ìTemel Bilgi Teknlolojileri 1Ders notları 1

Öğr.Gör. Hüseyin Bilal MACİT2017

Dersinin içeriği

ì Bilgisayarnedir?Dünü,bugünüveyarını?

ì Verivebilgikavramları

ì İnternetkullanımı

ì Dosya,klasör,diskkavramları

ì Bilgisayardakullanılansayısistemleri

ì Bilgisayardonanımıveyazılımı

ì PCvemobilişletimsistemleri

ì Windowsişletimsistemindetemelkavramlarveişlemler

ì Word,Excel,Powerpoint yazılımlarınagiriş,temelfonksiyonlar

ì Accessileveritabanıhazırlama

Bilgisayar nedir?

ì Bilgisayar,kullanıcıdanaldığıverilerlemantıksalvearitmetikselişlemleriyapan;yaptığıişlemlerinsonucunusaklayabilen;sakladığıbilgilereistenildiğindeulaşılabilenelektronikbirmakinedir.

ì Öncedenbelleğineyüklenmişbiryazılımilekendisineverilenkomutlaragöre,verilenverileriişleyereksonuçlarüretir.

ì Buişlemleriinsandandahahızlıyapabildiğiiçinbilgisayarkullanımıhızlayaygınlaşmıştır.

ì Günümüzbilgisayarları,milyarlarcakarmaşıkişlemisaniyeleriçindeyapabilecekkadarhızlıdır.

Bilgisayarın tarihçesi

ì Bilgisayarıngelişiminin,günümüzden5000yılönceabaküsünbulunmasıilebaşladığısöylenebilir.İnsanoğluilkdefaabaküskullanarakbiraraçyardımıilesayılarısaymayabaşlamıştır.

ì 1642yılındaBlaise Pascal,vergitoplayıcısıolanbabasınayardımedebilmekiçinilkbasithesapmakinesiniicatetmiştir.Üzerindesayılarolanbubasitmakine,hesapmakinelerininatasısayılır.Pascal’ın geliştirdiğibuhesapmakinesininadıPascaline’dır. ì Pascaline

Bilgisayarın tarihçesi

ì 1673yılınagelindiğindeAlmanGottfriedWilhelmvon Leibniz,Pascaline’ıgeliştirerekçarpmaişlemideyapabilenbirmakinehalinegetirmiştir

ì 1820yılındaFransızCharlesXavier ThomasdeColmar,dörtişlemyapabilenbirhesapmakinesiicatetmiştir.Colmar’ın icatettiğimakineninüzerindeçalışılarak‘Arithometer’adıverilenmekanikhesapmakinelerikullanılmayabaşlanmıştır.

ì Leibniz

Bilgisayarın tarihçesi

ì GünümüzdeanladığımızişleviylebilgisayarmantığınıntemeliniilkolarakİngilizmatematikprofesörüCharlesBabbage ortayaatmıştır.1832yılındaBabbage,DifferenceEngine’adınıverdiğidiferansiyeldenklemçözümüyapabilenmakineyigeliştirmeyidüşünmüştür.Lokomotifbüyüklüğündevebuharlaçalışanbumakineyi,programlarısaklayabileceğivehesaplamalarıyapıpçıktıalabileceğibirdüzenekteçalıştırmayıtasarlamıştır.10yılsürençalışmalarınsonundabuülküsüneulaşamamıştır,ancakozamandüşündüğüyapıbugünbizimkullandığımızbilgisayarlarınişlevinetıpatıpbenzemektedir.

ì Difference Engine

ì (Babbage)

Bilgisayarın tarihçesi

ì 1801yılındaJoseph-MarieJacquard,deliklitahtayı(punch board)tasarlayarakeldekiverilerinbutahtayabasılıpsaklanmasıfikriniortayaatmıştır.BufikirdenyararlanarakBabbage,‘AnalitikMakine’adıverilengenelamaçlıkullanımıolabilecekbirmakinegeliştirmiştir.

ì 1890yılında,AmerikalımucitHermanHollerith,Jacquard’ın deliklitahtabuluşunudahahızlıbaskıyapabilenbirmakinedegeliştiripkullanmıştır

ì Tabulator (Hollerith)

Bilgisayarın tarihçesi

ì Tabulator’denenbumakineileilkişolarakAmerikaBirleşikDevletleri’ndenüfussayımıyapmayıplanlamıştır.Eskiyöntemleregörenüfussayımı10yıldatamamlanırken,Hollerith’in buluşuilesayım6haftadabitmiştir.

ì Hollerith,önce‘TabulateMachineCompany’,dahasonra1924yılında‘InternationalBusinessMachines’(IBM)adıaltındabirfirmakurarakkendideliklikartokuyucusunuişdünyasıyladatanıştırmıştır.

ì Tabulator (Hollerith)

1. nesil bilgisayarlar (1945 - 1956)

ì Budönem1945-1956yıllarıarasınıkapsar.Birincinesilbilgisayarlarıdiğerdönemlerdenayıranözellikler,vakumtüplerininbulunmasıilevanaveteldevrelerdenoluşmasıdır.Budöneminbilgisayarlarındaelektrikakımı,vakumtüpleriaracılığıyladenetlenmektedir,verilerisaklayabilmekiçindemanyetikdavullarbulunmaktadır.

ì Bubilgisayarlarözelişlemleryapmalarıiçinüretildiklerinden,kullanımalanlarıdasadecebuözelişlemlerinyapılmasıylasınırlıkalmıştırveçalışmalarıçokyavaştır.

2. nesil bilgisayarlar (1956 - 1964)

ì 948yılındatransistörün icadıilebilgisayardünyasındailerlemelermüthişbirivmekazanmıştır.Transistörler,ilkdefa1956yılındabilgisayarlardakullanılmayabaşlanmıştır.Budöneminenbelirginbuluşu,transistörlerin vakumtüplerininyerinialarakmakineboyutlarınınküçülmesini,birincinesilmakineleregöredahahızlıçalışmasınısağlamasıvemakinedilininyerineprogramlamadillerinegeçilmişolmasıdır.Makinedilindekullanılan‘Assembly’yerine,uzunvezorolanikili(binary)kodlarıikincinesilbilgisayarlarlabirlikteprogramlamadilinedönüştürülmüştür.Böylecebirincinesildekilergibiheramaçiçinmakineüretmekyerine,heramaçiçinprogramyazılmayabaşlanmıştır.‘COBOL’ve‘Fortran’dilleribudönemdegeliştirilmiştir.

2. nesil bilgisayarlar (1956 - 1964)

ì 1948yılındatransistörün icadıilebilgisayardünyasındailerlemelermüthişbirivmekazanmıştır.Transistörler,ilkdefa1956yılındabilgisayarlardakullanılmayabaşlanmıştır.Budöneminenbelirginbuluşu,transistörlerinvakumtüplerininyerinialarakmakineboyutlarınınküçülmesini,birincinesilmakineleregöredahahızlıçalışmasınısağlamasıvemakinedilininyerineprogramlamadillerinegeçilmişolmasıdır.

Budönemdebilgisayarlarişdünyasınadagirmiştir.Malibilgilerinişlendiğibilgisayarlarveprogramlarüretilmiştir.BudönemdeHeath firmasıelektronikanalogbilgisayarı,IBMise‘IBM1401’adıylailkendüstriyelbilgisayarıüretmiştir. Analog Bilgisayar(Heath)

3. nesil bilgisayarlar (1964 - 1970)

ì Vakumtüplerininyerinialantransistörler,bilgisayartarihindeçokönemlibirbuluşolmuştur.Ancakbilgisayarlarelektronikdevrelerindekiçabukısınmadandolayıuzunsüreçalıştırılamamaktadır.1958yılında,Texas InstrumentsmühendislerindenJackKilby,bütünleşmişdevre(IC–Integrated Circuit)buluşuylaısınmasorununuçözümlemiştir.IC,üçelektronikparçanınküçüksilikondisklerdebirleştirilmesiyleoluşanbirdevredir.Bilimadamlarıtekbiryonganınüzerineçokdahafazlatransistör ekleyerekyarıiletkenleri(semi-conductor)icatederler.Sonuçtayongalarıniçerisinenekadarçoktransistöreklenirse,bilgisayarlarınboyutudaokadarküçülmektedir.Budönemedamgasınıvuranikincigelişmede,bilgisayarlariçin‘işletimsistemi’geliştirilerekçoksayıda,farklıprogramlarçalıştırılabilmesidir.

4. nesil bilgisayarlar (1970 - günümüz)

ì Dördüncünesilbilgisayarlarıdiğerdönemlerdenayıranözellik,milyonlarcatransistörün tekbirbütünleşikdevreyongası(Integrated CircuitChip)üzerindetoplanarak,mikroişlemcilerinbulunmasıvekarmaşıkprogramlamadillerinegeçilmesidir.IBM,1981yılında,insanlarıilkdefakişiselbilgisayarlar(PC– PersonalComputer)iletanıştırmıştır.Butarihtenitibarenbilgisayarlarbüyükendüstriyelveaskeriamaçlıçalışmalarındışında;evlere,okullaraveişyerlerinegirmiştir.Bilgisayarlarınbugelişimi,sonrakiyıllardamasaüstüvedizüstübilgisayarlarolarakgündelikhayatımızınayrılmazbirparçasıolmalarınısağlamıştır.

ì PC(IBM)

5. nesil bilgisayarlar (günümüz - gelecek)

ì Beşincinesilbilgisayarlarıngünümüzedamgasınıvurangelişmeleri,paralelişleme(parallel-processing)vebüyükölçeklibütünleşmişdevrelerinbulunmasıdır.Bugelişmeilemilyonlarcatransistör tekbiryongadatoplanıp,milyarlarcaişlemisaliseileifadeedilebilecekzamandilimlerindegerçekleştirebilmektedir.İnsanoğlununhayalgücüneparalelbuluşlargerçekleştirmesininsonuolmadığından,budöneminsonubelirtilememektedir.

5. nesil bilgisayarlar (günümüz - gelecek)

CPU Yıl Transistör sayısıIntel4004 1971 2,300

Intel8086 1978 29,000

Intel80386 1985 275,000

IntelPentium 1993 3,100,000

Intel PentiumIII 1999 9,500,000

IntelCore 2Duo 2006 291,000,000

AMDK10Quad Core 2007 463,000,000

IntelCore i7 2008 731,000,000

Intel Xeon 8Core NehalemEX 2010 2,300,000,000

Apple A10 2016 3,300,000,000

5. nesil bilgisayarlar (günümüz - gelecek)

ì Transistörler şuhaliilebirvirüs’ün1000’de1boyutundavebirazdahaküçültülülürer iseelektronudurduramazlar.Dolayısıylabit’leriüretemezveveriişleyemezler.Artıkbilgisayarlarındeğişmesigerekli.

ì Bunedenle2012yılındaQuantummekaniğiileçalışanilkbilgisayarüretildi.İlkbaştadevasaolanbubilgisayarlar,günümüzdeyavaşyavaşküçültülmeyebaşladı.0ve1dediğimizbitleryerine,Qubitlerle çalışanQuantumbilgisayarları,şimdiliksadeceşifreçözmeişlemleriiçinkullanılıyor.Geliştirilmesinormalbilgisayarlaragöreçokdahazorolanbubilgisayarların,2015yılındaDelft Üniversitesi’nde yapılanbirçalışmaileışıkhızındandahahızlıişlemyapabildiğiispatlandı.

İnsan ve bilgisayarın değişimi

Bilişim sistemlerinin etkileri

OlumluEtkiler OlumsuzEtkilerİşletme içiişlemlerin vekağıttabanlısüreçlerin çokdahahızlıgerçekleşmesi

Önceden insanların yaptığıişleri devralarakçalışanlarında yerinialmak

Müşterilerin tüketimalışkanlıklarınıbelirlemede vefirmalarıyönlendirmedeyardımcıolmak

Kişisel veriler ileilgilimahremiyetsorunları

İnternettabanlıçözümler,kiosklar,mobilişlemler gibihayatımüşteriler içinkolaylaştırançözümler

Birçoksürecintümüilebilişim sistemlerinebağlıhalegelmesi sonucukesintidurumundahayatındadurması

Cerrahi,radyoloji,genetikvb.konulardasağlanan ilerlemeler

Bilişim sistemlerinin yoğunkullanımı kaynaklısağlıksorunları

Kabloluvekablosuzağlarileverininmilyonlarca insan ilepaylaşımı

İstenmeyen içeriklerinveyakötüyazılımlarınyinebuağlariledağıtımı

Dünyada internet kullanımı

ì 2000yılındadünyanüfusunun%6,8’i(414milyonkişi)interneteerişimsağlayabilirken,2016yılındadünyanüfusnun%46’sı (3,5milyarkişi)internetebağlanabilmektedir.

ì 2016yılında,dünyainternetkullanıcılarının%75’i,engelişmiş20ülkedebulunankullanıcılardır.

ì Dünyanınenfazlainternetkullanıcısınasahipülkesi,2016yılında721milyonkullanıcıileÇinHalkCumhuriyeti’dir.Çin’isırasıylaAmerikaBirleşikDevletleriveHindistantakipetmektedir.

ì İzlanda,nüfusununtamamınıninterneteerişimsağladığıtekdünyaülkesidir.

ì Ülkemiz,46milyonkullanıcıile2016verilerinegörenüfusunun%58’ineinterneterişimisağlamaktadır.

Dünyada internet kullanımı

Kullanıcısayısı

Dünyada internet kullanımı