weducforum.files.wordpress.com · web viewinventaris opmaken van het a en p van het faillissement...
TRANSCRIPT
Notities Handelseconomisch Recht
De cursusdienst van de faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen aan de Universiteit
Antwerpen.
Op het Weduc forum vind je een groot aanbod van samenvattingen, examenvragen, voorbeeldexamens en veel meer, bijgehouden door je medestudenten.
www.weduc.be
1
Hoofdstuk 1: algemene regels handelsrecht
Verschil tussen handelsrecht en economisch recht
- Handelsrecht Burgerlijkrecht= burger centraal, bepaalt heel uw bestaan, leven en overlijden
Handelsrecht= geschreven voor handelaars= bepaalt wanneer uw handelaar bent, technieken om handelaar te zijn, rechten en plichten
- Economisch recht= ruimer dan alleen een recht voor handelaren U vertrekt vanuit het begrip ondernemingen (meer dan alleen handelaars) = markt-regulerend recht
= recht dat bepaalt hoe u u op de markt moet gedragen
Vb. kartelrecht/mededingingsrechtOp de markt geen verboden prijs afspraken maken Heeft betrekking op hoe u zich op de markt gedraagt
Vb. Monopolist= de enige die een product op de markt kan brengen Geen misbruik maken van machtspositie
Marktpraktijken (ook marktregulerendrecht) de manier waarop u zich op de markt begeeftMag u verkopen met verlies?Mag u vergelijken bij reclame?
Vindplaats (welke bronnen voor regels) van het handelsrecht en economisch recht
HR: wetboek van koophandel Evolutie wetgever begint wb leeg te maken (onderbrengen in ander wb (WER) of in afzonderlijke wetten) Op termijn wetboek van koophandel verdwijnen
Vb. FaillissementsrechtVennootschapsrecht(Weggenomen uit het wetboek van koophandel)
ER: WER (wetboek economisch recht) Doelstelling: alle economische wetgeving moet hierin terecht komen
Bestaat uit een aantal deelboeken, boek 1 tot 18
HR ER (binnenkort zal u alles in het WER kunnen terugvinden)
2
Wie is handelaar? Kooplieden zijn zij die daden uitoefenen, bij de wet daden van koophandel genoemd (= objectieve daden van koophandel), en daarvan, hoofdzakelijk of aanvullend, hun gewoon beroep maken(Gewoon beroep = zelfstandig, duurzaam, met winstoogmerk) Artikel 1 van het wetboek van koophandel
Voorbeeld (toepassen van artikel 1 van wetboek van koophandel)Hoofdactiviteit: studentBij-activiteit: oude brommertjes herstellen en verkopen
1. Objectieve daden van koophandel? 2 namelijk aankopen met de bedoeling te verkopen + daadwerkelijk verkopen + winstoogmerk
2. Gewoon beroep: zelfstandig + regelmaat + winstoogmerk3. Stellen van daden van koophandel aanvullend of hoofdzakelijk u beroep maken
HandelaarWetgeving enkel en alleen van toepassing op handelaarVb. enkel en alleen een handelaar kan failliet gaan
U kan maar handelaar zijn wanneer u de daden die stelt, meerdere keren gaat stellen = regelmaat in zitten met winstoogmerk
- Wat als u meerdere activiteiten doet? Aantal die je kan kwalificeren als objectieve daad van koophandel, maar ook aantal van burgerlijke dadenVb. Tandarts vrij beroep + verkoop van tandenborstels (onderdeel van objectieve daden)Hoofdactiviteit: tandverzorging burgerlijke activiteit Ter ondersteuning van de hoofdactiviteit: verkopen
Blijven buiten handelsrecht MAAR(!) als je burgerlijke daden en daden van koophandel stelt en deze staan los van elkaar dan wordt je wel handelaar
- Hoe zit het met de overheid? Overheid als handelaar zien of niet? Regel: men neemt aan de overheid geen winstoogmerk is, bijgevolg kan de overheid geen handelaar zijn
UitzonderingAutonome overheidsbedrijvenVb. NMBS/ B-post /proximus
- Hoe zit het met vzw? Vereniging zonder winstoogmerk dus geen handelaar
3
Problemen1. Vele vzw’s stellen daden die u toch kan onderbrengen bij objectieve daden van
koophandel blijven buiten handelsrecht als activiteit ter ondersteuning is van doel van de vzw
2. Als opbrengsten belangrijkste worden in vzw wordt ontbonden
Hoe ontdekt u dat iemand handelaar is? Verschil fysiek persoon en vennootschap
Fysieke persoon kijken naar de daadwerkelijke uitgevoerde activiteit Vennootschap Doelstellingen neerschrijven in statuten Als in de statuten een activiteit staat geschreven die u kan onderbrengen in een van de activiteiten van artikel van 2 en 3 is deze vennootschap onweerlegbaar een handelaar (niet kijken naar winstoogmerk)
Objectieve daad van koophandel = limitatieve lijstWetgeving geeft een lijst van daden waarvan de wetgever zegt dat het objectieve daden van koophandel zijn limitatief dus geen andere Vinden we terug in het Artikel 2/3 wb kh
Ook het verkopen van goederen is een objectieve daad van koophandelHet aankopen voor het verhuren is ook een objectieve daad van koophandel(2 daden)
Art. 2 W.kh.1. Elke aankoop van voedingsmiddelen en koopwaren om die verder te verkopen, al
dan niet na bewerking of verwerkingAls u zaken aankoopt, (gewone of voedingsmiddelen) met de bedoeling die verder te verkopen dan stelt u een objectieve daad van koophandel Vb. Schoenwinkel koopt en verkoopt Objectieve daad van koophandel (= enkel het aankopen)
Is de broodjeszaak handelaar? Koopt voedingswaren aan bewerkt die tot een belegd broodje Verkopen
2. Elke aankoop van voedingsmiddelen en koopwaren om het gebruik ervan te verhuren, al dan niet na bewerking of verwerking
Activiteit die erin bestaat dat u iets aankoopt om het te verhuren Vb. Fietsenwinkel aan de kust, kopen fietsen aan, met de bedoeling deze te verhuren aan toeristen (Kan de onderdelen aankopen en vervolgens verhuren)
3. Elke verkoop die het gevolg is van een aankoop bedoeld onder 1°Iemand die aankoopt om te verkopen, en ook degelijk verkoopt Vb. Schoenwinkel koopt goederen aan (objectieve daad) + schoenwinkel verkoopt (objectieve daad) Je moet er maar 1 stellen om handelaar te zijn
4
4. Elke verhuring die het gevolg is van een aankoop bedoeld onder 2°Iemand die aankoopt, met de bedoeling te verhuren Aankoop = objectieve daadVerhuren zelf = objectieve daad Je moet er maar 1 stellen om handelaar te zijn
5. Elke huur van roerende goederen om die in onderhuur te gevenMen huurt iets met de bedoeling om het verder te verhuren
6. Elke onderverhuring die het gevolg is van een huur bedoeld in 5°Fietsen huren = objectieve daadFietsen verhuren = objectieve daad
7. Elk in hoofdzaak materieel werk verricht ingevolge een huur van diensten, zodra het, zelfs op bijkomstige wijze gepaard gaat met de levering van koopwaar
Mensen die diensten verrichten tegen betaling, dienstverlening gaat gebaard met de levering van koopwaar, ook als is de levering van koopwaar niet de belangrijkste van de overeenkomst Vb. Kapper levert een dienst + levering van koopwaar (gebruiken van eigen shampoo) Vb. Elektricien
8. Elke aankoop van een handelszaak om die te exploiterenHandelsactiviteit van iemand anders overkopen (schoenwinkel overnemen)
9. Alle verrichtingen van industriële ondernemingen, zelfs wanneer de ondernemer slechts de voortbrengselen van zijn eigen grond verwerkt, en voor zover het geen verwerking betreft die normaal bij landbouwbedrijven behoort
Activiteiten van bewerking/verwerking: niet noodzakelijk uw eigen goederen moet verwerken of bewerken Er moet een regelmaat inzitten (niet eenmalig) Vb. kleine bedrijven die ergens anders hun grondstoffen bestellen Onderneming: regelmatigheid zitten in het stellen van de daden Landbouwactiviteiten worden niet aan handelsrecht gekoppeld, geen objectieve daden van koophandel burgerlijk recht
10. Alle verrichtingen van ondernemingen van openbare of privatieve werkenActiviteiten uit de bouwsector
11. Alle verrichtingen van ondernemingen van vervoer te land, te water of door de lucht12. Alle verrichtingen van ondernemingen van leveringen
Op periodieke tijdstippen goederen of diensten leveren tegen betalingen Vb. het rusthuis/ Vb. maatschappij die brandstof levert
13. Alle verrichtingen van ondernemingen van zaakwaarneming of zaakbezorgingTegen betaling behartigen van de belangen van een derde Vb. huwelijksbureau: tegen betaling zoekt men voor u de ideale partner
5
14. Alle verrichtingen van ondernemingen van openbare verkopingen (roerende goederen)
Onderneming van het organiseren van verkopen van roerende goederen Vb. veilinghuizen
15. Alle verrichtingen van ondernemingen van openbare schouwspelenAanbieden van ontspanning tegen betaling Vb. uitbater bioscoop, speeltuin, zwembad, sauna
16. Alle verrichtingen van ondernemingen van premieverzekeringenVerzekeringsmaatschappijen, tegen betaling van een premie een risico denken
17. Alle verbintenissen van handelsagenten voor het bemiddelen of afsluiten van zakenZie volgende les handelsagent: iemand die voor andere opzoek gaat naar cliënteel Stelt altijd objectieve daden van koophandel
18. Elke bank-, wissel-, commissie- of makelaarsverrichtingWisselverrichtingen: omzetten van valuta Commissie- of makelaarsverrichtingen: zie volgende week: zelfde als handelsagenten
19. Alle verrichtingen van ondernemingen die tot doel hebben onroerende goederen te kopen om ze weder te verkopen
Activiteiten waarbij u onroerende goed aankoopt met de bedoeling die onroerend goed door te verkopen
20° Alle verrichtingen van openbare banken21° Alle verbintenissen uit wisselbrieven, mandaten, orderbriefjes of ander order- of toonderpapier
Examen: omschrijven van een bepaalde vraag en dan vraag ‘is die handelaar?’ Kijken naar de objectieve daad van koophandel
Art. 2 W.kh. + art. 3 W.kh.Winstoogmerk (weerlegbaar vermoeden)
Alle activiteiten die te maken hebben met zee en binnenvaart zijn objectieve daden van het artikel 3
Daden in 2 en 3 zijn pas een objectieve daad als ze uitgevoerd worden met een winstoogmerk maar wie gaat er bewijzen dat er winstoogmerk is? mag vermoeden dat u winstoogmerk maar mag altijd aantonen dat je geen winstoogmerk hebt (weerlegbaar vermoeden) Door aan te tonen dat u geen vergoeding vraagt Als u wel een vergoeding krijgt maar deze is maar juist genoeg om de kost te dekken
Bepaalde activiteiten uit het handelsrecht uithalen
6
Artikel 2bisArtikel dat geschreven is voor apothekers, zegt in feite dat apothekers niet onder het handelsrecht vallen en ze stellen geen objectieve daden van koophandel
Artikel 3ter Ingevoerd naar aanleiding van een juridisch probleem: in gebouw een overeenkomst gesloten dat er geen handelsactiviteiten mochten uitgevoerd worden. Onthaalmoeder in gebouw Onthaalmoeder geeft tegen betaling diensten (12)
Uitdrukkelijk bedoelt voor onthaalmoeders = deze worden uit het handelsrecht gehaald= stellen geen objectieve daden van koophandel
3 groepen van activiteiten die geen objectieve daden van koophandel zijn- Handelingen die gesteld worden door de beoefenaars van vrije beroepen
Vb. Tandarts, advocaat, dokter - Landbouwers (ruim interpreteren) - Ambachtslieden
Mensen die puur materieel werk leveren maar geen bijkomend materiaal, alleen maar handarbeid
Wat is een subjectieve daad van koophandel? Art. 2 W.kh.Alle verbintenissen van kooplieden betreffende zowel onroerende als roerende goederen, tenzij bewezen is dat ze een oorzaak hebben die vreemd is aan de koophandel
(!!) 1 keer u de kwalificatie hebt van handelaar, dan vermoeden wij dat alles wat u doet ook daadwerkelijk een daad van koophandel is. Tenzij u bewijst dat die activiteit niet met uw handelsactiviteit te maken heeft
Vb. Kapster Kapster betaalt niet voor gekochte meubels Meubelfabrikant wil kapster dagvaardingen
1. Onderzoeken of tegenpartij handelaar is - Objectieve daad van koophandel + winstoogmerk - Hoofdactiviteit- Gewoon beroep: duurzaam + zelfstandig + winstoogmerk 2. Alles wat een handelaar doet wordt gezien als een daad van koophandel (subjectief)
tenzij je kan bewijzen dat de aankoop niks te maken heeft met haar handelsactiviteit
7
Voorbeelden
KBC bank koopt een gebouw aan filiaal Vraag: is het kopen van dit gebouw is dit een daad van koophandel?
- Geen daad van koophandel- Objectieve daad van koophandel- Subjectieve daad van koophandel
KBC koopt een onroerend goed aan Objectieve daad van koophandel? Geen objectieve daad want verkoopt niet door
Subjectieve daad van koophandel? Is KBC een handelaar? Ja = Aankoop van het gebouw sluit aan met de handelsactiviteiten
Voorbeelden
Apotheker verhuurt 20 studentenkamers
Handelaar? NeeHandelaar door verhuur van onroerende goederen?
- Lijst van artikel 2 verhuren van onroerend goed is geen objectieve daad van koophandel dus geen handelaar
Handelszaak of handelsfonds Maakt u mogelijk om handel te drijven
Geen wettelijke definitieOmschrijving: geheel van middelen waarover een handelaar beschikt, waarmee de handelaar handeldrijft (goederen) maar waar hij ook probeert om klanten aan te trekken + klanten te behouden
Welke goederen maken er deel uit van een handelszaak? = feitelijke aangelegenheid = bepalen handelaar per handelaar Maar hulp
- Wet op de inpandgeving van een handelszaak (1919)= handelszaak als pand geven voor lening
Zie wetboekje Artikel 2 (p 722)(Opsomming van goederen die deel uitmaken van een handelszaak)
- Suppletief recht- Betrekking op de inpandgeving
Geen deel van een handelszaak: schulden en cash
8
Klanten van een handelszaak Klandizie: klanten = klanten maken geen deel uit van een handelszaakWant als handelaar heb je geen vat op je klanten (kan je niet vastgrijpen)
Probleem want in artikel 2 zeggen ze dat klanten wel deel uit maken van de handelszaak= Klandizie: niet concurrentiebeding (wel deel uit van handelszaak) Als u een handelszaak hebt maakt deel uit van de handelszaak een niet concurrentiebeding Als u uw handelszaak verkoopt mag u de nieuwe uitbater geen concurrentie aandoen(Geen concurrerende zaak opendoen gedurende een bepaalde tijd en bepaalde ruimte)
Handelszaak vormt geen juridische entiteit: bestaat uit verschillende, onderscheiden elementen (meubilair, gebouw, merk, voorraden…) U kan de handelszaak niet via 1 vlottende transactie verkopen Niet 1 overeenkomst opstellen waarin u alles overdraagt= voor ieder onderdeel kijken wat de regels zijn om eventueel trasacties ivm met die onderdelen te laten plaatsvinden Vb. Roerende goederen Geen formaliteiten vervullen
Vb. Onroerend goed Kan u enkel verkopen indien u bepaalde formaliteiten naleeft = welke vormvereisten moet ik naleven?
Vb. Merkenwetgeving Merk overdragen doorgeven in merkregister
Voor ieder onderdeel kijken hoe uw transacties moeten doorgaan, formaliteiten naleven
Verschil handelsrecht en burgerlijk recht Tov handelaar, tov burger
1. Bewijsregels (Andere bewijsregels in het handelsrecht dan in het burgerlijkrecht) Wat? Het gaat over het feit dat er een transactie heeft plaatsgevonden, er ontstaat een conflict tussen 2 partijen – 1 partij moet bewijzen dat er een transactie was en de inhoud ervan bewijzen
Bewijzen tegen een handelaar Andere bewijsregels toepassen als tov een niet-handelaar Soepelere bewijsregels
9
Burgerlijk recht - Tot €375 = alle mogelijke bewijsmiddelen = getuigen, vermoedens, bekentenis,
geschrift, eed- Boven €375 = alleen geschrift
Authentieke akte (komt altijd een openbaar ambtenaar tussen) - Authentieke vaststellingen (bijna nooit weerleggen)- Niet-authentieke vaststellingen (weerleggen via ander geschrift)
Onderhandse akte (weerleggen met een ander geschrift) - Zoveel originele als er partijen zijn met een onderscheiden belang- In elk origineel zetten hoeveel originelen er zijn opgesteld
Handelsrecht- Men werkt niet met het bedrag van €375- U mag bewijzen met alle mogelijke bewijsmiddelen ongeacht het bedrag van de
transactie - Wederkerige overeenkomst sluiten die u vastlegt in onderhandse akte vallen de
vereisten weg (originelen) - Inhoud van geschrift weerleggen via alle mogelijke bewijsmiddelen - Datum op overeenkomst wordt gezien als correcte datum- Gebruik van bijkomende bewijsmiddelen
Eenzijdig opgesteld document Factuur Boekhouding
Factuur Wat is een factuur? (Definitie niet kennen)
Essentie van een factuur? 1. Schuldvordering in geld
= factuur is een bevestiging van een schuldvordering in geld (bedrag staat hier in) 2. Voorwerp van de transactie moet duidelijk gemaakt worden
Afgifte
Facturen komt niet uit het handelsrecht, ze komen voort uit de btw-wetgeving
Wat moet er zeker op een factuur opstaan? - Verduidelijking van het goed/dienst waarop het draait- Bedrag moet op factuur staan - Schuldeiser - Schuldenaar- Verschuldigde btw - Factuurnummer- Nummer van inschrijving in kruispuntbank voor ondernemingen- Datum van uitgifte (faillissementswet) - Rekeningnummer - Geen verplichting van het woord ‘factuur’
10
Wat is de bewijskracht van een factuur (!) Handelaar die facturen uitschrijft
Kan u (de klant) een factuur van een handelaar tegen de handelaar gebruiken? - Burger (niet handelaar)- Andere handelaar
Handelaar die een factuur uitschrijft moet weten dat een factuur altijd een volledig bewijsmiddel is ongeacht hij dit naar een handelaar of niet-handelaar stuurt
Kan een handelaar zijn eigen factuur in zijn voordeel gebruiken? - Stuurt factuur naar burger (niet-handelaar) = handelaar kan factuur niet als
volwaardig bewijsmiddel gebruiken want eenzijdig opgesteld document- Stuurt factuur naar andere handelaar = kan wanneer andere handelaar factuur
aanvaard heeft
Hoe aanvaarden? Aanvaarding kan altijd stilzwijgend gebeuren maar ook uitdrukkelijk Verschil niet altijd duidelijk
- Stilzwijgend= de factuur betalen
- Uitdrukkelijk = bericht waarin ze de factuur bevestigen
Het probleem van de algemene voorwaarden: bindend/niet bindendAlgemene voorwaarden? Op de achterkant van de factuur de zogenaamde kleine lettertjes Zijn deze bindend of niet-bindend? Problematiek waar de handelaar zijn factuur inroept tegen een andere handelaar Is de andere handelaar gebonden door de algemene voorwaarden2 situaties:
- Av zijn een herhaling van een document dat u reeds getekend heeftU krijgt niet ineens een factuur, meestal zal er al een bestelbon ondertekent zijn (bestelbon, av op de achterzijde) Als de av al op de bestelbon stonden dan zijn de av bindend (want reeds ondertekent)
- Av verschijnen voor de eerste keer op de factuur Als u de factuur als handelaar aanvaard, houdt ook in dat u de av aanvaard
Factuur krijgen waar u niet mee akkoord bent Factuur protesteren Aangeven dat u het niet akkoord bent Best via aangetekend schrijven met ontvangstbewijs
(Best onmiddellijk)
11
Wat als je niet handelaar bent en je krijgt facturen waar je niet mee akkoord bentHandelaar kan de factuur nooit als volwaardig bewijsmiddel gebruikenMaar (!) factuur gaat deel uitmaken van een geheel van bewijsmiddelen
= bewijs vloeit niet uit het niets voortJe kan ook hier de factuur protesteren (zelfde procedure)
Betaling 2002 (wet)Uniforme betalingstermijn (30 dagen) Betrekking op bepaalde transacties
- Tussen 2 onderneming- Tussen ondernemingen en overheid
Probleem? Termijn is suppletief (kan verkort worden) (kan verlengd worden) Degene die factuur uitstuurt bepaalt, rechter kan herzien
BoekhoudingEenzijdig opgesteld document, enkel gebruik in het kader van handelsrecht
Bewijskracht?
Kan u de boekhouding van handelaar tegen hem gebruiken?- Niet handelaar- Handelaar
Ja, een boekhouding is een bewijsmiddel dat tegen hem gebruikt kan worden
Hoe aan boekhouding geraken? 2 technieken maar kunnen enkel gebruikt worden binnen het kader van juridisch geschil
- Aan rechter vragen om andere partij zijn boekhouding openteleggen/overteleggen
Openlegging (veel minder verregaand)= u kan het altijd vragen (enkel met betrekking tot de transactie) Overlegging (enkel in strikte omstandigheden) = volledige boekhouding ter beschikking van rechter stellen
Eigenboekhouding als bewijsmiddelen tegen andere handelaar gebruiken- Niet mogelijk tegen een niet handelaar
Want eenzijdig opgesteld is geen volgwaardig bewijsmiddel tegen over een burger Voorwaarden wanneer het wel een volledig bewijsmiddel is:
- Geschil tussen 2 handelaren mbt een daad van koophandel (handelsactiviteit) - Alleen gebruiken wanneer ze volledig wettelijk in orde is- Rechter kan boekhouding aanvaarden als bewijsmiddelen
Rechter kan boekhouding weigeren
12
2. Bijzondere rechtbanken voor handelaars
Rechtbanken van koophandel
Organisatie? 9 rechtbanken van koophandel (ondanks 12 arrondissementen)
Zetelen ook nog buiten hun zetelplaats, binnen het arrondissement
Gestructureerd in kamers- Kamer wordt altijd bevolkt door 3 magistraten
= 2 rechter in handelszaken (lekenrechters) + een voorzitter (beroepsmagistraat)
Lekenrechters – geen magistraat – benoemt door de koning (Brengen kennis aan waarvan de voorzitter geen weet heeft)Voorwaarden
- Minstens 30 jaar oud- 5 jaar eervol handelgedreven
Aangesteld voor een periode van 5 jaar
Hoe combineerbaar? Zetelen niet permanent
Bevoegdheden van de rechtbanken van koophandel? - Geschillen tussen 2 onderneming mbt ondernemingsactiviteit - Vordering instellen tegen een handelaar (kiest u vrij welke rechtbank)- KBO- Kruispuntbanken- Wisselbriefjes en orders- Faillissement- WCO- Intellectuele rechten
Verplichtingen bij aanvang handelsactiviteit- Welke vereisten? - 1. Specifieke vereisten voor handelaren (niet veel)- 2. Uitgaan van het begrip van onderneming- 3. Vestegingsvereisten
Verplichtingen die gelden voor iedere specifieke beroepscategorie
1+2 gelden ongeacht welke activiteit u uitvoert3 in functie van uw activiteit
Heeft iedereen het recht om handel te drijven? Vrijheid van ondernemen (België) Wetboek van economisch recht boek 2 artikel 3
13
Beperkingen? Ja,
- OnverenigbaarheidHandeldrijven is onverenigbaar met een andere activiteit die u uitoefent (als je een bepaalde hoofdactiviteit hebt, geen handel als nevenactiviteit) Vb. magistraten, notarissen
- Wettelijke Vb. activiteiten in financiële sector enkel mensen met EU-identiteit kunnen dit uitoefenen
- Beslissing van de rechtbank van koophandel Vonnis van faillissement heeft geen effect op uw handeldrijven, in bepaalde omstandigheden iemand de hoedanigheid van handeldrijven voor een bepaalde periode kan ontnemen Bij frauduleuze activiteiten
Bekwaamheid
Als u handel gaat drijven moet u bekwaam zijn Juridische bekwaamheid
= leeftijd van 18 jaarProbleemgevallen?
- Situatie van minderjarigen Heeft nooit de hoedanigheid van handeldrijven, betekent niet dat je geen transacties mag doen komt terecht in het burgerlijk recht
- Juridisch onbekwaamGeestelijk niet bekwaam om handel te drijven
- GefoyeerdeHet faillissement heeft geen effect op uw handeldrijven tenzij de rechtbank zegt dat u geen handel meer mag drijven om verschillende redenen
Mogen gehuwde handeldrijven? U moet geen toestemming krijgen van uw partner over het handeldrijvenMAAR (-!)Wel invloed over het huwelijk vermogensstelsel
Huwen zonder huwelijkscontract (geen contractuele afspraken over het vermogen) gemeenschap van goederen
Er ontstaan 3 vermogens- EV partner 1 (bezittingen) goederen die al in uw bezit waren voor het vermogen +
nalatenschappen- Gemeenschappelijk bezit = alles wat u verwerft na uw huwelijk- EV partner 2 (bezittingen) ) goederen die al in uw bezit waren voor het vermogen +
nalatenschappen Mensen die toch met huwelijkscontract huwen, en opteren voor de gemeenschap van goederen langs de notaris gaanBepalen in het contract wat ze in hun bezit hebben voor hun huwelijk
14
Stel partner 2 is handelaarWat is de waarborg voor uw handelspartners?
In de eerste plaats wordt het EV van partner 2 gebruikt Is meestal niet zo groot Volledig gemeenschappelijk vermogen zal ook onderpand zijn voor uw schuldeisers Meest waardevolle zaken + ook mede-eigendom van de partner Vb. woning
Men raad aan aan mensen die handeldrijven niet te opteren voor het systeem van gemeenschap van goederen
Raden scheiding van goederen aan= contract opstellen (not. Akte)
Meest zuivere vorm met maar 2 vermogens- Vermogen partner 1 = alles wat u voor u huwelijk bezat + nalatenschappen + alles
wat u verwerft tijdens het inkomen- Vermogen partner 2 = idem
Geen gemeenschappelijk vermogen
Enkel vermogen van partner 2 is dan waarborg voor schuldeisers- Absoluut niet aan het vermogen van partner 1
Oppassen(!!)Als u al uw waardevolle zaken in het vermogen van de andere partner steekt om op veilig te spelen partner kan hier mee doorgaan
Algehele gemeenschap van goederenAlles wat je bezit als beroepshalve is van u (in het eigen vermogen van de partner), al derest zit in het gemeenschappelijk vermogen (nalatenschappen ook)
Als 1 van de partners te overlijden komt, gaat heel het vermogen naar de andere partner en niet naar de kinderen 1 erfgename = hogere belasting4 erfgename (kinderen) = lagere belasting
Keuzebediening Als 1 van de partners komt te overleven, kiest de andere partner want ze wilt en wat naar de kinderen gaat
Opmerking vennootschap
Geld in vennootschap steken, met dit geld handeldrijven
15
Stukje van uw EV dat in het vennootschap zit, onderhevig aan ondernemingsrisicoBij faillissement is het enkel de vennootschap die aansprakelijk is en niet uw EV
1. Gehuwd 1 vd partners wil handel drijven
Systeem van gemeenschap van goederen wanneer 1 van de partners het gemeenschapsbezit niet wilt waarborgen
a) Wijzigen van het huwelijkscontract (toestemming van beide personen)b) Niet wil
Rechtbank van 1e aanleg Partner mag enkel handeldrijven als de andere partner heeft ingestemd met wijziging van het huwelijksvermogen Enkel mogelijk indien je kan aantonen dat het een gevaar is voor het gezinsvermogen
Naam van de partner gebruiken voor handelszaak? Enkel mits toestemming
1 keer men toestemming heeft gegeven kan men enkel mits een ernstige redenen dit terug vorderen
Inschrijving in de kruispuntbank voor ondernemingen
Regel: Handel – België
Dan bent u verplicht om voor de aanvang van de handelsactiviteit een inschrijving te nemen in de kruispuntbank als handelaar
KBO sinds 2013 (WER, boek 3 artikel 15)
Doel- Administratieve vereenvoudiging
Vroeger moest men zich wenden tot verschillende overheidsinstanties- Unieke gegevens
Iedereen die economisch actief is moet zich inschrijven (één grote databank)- Gegevensverzameling van de uitvoerende macht
FOD bevoegd voor middenstand
Elektronische databank 1. Rechtspersonenregister (vennootschappen vb.) 2. Handelsregister
Ondernemingsnummer: altijd gebruiken in al de contacten die u hebt mij de overheid
- Wie moet zich inschrijven? Pagina 533, artikel 16 paragraaf 1 (groen wetboek) Ten vierde = handelaar, niet alleen handelaar maar ook iedereen die economisch actief is
16
- Welke gegevens? III, artikel 18, paragraaf 1 Volledig beeld van wie u bent, en wat u doet
- Uniek ondernemingsnummer
- Inzage in uw eigen inschrijving? Niet alleen gegevens die van u afkomstig zijn maar ook andere informatie die overheid heeft van u vb. veroordelingen, financiële moeilijkheden Ja u hebt recht op inzake (mits bepaalde procedure)
- Hebben derde inzage? Ja, maar enkel aantal niet- vertrouwelijke gegevens (algemeen gekende gegevens, als je meer wilt weten dan moet je procedure volgen
- Voeding van kruispuntbank (gegevens)1. Handelaar deelt gegevens mee bij inschrijving 2. Overheid zelf3. Wijzigingen moet ook meegedeeld worden vb. wijziging van plaats
KruispuntbankFysiek persoonWel raadplegen, niet inschrijven
Als u zich wilt inschrijven moet u zich wenden tot een ondernemingsloket benoemd door koningVb. Unizo, voka
Ondernemingsloket kan alleen u inschrijven in kruispunt bank: informatie geven aan loket, via loket ondernemingsnummer krijgen
Na inschrijving: - Onweerlegbaar vermoeden ontstaat dat u handelaar bent - Ondernemingsnummer op ALLE documenten- Updaten van informatie - Vestigingseenheidsnummer
17
Vorderingen rechtbank 1. Uzelf stelt vordering maar u bent als handelaar niet ingeschreven in kruispuntbank
Neemt u vordering niet in behandeling 2. Uzelf stelt vordering maar u vergeet uw nummer te vermelden
Krijgt regularisatieperiode: dossier wordt bevroren, aantonen3. Ingeschreven voor bep. activiteit maar u doet ondertussen ook andere activiteiten4. m.b.t die andere activiteiten vordering
Advocaat van de tegenpartij als argument ontwerpt dat u niet bent ingeschreven voor die activiteit vordering onontvankelijk Advocaat gaat als eerste kijken of handelaar wel ingeschreven is rechter verplicht om niet te behandelen Inschrijven en opnieuw vorderen
Vennootschap met rechtspersoonlijkheid Door notaris opgericht, zal u helpen de vennootschap op te richten via een notariële akte Notaris zal u inschrijven in de kruispuntbank voor onderneming
= via de notaris uw ondernemingsnummerAls u met de vennootschap handel wilt gaan drijven = onweerlegbaar handelsvennootschap (!!) Doelstelling: objectieve daad van koophandel stellen (neerschrijven in statuten)
Ook moeten wenden tot een ondernemingsloket om u in te schrijven als handelaar Al wel ingeschreven als vennootschap nog niet als handelaar
Opening zichtrekening Bank + verplicht Op eigen naam
Doel: - Men wilt zoveel mogelijke contanten betalingen vermijden- Op al uw financiële stukken moet uw zichtrekening nummer vermeld staan
Niet omdat er geen zichtrekeningnummer op de factuur staat, dat de vordering verdwijnt, niet betalen zolang u de rekening niet kent
Wanneer het bedrag boven 247,89 euro is, dat u kan eisen als schuldenaar dat u op een andere manier kan betalen dan contant (tussen 2 handelaars m.b.t handelsactiviteit)
Andere verplichtingen als handelaar: - Fiscale verplichtingen - Sociale verplichtingen
Handelaar is een zelfstandige, u zal zich moeten aansluiten bij een kas en bij de sociale zekerheid
- Verplichting om boekhouding te houdenUitgaanswet van de boekhouding is onderneming (ook handelaren)
18
Wetgeving op de bestrijding van zwartwerkVooral bestreden vanuit de sociale wetgeving
Wanneer beschouwt men iets uit het handelsrecht als zwartwerk? Als er aan 3 voorwaarden cumulatief voldaan wordt:
- Arbeid verricht die verricht kan worden door een handelaar In principe kan alles door een handelaar verricht worden
- Arbeid verricht door iemand die niet aan de wettelijke vereisten voldoet om handelaar te zijn
Vb. Niet ingeschreven in KBO- Arbeid heeft een specifiek professioneel karakter
(Doorslaggevende criteria) in drie mogelijke situaties: Het gaat om werk van een zeer grote omvang
Of Werk dat u verricht met een zeker regelmaat
Of Arbeid vraagt de inzet van technisch materiaal (al gespecialiseerd materiaal)
Als de 1ste en 2de voorwaarde vervuld zijn maar de 3de voorwaarde niet Dan nog kan er sprake zijn van zwartwerk als er voldaan is aan 1 vd volgende situaties:
- U maakt reclame- Als u bijzondere voordelige prijsvoorwaarde hebt
Degene die het zwartwerk verricht gaat onder de marktprijs
Uitzondering waarin er geen sprake is van zwartwerk- Noodhulp- Arbeid binnen socio-culture organisaties- Werk bij familie (max. Familie tweede graad)
Wetgeving 1976 bepaalt vanuit het handelsrecht wanneer het zwartwerk is- Zwartwerkers sanctioneren - Opdrachtgevers van zwartwerk sanctioneren
Sanctie: geldboetes + gevangenisstraffen
Onbeslagbaarheid van de gezinswoning
Als fysiek persoon handeldrijven u loopt grote risico’sNiet gehuwd: persoonlijk bezitGehuwd: huwelijksvermogenstelsel
Grootste risico = gezinswoning
Wetgeving op de onbeslagbaarheid van een gezinswoning Als u een fysiek persoon bent, en u oefent een zelfstandige activiteit uit (ook bestuurder van vennootschap, zelfstandigen, handelaars) kan u zich begeven naar de notaris en een verklaring afleggen van onbeslagbaarheid van de gezinswoning
19
in notariële akte uw gezinswoning zal naar de toekomst toe onbeslagbaarheid worden (voor uw handelsschulden)
- Verklaring werkt pas wanneer u de verklaring heeft afgelegd- Enkel een systeem voor mensen die economisch actief zijn
Eindigt wanneer u de handelsactiviteit stopt of wanneer u te overlijden komt
20
Hoofdstuk 3- Handelspersonen- Distributiecontracten- Overeenkomsten met betrekking tot de handelszaak
Handelstussenpersonen en distributiecontracten
Problematiek? Producent van goederen en diensten (handelaar) en u hebt uw klanten- U kan met uw klanten rechtstreekse overeenkomst sluiten
Doen op andere beroep om hun goederen en diensten bij de klanten te krijgen:- Beroep doen op een handelstussenpersoon
= eigen juridische techniek = handelaar gaat opdracht geven aan tussenpersoon om cliënten te zoeken, met de klanten te onderhandelen en eventueel een overeenkomst te sluiten Eigenheid = als de overeenkomst met de klanten is afgesloten tussen een tussenpersoon is dit een rechtstreekse overeenkomst tussen de producent en de klant Tussenpersoon valt uit de relatie uit
- DistributiecontractenProducent gaat beroep doen op een distributeur, producent zegt tegen distributeur zoekt klanten, onderhandel met de klanten, sluit overeenkomsten met de klanten Er ontstaat geen rechtstreeks overeenkomst tussen de producent en de klant Als klanten problemen hebben moeten ze dit altijd regelen met de distributeur want ze hebben geen juridische relatie met de producent zelf
Verschil1. Directe relatie2. Geen directe relatie
Handelstussenpersonen in het Belgisch contract (Worden vaak door elkaar gebruikt in het dagelijks taalgebruik)
Handelsagent- Zoekt naar klanten- Onderhandelingen voeren/bemiddelen- Overeenkomsten sluiten
Sluit overeenkomsten in naam van zijn opdrachtgever Optreden voor rekening van de opdrachtgever (als de handelsagent de overeenkomst sluit met de klant komt er een juridische relatie tot stand tussen producent en klant)
- Zelfstandige (geen werknemer)- Permanente band met zijn opdrachtgever
Hij werkt bijna uitsluitend voor dezelfde opdrachtgeverVb. Verzekeringsagent
21
Makelaar- Zoekt naar klanten- Bemiddelen- Overeenkomsten sluiten
Sluit overeenkomst in naam van zijn opdrachtgever Optreden voor rekening van de opdrachtgever
- Zelfstandige- Geen permanente band met zijn opdrachtgever
Makelaar gaat eerder occasioneel voor iemand werken Vb. in de wereld van immobiliën Hij zoekt voor u een klant (iemand die een huis heeft)Als hij overeenkomst sluit gebeurt dit in naam en rekening van de opdrachtgeverAls de overeenkomst voorbij is nieuwe klant voor iemand anders zoeken
Commissionair- Zoekt naar klanten- Bemiddelen - Overeenkomsten sluiten
Sluit overeenkomst in eigen naamHij zal nooit zeggen wie zijn opdrachtgever isVb. Aandelenhandel Sluit overeenkomst voor rekening van opdrachtgever want hij bemiddelt(Als de handelsagent de overeenkomst sluit met de klant komt er een juridische relatie tot stand tussen producent en klant)
ProbleemProduct voldoet niet aan de eisen Wie aanspreken? Je zal de commissionair moeten aanspreken die zijn opdrachtgever in vrijwaring roepen
- Zelfstandige- Geen permanente band met zijn opdrachtgever
Handelsvertegenwoordiger- Zoekt naar klanten- Onderhandelingen voeren/bemiddelen- Overeenkomsten sluiten
Sluit overeenkomsten in naam van zijn opdrachtgever Optreden voor rekening van de opdrachtgever
- Werknemer (geen zelfstandige) - Permanente band met zijn opdrachtgever
22
In België arbeidsovereenkomstenwetBasisregelementering inzake arbeidsovereenkomstenBelangrijk? Er zit een vermoeden in ivm handelstussenpersonen
Iemand bemiddeld in opdracht van een opdrachtgeverWat is deze persoon? Arbeidsovereenkomstenwet bevat een weerlegbaar vermoeden: als u beroep doet op een handelstussenpersoon dan vermoeden we dat het een handelsvertegenwoordiger is
Waarom dit vermoeden? Een handelsagent-makelaar- commissionair
= zelfstandigeBeste positie sociaal rechterlijk gezien is nog altijd werknemer: handelsvertegenwoordiger
DistributiecontractenGeen direct contact tussen de producent en klanten
1. De concessieovereenkomstWat? 2 soorten:
- Verkoop concessie2 partijen: concessiegever (producent) en concessienemer (distributeur) Gever zegt tegen nemer ik ga u geven een wel afgebakend territorium, concessiegever het grondgebied indeelt in territoria geeft aan nemer Gever zal de nemer bevoorraden met goederen die u mag verkopen in uw eigen naam en voor uw eigen rekening Band tussen concessienemer en klant
- AankoopconcessieBekijken vanuit het standpunt van concessienemerNemer zal zeggen tegen gever, geef mij een territorium, ik beloof aan u (gever) dat ik u goederen zal afnemen en ik zal die verkopen in eigen naam en voor eigen rekening
Bemerkingen - Deze overeenkomst kan niet gelijk gesteld worden aan een koop-verkoop
overeenkomst= vertoont veel eigenschappen die verschillen van een koop-verkoop overeenkomstHetzelfde:
Overdragen van goedVerschil
Overeenkomst is veel ruimer U krijgt beloftes
Uit concessieovereenkomsten vloeien een hele boel aspecten voort- Zaken afspreken zoals wat zijn de voorraden?
Concessieovereenkomsten hebben alleen maar zin bij merkproducent waar de dienstverlening belangrijk is en u uw verkooppunten wil beperken
23
Concessieovereenkomst- Exclusief
U bent de enige in uw territorium die bevoorraad wordt = alleen verkoop recht- Niet exclusieve concessies
Niet alleen, nog andere die bevoorraad worden
Concessieovereenkomsten tegenstelbaar aan derden? Juridisch probleemIs een derde gebonden door deze overeenkomst? Concessieovereenkomsten zijn niet tegenstelbaar aan derden derden niks mee te maken
Probleem? Concessie gaat gepaard met het aanduiden van een territorium waar u als concessienemer wordt geplaats (enige in het territorium die bevoorraad wordt, andere geen goederen om in hetzelfde territorium te verkopen) Stel aan de overkant van een straat, komt een winkel die identiek dezelfde goederen verkoopt (geen concessienemer maar onafhankelijk) U hebt wel garantie gekregen dat u de enige was Een concessiegever moet zich houden aan de verplichting Maar (!) als onafhankelijke zijn goederen ergens anders haalt via parallelimport kan u hier niks tegen doen
Waar bevoorraad onafhankelijke handelaar zich? - Niet van de concessienemer (anders geen zin van concessie)- Hij kan zich bevoorraden bij concessienemer in ander territorium
Probleem want concessienemer krijgen verbod/verplichting om niet te verkopen aan onafhankelijke handelaars dan is concessie niets waard
Concessienemer krijgt verplichting om jaarlijks een #goederen te verkopen Onafhankelijke handelaar gaat zich bevoorraden bij concessienemer Nemer komt zijn contractuele verplichtingen niet naIn dit geval komt de concessiegever in optreden: vb. sancties geven
Onafhankelijke garagist zal ook aansprakelijkheid gesteld kunnen worden = uitzondering op de niet – aansprakelijkheid tov derden Enkel aanspreken wanneer hij bewust deelneemt aan contractbreuk = als hij weet dat door te kopen bij bepaalde concessiegever bepaald contractbreuk levert
Concessienemer mag enkel verkopen aan:- Klanten- En andere concessienemers in hetzelfde netwerk
24
Franchising overeenkomst= een overeenkomst die jaren geleden over gewaaid is uit de VS= een overeenkomst tussen 2 partijenDe franchisinggever Stelt 2 zaken ter beschikking
- Commercieel imago (overal hetzelfde) - Distributiesysteem
De franchisingnemer
Verlopen volgens hetzelfde systeem als concessie Opsplitsen in territoria en in elk territorium een # franchisingnemer
= is geen wezenskenmerk maar doet zich wel voor
Kenmerken franchising - Als u het net bekijkt krijgt u een identiek beeld (consument het idee krijgt alsof hij geplaats wordt voor 1 onderneming, met verschillende vestigingen) (Maar (!) het gaat om onafhankelijke entiteiten werken op eigen risico) Als 1 vestiging failliet gaat, heeft dat geen invloed op andere franchisingnemers
Overeenkomst die wettelijk geregeld is? In grote maten onbenoemde overeenkomst Enorm grote vrijheid om overeenkomst vorm te geven (heleboel afspraken)
Essentieel:- Afspraken in verband met het imago - Afspraken in verband met winkeluitrusting - Verplichting met betrekking tot het personeel (kledij) - Voorraden en producten die u gaat aanbieden
Wat zijn de voordelen van franchising (komt zeer veel voor) 1. Voordelen voor franchisegever
Men kan zijn omzet vergroten zonder een commercieel risico te lopen (want alle franchisenemers zijn zelfstandig) Overeenkomsten zodanig geformuleerd dat vb. merken blijft eigenaar van franchisegever
2. Voordelen voor franchisenemerHeeft een veel lagere marktdrempel, want iedereen kent u omdat het net bekent is
Nadeel van franchising - Zeer dure vorm voor franchisenemer (u moet betalen om in het net te komen)
25
Welke soorten franchising? Veelheid met alle mogelijke variantenMeest voorkomende
1. VerkoopfranchisingGaat alleen de producten van de franchisinggever verkopen
2. DienstenfranchisingFranchisegever heeft een bepaalde vorm van dienstverlening ontwikkelt met een bepaald commercieel imago, franchisenemer zal dit doen op de wijze zoals voorgeschreven door geverVb. Hotels
3. Productiefranchising Franchisenemer zal iets meer doen, zal producten die hij verkoopt zelf moeten maken of zelf moeten afwerken Vb. bottelarijen van frisdranken
Overeenkomsten in zake de handelszaak/handelsfondsGeheel van middelen waarmee men handeldrijft, waarmee hij zijn cliënteel aantrekt en bijhoudt
Handelszaak vertegenwoordigt een zeker waarde en u kan er zekere overkomsten mee sluiten:
- Handelszaak verkopen= Handelszaak is geen juridische entiteit
- In pand geven van de handelszaak = wijze van waarborg geven voor andere overeenkomst (leningsovereenkomst) Handelaar heeft soms geld nodig: het meest waardevolle dat hij heeft is zijn handelszaakEr bestaat een wet 1919 p723 wetboek: specifiek voor het in pand geven de handelszaak
Aantal specifieke regels- Artikel 2 bepaalt wat er deel uitmaak van uw handelszaak
Als u uw handelszaak in pand geven bepaalt wat artikel 2 wat deel uitmaakt van uw handelszaak tenzij u iets anders hebt afgesproken in de overeenkomst want van suppletief recht
- Handelszaak maar aan beperkte personen in pand geven Banken of erkende kredietinstellingen
- In pandgeving moet ingeschreven worden in het hypotheekkantoor - Schriftelijk vastgelegd
Derden kunnen zien dat uw handelszaak in pand is gegeven- Er is geen buitenbezitstelling
Tegenstelling tot een gewoon pand Als u uw handelszaak in bezit stelt heeft u niks om uw lening af te betalen
- Wel een juridische entiteitVia 1 transactie (1 geschrift) kan u uw hele handelszaak in pand geven
26
- Handelszaak verhuren In handelszaak een persoon die op eigen risico de handelszaak zal uitbaten = voor eigen rekening
- Gerante overeenkomsten Gerant zal winkel uitbaten voor rekening van degene die de winkel bezit
Einde van de handelsactiviteit
Problematiek van handelaar die in moeilijkheden zit, we besteden geen aandacht aan het einde als er geen juridische problemen zijn
Wel juridisch: Als u een einde moet maken aan de handelsactiviteit omwille van financiële problemen
Faillissementswetgeving bestaande uit 2 aspecten- Echte faillissementsrecht
Recht dat in werking treedt als de rechtbank van de koophandel u failliet verklaard- Voorkomen van faillissement
Wetgeving die probeerde, indien u moeilijkheden had, deze moeilijkheden te overbruggen Verleden 2 wetten (België)
- Wet op gerechtelijk akkoord- Wet op uitstel van betalingen
(!) Wetgever stelt vast dat de faillissementswetgeving altijd van toepassing was op handelaars in moeilijkheden Handelaar is financiële moeilijkheden ging u bijna altijd 100% failliet 2 wetten werden bijna niet toegepast
2 nieuwe wetgevingen 1997- Faillissementswet- Wet op het gerechtelijk akkoord (= bescherming tegen de schuldeisers)
Doelstelling: dat faillissement de uitzondering zou worden het gerechtelijk akkoord de regel
Wet 1997 is in werking gegaan, na 1997 een aantal zeer grote faillissementen gehad - Sabena- Lernhout en house pie
Procedures lopen nog altijd
Vastgesteld dat alle bedrijven die een gerechtelijk akkoord kregen achteraf toch failliet gingen en niet te redden waren Wetgever om in 2009 het roer om te gooien
27
2009- Faillissementswetgeving (= 1997)- WCO wet (wet op de continuïteit van ondernemingen)
= wanneer een bedrijf in moeilijkheden zit gaan we niet per se vermijden dat het failliet gaat (wanneer er toch geen kans is), als er ergens een mogelijkheid is om het bedrijf te redden of een dele van het bedrijf te redden moeten we dat proberen
Faillissementswetgeving
Wat is een faillissement? Collectieve beslagmaatregel, hoe gaat u failliet? U bent failliet van het moment dat de rechtbank van de koophandel die bij vonnis uw faillissement zal uitspreken Van een handelaar worden al zijn goederen in beslagen genomenHandelaar wordt van zijn bezittingen afgenomen: weggetrokken van de handelszaak: iemand aangeduid al curator u mag niets meer doen dat betrekking heeft tot de handelszaak
Groot verschil met collectieve schuldenregeling= u blijft hier in het bezit van uw goederen maar u krijgt iemand die u begeleid
Cumulatieve voorwaarden faillissement 1. Handelaar zijn (artikel 1 wetboek)
Enkel handelaars kunnen failliet gaan2. Sprake van staking van betaling
Feitelijke situatie waarin men vaststelt dat u geen geld meer hebt en dat er ook geen geld meer gaat binnen komen (= beoordelen op basis van de feiten)
3. Krediet moet wankelen U kan zich nergens nog bevoorraden met geld
Tot wanneer kan je failliet gaan? U kan nog na uw stopzetting of overleden failliet gaan
1. Handelaar komt te overlijden U kan na het overlijden nog failliet gaan (tot zes maand)(!) Maar staking van betaling moet zich situeren voor het overlijden
2. Stoppen met de handelsactiviteitAls uw staking van betaling zich situeert voor het stoppen van de handelsactiviteit, kan u na het stoppen nog failliet verklaard worden
Wat als u een handelsvennootschap bent? - Vennootschap vereffenen en sluiten
= alles wat in uw vennootschap zit verdelen en sluiten = kan tot zes maand na de sluiting van de vereffening als failliet verklaard worden
Hoe komt uw dossier terecht bij de rechtbank van koophandel?
28
Vormen van faillissement
1. Uw schuldeisers kunnen tegen u een vordering instellen om u failliet te laten verklaren
Niet alle schuldeisers zijn gelijk, schuldeisers staan boven andere schuldeisers die er zeker van zijn dat ze terugbetaald worden door waarborgen
2. Eigen aangifteAls een handelaar merkt dat hij zijn schulden niet meer terug kan betalen dan moet u binnen de maand naar de recht bank van koophandel gaan en het faillissement aanvragen
3. Het openbaar ministerie vraagt het faillissement aanDiensten van het parket
Hoe komt het openbaar ministerie aan de gegevens? Kamers voor handelsonderzoeken
U hebt de rechtbank van koophandel en die bestaat uit kamers waaronder ook kamers voor handelsonderzoeken = binnen het gerechtelijk arrondissement gaan niet actief opzoek naar handelaren in moeilijkheiden= er komt heel wat informatie binnen over niet betaalde schulden, openstaande vorderingen…. adhv deze informatie zien dat sommige handelaren zich in moeilijkheden bevinden
= onderzoek instellen1 van de rechters van die kamer zal aangesteld worden om een onderzoek te leiden
- Handelaar in moeilijkheden (schuldenaar) oproepen en hij gaat handelaar om informatie vragen
- Schuldeisers en derden oproepen voor meer informatie Verslag opmaken (komt terecht bij de rechtbank van koophandel)
Op basis van verslag 3 mogelijkheden1. Indicaties die er waren zijn toch niet zo ernstig
Vertekend beeld van realiteit, dossier wordt geseponeerd ( onderzoek wordt stopgezet, handelaar mag gewoon verder doen)
2. Er zijn inderdaad moeilijkheden zijn, maar deze zijn over winbaar Mag geen juridisch advies gevenHoe moeilijkheden overwinnen?
- Wet op continuïteit van ondernemingenKan alleen beroep doen op deze wet als u daartoe zelf het initiatief nemen Rechtbank van koophandel steun verlenen
3. Uw situatie is hopeloosRechtbank van koophandel heeft situatie bekeken en kan u dossier doorverwijzen naar het openbaar ministerie om een vordering in te stellen tegen u om u failliet te verklaren
Het vonnis van faillissement
29
Eigenheden 1. Vonnis zal u failliet verklaren2. Men zal de datum van staking van betaling vaststellen 3. Oproep aan schuldeisers
Wie zijn de schuldeisers van de failliete onderneming? Vb. boekenbon (men kent niet iedereen)
4. Personen aangeduid- Curator die handelszaak overneemt- Rechtercommissaris
1 van de rechters uit de rechtbank van koophandel die toekijkt op het faillissement dossier 5. Vonnis is uitvoerbaar bij voorraad
Vonnis dat uitgesproken wordt, wordt onmiddellijk uitgevoerd zelfs als u in beroep gaat
Situatie dat u ten onrechte failliet bent verklaard Vordering tegen de staat
Wat gebeurt er na het vonnis van faillissement? (Sheraton heeft een tijd gefunctioneerd onder WCO, bescherming tegen de schuldeisers, maar bedrijf niet te redden dus failliet)
Rechtbank van koophandel spreekt het faillissement uit Via een vonnis Aanstellen van één of meerdere curatoren
Wat doe die curator? Curator komt aan het hoofd van de handelszaak te zaan
1. Hij zal dringende maatregelen nemen Curator gaat proberen om nog zoveel mogelijk geld bij elkaar te krijgen, schuldeisers in het maten van het mogelijke proberen terug te betalen (= geld recupereren)
Voorbeelden van dringende maatregelen - Onmiddellijk overgaan tot de verkoop van een aantal zaken (Vb. verkoop bederfbare
waren)- Laat beslag leggen op goederen (gelden of goederen die men nog moet krijgen dat
die in beslag worden genomen 2. Inventaris opmaken van het A en P van het faillissement
Situatie 1Curator stelt vast dat er onvoldoende A voor het afwikkelen van het faillissement, maar níét voor de schulden te delven (want er zijn altijd te weinig om de schulden af te betalen anders niet failliet gaan) Curator = gespecialiseerd advocaat (iemand moet de advocaat betalen voor het afwikkelen van het faillissement de failliete handelaar moet de curator betalen, er moeten dus nog voldoende middelen zitten om de curator(s) te betalen) Als curator ziet dat er onvoldoende middelen in de onderneming zitten zal hij het faillissement niet afwikkelen Dossier terug geven aan rechtbank van koophandel die sluit het af Afsluiten van het faillissement
30
Handelaar komt terug aan het hoofd te staan van de failliete onderneming Meerderheid van de faillissementen
Situatie 2:Er is wel voldoende actief voor het afwikkelen van het faillissement Vb. hotel waar je de goederen van kan verkopen Curator zal de afwikkelen van het faillissement afwikkelen Hij zal ervoor zorgen zo veel mogelijk geld te innen
- Schuldvorderingen innen - Goederen verkopen die hij kan verkopen
Vb. faillissement van Sabena, nog altijd bezig met verkopen van goederen (ook schilderijen)
Curator werkt over veel jaren
Wat doet curator met het geld? Strikte volgorde van uitkeringsgerechtigheid
1. Schuldvorderingen – schulden van de failliete boedel (Kosten die zijn ontstaan naar aanleiding ontstaan van faillissement) Vb. loon curator, loon medewerkers2. Schuldenaar, gefailleerden (fysieke persoon die failliet gaan) = uitkeren gefailleerde (moet nog overleven) 3. Bijzonder bevoorrechte schuldeisers, die hun vordering hebben toevertrouwd aan de
curator4. Schuldeisers met algemeen voorrecht (kennen!) 5. Gewone schuldeisers = geld moeten van gefailleerde maar geen enkele waarborg
In praktijk (1+2+3 wordt meestal uitbetaald heeeel soms 4(sommige wel, sommige niet, klein deel terugkrijgen), 5 nooit)
Als curator vaststelt dat pot leeg is Gaat verslagen opstellen en steekt alle bewijsstukken erbij Bezorgt die aan de rb van koophandel waar rechtscomissaris die belast is met dossier een vergadering bijeenroepen van schuldeisers waarin ze gaan bespreken In orde: afsluiten van faillissement failliete handelaar krijgt failliete boedel terug (vooral schulden)
Wie zijn curator? Gespecialiseerde advocaten Betaald door failliete handelaar(Dubbel persoon) Hij behartigt de belangen van de schuldeisers (geeft geld terug)Hij behartigt de belangen van de schuldenaar (curator kan zoeken naar overnemers) Hedendaagse visie= curator = manager Vroeger: innen, verkopen en verdelenNu: curator voert ook beleid Wie zijn rechtercommissaris
31
= 1 van de rechters die wordt aangeduid door rechtbank van koophandelHoudt toezicht op de curatorSoms heeft de curator toestemming nodig van rechtercommissaris
Problematiek van de verdachte periodeU voelt een faillissement aankomenSommige mensen zijn optimistisch van aard, die denken dat ze nog uit een failissement kunnen komen
= bijna iedereen ziet zijn faillissement aankomen, wat u absoluut niet wilt is dat uw naaste niks terugkrijgen (Vb. ouders die geld geven die zich dan in klasse 5 bevinden)
Deze schuldeisers bevinden zich in de hogere klasse, krijgen altijd hun geld Belastingen Banken Sociale zekerheid
U kan zeggen tegen uw naaste - Mensen zeggen tegen hun naaste dat ze goederen mogen komen halen of verkopen
tegen 70%- Mensen beginnen zaken te verstoppen
Problematiek probeert hier iets tegen te doen
Curator zal aan rechtbank van koophandel vragen om een verdachte periode in te stellen alle transacties bekijken en alles wat ten onrechte is verdwenen (wat dit doe je om je hoge schuldeiser te benadelen) moet terug komen
Verdachte personen berekenen/instellen
Vonnis (datum van staking van betaling)
Als er indicaties zijn van benadeling: kan datum van staking van betaling naar verleden terug) plaatsen en tot 6 maand voor vonnis van faillissement Verdachte periode is een periode tussen datum van staking van betaling en vonnis van faillissement (max 6maand)
Artikel 16,17,18,19,20
32
Artikel 17: Betrekking op de goederen die ‘verstopt’ worden: dit kan niet: goederen moeten terugkomen
- handelingen waarbij men goederen begint weg te schenken roerende- Niet wegschenken maar verkopen voor goedkope prijs - Alle betalingen wegens niet vervallen schulden
Schuldeiser terugbetalen nog voor de schuldtermijn is afgelopen (moet terugkomen)- Alle betalingen anders in geld of handelspapier wegens vervallen schulden
Wanneer je uw schulden niet kan afbetalen in geld maar je probeert deze af te betalen in goederen
- Iemand waarborg geven voor vroegere schuldU kan in de verdachte periode geen waarborg geven voor een reeds aangegane schuld
Artikel 18: heeft betrekking op de verdachte periode maar de handelingen zijn normale handelingen, vb. u bent failliet gegaan 14 december maar 1 december schuldvordering terugbetaald die terugbetaald moest worden Vb. goederen verkopen tegen een schappelijke prijs
Het is mogelijk dat men voor die normale transacties kan beslissen dat de goederen die verdwenen zijn dat die toch moeten terugkomen wanneer die transacties hebben geleid tot een benadeling van de schuldeisers
Als er aangetoond kan worden dat de persoon aan wie u geld betaald hebt (terugbetalen schuld) wist dat u in staking van betaling zat geld moet terug komen Schuldeisers moeten gelijk behandeld worden
Artikel 19: u kan leningen aangaan vlak voor u vonnis van het faillissement, maar schuldeisers eisen altijd een waarborg eisen Vb. een hypotheek leggen Eens u een hypotheek hebt gelegd, moet dat ingeschreven worden, u kan proberen naar de buitenwereld de indruk te geven dat u goederen beslist die onbelast zijn U krijgt een lening, een hypotheek gelegd, maar u wacht met het inschrijven in het register 19 wilt dit vermijden dat u een goed geeft als waarborg maar wacht met de inschrijving om naar derde toe de indruk te geven aan derde dat die onbelast is Als u te lang wacht zal ook de hypotheek niet tegenstelbaar zijn aan derde
17,18,19 betrekking op verdachte periode (6maand)
U kan al goederen beginnen weg te doen voor de 6 maand of na het vonnis van het faillissement (artikel 16 en 20)
Artikel 16: betrekking op de per
Eens er een vonnis van faillissement is, is alles wat u doet daar houdt men geen rekening mee alle goederen moeten terug komen
33
Artikel 20: handelingen of betalingen verricht met de bedoeling om schuldeisers te benadelen geld of goed moet terug komen ongeacht welke datum dit is gebeurt (ook voor de 6 maand)
Probleem; curator zal moeten bewijzen dat u met bedrieglijke benadeling van uw schuldeisers hebt gehandeld
17 is het bewijzen irrelevant
Actief en passief van het faillissement
Actief- Goederen die terugkomen ten gevolge van de verdachte periode- Goederen in bezit - Goederen die nog toekomen (Vb. bestellingen)
Niet- Bevoorrechte goederen - Goederen waarop schuldenaar recht heeft
Passief- Schulden van de failliete boedel
Alle schulden die u gemaakt hebt ten aangaan van uw faillissement Schulden in de boedel
= schulden naar aanleiding waarvan u failliet bent gegaan, die de reden vormen waarom u in faling bent gegaan 1. Schuldvorderingen van de schuldeisers met een algemeen voorrecht2. Schuldvorderingen van de gewone schuldeisers3. Schuldvorderingen van de bevoorrechte schuldeisers waarvan de waarborg te klein
was voor de schuldvordering Vb. lening bedroeg een miljoen, verkocht goed bracht 800 000 euro op resterende schuld
4.
5 Soorten schuldeisers bij een faillissement 1. Hypotheek schuldeisers (waarborg onroerend goed) 2. Panthoudende schuldeisers (waarborg roerend goed = contractuele waarborgen) 3. Schuldeisers met een bijzonder voorrecht (wettelijke waarborg)
= u krijg een goed van de wet aangeboden als waarborg 4. Se met een algemeen voorrecht (wettelijke waarborg)
Voorrecht lig op een algemeenheid van goederen, ze hebben op alle goederen een waarborg maar niet een bijzondere op een welbepaald goed= grootste categorieën bij faillissement = sociale zekerheid, belasting, werknemers
5. Gewone schuldeisers (geen waarborg) Vb. mensen die voorschotten betalen
34
Wat is de positie van de schuldeisers?
Fixatiebeginsel: in welke categorie zit u? Wie u bent wordt bepaald op het moment van vonnis van faillissement Na vonnis van faillissement kan uw positie niet meer veranderen
Bij een faillissement de eerste 3 categorieën van schuldeisers eigenlijk buiten het faillissement blijven Wanneer het vonnis wordt uitgesproken moeten alle schuldeisers bij de curator hun schuld moeten aangeven Curator zicht krijgen op schulden + verificatie van de schuldvordering (schulden worden bevroren) Curator zal nagaan of u wel degelijk gelijk hebt Proces-verbaal van de verificatie van de schuldvorderingen = Curator die schuldvorderingen heeft nagekeken en uw zich bevind in bepaalde categorie
Als proces verificatie heeft plaatsgevonden zullen de eerste 3 hun vordering terug kunnen uitoefenen
- Want bepaald goed als waarborg: schuldeisers kunnen dit goed verkopen en geld innen
Eerste 3 kunnen vordering uitoefen maar ook toevertrouwen aan de curator (curator kan goederen verkopen) Laatste 2 moeten hun vordering altijd afstaan aan de curator Wanneer er meer wordt opgebracht dan de schuld is, gaat dit in de pot van de curator Wanneer het te weinig opbrengt, valt u als schuldeiser onder categorie 3: schulden in de boedel
Problematiek van de onbetaalde verkoper van roerende goederen Op het moment dat hij de goederen geleverd heeft, ziet hij dat de andere onderneming failliet is
- 1. Bijzonder voorrechtHoe kan de onbetaalde verkoper zijn positie veiligstellen?
- 2. Clausule van eigendomsvoorbehoud Hoe kan de onbetaalde verkoper zich nog veiligstellen? = u verkoopt goederen en u zegt ‘zolang u niet betaald hebt, blijven de goederen van mij’ U gaat de goederen uit het faillissement mogen uithalen Kan alleen als de goederen nog in de onderneming zijn (als ze al verkocht zijn kan het niet meer spelen, moet nog in het vermogen zitten) Als de nieuwe koper nog moet betalen kan u het bedrag opeisen, aanspraak maken op bedrag Essentiele voorwaarde: clausule van eigendomsvoorbehoud kan alleen maar spelen als ze schriftelijk is vastgelegd voor de goederen geleverd worden
35
Problematiek van de lopende contracten Wat gebeurt er met de contracten die u had als u failliet gaat? Contracten blijven gewoon verder lopen ze worden niet beëindigtWant als faillissement het einde van alle contracten zou zijn komt de curator aan het hoofd te staan van een lege onderneming (dan kan ze niet verder verkocht worden)
2 uitzondering waarbij lopende contracten toch ten einde lopen door faillissement - Uitdrukkelijk ontbindend beding
Vastgelegd in clausule in contracten - In tutui personae overeenkomsten
Persoon van de contractpersoon is zo belangrijk dat men enkel met die persoon overeenkomst wou sluiten MAAR (!) uitzondering: situatie waar ondanks dat de overeenkomst in tutui personae is ze toch blijft verder lopen
- Arbeidsovereenkomsten Alle werknemers op straat zetten door curator als de onderneming failliet gaat, het loon van de werknemers zal na het faillissement schulden van de boedel worden Loon werknemers zal gekwalificeerd worden als een schuld van de boedel omdat deze schulden als eerst terug betaald worden Eerst iedereen ontslagen en daarna eventueel paar mensen opnieuw aannemen tegen nieuwe voorwaarden
Problematiek van de verschoonbaarheid Probleem dat zich stelt voor fysieke personen die failliet gaanAls schuldeisers vorderingen nog kunnen uitoefenen dan kan eigenlijk nooit als fysieke persoon nog iets bezitten wat je ook verdient wordt opgeëist (door schuldeisers) Oplossing recht op verschoonbaarheid
Als u als fysieke persoon failliet gaat, worden als uw schulden kwijt geschonden (= verschoonbaarheid) u kan volledig met een propere lei beginnen
Recht enkel gekregen als u - Ongelukkig
Failliet gegaan maar door omstandigheden buiten u om - Tergoeder trouw
Faillissement mag niet in combinatie zijn met allerlei foute praktijken
36
WCO Doel? Als u in financiële moeilijkheden zit dan willen we u wel de kans geven om het geheel van de onderneming of een deel van de onderneming te redden
Wie? Handelaren, zal maar slechts spelen indien de handelaar zelf het initiatief geet
2 fases1. Preventieve fase of buitengerechtelijke reorganisatie
WCO stelt wettelijk kader om met schuldeisers akkoorden te sluiten om bedrijven te redden Vb. uitstel van betaling, andere terugbetaling, deel kwijtschelden Speelt zich af buiten de rechtbank van koophandel (in schaduw van de rechtbank) zo zijn andere mensen niet op de hoogte dat u in moeilijkheden zit Overeenkomst sluiten met minstens 2 schuldeisers Problematiek: hoe handelen met overheid of grote banken? U kan aan de rechtbank van de koophandel vragen (los van procedure) kan een ondernemingsbemiddelaar aanstellen = gespecialiseerd persoon Oppassen want wordt niet uw raadsman, moet functioneren als onafhankelijk persoon tussen schuldenaar en schuldeisers
2. Gerechtelijke reorganisatie U gaat wel een vordering instellen bij de rechtbank van koophandel Andere zullen weten dat u in problemen zit Onmiddellijk 2 grote gevolgen
- Vanaf dat moment kan u niet meer failliet verklaard worden - Vanaf instellen vordering schulden worden bevroren: schuldeisers kunnen niet meer
beginnen uitvoeren, geen beslag leggen op uw goederenProcedure van bescherming tegen uw schuldeisers Rechtbank van koophandel zal rechter aanduiden en onderzoekt of alle formele vereisten en voorwaarden vervuld zijn (gebeurt voor dat u de gerechtelijke organisatie krijgt)
Voorwaarde voor gerechtelijke organisatie: continuïteit bedrijf is in gevaar - Nu- Op termijn Continuïteit zal worden aangetast
Rechter luistert naar schuldenaar en schuldeisers en brengt verslag uit aan rechtbank van koophandel Rechtbank van koophandel beslist achter gesloten deuren (raadkamer) (men wil de pers op afstand houden)
37
Beslissingen:1. Niet in aanmerking voor gerechtelijke organisatie dus glijdt af naar faillissement er
viel waarschijnlijk niets meer te redden (maar niet uitgesproken in hetzelfde vonnis)2. Wel in aanmerking: geeft termijn om orde op zake te stellen
- Eerste termijn max 6m- Kan verlengd worden met tweede termijn van max 6m- Kan nog eens verlengd worden met 6m in uitzonderlijke omstandigheden - Nog eens 6m onder bepaalde voorwaarden
Realiseren binnen max 24 maanden
Wat doen tijdens die periode? 3 dingen doen/reddingsmethodes (niet of-of-of, kan bv beginnen met eerste en 2de proberen)
1. Gerechtelijke reorganisatie door minnelijk akkoord:Kan met schuldeisers (min 2) akkoord sluiten en kan hulp vragen aan gerechtsmandataris (in alle rust en veiligheid) = zelfde als in preventieve fase, maar met verschil dat u hier beveiliging heeft tegen schuldeisers (want kunnen vorderingen niet uitoefenen) Akkoord bereikt: rechtbank van koophandel zal overeenkomst bekrachtigen en dan wordt gerechtelijke reorganisatie beëindigt U komt terug op de markt terug, waarschijnlijk zijn uw grootste schulden vervallen door akkoord
2. Gerechtelijke reorganisatie door collectief akkoord: met alle schuldeisers akkoordsluiten Inventaris opmaken van alle schuldeisers met alle schuldvorderingen Herstelplan opstellen (kan gerechtsmandataris vragen) = document met 2 delen:- beschrijvend gedeelte (= aangeven wat moeilijkheden zijn oorzaak problemen en problemen)- beschikkend gedeelte (= aangeven hoe problemen opgelost kunnen worden)Vb. uitstel betalingHerstelplan voorgelegd aan alle schuldeisers: gaan stemmen over herstel en betalingsplan, haalt u niet vereiste meerderheiden kan u derde situatie proberen Goedgekeurd voorgelegd aan rechtbank van koophandel en geven homologatie (soort bekrachtiging) en dan eindigt gerechtelijke reorganisatie en dan begint plan te werken (= bindend voor alle schuldeisers en ook voor diegene die niet akkoord gingen) plan mag max 5j duren
3. Gerechtelijke organisatie door overdracht onder rechterlijk gezagRechtbank van koophandel stelt sowieso rechtsmandataris aan en gaat heel onderneming of deel verkopen gaat op zoek naar overnemers
Als alle 3 mogelijkheden mislukken of doet zelf niets: dan voorziet WCO een oplossing Derden (andere ondernemingen) kunnen vordering instellen aan rechtbank van koophandel om onderneming geheel of gedeeltelijk over te nemen
Kan in 3 fases ook altijd verkeerd gaan en kan dan failliet verklaard worden, ook als u akkoord niet naleeft faillissement kan altijd volgen
38
39