İŞ ve ekonomİ dergİsİ€¦ · finans dünyası dergisi, Özgencil yay ıncılık tanıtım...
TRANSCRIPT
İzmir, Ege Bölgesi’nin yüzyıllardır dünyaya açılan ihracatkapısı limanının yer aldığı bir kent. Anadolu’da yetişenürünler; incir, üzüm, pamuk, zeytin, zeytinyağı başta olmak
üzere buradan dünyaya ihraç edilir. Son dönemde buna sanayi vetekstil konfeksiyon ürünleri de eklendi.
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi’ninbölge ekonomisi ve gelişmeleri üzerine söyleşisi dergimizde yeralıyor.
Eskinazi, Ege Bölgesi’nde sanayi sektörlerinde 64 meslekgrubunun üretim yaptığını ve bunun önemli bölümünün de200’den fazla ülkeye ihraç edildiği bilgisini veriyor. Egelisanayicilerin teşviklerden daha fazla yararlanarak, daha fazlayatırımla İzmir’de üretimlerini ve ihracatlarını artırma isteğindeolduğunu da belirtiyor.
Eskinazi’nin üzerinde durduğu bir konu da büyük birpotansiyele sahip olan İzmir’den yurt dışı uçuşların yok denecekkadar az olması. Teşvik sisteminde gelişmiş olarak 1. Bölgesınıflandırmasına karşın bu durumun bir zayıflık olduğunugösterdiği için, bu konunun düşünülmesi gerektiğine dikkatçekiyor.
Çin’in Tek Kuşak-Tek Yol projesinin içerisinde İzmir Limanı’nınönemli bir uğrak yeri olması gerektiği de Deniz Ticaret OdasıYönetim Kurulu Başkanı Yusuf Öztürk tarafından bildiriliyor.
İyi okumalar dileğimle...
Finans Dünyası Yayın Kurulu (FİDYAK)Zekeriya Yıldırım (Başkan)
Aclan Acar, Prof. Dr. A. Vedat Akgiray, Hüsnü Akhan, Abdurrahman Arıman,
Hakan Ateş, Osman Benzeş, Levent Bıçakcı,Yavuz Canevi, Mehmet Gül, Dr. Mahfi Eğilmez,
Gazi Erçel, Şaban Erdikler, Osman Erk, Yılmaz Karakoyunlu, Ertuğrul Kumcuoğlu
Ümran Kumcuoğlu, Vahap Munyar,Süleyman Orakçıoğlu, Erdem Sezer,
Prof. Dr. Metin Sözen, Haluk Sur, Fevzi Toksoy, Prof. Dr. İlter Turan,
Dr. Feyzullah Yetgin, Servet Yıldırım
l l l
l l l
Ege sanayicisinin teşvik beklentisi...
Reklam [email protected]
0212 241 70 84-85
l l l
Sorumlu Yazı İşleri MüdürüSongül Şirin
Yayın KoordinatörüPınar Emiroğlu
FotoğrafTolga İnam
l l l
SahibiÖzgencil Yayıncılık
Tanıtım Organizasyon A.Ş adınaŞeref Özgencil
Genel Yayın Yönetmeni Özlem Özgencil
Yayın DanışmanıOsman S. Arolat
İŞ VE EKONOMİ DERGİSİ
Yayın türü: Yerel, süreli, iki ayda bir yayımlanır.
Yönetim YeriÖzgencil Yayıncılık Tanıtım Organizasyon A.Ş.
İnönü Caddesi, Marmara Apt. 45/134437 Gümüşsuyu, Taksim - İstanbul
Tel: 0212 241 70 84 -85
Tasarım ve BaskıMim Ofset Basım Hizmet Tic. Ltd. Şti.
Tel: 0212 612 44 04Litros Yolu II. Matbaacılar Sitesi ZE-4 Topkapı - İstanbul
ISSN: 1300-0268
Finans Dünyası Dergisi, Özgencil Yayıncılık Tanıtım Organizasyon A.Ş. tarafından TC yasalarına uygun
yayımlanmaktadır. Dergi içeriği, yazılı izin olmaksızınhiçbir şekilde alıntı yapılamaz.
Basılan ilanların sorumluluğu, ilan sahibine aittir.
www.finansdunyasi.com.tr
FDFİNANS DÜNYASI
1 şeref özgencil künye 1_Layout 1 25/10/18 15:12 Page 1
04Dünyanın en önemli
sayısı, bizim en önemlisorunumuzServet Yıldırım
08
İ Ç İ N D E K İ L E R FD
1915 Çanakkale Köprüsü’nünyapım sürecini
Mustafa Tanrıverdi anlattı...
12Enflasyonla mücadelede
rekabet hukunun yerivar mı?
Dr. Fevzi Toksoy
18Yeni İpekyolu’nda
Türkiye’nin limanlarıyer almalı
25Jak Eskinazi: Ege Bölgesi
teşvik sistemindendaha çok yararlanmak istiyor
44Enerji sektöründenbir fotoğraf karesi
Erdem Sezer
36Yeni ekonomik
program üzerineŞaban Erdikler
34Demiryolu taşımacılığı
daha rekabetçi halegetirilmeli
22Gayrimenkul
Türkiye’nin geleceğiniinşa ediyor
Dr. Feyzullah Yetgin
30Nur Gökman: Havacılık
yazılımında dünyadevleriyle yarışıyoruz
Faruk Balmumcu: Internetekonomisi geleceğin en büyük
pazarlarından olacak
40
2-3 içindekiler 2_Layout 1 25/10/18 21:45 Page 2
58Namık Sarıgöl:
Dönüştürülebilir atıklardankaybımız bir 1 milyan dolar
54Bu kadar meselenin arasında
işi neresinden tutmalı?Osman Erk
67Çamura hayat veren eller:
Mustafa Tunçalp
50Assembly Buildingsyönetim merkeziniLondra’ya taşıyor
63Metin Sözen:
Doğa ve kültür önceliklibir yaşamı korumalıyız
83Seyahat-İzlenim
Ege’de keyifli bir mavi yolculukÜmran Kumcuoğlu
88“Tiyatro Bir Kez
Yaşanır” sloganıyla 22. İstanbul Tiyatro
Festivali
93Festival Rehberi
Dünyadan haberler
79Moda-iş dünyası
ne giymeli?Şaşırtmak için kurgulanan
bir marka: Hatice Gökçe
71Girişimci Kadın Öyküleri
Gülşah Gürkan, Çin’denAmerika’ya Isparta
gülünü tanıtıyor
75Sosyal Sorumluluk
LÖSEV, 20 yıldırçocukların yüzünü
güldürüyor
2-3 içindekiler 2_Layout 1 25/10/18 21:45 Page 3
Bundan yaklaşık 2 yıl önce Bloomberg ajansında bir makale oku-muştum. Başlığı “The man who invented the world’s most im-portant number” yani “Dünyanın en önemli sayısını icat eden
adam”dı. Yazıdaki adamın adı Minos Zombanakis’ti; sözü edilen sayıis Libor, yani “London Interbank Offered Rate”di. Belki bir “pi” sayısıdeğildi, ama Libor dünya finans sisteminin son 50 yılına damgasını vur-du; vurmaya da devam ediyor. Zombanakis’i sonra anlatırım ama önceLibor’dan başlayalım, çünkü canımızı çok yakıyor.
Türkiye gibi iç tasarrufları yatırımlarını karşılamaya yetmeyen ül-keler büyüyebilmek için dışarıdan borçlanmak, yani diğer ülkelerin ta-sarruflarına başvurmak zorundadırlar. Aksi takdirde düşük büyümeoranları ile yetinmek durumunda kalırlar. Bizimki gibi ihtiyaç sahibiülkeler diğer ülke vatandaşlarının tasarruflarını çok büyük ölçüde dışborçlanma yoluyla çekerler.
Böyle bir dünyada piyasalarda borç verilebilecek para ne kadar bol-sa ve borçlanma maliyeti ne kadar düşükse dış kaynak tedarik sürecio kadar sancısız olur. 2008 küresel krizinin ardından büyük merkezbankaları krizden çıkmak için para basmaya ve “ultra gevşek” para po-litikaları izlemeye başlayınca, bizim gibi dış borçlanma bağımlısı eko-nomiler için hayat kolaylaşmıştı. Daha düşük maliyetlerden dahayüksek miktarlarda borçlanmak mümkün olmuştu.
Şimdi ise işin rengi değişiyor. Ekim ayının en dikkat çekici gelişme-lerinden biri Libor oranlarındaki artış oldu. 2014 yılında yüzde 0.6’nınaltına kadar inen 1 yıllık Libor dolar faizleri ekim ortasında yüzde 3’ügeçti. Belki Türkiye için kaygılanacak pek çok gelişme var ama ulus-
DIŞ finansman bağımlılığımızı azaltacak bir ekonomik modele ve sürdürülebilir üretimyapısına geçemezsek, kaderimizi her gün Londra’da Libor oranı belirleyen bir grup bankanın
eline bırakmış oluruz. İş yine gelip yapısal reformlara dayanıyor, değil mi?
E KO N OM İ - Y O R UM FD
Forum İstanbul Yönetim Kurulu Üyesi
Dünyanın en önemli sayısı, bizim en önemli
sorunumuz
FİNANS DÜNYASI / KASIM-ARALIK04
4-6 servet yıldırım 3*_Layout 1 25/10/18 15:11 Page 2
E KO N OM İ - Y O R UM FD
lararası borçlanma maliyetlerindeki bu artış kaygılistesinde mutlaka ilk sıralarda yer almalıdır. 2019rakamları henüz netleşmedi ancak gelecek bir yıllıkdönemde vadesi dolacak olan 180 milyar dolar do-layında borç ya ödenmeyi ya da yeni borçlanmalarlayenilenmeyi bekliyor. Buna bir de bu yıl 50 milyardolar dolayında, gelecek yıl ise daha da azalsa bilesürmesi beklenen cari açığı eklediğimizde Libor’dakiartışın neden başımızı ağrıtacağı görülüyor.
Sorun Libor’daki artışın daha ne kadar süreceği.Libor oranının seyrinin en büyük belirleyicilerindenbiri ise Amerikan Merkez Bankası. Dolayısıyla soru-nun cevabı bir ölçüde Fed’in ne yapacağında yatıyor.Fed 2015 Aralık ayından bu yana faizleri 8 defa ar-tırarak 2-2.25’e kadar getirdi. Bu yıl sonuna kadarbir, 2019’da üç ve 2020’de bir artış daha yapmasıbekleniyor. Böyle bir ortamda Libor oranlarının datırmanarak yüzde 5’i aşması beklenebilir.
İş Libor ile bitmiyor, bir de bu oranın üzerine ek-lenecek risk primi var.
Türkiye algısının bozulmasıyla bu risk primi hızlaarttı. Daha önce 200’ün altında olan CDs primleribirkaç ayda 500’ün üzerine çıktı. Daha sonra inse dehala başladığımız seviyeden uzaktayız. Aynı şekildebanka sendikasyonlarının da yüksek “spread”lerlebağlandığını görüyoruz. Bir zamanlar Libor artı 70ya da 100 baz puan ile sendikasyon sağlamakla övü-nen bankalarımız şimdi 275-300 puanlık spreadleribaşarı olarak görür hale geldiler. Türkiye olarak bi-zim Libor faizini düşürme ya da etkileme kapasite-miz yok. Burada belirleyici olan büyük merkez
bankalarıdır ancak borçlanırken Libor oranının üze-rine eklenen spread büyük ölçüde bizim politika be-lirleme ve uygulamadaki “becerimiz” ya da “becerik-sizliğimiz” ile yakından ilişkilidir.
Zombanakis’e dönersek parlak bir beceri hikâyesigörürüz.
Minos Zombanakis bugün 93 yaşında. 1926 yı-lında Girit’te doğmuş. Küçük yaşta ayakkabı boya-cılığı ile başlayan kariyerinde çok önemli noktalaraulaşmış; çok belirgin ayak izleri bırakmış.
CV’sinde bankacı yazıyor ama sıradan bir bankacıdeğil, 1995-2005 arasında Dünya Bankası’nı 10 yılbaşkanı olarak yöneten James Wolfensohn’un deyi-miyle o bir “efsane”.
2011 yılında kitabı bile yazılmış: Minos Zomba-nakis’in Hikâyesi – Sınır Tanımayan Bankacılık. Da-vid Lascelles kitabında Zombanakis’in finansalinovasyonlarının bugünün küresel finansal sistemi-ne nasıl şekil verdiğini anlatıyor.
Zombanakis Nazi’ler Giriti’i işgal edince kaçmışAtina’ya gitmiş. Orada üniversite eğitimine başlamış.Ardından binbir uğraştan sonra Harvard’a kapağıatıp, yüksek lisans programına devam etmiş. Sonrazamanın ünlü bankası Manufacturers Hannover’agirmiş.
Zaman içerisinde dünyanın en ünlü ve itibarlı fi-nansçılardan biri haline gelen Zombanakis için 1969yılının ayrı bir önemi var. O yıl Londra’da Manufac-turers Hanover’ı kurmuş. Para arayan ama Amerikanmevzuatına takılmadan dolar cinsi borçlanmak iste-yenlerin başvuru adresi olmuş.
KASIM-ARALIK 2018 / FİNANS DÜNYASI 05
4-6 servet yıldırım 3*_Layout 1 25/10/18 15:11 Page 3