سرمایه گذاری جسورانه

VENTURE CAPITAL

(با نگاهی به بازار مالی و سرمایه گذاری در ایران)

ابوذر نجمی (فایناپس ایران)مدیرعامل شرکت راه سرمایه

مفاهیم اساسی

بازاری است که کاالی مورد عرضه و تقاضای آن شامل : بازار مالیفارکس، : محصوالت مالی است و بازیگران اصلی آن نهادهای مالی هستند

... بازارهای سهام، بانکها و

موسسه ای است که در چارچوب بازار مالی اقدام به خرید و : موسسه مالی . فروش و نگهداری ابزارهای مالی می کند

با هدف رفع نیاز یکی یا ترکیبی از موارد زیر طراحی می ابزارهای مالی شوند

مدیریت ریسک

تامین مالی سرمایه گذاری

انواع موسسات مالی

سایر عوامل موثر بر طبقه بندی

(قوانین و مقررات)نهاد ناظر

ارتباط با سایر موسسات مالی

نوع کسب و کار

موسسات مالی بر اساس سه شاخص اصلی

تامین مالی -1

ریسک -2

سرمایه گذاری -3

طبقه بندی شکلو میزاناز لحاظ

می شوند

انواع موسسات مالی

بانک های تجاری

بانک های سرمایه گذاری (صندوق تامین سرمایه)

بیمه های عمر

بیمه های مسئولیت

صندوق های بازنشستگی

گذاریسرمایه شرکت های

Private Equityخصوصی

شرکت های سرمایه گذاری سهامی عام

صرافی ها

Trust Companies

Hedge Funds

Asset Management Firms

…

تفاوت سرمایه گذاری در شرکت خصوصی و شرکت بورسیPrivate Equity vs. Public Company

سهام ارزش نقدشوندگی نظارت شرکت نوع

قانون مند و در نظارتچارچوب سازمان بورس انجام می شود و حمایت های الزم از سمت نهاد ناظر برای حفظ منافع سهامدار انجام می شود

نقدشوندگی بسیار باالست و سرمایه گذار هر زمان ارادهکند می تواند سهام خود را

بفروشد

سهم توسط بازار و بر قیمتحسب عرضه و تقاضا تعیین

می شود و خارج از کنترل به )خریدار و فروشنده است

(جز موارد خاص

بورسی

سرمایه گذار خود مستقیما باید بر فعالیت شرکت نظارت

و میزان داشته باشد و شیوهنظارت بسته به توافق اولیه

طرفین دارد

و پیدا کردن فروش سهامخریدار، و نقد کردن سهام کاری سخت و زمانبر است

قیمت بر اساس مذاکره تعیین شود که می تواند سخت می

یا راحت باشد

خصوصی

تعاریف

شرکتی است که سرمایه خود را به جهت کسب سود در دارایی های مختلف سرمایه : شرکت سرمایه گذاری . باشد... این دارایی ها می تواند شامل سهام، اوراق با بازده ثابت، فلزات، کاال و. گذاری می کند

شرکت سرمایه گذاری خصوصی(Private Equity :) نوع خاصی از شرکت سرمایه گذاری : است که با دو ویژگی از سایر انواع شرکت های سرمایه گذاری شناخته می شود

1- منابع مالی خود را از محلی خاص تامین می کنند مثل ثروت خانوادگی، استقراض از بانک، تاسیس : تامین مالی ... مثل جذب سپرده، فروش عمومی سهام و: به بیان دیگر اجازه تامین مالی عمومی ندارد.. توسط یک شرکت ثالث و

2- به طور معمول در خارج از بازار رسمی فعالیت می کنند و مبادرت به خرید و فروش سهام شرکت : سرمایه گذاری . های غیربورسی می کنند

شرکت سرمایه گذاری جسورانه(Venture Capital :) به صورت عام، نوع خاصی ازشرکت های سرمایه گذاری خصوصی هستند که در شرکت هایی سرمایه گذاری می کنند که در مراحل اولیه کسب و کار

. هستند

تفاوت شرکت سرمایه گذاری خصوصی و جسورانهPrivate Equity vs. Venture Capital

شرکت نوع سرمایه گذاری خصوصی سرمایه گذاری جسورانه

صنایع مبتنی بر فناوری، تکنولوژی و فناوری اطالعات و ارتباطات، : دانش

بیوتکنولوژی، تکنولوژی سبز

صنعت و بازار هدف صنایع و بازارها کلیه

%50سهام اقلیتی معموال کمتر از %100تا سهام اکثریتی حتی سهم مشارکت

میلیون دالر 10از معموال میلیارد دالر 10تا میلیون100 (میلیارد ریال 10در ایران حداقل )

سایز

سهام شرکت های جوان فقط شرکتهای بورسی و غیر بورسی، سهام اوراق، طال و ارز

پرتفولیو

مرحله سرمایه گذاری در سهام شرکت های بالغ و بورسی شرکت های جوان شرکت ها

دالیل رجوع شرکتها به شرکت های سرمایه گذاری خصوصی و جسورانه

با وجود سایر نهادهای تامین کننده منابع مالی، چرا شرکتهای خصوصی به : سوال شرکت های سرمایه گذاری خصوصی و جسورانه مراجعه می کنند؟

چرا شرکت ها اجازه تصاحب کرسی هیئت مدیره و قدرت تصمیم گیری را به یک سرمایه گذار خارجی می دهند؟

: به چهار علت عمده که منافع مستقیم و غیرمستقیم برای آنها دارد

تصدیق و تایید شدن -1

استفاده از شبکه سرمایه گذار -2

(فنی و تخصصی –مدیریتی و کسب وکار )دانش -3

تامین مالی -4

دالیل رجوع شرکتها به شرکت های سرمایه گذاری خصوصی و جسورانه

تصدیق و تایید شدن نهایتا . تصمیم به سرمایه گذاری جسورانه می گیرند... شرکت های سرمایه گذاری پس از طی مراحل مختلف و ارزیابی فنی، مالی، اقتصادی و

قبول سرمایه گذاری در یک شرکت جوان به معنای آن است که این شرکت از پتانسیل و سالمت کافی برای سرمایه گذاری برخوردار بوده است . و این تصدیق و تایید گام نفع بزرگی برای یک شرکت جوان محسوب می شود

استفاده از شبکه سرمایه گذار

اعتبار و نوع کسب و کار یک شرکت سرمایه گذاری به گونه است که دارای شبکه ای گسترده در حوزه کسب و کار است که می تواند در زمینه به شرکت کمک کند... های مدیریتی، عرضه کنندگان، مشتریان و

فنی و تخصصی/ دانش مدیریتی و کسب وکار

به کمک دانش در هر دو حوزه فوق شرکت می تواند در پیشبرد برنامه کسب و کار در هر زمان که با مشکلی مواجه گردید از شرکت سرمایه گذار . به بیان دیگر شرکت همواره یه مشاور و مربی که جزو ذینفعان شرکت نیز هست را در کنار خود دارد. کمک بگیرد

تامین مالی ارزان قیمت

و با تزریق پول در شرکت توسط شرکت سرمایه گذار عالوه بر تقویت بنیه مالی شرکت، هزینه تامین مالی در مقایسه با سایر منابع کمتر است، . این برای شرکتی که در مراحل اولیه رشد است، امتیاز بزرگی محسوب می شود

در شرکت ها طبقه بندی زمانی و نوع سرمایه گذاری

بالغشرکت های

شرکت های در حال توسعه

Expansion Financing

شرکت های توسعه یافته

Replacement Financing

شرکت های در حال بحران و ورشکسته

Vulture Financing

شرکت های جوان

ایده، تحقیق و توسعه

Seed Financing

(حوزه فعالیت سرمایه گذاری جسورانه)

شرکت نوپا و در حال تاسیس

Startup Financing

شرکت های در مرحله رشد

Early growth Financing

بر گذاری سرمایه شرکت هر و .است متفاوت بازده-ریسک و گذاری سرمایه نوع شرکت، نیاز مرحله هر در می فعالیت آنها از ترکیبی یا ها بخش این از یکی در خود کار و کسب استراتژی و تخصص سرمایه، مبنای

.کند

جایگاه شرکت های سرمایه گذاری خصوصی و جسورانه EUاتحادیه اروپا

در اروپا فعالیت سرمایه گذاری خصوصی در دو قالب

: انجام می پذیرد

صندوق های سرمایه گذاری مدت دار شرکت های سرمایه گذاری

در هر دو شکل، فعالیت این گروه زیرمجموعه بازار مالی طبقه بندی می شود و زیرنظر و طبق هر دو نهاد نظارتی بازارهای مالی اتحادیه اروپا فعالیت می کنند

FSA EU (financial services directive)

AIFM (Alternative Investment Fund Managers directive)

و تعریف نوع کسب و کار و حوزه فعالیت(VC ) در داخل صندوق یا شرکت انجام پذیردمی

جایگاه شرکت های سرمایه گذاری خصوصی و جسورانه USآمریکا

در آمریکا دو نوع شرکت زیر عمده ترین ماهیت های فعالیت سرمایه گذاری جسورانه می باشند

صندوق های سرمایه گذاری جسورانهVC Funds کسب و کارهای کوچک شرکت های سرمایه گذاری

Small Business Investment Companies در آمریکا فعالیت موسسات فوق زیرمجموعه حوزه کسب و کار طبقه بندی می شوند لذا تابع

همچنین دولت برای تشویق و توسعه این نوع شرکت ها . قوانین بازار مالی نمی باشند . مشوق های مالیاتی را در نظر گرفته است

به علت وجود همین مشوق ها شرکت های بزرگ سرمایه گذاری های خود را در کسب و کارهای کوچکو دوره رشد آنها را در قالب همین شرکت های سرمایه گذاری کسب و کارهای کوچک انجام می دهند که

چرا که سرمایه اولیه آنها . می گویند CVC(Corporate venture Capital)اصطالحا به آنها (Investor)تامین شده و نه یک سرمایه گذار و نهاد مالی ( Corporate)توسط یه شرکت غیرمالی

جایگاه شرکت های سرمایه گذاری خصوصی و جسورانه UKبریتانیا

در بریتانیا نیز فعالیت سرمایه گذاری خصوصی در دو قالب

: انجام می پذیرد

صندوق های سرمایه گذاری جسورانه

Venture Capital Funds شرکت های معتمد سرمایه گذاری جسورانه

Venture Capital Trusts با وجود تفاوت هایی ساختار کلی قالب بخش سرمایه گذاری خصوصی و جسورانه در بریتانیا

. مشابه ساختار آمریکاست و تابع نهادهای نظارت مالی بریتانیا نیست

سرمایه گذاری جسورانه در ایران

حوزه مرتبط با سرمایه گذاری جسورانه را می توان به صورت زیر طبقه ( عمومی –دولتی )به طور کلی بخش رسمی : بندی کرد

صندوق های با تخصص در یک حوزه یا صنعت

نظیر صندوق سرمایه گذاری نانو تکنولوژی، صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع الکترونیک، صندوق زیست فناوری

صندوق های غیرتخصصی در یک حوزه یا صنعت صندوق های با رویکرد مشارکت محور نظیر موسسه توسعه فناوری نخبگان صندوق های چندصنعتی با رویکرد تسهیالت محور نظیر صندوق نوآوری و شکوفایی

در بخش خصوصی هم در چند سال گذشته چندین شرکت در این زمینه فعالیت کرده اند نظیر سرآوا یا شناسا لیکن

نمی توان آنها را طبقه بندی کرد( چه در حوزه عملکرد و چه کسب و کار)به دلیل عدم شفافیت

آسیب شناسی سرمایه گذاری جسورانه در ایران

از جمله این دالیل . به دالیل مختلف صنعت سرمایه گذاری جسورانه نه به لحاظ نظری و نه به لحاظ عملی در این ساختارمند نشده است : عبارتند از

بودن سیستم های مالی کشورنوپا هنوز نهاد های مالی دیگر که اقدام به انواع روش های سرمایه گذاری کم خطر می نمایند به انتهای منحنی چرخه عمر خود نرسیده اند و

.در آنها می توان کسب سود های بسیار باالیی داشت و لذا جذابیت و انگیزه زیادی برای ورود به سرمایه گذاری خطرپذیر وجود نداردآسیب ها از منظر کارآفرینان و مجریان طرح ها کارآفرینان و صاحبان ایده به دالیلی همچون دسترسی به منابع رایگان دولتی، نبود فرهنگ مشارکت، آشنا نبودن با نهادهای مالی، نداشتن

.چشم انداز واقع بینانه از طرح و ایده خود به استفاده از روش سرمایه گذاری خطرپذیر و مشارکتی رغبت چندانی نشان نمی دهند

آسیب ها از منظر دولت نگاه هزینه ی و حمایتی به طرحهای نوآورانه در مجموعه های دولتی سبب شده است جنبه های اقتصادی در طرح ها و شرکت های

از سوی دیگر به دلیل ناپایداری هایی که در مدیریت نهادهای دولتی وجود دارد برنامه . دولتی آنطور که شایسته است مورد توجه قرار نگیرد مدتهای بلند

آسیب های قانونی

در ایران قانون سرمایه گذاری خطرپذیر به صورت اختصاصی نداریم، و از سوی دیگر بسترهای حقوقی سرمایه گذاری خطرپذیر فراهم .به عنوان مثال فرایندهای حقوقی و قضایی به قدری طوالنی است که عمالً نمیتوان دعاوی حقوقی را در آن حل و فصل نمود. نیست

استانداردهای . هیئت های حل اختالفی که به صورت تخصصی در زمینه سرمایه گذاری خطرپذیر آشنایی داشته باشند وجود نداردو قراردادهای حقوقی مورد استفاده سرمایه گذاران خطرپذیر نیز . حسابداری برای دارایی های نامشهود در ایران به خوبی تدوین نشده است

.در ایران با قانون تجارت فعلی قابل اجرا نیست

سرمایه گذاری جسورانه در ایرانزیرساختی آسیب

کشور موسسات حرفه ای که نیاز سنجی صنعت و اقتصاد کشور را انجام دهند و بتوانند فرصت های مناسب را از دل صنعت شناسایی کنند در : انواع این شرکت ها شامل موارد زیر است. وجود ندارد

o حرفه ای ارزیابی موشکافانه ایده های نوآورانهموسسات

o حرفه ای شناسایی بازار و بازاریابی برای محصوالت نوآورموسسات

o مشاوره های حرفه ای و تخصصی مورد نیاز جهت طرحهای دانش بنیانانواع

o حرفه ای بیمه ای در زمینه طرحهای نوآورانه نداریمموسسات

o بسیاری از شرکتهای دیگر خدمات پشتیبانی و مشاورهای الزم را باید تدارك ببینندو

o اعتبار سنجی برای افراد و طرح ها نداریمروشهای

o اطالعاتی در مورد افراد و اعتبار آنها وجود نداردبانک.

o اطالعاتی در زمینه طرح ها وجود ندارد و در بسیاری از موارد اتفاق میافتد که یک طرح از چند جا به دنبال دریافت تسهیالت و بانک .حمایت است

o علت نداشتن بانک اطالعاتی مناسب از طرح ها امکان محاسبه بسیاری از تخمین های مورد نیاز برای محاسبات مالی که از طریق به .تحلیلهای آماری بدست می آید عمالً وجود ندارد

o بانک اطالعاتی جامع سبب میشود امکان ارزیابی عملکرد سرمایه گذاران خطرپذیر به صورت دقیق وجود نداشته باشدنبود.

o علت نبود بانک اطالعاتی جامع تصمیم گیری های کالن با مشکل مواجه میشودبه.

صندوق سرمایه گذاری جسورانه اوراق بهاداربورس و تحت نظر سازمان

اقدام اخیر سازمان بورس و اوراق بهادار را برای اعطای مجوز صندوق سرمایه گذاری جسورانه را شاید بتوان اولین اقدام یک نهاد رسمی در ساختار دادن به این صنعت و رسمیت بخشیدن آن برای مشارکت سایر سرمایه گذاران

. خصوصی، بانک ها و سایر نهادهای مالی و همچنین سرمایه گذاران خارجی دانست

ساختار پذیرفته شده توسط سازمان بورس که در اساسنامه نمونه صندوق آمده ترکیبی از سه شکل صندوق های : سرمایه گذاری جسورانه در اتحادیه اروپا، آمریکا و انگلیس می باشد که شاخصه های عمده آن عبارتند از

تحت نظارت بودن توسط یک نهاد ناظر مالیRegulated

مدت دار بودنEnd-close

مشخص بودن مسئول صندوقGP

قابل معامله بودن واحدهای سرمایه گذاریTradable Fund

1395مردادماه

تهیه شده در واحد مطالعات شرکت راه سرمایه