Đề tài -...

Đề tài:

SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA PHÔI NGƯỜI

Nhóm thực hiện:Tạ Nhan Nữ Tú AnhPhạm Thị Bảo ChâuNgô Thị Mỹ ChâuNguyễn Cao CườngNgô Đắc DũngLê Nguyễn Hồng Hạnh

MỞ ĐẦU

Từ trước đến nay, chúng ta chủ yếu nói về phát triển của ếch, chim và cả những nguyên tắc quy định nên bản chất sự tăng trưởng và biệt hóa của các loại động vật đó. Sự phát triển của động vật có vú nói chung và con người nói riêng cũng có những nét đặc trưng giống sự phát triển của ếch và chim. Nhưng đồng thời cũng có những nét đặc trưng riêng chỉ có người.

Đó là lí do chúng tôi quyết định chọn đề tài: “ Sự hình thành và phát triển phôi người”

Tóm tắt quá trình hình thành phôi, thai

SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA PHÔI NGƯỜI

PHẦN II: QUÁ TRÌNH THỤ TINH

PHẦN III:PHÁT TRIỂN CỦA PHÔI- THAI

PHẦN I:QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH GIAO TỬ

-Ở người tinh trùng được tạo ra từ tuyến sinh dục đực nằm trong tinh hoàn.-Tinh hoàn gồm những

ống sinh tinh, các ống sinh tinh này chứa rất nhiều loại tế bào khác nhau mà quan trọng nhất là các tế bào mầm hay các tế bào sinh dục nguyên thủy.

PHẦN I:QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH GIAO TỬI.1 QUÁ TRÌNH SINH TINH TRÙNGI.1.1. Quá trình tạo tinh trùng

I.1.1. Quá trình tạo tinh trùng

-Vào 1 thời điểm nào đó, tế bào sinh dục nguyên thủy bắt đầu tăng lên về kích thước, gia tăng hoạt tính, sau đó các tế bào này bắt đầu phân chia nguyên nhiễm cho ra các tinh nguyên bào, tinh nguyên bào lại phân chia để cho các tinh bào bậc I(2n).

-Các tinh bào 1 phân bào giảm nhiễm 2 lần, lần đầu cho các tinh bào bậc 2, lần 2 cho 4 tinh tử(n). Các tinh tử sẽ biệt hóa để cho 4 tinh trùng.


I.1.2.Cấu tạo tinh trùng


Lò xo ty thể

Đầu

Thân

Cổ

Đuôi

Thể đỉnh (acrosom)

Mũ

Nhân

Sợi

Hoạt hóa

Di truyền

Chuyển hóa

Vận chuyển

I.1.3.Cơ chế điều hoà sinh tinh:

-Cơ chế bên trong:( Vai trò của thần kinh và thể dịch):

+Có sự tham gia của vùng dưới đồi, tuyến yên và tinh hoàn.

Vùng dưới đồi tiết ra hoormon GnRH tác động vào tuyến yên kích

thích tuyến yên tiết ra LH và FSH. LH tác động vào tế bào Leidig tiết

testosteron, còn FSH tác động vào tế bào Sertoli làm sản sinh tinh

trùng và tinh dịch.

+Các tế bào Sertoli còn tiết ra hoormon Inhibin có tác dụng

điều hoà ngược đối với vùng dưới đồi và tuyến yên để điều chỉnh tiết

các hoormon của hai tuyến này, từ đó điều chỉnh quá trình tiết

testosteron và tạo tinh trùng. Ngoài ra hoormon GH còn tham gia kiểm

soát chức năng chuyển hoá của tinh hoàn và thúc đẩy sự phân chia các

tinh nguyên bào.


I.1.3.Cơ chế điều hoà sinh tinh:

-Cơ chế bên ngoài:(Vai trò của nhiệt độ và ánh sáng):

+Nhiệt độ: Nhiệt độ trong đường sinh dục nữ cao hơn trong

bìu sẽ làm tăng chuyển hoá và tăng hoạt động tinh trùng và ngược lại.

+Ánh sáng: Đóng vai trò quan trọng trong quá trình tạo và tiết

tinh trùng.



I.2.Quá trình sinh trứng

I.2.1.Quá trình tạo trứng-Tế bào sinh dục nguyên thuỷ (noãn bào nguyên thuỷ) nguyên nhiễm nhiều lần cho ra các noãn nguyên bào.-Noãn nguyên bào phân chia và tăng trưởng cho ra các noãn bào.-Noãn bào bắt đầu phân chia giảm nhiễm cho ra 2 tế bào:

+ Tế bào lớn có thể tích bằng tế bào trứng nên được gọi là tế bào trứng.

+Tế bào nhỏ do cực động vật sinh ra nên gọi là cực cầu (Thể cực 1)


I.2.Quá trình sinh trứng

I.2.1.Quá trình tạo trứng-Tế bào trứng phân chia lần 2 thành tế bào trứng chín và thể cực 2. Cùng lúc đó thể cực 1 cũng phân chia thành 2 thể cực 2.-Kết quả: Tạo ra 4 tế bào trong đó chỉ có 1 tế bào trứng có thể thụ tinh còn 3 tế bào thể cực không có khả năng nói trên.

I.2. Quá trình sinh trứng

I.2.2. Cấu tạo trứng


I.2.3. Sự rụng trứng

-Thông thường mỗi tháng một lần một trứng sẽ rụng từ một

trong hai buồng trứng. Quá trình này được gọi là phóng noãn (rụng

trứng). Trứng sẽ rụng vào khoảng giữa chu kỳ kinh. Nếu phụ nữ có

chu kỳ kinh 28 ngày đều đặn, trứng sẽ rụng vào khoảng ngày thứ 14.

-Trứng trong buồng trứng được bao quanh bởi màng bao noãn

sau khi chín trứng ra khỏi màng bao noãn và rơi vào thể xoang.

-Khi đi qua ống dẫn trứng, trứng được phủ một lớp màng keo

và cuối cùng rơi vào tử cung.

-Tinh trùng và trứng sẽ phải kết hợp với nhau trong khoảng từ

12 đến 24 giờ, còn không, trong vòng 48 tiếng, trứng sẽ phân rã.


-Khái niệm: Sự thụ tinh là hiện tượng hợp nhất của tế bào trứng (n) và tinh trùng (n) hình thành nên hợp tử (2n).

1. Tinh trùng đủ khả năng (thụ tinh) – Sự thay đổi sinh hóa xảy ra đối với tinh trùng nhằm tạo điều

kiện cho phản ứng acrosome xảy ra (Hình 1 và 2).

PHẦN II: THỤ TINH (Fertilization )


Hình 1. Trạng thái “đủ khả năng thụ tinh”. Màng bọc của tinh trùng trong mào tinh được bao bọc bởi những phân tử bề mặt (protein và carbohydrate), sau đó được bọc thêm protein của tinh thanh. Khi tinh trùng đi vào môi trường trong đường sinh dục con cái, lớp vỏ bọc trên sẽ bị tháo bỏ để giúp cho tinh trùng kết hợp với noãn bào.


Hình 2. Trước khi phản ứng acrosome bắt đầuTất cả các màng ở đầu không bị thay đổi. Khi phản ứng acrosome xảy ra, màng sinh chất nằm trên thể acrosome hòa trộn với màng acrosome.

- Sự thụ tinh: • Xảy ra trong tử cung và ống dẫn trứng. • Trạng thái “đủ khả năng” sẽ dẫn đến sự hoạt

hóa acrosome (thể đỉnh) chuẩn bị cho tinh trùng xâm nhập vào tế bào trứng.

• Tránh được việc acrosome hoạt hóa trước khi đến vị trí thụ tinh và tiếp xúc với tế bào trứng.


2. Sự xâm nhập của tinh trùng vào tế bào trứng • Tinh trùng xâm nhập qua vành phóng xạ của tế bào trứng nhờ enzyme hyaluronidaza.• Tinh trùng bám vào màng trong suốt (Zona Pellucida - ZP) tại những vị trí của cơ quan thụ quan được tìm thấy trên bề mặt của ZP. Quá trình liên kết trên là tiền đề cho phản ứng acrosome.


• Phản ứng acrosome được định rõ bởi sự mất đi của màng bọc ở đầu

tinh trùng do sự kết dính của nó với lớp màng ngoài acrosome giải

phóng enzyme acrozin tinh trùng xâm nhập màng trong suốt qua lỗ

đơn để vào màng noãn hoàng.


• Khi đầu tinh trùng bám và ăn sâu vào màng sinh chất tế bào trứng,

sẽ kích thích sự hoàn tất quá trình phân chia giảm nhiễm lần hai và

sự đi ra của thể cực thứ hai.

Hình3. Mô hình có thể cho việc liên kết màng và phản ứng acrosome.

3. Ngăn cản thụ tinh nhiều tinh trùng• Sau quá trình đồng nhất giữa tinh trùng và tế bào trứng, những

hạt vỏ (từ vành phóng xạ) được giải thoát và đi sâu vào trong màng noãn hoàng tạo nên một vùng ngăn cản. Khi đó sẽ có những thay đổi sinh hóa ở màng trong suốt, làm thay đổi các cơ quan thụ cảm với tinh trùng ở đây, do đó tinh trùng không thể bám vào và xâm nhập vào tế bào trứng nữa.

• Thêm vào đó, phản ứng màng vỏ được coi như là nguyên nhân dẫn đến việc đóng cửa màng noãn hoàng, làm giảm khả năng màng nguyên chất của tế bào trứng đồng nhất với những tinh trùng tiếp theo.


4. Hình thành nhân chung • Sau khi nhân của tinh trùng đi vào trong tế bào chất, tiền nhân lớn

của tinh trùng và tiền nhân nhỏ của tế bào trứng di chuyển đến gần nhau, nhân của chúng phát tán để các nhiễm sắc thể kết cặp.

• Hình thành hợp tử và khôi phục tình trạng lưỡng bội.

1. Sự phân chia và hình thành túi phôi, màng thai - Sự phân chia của hợp tử không có sự gia tăng về kích thước. • Nguồn dinh dưỡng đầu tiên lấy từ tế bào chất và sau đó là dịch tiết

của ống dẫn trứng và tử cung được gọi là sữa tử cung. •3 ngày đầu: Hợp tử dịch chuyển theo vòi và tiến hành quá trình

phân cắt

PHẦN III:PHÁT TRIỂN CỦA PHÔI

Hình 4. Sự phân chia của hợp tử từ giai đoạn 2 32 tế bào.

• Sau quá trình phân chia thứ nhất, những tế bào đó được coi như là phôi bào.• Khi hợp tử đạt đến giai đoạn 8 đến 16 tế bào thì được gọi là phôi tang (morula).


•Ngày thứ 4: Bắt đầu hình thành túi phôi•Ngày thứ 6: Túi phôi dính bám vào nội mạc•Ngày thứ 7: Túi phôi làm tổ trong nội mạc. Giai đoạn này ở mặt bụng của đĩa phôi có thể phân biệt được nội bì ở dạng 1 lớp tế bào mỏng; xoang màng ối xuất hiện

•Ngày thứ 7 đến ngày thứ 14: Lớp dưỡng bào được phân hoá thành lớp dưỡng bào – tế bào và lớp dưỡng bào – hợp bào; nhau thai bắt đầu hình thành. Túi noãn hoàng được bao bởi trung bì

Phôi nang Túi phôi

Hình 5: Quá trình phát triển từ phôi dâu – túi thai

PHẦN III:PHÁT TRIỂN CỦA PHÔIA) Nội bì nguyên thủy hình thành phía dưới khối nội bào, bắt đầu phát triển hướng xuống (theo mũi tên). B) Khi nội bào

nguyên thủy phát triển, phần bụng của khối nội bào lộn từ trong ra hình thành nên túi noãn hoàng.

C) Nội bào nguyên thủy mới hình thành sẽ đồng nhất với lá nuôi phôi tạo ra lớp màng kép gọi là màng đệm.

Hình 6. Sự phát triển màng thai ở động vật có vú

2. Sự biệt hóa (Differentiation) - Là giai đoạn mà phôi hình thành nên các lớp mô đặc trưng, từ đó hình thành nên các màng ngoại phôi và cơ quan trong cơ thể.


Hình 7. Quá trình biệt hóa các loại tế bào của thai

PHẦN III:PHÁT TRIỂN CỦA PHÔILớp mầm Cơ quan tạo thành

Ngoại bì

- Hệ thống trung ương thần kinh- Cơ quan cảm giác- Tuyến vú- Tuyến mồ hôi- Tóc, da, móng

Trung bì- Hệ tuần hoàn, xương, cơ- Cơ quan sinh sản- Thận và đường tiết niệu

Nội bì

- Hệ tiêu hoá- Gan- Phổi- Lách- Tuyến giáp và các tuyến khác

Trước khi được sinh ra thai nhi phát triển qua nhiều giai đoạn.

-Tuần thứ 2: Dải nguyên thuỷ hình thành, bắt đầu tạo thành trung bì

phôi.

-Tuần thứ 3:

+Tấm thần kinh được tạo thành, bắt đầu biến thành ống thần kinh.

+Xuất hiện sự phân tiết trung bì trục thành các thể tiết. Trong trung

bì phôi tạo thành các xoang (Xoang quanh tim, thể xoang trong

phôi), mầm tim, tuyến giáp, mạch máu rốn

3. Thời kỳ phát triển phôi (tuần lễ thứ hai đến thứ tám)

-Tuần thứ 4-5: Xuất hiện mầm tay, chân Phát sinh cơ quan

+Phôi tăng trưởng nhanh, bắt đầu biệt hoá các mầm cơ quan cơ

bản và hình thành tính trạng bên ngoài.Ống thần kinh đã khép lại dọc

chiều dài cho tới bọng não sau, chỉ còn phần trước và phần sau mở

ra. Não chưa phân hoá rõ, dây sống chưa hoàn toàn tách khỏi nội bì.

+Có sự phân biệt ruột trước, ruột giữa và ruột sau

+Tính mạch và động mạch rốn theo túi niệu trong ruột sau đi vào

nhau thai. Mầm tim dạng kép dính lại thành ống nội mạc tim.

+Bắt đầu xuất hiện mầm thận vào cuối tuần thứ 4


+Cuối tuần 5: Mắt đã hình thành bọng, tất cả các sản phẩm của biểu bì của túi đã xuất hiện; có thể phân biệt được gan, túi mật, tuỵ tạng; tim có sự chia ngăn và co bóp

-Tuần thứ 6:

+Đầu phát triển rõ, phân biệt được hàm trên và hàm dưới; lỗ mũi và tai được hình thành; tay phát triển phía bên ngực và bắt đầu xuất hiện ngón

+Đuôi phát triển tối đa, có chứa ống thần kinh và dây sống.

+Ống tiêu hoá phân hoá mạnh, xuất hiện các cơ trong thực quản, dạ dày, tá tràng

+Thận thứ sinh được hình thành


-Tuần thứ 7 - 8, phôi bắt đầu tượng hình, mặc dù còn nhỏ xíu nhưng cánh tay, chân có các ngón, mắt và tai bắt đầu hình thành. Có điều, nó chưa thể tự sống, nghĩa là chưa thể sống ngoài môi trường tử cung. +Bắt đầu có sự biệt hoá cơ quan sinh dục và thận bắt đầu quá trình hoàn chỉnh +Cuối tuần 8 bắt kết thúc giai đoạn phát triển phôi, các cấu trúc và cơ quan cơ bản đã biệt hoá xong


-Chúng ta bắt đầu nói về thời kỳ phát triển cơ thể thai nhi khi được ba tháng. Khi phần lớn các cơ quan đã được hình thành, thời kỳ bào thai dành hết hoàn toàn cho sự tăng trưởng và hoàn chỉnh các bộ phận.

-Bào thai có thể phát triển và sống được (có khả năng sống ngoài tử cung) khoảng 24 đến 26 tuần lễ (180 ngày sau khi thụ thai), Mặc dù các kỹ thuật tân tiến có thể giúp bào thai sinh non sống sót, nhưng phần lớn trẻ sinh quá non bị chết.

4. Thời kỳ bào thai (tuần lễ thứ chín đến khi sinh)

-Bào thai lớn nhanh, đặc biệt ba tháng cuối thai kỳ. Lúc sáu

tháng, bào thai có chiều dài trung bình từ 25 đến 30cm và cân nặng

từ 454g hoặc 681g cân Anh.

-Thai nhi lên cân nhanh khoảng 900g mỗi tháng và tiếp tục

lên để trẻ sinh ra bình quân cân nặng từ 2,7kg đến 3,8kg, chiều dài

khoảng 52,5cm. Trọng lượng trên 2,2 kg được coi là bình thường.

4. Thời kỳ bào thai (tuần lễ thứ chín đến khi sinh)

C¶m ¬n thÇy c « vµ c¸ c b¹n ®· chó ý

th e o d â i

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.Charles W.B (ngêi dÞch: NguyÔn Méng Hïng) - Ph«i sinh häc hiÖn ®¹i - NXB KH&KT Hµ Néi - 1978

2.Ng« §¾c Chøng - Gi¸o tr×nh Sinh s¶n vµ ph¸t triÓn c¸ thÓ ®éng vËt - NXB §¹i Häc HuÕ - 2007

3. NguyÔn BÝch Liªn - Gi¸o tr×nh Sinh häc ph¸t triÓn ngêi - §H §µ L¹t – 2005

4.NguyÔn Nh HiÒn; Chu V¨n MÉn – C¬ së sinh häc ngêi – NXB §HQG Hµ Néi – 2008

5.C¸c website tham kh¶o:-www.forum.bacsi.com

-www.webtretho.com

Đề tài -...

Documents