Дархан£лс... · web viewДархан-Уул айм аг-2014 онд Өмнөх үг 2014...

“ Дархан-уул аймаг-2014 онд ” танилцуулга

Дархан-Уул аймаг-2014 онд

1


Өмнөх үг

2014 оны жилийн эцсийн байдлаар төвийн бүст багтдаг аймгууд улсын хэмжээний газар нутгийн 30,3%,

Засаг захиргааны /нийт сумдын / нэгжийн 28.8%, нийт хүн амын 16%, өрхийн 17.4%, эдийн засгийн

идэвхтэй хүн амын16.8 %, нийт ажиллагсадын 16.6 %, нийт малын 23.6%,үүний дотор тэмээний 51.5 %,

адууны 24%, үхрийн 21.6%, хонины 23.0%, ямааны 24.2 %, тариалсан талбайн 66.8 %, хураан авсан үр

тарианы 72.1 %, төмсний 68.0 %, хүнсний ногооны 57.7 % ногдож, Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 12.3

%-ийг үйлдвэрлэж, орон нутгийн төсвийн орлогын 19.3%-ийг, зарлагын 20.3 % ногдож, улсын

хэмжээний ерөнхий боловсролын сургуулийн 20.7%, нийт ерөнхий боловсролын сургуульд

суралцагсадын 16.0 %, сургуулийн өмнөх байгууллагын 28.2 % ногдлоо.

1000 хүнд ногдох төрөлт улсын дунджаас 0.7 пунктээр бага, хүн амын дундаж наслалт улсын дундж аас

манай аймагт 1.06 -аар доогуур байгаа нь анхаарал татсан үзүүлэлт байна.

Бүсийн дүнгээр амьд төрсөн 1000 хүүхдэд ногдох нялхсын эндэгдэл улсын дунджаас 5,6 пунктээр бага

байна.

Ажилгүйдлийн түвшин улсын дунджаас 1,3 хувиар их, нэг их эмчид ногдох хүний тоо улсын дунджаас

98 хүнээр их ,нэг сувилагчид ногдох хүний тоо 42 хүнээр их байгаа нь эмнэлэгийн боловсон хүчний

хангалт доогуур байгаатай холбоотой.

Төвийн бүс нутагтаа манай аймаг сум багийн тоогоор 6-д, газар нутгийн хэмжээгээр 7-д, хүн амын

тоогоор 2-т, малын тоогоор 6-д, газар тариалангийн үйлдвэрлэлээрээ 3-т, дотоодын нийт бүтээгдэхүүн

үйлдвэрлэлтээр 4-т, орон нутгийн орлого бүрдүүлэлтээр 4-т, хүн амын дундаж наслалтаараа 7-д,эдийн

засгийн идэвхтэй хүн ам, ажиллагсадын тоогоороо 3-т, орон нутгийн зарлага хэрэглээгээрээ 4-д, аж

үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний борлуулалтаараа 3-д, барилга угсралт их засварын ажлаараа 2-т, Ерөнхий

боловсролын сургуулийн тоогоор 3-т, сургуулийн өмнөх насны хүүхдийн байгууллагын тоогоороо 2-д,

байгаа бол, Ерөнхий боловсролын сургуульд суралцагчдын тоогоор 1-т, цэцэрлэгийн хүүхдийн тоогоор

3-т,нэг их эмчид ноогдох хүний тоогоор 4-д, нэг сувилагчид ноогдох хүний тоогоор 7-д байна.

Тайлбар:Энэ зэрэгцүүлэлт судалгаанд ҮСХ-ноос гаргадаг Монгол улсын Статистикийн 2010-2014 оны

эмхтгэл болон жил бүрийн бюллетень танилцуулгыг ашиглав.

Статистикийн хэлтсийн дарга Б.Дэмид-Очир

Танилцуулгын зорилго.

2


Энэхүү танилцуулгыг хийснээр Дархан-Уул аймгийн эдийн засаг, нийгмийн үзүүлэлтүүд Улс болон

Төвийн бүсийн хэмжээнд ямар түвшинд байгаа болон бүс нутгийн хөгжилд оруулж буй аймгийн хувь

нэмрийг тодорхойлох, мөн аймгийн удирдлага болон бодлого хариуцсан ажилтнуудыг бүсийн хөгжилд

аймгаас гүйцэтгэж буй үүрэг, байр суурийг харуулсан мэдээллээр хангах зорилготой.

Танилцуулгын арга зүй.Энэхүү танилцуулгыг албан ёсны болон захиргааны статистикийн мэдээлэлд тулгуурлан

үзүүлэлтүүдийг тооцож, аймгийн үзүүлэлтийг улсын дүн болон бүсийн дүнтэй харьцуулан үзүүлэлт

харилцан хамаарал, үр дүн, хандлагыг статистикийн хүснэгт, диаграммаар харууллаа.

Хамарсан хугацаа:Зарим гол үзүүлэлтийг сүүлийн 5 жилийн гүйцэтгэлээр авч, ихэнх үзүүлэлтийг сүүлийн 2 жилийн

гүйцэтгэлийг харьцуулан судаллаа.

Нэг. Эдийн засгийн хөгжилд аймгийн эзлэх байр суурь.

1.1. Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн.

Аймгийн хэмжээнд 2014 онд урьдчилсан гүйцэтгэлээр 415.9 тэрбум төгрөгийн ДНБ /нэмэгдэл өртөг/

үйлдвэрлэгдсэн нь улсын дүнгийн 1.9 хувийг эзэлж байна.

Улс, бүсийн дүнтэй зэрэгцүүлэлт: сая төгДүнд эзлэх хувь

ХАА Үйлчилгээ ХАА

Улсын дүн 21937159.4 3071202.3 7897377.4 10968579.7 14.0 36.0 50.0

Төвийн бүсийн дүн 2710430.1 842943.8 1016411.3 851075.1 31.1 37.5 31.4

Говьсүмбэр 90013.5 16292.4 45816.9 27904.2 18.1 50.9 31.0

Дархан-Уул 415870.8 48656.9 165516.6 201697.3 11.7 39.8 48.5

Дорноговь 330510.5 101797.2 80644.6 148068.7 30.8 24.4 44.8

Дундговь 229032.5 128716.3 32522.6 67793.6 56.2 14.2 29.6

Өмнөговь 574530.9 100542.9 340696.8 133291.2 17.5 59.3 23.2

Сэлэнгэ 586123 162942.2 266686.0 156494.8 27.8 45.5 26.7

Төв 484348.9 285765.9 83792.4 114790.7 59.0 17.3 23.7

ДНБ-ний дүн /сая.төг/ Аж үйлдвэр

барилга

Аж үйлдвэр барилга

Үйлчилгээ

Нэмэгдэл өртгийн салбарын бүтцийг ХАА, ан агнуур ойн аж ахуй, Аж үйлдвэр барилга ,

Үйлчилгээ гэсэн ерөнхий салбараар ангилан харууллаа.

Салбарын бүтцийн диаграмм:

ХАА14.0

%Аж

үйлдвэр

барилга

36.0%

Үйлчилгээ

50.0%

Улсын дүн

Үйлчилгээ 31.4%

Аж үйлдвэр , барилга 37.5%

ХАА 31.2%

Төвийн бүсийн дүн

Үйлчилгээ

48.5%Аж үйлдвэ

р, барилга

39.8%

ХАА 11.7%

Дархан-Уул аймгийн дүн

Улсын хэмжээний ДНБ-ний 50.0 хувийг үйлчилгээний салбар, 36.0 хувийг аж үйлдвэр, барилгын салбар,

14.0 хувийг хөдөө аж ахуйн салбар бүрдүүлсэн байна.

3


Манай аймгийн ДНБ-ний 39.8 хувийг аж үйлдвэр, барилгын салбар, 48.5 хувийг үйлчилгээний салбар,

11.7 хувийг хөдөө аж ахуйн салбар тус тус бүрдүүлжээ.

1.2. Бүртгэлтэй, үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгж байгууллагууд.

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Улсын дүн 36498 36877 40921 48086 51940 54929 59843

Төвийн бүсийн дүн 4722 4987 4832 5951 6693 6851 7496

Дархан-уул аймгийн дүн 1042 1119 1028 1447 1699 1669 1757

2,8 3,0 2,5 3,0 3.3 3 2.9

22,1 22,4 21,3 24,3 25.4 24.4 23.4

Улсын дүнд аймгийн эзлэх хувь

Төвийн бүсийн дүнд эзлэх хувь

Улсын хэмжээнд бүртгэлтэй 113602 хуулийн этгээд аж ахуйн нэгж байгаагийн 2.7 хувийг буюу

3030 нь манай аймгийн аж ахуйн нэгж бүрдүүлж байгаа нь өмнөх онд эзэлж байсан хувь хэмжээнд

байна.

Төвийн бүсийн нийт аж ахуйн нэгжийн 27.8 хувь нь буюу 3030 нь манай аймагт байна.

Улс, бүс, аймгийн ААНБ-ын тоог зэрэгцүүлсэн диаграмм:

Аж ахуйн нэгж байгууллагын тоо

2010 2011 2012 2013 2014

73822 67409

9054099603

113602

7708 7226 8873 9729 108942170 1868 2504 2772 3030

Улс Төвийн бүс Дархан-Уул аймаг

Манай аймгийн аж ахуйн нэгжийн 58.0 хувь нь, улсын хэмжээний аж ахуйн нэгжийн 52.7 хувь нь үйл ажиллагаа явуулж байна.

Улсын хэмжээний нийт аж ахуйн нэгж өмнөх оноос 14 хувиар өсч, үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж

ахуйн нэгжийн тоо 8.9 хувиар өссөн байна. Төвийн бүсийн ААНБ-ын тоо 12 хувиар, аймгийн ААНБ-ын

тоо 9.3 хувиар тус тус өссөн байна.

Дархан-Уул аймгийн Аж ахуйн нэгж байгууллагын тоо

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

01000200030004000

1885 2047 21701868 2504 2772 3030

1042 1119 1028 14471699 1669

1757

ААН бүгд Үйл ажиллагаа явуулж байгаа

Манай аймгийн үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгжийн тоо өмнөх оноос 5.3 хувиар өсчээ. 4


1.3. Малын тоо, мал аж ахуйн үйлдвэрлэл

Аймгийн хөдөө аж ахуйн салбарын дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 2013 онд 47948.3 сая төгрөг байсан

бол 2014 онд 48656.9 сая төгрөгт хүрч 1.5 хувиар өсчээ. Манай аймгийн хөдөө аж ахуйн салбарын

дотоодын нийт бүтээгдэхүүн нь улсын хөдөө аж ахуйн салбарын дүнд 1.6 хувийг эзэлж байна.

Доорхи графикаас харахад манай аймагт хотжилтын үйл явц ихээхэн явагдаж, тэргүүлэх

салбар нь бусад орон нутаг шиг хөдөө аж ахуй бус, аж үйлдвэр үйлчилгээний салбар түлхүү хөгжиж

байгааг илүү нотлон харуулж байна.

Дархан-Уул аймгийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүний бүтэц /хувиар /

48.5%

39.8%

11.7%

Дархан-Уул аймгийн дүн

Үйлчилгээ Ажүйлдвэр, барилгаХАА

Жилийн эцсийн мал тэжээвэр амьтдын тооллогоор 1166 малчин өрхөд 324.2 мянган мал

тоологдож, малын тоо толгой өмнөх оноос 16.2 хувиар өсчээ.

Жилийн эцсийн тооллогоор 89 тэмээ, 14173 адуу, 46601 үхэр, 167617 хонь, 95761 ямаа тоологдсон

байна. Нийт малын 29.5 хувийг ямаа, 51.7 хувийг хонь, 14.37 хувийг үхэр, 4.4 хувийг адуу, 0.03 хувийг

тэмээ эзэлж байна.

Малтай өрх 2467 болж өмнөх оноос 0.4 хувиар буурч, малчин өрхийн тоо 1166 болж өмнөх оноос 14.3

хувиар өссөн байна.

Малын тоо өнгөрсөн оноос Орхон сум 10.8 хувиар өсч , Дархан суманд 8.5 хувиар буурч ,Хонгор сум

33.2 хувиар өсч, Шарын гол сум 12.6 хувиар өсчээ.

Хээлтэгч мал 2014 онд 128.3 мянган толгой болж 2013 оноос 7.4 мянган толгойгоор буюу 6.1 хувиар

өсч, гарсан төлийн 99.7 хувь бойжсон байна.

Малын тоо толгойгоор Архангай, Төв, Хөвсгөл, Өвөрхангай, Баянхонгор аймгууд эхний 5 байранд,

манай аймаг 20-рт орж байна. Манай аймгийн малын тоо толгой 2014 онд улсын хэмжээний нийт

малын 0.6 хувийг эзэлж байна. Улсын нийт тэмээн сүргийн 0.03, адууны 0.5, үхрийн 1.4, хонины 0.7,

ямааны 0.4 хувийг манай аймаг тус тус эзэлж байна./Хүснэгт.2/

а.Нийт малын тоо Хүснэгт-2

5


Бүгд 45144,3 10604,9 324.2 0,6Тэмээ 349.3 179.9 0.1 0.03Адуу 2995.8 732.2 14.2 0.5Үхэр 3413.9 670.4 46.6 1.4Хонь 23214.8 5347.7 167.6 0.7

Улсын дүн (мян.тол)

Төвийн бүс (мян.тол)

Дархан-уул аймаг

(мян.тол)

Улсын дүнд эзлэх хувийн

жин

2014 онд манай аймгийн нийт хээлтэгч мал нь улсын хэмжээний нийт хээлтэгч малын 0.7 хувийг эзэлж

байна. Улсын нийт хээлтэгч малын ингэний 0.04 хувь, гүүний 0.5 хувь,үнээний 1,5 хувь , эм хонины 0.8

хувь, эм ямааны 0.5 хувь байна. /Хүснэгт.3/

б. Хээлтэгч малын тоо Хүснэгт.3

Нийт хээлтэгч

Бүгд 19436,7 4584,4 133,8 0.7

Ингэ 120.2 63.8 0 0.04

Гүү 895.5 224.8 4.5 0.5

Үнээ 1333.4 274.4 20.5 1.5

Эм хонь 10478 2460.9 81.8 0.8

Эм ямаа 9421.6 2338.1 45.9 0.5

Улсын дүн (мян.тол)

Төвийн бүс (мян.тол)

Дархан-Уул аймаг (мян.тол)

Улсын дүнд эзлэх хувийн жин

2008 2009 2010 2011 2012 2013 20147000

8000

9000

10000

110009619.5

10527

7558

8448.79999999999

9463.9

10604.912288.4

Төвийн бүсийн аймгуудын малын тоо /мян.толгой/

Малын тоо /мян.толгой/

1.4. Газар тариалан2014 оны хаврын тариалалтаар 11030.5 га-д үр тариа, 591.2 га-д төмс, 1341.4 га-д хүнсний ногоо

тариалж, намрын ургац хураалтаар үр тариа 14937.0 тн, төмс 7327.6 тн, хүнсний ногоо 17085.8 тн-ийг

хураан аваад байна.

2014 онд тариалсан талбайн хэмжээг 2013 онтой харьцуулахад үр тариа 3.7 хувиар өсч, , төмс 14.9

хувиар буурсан байна.

Өнгөрсөн оноос хураан авсан үр тариа 3239 тн-оор их, төмс 1094.4 тн-оор бага байна.

1 га-аас 13.5 цн үр тариа, 123.9 цн төмс хураан авсан нь өмнөх оноос үр тариа 2.5 цн-ээр их, харин

төмс 2.7 цн-ээр их байна.

6


Үзүүлэлт 2014/ 20132010 2011 2012 2013 2014

А 1 2 3 4 5 6

50752.4 61685 59781.6 61658.3 60465.4 98.169.7 114.6 27.4 34.8 68.3 196.3

7829.5 13144.7 12928.9 15277.9 17085.6 111.8

Дорноговь 169.8 143.2 181.4 274.3 229.3 83.6

Дундговь 48.7 34.5 29.9 33.3 39.3 118.0

Өмнөговь 408.5 518.7 474.4 499.7 743 148.7

Сэлэнгэ 30252.9 34867.3 34768.3 35474.8 32662.1 92.1

Төв 11973.3 12862 11371.3 10063.6 9637.9 95.8

82266.4 98973.9 98917.6 101761.6 104791.9 103.0

Хүнсний ногооны ургац / тн /

Төвийн бүсийн дүн Говьсүмбэр

Дархан-Уул

Улсын дүн

УРГАЦ ХУРААЛТ

х/н 2011 он 2012 он 2013 он 2014он

Үр

та

ри

а

Тарьсан талбай га 11041.4 9050.9 10640.5 11030.5 117.5

Авсан ургац тн 16803.8 12820,8 11698 14937 91.2

1га-ийн ургац цн 15.2 14.2 11 13.5 77.4

Тө

мс Тарьсан талбай га 1001.8 1189.5 695 591.2 58.4

Авсан ургац тн 14276.5 14208,0 8418 7327.6 59.2

1га-ийн ургац цн 142.5 119,4 121.1 123.9 102

Тарьсан талбай га 916.7 961.6 1240.5 1341.4 129

Авсан ургац тн 13144.7 12928.9 15277.9 17085.8 118.1

1га-ийн ургац цн 143.4 134.4 135.8 127.4 101

Өмнөх онтой харьцуулбал

Хүн

сн

ий

но

гоо

2013 онд тариалсан үр тарианы хэмжээ улсын нийт дүнд 3.6 хувь, төмс 4.5 хувь, хүнсний ногооны 14.9

хувь, тэжээлийн ургамал 0.6 хувийг эзэлж байсан бол 2014 онд үр тариа 3.5 хувь, төмс 4.5 хувь,

хүнсний ногоо 15.5 хувь,тэжээлийн ургамал 1.9 хувийг эзэлж байна.

Харин 2014 онд улсын хэмжээнд хураан авсан үр тарианы 2.9 хувийг, төмсний 4.5 хувийг, хүнсний

ногооны 16.3 хувийг тус тус эзэлж байна. Улсын хэмжээнд бэлтгэсэн хадлангийн 5.2 хувийг манай

аймаг эзэлж байна.

ГАЗАР ТАРИАЛАНГИЙН ҮНДСЭН ҮЗҮҮЛЭЛТ, төрлөөр /Хүснэгт.3/

ҮзүүлэлтУлсын дүн Төвийн бүс Дархан-уул аймаг

2013 2014 2013 2014 2013 2014

Үр тариа 293261.8 315032.9 212010.5 219850.3 10640.5 11030.5

Төмс 15503.2 13204.6 10024.3 8273.9 695 591.2

Хүнсний ногоо 8311.3 8668.4 4590.4 4705.5 1240.5 1341.4

Тэжээлийн ургамал 14390.4 16975.6 8125.9 9476.5 92.5 319.7

Үр тариа 387043.3 518793 279663.1 374024.2 11698 14928

Төмс 191619.2 161488.5 133967.6 109897.4 8418 7327.6

Хүнсний ногоо 101761.6 104791.9 61658.3 60465.4 15277.9 17085.6

Тэжээлийн ургамал 42637.8 44277.8 19418.4 25221.6 147.9 489.1

Тариал

сан н

ийт

тал

бай /

га /

Хураан а

всан н

ийт

урга

ц /

тонн /

Нийт тариалсан талбайн хэмжээгээр Сэлэнгэ, Төв, Булган, Дархан-Уул , Хөвсгөл, аймаг эхний 5

байранд орж байна.

2014 онд 1 га-аас хураан авсан үр тариа улсын дунджаас 3 цн-ээр бага , төмс 1.6 цн-ээр их байна.

7


Хүснэгт.4

Улсын дундаж Төвийн бүс Дархан-Уул аймаг

2013 2014 2013 2014 2013 2014 2014Үр тариа центнер 13.2 16.5 13.2 17 11 13.5 -3

Төмс центнер 123.6 122.3 133.6 132.8 121.1 123.9 1.6

Хэмжих нэгж

Улсын дундажтай

харьцуулахад:

1.5.Худалдаа үйлчилгээний салбар2014 онд бөөний болон жижиглэн худалдааны нийт борлуулалт

145.6 тэрбум төгрөгт хүрч, өнгөрсөн оноос 39.5 %-иар өссөн байна.

1.6. Аж үйлдвэрийн салбар.1. Аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний борлулалт аймгаар оны үнээр

Төвийн бүс /сая төг/

Үзүүлэлт Бүгд /сая төг /

2010 2011 2012 2013 2014 2010 2013 2014А 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Бүсийн дүн 714879 1033785 1019338.5 939873.0 1188341.1 166.2 126.4 100 100 100Говьсүмбэр 25890.8 24648.1 26928.2 33248.7 40132.5 155.0 120.7 3.6 3.5 3.4

Дархан-Уул 109040 102504.6 146213.8 185889.1 172334.9 158.0 92.7 15.3 19.8 14.5Дорноговь 3267.4 3705.7 18377.7 22643.1 12736.5 389.8 56.2 0.5 2.4 1.1Дундговь 3277.2 3796.5 2644.2 2828.5 3071.5 93.7 108.6 0.5 0.3 0.3Өмнөговь 352601 514566.1 443931 396337.2 573667.5 162.7 144.7 49.3 42.2 48.3Сэлэнгэ 211929 367841.9 347543.2 266723.8 344701.2 162.6 129.2 29.6 28.4 29.0Төв 8874.9 16722.1 33700.2 32202.6 41697.0 469.8 129.5 1.2 3.4 3.5

2014/ 2010

2014/ 2013

Бүсийн дүнд аймгуудын эзлэх хувь

Аймгийн аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний борлуулалтын орлогын хэмжээ төвийн бүсийн дүнд 2010 онд

15.3 хувийг, 2011 онд 9.9 хувийг, 2012 онд 14.3 хувийг, 2013 онд 19.8 хувийг эзэлж байсан бол 2014

онд 14.5 хувь болж өссөн байна.

1.7.Хэрэглээний үнийн өсөлт

Хэрэглээний үнийн түүвэр судалгааг зах, үйлчилгээний газар, аж ахуйн нэгж байгууллагад статистик

мэдээлэл, судалгааны мэргэжилтэн сар бүр зургийн каталогын дагуу тогтсон хугацаанд явуулж

хэрэглээний үнийн индексийг тооцож байна.

Хэрэглээний бараа үйлчилгээний үнийн индекс , бүлгээр , төвийн бүс, аймгийн дүнгээр 20 10 -XII=100%

8


Бүлэг2014

Бүсийн дүнгээр Аймгийн дүнгээрХүнсний бараа, ундаа, ус 158.5 160.4Согтууруулах ундаа, тамхи 196.2 164.5Хувцас, бөс бараа, гутал 167.8 140.4Орон сууц, ус, цахилгаан, түлш 143.9 130.3Гэр ахуйн тавилга, бараа 146.2 150.6Эм тариа, эмнэлэгийн үйлчилгээ 126.9 104.9Тээвэр 133.6 126.8Холбооны хэрэгсэл, шуудангийн үйлчилгээ 96.2 97.6Амралт, чөлөөт цаг, соёлын бараа үйлчилгээ 115.6 101Боловсролын үйлчилгээ 176 168.6Зочид буудал, нийтийн хоол, дотуур байр 188.2 193Бусад бараа үйлчилгээ 144.6 146.9

Манай аймаг хэрэглээний үнийн индексээр бүсийн дунджаас 9 пунктээр бага байгаагаас гэр ахуйн

тавилга, барааны бүлгийн индекс 3 хувиар, зочид буудал, нийтийн хоол, дотуур байрны бүлгийн

индекс 2.6 хувиар тус тус их, бусад бараа үйлчилгээний индек 2.3 пунктээр их, хүнсний бараа, ундаа

усны бүлгийн индекс 1.2 хувиар, холбооны хэрэгсэл шуудангийн үйлчилгээний индекс 1.5 хувиар тус

тус их, боловсролын үйлчилгээний индекс 4.2 хувиар, тээврийн үйлчилгээний индекс 5.1 хувиар тус

тус бага, амралт чөлөөт цаг, соёлын бараа, үйлчилгээний индекс 14.6 пунктээр, хувцас, бөс бараа,

гутлын бүлгийн индекс 27.4 пунктээр бага, орон сууц, ус, цахилгаан, түлшний бүлгийн индекс 13.6

пунктээр, согтууруулах ундаа тамхины бүлгийн индекс 31.7 пунктээр, эм тариа, эмнэлгийн

үйлчилгээний бүлгийн индекс 12 пунктээр тус тус бага байна.

Аймгийн хэрэглээний бараа үйлчилгээний үнийн индекс, бүлгээр, оноор

2010-XII=100%

БүлэгОн

2011 2012 2013 2014Хүнсний бараа, ундаа, ус 109,1 128,2 146,0 160.4Согтууруулах ундаа, тамхи 101,4 152,3 158,3 164.5Хувцас, бөс бараа, гутал 105,4 111.6 126,1 140.4Орон сууц, ус, цахилгаан, түлш 108.5 118,1 123,3 130.3Гэр ахуйн тахилга, бараа 109.2 125,9 138,5 150.6Эм тариа, эмнэлэгийн үйлчилгээ 100.3 102,2 104,0 104.9Тээвэр 111.8 117.4 124,3 126.8Холбооны хэрэгсэл, шуудангийн үйлчилгээ 100,0 97,3 97,2 97.6Амралт, чөлөөт цаг, соёлын бараа үйлчилгээ 100 97,3 97,3 101Боловсролын үйлчилгээ 108,4 119,3 149,1 168.6Зочид буудал, нийтийн хоол, дотуур байр 106,7 126,4 143,3 193Бусад бараа үйлчилгээ 103.3 113,7 141,2 146.9Ерөнхий индекс 107.6 118 131.2 146.8Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнийн индекс өмнөх оны жилийн эцэстэй харьцуулахад 11.9 хувиар

дээгүүр байна.

1.8.Тээвэр холбооны салбарын үзүүлэлтүүдӨргөн уудам нутагтай, хүн ам харьцангуй сийрэг суурьшдаг манай орны хувьд тээвэр эдийн засгийн

амьдралд чухал ач холбогдолтой салбарын нэг билээ.

Харин нийт авто машины тоогоор 1-рт Улаанбаатар, 2-рт Орхон аймаг, 3-рт Өмнөговь, 4рт Хөвсгөл

аймаг манай аймаг 5-рт орж байна.

9


НИЙТ АВТО МАШИНЫ ТОО, 2014 он Хүснэгт.2

Улсын дүн

Нийт авто машины тоо 437677 9177 2.1

үүнээс:Ачааны машин 96581 2188 2.3Суудлын машин 303724 6406 2.1Бусад 37372 583 1.6

Дархан-Уул аймаг

Дархан-Уул аймгийн эзлэх хувийн жин

Сүүлийн жилүүдэд холбооны тарифын орлого эрчимтэй өсч 2014 онд 715,7 сая төгрөгийн тарифын

орлоготой ажилласны 541,1 сая төгрөгийг хүн амын орлого эзэлж байна.

2012 онтой харьцуулахад 55,9 сая төгрөг буюу 7,2 хувиар буурчээ. Улсын дүнд манай аймгийн

холбооны орлого 0,11 хувь, телефон цэг 3,2 хувь, кабелийн телевизийн хэрэглэгчпийн тоо 3,2 хувийг

тус тус эзэлж байна.

Мэдээлэл харилцаа холбоо, технологийн салбарын үндсэн үзүүлэлт, 2014 он

Хүснэгт.3 сая.төг

Үзүүлэлтүүд

Холбооны үйлчилгээний орло сая.төг 740297.7 720 0.1Суурин утасны цэгийн тоо мян.ш 226384 6070 2.7

Хэмжих нэгж

Улсын дүн

Дархан-Уул аймаг

Дархан-Уул аймгийн эзлэх хувийн жин

1.9. Орон нутгийн төсвийн орлого, зарлага

2014 оны санхүүгийн жилд улсын нийт орон нутгийн төсвийн орлого 2082,6 тэрбум төгрөгт хүрсэний

19.3 хувийг төвийн бүсийн аймгууд, 2.5 хувийг Дархан-Уул аймаг төвлөрүүлжээ.

Орон нутгийн төсвийн орлого бүс , аймгаар оны үнээр / сая төг /

2.

Орон нутгийн төсвийн зарлага бүс , аймгаар оны үнээр / сая төг /

10

Үзүүлэлт Орон нутгийн төсвийн орлого /сая төг /

2010 2011 2012 2013А 1 2 3 4


Үзүүлэлт Орон нутгийн төсвийн зарлага /сая төг /

2010 2011 2012 2013 2014А 1 2 3 4 5 6 7

84599.8 154275.6 189150.9 334800.9 423400 126.5 1002226.1 3083.8 3951.7 15227.4 17566.8 115.4 4.16891.7 9647.6 13752.2 47228.6 53292.9 112.8 12.6

Дорноговь 8310.6 12913.6 16002.6 43097.9 46144 107.1 10.9Дундговь 3920.7 5232.4 7068.8 32503.5 39608 121.9 9.4Өмнөговь 41605 102280.8 115804.3 73904.3 134158 181.5 31.7Сэлэнгэ 14089.3 11543.1 19230.3 61836.6 67440.1 109.1 15.9Төв 7556.4 9574.3 13341.1 61002.6 65190.2 106.9 15.4

358120.5 521467.5 747181.2 1794118.8 2079506.1 115.9

2014/ 2013

харьцуулсан хувь

2014 онд бүсийн

дүнд эзлэх хувь

Бүсийн дүн Говьсүмбэр Дархан-Уул

Улсын дүн

3 . Улсын төсвөөс орон нутгийн төсөвт олгосон санхүүгийн дэмжлэг бүс, аймгаар оны үнээр

Үзүүлэлт2010 2011 2012 2013 2014

А 1 2 3 4 5

1261.9 2570.9 4848.4 22302.5 23239.5217.6 551.6 825.7 517.3 323.3

0 0 0 1829.9 0Дорноговь 0 0 0 0 0

Дундговь 1044.3 2019.3 3084.9 7210.8 8094.8

Өмнөговь 0 0 0 0 0

Сэлэнгэ 0 0 0 3537.3 4645.1

Төв 0 0 937.8 9207.2 10176.3

20136.6 29439.9 151754.7 155001.6 158138.9

Бүгд /сая төг /

Бүсийн дүн Говьсүмбэр

Дархан-Уул

Улсын дүн

Хүснэгт 3. Орон нутгийн төсвөөс улсын төсөвт төвлөрүүлэх орлого, сая төгрөг

Аймаг нийслэл 2011 2012 2013 2014

Бүгд 152826.2 236809.4 24247.4 52750.4

Үүнэ

эс

Булган 3937.5Дархан-Уул 2478,6 5222,3Дорноговь 2546,1 3521,2Дорнод 924,3 629,3Орхон 62469,6 73971,3 2000 711.6Өмнөговь 60907,1 75527,8 6865.3 7500Сүхбаатар 870,3Сэлэнгэ 850,0 4000,0Төв 500,0Улаанбаатар 20898,1 70000,0 15382.1 44538.8Хэнтий 182,0

200.0

11


Улсын төсөвт төвлөрүүлсэн нийт орлогын 1.3 хувийг Орхон аймаг, 14.2 хувийг Өмнөговь аймаг, 84.5

хувийг Улаанбаатар хот бүрдүүлсэн байна. Харин манай аймгийн хувьд 2014 онд мөнгө төвлөрүүлээгүй

байна.

Хоёр. Нийгмийн хөгжилд аймгийн эзлэх байр суурь.

Аймгийн өрх, хүн ам

2014 оны жилийн эцсээр Монгол улсын суурин хүн ам 2937.9 мянга, өрх 823.4 мянгад хүрч, хүн амын

3.3 хувь, өрхийн 3.4 хувь нь Дархан-Уул аймагт амьдарч байна.

Хүснэгт 1. Хүн амын тоо, мян.хүн

Үзүүлэлт 2011 2012

2013 2014

2012 2013 2014

А 1 2 3 4 5 6 7 8 9

456.2 467 469,9 461,2 480.2 475.9 100 100 10013.9 14.3 14,8 14,6 16.1 15.9 3.1 3.1 3.4

96 97.9 99,0 94,9 99.9 97.3 21.0 21.1 20.8Дорноговь 60.2 61.3 62,5 61,9 63.8 63.5 13.2 13.3 13.3

Дундговь 37.7 37.8 37.4 37,1 44.4 44.2 8.3 8.0 9.2

Өмнөговь 63.4 65.4 67,1 66,7 59.7 59.7 13.9 14.2 12.4

Сэлэнгэ 99.2 103.5 103,2 101,4 106.2 105.3 21.7 22.0 22.1

Төв 85.7 86.8 85,9 84.6 90.1 90 18.8 18.3 18.8

Бүсийн дүнд аймгуудын эзлэх хувь

Монгол улсын хүн ам

МУ-ын нутаг дэвсгэрт оршин суугаа

Монгол улсын хүн ам

МУ-ын нутаг дэвсгэрт оршин суугаа

Бүсийн дүн Говьсүмбэр

Дархан-Уул

Дархан-Уул аймгийн Хүн амын тоо Сэлэнгэ аймгаас 6.3 мянгаар доогуур, Бүсийн бусад аймгаас 9.9 –

83.8 мянгаар дээгүүр ба хүн амын тоогоор улсад 5-рт ордог.

Монгол улсын хүн амын 66.4 хувь нь хотод, 33.6 хувь нь хөдөөд амьдардаг бол Дархан-Уул

аймгийн хүн амын дийлэнх нь буюу 82.1 хувь нь хотод, үлдсэн 17.9 хувь нь хөдөөд амьдардаг байна.

Дархан-Уул аймгийн хотод амьдардаг хүн амын хувийн жин улсын дунджаас 15.7 пунктээр их, хөдөөд

амьдардаг хүн амын хувийн жин 15.7 пунктээр бага байна.

2014 оны эцэст Монгол улсын өрхийн тоо 823.4 мянгад хүрснээс монгол улсын нийт өрхийн 3.4

хувийг, төвийн бүсийн нийт өрхийн 19.6 хувийг Дархан-Уул аймаг эзэлж байна.

Төрөлт, нас баралт, цэвэр өсөлт

2014 онд улсын хэмжээнд 82.8 мянган хүүхэд төрж, 16.5 мянган хүн нас барж, цэвэр өсөлт 66.3

мянга байна. Харин Дархан-Уул аймгийн хувьд 2993 хүүхэд төрж, 581 хүн нас барж, цэвэр өсөлт 2412

байна.

Улсын хүн амын цэвэр өсөлтийн 3.6 хувийг Дархан-Уул аймаг эзэлж байна. Улсад хүн амын

цэвэр өсөлтийн тоогоор Хөвсгөл, Баян-Өлгий, Орхон, Дархан-Уул, Өвөрхангай аймгууд тэргүүлжээ. Энэ

нь аймгуудын хүн амын тоотой шууд хамааралтай юм.

Хүснэгт 2. Төрөлт, нас баралт, цэвэр өсөлт,гэрлэлт цуцлалт 2014 онд

12


Үзүүлэлт Төрсөн хүүхэд

эр эмА 1 2 3 4 5 6 7 8

Бүсийн дүн 10294 2445 10544 2371 537 222 6813 6176Говьсүмбэр 497 84 413 62 20 8 265 232Дархан-Уул 2993 581 2412 536 173 62 1545 1448Дорноговь 1707 359 1348 363 88 22 909 798Дундговь 1103 232 871 180 39 30 613 490Өмнөговь 1623 315 1308 245 52 23 853 770Сэлэнгэ 2736 486 2250 562 106 46 1441 1295Төв 2330 388 1942 423 59 31 1187 1143Улсын дүн 82839 16521 66318 17332 3750 1740 42653 40186

Төрсөн хүүхэд

Нас барсан

хүнЦэвэр өсөлт

Гэрлэсэн хүн

Цуцалсан хүнийтоо

Үрчлэгдсэн хүүхэд

Аймгийн хэмжээнд 1000 хүн тутамд ногдох төрөлт 30.8 нас баралт 6.0 промиль байгаа нь төрөлт

бүсийн дунджаас 0.9 промилээр , улсын дунджаас 0.4 промилээр тус тус их байна. Мөн аймгийн 1000

хүнд ногдох цэвэр өсөлт 24.8 байгаа нь улсын дунджаас 2.6 төвийн бүсийн дунджаас 2.2 промилээр их

байна.

Хүснэгт 3. Хүн амын дундаж наслалт

Үзүүлэлт 2012 2014Говьсүмбэр 71.83 72.86Дархан-Уул 67,54 68.51Дорноговь 69,18 70.17Дундговь 72,18 73.22Өмнөговь 70,44 71.44Сэлэнгэ 70,85 71.87Төв 71,04 72.06

Аймгийн дундаж наслалт Улсын дунджаас 1.06 -аар доогуур байна.

ДҮГНЭЛТ.Улсын хэмжээний ДНБ-ний 50,0 хувийг үйлчилгээний салбар,36,0 хувийг аж үйлдвэр, барилгын

салбар, 14,0 хувийг хөдөө аж ахуйн салбар бүрдүүлсэн байна.

Манай аймгийн ДНБ-ны 39,8 хувийг аж үйлдвэр, барилгын салбар, 48,5 хувийг үйлчилгээний салбар, 11,3 хувийг хөдөө аж ахуйн салбар тус тус бүрдүүлжээ.

Аймгийн хэмжээний дээрх салбаруудын ДНБ улсын хэмжээний тухайн тухайн салбарт эзэлж буй хувийн жинг авч үзвэл аж үйлдвэр барилгын салбарын ДНБ-ны 2,1 хувийг, үйлчилгээний салбарын ДНБ-ны 2,1 хувь хөдөө аж ахуйн салбарын ДНБ-ны 1,6 хувийг тус тус эзэлж байна.

Улсын хэмжээнд бүртгэлтэй 99603 хуулийн этгээд аж ахуйн нэгж байгаагийн 2,8 хувийг манай аймгийн аж ахуйн нэгж бүрдүүлж байгаа нь өмнөх онд эзэлж байсан хувь хэмжээнд байна.

Төвийн бүсийн нийт аж ахуйн нэгжийн 27,8 хувь нь манай аймагт байна.

13


Танилцуулгаас харахад манай аймагт хотжилтын үйл явц ихээхэн явагдаж, тэргүүлэх салбар нь бусад орон нутаг шиг хөдөө аж ахуй бус, аж үйлдвэр үйлчилгээний салбар түлхүү хөгжиж байгааг илүү нотлон харуулж байна.

Жилийн эцсийн мал тэжээвэр амьтдын тооллогоор 1166 малчин өрхөд 324,2 мянган мал тоологдож, малын тоо толгой өмнөх оноос 16,1 хувиар өсчээ.

Жилийн эцсийн тооллогоор 89 тэмээ, 14173 адуу, 46601 үхэр, 167617 хонь, 95761 ямаа тоологдсон

байна. Нийт малын 29.5 хувийг ямаа, 51.7 хувийг хонь, 14.37 хувийг үхэр, 4.4 хувийг адуу, 0.03 хувийг

тэмээ эзэлж байна.

Малтай өрх 2467 болж өмнөх оноос 0.4 хувиар буурч, малчин өрхийн тоо 1166 болж өмнөх

оноос 14.3 хувиар өссөн байна.

Малын тоо өнгөрсөн оноос Орхон сум 10.8 хувиар өсч , Дархан суманд 8.5 хувиар

буурч ,Хонгор сум 33.2 хувиар өсч, Шарын гол сум 12.6 хувиар өсчээ.

Хээлтэгч мал 2014 онд 128.3 мянган толгой болж 2013 оноос 7.4 мянган толгойгоор буюу 6.1

хувиар өсч, гарсан төлийн 99.7 хувь бойжсон байна.

Малын тоо толгойгоор Архангай, Төв, Хөвсгөл, Өвөрхангай, Баянхонгор аймгууд эхний 5 байранд, манай аймаг 20-рт орж байна. Манай аймгийн малын тоо толгой 2014 онд улсын хэмжээний нийт малын 0.6 хувийг эзэлж байна. Улсын нийт тэмээн сүргийн 0.03, адууны 0.5, үхрийн 1.4, хонины 0.7, ямааны 0.4 хувийг манай аймаг тус тус эзэлж байна.

2014 оны хаврын тариалалтаар 11030.5 га-д үр тариа, 591.2 га-д төмс, 1341.4 га-д хүнсний

ногоо тариалж, намрын ургац хураалтаар үр тариа 14937.0 тн, төмс 7327.6 тн, хүнсний ногоо 17085.8

тн-ийг хураан аваад байна.

2014 онд тариалсан талбайн хэмжээг 2013 онтой харьцуулахад үр тариа 3.7 хувиар өсч, , төмс

14.9 хувиар буурсан байна.

Өнгөрсөн оноос хураан авсан үр тариа 3239 тн-оор их, төмс 1094.4 тн-оор бага байна.

Нийт тариалсан талбайн хэмжээгээр Сэлэнгэ, Төв, Булган,Дорнод, Дархан-Уул аймаг эхний 5 байранд орж байна.

2014 онд бөөний болон жижиглэн худалдааны нийт борлуулалт 145.6 тэрбум төгрөгт хүрч,

өнгөрсөн оноос 39.5 %-иар өссөн байна.

Манай аймаг хэрэглээний үнийн индексээр бүсийн дунджаас 9,0 пунктээр бага байгаагаас гэр ахуйн тавилга, барааны бүлгийн индекс 3,1 хувиар бага, зочид буудал, нийтийн хоол, дотуур байрны бүлгийн индекс 15,68 хувиар их, бусад бараа үйлчилгээний индек 7,7 пунктээр бага, хүнсний бараа, ундаа усны бүлгийн индекс 0,4 хувиар их, холбооны хэрэгсэл шуудангийн үйлчилгээ 2,0 хувиар их, боловсролын үйлчилгээ 3,4 хувиар их, тээврийн үйлчилгээ 5,4 хувиар бага, амралт чөлөөт цаг, соёлын бараа, үйлчилгээний индекс 3,8 пунктээр бага, хувцас, бөс бараа, гутлын бүлгийн индекс 3,4 пунктээр бага, орон сууц, ус, цахилгаан, түлшний бүлгийн индекс 1,7 пунктээр их, согтууруулах ундаа тамхины бүлгийн индекс 8,4 пунктээр бага, эм тариа, эмнэлгийн үйлчилгээний бүлгийн индекс 3,4 пунктээр тус тус бага байна.

Нийт авто машины тоогоор 1-рт Улаанбаатар, 2-рт Орхон аймаг, 3-рт Өмнөговь, 4рт Хөвсгөл аймаг манай аймаг 5-рт орж байна.

2014 оны санхүүгийн жилд улсын нийт орон нутгийн төсвийн орлого 2082,6 тэрбум төгрөгт хүрсэний

19.3 хувийг төвийн бүсийн аймгууд, 2.5 хувийг Дархан-Уул аймаг төвлөрүүлжээ.14


Дархан-Уул аймаг нь улсын орон нутгийн төсвийн орлогын 2.5 хувийг 2014 онд бүрдүүлжээ.

Улсын хэмжээний орон нутгийн төсвийн зарлага санхүүжилт 2014 онд 2079,5 тэрбум төгрөгт хүрч, үүний 2.5 хувийг Дархан-Уул аймаг эзэлж байна. .

2014 оны жилийн эцсээр Монгол улсын суурин хүн ам 2937.9 мянга, өрх 823.4 мянгад хүрч, хүн амын

3.3 хувь, өрхийн 3.4 хувь нь Дархан-Уул аймагт амьдарч байна.

Дархан-Уул аймгийн суурин хүн амын тоогоор улсад 5-рт ордог.

Монгол улсын хүн амын 66.4 хувь нь хотод, 33.6 хувь нь хөдөөд амьдардаг бол Дархан-

Уул аймгийн хүн амын дийлэнх нь буюу 82.1 хувь нь хотод, үлдсэн 17.9 хувь нь хөдөөд амьдардаг

байна.

Дархан-Уул аймгийн хотод амьдардаг хүн амын хувийн жин улсын дунджаас 15.7 пунктээр их, хөдөөд

амьдардаг хүн амын хувийн жин 15.7 пунктээр бага байна.

2014 оны эцэст Монгол улсын өрхийн тоо 823.4 мянгад хүрснээс монгол улсын нийт өрхийн 3.4 хувийг,

төвийн бүсийн нийт өрхийн 19.6 хувийг Дархан-Уул аймаг эзэлж байна.

2014 онд улсын хэмжээнд 82.8 мянган хүүхэд төрж, 16.5 мянган хүн нас барж, цэвэр өсөлт 66.3 мянга

байна. Харин Дархан-Уул аймгийн хувьд 2993 хүүхэд төрж, 581 хүн нас барж, цэвэр өсөлт 2412 байна.

Улсын хүн амын цэвэр өсөлтийн 3.6 хувийг Дархан-Уул аймаг эзэлж байна. Улсад хүн амын цэвэр

өсөлтийн тоогоор Хөвсгөл, Баян-Өлгий, Орхон, Дархан-Уул, Өвөрхангай аймгууд тэргүүлжээ. Энэ нь

аймгуудын хүн амын тоотой шууд хамааралтай юм.

Аймгийн дундаж наслалт Улсын дунджаас 1,06 –аар доогуур байна

ДАРХАН-УУЛ АЙМГИЙН ЗАСАГ ДАРГЫН ДЭРГЭДЭХ

СТАТИСТИКИЙН ХЭЛТЭС

2015 оны 08-р сарын 29

15

Дархан£лс... · web viewДархан-Уул айм аг-2014 онд Өмнөх үг 2014...

Documents