1

საგარეო ვალი VS საშინაო ვალი

თედო სანიკიძე

თბილისი - 2015

2

საპრეზენტაციო პროგრამა: სახელმწიფო ვალის განმარტება

ვალის სახეები (საგარეო და შიდა)

შიდა და გარე ვალის შედარება, დადებითი და უარყოფითი მხარეები

საგარეო ვალის მართვა

საქართველოს სახელმწიფოს ვალი და მისი შემადგენლობა

დასკვნა

3

სახელმწიფო ვალის განმარტება

სახელმწიფო ვალი წარმოადგენს დროის გარკვეული , მომენტისათვის სახელმწიფო სექტორის მიერ გამოყენებულ

. მაგრამ დაუფარავ სავალო ვალდებულებათა ჯამს სახელმწიფოს მიერ აღებული ყველა სესხი მათზე დარიცხული

, საპროცენტო გადასახდელებით რომლებიც მოცემული , მომენტისათვის დაფარული არ არის ქმნის ქვეყნის სახელმწიფო

.ვალს

მოცემულ პერიოდში ვალი წარმოადგენს წარსული პერიოდების დეფიციტებისჯამს

4

ვალის სახეები (საგარეო და შიდა)

შიდა ვალი

, შიდა ვალი არის თანხა რომელსაც მთავრობა სესხულობს საკუთარ ვალუტაში საკუთარი

. მოქალაქეებისა და ბიზნესებიდან რაც ძირითადად ფასიანი

.ქაღალდების გაყიდვით ხდება

საგარეო ვალი

, საგარეო ვალი არის თანა რომელსაც მთავრობა სესხულობს

. სხვა ქვეყნებიდან სხვა ვალუტაში

, მსესხებლები შესაძლოა იყვნენ , სხვა ქვეყნების მთავრობები

, ბანკები მოქალაქეები თუ საერთაშორისო ფინანსური

, ინსტიტუტები როგორებიცაა მსოფლიო ბანკი ან საერთაშორისო .სავალუთო ფონდი და სხვ

5

ინვესტიციების გამოდევნის ჰიპოთეზა

:ამ მიდგომის მიხედვით

სამთავრობო ვალი ამცირებს კერძო ინვესტიციებს საპროცენტო განაკვეთის ზრდის მეშვეობით

როდესაც მთავრობა ზრდის მოთხოვნას კრედიტზე იზრდება საპროცენტო > > განაკვეთები კრედიტის ფასი იზრდება კერძო სექტორისათვის ინვესტირება

ხდება უფრო ძვირი

, მიუხედავად იმისა რომ ეს ჰიპოთეზა ემპირიულად არაა დადასტურებული .მაინც საკმაოდ მძლავრია მისი თეორიული საფუძვლები

6

შიდა და გარე ვალის შედარება, დადებითი და უარყოფითი მხარეები

რაზე მიანიშნებს სახელმწიფოში შიდა ვალის დიდი წილი?

როგორც წესი, ეს იმის მანიშნებელია, რომ ამ ქვეყანაში განვითარებულია კაპიტალის ბაზარი, არსებობენ ძლიერი ბიზნესები და ზოგადი განვითარების კუთხითაც კარგ მდგომარეობაშია.

ამასთანავე, ასეთ ქვეყნებს სარეიტინგო სააგენტოებიც დადებითად აფასებენ, რამეთუ შედარებით ნაკლებია დეფოლტის რისკი.

შიდა ვალის უარყოფითი მხარეებია:

შიდა ვალის აღებისას ეს თანხა აკლდება ბიზნეს სექტორს და ხელს უშლის მის განვითარებას.

ეს თანხა თავისუფალ მიმოქცევაში რომ დარჩეს, ეკონომიკის განვითარებასაც ხელს შეუწყობს და ქვეყანაში კრედიტის ღირებულებაც უფრო დაბალ დონეზე შენარჩუნდება.

7

შიდა და გარე ვალის შედარება, დადებითი და უარყოფითი მხარეები

საგარეო ვალის დიდი წილი კი, შიდა ვალისგან განსხვავებით იმას მიანიშნებს, რომ ქვეყანაში სუსტად, ან საერთოდ არაა განვითარებული კაპიტალის ბაზარი, ბიზნესები იმ დონეზე ვერ არიან რომ სახელმწიფოს ასესხონ ფული და ამ შემთხვევაში მთავრობა იძულებულია სხვა ქვეყნებისგან ისესხოს თანხა უცხოურ ვალუტაში.

, ზოგიერთი ეკონომისტის აზრით , საგარეო ვალი საშიში არ არის თუ კი

მისი ზრდის ტემპი უფრო დაბალია - .ვიდრე მშპ ის

საგარეო ვალის დიდი წილის უარყოფითი მხარეები:

გასტუმრებისას თანხა გადის ქვეყნიდან და არ ჩება ადგილობრივ ეკონომიკაში.

უარყოფითად აისახება საკრედიტო რეიტინგებზე დეფოლტის რისკის გამო.

ვალუტის კურსის ცვლილების შემთხვევაში შესაძლოა გაძვირდეს ვალის მომსახურება.

8

საგარეო ვალის მართვა

, საგარეო ვალის მართვის მთავარი ამოცანა სახელმწიფოსთვის როგორც მოკლევადიანი ასევე გრძელვადიანი აუცილებელი ფონდების მაქსიმალურად

.იაფად მობილიზებაა

ვალების მართვის პროცესში გასათვალისწინებელ რისკებს შორის შეიძლება .აღინიშნოს ბაზრის რისკი

, ბაზარზე არსებული საპროცენტო განაკვეთების საბაზრო ფასებისა თუ გაცვლითი კურსების ცვლამ შეიძლება რადიკალურად შეცვალოს არსებული

.სურათი საგარეო ვალების კუთხით სტაბილურ მომსახურებასთან მიმართებაში

9

საქართველოს სახელმწიფოს ვალი და მისი შემადგენლობა

10

საქართველოს სახელმწიფო ვალის შემადგენლობა

2014 -4 წლის მე კვარტლის მდგომარეობით სულ საქართველოს სახელმწიფო ვალი შეადგენდა 10,375 . .მლნ ლარს

:აქედან

სახელმწიფო საგარეო ვალი შეადგენდა 7,826.7 . მლნ

ლარს

- საშინაო ვალი 2,547.9 . მლნ.ლარს

მათი განაწილება მთლიან ვალში: შემდეგნაირია

75,4% საგარეო ვალის წილი არის

24,6%საშინაოსი

საგარეოვალი75%

საშინაოვალი25%

11

რა უნდა გაკეთდეს არსებული ვითარების შესაცვლელად?

, როგორც ვხედავთ საქართველოს, შემთხვევაში საგარეო ვალის წილი

მთლიან ვალში თითქმის სამჯერ .აღემატება საშინაო ვალს

რის გამოც საერთაშორისო საკრედიტო სააგენტოები დაბალ შეფასებას

. , გვაძლევენ რამეთუ ისტორიულ გამოცდილებაზე დაყრდნობით საგარეო

ვალის დიდი წილი იყო თითქმოს ყველა იმ , ქვეყნის საერთო მახასიათებელი

.რომლებმაც დეფოლტი გამოაცხადეს

საჭიროა მთავრობის მიზანმიმართული , პოლიტიკის წარმოება რათა საშინაო და

.საგარეო ვალების წილი შეიცვალოს

ვალების ზრდის ტემპი დიდად აღემატება : ეკონომიკის ზრდის ტემპებს

საჭიროა მათ შორის რაციონალური ; პროპორციების შენარჩუნება აღებული

ვალების მნიშვნელოვანი ნაწილი ქვეყნის რეალური სექტორის განვითარებას უნდა

. მოხმარდეს

სხვა შემთხვევაში არსებული ტენდენციები ქვეყნის მომავალ

.განვითარებას საფრთხეს შეუქმნის

12

შეჯამება. ვალის აღება მსოფლიოში აპრობირებული მეთოდია და თითქმის ყველა

. , ქვეყანას მართებს სხვა ქვეყნებისა თუ საკუთარი მოქალაქეების ზოგს ბევრი . ზოგსაც ნაკლები

თავისთავად ვალის აღებაში კატასტროფული არაფერია და ხშირ შემთხვევაში ეს , საუკეთესო გამოსავალიცაა თუმცა ამ დროს ნებისმიერმა მთავრობამ კარგად უნდა

:გააცნობიეროს ის თუ

• რამდენადაა აუცილებელი ვალის აღება• რა სახის პროექტებში უნდა დაიხარჯოს აღებული თანხა• ვინ მიიღებს მეტ სარგებელს და ვის დააწვება ის ტვირთად• რა სახის ვალი აჯობებს შიდა თუ გარე

აგრეთვე უნდა გათვალოს რამდენად აქვს ქვეყანას ვალის მომსახურებისა და ( გასტუმრების შესაძლებლობა რამდენად განვითარებულია ეკონომიკა ქვეყანაში და რა

).ქონებას ფლობს სახელმწიფო

13

გმადლობთ

:გამოყენებული მასალა

http://www.bpn.ge/finansebi/8098-sakhelmtsifo-sashinao-vali-izrdeba.html?lang=ka-GE

http://forbes.ge/news/300/saqarTvelos-saxelmwifo-vali-da-misi-zegavlena-ekonomikaze

http://www.mof.ge/images/file/Public%20Sector%20Debt%20Statistical%20Bulletin%20N2.pdf

https://answers.yahoo.com/question/index?qid=20121101151731AAyC6Ra

https://www.tcd.ie/Economics/assets/pdf/SER/2011/Grace_Walsh.pdf

www.matsne.gov.ge

www.mof.gov.ge