εργασiαυγεία

ΤΕΥΧΟΣ 195 06 ΙΟΥΛΙΟΥ 2015 ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΕΝΤΥΠΗ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ) ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (Ε.Ε.Ι.Ε.Π.)

ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

ΘΑΝΑΣΙΜΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ Τη στήριξή τους στο ΝΑΙ στο Δημο-ψήφισμα της Κυριακής 05.07.2015, προειδοποιώντας ότι, σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί άμεσα συμφωνία με τους Θεσμούς και δεν αποκατα-σταθεί η χρηματοδότηση της ελληνι- κής οικονομίας, οι επιπτώσεις στην υγεία θα είναι δραματικές, δήλωσαν λίγο πριν το Δημοψήφισμα με κείμε-νό τους δέκα Καθηγητές των τομέων της πολιτικής, της διοίκησης και των οικονομικών της υγείας. Οπως αναφέρεται στο κείμενο, που υπέγραψαν οι Καθηγητές, μπορεί η οικονομική κρίση μέχρι σήμερα να έχει επηρεάσει αρνητικά την υγεία, κυρίως την ψυχική, ωστόσο δεν έχει επηρεάσει, προς το παρόν, τους δεί-κτες θνησιμότητας και το προσδόκι-μο ζωής των Ελλήνων. Το κείμενο υπέγραψαν η κ. Μαίρη Γείτονα, Αν. Καθηγήτρια, Οικονομι-

κής Ανάλυσης Κοινωνικής Πολιτικής και Οικονομικών της Υγείας, Πανε-πιστήμιο Πελοποννήσου και οι κ.κ. Λυκούργος Λιαρόπουλος, Ομ. Καθη-γητής Πολιτικής Οικονομικών Υγεί-ας, Ε.Κ.Π.Α., Νίκος Μανιαδάκης, Κα-θηγητής Οργάνωσης και Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας, Ε.Σ.Δ.Υ., Νίκος Πολύζος, Καθηγητής Διοίκησης Υπη-ρεσιών Υγείας, Δ.Π.Θ., Αρης Σισσού-ρας, Ομ. Καθηγητής Επιχειρησιακής Ερευνας Υγείας, Πανεπιστήμιο Πα-τρών, Σωτήρης Σούλης, Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Κοινω-νικής Προστασίας, Τ.Ε.Ι. Αθήνας, Κυριάκος Σουλιώτης, Επίκ. Καθηγη-τής Πολιτικής Υγείας, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Γιάννης Τούντας, Καθηγητής Κοινωνικής και Προλη-πτικής Ιατρικής, Ε.Κ.Π.Α., Γιάννης Υφαντόπουλος, Καθηγητής Οικονο-μικών της Υγείας, Ε.Κ.Π.Α. και Τά-

σος Φιλαλήθης, Καθηγητής Κοινω-νικής Ιατρικής και Προγραμματισμού Υγείας, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Σχετι-κό δημοσίευμα στην εφημερίδα Κα-θημερινή αναφέρεται στο κείμενο των 10 Καθηγητών, το οποίο αναρτήθη-κε και σε ιστοσελίδες. Το πλήρες κεί-μενο της ανάρτησης έχει ως εξής: Εάν δεν επιτευχθεί άμεσα συμφωνία με τους «Θεσμούς» και δεν αποκα-τασταθεί η χρηματοδότηση της ελλη-νικής οικονομίας, οι επιπτώσεις στην υγεία του ελληνικού πληθυσμού θα είναι δραματικές. Η οικονομική κρί-ση σαφώς έχει επηρεάσει αρνητικά την υγεία, κυρίως τη ψυχική και πρωτίστως των ανέργων και των φτωχών στρωμάτων, ωστόσο προς το παρόν οι δείκτες θνησιμότητας και το προσδόκιμο ζωής των ελλή-νων δεν φαίνεται να έχουν ακόμα ε-πηρεασθεί.

Από τη Δευτέρα, όμως, εάν προκλη-θεί άτακτη χρεοκοπία της οικονο-μίας, θα χρεοκοπήσει και το σύστη-μα υγείας, με ανυπολόγιστες συνέ-πειες για την ιατροφαρμακευτική πε-ρίθαλψη των ελλήνων πολιτών. Πολλά δημόσια νοσοκομεία δεν θα μπορέσουν να λειτουργήσουν. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές τους, υ-περβαίνουν σήμερα το 1 δισ. ευρώ από 600 εκατ. ευρώ που ήταν στις 25 Ιανουαρίου του 2015. Εάν στο ά-μεσο μέλλον δεν χρηματοδοτηθούν, πολλά εξ αυτών θα πρέπει να κλεί-σουν γιατί δεν θα μπορούν να προ-μηθεύονται όχι μόνο τα αναλώσιμα, στα οποία ήδη παρουσιάζονται ελ-λείψεις, αλλά και τα εξειδικευμένα υ-λικά, τα οποία είναι απαραίτητα για ορθοπαιδικές, καρδιοχειρουργικές κ.ά. επεμβάσεις, καθώς και τα φάρμα-κα, κυρίως δε αυτά για ορισμένες

σοβαρές παθήσεις (π.χ. αντικαρκινι-κά). Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τα φάρ-μακα, η ήδη μειωμένη παροχή θα γίνει ακόμα πιο προβληματική, γιατί οι εταιρείες δεν θα τα προμηθεύουν χωρίς να πληρώνονται. Ακόμα και η 3μηνη επάρκεια που προβλέπει η νο-μοθεσία, δεν θα μπορεί να εξασφα-λισθεί. Επιπλέον, δεν θα μπορούν να εκτελούνται οι 3μηνες συνταγές για τους χρόνιους ασθενείς, ενώ ση-μαντικά και πολύ αποτελεσματικά φάρμακα που κυκλοφορούν διε-θνώς, δεν θα εισάγονται στην Ελ-λάδα. Οι δε απολύσεις στις φαρμα-κευτικές εταιρείες θα πάρουν μαζι-κές διαστάσεις. Αντίστοιχα βέβαια φαινόμενα (κλεί-σιμο επιχειρήσεων, απολύσεις, αδυ-ναμία προμήθειας πρώτων υλών και υλικών, μείωση της ποιότητας των

παρεχόμενων υπηρεσιών κ.λ.π.) α-ναμένονται άμεσα σε όλες γενικά τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της υγείας, με τεράστιες επιπτώσεις στην υγεία του πληθυ-σμού, αλλά και στην οικονομία. Υπογραμμίζεται ότι σε όποιες χώρες τα τελευταία χρόνια υπήρξε άτακτη χρεοκοπία, όπως στις χώρες της πρώην Ε.Σ.Σ.Δ. στις αρχές της δε-καετίας του 1990 και στις χώρες της Ν.Α. Ασίας στα τέλη της ίδιας δεκα-ετίας, καταγράφηκε αύξηση των θα-νάτων κατά 20% και μείωση του προσδόκιμου ζωής από 5 έως 7 χρό-νια. Ας μην αφήσουμε να συμβούν όλα αυ-τά στη χώρα μας. Την Κυριακή δεν ψη-φίζουμε ΝΑΙ μόνο για την παραμονή μας στην Ευρώπη. Ψηφίζουμε ΝΑΙ και για την υγεία μας και κυρίως για την υγεία των παιδιών μας.

ΔΥΟ ΕΩΣ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΩΡΕΣ ΜΗ ΚΑΘΙΣΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΝΙΣΤΑΤΑΙ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

Οι εργαζόμενοι του γραφείου πρέπει να αλλάξουν ριζικά τις συνήθειές τους, έτσι ώστε να μένουν όρθιοι του-λάχιστον δύο ώρες στη διάρκεια της δουλειάς τους, σύμφωνα με Βρετανούς ειδικούς, οι οποίοι δημοσιοποίησαν σχετικές οδηγίες, ώστε να περιορι-σθούν οι επιπτώσεις για την υγεία από το πολύ καθισιό. Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Καθηγητή κ. Τζον Μπάκλεϊ του Ιν-στιτούτου Ιατρικής του Πανεπιστη-μίου του Τσέστερ, που έκαναν τη σχε-τική δημοσίευση στο βρετανικό περιο-δικό αθλητιατρικής British Journal of Sports Medicine, ανέφεραν ότι οι δύο ώρες ορθοστασίας θα μπορούσαν να φθάσουν ακόμη και τις τέσσερις, άν ληφθούν οι κατάλληλες πρωτοβουλίες εκ μέρους των εργαζομένων και των εργοδοτών. Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι περίπου το 75% του χρόνου εργασίας σε μια δουλειά γραφείου είναι καθιστικός και

από τον χρόνο αυτόν, πάνω από το 50% αφορά παρατεταμένες περιό-δους, στη διάρκεια των οποίων ο εργα-ζόμενος παραμένει καθισμένος συνε-χώς στην καρέκλα του, χωρίς να σηκώ-νεται καθόλου. Για να μειωθεί ο χρόνος του καθισιού, οι επιστήμονες προτείνουν τρία κυ-ρίως πράγματα: - Ο εργαζόμενος να κάνει όσο γίνεται πιο συχνά διαλείμματα και να ση-κώνεται για να περπατήσει (από την πλευρά του, ο εργοδότης πρέπει να μην βλέπει καχύποπτα κάτι τέτοιο ως ...λούφα). - Ο τρόπος δουλειάς να οργανώνεται έτσι ώστε να περιλαμβάνει περιόδους εργασίας στο όρθιο (π.χ. να συνεννο-είται κανείς δια ζώσης με τους συνα-δέλφους του στο γραφείο, αντί να επι-κοινωνεί με το ηλεκτρονικό ταχυδρο-μείο, ή ορισμένες συσκέψεις να γί-νονται στο όρθιο). - Να γίνουν συνήθεια στους χώρους

εργασίας τα γραφεία που έχουν σχε-διασθεί με ειδικούς εργονομικούς κα-νόνες, προκειμένου να ενθαρρύνουν τους εργαζόμενους να δουλεύουν όρθι-οι ή μισο-όρθιοι. Οι επιστήμονες επεσήμαναν ότι η παρατεταμένη στατική ορθοστασία (χωρίς να κινείται ο εργαζόμενος) μπορεί να γίνει το ίδιο επικίνδυνη με την καθιστική εργασία και να οδη-γήσει σε μυοσκελετικούς πόνους και κόπωση. Η καθιστική ζωή στο γραφείο και στο σπίτι (ιδίως μπροστά στην τη-λεόραση, επειδή συχνά συνδυάζεται με ανθυγιεινό φαγητό) έχει συνδεθεί με ποικίλα προβλήματα υγείας, όπως διαβήτη, και με κίνδυνο πρόωρου θα-νάτου. Οι ειδικοί συστήνουν, πέρα από την κινητικότητα στο γραφείο, ο εργα-ζόμενος να μην τρώει ανθυγιεινά στη δουλειά του, να μην πίνει αλκοόλ μετά από αυτήν (ούτε ενόσω δουλεύει...)

και να αποφεύγει το στρες, όσο μπορεί. Οι εργοδότες, από την πλευρά τους, καλούνται να ενθαρρύνουν ενεργά τους εργαζόμενους να μειώσουν τον χρόνο καθιστικής εργασίας, επενδύ-οντας χρόνο και χρήμα, ώστε το εργασιακό περιβάλλον να γίνει πιο κινητικό και λιγότερο στατικό. Σύμφωνα με τους ερευνητές, ασφαλώς δεν θα είναι εύκολο να αλλάξει μια «κουλτούρα» γραφείου, η οποία εδώ και πολλά χρόνια έχει εδραιωθεί γύρω από την καθιστική εργασία. Οπως επισημαίνουν οι ερευνητές στη δημοσίευσή τους, για πολλούς ερ-γαζόμενους (και εργοδότες) η ελάχι-στη ορθοστασία των δύο ωρών θα φανεί πολύ μεγάλη. Αλλά, με κάποιο τρόπο, όπως σημει-ώνουν, μια προσπάθεια πρέπει να γίνει, στην αρχή έστω για λίγα λεπτά και σταδιακά ο χρόνος όρθιας εργα-σίας να αυξάνεται.

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΤΑ ΠΟΛΥ ΣΤΕΝΑ ΠΑΝΤΕΛΟΝΙΑ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

Παρά τη μόδα γιά στενά παντελόνια, οι γιατροί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου προειδοποιώντας ότι τα γνω-στά και ως skinny παντελόνια μπο-ρούν να προκαλέσουν πρόβλημα στους μύες και στα νεύρα των κάτω άκρων. Όπως αναφέρει το B.B.C., σε μία περίπτωση χρειάσθηκε να αφαιρεθεί χειρουργικά ένα τέτοιο παντελόνι από μία 35χρονη, καθώς οι γάμπες της διογκώθηκαν σε υπερβολικό βαθμό, όπως περιγράφεται στην επιθεώρηση

Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry. Η γυναίκα αυτή είχε περάσει πολλές ώρες κάνοντας βαθιά καθίσματα, αδειάζοντας ντουλάπια για τις ανάγκες μετακόμισης σε ένα σπίτι στην Αυστραλία. Μέχρι το από-γευμα, τα πόδια της είχαν μουδιάσει και δυσκολευόταν να περπατήσει. Οι γιατροί εκτιμούν ότι η γυναίκα εμ-φάνισε μία πάθηση που ονομάζεται οξύ σύνδρομο του διαμερίσματος της κνήμης, το οποίο επιδεινώθηκε από τα

skinny jeans που φορούσε. Το σύνδρομο αυτό είναι μία επώδυνη και δυνητικά σοβαρή πάθηση, η οποία προκαλείται από την αιμορραγία ή το οίδημα, που προκαλείται εντός μίας κλειστής δέσμης μυών, στην περί-πτωση αυτήν των μυών της κνήμης. Εξαιτίας αυτού του συνδρόμου, η γυναίκα γλίστρησε και έπεσε και μη μπορώντας να σηκωθεί πέρασε αρ-κετές ώρες πεσμένη στο πάτωμα. Όταν μεταφέρθηκε στο Royal Adelaide

Hospital τα κάτω άκρα της ήταν υπερβολικά πρησμένα. Παρότι τα πόδια της ήταν ζεστά με αρκετά καλή κυκλοφορία του αίματος, οι μύες της ήταν αδύναμοι και είχε χάσει μερικώς την αίσθησή τους. Όσο αυξανόταν η πίεση στα κάτω άκρα της, οι μύες και τα νεύρα των κάτω άκρων της άρχισαν να καταστρέφονται. Της χορηγήθηκε ορός και κατάφερε να περπατήσει χωρίς βοήθεια έπειτα από τέσσερις μέρες.

ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΒΕΝΖΙΝΟΚΙΝΗΤΗΡΕΣ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΝΤΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

Ακόμη και οι σύγχρονοι βενζινο-κινητήρες των αυτοκινήτων, οι οποίοι πληρούν τις πιο σύγχρονες ευρω-παϊκές προδιαγραφές (Euro 5) εκ-πέμπουν μικροσκοπικά σωματίδια που διεισδύουν στους πνεύμονες προκα-λώντας ζημιά στην υγεία. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει μια νέα διεθνής επιστημονική έρευνα στην οποία συμμετείχαν και Ελληνες ε-ρευνητές, όπως ο κ. Κώστας Σιούτας, Καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανι-κής του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια (Η.Π.Α.) και επισημαίνει ότι οι τεχνολογικές βελτιώσεις στους σύγχρονους βενζινοκινητήρες δεν ση-μαίνουν κατ’ ανάγκην πως έχουν γί-νει λιγότερο επικίνδυνοι για την υ-γεία. Τα σωματίδια διαχωρίζονται στα πρωτογενή που εκπέμπονται απευ-

θείας από τους κινητήρες ή άλλες πηγές ρύπανσης και τα δευτερογενή που παράγονται μέσω φωτοχημικών αντιδράσεων υπό την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας. Και είναι τα τελευταία – μεγέθους μικρότερου από ένα χιλιοστό του χιλιοστού – που είναι και τα περισσότερα, καθώς αποτε-λούν έως και το 90% των συνολικών μικροσωματιδίων στον αέρα και προ-έρχονται βασικά από τους βενζινο-κινητήρες. Είναι δε τόσο τοξικά, ώστε η νέα μελέτη κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) εκτιμά ότι τουλάχιστον 7 (ε-πτά) εκατομμύρια πρόωροι θάνατοι συμβαίνουν διεθνώς εξαιτίας της α-τμοσφαιρικής ρύπανσης και η νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στο επιστη-μονικό περιοδικό «Nature Scientific

Reports», έρχεται να επιβεβαιώσει πα-λαιότερες έρευνες, οι οποίες δείχνουν ότι τα μικροσωματίδια στον αέρα επι-βαρύνουν τη Δημόσια Υγεία. Οι ερευνητές, με επικεφαλής την Δρ. Μαριάν Γκάιζερ του Πανεπιστημίου της Βέρνης και τον Δρ. Γιόζεφ Ντόμεν του Ινστιτούτου Πάουλ Σέρερ της Ελβετίας, μελέτησαν την τοξικότητα των σωματιδίων που σχηματίζονται στην ατμόσφαιρα από τις εκπομπές των σύγχρονων βενζινοκινητήρων Euro 5, εκθέτοντας καλλιέργειες κυτ-τάρων από ανθρώπινους πνεύμονες, τόσο υγιών και όσο ασθενών ανθρώ-πων, σε διάφορα επίπεδα σωματιδί-ων. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο κυτ-ταρικός θάνατος αυξάνει, όσο μεγα-λώνει η ποσότητα των σωματιδίων στον αέρα, καθώς τα δευτερογενή

σωματίδια προξενούν άμεση βλάβη στον ιστό των πνευμόνων, ενώ μία έμμεση επίπτωσή τους είναι ότι εξασθενούν τις αμυντικές λειτουργίες των πνευμόνων. Οι επιστήμονες σημειώνουν ότι εξαιτίας της ρύπανσης μειώνεται η ικανότητα των κυττάρων των πνευ-μόνων να αντιδρούν κατάλληλα στις λοιμώξεις από βακτήρια και ιούς. Τέλος στα αποτελέσματα της έρευνας επισημαίνεται επιπροσθέτως ότι κα-θώς ακόμη και πολύ μικρές δόσεις σωματιδίων μπορούν να προκαλέ-σουν ζημιά, ουσιαστικά δεν υπάρχει κάποιο όριο ασφαλείας, ενώ ο κίν-δυνος αυξάνεται για τα άτομα με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, ιδίως όσους πάσχουν από άσθμα, κυστική ίνωση και χρόνια αποφρα-κτική πνευμονοπάθεια.

εργασiα ΚΑΙ υγεία

ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΔΟΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

Η νέα μορφή της παρατεταμένης χρηματοπιστωτικής κρίσης στην Ελλάδα

έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα για όλους τους εργαζόμενους,

αλλά και τις επιχειρήσεις. Η «συμβολή» των λεγόμενων «Θεσμών» είναι

ουσιώδης, καθώς η ρευστότητα, που θα έπρεπε να εγγυάται η Ευρωπαϊκή

Κεντρική Τράπεζα (Ε.Κ.Τ.), σταμάτησε πριν ακόμα τελειώσει χρονικά το

Πρόγραμμα - Μνημόνιο στο οποίο είχε ενταχθεί η Ελλάδα. Για τους

ενασχολούμενους επαγγελματικά με την Υγεία και την Ασφάλεια στην

Εργασία τα προβλήματα λειτουργούν πολλαπλασιαστικά: από τη μια

σε πολλές επιχειρήσεις μετακυλίεται το πρόβλημα ρευστότητας των

Τραπεζών, με συνακόλουθο την τεχνική αδυναμία πληρωμών, από την

άλλη πολλές επιχειρήσεις δέχθηκαν το τελικό κτύπημα και οδηγούνται σε

κλείσιμο. Ωστόσο, τα προβλήματα του ενεργού εργατικού δυναμικού (είτε

λόγω της εργασίας του, είτε λόγω της υποαπασχόλησής του, είτε λόγω

ετεροαπασχόλησής του και τέλος είτε λόγω της ανεργίας του) λαμβάνουν

τις προσδοκώμενες (με βάση ακόμα και την κλασική βιβλιογραφία)

σωματικές, οργανικές ή λειτουργικές ιατρικές διαστάσεις. Ο ρόλος που

έχουν να διαδραματίσουν οι όποιες δομές Υγείας και Ασφάλειας της

Εργασίας στην Ελλάδα (κρατικές, ιδιωτικές και κοινωνικές) γίενται πλέον

καθοριστικός. Στην κατεύθυνση αυτήν, τόσο οι Τεχνικοί Ασφάλειας και

Ειδικοί Ιατροί Εργασίας, είτε μεμονωμένα, είτε μέσω των επιστημονικών

και επαγγελματικών τους εταιρειών αποκτούν πρόσθετα καθήκοντα...

Ασφαλώς, το ίδιο ισχύει και για το ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.

Θ.Κ. Κωνσταντινίδης

ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

ΕΡΓΑΣΙΑ, ΑΝΕΡΓΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ: ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑΕδώ και πολύ καιρό με απασχολεί η εξαφάνιση από το λογοτεχνικό προσκήνιο της εργασίας στη δεκαετία του 1990, σε συνδυασμό με τη δραστική της επανάκαμψη την τελευταία δεκαετία. Στη δεκαετία του 1990, σταδιακά ο λόγος για την εργασία, τη δουλειά, το επάγγελμα άρχισε να φθίνει, εκτός κι αναφερόταν στο παρελθόν.

της κ. Τιτίκας Δημητρούλια * http://monde-diplomatique.gr/?p=601

Η κρίση, αντίθετα, μαζί με την κοινωνική της κατάλυση επανέφερε και τον λόγο της, σε διάφορους τύπους κειμένων.

Ενα παράδειγμα είναι το «Ημερολόγιο ενός ανέργου. 155+1 αληθινές ιστορίες», σε επιμέλεια και σχολιασμό του Χριστόφορου Κάσδαγλη. Οι ιστορίες αυτές συγκεντρώνονταν και συνεχίζουν να συγκεντρώνονται σε ένα ιστολόγιο που έχει στόχο να καταστήσει τους ανέργους ορατούς στην κοινωνία, να κάνει τη φωνή τους να ακουστούν.

Ενα δεύτερο παράδειγμα είναι τα βιβλία του Χρήστου Οικονόμου, στα οποία η εργασία, τα βάσανα και η απώλειά της διαδραμα-τίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Ετσι, όταν είδα το βιβλίο της καλής συναδέλφου από το Στρασβούργο Κορίν Γκρενουγέ, «Usines en textes, écritures au travail. Témoigner du travail au tournant du XXIème siècle». Ed. Garnier, 2015, για τις ιστορίες των εργατών και των εργαζομένων, ανάμεσα στη λογοτεχνία και τη μαρτυρία, ενθουσιάσθηκα. Απ’ αυτό ξεκινώ, για να εξετάσω στη συνέχεια τη θέση της εργασίας και του λόγου της και στην Ελλάδα (εξού και το | στον τίτλο: Εργασία, ανεργία, αλλοτρίωση | Εργασία και και εργαζόμενοι:

μαρτυρίες και λογοτεχνικά έργα). Η κοινωνιολογική προοπτική της, θεμελιωμένη στον Μπουρντιέ, αλλά ενσωματώνοντας και τις παρατηρήσεις που έχει κάνει για το πεδίο – και όχι μόνο – ο Λαΐρ, στηριζόμενη σε μια σειρά άλλες κοινωνιολογικές συνεισφορές, ειδικά όσον αφορά το ζήτημα της εργατικής τάξης, συνδυάζεται με τη βαθιά γνώση της λογοτεχνίας και λειτουργεί καθοδηγητικά για την περιγραφή και της ελληνικής εμπειρίας – παρά τις σημαντικές διαφορές που προκύπτουν από την παραγωγική δομή καθαυτή της χώρας μας, αλλά και τη συγκρότηση και τη δομή της εργατικής της τάξης, ιστορικά και συγχρονικά.

Στην πρώτη σελίδα του βιβλίου της, η Κορίν Γκρενουγέ, Κα-θηγήτρια της Γαλλικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, ειδική στον Λουί Αραγκόν, δηλώνει την αφόρμηση του εγχειρήματός της σχετικά με τις εργασιακές αφηγήσεις, λογοτεχνικές και μη: «να καταλάβει καλύτερα τη φύση και την εμβέλεια των μαρτυριών σχετικά με τη δουλειά», καθώς τα σχετικά βιβλία, μυθοπλασιακά και μη, πληθαίνουν και καταγράφουν, όπως λέει, τον «θάνατο της εργασίας» – όρος που παραπέμπει στον παρεμφερή όρο του δημοσιογράφου Ζαν - Ρομπέρ Βιαλέ και στο βραβευμένο τρίπτυχο ντοκιμαντέρ του για τη «Θανάτωση της εργασίας» (2009). Τί σημαίνει αυτό; Ό,τι καταλαβαίνουν πολύ καλά οι εργαζόμενοι σε όλες τις χώρες του αναπτυγμένου, μεταβιομηχανικού κόσμου, ειδικά στον καιρό της κρίσης: μαζική ανεργία την οποία προκαλεί η κυριαρχία της οικονομίας επί της πολιτικής, διάλυση των εργασιακών δικαιωμάτων και της εργασί-ας όπως τη γνωρίζαμε τα τελευταία εκατό χρόνια, τέλος της σχέσης μας με τα παραδοσιακά επαγγέλματα, όπως λέει η Γκρενουγέ (παρότι δεν είναι προφανές ότι αυτό δεν θα αλλάξει στο μέλλον). Αν κανείς παρακολουθήσει έστω και αποσπασματικά το εξαιρε-τικό ντοκιμαντέρ του Βιαλέ, βλέπει τη σύγχρονη εκδοχή της με-τατροπής της εργασίας σε εφιάλτη, που τινάζει στον αέρα τον εργαζόμενο όχι μόνο στη διάρκεια της δουλειάς, αλλά δυναμιτίζει λεπτό προς λεπτό ολόκληρη τη ζωή του. Ή αλλιώς, ξαναδιαβάζει Μαρξ: «Ένας άνθρωπος που δεν έχει καθόλου ελεύθερο χρόνο, που η ζωή του ολόκληρη, με κάποια μικρά διαλείμματα και μόνο, καθαρά ψυχολογικά, για ύπνο, φαγητό κ.λ.π., καταλαμβάνεται από την εργασία του για τον καπιταλιστή, είναι κατώτερος και από υποζύγιο. Είναι μια απλή μηχανή που παράγει ξένο πλούτο, σω-ματικά τσακισμένος και πνευματικά αποβλακωμένος. Κι όμως, ολόκληρη η σύγχρονη ιστορία δείχνει ότι το κεφάλαιο, άν δεν το σταματήσουμε, εργάζεται αδιάφορα και ανελέητα προκειμένου να οδηγήσει την εργατική τάξη στο σύνολό της σ’ αυτό το έσχατο σημείο κατάπτωσης». (Κ. Μάρξ, Μισθός, τιμή και κέρδος). Το ζήτημα βεβαίως είναι ο ορισμός της εργατικής τάξης στις μέρες, ένα θέμα που ανακύπτει αμέσως και στη μελέτη της Γκρενουγέ. O Ερικ Χομπσμπάουμ έλεγε το 2010 ότι «οι χειρώνακτες εργάτες της βιομηχανίας ανήκουν ως τάξη πλέον, όπως φαίνεται, στο παρελθόν. Υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν πολλοί χειρώνακτες και η υπεράσπισή τους παραμένει μείζον καθήκον για όλες τις αριστερές κυβερνήσεις. Αλλά οι κυβερνήσεις αυτές δεν μπορούν πλέον να στηρίζουν σ’ αυτούς τις ελπίδες τους: δεν διαθέτουν πλέον, ακόμη και σε θεωρητικό επίπεδο, πολιτική

δυναμική, διότι έχουν χάσει τη δυναμική οργάνωσης της παλαιής εργατικής τάξης». Η Γκρενουγέ κάνει λόγο μαζί με έναν εκ των εργατών συγγραφέων για «τάξη φάντασμα», υιοθετώντας έναν όρο του κοινωνιολόγου Μισέλ Βερέ. Η Γκρενουγέ, ειδική στον Λουί Αραγκόν, εξετάζει τις αφηγήσεις της εργασίας, προσανατολισμένη στον «αληθινό κόσμο» της εποχής μας. Ανατέμνει τη συγκρότηση του λόγου της εργασίας, ως κοι-νωνικής πρακτικής, σε συνάρτηση με το πολλαπλό υποκείμενο του λόγου αυτού: εργάτες συνδικαλιστές ή μοναχικοί καβαλάρηδες, ημιαπασχολούμενοι εργαζόμενοι με κυλιόμενα ωράρια σε φαστφουντάδικα, πολυκαταστήματα και τηλεφωνικά κέντρα, εργάτες ή πρώην εργάτες και απόγονοι εργατών από τη μια· δημοσιογράφοι και συγγραφείς που συλλέγουν μαρτυρίες από την άλλη. Μια ολόκληρη παράδοση προλεταριακής λογοτεχνίας από τη μια, με τον πρωτεργάτη της προλεταριακής λογοτεχνίας Ανρί Πουλάιγ να αρνείται τον «λαϊκισμό» των εκτός εργατικής τάξης συγγραφέων και να αποδέχεται ως αυθεντική τη φωνή μόνο των «γιών του λαού» (η Γκρενουγέ δίνει μια κατατοπιστική επισκόπηση της πορείας της εν λόγω λογοτεχνίας). Μια ολόκληρη τάση της ερευνητικής, «εισοδιστικής» δημοσιογραφίας από την άλλη, με επικεφαλής επιφανείς δημοσιογράφους όπως ο πολύ γνωστός μας και στην Ελλάδα Γκίντερ Βάλραφ ή η επίσης γνωστή γαλλίδα δημοσιογράφος Φλοράνς Ομπενάς αλλά και συγγραφείς όπως ο πολύ γνωστός Φρανσουά Μπον με τον δραστήριο ιστότοπο remue.net, ο Φρεντερίκ Φαζαρντί τον οποίο γνωρίσαμε προσφάτως και στα ελληνικά με τους «Φονιάδες μπάτσων».

Ως προς τους εργάτες και εργαζομένους, άλλοι μιλάνε εξ ονόματος των συναδέλφων τους, άλλοι εκπροσωπούν μετά βίας τον εαυτό τους. Οι δημοσιογράφοι και οι συγγραφείς, αναλόγως με τη μέθοδο ή τη στόχευσή τους, απαλείφουν την παρουσία τους ή όχι. Πολύ συχνά όμως η συλλογικότητα του ομιλούντος υποκειμένου λανθάνει, ακόμη και στην πιο μοναχική φωνή – και παρά τις αντιδράσεις που συχνά οι μαρτυρίες δημιουργούν στους συναδέλφους που νιώθουν να ξεγυμνώνονται και να θίγονται. Μια τελευταία κουβέντα: τα εργαστήρια γραφής στα εργοστάσια, πρωτοβουλίες που μας θυμίζουν την έκθεση «Άνθρωποι – Χρώ-μα + Σίδερο», στην οποία οι καλλιτέχνες συναντιούνται με τους εργαζόμενους στη Ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη στο Πέραμα, που για όγδοη φορά διοργανώθηκε τον Οκτώβριο του 2014, συγκεντρώνοντας ποικίλα καλλιτεχνικά δρώμενα, άμεσα σχετι-ζόμενα με την εργασία, άν και όχι μόνο.

Η συνέχεια, την επόμενη φορά. Ως τότε, δείτε το καταπληκτικό ντοκιμαντέρ του Μπρούνο Μυέλ, της ομάδας Μεντβέντκιν, «Με το αί-μα των άλλων», για τη δουλειά στη γραμμή παραγωγής της Πεζώ, ό-που ένας εργάτης, ο Κριστιάν Κορούζ, μιλά για τα διαλυμένα του χέρια.

* Η κ. Τιτίκα Δημητρούλια γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965. Φοίτησε στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές της στο Παρίσι, αποκτώντας το Licence es Lettres Francaises Modernes (1991) και το Diplome d’etudes approfondies en etudes grecques Modernes (1994). Το 2002 υποστήριξε τη διδακτορική της διατριβή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο με θέμα «Μετάφραση και νέες τεχνολογίες: μεταβολές στην πρακτική και τη θεωρία της μετάφρασης με τη χρήση των νέων τεχνολογιών και στο πλαίσιο του κυβερνοχώρου». Εχει διδάξει στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Παντείου Πανεπιστημίου, καθώς και στο Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Τμήμα Μετάφρασης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εχει εργασθεί ως free-lance μεταφράστρια για την Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και έχει συνεργασθεί με φορείς, όπως το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσα-λονίκης, την Ελληνική Πρεσβεία του Βελγίου, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης κ.ά. Αρθρογραφεί συστηματικά στην εφημερίδα Καθημερινή της Κυ-ριακής και σε πολλά περιοδικά, έντυπα και ηλεκτρονικά, όπως το Εντευκτήριο, το e-poema κ.λ.π.).

2

ΧΧ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΣΥ.ΡΙΖ.Α. 2009

ΧΧ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

ΧΧ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔΔXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

ΧΧ Με τίτλο Για την Αριστερά του 21ου

αιώνα, είχε δημοσιοποιηθεί το 2009 η

συμβολή του Συνασπισμού (ΣΥΝ), όταν

συμμετείχε και η ΔΗ.ΜΑΡ., στο Πρό-

γραμμα του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

Την Επιτροπή Προγράμματος αποτε-

λούσαν τότε οι κ.κ. Γιάννης Δραγασά-

κης, Γιάννης Μπαλάφας, Αριστείδης

Μπαλτάς, Σίσσυ Βελισσαρίου, Χάρης

Γολέμης, Λίτσα Δουδούμη, Αλέκος

Κλύβης, Χάρης Κωνσταντάτος, Παναγι-

ώτης Λαφαζάνης, Ασημίνα Ξηροτύρη

και Παναγιώτης Τριγάζης.

Στο εισαγωγικό σημείωμα υπήρχε η

διευκρίνιση: Η Επιτροπή Προγράμμα-

τος αξιοποίησε τις συμβολές πολλών

συντρόφων και μη. Ιδιαίτερα κατά την

τελική φάση της συγγραφής και της επι-

μέλειας των κειμένων, είχε τη βοήθεια

των κ.κ. Βούτση Νίκου, Ζαμπέλη Κα-

τερίνας, Ιωαννίδη Γιώργου, Μανώλη

Σταυρούλας, Μπαλαμπανίδη Γιάννη,

Ντόβολου Μάκη, Πανταλού Ειρήνης,

Πάντου Παναγιώτη και Πούλου Ου-

ρανίας.

Στο τρίτο μέρος του Προγράμματος, που

περιλάμβανε Παραρτήματα και Ειδικά

Θέματα, υπήρχε ειδική αναφορά στις

Ασφαλείς Συνθήκες Εργασίας, το πλή-

ρες κείμενο της οποίας είχε ως εξής:

Τα τελευταία χρόνια τα εργατικά ατυ-

χήματα (αρκετά θανατηφόρα) έφεραν

στην επικαιρότητα με τραγικό τρόπο το

ζήτημα της εφαρμογής της νομοθεσίας

για την υγεία και ασφάλεια στους

χώρους εργασίας.

Συγχρόνως οι προσπάθειες του διευ-

θυντηρίου της Ε.Ε. και κυρίαρχων κύ-

κλων για ανατροπή της ισχύουσας νο-

μοθεσίας και επανεξέταση της οδηγίας

93/104/EC για την διαχείριση του χρό-

νου εργασίας, που είχε θεσπιστεί στη

λογική μείωσης της ανεργίας, εκτός του

ότι θα δημιουργήσουν δυσμενέστερο

εργασιακό περιβάλλον θα ανατρέψουν

τα μέχρι σήμερα δεδομένα στο επίπεδο

της νομοθεσίας για την υγεία και την

ασφάλεια στην εργασία.

Οι εν λόγω ρυθμίσεις, θα καταργήσουν

το περιεχόμενο των δύο προηγούμενων

οδηγιών, που ενσωματώθηκαν στο ε-

θνικό δίκαιο της χώρας μας με το Π.Δ.

88/99 και το Π.Δ. 76/2005.

Εφαρμόζοντας αυτά τα μέτρα, αγνο-

ούνται επιδεικτικά τα επιστημονικά δε-

δομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού

Υγείας (Π.Ο.Υ.) και του Διεθνούς Γρα-

φείου Εργασίας (Δ.Γ.Ε.), με βάση τα

οποία η μέτρηση των βλαπτικών παρα-

γόντων στην υγεία των εργαζομένων και

η έκθεση τους σε οριακές τιμές έγινε με

βάση το 8ωρο ή τις 40 ώρες απασχό-

λησης εβδομαδιαίως.

Αυτή η πρόθεση, άν υλοποιηθεί, θα

εξαλείψει την αντίφαση που υπήρχε

μέχρι σήμερα μεταξύ της νομοθεσίας

για την υγεία και την ασφάλεια στην

εργασία και της νομοθεσίας για το

εργασιακό καθεστώς. Ετσι θα έχουμε

προσαρμογή της νομοθεσίας για την

υγεία και ασφάλεια στην εργασία στα

πλαίσια των αποφάσεων της Λισσα-

βώνας και των αποφάσεων για την

ευασφάλεια.

Ηδη στη χώρα μας από το 2003, με τον

Ν. 3144, έχει ανατραπεί το 8ωρο και

έχουν μπει οι βάσεις για τον αποχαρα-

κτηρισμό των βαρέων και ανθυγιεινών

επαγγελμάτων, πριν καν το κράτος δη-

μιουργήσει στοιχειώδεις υποδομές για

τη υγεία, υγιεινή και ασφάλεια των

εργαζομένων.

Η χώρα μας, 25 χρόνια μετά τη ψήφιση

του Ν.1568/85, βρίσκεται με ένα πλού-

σιο νομοθετικό πλαίσιο για τη διασφά-

λιση της υγείας και της ασφάλειας των

εργαζομένων χωρίς επί της ουσίας αυτό

να έχει υλοποιηθεί από την πολιτεία.

Η εφαρμογή και η υλοποίηση αυτού του

νομοθετικού πλαισίου καθυστερεί σε ό-

λους τους τομείς απασχόλησης.

Μάλιστα στο δημόσιο τομέα, που θα

έπρεπε να είναι και ο κατεξοχήν αρμό-

διος φορέας για την καλή πρακτική εφαρ-

μογής της κείμενης νομοθεσίας η υστέ-

ρηση είναι τραγική.

Η ύπαρξη δομών για την υγεία και

ασφάλεια στην εργασία, η ουσιαστική

στελέχωση και λειτουργία τους διασφα-

λίζει τον εργαζόμενο/η από βλαπτικές

συνέπειες της επικίνδυνης εργασίας κα-

τά το δυνατόν, προλαμβάνει το εργατικό

ατύχημα και την επαγγελματική ασθέ-

νεια.

Δυστυχώς επί σειρά ετών οι κυβερνή-

σεις έδωσαν προτεραιότητα στην δημι-

ουργία και ανάπτυξη Εξωτερικών Υπηρε-

σιών Προστασίας Πρόληψης (ΕΞ.Υ.Π.Π.)

και όχι στη δημιουργία δομών Εσωτε-

ρικών Υπηρεσιών Προστασίας Πρόλη-

ψης (ΕΣ.Υ.Π.Π.), όπως από τη νομοθε-

σία επιβάλλεται.

Δεν προχώρησε η δημιουργία θέσεων

Δ.Ε.Π. Ιατρικής της Εργασίας στις Ια-

τρικές Σχολές της χώρας και με ύπαρξη

κατάλληλου περιεχομένου σπουδών για

τους μελλοντικούς γιατρούς εργασίας,

ούτε η λειτουργία τμημάτων Ιατρικής της

Εργασίας σε μεγάλα δημόσια νοσοκο-

μεία.

Σήμερα είναι ελάχιστοι οι εξειδικευμένοι

γιατροί εργασίας σε σχέση με τις

ανάγκες για την κάλυψη του συνόλου

των εργαζομένων.

Οπως και η απουσία από το Σώμα

Επιθεωρητών Εργασίας ( Σ.ΕΠ.Ε.) και

τα Κέντρα Πρόληψης Επαγγελματικού

Κινδύνου ( ΚΕ.Π.Ε.Κ.) εξειδικευμένων

Γιατρών Εργασίας και Τεχνικών Ασφα-

λείας.

Πρόσφατα, μάλιστα, ψηφίσθηκε κατά

πλειοψηφία σε νομοσχέδιο του Υπουρ-

γείου Απασχόλησης ρύθμιση που

επεκτείνει για ακόμα δύο χρόνια τις

μεταβατικές διατάξεις για όσους για-

τρούς κάθε ειδικότητας ή άνευ ειδι-

κότητας, ασκούν χρέη γιατρού εργασί-

ας.

Το Υπουργείο Υγείας, η υπεύθυνη αρχή

γα τους χώρους υγείας - πρόνοιας, και

όχι μόνο, παρά τη ψήφιση σχετικών

νόμων, κωφεύει προκλητικά στη στε-

λέχωση του Τμήματος Ιατρικής της

Εργασίας στη Διεύθυνση Δημόσιας

Υγείας του Υπουργείου, στη δημιουργία

Τμημάτων Υγιεινής και Ασφάλειας ανά

υγειονομική περιφέρεια, στην κατοχύ-

ρωση της ειδικότητας Ιατρικής της Ερ-

γασίας κ.ά.

Από το Ν. 1397/83, ακόμα, για τη

δημιουργία Ε.Σ.Υ., στο άρθρο 15 για

τους σκοπούς λειτουργίας των κέντρων

υγείας υπήρχε αναφορά στην ιατρική

της εργασίας και την προστασία του πε-

ριβάλλοντος. Στο Ν. 3329/05 (άρθρο 4,

παράγραφος 1, εδάφιο Γ, γ) προβλέ-

πεται η σύσταση τμημάτων Υ.Α.Ε. ανά

Δ.Υ.ΠΕ., όπως επίσης και στο άρθρο

21 του Ν. 3370/05, όπου αναφέρεται

ότι κα-ταργούνται στους οργανισμούς

των νοσοκομείων οι Τομείς Κοινωνικής

Ια-τρικής και δημιουργούνται Τομείς Δη-

μόσιας Υγείας, όπου εκτός των άλλων

έχουν και την ευθύνη για την υγεία,

υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας, όχι

μόνο των εργαζομένων των νοσοκομεί-

ων, αλλά και των εργαζομένων των επι-

χειρήσεων της γύρω περιοχής.

Ολα τα παραπάνω είναι άρρηκτα συν-

δεδεμένα με το γράμμα και το πνεύμα

της σύστασης της Ευρωπαϊκής Επιτρο-

πής της 19.09.2003 σε συνάρτηση με

την προηγούμενη Σύσταση 90/326/ΕΟΚ

της Επιτροπής (22.05.1990) για την

συνέργεια του δημόσιου συστήματος υ-

γείας για την αποφυγή εργατικών ατυ-

χημάτων και τη πρόκληση επαγγελματι-

κών ασθενειών.

Η συγκεκριμένη Σύσταση είχε χρονικό

πεδίο εφαρμογής την 31.12.2006 και η

χώρα μας μέχρι 30.6.2007 έπρεπε να

υποβάλει έκθεση στην αρμόδια Ευ-

ρωπαϊκή Επιτροπή αλλά με δεδομένο

ότι δεν τηρείται ούτε για το Ι.Κ.Α. το

πρωτόκολλο καταγραφής εργατικού α-

τυχήματος και επαγγελματικής ασθένει-

ας, όπως η χώρα μας είχε δεσμευθεί

στο Διεθνές Γραφείο Εργασίας εδώ και

χρόνια, είναι φανερό γιατί δηλώνονται

τόσο λίγες επαγγελματικές ασθένειες.

Οι καταγεγραμμένες επαγγελματικές α-

σθένειες στη χώρα μας ανέρχονται για

το 2003 σε 39 περιπτώσεις, για το 2004

σε 32, για το 2005 σε 30 και για το 2006

σε 31 (ετήσια στατιστικά στοιχεία του

Ι.Κ.Α.). Για το έτος 2004 στην Ευρω-

παϊκή Ενωση των 15 κρατών - μελών

διαγνώσθηκαν 46.280 επαγγελματικές

ασθένειες (στοιχεία EUROSTAT 2004).

Εξάλλου, οι επαγγελματικές ασθένειες

αφορούν μόνο τους ασφαλισμένους του

Ι.Κ.Α. και όχι των σύνολο των ερ-

γαζομένων, ανεξαρτήτως εργασιακής

σχέσης (εξαρτημένης ή ελευθερο-

επαγγελματία, αγρότη, εργάτη γης

κ.λ.π.), παρότι η συγκεκριμένη σύσταση

δεν εξαιρεί καμία ομάδα απασχο-

λουμένων. Γι’ αυτό πρέπει η πολιτεία να

επεκτείνει την εφαρμογή του καταλόγου

επαγγελματικών ασθενειών όχι μόνο για

τους εργαζόμενους/ες του Δημοσίου,

Ν.Π.Δ.Δ. και των Ο.Τ.Α., αλλά για το

σύνολο των εργαζομένων στη χώρα

ανεξαρτήτως εργασιακής σχέσης ή εί-

δους απασχόλησης.

Πολύ περισσότερο που η σύσταση

αναφέρει ότι ο κατάλογος παρέχει γνώ-

ση για τις προκαλούμενες επαγγελμα-

τικές ασθένειες και έτσι υπάρχει η δυ-

νατότητα με τη συνέργεια του δημοσίου

συστήματος υγείας να προλαμβάνονται

αυτές.

Το ζήτημα δεν είναι μόνο από τί

επαγγελματικές ασθένειες θα πάσχουν

οι εργαζόμενοι/ες ανάλογα με το είδος

εργασίας τους, αλλά και η ύπαρξη των

αναλόγων πολιτειακών δομών υγείας,

υγιεινής και ασφάλειας στην εργασία,

ούτως ώστε να μην προκαλούνται

αυτές. Αλλά και σε περίπτωση που

αυτές προκύπτουν να υπάρχει η ανά-

λογη κοινωνική, ηθική, ποσοτική και

ποιοτική επανένταξη και αποκατάσταση

του εργαζόμενου.

Το θέμα των επαγγελματικών ασθε-

νειών είναι συναφές με το εργατικό

ατύχημα, αλληλένδετο με τα επικίνδυνα

Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα

(Β.Α.Ε.) και την ύπαρξη δομών για την

υγεία και ασφάλεια στην εργασία.

Η εκτεταμένη εφαρμογή ελαστικών

μορφών απασχόλησης και πολυαπα-

σχόλησης, η ύπαρξη και λειτουργία

εκτεταμένου δικτύου υπεργολάβων σε

ιδιωτικό και δημόσιο τομέα με εργα-

ζόμενους επισφαλούς εργασιακής σχέ-

σης, κύρια μετανάστες/ριες, θα έχει

ως αποτέλεσμα την αυξημένη εμφάνιση

επαγγελματικών ασθενειών, με σοβαρές

συνέπειες για τους ίδιους, αλλά και για

τη δημόσια υγεία, τα οικονομικά των

ασφαλιστικών φορέων (στη περίπτωση

που τυχαίνει να είναι ασφαλισμένοι).

Ταυτόχρονα θα παρατηρηθεί και η αύ-

ξηση των εργατικών ατυχημάτων.

Η ασφαλιστική κάλυψη του επαγγελ-

ματικού κινδύνου που ισχύει, στο

αμελητέο ποσοστό του 1%, ουσιαστικά

δεν εφαρμόσθηκε ανάλογα με την

επικινδυνότητα της επιχείρησης και την

πρακτική της για την υγεία, την υγιεινή

και ασφάλεια των εργαζομένων.

Είναι απαραίτητη η σύσταση «Φορέα

Επαγγελματικού Κινδύνου», ο οποίος

θα αναπτύσσει μια πολιτική για την

εκτίμησή του. Να επαναλειτουργήσει

και να τροποποιηθούν η σύσταση, η

σύνθεση και οι αρμοδιότητες της Επι-

τροπής Προλήψεως Εργατικών Ατυχη-

μάτων Ν.Δ. 4104 (20.09.1960 - ΦΕΚ

147, τ. Α).

Να γίνει επαναφορά της κυμαινόμενης

εισφοράς του επαγγελματικού κινδύνου

1%, που έγινε σταθερή (νόμος 2084/92

άρθρο 45 σημείο 4), όπως ορίζεται από

το Ν.Δ. 4104 (20.09.1960 - ΦΕΚ 147, τ.

Α) και Β.Δ. 473 (26.07.1961 - ΦΕΚ 119,

τ. Α), που θα προσδιορίζεται, να ανα-

προσαρμόζεται, θα αυξάνει και θα μει-

ώνεται με βάση, όχι μόνο την κατηγορία

επιχειρήσεων ή εργασιών, την επικιν-

δυνότητα του παραγωγικού κλάδου

παραγωγής, τα δηλωθέντα ατυχήματα

και επαγγελματικές ασθένειες, αλλά και

από τα προκύπτοντα στοιχεία, τον

ιατρικό και περιβαλλοντολογικό έλεγχο.

Το συνολικό οικονομικό κόστος των

συνεπειών του επαγγελματικού κινδύ-

νου με την μορφή των εργατικών ατυ-

χημάτων, των επαγγελματικών ασθε-

νειών και της πρόωρης φθοράς της

υγείας των εργαζομένων εκτιμάται ότι

ξεπερνά το 2% του Α.Ε.Π., σύμφωνα με

σχετικές μελέτες.

Η διαδικασία που ακολουθούν, εσκεμ-

μένως, τα Ασφαλιστικά Ταμεία να κα-

ταγράφουν τις επαγγελματικές ασθένει-

ες ως «κοινή νόσο» με την ανοχή του

κράτους αποβλέπει στην σταδιακή

εξάλειψη της εισφοράς του επαγγελμα-

τικού κινδύνου, διότι η επαγγελματική

ασθένεια, βάσει της κείμενης νομοθε-

σίας, εμπίπτει στην ίδια κατηγορία του

εργατικού ατυχήματος.

Οι επιπτώσεις στα οικονομικά των Τα-

μείων από την μη εφαρμογή των μέτρων

Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας εί-

ναι τεράστιες, επειδή οι δαπάνες από τα

όποια εργατικά ατυχήματα και τις ε-

παγγελματικές ασθένειες (νοσήλια, φάρ-

μακα, επανένταξη και αναπηρικές συντά-

ξεις) βαρύνουν τα ασφαλιστικά ταμεία

με αρκετά δισ. τον χρόνο.

Μάλιστα, οι εισφορές του Φορέα

Ασφάλισης Επαγγελματικού Κινδύνου

θα έπρεπε να τροφοδοτούν το Εθνικό

Κέντρο Αναφοράς για την Υγεία και

Ασφάλεια στην Εργασία, ώστε με την

κατάλληλη στελέχωση να έχει τη δυνα-

τότητα να επεξεργάζεται τα στοιχεία με-

τρήσεων των ΕΣ.Υ.Π.Π. και ΕΞ.Υ.Π.Π.,

να εξαγάγει τα ανάλογα συμπεράσματα

και να προτείνει μέτρα για την προ-

άσπιση και βελτίωση της υγείας των

εργαζομένων.

Οι διατάξεις του Π.Δ. 17/96 είναι σαφείς

ως προς την υποχρέωση του εργοδότη

(ιδιώτη και δημοσίου) για συγκρότηση

Εσωτερικών Υπηρεσιών Προστασίας και

Πρόληψης (ΕΣ.Υ.Π.Π.), κατάλληλα στελε-

χωμένων.

Ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστε-

ράς (ΣΥ.ΡΙΖ.Α.) προτείνει:

Τη δημιουργία Φορέα Ασφάλισης Ε-

παγγελματικού Κινδύνου,

Τη συγκρότηση Εσωτερικών Υπηρεσι-

ών Προστασίας Πρόληψης (ΕΣ.Υ.Π.Π.)

σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, όπου

από τη κείμενη νομοθεσία επιβάλλε-

ται,

Τη δημιουργία Εθνικού Κέντρου Ανα-

φοράς για τα ζητήματα Υγείας και

Ασφάλειας της Εργασίας,

Τη δημιουργία θέσεων Δ.Ε.Π. Ιατρι-

κής της Εργασίας στις Ιατρικές Σχο-

λές με κατάλληλο περιεχόμενο σπου-

δών για τους μελλοντικούς γιατρούς

εργασίας,

Τη στελέχωση των νοσοκομείων του

Ε.Σ.Υ. με Τμήματα Ιατρικής της Εργα-

σίας,

Την αύξηση του αριθμού των ειδικευ-

ομένων γιατρών εργασίας,

Τη δημιουργία μεταπτυχιακού διεπι-

στημονικού προγράμματος για από-

φοίτους Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. για την εξει-

δίκευσή τους ως Τεχνικών Ασφαλείας,

Την εφαρμογή του πρωτοκόλλου για

τη καταγραφή των εργατικών ατυχη-

μάτων και των επαγγελματικών ασθε-

νειών,

Την επέκταση του θεσμού εφαρμογής

της κείμενης νομοθεσίας για την Υγεία

και Ασφάλεια στην εργασία για όλους

τους φορείς και τα ασφαλιστικά τα-

μεία για όλους τους εργαζόμενους

ανεξάρτητα της οποιαδήποτε εργασια-

κής σχέσης,

Τη λήψη πρόσθετων μέτρων για τους

εργαζόμενους/ες σε επικίνδυνους και

ανθυγιεινούς χώρους, συγχρόνως με

τη λειτουργία δομών για την προ-

στασία της υγείας τους και τη δια-

σφάλιση της σωματικής τους ακεραι-

ότητας και της ψυχικής και σωματικής

τους ευεξίας,

Την αναβάθμιση και διαμόρφωση της

ισχύουσας νομοθεσίας για τα Βαρέα

και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα (Β.Α.Ε.),

Τη στελέχωση του Σ.ΕΠ.Ε. και των

ΚΕ.Π.Ε.Κ. με εξειδικευμένους για-

τρούς εργασίας και τεχνικούς ασφα-

λείας με παράλληλη ενίσχυσή τους

ανά περιφέρεια, ανάλογα με την επι-

κινδυνότητα των παραγωγικών δρα-

στηριοτήτων,

Τη λειτουργία διαπιστευμένων εργα-

στηρίων για μετρήσεις βλαπτικών πα-

ραγόντων (διοξίνες, ίνες αμιάντου κ.λ.π.)

και

Τη σύσταση Τμημάτων Υγείας - Ασφα-

λείας της Εργασίας ανά Υγειονομική

Περιφέρεια, όπως προβλέπεται στο

Ν. 3329/05 και Ν. 3370/05.

3

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ (Π.Φ.Υ.) ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΜΕΡΙΚΩΝ ΑΠΛΟΪΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΩΝ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

Διάβασα με όση περισσότερη προσοχή μπορούσα λόγω ιδιότητας τις προτάσεις της Ομάδας Εργασίας για την Π.Φ.Υ., που πα-ρουσιάσθηκαν ως η νέα εκδοχή για την επίλυση των προβλημάτων της. Δεν επι-θυμώ σ’ αυτήν τη φάση να αναφερθώ για τις άμεσες δυνατότητες εφαρμογής των προτάσεων, αφού αυτές δεν λαμβάνουν υπόψη τους τις υπάρχουσες δομές και λειτουργίες, τα απολογιστικά δεδομένα της απορρύθμισής τους το έτος 2014 (από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. στο Π.Ε.Δ.Υ.) και κυρίως τις εν εξελίξει διαδικασίες παροχής των υπηρεσι-ών εξωνοσοκομειακής φροντίδας μέσω του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και των λοιπών ασφαλιστικών ταμείων με τους ιδιώτες γιατρούς. Θα ήθελα σε αυτό το σημείωμα να ακολουθήσω την λογική της Ομάδας Εργασίας και να ανα-φερθώ μόνο στους αριθμούς, όπως αυτοί πα-ρουσιάζονται στο πόνημα που συνέταξαν τα εκλεκτά μέλη της Ομάδας Εργασίας και κατ’ εξοχήν ειδικοί στο θέμα, και στο τέλος να θέσω ορισμένους προβληματισμούς και ερω-τήματα. Βασική λειτουργική μονάδα στην Π.Φ.Υ. για τους εμπνευστές της πρότασης που κα-τατέθηκε στην πολιτική ηγεσία του Υπουρ-γείου Υγείας, αποτελεί η Μονάδα Φροντί-δας Υγείας Γειτονιάς (Μο.Φ.Υ.Γ.) στο αστι-κό περιβάλλον ή το Περιφερειακό Ιατρείο (ΠεΡ.Ι.) στις αγροτικές ή νησιώτικες περιο-χές. Στην Μο.Φ.Υ.Γ. ή το ΠεΡ.Ι. είναι στην διάθεση των κατοίκων της περιοχής που αναγκαστικά εγγράφονται σε αυτό (άρα δεν επιλέγουν Οικογενειακό Ιατρό ή Παιδίατρο, όπως αναφέρεται στην πρόταση) επειδή αυτό συγκροτείται από: 2 Οικογενειακούς Ιατρούς (ειδικότητας Γενικής Ιατρικής ή Πα-θολογίας), 1/2 Παιδίατρο, αφού 1 Παιδία-τρος καλύπτει 2 Μο.Φ.Υ.Γ. ή ΠεΡ.Ι., 1 Νοση-λευτή/τρια, 1 Επισκέπτη/τρια, 1 Κοινωνικό/ή Λειτουργό, 1 Γραμματέα, 1/2 Οικογενεια-κό Βοηθό, αφού 1 καλύπτει 2 Μο.Φ.Υ.Γ. ή ΠεΡ.Ι. Με δεδομένο ότι σύμφωνα πάντα με την πρόταση οι παραπάνω Μονάδες Π.Φ.Υ. συγκροτούνται με τοπικό πληθυσμό ανα-φοράς περί τους 5.000 κατοίκους, η πρόταση της Ομάδας Εργασίας, χωρίς να το αναφέρει, φαίνεται να διαιρεί τον πληθυσμό της χώρας μας που ανέρχεται σε 11.000.000 περίπου και εκτιμά ότι θα υπάρχουν 2.200 Μονάδες Π.Φ.Υ. και έτσι υπολογίζει και τον αριθμό των γιατρών και των λοιπών επαγγελμά-των υγείας που θα απαιτηθούν με βάση και την τελευταία σελίδα και παράγραφο της Εκθεσης. Ετσι, αναφέρεται ότι θα απαι-τηθούν: 5.500 γιατροί, ήτοι: 4400 Οικο-γενειακοί Ιατροί (2 ανά Μ.Φ.Υ.), 1100 Παιδίατροι (1/2 ανά Μ.Φ.Υ.), 4400 Νο-σηλευτές/Επισκέπτες (1 ανά Μ.Φ.Υ.), 2200 μαίες (1 ανά Μ.Φ.Υ.), 2200 γραμματείς (1 ανά Μ.Φ.Υ.), 1100 Οικογενειακοί Βοηθοί (1/2 ανά Μ.Φ.Υ.), που ξεχάσθηκαν από τους συγγραφείς! Κατά την πρόταση πάντα, οι Μ.Φ.Υ. (Μο.Φ.Υ.Γ. ή ΠεΡ.Ι.) λειτουργούν από 08:00 έως 20:00 δηλ. 12 ώρες και εκτός από τις υπηρεσίες στο Γραφείο - Ιατρείο της γειτο-νιάς η Ομάδα Υγείας προσφέρει τις υπη-ρεσίες στην κοινότητα, αλλά και στο σπίτι σε μια τεράστια γκάμα υπηρεσιών που καλό εί-ναι να ρίξει κάποιος μια ματιά στο Παράρ-τημα της Εκθεσης και θα καταλάβει το εφικτό ή/και τις δυνατότητες της συγκεκριμένης Ομάδας Υγείας να προσφέρει την έκταση και το εύρος των συγκεκριμένων υπηρεσιών. Δεν διευκρινίζεται επίσης στην Εκθεση, άν οι Μονάδες Π.Φ.Υ. λειτουργούν μη εργάσιμες ημέρες και αργίες και πώς αντιμετωπίζεται κάποιος τις ώρες μη λειτουργίας, αφού και για τα επείγοντα π.χ. υψηλός πυρετός, καρδιακό άλγος κ.λ.π. απαιτείται παρα-πεμπτικό της Μο.Φ.Υ.Γ. ή του ΠεΡ.Ι. για να προχωρήσει κάποιος στο δεύτερο επίπεδο της Π.Φ.Υ. που υπάρχει και ονομάζεται ως Μονάδα Αναφοράς Π.Φ.Υ. της περιοχής δια-μονής του. Εκτός των παραπάνω ασαφειών, που ί-σως διευκρινισθούν στο μέλλον από τους

συντάκτες της πρότασης, τα ερωτήματα που ένας καλόπιστος μελετητής θα έθετε είναι: Αν υποτεθεί ότι οι 2 Οικογενειακοί Ιατροί μοιράζουν τον χρόνο τους και καλύπτουν το 12ωρο με σπαστό ωράριο (πράγμα που δεν έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα στο δημόσιο σύστημα υγείας) οι υπόλοιποι εργαζόμενοι από την Γραμματέα μέχρι τα άλλα μέλη της Ομάδας Υγείας τί θα κάνουν; Θα εργάζονται 12ωρα ή 8ωρα; Ο Νοσηλευτής θα παίζει τον ρόλο του Γραμματέα και αντίστροφα; Και όταν η Ομάδα Υγείας θα επισκέπτεται μαζί με τον Οικογενειακό Ιατρό ένα ή δύο ασθενείς στο σπίτι, θα χρησιμοποιούν το δικό τους αυτοκίνητο ή αυτοκίνητο του Μο.Φ.Υ.Γ. ή ΠεΡ.Ι. που θα το έχουν στην διάθεσή τους; Θα διατίθεται οδηγός για την μεταφορά ή θα το οδηγούν μόνοι τους; Πό-σοι και ποιοί από την Ομάδα Υγείας θα μεί-νουν πίσω στη βάση τους για να παρά-σχουν ιατρικές υπηρεσίες επείγουσες ή χρό-νιες στους υπόλοιπους ασθενείς; Λεπτομέ-ρειες, θα πει κάποιος για μια πρόταση που βρίσκεται στο αρχικό της στάδιο και φι-λοδοξεί να αλλάξει το τοπίο και να εγγράψει ότι πιο προοδευτικό υπάρχει στην διεθνή βιβλιογραφία που την ακολουθεί στο κείμε-νο, αλλά δεν σημειώνεται εντός του κειμένου για να μπορέσουμε να εκτιμήσουμε την ε-πιστημονική αναφορά των ιδεών και της ορ-γάνωσης της Π.Φ.Υ. στο διεθνές περιβάλ-λον.

του Καθηγητή κ. Δημήτρη Νιάκα Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

Ας επιστέψουμε όμως στους αριθμούς της πρότασης και ας προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε τα οικονομικά της στοιχεία και το κόστος της. Φαίνεται ότι για τους εμπνευστές της πρότασης, η δαπάνη που αυτή προϋποθέτει είτε είναι μικρή ή δεν την αφορά, γιατί η χώρα έχει λύσει τα οικονομι-κά της προβλήματα και είναι μόνο ζήτημα πολιτικής βούλησης η εφαρμογή της. Επιχει-ρώντας αδρούς υπολογισμούς με βάση τους αριθμούς της πρότασης έχουμε: Ενας γιατρός με μηνιαίες μικτές αποδοχές 5.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένων και των εισφορών για την ασφάλισή του, κοστίζει 60.000 ετησίως, κατ’ εκτίμηση του υπο-γράφοντος. Αντίστοιχα για τα λοιπά ε-παγγέλματα, νοσηλευτές - επισκέπτες - κοι-νωνικούς λειτουργούς, με μηνιαίες μικτές αποδοχές 2.000 ευρώ, και Γραμματείς - Οι-κογενειακούς Βοηθούς 1.500 ευρώ έχουμε: Γιατροί 5.500 x 60.000 = 330.000.000 εκ., Νοσηλευτές - Επισκέπτες 4.400 x 24.000 = 10.560.0000, Μαίες - Κοιν. Λειτουργοί 4.400 Χ 24.000 = 10.560.000, Γραμματείς 2.200 x 18.000 = 3.960.000, Οικογ. Βοηθός 2.200 x 18.000 = 3.960.000. Το ετήσιο κόστος λοιπόν μόνο των αποδο-χών των παραπάνω είναι 359.040.000 εκατ. ευρώ, που μπορούν να αυξηθούν ή και να μειωθούν, άν υπάρξει διαφοροποίηση στις αποδοχές, αφού οι εκτιμήσεις για αυτές είναι του υπογράφοντος και όχι της πρότασης. Σε αυτό θα πρέπει να υπολογισθούν τα ενοίκια όπου χρειασθεί να υπάρχουν, το κόστος του αναγκαίου εξοπλισμού και τα αναλώσιμα για τις βασικές εξετάσεις, τα λοιπά έξοδα λει-τουργίας των Μονάδων, όπως παροχές κοι-νής ωφέλειας, διαδίκτυο, υπολογιστές, προ-γράμματα ηλεκτρονικών φακέλων, συντήρη-ση, χαρτικά, έξοδα κίνησης κ.λ.π. Αν όλα αυτά υπολογισθούν σε άλλα 140.000.000 εκ. ευρώ, το συνολικό κόστος της πρότασης για την Ομάδα Υγείας των Μο.Φ.Υ.Γ. και ΠεΡ.Ι. δεν θα ξεπεράσει τα 500.000.000 εκ. ευρώ. Είναι πολλά τα 500 εκατ. ευρώ για να αποκτήσει η χώρα ένα καινοτόμο σχέδιο Π.Φ.Υ., το οποίο θα εισάγει τον θεσμό του Οικογενειακού Ιατρού και της Ομάδας Υγεί-ας όπως την οραματίζονται οι εμπνευστές της; Θα έλεγα ότι με βάση τα οικονομικά δεδομένα, η πρόταση είναι απολύτως επι-τυχής υπό τις τρεις παρακάτω βασικές προ-ϋποθέσεις. 1. Η Ομάδα Υγείας να κάνει όλα όσα

περιγράφονται στην πρόταση ως έργο (βλ. Παράρτημα για το οποίο ως πολίτης - χρή-στης εκφράζω αμφιβολίες. Οι ειδικοί ίσως γνωρίζουν καλύτερα). 2. Να περιγραφεί επίσης με ακρίβεια το δεύτερο επίπεδο παροχής Π.Φ.Υ., δηλαδή οι Μονάδες Αναφοράς Περιοχής, ο αριθμός και οι ειδικότητες υπηρετούντων, καθώς και η έκταση ή το εύρος των υπηρεσιών για όλο το 24ωρο, αφού έτσι έχουν σχεδιασθεί. Αν γίνει αυτό θα δοθεί η δυνατότητα να εκτιμηθεί με σχετική ακρίβεια το συνολικό κόστος που περιλαμβάνεται στην πρόταση και το οποίο θα υπερβεί κατά πολύ το προσεγγισθέν - υπο-λογισθέν ποσό. Εκτός και άν το δεύτερο επίπεδο Π.Φ.Υ. παραληφθεί ή δεν δημιουρ-γηθεί. 3. Να καταργηθεί η κάλυψη και προσφυγή των ασφαλισμένων πολιτών σε γιατρούς εκτός του ανωτέρω δικτύου. Δηλαδή ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ., αλλά και τα άλλα ασφαλιστικά ταμεία θα πρέπει να σταματήσουν να καλύπτουν ιδιώτες γιατρούς και ίσως οι πόροι που διαθέτουν σήμερα να μετα-φερθούν στη χρηματοδότηση της πρότα-σης. Αν το παραπάνω κόστος σε συνδυασμό με τις προϋποθέσεις μπορούν να υλοποιηθούν για τους ενδιαφερόμενους που αποδέχονται την πρόταση - αναμόρφωση της Π.Φ.Υ., κάποιος οφείλει να σκεφθεί και τον μεγάλο αριθμό των γιατρών που εργάζονται σήμερα στις υπάρχουσες δημόσιες δομές της εξω-νοσοκομειακής περίθαλψης με πλήρη ή μερική απασχόληση, αλλά και τον αριθμό των γιατρών, οι οποίοι ασκούν ελεύθερο επάγγελμα και δέχονται στο ιατρείο τους ασφαλισμένους πολίτες με την προκα-θορισμένη επίσκεψη αποζημίωσης του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. Εκτός και άν θεωρηθεί ότι περίπου 30.000 γιατροί που έχουν ιδιωτικά ιατρεία και σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και τα ασφαλιστικά ταμεία δεν πρέπει να μας απασχολούν για το πώς θα ζήσουν τις οικογένειές τους και ας με-ταναστεύσουν, όπως έκαναν και κάνουν οι νέοι γιατροί στην περίοδο της οικονομικής κρίσης που διανύουμε. Ταυτόχρονα με αυτό είναι καλό να τεθεί υπόψη όλων μας και ειδικά της Ομάδας Εργασίας της πρότασης, ο τομέας των παρακλινικών και διαγνωστι-κών εξετάσεων μέτριας ή υψηλής τεχνολογίας που παρέχεται από τους ιδιώτες επαγγελ-ματίες και τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα με την αποζημίωση του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και οι υπηρεσίες αυτές οδηγούν στη διάγνωση και θεραπεία στο πρωτοβάθμιο επίπεδο υπηρε-σιών. Μαζί με αυτά, η πολιτική ηγεσία και το πολιτικό σύστημα οφείλει να ρωτήσει και τους Έλληνες πολίτες που είναι ασφα-λισμένοι και πληρώνουν εισφορές για την κάλυψη της υγείας τους, άν συμφωνούν στην αναγκαστική ουσιαστική επιλογή ενός Οι-κογενειακού Ιατρού δημοσίου υπαλλήλου με πλήρη και αποκλειστική απασχόληση, ο οποίος θα είναι ο φύλακας της πύλης (gate keeper) για οιαδήποτε χρήση ειδικού γιατρού και αντιμετώπισης επείγοντος περιστατικού. Σε μια χώρα που δεν έχει λύσει την παροχή της επείγουσας νοσοκομειακής περίθαλψης στον τόπο κατοικίας και στο Νοσοκομείο του Νομού και ο ασθενής των επαρχιακών πόλεων κινείται ελεύθερα επιλέγοντας πολ-λές φορές να προσφύγει μόνος του στα Νοσοκομεία της Αθήνας και Θεσσαλονίκης, είναι λίγο οξύμωρο να περιμένουμε να κι-νηθεί και να αναμένει τις παραπομπές του Οικογενειακού Ιατρού (Γενικού Ιατρού ή Πα-θολόγου) που στερείται και βασικής εκπαί-δευσης για την αντιμετώπιση περιστατικών που σχετίζονται με τις επί μέρους λειτουργίες των οργάνων του σώματος και τις ανάγκες των κατοίκων. Και αυτό σημαίνει ότι οι χρόνιες συμπεριφορές του πληθυσμού σε συνδυασμό με τον αριθμό των γιατρών και τον τρόπο άσκησης της ιατρικής είναι κα-θοριστικοί παράγοντες στην αλλαγή του οιουδήποτε υποδείγματος και οι σχεδιαστές των πολιτικών υγείας θα πρέπει να μην τους παραβλέπουν.

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ Tις τελευταίες επτά δεκαετίες, οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν κοπιάσει προσπαθώντας να

ξαναχτίσουν μία ήπειρο κομματιασμένη από πολέμους και φρικαλεότητες. Δημιουργήσαμε

θεσμούς για να προλάβουμε την επανάληψη των εγκλημάτων του παρελθόντος και

δεσμευτήκαμε να βοηθάμε όσους χρειάζονται προστασία.

Ο τρόπος με τον οποίο η Ευρώπη αντιμετωπίζει τους μετανάστες σήμερα αδιαμφισβήτητα

συνιστά οπισθοχώρηση. Η μετανάστευση έχει μετατραπεί σε τόσο αμφιλεγόμενο ζήτημα,

ώστε κινδυνεύει να καταστρέψει ό,τι έχει απομείνει από το ευρωπαϊκό εγχείρημα και το

προσωπείο της αλληλεγγύης.

Παρατηρώ αυτήν την οπισθοδρόμηση σε πολλές χώρες. Η Ισπανία πρόσφατα

τροποποίησε τη νομοθεσία της για να επιτρέψει στους συνοριοφύλακες να απωθούν με

συνοπτικές διαδικασίες τους μετανάστες που καταφτάνουν από το Μαρόκο στις ισπανικές

περιοχές Θεούτα και Μελίγια της Βόρειας Αφρικής. Οι μεταρρυθμίσεις προχώρησαν παρά

τη διεθνή κριτική ότι παραβιάζουν το δικαίωμα αναζήτησης ασύλου και διαβρώνουν

κερδισμένες με κόπο συμβάσεις για την προστασία των προσφύγων.

Στην Ουγγαρία, η Κυβέρνηση διεξάγει μία ρατσιστική προπαγανδιστική εκστρατεία

ενάντια στους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο, τροφοδοτώντας τη δημοφιλή

προκατάληψη ότι οι πρόσφυγες «κλέβουν» τις δουλειές των ντόπιων. Παράλληλα,

σχεδιάζει την ανέγερση ενός φράκτη τεσσάρων μέτρων στα σύνορά της με τη Σερβία.

Ανάλογα μέτρα έχει λάβει και η Βουλγαρία στα σύνορά της με την Τουρκία.

Στη Γαλλία, ένα επί σειρά ετών υποχρηματοδοτούμενο σύστημα υποδοχής προσφύγων

αναγκάζει πολλούς αιτούντες άσυλο να ζουν στους δρόμους. Στην Αυστρία, η Κυβέρνηση

μόλις διέκοψε την εξέταση αιτήσεων ασύλου για να καταστήσει τη χώρα λιγότερο

ελκυστική στους μετανάστες και να υποχρεώσει τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες να

αναλάβουν το μερίδιο τους. Στη Δανία, ένα λαϊκιστικό κόμμα κατέχει την εξουσία ύστερα

από μία προεκλογική καμπάνια με αντιμεταναστευτική ρητορική.

Η κρίση με τους πρόσφυγες από τη Συρία συνιστά τυπικό παράδειγμα της απροθυμίας

των ευρωπαϊκών κρατών να μοιραστούν τις ευθύνες της υποδοχής και προστασίας των

προσφύγων. Η Τουρκία έχει να διαχειρισθεί σχεδόν δύο εκατομμύρια Σύρους, αλλά οι

χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης διστάζουν να δεχθούν μερικές εκατοντάδες

πρόσφυγες. Με εξαίρεση την Αρμενία, τη Γερμανία και τη Σουηδία, η αντίδραση των

υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών είναι απλώς επαίσχυντη.

Ούτε καν οι χιλιάδες θάνατοι στη Μεσόγειο δεν ώθησαν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να

αλλάξουν στάση. Οταν η Ιταλία μόνη της διέσωζε μετανάστες, άλλα μέλη της Ε.Ε., όπως η

Γερμανία και η Βρετανία, της ασκούσαν δριμεία κριτική, υποστηρίζοντας ότι επιχειρήσεις,

όπως η Mare Nostrum θα λειτουργούσαν ως μαγνήτης για νέους μετανάστες. Πολλά

κράτη - μέλη αντιμετώπισαν την πρόσφατη πρόταση της Επιτροπής για υποχρεωτικές

ποσοστώσεις στην κατανομή μεταναστών με εμφανή εχθρότητα και τελικά συμφώνησαν

σε ένα πολύ πιο αδύναμο σχέδιο.

Παρότι διαιρεμένοι, οι Ευρωπαίοι ηγέτες μοιράζονται την κοινή θεώρηση της

μετανάστευσης ως πρόβλημα ασφάλειας, συχνά χρησιμοποιώντας ένα ανάρμοστα

μιλιταριστικό λεξιλόγιο. Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η Ε.Ε. επιμένει στην

εξωτερική ανάθεση των συνοριακών ελέγχων, πληρώνοντας χώρες όπου η δημοκρατία

είναι αδύναμη ή ανύπαρκτη, προκειμένου να κρατούν μετανάστες μακριά από τις

ευρωπαϊκές ακτές.

Στην πραγματικότητα, με εξαίρεση την Τουρκία, οι ευρωπαϊκές χώρες σε καμία περίπτωση

δεν βιώνουν τις πιέσεις που δέχονται πιο φτωχές και ασταθείς χώρες, όπως το Πακιστάν,

ο Λίβανος και η Αιθιοπία. Κανένα κράτος - μέλος δεν συμπεριλαμβάνεται στη λίστα με τις

δέκα χώρες που δέχονται τον μεγαλύτερο αριθμό μεταναστών. Κι όμως, οι Ευρωπαίοι

συμπεριφέρονται σαν να βρίσκονται υπό την απειλή «εισβολής». Η Ευρώπη, με συνολικό

πληθυσμό πάνω από 740 εκατομμύρια, είναι μεταξύ των πλουσιότερων και πλέον

σταθερών περιοχών του κόσμου, αλλά υποκρίνεται ότι θα την απειλούσε η υποδοχή

600.000 αιτούντων άσυλο ετησίως.

Η Ευρώπη πρέπει να έρθει αντιμέτωπη με τον εαυτό της – και με την πραγματικότητα του

ζητήματος των προσφύγων. Η Ε.Ε. θα μπορούσε να αρχίσει με την αναμόρφωση της

νομοθεσίας για το άσυλο και τη μετανάστευση. Διευρύνοντας τις νόμιμες οδούς εισόδου

στην Ευρώπη, θα περιόριζε τον αριθμό των μεταναστών που επιλέγουν επικίνδυνους

δρόμους. Ταυτόχρονα, θα επέφερε πλήγμα στους διακινητές, που πλουτίζουν όταν η

μετανάστευση ελέγχεται με αυστηρούς όρους. Νόμοι που διασφαλίζουν μία ανθρωπιστική

προσέγγιση στις ανάγκες των μεταναστών θα πρέπει να αντικαταστήσουν τα μέτρα, τα

οποία τους μετατρέπουν σε εγκληματίες.

Καταρχάς, χρειαζόμαστε μία ευρωπαϊκή επιχείρηση Mare Nostrum, η οποία θα

διαχειρίζεται εκτεταμένες αποστολές έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο. Δεύτερον, οι

ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να υιοθετήσουν τις προτάσεις της Υπατης Αρμοστείας του

Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες, ιδιαίτερα όσον αφορά την ανάγκη μετεγκατάστασης

ανθρώπων. Η Ε.Ε. οφείλει, επίσης, να εφαρμόσει αναπτυξιακές πολιτικές στις χώρες

εκροής προσφύγων, συμβάλλοντας στην εξάλειψη των αιτιών μετανάστευσης. Και όταν

υπογράφει σύμφωνα συνεργασίας με αυτές τις χώρες, να διασφαλίζει ότι οι εταίροι της

σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ωστόσο, η πιο επιτακτική πρόκληση είναι η

διαχείριση της ανησυχίας της κοινής γνώμης για τη μετανάστευση και το άσυλο. Αντί να

τροφοδοτούν τον φόβο, οι πολιτικοί ηγέτες οφείλουν να προσεγγίζουν το ζήτημα μέσα από

μία ηθική σκοπιά. Οι αξίες της ανεκτικότητας, της αποδοχής και της αλληλεγγύης όρισαν

το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Δεν μπορούμε να τις εγκαταλείψουμε τώρα.

Η διαχείριση της μετανάστευσης δεν είναι εύκολη υπόθεση, αλλά από την προνομιακή της

θέση η Ευρώπη δεν θα πρέπει να χρησιμοποιήσει αυτήν τη δυσκολία ως δικαιολογία για

να καταπατήσει την υποχρέωση μας να προστατεύουμε όσους δραπετεύουν από

πολέμους και διώξεις. Είναι μία αρχή που ορίζει την ταυτότητα μας – και δεν πρέπει να

την προδώσουμε.

Nils Muiznieks *

* Ο κ. Nils Muiznieks είναι Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

χχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (Ε.Ε.Ι.Ε.Π.) jjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjj ΗΞxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxΗ http://www.iatrikiergasias.gr/index.php?mod=article&cat=newspaper http://utopia.duth.gr/~tconstan/ xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Τα κείμενα και τα άρθρα που δημοσιεύονται δεν εκφράζουν αναγκαστικά τις απόψεις του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρικής Εργασίας και Περιβάλλοντος χχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχ

Εκδότης (Υπεύθυνος σύμφωνα με το Νόμο): Θ.Κ. Κωνσταντινίδης <tconstan@med.duth.gr> Ειδικός Ιατρός Εργασίας, Καθηγητής Τμήμ. Ιατρικής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Ιατρός Εργασίας

Διεύθυνση: Λιοσίων 143 και Θειρσίου 6, 6ος όροφος, Πλατεία Αττικής, Αθήνα 10445 Εργαστήριο Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος, Συγκρότημα Προκλινικών Εργαστηρίων Ιατρικής Δ.Π.Θ., κτίριο 2, 1ος όροφος, Πανεπιστημιούπολη, Δραγάνα, Αλεξανδρούπολη 68100 χχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχ

εργασiαυγεία