปรยบเทยบทรพยากรสารสนเทศประเภทตางๆ ตอไปนวาคลายคลงกนหรอตางกน อยางไร 1.1 หนงสอสารคดและหนงสอบนเทงคด 1.2 หนงสอตารา และหนงสออางอง 1.3 วารสารทวไปและวารสารทางวชาการ 1.4 จลสารและกฤตภาค 1.5 สอโสตทศน และสออเลกทรอนกส ............................................................................................................................................................... 2. สวนตางๆ ของหนงสอ วารสาร และหนงสอพมพ มสวนประกอบทเหมอนกนหรอไม จงอธบาย

..........................................................................................................................................................

3. จงไปสารวจหนงสอทเรยงอยบนชนในหองสมด พจารณาเนอหาและเลขหมหนงสอแตละเลม ........................................................................................................................................................

4. จงพจารณาเลขเรยกหนงสอคอ เลขหมหนงสอ เลขผแตง และอกษรชอเรองของหนงสอแตละเลม .............................................................................................................................................

- 94 -

3.8 การเขาถงสารสนเทศ (Information Access)

การเขาถงสารสนเทศ(Information Access) หมายถง วธการทผใชสามารถสบคนและไดรบสารสนเทศทตองการ โดยทวไปแหลงสารสนเทศไดจดดาเนนงาน เพอการเขาถงทรพยากรสารสนเทศ ดวยการจดใหมเครองมอชวยคน ไดแก บตรรายการ บรรณานกรม ดรรชนวารสาร ดรรชนหนงสอพมพ รายการออนไลน ฐานขอมล และเครองมอสบคนบนอนเทอรเนต

1. บตรรายการ บตรรายการ เปนเครองมอชวยคนในรปบตร ขนาด 3 x 5 นว ใชบนทกรายละเอยดเกยวกบ

บรรณานกรมของทรพยากรสนเทศ แลวนาบตรทงหมดมาจดเรยงตามลาดบอกษรในตบตรรายการเพอใหใชคนควาไดสะดวก บตรรายการม 3 ประเภท คอ บตรผแตง (Author card) บตรชอเรอง (Title card) บตรเรอง (Subject card)

1.1 บตรผแตง (Author card) หมายถง บตรทใชเพอคนวาหองสมดมทรพยากรสารสนเทศโดยผแตงผนหรอไม สาหรบผแตงทมผลงานหลายเรองหลายประเภท บตรผแตงจะชวยใหทราบวาหองสมดมผลงานเรองใด บตรผแตงจะมชอและนามสกลของผแตง อยบนบรรทดแรก ของบตร สาหรบ ผแตงทเปนชาวตางประเทศ โดยเฉพาะชาวตะวนตก จะใชนามสกลขนกอน คนดวยเครองหมายจลภาคแลวจงลงชอแรก

1.2 บตรชอเรอง (Title card) หมายถง บตรทพมพชอเรองของทรพยากรสารสนเทศไวบนบรรทดแรก เพอใหความสะดวกรวดเรวสาหรบผใชบรการ เพราะชอเรองของทรพยากรสารสนเทศบางประเภทเปนทรจกอยางแพรหลาย เชน วรรณคดคลาสสค นวนยาย ภาพยนตร เทปบนทกภาพ เทปบนทกเสยง เปนตน

1.3 บตรเรอง (Subject card) หมายถง บตรทมหวเรองปรากฏอยบนบรรทดแรก ของบตรหวเรอง คอ คา กลมคาหรอวล ทหองสมดทวไปกาหนดขนใชใหครงกน เพอระบเนอหาวชา หรอสาระสาคญของเนอเรองในทรพยากรสารสนเทศ บตรเรองใหความสะดวกแกผใชหองสมด ในกรณทไมทราบชอผแตงหรอชอเรอง แตทราบขอบเขตหวขอวชา และสาระสาคญของเรองทตองการ อยางคราวๆ เชน ตองการทารายงานเกยวกบดนตรไทย และเรองอนๆ ทใกลเคยงกนอยางไร บตรเรองจะแสดงวาหองสมดมทรพยากรสารสนเทศเกยวกบดนตรไทยและเรองอนๆ ทใกลเคยงกนอยางไร เชน ดนตรไทย เครองดนตรไทย เพลงไทย หนงสอบางเรองสามารถคนไดจากหวเรองหลายหวเรอง

- 95 -

ตวอยาง บตรรายการประเภทตางๆ ของหนงสอ

เพลงไทย. ชนตร ภกาญจน.

สวนสาคญในบตรรายการ ทควรทราบในการเขาถงสารสนเทศ คอ เลขเรยกหนงสอ ผใช

หองสมดใชเลขเรยกหนงสอเปน รหส ในการคนหาทรพยากรสารสนเทศจากแหลงทเกบหรอตดตอสอบถามเจาหนาทหองสมด เมอหาแลวไมพบทรพยากรสารสนเทศทตรงตามตองการ

รายละเอยดในเลขเรยกหนงสอ จะประกอบดวย สญลกษณ ตามระบบการจดหมวดหมทรพยากรสารสนเทศ เชน ระบบหอสมดรฐสภาอเมรกน หรอระบบทศนยมดวอ และ อกษรตวแรก ของชอผแตงและ อกษรตวแรกของชอเรอง ดงตวอยางตอไปน

ML345 บตรเรอง แกนแทดนตรไทย / ชนตร ภกาญจน. กรงเทพฯ: บรรณกจ, .T5

บตรชอเรอง

บตรผแตง

ดนตรไทย. ML345 ชนตร ภกาญจน.

.T5 แกนแทดนตรไทย / ชนตร ภกาญจน. กรงเทพฯ: บรรณกจ,

เครองดนตรไทย. ML345 ชนตร ภกาญจน.


แกนแทดนตรไทย. .

ML345 ชนตร ภกาญจน.


ML345 ชนตร ภกาญจน.


ช153ก 2544. 272 หนา : ภาพประกอบ.

1. ดนตรไทย. 2.เครองดนตรไทย. 3. เพลงไทย. 4. ชอเรอง.

- 96 -

สญลกษณของการจดหมวดหมระบบหอสมดรฐสภาอเมรกน อกษรตวแรกของชอผแตง อกษรตวแรกของชอเรอง เลขประจาตวผแตง

ML345.T5

ช153ก

โดยทวไปการเรยงบตรรายการในหองสมด เปนการเรยงบตร โดยแยกบตรออกเปนบตรผแตง

บตรชอเรอง บตรเรอง แลวจงเรยงบตรแตละประเภทตามลาดบอกษร แบบพจนานกรม

2. บรรณานกรม บรรณานกรม เปนเครองมอชวยคนประเภทหนง ทรวบรวมชอทรพยากรสารสนเทศประเภทตางๆ เชน หนงสอ วารสาร และวสดอนๆ เขาไวดวยกน โดยแตละรายการจะใหรายละเอยดทางบรรณานกรมชอและนามสกลของผแตง ชอเรอง สถานทพมพ สานกพมพ ปทพมพจานวนหนา และราคา เปนตน บางรายการอาจมบรรณนทศนระบขอบเขตของเนอหาอยางสนๆ

3. ดรรชนวารสาร ในการเขยนรายงานการศกษาคนควา วารสาร เปนสงพมพทมความสาคญ เนองจากใหขอมลททนสมย วารสารจดพมพไดอยางรวดเรว และมกาหนดออกสมาเสมอ จงสามารถ รายงานขาวสาร การคนควาวจยใหมๆ บทความวชาการ บทความวจารณ แสดงความคดเหนเชงสรางสรรค ไดอยางรวดเรว เครองมอทชวยคนบทความตางๆ ทตพมพในวารสาร คอ ดรรชนวารสาร

ตวอยาง บตรดรรชนวารสาร

พนพศ อมาตยกล. “ดนตรไทยกบการสอสารวทยและโทรทศน” วารสารมนษยศาสตร. ปท 10 ฉ. 2 (ตลาคม-ธนวาคม

2552) : หนา 76-65.

PS3515

.E37 H489M

สญลกษณของการจดหมวดหมระบบหอสมดรฐสภาอเมรกน อกษรตวแรกของชอผแตง อกษรตวแรกของชอเรอง เลขประจาตวผแตง

- 97 -

4. รายการออนไลน รายการออนไลน หรอ โอแพค = OPAC ยอมาจาก คาวา Online Public Access Catalog เปนรายการขอมลบรรณานกรมออนไลนทรพยากรสารสนเทศของระบบหองสมด ผใชสามารถตดตอโดยเขาถงไดจากเครองรบปลายทาง ไมวาจากเครองคอมพวเตอรในหองสมดหรอจากการตดตอระยะไกลจากภายนอก โดยผานเครอขายอนเทอรเนต การสบคนจากรายการออนไลนเปนวธการทผใชสามารถโตตอบกบเครองคอมพวเตอร เพอคนหาขอมลทตองการโดยไมจากดเวลา และสถานทททาการสบคน ผใช สามารถทราบไดทนทวาทรพยากรสารสนเทศทตองการนน มในหองสมดนนหรอไม มจานวนเทาใด สถานทจดเกบ ตลอดจนสถานภาพของรายการทตองการ การสบคนโอแพค นบวาเปนวธการสบคนทงาย ผใชสามารถเรยนรไดดวยตนเองจากคาอธบายทปรากฏหนาจอ สามารถปรบปรงผลการสบคน บนทก และพมพผลการสบคนไดทางเครองพมพ หรอสงไปยงทอยทางไปรษณยอเลกทรอนกสกได นอกจากน ผใชสามารถตรวจสอบขอมลผลการยมของตนเองโดยการตรวจสอบรายชอหนงสอจองในรายวชาตางๆ หรอของผสอนตลอดจนสอบถามหรอใหขอเสนอแนะแกหองสมดไดอกดวย

การสบคนรายการออนไลน การตดตอเขาใชระบบรายการออนไลน ในกรณทผใชอยภายนอกหองสมด สามารถตดตอเขา

ใชได 2 วธ โดยผานเครอขายอนเทอรเนต คอ 1. การตดตอโดยใชคาสง telnet มายงเครองคอมพวเตอรของหองสมด โดยผใชตองทราบชอ

เครองคอมพวเตอรทจะตดตอ และชอลงบนทกเขา (login name) ใหถกตอง การตดตอโดยวธนเปนวธการทรวดเรวเนองจากเปนการสงขอความเฉพาะตวอกษรเทานน

2. การตดตอผานเวบไซตของหองสมด ผใชตองทราบชอทถกตองของเวบไซต วธนเปนวธทสะดวก เรยนรไดงาย และผใชยงไดรบขอมลอนๆ ทเปนประโยชนอกดวย นอกเหนอจากขอมลรายการออนไลน เชน การสบคนฐานขอมลเพอการคนควาอางอง ขาวออนไลน รายชอหนงสอใหม รายชอ วารสารใหม รายชอวารสาร บรการตางๆ และเวบไซตทนาสนใจ เปนตน

วธการสบคนดวยระบบออนไลน ในการสบคนระบบรายการออนไลน หรอโอแพค (OPAC) สามารถสบคนได โดยใชทางเลอก

ตางๆ ทงนขนอยกบการออกแบบของแตละระบบ โดยทวไป ผใชสามารถเลอกสบคน จากทางเลอกตางๆ เชน ผแตง ชอเรอง คาสาคญ เลขเรยกหนงสอ เปนตน ในการสบคน ผใชเพยงแตพมพคา ทตองการ ซงอาจเปนคาหรอขอความเตมหรอสวนหนงของคา หรอขอความกจะไดรบรายการขอมล ทตรงหรอใกลเคยงกบความตองการ ดงตวอยางวธการสบคนโอแพค(OPAC)โดยผานเวบไซตหองสมด

- 98 -

การตดตอเขาใช ระบบโอแพค (OPAC)โดย ผานเวบไซตของ สานกวทยบรการ

วทยาลยเซาธอสทบางกอก

ตวอยาง ทางเลอกในการสบคนระบบออนไลนหรอโอแพค (OPAC)

- 99 -

5. เครองมอสบคนระบบออนไลนหรออนเทอรเนต (Internet)

การเขาถงขอมลหรอสารสนเทศระบบอนเทอรเนต หรอ ระบบออนไลน โดยผใชตองสามารถเชอมตอ เครองคอมพวเตอรกบ ระบบเครอขายอนเทอรเนต โดยอาศยอปกรณเชอมตอระบบเครอขาย และโปรแกรมคอมพวเตอร โปรแกรมทใชเปนเครองมอ ในการเขาถงสารสนเทศบนอนเทอรเนต ทมกนยมกนแพรหลายในปจจบนไดแก โปรแกรมคนหา (Browsers) เชน Internet Explorer Netscape Communicator เปนตน

สารสนเทศโดยทวไปบนเวลดไวดเวบ (World Wide Web – WWW.) อาจเปนไดทงตวอกษร

เสยงภาพนง ภาพเคลอนไหว ภาพยนตร หรอแฟมขอมลคอมพวเตอร หนวยงานตางๆ ในปจจบนนยมเผยแพรขอมลเหลานผานระบบเวลดไวดเวบ ในอนเทอรเนต หนวยงานดงกลาวมทงทเปนราชการ สถาบนการศกษา เอกชนและบคคลทวไปและมวตถประสงคในการเผยแพรตางกน ดงนนผใชจาเปน ตองพจารณาความถกตองและนาเชอถอของขอมลกอนนาสารสนเทศทสบคนไดจากอนเทอรมาใช

การคนสารสนเทศบนอนเทอรเนตโดยผานทางเวลดไวดเวบนน มเครองมอทใชในการสบคนสารสนเทศ เรยกวา โปรแกรมคนหา (Search engine) การสบคนสารสนเทศดวยโปรแกรมคนหาแบงออกได 2 วธ คอ การสบคนดวยคาสาคญ (Keyword) และการสบคนดวยกลมเนอหา (Directories)

การสบคนดวยคาสาคญ (Keyword) การสบคนดวยคาสาคญ เปนการสบคนโดยใชคา ทโปรแกรมคนหาจดทาดรรชนและเกบไว

ในรปฐานขอมล ซงมความแตกตางกนไปในแตละโปรแกรม เวบไซตทบรการเครองมอสบคนวธนทรจกกนด เชน Google (www.google.com) และ Lycos (www.lycos.com) เปนตน โปรแกรมคนหาแตละโปรแกรมมขอดและขอจากดแตกตางกน ผใชควรทราบวาโปรแกรมคนหาทใช เนนการทาดรรชนประเภทใด มการใหน าหนกสารสนเทศแตละเรองอยางไร และควรใชมากกวาหนงโปรแกรมเพอใหการสบคนสมบรณเพมยงขน นอกจากนผใชคนใดทสนใจ สามารถตดตามความเคลอนไหวและศกษาเกยวกบโปรแกรมคนหาแตละชอไดจาก www.searchengines.com และอาจใชกบเวบไซตอนๆ ทคลายคลงกนได

http://www.google.com/

http://www.searchengines.com/

- 100 -

วธการสบคนดวย Keyword วธการสบคนสารสนเทศจากโปรแกรมคนหาดวยคาสาคญ มหลกการคน ดงน 1. ใสคาคนทตองการ โดยใชคาทความหมายเจาะจงมากทสด เชน travel thai 2. กรณทใชคามากกวา 1 คา โปรแกรมคนหาสวนใหญจะคนรายการทมคาทกคาในเวบไซต

เดยวกน เสมอนใชคาวา and เชอม เชน travel and thai แตตองระวงวาโปรแกรมคนหาบางชอกถอเสมอนเปนการ or ไดเชนเดยวกน

3. กรณตองการคนเปน วล สวนใหญ แนะนาใหใช “.............. ” ครอมขอความ เชน “thai culture”

4. คาทเปนคาทวๆ ไป เชน I หรอ a มกจะไมนามารวมในการคน หากตองการใชเปนคาคนดวย ตองใสเครองหมาย + ไวหนาคา เชน vitamin +a

5. ปกตคาทสะกดดวยอกษรใหญเลกจะมความหมายเดยวกน ใชแทนกนได 6. โปรแกรมคนหาบางชอ เชน Google จะไมใชการตดคา ดงนนคาทใชในการคนตองสะกด

ตามทปรากฏในเวบไซต จงจะคนได แตบางเวบไซตกอนญาตใหใชการตดคา เชน YaHoo สามารถใชคา thai* แทน Thailand

7. โปรแกรมคนหลายชอมทางเลอกพเศษเพอชวยในการสบคน เชน กรณมทางใหคนคาเพมเตมจากผลการคนเดม

ตวอยาง ผลการคนจากโปรแกรมคนหา Google

- 101 -

ตวอยาง การคนหาแบบ Advanced search ของ Yahoo

การสบคนดวยกลมเนอหา (Directories) การสบคนดวยกลมเนอหา หรอ Directories เปนวธการสบคนโดยการใชกลมเวบไซต ของ

สารสนเทศบนเครอขายอนเทอรเนต ซงมการจดเรยงเนอหาสารสนเทศ ใหเปนหมวดหม ตามลาดบ(Hierarchy categories) จากหวขอยอย ผใชจาเปนตองทราบวาเรองทตองการสบคน อยในกลมเนอหาใด จงจะสบคนไดตรงตามตองการ นอกจากน เวบไซตทใหบรการ การสบคนดวยกลมเนอหา บางเวบไซตยงมบรการสบคนดวยคาสาคญอกดวย

การคนหาในกลมเนอหา ของ YaHoo สามารถทาไดโดยใสคาคนในชองสบคนและเลอกการแสดงผลเปน แบบ “Images”

การสบคนสารสนเทศบนอนเทอรเนตจากโปรแกรมคนหา ไมวาจะสบคนดวยวธการใชคา

สาคญ หรอ การใชกลมเนอหา ผใชควรตระหนกวาสารสนเทศบนอนเทอรเนตเปนสารสนเทศทมการเคลอนไหวไดรวดเรวมาก มการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ดงนนตองประเมนคณคาความนาเชอถอของขอมลกอนนามาใช

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

- 102 -


จฬาลงกรณมหาวทยาลย. คณะอกษรศาสตร. ภาควชาบรรณารกษศาสตร. 2547 การคนควาและ การเขยนรายงาน. กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. พมลพรรณ ประเสรฐวงษ เรพเพอร และคณะ. 2549. การใชหองสมด. กรงเทพฯ : มหาวทยาลย

รามคาแหง. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. “Search Engines” [Online]. สบคน

จากhttp://home.kku.ac.th/hslib/412141/internet/search52.htm

สานกวทยบรการ วทยาลยเซาธอสทบางกอก [Online] สบคนจาก

http://www.southeast.ac.th/lib/index.php Bradley, Phil. (2002). The Advanced internet searcher's handbook. 2 nd. ed. London: Library

Association.

Sullivan, Danny. (2001). How Search Engines Work. [Online]. Available:

http://searchenginewatch.com/webmasters/work.html.

http://home.kku.ac.th/hslib/412141/internet/search52.htm

http://searchenginewatch.com/webmasters/work.html

- 103 -

แบบฝกปฏบต : การสบคน

จงปฏบตตามคาสงตอไปน และตอบคาถาม

กจกรรมท 1 การสบคนดวย OPAC 1) เปดโปรแกรม Internet Explorerดวยการคลกปม Start Programs Internet Explorer

จะปรากฏหนาตางโปรแกรม Internet Explorer

2) ทแถบ Address Bar พมพ http://www.southeast.ac.th/lib/index.php แลวกดแปน

Enter จะไดหนาจอหลกของหองสมด

3) คนขอมลจาก WebOPAC

3.1 ใชคาคน “ไบโอดเซล” คนหาหนงสอ/โสตทศนวสด โดยใชทางเลอก

- “คาสาคญ” (keyword)

- “หวเรอง” (Subject)

ผลทจากการสบคนดวย 2 ทางเลอก เหมอนกนหรอตางกนอยางไร ………………………………………………………………………………………………………

3.2 ใชคาคน “ไบโอดเซล” คนหาบทความวารสาร โดยใชทางเลอก

- “คาสาคญ” (keyword)

- “หวเรอง” (Subject)

ผลจากการสบคน 2 ทางเลอก เหมอนกนหรอตางกนอยางไร

………………………………………………………………………………………………………

กจกรรมท 2 เรองการคนหาดวย Search Engine 1. เปดโปรแกรม Internet Explorer ดวยการคลกปม Start Programs Internet Explorer

--------------------------------------------------------------------------------------------------

2. จะปรากฏหนาตางโปรแกรม Internet Explorer

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. ทแถบ Address Bar พมพ www.google.co.th แลวกดแปน Enter

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

http://www.tambol.com/

- 104 -

4. ใสคาคนเพอคนหาขอมล และตอบคาถามตอไปน

ดอกไมประจาชาตไทยคอดอกอะไร .................................................................................................................

ชอ URL ของเวบไซตทใหคาตอบ

...................................................................................................................................

อยากรเรองแกซโซฮอล กบไบโอดเซล................................................................................................................

ชอ URL ของเวบไซตทใหคาตอบ.................................................................................................................

เศรษฐกจพอเพยง กบ ทฤษฎใหม ตางกนหรอไม

. …………………………………….…………………………………………

ชอ URL ของเวบไซตทใหคาตอบ..................................................................................................................

คตส. คอ หนวยงานอะไร

.................................................................................................................

ชอ URL ของเวบไซตทใหคาตอบ................................................................................................................

กจกรรมท 3 ใหกลมสบคนสารสนเทศตามทกลมตองการจะศกษา โดยใชเครองมอในการสบคนตาง ๆ เชน OPAC, Search Engine เพอใหไดทรพยากรสารสนเทศทงทเปนหนงสอ บทความวารสาร และ

บทความบนเวบ โดยรวมทงสนไมนอยกวา 10 รายการ โดยแบงความรบผดชอบในการสบคน

สารสนเทศตามคาสาคญทกาหนดไว และมอบหมายใหสมาชกกลม ทกคนไดนาไปชวยกนสบคนสารสนเทศโดยใชเครองมอตาง ๆ และใหไดทรพยากรสารสนเทศตามทกลมตองการ

บทท 4 การใชชวตในมหาวทยาลยอยางมความสข

สาระสาคญมดงน 34.1 การบรหารเวลา 44.2 การสรางนสยในการเรยนร 4.3 การสรางมนษยสมพนธ บทนา

การใชชวตในมหาวทยาลยหรอวทยาลย ซงอาจถอไดวาเปนการใชชวตในสงคมอกรปแบบหนงทมความจาเปนอยางยงทจะตองมการพบปะ ปฏสมพนธ ตลอดจนการรจกปรบตวเ พอทใหสามารถดารงหรอดาเนนชวตไดอยางมความสข ในชวงการปรบเปลยนการใชชวตในมหาวทยาลยน หลายคนสามารถทจะปรบตวไดเปนอยางด แตอกหลายคนมปญหาในการใชชวตในมหาวทยาลย โดยนกศกษาหลายคน ยงไมสามารถหาทางออกใหกบตนเองได ไมกลาทจะเขาไปพบปรกษากบอาจารย หรอบคคลอน อาจเนองดวยภาวะ สถานะทแตกตาง หรออาจจะดวยเหตผลหลายประการ ดงนนเพอนนกศกษารนพ จงมสวนอยางมากในการชวยเหลอซงกนและกน การแนะนารนนอง ตลอดจนการมเวลาไดมโอกาสพบปะพดคย การไดทากจกรรมรวมกน ซงอาจเปนสวนหนงในการไดแลกเปลยนการใชชวตในมหาวทยาลยอยางถกตองเหมาะสม ในดานคณธรรม และจรยธรรมอกทงเปนจดเรมตนในการสรางสมพนธอนดจตสานกทด ในการรวมมอรวมใจของการทากจกรมดานตางๆ ในภายหนา อนอาจนามาสการเปนแรงผลกดน การขบเคลอนทางสงคมใหมการพฒนาในการทากจการเพอสวนรวม สงคม ทดอยางมเหตผล ควบคกบการศกษาทางดานวชาการ

ชวตในรวมหาวทยาลยนบเปนชวงชวตหนง ทเราจะไดเรยนรการใชชวตในอกดานหนง ซงมความเปนอสระทงดานเวลา การแสดงความคดเหน การรวมกจกรรมตาง ๆ เปนโอกาสสาคญในการเตรยมความพรอม เพอเขาสวยการทางานในอนาคต ซงทาใหตวเราทเปนนกศกษาตองเรยนร ในการปรบตวเพอรองรบกบการใชชวตในรปแบบใหม ซงแตกตางจากการเรยนในโรงเรยน

การใชชวตในมหาวทยาลยจะประสบความสาเรจหรอไมนน สวนหนงมาจากลกษณะชวตสวนตวของเราเองวา จะเออตอการประสบความสาเรจมากเพยงไร ดงนนในทนจงขอแนะแนวทางทชวยสงเสรมใหนกศกษา ใชชวตในมหาวทยาลยไดอยางประสบความสาเรจ

- 107 -

1. ฝกเรยนรดวยตนเอง การเรยนการสอนในระดบปรญญาตรนน มวตถประสงคสาคญ เพอใหนกศกษามความร

แตกฉานลกซงในสาขาวชาทเรยน ดงนนจงมการกาหนดเวลาเรยนในหองเรยนนอย เพอเปดโอกาสใหนกศกษาใชเวลาทเหลอในการศกษาคนควาดวยตนเอง นอกจากนวธการเรยนการสอนในหองยงสงเสรมหลกการดงกลาวขางตน เชน การสอนโดยเนนการอภปราย แลกเปลยนความคดเหน โดยอาจารยทาหนาทสรปแกนสาระ ความรหลกของแตละรายวชา นกศกษาทาหนาท ศกษาหาความรเพมเตม ในรายละเอยดปลกยอยของเนอหา การมอบหมายใหนกศกษาทารายงานเพมเตม เปนอกวธหนงในการเรยนการสอนทสงเสรมหลกการเรยนรดวยตนเองเชนกน ดงนนหากนกศกษา คนใด มความใฝรและพยายามศกษาดวยตนเองมาก ระดบความลกซงในสาระความรของแตละรายวชากจะมากขนตามไปดวย

การพฒนาทกษะโดยการศกษาคนควาเพมเตมดวยตวเองรกการเรยนรสวนตว กระตอรอรนและขวนขวายในการเรยนรเสมอ และเปดใจยอมรบฟงแลกเปลยนความคดกบผอน นบวาเปนนสยหนงทจะชวยใหนกศกษาเกดความเขาใจอยางลกซงในความรได

2. ฝกยงคดกอนตดสนใจ ในหลายครอบครวเมอลกเปนนกศกษาในระดบอดมศกษา แลวพอแมมกจะยอมใหลกได

ดแลรบผดชอบตนเองมากขน มอสระในการคดและตดสนใจเรองตาง ๆ มากขน ซงหากนกศกษาสามารถจดการตนเองไดอยางดนนจะชวยใหตนเองเปนผใหญมากขน ในทางกลบกน หากนกศกษาใชชวตทอสระมากขนแตขาดการยงคด ขาดความรบผดชอบทงตอตนเองและพอแมผปกครอง จะทาใหเสยงตอการเดนในทางทผด เสยเวลาในชวงชวตหนงไปโดยไมสามารถเรยกกลบคนมาไดอก บางเสนทางอาจสงผลเปนอนตรายตออนาคตอยางทไมสามารถเปลยนแปลงแกไขได

ดงนนนกศกษาจงควรเตอนตวเองเสมอวาสงตาง ๆ ททาจะสงผลตออนาคตระยะยาวของนกศกษาเอง รวมถงสงผลตอพอแมผปกครองไมมากกนอย ในการใชชวตในมหาวทยาลยนนนกศกษา จงตองมสตและมความรบผดชอบตอตนเองอยางมาก ไมทาตามความคกคะนองโดยไมมองถงผลทจะตามมาในการกระทานน ๆ ตลอดจนตองเรยนรทจะคบเพอนทด ชกชวนกนทาสงทด และเรยนรทจะปรกษาอาจารยในปญหาทเผชญอย เพอขอคาแนะนาและความชวยเหลออยางถกวธ

3. ฝกสรางวนยรบผดชอบ การเรยนในระดบอดมศกษา เปนการกอรางสรางนสยความรบผดชอบสวนตว แกนกศกษา

เพราะรปแบบการเรยนการสอน ระบบอาจารยทปรกษา ตางเนนใหนกศกษาถกฝกฝนใหรบผดชอบในหนาทของตนอยางเตมท โดยตองจดระบบ วางตารางเวลาในการเรยน การอานหนงสอ การทารายงาน การคนควาหาขอมลเพมเตม เพอลงลกในรายละเอยดทเราสนใจในแตละวชา และนอกจากจดเวลาสาหรบการเรยนแลว ยงตองแบงเวลาสาหรบการทากจกรรมกบเพอน ๆ ในมหาวทยาลย

- 108 -

4.1 การบรหารเวลา (Time Management) การบรหารเวลานน เปนทกษะทมความสาคญยงในการทจะนาเรา ไปสเปาหมายทตงใจ การบรหารเวลาสาหรบนกศกษาควรเรมตงแตแรกเขาเปนนกศกษาปท 1 แตกมนกศกษาหลายคน ทมปญหากบการบรหารเวลาของตนเอง ทงนเนองจากเหตผลหลายประการ เพราะนกศกษาไมรจกบรหารเวลาอยางเหมาะสม กลาวคอ

1. นกศกษาหลายคนเมอเขามาเรยนในมหาวทยาลยแลว รสกวาตวเองมอสระ มากขนไมตองยดตดกบเวลา เหมอนเดกนกเรยนทตองเขาเรยน 8.00 ทกวน ตามปกตแลวนกศกษาควรมเวลาอยในชนเรยนประมาณ 12 – 18 ชม. ตอสปดาห สวนเวลาทเหลอนน เปนเวลาวางทนกศกษาจะใชเปนการสวนตว 2. นกศกษาหลายคนไมตระหนกถงความสาคญของการบรหารเวลา การจะเรยนในระดบอดมศกษาใหประสบความสาเรจไดนน นกศกษาตองใหความสาคญแกการบรหารเวลาอยางมาก นกศกษาควรใชเวลาศกษานอกหองเรยน หรอ ศกษาดวยตนเองอยางนอย 30 – 40 ชวโมง 3. นกศกษาหลายคนไมไดตระหนกวาการเรยนในมหาวทยาลยนน กคอ การจาลองรปแบบองคกรของการทางานนนเอง นกศกษาไมใชเขามาเรยนเพอเอาความร หรอ เอาเกรด C เพอสอบผานเทาน น แตนกศกษายงตองพฒนาในเรองอารมณ ความสมพนธและทศนคตตางๆ นกศกษาทไดเกรดเฉลยตามเกณฑขนตา 2.00 สามารถสอบผานได แตพนกงาน เจาหนาท ททางานใหไดแตเกณฑขนตา อาจถกไลออก หรอทางานไมผานการทดลองงาน เปนตน ในชวตการทางานจรงนนสวนใหญจะทางานสปดาหละ 40 ชม. และบางตาแหนงอาจทาถง 50 – 60 ชวโมงตอสปดาห ดงนนถานกศกษาไดฝกใชเวลาศพทหาความรสปดาหละ 40 ชม. เมอออกไปทางาน รางกาย จตใจ และสมอง กจะสามารถรบงานนนๆ ไดเปนอยางด 4. นกศกษาหลายคนไมสามารถควบคมและบรหารเวลาได เนองจากไมรจกวธการจดลาดบความสาคญ (priorities)

- 109 -

ควรทาความรจกกบหลกสตรและวชาทเรยน ในแตละภาคการศกษา จะมวชาทตองเรยนแตกตางกนออกไป การเรยนในมหาวทยาลย

นกศกษามโอกาสกาหนดวชา ในแตละภาคการศกษาไดดวยตนเอง โดยสงทเราควรรเกยวกบหลกสตรและวชาเหลาน เพอนามาใชในการบรหารเวลา คอ :-

1. ในหลกสตรทเราเรยนมวชาพนฐาน วชาบงคบและวชาเลอกอะไรบาง 2. แตละวชามรายงาน การสอบยอย งานทตองทาสงในระหวางภาคการศกษามากนอยแค

ไหน ถาเราสามารถกาหนดวชาเรยนเองได จงพยายามอยาเอาวชาทมงานมากๆ มารวมไวในเทอมเดยวกน เพราะมนจะเปนการสรางภาระใหกบตนเอง

3. วชาเลอกเสร มความสมพนธกบวชาหลกมากแคไหน ชวยขยายความร ความเขาใจในวชาหลก หรอเปนวชาทเราสนใจเปนการสวนตว

4. วนและเวลาเรยนของวชาตางๆ เปนอยางไร ทงน บางวชาอาจเปดสอนหลายเวลา โดยอาจารยหลายทาน ซงเปนสงทสถาบนอดมศกษามกทากน เพอเปดโอกาสใหผเรยนไดกาหนดเวลาเรยนตามความเหมาะสมของตนเอง

หลกสตรของแตละเทอมนน จะมความสาคญอยางยงตอ การจดตารางเวลาของเรา เพราะบางสวนของตาราง จะถกกาหนดไวตายตว ตามเวลาเขาชนเรยนของแตละวชา

วางแผน และทาตารางเวลา ความเขาใจเกยวกบวชาตางๆ และเปาหมายของเรา ทาใหเกภาพรวมของสงตางๆ ในเทอมนน ซงเรากจาเกนจอวางแผนตาเนนการใหชดเจนและมรายละเอดมากขน การเปนนกศกษานนกเปรยบเสมอนการเปนผบรหารระดบสง โดยเราตองจดสรรแบงเวลาใหกบงานตางๆ มากมาย ตองกาหนดเองวาเรองไหน งานอะไร ทมความสาคญสงสดและตองทากอนงานอนๆ ตองคหาทางแกปญหาทงในเรองเรยนและปญหาเกยวกบเพอนฝง ตองหาขอมล ประชมกลมทารายงาน นาเสนองาน ฯลฯ การทเราจะเรยนไดดแคไหนนน ไมไดขนอยกบสตปญญา ความสามารถเพยงอยางเดยวแตขนอยกบวจารณญาณและการตดสนใจ ขนอยกบวาเราใชเวลาเปนหรอไม ซงในการวางแผนนมสงทตองพจารณา คอ เราจะทาอะไร (What) เราจะทาทไหน (When) และเราจะทาทไหน(Where) การบรหารเวลาในการศกษาอยางแทจรง นกศกษาอาจใชวธเหลาน หรอเลอกใชวธใดวธหนงกได

1. จดตารางเวลาประจาภาคภาคเรยน ไมวานกศกษาจะเปนนกศกษาภาคปกตทเรยนเตมเวลา หรอ นกศกษาภาคคาทตองทางานดวยและเรยนดวย กควรจะจดทาตารางเวลาประจาวนไวดวย เพอจดเรยงลาดบความสาคญของการเรยน และหรองานทตองทา

- 110 -

1.1 ควรจดตารางเวลาตงแตตนนอน จนถงเขานอนและตงแตวนจนทร จนถงวนอาทตยในสวนของวนเสาร – อาทตยนน นกศกษาอาจมกจกรรมอนๆ ตองทา แตตองรวมกจกรรมของการเรยน การทบทวน การทารายงานเขาไปดวย นกศกษาทชอบคดวา เสาร– อาทตย คอ วนวางไมตองดหนงสอนน จะประหลาดใจมากเมอผลสอบครงแรกออกมา 1.2 จดเวลาทนกศกษาตองทาเปนประจา เปนเวลาตายตว เชน ตนนอน เดนทาง หรอ ชวโมงทตองเขาชนเรยน สวนเวลาหรอชองวางทเหลอนน จะไดจดลาดบกจกรรมทตองทาลงไป 1.3 ตารางเวลาของนกศกษาควรยดหยนบาง แตไมควรปลอยปละละเลยจนไมสามารถตดตามได ตวอยาง กรณของนกศกษาภาคคา ชอ อภชาต อภชาต เปนหนมโสด ซงตนนอนแตตหาครง และใชเวลาเดนทางไปทางาน 1 ชม.เตมโดยงานเรม 8.00 และ เลก 4.30 อภชาตจะใชเวลาดหนงสอระหวางททานอาหารกลางวนและเวลากอนเรยนอกประมาณ 1 ชม. (6.00 – 9.00) อภชาตกลบถงบานประมาณ 4 ทมและใชเวลาพกผอนและทบทวนตาราเลกนอย กอนเขานอนเวลา เทยงคน สวนในวนเสารนนอภชาตจะใชเวลาทบทวน ทาการบาน และดหนงสอประมาณ 5 ชวโมง สวนวนอาทตยจะใชเวลา 1 ชวโมง ทบทวนตาราเสมอ พยายามทาตามตารางเวลาของคณอยางพอเหมาะพอควร ไมควรจะเครงเครยดเกนไปนกหรอไมควรจะหยอนยานเกนไป ลองทาตามเวลาสกระยะหนง เชน ทาไปจนกวาผลการสอบวชาแรกจะออกมา ถาคณเหนผลแลวรบรองวาคณจะพอใจ และพยายามทาตามตารางเวลาของคณ เทคนค ในการจดการกบเวลา 1. ในการจดตารางเวลา ควรจดใหเหมาะสมกบตวคณ เชน สาหรบวชายากๆ นน ควรจดเวลาศกษาไวในชวงทเรามความตนตวทสด พยายามอยาทานอาหารมอหนกกอนเขาเรยน เพราะสมองของเราตองตอสกบกระเพาะอาหาร ในการแยกโลหตทนาไปเลยง เราตองกาหนดและรจกตวเองใหไดวา เราเปน นกศกษาภาคเชา นกศกษาภาคบาย หรอนกศกษาภาคคา 2. หาเวลาทบทวนบทเรยนประมาณ 5 – 10 นาท หลงจากเรยนเสรจแลว เพอดวาเราเขาใจดหรอไม โนต ทจดถกตองไหม ทตองรบทบทวนแลวเลกเรยนนน เพราะนกศกษายงจาขอมลไดอย แตสงนอาจทาไดคอนขางลาบาก 3. ลองวเคราะหตวเองสวา เราทาสงเหลานไดดหรอไม เราอาจชอบอานหนงสอทบทวน 1 ชม. พอแลว แลวพกผอนสกหนอย กอนกลบมาทาการบานอกเรองหนงสก 1 ชวโมง หรอบางคนชอบทางาน ทบทวน ทาการบาน ทา project ตดตอกนไป 3 ชวโมง แลวจงพกผอน เขานอน เปนตน พยายาม หาวธทเหมาะสมกบตวเราเอง 4. พยายามหลกเลยงทจะคดหาวชา ทมเนอหาใกลเคยงกน ในเวลาตอเนองกนนน เพราะจะทาใหเกดความสบสน

- 111 -

5. ในตารางเวลานน พยายามจดกจกรรม พกผอนเอาไวดวย เชน ดTV ออกกาลงกาย เดนเลน เปนตน เพราะถาเครงเครยดจนเกนไป จะไมเกดผลดแกนกศกษา

2. จดทาแผนตารางเวลาประจาสปดาห เปนแผนทเราตองทาแบบสปดาหตอสปดาห โดยระบถงสงทตองทาในแตละวนอยางละเอยดและเวลาทเหมาะแกการทาแผนประเภทน คอ ชวงสดสปดาห (เยนวนศกร-เชาวนอาทตย) เพราะเรารแลววา 5 วน ทผานมาเราไดเรยนอะไร และไดรบมอบหมายงานประจาสปดาหอะไรบาง เราจะใชสงเหลานไปทาแผนสาหรบสปดาหหนา แผนตารางประจาสปดาห สามารถนาไปใชปรบแผนประจาภาคเรยน ชวยใหเรารสกถงศกยภาพสวนตว รวาสามารถทาอะไรไดเรวชา รวาภาคเรยนตอไปควรจะวางแผนอยางไรจงจะด บคคลทวๆ ไปบางสวนไมชอบทจะทาตาราง หรอทาบญชสงของทจะตองทา ตองซอ เพราะเหนวาเปนการจากดสทธกนมากไป ถานกศกษาเปนคนทวางแผนด มความมงมน และเรยนเกงไดเกรดสงอยแลว กไมจาเปนตองทาตารางประจาสปดาหแบบน วธทาตารางประจาสปดาห

1) จะเรมทาเมอปลายสปดาห โดยจะทางานทอาจารยสงในสปดาหตอไป คอวางแผนลวงหนาวาสปดาหตอไปจะตองอาน หรอ ทาแบบฝกหด หรอ ทา assignment อะไรทอาจารยสง

2) อยาลมกาหนดวนทตองทาใหแลวเสรจ (วนทตองสงงาน) 3) จดเวลาทประมาณการวาจะใช และ เวลาทเราทาจรงๆ ซง จะพบวานกศกษาตองใช

เวลาในการปฏบตจรงมากกวา นกศกษาอานมาถงตรงน อาจอยากจะเรยกวา พอด ถาเอาเวลามานนวางแผนทาตารางเวลาพวกนแลว จะเอาเวลาทไหนไปอานหนงสอ ทบทวนตารา จรงๆ แลวสงทกลาวมานใชเวลาไมมากเลย ประมาณ 1 ชวโมงตอสปดาห กอาจทาไดและขอใหจาไวเสมอวา

1. ถานกศกษาไมบรหารเวลาของนกศกษาเองแลวใครจะมาบรหาร 2. นกศกษาจะใชเวลาตงแต 1 ชวโมงเทานนในการปรบเปลยนตารางและดวาเปนไป

ตามทวางแผนหรอไม เวลา 1 ชวโมงเทานน ทใชในการตดตามดตารางเวลา 167 ชวโมง ทเรยนและทบทวนวชารวมทงกจกรรมอนๆ (อก 111ชวโมงหกออกไป เปนเวลานอน 8 ชวโมง ใน 1 วน) เพอดแลเวลาทเหลอ 165 ชวโมง ใน 1 สปดาห

3. จาไววา ถาเราบรหารเวลาอยางด เราจะมเวลาเหลอ เพอใชในการทากจกรรมอนๆ เชน พกผอน ออกกาลงกาย

4. การบรหารเวลานน เปนทกษะทางการตลาดระดบสง ถาไมเชอลองถามเจานายคณด (highly marketable skill)

- 112 -

ในการบรหารเวลานน นกศกษาควรจดลาดบความสาคญ ของสงตางๆใหชดเจน เพราะการจดลาดบความสาคญนน จะสะทอนใหเหนถงเปาหมายของนกศกษาเอง ถาเปนนกศกษาภาคปกตเรยนเตมเวลา นกศกษาอาจจดลาดบความสาคญ ดงน

1) เพอนสนท 2) การเรยน / การเขาชนเรยน 3) ความรบผดชอบในการศกษาเลาเรยน 4) กจกรรมนอกหลกสตรและกจกรรมเพอความบนเทง 5) เวลาพกผอนสวนตว รวมถงการออกกาลงการ 6) ทางานบานเลกนอย /ชอปปง 7) ใชเวลาอยกบครอบครว พอ-แม พ-นอง

การบรหารเวลาเปนสงจาเปนสาหรบการใชชวตของคน ในสงคมทมความสลบซบซอน กจกรรม ทางสงคม มความเคลอนไหว (Dynamic) จนแทบตามไมทน สภาพเศรษฐกจทเปลยนไป ไมมวนสนสด ผทมองเหนคณคาของเวลา และสามารถบรหารเวลาทมอย ใหบงเกดผลประโยชนยอมเปน ผไดเปรยบและจะสามารถขจดปญหาอนเปนผลมาจากความเคลอนไหวเปลยนแปลงของสถานการณตางๆ รอบขางไดอยางมประสทธภาพ นนยอมหมายความวา บคคลนนไดควบคมทกสงทกอยางไวในมอไดแลว ทงนดวยสาเหตเพยงประการเดยว คอ เขาบรหารเวลาเปน และรหลกการใชเวลาวางใหเกดประโยชน

........................................................................... แบบฝกหดทบทวน

1. นกศกษามเทคนคบรหารเวลาอยางไรในขณะหรอกาลงศกษาเลาเรยนอยในมหาวทยาลย .....................................................................................................

2. จงอธบายความหมายของการบรหารเวลา และเพราะเหตใดจงตองบรหารเวลา ………………………………………………………………………..

3. วธบรหารเวลา 24 ชวโมง ใหมประสทธภาพควรจะบรหารอยางไร ใหยกตวอยางประกอบ ……………………………………………………….

4.2 การสรางนสยในการเรยนร

Key Point : Habits can be the best of friends or the worst of enemies. “นสยนนสามารถเปนไดทงเพอนทดทสด และ ศตรทเลวรายทสด”

การสรางนสยในการเรยนร จะชวยใหการพฒนาทกษะตางๆ มประสทธภาพมากขนและการฝกปฏบตนน กคอ การสรางทกษะ นกกฬาตองพฒนาทกษะดานรางกาย นกดนตรตองสรางทกษะทางดนตร ผจดการตองพฒนาทกษะในดานการบรการจดการ ผเรยนหรอนกศกษากตองพฒนาทกษะการเรยน ซงการพฒนาทกษะการเรยน กคอ การสรางนสยการเรยนทด นนเอง

ในการสรางนสยทด นกศกษาควรจะไดคานงถงการพฒนานสย ดงน 1. การพฒนานสยในเรองการบรหารสตปญญาของตนเอง (Mental self - management) การบรหารสตปญญาของตนเองนน จะเกยวของกบความสามารถในการวางแผน การตดตามงาน และการประเมนผลงาน การทนกศกษาจะบรหารสตปญญาของตนเองไดนน นกศกษาตองรจกวาสตปญญาของตนเองนนเปนอยางไร โดยพจารณาวา 1.1 รปแบบการเรยนของตนเองนนเปนอยางไร นกศกษาบางคนจะเรยนไดดทสดถาไดเหนตวอยางของจรง หรอ รปแบบจาลอง หรอ เหนภาพทชดเจน นกศกษาจานวนนจะมรปแบบการเรยนทเรยกวา Visual Leaning styles นกศกษาบางจาพวกจะเรยนไดดถาไดฟงบรรยาย พวกนจะเปนพวก Verbal หรอบางพวกจะเรยนไดดถาอาจารยเรมบรรยายโดยการยกตวอยางแทๆ ไปเรอยๆ แลว สรปใจความสาคญ นกศกษาจะตดตามและสามารถสรปใจความสาคญได ซงเรยกวา พวก deductive learning style เปนตน 1.2 นกศกษาจะตองควบคมและปรบปรงทกษะการเรยนรอยตลอดเวลา ไมวาจะเปนทกษะการอาน ทกษะการเรยน ทกษะการฟง การบรหารเวลา การจดโนต และการแกปญหา 1.3 พยายามใชสภาพแวดลอมการเรยนรทตางๆ กน เชน เขาฟงบรรยาย เขาหองปฏบต การรวมกลมสนทนาจดกลมตว เปนตน ซงสงเหลานจะเปนการพฒนานสยในเรองการบรการสตปญญาของตนเอง 2. พยายามตอสและเอาชนะวงจรแหงการเรยนร ใหไดรบการเรยนในแตละรายวชานน จะมวงจร หรอ วฏจกรคลายๆ กน คอ 2.1 พยายามจดจาขอมลใหมๆ ทเพงไดรบ รวมทง กฏเกณฑ สตร และแนวคดหลกของเรองนนๆ ซงบอยครงเปนเรองทนาเบอมาก 2.2 พยายามซมซบขอมลความร และจดเรยงลาดบขอมลนนๆ ซงเปนเรองยากแตนาสนใจ

- 114 -

2.3 พยายามนาขอมลเหลานนมาวเคราะห สงเคราะห และแกปญหา ซงเปนเรองทยากมากขน แตถาทาได กจะรสกพงพอใจมาก 2.4 พยายามรวบรวมขอมลทงหลายน แลวนามาประเมนผล พจารณาและทานายผลทจะเกดขน ซงเปนเรองทจะกอประโยชนใหกบการเรยนรพอประมาณ 3. การพฒนานสยการคดในเชงบวก การพฒนาหรอการสรางนสยใหมความคดในเชงบวกน นมความสาคญมาก Dr.Karl Menninger ไดศกษาและทาการวจย และพบวา พลงความคดนนเปนตวกาหนดลกษณะทาทางของตน กาหนดความรสกของคน และ Dr.Norman Vincent Peale ไดพบวา ถานกศกษาคดวานกศกษาเปนคนลมเหลว ไมมความสขเราทาเปนแบบนนได เมอไรกตามทคนเรามแนวคดในเชงบวก พวกเขากจะสรางบรรยากาศรอบๆ ตวเขา ใหเปนบรรยากาศของความสาเรจ พวกเขาจะเรมรสกเปลยน รสกดขนกวาเกา และมความเชอมนในตนเองสงขน ถานกศกษามาเรยนหนงสอโดยมทศนคต หรอความคดวาการมาเรยนเปนเรองนาเบอและไรประโยชน นกศกษากจะไมพยายามเรยนร จะเรยนเพยงนดๆ หนอยๆ ซงผลกจะออกมาคอ ไมประสบผลสาเรจ และถานกศกษาเรมดวยวงจรดานลบแบบน มกจะคอนขางยาก ทงหลดพนออกไป เรามกจะถกลอมใหอยในกบดกน เราจะเรมโดยคนอน และมองหากลมเพอนทมลกษณะเหมอนเรา ซงมนจะชวรายลงไปเรอยๆ สวนนกศกษาทมแนวคดในเชงบวกจะสามารถกระตนตวเองใหเรยนไดดกวา แตถาจะถามพวกเขาวา การเรยนไดมางายๆ ใชไหม คาตอบ คอ ไมใช เราเรยนแลวตองใชคาใชจายแพวใชไหม ใช และคมคาแลวละก นกศกษากตองถามตวเอง ถานกศกษาเหนวาการเรยนไมงาย ตองลงทน และคมคาแลวละก นกศกษากตองเรยนอยางหนก เสยสละ และยดมนอยกบ นสยการเรยนรทด ซงจะชวยใหประสบความสาเรจในการเรยนได 4. การพฒนานสยการคดแบบเรยงลาดบขน (Hieranhical Thanking) นสยการคดแบบเรยงลาดบขนนน จะนามาใชในเรองการจดลาดบความสาคญและการบรหารเวลา นกศกษาจาเปนตองรวางานอะไรเรงดวนและสาคญทสดทควรจะทากอนงาน งานไหนรอกอนได นอกจากนนสยการคดแบบเรยงลาดบขน ยงชวยใหนกศกษาสามารถสรปรวมใจความสาคญและชวยในการจดเรยงขอมล (Organizing information) ไดดขนดวย 5. การพฒนานสยการคดเชงสรางสรรคและวจารณ (Creating and Critical Thinking) นสยการคดแบบนจะชวยในการตดสนใจและการแกปญหา และสามารถนามาใชในการสงเคราะห และสรางความรทเชอมโยงกนใหมได 6. การพฒนานสยของการถามคาถาม การถามคาถามนน จะชวยใหนกศกษาชประเดนสาคญได การตงคาถามจะชวยในเรองของการตงใจฟง และพฒนาเรองความจาใหแกนกศกษาได

- 115 -

7. การสรางนสยในเรองการวางแผน คนทมงานยงมากๆ สามารถทางานไดเสรจทนเวลาไดนนไมใชเพราะโชคชวยแตเพราะเขาวางแผน ซงกเชนเดยวกบนกศกษา ซงควรจะมการวางแผน และทาตามแผนซงในระยะแรกๆ อาจจะเหนวาเปนเรองยาก และนาเบอ แตถาพยายามทาด จะเหนคณคาของมนอยางมาก

7.1 วางแผนแตละสปดาหวาจะทาอะไรบาง 7.2 อยาลมวานกศกษามชวตนอกเหนอจากการเรยนดวย ดงนนในแผนกควรจะมเรอง

ของงานสงคม หรอ งานของครอบครวดวย 7.3 ถาอะไรทไมเปนไปตามแผนกไมตองวตกกงวลมาก แตอยาใหเกดบอยนก ฉะนน

ควรจะมทวางสาหรบ “เรองฉกเฉน” ในแผนของคณดวย 7.4 หาสมดโนตเลกๆ มาใชและนาตดตวไปดวย เพราะเราอาจเรยนรจากสงทอย

รอบตวเรา หรอคนทอยรอบตวเราได การสรางนสยการมวนยในตนเอง (Self - Discipline) 8.

คอ การปฏบตอยางถกตองตามระเบยบแบบแผน การสรางนสย อาจการกระทาได 4 อยาง เพอทาใหคณประสบความสาเรจ

ความสาเรจของคนเรา ทสาคญๆ มอย 4 อยาง แบงออกเปน 3 สวน รายละเอยดดงตอไปน

สวนท 1 – Input หรอ การรบขอมลเขา ประกอบดวย การเรยนรตางๆ เพอใหเกดประโยชน สวนท 2 – Process หรอ การประมวลผล ประกอบดวยการเอาความรตางๆทได เพอทาการคดและสรางสรรคสงตางๆขนมา และลงมอปฏบตเพอใหความคดนนๆ หรอ สงทเรยนมานน เปนจรง เปนรปรางขนมา สวนท 3 – Output หรอ การแสดงผล ซงกหมายถง การสอสารใหคนอนๆ รบทราบถงแนวความคด หรอสงของทเราสรางเราทา เพอใหคนอนรบทราบ หรอ กลมเปาหมายรบทราบเพอจะไดจดซอ หรอ เขาใจถงการกระทา และ การตดสนใจของตนเอง

http://www.stevepavlina.com/blog/2005/06/self-discipline/

- 116 -

ขนตอนในการสรางนสย 1. เลอกนสยทตองการพฒนา 2. พยายามกระตน และจงใจตนเองวานสยนมความสาคญมาก 3. พยายามเรมทาแบบงาย ๆ กอน 4. วางแผนการพฒนานสยน โดยเขยนเปนลายลกษณอกษร 5. พยายามตดตามความกาวหนาของการพฒนานสย 6. ใหรางวลตนเองทกครงทสรางหรอพฒนานสยไปไดขนหนง 7. พยายามใชนสยนใหมากทสดทจะทาได ทาในสถานการณงาย ๆ และในสถานการณ

ใหม ๆ 8. อาจขอใหอาจารย เพอน หรอ ตวเตอร ชวยในเรองการสรางนสยน 9. สรางนสยการบรหารเวลา และนสยอน ๆ

ลกษณะนสย 7 ประการ: ทกอใหเกดประสทธภาพในการดาเนนชวต

ลกษณะนสยท 1 : Be Proactive เราจะตองไมตกอยในสภาพของการเปนฝายถกกระทาเปนเพยงตอบโตกบสงเราทมากระทบเราเทานน มฉะนนชวตของเรากถกกาหนด และตกอยภายใตอทธพลของสงแวดลอมทงทางกายและทางดานสงคมสงแวดลอม เชน ประสทธภาพของความเอาใจใสในการทางานถกกระทบจากอากาศ อณหภมรอบๆตวเรา รอนไปบาง เยนไปบาง ในทางสงคม พฤตกรรมของเราเกดขนจากการกระทบหรอกระตนจากผอน เชนถาไมมใครคอยควบคม เรากไมทางาน หรอถกตาหนกหมดกาลงใจ ในการทเราจะสามารถทจะทาอะไรไดอยางมประสทธภาพในทกสถานการณ เราจะะตองมนสยแบบ Proactive ความหมายของคานคอ 1.1 การเปนฝายรเรม เรมตนในการทาสงตางๆ ไมตองคอยใหมใครมากากบ มาสง เขาจะรถงหนาท ความรบผดชอบทเขาจะตองปฏบต มความสามารถในการทจะรบผดชอบ ดาเนนการสงตางๆ ได 1.2 มอสระในการเลอกทจะตอบสนองกบสงเราไดอยางเหมาะสม จดการกรอแกไข สงทเกดขนมากกวาตอบโตไปตามอารมณเทานน สงเกตภาษาทเราใชพดกบตนเอง หรอคนอนกตาม เชน ฉนไมรจะทาอะไร ฉนเปนของฉนอยางนแหละ ฉนเปลยนไมไดหรอก เขาทาใหฉนเปนบา ฉนตองทาไมมทางเลอก ภาษาเชนนแสดงถงการไมมอสระและทางเลอกจะใช

- 117 -

1.3 การมลกษณะ Proactive จะไมถกครอบงาและจานนกบปญหาประเภทหมดอาลย ตายอยาก หรอไปตามกระแสสงเรา เขาจะมงสนใจในการแกปญหา เขาดสภาพความเปนจรง และรวาอะไรเปนสงจาเปน 1.4 Proactive จะมลกษณะการเปลยนแปลงซงเกดจากภายในตวบคคลนน ไมใชเปลยนแปลงจากองคประกอบภายนอก เชน อยากเปลยนมากกวาจาเปนตองเปลยน ความสข ความทกข อยกบสงแวดลอมมากเกนไป เชน “ถาฉนมเจานายทใจกวาง ฉนจะ......................” หรอ “ถาฉนจบปรญญา......... ฉนจะไมทนทางานแบบนหรอก”

ฉะนน สงสาคญไมอยทวา ม หรอ ไมม ซงอยภายนอก

สาหรบ Proactive Person จะเนนการทเปนหรอมซงอยภายใน เชน ฉนสามารถขยนไดมากกวาน ฉนสามารถมความคดสรางสรรคกวาน เปนตน 1.5 เรยนรสงทผดพลาดและนามาเพอแกไขและหาวธการทดกวาเดม ไมจมอยกบความ รสกผดหวง เสยใจกบความผดพลาดหรอลมเหลวทเกดขน 1.6 มความมงมนตงใจทจะทาสงทตกลงใจ ไมวากบตนเองหรอผอนใหสาเรจลลวงตามทตกลงรกษาคามนสญญาทใหไว

ลกษณะนสยท 2: เรมตนดวยทาความชดเจนกบจดมงหมายทเราตองการจะไปใหถง ความหมายของการสรางนสยทสองน เราตองชดเจนเสยกอนในจดหมายทตองการจะเหนหรอใหเกดขน มจนตนาการใหชดเจนกอนทจะเรมตน ไมใชเรมอยางสะเปะสะปะ ยกตวอยางเชน การจะปลกบาน กอนจะลงเสาเขมไดกตองแบบบานใหชดเจนเรยบรอยเสยกอน เปนตน มฉะนนจะเสยเวลาและแกไข เกดการสญเปลาขนได ในการทางานตองกาหนดเปาหมายใหชดเจน ทาใหสามารถกาหนดแผนการโครงการได เชน คาใชจายระยะเวลา เปนตน ในการเลยงดลกกตามท ถาเราตองการใหลกเปนคนรบผดชอบ มวนย เรากตองแจมชดในการทจะปฏบตตอลกใหมพฤตกรรมตามทเราตองการ อดทนตอการใหเขาไดลองผดลองถกบาง ใหเขาหดตดสนใจดวยตนเองบาง ความแตกตางระหวางการเปนผนากบการเปนผจดการ ความเปนผนาตองมากอน การเปนผนามใชการจดการ การจดการเปนการสรางสงทผนากาหนดเปาหมายไวใหเปนรปเปนรางขนมา มผกลาววา “Management is doing things rights, leadership is doing the right things” ลกษณะ Proactive จะตองสารวจตรวจสอบสงแวดลอมและสภาพการณทตนเองดแล เชน การตลาดจะตองตรวจสอบรสนยมผบรโภคตอสนคาและการบรการอยอยางสมาเสมอถงอปนสยการซอของลกคา สงจงใจในการซอของลกคา เพอใหสญญาณขอมลและทศทางทถกตอง

- 118 -

ลกษณะนสยท 3: การรจกเลอกลาดบทจะทากอน-หลง ลกษณะนสยในเรองของการใชเวลา การทาอะไรกอนอะไรหลงมการจดการในเรองของเวลาเปน 4 แบบ 1. ใชกระดาษโนตและดปรมาณความตองการ การจดเวลาทใหขนกบความตองการมากนอยเพยงไรจากการถกเรยกรอง 2. ใชปฏทนและสมดนดหมาย พวกนจะมองอะไรลวงหนา รายการกจกรรมทจะเกดขน มอะไรบาง 3. การใหความสาคญของกาหนดการและควบคมการใชเวลามากขน ประสทธภาพการใชเวลา ใหความสาคญกบการวางแผน การกาหนดเปาหมายระยะสน กลางและยาว 4. เรยนรในการจดการกบตนเอง (Manage ourself) ไมใชการจดการกบเวลา มงใหเกดความพอใจและเปนจรง และการคาดหวง อยภายใตการจดการทสามารถทาได ฉะนนลกษณะการจดการจะไมมงทเวลาและสงของ แตจะมงทสมพนธภาพและผลทจะเกดขน เปนการรกษาผลผลตทตามมา รวมทงรกษากระบวนการผลตองคกรไดถกตอง มฉะนนการลงทนผลตจะเสยหายได ชวตของแตละคน ควรมการกาหนด เปาหมาย เรยนรทจะสารวจความตองการ สงทอยากจะใหเกดขน ซงจะเปนเปาหมายระยะยาว จะทาใหเราดาเนนชวตอยางมทศทางและมเปาหมายเกดความสาเรจได อะไรเปนสงทเราใหความสาคญ สงนนคอ ความมนคงของเรา เปนแนวทางทเราจะไป เปนปญหาของเราและเปนอานาจทจะทาสงตางๆ ใหลลวง สงทยดเปนศนยกลางในชวต แตละคนอาจยดคางกน เชน เงน งาน ตาแหนง ความสข เพอน โบสถ-วด ครอบครวตนเอง

ถายดงานเปนศนยกลาง ทานอาจจะคดถงโอกาสในการเรยนรงาน หาเวลาในการพดคยถงชองทางในการงานททานทาอย ทานพรอมทจะทางานหนก

สาหรบทางเลอก หลกการเปนศนยกลาง ทานกจะพจารณาโดยไมใชอารมณเขามาเกยวของ จะพจารณาทางเลอกตางๆ มองถงความสมดลยในดานตางๆ เชน ครอบครว การงานและหาทางออก ในการทางาน ทกคนในองคกรควรรและมสวนรวมในนโยบายขององคกร วตถประสงคขององคกร เขจะไดเกดพนธะในการปฏบตตาม การกาหนดสงทจะทาใหชดเจน วน เวลา ทจะทามอะไรบาง เขยนสงทจะปฏบตลงไปให ชดเจน เชน เกบขอมลความตองการของบคลากรทจะเขาสหลกสตรตางๆ มการปรบสงทจะทาใหเหมาะสมในแตละวน ในสงทอาจจะมการเปลยนแปลงเกดขน

- 119 -

ในการจดการตางๆไดครบถวนสมบรณ คนทเปน Proactive จะมวธการในการจดการโดยคานงถงหลก 4 ประการ 1. บทบาทตางๆ ทมอย เชน ตอตนเอง สาม พอ ผจดการฝายบคคล ฯลฯ ดวาในสปดาหหนงมสงทควรทาอะไรบาง 2. เลอกเปาหมาย คดเลอก 2-3 อยางทสาคญในแตละสปดาหทจะทาใหบรรลเปาหมาย การกาหนดไววาสงไหนควรเรมทากอน กเรมทนท 3. การรจกปฏเสธ จะทาใหไมเสยเวลาในสงทเราไมชอบและไมจาเปน 4. การจดการตนเองไดเหมาะสม โดยคานงถง คณภาพชวต การใหความสาคญกบ สมพนธภาพกบบคคลทมความสาคญกบเรา และความสาเรจของงานทจะใหเกดขน จะแกปญหาไดอยางเหมาะสม เราจะทาการปองกนปญหาไปดวย

Model ในการจดการลาดบความสาคญกอน-หลง

เรงดวน ไมเรงดวน สาคญ 1. วกฤตการณ

2. ปญหาทกาลงกดดนอย 3. กาหนดวนสงโครงการ

1. การปองกน 2. การบารงรกษากระบวนการผลต 3. วางแผน การสนทนาการ

ไมสาคญ 4. การขดจงหวะจากโทรศพท รายงานการนดพบ กจกรรมทนยม

4. การจกจก ไมสาคญ โทรศพท การหาความเพลดเพลน

ลกษณะนสยท 4 : การคดแบบ Win/Win

ชนะ / ชนะ (Win / Win) หมายถง การทคนเรามาทางานมปฎสมพนธกน มขอตกลงทาอะไรรวมกน ไดประโยชนรวมกน พอใจรวมกน ทางออกทเปน Win / Win สมาชกทกคนพอใจกบการตดสนใจและรสกถงการมพนธะในการปฎบตตามแผนหรอขอตกลง Win / Win เปนทางเลอกทสาม ซงไมใชวธของคณหรอวธของฉน แตเปนวธทดกวา โดยปกตทางเลอกจะเกดผลดงน

- Win / Lose มผชนะ ผแพเกดขนฉนไดสงทฉนตองการ หรอคณไดสงทคณตองการหรอ - Loss / Loss ไมไดทงค แพทงสองฝาย เพราะไมมใครไดทงสน ตางฝายตางไมยอมกน

ลกษณะในการแกปญหาหรอหาขอตกลงดวยวธ Win / Win นนจะตองมองคประกอบ คอ

- 120 -

1. คณลกษณะของบคคลทเกยวของ มลกษณะ รจกคดในเชงผสมผสานความตองการของบคคลตางๆ การมวฒภาวะมองคนในลกษณะ I’m OK, You’re OK เปนคนใจกวางในการยอมรบผอน สามารถแบงปนผลประโยชนใหผอนได 2. สมพนธภาพ จากลกษณะของผทมลกษณะ Win / Win กจะเปนผทมสมพนธภาพด มความไว วางใจกน ทาใหสามารถสอสารกนไดอยางเปดเผย แลกเปลยนความคดเหนกนไดอยางเตมท การจะทาใหเกด Win/Win ขนได ความมนคงในดานอารมณ การมสมพนธภาพทไวเนอเชอใจกนเปนสงสาคญ

3. มขอตกลงรวมกนขอตกลงเปนไปในลกษณะคานงถงกนและกน ผลทเกดขนกบทกฝาย โดยมความชดเจนในดานตางๆ คอ ผลทตองการ - ระบใหชดเจนวาจะทาอะไร เมอไหร แนวทางทจะปฏบต - มหลกเกณฑอะไรบาง ทรพยากรทตองใช - ไมวาจะเปนการเงน, กาลงคนและเทคนค ฯลฯ มาตรฐานสงงาน - มการกาหนดมาตรฐานของงานและการประเมนทจะวด สงทตามมา - มอะไรบางทจะเกดขนบาง

มการจดระบบในองคกรเพอใหเกด Win / Win ในองคกรตองใหการสนบสนน และการอบรมเพอใหมความคดและการทางานแบบ Win / Win รวมทงให Reward (รางวล) ตอหนวยงานทบรรลเปาหมาย

แบบฝกหด : 1. การสรางนสยในการเรยนร ควรทาอยางไรบาง ……………………………………………………………………………………………………... .......................................................................................................................................................... 2. หากนกศกษาตองการสรางนสยในการเรยนใหประสบผลสาเรจอยางมความสข ควรใชลกษณะ

นสยขอใดบาง จงอธบาย ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................

4.3 การสรางมนษยสมพนธ

บคคลทกคนมกตองมกลมมพวก ตวอยางกลมหรอพวกของกลมบคคล เชน ครอบครว เพอนฝง ทมงาน สมาคม ชมรม ผทางานใน หนวยงาน เดยวกน หรอแมกระทง การทางานในองคการธรกจกจดวา เปนกลม หรอพวกประเภทหนง ประกอบดวย คนจานวนมาก มาอยรวมกน และทางานรวมกนในบทบาทหนาทตางๆ กนไป ซงแตละคน มกมเพอนฝงรวมงาน ทงทอยใน ระดบทเหนอกวา เทากน และเพอนรวมงานทตากวา ซงไมวาจะอยในตาแหนงใด บคคลเหลานตองทางานเกยวของ และตดตอสมพนธกน ถาหากบรรยากาศ ของความสมพนธเปนไปดวยด มกสงผลใหบคคลนนเปนสข เนองจากมนษยเปนสตวสงคม ความสขสวนใหญ ของชวตจงมกขนอยกบ มนษยสมพนธ ทงในแงการอยรวมกบผอน และทางานรวมกบผอน ดงนนเพอใหมความสข ในการอยรวมกบ บคคลอน และทางานรวมกบผอน

4.3.1 ความหมาย : มนษยสมพนธ มนษยสมพนธจดเปนทงศาสตร (Science) และศลป (Art) เนองจากมหลกการและทฤษฎท

เปนขอความรและการนาหลกการหรอทฤษฎไปปฏบต ใหประสบความสาเรจไดนน จาเปนตองอาศยเทคนค วธการซงถอเปนศลปะเฉพาะตวของแตละบคคลจะสงเกตเหนไดอยางหนงวา คนเราแตละคน มความสามารถในการตดตอกบผอนไมเทากน บางคนเปนทพอใจของคนหมมาก มเพอนมากหนาหลายตา และมคนทอยากพดคยตดตอ หรอทางานรวมกบเขามากมาย ในขณะทบางคนไมคอยมใครอยากจะเขาใกลหรอทางานรวมดวย นนเปนเพราะเขาขาดศลปะในการตดตอกบบคคลอน ซงอาจเปนเพราะไมรหลกการวาควรทาอยางไร หรอเปนเพราะนาหลกการไปใชไมถกวธ ดงนน การทคนเราจะมมนษยสมพนธทดกบบคคลอน จงจาเปนตองเรยนรทงภาคทฤษฎและหมนฝกฝนเพอใหเกดความเชยวชาญ จนสามารถนาหลกการทไดเปนขอความรทางทฤษฎ ไปใชไดอยางเปนธรรมชาต

คาวา “มนษยสมพนธ” จากการศกษาคนควาพบวามนกจตวทยาใหความหมายไวหลายทานพอสรปไดดงน

อรสโตเตล (Aristotle) นกปราชญชาวกรก อธบายวา มนษยเปนสตวสงคม มนษยใชชวตอยรวมกนเปนหมเปนเหลามนษย อยรวมกนเปนกลมเปนพวก มปฏสมพนธรวมกน การทมนษยอยรวมกน ทาใหพวกเขารสกปลอดภย ซงเปนสญชาตญาณของมนษย ดงนนเราอาจกลาวไดวา การท มนษยมสมพนธกน มนษยจงเปนสตวสงคม ดงทนกปราชญไดกลาวไว

มนษยสมพนธ หมายถง ความสมพนธในทางสงคมระหวางมนษย ซงจะกอใหเกดความเขาใจอนดตอกน พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน(2542:833)ในป พ.ศ.2546 ราชบณฑตยสถาน ไดใหความหมายเพมเตมวา มนษยสมพนธ หมายถง ความสมพนธในทางสงคมระหวางมนษย ซงจะกอใหเกดความเขาใจอนดตอกน

- 122 -

4.3.2 ความสาคญ : มนษยสมพนธ

มนษยทกคนสามารถฝกการมมนษยสมพนธทดได ถามความปรารถนา มความตงใจจรง พรอมทจะฝกฝน ศกษาหาความร ประสบการณ และนาไปปฏบตจรง ๆ เพอใหเกดทกษะในการสรางความสมพนธอยางมประสทธภาพ เพราะ “มนษยสมพนธ” เปนสงทเกดจาก การเรยนรไมไดเกดขนเองตามธรรมชาต มนษยสมพนธจงเปนทงศาสตร และศลปในการเขากบคน การเอาชนะใจคน และการครองใจคนทกระดบ เชน ผบงคบบญชากบผอยใตบงคบบญชา เพอนรวมงานกบเพอนรวมงาน และ รวมทงคนในครอบครวดวย การพดจาด ยมแยมแจมใส มความเปนมตรกบทกคนเปนหลกการแรกทจะพฒนาความสมพนธในขนตอไป และจาไวเสมอวา เราเปนมนษยตองปฏบตกบคนอน เชนเดยวกบตวเรา และเราอาจสรปไดวา มนษยสมพนธมความสาคญ ดงนคอ

1. มนษยสมพนธ ทาใหเกดการสรางความสามคคธรรมใหเกดขนในกลมสงคมในหมคณะ 2. มนษยสมพนธทาใหการบรหารงานตางๆ สามารถกอใหเกดการรวมพลง เพอกอใหเกด

ความรวมแรงรวมใจ เกดความรกใคร สมครสมานสามคคในการปฏบตงาน 3. มนษยสมพนธทาใหสงคมปกตสข คนในสงคมนนๆ อยดมสข 4. มนษยสมพนธทาใหสรางความเขาใจอนดซงกน และกน เปนการสรางสรรคสงคม 5. มนษยสมพนธทาใหงานตางๆ ประสบความสาเรจเพราะเราอยคนเดยวไมได เราทางาน

หลายอยาง คนเดยวไมได ตองอาศยความรวมมอซงกน และกน งานจงจะประสบความสาเรจ 6. มนษยสมพนธทาใหคนแตกตางจากสตวอน โดยเฉพาะอยางยงในดานจตใจดงนนใน

การอยรวมกนจง ทาใหมนษยรถง ความรกใคร และไมตรทมใหกน รวมถงความตองการ ทจะบรรลจดหมายดวยความภมใจ

7. มนษยสมพนธทาใหบคคลยอมรบนบถอกน ตระหนกในศกดศรของความเปนมนษย “ศกดศรของความเปนมนษย” (Human dignity) ตองทาใหคนททางานรวมกนร และเขาใจ ถงการใหเกยรตกน เสมอมนษยเฉกเชนเดยวกนคอ การยอมรบคณคา ความเปนมนษยนนเอง

8. มนษยสมพนธ ทาใหงานทกอยางบรรลเปาหมายตามทองคกรตองการได เพราะทกคน เคารพในการแสดงความคดเหน และ พฤตกรรมการแสดงออกของแตละบคคล อนจะนาไปสความรวมมอ และการประสานงานทดนนเอง

9. มนษยสมพนธทาใหคนคลอยตามได หากทาใหจตใจเขาคลอยตามไดบคคลจะเกดความ ชนชอบและจะพฒนา ความชนชอบ จนเกดความศรทธาและเมอบคคล เกดความศรทธาบคคล กยนดทจะปฏบตตามซงการทาใหคนอนคลอยตาม แตควรอยบนเงอนไขของความชอบธรรม กจะสามารถสรางมนษยสมพนธอยางถาวรได แตหากบคคลกระทาทกอยางเพยงพอประโยชนแหงตน มนษยสมพนธนนๆ กเปนแคชวคราว เมอความจรงกระจาง อาจทาใหเกดความรสกทไมดขน

- 123 -

ในกรณเรอง การสราง มนษยสมพนธ มจดมงหมาย เพอใหทกคนมไมตรตอกนทกคน จงควรคด และกระทาในสงดๆใหแกกนเรากจะไดสงดๆ ตามมา

ความสาคญของมนษยสมพนธ กอใหเกดความเขาใจอนด ยอมรบซงกน และกนมความสนทสนมคนเคยรกใคร มความนบถอกน และความเตมใจทจะใหความรวมมอซงกน และกน เพอนาไปสการอยรวมกน อยางมความสข และสามารถรวมมอกน ดาเนนงาน ของสวนรวม ใหสาเรจลลวงไปไดดวยด [ออนไลน] http://www.novabizz.com/NovaAce/HumanRelations.htm)

นอกจากนความสาคญของมนษยสมพนธ ในเหตผลอนๆ อาจสรปไดดงน

1. ความปลอดภย มนษยตองการความปลอดภย จงตองรวมกลมกนสรางสมพนธภาพ เชน บคคลพยายามรจกกบเพอนบาน เพอนรวมงาน ผมอานาจหรอมอทธพลตางๆ เพอความปลอดภยของตนเอง

2. เศรษฐกจ มนษยสมพนธเพมผลผลตได เพราะมนษยมจตใจปกต และเปนสข ยอมสรางงานอยางมประสทธผล นนคอการมมนษยสมพนธจะชวยเหลอในดานเศรษฐกจได

3. ความวาเหว เพราะวามนษยเปนสตวสงคม จะอยคนเดยวในโลกไมได จะรสกเหงา จงตองสราง และใชมนษยสมพนธโดยการคบเพอน เพอใหคลายเหงา

4. สงคม มนษยสมพนธชวยใหมนษยรกกน ชอบกน ยอมรบ และคบหาสมาคมกนอนจะนามาซงความสงบสขในสงคม

5. การปฏบตงาน มนษยไมอาจปฏบตงานโดยลาพงได ตองอาศย หรอเกยวของ และสมพนธกบผอนเสมอ ดงนน มนษยจงตองมเพอนรวมงาน

6. การเมอง มนษยสมพนธชวยประสาน หรอแกปญหาขอขดแยงทางการเมองไดในลกษณะทเรยกวา “กาวใจ”

7. ความสาเรจของมนษยทงหลาย ตางกหวงจะทางานใหสาเรจตามเปาหมายขององคการ โดยเฉพาะอยางยงผบรหารองคการจะตองคานงถงมากกวาใคร ๆ โดยจดกจกรรมตาง ๆ ทาใหสมาชกในองคการรจกกน และสามารถประสานงานใหสาเรจลลวงลงไดดวยด

8. ความรก มนษยตองการแสดงออกซงความรก คอ รกบคคลทเกยวของ และตองการใหเขารกตอบดวย จะแสดงออกในรปของการรกเพอนเพศเดยวกน และตางเพศ ทงความรกอนบรสทธ และความรกดวยเพศสมพนธ

http://www.novabizz.com/NovaAce/HumanRelations.htm

- 124 -

4.3.3 องคประกอบของมนษยสมพนธ

การสรางมนษยสมพนธใหเกดขนในกลมคนไมวาจะเปนคนกลมใดจะตองคานงถงองคประกอบของมนษยสมพนธ ซงเปน ปจจยสนบสนน หรอ เปนอปสรรค ของ ความสมพนธของกลมแลว ดาเนนการสรางเสรมพฒนา และปรบปรงปจจยตางๆ เหลานนใหเปน ปจจยทเออตอ มนษยสมพนธ ทดใหได สาหรบองคประกอบของมนษยสมพนธ ซงอาจจะเขยนเปนแผนภมแสดง องคประกอบของ มนษยสมพนธ ในหนวยงานได ดงน

มนษยสมพนธ

รจกตน เขาใจผอน สรางสภาพแวดลอมทด วเคราะหตน วเคราะหความแตกตาง

ของผอน วเคราะหสงแวดลอม

ปรบปรงตน ยอมรบความแตกตาง ปรบปรงสงแวดลอม พฒนาคนใหเขากบผอน

และสงแวดลอม

มนษยสมพนธ ตนสข ผอนสข สงแวดลอมด

แผนภาพแสดงองคประกอบของมนษยสมพนธ

จากแผนภาพ ซงแสดงความสมพนธในหนวยงาน จะเหนไดวามนษยสมพนธในหนวยงาน มองคประกอบเปน 3 ประการ คอ การรจกตน การเขาใจเพอนรวมงาน และสงแวดลอมในการทางานทด ในเรองของการรจกตนนน บคคลควรตองวเคราะหตน เพอใหรจกตวเอง อยางแทจรงทงลกษณะทดและไมด แลวปรบปรงตน ในสวนทเปนลกษณะทไมด ซงอาจสรางปญหา และอปสรรคในการทางาน และการสรางสมพนธกบผอน นอกจากจะเปนแนวทาง ใหวเคราะหเพอนรวมงาน และ เขาใจ เพอนรวมงาน ใหมากขนแลว ยงชวยยอมรบความแตกตาง ระหวางบคคล และพฒนาตนใหเขากบ เพอนรวมงานไดด สวนความเขาใจในเรองของสงแวดลอม ในททางานด จะเปนตว กระตนใหบคคลวเคราะหสงแวดลอม ในททางานแลว ปรบปรงใหดขน รวมทงเปนแนวทางพฒนาตน ใหเขากบททางานใหไดดวย ซงทงหมดดงกลาวนน จะสงผลตอมนษยสมพนธ ในองคการ เมอมนษยสมพนธในองคการด กจะทาใหบคคลเปนสข เพอนรวมงานสขและสงแวดลอมในททางานด

- 125 -

องคประกอบของมนษยสมพนธ แบงเปน 3 ประการ คอ

1. การเขาใจตนเอง เปนลกษณะการรจกตนเองอยางแทจรงวาตนเองเปนใคร มความรความสามารถ ทกษะ ประสบการณแคไหนระดบใด มจดแขงคอความเกง และจดออนคอความไมเกงในดานใดบางเรองใดบาง การเขาใจตนเอง ทาใหบคคลเกดการรสกยอมรบในคณคาแหงตน นบถอตนเอง และรจกเขาใจสทธ เสรภาพ หนาท ความรบผดชอบของตนเอง สงทสาคญในการเขาใจตนเองจะชวยใหเรารจกปรบตวเขากบบคคลอนไดดมาก

2. การเขาใจบคคลอน เปนการเรยนรธรรมชาตของคน ความแตกตางระหวางบคคลความตองการของบคคล แรงจงใจของบคคล สภาพสงแวดลอมทาใหเกดประโยชน ในการนาไปใชตดตอสมพนธกบบคคลอนไดนานปการ เมอเราตองการ ไปตดตอสมพนธกบ บคคลใด เราตองทราบกอนวาบคคลนนชอใดเปนใคร มความร ความสามารถ ทกษะ ประสบการณทางดานใด อยในระดบใดชอบสงใด ไมชอบสงใด โปรดปรานในสงใดเปนพเศษ มคณลกษณะทเดนทางดานใดบาง เมอเรานาเอาบคคลอน ทเราตองการตดตอ สมพนธ มาพจารณาดวา เรามความเขาใจในตวเขาอยางไร เรายอมรบในตวเขาไดแคไหน เพอจดระดบคณคา และความสาคญของบคคลทเราจะตองมการตดตอสมพนธรวมทงการทเรารจกปรบตว ใหเขากบบคคลอน ไดในการตดตอสมพนธกน

3. การเขาใจสงแวดลอม เปนการเรยนรธรรมชาตของสงแวดลอมทอยรอบตวเรา และบคคลอนซงมอทธพลตอการดาเนนชวตประจาวน และมสวนสมพนธกบมนษยสมพนธไดแก สภาพการณเหตการณ สถานการณทเกดขนในปจจบน และในอนาคต ลวนแตมอทธพลมาจากสงแวดลอมทงสนไดแก สถาบนครอบครว สถาบนทเปนองคการ สถาบนการศกษา หนวยงาน บรษท หางราน โรงงาน รฐบาล ศาสนา องคการระหวางประเทศ ความรจากการเขาใจสงแวดลอม สามารถนามาปรบใชกบตวเรา ในการเสรมสราง มนษยสมพนธกบบคคลอนไดดมากขน อานวย แสงสวาง ( 2544:101)

นอกจากนแลว องคประกอบของมนษยสมพนธ มกจะเกยวของกบเรอง พฤตกรรมการจงใจ ขนบธรรมเนยมประเพณ คานยม เจตคต นสย ระบบสงคม สงเหลานเปนปจจยผสมผสานกนอยางเหมาะสม เกดเปนพฤตกรรมทนาพงพอใจแกบคคลอน ๆ ทเรยกวา “มนษยสมพนธ”

- 126 -

องคประกอบทจะชวยสงเสรมใหเปนผมมนษยสมพนธทด

การทจะเปนผมมนษยสมพนธทดนน จาเปนตองมความร ความเขาใจถงองคประกอบทจะ ชวยสงเสรมใหเปน ผมมนษยสมพนธทด ดงตอไปน

1. พฤตกรรมของคน (Human Behavior) ในการอยรวมกน ไมวาจะเปน เพอความสขในการดาเนนชวต หรอเพอการปฏบตงาน ใหดขนในหนวยงาน เราทกคนตองเขาใจพฤตกรรมของคน

2. การจงใจ (Motivation) เปนแรงกระตน เปนพลงใหเปลยนแปลงพฤตกรรม เพออานวยประโยชน และสรางความพงพอใจ ในการปฏบตงาน

3. กลมพวกในการปฏบตงาน (Team work) ตามรปแบบของปฏกรยาสมพนธระหวางความเปนมนษย ทดารงตนดวย การเคารพนบถอ ซงกน และกน หรอเคารพนบถอในความแตกตางระหวางบคคล

4. การมปฏสมพนธ (Interaction) ระหวางบคคลตอบคคล บคคลตอหนวยงาน หรอองคการ มนษยอยรวมกนเปนกลม ๆ แบงแยกกลมไปตามลกษณะของ ความตองการ มการตอสแยงชงผลประโยชนซงกน และกน

ประโยชนของมนษยสมพนธ

“มนษยสมพนธ” เปนประโยชนอยางยงในการทางาน และการอยรวมกนเปนสงคม เพราะชวยใหมนษยเรยนร ทจะยอมรบ ความคดเหนของผอน และปรบตวปรบใจ ใหรวมสงคม และรวมกจกรรมกนอยางสนตสข มนษยสมพนธเปนเสมอน มนตขลง ชวยลดความเกลยดชง แมศตรผมผลประโยชนขดกบเรา กจะกลบกลายไปในรป เหนอกเหนใจ เปนมตรภาพ เรองรายกลายเปนดได ไมวาจะตดตอสมพนธกน ในทางการงาน หรอสวนตว กจะเกดผลดมประโยชนตองานอาชพ และการดาเนนชวต อปสรรค ความยงยาก จะเรยบรอยราบรน

การมมนษยสมพนธทดนน จะชวยใหเกดประโยชนตอตนเองและสวนรวม สาหรบในแงประโยชนตอตนเอง บคคลทมมนษยสมพนธทดกบเพอน จะกอใหเกดความเขาใจ และความเหนใจซงกนและกน ชวยเหลอกนสามารถสมาคมกบบคคลในระดบตาง ๆ ไดด ประสบความสาเรจใน การศกษาและการประกอบกจกรรม หรอการอาชพ ในแงสวนรวม การมมนษยสมพนธทด จะชวยสรางความสามคค กลมเกลยวขนในหมคณะรวมใจกนทางาน ใหสาเรจลลวงไปดวยดโดยปราศจากขอขดแยง สามารถอาศยอยรวมกนอยางมความสขและในทสดจะชวยพฒนาใหสงคม และประเทศชาตเจรญกาวหนา

ทางสงคม จะทาใหคนงานมกาลงใจทางาน มความสมพนธอยางเหนยวแนนกบองคการทตนทางานอย การมความรสกเปนเจาของ ความเปนกนเอง การทางานดวย ความสมครใจกจะเกดขน

- 127 -

ถาจะเนนถงประโยชนในแงของการบรหารงาน การสรางมนษยสมพนธเปนปจจยทสาคญทสดปจจยหนง ทจะทาใหหวหนางานประสบความสาเรจและเจรญกาวหนา หวหนางาน ควรจะตองใสใจกบศลปะของการสรางมนษยสมพนธ ในหนวยงานทาความเขาใจกบธรรมชาตของคน โดยเฉพาะในเรอง ความตองการของมนษย และการจงใจ ซงปจจบนกมแนวคดใหม ๆ ททาทายใหผบรหาร ไดนาไปประยกตใช เพอใหเกดประโยชนกบหนวยงาน หวใจของมนษยสมพนธในการบรหารงานดวย ในการสรางมนษยสมพนธหวหนางาน จะตองใชวธการหลายวธ เพราะผรวมงานมความแตกตางกนมาก การประยกตหลกการและวธการตาง ๆอยางระมดระวง จะชวยหวหนางานสามารถหาทางเลอกทจะนาไปสความสาเรจไดมากขน นอกจากนแลว มนษยสมพนธยงสามารถใหประโยชนดงนคอ ทาใหเกดความรจกคนเคย ยอมรบนบถอกนในหมสมาชก ซงเปนจดเรมตนของพลงกลม และชวยใหการคบหาสมาคม เปนไปโดยราบรน ทาใหเกดความเขาใจอนด และอยรวมกนไดดวยความสามคค ทาใหบรรยากาศในการทางานราบรน สามารถรวมงานกนไดอยางมประสทธภาพ ทาใหการตดตอสอสารถงกนงายและเปนผลด ทาใหเกดความรสกเปนพวกเดยวกน และใหความรวมมอในการทางาน และทาใหปญหาความขดแยงลดนอยลง บรหารงานไดงายขน

ความสมพนธของมนษยทมตอกน ไดกอใหเกดประโยชนรวมกนในสงคม มนษยสมพนธในสวนทมนษย จะอยรวมกนในสงคมมดงน คอ การมความสมพนธกนโดยการรวมกลมในการผลต และการอานวยบรการเปน การรวมพลงของกลมบคคล เพอใหชวต ความเปนอย ของมนษยดขน ซงบคคลคนเดยวทาไดยาก ตองอาศยความรวมแรงรวมใจ ของบคคลหลายคน จงจะกระทาได ความสมพนธ ทกระทา ตอเนองกนมาจนเปนทยอมรบ จะกลายเปนมรดกทางวฒนธรรม และเกดความรสกทเรยกวา มมนษยสมพนธ การทาใหเกด ความสาเรจ มนษยสมพนธ เปนสวนสาคญทใหมนษยอยรวมกนชวยกนประกอบกจการงาน นาเอาความ สามารถของแตละบคคล ในกลมมาใชในการดาเนนการรวมกนเพอความสาเรจของงาน โดยอาศยมนษยสมพนธ เปนเครองยดโยงใหมนษยมความเขาใจ และรวมมอกนทางาน อนเปนผลทาใหมความสาเรจของงานเกดขน การทาใหมความมนคง ความสาคญของมนษยสมพนธ คอ การสรางใหมความมนคงในครอบครว ในสงคม และในประเทศชาต ซงเปนกลมสงคมขนาดใหญขน ๆ ตามลาดบ จนถงสงคมโลก ความรจกอภย และชนะใจผอน สรางความแชมชนในการทางานรวมกนอยางมประสทธภาพไดรบผลตอบแทน ทงทางดาน เศรษฐกจ และจตใจคนในสงคม เปนการสรางความมงคง และมนคงใหแกสงคม และการทาใหมความสามคค ความสมพนธ อนดใน กลมของบคคล กอใหเกดสามคคธรรม และความรวมมอรวมใจในการทางานของหมคณะ ปจจยสาคญ ทกอใหเกด ความสามคค คอ ความเขาใจ ระหวางกน และกนของบคคลในกลม อนไดแก มนษยสมพนธนนเอง

- 128 -

4.3.4 หลกการสรางมนษยสมพนธ หลกในการสรางมนษยสมพนธนน เราควรคานงถงหลกตอไปน

1. การสารวจตนเอง ในการสมาคมกบบคคลอนในชวตประจาวนนน เราควรสารวจตนเองวาเรามสงใดบกพรองมากไป หรอไม หากมควรหาทางแกไขปรบปรงตนเอง การชมตนเองมากเกนไปนนมผลเสยมาก เชน ทาใหบางคนลมตวคดวาตนเองดแลว ไมตองปรบปรงแกไข เปนตน แตบางครงคาชมกจาเปนเหมอนกน ถาคาชมนนเปนคาชมทจรงใจจากผอน อยางไรกตาม เราควรรจกประมาณตน มองตนเองโดยไมลาเอยง หรอเชอคาชมของผอนงายเกนไป การสรางมนษยสมพนธกบบคคลอนนน เราควรมความจรงใจตอเขา เนองจาก ความจรงใจตอกนโดยไมหวงผลประโยชนแอบแฝงนน จะกอใหเจตคตทดซงกน และกน มความไววางใจกน อนจะนาไปสความสมพนธทด และแนบแนนระหวางเรากบบคคลทสมาคมดวย

นอกจากน เราควรสารวจตนเองวา เรามกตเตยนปมดอยของผอน หรอไม และมมารยาทในสงคม หรอไม เชน การใชกรยา และวาจาทสภาพ การปฏบตตนตามขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม และคานยมของสงคม เปนตน หากเราปรารถนาจะสรางมนษยสมพนธกบผอนใหมนคง เราควรมองปมดอยของผอนเปนเรองธรรมดา และถาสามารถชวยเหลอเขาไดควรชวยเหลอเขาตามสมควร เชน เพอนตดสราจนเปนโรคพษสราเรอรง กหาทางตกเตอน และแนะนาดวยความหวงด ใหกาลงใจแกเขาใหกลบมทางาน หรอศกษาตอตามปกต เปนตน การมมารยาทในสงคม นบวาจาเปนในการสรางมนษยสมพนธกบบคคลอนเชนกน เพราะชวยใหคนเราปฏบตตนตอกนไดอยางเหมาะสม ถกตองตามกาละเทศะ และกอใหเกดความสามคคขนในสงคม

2. การศกษาสงทควรรเกยวกบบคคล บคคลโดยทวไปมกมลกษณะทคลายๆ กนอยหลายประการ หากเราไดตระหนกถงลกษณะเหลาน กจะชวยเสรมการสรางมนษยสมพนธกบบคคลอนไดงายขนและดารงความสมพนธอนดใหมนคงได ลกษณะตางๆเกยวกบบคคลดงกลาว มดงน

2.1 ไมชอบใหใครตาหน แมวาความคด หรอการกระทานนจะผดกตาม เนองจากเรามกเขาใจวาสงทเราคด หรอกระทาลงไปนนถกตองแลว คนเราจะกระทาสงใดยอมเหตผลของตนเองเสมอ แตเปนเหตผลในแงความนกคดของแตละคน ฉะนน ความคดของแตละบคคลยอมแตกตางกนได ดวยเหตนการตาหนผอนเมอคดวาเขากระทาผดนน นบวาไมมประโยชน เนองจากความคดเหนของแตละบคคลตางกน อาจทาใหผถกตาหนไมพอใจ และรสกวาเปนการทาลายเกยรตของตน ฉะนน เมอธรรมชาตของมนษยไมชอบใหใครมาตาหนตนเชนน เราควรงดการตาหนผอน ควรรจกนาใจเขามาใสใจเรา รจกใหอภยซงกน และกน

2.2 อยากมชอเสยงเดน คนเรามกชอบใหผอนยกยองสรรเสรญตนวา เปนคนเกง หรอมเกยรต ดวยเหตนจงทาใหคนเราเกดความคดสรางสรรคในการประดษฐสงตางๆ ทอานวยประโยชนแกมวลมนษย เพอสรางชอเสยงใหแกตน อยางไรกตาม เราควรรจกประมาณตน และมความมานะพยายามในทางทถก ไมเอารดเอาเปรยบผอนดวย

- 129 -

2.3 ชอบคนทอารมณดมากกวาอารมณเสย คนทยมแยมแจมใส หรอมนสยราเรงอยเสมอนน เปนบคคลทนาคบหาสมาคมมากกวาคนทมแตความทกข อารมณไมมนคง หงดหงด และโกรธงาย การยมของคนเรานน นบวาสาคญมาก ดงสภาษตของจนกลาวไววา "คนทยมไมเปนจะคาขายขาดทน" เพราะการยมแสดงถงการมความสข การตอนรบ การมนาใจโอบออมอาร ทามหผทพบเหนอยากสมาคมดวย ดงนน เราควรยมแยมแจมใสกบบคคลทเราสมาคมดวยเสมอ เพอสรางมนษยสมพนธกบบคคลนน

2.4 ไมชอบใหใครโตเถยง โดยธรรมชาตของมนษยนน ไมชอบใหใครมาพดขดแยง หรอโตเถยงตน โดยเฉพาะอยางยง ตอหนาทประชม หรอในกลมคน และหากผโตเถยงเปนบคคลทมฐานะตากวาดวยแลว กยงจะทาใหเกดความไมพอใจมากยงขน ผสงอายซงเปนบคคลทมการเปลยนแปลงทางสภาพจตใจ มกยดมนในความคดดงเดมของตน ยดมนในขนบธรรมเนยมประเพณ และวฒนธรรมเดม อาจตอตานการเปลยนแปลงแนวทางชวตใหมๆ ความคดใหมๆ ทขดแยงกบความคดเดมของตน ดงนน จงมกมปญหาขดแยงระหวางผสงอายกบผเยาวอยเสมอ เราจงควรเขาใจถงสภาพทางธรรมชาตของมนษย โดยเฉพาะอยางยงการเปลยนแปลงทางสภาพจตใจของผสงอาย เพอใหเราสามารถปฏบตตนในการสรางมนษยสมพนธกบบคคลตางๆได

2.5 อยากใหบคคลอนเคารพนบถอ และยกยองตน คนเราสวนใหญปรารถนาใหผอนเคารพนบถอ และยกยองวาตนเปนคนด มน าใจโอบออมอารตอผอน โดยเฉพาะอยางยง ผสงอายมกปรารถนาใหบตรหลาน และบคคลอนๆ ในครอบครวเคารพยกยองนบถอตน และคดวาตนยงมประโยชนตอครอบครว ดงนนในฐานะทเราเปนผเยาว ควรใหความเคารพนบถอและยกยองทาน รบฟงความคดเหนของทาน และขอคาปรกษาในเรองทเหมาะสม ตามสมควร กจะชวยสงเสรมความสมพนธอนดระหวางเรากบผสงอายและชวยปองกนปญหาขดแยงทอาจเกดขนในครอบครวได

2.6 ชอบเหนการรบผดเมอกระทาผด ผทกระทาผดแลวยอมรบผดนน เปนบคคลทควรใหอภย นาสรรเสรญ เพราะการยอมรบผดนน มไดทาใหตนตองเสยเกยรต หรอแสดงถงความบกพรอง และความอบอาย แตเปนการแสดงถงความมนาใจเปนนกกฬา เปนบคคลทนาเคารพนบถอของคนทวไป

2.7 ตองการใหเปนกนเองกบทกคน การปฏบตตนเปนกนเองกบผอน ไมวางตวขมเหงผอน จะชวยสรางมนษยสมพนธกบผอนไดงาย กลาวคอ บคคลทวางตวไดเหมาะสมกบฐานะของตนโดยไมถอตว ไมแบงพรรคแบงพวก หรอฐานะทางเศรษฐกจ จะสามารถเขากบผอนไดงาย ปเนทรกใครของคนทวไป และสรางความประทบใจใหผอน อยางไรกตาม การปฏบตตนเปนกนเองกบผอนนน ควรเหมาะสมกบระดบของบคคล และกาลเทศะ เชน การปฏบตตนเปนกนเองกบเพอนๆ คร ผสงอาย เปนตน

2.8 ชอบใหผอนพดในเรองทตนสนใจ คนเรายอมมความแตกตางกนในดานความคด การศกษา การอบรม ฐานะตลอดจนความเปนอย จงทาใหความพอใจ และความสนใจของคนเรา

- 130 -

2.9 ชอบใหผอนฟงเมอตนพด การพดคย หรอการแสดงความคดเหนรวมกนนน ควรเปดโอกาสใหผอนพด หรอแสดงความคดเหนบาง โดยตนเปนผสนใจฟง ควรตงคาถามในเรองทเขากาลงพดจะชวยสงเสรมใหผพดเกดความพอใจ เพราะมผอนสนใจฟงขณะทตนพด

3. การผกมตร หลกเบองตนในการผกมตรเพอสรางสมพนธภาพทดตอกนใหย งยนมดงน

3.1 ความจรงใจตอกน นบเปนเรองสาคญอนดบแรกในการผกมตร เนองจากความจรงใจตอกนชวยสรางความไววางใจซงกน และกน ซงจะนาไปสการปฏบตตนอยางเปนกนเอง เปดเผย และไมระแวงกน เมอมปญหาเกดขนกสามารถปรกษากนได ชวยเสรมสรางความสมพนธใหแนนแฟนยงขน

3.2 การชวยเหลอกน คนเราเมออยรวมกนในสงคม จาเปนตองพงพาอาศยซงกนและกน บางครงเคนเราไมสามารถทางานบางอยางใหสาเรจลลวงไดโดยลาพง ดงนนเราจงควรชวยเหลอกน การชวยเหลอกนชวยทาใหคนเราไดมโอกาสใหลชดสนทสนมกน และสรางความ สมพนธอนดตอกน ซงมความสาคญยงในการผกมตรกบผอน

3.3 ความมนาใจตอกน เปนการแสดงใหเหนถงความมจตเมตตากรณา การไมเหนแกประโยชนสวนตว รจกเออเฟอเผอแผตอผอน และการรวมทกขรวมสขกบเพอน นบเปนการแสดงความมนาใจทดตอเพอน ซงเราควรปฏบตเพอสรางความสมพนธอนดตอกนสบไป

3.4 การใหเกยรตซงกนและกน ในการผกมตรเราควรใหเกยรตแกเพอนตามสมควร ไมควรลบหล ดถกกน ไมควรเปดเผยความลบของเพอนใหผอนทราบ ไมควรลอเลยนใหเพอนอบอาย หรอแสดงความเปนกนเองมากเกนไปจนขาดความ เกรงใจ ซงทาใหเพอนเบอหนาย ดงนน การใหเกยรตซงกน และกนชวยใหเรารจกปฏบตตนตามฐานะเพอนได อยางเหมาะสม

ลกษณะตางๆ ของคนเราโดยทวไปดงทกลาวมาขางตน เปนเรองทควรคานงถงในการสรางมนษยสมพนธกบผอน หรอการคบมตร นอกจากน การนาหลกมนษยสมพนธของ แอนดร คารเนก ทวา "ใหสงทเขาตองการแลว ทานจะไดสงททานตองการ" จงเหนวาในการสรางมนษยสมพนธนนเราควรรจกประยกตใชใหเหมาะสมกบชวตจรง จะชวยสรางมนษยสมพนธกบผอนไดดยงขน

----------------------------------------------

- 131 -

แบบฝกหด 1. หลกในการสรางมนษยสมพนธกบเพอนในชนเรยน นกศกษาควรคานงถงหลกอยางไร

……………………………………………………………………………………….. 2. จงอธบายความหมายของมนษยสมพนธ พรอมแสดงลกษณะพฤตกรรมของการแสดง

ลกษณะพฤตกรรมของการแสดงมนษยสมพนธประกอบ ………………………………………………………………………………………..

3. ถานกศกษาตองปฏบตงานรวมกบกลมคนทไมรจกมากอน นกศกษาจะมวธปฏบตตนอยางไรทจะอยรวมกบคนเหลานนอยางมความสขและเหมาะสม ……………………………………………………………………………………….


กระทรวงยตธรรม. “เทคนคการสรางนสย 7 ประการเพอเพมมลคาใหกบองคกร.” [ ออนไลน] 7สบคนจาก http://www.moj.go.th (14 ต.ค. 2552) “มนษยสมพนธ” [ออนไลน] สบคนจาก http://www.novabizz.com/ (30 ตลาคม 2552) ยงยทธ พรพงศพพฒน.2547. การบรหารเวลาอยางมประสทธภาพ. นนทบร : ดโฟคอนซลแทนท. ยดา รกไทย และ ปานจตต โกญจนาวรรณ. 2550. คมอวธเรยนใหเกงอยางมประสทธภาพ.

กรงเทพฯ : บสคต. Raffoni, Melossa. แปลโดย สรพร พงพทธคณ. 2551. ทกษะการบรหารเวลา. พมพครงท 3

กรงเทพฯ: เอกเปอรเนท. ราชบณฑตยสถาน. 2546. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ : นานม

บคสพบลเคชนส. วจตร อาวะกล. 2542. เทคนคมนษยสมพนธ. พมพครงท 7. กรงเทพฯ : O.S. Printing House. วทยาธร ทอแกว. (2552) การบรหารเวลา. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

http://www.stou.ac.th/thai/Schools/Sca/document สมพร สทศน, ม.ร.ว. 2551. มนษยสมพนธ. พมพครงท 9. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาล สรนทร รณเกยรต. 2552. จตวทยาการสรางความสาเรจ. [ออนไลน] สบคนจาก

http://www.hrd.kmutnb.ac.th/form/train2.doc ( 5 พฤศจกายน 2552)

http://www.novabizz.com/

บทท 5 การเขยนรายงานการประชม

สาระสาคญมดงน :-

5.1 ความหมายและความสาคญ 5.2 ประเภทของการประชม 5.3 การพจารณาจดการประชม 5.4 แนวทางการจดรายงานการประชม

5.1 ความหมายและความสาคญ การประชม หมายถง การทบคคลทมารวมกนเพอพดคยแลกเปลยน ความคดเหนกนอยาง เปนระบบระเบยบและมจดมงหมาย การประชมเปนเครองมอสาคญ ในการบรหารและดาเนนการ การประชมจงเปนกลไก ทสาคญของหนวยงานทกระดบ เปนการทางานทางความคด เปนจดรวมของความคด การตดสนใจ นโยบาย การศกษาคนควาวจย การแกไขปญหาและเกดความคดรเรมสรางสรรค การประชมมประโยชน ดงน

1. ชวยใหเกดการทางานทางความคดรวมกน 2. ชวยใหเกดความรอบคอบในการตดสนใจ 3. ชวยในการกระจายขาวสาร 4. ชวยในการประสานงาน ประสานความคดและสรางความเขาใจ 5. ชวยใหแตละคนมสวนรวมในการทางาน 6. ชวยใหแตละคนมสวนรวมในการทางาน 7. ชวยใหเกดแนวทางใหม วธการหรอกระบวนการใหม ๆ จากการเสนอความเหน

ในการประชม การประชมตางๆ หรอการหารอเพอทางานนน การทางานของกลมจะมบทบาททสาคญอกรปแบบหนงคอ การประชม หรอการประชมกลม การประชมนนอาจจะเปนไปในลกษณะของการวางแผนนโยบายการบรหารงาน การวเคราะห หรอการแสดงความคดเหนรวมกนของผบรหาร หรอแมแตการประชมพจารณากจการตางๆ ในการประชมกลมนน สมาชกกลมกมบทบาทตางๆ กนในการประชมกลมนน สมาชกกลมกมบทบาทตางๆ กน อาจกลาวไดดงน

- 134 -

1. ผรเรม(Initiator) ไดแก ผชวยนาการสนทนาและดแลจดกจการของกลมใหเปนไปดวยด พรอมทงชวยเหลอสมาชกของกลม ใหเขารวมกจกรรมของกลมโดยทวกน เสนอแนะความคดใหม และตงคาถาม

2. ผชแจง(Cleanlier)ไดแก ผไตถามเพอหาขอเทจจรงหรอชอบถามถงขอความหรอคาพดทมความหมายคลมเครอ

3. ผสรปผล (Summarizer) ไดแก ผชวยรายงานใหกลมไดรถงความกาวหนาของกลม ชวยชแจงใหกลมเหนวา กลมไดทางานถงไหน ในเรองทประชมกนอย ชวยชแจงใหกลมเหนความคดเหนทเหมอนกน และความคดเหนทขดกน

4. ผปราณประนอม (Compromiser) ไดแก ผทชวยผอนคลายความขดแยงภายในกลมใหเบาลง และชวยผอนคลายความตงเครยดในกลม

5. ผประเมนผล (Evaluator) ไดแก ผรายงานใหกลมรเปนระยะๆ ถงคณภาพของผลงานของกลม พรอทงชใหกลมเหนจดออนของกลม

6. ผเสนอแนะ(Informer) ไดแก ผใหความคดเหนและความรของตน และพรอมกบแสดงความรสกของตนตอผอน

7. ผขดคอ (Blocker) ไดแก ผแสดงความไมเหนดวยอยางเปนเหตผล ขดแยงกลมเพอ ผลประโยชนสวนตว

8. ผขมข (Dominator) ไดแก ผแสดงความไมเหนดสยอยางเกนเหตผล ขดแยงกลมเพอผลประโยชนสวนตวการประชม มกพดสอดคนอนอยเสมอ ยงคยกลมใหทาอยางใดอยางหนงดวยวธการตางๆ เชน พดประจบ พดข พดชกชวน เปนตน

9. ผกอกวน (playboy) ไดแก ผแสดงความไมสนใจในการรวมกลม พยายามเรยกรองความสนใจจากผอน ดวยเรองทไมเกยวกบงานกลมหรอแสดงกรยาอาการทหนเหความสนใจของกลม

10. ผเฉยเมย (The Apathetic) ไดแกผไมเขารวมกจกรรมของกลม แตไมชดขวางการทางานของกลมไมไหความเหนใดๆ แกกลมไมแสดงความกระตอรอรนในการเขารวมกจกรรมกลม

พฤตกรรมการประชมกลม

1. ความสมครใจเขารวมประชม ผเขารวมประชมควรมความสมครใจทจะเสยสละเวลารวมวเคราะหและเหนขอคดเหนในการประชม เพอผลประโยชนของสวนรวมอยางจรงใจ

2. การรสกวาตนเปนสมาชกของกลม สมาชกทกคนทเขาประชมตองยอมรบวาตนเปนสมาชกของกลม ใหความรวมมอในการประชม และรบทบาทหนาทของตนตอกลม

3. รวธดาเนนการกบกลม ในการดาเนนการใหกลมไปสจดมงหมายปลายทาง อาจทาได ดงวธตอไปน

- 135 - 3.1 ยดวตถประสงค ในการอภปรายตองพยามใหกลมบรรลวตถประสงค อาจทาได 2 ทาง คอชวยกระตนใหผอนรวมอภปราย และขดขวางการใชคาพด หรอวธการททาใหสมาชกอนไมกลาอภปรายรวม 3.2 สนบสนนเปนกนเอง ไหความอบอนและเปนกนเองกบสมาชกกลม ดวยการแสดงความเขาใจ สนองตอบความคดเหนของผอน เพอสรางความเชอมนในตนเองใหกบสมาชก 3.3 อะลมอลวย เมอเกดมความคดเหนขดแยงกนในกลม ตองเกลยกลอมและหาความคดเหนเปนกลางทจะรวมกนได 3.4 กาหนดเกณฑของกลม กลมตองมเกณฑ ทเปดเผยชดเจนและเปนทพอใจของสมาชกทกคนในกลมททกคนตองยดไวในฐานทเขาใจ 4. รจกควบคมอารมณอยาใหอารมณเปนสงทมาขดขวางการทางานาของกลม ตองควบคมอารมณเสย อยาใหเกดผลตอการประชมกลมได การประชมนนตองปฏบตตามขอเสนอทกลาวมาน การประชมกลมกจะสามารถดาเนนไปไดดวยดและกลมกจะสามารถบรรลวตถทตงไวได

ศพททเกยวของกบการประชม ควรทจะเขาใจความหมายเพอประโยชนการทางานรายงานการประชม

1. องคประชม (Quorum) คอ จานวนสมาชกทเขาประชม ทาใหการประชมนนมผลบงคบได 2. ญตต (Motion) คอ ขอเสนอทสมาชกเสนอตอทประชมเพอพจารณา โดยเสนอลวงหนา

กอนการประชม เปนลายลกษณอกษร มสมาชกรบรอง หรอเสนอเปนวาจาขณะมการประชมกได 3. ระเบยบวาระการประชม (Agenda) คอ ลาดบเรองทจะพจารณาในทประชม 4. ทประชม (Assembly) คอ กลมบคคลกลมหนงมาชมนมเพอปรกษาหารอพจารณาเรอง

ตาง ๆ 5. การแปรญตต (Amendment) คอ การเสนอขอเปลยนแปลงญตตดวยการเพม ตดออก

เสนอซอน ซงขอความในญตตทกาลงประชมเพอพจารณาใหเหมาะสมกอนลงมต 6. เสยงขางนอย (Minority vote) คอ จานวนสมาชกนอยกวาครงหนงของเสยงทออก 7. เสยงขางมาก (Majority vote) คอ จานวนสมาชกเกนครงหนงของเสยงทออก 8. การอภปราย (Debate) คอ การกลาวคานหรอสนบสนนญตตทเสนอแลวตอทประชม

ผทจะอภปรายตองไดรบอนญาตจากประธานเสยกอน เมอไมมผใดอภปรายตอไปในเรองนนกปดอภปราย ประธานเสนอใหทประชมลงมตในเรองนน

9. การถอนคนญตต (With drawing Motion) คอ ญตตทเสนอไปแลว อาจถอนคนได โดยมสมาชกรบรองและสมาชกอนยนยอม

10. การชตว (Recognition) คอ การทประธานชตวอนญาตใหสมาชกคนใดคนหนงลกขน อภปราย

- 136 -

11. การเสนอชอ (Nomination) คอ การเสนอชอของบคคลใดบคคลหนงตอทประชม ใหรบบคคลนนดารงตาแหนงใดตาแหนงหนง ผเสนอชออางเหตผลสนบสนน เสนอชอและคณสมบตความสามารถ ผทตนเสนอชอดวย

12. การพกประชม (Recess) คอ การพกระหวางประชมใชเวลาไมนาน และไมทาให การประชมสนสดลง

13. มต (Resolution) คอ ขอตกลงโดยลงคะแนนอกเสยงรบรองหรอปฏเสธญตตตาง ๆ วธการลงคะแนนทาแบบเปดเผย หรอ ลบ แลวแตมตทประชม

14. การปดประชม (Adjournment) คอ การปดการประชมครงหนง ๆ หรอเลอนการ ประชมทเรยกวา การประชมสบเนอง

องคประกอบของการประชม ประธาน -ผทาหนาทเปนผนาในการประชม เพอใหการประชมดาเนนไปจน บรรลเปาหมาย อยางมประสทธภาพและประสทธผล รองประธาน -ทาหนาทแทนประธานเมอประธานไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาท กรรมการ -ผทมหนาทเขาประชมเพอแสดงความคดเหนทเปนประโยชนและออกเสยงลงมต กรรมการและ เลขานการ - ผทาหนาทจดบนทกการประชมและจดเตรยมการประชม กอนการประชม ประธาน - กาหนดจดมงหมายของการประชม กาหนดระเบยบวาระการประชม วน เวลาและ

สถานท มอบหมายใหเลขานการจดทา หนงสอเชญประชมลวงหนาอยางนอย 7 วน - เตรยมเนอหาสาระทเกยวของกบการประชม

กรรมการ - อานจดหมายเชญประชม หลกและแนวปฏบตตามขนตอนการประชม ควรเตรยมขอคดเหนทเปนประโยชน หากไมสามารถเขาประชมไดควรแจงใหเลขานการทราบลวงหนา เลขานการ - สงจดหมายเชญประชมและจดทาระเบยบวาระการประชม - จดทารายงานการประชมครงทแลว (ถาม) - เตรยมสถานท อปกรณและเอกสารทเกยวของ - เตรยมขอคดเหนทเปนประโยชน ขณะประชม ประธาน - กลาวเปดการประชมและดาเนนการประชมตามระเบยบวาระ - คอยควบคมดแลการประชมใหเปนไปตามระเบยบ - กลาวขอบคณและกลาวปดการประชม

- 137 - กรรมการ - เขาประชมใหตรงเวลา - แสดงความคดเหนในเรองทเกยวกบการประชม เลขานการ - อานรายงานการประชมครงทแลว (ถาม) เสนอใหทประชมรบรอง - อานระเบยบวาระการประชมวา จะประชมเรองใด - แสดงความคดเหนตาง ๆ ทเกยวกบการประชมในฐานะกรรมการ - จดบนทกการประชม หลงการประชม ประธาน - ตดตามผลการปฏบตงานใหเปนไปตามมตของทประชม โดยอาจ มอบหมายใหเลขานการเปนผตดตาม กรรมการ - ปฏบตหนาทตามทมไดรบมอบหมายจากทประชม เลขานการ - จดทารายงานการประชม - สงเอกสารแจงใหกรรมการทราบมตของทประชม - ชวยประธานตดตามผลการปฏบตงานใหเปนไปตามมตของทประชม

5.2 การพจารณาจดประชม

การพจารณาจดประชม การประชมเปนการทางานอยางหนง เปนเครองมอสาคญในการทางาน ในการบรหารแตการจดประชม เปนเรองทตองพจารณาไตรตรอง เนองจากการจดการประชมแตละครงมคาใชจายนบเปนการลงทนทสง เพราะนาเอาคนมาใชเวลารวมกน หากไดผลไมคมจะเปนความสญเสยโดยใชเหต บางครง หากไมมการประชม ธรกจกสามารถดาเนนไปได แตถามการประชม ธรกจอาจจะ ดาเนนไปไดดขน เมอใดควรเรยกประชม เมอไมสามารถวเคราะหสาเหต สภาพและขอบเขตของปญหาหรอไมสามารถแกปญหาไดโดยลาพง อาจดวยสาเหตดงกลาวตอไปน

- เมอมเหตการณทตองตดสนใจโดยกลม - เมอตองการการสนบสนน หรอตองการความรวมมอจากหลายฝาย - เมอตองการหารอเพอกาหนดเปาหมายรวมกน - เมอตองการชแจงและใหขอแนะนาการปฏบตทเปนมาตรฐานเดยวกน - เมอตองการการประนประนอมขอพพาทหรอความขดแยง - เมอตองการใหเหนความสาคญของผทไดรบเชญมาเขาประชม - เมอตองการชแจงนโยบายหรอใหเหตผลในการตดสนใจ

- 138 -

- เมอตองการทบทวนสงทมมตไปแลว - เมอตองการจดการฝกอบรมหรอจดกจกรรมใด ๆ เมอใดไมควรเรยกประชม - เมอเรองนนสามารถตดสนใจไดโดยลาพง - เมอผเกยวของไมสามารถเขาประชมได - เมอขาดขอมล ขอเทจจรงทสาคญทจะตองใชในการพจารณา - เมอไมสามารถเตรยมการประชมใหพรอมมล - เมอขาดผเหมาะสมหรอผเชยวชาญหากจาเปนตองใช - เมอมแนวโนมทจะเกดความยงยากหรอความขดแยงรนแรงจากผเขาประชม จะตอง

เลอนการประชมไปกอน - เมอประเมนไดวา ผลของการประชมจะไมคมกบคาใชจาย - เมอมวธการอนทใหผลเทากนหรอดกวาการประชม - เมอสถานการณภายนอกไมเออตอการจดการประชม

การตดสนใจเลอกผเขาประชม - เปนผซงจะใหประโยชนแกทประชมในดานความคดเหนทสาคญตามวตถประสงคของ

การประชม - เปนผมขอมลและรอบรในสงทจะเปนประโยชนตอการประชม - เปนผทมสวนไดเสยเกยวของกบเรองทประชม - เปนผอยในฐานะตองใหการรบรองมตหรอผลของการประชม - เปนผทตองมสวนรบผดชอบในเรองทประชม - เปนผมอานาจตดสนใจหรออนมตใหมการดาเนนการไดตามมตของทประชม - เปนผทจาเปนตองรสาระทนาเสนอในทประชม จานวนผเขาประชมทเหมาะสม - การประชมเพอการตดสนใจควรมจานวนประมาณ 5 คน - การประชมเพอการแกปญหา ควรมจานวนประมาณ 7 คน - การประชมคณะกรรมการเฉพาะกจ ควรมจานวนประมาณ 7 คน - การประชมเพอการบรหาร ควรมจานวนประมาณ 10 - 15 คน - การประชมเพอฝกอบรม ควรมจานวนประมาณ 20 - 25 คน - การประชมชแจง ควรมจานวนประมาณไมเกน 30 คน - การประชมเพอแจงขาวสารตาง ๆ มจานวนเทาใดกไดตามจานวนของผทจาเปนตองร

ขาวสารนน

- 139 -

5.3 การเขยนรายงานการประชม รายงานการประชม คอ ขอความบนทกความคดเหนของผมาประชม ผเขารวมประชมโดยระบมตของทประชม เพอเกบไวเปนหลกฐานอางอง เพอยนยนการปฏบตงาน เพอแสดงกจการทดาเนนการมาแลวและเพอแจงผลการประชมใหบคคลทเกยวของไดทราบและปฏบต ตอไป ตวอยาง รปแบบของรายงานการประชม รายงานการประชม.......................................................... ครงท......................... เมอ.......................................... ณ............................................................ --------------------------------- ผมาประชม ............................................................................................................................................... ผไมมาประชม (ถาม) ............................................................................................................................................... ผเขารวมประชม ............................................................................................................................................... เรมประชมเวลา (ขอความ)....................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... เลกประชมเวลา............................................. .....................................

ผจดรายงานการประชม

- 140 - สวนประกอบของรายงานการประชม

1. รายงานการประชมของใคร ใหลงชอคณะทประชมหรอชอการประชมนน 2. ครงท ใหลงครงทประชมวา เปนการประชมครงทเทาใดของปนน เรยงลาดบไปตามป

ปฏทนและทบ ( / ) ดวยปพทธศกราช เมอขนปใหมใหเรมตนนบ 1 ใหม 3. วน เดอน ป ใหลงวนเดอนปทประชม อาจขนตนดวยคาวา เมอ 4. สถานทประชม ใหระบสถานททใชดาเนนการประชม 5. ผมาประชม ใหลงชอหรอตาแหนงของผทไดรบแตงตงเปนคณะทประชมและไดมา

ประชม หากมผมาประชมแทน ใหลงชอผมาประชมแทนพรอมทงระบวาแทนผใดหรอตาแหนงใด 6. ผไมมาประชม ใหลงชอหรอตาแหนงของผทไดรบแตงตงเปนคณะทประชมซงไมไดมา

ประชมพรอมทงระบเหตผล (ถาม) ทงน การระบเหตผลนยมใชวา ลาปวย ลากจหรอตดราชการ 7. ผเขารวมประชม ใหลงชอและตาแหนงของผทไมไดรบการแตงตงเปนคณะทประชม

แต ไดเขารวมประชม 8. เรมประชมเวลา ใหลงเวลาทเรมประชมตามเวลาจรง ไมใชเวลานดประชมเพราะการ

ประชมอาจลาชากวากาหนด 9. ขอความ การจดรายงานการประชมม 3 วธ คอ

9.1 จดละเอยดทกคาพดพรอมทงมต 9.2. จดยอคาพดทเปนประเดนสาคญพรอมทงมต 9.3 จดเฉพาะเหตผลและมตของทประชม

ระเบยบงานสารบรรณ สานกนายกรฐมนตร แบงระเบยบวาระการประชมเปน 5 วาระดงน 1. เรองทประธานแจงใหทประชมทราบ 2. การรบรองรายงานการประชม 3. เรองทเสนอใหทประชมทราบ 4. เรองทเสนอใหทประชมพจารณา 5. เรองอน ๆ (ถาม)

นอกจากน นยมระบขอความเกรนนาไวในตอนตนและระบกาหนดการประชมครงตอไปในชวงทาย 10. เลกประชมเวลา ใหลงเวลาเลกประชมตามเวลาจรง 11. ผจดรายงานการประชม ใหลงชอผจดรายงานการประชม

- 141 -

5.4 แนวทางการจดรายงานการประชม การจดรายงานการประชม มจดมงหมาย ดงน 1. เพอเกบไวเปนหลกฐานอางอง โดยจดบนทกเปนหลกฐานไวและเกบเขาแฟมไว เมอใด

ตองการจะตรวจดวาทประชมไดพจารณาเรองใด มมตวาอยางไร กสามารถคนหา ตรวจดได 2. เพอยนยนการปฏบตงาน โดยจดบนทกไววามการอภปรายกนในทประชมอยางไรคณะ-

กรรมการไดทาอะไรบาง ในเรองใด ไวอยางไร เพอยนยงการปฏบตงานของคณะกรรมการ ยนยนขอเทจจรงและเหตผลในการพจารณาในทประชม และเพอยนยนวาผใดจะตองปฏบตตามมตตอไป

3. เพอแสดงกจการทดาเนนมาแลว โดยจดบนทกไววาไดทาอะไรกนมาแลวบาง ตามทม การรายงานใหทราบในทประชม

4. เพอแจงผลการประชมใหบคคลทเกยวของทราบและปฏบตตอไป โดยจดบนทกการพจารณาและมตของทประชมไวเปนหลกฐาน ใหผทเกยวของไดทราบและปฏบตตามมตทประชม

สาระสาคญของการจดรายงานการประชม มดงน ระเบยบวาระท 1 เรองทประธานแจงใหทประชมทราบ วาระนประธานแจงใหทประชมรบร โดยไมตองพจารณาสงใดเพมเตมในการประชมหากเรองทแจงมหลายเรองใหแยกเปนขอ ๆในกรณทไมมเรองแจงใหระบวา ไมมมตของระเบยบวาระน ระเบยบวาระท 2 การรบรองรายงานการประชม หากไมมการแกไขรายงานการประชม จะระบขอความ รบรองรายงานการประชมครงท...เทาใด ทบดวยปพทธศกราช หากมการแกไขรายงานการประชมจะจดบนทกเปน 2 สวน คอ สวนแกไขและสวนรบรอง การแกไขขอความควรระบใหชดเจนวา แกไขขอความในระเบยบวาระใด หนาใดหรอขอใด และเปนการแกไขเปลยนแปลงจากขอความเดมเปนขอความใด มการเพมหรอตดขอความใด ระเบยบวาระท 3 เรองทเสนอใหทประชมทราบ ระเบยบวาระน หลายหนวยงานนยมใชชอวา เรองสบเนอง เปนการบนทกเรองทพจารณา ไปแลวและยงอยในระหวางดาเนนการ

ระเบยบวาระท 4 เรองทเสนอใหทประชมพจารณา วาระนเปนการบนทกเรองทนาเขาพจารณาในการประชม หากมหลายเรองจะแยกบนทกเปนเรอง ๆ ระบความคดเหนประเดนสาคญและมตของทประชม นยมใชวาทประชมมมตเหนชอบดวย หากมการมอบหมายหนาท ควรระบใหชดเจน อาจบนทกมตชวงนวา ทประชมรบทราบ ระเบยบวาระท 5 วาระนเปนการบนทกเรองทไมไดมการระบไวในรายงานการประชมครงกอนและไมไดจดไวในระเบยบวาระแตมผเสนอขนและไมใชเรองสาคญสามารถพจารณาและสรปเปนมตทประชมได

- 142 -

(ตวอยางรายงานการประชม) รายงานการประชม คณะกรรมการสงเสรมเอกลกษณไทย

ครงท 2/2544 เมอวนพฤหสบดท 8 กมภาพนธ 2552

ณ หองประชมเอสบซ ----------------------------

ผมาประชม 1. นายบญยง สหการ ประธาน 2. นายบญม สวยเสมอ กรรมการ 3. นายบญนา สมบรณด กรรมการ 4. นางสาวบญศร สถาพร กรรมการ 5. นางบญรก สมประสงค กรรมการ 6. นายบญประกอบ สมสกล กรรมการ 7. นางสาวบญสข สขกมล กรรมการและเลขานการ ผไมมาประชม 1. นายบญมา สบายใจ (ลากจ) 2. นางสาวบญพา สมครสมร (ลาปวย) เรมประชม เวลา 10.10 น. เมอกรรมการมาครบองคประชมแลว ประธานกลาวเปดการประชมและเรมดาเนนการประชมตามระเบยบวาระ ดงตอไปน ระเบยบวาระท 1 เรองทประธานแจงใหทประชมทราบ ประธานแจงใหทประชมทราบวา วทยาลยเซาธอสทบางกอก เชญประธานไปบรรยาย เรองเอกลกษณไทย ในวนท 28 กมภาพนธ 2552 เวลา 14.00 น. ณ หอประชมวทยาลยเซาธอสทบางกอก ทประชมรบทราบ ระเบยบวาระท 2 การรบรองรายงานการประชมทประชมพจารณาแลวมมตแกไขขอความ ดงน ระเบยบวาระท 3 ขอ 2 ตดขอความ"นายบญม สวยเสมอ" ระเบยบวาระท 4 ขอ 3 เพมเตมขอความ "ทกวนเสาร สปดาหสดทายของเดอน" ระเบยบวาระท 5 ขอ 1 จากขอความ"จานวน 50 คน" แกไขเปน"จานวน 500 คน" ตอจากนน ทประชมมมตรบรองรายงานการประชมครงท 1/2544

- 143 -

ระเบยบวาระท 3 เรองทเสนอใหทประชมทราบ นางสาวบญศร สถาพร รายงานตอทประชมวา งานแสตมปกรงสยาม กาลงดาเนนงานตามโครงการทไดรบอนมตไปแลว ขณะนกาลงตดตอวทยากร และหนวยงานตาง ๆ ทจะมาใหความรและจดแสดงนทรรศการคาดวาการตดตอทงหมดจะเรยบรอยภายในเดอนกมภาพนธ2544 ทประชมรบทราบ และประธานไดมอบหมายให นางสาวบญศร สถาพร ไปจดทาบทสรป การดาเนนงานตามโครงการเปนเอกสารเพอนาเสนอในการประชมครงตอไป ระเบยบวาระท 4 เรองทเสนอใหทประชมพจารณา 1. การจดงานสปดาหเหรยญกษาปณไทย ประธานขอใหกรรมการรวมกนแสดงความคดเหน ทประชมไดเปดอภปรายแสดงความคดเหนพอสรปไดวา งานสปดาหเหรยญกษาปณ ไทยประกอบดวยนทรรศการเกยวกบววฒนากรของเหรยญกษาปณไทยและ จดแสดงเหรยญรนเกา การอภปรายหวขอ "อนาคตทรงโรจนของเหรยญกษาปณไทย" การจดฉายสไลดมลตวชนจาก กรมธนารกษและการเปดบรการรบแลกเหรยญ ทประชมมมตเหนชอบดวย ประธานไดมอบหมายหนาท ดงน 1.1 นายบญม สวยเสมอ รบผดชอบจด ปายนทรรศการ 1.2 นายบญประกอบ สมสกล รบผดชอบ ดานสถานทและแสงเสยง 1.3 นายบญนา สมบณณด รบผดชอบตดตอประสานงานกบกรมธนารกษ 1.4 นางบญรก สมประสงคและนางบญศร สถาพร รบผดชอบ การประชาสมพนธ 1.5 นางสาวบญสข สขกมล รบผดชอบ ดานเอกสารทประชมรบทราบ 2. การจดการแสดงไปรวมงานสงกรานตของสมาคมสตรไทยประธานขอใหกรรมการรวม กนแสดงความคดเหน ทประชมแสดงความคดเหน พอสรป ไดวาควรจดการแสดงชด การละเลนพนบาน เชน รรขาวสาร มอญซอนผา เปนตน โดย ตดตอการแสดงจากสถาบนราชภฏสวนสนนทา ทประชมมมตเหนชอบดวย ระเบยบวาระท 5 อน ๆ 1. นางบญรก สมประสงคเสนอใหแตงตงนายบญธรรม สวสด เจาหนาทกองสงเสรม งานเอกลกษณเปนผชวยเลขานการของคณะกรรมการสงเสรมเอกลกษณไทยทประชมมมตเหนชอบ 2. นายบญประกอบ สมสกล เสนอใหจดเครองดม ประเภท นาชา กาแฟแทนนาอดลมระหวางการ ประชมทประชมมมตเหนชอบดวย และประธานมอบหมายใหเลขานการ เปนผจด เตรยมเครองดมประเภท นาชา กาแฟ ตงแตการประชมครงตอไป

การประชมครงตอไป วนศกรท 18 มนาคม 2553 เวลา 10.00 น. ณ หองประชมเอส.บ.ซ. เลกประชม เวลา 11.50 น.

นางสาวบญสข สขกมล ผจดรายงานการประชม

- 144 -

แบบฝกหด :

1. จงอธบายความหมายของการประชมตามความเขาใจ ………………………………………………………………………………………. 2. จงอธบายขนตอนของการประชม มาใหชดเจนของแตละขนตอน

………………………………………………………………………………….. 3. การประชมจะประสบความสาเรจหรอลมเหลว นาจะมปจจยใด มาจากเรองใดบาง

............................................................................................................................. 4. การประชมมความจาเปนหรอมความสาคญตอการบรหารจดการขององคกรหรอไม

อยางไร ...................................................................................................................................

บรรณานกรม “เทคนคการประชม”From e-Learning http://utcc.ac.th/el/kaewta/meeting อางถงใน [ออนไลน] สบคนจาก http://www.budmgt.com/topics/top02/meeting-technique.html (15 ธนวาคม 2552)

นรนดร จลทรพย.2547. จตวทยาการประชม อบรม สมมนา. (พมพครงท 2) : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ, 2547.

สมต สชฌกร.2541. เทคนคการประชม. กรงเทพฯ : วญญชน, 2541. สานกนายกรฐมนตร. 2539. ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยงานสารบรรณ พ.ศ. 2526.

กรงเทพฯ :ศลปะสนองการพมพ.

http://utcc.ac.th/el/kaewta/meeting

http://www.budmgt.com/topics/top02/meeting-technique.html


บทท 6 การเขยนโครงการ

บทนา

เรามกจะไดยนหนวยงานระดบลางหรอผทเกยวของกบการเขยนโครงการพดอยเสมอวาเขยนโครงการไมเปน เขยนโครงการไมชดเจน เขยนโครงการไมสอดคลองกบแผนงานและกรอบนโยบายมขอมลสาหรบการตดสนใจเขยนโครงการนอยและทสาคญชวงเวลาทใหเขยนโครงการนนสน จงทาใหเขยนโครงการแบบขอไปทหรอนาเอาโครงการเดม ๆ ทเคยทาอยมาปรบเสยใหม ปรบเปลยนบางประเดนเทานนโครงการจงไมผานการวเคราะหความเปนไปไดในดานตาง ๆ ขาดการวเคราะหตามหลก “SWOT” และขาดการกลนกรองโครงการกอนทจะเสนอใหหนวยงานระดบสงไดหลอมรวมโครงการ และงานตอไปดงนนในปจจบนหลายหนวยงานจงใหความสาคญกบการจดทาแผนและการเขยนโครง การมาก โดยมการฝกอบรมเชงปฏบตการเขยนแผนหรอเขยนโครงการขนมา ภายใตความเชอทวา ถาเรา เขาใจองคความรเกยวกบการจดทาแผนและการจดทาโครงการ ตลอดจนเทคนคและวธเขยนโครงการ แลว จะทาใหเขยนโครงการไดถกตอง ครอบคลมชดเจน และสามารถนาไปปฏบตไดงาย

โครงการคออะไร

คาวา “โครงการ” ภาษาองกฤษใชคาวา “Project” ซงความหมายตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2546 หมายถง แผนหรอเคาโครงตามทกาหนดไวแผน (PLAN) เปนการคาดการณ (FORECAST)ลวงหนาถงอนาคต (FUTURE) ตอวตถประสงคทตองการ โดยมกจกรรมตาง ๆ (ACTIVITY) เพอแสดงใหรวา ใครเปนผทา (WHO) ทาอะไร (WHAT) ทาทไหน (WHERE) ทาเมอไร (WHEN) ทาเมอไร(WHEN) ทาไมตองทา (WHY) และทาอยางไร (HOW) ใชงบประมาณเทาไร (How Many) จงจะบรรลผลตามทตองการ

สรปไดวา โครงการ หมายถง แผนงานยอยทประกอบดวยกจกรรมหลายกจกรรม หรองานหลายงานทระบรายละเอยดชดเจน อาท วตถประสงค เปาหมาย ระยะเวลาดาเนนการ วธการหรอขนตอนในการดาเนนงาน พนทในการดาเนนงาน งบประมาณทใชในการดาเนนงานตลอดจนผลลพธทคาดวาจะไดรบ

แผนงานทปราศจากโครงการยอมเปนแผนงานทไมสมบรณไมสามารถนาไปปฏบตใหเปนรปธรรมได ดงนนการเขยนโครงการขนมารองรบแผนงาน ยอมเปนสงสาคญและจาเปนยงเพราะจะทาใหงายในการปฏบตและงายตอการตดตามและประเมนผล เพราะถาโครงการบรรลผลสาเรจ นนหมายความวา แผนงาน และนโยบายนนบรรลผลสาเรจดวย

- 147 -

โครงการจงเปรยบเสมอนพาหนะทนาแผนปฏบตการไปสการดาเนนงานใหเกดผลพอไปส จดหมายปลายทางตามทตองการ อกทงยงเปนจดเชอมโยงจากแผนงาน ไปสแผนเงนและแผนคนอกดวย ความสามารถในการจดทาโครงการจงเปนทกษะทสาคญทสดประการหนง ทนกวางแผนทกหนวยงาน จะตองมนอกเหนอจากความสามารถดานอน ๆ

กระบวนการกอนวางโครงการ 1. ปญหาความตองการ 2. รวบรวมขอมล 3. วเคราะหปญหา 4. จดลาดบความสาคญของปญหา/คดเลอกปญหา 5. วเคราะหสาเหต 6. กาหนดวตถประสงคเปาหมาย 7. กาหนดกจกรรม/ทรพยากร 8. วางโครงการ

โครงการจงมความสมพนธกบแผนงาน (Program) และ นโยบาย (Policy) นนคอเรมจาก นโยบายของรฐบาลถกนามาจดทาเปนแผนชาต (Plan) จากแผนชาตจะถกนาปรบเปนแผนกระทรวงตาง ๆ (Program) จากนนแผนกระทรวงจะถกปรบตอไปเปน แผนกรม และหนวยงานระดบลาง (อาเภอ จงหวด) กจะจดทาโครงการนนขนมาเพอใหสอดคลองกบแผนงานของกรม ในโครงการหนงๆอาจจะมหลายกจกรรม(Activities) หรอหลายงาน(Task) กไดเมอพฒนานโยบายเปนแผนงานและโครงการแลวจะเหนไดวาการพฒนา จากลกษณะทเปนนามธรรมไปสลกษณะ ทเปนรปธรรมนนจะทาใหหนวยงานสามารถปฏบตไดงาย

ลกษณะสาคญของโครงการ โครงการหนงๆจะตองประกอบดวยคณลกษณะสาคญ คอ 1. ประกอบดวยกจกรรมยอยๆทเกยวของและสอดคลองกนภายใตวตถประสงคเดยวกน 2. มการกาหนดวตถประสงค (Objective)ทชดเจนวดไดและปฏบตไดทงนเพอเปนแนวทางในการดาเนนงานและตดตามประเมนผลไดโครงการหนงๆ อาจมมากกวาหนงวตถประสงค กได กลาวคอมวตถประสงคหลก และวตถประสงครองและตองกาหนดวตถประสงคทสามารถปฏบตได มใชวตถประสงคทเลอนลอย / เพอฝน หรอเกนความเปนจรง 3. มการกาหนดจดเรมตนและจดสนสดของกจกรรม (Scheduled Beginning and Terminal Points ) การเขยนโครงการโดยทวไปจะตองมการกาหนดระยะเวลาวาจะเรมตนเมอไร และสนสดเมอไรถาหากมการดาเนนกจกรรมไปเรอยๆไมมการกาหนดขอบเขตของเวลา (Time Boundary ) ไวจะไมถอวาเปนงานโครงการ เพราะมลกษณะเปนงานประจา ( Routine ) หรองานปกต

- 148 - 4. มสถานทตง (Location) ของโครงการ ผเขยนโครงการตองระบใหชดเจนวาโครงการนพนทดาเนนการหรอหวงานอยทใด เพอสะดวกในการดาเนนงาน ถาเลอกสถานทตงโครงการไมเหมาะสมแลวยอมทาใหเสยคาใชจายหรอลงทนมาก ผลประโยชนตอบแทนทไดอาจไมคมคา การตดตามและการประเมนผลโครงการกอาจทาไดยาก 5. มบคลากรหรอองคกรทเฉพาะเจาะจง( Organization ) งานโครงการจะตองมหนวยงานหลกรบผดชอบ สวนหนวยงานอนถอวาเปนหนวยงานเสรมหรอรวมมอดาเนนงานเทานน และควรระบบคลากรผรบผดชอบโครงการนนใหชดเจน เพอเปนหลกประกนวาบคคล/ องคกรนนจะปฏบตอยางจรงจงและจรงใจ 6. มการใชทรพยากรใหเกดประโยชน (Resource) การเขยนโครงการจะตองระบแหลงทรพยากรโดยเฉพาะแหลงงบประมาณใหชดเจน เชน งบประมาณแผนดน หรอเงนก หรอเงนทนสารอง หรอเงนบรจาค ฯลฯ และจะตองระบเงนทใชวาเปนหมวดวสด หมวดคาใชสอย หมวดคาตอบแทน หมวดคาครภณฑ หมวดคาทดน และสงกอสราง ฯลฯ ทงนจะทาใหงายในการดาเนนการ และควบคมตรวจสอบการใชงบประมาณใหเกดประโยชนสงสดได

โครงการทดควรมลกษณะดงน 1. สามารถแกไขปญหาของหนวยงานหรอองคกรไดอยางมประสทธภาพ 2. สามารถสนองตอบตอความตองการของกลม ชมชน นโยบายของหนวยงานและ

นโยบายของประเทศชาตไดด 3. รายละเอยดของโครงการตองเขาใจงายมการใชภาษาทเขาใจกนทวไป 4. มวตถประสงคและเปาหมายทชดเจน และมลกษณะเฉพาะเจาะจง 5. รายละเอยดของโครงการตองเกยวเนองสมพนธกนตงแตประเดนแรกถงประเดนสดทาย 6. กาหนดการใชทรพยากรอยางชดเจน และเหมาะสม 7. มวธการตดตาม และประเมนผลทชดเจน

ขนตอนการเขยนโครงการ 1. วเคราะหปญหาหรอความตองการ ดาเนนการโดย - ศกษาสภาพแวดลอมเพอคนหาปญหา - กาหนดสภาพแหงการหมดปญหา - กาหนดแนวทางแกไข 2. เขยนโครงการ มเทคนค ดงน - กอนลงมอ ตองตงคาถามและตอบคาถาม 5 W 1 H - ศกษาเกณฑการคดเลอกโครงการ - ลงมอเขยนโครงการ โดยใชภาษาเขยนทกระชบ สอความหมายไดชดเจน

- 149 -

โครงสรางของโครงการ การเขยนโครงการจะตองรและเขาใจโครงสรางของโครงการเสยกอนวาประกอบไปดวย

สวนใดบาง ซงโดยทวไปโครงสรางของโครงการ จะประกอบดวยดงตอไปน 1. ชอโครงการ สวนใหญมาจากงานทตองการปฏบต โดยจะตองมความชดเจนเหมาะสม

เฉพาะเจาะจง กะทดรด และสอความหมายไดอยางชดเจน เชน - โครงการสงเสรมการเกษตรแบบผสมผสานในเขตสหกรณนคม - โครงการสงเสรมเกษตรกรผสมปยเคมเพอลดตานทนการผลต - โครงการฝกอบรมธรกจขนาดกลางและขนาดเลก - โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการเขยนแผนและโครงการ - โครงการสงเสรมระบบการผลตแบบยงยนตามแนวพระราชดาร - โครงการเลยงววพนธเนอ - โครงการสงเสรมการปลกพชสมนไพร

อยางไรกดบางหนวยงาน นอกจากจะมชอของโครงการแลว ผเขยนโครงการอาจระบชอของแผนงานไวดวยกได ทงนเพอใหเกดความชดเจนมากยงขน และเปนการชใหทราบวาโครงการทกาหนดขนอยในแผนงานอะไร

2. หลกการและเหตผล เปนการกลาวถงปญหาและสาเหตและความจาเปนทตองมการจดทาโครงการ โดยผเขยนโครงการจะตองพยายามพรรณนาความ โดยหาเหตผล หลกการ ทฤษฎแนวทางนโยบายของรฐบาล นโยบายของกระทรวง / กรม ตลอดจนความตองการในการพฒนาทงนเพอแสดงขอมลทมน าหนกนาเชอถอและใหเหนความสาคญของสถานการณทเกดขน โดยมการอางองแหลงทมาของขอมลดวยเพอทผอนมตโครงการจะไดตดสนใจสนบสนนโครงการตอไป

3. วตถประสงค เปนการระบถงเจตจานงในการดาเนนงานของโครงการ โดยแสดงใหเเหนถงผลทตองการจะบรรลไวอยางกวางๆมลกษณะเปนนามธรรม แตชดเจนและไมคลมเครอ โดยโครงการหนงๆอาจมวตถประสงคมากกวา 1 ขอกได คอ มวตถประสงคหลก และวตถประสงครองหรอวตถประสงคทวไปและวตถประสงคเฉพาะกได

หลกการเขยนวตถประสงคทด ซงในทน จะเรยกวาหลก SMART คอ 3.1 Sensible and Specific คอ ตองมความเปนไปไดและมความเฉพาะเจาะจงใน

การดาเนนการโครงการ 3.2 Measurable คอ ตองสามารถวดและประเมนผลระดบของความสาเรจได 3.3 Attainable คอ ตองระบถงการกระทาทสามารถปฏบตได มใชสงเพอฝน 3.4 Reasonable and Realistic คอ ตองระบใหมความเปนเหตเปนผล และ

สอดคลองกบความเปนจรง

- 150 -

3.5 Time ตองมการกาหนดขอบเขตของเวลาทจะกระทาใหสาเรจไดอยางชดเจน นอกจากนนการเขยนวตถประสงคยงตองคานงถงสงตอไปน คอ

- ใชคากรยาทแสดงถงความตงใจจรง เชน เพอเพม...เพอลด...เพอสงเสรม…เพอปรบปรง...เพอขยาย… เพอรณรงค... เพอเผยแพร...เปนตน

- ระบผลผลต (Output) หรอระบผลลพธ (Outcome) ทตองการใหเกดขนเพยงประการเดยวในวตถประสงคหนงขอ ถาเขยนวตถประสงคไวหลายขอ ขอใดทาไมสาเรจเราสามารถประเมนผลได ซงอาจกาหนดเปนวตถประสงคหลก 1 ขอ และวตถประสงครอง 1-2 ขอ โดยมเงอนไขวา ถาบรรลวตถประสงคหลก แตไมบรรลวตถประสงครอง --- ควรทาตอไป หรอถาบรรลวตถประสงครองแตไมบรรลวตถประสงคหลก ---- อาจยตโครงการ

กาหนดเกณฑมาตรฐานของความสาเรจทวดไดในเชงปรมาณ และเชงคณภาพ - กาหนดชวงเวลา พนท หรอ กลมเปาหมาย -

การเขยนวตถประสงคของโครงการ จะตองสอดคลองกบความเปนมาและความสาคญของปญหา ตลอดจนสอดคลองกบแผนงานหลกดวย ดงแผนภม

จดมงหมาย เปาประสงค วตถประสงค

- เพอพฒนาความ เปนอยของชาว

ชาวชนบท

1. เพอพฒนาความเปนอยดานการศกษา

2. เพอพฒนาดานความเปนอยดานการประกอบอาชพ

3. เพอพฒนาความเปนอย ดานสขภาพ

1.1 เพอเพมโอกาสทางการศกษา แกประชาชนในชนบท

1.1 เพอขยายการศกษาภาคบงคบ แกประชาชนในชนบท

2.1 เพอเผยแพรความรในการใน การประกอบอาชพตาม แนวพระราชดาร

2.2 เพอจดหาตลาดการคาแกเกษตรการในชนบทอยางกวางขวาง

2.3 เพอเผยแพรความรดานสขภาพอนามยแกประาชาชนในชนบท

3.1 เพอสงเสรมใหประชาชนมการบรโภคอาหารทถกสขลกษณะ

แผนภม การเขยนวตถประสงคใหสอดคลองกบเปาประสงคและจดมงหมาย

- 151 - 4. เปาหมาย หมายถง ระบถงผลลพธสดทายทคาดวาจะไดจากการดาเนนโครงการ โดยจะระบทงผล ทเปนเชงปรมาณและผลเชงคณภาพ เปาหมายจงคลายกบวตถประสงค แตมลกษณะเฉพาะเจาะจงมากกวา มการระบสงทตองการทาไดชดเจนและระบเวลาทตองการจะบรรล

5. วธการดาเนนงาน เปนการใหรายละเอยดในการปฏบต โดยปกตจะแยกเปนกจกรรมยอยๆหลายกจกรรม แตเปนกจกรรมเดนๆ ซงจะแสดงใหเหนความเดนชดตงแตกจกรรมเรมตนจนถงกจกรรมสดทายวามกจกรรมใดทตองทาบาง ถาเปนโครงการทไมซบซอนมากนกกมกจะนยมใชแผนภมแกนท (Gantt chart) หรอแผนภมแทง (Bar chart) 6. ผรบผดชอบโครงการ เปนการระบวาใคร หรอหนวยงานใด เปนผรบผดชอบ และมขอบเขตความรบผดชอบอยางไรบาง ทงนเพอวามปญหาจะไดตดตอประสานงานไดงาย

7. งบประมาณ เปนการระบคาใชจายทตองใชในการดาเนนกจกรรมขนตางๆ โดยทวไป

จะแจกแจง เปนหมวดยอย ๆ เชน หมวดคาวสด หมวดคาใชสอย หมวดคาตอบแทน หมวดคา ครภณฑ ซง การแจกแจงงบประมาณจะมประโยชนในการตรวจสอบความเปนไปไดและตรวจสอบความเหมาะสมในสถานการณตางๆ นอกจากนน ควรระบแหลงทมาของงบประมาณดวยวา เปน งบประมาณแผนดน งบชวยเหลอจากตางประเทศ เงนก หรองบบรจาค เปนตน

8. สถานทดาเนนการ เปนการระบสถานทตงของโครงการหรอระบวากจกรรมนนจะทา

ณ สถานทแหงใด เพอสะดวกตอการจดเตรยมสถานทใหพรอมกอนทจะทากจกรรมนนๆ 9. ระยะเวลาในการดาเนนการ เปนการระบระยะเวลาเรมตนโครงการและระยะเวลา

สนสดโครงการโดยจะตองระบ วน เดอน ป เชนเดยวกบการแสดงแผนภมแกนท ( Gantt Chart ) 10. ผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ เปนการระบถงผลทคาดวาจะไดรบ จากการดาเนน

โครงการประกอบดวย ผลทางตรง และผลทางออม นอกจากนนตองระบดวยวา ใครจะไดรบประโยชนจากโครงการบาง ไดรบประโยชนอยางใด ระบทงเชงปรมาณ และเชงคณภาพ

- 152 -

(ตวอยางโครงการ) ชอโครงการ โครงการบรรยายเชงวชาการ เรอง "เคลดลบ...ส ดเจ.มออาชพ" ผรบผดชอบโครงการ นกศกษาสาขาวชาภาษาองกฤษธรกจ คณะศลปศาสตร วทยาลยเซาธอสทบางกอก หลกการและเหตผล นกจดรายการวทย หรอ ดเจ. เปนอกอาชพหนง ทกลมวยรนสวนใหญใหความสนใจและตองการทจะกาวเขาสวงการดงกลาว แตการเขาสอาชพน จะสามารถเปนนกจดรายการมออาชพไดนน จะตองมความรหลายดาน ทงสวนทเกยวกบเพลง เกยวกบศลปน ยงตองมความรรอบตว ทนตอเหตการณ สะสมประสบการณ มไหวพรบปฏภาณในการแกไขปญหาเฉพาะหนา ทสาคญตองมทกษะการพดทสรางความสนใจแกผฟงไดด นกศกษาสาขาวชาภาษาองกฤษธรกจ คณะศลปศาสตร วทยาลยเซาธอสทบางกอก ตระหนกถงความตองการของนกศกษา ทประสงคจะเรยนรเทคนควธการตาง ๆ ในการเปนนกจดรายการวทยมออาชพจงไดจดโครงการนขน วตถประสงค 1. เพอเผยแพรความรเกยวกบการเปนนกจดรายการวทยมออาชพ 2 เพอใหผฟงสามารถนาความรทไดไปพฒนาทกษะและประยกตใชเพอเปนแนวทางในการเปนนกจดรายการวทย เปาหมาย มนกศกษาและผสนใจทวไปเขาฟงประมาณ 120 คน วธดาเนนงาน 1. ประชมปรกษาผเกยวของเพอวางแผนและจดทาโครงการ 2. สารวจขอมลความตองการและกาหนดหวขอการบรรยาย 3. นาเสนอโครงการเพอพจารณาอนมต 4. จดหาวทยากรทเหมาะสม 5. จดเตรยมเอกสารและวสดอปกรณตาง ๆ 6. ประชาสมพนธ 7. จดบรรยาย 8. สรปและประเมนผล

- 153 - ระยะเวลาดาเนนงาน

ลาดบ รายการ ก.ค ส.ค. กย.

ประชมปรกษาผเกยวของเพอวางแผนและจดทาโครงการ

1.

2.

สารวจขอมลความตองการและกาหนดหวขอการบรรยาย

3.

นาเสนอโครงการเพอพจารณาอนมต

5. จดเตรยมเอกสารและวสดอปกรณตาง ๆ 5. จดเตรยมเอกสารและวสดอปกรณตาง ๆ 6.

ประชาสมพนธ

7. จดบรรยาย

8. สรปและประเมนผล

ระยะเวลาปฏบตงาน

สถานทดาเนนงาน หองกจกรรมปรญญาตร วทยาลยเซาธอสทบางกอก งบประมาณ 1. คาตอบแทนวทยากร 3,000 บาท 2. คาอาหารวางและอาหารกลางวน คนละ 50บาท จานวน 100 คน 5,000 บาท 3. คาเครองดม 500 บาท 4. คาวสดในการจดทาเอกสาร 2,000 บาท 5. คาวสดในการประชาสมพนธ 3,000 บาท 6. คาถายภาพและถายวดโอ 1,000 บาท 7. คาใชจายเบดเตลด 1,000 บาท รวมงบประมาณ 15,500 บาท ผลทคาดวาจะไดรบ ผเขาฟงการบรรยายไดทราบถงแนวความคด วธการพดและเคลดลบตาง ๆในการเปนนกจดรายการวทย และบางสวนสามารถนาความรทไดรบไปพฒนาและประยกตใชเพอเปนแนวทางในการกาวสอาชพ การประเมนผล คณะกรรมการใชแบบสอบถามและแบบทดสอบประเมนผเขาฟงการบรรยายทงกอนและสนสดโครงการ

- 154 -

ตวอยาง แบบฟอรมการเขยนโครงการกจกรรมนกศกษา

1. ชอโครงการ ..................................................................................................... 2. ผรบผดชอบ ..............................................................หมายเลขโทรศพททตดตอได……………... หนวยงาน (สภานกศกษา /องคการนกศกษา/ ชมรม) …………………………………………….

3. อาจารยทปรกษา.........................................................หมายเลขโทรศพททตดตอได..................... 4. ประเภทกจกรรม ดานวชาการ ดานสงเสรมศลปวฒนธรรม ดานกฬา และการสงเสรมสขภาพ ดานนนทนาการ ดานอาสาพฒนาและบาเพญประโยชน และรกษาสงแวดลอม

5. หลกการและเหตผล .................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................……………… ...........................................................................................................................................................……………… ...........................................................................................................................................................……………..

6. จดมงหมาย / วตถประสงค 6.1 .................................................................................................................................................…………….. 6.2 .................................................................................................................................................…………….. 6.3 .................................................................................................................................................…………….

7. สถานทจดกจกรรมตามโครงการ..............................................................................................…. 8. ระยะเวลาการปฏบตงาน................................................................................................................. 9. สวนงานผดแลโครงการ ฝายวชาการ ฝายศลปวฒนธรรม ฝายอาสาพฒนาและบาเพญประโยชน ฝายกฬา ฝายอน ๆ...................................................................................................................................…………

10. ผเขารวมโครงการ จานวนทงสน......................คน ประกอบดวย 10.1 อาจารย จานวน............................คน 10.2 นกศกษา จานวน............................คน 10.3 ประชาชนกลมเปาหมาย จานวน............................คน 10.4 อน ๆ (ระบ)......................... จานวน............................คน

11. ขนตอนการดาเนนงาน และแผนการดาเนนงานโครงการ ขนวางแผนงาน 1. ..................................................................................................................................................... 2....................................................................................................................................................

- 155 - ขนดาเนนการ 1. .................................................................................................................................................... 2. .................................................................................................................................................... 3. .....................................................................................................................................................

ขนสรปและประเมนผลการจดกจกรรม 1. .................................................................................................................................................... 2. ....................................................................................................................................................

0ตารางแผนการดาเนนงาน

รายการ ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.

12. ผลทคาดวาจะไดรบ 12.1. ..............................................................................................................................................................

12.2. ...........................................................................................................................

13. งบประมาณดาเนนการ

ใชงบประมาณดาเนนการทงสนเปนเงน....................บาท (.........................................................)

จาก เงนคาบารงกจกรรมนกศกษา งบอน ............................................................. ประกอบดวยรายจายดงตอไปน หมวดคาตอบแทน

คาตอบแทน.................อตรา..............บาท/คน/วน จานวน.........วน เปนเงน............บาท

หมวดคาใชสอย คาอาหาร..............................อตรา................บาท/คน/วน จานวน.........วน เปนเงน.......... ....บาท คาพาหนะเดนทางโดยรถ...........อตรา...... ..บาท/คน/วน จานวน.........วน เปนเงน............. .บาท คาเชาเหมารถ.....................อตรา................บาท/คน/วน จานวน...... ..วน เปนเงน...............บาท คานามนเชอเพลงเพอใชกบรถยนตของทางราชการในระหวางจดกจกรรม เปนเงน......... ....บาท

- 156 - หมวดคาวสด ลาดบท

รายการวสด ราคา/หนวย

จานวน รวมราคา

บาท สต. บาท สต.

รวมเปนเงน

รวมงบประมาณทงสน.........................................บาท (..............................................................................)

14. เปาหมาย/ตวชวดความสาเรจ ดานปรมาณ 1. ................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................... ดานคณภาพ 1. ...................................................................................................................................................

2. ................................................................................................................................................... 15. วธการตดตามประเมนผลโครงการ

15.1.................................................................................................................................................... 15.2...................................................................................................................................

16. การสงรายงานประเมนผลโครงการ โดยระบวน เดอน ป ทจะจดสงรายงานประเมนผลโครงการ (ประมาณ 30 วน หลงจากเสรจสนกจกรรม)

ลงชอ...................................................... (...........................................................) (ตาแหนง )................................................................... ลงชอ.................................................................. (..................................................................) อาจารยทปรกษา ..................................................................

- 157 - หมายเหต 1) ใหตรวจสอบราคามาตรฐานวสด ไดจากงานพสด กองกจการนกศกษา 2) ตรวจสอบหลกฐานการจายเงนรายไดบางรายการ เชน อตราคาตอบแทน คาอาหารร และอน ๆ จากงานกจกรรมนกศกษา กองกจการนกศกษา 3) ขอถวจายทกรายการ 4) กรณาแนบกาหนดการในโครงการทกโครงการ เพอประกอบการวเคราะหงบประมาณ สรป การเขยนโครงการเปนเรองทไมงาย และไมยากเกนความสามารถของนกวางแผน หรอผทมหนาทรบผดชอบในการจดทาแผนและโครงการของหนวยงานตางๆ ทงนจะตองมความรความเขาใจเกยวกบความสมพนธระหวาง นโยบาย แผนงาน และโครงการ เพอทจะไดเขยนโครงการไดสอดคลองกบวตถประสงคของแผนงาน และนโยบายตอไป นอกจากนนการจะเปนผเขยนโครงการไดดทานกจะตองหมนฝกฝน และเขยนโครงการบอยๆ มขอมลมาก ขอมลถกตอง เพยงพอ และทนสมยวเคราะหสถานการณอยางถองแท กอนเขยนโครงการ และหลงจากนนกนาขอมลทผานการวเคราะหแลวมาเขยนตามแบบฟอรมการเขยนโครงการของแตละหนวย .............................................................................................................................................................

คาถามทายบท 1. จงอธบายความหมายของคาวา “โครงการ” และลกษณะของโครงการทด จะมลกษณะอยางไร 2. หากนกศกษาเปนผอนมตโครงการ จะมวธพจารณาอยางไรวาควรอนมตหรอไมอนมต 3. ใหอภปรายวา ทกษะการเขยนโครงการมประโยชนในดานการเรยนและการทางานอยางไร

........................................................................................................................................... บรรณานกรม

“เทคนคการประชม”From e-Learning http://utcc.ac.th/el/kaewta/meeting อางถงใน [ออนไลน] สบคนจาก http://www.budmgt.com/topics/top02/meeting-technique.html ประสทธ ตงยงศร. ( ม.ป.ป.). การจดทาแผนและโครงการ. ม.ป.ท. เยาวด รางชยกล วบลยศร. (2542). การประเมนผลโครงการ แนวคดและแนวปฏบต. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วฒนา วงศเกยรตรตน และสรยา วรวงศ. (2543). คมอการประเมนผลโครงการ. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สมพศ สขแสน. ( 2542). นโยบายสาธารณะและการวางแผน. อตรดตถ : สถาบนราชภฏอตรดตถ. สวมล ตรกานนท. ( 2543). การประเมนโครงการ : แนวทางสการปฏบต. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามคาแหง.

http://utcc.ac.th/el/kaewta/meeting


บทท 7 การทารายงาน

ในโลกยคขอมลขาวสารซงมเทคโนโลยสมยใหมอยางกวางขวาง จงไมมใครเรยนรทกสงทกอยางในชนเรยนไดหมด การศกษาคนควาหาความรดวยตนเองเพมเตมนอกหองเรยน จากแหลงสารสนเทศตางๆ จะชวยใหการเรยนรมประสทธภาพมากยงขน ดงนนการนาเสนอผลการศกษาคนควาในรปแบบของการเขยนรายงาน จงเปนกจกรรมทสาคญอยางหนงของการศกษาในปจจบนและถอเปนสวนหนงของการประเมนผลการศกษาซงผเขยนรายงาน จะตองศกษาและจดทาอยางถกตองตามแบบแผน มหลกฐานการอางองอยางชดเจน อกทงจดพมพใหถกตองตามแบบแผนทสถานศกษานนๆ กาหนดไว

ความหมายของรายงาน

“รายงาน” เปนคานาม หมายถง คากลางบอกเรองราวทไปทาไปร หรอไปเหนมา(พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542, 2546 : 953)

ประไพ หนนภกด (ม.ป.ป.: 165) ไดอธบายไววา

รายงาน (Report) หมายถง ความเรยงทางวชาการ เปนกจกรรมอยางหนงซงเปนผลมาจากการรวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ หรอ เปนผลมาจากการศกษาคนควา หาความรใหม เพอปรบปรง พสจนความรเดม โดยวธหนงหรอหลายวธ ทงนเพอใหไดขอเทจจรงทเชอถอได และนาขอมลทคนควาได มาประกอบเขากบความคดของตน แลวเรยบเรยงขนใหมโดยนามาเขยน หรอ พมพใหถกตองตามแบบแผนการทารายงาน อาจจะทาเปนบคคล หรอเปนกลมกได ความยาวของรายงานขนอยกบขอบเขตของหวขอรายงาน และการตกลงกนระหวางผทารายงานกบผสอนวชานนๆ

สรปไดวา รายงานเปนการนาเสนอเรองราวทางวชาการ ซงเปนผลมาจากการศกษาคนควา

หรอวจยในเรองใดเรองหนงอยางมระบบ มการวเคราะหอยางมเหตผล และอางองหลกฐานทมาอยางมหลกเกณฑ แลวนามาเรยบเรยงอยางมขนตอน และเขยนหรอพมพใหถกตองตามแบบแผนทกาหนด ถอวารายงานเปนสวนหนงของการประเมนผลการศกษา

- 160 -

ความสาคญของรายงาน 1. รายงานเปนหลกฐานทไดจากการศกษาคนควาดวยตนเองจากแหลงความรตางๆ 2. ชวยเสรมสรางอปนสยรกการอานและการศกษาคนควาดวยตนเอง 3. ชวยใหผศกษาคนควารจกคด มวจารณญาณ มระบบและมเหตผล 4. ชวยฝกฝนทกษะทางภาษาและความสามารถในการเรยบเรยงความร ความคดไดอยางมระเบยบ วตถประสงคของการทารายงาน

1. เพอสงเสรมความสามารถในการศกษาคนควาดวยตนเองจากแหลงขอมลตางๆ 2. เพอฝกฝนทกษะดานการอาน การสรปความหรอจกบจความสาคญของเรองทอาน 3. เพอสงเสรมใหคดอยางมวจารณญาณ ตลอดจนแสดงความคดเหนอยางมเหตผลโดยมหลกฐานอางอง

4. เพอสงเสรมดานการเขยนและการใชภาษา สามารถเรยบเรยงขอมลทไดมาอยางมระเบยบดวยสานวนภาษาทถกตอง 5. เพอเปนสวนหนงของการประเมนผลทางการศกษาในรายวชาทศกษาอย

ประเภทของรายงาน

1. รายงานการคนควาทวไป แบงออกไดดงน

1.1 รายงาน (Report) เปนผลการศกษาคนควาเรองใดเรองหนง โดยมจดมงหมายเพอประกอบการเรยนในรายวชา (ในรายวชาหนงอาจมรายงานไดหลายเรอง) รายงานในวชาใดจะมเนอหาอยในขอบขายวชานน โดยอาจใชวธการศกษาคนควาวธใดวธหนงหรอหลายวธประกอบกน เชน การศกษาคนควาจากเอกสาร การสงเกต การทดลอง เปนตน ในแงการจดทาอาจเปนรายงานเดยวหรอรายงานกลม สาหรบความยาวของรายงานและกาหนดเวลาทา จะแตกตางกนไป ขนอยกบขอบเขตของหวขอรายงานและการตกลงกนระหวางผสอนกบผเรยน โดยทวไปแลวใชเวลานอยกวา 1 ภาคเรยน

1.2 ภาคนพนธ หรอ รายงานประจาวชา (Term paper) มลกษณะเชนเดยวกบรายงาน แตมขอบเขตเนอหาสาระกวางกวา ลกซงกวา เพราะเกยวของกบเนอหาทงหมดของวชาทเรยน โดยมงเนน ใหผจดทาแสดงความสามารถในเรองราวหรอหวขอ ทไมไดศกษากนอยางละเอยดในชนเรยน มกาหนดเวลาทาประมาณหนงภาคเรยน

- 161 -

2. รายงานการคนควาวจย แบงออกไดดงน

2.1 งานวจย (Research paper) เปนการนาเสนอผลการศกษาคนควาและวจยในเรองหรอปญหาเฉพาะ ทตองการคาตอบหรอความรเพมเตม ตองเปนความรใหมทยงไมเคยมการศกษา วจยมากอน มวธดาเนนการอยางวมระเบยบ มจดมงหมายทแนนอนเพอใหไดมาซงความจรงหรอหลกการบางอยาง

2.2 วทยานพนธ หรอปรญญานพนธ (Thesis or Dissertation) มลกษณะเชนเดยวกบรายงานการวจย และถอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญามหาบณฑต เรยกวา วทยานพนธ (Thesis) และปรญญาดษฎบณฑต เรยกวา ปรญญานพนธหรอดษฎนพนธ หรอสาระนพนธ (Dissertation) เปนเรองททาเฉพาะบคคล กาหนดเวลาทาไมเกนระยะเวลาเรยนของหลกสตรนน

ลกษณะของรายงานทด

1. มการนาหลกการ และ/หรอทฤษฎมาใชอยางเหมาะสม เนองจากในหาการศกษาคนควาจะตองมการวเคราะหเนอหา โดยมหลกการหรอทฤษฎมารองรบอยางเหมาะสม หลกการหรอทฤษฎดงกลาวควรเปนทยอมรบในแวดวงสาขาวชาการนนๆพอควรและตรงกบเรองทศกษาคนควา

2. มการแสดงความคดรเรมสรางสรรคอยางเหมาะสม เชน เสนอนแนวทางการแกปญหาทไมเคยมผทามากอน หรอเคยมผทาแตไมชดเจนเพยงพอ

3. ความสมบรณและความถกตองของเนอหาสาระ เนอหาสาระตองสมบรณตามชอเรองทกาหนด และถกตองในขอเทจจรง การอางองทมาหรอแหลงคนควาตองถกตองเพอแสดงจรรยามารยาทของผเขยน และเปนแหลงชแนะใหผสนใจไดตดตามศกษาคนควาตอไป การคนควาควรศกษามาจากหลายแหลง

4. ความชดเจนของการเขยนรายงาน จะตองมความชดเจนในดานลาดบการเสนอเรอง มความสามารถในการใชภาษา และการนาเสนอตาราง แผนภม ภาพประกอบ ทงนเพอใหการนาเสนอเนอหาชดเจน เขาใจงาย เปนระเบยบไมซาซอนสบสน

หลกการเขยนรายงานทางวชาการ สาหรบหลกการเขยนรายงานทางวชาการ แยกออกไดเปน 2 ชนด 1. หลกการเขยนรายงานการคนควาทวไป 2. หลกการเขยนรายงานคนควาวจย

- 162 -

1. หลกการเขยนรายงานการคนควาทวไป ขนตอนการเขยนรายงานโดยทวไป ม 7 ขนตอนดงน

1. เลอกเรอง

2. รวบรวมบรรณานกรม

3. การวางโครงเรอง

4. การอานและทาบนทกบตรความร

5. เรยบเรยงเนอหาและการอางอง

6. จดทาบรรณานกรม

7. เขาเลมรายงาน

ขนตอนท 1 การเลอกเรอง หรอ การเลอกหวขอรายงาน

เรอง หรอ หวขอรายงานนนอาจไดมาโดยผสอนกาหนดให หรอ ผเรยนเลอกหวขอตามความสนใจ มหลกการเลอกเรองดงน

1.1 เลอกเรองทผเขยนสนใจมพนความร และมความตอการจะศกษาคนควาเพมเตม 1.2 เลอกเรองทมขอบเขตของเรองพอเหมาะกบเวลาทผสอนกาหนด หากผเรยนเลอก

เรองทมขอบเขตของเรองททากวางเกนไป อาจทาใหรายงานไมสมบรณ เพราะไมสามารถศกษารายละเอยดไดลกซงในเวลาทกาหนด หรอถาทาไดกตองใชเวลานาน ถาเลอกเรองทมขอบเขตของเรองแคบเกนไปกจะมขอมลนอยไมเพยงพอทจะเขยนได

1.3 เลอกเรองทมประโยชน นาสนใจ ใหความรความคดใหมๆ 1.4 เลอกเรองทมแหลงสารสนเทศหรอแหลงความรมากเพยงพอ สาหรบการคนควา

เพอใหไดขอมลสารสนเทศทสมบรณและเชอถอได เมอเลอกหวขอรายงานไดแลวควรจะกาหนดวตถประสงค ขอบเขตของเรองทตองการจะ

ทาและตงชอเรองรายงาน วธการกาหนดวตถประสงค โดยการตอบตนเองใหไดวา ทาไมจงเลอกหวขอดงกลาวหรอ

เพราะอะไรจงอยากศกษาเรองน เพอประโยชนอะไร คาตอบทได กคอวตถประสงคนามาเรยงตามลาดบความสาคญ

การกาหนดขอบเขตของเรองทจะทา ขอบเขตของเรองจะบงบอกวาจะทาเรองอะไรบาง อยางไร ซงขอบเขตของเรองจะตองสอดคลองและสามารถบรรลตามวตถประสงคได

สาหรบชอเรองรายงาน ควรตงชอเรองใหกะทดรด ครอบคลมขอบเขตเนอหารายงานทกาหนดไว ไมยาวเกนไปและเปนชอทกระตนหรอดงดดความสนใจของผอานดวย

- 163 -

ขนตอนท 2 การรวบรวมบรรณานกรม หรอ รวบรมวสดสารสนเทศทเกยวของ

ขนตอนนจะชวยในการตดสนใจวาควรเลอกทาเรองนนหรอไม กรณเรองทจะทามขอมลนอยควรเลอกทาเรองใหมเพอไมใหเกดปญหาในระยะหลง

วธการรวบรวมวสดสารสนเทศ 1. คนหาสารนเทศจากหองสมด

1.1 ใชเครองมอชวยคนวสดสารสนเทศ ทใหบรการอยในหองสมด ม 2 รปแบบ คอ 1.1.1 เครองมอชวยคนประเภทอเลกทรอนกส เปนการคนหาจากฐานขอมล

ทรพยากรหองสมด ดวยเครองมอสบคนสาเรจรป (โปรแกรมหองสมดอตโนมต) 1.1.2 เครองมอชวยคนประเภทบตรรายการ ดงน

1.1.2.1 คนหาหนงสอ โสตทศนวสด จากบตรรายการประเภทหวเรอง 1.1.2.2 คนหาบทความวารสาร จากบตรดรรชนวารสาร ผลการคนหาจะไดรายการบรรณานกรมของวสดสารสนเทศทมขอมลเกยวของกบเรองทตองการ ใหบนทกเลขเรยกหนงสอ สญลกษณหรอบรรณานกรมของวสดสารสนเทศนน เพอนาไปคนหาวสดสารสนเทศนนๆ ตอไป

1.2 คนหาจากวสดสารสนเทศโดยตรง อาท หนงสออางองตางๆ จลสารและกฤตภาค วารสาร หรอ หนงสอพมพฉบบใหมๆ

2. คนหาจากวสดสารสนเทศดวยตนเอง เชน จากการสมภาษณ แบบสอบถาม แผนพบ เอกสารจากหนวยงานนนๆ โดยตรง เปนตน

3. คนหาสารสนเทศจากฐานขอมลซด-รอม หรอ ฐานขอมลบนอนเทอรเนต จะไดขอมลสารสนเทศแบบเนอหาเตม หรอไดรายการบรรณานกรมของวสดสารสนเทศ ทมขอมลเกยวของกบเรองทตองการไดเชนกน

ในการสารวจขอมลใน ขนตอนท 2 น นบวาเปนกจกรรมทควรทาไปพรอมกบการรวบรวม บรรณานกรม และ การบนทกขอมล การรวบรวมบรรณานกรม กคอ การรวบรวมรายชอของวสดสารสนเทศ ทมประโยชนและเกยวของกบเรองทจะทารายงาน รายชอวสดสารสนเทศเหลาน เมอจดเรยบเรยงตามลาดบอกษร เรยกวา บรรณานกรม การรวบรวมบรรณานกรม ซงมวธการและขนตอนในการจดทาดงน

3.1 จดมงหมายของการรวบรวมบรรณานกรม 3.1.1 เพอรวบรวมรายชอแหลงขอมลทใชประกอบการศกษา คนควาจะไดนามาจดทาโครงเรองเพอเขยนรายงาน 3.1.2 เพอนามาบนทกไวทายรายงาน ใหผอานทราบวาผทารายงานใชหลกฐานอะไรประกอบการคนควาบาง

- 164 -

3.1.3 เพอเปนแนวทางใหผสนใจศกษารายละเอยดเพมเตม 3.1.4 เพอเปนแหลงตรวจสอบหลกฐานของขอเทจจรงในรายงาน

3.2 วธการรวบรวมบรรณานกรม โดยทวไป วธการรวบรวมบรรณานกรม มขนตอนดงตอไปน 3.2.1 ใชบตรสาหรบบนทกรายการทางบรรณานกรมของงานโดยใชบตร 1 แผน ตอ 1 รายการ 3.2.2 ตรวจสอบเครองมอชวยคนตางๆ รายการออนไลน ดรรชน หนงสออางอง และเครองมอชวยคนอนๆทคาดวาจะมขอมทตองการ 3.2.3 บนทกขอมลทางบรรณานกรมทเกยวของกบหวขอซงคนไดจากเครองมอชวยคนตางๆ เหลานนอยางถกตองสมบรณลงในบตรเพอกลบไปคนหาเอกสารทตองการได 3.2.4 เขยนรายละเอยดหรอรายการทางบรรณานกรม ลงบนบตรในรปแบบทถกตองตามประเภทของทรพยากรสารสนเทศ

3.3 วธการเขยนรายการทางบรรณานกรม การเขยนรายการบรรณานกรม มรปแบบและหลกเกณฑในการบนทกรายการ แบงไดตามประเภทของทรพยากรสารสนเทศดงน คอ หนงสอ บทความ วทยานพนธ จลสาร การสมภาษณ โสตทศนวสด และสออเลกทรอนกส ในการเขยนรายการบรรณานกม อาจทาได 2 รปแบบ คอ แบบ ก หรอ แบบ ข เมอใชแบบใดแบบหนงแลวควรเปนแบบเดยวกนตลอด ตวอยาง รปแบบบรรณานกรมหนงสอ แบบ ก. ผแตง. // ชอเรอง. // จานวนเลม.// ครงทพมพ.//สถานทพมพ /:/ สานกพมพ,/ ปทพมพ. แบบ ข. ผแตง. //ปทพมพ. // ชอเรอง.//จานวนเลม.//ครงทพมพ.//สถานทพมพ/:/ สานกพมพ.

รปแบบและหลกเกณฑในการบนทกรายการบรรณานกรม จะประกอบดวยสวนตางๆ ดงน ก. สวนชอผรบผดชอบ เชน ชอผแตงบคคลเดยว ผแตง 2 คน ผแตงทมฐานนดรศกด

ผแตงทเปนนตบคคล ฯลฯ 1. ผแตง 1 คน หรอผแตงคนเดยว สาหรบผแตงทเปนชาวไทย ใหลงรายการชอ

และนามสกลไปตามทปรากฏในสงพมพทนามาอางอง ในกรณทมคานาหนานาม หรอ ตาแหนงทางวชาการ เชน นาย นาง นางสาว ศาสตราจารย รองศาสตราจารย ผชวยศาสตราจารย ดอกเตอร นายแพทย ไมนามาลงในรายการใหตดออก เชน

ผศ. ยพด ตอบณยศภชย ลงรายการวา ยพด ตอบณยศภชย ดร. ทกษณ ชนวฒน ลงรายการวา ทกษณ ชนวฒน

- 165 -

สาหรบผแตงทเปนชาวตางประเทศ ใหกลบชอสกลขนกอน คนดวยเครองหมายจลภาค (,) และตามดวยชอตน ชอกลาง ตามลาดบ เชน

Kate Behan ลงรายการวา Behan, Kate หรอ Judith C. Simon ลงรายการวา Simon, Judith C.

2. ผแตงทมยศ ฐานนดร ราชทนนาม ใหลงรายการโดยใสชอของทานกอนคนดวยเครองหมายจลภาค (,) และตามดวยยศ ฐานนดร ราชทนนาม เชน

เจาพระยาธรรมศกดมนตร ลงรายการวา ธรรมศกดมนตร, เจาพระยา ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช ลงรายการวา คกฤทธ ปราโมช, ม.ร.ว.

3. กรณมชอผแตง 3 คน สาหรบผแตงชาวไทย ใหลงรายการชอผแตงคนแรก แลวเวนวรรค (1 ตวอกษร) ตามดวย

ชอผแตงคนท 2 และเชอมดวยคาวา “และ” แลวตามดวยชอผแตงคนท 3 เชน เออมพร ทศนประสทธผล นนทนา เงากระจาง และครรชต มาลยวงศ

สาหรบผแตงชาวตางประเทศ ใหลงรายการชอผแตงคนแรก (กลบชอสกลขนกอน) เชอมดวยเครองหมายจลภาค “,” แลวตามดวยชอผแตงคนท 2 (ไมตองกลบชอสกล) และเชอมดวยคาวา “and” แลวตามดวยชอ ผแตงคนท 3 (ไมตองกลบชอสกล) เชน Bergman, Robert E., Thomas V. Moore and Judith C. Simon.

4. กรณมชอผแตงมากกวา 3 คน ขนไป สาหรบผแตงชาวไทย ใหลงรายการชอผแตงคนแรก และตามดวยคาวา “และคนอนๆ”

หรอ “และคณะ” เชน ครรชต มาลยวงศ และคนอนๆ. หรอครรชต มาลยวงศ และคณะ. สาหรบผแตงชาวตางประเทศ ใหลงรายการชอผแตงคนแรกโดย กลบชอสกลขนกอน และ

ตามดวยคาวา “and other” หรอ “et al.” เชน Simon, Judith C. and other. หรอ Simon, Judith C. et al.

5. ในกรณทวสดไมปรากฏชอผแตง ใหลงรายการโดยนาสวนชอเรองมาลงรายการแทนพรอมทงขดเสนใต หรอทาตวดาเขม เชน Database systems : design, implementation, and management.

6. ชอผแตงทเปนนตบคคล ใหลงรายการโดยนาชอนตบคคลนนมาลงในสวนของชอผรบผดชอบ ชอนตบคคล เชน ชอหนวยงาน ชอ สถาบนการศกษา ชอองคกร เชน กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. สาขาวชาการบญช คณะบรหารธรกจ วทยาลยเซาธอสทบางกอก

- 166 -

ข. ชอเรอง สาหรบชอเรองของหนงสอ จะปรากฏบนหนาปกใน การบนทกชอเรองหนงสอภาษา ตางประเทศ ใหใชตวอกษรใหญขนตนทกคา ยกเวน คาหนานาม คาบพบท และคาสนธาน สวนชอเรองทมคาอธบายหรอมชอรองใหใชเครองหมายมหภาคค ( : ) คนระหวาง สองชอ จากนนใหขดเสนใตชอเรอง สาหรบชอทมาจากวารสาร หนงสอพมพ หนงสอรวมเลม ฯลฯ ใหใสเครองหมายอญประกาศ ( “____”) ค. จานวนเลม หนงสอเลมเดยวจบไมตองระบจานวนเลม แตถาหนงสอนนมหลายเลมจบ และใชประกอบการเขยนทกเลม ใหระบจานวนเลมทงหมด แตถาใชเฉพาะใหระบเลมทใช หลงจานวนเลมใหใสเครองหมายมหพภาค ( . ) ง. ครงทพมพ ใหลงรายการครงทพมพลาสด ถาเปนวสดภาษาไทย ใชคาวา “พมพครงท” แลวตามดวยตวเลขครงทพมพลาสด ถาเปนวสดภาษาตางประเทศ ใชคาวา “ed.” ตามหลงตวเลขลาดบครงทพมพลาสด ยกเวน ถาเปนพมพครงท 1 ไมตองลงรายการสวนครงทพมพน เชน

ครงทพมพลาสดคอครงท 5 ลงรายการวา พมพครงท 5 Edition 2 ลงรายการวา 2nd ed. Edition 3 ลงรายการวา 3rd ed. Edition 4 ลงรายการวา 4th ed. Edition 5 ลงรายการวา 5th ed.

จ. สถานทพมพ ใหระบชอเมองทสานกพมพหรอโรงพมพนงตงอย โดยใชชอเมองตามทปรากฏในหนงสอนนๆ ในกรณทไมปรากฏชอเมอง ใหใชคาวา[ม.ป.ท.] หรอ [n.p.] ใน ตา แหนงของสถานทพมพ หลงสถานทพมพ ใสเครองหมายมหพภาคค (:)

ฉ. สานกพมพ ใหใชตามทปรากฏในหนาปกใน ในกรณทมทงสานกพมพ และ โรงพมพ ใหใชชอสานกพมพ ถาไมมสานกพมพ จงระบชอโรงพมพ คาทเปนสวนหนของสานกพมพ เชน หางหนสวนจากด Incorpoation, Inc., Limited, Ltd. ใหตดออก สงพมพรฐบาล ใหใชชอหนวยงานราชการ สถาบน ทจดพมพไวในรายการสานกพมพ หนงสอทพมพเองเปนสวนตวใหใชทอยของผแตง(ถาม) ในกรณทไมปรากฏชอสานกพมพหรอโรงพมพ ใหใช [ม.ป.ท.] หรอ [n.p.] เชนเดยวกบไมปรากฏสถานทพมพ ถาไมปรากฏทงสถานทพมพและสานกพมพ ใหใช [ม.ป.ท.] หรอ [n.p.] แทนเพยงคาเดยว

ช. ปพมพ ใหลงรายการ ปทพมพ ปทผลต ปลขสทธ อยางใดอยางหนง โดยใชปลาสด เชน พมพในป 2544, 2543 ใหเลอกปลาสดคอ ปพ.ศ. 2544 หรอ copyright 2003, 2000 ใหเลอกปลาสดคอ ป ค.ศ. 2003 เชน (2544). หรอ (2003). และในกรณทไมปรากฏปพมพ ใหพมพคาวา “ม.ป.ป.” (ไมปรากฏปทพมพ) หรอ “n.d.” (no date) เชน (ม.ป.ป.) หรอ (n.d.)

- 167 -

ตวอยางและรปแบบการลงรายการบรรณานกรม แบงตามวสดสารสนเทศ ดงน 1. ตวอยางการเขยนบรรณานกรม หนงสอเลม

ชอผแตง.//ชอหนงสอ.// สถานทพมพ.//สานกพมพ./ปทพมพ. วทยากร เชยงกล. ฉนจงมาหาความหมาย. กรงเทพฯ : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2544. คกฤทธ ปราโมช, ม.ร.ว. หลาย ชวต. กรงเทพฯ : ดอกหญา, 2548.

2. ตวอยางการเขยนบรรณานกรมทมผแตง 2 คน ชอผแตงทงสองคน.// ชอหนงสอ. //สถานทพมพ/: /สานกพมพ, /ปทพมพ. สมบต จาปาเงน และ สาเนยง มณกาญจน. หลกนกอาน. กรงเทพฯ : เรอนแกว, 2531.

3. ตวอยางการเขยนบรรณานกรมหนงสอทมผแตง 3 คนขนไป ชอผแตง /และผแตงคนอนๆ.// ชอหนงสอ. // ครงทพมพ. // สถานทพมพ/ : /สานกพมพ,/ ปทพมพ. อธษกานต ไกรภกด และคนอนๆ. การ เมองและการปกครองไทย. พมพครงท 4. นนทบร : ปาน

เทวาการพมพ, 2541.

4. ตวอยางการเขยนบรรณานกรมหนงสอแปล ชอผแตง.// ชอหนงสอ.//แปลโดย /ชอผแปล.//สถานทพมพ/: /สานกพมพ, /ปทพมพ. วลเลยม, สตเวนสน. นายอนทรผปดทองหลงพระ. ทรงแปลโดย พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภม

พลอดลยเดช. กรงเทพฯ/:/ อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง, 2539.

5. ตวอยางการเขยน บรรณานกรมจากวทยานพนธ ชอผแตง, // “ชอวทยานพนธ หรอสารนพนธ.”// สาขา// และสถาบนการศกษา, /ปการศกษา. ศศรนทร คาบารง,// “โครงสรางในดานขาวและธรกจของศนยขาวภมภาค.”// วทยานพนธนเทศ

ศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการหนงสอพมพ จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2541.

6. ตวอยางการเขยนบรรณานกรมจากบท สมภาษณ ชอผใหสมภาษณ. //ตาแหนง (ถาม). //สมภาษณ,//วนทสมภาษณ. ทกษณ ชนวตร. นายกรฐมนตร. สมภาษณ, 18 มกราคม 2549.

7. ตวอยางการเขยนบรรณานกรมจากบทความในสารสนเทศอเลกทรอนกส ชอผแตง. //“ชอบทความ.” //[ประเภทของสอทเขาถง] //<เขาถงไดจาก>// (วนทคนขอมล) “กระแสการปฏรปการศกษา.” (2545). [ออนไลน]. <เขาถงไดจาก> http:///www. moe.go.th/main2/ article/article-somsak/article-somsak11.htm/.(วนทคนขอมล : 31 พฤษภาคม 2545).

- 168 -

8. ตวอยางการเขยนบรรณานกรมจากบทความในวารสารหรอนตยสาร ชอผ เขยนบทความ.// “ชอบทความ.” //ชอวารสาร. //ปท, ฉบบท/(เดอน ป) /:/ เลขทหนาอางอง. อลยา นฤชานนท. “ไดอะไรบางจากการอานสารคดการทองเทยว.” เทยวรอบโลก. 45, 4 (เมษายน 2540) : 36-40.

9. ตวอยางการเขยนบรรณานกรมจากบทความในหนงสอพมพ ชอผเขยนบทความ./ “ชอบทความ.”//ชอหนงสอพมพ.// (วน เดอน ป)/: /เลขหนาทอางอง. สมเจตน วฒนาธร. “กนบนเรอน ขบนหลงคา.” เดลนวส. ( 7 กรกฎาคม 2549): 14.

ขนตอนท 3 การวางโครงเรอง การวางโครงเรอง คอ การจดลาดบการนาเสนอหวขอตางๆ ตามลาดบความสาคญวาหวขอใดควรมากอน หวขอใดควรมาหลง การวางโครงเรองจะคลายกบสารบญ มหลกดงน 1. แบงเนอหาออกเปน 3 สวนคอ

สวนท 1 บทนา เปนการอธบายเนอหาอยางกวางๆ เพอสรางความเขาในกอนนาไปสรายละเอยดของเรอง ไดแก ความหมาย ความสาคญ ความเปนมา วตถประสงค เปนตน

สวนท 2 เนอเรอง เปนสวนทนาเสนอสาระทงหมดของรายงาน สวนท 3 บทสรป เปนการสรปการนาเสนอปญหา และขอเสนอแนะบางประการ

2. ในแตละสวนใหจดทาเปนบท โดยสวนเนอเรองจะจดทาเปนบทกบทกไดตามความเหมาะสม 3. ในแตละบทจะประกอบดวยหวขอตางๆ ทแสดงความสาคญมาก (หวขอใหญ) และหวขอสาคญรอง ลงมาตามลาดบ (หวขอรองและหวขอยอย) เขยนหวขอใหญกอนภายใตหวขอใหญ จะมหวขอรอง หวขอยอยอะไรบาง แลวจงเขยนหวขอรอง และหวขอยอยลดหลนไปตามลาดบ 4. แตลละหวขอจะตองมความสมพนธตอเนองกนโดยตลอด กลาวคอ หวขอใหญสมพนธกบชอเรองของรายงาน หวขอรองสมพนธกบหวขอใหญ เปนตน 5. ในการวางหวขอตางๆ กาหนดใหหวขอทมความสาคญเทากนอยในตาแหนงเดยวกน หวขอสาคญรองลงไป จะอยในตาแหนงยอหนาลกเขาไปตามลาดบ 6. ในแตละหวขอสาคญ ตองมไมนอยกวา 2 หวขอ และใหมการจาแนกหวขอเปน 2 แบบ คอ แบบใชตวเลขทศนยม และแบบใชตวเลขสลบตวอกษร (เลอกใชแบบใดแบบหนง) ดงตอไปน

- 169 -

แบบท 1 การวางโครงเรองและการจาแนกหวขอแบบใชตวเลขทศนยม

1. ............................................................................................................................... (ชอบท) 1.1 ......................................................................................................................... (หวขอใหญ) 1.2 ......................................................................................................................... (หวขอใหญ) 1.2.1 ............................................................................................................... (หวขอรอง) 1.2.2 .............................................................................................................. (หวขอรอง) 1.2.2.1 ................................................................................................. (หวขอรองยอย) 1.2.2.2 ................................................................................................. (หวขอรองยอย) 2. ............................................................................................................................... (ชอบท) 1.1 ......................................................................................................................... (หวขอใหญ) 1.2 ......................................................................................................................... (หวขอใหญ)

แบบท 2 การวางโครงเรองและการจาแนกหวขอแบบใชตวเลขสลบตวอกษร

1. .............................................................................................................................. (ชอบท) ก. .......................................................................................................................... (หวขอใหญ) ข. .......................................................................................................................... (หวขอใหญ) 1) ................................................................................................................... (หวขอรอง) 2) .................................................................................................................. (หวขอรอง) ก) ....................................................................................................... (หวขอรองยอย) ข) ....................................................................................................... (หวขอรองยอย) ค. ....................................................................................................................... (หวขอใหญ) 2. ............................................................................................................................... (ชอบท) ก. ........................................................................................................................... (หวขอใหญ) ข. .......................................................................................................................... (หวขอใหญ)

- 170 -

ขนตอนท 4 การบนทกขอมล การบนทกขอมลมจดมงหมายเพอรวบรวมขอมลจากแหลงสารสนเทศตางๆ มาเขยนลงบนกระดาษบนทก ทเรยกวา “บตรบนทกขอมล” ซงขอมลทควรบนทกบนบตร จะเปนขอมลทผทารายงาน ถอดความหรอถายความมาแลวเขยนดวยภาษาตนเอง ก. การทาบตรบนทก 1) การบนทกจากสอสงพมพ เปนการบนทกจากการอานสงพมพตางๆ เชน หนงสอสารคด ตารา วารสาร หนงสอพมพ หนงสออางอง เปนตน ซงการอานสงพมพเหลานเพอทาบตรบนทกนนควร อานเฉพาะเรองทตองการเทานน 2) การบนทกจากสอโสตทศนและแหลงอนๆ เปนการบนทกจากการฟงและการดจากสอโสตทศน ข. วธทาบตรบนทก 1) วธทาบตรบนทกจากการอาน ใหเตรยมกระดาษบนทกขนาด 4 x 6 นว อานเฉพาะเรองทตองการ แลวทาการบนทกขอมล แตถาตองการตาราง รปภาพ และแผนภมกใหวาดลงบนบตรหรอถายเอกสารไว และใหหวเรองกากบไวทมมของบตรบนทก 2) วธทาบตรบนทกจากการฟงและการด ปฏบตเชนเดยวกบการบนทกจากการอาน แตตองควบคมใหประสาทตา ห และมอทางานสมพนธกน ค. รปแบบบตรบนทก รปแบบบตรใชบตรขนาดเดยวกนทนยม คอ 4X6 นว ในแตละบตรจะประกอบดวย 3 สวน คอ สวนทเปนหวเรองหรอหวขอ สวนทเปนเนอหา และสวนทมาของขอมล และนอกจากนไมควรเปลยนรปแบบ แตใหเขยนเปนแบบเดยวกนทกๆ บตร ง. วธการบนทกขอมล 1) แบบถอดความหรอถายความ (Paraphrase) เปนการบนทกทตองคงความหมายและขอบเขตของเดมไวโดยใชคาพด ของตนเอง 2) แบบลอกความ (Quotation) เปนการบนทกทตองคดลอกทกอยางใหเหมอนตนฉบบแมแตเปน เครองหมาย ตวสะกด และตวการนตของขอความตอนใดทคดลอกมา ใหครอมไวดวยเครองหมายอญประกาศ (“___”) ถาคดลอกมาเพยงบางตอนใหใชเครองหมายจด 3 จด (…) ใสไวกอนหรอหลงขอความนน 3) แบบสรปความจะบนทกใหเหลอประมาณครงหนงของขอมลเดมโดยใชคาพดของตนเองซงไมมการอธบายและยกตวอยาง โปรดตวอยางบตรบนทกในหนาถดไป

- 171 -

ตวอยางบตรบนทกแบบลอกความ

ภาวะโลกรอน

กองบรรณาธการ, “ภาวะโลกรอน” วารสารสารคด หนา 15-20.

“ การทอณหภมของโลกเพมสงขนทาใหระดบนาทะเลสงขน และคาดวาทาใหเกดภาวะลมฟาอากาศสดโตง (extreme weather) ทรนแรงมากขน ปรมาณและรปแบบการเกดหยาดนาฟาจะเปลยนแปลงไป ผลกระทบอนๆ ของปรากฏการณโลกรอนไดแก การเปลยนแปลงของผลตผลทางเกษตร การเคลอนถอยของธารนาแขง การสญพนธพช-สตวตางๆ รวมทงการกลายพนธและแพรขยายโรคตางๆ เพมมากขน...”

ตวอยางการบนทกแบบสรปความ

วธการเรยนร มาล จฑา. การประยกตจตวทยาเพอการเรยนร. กรงเทพฯ : อกษราพพฒน, 2544 หนา 64

วธการเรยนรเปนการใชพลงของสมาธ ความจาและความคดเพอใหเกดความเขาใจในเรองทเรยน โดยมขนตอนดงน เปดใจรบขอมล คดวเคราะหไตรตรองจนเขาใจ ประยกตใชในทางสรางสรรคหรอเปลยนแปลงทศนคตคานยม

ตวอยางการบนทกแบบถอดความ

ความหมายเสมอภาค องคาร กลยา ณ พงศ. กวนพนธ. กรงเทพฯ : ,มลนธเสฐยรโกเศศ -นาคะประทป. 2522. หนา 7

โคลงเรอง “โลภ” โลกนมอยดวย มณ เดยวน ทรายและสงอนม สวนสราง ปวงธาตตากลางด ดลยภาพ ภาคจกรพาลมราง เพราะนาแรงไหน โลกนคงอยไดดวยการชวยเหลอซงกนและกนของมนษยทกคน ไมวาจะสงสงตาตอยเพยงใด ทกคนกมความสาคญเทาเทยมกนหมด และถาจะสญเสยผหนงผใดไปโลกนกจะดารงอยไดตอไป

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A5%E0%B8%A1%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A8%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B9%82%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%87

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B9%81%E0%B8%82%E0%B9%87%E0%B8%87

- 172 -

ขนตอนท 5 การเรยบเรยงเนอหาและการอางอง

การเรยบเรยงเนอหาและการอางอง เปนการนาขอมลทไดบนทกใวในบตรบนทกความร มา

รวบรวมและเรยบเรยงใหตอเนองเปนเรองเดยวกนตามโครงเรองทวางไว ดงน

1. รวมบตรบนทกหวขอเดยวกนใวดวยกน แลวนามาจดเรยงตามลาดบหวขอในโครงเรองทวางไว

2. ศกษาขอมลในบตรบนทกทงหมด โดยอานขอมลในบตรบนทกไปทละหวขอ

3. เขยนรายงานฉบบราง เปนการเรยบเรยนเนอหาตามโครงเรองทวางไวเปนลาดบตอเนองและใชสานวนภาษาของตนเอง ขนตอนนควรใชดนสอรางเนอหาเพอสะดวกในการแกไข โดย

3.1 ไมคดลอกเนอหาจากบตรมาปะตดปะตอกนจนจบ

3.2 เนอหาตอนใดมสวนประกอบทชวยอธบายเนอหาใหชดเจน สมบรณ เชนตาราง ภาพประกอบ เปนตน ใหจดทาไปพรอมกบเรยบเรยงเนอหา

3.3. ขอความตอนใดทนามาใชเพอการอางองไมวาในรแของการยอความ การถอดความหรอการคดลอกความ จะตองระบการอางองใหถกตอง

3.4 ใชภาษาในการเขยนรายงานใหถกตองกลาวคอ

3.4.1 ควรใชภาษา หรอสานวนดวหารเปนของตนเอง ทเขาใจงายและถกตอง

3.4.2 ใชประโยคสนๆใหไดใจความชดเจน สมบรณ ตรงไปตรงมา ไมวกวน

3.4.3 ใชภาษาทเปนทางการ

3.4.4 ใชคาทมความหมายชดเจน

3.4.5 ระมดระวงในเรองการสะกดคา การแบงวรรคตอน

3.4.6 การแยกคาดวยสาเหตทเนอทในบรรทดไมพอหรอหมดเนอทในหนาทนนๆ

3.4.7 การนาคาภาษาองกฤษมาใช มวธการดงน

- ถาคานนรจกกนแพรหลายในภาษาไทย ใหเขยนเปนภาษาไทย ไมตองมภาษาองกฤษกากบ

- ถาเปนคาใหม หรอศพทวชาการ ในการเขยนครงแรกใหกากบภาษาองกฤษไวในวงเลบ ครงตอๆไปไมตองกากบภาษาองกฤษ

4. ตรวจทานรายงานบบราง เมอเขยนรายงานฉบบรางเสรจแลวใหตรวจทานอกครงหนงเพอแกไข หรอแทรกเสรมสาระสาคญ

- 173 -

ขนตอนท 6 การเขยนบรรณานกรม

การเขยนบรรณานกรมเปนนการรวบรวมรายชอวสดสารสนเทศ ทมผเขยนใชศกษาคนควาและใชอางองในการทารายงานทงหมดมาแสดงไวในหนาน

วธการ คอ นาบตรบนทกความรมาเรยงลาดบตามตวอกษรของรายการแรก ของรายการบรรณานกรมของวสดสารสนเทศ ซงสวนใหญจะเปนชอผแตง ถามบรรณานกรมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ ใหเขยนภาษาไทยขนกอน ตอดวยบรรณานกรมภาษาตางประเทศ สาหรบรายละเอยดวธการเขยนบรรณานกรมทถกตองไดกลาวไวแลว (ขนตอนท 2 การรวบรวมบรรณานกรม)

ขนตอนท 7 การเขาเลมรายงาน

การเขาเลมรายงานตองลาดบดงน 1. จดทาสวนประกอบตางๆใหครบถวน ไดแก สวนประกอบตอนตน สวนเนอเรงอและ

สวนประกอบตอนกทาย 2. นารายงานไปจดพมพหรอเขยนเปนรายงานฉบบจรง 3. นารายงานไปเยบเลมเปนรปเลมรายงานทเรยบรอย

สวนประกอบของรายงานโดยทวไป

ในการเขยนหรอพมพรายงานการคนควาทวไป แตละสถานศกษาจะกาหนดใหเขยนในรปแบบเดยวกน ทงนเพอความเปนระเบยบและสะดวกในการประเมนผล สวนประกอบของการรายงานการคนควาทวไป แบงออกได 3 สวน คอ สวนประกอบตอนตน สวนเนอเรองและสวนประกอบตอนทาย ดงน

1. สวนประกอบตอนตน หมายถง สวนทอยตอนตนเลมของรายงาน กอนถงเนอเรอง จะประกอบดวย ปกนอก ใบรองปก หนาปกใน คานา และสารบญ ดงรายละเอยดตอไปน 1.1 ปกนอก คอ สวนทเปนปกหมรายงานทงหมดมทงปกหนา และปกหลง กระดาษทใชเปนปกควรเปนกระดาษแขงพอสมควร สใดกใด ขอความทปรากฏบนปกนอก ไดแก ชอเรอง ชอเรองของรายงาน และชอผทารายงาน การเขยนหรอพมพชอเรองของรายงาน ใหหางจากขอบบนของหนากระดาษลงมาประมาณ 4 นว และควรใหชอของรายงานอยกลางหนา กระดาษ 1.2 หนาปกใน คอ สวนทอยตอจากปกนอก นบเปนหนาทสาคญของรายงาน หนาปกในจะปรากฎรายละเอยดทเกยวกบรายงานซงมขอความดงน - ชอเรองของรายงาน

- 174 -

- ชอผจดทารายงาน - ชอวชาทเรยน - ชอภาคเรยนและปการศกษาทเสนอรายงาน - ภาคเรยนและปการศกษาทเสนอรายงาน 1.3 คานา ไดแก ขอความซงผทารายงานตองการชแจงใหผอานไดทราบวตถประสงค ของการทารายงาน ขอบเขต เนอหาของรายงานวธการศกษาคนควา อาจมคากลาวขอบคณผทมสวนชวยเหลอในการทารายงานดวย 1.4 สารบาญ คอ บญชรายการสาคญๆ ทปรากฏในรายงานเชนคานาสารบาญเนอเรองซงแบงเปนหวขอใหญและหวขอยอยรายการโนตบรรณานกรม ฯลฯ พรอมระบเลขหนาทรายการนนๆ ปรากฏในรายงาน 1.5 สารบาญภาพ รายงานบางฉบบมภาพถาย แผนท แผนภม แผนสถตฯลฯ ประกอบเรองเปนจานวนมากผทารายงาน อาจทาสารบาญภาพไวดวยเพอความสะดวกของผอานโดยบอกชอของภาพและระบหนาทภาพปรากฏแตถามภาพประกอบ 2-3ภาพกไมจาเปนตองทาสารบาญภาพ 2. สวนเนอเรอง หมายถง สวนทเปนเนอเรองของรายงานทไดคนความา โดยผทารายงานนามาเรยบเรยงใหมนบวาเปนสวนทมความสาคญทสด สวนนประกอบดวยรายการตางๆ ไดแก 2.1 สวนบทนา ขอความในสวนน เปนการนาผอานเขาสเรองราวโดยการเรยกความสนใจ หรอใหเหตผลทมาหรอ ประวตความเปนของเรองทจะนาเสนอตอไป 2.2 สวนทเปนเนอหา เปนการเสนอเนอหาของรายงานตามลาดบโครงเรอง ทวางไวอาจแบงเปนบทเปนตอนตามเหมาะสม นอกจากนอาจมภาพประกอบ ตาราง หรอขอความ ในอญประกาศทคดมา หรอขอความทตองการอางองรายละเอยดดงกลาว จะนา เสนอไวในสวนน 2.3 สวนสรป เปนขอความทรวมสรปผลของการศกษาคนควา อาจรวมขอเสนอแนะความเหนหรอปญหาตางๆ ทผทารายงานคาดวาจะเปนประโยชนตอผอาน 3. สวนประกอบตอนทาย ประกอบดวยสวนตางๆ ดงน

3.1 สวนอางอง หมายถง สวนทแสดงหลกฐานประกอบการคนควาและการเขยนรายงานเพอใหทราบวาผทารายงานไดคนความาจากแหลงใดบาง นบเปนสวนททาใหรายงานมความนาเชอ และแสดงถงความมจรยธรรมทางวชาการ สวนอางองม 2 ลกษณะ คอ การอางองในเนอหาของรายงาน และการอางองทอยทายเลมของรายงาน -- การอางองในเนอหาของรายงาน จะปรากฏเมอผทารายงานไดคดลอกขอความ หรออางคาพดหรอแนวคดของบคคลอนมาไวในการทารายงานของตน โดยระบนามผแตง ปทพมพ และ/หรอเลขหนา -- การอางองทอยตอนทายเลมของรายงาน คอ การนารายการทอางองในเนอหาทงหมดมาจดรวบรวมไวตอนทายเลมของรายงานในลกษณะท เรยกวา รายการอางอง (Reference)

- 175 -

3.2 ภาคผนวก คอ รายการทผทารายงานตองการเสนอเพมเตมนอกเหนอจากสวนทเปนเนอเรองเนองจากรายการนนไมเหมาะทจะเสนอแทรกไวในสวนเนอหา แตมความสมพนธ และชวยใหเขาใจเนอเรองดขน เชน ตวเลขสถต แบบสอบถาม ตาราง ลาดบเหตการณทางประวตศาสตร

3.3 อภธานศพท คอ รายการอธบายความหมายของคา ทปรากฏในรายงานมกจะเปนคาเฉพาะสาขาวชาหรอ คาทองถนในภาคตางๆ ซงผอานรายงานอาจไมคนเคยมากอน จงควรนามาอธบายไวทายรายงาน

หลกเกณฑการพมพรายงาน ในการพมพรายงานทเปนลายลกษณอกษร ควรพมพหรอเขยนดวยลายมอทอานงาย และเปนระเบยบเพอใหสบายตาตอผอานและสวยงาม การพมพรายงานมขอทควรปฏบต ดงน 1. กระดาษพมพ ควรเปนสขาว มขนาด 8.5x11 นว หมกพมพควรเปนสดาหรอสนาเงน 2. ความกวางของขอบกระดาษการจดเตรยมการดาษเพอพมพรายงานควรกาหนดทวางของขอบการดาษตามทนยมใชในการพมพดงนคอ หางจากขอบกระดาษดานบน 1.5 นว หางจากขอบกระดาษดานลาง 1 นว จากหางขอบกระดาษดานซาย 1.5นวหางจากขอบกระดาษดานขวา 1นว ปจจบนการพมพรายงาน มกพมพดวยเครองคอมพวเตอร ซงสามารถจดขอความในแตละบรรทดดานขวาใหตรงกนในแนวเดยวกน โดยหางจากขอบกระดาษ 1 นว ตามกาหนดวธการปรบบรรทด แบบนอาจทาใหระยะหางของคาภายในบรรทดหนง ๆไมเปนไปตามหลกเกณฑทางไวยากรณ ดงนนจงมขอเสนอแนะ ใหงดวธการปรบใหคาดานขวาตรงกนทกบรรทด สาหรบขอบ กระดาษดานลางนน อาจเหลอทวางจากขอบกระดาษมากกวา 1 นว ไดในกรณทบรรทดสดทายเปนหวขอ ควรปดไปพมพในหนาถดไป แตสาหรบสวนทายหนาทกระดาษจะตองบนทกรายการเชงอรรถ กควรปรบทวางใหพอกบขอความและควรคงระยะหางจากขอบกระดาษลาง ตามทกาหนดไว 1 นว เชนเดม 3. การยอหนาและระยะการพมพ ใหเวนจากรมขอบซายของหนากระดาษ 1.5 นวตามทกาหนดกอนจากนนจงนบเขา 5-7 ระยะหรอ 5-7 ตวอกษรเรมพมพขอความยอหนาในระยะท 6-8 บรรทดตอไปใหพมพชดขอบกระดาษตามระยะทกาหนดไว การพมพขอความในแตละยอหนาใหเวนระยะตามหลกเกณฑการพมพทวไป คอ 2 บรรทดสาหรบขนหวขอใหมและเวน 1 บรรทด สาหรบรายการตอเนอง

- 176 -

4 การพมพรายการของ คานา สารบาญ บรรณานกรม ภาคผนวก ฯลฯ ใหวางขอความดงกลาวไวตรงกลางหนากระดาษหางจาก ขอบกระดาษดานบน 2 นว เมอพมพขอความแลวใหเวน 3 บรรทดหรอ 3 ระยะเครองพมพดดกอนทจะพมพขอความอน 5. การพมพหนาชอบท หรอชอเรองมแนวการพมพดงน 5.1 ใหวางชอบทไวกลางหนากระดาษโดยหางจากขอบกระดาษบน 2 นว สาหรบชอเรองหรอชอบทใหอยกลางหนากระดาษของบรรทดตอจากชอบทโดยไมมบรรทดวางคน 5.2 ขอความทอยในบรรทดแรกของเนอหาในยอหนาแรกของบทใหพมพหางจากชอบท 2 บรรทด 5.3 การพมพรายการบรรณานกรม บรรณานกรมทมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษใหพมพรายการภาษาไทยกอน โดยจดเรยงแตละรายชอตามลาดบอกษร ก-ฮ เวน 1 บรรทดตามดวยรายชอภาษาองกฤษโดยมวธเรยงดงน 5.3.1 ใหพมพรายชอของวสดสารสนเทศทนามาอางองแตละรายชอใหพมพหางจากขอบกระดาษ 1.5 นว ตามทกาหนดไวถาไมจบในบรรทดเดยวกนใหขนบรรทดใหมโดยใหเวนจากขอบกระดาษเขามาอก 5 หรอ 7 ระยะแลวเรม พมพระยะท 6 หรอระยะท 8 5.3.2 ถาอางองงานของผเขยนคนเดยวกน 2 ครงรายการท 2 ไมตองใสชอผแตงซ าแตใหขดเสนยาวเทากบ 8 ระยะ ตามดวยเครองหมายมหพภาคกอนทจะลงชอเรองเปนรายการตอไป 6. การกาหนดเลขหนาของรายงานในการกาหนดเลขหนาของรายงานผทารายงานอาจระบเลขหนาไวทใดทหนงของหนา กระดาษดงน 6.1. ระบเลขหนา ทรมขวาดานบนของหนากระดาษใหตวเลขอยหางจากขอบกระดาษดานขวา 1 นว

6.2. ระบเลขหนาตรงกลางหนากระดาษใหตวเลขอยหางจากขอบกระดาษ 1 นว 6.3 ระบเลขหนาทรมขวาดานลางของหนากระดาษใหตวเลขอยหางจากขอบกระดาษดาน ขวา 1 นว

6.4 ใหระบเลขหนาของรายงานทกๆ หนายกเวนหนาวาง ไมนบเปนสวนหนงของรายงานทงนให เรมนบจากหนาปกใน หนาทมภาพ ประกอบเตมหนาและหนานาเรองซงอาจไมมเลขหนากากบแตใหนบเปนสวนหนงของรายงาน

6.5 เลขหนาของสวนประกอบตอนตนของรายงาน ดงกลาวใน (ขอ 3.7.1) นยมใชเลขโรมนเลกหรอใช ตวอกษร ก ข ค ง เปนเครองกาหนดเลขหนาตามลาดบและนยมระบไวตอนลางของหนา กระดาษ หางจากขอบกระดาษลาง 1 นว เรมตนดวยตวอกษร ข เนองจากหนาปกในนบเปน หนา ก แตไมนยมระบเลขหนา ดงนนหนาตอไปเปน หนา ข.

6.6 เลขหนาของสวนเนอหาและสวนประกอบตอนทายของรายงาน ใหเรมตนดวยเลขอารบค 1 2 3 4 5 ตามลาดบ จนจบหนาทายสดของรายงานและบรรณานกร

- 177 -

ตวอยาง รายงานฉบบสมบรณ ตอไปนเปนการแสดงใหเหนตวอยางการพมพรายงานแตละหนาและการเวนระยะการพมพ

ตวอยาง หนาปกในของรายงาน

(2 นว)

การพาณชยอเลกทรอนกส (E-Commerce)

กรกนก ฉมทอง 5310294

ชญาดา นกเทศ 5310518

รายงานน เปนสวนหนงของการศกษาวชา ทกษะในการศกษา (ทษ.100110) สาขาวชาการจดการโลจสตกส คณะบรหารธรกจ

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 วทยาลยเซาธอสทบางกอก

(1 นว)

- 178 -

ตวอยาง หนาคานา

(2 นว)

คานา รายงานเรอง การพาณชยอเลกทรอนกส (E-Commerce) จดทาขนเพอฝกปฏบตการ ศกษาคนควาและการเขยนรายงานทถกวธ ซงสอดคลองกบวตถประสคของการเรยนวชาการ เขยนรายงานและการใชหองสมดซงจะเปนแนวทางในการเขยนรายงานสาหรบวชาอนๆตอไป เนอหาของรายงานจะมองคประกอบดวย ความหมาย ของการพาณชยอเลกทรอนกส ( E-Commerce) ความสาคญของการพาณชยอเลกทรอนกส ประโยชน ประเภทการพาณชยอเลกทรอนกสและสงคมยคการพาณชยอเลกทรอนกส ขอบขอบคณ อาจารย..........................และทานเจาของหนงสอและบทความทผเขยน ใชอางองทกทาน หากมขอบกพรองประการใด ผเขยนขอรบไวเพอปรบปรงครงตอไป

คณะผจดทา

- 179 -

ตวอยาง หนาสารบญ

(2 นว)

สารบาญ หนา

คานา.......................................................................................................................... ก สารบญตาราง…………………………………………………………………….... ข สารบญภาพ……………………………………………………………………....... ค บทท 1 บทนา 1.1 ความหมายของการคาพาณชยอเลกทรอนกส.......................... 1 1.2 ความเปนมาของ E- Commerce…………………………....... 5 1.3 คณลกษณะและความสาคญ E- Commerce............................. 9 2 การตลาดอเลกแทรอนกส............................................................................. 12 2.1 การเขาสตลาด E- Commerce.................................................. 15 2.2 ประเภทของการคาออนไลน .................................................. 19 2.3 การกาหนดราคาสนคา E- Commerce .................................... 20 3 การโฆษณาบนเวบ(WEB) 3.1 การคาปลก .............................................................................. 21 3.2 สนคาและการบรการ E- Commerce ....................................... 25 3.3 การใชบรการ E- Commerce .................................................... 30 บรรณานกรม ภาคผนวก

- 180 -

ตวอยาง หนาบทท

(2 นว)

บทท 1 บทนา

(เนอหา) ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- (เนอหา 1)----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- (เนอหา 2)----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(1 นว)

- 181 -

ตวอยางหนา บรรณานกรม

(2 นว)


กรรณการ สวรรคโพธพนธ. 2550. การออกแบบใหนาใช. พมพครงท 2 ฉบบปรบปรง. กรงเทพฯ : สานกพมพ เคทพ. กตต ภกดวฒนะกล. 2547. คมภรระบบสารสนเทศ. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : สานกพมพ ซเอดบค. ------------. “การพาณชยอเลกทรอนกส (E-Commerce” 2552. [ออนไลน] สบคนจาก http://www.ecomercs (เมอวนท 1 พฤศจกายน 2552) ทวศกด กาญจนสวรรณ. 2546. Multimedia ฉบบพนฐาน. กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณ มหาวทยาลย. Turban, King and Team. 2008. Electronic commerce. 2 nd ed. New York : Prentice.

กจกรรมท 1 ฝกปฏบต 1. ใหนกศกษาฝกเขยนบรรณานกรม จากทรพยากรสอสงพมพ ประเภทตางๆดงน 1.1 หนงสอ (ภาษาไทยและภาษาองกฤษ)

.............................................................................................................................................. 1.2 วารสารวชาการ ..................................................................................................................................................

1.3 หนงสอพมพ ............................................................................................................................................... 1.4 ประเภทสอ Internet ................................................................................................................................................. 2. ใหนกศกษารวบรวมรายงานเชงวชาการ ฉบบสมบรณ ตามรปแบบรายงานมาคนละ 1 เรอง

ความยาวของเรองไมนอยกวา 10 หนา มเอกสารอางองอยางนอย 5 แหลงขอมลสาหรบรายการบรรณานกรมและการอางอง

http://www.ecomercs/

- 182 -


คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. 2547. การคนควาและการเขยนรายงาน. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : ภาควชาบรรณารกษ. ประไพ หนนภกด. ม.ป.ป. สารนเทศกบการศกษาคนควา. กรงเทพฯ : คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร. พมลพรรณ ประเสรฐวงษ เรพเพอร. 2546. การใชหองสมด=Using the Library (LB103). พมพครงท 2. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามคาแหง. ราชบณฑตยสถาน. 2546. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ : นานมบค

พบลเคชนส. รงฤด อภวฒนศร และคณะ. 2550. หองสมดและสารสนเทศเพอการศกษาคนควา. กรงเทพฯ:

ทรปเพบ เอดดเคชน.

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://elearning.spu.ac.th/content/thi114/pic/penpaper.gif&imgrefurl=http://elearning.spu.ac.th/content/thi114/main.html&usg=__9p3NsrQU0kggWeox0FQ9D9dwq7M=&h=95&w=85&sz=4&hl=th&start=17&zoom=1&tbnid=OokBMIKv679TqM:&tbnh=80&tbnw=72&prev=/images%3Fq%3D%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%25A3%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%2582%25E0%25B8%25B5%25E0%25B8%25A2%25E0%25B8%2599%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%25A2%25E0%25B8%2587%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%2599%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%258A%25E0%25B8%25B4%25E0%25B8%2587%25E0%25B8%25A7%25E0%25B8%25B4%25E0%25B8%258A%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%25A3%26um%3D1%26hl%3Dth%26sa%3DN%26tbs%3Disch:1&um=1&itbs=1�

บทสงทาย กลยทธในการสอบ

บทนา

การสอบ คอ การวดหรอประเมนผลความสามารถของนกศกษา ณ เวลานน ซงเปนสวนหนงของการศกษาและเปนสวนหนงของชวตการทางาน เมอออกไปทางานนกศกษากตองพรอมสาหรบการทดสอบและประเมนผลในอาชพนนๆดวย เชน การสอบเพอเขาทางาน การสอบใบอนญาตประกอบวชาชพ เชน ผสอบบญช นกคอมพวเตอร เปนตน ในบทนจะไดนาเสนอแนวคดและกลยทธในการสอบ การสอบนนไมไดหมายถงเฉพาะการมาสอบใหทนเวลาเทานน แตจะตองหมายรวมถงการเตรยมตวสอบ การกาหนดกลยทธในการสอบ การลดความเครยด และการเอาชนะความกลว รวมทงการเรยนรจากขอผดพลาดทเกดขนจากการสอบเพอหาทางปรบปรงตวตอไป

ขอควรปฏบตในการสอบ ระยะกอนการสอบ นกศกษาควรปฏบตดงน

การเตรยมพรอมกอนการสอบนนถอเปนกญแจสาคญของความสาเรจในการสอบ ถานกศกษาไดปฏบตตามและฝกทกษะการศกษาทงหมดทเรยนมาอยางสมาเสมอ ตงแตทกษะการฟง ทกษะการจดโนต ทกษะการอานและทกษะการเขยนแลว โอกาสในการสอบทจะประสบผลสาเรจกจะมากขน กลยทธบางสวน ทนกศกษาควรเลอกใชเพอเตรยมตวกอนการสอบ

1. ใชเทคนค SQ3R ในการจบประเดนสาคญของเนอเรองทจะสอบ โดยเฉพาะคาถาม ทนกศกษาพยายามตงเพอตอบคาถาม ในระหวางการอานตาราหรอทาโนตยอ ซงจะชวยไดมาก ในการเตรยมตวสอบ

เทคนคการอานแบบ SQ3R การอานหนงสอคงเปนเรองยากสาหรบใครหลายคนทจะอานและทาความเขาใจในหนงสอแตละเลม วนนเรามเทคนคจากผรตางๆ เกยวกบการอานหนงสอใหมประสทธภาพมานาเสนอ เราเรยกเทคนคนวา SQ3R

- 185 -

Survey (สารวจ) :

- สารวจดวาหนงสอเลมนมหวขอเกยวกบเรองอะไร? ใครเปนคนเขยน? มพนฐานความรอยางไร? พมพเมอไร?

- อานคานา และศกษาวาผเขยนตองการเขยนตาราเลมนเพอใหบคคลกลมใดอาน มจดประสงคจะครอบคลมเรองใดบาง ผเขยนแนะนาวธการอานหรอไม

- เนอหาในหนงสอกลาวถงอะไรบาง

- อานดรรชน เพอหาบทความทเฉพาะเจาะจง

- มภาพประกอบ / แผนภมหรอไม

- มการสรปยอแตละบทหรอไม

- ม สญญลกษณบงช เชน ขนาดตวอกษร การขดเสนใต ลาดบความสาคญของการจดวางหวขอซงจะบงบอกถงระดบความสาคญของแตละหวขอ

Question (ตงคาถาม) :

- กอนอานหนงสอ นสตนาจะมคาถามในใจไวลวงหนาวาเราจะอานหนงสอเลมน เพออยากรอะไร? อยากตอบคาถามอะไร?

- คาถามเหลานนอาจมาจากหองเรยน หรออาจมาจากตวนสตเองกได Read (อาน) : อานครงท 1

- อานอยางเรวพยายามเจาะหาประเดนสาคญของแตะละบท แตละหวขอ แตละยอหนา

- อยามวแตขดเสนใต หรอปายปากกาส ควรทาเครองหมายดวยดนสอ และเขยนอยางเบา ๆ

- อยามวแตจดบนทก เพราะทาใหสมาธในการอานลดลง อานครงท 2

- อานซาอกครง คราวนทาเครองหมายขอความทสาคญ

- รวบรวมประเดนตาง ๆ เขาดวยกน

- 186 -

- ลองประเมนเนอหา (หากเปนขอโตแยงใหพจารณาวาอานแลวดมเหตผลหรอไม ขอมลทบอกในหนงสอดขดกบความจรง หรอความรทนสตเคยรมาหรอไม)

- สรปเนอหา เพองายตอการรอฟนความจาในภายหลง

Recall (ฟนความจา) :

- เมอสนสดเนอหาของแตละบท ทาบนทกยอ อยายอชนดยาวจนเกนเหต ซงเปนการแสดงวานสตยงจบประเดนไมถกตอง

Review (ทบทวน) :

- สารวจดหวขอ (ชอ) ของหนงสอ หวขอและเนอหาโดยยอของแตละบท

- ตรวจสอบวาเนอหาทมนน ตอบคาถามทนสตมไวในใจหรอไม

- อานอกครง เพอแนใจวาเราเกบประเดนสาคญของหนงสอไดหมด

- เตมสงทขาดตกบกพรอง

2. พดคยกบนกศกษารนพ ทเคยสอบวชานมาแลวเพอดวาการสอบวชานยากแคไหน อาจารยผสอนจะเนนการออกขอสอบจากงานทหมอบหมาย ใหทาหรอออกขอสอบตามคาบรรยายของอาจารยรวมทงหาขอมลเพมเตมดวยวา อาจารยทานนชอบใหนกศกษาเขยนตอบในแบบใด เชน แบบทมการอางอง แบบทตองมตวอยาง หรอแบบทตองใชภาษาใหถกตอง หรอ บางทานอาจจะชอบความเปนระเบยบเรยบรอย ดงนนลายมอของนกศกษากมสวนสาคญในการทาสอบใหไดคะแนนดๆ

3. การทบทวนบทเรยนระยะยาว เปนการอานหนงสอ และทบทวนเนอหาวชาตางๆ อยางสมาเสมอตามตารางทจดทาขน รวมทงทาโนตยอไวเรยบรอยแลว ใหมเนอเรองทงหมดตอเนองในแผนเดยวกนเพอสามารถเหนหวขอตางๆ ทงหมดได การทบทวนมประโยชน คอ:-

3.1 ชวยใหไมตองทางานหนกในตอนใกลสอบ 3.2 ชวยใหเขาใจเรองทเรยนอยางเปนระบบและตอเนอง

4. การวางแผนดหนงสอ โดยใชทกษะในการบรหารเวลาทไดศกษาไปแลว เขามาชวยใน การวางแผนดหนงสอสอบ พยายามพจารณาถงปจจยตางๆ ทตองเตรยม เชน เอกสารหรอหนงสอทตองอานประกอบ ควรจะดหนงสอวชานกวนกอนสอบ ในแตละวนควรแบงเวลาในการดหนงสออยางไร ถานกศกษาสามารถวางแผนดหนงสอลวงหนาไดด กจะลดความวตกกงวลในการสอบไดมากขน

- 187 -

5. การอานหนงสอสอบ ควรทบทวนดวยตวเองและเปนกลม แตการทบทวนเปนกลมควรเปนการอภปรายแนวคดทสาคญๆ ซงกลมหนงๆไมควรมสมาชกเกน 5 คน แบงเนอหากนไปเตรยมแลวมาแลกเปลยนความรกน ซงวธนจะชวยกระตนใหอานหนงสอไดดและสรางความมนใจวาดประเดนทสาคญครบถวน และชวยในดานการเขยนขอสอบอกดวย

6. คาดคะเนแนวขอสอบ ในการเรยนแตละครง อาจารยอาจพดถงประเดนหรอแนวคด ทสาคญ ซงนกศกษาควรทบทวนในเรองดงกลาวเปนพเศษ หรออาจคาดเดาถงแนวขอสอบ อยางไรกตามควรอานเนอหาอนใหครบถวน อยาเชอมนแนวขอสอบทคาดไวมากนก และอาจขอคาแนะนาจากอาจารยในการเตรยมตวสอบวชานนๆได

7. รกษาสขภาพรางกายในชวงกอนสอบ ในชวงสอบนน นกศกษาสวนใหญจะตองทาสอบภายใตความเครยดและขอจากดของเวลา ดงนน นกศกษาจะทาสอบไดด กตอเมอสขภาพรางกาย และสขภาพจตทสมบรณ พยายามนอนหลบใหพอเพยง รวมทงรบประทานอาหารทมคณคา ขนมขบเคยวทมน าตาลมากๆ อาจทาใหสดชนในชวงเวลาหนง แตเมอพลงงานของนาตาลหมดไป รางกายเราจะออนเพลย เชนเดยวกบกาแฟ ถาดมประมาณ 1 ถวย อาจชวยใหตนตวดหนงสอได แตถามากกวานน คาเฟอนจะทาใหนกศกษามความเครยดมากขน สวนอาหารถารบประทานนอยไป นกศกษากจะรสกหดห แตถารบประทานมากไปกทาใหงวงได คาแนะนาทดทสด คอ ควรรบประทานอาหารเบาๆทมคณคากอนการสอบ

8. วางแผนใชเวลาในคนกอนสอบอยางระมดระวง ในคนกอนการสอบนกศกษาควรทบทวนโนตยอททาขนโดยละเอยดและรอบคอบกอนจะนอน แตอยาเครยดจนนอนไมหลบ นกศกษาตองนอนใหพอในคนกอนสอบ เพราะการนอนหลบสนทเปนเพอนทดทสดกอนการสอบ กอนนอนสกครงชวโมงนกศกษาควรพกผอน โดยอาจจะฟงเพลงเบาๆ อานหนงสอเบาสมอง หรอ ทาสมาธ หรอทาอะไรกไดทจะผอนคลายทงรางกายและจตใจ

- 188 -

เมอมาถงวทยาลยในวนทมการสอบ พยายามหลกเลยงความเครยดทอาจเกดจากเพอน โดย เฉพาะกลมเพอนทไมคอยไดเตรยมตวมาหรอดหนงสอมานอย แตจะพยายามพดถงคาถามทไมนาจะเปนไปได ซงนกศกษาไมควรสนใจ หรอเพอนอกกลมหนงทไมไดดหนงสอมาเชนกน และพยายามใหนกศกษาชวยอธบายแนวคดสาคญๆกอนสอบใหพวกเขาทราบ สาหรบเพอนทง 2 กลมน นกศกษาควรหลกเลยง เพอไมใหขอมลทนกศกษาจดเรยงลาดบมาแลวกระจดกระจายในระหวางการสอบ

ในระหวางการสอบ นกศกษาควรปฏบตดงน 1. พยายามสงบสตอารมณ และสขมรอบคอบ

กฎประการแรกทสาคญทสด เมอนกศกษารบขอสอบมานน คอ สงบสตอารมณ สดหาย ใจลกๆ สก 2-3 ครงเพอผอนคลาย และ มสมาธแนวแนอยทขอสอบ ไมตองดปฏกรยาของเพอน หรอคอยแตคดถงคะแนนทจะทาใหได นกศกษาตองมนใจในตนเอง ถานกศกษาอานทบทวนและฝกทกษะการเรยนรอยเสมอ นกศกษากจะรสกวา นกศกษาเตรยมตวมาดกวาคนอน และอกประการหนงใหจาไววา การสอบ กคอ การสอบ (a test is a test) ไมใชวนอวสานของโลกหากทาสอบไมได (not the end of the world)

อยางไรกตาม หากนกศกษาไมไดเตรยมตวมาอยางด จะดวยสาเหตอะไรกตาม นกศกษากอาจมความวตกกงวลอยบาง แตขณะอยในหองสอบกแกไขอะไรไมไดอยแลว ดงนน ควรทาจตใจใหสงบตงใจทาขอสอบ และจงอยาพยายามคดทจรตเปนเดดขาด เพราะจะเปนการทาลายอนาคตนกศกษา

2. ทาขอสอบอยางระมดระวง กอนลงมอทาขอสอบ ใหหยบบตรประจาตวนกศกษา วางบนโตะ ใหอาจารยผคมการสอบด

ฟงขอมลตางๆ เกยวกบการสอบทอาจารยประกาศ รวมทงอานคาชแจง / คาสงในหนาแรกของขอสอบใหเขาใจทงเรองลกษณะของขอสอบ การกาหนดคะแนน จานวนหนา กอนทจะลงมอทาถาไมเขาใจใหถามอาจารยผคมสอบ จากนนควรแบงเวลาทาใหเหมาะสม และเหลอเวลาในการตรวจทานดวย

ขณะทาขอสอบ ใหเลอกทาขอทงายทสดกอนสวนขอยากใหขามไปกอน โดยทาเครองหมายไวแลวกลบมาทาใหม ถานกไมออกใหเดา อยาเวนวางไวโดยไมตอบ พยายามทาใหครบทกขอ

หลงทาเสรจ เวลาทเหลอใหตรวจทานขอบกพรอง และตรวจวาเขยนชอ เลขประจาตว และขอมลสาคญอนๆ ครบถวนหรอยง หลงการสอบไมควรอยถกเถยงกบเพอนเพราะจะทาใหกงวล ควรรบกลบบาน พกผอนและเตรยมดหนงสอในวชาถดไป หรอถามสอบในชวงบาย ควรรบไปรบประทานอาหาร

- 189 -

หลงการสอบ หลงการสอบควรมการประเมนตนเองเพอดขอบกพรองและจดออนของตน โดยควรทาอยางมหลกเกณฑและยตธรรมตอตนเองและผออกขอสอบจงจะไดขอวเคราะหทเปนประโยชนตอตนเองอยางแทจรง

ตวอยางแบบประเมนผลการสอบ หลงจากตรวจสอบแลวพบวา ตนเองเตรยมตวไมพรอม กสามารถแกไขในการสอบ

ครงตอไปได แตถาเปนเพราะทศนะคตทไมดตออาจารยควรเปลยนทศนะคตใหม

1. การเตรยมตว ……………….. เวลานอย ……………….. ไมมสมาธในการดหนงสอ ………………... อานหนงสอไมจบ ……………….. ไมสนใจวชาน ……………….. ไมชอบอาจารยผสอน ………………… เรยนไมรเรอง ………………… มความกงวลในการสอบ ………………… กนยาระงบงวงมากเกนไป

2. ระหวางการสอบ ………………… รสกตนเตนมากเกนไป ………………… บรรยากาศในหองสอบไมด ผคมสอบเขมงวดมาก ………………… อานคาชแจงไมละเอยด ………………… อานขอสอบไมเขาใจ ………………… ขอสอบมากเกนไป ทาไมทน ………………… มาเขาสอบสาย ………………… อปกรณการสอบไมพรอม ………………… กงวลกบวชาทจะสอบตอไป ………………… มวชาสอบหนกๆหลายวชาในวนเดยวกน ………………… ใจลอย …………………

งวงนอน

- 190 -

ขอสอบทมหาวทยาลยนยมออกขอสอบ มดงน

1. ขอสอบแบบเลอกตอบ (multiple choice test)

ลกษณะขอสอบประเภทน จะประกอบดวยโจทยหรอขอความทเปนประโยคทสมบรณเปนตวคาถาม (Stem) เพอวดความรความสามารถ และตวเลอกตงแต 3 ตวเลอกขนไปอก 1 ชด รวมเปน 1 ขอ ในตวเลอกนนจะมทงคาตอบถก (key) และคาตอบผด (distracter) ทเปนตวลวงมาใหนกเรยนพจารณา

1.1 ประเภทคาถามเดยว (single question) เปนขอสอบเลอกตอบทแตละขอมงถามเพยงเรองใดเรองหนงโดยเฉพาะ และสมบรณในตวเอง โดยไมเกยวพนธกบขออน ๆ เลย ซงแตละขอจะเปนอสระตอกน

1.2 ประเภทตวเลอกคงท (constant choice) ขอสอบประเภทน ในแตละตอนจะมตวเลอกอยชดหนง ใหนกศกษาพจารณาตวเลอกเหลาน แลวนาไปตอบคาถามทกาหนดมาใหหลายคาถาม หรออาจกลาวไดวาเปนขอสอบทมคาถามหลายขอแตมตวเลอกอยชดเดยว ซงขอสอบชนดนพฒนามาจากขอสอบแบบจบค แตมลกษณะทแตกตางไปจากขอสอบแบบจบค

1.3 ประเภทสถานการณ (situational test) คาถามชนดนจะประกอบดวยขอความ รปภาพของจรง หรอเรองราวอะไรสกอยางหนงมาเสนอเราใจใหนกศกษาเกดความคดกอนเปนตอนนาจากนนจงตงคาถามหลาย ๆ ขอ หลาย ๆ แงมมทเกยวของกบเรองนน คาถามชนดนมคณคาตรงทสามารถวดผลสมฤทธเบดเสรจของการศกษาไดเปนอยางด อกทงยงสามารถวดสมรรถภาพสมองขนสงไดงายกวาขอสอบประเภทอน ๆ

วธการทาขอสอบแบบปรนย (Objective Test)

ขอสอบปรนย จะประกอบดวย 2 สวน คอคาถาม และคาตอบ ตวคาถามของขอสอบปรนยมจดมงหมายเพอใหผตอบไดแสดงความรความสามารถตาง ๆ ตามทผถามตองการซงจะวดตงแตความจาผวเผนไปจนถง ความเขาใจ ทลกซง การวเคราะห การสงเคราะห การนาไปใชได ตลอดจนถงการประเมนคาของชดวชานนๆ คาถามแตละขอจะถามเฉพาะจดเลก ๆของเนอหาสอดคลองกวตถประสงคของชดวชา และเปนไปตามวตถประสงตของหนวยของตอน ดงนนการทาขอสอบจานวนมากจงตองใชเวลาในการคดและการตอบเปนสวนใหญ จงสรางความวตกกงวลในการทาขอสอบได นกศกษาจงควรทาความเขาใจวาขอสอบปรนยเปนอยางไร

- 191 -

เทคนคการทาขอสอบปรนย 1.ตองอานคาสงและศกษาทาขอสอบทงฉบบในภาพรวมกอน 2.วางแผนการใชเวลาในการทาขอสอบ 3. ตดตวเลอกทผดชดๆ เพอกาจดตวลวงจะไดพจารณาตดสนใจตวเลอกอนๆ ทเหนวาถก 4.ระวงโจทยทมคาปฎเสธซอน เชน ไมใช, ใช เมอพบโจทยลกษณะนตองพยายามคดวเคราะห

เพอหาประเดนทถกตองกอน 5.วเคราะห แยกแยะ เปรยบเทยบ ทกๆ ตวเลอกจะคลายๆ กนมากเพอหาขอทถกทสด 6.สงเคราะห มลกษณะประมวลตวเลอกอนๆ ทถกมาอยในขอเดยวกนแตนกศกษาตองหาขอท

ถกทสด 7.พบขอสอบทยากควรทาเครองหมายและขามไปกอนหลงจากนนกลบมาพจารณาอกครงหาก

มเวลาเพยงพอควรทบทวนโดยการอานทงคาถามและคาตอบอกครงหนง วธเลอกคาตอบในขอสอบปรนย ขอสอบของมหาวทยาลยสวนใหญมคาตอบคาตอบใหเลอก 5คาตอบ ซงนกศกษาสามารถใช

วธการตอไปนชวย ในกรณทไมรคาตอบทถกตองได 1) กาจดคาตอบทผดอยางเหนไดชดออกไปกอน ใหเหลอตวเลอกนอยลง เพอทคาตอบของเรา

จะมคาตอบทถกมากขน เชน ถาเหลอตวเลอก 2 ตว โอกาสตอบถกกคอ 50 – 50 2) คาตอบทมความหมายคลายคลงกน มกจะไมใชคาตอบทถก เชน ถาโจทยถามวา กฎทวไป

ในการจาคออะไร ตวเลอก ก. ทองจาครงละ 1/2 – 1 ชวโมง ค. อานขอมลนนซาๆ นแสดงวาทงขอ ก. และ ค. ไมนาใชคาตอบทถก ทาใหเราสามารถตดตวเลอกดงกลาวทงไปได

3) คาตอบทกนความกวาง มกมโอกาสถกมากกวาคาตอบทเฉพาะเจาะจง ยกตวอยางธรกจถกมองวาเปนเกมการแขงขนเพราะอะไร?

ก. มกาหนดเวลา ข. มคนมากมายเขามามสวนรวม ค. มผนา ง. มกฎตางๆ ทไมแนนอน แลวแตผกาหนด จ.มการวางแผน

คาตอบ ง. คอคาตอบทควรเลอก เพราะครอบคลมคาตอบอนได

- 192 -

4) คาตอบทตรงขามกน ขดแยงกน ไมมคาตอบใดกคาตอบหนง นาจะเปนตวเลอกทถก ยกตวอยาง โจทย เวลาอานหนงสอทบทวนความรกอนสอบทดทสด คอชวงไหน?

ก. กอนเขานอน ข. ระหวางพกกลางวน ค. ชวงสดสปดาห ง. หลงตนนอน จ.ระหวางชวงบายถงเยน ตวเลอก ก. และ ง. ตรงขามกนอยางเหนไดชด และคาตอบทถกคอ ขอ ก.

5) ขอมลจากคาถามขออนๆ สามารถเปนแนวทาง หรอชวยใหคาตอบแกนกศกษาได ลอง เวนคาถามขามขอทคดไมออกนไปกอน แลวทาขออนๆ ตอ ถามนยงชวยไมไดใหใชวธใน ขอตอไป

6) เลอกคาตอบทยาวทสดหรอสนทสด โดยพจารณาจากลกษณะคาตอบทถกในขออนๆ เพราะสวนใหญแลว ผออกขอสอบแตละคนมกมสไตลของตนเอง คอ อาจชอบใหตวเลอก ทยาวทสดเปนคาตอบทถกตองทสด หรอไมกชอบใหคาตอบทกะทดรดอธบายแตนอยเปน คาตอบทถก

7) ระวงถกลวงดวยภาษา เพราะคาบางคาสามารถโนมนาวเราใหตอบวาขอความนนถกได ทงๆ ทมนผด คาทวานไดแก ถา... จาเปนท.... ไมจาเปนท.....

8) สงเกตคาบอกใบวาขอความนนผด คอถาขอความนนมคาวา “เสมอ ตลอด ไมเลย ไมเคย เปนไปไมได” หรอคาในลกษณะคลายๆ กน กมโอกาสเปนไปไดมากทมนจะผด ดงนนถา เราไมแนใจวามนถกหรอผด กใหตอบไปวาผด

9) ขอความทมคาแสดงถงความลงเล ไมแนชด เชนคาวา บางท ไมคอยจะ กลาวโดยทวๆ ไปแลว หรอ โดยปกตแลว มกเปนขอความทผออกขอสอบกาหนดใหเปนคาตอบทถก ตรง

- 193 -

ขามกบกลมคาในขอ 8) ทแสดงความชดเจนเตมท แตมกจะเปนคาตอบทผด

2. การทาขอสอบอตนย ( Essay Test )

ขอสอบแบบอตนย เปนขอสอบทสรางขนเพอใชวดความร ความเขาใจเนอหาอยางแทจรง การจดลาดบความคด ความสามารถในการวเคราะหวจารณ สามารถประยกตหลกทวไปกบกรณเฉพาะได การสอบแบบนจงไมเพยงเขาใจเนอหาทเรยนเทานน แตตองรจกการตความคาถามและเขยนคาตอบใหผตรวจเขาใจดวย

หรอขอสอบแบบขอเขยนน ผเขยนจะตองคดหาคาตอบเองทงหมด ไมมโอกาศเดาสมคาตอบโดยใชเทคนคตางๆเขาชวยแตกระนนผเรยนทมความรความจาพอๆกนสองคน กอาจไดคะแนนตางกน จาการทาขอสอบอตนยชดเดยวกน ทงนเพราะอกคนหนงมวธทาขอสอบทดกวาจงไดคะแนนสงกวา

เทคนคการทาขอสอบอตนย ควรปฏบตดงน ในการทาขอสอบอตนยเปนขอสอบทนกศกษาจะตองคดหาคาตอบเองทงหมด ไมมโอกาสเดา

สมคาตอบโดยใชเทคนคตางๆ เขาชวย ดงตอไปน 1. เขยนสงทนกศกษาจาไดลงไปดวยวธแบบจดโนตสนๆ หรอรหสยอตางๆ ททาไว การเขยน

สงทนกศกษาจาไดลงไปกอน กเพอปองกนไมใหคาถามในขอสอบทาใหเราสบสน และลดความกลววานกศกษาจะลมโนนลมน หลงจากลงมอเขยนขอสอบแลว

2. แบงเวลาทาขอสอบ โดยอานขอสอบใหหมด แลวพจารณาวา - มเวลาในการทาขอสอบนานเทาไร - มคาถามกขอ - คาถามขอไหนยาก / ขอไหนงาย - คาถามแตละขอมคะแนนเทาไร ถาผออกขอสอบไมเขยนบอกไว ใหสนนษฐานไว

กอนวาทกขอมคะแนนเทากน เมอทราบคาตอบขางตนแลวใหแบงเวลาสาหรบทาขอสอบแตละขออยางเหมาะสม

ตวอยางเชน ขอสอบชดหนงใหเวลาทา 3 ชวโมง คาถาม 4 ขอ มคะแนนดงน ขอแรก 10 คะแนน ขอสอง 20 คะแนน ขอสาม 20 คะแนน ขอสดทาย 50 คะแนน รวมทงหมด 100 คะแนน เราจะแบงเวลาออกเปน

- เวลาสาหรบอานขอสอบและทบทวนคาตอบตอนทาย 30 นาท (เหลอ 150 นาท) - เวลาสาหรบตอบคาถามขอ 1 (10% ของ 150 นาท) 15 นาท - เวลาสาหรบตอบคาถามขอ 2 (20% ของ 150 นาท) 30 นาท

- 194 -

- เวลาสาหรบตอบคาถามขอ 3 (20% ของ 150 นาท) 30 นาท - เวลาสาหรบตอบคาถามขอ 4 (50% ของ 150 นาท) 75 นาท

แตถาทกขอคะแนนเทากน ใหแบงเวลาเทาๆ กน และจงอยาใชเวลามากไปกวาทกาหนดนในแตละขอ เชน ถา 30 นาทแลวยงทาขอ 2 ไมเสรจ ใหเวนบรรทดทงไว แลวไปทาขออน การใชเวลาเกนในขอหนงขอใด จะลดเวลาสาหรบขออนๆ และสงผลกระทบตอคะแนนโดยตรง คอแทนทจะไดตอบครบถวน ไดคะแนนเตมจากขออน เรากจะตอบไดนอยลง คะแนนนอยลง โดยเฉพาะในขอสดทายนอกจากนการทเราทาไมเสรจภายในเวลาทกาหนด อาจหมายความวามนยากกวาทคด ดงนนจงไมควรเอาเวลาของขออนทงายกวาไปทมเทใหกบมน ทาขอทงายและคะแนนมากกอน

จากตวอยางขางตน ถาขอ 1 (10 คะแนน) กบขอ 3 (20 คะแนน) งายสาหรบเรา ใหทาขอ 3 กอน โดยตอบใหชดเจน ตรงคาถาม ภายในเวลาทสนทสด เพอใหมเวลาเหลอสาหรบขอทเราคดวายาก

สงสาคญ ในการทาขอสอบอตนยอยางหนง คอ นกศกษาตองอานคาถามใหรแนวาอะไรคอคาตอบทผออกขอสอบตองการ ถงแมวาจะตองอานคาถามนนหลายเทยวกตาม เพราะความเขาใจผดจะสงผลเสยอยางมาก การตความคาถาม หรอ การตโจทยมประเดนทนาสนใจ คอ นกศกษาตองเขาใจในความหมายของคาสงโจทยกอน จงจะสามารถตอบคาถามไดอยางถกตอง ซงคาถามทเรามกจะพบเหนมากในขอสอบอตนย ดงน

ใหเปรยบเทยบ วาของแตละอยางมอะไรทเหมอนกน และมอะไรทตางกน ตวอยางการตอบขอสอบแบบนคอ

สงทเหมอนกน สงทแตกตางกน

1……………….. 1……………………………..

2……………….. 2……………………………..

ใหอธบายความ บอกวามนคออะไร เราตองใหคาอธบายอยางเพยงพอทจะบงบอกถง

คานนอยางชดเจน ตวอยางขอสอบแบบน คอ ใหบรรยายความหมาย โดยแบงเปน

สวนคานา (ประเดนคาถาม ) เนอความ (ทฤษฎทเกยวของหรอหลกการและเหตผล) สรป (สรปใจความสาคญในสงทคาถามตองการ)

- 195 -

ใหวจารณ เมอเจอคาถามลกษณะนเราตองเอาทศนะมาตรฐานของคนทวไปเปนหลก

ยกเวนในกรณทผออกขอสอบระบชดเจนวา ตองการความคดเหนสวนตวของผเรยนเชน “ในความคดเหนของนกศกษา สงคมไทยในสมยปจจปนมขอดและขอเสยอยางไร” แบบนเราถงแสดงความคดเหนของเราได

ใหลาดบความ ตวอยางเชน “จงเลาสงไทยในสมยอดตจนถงปจจบนโดยสงเขป” นกศกษาตองตอบคาถามประเภทนโดยเรยงลาดบของเหตการณโดยใหเขยนเหตการณตางๆแบบคราวๆ ลงบนดานหลงกระดาษคาตอบกอนจากนนจงนาเหตการณมาเขยนขยายความตามลาดบนอกจากความเปนมาแลวการใหอธบายขนตอนการทางานของกระบวนการตางๆกจดอยในคาถามประเภทนเชนกน

ใหยกตวอยาง การตอบคาถามเชนนเราจะตองอาศยประสบการณและขอเทจจรงเกยวกบสงทเราจะตองยกตวอยางประกอบ

ถานกศกษาอานคาถามแลวรสกวามนยากเหมอนกนหมด ทาไมไดเลยสกขอ ใหเรมตนทคาถาม

ทนกศกษาคดวาสามารถเขยนอะไรบางอยางเกยวกบคาตอบได โดยนกศกษาอาจเรมโดยเขยนอธบาย

ความหมายแลวพยามยามคดหาเหตผลประกอบ กลยทธตางๆ ในการเพมคะแนน มดงตอไปน 1. อานวยความสะดวกใหผตรวจ โดยในการเขยนแตละยอหนาใหแสดงขอเทจจรงหรอความ

คดเหนเพยงหนงอยาง เพอใหผตรวจหาขอเทจจรงหรอคาตอบทตองการไดงายขน 2. เขยนใหเรยบรอย สะอาดตาทสดเทาทจะทาได 3. ใชปากกาสดาหรอนาเงนเขยนขอความ อยาใชปากกาสสดใสบาดตา เชน แดง เขยว เราควร

ใชสสดๆ นขดเสนหรอโยงลกศรเทานน 4. เวนบรรทดระหวางคาตอบแตละขอไวมากๆ สาหรบเขยนเพมทหลง จะไดไมตองเขยนตอ

หนาอน(แลวบอกผตรวจวา กรณาอานคาตอบขอนตอทหนา 9) ซงทาใหผตรวจเสยเวลาพลกกระดาษคาตอบไปมา

5. ถามคาถาม 5 ขอ แลวใหเลอกทา 4 ขอ เมอทาทง 4 ขอเสรจแลว ไมตองขยนไปทาแถมใหอกขอเอาเวลามาตรวจคาตอบทง 4 ขอ นนใหถกตองครบถวนทสดจะดกวา

6. ใชแผนภาพ แผนภม หรอตารางประกอบ ถาลกษณะคาถามเปดโอกาสใหทาเชนนนได เพราะสงเหลานจะนาเสนอความคดของเราและทาใหผตรวจเขาใจไดงายขน

7. ถาทาขอสดทายไมทนจรงๆ ใหเขยนโครงรางของคาตอบแบบคราวๆ ไมตองอธบายใน

- 196 -

รายละเอยด ตอไปนการทาขอสอบ กไมใชเรองยากอกตอไปแลวขอใหนกศกษาทกทาน ประสบความสาเรจตามทหวงไว ขอเปนกาลงใจใหทกทานสาเรจการศกษ

บรรณานกรม ชวาล แพรตกล. ม.ป.ป. เทคนคการเขยนคาถามเลอกตอบ. กรงเทพฯ : กงจนทรการพมพ. นภา เมธาวชย. 2533. การประเมนผลและการสรางแบบทดสอบ. กรงเทพฯ : วทยาลยครธนบร. บญเชด ภญโญอนนตพงษ. 2526. การวดและประเมนผลการศกษา : ทฤษฎและการประยกต. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน. บษยมาส สนธประมา. 2549. “วธการเรยนอยางมคณภาพในมหาวทยาลย” ใน เอกสารประกอบคา

บรรยายรายวชาการจดการและทกษะการเรยนระดบอดมศกษา. Mark and Cheryl Tackray. 2534. วธเรยนอยางมคณภาพ. แปลจาก How to Succeed to College or

University. โดย อรวด รจเกยตกาจร. พมพครงท ๒ กรงเทพฯ : เยลโลการพมพ. ยดา รกไทย. คมอ คนเกงเรยน”. กรงเทพฯ : สานกพมพเอกซเปอรเนท. สมนก ภททยธน. 2537. การวดผลการศกษา. กาฬสนธ : ประสานการพมพ. อทมพร จามรมาน. 2538. เทคนคการศกษาอยางมประสทธผล. กรงเทพฯ : ฟนนพบลชชง. Stanley Julian C. and Hopkins D. Educational and Psychological Measurement and Evaluation. Prentice-Hall, Inc., 1972. Thorndike, Robert L., and Hagen, Elizabeth. Measurement and Evaluation in Psychological and Evaluation. 3rd ed. John Willey and Sons, Inc., 1969.

ทักษะในการศึกษา study skills

Documents