» V

V

/1 /1 _ ^sy^

******

\

I

V

< ^

>/

Ie ne fay rien sans

Gayete (Montaigne, Des livres)

Ex Libris Jose Mindl in

T R A C T A T V S Induciarum & Ceflationisom-

nis hoftilicatis acirus, ut & Navigationis ac Com-meroij.pariterque fuccurfTus factus, initus & conclufus Haga» Co-mitis die duodecimo Iunij 164.1. tempore Decennij iHterDomi-num Triflao de Mendoga. Furtado , Legatum.^e Confiliarium Sere-niilimi, Praepotentis Don Iohannis ghtarti ejus nomjnis Re»is Lu-fitaniae, Algarvae, & c Et Dominos Deputatos Celforom & Prae-potentum Dominorum Ordinum Generalium ynitarum Provin-t iarum Belgicarum.

HAGvte-COMlTIS, Typis Viduas ac Haeredum Hillebrandi Iacotji a Wouw, Celforum Sc

Prxpotentum Dominorum Ordinum Generalium Ordinarij Typographic Anno 1 6 4 %„ Cum TnviUgio*

xperientia docuit, quod Den Pbilippus Secundus Caftel-lae Rex , vi & potentia ^armorum quondam invaferit Coronam Lufi-taniae , & confequenter privaverit

\, Sereniffimum P*a?potentem<5j Re-" gem Den leannem ( olira Ducem de

Braganca ) indubitabili fuo fuccefc iionisjure & Iuftki4 in altememo-

ratam Coronam Lufitaniae, tanquam legitimum Srproximum haeredem SereniflimxDominte Dona Catharines, ac continuarunt SuccelTores prasdi&i Regis Caftellae multis contiguis anois in violenta occupatione altememoratae Corona; JLofitantje, infringentes fcedera & pa£a amicitiae, confidential & C*m-mercij , quasDomini Reges Coronae Lufitanige continue' cum alijs Principrbus ac Nationibus in EurOpa fan&6coluerant,dfe-orbantes bouos Subditos & Vafallos ejulUem Coronas eorum Tiiribus, Legibus & Confuetudinibus, inliiiperque eos oneran-tes Injuftitia,intolerabilibus vexationibus & diverfis alijs fpe-ciebus Tyrannrdis, injungetitesiUisexceffivaonera, qua? Re-ges Caftellar fimulac cum Patrimonio Regi« Coronse Lufi-ramae dilapidarunt 6t cbnftrmpferunt evrtabiKbus Bellisv Qui-buspradicTriboni Subditi & Vafalliejus Corona: ita iHmulati atqueiracundi&ma&ati, tandemhaud lev* babied patientia, magno cumanimo, aufuStcircumfpedtioneinjuftumilludac Intolerabile Iugum Regis Caftellae excufferunt, ac femetipfos Iibertati reftitueruntjdemiimquecomiaa'uni applaufufcepius al-tememoratum Johaivrem HuartumjLegem elegerunt,proclama-runt3eique homagium ac Jufjisrandum ffdelrtacis pr^ftiterunt; Praepotentes Domini Ordines Generales quoque paffivd pro comperto habentes intolerabilem tyrannide & pcrdura onera prairatr Caftellse Regrs, pdritercjy ejulde nefarium Inftitutum ad corifequendam Monarchiam multo^betul© jam fupcr Uni-

A * verfa

•erfc\Enropaja£tatam, in commodum Boni Publici dijudica* runt cxpedire laudabiliac honefto jam altememorati Regis Iohanms ^>urti propofito fuccurrere, cumque eodem inire & confuraraare prasfens hoc Pactum & Tra&atu:u,nec non p,rae-tcrraittere varias & diverfas commoditates, quas alias pro proprio particulari commodo atque utilitate,uac1:o hoc rerum ftatu,tam citrd, quam ultrd LincampolTent ufucapere & per-cipere, maluntque eorum loco, ut revivifcat Vetus ilia amici-tia, amor reciprocus ac Cpmmercium, quae inter Dominos Reges Coronas Lufitanias ac Belgas ultro citroque antiqui­t y rloruerunt.

I.

P,Rim6conclufum eft verum, firmum, fincerum acinvio-labile Induciarum pactum cefTationifque omnis hoftili-tatis a&us inter Altememoratum Regem & Ordines Generales tam mari alijfque aquis, quam terra ? intuitu

omnium Subditorum atque lncolarum UnitarumProvintia-rum, cujufcunque Conditionis illi fuerint, citra exceptionem locorum perfonaruinve',ut et pariter intuitu omnium Subdito­rum atque lncolarum Regionum altememorati Regis, cujuf­cunque conditionis fuerint, citra exceptionem locorumper-fonarumv4qu£ partes Sx,Mati$adverfus Regem Caftella;ru-entur, aut inppfterum tueri reperientur, ldque omnibus in lo-cis & manbus abutraque parte Linear luxta conditiones & reftri&iones hie infra refpe&ive' explicatas, tempore Decerv »ij. Quod Induciarum pa&um ceflationifque omnis hoftili-tatis actus in Europae plagis ac alicundd, fitis extra limites re-fpe&ivd Privilegiorum, Societatibus Indiarum Orientalium atque Oecidentalium antehdc nomine hujus Status reipe&ivd couceiTorum, ftatim, fa£ta fubfcriptione hujus Tra&atus, ordietur.

i i . Ac in India Orientali omnibufque locis & Maribus fub di-

ftri&u Privilegij,4Ppminis Qrdinibus Generalibus, Societati Indise

India? Orientals harum Provinciarum conceffi,uno anno d da-to , cum ratihabitio hujus Tra&atus nomine Regis Lulltaniae hlc loci fuerit oblata j At ver<5 ii publica manifeftatio prae-di&arum Induciarum ceflationifque omnis hoftilitatis a&us alicubi locorum & marium prastaciiorum citius devenerit, anT tequam fupraduftus annus exfpiraverit, ut turn quifque ab utraque parte in hujufmodi locis & maribus refpe&ive' a tem­pore publics; manifeftationis Me eontineat ab omni hoftilita­tis a£tu.

I I I . Et comprehendentur fub praedi&is Inducijs & cefTatione

omnis hoftilitatis a&us omnes hujufmodi generis Reges, Dijr haftae & Gentes Indiae Orientalis,quibufcum Domini Ordines Generales,aut Societas Indiae Orientalis harum Provintiarum eorum nomine amicitiam colunt,aut fcedere Jun&i funt,fiqua fibi expedire arbitrabuntur has Inducias & ceflationem omnis hoftilitatis actus comple&u

I I1 I . Nee fas efto,praetacl:oDecennij tempore durante,fibi invi-

cem, nee terra\, nee mari, hoftilitatem aut ullam aggrefilonis vim inferre, ac omnibus Lufitanicis Navibus ex Lufitania fub mandato aut Commiffione altememorati Regis Johannis^uarti, navigantibus ad loca &maria,que, partes hujus Regis tuentur, ficuti pariter illis Navibus ifthinc in Lufitaniam revertenti-bus, permifTum efto liberd abfque ulla remora uavigare iatui > tu Spcietatis Indiae Orientalis harum Provintiarum.

V. Similiter nee Naves eorundem Subditorum harum Provin­

tiarum in earum curfu per prsedi&as Lufitanicas moleftia afii-cientur.

VI. Et utraque pars efto libera & fecura in fuis Tra&atibus &

Contra&ibus,.

Item,

VIT. Item,liberum efto utrique parti navigare,pariter loca poflL

dcre, fuum Commercium fineullo impedimenta exercexe aeque ut tempore & fub manifeftatione praedictarum Inducia­rum celTationifque omnis hoftilitatis actus, in India Orientali loca pofledit, eifectivd commeavit, fuumque Commercium exercuit*

V I I I . Saepius dictae Induciae ac Ceffatio omnis hoftilitatis actus

efFectu fortientur tempore Decennij in locis &maribus perti-nentibus fub diftrictu Privilegij a Dominis Ordinibus Ge-neralibus Societati Indiae Occidentalis harum Provintiarum conceffi, a dato, cum Ratihabitio fuper hoc Tractatu nomine Regis Lufitaniae heic loci fuerit oblata, &publica mariifefta-tiopraedictarum InduciarunTCefTationifqueomnis hoftilitatis actus porrb alicubi praenominatorum locorum ac mariumre-fpective' pervenerit. A quo tempore utraque pars in iftiufmo-di locis Scmaribus refpective' fefe cohibeat ab omni hoftili­tatis act u, Itatamen,ut intra octo Menfes, poftquam praedicta ratihabitio heic loci fuerit allata, conveniendum fit cum Co­rona Lufitaniae de Pace in faepius dictis locis & rnaribus.pertt-: nentibus fub diftrictu Privilegij Societatis Indiae Occiden­talis harum Provintiarum; Ad quae DommusTrifiadde$Iehdofa Furtadb, Legatus & Confiliarius Regr«Matis'Lufitaniae hifce pollicetur, ut intra praedictos octo Menfes poft praefatam rati-habitionem Reg*- S*' Matis« heic loci oblatam, quoque obve-niant necelTarium mandatum, ordo ac lnftructio, pariterque perfona aut perfonae authoritate regiai munitae, ad tractandum de praedicta pace: Attamen,fi in eventum contra omnem ex-fpectationem pacis conditio non iniretur,ut, eo non obftante %ius dicte, Induciae ceflatioque omnis hoftilitatis actus tem­pore decennij, modo praerniflb & juxta Articulos infra expli­cates, plenum effectum fortiantur.

Society

I X . Societas Indise Occidentalis harum Provintiarum , ut &

Subditi ac Incolae Ejufdem terrarum acquifitarum, nee non cmines illiinde' dependentes, cujufcmique Nationis, condi­tionis auc Religtonfe fint, gaudeant & fruantur in fingulis ter» ris fit loeis Regis Lufitaniae, ac ad eandem Coronam ipectan-tibus,in Europa fitis, hujufmodi Commercio, exemptionibus, libertatibus & Juribus, quibus reliqui fubditi hujus ftatus, vi-gore hujus Tractatus,gaudebunt & fruenturj Hac tarnen con­ditions, ne Societas Ifidrae Occidentalis harum Provintiarum, ut 8c fubditi ac Incolae in ejufdem terris acqnifitis,ficut pariter omnes reliqui ab ilia dependents, conentur ex Brafilia tranf-fcrreadRegnum Lufitaniae faccharum, lignum Brafilicum ac alias merces in Brafilia exiltentes 5c Provenientes 5 Sicutpari­ter nee Lufitanica Natio, ut 5c fubditi ac Incolae in ejuidem terris acquifitis, nee minus ab eadependentes, conabunturex Brafilia trauffcrre intra has Provintias 5c Regiones Saccha-rum, Lignum Brafilicum aliafque merces in Brafilia exiftentes Scprovenientes.

X. Natio Belgica ut & Lufitanica durantibus Inducijs 8c cefla-

tione omnis hoftilitatis actus fibi invicem fuccurrent atque opem ferent pro virili,cum occafio & ftatus rerum illud poftu-laverit.

XI . Omnia FoTtalitia, Urbes, Naves &partkuIafesPerfonie,,

five fint Lufitani auc alij in Brafilia vel aliorfum fita 5c repef ti, qui partes Regis Caftellae fovent,aut poftmodum in eorum po-teftatem redigentur, non aliter refpicientur ac repatabuntur, quam communes hoftes, quos adoriri, profequi ac vincere cuilibet parti licitum fit nullo habito relpectu Limitum -y Hoc attento,fiqua alterutra pars ejufmodi loca aut Fortalitia occu— paret, illi quoque cedat Iurifdictionis & latorum camporura ambitus & reliqua emolumenta antiquitus his annexa, non

obit ante.

obftante talia loca & Fortalitia (ut fupra dictum eftjin alterius Limttum diftrictu fortiantur.

X I I . Quilibet utriufque partis Subditorum relinquetar ac rema^

nebit in bonis fuis, utiilla tempore manifeftationis Inducia­rum 8c ceflationis omnis hoftilitatis actus turn deprehenden-tur 8c lati campi inter utriufque partis extrema Fortalitia fiti, (qui neceiTari6 indd intelligendifuntproacquifitisaceorum dominio vindicatis) utrinque divifi extabunt,Sub his corapre-hendendo gentes' 8c nationesfub ijfdemfonientes. Quibus finibus^odo praemilTo, pofitis 8c ftatutis, Lufitanica; Nationi ab ilia, Sc fubditis harum Provintiarum ab hac parte conftabit, quae loca, commoditates & ambitus latorum camporum qui­libet pro fuisagnofcat &c tueatur*

X11I . Quod ver6 attinet particularium proprietates acpotTeffio-

nes , quae fub praedicta divifione ad unam vel alteram partem pertinebunt, de his forfitan nonnulla loca extabunt derelicta &c populata, alia vero culca ac gente inftructa: At vero qupd fpectat loca, quorum Incolae & Proprietarij Me ad hanc vel alteram partem recepifle deprehendentur,exinde nulla omni-n6 reftitutio fiet, neque ullorum mobilium ibidem relictorum 6c repertorum, fed quilibet eo contentus vivat oportet, quod ex derelictis locis fecum afportavit ac abftulit.

X I V . Attamen in dictis locis 8c terris, quae fuis Proprietarijs aut

aljjspoffeiToribus eorum nomine 8c parte remanferunt, illis utrinque cognita cau(a,jus fuum &c pofleffio afTervabitur, Vifis priuseorum neceflarijs documentis & probationibus,

X V . Super quibus utriufque partis Regimen in fuo cujufque di-

; ftri&u refpective'difponat, proutvidebitur convenire* non concetto, ut alius quifpiamhisfefe immifceat.

Com-

XVL Commercia ad utriufque partis Ditiones, tractus & ambi­

tus locorum in Brafilia, quaelibet fibi ipfis relinquantur,exclu-(is omnibus alijsj nee ipfis Lufitanis fas efto hujus Status, neve" Subditis hujus Status, Lufitanorum Ditiones, tractus 8c ambi­tus locorum frequentare, nifi communi voluntate 8c confenfu poltmodum aliter vifum fuerit con venire.

XVII* Ne permiflum fit Lufitanis in Brafiliam navigare, coranier-

cariaut mercatmam exercere cum navibus alienae nationis, autcum ipfiffimis Nationibus extraneis. Sed indigentes ali-quibus "extraneis navibus ad navigationem , mercaturam Sz commercium in Brafiliam, tenebuntur illi tales conducere aut -emere aV Subditis harum Provintiarum. Quocafu emptiouis vel conductionis,nullae minores naves in Brafiliam aptentur ac impendantur,quam centum & triginta onerum, aut ducento-rum & fexaginta Vaforum, munitae ad minimum fedecim tor-mentis (alias Gotelingen) vibrantibus fingulatim quinqueaut «iex libras ferri refpeetive', mumtioneque belli provifaefecun-dumproportionem. Et quando majores Naves a Lufitanis in -Brafiliam conducentur atque ementur, ac deinceps applica-buntur, ut fupra, turn ilUe fecundum proportionem onerum tantb plus muniantor Sc provideantor. Et hoc omne fub poena amlllionis&confifcationis praedictarum navium una cumfea-rum requifitis,quae alids,ut antea,cedant commodo Societatis Indiae Occidentalis harum Provintiarum, aut verb eorum, qui ab ea dependent vel appendent, fiqua ilia ab his forte depre-henderentur '8c caperehtur. >*

X V I I I . Neque* Lufitanis, nequd Incolis harum Provintiarumliceat

ullam Navium,Nigrorum,Mercium,aliorumve neceflariorum vecturam.praefrare Indijs Caftilianorum, alijfque locis ab eo­rum ;parte ftantibus fub poena amittendae navis Sc Bonorum, pariterque peribnas, cjuae inibi reperientur, ut hoftes appre-

B hendentur

hendentur 8c tractabuntur. X I X . s

Illud, quicquid tarn Lufitani, quam Subditi harum ProvintJaf rum in Oris Africa; poffident, nulla indiget limitum divifionei cum inter utrumque diverfae Gentes 8c Nationes fortiantur, que, finium limites ftatuunt & dividunt.

XX. Quod verd attinet negptiationem Sc frequentationem ea-

rundumOrarum,lnfule, Sa' Thome, aliarumque lnlularumhhce comprehenfarum , ea utrique libera fit-y hac tamen conditione, fi eadem navigatio &z commercium,five illud fitauri, nigrorum> aliarumque mercium, quomodolibet ilia nuncupandaTveniun^ fiat 8r deftinata fit in vel circa Urbes Sc Fortalitia, quae fortd aU teruter occupat 8c poflidet, ut inde pendantur eadem Vectigalia & Jura , quibus confueverunt Incolae Lufitaniae eorundem lo­corum liberi homines exfolvere; Et yice verfav

X X I . Et quia DominiOrdines Generales fiia Dominia 8c terras in

Brafilia alijlque locis propria Virtute acquifiverint eo temppre^ c[uo eorum Subditi atque Incolej adhuc extarent Vafalli & Sub-jecti Regis Caftellae 8c hujus Status hoftesj Cujufmodi naturae 8c fortis illi fuerunt, qui niodd ibidem ad obfequium Regis Lun> tani$- redierunt, amicofque 8c fcederatos huic Statui fefe dede-runt, ex quo in futurum utrinque durabile fcedus 8c fincera cpn-fidentiapatet, fimulac alter alteri impofterum julia praeftand* Juftitiae adminiftratione rit6 tenebitur.

X X I I . Ita verd comparatum eft,ut cum mutatione,qu<gtn multifarjjs

proprietatibus Sc poiTeffipniibus mobilium atque Immobilium bonorum extitit ( folumraodd per calamitatem, molefti belli) diverfimodi Subditi fub Sc poit initium, ad obfequium hujus Status harum Provintiarum devenerint, quorum pars ad Incitas redacta, pars diiTufa funt j ac cum plurimi Belgae ibidem per em* ptione Domiuiorum,. vulg6 nuncupatorum lngenhQ*,Aliorum-

qiie

que rxjuorumlmmobilium, fedem fixerint, ratio Status rerum inibi acquifitartim r.ullo modo ferre poteft, ut ulla Bona jure poftlimtuij Vel quafi,repetantur aut revertantur,neque ut Subditi Dominorum Ordinum Generalium a Lufitanis, neque Lufitani abs Sub4itis harum Provintiarum ulla debita aliave onera exi-gant,mult6 minus, ut talia confequantur, conveniet executionis viauti, fed quilibet falvus remanebit, uti poffidet tempore dictae manifeiiationis.

X X I I I .

Subditi atque In cole; ditionum altememorati Regis Johanms fHuarti,Sc Dominorum Ordinum refpective',durantibus Decen­nij Inducijs 8c ceflatione omnis hoftilitatis actus, mutual confi-dentia amicitiam colent fine ulla recordatione offenfionum Sz damnorum, quae olim perpefli funt.

X X I V .

Et fi forte* poft modum unanimi ac mutuo Confenlu fedes bel­li in India Occidentali Caftilianorum traufferretur,atque incen-fo bello ibidem quicquam ad detrimentum communis hoftis acquireretur, turn illud diftribuendo, permutando 8c fruendo amice' Sc communi Confenfu.ut praemiflum eft, conveniendum erit, ficut pariter durantibus faepius memoratis Inducijs 8c cefla­tione omnis hoftilitatis actus, permiflum efto utriufque partis commUni confenfu atque applaufu prgdictos Articulos,aut par­tem eorum immutare.

XXV-

Et Iiberum efto utriufque partis Subditis, cujufcunque Na-tionis, conditionis, qualitatis Sc Religionis,nullis exceptis (sive illi in alterius ditione nati fint, five inibi habitafle dicantur) frequentare , navigare & coramercari qualibet mercium Sc mereaturae forte in Regnis, Provincijs, Territorijs ac Infalis refpective' in Europa atquae aliorfum ab hac Lineae parte li­tis ; Nee fas efto neutrius Subditos mercandi gratia,

B 2 confluen-

confluentesjin alterius terris, litis ut fuprafj in mercibus afpbr-tandis aut verd exportandis magis aggrauare gabellis* Imppfi-tionibus alijfve Iuribus, quam ipfiflimos lncolas 8c Snbditos earundem terrarum,. fed gaudeantpariter refpectiVe' hujufi modi Indultis Sc Privileges , quibus antehac illi ufi funt, priu£ quam Lufitania k Caftilianis fuerit fubactaf

^ X X V I . Subditi ac Incolae harum Provintiarum, qui Chriitiani funtj

in omnibus locis, urbibus Sc territorijs etiamque Irovintijs ac Infulis Regni Lufitaniae aut ab eo appendentibus 8c dependen-tibus, five illud fit ab utraqne parte Lineae, tarn in Europa, quam extra, ubi frequentandi locus datur, utentur Sc frUentiir libertate confcientiae in domubus fuis privatis, ac intra naves libero Religionis exercitio. Si ver6 Legatus au,t alius Publi-cus hujus Status Minifter in Lufitaniam forte' mitteretur, turn illi refpectivd utantur Sc fruantur in aedibus fuis 8c domicilijs hujufmodi libertate ac Religionis exercitio, ficu:i in hoc Sta­tu praefenti Domino Legato Lufitaniae permittitur.

X X V I I . DominiOrdinesGenerates,non exfpectataS*Ma,Is-ratiha-

bitione adhunc Tractatum, propriofuo iumptu afliftent Regi ac Coronas Lufitaniae fub idoneo Archithalaflb ahjfquene--ceflarijs fuis Officiarijs, quindecim navibus bellicis, Sc quin-que Scaphis majoribus bend munitis ac inftructis, proviiis de victu,etiamque tormentis ac alijs muuitionibus belli.

X X V I I I . Adhanc ClafTem altememoratus Rex comparabit aut con.

ducetS*Matis,proprijs fumptibus 8c fub ejufdem proprio di« rectorio fimilem numerum quindecim navium bellicarum 8c quinque Scapharum majorum aequd bene' munitaru, inftructa-rum nautis 8c militibus, etiam provifarum de victu, tormen­tis Sc alijs belli munitionibus, ut conjunctim una cum navibus Sc Schaphis majoribus harum Provintiarum impeudantur ad httora atque oras Lufitaniae 8c Hifpaniae refpective*, ad detri-

meiuum

^ientum.Regi8lCafteH»c*Qmmunishoftis. X X I X .

* Rex Lufitaniae proprijs fuis expenfis inftruat decern aut plu* res Galeones in Liifitania, eafque adjungat fupradictae Glaili, utc&njttu&im kapcndantur adverfiis- Regem Caftellas ejuf-que Subditos.

X X X . Naves, quau ex Lufitania navigarunt, ut Sc earundem onera

8c merces ad praedictam Coronam aut Ejufdem Subditos per-tinentia,' quorum probations documenta Reenter, exhiberi poterint, non conftfcabuntur, etiamfi tale fpret, ut iftiufmpdji naves 8c merces,navigantes fub vexillo Ca,(tellae,per aut extra praedi&am Claflem caperentur,fed tales naves earumque one* ra Sc merces reftituentur ongmalibus earundem proprietaries.

X X X I . Praedarum aliorumque emolumentorum virtute praedictae

Clailis 8c Galeonum acquifitorum , erit partitio 8c diftributip pro rata, juxta numerumcorporum navium, Idque ad praeve-niendum ac evitandum difputandi diverfitatem , que, alids ex divifione praedarum aliorumque bouorum, aut horum occafio-ne, ob certos refpectus refultaret.

X X X I I . Regi Lufitaniae licitumfit intra has Provintias confcribere

aut cohfcnbi facere tales fuperioris 8c inferioris dignitatis of­ficiates etiamque Architectos niilitares, Cuniculorum actp-res, Pyropaeos aliofque Mechanicos, quos fortd defideratu-rus eri t , idque fuis proprijs fumptibus 8c ftipendijs. Et quo hoc tantP rectius procedat, nomine hujus Status illi praebebi-tur 8c continuabitur auxiliaris manus.

X X X I I I . Nee fas efto fub ullo praetextu invadere domus, violare,

infpicere, perluftrare Epiftolas, libros rationum aut ipfas ra-tiones Mercatorum,Subditorum aut lncolarum harum Provin­tiarum Belgicarum, frequentantium Regnum Lufitaniae, vel

lnfulas-

/ p • /

t i t r,*j r /* , »

j 7 * t t (y * fft-.

*'/***<> / < > .

;S V ost" J? ,. '/". - t - f

• St

''""-ati? c^^/Scy

> * * -< s J C <? ^ <> +.. ~ ^ # ^ ~ ) /) tm •J, s

BRASILIANA DIGITAL ORIENTAÇÕES PARA O USO Esta é uma cópia digital de um documento (ou parte dele) que pertence a um dos acervos que participam do projeto BRASILIANA USP. Trata‐se de uma referência, a mais fiel possível, a um documento original. Neste sentido, procuramos manter a integridade e a autenticidade da fonte, não realizando alterações no ambiente digital – com exceção de ajustes de cor, contraste e definição. 1. Você apenas deve utilizar esta obra para fins não comerciais. Os livros, textos e imagens que publicamos na Brasiliana Digital são todos de domínio público, no entanto, é proibido o uso comercial das nossas imagens. 2. Atribuição. Quando utilizar este documento em outro contexto, você deve dar crédito ao autor (ou autores), à Brasiliana Digital e ao acervo original, da forma como aparece na ficha catalográfica (metadados) do repositório digital. Pedimos que você não republique este conteúdo na rede mundial de computadores (internet) sem a nossa expressa autorização. 3. Direitos do autor. No Brasil, os direitos do autor são regulados pela Lei n.º 9.610, de 19 de Fevereiro de 1998. Os direitos do autor estão também respaldados na Convenção de Berna, de 1971. Sabemos das dificuldades existentes para a verificação se um obra realmente encontra‐se em domínio público. Neste sentido, se você acreditar que algum documento publicado na Brasiliana Digital esteja violando direitos autorais de tradução, versão, exibição, reprodução ou quaisquer outros, solicitamos que nos informe imediatamente (brasiliana@usp.br).