00 finalreport ปกและสารบัญ · ร างรายงานการศ...

รายงานการศกษาฉบบสมบรณ “โครงการศกษาการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร”

สารบญ

หนา บทสรปผบรหาร สรป-1 Executive Summary Ex-1 บทท 1 บทนา

1. กรอบแนวคดการศกษา................................................................ 1-4 2. การดาเนนการศกษา.................................................................. 1-9 3. การศกษาโดยการประชมเพอรบฟงความคดเหน.......................... 1-10 บทท 2 แนวคดธรรมาภบาลสาหรบระบบการตดสนใจของ

คณะรฐมนตร…………….................................................. 1. จรรยาบรรณธรรมาภบาล 6 ประการ............................................. 2-2 2. องคประกอบยอยของหลกธรรมาภบาล......................................... 2-4 3. ธรรมาภบาลสากล....................................................................... 2-14 4. เปรยบเทยบธรรมาภบาลสากลกบจรรยาบรรณธรรมาภบาล........... 2-39 บทท 3 การพฒนาเครองมอสนบสนนการตดสนใจของ

คณะรฐมนตรบนหลกธรรมาภบาล 1. ชดตวชวดธรรมาภบาล.................................................................. 3-1 2. การกาหนดเกณฑคาเปาหมาย และการใหคะแนนแตละปจจย

(Good Governance Scorecard)……………………………… 3-9 3. ความสมพนธระหวาง Template เพอนาเสนอเรองสการตดสนใจ

ของคณะรฐมนตรกบหลกธรรมาภบาล...................................... 3-10 บทท 4 มมมองเชงกฎหมาย เพอสนบสนนการตดสนใจ

ของคณะรฐมนตรบนหลกธรรมาภบาล 1. บทบาทของสานกเลขาธการคณะรฐมนตร................................... 4-1 2. ธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรไทย.............. 4-8 3. ความเปนธรรมาภบาลของพระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรอง

และการประชมคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548...................................... 4-11 4. การปรบปรงกฎหมายเพอสนบสนนการตดสนใจของคณะรฐมนตร

ตามหลกธรรมาภบาล.................................................................. 4-20


5. แนวทางการเยยวยาและลดผลกระทบทเกดจากการตดสนใจ ของคณะรฐมนตรทไมเปนไปตามจรรยาบรรณธรรมาภบาล..........

4-23

บทท 5 ขอเสนอแนะ ………………………………………………………. 5-1 บรรณานกรม ............................................................................................. บ-1 ภาคผนวก ก.

เอกสารประกอบการประชมกลมยอยครงท 1....................................................... ก-1 ภาคผนวก ข.

แบบฟอรมทใชในการประชมผเกยวของครงท 2 และผลการประชม...................... ข-1 ภาคผนวก ค.

การศกษาดงาน ณ สานกงานเลขาธการคณะรฐมนตรประเทศสงคโปร ระหวางวนท 12 ถงวนท 14 กนยายน 2553................................................................... ค-1


สารบญแผนภาพ

หนา แผนภาพท 1.1 ความสมพนธของหลกธรรมาภบาลสากล หลกนตธรรม และ

หลกการบรหารกจการบานเมองทด.............................................. 1-5 1.2 กรอบหลกเกณฑและแนวทางในการเสรมสรางธรรมาภบาล

ในกระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตร………………………….. 1-6 1.3 การแปลงแนวคดมาสการปฏบต.................................................... 1-7 2.1 Six Core Principles of Good Governance ……………………… 2-24 2.2 ววฒนาการของธรรมาภบาลในสหราชอาณาจกร.......................... 2-29 2.3 บรรษทภบาลในเอเชย ป 1999 ................................................... 2-34 2.4 บรรษทภบาลในเอเชย (Corporate Governance : CG) ป 2002... 2-35 4.1 โครงสรางสานกเลขาธการคณะรฐมนตร ...................................... 4-5 4.2 กระบวนการนาเรองเขาสการตดสนใจของคณะรฐมนตร .............. 4-7 5.1 องคประกอบการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจ

ของคณะรฐมนตร ....................................................................... 5-2 ค.1 หองประชมคณะรฐมนตรสงคโปร ค-3 ค.2 บรรยากาศการประชมศกษาดงาน ค-5 ค.3 บรรยากาศการประชมศกษาดงาน ค-6


สารบญตาราง

หนา ตารางท 2.1 องคประกอบยอยและขอสงเกตเชงพฤตกรรมของหลกธรรมาภบาลสากล 2-5 2.2 องคประกอบยอยและขอสงเกตเชงพฤตกรรมของหลกนตธรรม............... 2-7 2.3 องคประกอบยอยและขอสงเกตเชงพฤตกรรมของหลกการบรหารกจการ

บานเมองทด ......................................................................................... 2-8 2.4 รางตวชวดธรรมาภบาลและความสมพนธกบกรอบคดหลก 3 ประการ .... 2-12 2.5 เปรยบเทยบธรรมาภบาลสากลกบจรรยาบรรณธรรมาภบาล .................. 2-40 3.1 ตวชวดธรรมาภบาลเพอเสรมสรางการตดสนใจของคณะรฐมนตร ........... 3-5 3.2 แสดงความเปนธรรมาภบาลของ Template การเสนอเรองตอ

คณะรฐมนตร ....................................................................................... 3-12 4.1 ตวอยางหลกธรรมาภบาลในพระราชกฤษฏกา/ระเบยบวาดวยหลกเกณฑ

การเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตร............................................ 4-10

บทสรปผบรหาร

โครงการศกษา “การเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร” เปนโครงการทเปนความรวมมอระหวาง สานกเลขาธการคณะรฐมนตร (สลค.) กบสถาบนสงเสรมการบรหารกจการบานเมองทด มกรอบแนวทางในการศกษา คอ กระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตร ซงเรมตงแตขนตอนการกลนกรองเรอง/นโยบายโดยสวนราชการทจะ นาเสนอเรองตอคณะรฐมนตร ขนตอนการใหความเหนประกอบเรองของสานกเลขาธการคณะรฐมนตร และขนตอนการตดสนใจของคณะรฐมนตร โดยมวตถประสงค เพอศกษามาตรการเสรมสรางธรรมาภบาล ปจจยทสงเสรมใหเกดความสาเรจในการเสรมสรางธรรมาภบาล ขอจากดและอปสรรคในการนามาตรการมาใชในระบบการตดสนใจ กระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตร และการปฏบตงานของสานกเลขาธการคณะรฐมนตรในการสนบสนนการบรหารราชการแผนดนของคณะรฐมนตร

โครงการศกษาวจยนมงทจะทาการ ศกษา รวบรวม ทบทวน และวเคราะหขอมลจากเอกสารทเกยวของ และการศกษาเชงคณภาพ ไดแก การสมภาษณเชงลก การจดประชมกลมยอยผเกยวของในมตตางๆ ทงดานเศรษฐกจ สงคม และความมนคง เพอวเคราะหขนตอนการนาธรรมาภบาลสขนตอนการปฏบต

ผลการศกษาปรากฏเปนสาระสาคญ ดงน

(1) “การเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร” ในทางปฏบตเรยกวา "ชดเครองมอธรรมาภบาล” ประกอบดวย ขนตอนท 1 การกาหนดจรรยาบรรณธรรมาภบาล ขนตอนท 2 การสรางชดตวชวด / ปจจยทสงเสรมการตดสนใจของคณะรฐมนตร ตามหลกธรรมาภบาล ขนตอนท 3 การกาหนดเกณฑคาเปาหมาย และการใหคะแนนแตละปจจย ขนตอนท 4 กาหนดระดบของความเปนธรรมาภบาลลงแตละประเดนนโยบาย / เรองทตดสนใจ

(2) จรรยาบรรณธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร ประกอบดวย 6 ประการคอ 1. หลกนตธรรม 2. ความโปรงใส 3. หลกการมสวนรวม 4. ผลสมฤทธและประสทธภาพตอภารกจของรฐ 5. ความเทาเทยมกนของทกภาคสวน และ 6. หลกความรบผดชอบ

(4) การกาหนดเกณฑคาเปาหมาย และการใหคะแนนแตละปจจย ในทางปฏบตใหขนอยกบ พนธกจ/ภารกจ ของหนวยงาน โดยไมจาเปนตองดาเนนการตามธรรมาภบาลทง 6

รางรายงานการศกษาฉบบสมบรณ “โครงการศกษาการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร”

สรป-2

ประการเทาๆกน หนวยงานผปฏบตควรทาความตกลงกบสานกเลขาธการคณะรฐมนตรไวกอน ทงการกาหนดชดตวชวด และ การกาหนดเกณฑ/คะแนน ในแตละชดตวชวด ซงอาจมนาหนกแตกตางกนไปตามความสาคญของการปฏบตภารกจในกลมงานนนๆ

(5) การนาเครองมอธรรมาภบาลไปใชในการเสรมสรางการตดสนใจของคณะรฐมนตร โดยนาไปสอดแทรกไวใน Template การนาเสนอเรองสการตดสนใจของคณะรฐมนตร ของสานกเลขาธการคณะรฐมนตร ซงมอยแลว ทาใหหนวยงานผปฏบตไมรสกวาเปนภาระเพมของการทางาน

(6) การพฒนาชดเครองมอธรรมาภบาล เปนเพยงสวนประกอบในการขบเคลอนระบบการ ตดสนใจของคณะรฐมนตรบนหลกธรรมาภบาลเทานน การนาไปปฏบตอยางตอเนองจนเปน “วฒนธรรมการดาเนนงานเพอการตดสนใจของคณะรฐมนตรตามหลกธรรมาภบาล” ตองมองคประกอบอนควบคกบการใชชดเครองมอน ไดแก 1. การปรบใหมหนวยงานกากบและตรวจสอบธรรมาภบาล 2. การสรางวฒนธรรมการทางานของผเกยวของใหมความยดมนตอการปฏบตงานบนหลกธรรมาภบาล 3. การพฒนาความร ความสามารถและทศนคตทมตอหลกธรรมาภบาลของผเกยวของอยางตอเนอง 4. กาหนดนโยบายเพอสงเสรมการปฏบตงานบนพนฐานหลกธรรมาภบาล 5. “ผนา” ในทกระดบและทกภาคสวน ไดรบการเสรมสรางและยดหลกคดและแนวทางในการปฏบตตนบนพนฐานของหลกธรรมาภบาล

Executive Summary

The research project of “Goood Governance Promotion in the Cabinet’s decision-making system ” is a collaboration between the cabinet secretariat office and the institution of good governance promotion. The framework of this project is to apply the principle of Good Governance to the decision-making process which generally has 3 steps: 1) Screening; the relating government units submit proposals or issues to the Cabinet, 2) Filtering; The Secretariat of the Cabinet examines and gives recommendations on the issues, and 3) Decision making of the Cabinet. The project aims to develop Good Governance applications that are appropriate for the Thai cabinet decision-making process. The results of the study are as follows:

(1) “The Good governance toolkits” are developed concerning to the 4 stages of the cabinet decision-making which consists of step 1: Designating good governance code, step 2: Establishing sets of indicators and factors supporting decision making of the cabinet, step 3: Designating objective measures and giving each factor scores, step 4: Designating levels of good governance for each decision-making issue or policy.

(2) Good governance codes in the cabinet decision-making should consist of 1) Rules of law 2) Transparency 3) Participation 4) Effectiveness and efficiency 5) Equity 6) Accountability.

(4) Designating objective measures and giving each factor scores, in practice,

depends on vision or mission of the relating government units. The designation is not necessary to use all 6 good governance principles. Collective agreements between the government units and The Secretariat of the Cabinet should be settled before operation in both establishing sets of indicators and designating measures or scores for each set of indicators, which may have many levels relying on the importance of the proposals.


Exe - 2

(5) In the mean times, applying the newly designed good governance toolkits in decision making of the cabinet can be combined with the available templates of the Secretariat of the Cabinet.

(6) Developing good governance toolkits is merely a supporting mechanisms for the

cabinet’s decision-making. To grow up the culture of good governance for the cabinet’s decision-making, there must be further schemes as follows: 1) Re-structuring the organization of The Secretariat of the Cabinet, 2) Cultivating the Good Governance principle, 3) Developing competencies of good governance for the staff, 4) Formulating policy and strategy based clearly on good governance, and 5) Management teams should play the leadership roles basing on the good governance principle.

บทท 1

บทนา

การศกษาการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร จดทาขนโดยมวตถประสงค เพอศกษามาตรการเสรมสรางธรรมาภบาล ปจจยทสงเสรมใหเกดความสาเรจในการเสรมสรางธรรมาภบาล ขอจากดและอปสรรคในการนามาตรการมาใชในระบบการตดสนใจ กระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตร และการปฏบตงานของสานกเลขาธการคณะรฐมนตรในการสนบสนนการบรหารราชการแผนดนของคณะรฐมนตร

การศกษาดงกลาวเปนไปเพอผลกดนใหการทางานของคณะรฐมนตรอนเปนองคกรสงสดในการกาหนดนโยบายของประเทศดาเนนไปตามหลกธรรมาภบาล ซงจะสงผลใหหนวยงานภาครฐดาเนนการตามหลกธรรมาภบาลดวย นบเปนจดเรมตนอนสาคญและจาเปนอยางยงตอการพฒนาระบบบรหารราชการแผนดนของประเทศไทยใหสอดคลองและเปนไปตามกระแสโลกาภวตนทกาลงขบเคลอนและผลกดนใหประเทศไทยกาวเขาสบรบทแหงการแขงขนระหวางประเทศทงในระดบภมภาคและระดบโลก

การแขงขนของประเทศทเกดขนน มไดเปนเรองของภาคเอกชนแตเพยงอยางเดยว แตมนยทสมพนธกนอยางแนบแนนกบการบรหารจดการภาครฐ คณภาพของการบรหารจดการภาครฐไดกลายเปนเงอนไขสาคญของความเจรญรงเรองของประเทศ ดงความเหนขององคกรสากลระดบโลก อาทเชน

• ธนาคารโลก กลาววาการพฒนาประเทศอยางยงยนจะขนอยกบความสามารถใ น ท า ง ส ร า ง ส ร ร ค (Innovative) แ ล ะ ก า ร ต อ บ ส น อ ง อ ย า ง ฉ บ ไ ว (Responsiveness) ในการใหบรการของภาครฐ

• ในการ จด อน ดบระ ดบขดความสามารถในการแข งขนของประ เทศ (Competitiveness) โดย IMD (International Institute of Management Development) และ WEF (World Economic Forum) กถอเอา “ความมประสทธภาพของรฐบาล” (Government Efficiency) และ “ตวชวดหนวยงานภาครฐ” (Public Institution Index) เปนปจจยทสาคญตวหนงในการประเมนระดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ


1-2

นอกจากแรงกดดนเหลานแลว เงอนไขของการเมองและการพฒนาประเทศกกลายเปนเงอนไขภายในทสาคญท เปนแรงกดดนใหภาครฐตองมการปรบตวอยางมาก กลาวคอ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2540 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ตงแตฉบบท 8 ถงฉบบท 10 ตางกกาหนดกตกาและแนวทางใหภาครฐตองปรบเปลยนแนวทางการทางานใหมประสทธภาพเพอทจะสอดรบกบการเรยกรองตองการของสงคมทงภายในและภายนอกประเทศมากขน

จากความสาคญดงกลาวน สานกเลขาธการคณะรฐมนตร (สลค.) ในฐานะหนวยงานสนบสนนการตดสนใจของคณะรฐมนตร ไดตระหนกถงความสาคญดงกลาว จงไดมอบหมายใหสถาบนสงเสรมการบรหารกจการบานเมองทด ในฐานะสถาบนทางวชาการภายใตการกากบดแลของสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) ทมทมคณะทปรกษาทเปนผเชยวชาญในดานการคนควาวจยดาเนนการโครงการศกษาการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร โดยนาหลกการสาคญซงมความเกยวของในการบรหารราชการแผนดนเขามาเปนกลไกในการเสรมสรางระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร เพอใหเกดประสทธภาพสงสดเปนทยอมรบของทกภาคสวนทเกยวของ หลกการสาคญดงกลาว ไดแก หลกนตธรรม หลกธรรมาภบาล หลกการบรหารกจการบานเมองทด และหลกความรบผดชอบรวมกน

การศกษาครงน มงเนนทหลกการสาคญ 2 ประการคอ ความรบผดชอบทางการเมองตอผลทบงเกดขนจากการตดสนใจของคณะรฐมนตร และประสทธภาพ ประสทธผลของการตดสนใจของคณะรฐมนตร หนวยวเคราะหของการศกษาน คอ กระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตร ซงเรมตงแตขนตอนการกลนกรองเรอง /นโยบายโดยสวนราชการทจะ นาเสนอเรองตอคณะรฐมนตร ขนตอนการใหความเหนประกอบเรองของสานกเลขาธการคณะรฐมนตร และขนตอนการตดสนใจของคณะรฐมนตร โดยคณะทปรกษาไดดาเนนการพฒนาเกณฑการตดสนใจทมธรรมาภบาล (Good Governance Decision Criteria) ทเปนกรอบในการกลนกรองและประเมนคณภาพของการตดสนใจในทกขนตอนขางตน

ทงน ในการพฒนามาตรฐานและเกณฑการตดสนใจดงกลาว คณะทปรกษาดาเนนการโดยคานงถงตวแปรทงทเปนเงอนไขสงทาทายทางเศรษฐกจ การเมอง การปกครอง เทคโนโลย และวฒนธรรมโลก และทเปนเงอนไขภายในประเทศดานกฎหมาย สงคมวทยา การเมอง ระบบรฐบาล พรรคการเมองไทย โครงสรางเศรษฐกจ และระบบการบรหารภาครฐ มาเปนกรอบบรบทเชงโครงสรางและพฤตกรรมทสงผลตอกระบวนการและคณภาพการตดสนใจของคณะรฐมนตร


1-3

ผลการศกษา ในรายงานการศกษาฉบบสมบรณ ของโครงการศกษาการเสรมสราง ธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร มเนอหาการแสดงผลการศกษา ดงตอไปน

(1) บทบาทของสานกเลขาธการคณะรฐมนตรในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร ทงตามหลกกฎหมายทเกยวของ และหลกปฏบต รายละเอยดแสดงไวในบทท 3 หวขอท 1

(2) หลกธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรไทย ในบทท 2 หวขอท 1 กลาวถงแนวทางพฒนาการของระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรในประเทศไทย ตามหลกนตธรรม หลกความรบผดชอบรวมกน หลกธรรมาภบาล และหลกการบรหารกจการบานเมองทด

(3) จรรยาบรรณธรรมาภบาลทไดจากการศกษาทบทวนเอกสารสาคญทเกยวของ และ ดาเนนการสอบทานจากผประสานงานคณะรฐมนตรและรฐสภาในกระทรวงตางๆ ซงเปนผทรงคณวฒดานตางๆ อาท นตศาสตร รฐศาสตร เปนตน รายละเอยดของจรรยาบรรณธรรมาภบาลซงจะใชเปนหลกในการศกษาน จะไดกลาวไวในบทท 2 ตอไป

(4) การสรางชดเครองมอเพอสนบสนนและใชเปนแนวทางการเสรมสรางธรรมาภบาล ในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร ประกอบดวย ชดตวชวดธรรมาภบาล ซงประกอบดวยตวชวดเชงพฤตกรรม ในหลกการธรรมาภบาลแตละดาน ตลอดจน การพฒนา “หลกการกาหนดคาเปาหมายและการใหคะแนนแตละปจจย” ซงเปนผลสรปทไดจากกระบวนการศกษาทบทวน การประชมกลมยอย และการสมภาษณผทรงคณวฒทเกยวของในกระบวนการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร ชดเครองมอเหลาน จะไดกลาวอยางละเอยดในบทท 3 ตอไป

(5) หลกธรรมาภบาลสาหรบการเสนอเรองตอคณะรฐมนตรตลอดไปถงหลกธรรมาภบาล ในการตดสนใจของคณะรฐมนตร น จาเปนอยางยงทจะตองดาเนนการอยบน หลกนตธรรมซงนบเปนหลกการสาคญประการแรกในระบบการบรหารราชการแผนดน ดงนน คณะทปรกษาฯจงไดทบทวนหลกกฎหมายสาคญทเกยวของกบการเสนอเรอง ตอคณะรฐมนตร และความเชอมโยงระหวางกฎหมายสาคญในการเสนอเรองตอคณะรฐมนตรกบหลกธรรมาภบาล โดยไดแสดงผลไวในบทท 4 มมมองเชงกฎหมาย เพอสนบสนนการตดสนใจของคณะรฐมนตรบนหลกธรรมาภบาล

(6) ขอเสนอแนะแนวทางการปรบปรงระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรทงในสวนทเปนขอเสนอแนะตอสานกเลขาธการคณะรฐมนตร และขอเสนอแนะตอการทางานเชอมโยงระหวางหนวยงานทเ กยวของกบระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร เพอใหม


1-4

การทางานประสานสอดคลองกน จนกระทงไดผลเปนการตดสนใจของคณะรฐมนตร บนหลกธรรมาภบาล จะไดกลาวอยางละเอยดในบทท 5

ในเบองตนกอนเสนอรายละเอยดของผลการศกษาทงหมด คณะทปรกษาจะกลาวทบทวนกรอบแนวคดการศกษา ตงแตแนวคด หลกเกณฑและแนวทางในการศกษา และ การแปลงแนวคดสการปฏบต เพอใหผเกยวของไดเขาใจแนวคดซงเปนแกนกลางของการศกษาน ดงตอไปน

1. กรอบแนวคดการศกษา

โครงการศกษาการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร ดาเนนการเพอหามาตรการเสรมสรางธรรมาภบาลเพอสนบสนนการตดสนใจอยางมประสทธภาพของคณะรฐมนตร ใหเปนทยอมรบของหนวยงานท เ กยวของทงในระดบประเทศ และระดบสากล ซงนามาสคาถามการศกษาวจยทสาคญ คอ

• จะทาอยางไรใหคณะรฐมนตรสามารถตดสนใจไดอยางมประสทธภาพสงสด และเปนทยอมรบไดของฝายตางๆ ทเกยวของ

• จะทาอยางไรใหเกดกระบวนการททาใหคนกลมตางๆ ไดมการเชอมประสานประโยชนและสามารถตกลงเหนชอบรวมกนไดกอนทจะนาเรองเขาสทประชม คณะรฐมนตร

เพอตอบคาถามดงกลาวขางตน การศกษาการเสรมสรางธรรมาภบาลในการตดสนใจของคณะรฐมนตร จงนากรอบแนวคด 3 ชดทมความสมพนธกนมาเปน กรอบแนวคดในการพจารณา ประกอบดวย

กรอบแนวคดชดท 1 ไดแก ความสาคญและคณคาของรฐในระบอบประชาธปไตย

สมยใหมทเรยกกนวา “หลกธรรมาภบาลสากล” (Good Governance) กรอบแนวคดนเปน กรอบแนวคดใหญครอบคลมทกมตของการเมอง เศรษฐกจ และสงคม

กรอบแนวคดชดท 2 ไดแก นตธรรม (Rule of Law) เปนแนวคดเกยวกบ

ความชอบธรรมทางกฎหมายในการใชอานาจรฐ ซงวางหลกประกนวา การจดความสมพนธทางการใชอานาจระหวางรฐกบรฐ รฐกบประชาชน และประชาชนดวยกน และการตดสนใจจดสรรทรพยากรสงทมคณคาใหแกสถาบน องคกร และกลมคนตางๆ


1-5

เปนไปตามหลกกฎหมายทเปนธรรม มความสมเหตสมผลแบบสากล สามารถบงคบปฏบตไดและจรรโลงความเทาเทยม ความเสมอภาค และความสมานฉนทในสงคม

กรอบแนวคดชดท 3 ไดแก การบรหารกจการบานเมองทด เปนแนวคดการปกครอง

และการบรหารทประเทศไทยนาความคดธรรมาภบาล (Good Governance) ในระดบสากล ตามทบญญตไว ในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2540 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 และพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 ซงใหความสาคญ กบหลกคดเรองความคมคา คณธรรม นตธรรม ความโปรงใส หลกการมสวนรวมของประชาชน และหลกความรบผดชอบ

หลกการซงเปนกรอบแนวคดทง 3 น มความสมพนธกนทงในหลกวชาการ และหลกการซงนามาใชปฏบต ความสมพนธกนของหลกการทง 3 เปนปจจยทสงเสรม เกอกล สอดคลองกน โดยมหลกนตธรรมเปนพนฐานสาคญ หลกการบรหารกจการบานเมองทด เปนหลกคาในการปฏบตทเปนรปธรรม ภายใตการดาเนนการตามหลกการทงสองน ครอบคลมดวยหลกธรรมาภบาลสากล เพอใหการดาเนนการตามหลกปฏบต เปนทยอมรบของทกภาคสวนทเกยวของทงในประเทศและตางประเทศ

ความสมพนธของหลกการทง 3 อธบายไดดงแผนภาพขางลางน

แผนภาพท 1.1 ความสมพนธของหลกธรรมาภบาลสากล หลกนตธรรม และหลกการบรหารกจการ

บานเมองทด ทมา สมบต กสมาวล, 2553


1-6

หลกการซงนามาใชเปนกรอบแนวคดทง 3 น แมจะมความสมพนธและเปนปจจยสงเสรมเกอกลสอดคลองกน แตอยางไรกตาม หลกการทง 3 ยงคงอตลกษณในแนวทางการนาไปใชปฏบต ตลอดจนอตลกษณในดานการรบรของผเกยวของซงทาใหหลกการทง 3 มความแตกตางกนไป

ภายใตอตลกษณและความสมพนธกนของแนวคดตางๆ ภายใตกรอบแนวคด 3 ชดน คณะทปรกษาฯไดนามาประยกตใชในการกาหนดกรอบหลกเกณฑ และแนวทาง ในการเสรมสรางธรรมาภบาลในกระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตร ดงแผนภาพตอไปน

แผนภาพท 1.2 กรอบหลกเกณฑและแนวทางในการเสรมสรางธรรมาภบาลในกระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตร

จากกรอบแนวคดดงกลาว คณะทปรกษาฯไดดาเนนการกลนกรองแนวคดสการปฏบต เพอสรางหลกเกณฑและแนวทางในการเสรมสรางธรรมาภบาลในกระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตรใหผเกยวของนาไปใชเปนมาตรการในการดาเนนการ ตลอดจน เปนหลกยดโยงการปฏบตใหเหนวา การปฏบตใดทเปนการสงเสรมธรรมาภบาล การปฏบตใดเปนการขดแยงตอหลกธรรมาภบาล และการปฏบตตามหลกธรรมาภบาลนตองเปนทยอมรบของทกภาคสวนทเกยวของ

การแปลงแนวคดสการปฏบตน แบงกระบวนการดาเนนการออกเปน 4 ระดบ ดงแผนภาพท 1.3

หลกธรรมาภบาลสากล หลกนตธรรม

หลกการบรหารกจการบานเมองทด

กรอบหลกเกณฑ และแนวทางในการเสรมสรางธรรมาภบาลในกระบวนการตดสนใจของ

คณะรฐมนตร

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ

“โครงการศกษ

าการเสรมสรางธรรมาภ

บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ

งคณะรฐม

นตร”

1-7

แผนภ

าพท

1.3

การแป

ลงแน

วคดส

การป

ฏบต

(กรอบห

ลกเกณฑแล

ะแนว

ทางในก

ารเสรม

สรางธรรมาภ

บาลในก

ระบว

นการตด

สนใจขอ


นตร)

ระดบ

ท 1

ระดบ

ท 2

ระดบ

ท 3

ระดบ

ท 4

ผลลพ

ธ

การกาห

นดจรรยาบ

รรณ

ธรรมาภ

บาล

(Cod

e of Goo

d Governa

nce)

• หล

กนตธ

รรม

• หล

กธรรมา

ภบาล

• หล

กการบร

หารกจก

ารบา

นเมอ

งทด

สรางชด

ตวชว

ด/ปจ

จยทส

งเสรม

การตดส

นใจข

อง

ครม.

ตาม

หลก

ธรรมาภ

บาล

(Goo

d

Governa

nce

Matrix)

การกาห

นดเกณฑ

คาเปาห

มาย แล

ะการให

คะแน

นแตล

ะปจจย

(Goo

d Governa

nce

Scorecard)

กาหน

ดระดบข

องคว

ามเปน

ธรรมาภ

บาลล

งแตล

ะประเดน

นโยบ

าย/เรองทต

ดสนใจ

(Goo

d Governa

nce

Rating)

• ระดบ

กระท

รวง/ก

รม

• ระดบ

สลค.

• ระดบ

คกก

.กลน

กรอง

• ระดบ

ครม.

การต

ดสนใ

จขอ

งคณ

ะรฐม

นตร

ตามห

ลก

ธร

รมาภ

บาล

วฒนธ

รรม

การด

าเนน

งาน

เพอ

การต

ดสนใ

จขอ

งคณ

ะรฐม

นตร

ตามห

ลก

ธรรม

าภบา

ล (G

ood

Gove

rnan

ce

Cultu

re)

ผลสม

ฤทธ


1-8

กระบวนการในการแปลงแนวคดสการปฏบต เรมทการกาหนดจรรยาบรรณ ธรรมาภบาล (Code of Good Governance) เพอนาไปสรางชดตวชวดของธรรมาภบาลแตละดาน จากนนนาไปสการกาหนดคาเปาหมาย (Good Governanace Scorecard) ของชดตวชวดแตละปจจย โดยแยกออกเปนคาเปาหมายของตวชวดดานเศรษฐกจ ดานสงคม และดาน ความมนคง

เมอหนวยงานในระดบตางๆ ทเกยวของกบการเสนอเรองเขาสทประชมคณะรฐมนตร จดทาเรองเพอนาเสนอคณะรฐมนตรตามหลกเกณฑทกาหนดไวแลว คณะผดาเนนการนาเรองเขาสทประชมคณะรฐมนตร คอ สลค. (อาจจดตงหนวยงานธรรมาภบาล) จะนาขอมลซงผานการรวบรวมและพจารณาตามหลกกฎหมายและหลกธรรมาภบาลแลว มาวเคราะหเพอเสนอเรองตอคณะรฐมนตร

การนาเสนอเรองตอคณะรฐมนตรโดยหนวยงานธรรมาภบาลของ สลค.น เปนการจดทาโดยการสรางภาพจาลองของผลการตดสนใจในเรองนนๆ ในแนวทางตางๆ โดยใหคะแนน ธรรมาภบาลในลกษณะสญญาณเตอน (ไฟเขยว ไฟเหลอง ไฟแดง) เชน หากคณะรฐมนตรตดสนใจตอเรองทนาเสนอในทาง A อาจผานเกณฑความคมคาทางเศรษฐกจ แตอาจเปนการ สมเสยงตอธรรมาภบาลดานสงคม ในเรองเดยวกน หากคณะรฐมนตรตดสนใจในทาง B อาจผานเกณฑธรรมาภบาลดานสงคม แตไมเปนไปตามหลกธรรมาภบาลดานเศรษฐกจ เปนตน

ดวยหลกการในการแปลงแนวคดสการปฏบตเชนน คณะทปรกษาฯไดเรมตนดวย การทบทวนวรรณกรรมเพอรวบรวมคาจากดความธรรมาภบาลสากลขององคกรสากลตางๆ เชน World Bank, Swedish Agency for Public Management, UNDP, ADB และทบทวนวรรณกรรมทเกยวของดานธรรมาภบาลในประเทศไทย จากงานเขยนของ ม.ร.ว. ปรดยาธร เทวกล บวรศกด อวรรณโณ และสถาบนพระปกเกลา

ผลของความเหมอนและความแตกตางของคานยามธรรมาภบาลน กลาวไวในขอคนพบจากการศกษาในหวขอ “จรรยาบรรณธรรมาภบาล”

อยางไรกตาม ธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร เปนธรรมาภบาล ในการบรหารราชการแผนดน ทาใหมมตทควรคานงถงทงในดานเศรษฐกจ ดานสงคม และดานความมนคง คณะทปรกษาฯจงดาเนนการกลนกรองธรรมาภบาลในมตตางๆ โดยเชญผเ กยวของในการนาเสนอเรองตอคณะรฐมนตรมารวมประชมเพอกาหนดจรรยาบรรณ ธรรมาภบาลรวมกน ดงจะไดกลาวรายละเอยดตอไป


1-9

2. การดาเนนการศกษา

จากกรอบหลกเกณฑและแนวทางในการเสรมสรางธรรมาภบาลในการตดสนใจของคณะรฐมนตร ตลอดจนขอบเขตการศกษาและวธการดาเนนงานซงไดกาหนดเปนขอตกลง ในเบองตนนน คณะทปรกษาฯไดดาเนนการศกษาดงตอไปน

2.1 ศกษา รวบรวมขอมล และวเคราะหหลกการและรายละเอยดเกยวกบหลกนตธรรม หลกความรบผดชอบรวมกน หลกธรรมาภบาล และหลกการบรหารกจการบานเมองทด ทงตามหลกวชาการและหลกปฏบตของสหราชอาณาจกร และประเทศสงคโปร

2.2 ศกษาและวเคราะหแนวทางการพฒนาระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรตาม หลกนตธรรม หลกความรบผดชอบรวมกน หลกธรรมาภบาล และหลกการบรหารกจการบานเมองทดของคณะรฐมนตรไทย

2.3 ศกษาจรรยาบรรณธรรมาภบาล (Code of Good Governance) ทงจากหลกวชาการ และจากผปฏบตทเ กยวของในระบบการนาเสนอเรองตอคณะรฐมนตร โดยการสมภาษณเชงลกผเชยวชาญ และผบรหารสวนหนงของ สลค. เพอเกบขอมลดานตางๆ ดงน

• บทบาท วธคดและสมรรถนะของ สลค.

• เครองมอ (Tools) และเกณฑ (Criteria) ทจะใชในการกากบกระบวนการตดสนใจบนพนฐานของหลกธรรมาภบาล

• พระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548

2.4 ศกษาจรรยาบรรณธรรมาภบาล (Code of Good Governance) โดยการจดประชมผเกยวของเพอรบฟงความคดเหน เปนการประชมกลมยอย (Focus Group) สาหรบผ เ กยวของซงทาหนาทผประสานงานคณะรฐมนตรและรฐสภา (ผประสานงานคณะรฐมนตรและรฐสภา (ปคร.) .) จากกระทรวงตางๆ โดยแยกออกเปน 3 กลม คอ กลมสงคม กลมเศรษฐกจ และกลมความมนคง เพอหาขอกาหนด “จรรยาบรรณ ธรรมาภบาล ” และรบฟงความคดเหนแนวทางการใชเครองมอธรรมาภบาล เพอเสรมสรางธรรมาภบาลในการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร

2.5 ศกษาตวชวดธรรมาภบาล (Good Governance Indicators) โดยการศกษาทบทวนจากเอกสารวชาการทเ กยวของ และสอบทานตวชวดทกลนกรองไดกบผทรงคณวฒ ดานรฐศาสตร และดานนตศาสตร และสอบทานกบผเกยวของกบการเสนอเรองเขาสการตดสนใจของคณะรฐมนตรในการประชมเพอรบฟงความคดเหน ครงท 1 และการนา


1-10

ตวชวดไปใชในการปฏบตเพอวเคราะหเรองนาเขาสการพจารณาของคณะรฐมนตร ในการประชมเพอรบฟงความคดเหน ครงท 2

2.6 ศกษาการกาหนดเกณฑคาเปาหมาย และการใหคะแนนแตละปจจย (Good Governance Scorecard) โดยการทบทวนเอกสารวชาการทเกยวของ ทงเอกสาร ในประเทศไทยและเอกสารตางประเทศ การสอบทานการกาหนดคาเปาหมายกบผทรงคณวฒดานรฐศาสตร ดานการตางประเทศ และสอบทานกบผเกยวของกบการเสนอเรองสการตดสนใจของคณะรฐมนตร โดยการสมภาษณเชงลกกบผประสานงานคณะรฐมนตรและรฐสภา (ปคร.) ดานเศรษฐกจ ดานเทคโนโลย ดานความมนคง และ หนวยงานทใหความเหน

ผลการศกษาทง 6 ขอ จะนาเสนอเปนภาพรวม โดยแสดงไวในบทท 2 และบทท 3 ของรางรายงานการศกษาฉบบสมบรณน

3. การศกษาโดยการประชมเพอรบฟงความคดเหน การประชมเพอรบฟงความคดเหน เปนการประชมผเกยวของกบกระบวนการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร โดยแบงผเขารวมประชมเปนกลมยอย เพอใหอภปรายและแสดงความคดเหนอยางทวถง

โดยไดจดประชม 2 ครง แตละครงใชเวลาประมาณ 3 ชวโมง มรายละเอยดดงน ครงท 1 จดวนท 16 กมภาพนธ 2553 ณ โรงแรมทวนทาวเวอร ครงท 2 จดวนท 8 เมษายน 2553 ณ สถาบนสงเสรมการบรหารกจการบานเมองทด

3.1 ผลการประชมรบฟงความคดเหนจากผเกยวของครงท 1

การประชมรบฟงความคดเหนจากผเกยวของกบการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร ในครงแรกน มวตถประสงคเพอนาเสนอชดเครองมอในการเสรมสรางธรรมาภบาล ในระบบการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร และเพอขอความคดเหนตอ “จรรยาบรรณ ธรรมาภบาล” ซงเปนเครองมอในลาดบแรกของชดเครองมอน

ในการประชมรบฟงความคดเหนครงท 1 นน เปนการประชมผประสานงานคณะรฐมนตรและรฐสภา (ปคร.) จากกระทรวงตางๆ และตวแทนจาก สลค. ณ โรงแรมทวนทาวเวอร การประชมเรมโดย ศ.ดร. ชาตชาย ณ เชยงใหม หวหนาคณะทปรกษาฯดาเนนการชแจงทมาของโครงการศกษา แนวคดกรอบหลกเกณฑและแนวทางในการ


1-11

เสรมสรางธรรมาภบาลในการตดสนใจของคณะรฐมนตรใหผเขารวมประชมไดรบทราบขอมล

จากนนไดจดแบงผ เขารวมประชมเปนกลมยอย 3 กลม คอ กลมสงคม กลมเศรษฐกจ และกลมความมนคง โดยตวแทนจาก สลค. เขารวมเปนผสงเกตการณทกกลม เพอระดมความคดเหน และกาหนดจรรยาบรรณธรรมาภบาล พรอมตวชวด ธรรมาภบาลตามความเขาใจของแตละกลม

ผเขารวมประชมรวมกนกาหนดคาจากดความของ “ธรรมภบาล” 6 ประการ ตามเอกสารทไดจดเตรยมไวให ตามภาคผนวก ก. ธรรมาภบาล 6 ประการ คอ 1. ความเทาเทยมกนของทกภาคสวน (Equity) 2. การมสวนรวม (Participation) 3. ความโปรงใส (Transparency) 4. ความรบผดชอบ (Accountability) 5. หลกนตธรรม (Rule of Law) 6. ผลสมฤทธและประสทธภาพตอภารกจของรฐ (Effectiveness and Efficiency)

ทมาของแบบฟอรมนมาจากการทบทวน Code of Good Governance ของตางประเทศ พบแบบฟอรมการสรางจรรยาบรรณธรรมาภบาลพรอมกาหนดตวชวดของ The Urban Governance Initiative (TUGI) ซงเปนหนวยงานของ United Nations Development Programme (UNDP) เปนผจดทาแบบฟอรมรายงานธรรมาภบาล ใหองคกรปกครองสวนทองถนในแถบเอเซยแปซฟกไดรวมกนกาหนดธรรมาภบาลเพอใหเหมาะสมกบทองถนตนเอง และจากบทความทางวชาการ “Good Government Means Different Things in Different Countries” ของ Matt Andrews จาก Harvard University ซงชใหเหนถงความหมายทแตกตางกนของ “Good Governance” ในประเทศทมความรวมมอในการพฒนาทางเศรษฐกจทตางกน

ดงนน การกาหนดจรรยาบรรณธรรมาภบาลตามแนวคดซงเปนหลกสากลเพยงอยางเดยวอาจไมเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทย เนองจากธรรมาภบาลเรมกาเนดขนในประเทศฝงตะวนตกและเผยแพรไปทวโลก โดยองคกรระหวางประเทศหลายแหง เชน ธนาคารโลก (World Bank), กองทนการเงนระหวางประเทศ (IMF) ผลกดนใหประเทศกาลงพฒนานากรอบแนวคดนไปเปนวาระในการพฒนาประเทศและปฏรประบบราชการ ใหมความสามารถเพยงพอทจะตอบสนองตอพลงความคาดหวงใหมของประชาชน และโอกาสทางธรกจในตลาดการคาเสรในศตวรรษท 21


1-12

อยางไรกตาม ในบรบทของประเทศไทยซงมวฒนธรรมแตกตางจากประเทศตะวนตก ประกอบกบความมงหวงในการดาเนนการเพอตอบสนองตอเปาหมาย ในแตละดาน ยอมมความแตกตางกน เชน การบรหารราชการภาครฐในดานความมนคง ตองดาเนนการตามหลกธรรมาภบาลเพอใหประชาชนมสวนรวม ดงนน คาจากดความ คาเปาหมาย และตวชวดในการมสวนรวมของประชาชนในดานน ยอมมขอจากด ในการเผยแพรขอมลขาวสาร และกระบวนการตดสนใจทแตกตางจากการมสวนรวม ในภาคสงคม

เพอความชดเจนคณะทปรกษาฯจงไดเชญผ เ กยวของซงทาหนาทเปนผประสานงานคณะรฐมนตรและรฐสภา (ปคร.) ในแตละกระทรวง มาประชมรวมกนเพอกาหนดจรรยาบรรณธรรมาภบาล เมอวนพฤหสบดท 18 กมภาพนธ 2553 ณ โรงแรมทวนทาวเวอร ปทมวน กรงเทพฯ โดยแบงผเขารวมประชมออกเปน 3 กลม ในแตละกลมไดระดมความคดเหนเพอใหคาจากดความของ “ธรรมภบาล” ตามใบรายงานธรรมาภบาลของ TUGI 6 ประการ ดงตอไปน

1. ความเทาเทยมกนของทกภาคสวน (Equity) 2. การมสวนรวม (Participation) 3. ความโปรงใส (Transparency) 4. ความรบผดชอบ (Accountability) 5. หลกนตธรรม (Rule of Law) 6. ผลสมฤทธและประสทธภาพตอภารกจของรฐ (Effectiveness and Efficiency)

คาจากดความทไดจากการประชมกลมยอยครงท 1 สรปไดดงตารางท 1.1 น

ตารางท 1.1 แสดงผลการใหคาจากดความของคาวา “ธรรมาภบาล” จากการประชม

หวขอธรรมาภบาล กลมสงคม กลมเศรษฐกจ กลมความมนคง

ความเทาเทยมกนของทกภาคสวน (Equity)

การใหความเปนธรรมตอทกภาคสวน

โอกาสหรอการรบรองสทธท เทาเทยมกนในการเขาถงขอมล แหลงความร แหลงทน ทรพยากร รวมถง สทธประโยชน และการไดรบความชวยเหลอจากรฐ โดยลาดบความสาคญภายใตงบประมาณและทรพยากรทมจากด

โอกาสททกภาคสวนไดรบความคมครอง


1-13

ตารางท 1.1 (ตอ)

หวขอธรรมาภบาล กลมสงคม กลมเศรษฐกจ กลมความมนคง

การมสวนรวม (Participation)

การรวมคด รวมทา และรวมรบผดชอบ

ผมสวนไดสวนเสยมโอกาสเขามาใหขอมล แสดงความคดแหน ในกระบวนการดาเนนงาน ทกขนตอน รวมทงเรอง ทมผลกระทบสง

การเปดโอกาสใหหนวยงาน ทเกยวของ ผมสวนไดสวนเสยไดแสดงความคดเหน รวมทงการจดประชาพจารณกบภาคสวนทเกยวของ

ความโปรงใส (Transparency)

สามารถตรวจสอบได กระบวนการดาเนนการทมระเบยบ กฎหมายรองรบชดเจน เปดเผย ผมสวนไดสวนเสยเขามาตรวจสอบได

มการบรหารจดการขนตอนและระเบยบวธการ ในการดาเนนการ รวมทงสามารถเปดเผยใหสาธารณะรบทราบได

ความรบผดชอบ (Accountability)

เปนความรบผดชอบตอผลของการกระทา

มการกาหนดผรบผดชอบ (องคกร หนวยงาน หรอบคคลทรบผดชอบตามกฎหมาย) และกาหนดขอบเขตความรบผดชอบจากผลการดาเนนงานของรฐอยางชดเจน ทงระดบนโยบายและระดบปฏบตการ

การรบผดตามกฎหมาย

หลกนตธรรม (Rule of Law)

การใชกฎหมาย เปนเครองมอในการสรางประโยชนสข แกประชาชน

การดาเนนการตองถกตอง เปนไปตามขนตอนและบทบญญตทางกฎหมาย ระเบยบ หลกเกณฑทเกยวของ สามารถปฏบตไดและเกดประโยชนสขตอประชาชน

การดาเนนการตามกฎหมาย ทเกยวของ

ผลสมฤทธและประสทธภาพตอภารกจของรฐ (Effectiveness and Efficiency)

มการประเมนผลทงในดานผลงานและคณภาพ เพอนาไปใชประโยชนอยางแทจรง

การดาเนนงาน โครงการหรอกจกรรมทสอดคลองและบรรลเปาหมายตามนโยบายของรฐ ใหเกดความคมคาและ เกดประโยชนสงสดตอประชาชน

ประโยชนทไดรบมความคมคากบงบประมาณทใชไป

จากผลการประชมเพอกาหนด “จรรยาบรรณธรรมาภบาล” ในการประชมผเกยวของครงแรกน พบวาจรรยาบรรณธรรมาภบาลในดานสงคม เศรษฐกจ และ ความมนคง มความแตกตางกนทงในดานกระบวนการ เปาหมาย การบรหารจดการทรพยากร


1-14

คณะทปรกษาฯจงดาเนนการศกษาเพอหาขอสรปของคาจากดความ “จรรยาบรรณธรรมาภบาล” ตลอดจนกาหนดตวชวด และคาเปาหมาย ในดานสงคม เศรษฐกจ และความมนคงในรปแบบการสมภาษณผประสานงานคณะรฐมนตรและรฐสภา (ปคร.) ของหนวยงานทเกยวของกบการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร และ การสอบทานจากผทรงคณวฒ โดยขอสรปของ “จรรยาบรรณธรรมาภบาล ” ในการศกษาครงนจะแสดงไวในบทท 2 ตอไป

3.2 ผลการประชมรบฟงความคดเหนจากผเกยวของครงท 2

การประชมกลมยอยครงท 2 เปนการนาจรรยาบรรณธรรมาภบาล ซงแตละกลมรวมกนใหนยามไวมาดาเนนการเพอกาหนดตวชวดในธรรมาภบาลแตละดาน จดลาดบความสาคญ พรอมทงหาแนวทาง ปจจยสนบสนนการเสรมสรางธรรมาภบาลในสวนของการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร การประชมครงท 2 จดขนทสถาบนสงเสรม การบรหารกจการบานเมองทด ในวนพฤหสบดท 8 เมษายน 2553 เวลา 09.00 – 12.00 น. โดยม ผประสานงานคณะรฐมนตรและรฐสภา (ปคร.) และตวแทนจาก สลค. เขารวมประชม

การประชมเรมตน โดย ศ.ดร. ชาตชาย ณ เชยงใหม หวหนาคณะทปรกษาฯ ดาเนนการชแจงทมาของโครงการศกษา แนวคดกรอบหลกเกณฑและแนวทาง ในการเสรมสรางธรรมาภบาลในการตดสนใจของคณะรฐมนตร และผลจาก การประชมกลมยอย ครงท 1 ใหผเขารวมประชมไดรบทราบขอมล เพอทบทวนและ ทาความเขาใจทมา ความสาคญ และผลการดาเนนการในการพฒนาเครองมอจนถงปจ จบน ซ งสามารถกาหนดจรรยาบรรณธรรมาภบาลสาหรบเปนเคร องมอ ในการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร และนาไปสราง ชดตวชวด

ชดตวชวดในการศกษาครงน เปนตวชวดซงบงบอกลกษณะพฤตกรรม ในหลกการธรรมาภบาลทง 6 ดาน เพอใหผปฏบตสามารถนาไปใชไดจรงตอไป สาหรบรายละเอยดของจรรยาบรรณธรรมาภบาล และชดตวชวดน จะกลาวถง อยางละเอยดในบทท 2 ตอไป

หลงจากทบทวนรายละเอยดโครงการ ตลอดจนผลการศกษาทผานมาแลว คณะทปรกษาฯ ไดนาเสนอกรณศกษา โดยนากรณศกษาซงเปนการดาเนนการภาครฐ


1-15

ทผานการตดสนใจจากคณะรฐมนตรแลว แตถกตดสนจากผเกยวของนาไปฟองรอง ตอศาลปกครองเพอใหระงบการดาเนนการนนๆ 3 กรณ ไดแก

กรณศกษาท 1 คาสงระงบการดาเนนการ 76 โครงการในนคมอตสาหกรรมมาบตาพด

กรณศกษาท 2 การเพกถอนการแปรรปการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย กรณศกษาท 3 การพสจนประสทธภาพเครอง GT200

การทดลองวเคราะหกรณศกษาน ไดแบงผเขารวมประชมออกเปน 3 กลม คอ กลมสงคม วเคราะหกรณศกษาท 1 กลมเศรษฐกจ วเคราะหกรณศกษาท 2 และ กลมความมนคง วเคราะหกรณศกษาท 3

คาถามทใชในการวเคราะห คอ ปญหาทเกดขนในแตละกรณคออะไร แตละปญหาเกดจากความบกพรองในธรรมาภบาลดานใด และทานคดวาจะแกไข/ลดปญหา/ผลกระทบทเกดขนดวยธรรมาภบาลดานใด โดยใหระบตวชวดเชงพฤตกรรม ซงคณะทปรกษาฯไดจดเตรยมเปนตวอยางให และผเขารวมประชมสามารถอภปรายกนเพอสรางตวชวดเชงพฤตกรรมขนมาได

ผลการศกษาจากการประชมกลมยอยครงท 2 ไดแสดงผลไวในภาคผนวก ข. และจะกลาวถงผลทไดจากการศกษาในประเดนน เปนภาพรวมในบทท 3 ในหวขอชดตวชวดธรรมาภบาลตอไป

บทท 2

แนวคดธรรมาภบาลสาหรบระบบการตดสนใจ

ของคณะรฐมนตร

จากกรอบแนวคดในการศกษาซ งเปนทมาของการกาหนดหลกธรรมาภบาล ในการศกษาครงน ดงไดแสดงไวในบทท 1 แลววา เปนหลกการทไดกลนกรองจากหลกการ ทสาคญ 3 ประการคอ หลกนตธรรม หลกธรรมาภบาลสากล และหลกการบรหารกจการบานเมองทด ความสมพนธของหลกการสาคญทง 3 ประการมความเกยวของกนอยางแนบแนน ดงไดแสดงไวในแผนภาพท 1.1 ในบทท 1 กลาวคอ หลกธรรมาภบาลในการศกษาครงน ตงอยบนพนฐานของหลกนตธรรม และหลกการนาไปปฏบตซงยดโยงดวยเสาหลกของหลกการบรหารกจการบานเมองทด ทงหมดนอยภายใตหลกธรรมาภบาลสากล โดยมผเกยวของทงในสวนภาครฐ ภาคประชาชน และภาคธรกจเอกชน

หลกธรรมาภบาลในการศกษาน แมจะดาเนนการโดยภาครฐ ซงมคณะรฐมนตรเปนผบรหารราชการแผนดน แตการดาเนนการนยอมมงตอบสนองตอการเปลยนแปลง ในระดบภมภาคและระดบโลก ซงความสาเรจทางเศรษฐกจของประเทศยอมวดไดจากความสาเรจของการแขงขนของภาคธรกจเอกชนในประเทศ อยางไรกตามผลสมฤทธของ การดาเนนการจากภาครฐ รวมถงความสาเรจและความเขมแขงของภาคธรกจเอกชน ยอมนาผลไปส “ความเปนอยทดและประโยชนสขของภาคประชาชน” เปนสาคญ

จากการกลนกรอง/วเคราะห และทบทวน หลกการทสาคญ 3 ประการ รวมถงการศกษาทบทวนเอกสารวชาการทเกยวของทงในประเทศและตางประเทศ จงสรปแนวคดธรรมาภบาลสาหรบระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร เปนหลกการทสาคญ 6 ประการ คอ

1. หลกนตธรรม (Rule of Law) 2. หลกความโปรงใส (Transparency) 3. หลกการมสวนรวม (Participation) 4. หลกผลสมฤทธและความมประสทธภาพตอภารกจของรฐ (Effectiveness and

Efficiency) 5. หลกความเทาเทยมกนทกภาคสวน (Equity)


2-2

6. หลกความรบผดชอบ (Accountability)

อยางไรกตาม ปจจบนพบการกลาวถง “ธรรมาภบาล” ไวทงในภาครฐและภาคเอกชน ตลอดจนสานกวชาการหลายสานก ซงไดกลาวถงความหมายของธรรมาภบาลไวคลายบาง แตกตางบาง ดงนนเพอความเขาใจทตรงกนในการศกษาครงน จะไดกาหนดความหมายของ ธรรมาภบาล ทง 6 ประการขางตนไว โดยเรยกรวมความหมายของธรรมาภบาลชดนวา “จรรยาบรรณธรรมาภบาล”

1. จรรยาบรรณธรรมาภบาล

การกาหนดจรรยาบรรณธรรมาภบาล เปนกระบวนการในระดบแรกของการแปลงแนวคดสการปฏบตเพอใหไดคาจากดความของ “ธรรมาภบาลในการตดสนใจของคณะรฐมนตร” คณะทปรกษา ไดทบทวนคานยามของหลกการกรอบแนวคดทง 3 ชด ไดแก หลกธรรมาภบาลสากล หลกนตธรรม และหลกการบรหารกจการบานเมองทด และไดขอสรปของความหมายของธรรมาภบาล และ จรรยาบรรณธรรมาภบาลทง 6 ประการ ดงตอไปน

ธรรมาภบาล (Good Governance) ธรรมาภบาล หมายถง หลกการบรหารจดการทอยบนพนฐานของคณธรรมจรยธรรม ความมประสทธภาพ ความมประสทธผล และมความสมดลในกระบวนการทางาน เพอใหเกดผลลพธทดทสดในการใชอานาจบรหารจดการ รวมทงเพอใหระบบการดาเนนงานมพฒนาการ ทดอยางตอเนองและมความยงยนตลอดไปดวย

1. หลกนตธรรม (Rule of Law)

หลก นต ธรรม หมายถ ง การมกฎเกณฑ ระ เบยบ และกฎหมายท ม ความยตธรรม ชดเจน ทนตอเหตการณ สามารถบงคบใชไดอยางมประสทธภาพ สามารถสนบสนนการจดสรรทรพยากรหรอผลประโยชนใหแกทกฝายไดอยางเปนธรรม มความโปรงใส และสามารถตรวจสอบได กฎตางๆ ควรเปนตวบงชใหสงคมสามารถคาดการณเกยวกบผลของการไมปฏบตตามได ทงนเพอเปนการประกนความเปนธรรม ความมนคง ความศรทธาและความเชอมนของทกฝาย

2. ความโปรงใส (Transparency)

ทกฝายหรอหนวยงานทเกยวของสามารถไดรบรขอมลขาวสารอยางเสรและถกตอง รวมทงมกฎระเบยบและระบบ/กระบวนการดาเนนงานทเปดเผย ตรงไปตรงมา


2-3

ประชาชนสามารถตรวจสอบและตดตามผลการดาเนนงานได ทงดานการจดสรรทรพยากร งบประมาณ และกระบวนการทางานทสาคญ

3. การมสวนรวม (Participation)

การเปดโอกาสใหประชาชนหรอฝายทเกยวของมสวนรวมในการรบรขอมลขาวสาร รวมแสดงความคดเหน/วพากษวจารณ รวมตดสนใจ ตลอดจนรวมรบผลประโยชนและรวมประเมนผลการดาเนนการอยางเทาเทยมกน โดยไมเลอกใหเพยงฝายใดฝายหนงไดผลประโยชนเพยงฝายเดยว ทกฝายทเกยวของมสทธทจะไดรบร รบทราบ รบประโยชน หรอรวมดาเนนการใดๆ อยางเทาเทยมกน

4. ผลสมฤทธและประสทธภาพตอภารกจของรฐ (Effectiveness and

Efficiency)

การบรหารจดการเ พอให เ กดประสทธภาพในการดาเนนการทกดาน ทงการบรหารจดการระบบการดาเนนงาน ทรพยากร โครงสรางองคกร บคลากร รวมทงการประเมนผลและการรบฟงความคดเหนจากผรบบรการ / บคคลทงภายในและนอกองคกร เพอนาผลการประเมนนนมาใชในการพฒนาและปรบป รงการบรหาร จดการเหล า น ให สอดคลอง กบสถานการณ ทเปลยนแปลงไปดวย

5. ความเทาเทยมกนของทกภาคสวน (Equity)

การปฏบตหนาทอยางมความยตธรรม ทกฝายทเกยวของไดรบขอมลขาวสารหรอผลประโยชนอยางเทาเทยมกน ไมแบงแยกวาเปนหญงเปนชาย เปนพรรคพวกหรอ คนของใคร เพอเปนหลกประกนความเทาเทยมกนของทกฝาย ทงน ในกระบวนการทางานเรองใดๆ ควรมมาตรฐานการปฏบตงานเพยงมาตรฐานเดยว หรอบงคบใชกฎเกณฑ อยางเทาเทยมกน ไมเลอกใชกบเฉพาะกลม

6. ความรบผดชอบ (Accountability)

การตระหนกในสทธหน าท เอาใจใสปญหาสาธารณะ กระตอ รอรน ในการแกปญหา และการรบผดตอผลของการตดสนใจหรอการกระทาหรอผลของการละเลยเพกเฉยในการปฏบตงาน ซงตองมกลไกทกอใหเกดพนธะตอผลเหลานน เพอแสดง ความรบผดชอบตอสงคมโดยรวม ความรบผดชอบนตองมทงโดยบคคลและโดยองคกร/หนวยงาน


2-4

2. องคประกอบยอยของหลกธรรมาภบาล

ในหวขอน แสดงให เหนถงองคประกอบยอยและขอสงเกตเชงพฤตกรรมของ หลกธรรมาภบาลสากล ซงนาไปสการสรางชดตวชวดธรรมาภบาล เพอใชเปนเครองมอ ในการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร

การบงชองคประกอบยอยและขอสงเกตเชงพฤตกรรมน คณะทปรกษาจะแสดงผล ตามหลกการกรอบแนวคดทง 3 ชด ไดแก หลกธรรมาภบาลสากล หลกนตธรรม และหลกการบรหารกจการบานเมองทด ตามลาดบดงน

2.1 องคประกอบยอยของหลกธรรมาภบาลสากล จากการทบทวนวรรณกรรมพบวา เกณฑลกษณะทสาคญ 3 ประการของ

หลกธรรมาภบาลสากลเพอพฒนาและสรางเกณฑการตดสนใจของคณะรฐมนตร ประกอบดวย

(1) การกาหนดเปาหมายตามหลกธรรมาภบาล (Objective) เปาหมายตามหลกธรรมาภบาล คอ การสรางความเปนธรรมในการจดสรร

ทรพยากรอยางมประสทธภาพใหครอบคลมทกภาคสวนในสงคม โดยมเปาหมายเพอเปนการรกษาความสมดลระหวางระบบเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ใหเกด ความมนคงและมเสถยรภาพ ซงจะสงผลใหประชาชนมความสข

(2) โครงสรางและกระบวนการธรรมาภบาล (Structure and Process)

โครงสรางและกระบวนการนนตองเปนสงทสรางความสมพนธระหวางประชาชนทกภาคสวน ทงภาครฐ ภาคเอกชนหรอภาคประชาสงคม ภาคปจเจกชนและครอบครว ใหมสวนรวมในการขบเคลอนสงคมไปขางหนาดวยกน ประกอบดวย 3 สวนทเชอมโยงกน คอ

• สวนทหนง คอ การมสวนรวม (Participation) ของทกภาคสวนในการบรหารจดการสงคม

• สวนทสอง คอ ความโปรงใสของกระบวนการตดสนใจ (Transparency)

• สวนทสาม คอ ความรบผดชอบ (Accountability) ตอผล การตดสนใจ


2-5

(3) สาระของธรรมาภบาล (Substance) คอ การบรหารจดการองคประกอบตางๆ ทงดานเศรษฐกจ ดานสงคม และดานการเมองใหมความสมดล สามารถอยดวยกนไดอยางสนตสขและมเสถยรภาพ โดยเค รองมอทส าคญ ในการจดสรรทรพยากร คอ กฎหมายซงสามารถจดสรรผลประโยชนใหกบประชาชนทกภาคสวนอยางเปนธรรม

คณะทปรกษาฯไดนาหลกเกณฑทง 3 มาพจารณาเปนองคประกอบสาคญเพอหาองคประกอบยอย และกาหนดเปนขอสงเกตเชงพฤตกรรม เพอนาไปสการกาหนดตวชวดซงเปนกระบวนการตอไป

จากการทบทวนวรรณกรรมดานตวชวดธรรมาภบาล เพอกาหนดคานยามคาวา “ธรรมาภบาล” พบองคประกอบยอย และขอสงเกตเชงพฤตกรรมขององคประกอบใหญซงเปนลกษณะสาคญของหลกธรรมาภบาลสากล ดงรายละเอยดในตารางขางลางน

ตารางท 2.1 องคประกอบยอยและขอสงเกตเชงพฤตกรรมของหลกธรรมาภบาลสากล

องคประกอบใหญ องคประกอบยอย ขอสงเกตเชงพฤตกรรม

• ความเปนธรรมในการจดสรรท ร พ ย า ก ร ต อ ง ค ร อ บค ล ม ทกภาคสวน

• มการพจารณาทรพยากรทจดสรรวาประชาชนทกกลมไดผลประโยชนอ ย า ง ใ กล เ ค ย งก น ท ส ด ใน เ ช งเปรยบเทยบ

• การจดสรรทรพยากรอย างมประสทธภาพ เ พอสรางความสมดลระหวางระบบเศรษฐกจ สงคม และการเมอง

• มการพจารณาทงผลดและผลเสยจากการตดสนใจทจะกระทบตอเศรษฐกจ สงคม และการเมอง

1) กาหนดเปาหมายตามหลกธรรมาภบาล (Objective)

• สรางประโยชนสขตอประชาชน • พ จ า รณ า ผ ล ก ร ะ ท บท เ ก ด ต อประชาชนวา สรางประโยชนสขหรอละเมดสทธของประชาชน

• สรางความสมพนธทกภาคสวน ท งภาคร ฐ ภาคเอกชน หร อ ภาคประชาสงคม ภาคปจเจกชนและครอบครว

• เปดโอกาสใหประชาชนทกภาคสวนมสวนรวมในการเสนอความคดเหนห ร อ ใ ห ข อ ม ล เ ก ย ว ก บ เ ร อ ง ทพจารณา

2) โครงสรางและกระบวนการ ธรรมาภบาล (Structure and Process) • สรางการมสวนรวม

(Participation) • รบฟ งความคด เหนจากทกฝ าย

ทเกยวของ โดยการจดประชมหารอ การแสดงความคดเหนผานระบบเครอขายสารสนเทศ (เวบไซด) และทางจดหมาย เปนตน


2-6



• สรางความโปรงใส (Transparency) ในกระบวนการตดสนใจ

• มการเปดเผยขอมลการตดสนใจและก า ร ด า เ น น ง า น ต อ ส า ธ า ร ณ ะ ใหประชาชนสามารถตรวจสอบได

• สรางความรบผดชอบ (Accountability) ตอผล การตดสนใจ

• กาหนดความเขาใจระหวางกนของ ผมสวนเกยวของในกระบวนการทางาน เ ก ย ว ก บ ค ว า ม ร บ ผ ด ช อ บ ต อ การพจารณาเรองและการตดสนใจ

3) สาระของ ธรรมาภบาล (Substance)

• ก า ร บ ร ห า ร จ ด ก า รองคประกอบทงดานเศรษฐกจ ดานสงคม และดานการเมองอยางมความสมดล

• พจารณาเปรยบเทยบผลดและผลเสยทงด านเศรษฐกจ ดาน สงคม และ ด า น ก า ร เ ม อ ง เ พ อ ห า จ ด ท ม ความเหมาะสมหรอมผลกระทบตอทกฝายอยางเสมอภาคและเปนธรรม

ทมา ดดแปลงจาก สถาบนพระปกเกลา, ทศธรรม: ตวชวดการบรหารกจกราบานทด, 2549

2.2 องคประกอบยอยของหลกนตธรรม

หลกนตธรรม หมายถง การปกครองประเทศโดยกฎหมายเปนใหญ และมหลกการสาคญทนามาใชในการเสรมสรางธรรมาภบาลในการตดสนใจของคณะรฐมนตร สาหรบทกภาคสวนทเกยวของเพอนาไปใชในการปฏบต แบงออกเปน 3 ระดบ คอ

ระดบท 1 ความมอยจรงของกฎหมาย หมายถง การนาเรองเขาเสนอ ตอการตดสนใจของคณะรฐมนตร นน ตองเปนเรองท มกฎหมาย/ หลกเกณฑ/ กฎระเบยบ รองรบอยจรง

ระดบท 2 กฎหมายนนใช ไดจ รง หมายถง กฎหมาย หลกเกณฑ กฎระเบยบ ซงมอยจรงนน นามาใชไดตามหลกความเหมาะสมกบสถานการณปจจบน

ระดบท 3 กฎหมายนนกอใหเกดประโยชน และความสขแกประชาชน หมายถง กฎหมาย หลกเกณฑ กฎระเบยบทนามาใชนน มอยจรง มความเหมาะสมกบสถานการณปจจบน แตตองไมกระทบตอสาระสาคญของสทธเสรภาพของประชาชน สงผลใหเกดประโยชนตอประชาชนมาก และมผลเสยนอย หลกนตธรรมทนามาใชตองสงผลเสยตอประชาชนนอยทสด จงถอวาเปนหลกนตธรรมทสงเสรมใหเกดธรรมาภบาล


2-7

การทบทวนคานยามเพอกาหนดจรรยาบรรณดานนตธรรม แยกเปนองคประกอบยอย และขอสงเกตเชงพฤตกรรมขององคประกอบใหญซงเปนลกษณะสาคญของหลกนตธรรม ดงรายละเอยดในตารางขางลางน

ตารางท 2.2 องคประกอบยอยและขอสงเกตเชงพฤตกรรมของหลกนตธรรม


• ตรวจสอบวามอยในกฎหมายใด มาตราใด

• ม ก า ร ต ร ว จ ส อ บ ก า ร ม อ ย จ ร ง ของกฎหมาย

1) ความมอยจรงของกฎหมาย

• ต ร ว จ ส อ บ ก ฎ ห ม า ย อ น ๆ ทเกยวของ

• ม ก า ร ต ร ว จ ส อบกฎหม า ย อ น ๆ ทเกยวของ

• ตรวจสอบความทนสมยและความเหมาะสมของกฎหมาย

• มการตรวจสอบความทนสมยและ ความเหมาะสมของกฎหมาย

• ความไมขดตอรฐธรรมนญ • มการตรวจสอบกฎหมายทใชในการพจารณาเรองวาไมขดตอรฐธรรมนญ

2) กฎหมายนนใชไดจรง

• ความไมขดตอกฎหมายอนๆ • มการตรวจสอบกฎหมายทใชในการพจารณาเรองวาไมขดตอกฎหมายอนๆ

• กฎหมายน นไม ละ เมด สทธประชาชน

• มการตรวจสอบวากฎหมายทใชในการพจารณาเรองมการคมครองสทธของประชาชน หรอไมกระทบตอสทธของประชาชน

3) กฎหมายนน กอประโยชนสข ตอประชาชน

• เกดผลดตอประชาชน มากกวาผลเสย

• มการเปรยบเทยบระหวางผลดและผลเสยทเกดจากการพจารณาตามกฎหมายดงกลาว

2.3 องคประกอบยอยของหลกการบรหารกจการบานเมองทด

การทบทวนคานยามของหลกการบรหารกจการบานเมองทดเปนไปตามหลกในพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 มาตรา 6 ซงประกอบดวยหลกเกณฑ 7 ประการ คอ

(1) เกดประโยชนสขของประชาชน (2) เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ (3) มประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ (4) ไมมขนตอนการปฏบตงานเกนความจาเปน


2-8

(5) มการปรบปรงภารกจของสวนราชการใหทนตอสถานการณ (6) ประชาชนไดรบการอานวยความสะดวกและไดรบการตอบสนองความ

ตองการ (7) มการประเมนผลการปฏบตราชการอยางสมาเสมอ

การทบทวนคานยามเพอกาหนดจรรยาบรรณดานการบรหารกจการ บานเ มองท ด แยกเปนองคประกอบยอย และขอ สง เกตเช งพฤตกรรมของ องคประกอบใหญ แสดงรายละเอยดในตารางขางลางน

ตารางท 2.3 องคประกอบยอยและขอสงเกตเชงพฤตกรรมของหลกการบรหารกจการบานเมองทด


• มเปาหมายและภารกจในการปฏบตงาน เพอใหเกดความผาสก ความเปนอยทด ความสงบและความปลอดภยตอสงคมสวนรวม และประเทศ

• มการกาหนด ตรวจสอบและทบทวนเป า หม าย ใ นก า รปฏ บ ต ร า ชก า ร ถงผลประโยชนและผลเสยทจะเกดขน

• ปฏบตงานโดยซอสตยสจรต สามารถตรวจสอบได

• เปดเผยขนตอนการปฏ บ ต งานตอสาธารณชน เชน ลงรายละ เอ ยด ในระบบเครอขายสารสนเทศ (เวบไซต)

• ให ป ร ะช าชนร บทราบข อม ลห ร อตรวจสอบได

• การวเคราะหผลดและผลเสยใหครบทกดาน

• กาหนดข นตอนในการ ดา เนนการ อยางละเอยด

• มกลไกในการตรวจสอบในแต ละขนตอนการทางาน

• ดาเนนการเพอรบฟงความคดเหนของประชาชน หรอช แจงใหประชาชนรบทราบ ในกรณ ทสงผลกระทบตอประชาชนโดยตรง

• ความพงพอใจของประชาชน • ม ก า ร ส า ร ว จ ค ว า มพ ง พ อ ใ จ ข อ งประชาชนหรอผรบบรการ เพอนามาปรบปรงกระบวนการทางาน

1) ประโยชนสขของประชาชน

• การแกปญหาและอปสรรค ในการดาเนนงาน

• มการกาหนดระยะเวลาในการแกปญหา เพอใหมการแกปญหาอยางทนการณ


2-9



• การจด ทาแผนปฏ บ ต งานลวงหนา ซงตองประกอบดวยขนตอนการทางาน ระยะเวลาแ ล ะ ง บ ป ร ะ ม าณ ใ น ก า รดาเนนงาน

• มการทาแผนปฏบตงานตามทกาหนด 2) เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ

• การตดตามและประเมนผลการดาเนนงาน

• มการดาเนนการตดตามและประเมนผล เพอนามาปรบปรงกระบวนการทางานใหเปนไปตามเปาหมาย

• การเผยแพรใหขาราชการและประชาชนร บทราบข อม ลเกยวกบการดาเนนการ

• ม ก า ร เ ผ ย แ พ ร ข อ ม ล ข า ว ส า ร การดาเนนงานในแตละขนตอน เพอใหทกฝายทเกยวของรบทราบและไดรบประโยชนจากการดาเนนการดงกลาวอยางทวถง

• ก า ร จ ด ท า บ ญ ช ต น ท น เ ป ร ย บ เ ท ย บ ก บ ก า รดาเนนงานทคลายกน

• มการจดทาบญชเปรยบเทยบตนทนการดาเนนการกบงานทม ลกษณะคลายกน เพอควบคมตนทนการผลตไมใหสงเกนไป

• กา รป ร ะ เ ม น ค ว ามค ม ค า ในการดาเนนงาน

• มการเปรยบเทยบระหวางตนทนกบผลประโยชนและผลเสย ทจะไดรบ เพอพจารณาในการดาเนนการตอไป หรอยตการดาเนนการ

3) มประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ

• การจดซอจดจาง • ม ก า ร เ ป ด เ ผ ย ใ ห ป ร ะ ช า ชนห ร อหนวยงาน หรอสาธารณชนรบทราบขอมลการจดซอจดจางอยางเปนธรรมและทวถง เพอใหการจดซอจดจางไดราคาและคณภาพสนคาหรอบรการ ทคมคามากทสด


2-10

ตารางท 2.3 (ตอ) องคประกอบใหญ องคประกอบยอย ขอสงเกตเชงพฤตกรรม

• การกระจายอานาจในการตดสนใจ

• มการกาหนดใหอานาจในการตดสนใจตามระดบความรบผดชอบ เพอใหการดาเนนการรวดเรวขน

4) ไมมขนตอนปฏบตงานเกนความจาเปน

• ความซ าซ อนของข นตอน การทางานและการปฏ บ ตหนาทซาซอนกนหลายฝาย

• มการวางแผนการทางานเปนขนตอน และแบ งหน า ท ในการปฏ บ ต ง าน อยางชดเจน

• การทบทวนบทบาท หนาท ภารกจ

• มการทบทวนเก ยวกบภารกจว าม ความเหมาะสมตอสถานการณปจจบนหรอไม รวมทงพจารณาภารกจใหมทเหมาะสมมาทดแทน

• การทบทวนกฎ ระเบยบทใชในการดาเนนงาน

• มการพจารณาทบทวนกฎ ระเบยบทเกยวของในการดาเนนการ วามความเหมาะสมตอการดาเนนงานในปจจบนหรอไม เปนอปสรรคขดขวางการทางานหรอไม และควรปรบปรงแกไขอยางไร

5) มการปรบปรงภารกจของ สวนราชการใหทนตอสถานการณ

• การทบทวนโครงสรางของหนวยงานหรอองคกร

• มการพจารณาโครงสรางขององคกรหร อหน วยงาน เ พ อ ให เก ดความคลองตวและทนตอสถานการณ อาจมการเปลยนแปลงโครงสรางและหนาทตางๆ ได

• การบรการทรวดเรว • ม ก า ร ก า ห น ด ร ะ ย ะ เ ว ล า ใ น ก า รดาเนนงานสาหรบแตละขนตอนอยางชดเจน และการดาเนนการตองกระชบและรวดเรว ไมลาชา

• การ สารวจความเหนของป ร ะ ช า ช น เ ก ย ว ก บ ก า รดาเนนงาน

• มการสารวจหรอถามความคดเหนจากประชาชน เพอปรบปรงขนตอนและระยะเวลาในการดาเนนงาน

6) ประชาชนไดรบการอานวย ความสะดวก

• ก า ร จ ด ร ะ บ บ เ ค ร อ ข า ยสารสนเทศทมประสทธภาพ

• มการสรางระบบเครอขายสารสนเทศของหนวยงาน เชน เ วบไซตของหนวยงาน เปนตน เพออานวยความสะดวกใหประชาชนในการสอบถามหรอตรวจสอบขอม ล หร อแสดงความคดเหน


2-11



6) ประชาชนไดรบการอานวย ความสะดวก (ตอ)

• การเปดเผยขอมลเกยวกบงบประมาณรายปและรายการจดซอจดจาง

• มการจดแสดงขอมลอยางเปดเผยเกยวกบการใชจายงบประมาณรายป และการจดซอจดจาง ทงทหนวยงานและในระบบสารสนเทศของหนวยงาน เพอเปนการสรางความโปรงใสในการทางาน

• การประเมนผลสมฤทธในการดาเนนการและการประเมนความคมคาในภารกจ

• มการทาการประเมนผลสมฤทธในการดาเนนการและการประเมนความคมคาในภารกจ เพอปรบปรงและแกไขวธ ขนตอน และภารกจในการดาเนนงาน

7) มการประเมนผลการปฏบตราชการอยางสมาเสมอ

• การประ เม นคณภาพการใหบรการและการประเมนความพงพอใจของผรบบรการ

• ม ก า ร ท า ก า ร ป ร ะ เ ม น ค ณ ภ า พ การใหบรการและการประเมนความ พงพอใจของผรบบรการ เพอปรบปรงใหการบรการและคณภาพสนคา

จากการทบทวนเพอสรปองคประกอบยอยของหลกแนวคดท ง 3 หลก (หลก ธรรมาภบาลสากล หลกนตธรรม และ หลกการบรหารกจการบานเมองทด) ตามตารางขางตน พบวามองคประกอบยอย และขอสงเกตเชงพฤตกรรมทสอดคลองเปนไปในทศทางเดยวกนหลายประการ

คณะทปรกษาฯไดทาตรวจสอบ ทบทวนในอกมตหนง โดยใชขอสงเกตเชงพฤตกรรม เปนหลกในการกาหนดตวชวดธรรมาภบาล และศกษาวาในขอสงเกตเชงพฤตกรรมนน เปนหลกการตามกรอบแนวคดทง 3 คอ หลกธรรมาภบาลสากล หลกนตธรรม และหลกการบรหารกจการบานเมองทด ในหลกการใดบาง เพอจดกลมพฤตกรรม และนาพฤตกรรมนนๆ ไปสรางชดตวชวดธรรมาภบาลตอไป

การทบทวนขอสงเกตเชงพฤตกรรมของหลกการตามกรอบแนวคดสาคญทง 3 พบความเกยวของสมพนธของหลกการทง 3 ในแตละพฤตกรรมซงอยในเกณฑทสามารถกาหนดเปนตวชวดธรรมาภบาลไดดงรายละเอยดในตารางขางลางน


2-12

ตารางท 2.4 รางตวชวดธรรมาภบาลและความสมพนธกบกรอบแนวคดหลก 3 ประการ

ตวชวดธรรมาภบาล (Good Governance Indicators)

หลกธรรมาภบาลสากล

หลกนตธรรม หลกบรหารกจการ

บานเมองทด

1. การตรวจสอบการมอ ย จร งของกฎหมายว าอ ย ใน กฎหมายใด มาตราใด

√

2. การตรวจสอบกฎหมายอนๆ ทเกยวของ √

3. การตรวจสอบความทนสมยและความเหมาะสมของกฎหมาย √ √ √

4. การตรวจสอบกฎหมายทใชในการพจารณาเรองวา ไมขดตอรฐธรรมนญ

√

5. การตรวจสอบกฎหมายทใชในการพจารณาเรองวา ไมขดตอกฎหมายอนๆ

√

6. การตรวจสอบวากฎหมายทใชในการพจารณาเรองวามการคมครองสทธของประชาชน หรอไมกระทบตอสทธของประชาชน

√ √

7. การพจารณาทรพยากรทจดสรรวาประชาชนทกกลม ไดผลประโยชนอยางใกลเคยงกนทสดในเชเปรยบเทยบ √

8. การพจารณาเปรยบเทยบผลดและผลเสยจากการตดสนใจ เพอใหเกดประโยชนสงสดตอประชาชน

√ √ √

9. การพจารณาผลกระทบท เกดตอประชาชนวาสรางประโยชนสขหรอละเมดสทธของประชาชน √ √

10. การสรางการมสวนรวม (Participation) โดยการ เปดโอกาสใหทกฝายทเกยวของมสวนรวมในการเสนอความคดเหนหรอใหขอมลเกยวกบเรองทพจารณา รวมทงการสารวจความพงพอใจของผรบบรการ

√ √

11. การสรางความโปรงใส (Transparency) ในกระบวนการทางาน โดยมการเปดเผยขอมลการตดสนใจและการดาเนนงานตอสาธารณะใหประชาชนสามารถตรวจสอบได

√ √

12. การจากดการแทรกแซงทางการเมอง √

13. การสรางความรบผดชอบ (Accountability) ตอผลการตดสนใจ โดยการกาหนดความเขาใจระหวางกนของผมสวนเกยวของในกระบวนการทางาน ในดาน ความรบผดชอบตอการพจารณาเรองและการตดสนใจ เพอใหความรบผดชอบเกดขนจรง

√


2-13


ตวชวดธรรมาภบาล (Good Governance Indicators)

หลกธรรมาภบาลสากล

หลกนตธรรม หลกบรหารกจการ

บานเมองทด

14. การพจารณาเปรยบเทยบผลดและผลเสยของทงดานเ ศ รษ ฐก จ ส ง ค ม แ ล ะ ก า ร เ ม อ ง เ พ อ ห า จ ด ท ม ความเหมาะสมหรอมผลกระทบตอทกฝายอยางเสมอภาคและเปนธรรม

√

15. การกาหนด ตรวจสอบและทบทวนเปาหมายในการปฏบตราชการ ถงผลประโยชนและผลเสยทจะเกดขน โดยตระหนกถงผรบบรการเปนหลก

√ √

16. การมกลไกในการตรวจสอบในแตละขนตอนการทางาน √ √ 17. การกาหนดระยะเวลาในการแกปญหา เพอใหมการ

แกปญหาอยางทนการณ √

18. การจดทาแผนปฏบตงานลวงหนา ซงตองประกอบดวยขนตอนการทางาน ระยะเวลาและงบประมาณในการดาเนนงาน

√ √

19. การจดทาบญชเปรยบเทยบตนทนการดาเนนการกบงาน ทมลกษณะคลายกน เพอควบคมตนทนการผลตไมใหสงเกนไป

√

20. การเปรยบเทยบระหวางตนทนกบผลประโยชนและผลเสยทจะไดรบ เพอพจารณาการดาเนนการ วาควรดาเนนการตอไปหรอยตการดาเนนการ

√ √

21. การกระจายอานาจในการตดสนใจ √ √ 22. การวางแผนการทางานเปนขนตอน และแบงหนาท

ในการปฏบตงานอยางชดเจน √ √

23. การพจารณาและทบทวนโครงสรางขององคกรหรอหน วยง าน เ พ อ ให เ ก ดความคล อ งต วและ ทนต อสถานการณ อาจมการเปลยนแปลงโครงสรางและหนาทตางๆ ได

√ √

24. การประเมนผลการปฏบตราชการอยางสมาเสมอ √ √ 25. การเพมและสนบสนนความรวมมอระหวางกระทรวงหรอ

หนวยงานตางๆ √

26. การใหความสาคญกบทรพยากรมนษย โดยการพฒนาศกยภาพ ความสามารถ การศกษา รวมทงการใหรางวลตอบแทนตามผลงาน ตามทไดมการประเมนผลงาน

√

27. การปฏบตตนเปนแบบอยางทดตามหลกธรรมาภบาลของผปกครอง √


2-14

จากการทบทวนองคประกอบยอย และขอสงเกตเชงพฤตกรรมน ทาใหไดชดของตวชวดธรรมาภบาลซงสามารถนาไปกาหนดเปนหลกเกณฑไวในกระบวนการเสรมสรางธรรมาภบาล ในการตดสนใจของคณะรฐมนตร ซงจะไดกลาวอยางละเอยดในบทท 3 ตอไป

3. ธรรมาภบาลสากล ธรรมาภบาล เปนหลกการทอยภายใตหลกการบรหารจดการภาครฐใหม (New Public Management) ซงไดถอกาเนดขนจากซกโลกตะวนตกและแผขยายไปทวโลก หลกการนถอเปนการปฏรประบบราชการเพอใหทนตอสถานการณทเปลยนแปลงไป โดยพฒนาระบบการบรหารจดการใหมความคลองตวอยางเอกชนมากขน นอกจากนยงรวมถงการสามารถตรวจสอบ การทางานของภาครฐไดดวย จากหลกการเหลานจงไดเกด “ธรรมาภบาล” ขน โดยมหลกการ คอการบรหารจดการดวยความถกตองชอบธรรมทงปวง การศกษาในครงน คณะทปรกษาไดศกษาทบทวนหลกธรรมาภบาลภาครฐในสหราชอาณาจกร สงคโปร และหลกธรรมาภบาลของธนาคารโลก เพอใหผศกษาเขาใจมตและมมมองของหลกธรรมาภบาลสากลกวางขวางขน โดยมรายละเอยดดงตอไปน

3.1 มาตรฐานธรรมาภบาลภาครฐในสหราชอาณาจกร (The Governance Standard for Public Services in the UK)

มาตรฐานธรรมาภบาลทด (Standard of Good Governance) ในสหราชอาณาจกร มการกาหนดใหใชในทกสวนราชการอยางเปนทางการทวประเทศเมอป 2005 เพอเปน แนวทางการบรหารงานทดแกผบรหารและบคลากรในหนวยงานราชการตางๆ สวนภาคเอกชนไดใชมาตรฐานการทางานทดรวมกน (Private Sectors’ Combined Code) มากอนหนานแลว สาหรบมาตรฐานธรรมาภบาลทดของสหราชอาณาจกรนน ไดรบการพฒนาโดยคณะกรรมการอสระวาดวยธรรมาภบาลสาหรบภาครฐ (The Independent Commission on Good Governance in Public Services) ซงกอตงขนมาโดยความรวมมอของหลายองคกรคอ The Charter Institute of Public Finance and Accountancy (CIPFA), The Office for Public Management (OPM) และองคกรพนธมตรของ the Joseph Rowntree Foundation (JRF) คณะกรรมการอสระฯ น นอกจากเปนหนวยงานทพฒนาธรรมาภบาลแลว ยงทาหนาททบทวนตรวจสอบการนาหลกธรรมาภบาลไปใชดวย


2-15

จดประสงคของมาตรฐานธรรมาภบาลภาครฐ (The Purpose of the

Standard) คอ เปนสงชนาแนวทางใหทกคนตระหนกกบการบรหารจดการบรการภาครฐ

ไมเพยงแคเขาใจและประยกตใชหลกการทวไปเทานน แตยงรวมถงการประเมนจดแขงและจดออนในการปฏบตของการบรหารจดการในปจจบนและพฒนาปรบปรงการปฏบตนนดวย คณะกรรมการอสระฯ หวงวามาตรฐานนจะเปนประโยชนตอผปกครองซงเปนผพยายามทาใหงานทยากกลายเปนสงทดขน และเปนประโยชนตอบคคลและกลมทมสวนเกยวของในการพจารณาผลสมฤทธของการบรหารจดการ

มาตรฐานนใหความสาคญกบหนาททแตกตางกนในการบรหารจดการ ซงสามารถสนบสนนกนและกนได การบรหารจดการเปนพลวต มการเปลยนแปลง ธรรมาภบาลทดสนบสนนใหภาครฐมความนาไววางใจและสนบสนนการมสวนรวมจากประชาชน ซงนาไปสการพฒนาการบรการ ธรรมาภบาลทไมด (Bad Governance) สนบสนนคณธรรมทตาและความสมพนธทตรงกนขามกบธรรมาภบาลทด ซงนาไปสผลการดาเนนงานทไมมคณภาพ หรอแมแตกลายเปนองคกรทไมสมบรณแบบ

ขอบเขตของมาตรฐานธรรมาภบาล (Scope of the Standard) มความคาดหวงให

ทกองคกรททางานใหภาครฐหรอใชเงนของรฐจะนาไปปฏบต องคกรสวนใหญเปนของภาครฐซงภาคสาธารณะไดรบบรการขององคกรโดยตรง เชน การพฒนากฎหมายและนโยบาย เปนตน

อยางไรกตาม การใชงบประมาณสาธารณะในการจดบรการไมไดจากดอยเพยงแตในภาครฐเทานน แตยงรวมถงองคกรทไมใชภาครฐดวย (Non-public sector organizations) ธรรมาภบาลทดจงครอบคลมองคกรเหลานดวย

การประยกตใชมาตรฐานธรรมาภบาลกบองคกรทมโครงสรางการบรหารจดการ

และขนาดทแตกตางกน หลกการนเปนการวางรปแบบมาตรฐานสากลของธรรมาภบาลทดและ

สนบสนนทกองคกรในการนาไปใช ให เหมาะสมกบโครงสรางและขนาดขององคกร คณะกรรมการอสระฯ ไมไดคาดหวงวาทกสวนในมาตรฐานธรรมาภบาลทดจะสามารถประยกตไดกบองคกรทกแบบและทกขนาด

องคกรหลายแบบทงรฐบาลกลางและผจดบรการระดบทองถน ภาครฐและองคกรอสระตางๆ ลวนมโครงสรางการบรหารจดการทกวาง เชน องคกรปกครองบางองคกร บคลากร อาจมาจากการเลอกตงหรออาจมาจากการแตงตงกได รวมทงองคกรเหลานนมขนาดและความซบซอนแตกตางกนอยางหลากหลายดวย เชน โรงเรยนขนาดเลก ไปถงกระทงโรงพยาบาลขนาดใหญ เปนตน


2-16

คณะกรรมการอสระฯ ขอใหองคกรปกครองรายงานอยางเปดเผยตอสาธารณะเกยวกบการดาเนนการตามมาตรฐานธรรมาภบาลทด และอธบายวาทาไมองคกรปกครองถงประยกตใชมาตรฐานนและประยกตใชอยางไรใหเหมาะสมกบองคกรปกครองของตน รวมทงอธบายถง แกนสารและหลกการทใชจากมาตรฐานนดวย ซงมาตรฐานดงกลาวจะไมสามารถประสบความสาเรจไดโดยปราศจากการนาไปปฏบต

มาตรฐานธรรมาภบาลทดของสหราชอาณาจกรประกอบดวย 6 หลกการสาคญ แตละหลกการแบงออกเปนหลกการยอยๆ ดงรายละเอยดตอไปน

(1) ธรรมาภบาล คอ การมงเนนในเปาหมายการดาเนนงานขององคกรและผลลพธเพอประชาชนและผรบบรการ (Good Governance means focusing on the organization’s purpose and outcomes for citizens and service users)

รฐบาลมหนาทดแลการดาเนนการตามเปาหมาย การประสบความสาเรจ ในการใหบรการแกประชาชน และมการดาเนนการอยางมประสทธภาพ สมฤทธผลและเปนไปอยางมจรยธรรม หลกการนควรนาไปใชในทกกจกรรมการบรหารจดการ

แตละองคกรมเปาหมายเปนของตนเอง แตมบางเปาหมายทเปนพนฐานสาคญของการบรหารจดการภาครฐ ซงรวมถงการจดบรการทมคณภาพและการบรหารจดการงบประมาณอยางมประสทธภาพ

แนวคด “คณคาในภาครฐ” (Public Value) เปนประโยชนตอเปาหมาย การบรการและการบรหารจดการภาครฐ คณคาในภาครฐเชอมโยงถงสงทเกดจากการบรการภาครฐทงทางตรงและทางออม ซงเปนการใชงบประมาณสาธารณะ นอกจากนยงรวมถงผลลพธ (เชน สขภาพทดขน การมความปลอดภยเพมขน) การบรการ (เชน การควบคมและการดแลเบองตน) และความเชอถอในการบรหารจดการ

การมงเนนในเปาหมายการดาเนนงานขององคกรและผลลพธเพอประชาชนและผรบบรการ สามารถแบงออกไดดงน

(1.1) มความชดเจนในเปาหมายขององคกรและผลลพธทคาดหวงตอการบรการเพอประชาชนและผรบบรการ การมเปาหมายทชดเจนและการกาหนดจดประสงคเปนสงสาคญของหลกธรรมาภบาลทด ถาเปาหมายสามารถสอสารไดอยางมประสทธภาพ กจะสามารถใชเปนแนวทางในการปฏบตและการตดสนใจแกบคลากรไดทกระดบในองคกร


2-17

สาหรบองคกรหลายแหง โดยเฉพาะในรฐบาลกลาง มบทบาทหลกในการวางนโยบายและบรหารจดการทรพยากร รวมทงใหความเหนชอบหรอตงเปาหมายในการดาเนนการตางๆ ในบรบทเชนนธรรมาภบาลเปนสงทสาคญอยางมากในการตงเปาหมายขององคกรและการประสบผลสาเรจตามเปาหมาย

(1.2) สรางความมนใจวา ประชาชนจะไดรบบรการทมคณภาพ และทาใหแนใจวาองคกรบรการภาครฐ (Public Service Organizations) ทงหมดจดสงบรการไปยงประชาชนหรอองคกรอน ถงแมวาไมไดจดสงบรการทงหมดโดยตรงกตาม คณภาพของการบรการเปนตวชวดทสาคญวาองคกรสมฤทธผลอยางไร ดงนนธรรมาภบาลจงมความสาคญโดยเฉพาะสาหรบการบรหารจดการภาครฐ

ผใชบรการภาครฐไมเหมอนผบรโภคในภาคเอกชน เนองจากมตวเลอกนอยหรอไมมทางเลอกทจะใชบรการท อนหรอไมสามารถเพกถอนการจายได ผจดบรการภาครฐมแรงกระตนดานการเงนทางตรงนอยกวาภาคเอกชน ซงสงผลตอการเพมความพงพอใจใหแกลกคา องคกรทจดบรการภาครฐจงจาเปนตองใชวธการเพมเตมเพอตรวจสอบใหแนใจวาบรการมคณภาพสง

(1.3) สรางความมนใจวา การจายภาษของประชาชนมความคมคา องคกรทกองคกรทใชงบประมาณของภาครฐ ทงทจดบรการโดยตรงและเปนตวแทนจดบรการ มหนาทพยายามดนรนเพอความประหยด ความมประสทธภาพ และความสมฤทธผลในการดาเนนงาน ประชากรและผเสยภาษมผลประโยชน ทสาคญตามกฎหมายในผลจากเงนงบประมาณภาครฐ การดาเนนการของภาครฐจงตองคมคากบเงนทประชาชนจาย

(2) ธรรมาภบาล หมายถง การปฏบตหนาทอยางมประสทธภาพ ภายใตบทบาทและหนาททชดเจน (Good Governance means performing effectively in clearly defined functions and roles)

ทกฝายท เ กยวของจาเปนตองมความเขาใจอยางชดเจนในบทบาทของ ธรรมาภบาลทด และเขาใจบทบาทความรบผดชอบทงของตนเองและผอน รวมทงปฏบตตนใหสอดคลองกบบทบาทเหลานนดวย การมความชดเจนในหนาทของใคร คนใดคนหนงและเขาใจความสมพนธระหวางหนาทของตนกบหนาทของคนอน ถอเปนการเพมโอกาสในการปฏบตหนาททดได การเขาใจบทบาทความรบผดชอบทงของตนเองและผอนสามารถชวยใหผมสวนไดสวนเสยเขาใจระบบการบรหารจดการวาใคร


2-18

รบผดชอบ (Accountable) อะไร รวมทงทาใหการปฏบตหนาทเกดผลสมฤทธมากขนดวย

(2.1) หนวยงานภาครฐมความชดเจนเกยวกบหนาทตางๆ สมาชกของหนวยปกครอง (Governing Body) ทมาจากการเลอกตงหรอการแตงตง เพอมาชนาหรอควบคมองคกรบรการภาครฐ (Public Service Organizations) มหนาทเบองตน ดงตอไปน

• กาหนดทศทางและเปาหมายกลยทธขององคกร โดยการทางานรวมกนกบฝายบรหารการปกครอง

• ท า ให ส าธ ารณชน มน ใจว าองค ก ร มความร บผ ดชอบ (Accountability) ในผลงานของตน

• ตรวจสอบใหแนใจวาองคกรมการบรหารจดการดวยความซอสตยและความเปนหนงเดยว

เพอทจะชนากลยทธและทาใหมนใจวามการนาสงเหลานไปปฏบตจรง จนกอใหองคกรนนๆ ประสบความสาเรจตามเปาหมาย องคกรททาหนาทบรหารจดการจาเปนตองปฏบตดงน

• จดสรรทรพยากรและดแลควบคมผลงานขององคกร รวมทง ผลการบรหารจดการ

• มอบหมายใหมการบรหารจดการ

• ดแลการแตงตงและการจดทาสญญาสาหรบนกบรหารอาวโส ร ว มท ง ต ร ว จ ส อ บ ใ ห แ น ใ จ ว า ม ก า ร บ ร ห า ร จ ด ก า ร อยางสมฤทธผลในองคกร

• เขาใจและบรหารจดการความเสยง

แนวทางในการประสบความสาเรจในการทาหนาทขางตน คอ

• คนหาและพจารณานกบรหารอยางมประสทธภาพ

• ทาให มนใจไดว าการตดสนใจตางๆ ได มการพจารณา เสยงเรยกรองของประชาชนดวย

• หลอมรวมหนสวนทางกลยทธกบองคกรอน


2-19

(2.2) หนาททรบผดชอบตองมความชดเจน ทงของบคลากรฝายบรหารและฝายปฏบตการ ซงตองมนใจไดวาหนาท รบผดชอบตางๆ นน จะได รบ การปฏบตจนประสบผลสาเรจ ซงหนาททชดเจนนนกสงผลใหมความรบผดชอบทชดเจนดวย

การบรการภาครฐ (Public Service) ทแตกตางกนทาใหหนวย ปกครอง (Governing Body) แตกตางกนดวย บางแหงผอานวยการฝายปกครองเปนสมาชกของหนวยปกครองดวย บางแหงหนวยปกครองตงขนโดยปราศจากนกปกครอง เชน NHS (National Health Service) มคณะกรรมการผสม คอประกอบดวยผอานวยการฝายปกครอง 5 คน ผอานวยการทไมใชฝายปกครอง 5 คน และทไมใชประธานฝายปกครองอก 5 คน

ในอกดาน เจาหนาทตารวจและองคกรรฐบางแหงม “หนวยทปรกษา” (Supervisory body) ทสมาชกทงหมดไมใชฝายปกครอง กระทรวงตางๆ ของรฐและหนวยงานภาครฐท ไม ใชกระทรวงลวนมเจาหนาทผ รบผดชอบ (Personal Responsibility) ซงรบผดชอบตอรฐสภาในการใชงบประมาณสาธารณะ

ในกรณของนกปกครองตองมความรบผดชอบรวมกน (Collective Responsibility) สาหรบการตดสนใจของหนวยงาน กรณของหนวยงานทมคณะกรรมการแบบผสมหรอเปนหนวยทปรกษา ซงไมใชฝายปกครอง แตตองมความรบผดชอบแบบเฉพาะซงตองสอดคลองกบฝายปกครอง

จะเหนไดวา ไมวาองคกรจะมหนวยงานปกครองแบบใด แตทสาคญคอตองมความรบผดชอบตอสาธารณะ

(2.3) มความชดเจนเกยวกบความสมพนธระหวางนกปกครอง (Governor) กบสาธารณชน

นกปกครองและหนวยงานปกครองจาเปนตองมความชดเจนในความสมพนธของตนกบภาคสาธารณะ หนาทของหนวยงานปกครองคอชนาและควบคมองคกรในการบรหารจดการผลประโยชนสาธารณะ และตรวจสอบความรบผดชอบ (Accountability) ตอภาคสาธารณะขององคกร การมความชดเจน ในเรองนเปนการเพมโอกาสใหนกบรหารและบคคลตางๆ เขาใจความรบผดชอบ (Responsibilities) ของนกปกครองตอสาธารณะ รวมทงชวยสรางความตระหนกในขอบเขตหนาททควรปฏบตดวย


2-20

(3) ธรรมาภบาล หมายถง การสงเสรมคณคาและการแสดงออกดาน ธรรมาภบาลทงองคกร (Good Governance means promoting values for the whole organization and demonstrating the values of good governance through behavior)

ธรรมาภบาลทดมาจากจรยธรรมหรอวฒนธรรมทมรวมกนมา รวมทงมาจากระบบและโครงสรางตางๆ ซงไมสามารถลดลงไปเปนกฎ หรอไมสามารถประสบความสาเรจอยางเตมทไดโดยการยอมรบเทานน แตจตวญญาณหรอจรยธรรมของ ธรรมาภบาลนม ยงมคาและสามารถแสดงเปนพฤตกรรมได

ธรรมาภบาลทดสรางขนบนพนฐาน 7 ประการเพอใชในการควบคมประชาชน ในภาคสาธารณะททาขนโดยคณะกรรมการมาตรฐานชวตภาคสาธารณะ (The Committee on Standard in Public Life) หลกการทง 7 ประการเปนทรจกในนามของหลก Nolan ซงประกอบดวย การคานงถงผอน (Selflessness) ความซอสตย (Integrity) การมจดหมาย (Objectivity) ความรบผดชอบ (Accountability) ความเปดกวาง (Openness) ความเทยงธรรม (Honesty) และความเปนผนา (Leadership)

(3.1) นาคานยมองคกรไปสการปฏบต สงสาคญของธรรมาภบาลทดคอ การพฒนาคานยมรวมกน เพอใหกลายเปนสวนหนงของวฒนธรรมองคกร ซงเปนสงทชวยสนบสนนนโยบายและพฤตกรรม ตลอดจนตวองคกรใหมคณภาพ ต งแตหนวยบรหารไปจนถงบคลากร ส ง เหล า นตองการการยอมรบ ตามกฎหมายดวย เชน โอกาสทเทาเทยมกน และการตอตานความลาเอยง เปนตน

(3.2) นกปกครองแตละคน (Individual Governor) ปฏบตตนเปนแบบอยางทดตามหลกธรรมาภบาล พฤตกรรมสวนตวเปนปจจยหลกทสงผลสมฤทธตอหนวยบรหาร และมอทธพลตอชอเสยงขององคกร รวมทงกระทบความมนใจและความเชอมนทมตอสมาชกขององคกรในดานทสมพนธกบการดาเนนงานและจรยธรรมอกดวย ความขดแยงระหวางผลประโยชนขององคกรและผลประโยชนสวนตนทเกดขนจรงหรอทเหนไดอาจเพมขนได ซงอาจทาใหความเชอมนสาธารณะถกทาลายลงได ถาหากองคกรไมนากระบวนการทชดเจน เขามาแกไขความขดแยงดงกลาว


2-21

(4) ธรรมาภบาล หมายถง การตดสนใจอยางเชยวชาญและโปรงใส รวมทงเปนการบรหารจดการความเสยงดวย (Good Governance means taking informed, transparent decisions and managing risk)

การตดสนใจในการบรหารจดการมความซบซอนและทาทาย เนองจากการตดสนใจนนเปนเปาหมายและเปนทศทางกลยทธในอนาคตขององคกร และมความเขมแขงในระยะกลางและระยะยาว ในการตดสนใจเชนน นกบรหารจะตองมขอมลทด

การตดสนใจของนกบรหารตองการการสนบสนนจากระบบทเหมาะสม เพอตรวจสอบการนาการตดสนใจนนไปปฏบต รวมทงตรวจสอบการนาทรพยากรไปใชอยางถกตองตามกฎหมายและอยางมประสทธภาพ หนวยงานบรหารอาจนาหลกการการทบทวนการนานโยบายใหมไปปฏบตหลงจากผานชวงเรมตนไป เพอใหรวานโยบายนนไดผลตามทคาดหวงไวหรอไม

การบรหารจดการความเสยงเปนสงทสาคญตอการประสบความสาเรจในการจดบรการภาครฐ ระบบการบรหารจดการความเสยงทสมฤทธผล จะสามารถระบหรอเขาถงความเสยงได และสามารถตดสนการจดการ ท เหมาะสมได และเมอนนกจะมความมนใจในการเลอกวธการจดการ ความเสยงทสมฤทธผลได

(4.1) กระบวนการตดสนใจตองมความชดเจนและความโปรงใส ชนดขององคกรทแตกตางกนกมความตองการทแตกตางในการตดสนใจทแตกตางกนดวย ในความตองการเหลาน บคลากรและผทเกยวของควรรบทราบการตดสนใจทโปรงใสและการนาไปปฏบตอยางสมฤทธผลดวย อกทงยงงายตอการประเมนผลความโปรงใสในการตดสนใจ ซงจะเปนสง ทสามารถนามาประกอบการตดสนใจในอนาคตได

(4.2) เลอกใชขอมล คาแนะนาและขอสนบสนนทมคณภาพ เพอประกอบการตดสนใจ การมขอมลทดมคณภาพและชดเจน รวมทงการไดรบคาแนะนาทมเปาหมายชวยลดความเสยงในการตดสนใจทอาจลมเหลวได นกบรหารตองมการวเคราะหขอมลและหลกฐานอยางละเอยดรอบคอบ อกทงยงตองวเคราะหตวเลอกในการปฏบตดวย เนองจากการตดสนใจในของภาครฐมความซบซอนและสามารถเกดผลกระทบทสาคญได นกบรหารจงตองการคาแนะนาอยาง มอ


2-22

อาชพ การแนะนานรวมถงการแนะนาทางดานกฎหมาย ดานการเงน และกระบวนการดานการบรหารจดการดวย การดาเนนการตดสนใจในระดบอนขององคกรยงตองการคาแนะนาอยางมออาชพดวยเชนกน

(4.3) ตองมนใจวามการใชระบบการบรหารจดการความเสยงทมประสทธภาพ องคกรบรการภาครฐ (Public Service Organizations) เผชญกบความเสยงทงดานยทธศาสตร ดานการดาเนนการและดานการเงน ซงมาจากทงปจจยภายในและปจจยภายนอก และอาจเปนอปสรรคขดขวางความสาเรจได การบรหารจดการความเสยงเปนแนวคดเกยวกบการวางแผนและการวางระบบในการระบการประเมนผล และการจดการความเสยง และสรางความมนใจวามการจดการอยางสมฤทธผล

ระบบการบรหารจดการความเสยงควรพจารณาตามความสาเรจและความรบผดชอบสงสดขององคกร และควรมการตรวจสอบการบรหารจดการทดอยางตอเนอง ซงครอบคลมดงน

• การนายทธศาสตรและนโยบายไปปฏบตในทกภาคสวน ทเกยวของในองคกร

• มการออกแบบและทบทวนยทธศาสตรและนโยบายอยางเปนปกตวสย

• มการจดสงบรการท มคณภาพสงไปสประชาชนอยางมประสทธภาพและสมฤทธผล

• มการประเมนผลงานอยางเขมงวดและเปนปกตวสย เพอใหมการปรบปรงผลงานทไมมคณภาพ

• กฎหมายและกฎระเบยบมความสอดคลองกน

• ขอมลทองคกรใชตองมความสอดคลอง ถกตองแมนยา ทนสมย ทนสถานการณและนาเชอถอ

• หลกฐานทางการเงนและขอมลอนๆ ทองคกรตพมพตองถกตองแมนยาและนาเชอถอ

• มการบ รหาร จดการงบประมาณอย าง มประสทธภาพ สมฤทธผลและมความปลอดภย

• มการบรหารจดการและใหความปลอดภยแกทรพยากรมนษยอยางเหมาะสม


2-23

(5) ธรรมาภบาล หมายถง การพฒนาศกยภาพและความสามารถของหนวยงานรฐใหมประสทธภาพ (Good Governance means developing the capacity and capability of the governing body to be effective)

องคกรบรการภาครฐ (Public Service Organizations) ตองการบคลากรทมทกษะความสามารถท เหมาะสมเพอช นาและควบคมองคกรอยางสมฤทธผล หนวยบรหารควรพจารณาทกษะทจาเปนในสถานการณเฉพาะ เพอเพมโอกาสในการจดหาบคคลเหลานและเพอเพมความรอบคอบในการบรหารจดการ การคดเลอก นกบรหารจาเปนตองเลอกมาจากกลมคนทแตกตางกน ความไวใจและความเชอมนสาธารณะในการปกครองจะเพมขนถาการบรหารจดการนนมาจากกลมคนทหลากหลาย ไมกระจกตวอยทกลมใดกลมหนง

การปกครองมแนวโนมทจะมประสทธภาพและมพลวตมากขน ถามการแตงตงคนทมความคดใหมๆ เขาดารงตาแหนง แตทงนตองมความสมดลกบความมนคงในการจดความรและความสมพนธอยางตอเนอง

(5.1) ตองมนใจวาบคลากรในหนวยงานตางๆ ของรฐ มทกษะความสามารถ ความรและประสบการณอยางเพยงพอตอการปฏบตทมประสทธภาพ

บทบาทและความรบผดชอบในการบรหารมความทาทายและความสาคญ นกบรหารจงจาเปนตองมทกษะความสามารถท เหมาะสม ตอบทบาทนน นอกจากนการบรหารยงควรเสรมความแขงแรงดวยการมสวนรวมของประชาชน ผซงมความรและประสบการณทแตกตางกนดวย


2-24

แผนภาพท 2.1 : Six Core Principles of Good Governance ทมา : The Independent Commission on Good Governance in Public Services, 2004

(5.2) พฒนาความสามารถของบคลากรตามหนาททบคลากรนนรบผดชอบ มการประเมนผลการปฏบตงานทงแบบรายบคคลและเปนกลม

นกบรหารจาเปนตองมทงทกษะความสามารถและความรเพอใหปฏบต งานได เปนอยางด ทกษะท มอย แลว ก จา เปนตองมการพฒนา อยางตอเนองเพอปรบปรงผลงานตามหนาทของเขา ทกษะทจาเปนรวมถงความสามารถในการพจารณาและคดเลอกขอมลขาวสารทไดรบ และยงรวมถงทกษะในการบรหารจดการดานการเงนและความสามารถในการตระหนกถงคาแนะนาเ มอมผ เชยวชาญภายนอกองคกรแนะนาอกดวย ความร ก ม ความจาเปนทตองศกษาใหทนการณอยเสมอเพอจดการกบสงแวดลอมททาทาย รวมทงเพอใหมการจดบรการทดมคณภาพสงแกประชาชนไดดวย

(5.3) สรางความสมดลใหเกดขนระหวางสมาชกในองคกร ทงระหวางการดารงตาแหนงและชวงรอยตอของสมาชกใหม


2-25

หนวยงานบรหารทกหนวยงานจาเปนตองมความตอเนองของสมาชก เพอใหสามารถสะสมความร ความเขาใจ และความสมพนธทงภายในและภายนอกองคกรได แตการกระตนองคกรดวยแนวคดและความทาทายใหมๆ กมความสาคญเชนกน

อยางไรกตาม หากอตราการเขาและออกของบคลากรมสงหรอบอย อาจหมายถงองคกรสญเสยผลประโยชน คอการทไมสามารถนาการเรยนรและประสบการณทสะสมมาในระยะยาวมาพฒนาองคกรได เนองจากการออกไปของบคลากรคอการนาพาสงเหลานนออกไปดวย

(6) ธรรมาภบาล หมายถง การสรางความเกยวพนแกผมสวนไดสวนเสยและการทาใหความรบผดชอบเกดขนจรง (Good Governance means engaging stakeholders and making accountability real)

หนวยงานบรหารในการบรการภาครฐมความรบผดชอบหลากหลาย (Multiple Accountabilities) ตอสาธารณะหรอประชาชน และผทมหนาทและความรบผดชอบนรวมถงคณะกรรมาธการบรหาร รฐสภา รฐมนตร กระทรวง และผวางกฎระเบยบดวย ตางตองมความรบผดชอบดวยกนทงนน

ความรบผดชอบทแทจรงตองการความสมพนธและความเขาใจกน ความรบผดชอบเกยวของกบกระบวนการยอมรบในความรบผดชอบของการกระทาและการทาใหเกดความรบผดชอบ เปนแนวคดทเปนระบบซงนาไปสการปฏบตจรง และเนนทผลลพธ ความรบผดชอบทแทจรงนนไมไดอยเพยงแคการรายงานหรอความเขาใจวาการปฏบตงานเสรจสนหรอไมเทานน แตยงรวมถงความคดเหนของผมสวนไดสวนเสยตอแผนการและการดาเนนการของรฐดวย ซงจะเปนประโยชนในการพฒนาการบรการของภาครฐไดเปนอยางด

(6.1) เขาใจความสมพนธดานความรบผดชอบ (Accountability) ทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการ

ความครอบคลมและความเขมแขงของความรบผดชอบแตกตางกน ในแตละองคกร ในองคกรตางๆ บางความสมพนธจะเปนหรอจะรสกวาเปนทางการและเปนไปไดทจะมความสาคญกวาสงอนๆ เชน กรรมการของหนวยงานภาครฐทไมใชกระทรวงนาจะมความสมพนธทใกลชดและโดยตรงมากขนกบรฐมนตรมากกวาการมความสมพนธทใกลชดกบองคกรระดบ


2-26

เลกกวา อยางไรกตาม หนาทหลกขององคกรการบรหารจาเปนตองกระตอรอรนในการพฒนาและการบรหารจดการความเขาใจกบภาคสาธารณะ

(6.2) เนนการวางแผนและการทางานเชงรกเกยวกบการตดตอสอสารและการแสดงความรบผดชอบทดตอสงคม

สาหรบนกบรหารทมาจากการเลอกตง การประกาศนโยบายในการ หาเสยงถอเปนพนฐานความสมพนธของความรบผดชอบ แตธรรมาภบาลทด กตองการความเขาใจระหวางนกบรหารและผมสทธเลอกตงดวย หนวยงานทมาจากการแตงตงกมความจาเปนทจะตองพฒนาความสมพนธของความรบผดชอบผานการทาความเขาใจดวยการพดคยดวยเชนกน

แรงขบเคลอนในการสรางความเขาใจนคอผลประโยชนและความเชอมน ถามการพฒนาการสรางความเขาใจอยางตอเนอง องคกรจาเปนตองสนบสนน รกษาผลประโยชนและความเชอมนของสาธารณะและผใชบรการ แมวาสองกลมนจะมความสมพนธทคาบเกยวกนเปนชวงกวางกบองคกรบรการภาครฐ (Public Service Organizations) แตความสมพนธกบสาธารณะ เปนหนงในความรบผดชอบ สวนความสมพนธกบผใชบรการเปนหนงในการใหคาปรกษาและการตอบสนองความตองการ ทงสองกลมมความหลากหลาย ซงประกอบดวยประชาชนท มบคลกลกษณะ ประสบการณและพนฐาน ทแตกตางกน แนวคดในการสรางความเขาใจจาเปนตองตระหนกในความแตกตางเหลานดวย เพอใหไดภาพสะทอนจากประชาชนอยางทวถง

ความเชอมนและผลประโยชนสามารถถกทาลายไดอยางงายดาย โดยเฉพาะเมอมความผดพลาดเกดขน ความสามารถในการแกไขสถานการณเชน นนขององคกร จ ง เปนส งท ส าคญตอการแสดงความรบผดชอบ (Accountability) ดวย

(6.3) เนนแนวคดการวางแผนและการทางานเชงรกตอความรบผดชอบทดใหแกพนกงาน

บ คลากร มความ รบผ ดชอบต อหน วยงาน แตหน วยงานก ม ความรบผดชอบทสาคญเชนกน กลาวคอ รบผดชอบตอลกจางหรอบคลากร การเลอกสรร การกระตน และการรกษาบคลากรไวเปนเรองทสาคญมากเพอใหการบรการภาครฐสมฤทธผล หนวยงานภาครฐจาเปนตองจดสภาวะแวดลอม ในการทางานทอานวยใหบคลากรสามารถปฏบตงานไดเปนอยางดและจดสง


2-27

บรการทสมฤทธผลได โดยการสรางวฒนธรรมการเปดรบความคดเหนและคาแนะนาจากบคลากร และนาความคดเหนเหลา นนมาว เคราะหและ วางแผนการดาเนนการ

(6.4) สรางปฏสมพนธทดระหวางสถาบนผมสวนไดสวนเสยกบภาครฐ

ผมสวนไดสวนเสยมทงทเปนสถาบนและองคกรทตองการทางานเพอใหเกดความรบผดชอบทางการหรอพฒนาการบรการและผลลพธ ซงทาใหการบรการภาครฐมเครอขายทซบซอนในการบรหารจดการ การบรหาร จดการนเกยวของกบความสมพนธระหวางหนสวนและลาดบขนระหวางรฐสภา รฐบาลกลางและองคกรทองถน ความสมพนธบางดานเปนความสมพนธของความรบผดชอบ ในขณะเดยวกนกมการทางานรวมกนเพอผลลพธทดกวา

แทบจะไมมองคกรบรการภาครฐองคกรใดเลยทประสบความสาเรจไดโดยลาพง ความสมพนธระหวางองคกรอนจงมความสาคญ โดยเฉพาะถาเปนองคกรทจดบรการทเกยวของหรอคลายกน หรอบรการลกคากลมเดยวกนหรอชมชนเดยวกน การพฒนาหนสวนแบบเปนทางการและไมเปนทางการเปนสงทบงบอกวาองคกรเหลานนสามารถบรหารจดการทรพยากรไดสมฤทธผลมากกวา หรอเสนอบรการทแตกตางออกไป รวมทงเปนบรการทสรางผลประโยชนแกลกคาไดมากขน

ธรรมาภบาลทดของสหราชอาณาจกรในอดต

ในอดตสหราชอาณาจกรอาจไมมหลกการอยางทเรยกวา “ธรรมาภบาลทด” แตมธรรมเนยมปฏบต ซงคณะรฐมนตรถอเปนกรอบการทางาน โดยมหลก 2 ประการ คอ หลกความรบผดชอบรวมกนของคณะรฐมนตร (Collective Responsibility) และความรบผดชอบของรฐมนตรเปนรายบคคล (Individual Responsibility) ทงสองหลกการนไดกอกาเนดขนในชวงการดารงตาแหนงของนายกรฐมนตร William Pitt (ป 1783-1801) เพอเปนการใหอานาจควบคมคณะรฐมนตรแกนายกรฐมนตรอกดานหนงดวย และนบตงแตนนมารฐบาลสหราชอาณาจกรไดถอหลกการเหลานเปน ธรรมเนยมปฏบตสบมา

(1) ความรบผดชอบรวมกนของคณะรฐมนตร (Collective Responsibility) คอ รฐมนตรในคณะรฐมนตรตองมความรบผดชอบรวมกนตอการตดสนใจทงปวง ของคณะรฐมนตร ถาหากรฐมนตรคนใดไมยอมรบหรอตอตาน คดคานผลการตดสนใจ


2-28

ของคณะรฐมนตรควรลาออก ในระยะหลงไดมการนาหลกการนมาใชกบรฐมนตรรอง ลงมาดวย หลกความรบผดชอบรวมกนนมขนเพอความเปนเอกภาพของรฐบาล ซงนอกจากนยงมหลกปฏบตเพมเตมเกยวกบการประชมของคณะรฐมนตร ตองถอเปนความลบ กอนและหลงการตดสนใจรฐมนตรจะแสดงความขดแยงกนตอสาธารณชนไมได

ทงนเปนการเปดโอกาสใหรฐมนตรสามารถแสดงความคดเหน ขอถกเถยง หรอขอโตแยงไดอยางเตมทในทประชมคณะรฐมนตร และสามารถนาไปสการสรปเปน “ขอตดสนใจ” ทคณะรฐมนตรเหนพองทจะรบผดชอบรวมกน เมอเกดความผดพลาดขนคณะรฐมนตรหรอรฐบาลควรตองแสดงความรบผดชอบโดยการลาออกหรอประกาศ ยบสภา หากแพญตตไมไววางใจในรฐสภาสามญ

ในชวงทศวรรษ 1970 เปนตนมา การปฏบตตามธรรมเนยมนเรมหละหลวม เนองจากมความเหนทแตกตางกนอยางมากในเรองการลงประชามต (Referendum) การเขารวมเปนสมาชกประชาคมยโรป (ในขณะนน) จงมการปลอยขาวการประชมออกมาเพอเอาชนะกนเองมากขน รวมทงมการแสดงความไมเหนดวยตอเรองการออกพระราชบญญตแรงงานสมพนธของรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย นายเจมส แคลลาแฮน (James Callaghan) เปนตน แตแฮโรลด วลสน (Harold Wilson) นายกรฐมนตรขณะนนไมไดปลดเขานนออกจากตาแหนง เพยงแคยาเตอนถงหลกการนเทานน

หลกความรบผดชอบของรฐมนตรเปนรายบคคล (Individual Ministerial Responsibility) ธรรมเนยมปฏบตนน คอ ความรบผดชอบของรฐมนตรแตละคนตอรฐสภาเกยวกบนโยบายและการดาเนนงานทงในสวนของตนเองและกระทรวงทตนรบผดชอบ ยกเวนเรองความประพฤตในเรองสวนตว โดยมหลกการ คอ เมอรฐมนตรกระทาการโดยขาดความรบผดชอบ สามารถบบใหลาออกได แตในความเปนจรง อาจทาไดยาก เนองจากรฐมนตรแตละคนไดรบเสยงสนบสนนจากพรรคของตน

นอกจากนการลาออกยงเปนเสมอนการยอมรบวารฐบาลดาเนนนโยบายผด ดงนน การรบผดชอบเกยวกบเรองนโยบายจงยดตามหลกความรบผดชอบรวมกน (Collective Responsibility)

ววฒนาการของหลกธรรมาภบาลในสหราชอาณาจกรทงทเปนธรรมเนยมปฏบตในอดต และหลกธรรมาภบาลในปจจบน มหลกการทสาคญดงแสดงในแผนภาพตอไปน


2-29

แผนภาพท 2.2 ววฒนาการของธรรมาภบาลในสหราชอาณาจกร

ปจจบนรฐมนตรยงคงปฏบตตามหลกการการลาออกเมอดาเนนการผดพลาดหรอบกพรองตอหนาท แตกรณทผใตบงคบบญชาทาผด รฐมนตรจะไมลาออก ยกเวนเปนการทาตามคาสงของรฐมนตรหรอรเหนเปนใจในเรองดงกลาว แตเนองจากปจจบนภารกจของรฐบาลมปรมาณและความซบซอนทตองการความรความสามารถ ทางวชาชพมากขน ความเขมงวดในหลกการนจงลดลงไป


2-30

3.2 หลกการบรหารบานเมองทดของสงคโปร (The principles of good governance in Singapore)

การบรหารบานเมองทด (Good Governance) คอ การบรหารจดการอยางมประสทธภาพเพอประโยชนแหงประชาชน ซงมหลกการดงน

(1) หลกการปฏบตนยม (Principle of Pragmatism) คอ การตดสนใจ ในประเดนตางๆ ซงสามารถนามาปฏบตและนาแนวทางนนๆ มาแกปญหาใหเกดผลได เชน ชวงป 1960 – 1970 หลายๆ ประเทศกลวการลงทนจากชาวตางชาต กลวสญเสยผลประโยชนใหชาวตางชาต กลวการครอบงาโดยบรษทตางชาต แตสงคโปรเชญบรษทชาวตางชาตมาลงทนในสงคโปร ซงทาใหเศรษฐกจของประเทศเจรญกาวหนาขน

(2) หลกการมองการณไกล (Principle of Being Forward Looking) คอ การวางแผนดาเนนการลวงหนาเพอความตองการของประชาชนในอนาคต ทงทสามารถปฏบตตามและสามารถปองกนแกไขได เชน นโยบายเกยวกบนา (Water Policy) เนองจากนาเปนเรองทสาคญมาก สงคโปรตองพงมาเลเซยอยางมากในเรองน รฐบาลจงไดวางแผนสรางโรงงานกลนแยกนา (Water Desalination Plants) แมวาตองใชทนมหาศาลในการสราง แตเมอมความจาเปนจงตองสราง เพอเปนการปองกนปญหาทอาจเกดขนในอนาคตอกดวย

(3) หลกการใหผลตอบแทนตามความสามารถ (Principle of Meritocracy) เ พอเปนการสนบสนนหลกการน รฐบาลได ให รางวลแกผทท างานหนกและ มความสามารถ รวมทงสนบสนนการพฒนาศกยภาพของแตละบคคล โดยไมมอคตระหวางเชอชาต ศาสนาและสถานะทางเศรษฐกจ เชน นโยบายดานการศกษา ในสถานการณทประเทศตองการคนทมความสามารถในการพฒนาทงตนเองและประเทศ ถาหากใครสามารถทาผลงานไดด รฐบาลมทนและโครงการฝกอบรมทางสงคมตางๆ ให เชน ดานดนตรและศลปะ ในการใหรางวลนนมความเทาเทยมกน ทกคน มโอกาสและอสระเสรภาพทจะแสดงความสามารถเทากน

(4) หลกความยตธรรม (Fairness) คอ การปฏบตของรฐบาลตอกลมชนทกกลมอยางเทาเทยมกน ไมมกลมชนใดไดรบความสาคญเหนอกลมชนอน ในสถานการณ ทประชาชนในประเทศตองการสถานะทเทาเทยมกนทางเชอชาตและศาสนา รฐบาลไดกาหนดใหภาษาสหราชอาณาจกร (English) ภาษามาเลย (Malay) ภาษาจน (Chinese) และภาษาทมฬ (Tamil) เปนภาษาทางการ (Official Languages) นอกจากนยง


2-31

กาหนดใหทกศาสนามความเปนอสระเสรอยางเตมท ซงผลจากการดาเนนนโยบายนทาใหศาสนกชนทกศาสนาอยรวมกนไดอยางสนตทามกลางความแตกตางทางเชอชาตและศาสนา

(5) หลกความโปรงใส (Transparency) คอการเปดเผยขอมลของรฐบาล ตอสาธารณชนใหตรวจสอบได ขอมลขาวสารตางๆ ประชาชนสามารถเขาถงได กฎระเบยบและการตดสนใจตางๆ ของรฐบาลมความชดเจน เชน นโยบายชมชนพงพาตนเอง (Community Self-Help) ซงเปนชมชนทมรายไดตา ขาดการศกษา คณภาพชวตตากวาชมชนทมการศกษา เพอเปนการแกไขปญหาดงกลาวรฐบาลจงสนบสนนใหมการกอตงกลมพงพาตนเอง (Self-Help Groups : CDAC, SINDA, MENDAKI and EA) โดยรฐบาลจดสรรงบประมาณใหอยางเทาเทยมกนทกกลม และมการรวมทนกนระหวางสมาชกในกลมดวย ซงสงผลใหมการพฒนาดานการศกษาในชมชนมากขน

ระบบการบรหารบานเมองทดของสงคโปรยงมปจจยทสนบสนนใหประสบความสาเรจไดดยงขนอกดวย ปจจยเหลานน ไดแก โครงสรางและหนาทของรฐบาล (The structure and functions of the Singapore government), ระบบการทางานของขาราชการพลเรอนในสงคโปร (The Civil Service in Singapore) และการรกษาระบบการบรหารบานเมองทดใหยงยน (Sustaining Good Governance)

(1) โครงสรางและหนาทของรฐบาล (The structure and functions of the

Singapore government) หนาทหลกของรฐบาลคอ รกษาความปลอดภยและ

ความมนคงใหประชาชน เพอใหอยในสภาพแวดลอมทสามารถพฒนาคณภาพชวตได

สงคโปรปกครองดวยระบบรฐสภา ประกอบดวยอานาจการปกครอง 3 ดาน คอ อานาจนตบญญต (the Legislature) อานาจบรหาร (the Executive) และอานาจ ตลาการ (the Judiciary)

(1.1) อานาจนตบญญต (The Legislature) ประกอบดวยประธานาธบดและสมาชกรฐสภา มหนาทในการออกกฎหมาย โดยมหลกการลงโทษผทฝาฝนคอ การถกดาเนนคด เปนการปฏบตดวยความเปนกลาง ไมมใครมอทธพลเหนอกระบวนการยตธรรมน กระบวนการออกกฎหมายมดงตอไปน

• การพจารณารางกฎหมายครงแรก (First Reading) เปนการพจารณาหวขอของรางกฎหมาย


2-32

• การพจารณารางกฎหมายครงทสอง (Second Reading) เพออภปรายถกประเดนนโยบายตางๆ ในรางกฎหมายนนๆ

• แตงตงคณะกรรมาธการพจารณารางกฎหมาย (Select Committee) การแต ง ต ง คณะกร รมา ธ ก า ร น จ ะ เ ล อ กจ ากสมาช ก ร ฐ สภา คณะกรรมาธการมหนาทพจารณารายละเอยดในรางกฎหมายนนๆ และมสทธแนะนาในการแกไขรางกฎหมายได

• การพจารณารางกฎหมายครงทสาม (Third Reading) เปนการพจารณาใหผานรางกฎหมายดงกลาวโดยรฐสภา

• การพจารณารางกฎหมายโดยสภาประธานาธบดดานสทธมนษยชนแหงชนกลมนอย (Presidential Council for Minority Rights) ถาสภาฯ มความเหนวารางกฎหมายดงกลาวมความยตธรรมตอชนทกกลม รางกฎหมายนนจะถกสงไปยงประธานาธบดเพอใหความเหนชอบ

• หลงจากประธานาธบดใหความเหนชอบ (Presidential Assent) ตอรางกฎหมาย รางกฎหมายนนจะกลายเปนพระราชบญญต (an Act of Parliament)

• เมอพระราชบญญตถกประกาศลงในราชกจจานเบกษา ถอวามผลบงคบใช

ผลของกฎหมาย ทาใหประชาชนเคารพกฎหมายและเคารพเจาหนาท ของรฐดวย จงทาใหเกดความมนคงและปลอดภย รวมทงยงเปนการสรางสงแวดลอม ทเหมาะตอการพฒนาคณภาพชวตอกดวย

(1.2) อานาจบรหาร (The Executive) ผทมอานาจบรหาร คอ ประธานาธบดและคณะรฐมนตร มหนาทรบผดชอบนโยบายตางๆ และบรหารประเทศตามนโยบาย ทกาหนด โดยมรฐมนตรวาการกระทรวงตางๆ เปนผรบนโยบายไปดาเนนการ ซงเปนการชวยใหการบรหารจดการดาเนนไปอยางราบรน

(1.3) อานาจตลาการ (the Judiciary) คอ อานาจในการพจารณาไตสวนคด

(2) การทางานของขาราชการพลเรอนในสงคโปร (The Civil Service in

Singapore) ในชวงป 1960 หนาทขององคกรหลกคอการสรางชาต บรหารงานตาม

กฎหมายและคาสง แตปจจบนขาราชการมบทบาทมากขน ครอบคลมทงดานการศกษา


2-33

ความมนคงและกจการระหวางประเทศ การปฏบตงานของขาราชการจงตองยดหลกการเพอปฏบตหนาททสาคญดงน

(2.1) ยดหลกการใหผลตอบแทนตามความสามารถ (Practicing Meritocracy) โดยเรมจากการคดสรรบคคลเขาทางานในองคกรจะเลอกคนทมคณสมบตดานการศกษาด การเลอนตาแหนงพจารณาจากความสามารถและศกยภาพ ถาบคลากร มความสามารถหรอพฤตกรรมทตากวามาตรฐาน ตองใหเวลาในการพฒนาตนเอง แตถายงไมมการพฒนาปรบปรงพฤตกรรม ทาผดซาแลวซาอก กจาเปนตองใหพนจาก การเปนขาราชการ

(2.2) ยดหลกความซอสตย (Upholding Honesty) คอ การตอตานการทจรต (Anti-Corruption) ลดปจจยทจะกอใหเกดการทจรต และมหนวยงานทดแลเรองการทจรต คอ สานกงานสบสวนการทจรต (the Corrupt Practices Investigation Bureau : CPIB) ซงขนตรงตอสานกนายกรฐมนตร

(2.3) สงเสรมหลกความโปรงใส (Encouraging Openness) โดยการเปดเผย ใหประชาชนทราบถงกระบวนการกาหนดนโยบายและการดาเนนนโยบายใหเกดผล เพอเปนการลดพฤตกรรมความไมซอสตย นอกจากนรฐบาลยงรบฟงเสยงตอบกลบ (Feedback) จากประชาชนเพอนามากาหนดนโยบาย และรฐบาลจะตดสนใจเลอก สงทดทสดเพอประเทศชาต

(3) การรกษาระบบการบรหารบานเมองทดใหยงยน (Sustaining Good

Governance) ปจจยทสงผลความยงยน มดงตอไปน

(3.1) ความเปนผนาทด (Good Leadership) ในการบรหารประเทศจาเปนตองมผนา ทมความเปนผนา การเลอกผนาจงอยบนพนฐานของความสามารถ ความซอสตย มความสามารถในการทางานเปนทมไดด และมความสามารถในการปฏสมพนธกบประชาชนไดเปนอยางด

การเปนผนาทด (Good Leaders) คอ ผทประชาชนใหความเชอมนและเคารพนบถอ เขาใจความตองการของประชาชน และสามารถสอสารกบประชาชนเพอใหประชาชนทราบถงความตระหนกทรฐบาลมตอความตองการของประชาชนได รวมทงสอสารเกยวกบนโยบายของรฐบาลใหประชาชนรบทราบและเขาใจ รวมทงพรอมปฏบตตามนโยบาย


2-34

(3.2) การประยกตใชและการพฒนาปรบปรง (Adaptable and Innovative) คอ การปรบปรงและหาวธแกปญหาอยางสรางสรรค มการแกปญหาเปนทม มการพฒนาโดยใหคาแนะนาเกยวกบวธการพฒนาคณภาพการทางาน ใหบคลากรฝกอบรมเพอพฒนาความสามารถ ในการสรางทกษะความสามารถเหลานควรมการสรางทมพฒนาการทางาน (Work Improvement Team : WIP) อกทงตองสนบสนนหรอกระตนใหตระหนกในหลกการใหผลตอบแทนตามความสามารถ (Meritocracy) ความซอสตย (Honesty) และความโปรงใส (Transparency) อยเสมอ

(3.3) เนนการเพมความตระหนกในความเปนสงคโปรและความเปนเจาของประเทศแกประชาชน (Strengthening a Sense of Belonging and Rootedness) โดย การกระตนใหประชาชนชาวสงคโปรทแมวาอยตางประเทศแตกยงตระหนกในความเปนเจาของ มความรกและหวงแหนประเทศ เนนการเพมความตระหนกในการเปนชาว สงคโปรและความรกชาตใหแกเยาวชนคนรนใหม นอกจากนตองกระชบความสมพนธทางสงคมใหมากขนดวยการทางานรวมกนและการทางานเปนทม

ประชาชนมบทบาทสาคญอยางมากในการบรหารจดการบานเมองทด ความสาเรจใดๆ ของประเทศขนอยกบการทางานทมประสทธภาพและความซอสตยของรฐบาล และการทางานอยางไมยอทอของประชาชนผสนบสนนนโยบายของรฐบาล

จากการสารวจบรรษทภบาลในเอเชย ป 1999 พบวาประเทศสงคโปรมดชนชวด บรรษทภบาลเปน 8.93 มากกวาประเทศไทยเกอบ 2 เทา อนเนองมาจากการดาเนนนโยบายดานธรรมาภบาลของประเทศสงคโปร

สวนดานความมประสทธภาพทางกฎหมาย สงคโปรมดชนคอ 10.00 สวนของไทยคอ 3.25 จะเหนไดวาดชนตวชวดความมประสทธภาพดานกฎหมายของสงคโปรมากกวาของไทยกวา 3 เทา ดงแผนภาพขางลางน

ดชนชวดบรรษทภบาล (Good Corporate Index)

ดชนชวดความมประสทธภาพทางกฎหมาย (Legal Efficiency Index)

มาเลเชย 7.72 9.00 ไทย 4.89 3.25 ญปน 9.17 10.00 อนโดนเชย 2.88 2.50 สงคโปร 8.93 10.00

แผนภาพท 2.3 บรรษทภบาลในเอเชย (Corporate Governance in Asia) ป 1999 ทมา : Booz-Allen & Hamilton (1999)


2-35

ในป 2002 CLSA Global Survey และ บรษท ACGA ไดรวมกนสารวจความเปนบรรษทภบาล (Corporate Governance : CG) จาก 380 บรษท (companies) ในประเทศเอเชย 10 ประเทศ คอ ประเทศสงคโปร ฮองกง อนเดย ไตหวน เกาหล มาเลเซย จน ไทย ฟลปปนส และอนโดนเซย โดยแบงออกเปน 7 ดาน ไดแก กฎระเบยบ (Discipline) ความโปรงใส (Transparency) ความเปนอสระ (Independence) ความรบผดชอบ (Accountability) ความรบผดชอบ (Responsibility) ความเปนธรรม (Fairness) และ ความตระหนกตอสงคม (Social Awareness) ซงผลการสารวจพบความมบรรษทภาล ดงรายละเอยดในแผนภาพตอไปน

แผนภาพท 2.4 บรรษทภบาลในเอเชย (Corporate Governance : CG) ป 2002 ทมา : ACGA. Ltd (2002)

จากแผนภาพท 2.4 จะเหนไดวาประเทสสงคโปรยงคงเปนอนดบหนงของเอเชยในดานความมบรรษทภบาล ทงคะแนนในภาพรวมของประเทศ ดานการมกฎระเบยบทสงเสรมการสรางบรรษทภบาล รวมถงการบงคบใชซงคะแนนของทง 3 ดานมความสอดคลองกน อนยงผลใหประเทศสงคโปรได รบการยอมรบวาเปนผ นาในดานความมธรรมาภบาล เมอเปรยบเทยบกบประเทศไทยแลวนบวายงอยในระดบทคอนขางแตกตางกน แมวาคะแนนดานการมกฎระเบยบทสงเสรมการสรางบรรษทภบาลจะใกลเคยงกนคอ สงคโปร 80% ไทย 75% แตเมอพจารณาคะแนนในภาพรวมของประเทศและการบงคบใชกฎระเบยบแลว สงคโปรมคะแนน 74% และ 70% ตามลาดบ สวนไทยมคะแนน 36% และ 20% ตามลาดบ สาหรบคะแนนความมบรรษทภบาลในระดบบรษททงไทยแลสงคโปรมคะแนนอยในระดบทไมตางกนมากนก แตอยางไรกตาม การสารวจนกไดชใหเหนวาไทยยงตองมการเพมความมบรรษทภบาลอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงเรองการบงคบใชกฎระเบยบตางๆ

บรรษทภบาล

ประเทศ คะแนนในภาพรวมของประเทศ (Country

Scores) (%)

คะแนนดานการมกฎระเบยบ ทสงเสรมการสรางบรรษทภบาล

(CG Rules) (%)

การบงคบใช (Enforcement) (%)

คะแนนระดบบรษท (Company Scores)

(%) สงคโปร 74 80 70 32-81 ฮองกง 72 80 60 41-89 อนเดย 59 80 50 45-91 ไตหวน 58 60 50 42-90 เกาหล (Korea) 47 70 30 45-78 มาเลเซย 47 60 25 27-87 จน 44 90 30 30-69 ไทย 38 75 20 35-77 ฟลปปนส 36 60 20 34-75 อนโดนเซย 29 40 10 17-59


2-36

ดวยเหตทประเทศสงคโปรเปนเพยงประเทศขนาดเลก1 มพนทและทรพยากรจากด การบรหารจดการอยางมประสทธภาพจงมความจาเปนอยางยงในการพฒนาประเทศ ซงการบรการจดการดงกลาวนน คอการนาหลกธรรมาภบาลเขามาใชในการดาเนนงานขององคกรภาครฐ ทงการบรหารจดการทรพยากรทน ทรพยากรธรรมชาต และทรพยากรมนษย ซงไดสงผลใหประเทศสงคโปรกลายเปนชาตทไดรบความไววางใจ ใหเปนผนาในการบรหารจดการชาตหนง

จากการศกษาดงาน ณ สานกเลขาธการคณะรฐมนตร ประเทศสงคโปร เมอวนท 13 กนยายน 2553 (รายละเอยดใน ภาคผนวก ค.) พบวา หลกธรรมาภบาล ในการบรหารราชการแผนดนทสาคญของสงคโปร คอ หลกผลสมฤทธและประสทธภาพตอภารกจของรฐ และหลกนตธรรม กลาวคอ รฐมนตรผรบผดชอบในภารกจแตละดานจะเปนผตดสนใจดานนโยบายในเรองนนๆ การประชมคณะรฐมนตรเปนแบบเรยบงาย ไมมกาหนดการทแนนอน เรองทนาเขาทประชมมดงตอไปน

• เรองกฎหมาย

• เรองนาเขาประชมสภา

• เรองทตอการความรวมมอจากกระทรวงตางๆ

• เรองทมผลตอประชาชนในภาพรวม

อยางไรกตาม ทกวนพธหรอวนพฤหสบดของแตละสปดาห รฐมนตรกระทรวงทเกยวของจะประชมหารอกนเองสปดาหละ 1 ครง

ในสวนของหลกนตธรรม ประเทศสงคโปรมการบงคบใชกฎหมายอยางเขมแขง การสบคนหาผกระทาผดกฎหมายของเจาหนาทไดปฏบตอยางจรงจง สงผลใหประชาชนเกดความเชอถอ ความมนใจในกฎหมาย การไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกนจากรฐบาล และสงผลใหประเทศสงคโปรไดรบการยอมรบเรองบรรษทภบาลจากหนวยงานสากล

1 ประเทศสงคโปรมพนท 697 ตารางกโลเมตร ประชากร 4.326 ลานคน สวนไทยมพนท 513,115 ตาราง

กโลเมตร ประชากร 63.39 ลานคน


2-37

3.3 ธรรมาภบาลในธนาคารโลก (World Bank)

จดเรมตนของธรรมาภบาลตามหลกสากล รวมถงจดเรมตนในการนาธรรมาภบาลไปใชในการบรหารราชการแผนดนของประเทศกาลงพฒนานน เกดจากเงอนไขขององคกรระหวางประเทศซงใหความชวยเหลอดานการเงนแกประเทศกาลงพฒนา ซงใหความชวยเหลอดานการเงนและใหผไดรบเงนชวยเหลอสญญาวาจะบรหารราชการแผนดนตามหลกธรรมาภบาล เพอการตรวจสอบการนาเงนไปใชในการบรหารประเทศของรฐบาล

หนงในองคกรระหวางประเทศทใหความชวยเหลอดานการเงนและนาหลกธรรมาภบาลสากลสประเทศไทยนน คอ ธนาคารโลก (World Bank) ดงนนการทบทวนหลกธรรมาภบาลสากลของธนาคารโลก จงนบเปนส งสาคญเพอให เขาใจหลกธรรมาภบาลในปจจบน ของประเทศไทย

ธนาคารโลก (World Bank) เปนองคกรระหวางประเทศ ทไดจดตงขนมาหลงสงครามโลกครงทสอง โดยประเทศมหาอานาจในทวปอเมรกาเหนอและทวปยโรป โดยมจดมงหมายเพอชวยเหลอประเทศสมาชกทไดรบความเสยหายจากสงครามโลกครงทสอง โดยใหสมาชกกยมไปเพอบรณะซอมแซมและพฒนาประเทศ ตอมาไดขยายขอบเขตของการบรการออกไปเปน การสนบสนนการลงทนเพอการพฒนาและเพมผลผลตในประเทศทกาลงพฒนา เพอยกระดบชวตและความเปนอยของประชาชนในประเทศสมาชก ตามลกษณะกจการทจะลงทนและตามความจาเปนและยงชวยเหลอสมาชกดวยการใหบรการดานความรและคาแนะนาเกยวกบการวางแผนการลงทนและบรหารการเงน (วกพเดย, 2553)

ธนาคารโลกมบทบาทสาคญในการใหความชวยเหลอทางดานการพฒนาเศรษฐกจและสงคมใหแกประเทศสมาชกตางๆ รวมทงประเทศไทยดวย แตในการชวยเหลอนนกไดมมาตรการและเงอนไขทกาหนดใหปฏบตตามดวย เพอใหการดาเนนการตางๆ เปนไปตามเงอนไขของการใชเงนกและเงนชวยเหลอตางๆ ของธนาคารโลก

เพอการชวยเหลออยางมผลสมฤทธ ธนาคารโลกไดเหนพองกบการนาหลกธรรมาภบาลมาเปนองคประกอบสาคญในยทธศาสตรการพฒนาการปกครอง (governance) มงเนน ทการบรหารจดการอานาจดานเศรษฐกจและทรพยากรสงคมของประเทศเพอใหประเทศ มการพฒนาและมความรงโรจน ซงการปกครองนนมหลายหลกการ แตถกกาหนดขอบเขต โดยหนาทและจรยธรรมขององคกร ธนาคารโลกไดยอมรบแนวคดทเปนขอจากดมาใชในการบรหารจดการดานเศรษฐกจ


2-38

อยางไรกตาม การพฒนาอยางตอเนองนแสดงใหเหนความลงเลทงในการรกษาสญญาและปญหาทจะเกดขน เนองจากความแตกตางระหวางมตทางเศรษฐกจและทางการเมองปรากฏความขดแยงขนอยางมาก ถาระบบประชาธปไตยเปนกฎระเบยบของรฐบาล ธรรมาภบาลทดกเปนความมประสทธภาพของรฐบาล คณภาพของการปกครองคอการกระจายบรบทของความเปนประชาธปไตยไปยงสวนตางๆ ทงระบบประชาธปไตยและธรรมาภบาลทดไมสามารถแยกกนได จาเปนตองมาบรรจบกนทงหลกการและการปฏบต

กลยทธในการชวยเหลอไดมการเปลยนแปลงใหมเมอไมนานมาน เพอเปนการเพมความเขมแขงใหกบธรรมาภบาลทดในประเทศกาลงพฒนา ธรรมาภบาลทดจงไดกลายเปน ทงเปาหมายและเงอนไขในการใหความชวยเหลอ อยางไรกตาม การรวมทงสองประเดน เปนนโยบายความชวยเหลอแสดงใหเหนถงความทาทายทนากลวสาหรบองคกรการพฒนาทงหลาย

ธรรมาภบาลทดเปนสงทสรางกรอบการทางานตามกฎหมาย มประสทธภาพและสมฤทธผลในการควบคมนโยบายสาธารณะ ธรรมาภบาลทดยงบงบอกถงการบรหารจดการกจการสาธารณะอยางโปรงใส (Transparent) มความรบผดชอบ (Accountable) มสวนรวม (Participatory) และมความเทาเทยมกน (Equitable) หลกการนจะสงผลใหการมสวนรวม ในการกาหนดนโยบายสาธารณะเปนไปอยางมประสทธภาพ

นอกจากนธรรมาภบาลยงเปนปจจยสนบสนนความแพรหลายของหลกนตธรรมและ การตดสนคดทเปนอสระ การตรวจสอบองคกรและความสมดลของอานาจทงแนวตงและแนวนอน รวมทงสนบสนนองคกรตวแทนภาครฐใหมการตรวจสอบอยางไดผล นกวจยของธนาคารโลก ไดจาแนกหลกธรรมาภบาลทดออกเปนมตไดดงน (Kaufmann, Kraay and Zoido-Lobaton 1999 อางใน Carlos Satiso, 2001)

• การ รบฟ ง เส ยงของผ ม ส วนไดส วน เส ยและความรบผดชอบ (Accountability) ซงรวมถงเสรภาพของพลเรอนและความมนคงทางการเมองดวย

• ความสมฤทธผลในการปกครอง (Governance effectiveness) ซงรวมถงคณภาพในการกาหนดนโยบายและการจดบรการสาธารณะดวย

• การทาหนาททขาดระเบยบวนย (The lack of regulatory burden)

• หลกนตธรรม ซงครอบคลมการปกปองสทธการครอบครองดวย

• ความเปนอสระของระบบศาลยตธรรม และการควบคมการทจรต


2-39

ในประเทศทตองการความชวยเหลอจากธนาคารโลกจาเปนตองยอมรบการแกไขปญหาการทจรตทเรอรง การขาดทกษะการบรหารจดการของระบบราชการ และการไมมการบรหารจดการดานเศรษฐกจทด แตการเขาไปเกยวของในประเดนการปกครองของธนาคารโลกจะอยภายใตขอบเขตทเหมาะสมในการใหความชวยเหลอ

ความสาคญของธรรมาภบาลทงในระดบภมภาค ระดบสากลนทาใหประเทศไทย ตองสงเสรมธรรมาภบาลในการบรหารงานภาครฐ โดยเฉพาะอยางย งการตดสนใจ ของคณะรฐมนตรซงเปนกระบวนการสาคญในการบรหารราชการแผนดนของประเทศ ใหมระดบธรรมาภบาลทเปนมาตรฐานททวโลกยอมรบไดตอไป

4. เปรยบเทยบธรรมาภบาลสากลกบจรรยาบรรณ

ธรรมาภบาล เนอหาสวนนเปนการสรปใหเหนความสอดคลองและความแตกตางระหวางธรรมาภบาลสากล กบจรรยาบรรณธรรมาภบาลซงใชในการศกษาครงน โดยไดทาการสรปทบทวนจากเอกสารวชาการและวรรณกรรมตามทไดแสดงเนอหาไวแลวในขางตน เพอใหผศกษา ทาความเขาใจทงสองมตในภาพเดยว โดยแสดงธรรมาภบาลสากลทมาจากแหลงตางๆ เปนขอสรป เปรยบเทยบกบจรรยาบรรณธรรมาภบาลทกลนกรองมาเพอใชในการศกษาครงน ในรปแบบตาราง ดงตอไปน


2-40

ตารางท 2.5 เปรยบเทยบธรรมาภบาลสากลกบจรรยาบรรณธรรมาภบาล

หลกนตธรรม ในธรรมาภบาลสากล

จรรยาบรรณธรรมาภบาล ทใชในการศกษา

สถาบ

นพระปก

เกลา

การตรากฎหมายทถกตอง เปนธรรม การบงคบการใหเปนไปตามกฎหมาย การกาหนดกฎกตกาและการปฏบตตามกฎกตกาทตกลงกนไวอยางเครงครด โดยคานงถงสทธเสรภาพความยตธรรมของสมาชก

Wor

ld Ba

nk กฎหมายท มความเปนธรรมและ

ครอบคลมการปกปองสทธการครอบครองของประชาชนดวย

หลกนตธรรม คอ การมกฎเกณฑ ระเบยบ และกฎหมายท มความยตธรรม ชดเจน ทนตอเหตการณ สามารถบงคบใชไดอยางมประสทธภาพ สามารถส นบส นนการ จดสรรท รพยากรหร อผลประโยชนใหแกทกฝายไดอยางเปนธรรม ม ความโปรงใส และสามารถตรวจสอบได กฎตางๆ ควรเปนตวบงชใหสงคมสามารถคาดการณเกยวกบผลของการไมปฏบตตามได ทงนเพอเปนการประกนความเปนธรรม ความมนคง ความศรทธาและ ความเชอมนของทกฝาย

ความโปรงใส ในธรรมาภบาลสากล


สถาบ

นพระปก

เกลา

การสรางความไววางใจซงกนและกนของคนในชาต โดยปรบปรงกลไกการทางานขององคกรทกวงการให มความโปรงใส

Wor

ld Ba

nk คว าม เป น อ ส ร ะ ขอ ง ร ะบบศ าล

ยตธรรม และการควบคมการทจรต

Sing

apor

e

การเปดเผยขอมลของรฐบาลตอสาธารณชนใหตรวจสอบได ขอมลขาวสารต า ง ๆ ปร ะ ช า ชนส าม า ร ถ เ ข า ถ ง ไ ด กฎระเบยบและการตดสนใจตางๆ ของรฐบาลมความชดเจน

ความโปรงใส คอ ทกฝ ายหรอหนวยงาน ทเกยวของสามารถไดรบรขอมลขาวสารอยางเสรและถกตอง รวมทงมกฎระเบยบและระบบ/กระบวนการดาเนนงานทเปดเผย ตรงไปตรงมา ประชาชนสามารถตรวจสอบและตดตามผลการดาเนนงานได ทงดาน การจดสรรทรพยากร งบประมาณ และกระบวนการทางานทสาคญ


2-41


UK

การตดสนใจอยางเชยวชาญ โปรงใส และ มกา รบร ห า ร จดกา รความ เ ส ย ง การตดสนใจของนกบรหารตองมระบบ ทเหมาะสม มาสนบสนน เพอตรวจสอบการนาการตดสนใจนนไปปฏบต รวมทงตรวจสอบการนาทรพยากรไปใชอยางถ ก ต อ ง ต า ม ก ฎ ห ม า ย แ ล ะ อ ย า ง มประสทธภาพ หนวยงานบรหารอาจนาหลกการการทบทวนการนานโยบายใหม ไปปฏบตหลงจากผานชวงเรมตนไป เพอใหรวานโยบายนนไดผลตามทคาดหวงไวหรอไม

หลกการมสวนรวม ในธรรมาภบาลสากล


สถาบ

นพระปก

เกลา

การเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรบรและเสนอความเหนในการตดสนใจปญหาสาคญของประเทศ ไมว าดวยการแจงความเหน การไตสวนสาธารณะ การทาประชาพจารณ การแสดงประชามต หรออนๆ

Wor

ld Ba

nk การ รบฟ ง เ ส ย งของผ ม ส วน ได

ส ว น เ ส ย แ ล ะ ค ว า ม ร บ ผ ด ช อ บ (Accountability) ซงรวมถงเสรภาพของพลเรอนและความมนคงทางการเมองดวย

หลกการมสวนรวม คอ การเปดโอกาสใหประชาชนหรอฝายทเกยวของมสวนรวมในการรบรขอมลขาวสาร รวมแสดงความคดเหน/วพากษวจารณ รวมตดสนใจ ตลอดจนรวมรบผลประโยชนและรวมประ เ มนผลการ ด า เ นนการอย า ง เท า เท ยม กน โดยไมเลอกใหเพยงฝายใดฝายหนงไดผลประโยชนเพยงฝายเดยว ทกฝายทเกยวของมสทธทจะไดรบร รบทราบ รบประโยชน หรอรวมดาเนนการใดๆ อยางเทาเทยมกน


2-42


ผลสมฤทธและประสทธภาพตอภารกจของรฐ ในธรรมาภบาลสากล


สถาบ

นพระปก

เกลา

หลกความคมคา (Value of Money)

Wor

ld Ba

nk ความสมฤทธผลในการปกครอง

(Governance effectiveness)

Sing

apor

e

1. หลกการปฏบตนยม (Principle of Pragmatism)

2. หลกการมองการณไกล (Principle of Being Forward Looking)

U

K

1. ก า ร ม ง เ น น ใ น เ ป า ห ม า ย ก า รดาเนนงานขององคกรและผลลพธเพอประชาชนและผรบบรการ

2. การสงเสรมคณคาและการแสดงออกดานธรรมาภบาลทงองคกร

3. ก า ร พ ฒ น า ศ ก ย ภ า พ แ ล ะความสามารถของหนวยงานรฐใหมประสทธภาพ

ผลสมฤทธและประสทธภาพตอภารกจของรฐ (Effectiveness and Efficiency) คอ การบรหารจดการเพอใหเกดประสทธภาพในการดาเนนการ ทกดาน ทงการบรหารจดการระบบการดาเนนงานทรพยากร โครงสรางองคกร บคลากร รวมทงการประเมนผลและการรบฟงความคดเหนจากผรบบรการ / บ ค ค ลท ง ภ า ย ใ น แ ล ะ น อก อ ง ค ก ร เ พ อ น า ผ ล การประเ มนนนมาใช ในการพฒนาและปรบปรง การบรหารจดการเหลานใหสอดคลองกบสถานการณ ทเปลยนแปลงไปดวย


2-43


ความเทาเทยมกนของทกภาคสวน ในธรรมาภบาลสากล


สถาบ

นพระปก

เกลา

หลกคณธรรม (Ethics) คอ การยดมนในความถกตองดงาม การสนบสนนสงเสรมใหประชาชนพฒนาตนเองไปพรอมกน เพอใหคนไทยมความซอสตย จรงใจ ขยน อดทน มระเบยบวนย ประกอบอาชพสจรตจนเปนนสยประจาชาต

Sing

apor

e

หลกความยตธรรม (Fairness) คอ การปฏบตของรฐบาลตอกลมชนทกกลมอยางเทาเทยมกน ไมมกลมชนใดไดรบความสาคญเหนอกลมชนอน ทกศาสนา มความเปนอสระเสรอยางเตมท ซงจะ ทาใหศาสนกชนทกศาสนาอยรวมกนไดอย า ง ส นต ท า มกลา งคว ามแตกต า ง ทางเชอชาตและศาสนา

ความเทาเทยมกนของทกภาคสวน (Equity) คอ การปฏบตหนาทอยางมความยตธรรม ทกฝาย ท เ กยวของได รบขอมลขาวสารหรอผลประโยชน อยางเทาเทยมกน ไมแบงแยกวาเปนหญงเปนชาย เปนพรรคพวกหรอคนของใคร เพอเปนหลกประกนความเทาเทยมกนของทกฝาย ในกระบวนการทางานเรองใดๆ ควรมมาตรฐานการปฏบตงานเพยงมาตรฐานเดยว หรอบงคบใชกฎเกณฑอยางเทาเทยมกน ไมเลอกใชกบเฉพาะกลม

ความรบผดชอบ ในธรรมาภบาลสากล


สถาบ

นพระปก

เกลา

ความรบผดชอบ (Responsibility) คอ การตระหนกในสทธหนาท ความสานกรบผดชอบตอสงคม

Wor

ld Ba

nk การลดการทาหนาททขาดระเบยบวนย

(The lack of regulatory burden)

ความรบผดชอบ (Accountability) คอ การตระหนกในสทธหนาท เอาใจใสปญหาสาธารณะ กระตอรอรนในการแกปญหา และการรบผดตอผลของการตดสนใจหรอการกระทาหรอผลของการละเลยเพกเฉยในการปฏบตงาน ซงตองมกลไกทกอใหเกดพนธะตอผลเหลานน เพอแสดงความรบผดชอบตอสงคมโดยรวม ความรบผดชอบนตองมทงโดยบคคลและโดยองคกร / หนวยงาน


2-44


ความรบผดชอบ ในธรรมาภบาลสากล


Sing

apor

e หลกการใหผลตอบแทนตามความสามารถ (Principle of Meritocracy)

UK

1. การปฏบตหนาทอยางมประสทธภาพ ภายใตบทบาทและหนาททชดเจน

2. การสรางความเกยวพนแกผมสวนไดสวนเสยและการทาใหความรบผดชอบเกดขนจรง

จากตารางท 2.5 เปรยบเทยบใหเหนทงความสอดคลองและความแตกตางระหวาง ธรรมาภบาลสากล กบจรรยาบรรณธรรมาภบาลซงใชในการศกษาครงนในหลกธรรมาภบาลทง 6 ประการ มมมองทแตกตางในการใหคานยามของธรรมาภบาลสากล เปนผลมาจากวฒนธรรม บรบท และชวงพฒนาการของธรรมาภบาลในแตละหนวยงานและแตละประเทศ สาหรบจรรยาบรรณธรรมาภบาลท เสนอในการศกษาครงน เปนระยะเรมแรกของการนาหลก ธรรมาภบาลมาใชปฏบตในภาครฐ จรรยาบรรณธรรมาภบาลทเสนอน เปนเสมอนจดเรมตน เพอนาไปสการพฒนาตวชวดธรรมาภบาลทเหมาะสมกบวฒนธรรม บรบท และพฒนาการ ในระยะเรมแรก ซงจะไดกลาวในบทท 3 ตอไป

3-1

บทท 3

การพฒนาเครองมอสนบสนนการตดสนใจของ

คณะรฐมนตรบนหลกธรรมาภบาล

1. ชดตวชวดธรรมาภบาล

จากการวเคราะหจากมตมมมองเชงการบรหารจดการ ท าใหเหนวาพระราชกฤษฎกา วาดวยการเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 และระเบยบวาดวยหลกเกณฑและวธการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 ถอเปนเครองมอเชงกฎหมายซงเปนวธการบรหารจดการทจ าเปนประการหนง แตอาจกลาวไดวา “ยงไมเพยงพอ” ตอการขบเคลอนการน าหลกธรรมาภบาลไปปฏบต

แมส านกเลขาธการคณะรฐมนตรจะก าหนดใหม “หลกจรรยาบรรณธรรมาภบาล” (Code of Good Governance) ส าหรบระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรอยางชดเจน ในอนาคต แตหากขาดเครองมอและกระบวนการเชงบรหารจดการทชวยสนบสนน หลกจรรยาบรรณธรรมาภบาลแลว หลกจรรยาบรรณธรรมาภบาลกจะกลายเปนเพยงแคแนวคด ทไมมประสทธผลในเชงการปฏบตจรง

ดงนน คณะทปรกษาฯ จงด าเนนการศกษาเพอออกแบบและพฒนา “เครองมอ” (Tools) และ “กระบวนการ” (Procedure) ทจะชวยในการขบเคลอนและสนบสนนใหระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรเปนไปตามหลกธรรมาภบาล โดยเครองมอทส าคญเพอแปลงแนวคด ธรรมาภบาล และจรรยาบรรณธรรมาภบาล ไปสการปฏบตของผทเกยวของได คอ “ตวชวด ธรรมาภบาล” (Good Governance Indicators)

ตวช วดธรรมาภบาลในการศกษาน เปนตวช วด เช งพฤตกรรม ซ งน ามาจาก องคประกอบยอยของหลกธรรมาภบาลสากล ตามทไดกลาวมาบางแลวในบทท 2 จากการทบทวนและกลนกรององคประกอบยอยดงกลาว จงพบชดตวชวดธรรมาภบาลส าหรบ หลกธรรมาภบาลทง 6 ประเดน ดงตอไปน


3-2

ชดตวชวดธรรมาภบาล

ตวชวดหลกนตธรรม มการตรวจสอบการมอยจรงของกฎหมาย

มการตรวจสอบกฎหมายอนๆ ทเกยวของ

มการตรวจสอบความทนสมยและความเหมาะสมของกฎหมาย

มการตรวจสอบกฎหมายทใชในการพจารณาเรองวาไมขดตอรฐธรรมนญ

มการตรวจสอบกฎหมายทใชในการพจารณาเรองวาไมขดตอกฎหมายอนๆ

มการตรวจสอบวากฎหมายทใชในการพจารณาเรองวามการคมครองสทธของประชาชน

หรอไมกระทบตอสทธของประชาชน

มการเปรยบเทยบระหวางผลดและผลเสยทเกดจากการพจารณาตามกฎหมายดงกลาว

มการตรวจสอบทบทวนกฎหมาย กฎระเบยบ ขอบงคบและประกาศ เพอใหทนสมยและ

เหมาะสมตอสถานการณ โดยน าข อ เสนอแนะของประชาชนมาประกอบ

การพจารณาดวย

ตวชวดการมสวนรวม รบฟงความคดเหนจากทกฝายทเกยวของ โดยการจดประชมหารอ การแสดงความ

คดเหนผานระบบเครอขายสารสนเทศ (เวบไซด) และทางจดหมาย เปนตน ในกรณทเปนเรองทกระทบตอประชาชน มการรบฟงความคดเหนของประชาชนหรอ

ชแจงเรองแกประชาชน เผยแพรขอมลเกยวกบการก าหนดเปาหมาย แผนการท างาน ระยะเวลาในการ

ด าเนนการ และงบประมาณใหสวนราชการและประชาชนรบทราบ เมอสวนราชการไดรบหนงสอรองเรยน ขอเสนอแนะหรอความคดเหนเกยวกบการ

ปฏบตหนาท มการด าเนนการแกไขใหสอดคลอง เปดโอกาสใหประชาชนทกภาคสวนมสวนรวมในการเสนอความคดเหนหรอใหขอมล

เกยวกบเรองทพจารณา มการส ารวจหรอถามความคดเหนจากประชาชน เพอปรบปรงขนตอนและระยะเวลา

ในการด าเนนงาน


3-3

มการสรางระบบเครอขายสารสนเทศของหนวยงาน เชน เวบไซดของหนวยงาน เปนตน เพออ านวยความสะดวกใหประชาชนในการสอบถาม ตรวจสอบขอมล หรอแสดงความคดเหน

ตวชวดความโปรงใส มการเปดเผยขอมลการตดสนใจและการด าเนนงานตอสาธารณะใหประชาชนสามารถ

ตรวจสอบได เปดเผยขนตอนการปฏบตงานตอสาธารณชน เชน ลงรายละเอยดในระบบเครอขาย

สารสนเทศ (เวบไซด) ใหประขาขนรบทราบขอมลหรอตรวจสอบได การเปดเผยขอมลในการปฏบตราชการตอประชาชนและผทมสวนเกยวของ การชแจงขอมลขาวสารแกประชาชนและผทมสวนเกยวของ การตอบขอสงสยและปญหาตอประชาชน การปฏบตภารกจของรฐสามารถตรวจสอบได

ตวชวดผลสมฤทธและความมประสทธภาพตอภารกจของรฐ มการวางแผนการด าเนนงานลวงหนา และด าเนนการตามแผนนนอยางเปนขนตอน การด าเนนงานสมฤทธผลตามเปาหมายทวางไว มการประเมนผลการด าเนนงานโดยคณะผประเมนอสระเกยวกบผลสมฤทธของภารกจ

คณภาพการบรการ และความพงพอใจ มการประเมนผลแบบลบและมงเนนเพอใหเกดการปรบปรง มการเผยแพรขอมลขาวสารการด าเนนงานในแตละขนตอน เพอใหทกฝายทเกยวของ

รบทราบและไดรบประโยชนจากการด าเนนการดงกลาวอยางทวถง มการจดท าบญชเปรยบเทยบตนทนการด าเนนการกบงานทมลกษณะคลายกน เพอ

ควบคมตนทนการผลตไมใหสงเกนไป มการเปรยบเทยบระหวางตนทนกบผลประโยชนและผลเสยทจะไดรบ เพอพจารณา

ในการด าเนนการตอไป หรอยตการด าเนนการ มการเปดเผยใหประชาชนหรอหนวยงาน หรอสาธารณชนรบทราบขอมลการจดซอ

จดจางอยางเปนธรรมและทวถง เพอใหการจดซอจดจางไดราคาและคณภาพสนคาหรอบรการทมความคมคามากทสด

มการท าแผนปฏบตงานตามทก าหนด


3-4

มการด าเนนการตดตามและประเมนผล เพอน ามาปรบปรงกระบวนการท างาน ใหเปนไปตามเปาหมาย

ตวชวดความเทาเทยมกนของทกภาคสวน มการพจารณาทรพยากรทจดสรรวาประชาชนทกกลมไดผลประโยชนอยางใกลเคยงกน

ทสดในเชงเปรยบเทยบ การด าเนนงานของภาครฐมความเปดเผยและเปนธรรม ผทมสวนเกยวของทกฝาย

ไดรบขอมลอยางทวถง ในการด าเนนงาน หนวยงานมการพจารณาผลดและผลเสยตอทกฝายอยางเทาเทยมกน การพจารณาในการจดซอจดจาง มการพจารณาอยางเปนธรรม โดยอยบนพนฐาน

ความเปนจรง ความเหมาะสมและความถกตอง บรการประชาชนอยางเทาเทยมกน ไมเลอกฝายใดฝายหนง

ตวชวดความรบผด การรบผดชอบในผลงานและการปฏบตหนาทใหบรรลเปาหมายตามทก าหนดไว หนวยงานมการประเมนผลการตดสนใจ เปรยบเทยบผลดและผลเสย ทงในระยะสนและ

ระยะยาว ตรวจสอบกลไกในการตดสนใจวามความเหมาะสม ถกตอง มกลไกในการใหผตดสนใจแสดงความรบผดชอบตอผลการตดสนใจ ก าหนดความเขาใจระหวางกนของผมสวนเกยวของในกระบวนการท างานเกยวกบ

ความรบผดตอการพจารณาเรองและการตดสนใจ ตามทไดเคยกลาวไวในบทท 2 เกยวกบพฒนาการของ “จรรยาบรรณธรรมาภบาล” เพอน ามาใชปฏบตในภาครฐ โดยมจดเรมตนทการเสนอเรองตอคณะรฐมนตรและการตดสนใจของคณะรฐมนตรในครงน ดงนน คณะทปรกษาฯ จงกลนกรองตวชวดธรรมาภบาล เพอน ามาใชในระยะเรมแรกนเชนกน เพอใหเหนภาพรวมของตวชวดธรรมาภบาล ในการเสรมสรางการตดสนใจของคณะรฐมนตร ในระยะแรกน จงน าเสนอในรปแบบการเปรยบเทยบกบตวชวดในชดตวชวด ธรรมาภบาลขางตน ดงตารางตอไปน


3-5

ตารางท 3.1 ตวชวดธรรมาภบาลเพอเสรมสรางการตดสนใจของคณะรฐมนตร

ตวชวดหลกนตธรรม จากการทบทวนวรรณกรรม

ตวชวดหลกนตธรรม เพอเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจ

ของคณะรญมนตร

• มการตรวจสอบการมอยจรงของกฎหมาย • มการตรวจสอบกฎหมายอนๆ ทเกยวของ • มการตรวจสอบความทนสมยและความเหมาะสมของ

กฎหมาย • มการตรวจสอบกฎหมายทใชในการพจารณาเรองวาไม

ขดตอรฐธรรมนญ • มการตรวจสอบกฎหมายทใชในการพจารณาเรองวาไม

ขดตอกฎหมายอนๆ • มการตรวจสอบวากฎหมายทใชในการพจารณาเรอง ม

การคมครองสทธของประชาชน หรอไมกระทบตอสทธของประชาชน

• มการเปรยบเทยบระหวางผลดและผลเสยทเกดจากการพจารณาตามกฎหมายดงกลาว

• มการตรวจสอบทบทวนกฎหมาย กฎระเบยบ ขอบงคบและประก าศ เพ อ ให ท นสม ย และ เหมาะสมต อสถานการณ โดยน าขอเสนอแนะของประชาชนมาประกอบการพจารณาดวย

• มการตรวจสอบการมอยจรงของกฎหมาย • มการตรวจสอบกฎหมายอนๆ ทเกยวของ • มการตรวจสอบความทนสมยและความเหมาะสมของ

กฎหมาย • มหนวยงานรองรบการบงคบใชกฎหมายนน • มระเบยบการท างานรองรบกฎหมายนน • มการตรวจสอบ จารต ประเพณ ปฏบต ทเกยวของกบ

กฎหมายนน • มการตรวจสอบทบทวนผลทเกดจากการด าเนนการ

ในเรองนนๆ ในอดตมาประกอบในการพจารณา ปรบปรงเรองทน าเสนอดวย เชน น าผลจากการฟองรอง/ รองเรยน น าผลจากค าพพากษาของศาล มาประกอบการน าเสนอเรองดวย

ตวชวดหลกความโปรงใส จากการทบทวนวรรณกรรม

ตวชวดหลกความโปรงใส เพอเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจ

ของคณะรญมนตร

• มการเปดเผยขอมลการตดสนใจและการด าเนนงานตอสาธารณะใหประชาชนสามารถตรวจสอบได

• เปดเผยขนตอนการปฏบตงานตอสาธารณชน เชน ลงรายละเอยดในระบบเครอขายสารสนเทศ (เวบไซด) ใหประชาชนรบทราบขอมลหรอตรวจสอบได

• การเปดเผยขอมลในการปฏบตราชการตอประชาชนและผทมสวนเกยวของ

• การชแจงขอมลขาวสารแกประชาชนและผทม สวนเกยวของ

• การตอบขอสงสยและปญหาตอประชาชน

• มกลไก มชองทาง ทมระเบยบรองรบในการใหประชาชนและผทมสวนเกยวของเขาถงขอมลขาวสาร

• มการก าหนดหนวยงาน / บคคล เพอใหขอมลขาวสารแกประชาชน และผเกยวของอยางชดเจน

• มการเผยแพร และการเปดเผยขอมลในการปฏบตราชการตอประชาชน ผท ม สวนเก ยวของ และ สาธารณชนตามทกฎหมายก าหนดไว


3-6

• การปฏบตภารกจของรฐสามารถตรวจสอบได

ตวชวดการมสวนรวม จากการทบทวนวรรณกรรม

ตวชวดการมสวนรวม

เพอเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรญมนตร

• รบฟงความคดเหนจากทกฝายทเกยวของ โดยการจดประชมหารอ การแสดงความคดเหนผานระบบเครอขายสารสนเทศ (เวบไซด) และทางจดหมาย เปนตน

• ในกรณทเปนเรองทกระทบตอประชาชน มการรบฟงความคดเหนของประชาชนหรอชแจงเรองแกประชาชน

• เผยแพรขอมลเกยวกบการก าหนดเปาหมาย แผนการท างาน ระยะเวลาในการด าเนนการ และงบประมาณใหสวนราชการและประชาชนรบทราบ

• เมอสวนราชการไดรบหนงสอรองเรยน ขอเสนอแนะหรอความคดเหนเกยวกบการปฏบตหนาท มการด าเนนการแกไขใหสอดคลองกบความถกตองและความเปนธรรมแกประชาชน

• เปดโอกาสใหประชาชนทกภาคสวนมสวนรวม ในการเสนอความคดเหนหรอใหขอมลเกยวกบเรอง ทพจารณา

• มการส ารวจหรอสอบถามความคดเหนจากประชาชน เพอปรบปรงขนตอนและระยะเวลาในการด าเนนงาน

• มการสรางระบบเครอขายสารสนเทศของหนวยงาน เชน เวบไซดของหนวยงาน เปนตน เพออ านวย ความสะดวกใหประชาชนในการสอบถาม ตรวจสอบขอมล หรอแสดงความคดเหน

• ม ก า รด า เน นการ ให ป ร ะชาชนม ส ว นร ว ม ตามกฎหมายก าหนด

• มกลไก กระบวนการ ด า เน นการ เป ด ร บ การมสวนรวมใหผเกยวของ แสดงความคดเหนได


3-7

ตวชวดผลสมฤทธและความมประสทธภาพตอภารกจของรฐ จากการทบทวนวรรณกรรม

ตวชวดผลสมฤทธและความมประสทธภาพตอภารกจของรฐ

เพอเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจ ครม.

• มการวางแผนการด าเนนงานลวงหนา และด าเนนการตามแผนนนอยางเปนขนตอน

• การด าเนนงานสมฤทธผลตามเปาหมายทวางไว • มการประเมนผลการด าเนนงานโดยคณะผประเมนอสระ

เกยวกบผลสมฤทธของภารกจ คณภาพการบรการ และความพงพอใจ

• มการประเมนผลแบบลบและมงเนนเพอใหเกดการ

ปรบปรง • มการเผยแพรขอมลขาวสารการด าเนนงานในแตละ

ขนตอน เพอใหทกฝายทเกยวของรบทราบและไดรบประโยชนจากการด าเนนการดงกลาวอยางทวถง

• มการจดท าบญชเปรยบเทยบตนทนการด าเนนการ กบงานทมลกษณะคลายกน เพอควบคมตนทนการผลตไมใหสงเกนไป

• มการเปรยบเทยบระหวางตนทนกบผลประโยชนและผลเสยทจะไดรบ เพอพจารณาในการด าเนนการตอไป หรอยตการด าเนนการ

• มการ เปด เผยใหประชาชนหร อหนวยงาน หร อสาธารณชนรบทราบขอมลการจดซอจดจางอยางเปนธรรมและทวถง เพอใหการจดซอจดจางไดราคาและคณภาพสนคาหรอบรการทมความคมคามากทสด

• มการท าแผนปฏบตงานตามทก าหนด • มการด าเนนการตดตามและประเมนผล เพอน ามา

ปรบปรงกระบวนการท างานใหเปนไปตามเปาหมาย

• มการประเมนตนทน กบผลประโยชนทจะไดรบ เพอพจารณาในการด าเนนการตอไป หรอยตการด าเนนการ

• มการประเมนความเ สยงในการด าเนนการของโครงการ/เรองทน าเสนอ

• มการประเมนผลกระทบทเกดขนทงในทางบวก และ ทางลบพรอมทงก าหนดมาตรการเยยวยา และลดผลกระทบทจะเกดขน


3-8

ตวชวดความเทาเทยมกนของทกภาคสวน จากการทบทวนวรรณกรรม

ตวชวดความเทาเทยมกนของทกภาคสวน เพอเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจ ครม.

• มการพจารณาทรพยากรทจดสรรวาประชาชนทกกลมไดผลประโยชนอยางใกลเคยงกนทสด ในเชงเปรยบเทยบ

• การด าเนนงานของภาครฐมความเปดเผยและ เปนธรรม ผทมสวนเกยวของทกฝายไดรบขอมลอยางทวถง

• ในการด าเนนงาน หนวยงานมการพจารณาผลดและผลเสยตอทกฝายอยางเทาเทยมกน

• การพจารณาในการจดซอจดจางมการพจารณาอยางเปนธรรม โดยอยบนพนฐานความเปนจรง ความเหมาะสมและความถกตอง

• บรการประชาชนอยางเทาเทยมกนไมเลอกฝายใดฝายหนง

• ไมเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม ทงทางเพศ ทางศาสนา ทางชาตพนธวรรณา

• มมาตรฐานในการด าเนนการ หรอมกระบวนการ ในการด าเนนการ ทก าหนดไวอยางชดเจนเปนทรโดยทวกนในเชงประจกษ

• ความครอบคลมทวถงประชาชนทกภาคสวน • การไมมผลประโยชนทบซอน

ตวชวดความรบผด จากการทบทวนวรรณกรรม

ตวชวดความรบผด เพอเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจ ครม.

• การรบผดชอบในผลงานและการปฏบตหนาทใหบรรลเปาหมายตามทก าหนดไว

• หนวยงานมการประเมนผลการตดสนใจ เปรยบเทยบผลดและผลเสยทงในระยะสนและระยะยาว

• ตรวจสอบกลไกในการตดสนใจวามความเหมาะสม ถกตอง

• มกลไกในการใหผตดสนใจแสดงความรบผดชอบ ตอผลการตดสนใจ

• ก าหนดความเขาใจระหวางกนของผมสวนเกยวของ ในกระบวนการท างาน เกยวกบความรบผด ตอการพจารณาเรองและการตดสนใจ

• มการก าหนดตวบคคล หนวยงาน และคณะกรรมการ ทตองรบผดจากผลการกระท าทชดเจน

• มกฎเกณฑ ระเบยบ ทก าหนดชดเจนผกมดใหรบผดแกบคคล หนวยงาน และคณะกรรมการ

ตวชวดธรรมาภบาลเพอเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรน เปนชดตวชวดเพอน ามาใชในระยะเรมแรก สามารถเปลยนแปลงไดตามความเหมาะสม และบรบทอนๆ ตอไป เมอไดตวชวดธรรมาภบาลแลว จากนนจงน าตวชวดไปสรางชดคะแนน โดยก าหนดเกณฑคาเปาหมายและใหคะแนนแตละปจจยในล าดบถดไป


3-9

2. การก าหนดเกณฑคาเปาหมาย และการใหคะแนนแตละ

ปจจย (Good Governance Scorecard)

จากชดตวชวดธรรมาภบาลน คณะทปรกษาไดทบทวนการน าชดตวชวดไปใชปฏบตจรง ในระดบการก าหนดเกณฑคาเปาหมาย และการใหคะแนนแตละปจจยโดยทบทวนจาก

1. การศกษาทบทวนจากเอกสารวชาการ 2. การสอบทานโดยการสมภาษณเชงลกผประสานงานคณะรฐมนตรและรฐสภา

(ปคร.)

ผลการศกษาพบวา การก าหนดเกณฑคาเปาหมายและการใหคะแนนแตละปจจย เกยวของโดยตรงกบพนธกจ/ ภารกจ ของหนวยงานนนๆ ซงมความแตกตางกนโดยอาจแบงไดในเบองตนเปนภารกจดานสงคม ภารกจดานเศรษฐกจ และภารกจดานความมนคง โดยไมขนอยกบสงกด หรอภารกจหลกของกระทรวงตนสงกด ทงนมหลกเกณฑเบองตนในการก าหนดเกณฑคาเปาหมายและการใหคะแนนแตละปจจย ดงตอไปน

1. ในกลมภารกจหน งไมจ าเปนตองด าเนนการตามตวชวดธรรมาภบาล ทง 6 ประการ อาทเชน กลมภารกจดานความมนคงของประเทศควรด าเนนการตามภารกจโดยใหคะแนนดานผลสมฤทธและความมประสทธภาพตอภารกจของรฐมากทสด และไมควรด าเนนการตามหลกการมสวนรวม

2. ในกระทรวงหนง ควรก าหนดชดของคาเปาหมายและการใหคะแนนไดมากกวา 1 ชด เนองจากกระทรวงมหนาทหลกในการก าหนดนโยบาย แตกลมภารกจ ในกระทรวงมหลายดาน แตละกลมภารกจมเปาประสงคในการปฏบตงานแตกตางกนไป ในกลมภารกจนนอาจไมก าหนดชดของคาเปาหมายและการใหคะแนน เหมอนกบชดคะแนนของกระทรวง

3. การก าหนดชดของคาเปาหมายและการใหคะแนนในระดบปฏบต และระดบกรม ควรตองท าขอตกลงรวมกนกบส านกเลขาธการคณะรฐมนตรไวแลวลวงหนากอนจะเรมน าการตรวจสอบธรรมาภบาลในการเสนอเรองตอคณะรฐมนตรมาใชปฏบต

4. หลกการทส าคญซงเปนพนฐานทตองยดถอในทกชดของคาเปาหมายและการใหคะแนน คอ หลกนตธรรม


3-10

5. การน าเครองมอธรรมาภบาลชดน (ชดของเครองมอธรรมาภบาล ประกอบดวย จรรยาบรรณธรรมาภบาล ตวชวดธรรมาภบาล และการก าหนดคาเปาหมายและการใหคะแนน) เขามาเสรมสรางการตดสนใจของคณะรฐมนตร เปนสงด ทควรยดถอปฏบตในทกหนวยงานทเกยวของ และควรปลกฝงใหลงลกไปถงระดบบคคล

6. การน าชดเครองมอธรรมาภบาลเขามาเสรมสรางการตดสนใจของคณะรฐมนตร ไมเปนอปสรรคตอการท างานของผปฏบต หากการด าเนนการน อยในวาระเดยวกนกบการตรวจสอบเรองเพอน าเสนอคณะรฐมนตร ตาม Template ของส านกเลขาธการคณะรฐมนตรซงตองกระท าอยแลว

จากขอคนพบทส าคญเหลาน คณะทปรกษาฯ จงไดทบทวน Template การเสนอเรอง สการตดสนใจของคณะรฐมนตร ซงส านกเลขาธการคณะรฐมนตรไดด าเนนการดวยระบบ Cabnet อยในปจจบน พบมชด Template การเสนอเรองตอคณะรฐมนตร ทงสน 37 แบบฟอรม

เพอใหการน าเครองมอธรรมาภบาลไปใหหนวยงานท เกยวของใชปฏบตไดจรง โดยค านงถงเงอนไข 2 ประการ คอ ไมเปนการเพมภาระใหหนวยงานทเกยวของ และการน าเครองมอธรรมาภบาลนไปปฏบตตองไมยากเกนไป คณะทปรกษาฯ จงทบทวนความสมพนธของ Template เพอน าเสนอเรองสการตดสนใจของคณะรฐมนตร วามความเกยวของกบหลกธรรมาภบาลอยางไรบาง และพบความเกยวของดงจะไดแสดงผลในหวขอถดไปน

3. ความสมพนธระหวาง Template เพอน าเสนอเรอง

สการตดสนใจของคณะรฐมนตรกบหลกธรรมาภบาล

จากการศกษาทบทวน Template / Check List ในการตรวจสอบความถกตอง ความครบถวนสมบรณของการน าเรองเขาทประชมคณะรฐมนตร จ านวน 37 แบบฟอรม ท าใหพบวา การเสนอเรองสคณะรฐมนตรมการปฏบตตามหลกธรรมาภบาลอยแลว โดยแยก Template ทมเปน 5 กลม และ เพอใหเครองมอในการเสรมสรางธรรมาภบาล สนองตอประสทธภาพและความทนตอสถานการณ ของเรองทน าเสนอตอคณะรฐมนตร ไมเปนเครองมอทเพมภาระและท าใหการท างานขาดความยดหยน คณะทปรกษาจงทบทวนธรรมาภบาล ใน Template พบขอมลดงแสดงในตารางท 3.2 น

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-11

ตา

รางท 3.2 แสด

งความเปน

ธรรมาภ

บาลข

อง T

empla

te การเส

นอเรอ

งตอค

ณะรฐม

นตร

แบบฟ

อรม

เนอหาอางอง

นตธรรม

การมสวนวม

ความโปรงใส

ผลสมฤทธและประสทธภาพ

ความเทาเทยมกน ของทกภาคสวน

ความรบผด

รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)01

1.1

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

ายท

เกยว

ของรบท

ราบข

อมลอ

ยางเท

าเทยม

กน

1.2

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ

หมาย กฎ ระเบยบ

อนๆ

ทเกย

วของ

1.3

√

วางแผน

การด าเน

นงาน

ลวงห

นา, เปร

ยบเทยบ

ระหว

างผล

ดและผล

เสย เพอ

วนจฉ

ยความค

มคาห

รอคว

าวมเหม

าะสม

ในการด าเน

นการตอ

ไป

2

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, ชแจ

งขอม

ลแกผ

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยว

ของรบท

ราบ

ขอมล

อยางเทาเท

ยมกน

3

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก

ผมสวนเกย

วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

4

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, เปด

เผยรายละเอยด

ขนตอ

นการด าเนนง

านใหผท

เกยว

ของ

รบทร

าบ, ท

กฝายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-12

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)01

5

√

มก

ลไกในก

ารตรวจสอ

บการด าเนนก

ารหร

อการตด

สนใจ

6

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

7

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

8.1

√

√

√

√

รบ

ฟงคว

ามคด

เหนจ

ากทก

ฝายท

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยวขอ

งรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

, มกล

ไกในการตรวจส

อบการตดส

นใจ

8.2

√

√

√

√

รบ

ฟงคว

ามคด

เหนจ

ากทก

ฝายท

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยวขอ

งรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

, มกล



นใจ

9.1

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-13

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)01

9.2

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

10

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)02

1.1

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

1.2

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

1.3

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

2

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, ชแจ

งขอม

ลแกผ

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยว

ของรบท

ราบ

ขอมล


ยมกน

3

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-14

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)02

4

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, เปด


ขนตอ


านใหผท

เกยว

ของ

รบทร

าบ, ท


วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

5

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)03

1

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)04

1

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

แกผม

สวนเกย

วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)05

1

√

√

√

ใหคว

ามเหนต

อเรองท

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยวขอ

งรบท

ราบข

อมลอ

ยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)06

1

(แบบ

ฟอรม

เปลา)

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-15

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)07

1.1

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

1.2

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

1.3

√

วางแผน

การด าเน

นงาน

ลวงห

นา, เปร

ยบเทยบ

ระหว

างผล

และผลเสย

เพอ

วนจฉ

ยความค

มคาห

รอคว

าวมเหม

าะสม

ในการด าเน

นการตอ

ไป

2

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, ชแจ

งขอม

ลแกผ

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยว

ของรบท

ราบ

ขอมล


ยมกน

3

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

4

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, เปด


ขนตอ


านใหผท

เกยว

ของ

รบทร

าบ, ท


วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-16

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)07

5

√

มก

ลไกในก


บการด าเนนก

ารหร

อการตด

สนใจ

6

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

7

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

8

√

√

√

ชแจงขอ

มลในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

9.1

√

√

√

√

รบ

ฟงคว

ามคด

เหนจ

ากทก

ฝายท

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยวขอ

งรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

, มกล



นใจ

9.2

√

√

√

√

รบ

ฟงคว

ามคด

เหนจ

ากทก

ฝายท

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยวขอ

งรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

, มกล



นใจ

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-17

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)08

1.1

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

1.2

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

2

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, ชแจ

งขอม

ลแกผ

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยว

ของรบท

ราบ

ขอมล


ยมกน

สลค. (0

6)08

3

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

4

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, เปด


ขนตอ


านใหผท

เกยว

ของ

รบทร

าบ, ท


วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

5

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-18

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)09

1.1

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

1.2

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

2

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, ชแจ

งขอม

ลแกผ

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยว

ของรบท

ราบ

ขอมล


ยมกน

3

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

4

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, เปด


ขนตอ


านใหผท

เกยว

ของ

รบทร

าบ, ท


วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-19

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)09

5

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)10

1.1

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

1.2

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

2

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, ชแจ

งขอม

ลแกผ

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยว

ของรบท

ราบ

ขอมล


ยมกน

3

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

4

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, เปด


ขนตอ


านใหผท

เกยว

ของ

รบทร

าบ, ท


วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-20

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)10

5

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)11

1.1

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

1.2

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

2

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, ชแจ

งขอม

ลแกผ

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยว

ของรบท

ราบ

ขอมล


ยมกน

3

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-21

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)11

4

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, เปด


ขนตอ


านใหผท

เกยว

ของ

รบทร

าบ, ท


วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

5

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)12

1.1

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

1.2

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

2

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, ชแจ

งขอม

ลแกผ

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยว

ของรบท

ราบ

ขอมล


ยมกน

3

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-22

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)12

4

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, เปด


ขนตอ


านใหผท

เกยว

ของ

รบทร

าบ, ท


วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

5

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)13

1.1

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

1.2

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

2

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, ชแจ

งขอม

ลแกผ

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยว

ของรบท

ราบ

ขอมล


ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-23

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)13

3

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

4

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, เปด


ขนตอ


านใหผท

เกยว

ของ

รบทร

าบ, ท


วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

5

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)14

1.1

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

1.2

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

2

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, ชแจ

งขอม

ลแกผ

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยว

ของรบท

ราบ

ขอมล


ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-24

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)14

3

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

4

√

√

√

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

, เปด


ขนตอ


านใหผท

เกยว

ของ

รบทร

าบ, ท


วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

5

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)15

1

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, รบฟ

งความค

ดเหน

จากท


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

สลค. (0

6)16

แบ

บหนงสอ

เสนอ

การแตงตงเอกอ

ครราชท

ตและต าแห

นงปร

ะเภท

บรหา

รระดบส

ง

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

แบ

บตรวจส

อบการแตงตงขาราชก

ารพล

เรอน

ทเสน

อขอแ

ตงตง

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-25

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)16

√

มก

ลไกในก


บความถ

กตองเหมา

ะสม

แบ

บฟอรมก

รอกป

ระวต

ขาราชก

ารพล

เรอน

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)17

แบ

บหนงสอ

เสนอ

การแตงตงต า

แหนงปร

ะเภท

บรหา

รระดบส

ง

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

แบ

บตรวจส


ารใหด ารงต า

แหนงปร

ะเภท

บรหารระดบส

ง

√

มก

ลไกในก


บความถ


ะสม

แบ

บฟอรมก

รอกป

ระวต

ผไดรบก

ารแต

งตง

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-26

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)18

แบ

บหนงสอ

เสนอ

แตงตงต าแหน

งประเภทว

ชาการระดบท

รงคณ

วฒ

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

แบ

บตรวจส


ารใหด ารงต า

แหนงปร

ะเภท

วชาการระดบ

ทรงคณวฒ

√

มก

ลไกในก


บความถ


ะสม

แบ

บฟอรมก

รอกป

ระวต

ผไดรบก

ารแต

งตง

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)19

แบ

บหนงสอ

เสนอ

ตออายราชการต

าแหน

งประเภทผ

บรหา

รระดบส

ง ครงท ๑

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-27

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)19

ส าเนาป

ระกาศส

านกน

ายกรฐม

นตร

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

แกผม

สวนเกย

วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

แบ

บฟอรมก

รอกป

ระวต

การรบร

าชการ

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)20

แบ

บหนงสอ

เสนอ

ตออายราชการต

าแหน

งประเภทผ

บรหา

รระดบส

ง ครงท ๒

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

ส าเนาป

ระกาศส

านกน

ายกรฐม

นตร

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

แกผม

สวนเกย

วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-28

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)20

แบ

บฟอรมก

รอกป

ระวต

การรบร

าชการ

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค.

(06)

21

1

√

√

√

รบฟง

ความ

คดเหนจ

ากผม

สวนเกย

วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

สลค. (0

6)22

1

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)23

แบ

บหนงสอ

เสนอ

ขออน

มตเปดส

ถานก

งสลแ

ละแต

งตงกงสลต

างปร

ะเทศ

ประจ าป

ระเทศไทย

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

ส าเนาห

นงสอ

สถาน

เอกอ

ครราชท

ต

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-29

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)23

ปร

ะวตก

งสลผ

ไดรบ

การแตงคง

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

ส าเนาห

นงสอ

ส านก

ขาวก

รองแหงชาต

√

√

√

รบฟง

ความ

คดเหนจ

ากผม

สวนเกย

วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

ส าเนาห

นงสอ

ส านก

งานส

ภาคว

ามมน

คงแห

งชาต

√

√

√

รบฟง

ความ

คดเหนจ

ากผม

สวนเกย

วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

สลค. (0

6)23

ส าเนาห

นงสอ

กองบญชาการต

ารวจนค

รบาล

√

√

√

รบฟง

ความ

คดเหนจ

ากผม

สวนเกย

วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-30

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)24

แบ

บหนงสอ

เสนอ

ขอเปดส

ถานก

งสลแ

ละการแตงตงกงสล

ไทยป

ระจ าตา

งประเทศ

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

ส าเนาห

นงสอ

สถาน

เอกอ

ครราชท

ต

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

ปร

ะวตผ

ไดรบ

การแตงคง

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)25

ขอ

มลแล

ะขอพ

จารณ

า

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-31

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)26

ขอ

มลแล

ะขอพ

จารณ

า

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)27

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)28

√

√

√

รบ

ฟงแล

ะชแจ

งขอม

ลแกผ

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยว

ของรบท

ราบ

ขอมล


ยมกน

สลค. (0

6)29

แบ

บหนงสอ

เสนอ

แตงตงสมาชก

ฝายไทย

ในศาลป

ระจ าอน

ญาโตต

ลาการ ณ

กรงเฮก

√

√

√

ชแจงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สงทส

งมาดวย

√

ตรวจสอ

บการมอ

ยจรงขอ

งกฎห

มาย,

ตรวจส

อบกฎ


อนๆ

ทเกย

วของ

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-32

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)30

แบ

บหนงสอ

เสนอ

แจงแกไขช

อประเทศ

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

ส าเนาห

นงสอ

สถาน

เอกอ

ครราชท

ต

√

√

√

รบ

ฟงแล

ะชแจ

งขอม

ลแกผ

มสวน

เกยว

ของ, ทก

ฝายท

เกยว

ของรบท

ราบ

ขอมล


ยมกน

สลค. (0

6)31

แบ

บหนงสอ

ส านก

งานค

ณะกรรมก

ารกฤ

ษฎกา

√

√

√

√

รบฟง

และเป

ดเผย

ขอมล

แกผม

สวนเกย

วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

, มกล


อบคว

ามถก

ตองเห

มาะสม

บน

ทกส านก

งานค

ณะกรรมก

ารกฤ

ษฎกาปร

ะกอบ

รางพระราชบ

ญญต

√

√

√

√

√

ตรวจสอ

บความถ


ะสมข

องกฎ

ระเบยบ

, รบฟ

งและเปดเผย

ขอมล

แกผม

สวนเกย

วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

, มก

ลไกในก


บความถ


ะสม

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-33

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)32

1

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)33

1

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)34

1

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)35

1

√

√

√

ชแ

จงขอ

มลแก


วของ

, ทกฝ

ายทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล

อยาง

เทาเท

ยมกน

สลค. (0

6)36

(แบบ

ฟอรม

เปลา)

สลค. (0

6)37

1

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

ายท

เกยว

ของรบท

ราบข

อมลอ

ยางเท

าเทยม

กน

2.1

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

ายท

เกยว

ของรบท

ราบข

อมลอ

ยางเท

าเทยม

กน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

3-34

แบบฟ

อรม


นตธรรม






รายล

ะเอย

ด

สลค. (0

6)37

2.2

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

2.3

√

√

√

เปดเผย

ขอมล

ในการป

ฏบตงาน

ใหผท

มสวน

เกยว

ของรบท

ราบ,

ทกฝ

าย

ทเกย

วของรบ

ทราบ

ขอมล


ยมกน

2.4

√

พจารณาผ

ละกระท

บ/เปรยบเทย

บผลด

และผลเสย


3-35

ขอคนพบทไดจากการทบทวน Template Template การเสนอเรองตอคณะรฐมนตร จดแบงออกเปน 5 ประเภท คอ

1. ประเภททวไป แบบฟอรม สลค.(06)01 ถง สลค. (06)06 2. ประเภทกฎหมาย แบบฟอรม สลค.(06)07 ถง สลค. (06)08 3. ประเภทการแตงตง แบบฟอรม สลค.(06)09 ถง สลค. (06)20 4. ประเภทความสมพนธระหวางประเทศ แบบฟอรม สลค.(06)21 ถง สลค.

(06)30 5. ประเภทการด าเนนการภายหลงมมต แบบฟอรม สลค.(06)31 ถง สลค. (06)37

โดยใน Template แตละกลมประเภทพบความเกยวของกบหลกธรรมาภบาล ดงตอไปน 1. ประเภททวไป จากตารางขางตนสามารถอธบายไดวาแบบฟอรมประเภททวไปใหความส าคญกบหลกธรรมาภบาลในดานการมสวนรวม ความโปรงใส และความเทาเทยมกนทกภาคสวน เปนอนดบแรก โดยมอยในแบบฟอรมเกอบทงหมด ยกเวนแบบฟอรม สลค. (06)06 ทเปนแบบฟอรมเปลา แตระดบความลกของธรรมาภบาลยงเปนแคเพยงระดบเรมตน กลาวคอ

การมสวนรวม ไดแก การรบฟงความคดเหนจากฝายทเกยวของ และการมสวนรวมในการรบทราบขอมล

ความโปรงใส ไดแก เปดเผยขอมลในการปฏบตงาน เปดเผยรายละเอยดขนตอนการปฏบตงานใหแกฝายทเกยวของรบทราบ และชแจงขอมลแกผมสวนเกยวของ

ความเทาเทยมกนทกภาคสวน ไดแก การรบทราบและการใหความเหนตอเรองทเกยวของอยางเทาเทยมกน

ความส าคญของหลกธรรมาภบาลทพบ รองลงมาคอหลกนตธรรม ไดแก ตรวจสอบการมอยจรงของกฎหมาย, ตรวจสอบกฎหมาย กฎ ระเบยบอนๆ ทเกยวของ ซงหลกนจะปรากฏ ใหเหนอยในแบบฟอรม สลค.(06)01 และ สลค.(06)02

สวนหลกความรบผด คอ มกลไกในการตรวจสอบการด าเนนการหรอการตดสนใจ จะปรากฏใหเหนในแบบฟอรม สลค.(06)01 เทานน และดานผลสมฤทธและประสทธภาพ คอ วางแผนการด าเนนงานลวงหนา, เปรยบเทยบระหวางผลดและผลเสย เพอวนจฉยความคมคาหรอควาวมเหมาะสมในการด าเนนการตอไป จะปรากฏใหเหนในแบบฟอรม สลค.(06)01 เทานน


3-36

จากขอคนพบน กลาวไดวา ในแบบฟอรมประเภททวไปนทง 6 แบบฟอรม แบบฟอรม สลค.(06)01 มหลกธรรมาภบาลครบทง 6 ดาน แตระดบธรรมาภบาลยงอยในระดบเบองตน เชน ดานการมสวนรวม มเพยงแคการรบฟงความคดเหนจากฝายทเกยวของ และการมสวนรวม ในการรบทราบขอมล ซงทจรงแลวระดบการมสวนรวมมมากกวานน เชน การมสวนรวมในการตดสนใจ เปนตน สวนแบบฟอรม สลค.(06)02 มหลกธรรมาภบาล 5 ดานคอ การมสวนรวม ความโปรงใส ความเทาเทยมกนทกภาคสวน และดานนตธรรม ส าหรบแบบฟอรม สลค.(06)03 ถง สลค.(06)05 ประกอบดวยหลกธรรมาภบาลดานการมสวนรวม ความโปรงใส และความเทาเทยมกนทกภาคสวน 2. ประเภทกฎหมาย จากตารางพบวาแบบฟอรมประเภทกฎหมายยงคงใหความส าคญกบหลกธรรมาภบาลดานการมสวนรวม ความโปรงใส และความเทา เทยมกนทกภาคสวนเปนอนดบแรก เชนเดยวกนกบแบบฟอรมประเภททวไป ซงจะปรากฎอยทงในแบบฟอรม สลค.(06)07 และสลค.(06)08 กลาวคอ

การ มส วนร วม ได แก ก ารรบฟ งความคด เห นจากฝ ายท เ ก ยวข อ ง และการมสวนรวมในการรบทราบขอมล



หลกธรรมาภบาลทพบใน Template ประเภทน ในล าดบรองลงมาคอ หลกนตธรรม ซงมการตรวจสอบเนอหาดานนมากกวาในแบบฟอรมประเภททวไป ไดแก ตรวจสอบ การมอยจรงของกฎหมาย, ตรวจสอบกฎหมาย กฎ ระเบยบอนๆ ทเกยวของ และมการตรวจสอบ/เปรยบเทยบความเหมาะสมและความทนสมยของกฎหมาย ซงหลกนตธรรมน จะปรากฏใหเหนอย ทงในแบบฟอรม สลค.(06)07 และสลค.(06)08

หลกความรบผด คอ มกลไกในการตรวจสอบการด าเนนการ การตดสนใจและความถกตองเหมาะสม จะปรากฏใหเหนในแบบฟอรม สลค.(06)07 เทานน แตจะมมากกวา ในแบบฟอรมประเภททวไป ถาเทยบอตราสวนผลสมฤทธและประสทธภาพ ยงคงเปนล าดบสดทายทมอยในแบบฟอรม คอ วางแผนการด าเนนงานลวงหนา, เปรยบเทยบระหวางผลดและ


3-37

ผลเสย เพอวนจฉยความคมคาหรอความเหมาะสมในการด าเนนการตอไป จะปรากฏใหเหน ในแบบฟอรม สลค.(06)07 เทานน

แบบฟอรม สลค.(06)07 เปนแบบฟอรมประเภทกฎหมายทมหลกธรรมาภบาลครบ ทง 6 ดาน แตระดบธรรมาภบาลยงคงอยในระดบเรมตนเหมอนแบบฟอรม สลค .(06)01 แตแบบฟอรม สลค.(06)07 จะมหลกธรรมาภบาลดานนตธรรมมากขน และระดบความลกของเนอหากมมากขน คอ มการตรวจสอบ/เปรยบเทยบความเหมาะสมและความทนสมยของกฎหมายดวย 3. ประเภทการแตงตง จากการทบทวนพบว าแบบฟอร มปร ะ เภทการแต ง ต ง ใ ห คว ามส าคญก บ หลกธรรมาภบาลในดานการมสวนรวม ความโปรงใส และความเทาเทยมกนทกภาคสวนเปนอนดบแรกเชนเดยวกบประเภททวไปและประเภทกฎหมาย โดยมอยในทกแบบฟอรม มรายละเอยดดงน

การ มส วนร วม ได แก ก ารรบฟ งความคด เห นจากฝ ายท เ ก ยวข อ ง และการมสวนรวมในการรบทราบขอมล



หลกนตธรรมยงคงเปนหลกธรรมาภบาลทมความส าคญถดมา ไดแก ตรวจสอบการมอยจรงของกฎหมาย, ตรวจสอบกฎหมาย กฎ ระเบยบอนๆ ทเกยวของ ซงหลกนจะปรากฏใหเหนอยในแบบฟอรม สลค.(06)09 ถง สลค.(06)14

ในล าดบถดมาคอ หลกความรบผด ไดแก มกลไกในการตรวจสอบความถกตองเหมาะสม ซงจะปรากฏใหเหนในแบบฟอรม สลค.(06)16, สลค.(06)17 และ สลค.(06)18 สวนดาน ผลสมฤทธและประสทธภาพ ไมปรากฎในแบบฟอรมประเภทการแตงตงน

จากแบบฟอรมในประเภทการแตงน ไมมแบบฟอรมใดทมหลกธรรมาภบาลครบ ทง 6 ดาน แตแบบฟอรม สลค.(06)09 ถง สลค.(06)14 ปรากฎหลกธรรมาภบาล 4 ดาน คอ การมสวนรวม ความโปรงใส ความเทาเทยมกนทกภาคสวน และนตธรรม สวนแบบฟอรม สลค.(06)16 ถง สลค.(06)18 พบหลกธรรมาภบาล 4 ดานแตเปนดานทตางกน คอ ประกอบดวย


3-38

การมสวนรวม ความโปรงใส ความเทาเทยมกนทกภาคสวน และความรบผด ส าหรบแบบฟอรม สลค.(06)15, สลค.(06)19 และ สลค.(06)20 ประกอบดวยธรรมาภบาล 3 ดาน คอ การมสวนรวม ความโปรงใส และความเทาเทยมกนของทกภาคสวน

4. ประเภทความสมพนธระหวางประเทศ จากตาราง สามารถอธบายไดวาแบบฟอรมประเภทความสมพนธระหวางประเทศ

ใหความส าคญกบหลกธรรมาภบาลในดานการมสวนรวม ความโปรงใส และความเทาเทยมกนของทกภาคสวนเปนอนดบแรกเชนเดยวกบประเททวไป ประเภทกฎหมาย และประเภทการแตงตง โดยมอยในทกแบบฟอรม มรายละเอยด ดงน

- การม ส วนร วม ไ ด แ ก ก า ร ร บฟ ง ค ว ามค ด เ ห น จากฝ ายท เ ก ย ว ข อ ง และการมสวนรวมในการรบทราบขอมล

- ความโปรงใส ไดแก เปดเผยขอมลในการปฏบตงานใหแกฝายทเกยวของรบทราบ และชแจงขอมลแกผมสวนเกยวของ

- ความเทาเทยมกนของทกภาคสวน ไดแก การรบทราบและการใหความเหนตอเรองทเกยวของอยางเทาเทยมกน

หลกนตธรรม ไดแก ตรวจสอบการมอยจรงของกฎหมาย, ตรวจสอบกฎหมาย กฎ ระเบยบอนๆ ทเกยวของ ซงหลกนจะปรากฏใหเหนอยในแบบฟอรม สลค.(06)29 เทานน

สวน หลกความรบผด และ ผลสมฤทธและประสทธภาพ ไมปรากฎในแบบฟอรมประเภทความสมพนธระหวางประเทศน

ดงนน สามารถกลาวไดวาแบบฟอรมประเภทความสมพนธระหวางประเทศทงหมด มหลกธรรมาภบาล 3 ดาน ได แกการมสวนรวม ความโปรงใส และความเทาเทยมกนของทกภาคสวน และแบบฟอรม สลค.(06)29 มหลกนตธรรมเพมเขามาดวย 5. ประเภทการด าเนนการภายหลงมมต

จากตาราง พบวาแบบฟอรมประเภทการด าเนนการภายหลงมมตยงคงใหความส าคญกบหลกธรรมาภบาลดานการมสวนรวม ความโปรงใส และความเทาทยมกนทกภาคสวน เปนอนดบแรกเชนเดยวกนกบแบบฟอรมประเภททวไป ประเภทกฎหมาย ประเภทการแตงตง และประเภทความสมพนธระหวางประเทศ ซงจะปรากฎอยในเกอบทกแบบฟอรม ยกเวนแบบฟอรม สลค.(06)36 ซงเปนแบบฟอรมเปลา โยมรายละเอยด ดงน

การมสวนรวม ไดแก การรบฟงความคดเหนจากฝายทเกยวของ และการมสวนรวมในการรบทราบขอมล


3-39

ความโปรงใส ไดแก เปดเผยขอมลในการปฏบตงานใหแกฝายทเกยวของรบทราบ และชแจงขอมลแกผมสวนเกยวของ

ความเทาเทยมกนของทกภาคสวน ไดแก การรบทราบและการใหความเหนตอเรองทเกยวของอยางเทาเทยมกน

หลกนตธรรม หลกความรบผด และผลสมฤทธและประสทธภาพ เปนดานถดมา คอ ตรวจสอบการมอยจรงของกฎหมาย, ตรวจสอบกฎหมาย กฎ ระเบยบอนๆ ทเกยวของ, มกลไกในการตรวจสอบความถกตองเหมาะสม และพจารณาผลกระทบ/เปรยบเทยบผลดและผลเสย ซงหลกนตธรรมและหลกความรบผดจะปรากฏใหเหนในแบบฟอรม สลค.(06)31 และผลสมฤทธและประสทธภาพ จะอยในแบบฟอรม สลค.(06)37 แบบฟอรมประเภทการด าเนนการหลงมมตไมมแบบฟอรมใดทมหลกธรรมาภบาลครบทง 6 ดาน แตแบบฟอรม สลค.(06)31 ม 5 ดาน คอ การมสวนรวม ความโปรงใส ความเทาทยมกนของทกภาคสวน นตธรรมและความรบผด ไมมดานผลสมฤทธและประสทธภาพ แบบฟอรม สลค.(06)37 ม 4 ดานคอ การมสวนรวม ความโปรงใส ความเทาทยมกนทกภาคสวน และ ผลสมฤทธและประสทธภาพ แบบฟอรม สลค.(06)32 ถง สลค.(06)35 ประกอบดวยหลกธรรมาภบาล 3 ดาน คอ การมสวนรวม ความโปรงใส และความเทาทยมกนทกภาคสวน

สรป จากการทบทวนความสมพนธของ Template ทง 5 ประเภทกบหลกธรรมาภบาล พบความสอดคลองกบการก าหนดเกณฑคาเปาหมายและการใหคะแนนในชดเครองมอ ธรรมาภบาล กลาวคอ ในการด าเนนการแตละภารกจ / แตละดาน ควรจะมชดตวชวด ธรรมาภบาลทแตกตางกน และ ในแตละภารกจ ไมจ าเปนตองใชชดตวชวดธรรมาภบาล เปนเกณฑครบทง 6 ดาน

อยางไรกตาม การน าชดเครองมอธรรมาภบาลนไปทดลองใชปฏบตในระดบหนวยงาน ทเกยวของซงเปนผเสนอเรองตอคณะรฐมนตร จ าเปนอยางยงทตองท าขอตกลงรวมกนในการก าหนดคาเปาหมายและการใหคะแนนแตละปจจยไวกอนทจะน าไปใชปฏบตจรง โดยในการน าเครองมอธรรมาภบาลนไปใชปฏบตจรงในระดบกรม หรอกระทรวง ควรท าเปนหนวยงานน ารองกอนเพยง 1-2 หนวยงาน และจ าเปนอยางยงทจะตองใชชดเครองมอธรรมาภบาลในวาระเดยวกบการเตรยมเรองเพอน าเสนอคณะรฐมนตรตามหลกการใช Template ในการเสนอเรอง


3-40

การน าเครองมอธรรมาภบาลนไปทดลองใชปฏบตจนกระทงน าไปใชไดจรงนน ตองใชเวลา ความมงมนของเจาหนาทผปฏบตทงในสวนของส านกเลขาธการคณะรฐมนตร และหนวยงานทเกยวของ

สงจ าเปนอยางยง ในการน าชดเครองมอธรรมาภบาลนไปทดลองใชปฏบตตลอดจนน าไปขบเคลอนธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรใหยดถอปฏบตจนกลายเปนวฒนธรรมการตดสนใจของคณะรฐมนตรตามหลกธรรมาภบาลนน ตองไดรบการสนบสนน ทเขมแขงและจรงจงจากผบรหารหนวยงานทเกยวของ และจากเลขาธการคณะรฐมนตร ผซงเปนเสมอนหวงโซแหงคณคาทส าคญ ระหวางคณะรฐมนตรผตดสนใจในการบรหารราชการแผนดน กบขาราชการทกกระทรวงตอไป

บทท 4

มมมองเชงกฎหมาย เพอสนบสนนการตดสนใจ

ของคณะรฐมนตรบนหลกธรรมาภบาล จากผลการศกษาการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร ทงการศกษาจากเอกสาร การสมภาษณผเกยวของ และการจดประชมกลมยอยผเกยวของกบการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร พบขอมลและขอสงเกตหลายประการ

หลกการพนฐานทสาคญเปนอยางยงในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร คอ หลกนตธรรม ในบทนจะไดกลาวถงมมมองเชงกฎหมายเพอสนบสนนการตดสนใจของคณะรฐมนตรบนหลกธรรมาภบาล

เ พอให เขาใจเ กยวกบหลกนตธรรมในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร น การทบทวนบทบาทของสานกเลขาธการคณะรฐมนตรโดยทวไป และโดยเฉพาะในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรจงมความจาเปนเพอใหผศกษาเขาใจผลการศกษาไดอยางตอเนองและชดเจนขน

1. บทบาทของสานกเลขาธการคณะรฐมนตร

คณะรฐมนตร หมายถง คณะบคคลฝายบรหารในระดบสงสดของรฐบาล มววฒนาการตงแตการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 หมวด 9 บญญตใหคณะรฐมนตรบรหารราชการแผนดนตามหลกความรบผดชอบรวมกน

สานกเลขาธการคณะรฐมนตร เรยกโดยยอวา “สลค.” เปนหนวยงานซงทาหนาท ในการสนบสนนการทางานของคณะรฐมนตร เปนเสมอนศนยกลางทคอยประสานเชอมโยงระหวางคณะรฐมนตรกบรฐมนตร รฐสภา สวนราชการในพระองค กระทรวง กรม และรฐวสาหกจตางๆ มฐานะเทยบเทากบกรม ผบรหารสงสดคอ “เลขาธการคณะรฐมนตร” เปนขาราชการ ระดบ 11 ขนตรงตอนายกรฐมนตร (สานกเลขาธการคณะรฐมนตร, 2549)


4-2

สลค. เปนทรจกในฐานะหนวยงานสนบสนนการทางานของคณะรฐมนตร โดยเฉพาะอยางยงในดานผประสานงานกบหนวยงานตางๆ เพอกลนกรองและนาเรองเขาทประชมคณะรฐมนตร อยางไรกด สลค. ยงมภารกจทสาคญหลายดาน ซงจะไดกลาวดงตอไปน

1.1 บทบาทของสานกเลขาธการคณะรฐมนตรตามหลกกฎหมายท

เกยวของ

สานกเลขาธการคณะรฐมนตร มววฒนาการมาตงแตพ.ศ. 2435 ในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ซงมการจดการปกครองแบงกระทรวงใหม และยกฐานะ “กรมพระอาลกษณ” เปน “กระทรวงมรธาธร” (สานกเลขาธการคณะรฐมนตร, 2549) ประกอบดวย 3 กรม คอ

1) กรมพระอาลกษณ รบผดชอบงานประจา 2) กรมรฐมนตรสภา รบผดชอบงานการประชม 3) กรมราชเลขานการ รบใชพระมหากษตรยในฐานะทเปนผนาทาง

การเมองและการบรหารสงสด

ตอมาในสมยรชกาลท 6 ไดมการเปลยนแปลงกระทรวงมธธาธร ใหมเฉพาะกรม พระอาลกษณ และกรมราชเลขานการ และเปลยนชอเปน “กรมราชเลขาธการ” รบผดชอบการประชมเสนาบดมาโดยตลอด

เมอเกดการเปลยนแปลงการปกครองในพ.ศ. 2475 หนาทการบรหารราชการแผนดน ไดโอนไปอยทคณะรฐมนตรตามกฎหมายรฐธรรมนญ จงไดมการตงหนวยงานททาหนาทคลายกรมราชเลขาธการ เ พอทางานกบคณะรฐมนตร โดยยบกรม ราชเลขาธการ ตงหนวยงานใหมในชอ “กรมเลขาธการคณะกรรมการราษฎร” และเปลยนชอเปน “กรมเลขาธการคณะรฐมนตร” ในเวลาตอมา โดยม รองอามาตยเอกประยร ภมรมนตร เปนเลขาธการคนแรก

ในหวงเวลานน ไดเปลยนชอจาก “กรมเลขาธการคณะรฐมนตร” เปน “สานกเลขาธการคณะรฐมนตร” การปรบเปลยนองคกรและโครงสรางการบรหารจดการ ยงเกดขนอกหลายครง กระทงถง พ.ศ. 2502 ไดมการออกพระราชบญญตจดระเบยบราชการสานกนายกรฐมนตร เปล ยนช อ “สา นกคณะรฐมนตร ” เปน “สา นกนายกรฐมนตร” และกาหนดใหสานกเลขาธการคณะรฐมนตร เปนหนวยงานระดบกรม สงกดสานกนายกรฐมนตร มเลขาธการคณะรฐมนตรเปนผบรหารสงสด ขนตรงตอนายกรฐมนตร


4-3

จากการทบทวนกฎหมายทเกยวของกบการจดบทบาทภารกจ การจดโครงสรางและหนาทภายในสานกเลขาธการคณะรฐมนตร พบกฎหมาย กฎกระทรวงทสาคญ 2 ประการ ไดแก

1) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 และแกไขเพมเตม มาตรา 14 กาหนดใหสานกเลขาธการคณะรฐมนตรมอานาจหนาทเกยวกบราชการของคณะรฐมนตร รฐสภา และราชการในพระองค มเลขาธการคณะรฐมนตรเปนผบงคบบญชาขาราชการ และรบผดชอบในการปฏบตราชการขนตรงตอนายกรฐมนตร และใหมรองเลขาธการคณะรฐมนตรเปนผชวยสง และปฏบตราชการ และจะใหมผชวยเลขาธการคณะรฐมนตรเปนผชวยสง และปฏบตราชการดวยกได และใหเลขาธการคณะรฐมนตร รองเลขาธการคณะรฐมนตร และผชวยเลขาธการคณะรฐมนตรเปนขาราชการพลเรอน

2) กฎกระทรวงแบ งส วนราชการส า นก เลขาธการคณะร ฐมนต ร ส า นกนายกรฐมนตร พ.ศ. 2549 ไดกาหนดใหสานกเลขาธการคณะรฐมนตรมภารกจเกยวกบราชการของคณะรฐมนตร การประสานราชการกบรฐสภา การประสานราชการกบสวนราชการในพระองค การประสานราชการกบกระทรวง ทบวง กรม และหนวยงานอนๆ ของรฐ และภารกจเกยวกบประชาชน โดยพฒนาระบบขอมลเพอการตดสนใจของฝายบรหาร พฒนาการออกกฎ ระเบยบ คาสง และมตคณะรฐมนตร ประสานการปฏบต ตามนโยบาย และมตคณะรฐมนตรตามแผนการบรหารราชการแผนดน เพอนาไปสการบรหารราชการแผนดนทมประสทธภาพ มงผลสมฤทธ และเปนไปตามหลกการบรหารกจการบานเมองทด โดยใหมอานาจหนาทดงตอไปน

(1) ดาเนนการเกยวกบราชการของคณะรฐมนตร

(2) ประสานราชการกบสานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎรและสานกงานเลขาธการวฒสภาเกยวกบการดาเนนการเสนอและพจารณารางกฎหมาย และเรองทกฎหมายกาหนดใหขอรบความยนยอม หรอขอความเหนชอบจากสภาผแทนราษฎร วฒสภา และรฐสภา ตลอดจนเรองทสภาผแทนราษฎร วฒสภา และรฐสภา เสนอมายงคณะรฐมนตร


4-4

(3) ประสานราชการกบสวนราชการในพระองค เ กยวกบภารกจ ของนายกรฐมนตรหรอคณะรฐมนตรทจะตองขอพระราชทาน พระมหากรณาตามกฎหมายหรอระเบยบประเพณ

(4) ประสานราชการกบกระทรวง ทบวง กรม และหนวยงานอน ๆ ของรฐ เพอใหการบรหารราชการแผนดนของคณะรฐมนตรเปนไปดวย ความเรยบรอย

(5) บรการและเผยแพรขอมลขาวสารของทางราชการเกยวกบงาน ในอานาจหนาทแกประชาชน

(6) ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายกาหนดใหเปนหนาทของสานกเลขาธการคณะรฐมนตรหรอตามทนายกรฐมนตรหรอคณะรฐมนตรมอบหมาย

นอกจากน กฎกระทรวงดงกลาวยงไดมการจดโครงสราง แบงหนวยงานภายในสานกเลขาธการคณะรฐมนตรออกเปน 7 สานก 1 กอง ไดแก สานกบรหารกลาง สานกนตธรรม สานกบรหารงานสารสนเทศ สานกพฒนายทธศาสตรและตดตามนโยบายพเศษ สานกวเคราะหเ รองเสนอคณะรฐมนตร สานกสงเสรมและประสานงานคณะรฐมนตร สานกอาลกษณและเครองราชอสรยาภรณ กองการประชมคณะรฐมนตร ตามแผนภาพท 4.1


4-5

แผนภาพท 4.1 โครงสรางสานกเลขาธการคณะรฐมนตร ทมา: สานกเลขาธการคณะรฐมนตร, 2553

1.2 บทบาทของสานกเลขาธการคณะรฐมนตรในระบบการตดสนใจ

ของคณะรฐมนตรตามหลกปฏบต

จากบทบาทตามหลกกฎหมายของสานกเลขาธการคณะรฐมนตร ทไดกลาว ไปแลว จะพบภารกจส าคญหลายประการ แตอย างไรกตาม หากทบทวน การจดโครงสรางสานกเลขาธการคณะรฐมนตร ซงแบงหนวยงานออกเปน 7 สานก 1 กอง ตลอดจนววฒนาการของสานกเลขาธการคณะรฐมนตรตงแตสมยรชกาลท 5 จะพบวาบทบาททสาคญของสานกเลขาธการคณะรฐมนตร คอ การสนบสนนการบรหารราชการแผนดน ซงปจจบนผรบผดชอบการบรหารราชการแผนดน คอ คณะรฐมนตร หมายความวา สานกเลขาธการคณะรฐมนตรเปนหนวยงานหลกทสนบสนนการทางานของคณะรฐมนตร นนเอง


4-6

โดยทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 3 วรรคสอง ไดบญญต ใหการปฏบตหนาทของรฐสภา คณะรฐมนตร ศาล รวมท งองคกร ตามรฐธรรมนญ และหนวยงานของรฐ ตองเปนไปตามหลกนตธรรม ดงนน สานกเลขาธการคณะรฐมนตรซงเปนสวนราชการตามกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการแผนดน มสถานะเปนหนวยงานของรฐทจะตองปฏบตหนาทใหเปนไปตาม หลกนตธรรมตามบทบญญตของรฐธรรมนญดงกลาว ซงการปฏบตหนาทของ สานกเลขาธการคณะรฐมนตรตามภารกจทกาหนดในกฎหมาย โดยเฉพาะภารกจเกยวกบราชการของคณะรฐมนตร จงตองพงยดถอหลกนตธรรม (The rule of law) ไวเปนสาคญ มฉะนน หากสานกเลขาธการคณะรฐมนตรปฏบตหนาทไมเปนไปตาม หลกนตธรรม กอาจสงผลกระทบตอการบรหารราชการแผนดนของคณะรฐมนตรไดเชนกน

นอกจากน การบรหารราชการแผนดนโดยคณะรฐมนตร เกดขนตงแต การเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 จนถงปจจบน และตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 หมวด 9 ยงไดกาหนดใหคณะรฐมนตรบรหารราชการแผนดนตามหลกความรบผดชอบรวมกน กระบวนการตดสนใจรวมกน ในทประชม หรอทเรยกวา “การประชมคณะรฐมนตร” เพอหาขอสรปทเรยกวา “มตคณะรฐมนตร” เปนแนวทางสาคญทคณะรฐมนตรใชในการบรหารราชการแผนดนซงกาหนดไว เปนกฏหมาย และหนวยงานหลกทท าหนาท ส นบสนนการประชมคณะรฐมนตร คอ สานกเลขาธการคณะรฐมนตร

ในกระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตรนน สานกเลขาธการคณะรฐมนตร มบทบาทสาคญตงแตขนตอนการรบเรองทจะนาเสนอตอคณะรฐมนตรจากกระทรวง/หนวยงาน ตางๆ มาศกษาวเคราะห กลนกรอง ความสมบรณถกตองของเรองทนาเสนอ ประสานกบหนวยงานทเกยวของซงไมใชหนวยงานตนเรอง เพอใหความคดเหน จดประชมคณะรฐมนตร นาเรองเขาทประชมคณะรฐมนตร จดบนทกมตคณะรฐมนตร กระท ง นามตคณะรฐมนตรแจ งตอหนวยงานท เ กยวของเ พอดาเ นนการตาม มตคณะรฐมนตร

บทบาทของสานกเลขาธการคณะรฐมนตร ในกระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตร ยงครอบคลมไปถงการตดตามผลการดาเนนการของหนวยงานทเกยวของ เพอนากลบมารายงานตอคณะรฐมนตร ทงเรองทมคาสงใหตดตาม และเรองทมมต โดยมวาระการตดตามทกรอบ 3 เดอน กระบวนการดาเนนการทงหมดดงไดแสดงในแผนภาพท 4.2


4-7

แผนภาพท 4.2 กระบวนการนาเรองเขาสการตดสนใจของคณะรฐมนตร ทมา : สานกเลขาธการคณะรฐมนตร, 2549

อยางไรกตาม กระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตรในชวงทผานมานน สลค. ในฐานะหนวยงานกลางทสนบสนนการบรหารราชการแผนดนของคณะรฐมนตร มบทบาทสาคญในการกลนกรองการนาเสนอเรองเขาทประชมคณะรฐมนตร โดย สลค.แสดงบทบาทสาคญในเชงการมงเนนการตรวจสอบตามหลกนตธรรม คอ การตรวจสอบความถกตองตามกฎหมายของเรองทจะนาเขาสกระบวนการการตดสนใจของคณะรฐมนตร การทางานและประสานงานรวมกบกระทรวง และหนวยราชการทเกยวของกบเรองท นาเสนอตอคณะรฐมนตร โดยบางครงจะมคณะกรรมการกลนกรอง เปนกระบวนการสาคญกอนนาเรองเขาสทประชมคณะรฐมนตร สวนหนวยงานภายใน สลค. ทมบทบาทสาคญในกระบวนการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร ไดแก สานกนตธรรม สานกวเคราะหเรองเสนอคณะรฐมนตร และสานกพฒนายทธศาสตรและตดตามนโยบายพเศษ

กระบวนการตดสนใจบนพนฐานของหลกการขางตนน แมจะไดมความพยายามดาเนนการอยางรดกม แตผลการตดสนใจของทประชมคณะรฐมนตรในหลายครง ทผานมา พบวามหลายกรณทกอใหเกดปญหาตามมาไมมากกนอยในหลายรปแบบ เชน

ขอความเหน 2

แผนภาพกระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตร

สวน

ราชการ

สลค. สวนราชการ

ทเกยวของ

เสนอเรองตอ ครม.

1

นรม. .

ร.นรม.

ครม.

สลค.

คณะกรรมการ

กลนกรอง สลค.

นรม.

4 56

7 เสนอ ครม.

เสนอ ครม. 7

8 แจงมต ครม. 8 แจงมต ครม..


4-8

กระแสคดคานทางสงคมตอเรองทจะนาเขาทประชมคณะรฐมนตร การตดสนใจ ทกอใหเกดความขดแยงของคณะรฐมนตร ผลการตดสนใจของคณะรฐมนตรทนาไปสการถกฟองรองทางกฎหมาย ความไมชดเจนของเรองทนาเขาสทประชมคณะรฐมนตร จนทาใหไมสามารถตดสนใจได เปนตน ปรากฎการณเชนนไดสะทอนใหเหนวา ยงมจดออน ขอบกพรอง หรอชองวางบางประการททาใหขาดกระบวนการการนาเสนอเรอง และกระบวนการการตดสนใจทด จนกระทงไมสามารถทาใหเกดการตดสนใจ ของคณะรฐมนตรไดอยางมประสทธภาพสงสด

เพอใหการตดสนใจของคณะรฐมนตรมประสทธภาพสงสด และเปนทยอมรบไดของฝายตางๆ ทเกยวของ การนา “หลกธรรมาภบาล หรอ หลกการบรหารกจการบานเมองทด” (Good Governance) ซงเปนหลกการบรหารจดการทมงจะทาใหเกด การประสานเชอมโยงความแตกตางหลากหลายอยางถกตอง ชอบธรรม และเกด การยอมรบเชอถอในการนาของรฐบาลไดอยางมประสทธภาพมาใชในกระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตรจงเปนเรองทควรศกษาเปนอยางยง

2. ธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรไทย

“ธรรมาภบาล” มาจากคาวา ธรรม + อภบาล อภบาล หมายถง ปกครอง บารงรกษา บรหาร ซงรวมกนแลว คอ การบรหารทเปนธรรมกบทกฝายทเกยวของ ไดแก ผมสวนได สวนเสยทกคน นกการเมอง ขาราชการ นกเรยน นกศกษา พอคา ประชาชน สงคม และประเทศชาต (ปรดยาธร เทวกล, ม.ร.ว., 2545)

ในปจจบน กระแสโลกาภวตน ความรวดเรวทางการสอสาร ประชาชนเขาถงขอมล ไดมากขน องคกรระหวางประเทศ และองคกรอสระทตรวจสอบการทางานภาครฐมบทบาท มากขน ตลอดจนการเปดเสรทางการคาทวโลกทาใหภาครฐตองดาเนนการเพอตอบสนองความตองการของประชาชนไดอยางรวดเรว มประสทธภาพ ใหประชาชนมสวนรวมมากขน นนคอการบรหารจดการภาครฐแนวใหม ซงเปนจดเรมตนของธรรมาภบาล

แนวคดธรรมาภบาลในประเทศไทย เรมชดเจนขนหลงจากวกฤต เศรษฐกจ ในประเทศไทยเมอ พ.ศ. 2540 ทาใหประเทศไทยตองกเงนจากสถาบนการเงนระหวางประเทศ (IMF) หนงสอแสดงเจตจานงกเงนจานวน 17.2 พนลานดอลลารสหรฐ จาก IMF รฐบาลไทย ใหคามนวาจะตองสราง “Good Governance” ขนในการบรหารจดการภาครฐ ดวยสมมตฐานทวา วกฤตทเกดขนเปนผลสวนหนงมาจากการบรหารจดการทไมดหรอ “อธรรมาภบาล” (Bad Governance)


4-9

ในหวงเวลาขณะนน (พ.ศ. 2540 – พ.ศ. 2544) เปนชวงเปลยนแปลงมาใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ซงเนนสทธ ความเสมอภาค และการตรวจสอบภาครฐมากขน สงผลใหเกดองคกรอสระททาหนาทในการตรวจสอบองคกรภาครฐมากขน ทสาคญคอ ศาลปกครองสามารถเพกถอนมตทประชมคณะรฐมนตรไดหากเหนสมควร เชน การเพกถอนมตคณะรฐมนตรเรองการแปรรปการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย เปนตน

ในชวงเวลาตอมา (พ.ศ. 2544 – พ.ศ. 2549) ไดเกดปรากฏการณของรฐบาล พรรคเดยว ในสมยรฐบาลพนตารวจโท ทกษณ ชนวตร เปนนายกรฐมนตร มการปฏรประบบราชการไปสการบรหารจดการภาครฐแนวใหม (New Public Management) โดยม คณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) เปนกลไกสาคญในการขบเคลอน และเพอใหสอดคลองกนในทางกฎหมาย มการออกกฎหมายทสาคญดานการบรหารราชการภาครฐ คอ พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองท ด พ.ศ. 2546 กาหนดใหภาครฐบรหารราชการเพอใหบรรลเปาหมาย 7 ประการ คอ

(1) เกดประโยชนสขของประชาชน (2) เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ (3) มประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ (4) ไมมขนตอนการปฏบตงานเกนความจาเปน (5) มการปรบปรงภารกจของสวนราชการใหทนตอสถานการณ (6) ประชาชนไดรบการอานวยความสะดวกและไดรบการตอบสนองความตองการ (7) มการประเมนผลการปฏบตราชการอยางสมาเสมอ

ในชวงเวลาน ดร. บวรศกด อวรรณโณ ดารงตาแหนงเลขาธการคณะรฐมนตร ไดพยายามพฒนาปรบปรงสานกเลขาธการคณะรฐมนตรใหรองรบภารกจใหมๆได โดยเฉพาะอยางยงภารกจอนเนองมาจากการกาหนดไวตามกฎหมาย (สานกเลขาธการคณะรฐมนตร, 2549)

เพอใหการดาเนนการของสานกเลขาธการคณะรฐมนตรสอดคลองกบหลกการบรหารกจการบานเมองทด มความโปรงใส มประสทธภาพ เปนทยอมรบ และตรวจสอบไดจากองคกรอสระทเกดขน จงมการรางพระราชกฤษฏกาวาดวยการเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตร และมผลใชบงคบเมอ พ.ศ. 2548 พรอมกนนไดรางระเบยบวาดวยหลกเกณฑและวธการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 เพอกาหนดหลกเกณฑและวธการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร การดาเนนการตามมตของคณะรฐมนตร การรายงานผลการปฏบตตามมตของคณะรฐมนตร ใชเปนแนวทางปฏบตของผเกยวของดวย


4-10

กระบวนการในการเสนอเรองตอคณะรฐมนตรน นบเปนจดเรมตนทสาคญของระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร นอกจากเปนไปตามหลกนตธรรมแลว กฎหมายและระเบยบ การเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตรยงไดสอดแทรกหลกความรบผดชอบรวมกน หลกการบรหารกจการบานเมองทด และหลกธรรมาภบาลสากลไวในกฎหมายและระเบยบดงกลาว ดงตวอยางในตารางท 4.1

ตารางท 4.1 ตวอยางหลกธรรมาภบาลในพระราชกฤษฏกา ระเบยบวาดวยหลกเกณฑการเสนอเรอง และการประชมคณะรฐมนตร

หลกการบรหารกจการบานเมองทด หลกธรรมาภบาลสากล

พรฎ./ระเบยบวาดวยหลกเกณฑการเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตร

ความโปรงใส ระเบยบ ขอ 10 การนาเรองเขาทประชมมกาหนดเวลาไวอยางชดเจน พรฎ. ม.8 องคประชมคณะรฐมนตรในภาวะปกต ตองม 1 ใน 3 ของทงหมด ในภาวะฉกเฉนตามนายกรฐมนตรเหนสมควร

ความรบผดชอบ พรฎ. ม.5 ความรบผดชอบของรฐมนตร

ประสทธภาพและความคมคาของรฐ

ระเบยบ ขอ 9, ขอ 11, ขอ 12 การขอความเหนชอบจากหนวยงานทเกยวของ

การมสวนรวม ระเบยบ ขอ 20 เปดเผยมตตอประชาชน

หลกความรบผดชอบรวมกน พรฎ. ม.7 ความรบผดชอบรวมกนของคณะรฐมนตร

จากการศกษาทบทวนพฒนาการระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร ซงสะทอนใหเหนไดจากกฎหมาย ระเบยบ พฒนาการในการทางานของหนวยงานสนบสนนคณะรฐมนตร คอ สานกเลขาธการคณะรฐมนตร ประกอบกบบรบทของสถานการณในแตละยคสมย แสดงใหเหนไดวา ระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรในยคเรมตนการปกครองแบบประชาธปไตย เรมจากหลกความรบผดชอบรวมกน พรอมๆ กบหลกนตธรรมตามรฐธรรมนญ

นอกจากนยงแสดงใหเหนวา องคประกอบหลายประการของหลกธรรมาภบาล มปรากฏอยในระบบการบรหารราชการแผนดนในกฎหมายไทยมาเปนเวลาระยะหนงแลว การมอย และการใชหลกธรรมาภบาลในการบรหารราชการแผนดนยอมมทงเปนเหตจาก และสงผลตอ การตดสนใจของคณะรฐมนตร ซงเปนหนวยงานสงสดของการบรหารราชการแผนดน

ธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร จงเปนการทาใหหลกการ องคประกอบ ปจจยท มอยแลว มความชดเจน เปนรปธรรม และทาใหปฏบต ไดจ รง


4-11

ในทกภาคสวน อนจะสงผลใหการบรหารราชการแผนดนมประสทธภาพมากขน และเปนทยอมรบไดทงในระดบประเทศ และในระดบสากล

3. ความเปนธรรมาภบาลของพระราชกฤษฎกาวาดวย

การเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548

จากแนวคดธรรมาภบาลสาหรบระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรซงไดนาหลก ธรรมาภบาลสากล หลกนตธรรม และหลกการบรหารกจการบานเมองทด มาสงเคราะหออกเปนหลกการสาคญ ไดแก หลกความเทาเทยมกนของทกภาคสวน หลกการมสวนรวม หลกความโปรงใส หลกความรบผดชอบ หลกนตธรรม หลกผลสมฤทธและความมประสทธภาพตอภารกจของรฐ และเพอใหเกดความเขาใจทตรงกน จงใหนยามหลกการสาคญทง 6 ประการดงกลาววา “จรรยาบรรณธรรมาภบาล” ดงทกลาวแลวในบทท 2

โดยทหลกเกณฑและแนวทางปฏบตทใชในการเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตรในปจจบน ไดแก พระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 และระเบยบวาดวยหลกเกณฑและวธการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 ซงมสถานะเปนกฎหมายทมผลบงคบใชกบผเ กยวของตาง ๆ ไมวาจะเปนผท ดารงตาแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร หรอเจาหนาทของรฐในหนวยงานของรฐทจะตองปฏบตตาม ซงจะแตกตางจากหลกเกณฑและแนวทางปฏบตเดมทมการกาหนดไวเปนเพยงระเบยบปฏบตของสวนราชการเทานน ซงกคอ ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร พ.ศ. 2531

พระราชกฤษฎกาและระเบยบดงกลาวมหลกการมาจากพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 มาตรา 3/1 ทบญญตให

“ การบรหารราชการตามพระราชบญญตน ตองเปนไปเพอประโยชนสขของประชาชน เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ ความมประสทธภาพ ความคมคาในเชงภารกจแหงรฐ การลดขนตอนการปฏบตงาน การลดภารกจและยบเลกหนวยงานทไมจาเปน การกระจายภารกจและทรพยากรใหแกทองถน การกระจายอานาจตดสนใจ การอานวยความสะดวก และการตอบสนองความตองการของประชาชน ทงน โดยมผรบผดชอบตอผลของงานการจดสรรงบประมาณและการบรรจและ


4-12

แตงตงบคคลเขาดารงตาแหนงหรอปฏบตหนาทตองคานงถงหลกการตามวรรคหนง

ในการปฏบตหนาทของสวนราชการตองใชวธการบรหารกจการบานเมองทดโดยเฉพาะอยางยงใหคานงถงความรบผดชอบของผปฏบตงาน การมสวนรวมของประชาชน การเปดเผยขอมล การตดตามตรวจสอบและประเมนผลการปฏบตงาน ทงน ตามความเหมาะสมของภารกจ

เพอประโยชนในการดาเนนการใหเปนไปตามมาตราน จะตราพระราชกฤษฎกากาหนดหลกเกณฑและวธการในการปฏบตราชการและการสงการใหสวนราชการและขาราชการปฏบตกได”

นอกจากนพระราชกฤษฎกาและระเบยบดงกลาวยงไดนาหลกการตามพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 ทไดกาหนดหลกการของการบรหารกจการบานเมองทด ไดแก การบรหารราชการเพอบรรลเปาหมายรวม 7 ประการ ดงตอไปน

(1) เกดประโยชนสขของประชาชน (2) เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ (3) มประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ (4) ไมมขนตอนการปฏบตงานเกนความจาเปน (5) มการปรบปรงภารกจของสวนราชการใหทนตอสถานการณ (6) ประชาชนไดรบการอานวยความสะดวกและไดรบการตอบสนองความตองการ (7) มการประเมนผลการปฏบตราชการอยางสมาเสมอ

เปาหมายทง 7 ประการน เปนการกาหนดวธการทางานของหนวยงานของรฐเพอใหเปนไปอยางมประสทธภาพและสามารถวดความคมคาในการปฏบตงานในแตละภารกจ โดยกาหนดใหหนวยงานของรฐตองปฏบตตามหลกการ 3 ประการดวยกน คอ 1) หลกความโปรงใส เพอเปนการแสดงใหเหนถงความมประสทธภาพในการบรหารงานทสามารถเปดเผย ใหบคคลทวไปตรวจสอบถงการทางานได 2) หลกความคมคา เพอเปนการแสดงใหเหนถงประสทธภาพของการบรหารราชการทสามารถวดผลได และ 3) หลกความชดเจนในการปฏบตราชการ (หลกความรบผดชอบ) เพอใหมผรบผดชอบตอผลของงานทเกดจากความลาชาหรอละเลยไมปฏบตหนาท


4-13

จากหลกการของพระราชบญญตวาดวยระเบยบบรหารราชการแผนดนฯ และพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทดฯ ดงกลาว ไดนามาใชเปนแนวทางในการกาหนดพระราชกฤษฎกาและระเบยบทเกยวกบหลกเกณฑและแนวทางปฏบต ในการ เสนอ เ ร อ งและการประช มคณะร ฐมนต รอาจ ท า ให เ หนถ งความ ม งหมาย ของการตราพระราชกฤษฎกาและระเบยบดงกลาว ไดดงน

1. ปองกนปญหาเกยวกบระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรทถอปฏบตตามแนวทางทเคยปฏบตสบตอกนมาจนกลายเปนธรรมเนยมปฏบต เพอมใหเกดปญหาความชอบธรรมของการตดสนใจของคณะรฐมนตรหากไมมกฎหมายรองรบ

2. เปนการลดขนตอนการปฏบตราชการเพอใหคณะรฐมนตรสามารถใชเวลา ในการตดสนใจเชงนโยบายไดอยางรอบคอบ

3. กระจายอานาจการตดสนใจของผเกยวของในระดบตาง ๆ 4. ใหมผรบผดชอบในผลการปฏบตราชการชดเจนขน 5. กระบวนการเสนอเร องตอคณะรฐมนตรรวมถงระบบในการตดสนใจ

ของคณะรฐมนตรเกดความโปรงใสมากขน 6. กระบวนการเกยวกบการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร การบรหารราชการ

แผนดน และมตคณะรฐมนตรมการพฒนาอยางตอเนอง

เมอพจารณาความมงหมายของพระราชกฤษฎกาและระเบยบดงกลาวขางตนแลว จะเหนไดวา เปนการกาหนดหลกเกณฑและมาตรการการปฏบตทเกยวของกบกระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตรใหสอดคลองกบหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด โดยเฉพาะอยางยงในเรองของหลกความโปรงใส หลกความคมคา และหลกความชดเจน ในการปฏบตราชการหรอหลกความรบผดชอบ ซงรายละเอยดของพระราชกฤษฎกาและระเบยบในหลาย ๆ เรองกมสวนสมพนธ และสอดคลองกบหลกจรรยาบรรณธรรมาภบาล ทคณะทปรกษาฯไดนามาใชกาหนดเปนธรรมาภบาลสาหรบระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร ดงจะกลาวตอไปน

1. การกาหนดประเภทเรองทสามารถเสนอคณะรฐมนตรได “มาตรา 4 การเสนอเรองตอคณะรฐมนตรใหเสนอไดเฉพาะเรองดงตอไปน

(1) เรองทกฎหมายกาหนดใหเปนอานาจหนาทของคณะรฐมนตรหรอใหตองเสนอคณะรฐมนตร

(2) รางพระราชบญญต รางพระราชกาหนด


4-14

(3) เรองทตองเสนอใหสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภาอนมตหรอใหความเหนชอบ

(4) รางพระราชกฤษฎกา (5) รางกฎกระทรวงเกยวกบนโยบายสาคญทคณะรฐมนตรกาหนด (6) รางระเบยบ รางขอบงคบ หรอรางประกาศท มผลบงคบแก

สวนราชการโดยทวไป (7) เรองทเกยวกบความสมพนธระหวางประเทศหรอทเกยวกบองคการ

ระหวางประเทศทมผลผกพนรฐบาลไทย (8) การรเรมโครงการลงทนขนาดใหญของสวนราชการ รฐวสาหกจ

อ ง ค ก า ร ม ห า ช น ห ร อ ห น ว ย ง า น อ น ข อ ง ร ฐ ท ม ว ง เ ง น ตามทคณะรฐมนตรกาหนด เวนแตโครงการลงทนท กาหนดในแผนงาน ทคณะรฐมนตรไดมมตอนมตหรอเหนชอบกบแผนงานนนแลว

(9) เรองทขอทบทวนหรอยกเวนการปฏบตตามมตของคณะรฐมนตร ระเบยบ ขอบงคบ หรอประกาศตาม (6)

(10) ความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกาทมลกษณะเปนระเบยบปฏบตราชการทวไปหรอจะมผลเปนแนวบรรทดฐานในการปฏบตราชการ

(11) เรองทตองใชงบประมาณแผนดนนอกเหนอจากทไดรบอนมตไวแลวตามกฎหมายวาดวยงบประมาณรายจายประจาปหรองบประมาณรายจายเพมเตม

(12) เรองทนายกรฐมนตรในฐานะหวหนารฐบาลนาเสนอหรอมคาสงใหเสนอคณะรฐมนตร

(13) เรองทคณะรฐมนตรมมตใหเสนอคณะรฐมนตร เมอนายกรฐมนตรและคณะรฐมนตรซงเปนผออกคาสงหรอมมตตาม

(12) หรอ (13) พนจากตาแหนง ใหสานกเลขาธการคณะรฐมนตรรวบรวมคา สงหรอมตท มลกษณะเปนการกาหนดหลกเกณฑ ในการเสนอเรองตอคณะรฐมนตรเพอนาเสนอคณะรฐมนตรทเขาบรหารราชการชดใหมพจารณายนยนหรอยกเลกภายในสามสบวนนบแตวนทคณะรฐมนตรแถลงนโยบายตอรฐสภา

บทบญญตดงกลาวเปนการกาหนดเรองทสามารถเสนอตอคณะรฐมนตรไดจะตองเปนเรองทอยใน 13 ประเภทนเทานน ซงการกาหนดดงกลาวสะทอนใหเหนถงหลกจรรยาบรรณธรรมาภบาลในหลาย ๆ เรอง เชน


4-15

หลกความรบผดชอบ - การกาหนดใหรางพระราชบญญต รางพระราชกาหนด รางพระราชกฤษฎกา หรอเรองทตองเสนอใหสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภาอนมตหรอใหความเหนชอบ เปนเรองทตองเสนอคณะรฐมนตรตามมาตรา 4 (2) ถง (4) นน เรองเหลานจะตองผานการพจารณาใหความเหนชอบจากคณะรฐมนตรกอนทกครง ดงนน คณะรฐมนตรทกคนจงอยในฐานะทจะตองรบผดชอบรวมกน

- การกาหนดใหโครงการทตองเสนอใหคณะรฐมนตรพจารณาตองเปนโครงการทรเรมใหม และเปนโครงการลงทนขนาดใหญทมวงเงนตามทคณะรฐมนตรกาหนดตามมาตรา 4 (8) กเพอเปนการจากดขอบเขตของการเสนอโครงการใหคณะรฐมนตรพจารณา ซงหากเปนโครงการทอยในเงอนไขตามมาตรา 4(8) ดงกลาว กจะเปนความรบผดชอบรวมกนของคณะรฐมนตรในการตดสนใจดาเนนการ แตหากเปนโครงการทมไดอยในเงอนไขดงกลาว ซงมลกษณะเปนโครงการขนาดเลกทใชวงเงนไมมาก กจะอยในอานาจของกระทรวงหรอหนวยงานทจะพจารณาตดสนใจดาเนนการ และรบผดชอบเอง

ความเทาเทยมกนของทกภาคสวน - การกาหนดใหความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกาทมลกษณะเปนระเบยบปฏบตราชการทวไปหรอจะมผลเปนแนวบรรทดฐานในการปฏบตราชการ ตองเสนอคณะรฐมนตรตามมาตรา 4(10) กเปนหลกประกนความเทาเทยมกนของทกฝาย ในกระบวนการทางานเรองใดๆ ควรมมาตรฐานการปฏบตงานมาตรฐานเดยว หรอบงคบใชกฎเกณฑอยางเทาเทยมกน ไมเลอกใชกบเฉพาะกลม

อยางไรกตาม คณะทปรกษาฯมขอสงเกตวา บทบญญตในมาตรา 4 วรรคทาย ทให มการทบทวนคาสงนายกรฐมนตรหรอมตคณะรฐมนตรท เปนการกาหนดหลกเกณฑในการเสนอเรองตอคณะรฐมนตรทกครงทมการเปลยนคณะรฐมนตรทงคณะ หรอเมอมคณะรฐมนตรชดใหมเขามาทาหนาท เพอใหนายกรฐมนตรหรอคณะรฐมนตรชดใหมไดพจารณาทบทวนวาจะสมควรดาเนนการตามคาสงหรอมตของคณะรฐมนตรชดกอนตอไปหรอไม นน เมอนายกรฐมนตรหรอคณะรฐมนตรชดใหมไดพจารณาทบทวนแลว ผลการพจารณาทบทวนกควรทจะตองใหหนวยงานของรฐทเกยวของไดรบรหรอรบทราบขอมลไดอยางถกตองวาจะตองดาเนนการตามคาสงหรอมตของคณะรฐมนตรชดเดมตอไปหรอไม ทงน เพอใหเปนไปตามหลกความโปรงใส


4-16

2. การกาหนดองคประชมของการประชมคณะรฐมนตรและวธการประชมคณะรฐมนตร “มาตรา 8 การประชมคณะรฐมนตรในกรณปกตใหดาเนนการไดเมอมรฐมนตร

เขารวมประชมไมนอยกวาหนงในสามของจานวนคณะรฐมนตรทงหมดทมอย ในกรณจาเปนเพอเปนการรกษาประโยชนสาคญของประเทศ หรอมกรณฉกเฉนหรอเพอประโยชนในการรกษาความลบ นายกรฐมนตรอาจพจารณาเรองใดกบรฐมนตรทเกยวของตามทนายกรฐมนตรเหนสมควรเพอมมตของคณะรฐมนตรในเรองนนได และเมอมการประชมเปนกรณปกต ใหนายกรฐมนตรแจงใหทประชมคณะรฐมนตรทราบมตของคณะรฐมนตรดงกลาวดวย

วธการประชมคณะรฐมนตรจะดาเนนการโดยเชญรฐมนตรมารวมประชม ณ สถานททกาหนด หรอโดยวธอนใดซงผรวมประชมสามารถปรกษาหารอกนไดแมจะมไดอยในสถานทเดยวกนกได ทงน ตามทนายกรฐมนตรกาหนด”

เ ดมการประชมคณะรฐมนตร นนไม เคยมการกาหนดองคประชมของคณะรฐมนตร ซงตอมาในระยะหลงเรมมแนวคดวาการประชมคณะรฐมนตรซงถอเปนการประชมทสาคญเนองจากตองทาหนาทตดสนใจในปญหาสาคญของประเทศชาต จงไดกาหนดหลกเกณฑรองรบเพอปองกนการโตแยงในเรองความชอบธรรมของกระบวนการตด สนใจ ซ ง กจะทาใหกระบวนการประชมของคณะรฐมนตร มความโปรงใส นอกจากนยงสงผลใหการตดสนใจของคณะรฐมนตรมความละเอยดรอบคอบมากยงขน

3. การกาหนดการจดสงวาระการประชมคณะรฐมนตร “มาตรา 9 ในการประชมคณะรฐมนตรในกรณปกตตามมาตรา 8 วรรคหนง สานกเลขาธการคณะรฐมนตรตองจดสงวาระการประชมพรอมดวยเอกสารท เ กยวของใหคณะรฐมนตรทราบลวงหนาไมนอยกวาหนงวนกอน การประชมคณะรฐมนตร เวนแตกรณมความจาเปนเรงดวนนายกรฐมนตรจะอนมตใหเสนอโดยไมตองสงวาระการประชมลวงหนากได แตในกรณทเปนเรองทมผลใหมการอนมตงบประมาณ นายกรฐมนตรจะอนมตดงกลาวไดตอเมอเปนกรณฉกเฉนและมความจาเปนเพอรกษาประโยชนสาคญของประเทศหรอประชาชน การสงวาระการประชมและเอกสารทเกยวของ จะสงโดยวธการทางอเลกทรอนกสกได”


4-17

บทบญญตดงกลาวขางตนกาหนดใหสานกเลขาธการคณะรฐมนตรตองจดสงวาระการประชมใหคณะรฐมนตรทราบลวงหนาไมนอยกวาหนงวนกอนการประชมคณะรฐมนตรสาหรบกรณปกต ทงน เพอใหคณะรฐมนตรมเวลาในการศกษาเรองไดอยางละเอยดรอบคอบกอนทจะมมตอนมตหรอเหนชอบในเรองใด อนสอดคลองกบหลกความรบผดชอบทคณะรฐมนตรจะตองรบผดชอบตอสงคมสวนรวมในผลของการตดสนใจหรอการกระทาใด ๆ รวมกน นอกจากน การจดสงวาระการประชมลวงหนานนยงทาใหกระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตรมความโปรงใส ตรวจสอบได ตางจากในอดต ทการจะนาเรองใดเสนอคณะรฐมนตรเมอใดนนถอเปนเรองทเปนความลบ เนองจากอาจมผลกระทบตอการใชดลพนจของคณะรฐมนตร จะมเพยงคณะรฐมนตรและเจาหนาททมหนาทเกยวของโดยตรงเทานนทจะทราบขอมล

สวนในกรณจาเปนเรงดวนนนนายกรฐมนตรจะอนมตใหเสนอโดยไมตองสงวาระการประชมลวงหนากได กรณนอาจเปนเรองทจาเปนตองรกษาเปนความลบหรอเปนเรองทไมควรเปดเผยกอนทจะมการประชม ซงสวนใหญจะเปนเรองทอาจกอใหเกดความเสยหายตอประเทศชาต เชน เรองทเกยวกบความมนคง หรอเรองทอาจกอใหเกดความไดเปรยบเสยเปรยบหรอไมเปนธรรมตอผทเกยวของกบเรองนน ๆ เชน เรองทเกยวกบการขนหรอลดภาษตาง ๆ นอกจากน ยงมเรองประเภททเปนวาระจร ซงจะเปนเรองทหนวยงานของรฐเจาของเรองนามาเสนอในวนประชมคณะรฐมนตร โดยผทจะมอานาจใหบรรจเรองดงกลาวเปนวาระการประชมไดคอนายกรฐมนตรหรอ รองนายกรฐมนตรทไดรบมอบหมายใหรกษาราชการแทนนายกรฐมนตรและทาหนาทประธานในการประชมครงนน สาหรบเรองทจะอนมตใหเสนอเปนวาระจรไดนนจะตองเปนเรองทวไปทมความจาเปนเรงดวนและไมเกยวกบการขออนมตงบประมาณ ถาหากเปนเรองทเกยวกบการขออนมตงบประมาณนน นายกรฐมนตรจะอนมตใหเสนอเรองนนเปนวาระจรไดกตอเมอเปนกรณฉกเฉนและมความจาเปนเพอรกษาประโยชนสาคญของประเทศหรอประชาชนเทานน

4. การกาหนดผลผกพนของมตคณะรฐมนตร “มาตรา 10 ในการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร ใหหนวยงานของรฐซงเปนเจาของเรองกาหนดประเดนทประสงคจะใหคณะรฐมนตรมมตอนมตใหความเหนชอบ หรอมมตในเรองใดใหชดเจน ถาคณะรฐมนตรมมตอนมต ใหความเหนชอบ หรอมมตในเรองทเสนอ ใหถอวามตของคณะรฐมนตรมผลผกพนเฉพาะหลกการแหงประเดน ทเสนอ เวนแตมตของคณะรฐมนตรจะระบไวชดเจนถงรายละเอยดทอนมต เหนชอบ หรอมมต


4-18

การทคณะรฐมนตรมมตในเรองใดตามขอเสนอของหนวยงานของรฐใด ไมเปนเหตใหผเสนอเรองและหนวยงานของรฐไดรบยกเวนไมตองปฏบตตามเงอนไข หลกเกณฑหรอวธการใดทตองปฏบตตามปกต เวนแตคณะรฐมนตรจะกาหนดไวเปนอยางอนโดยชดแจง” บทบญญตดงกลาวขางตนเปนการกาหนดใหผลการตดสนใจของคณะรฐมนตร (มตคณะรฐมนตร) จะมผลผกพนเฉพาะหลกการแหงประเดนทหนวยงานของรฐเสนอเทานน สาหรบรายละเอยดหรอความคดเหนทประกอบการพจารณาถอเปนหนาทและความรบผดชอบของผเสนอหรอหนวยงานทเกยวของทจะตองดาเนนการโดยคานงถงประโยชนของราชการเปนสาคญ เวนแตคณะรฐมนตรไดอนมตหรอเหนชอบเพมเตมมากไปกวาหลกการแหงประเดนทเสนอเรองนน ซงจะสอดคลองกบหลกความรบผดชอบ กลาวคอ ถงแมวาคณะรฐมนตรจะไดมมตตามขอเสนอของหนวยงาน ของรฐแลว ไมวาจะเปนกรณทมมตเฉพาะประเดนทเสนอใหพจารณาเทานน หรอมมตไปถงรายละเอยดหรอความคดเหนทประกอบการพจารณากตาม กไมเปนเหตใหหนวยงานของรฐไมวาจะเปนผเสนอเรองหรอหนวยงานทเกยวของทจะตองดาเนนการใหเปนไปตามมตคณะรฐมนตรดงกลาวไดรบยกเวนไมตองปฏบตตามเงอนไข หลกการ หรอวธการใดทตองปฏบตตามปกตดวย หากจะใหมการยกเวน คณะรฐมนตรจะตอง มมตไวโดยชดแจง ทงน เพอมใหผเสนอเรองหรอหนวยงานของรฐอางมตคณะรฐมนตรเพอทจะลบลางหรอไมรบผดชอบหากไมดาเนนการใดๆ ตามทกาหนดไวในกฎหมาย กรณนเปนการกาหนดไมใหหนวยงานของรฐผลกภาระความรบผดชอบในเรองทอยในอานาจหนาทของหนวยงานนน ๆ ทสามารถทจะพจารณาตดสนใจไดเองอยแลว ใหคณะรฐมนตรเปนผตดสนใจแทน

5. การตดตามและการรายงานผลการดาเนนการตามมตคณะรฐมนตรและการทบทวนมตของคณะรฐมนตร

“มาตรา 11 เมอคณะรฐมนตรมมตในเรองใดแลว ใหสานกเลขาธการคณะรฐมนตรมหนาทตดตามและรวบรวมผลการปฏบตตามมตของคณะรฐมนตรในเรองนน เพอรายงานใหคณะรฐมนตรทราบเปนระยะๆ หรอในกรณจาเปนจะเสนอนายกรฐมนตรเพอพจารณาทบทวนมตของคณะรฐมนตรในเรองนนกได”

บทบญญตดงกลาวขางตนกาหนดใหตองมการตดตามและรวบรวมผลการปฏบตตามมตของคณะรฐมนตร เพอใหคณะรฐมนตรทราบผลการปฏบตงานของหนวยงานของรฐเปนระยะๆ รวมถงปญหาและอปสรรคในการปฏบตตามมตคณะรฐมนตรดงกลาว เปนการประเมนผลเพอใหเกดประสทธภาพในการดาเนนการ


4-19

ในทกดาน ดงนน บางเรองอาจมการเสนอใหมการทบทวนมตคณะรฐมนตรในเรองนนเพอใหสอดคลองกบขอเทจจรงหรอสถานการณทเปลยนแปลงไปดวย สงผลใหสามารถนามตคณะรฐมนตรไปปฏบตไดตามความเปนจรง กอใหเกดธรรมาภบาลขน

6. การกาหนดใหคณะรฐมนตรมอานาจออกระเบยบเพอกาหนดหลกเกณฑและแนวทางการเสนอเรอง

“มาตรา 12 หลกเกณฑและแนวทางการเสนอเรอง การดาเนนการตามมตของคณะรฐมนตร การรายงานผลการปฏบตตามมตของคณะรฐมนตร หรอการดาเนนการอนใด อนจะเปนประโยชนตอการปฏบตหนาท ของคณะรฐมนตร ใหเปนไปตามระเบยบทคณะรฐมนตรกาหนด”

เนองจากพระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 ไดบญญตไวเพยงหลกการกวาง ๆ ในการปฏบตเทานน ดงนน จงมความจาเปนทจะตองกาหนดหลกเกณฑและแนวทางปฏบตเพมเตมในบางเรอง เพอใหเปนไปตามเจตนารมณของพระราชกฤษฎกาฯ คณะรฐมนตรจงไดออกระเบยบวาดวยหลกเกณฑและวธการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 เพอกาหนดรายละเอยด ในการปฏบตบางเรองเพมเตม เชน การสงเรองไปเพอเสนอคณะรฐมนตร การขอความเหนจากหนวยงานทเกยวของ การจดทาหนงสอเสนอเรอง ขนตอนการปฏบต ในการนาเรองเสนอคณะรฐมนตร การแจงยนยนมตคณะรฐมนตร การเปดเผยมตคณะรฐมนตรตอสาธารณชน และการรายงานผลการปฏบตตามมตคณะรฐมนตร เปนตน อนเปนไปตามหลกความโปรงใสทกาหนดใหหนวยงานทเกยวของหรอประชาชนทวไปสามารถรบรขอมลขาวสารได รวมทงมระเบยบทกาหนดกระบวนการดาเนนงานทเปดเผย สามารถตรวจสอบและตดตามผลการดาเนนงานได

7. การทบทวนมตคณะรฐมนตรหรอคาสงของนายกรฐมนตรชดเดม เมอมการเปลยนแปลงคณะรฐมนตร

“มาตรา 13 ทกครงทคณะรฐมนตรชดใหมเขารบหนาท ใหเปนหนาท ของสานกเลขาธการคณะรฐมนตร รวบรวมมตของคณะรฐมนตรหรอคาสงของนายกรฐมนตรชดเดมทเกยวกบการบรหารราชการ หรอขาราชการ ทออกโดยมไดอาศยอานาจตามกฎหมายใด พรอมดวยขอเสนอแนะวาสมควรคงคาสงของนายกรฐมนตรหรอมตของคณะรฐมนตรในเรองนนตอไปหรอไม เพยงใด และนาเสนอนายกรฐมนตรเพอพจารณาสงการหรอดาเนนการตอไปภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทคณะรฐมนตรแถลงนโยบายตอรฐสภา”


4-20

บทบญญตดงกลาวขางตนเปนการกาหนดใหมการทบทวนมตของคณะรฐมนตรชดเดมเมอมคณะรฐมนตรชดใหมเขามาปฏบตหนาท ทง น เ นองจากบางครงคณะรฐมนตรกไดมมตในเรองทอาจเปนเรองทเปนการดาเนนการตามนโยบายของรฐบาล ดงนน เมอมการเปลยนแปลงรฐบาล รฐบาลใหมกอาจมนโยบายทแตกตาง กนออกไปหรอเปลยนแปลงไป จงควรทจะทบทวนมตคณะรฐมนตรใหสอดคลอง กบนโยบายและสถานการณในปจจบน เพอใหสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตอง เหมาะสม กอใหเกดประสทธภาพในการบรหารราชการตอไป

4. การปรบปรงกฎหมายเพอสนบสนนการตดสนใจของ

คณะรฐมนตรตามหลกธรรมาภบาล

จากการศกษาบทบญญตของพระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 ในหวขอทผานมาจะเหนไดวา พระราชกฤษฎกาดงกลาวมเจตนารมณและบทบญญตทสอดคลองกบหลกธรรมาภบาลอยหลายมาตรา โดยมสาระสาคญเปนการกาหนดหลกเกณฑและแนวทางปฏบตทชดเจนเกยวกบการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร แตในบางเรองกไดบญญตใหเปนดลพนจของคณะรฐมนตรในการพจารณา ซงคณะทปรกษา มขอสงเกตเกยวกบพระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรองฯ ดงน

1. การกาหนดใหมการทบทวนคาสงนายกรฐมนตรหรอมตคณะรฐมนตรทเปนการกาหนดหลกเกณฑในการเสนอเรองตอคณะรฐมนตรทกครงทมการเปลยนคณะรฐมนตรทงคณะ หรอเมอมคณะรฐมนตรชดใหมเขามาทาหนาท เพอใหนายกรฐมนตรหรอคณะรฐมนตรชดใหมไดพจารณาทบทวนวาจะสมควรดาเนนการตามคาสงหรอมตของคณะรฐมนตรชดกอนตอไปหรอไม ตามทบญญตไวในมาตรา 4 วรรคทายแหงพระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรองฯ นน เ มอนายกรฐมนตรห รอคณะรฐมนตรชดใหมได พจารณาทบทวนเร องดงกลาวแลว ควรกาหนดใหมการแจงผลการพจารณาทบทวนใหหนวยงานของรฐทเกยวของไดรบรหรอรบทราบขอมลไดอยางถกตองวาจะตองดาเนนการตามคาสงหรอมตของคณะรฐมนตรชดเดมตอไปหรอไม เพอใหเปนไปตามหลกความโปรงใส รวมทงใหหนวยงานของรฐทเกยวของสามารถปฏบตตามไดอยางถกตองดวย

2. การกาหนดใหคณะรฐมนตรอาจมอบอานาจใหมผตดสนใจแทนตามมาตรา 7 ทบญญตวา “เรองทตองเสนอคณะรฐมนตรตามมาตรา 4 (1) (4) (7) (9) (10) หรอ (11) และ


4-21

เรองทผานการกลนกรองของคณะบคคลตามมาตรา 5 แลว ถาคณะรฐมนตรเหนวาเปนเรองทเปนภารกจปกตหรอมแนวทางปฏบตทชดเจนแลว คณะรฐมนตรจะมมตมอบหมายเปนการทวไปใหนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรเปนผอนมต ใหความเหนชอบ หรอมคาสงแทนคณะรฐมนตรกได ในกรณเชนนน ใหถอวาการอนมต ความเหนชอบ หรอคาสงของนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรเปนมตของคณะรฐมนตร . . .” เหนวา บทบญญตดงกลาวเปนกรณทคณะรฐมนตรมอบอานาจการตดสนใจใหมผตดสนใจแทนคณะรฐมนตรซงอาจจะเปนนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรคนใดคนหนง โดยเรองทคณะรฐมนตรจะมอบอานาจดงกลาวไดนนจะตองเปนเรองทไดเคยมการเสนอคณะรฐมนตรมาแลวและคณะรฐมนตรเหนวาเปนเรองทมลกษณะเปนภารกจปกตหรอมแนวทางปฏบตทชดเจนแลว ทงน กเพอเปนการลดภาระของคณะรฐมนตร แตอยางไรกตาม การมอบอานาจดงกลาวอาจตองคานงถงลกษณะของระบบรฐสภาทคณะรฐมนตรเปนผบรหารราชการแผนดนซงตองมความรบผดชอบรวมกน การมอบอานาจของคณะรฐมนตรตามบทบญญตดงกลาว จงเทากบเปนการมอบใหนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรคนใดคนหนงเปนผตดสนใจในการบรหารราชการแผนดนแทนคณะรฐมนตรซงอาจจะขดตอระบบรฐสภาได และการมอบอานาจดงกลาวอาจขดตอกฎหมายไดหากเรองทเสนอตอคณะรฐมนตรเปนกรณทมกฎหมายกาหนดไวใหตองนาเสนอคณะรฐมนตร นอกจากน การจะพจารณาหรอกาหนดใหเรองใดเปนภารกจปกตหรอมแนวทางปฏบตทชดเจนนน กไมมกรอบของการพจารณาหรอกาหนดไวอยางชดแจง การพจารณาหรอกาหนดดงกลาวจงขนอยกบดลพนจของคณะรฐมนตร ซงกรณตาง ๆ เหลาน อาจไมสอดคลองกบหลกนตธรรม หลกความโปรงใส และหลกความรบผดชอบรวมกน อนจะสงผลกระทบตอกระบวนการตดสนใจในเรองนน ๆ ได โดยทเรองทจะเสนอใหคณะรฐมนตรพจารณา โดยเฉพาะเรองทกฎหมายกาหนดใหคณะรฐมนตรเปนผมอานาจตดสนใจหรออนมตในเรองใดนน เปนกรณทกฎหมายมความมงหมายใหมการใชดลพนจในการตดสนใจเปนไปอยางละเอยดรอบคอบโดยองคกรกลมซงกคอ คณะรฐมนตร เปนผใชอานาจตดสนใจ มใชการตดสนใจโดยบคคลเพยงคนเดยว การทมาตรา 7 กาหนดไวในลกษณะดงกลาวขางตน นาจะมลกษณะเปนการทคณะรฐมนตรมอบอานาจการตดสนใจใหผอนหรอองคกรอนดาเนนการตดสนใจแทน ซงอาจไมเปนไปตามหลกนตธรรม เพราะเรองทเสนอเขาสการพจารณาของคณะรฐมนตรนน หากเปนเรองทมกฎหมายกาหนดไวเปนการเฉพาะแลว การพจารณาตดสนใจจงเปนอานาจของคณะรฐมนตร บคคลอนหรอองคกรอนไมสามารถทจะพจารณาตดสนใจแทนคณะรฐมนตรได อกทงกรณตามมาตรา 7 ดงกลาว กนาจะไมใชกรณทคณะรฐมนตรจะมอบใหผอนหรอองคกรอนเปนผพจารณากลนกรอง ตรวจสอบ เสนอความเหนมากอนในเบองตน แลวใหคณะรฐมนตรเขาใชอานาจวนจฉย สงการหรอตดสนใจอกครงเปนขนตอนสดทาย เพราะตามบทบญญตดงกลาวกาหนดใหคณะรฐมนตรอาจมอบหมายใหนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรเปนผอนมต ใหความเหนชอบ หรอมคาสงแทน


4-22

คณะรฐมนตรกได โดยใหถอวาการอนมต ความเหนชอบหรอคาสงของนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตร เปนมตของคณะรฐมนตร ประกอบกบในทางปฏบตเ มอนายกรฐมนตรนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรไดอนมต เหนชอบ หรอมคาสงในวนใด กถอวาวนนนเปนวนทคณะรฐมนตรมมตดวย ดงนน เพอใหคณะรฐมนตรมกระบวนการตดสนใจทถกตองเปนไปตามหลกนตธรรม หลกธรรมาภบาล รวมถงหลกความรบผดชอบ จงสมควรทจะปรบปรงบทบญญตมาตรา 7 แหงพระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรองและการประชมคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 โดยตดบทบญญตดงกลาวออก หรอหากจะคงไวกอาจนาหลกการตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 13 ธนวาคม 2520 ทวา “เรองทไมใชนโยบายหรอไมใชเรองสาคญ และมระเบยบปฏบตปกตอยแลว ใหนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรซงไดรบมอบหมายใหสงหรอปฏบตราชการแทนนายกรฐมนตร พจารณาใหความเหนชอบหรออนมตไปได แลวนาเสนอคณะรฐมนตรทราบ” มาใชเปนกรอบในการปรบปรงแกไข

3. การเสนอเรองใหคณะรฐมนตรพจารณาตามมาตรา 4 แหงพระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรองฯ นน ไมวาจะเปนเรองทกฎหมายกาหนดใหเปนอานาจหนาทของคณะรฐมนตรหรอใหตองเสนอคณะรฐมนตร รางกฎหมายประเภทตาง ๆ ไมวาจะเปนรางพระราชบญญต รางพระราชกาหนด รางพระราชกฤษฎกา รางระเบยบ ฯลฯ เรองทเกยวของกบนโยบาย การลงทน หรอเรองทเกยวกบการใชงบประมาณกตาม หนวยงานของรฐทเปนเจาของเรองควรจะตองพจารณาเรองทเสนอนนอยางละเอยดรอบคอบและคานงถงหลกธรรมาภบาลในกระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตรกอนทจะเสนอเรองมายงสานกเลขาธการคณะรฐมนตร โดยอาจใชเครองมอธรรมาภบาลมาใชประกอบการพจารณาเสนอเรองตอคณะรฐมนตรดวย ทงน อาจบญญตไวในพระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรองฯ ใหชดเจนเพอเปนแนวทางปฏบตตอไป

4. การกาหนดประเภทเรองทสามารถเสนอคณะรฐมนตรไดนน ถงแมวาจะไดมการบญญตไวอยางชดแจงในมาตรา 4 แหงพระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรองฯ แลวกตาม ในทางปฏบตเจาหนาทของสานกเลขาธการคณะรฐมนตรจะเปนผพจารณาในเบองตนวาเรองทหนวยงานของรฐเสนอเขามานน ควรเสนอใหคณะรฐมนตรพจารณาโดยเปนเรองเพอพจารณาอนมต ใหความเหนชอบ หรอเพอทราบ ซงในปจจบนมแนวทางปฏบตทกาหนดโดยมตคณะรฐมนตรบางกรณ เชน เรองทเปนเรองทไมใชนโยบาย หรอไมใชเรองสาคญ และมแนวทางปฏบตปกตอยแลว ใหนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรทไดรบมอบหมายใหมอานาจสงและปฏบตราชการแทนนายกรฐมนตรพจารณาอนมตหรอใหความเหนชอบได แลวนาเสนอคณะรฐมนตรทราบ ซงกรณดงกลาวนเปนเรองทคณะรฐมนตรมอบใหนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรคนใดคนหนงเปนผพจารณา กลนกรอง ตรวจสอบ หรอตดสนใจมากอนใน


4-23

เบองตน แลวมการนาเรองดงกลาวเสนอคณะรฐมนตรใชอานาจวนจฉย สงการหรอตดสนใจ อกครงเปนขนตอนสดทาย ซงคณะรฐมนตรมโอกาสทจะทกทวง ตงขอสงเกต หรอพจารณาสงการเปนอยางอนได เพยงแตวาหากคณะรฐมนตรพจารณาแลวไมมขอทกทวงอยางใด กจะมมตรบทราบ แลวดาเนนการตามนนตอไป ซงมตรบทราบดงกลาวนจะมลกษณะเปนการอนมตหรอรบรอง มใชแตเพยงรบทราบหรอรบรเทานน ซงหากมรฐมนตรคนใดไมเหนชอบกจะทกทวงไดในทประชมคณะรฐมนตร เรองทเสนอคณะรฐมนตรเพอรบทราบ จะแปรสภาพเปนเรองเพอพจารณา และผลในทสดกจะตองเปนไปตามทคณะรฐมนตรมมตใหมในวนนน ซงแนวทางปฏบตดงกลาวน ยงไมมการกาหนดไวอยางชดเจนในพระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรอง ฯ ดงนน เพอใหเปนไปตามหลกนตธรรม และหลกความโปรงใส จงควรนาหลกการตามแนวทางปฏบตดงกลาวมากาหนดไวในพระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเรองฯ ใหชดเจน

อยางไรกตาม เมอมการบญญตหลกเกณฑและแนวทางปฏบตทชดเจนไวในกฎหมายแลว สงทสาคญทสดคอการใชบงคบกฎหมายหรอการปฏบตตามบทบญญตของกฎหมายนนเอง ถงแมวาจะมการบญญตกฎหมายไวอยางมธรรมาภบาลมากเพยงใดกตาม หากไมมการนาไปปฏบตแลวยอมสงผลใหไมสามารถบรรลตามเจตนารมณทแทจรงของกฎหมายนนได

5. แนวทางการเยยวยาและลดผลกระทบทเกดจากการตดสนใจของคณะรฐมนตรทไมเปนไปตามจรรยาบรรณ

ธรรมาภบาล

การเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรโดยการนามาตรการทเรยกวา “เครองมอธรรมาภบาล” มาใช ซงจะเปนแนวทางในการปองกนและแกไขปญหาการตดสนใจของคณะรฐมนตรใหอยบนหลกจรรยาบรรณธรรมาภบาล เพอปองกนและลดโอกาสทคณะรฐมนตรและสานกเลขาธการคณะรฐมนตรจะกระทาการใดทไมสอดคลองกบหลกนตธรรม หลกความรบผดชอบรวมกน หลกธรรมาภบาล และหลกการบรหารกจการบานเมองทด

อยางไรกตาม ในปจจบนภาคประชาชนมแนวโนมเขามามสวนรวมในการตรวจสอบการบรหารงานของคณะรฐมนตรมากขน การตดสนใจของคณะรฐมนตรในเรองใดทไมสอดคลองกบจรรยาบรรณธรรมาภบาลดงกลาว อาจมการยนฟองคณะรฐมนตรเปนคดปกครอง และศาลปกครองอาจพพากษาใหเพกถอนมตคณะรฐมนตรได ซงบางเรองผลจากการทคณะรฐมนตร ไดมมตทไมสอดคลองกบจรรยาบรรณธรรมาภบาลนน อาจกอใหเกดผลกระทบตอสวนรวม


4-24

หรอเปนเหตใหบคคลหนงบคคลใดเกดความเสยหาย ซงจากการตรวจสอบคาพพากษาศาลปกครองจะเหนไดวา โดยสวนใหญศาลปกครองจะพพากษาใหคกรณผไดรบความเสยหายไดรบการเยยวยาตามทกาหนดไวในกฎหมาย แสดงใหเหนวาโดยหลกการแลวกฎหมายจะกาหนดแนวทางและวธการเยยวยาผได รบผลกระทบจากการดาเนนการท มชอบดวยกฎหมาย ของหนวยงานของรฐหรอเจาหนาทของรฐไว แตปญหาคอ หนวยงานของรฐทเกยวของ หรอเจาหนาทของรฐผมอานาจนงเฉยไมดาเนนการใดๆ ตามคาพพากษาศาลปกครอง หรอไมดาเนนการตามกระบวนการทกฎหมายบญญตไว สงผลใหผทไดรบความเสยหายไมไดรบการเยยวยาตามสมควร และกรณอาจกอใหเกดการฟองรองดาเนนคดตอเจาหนาทของรฐ ฐานละเวนการปฏบตหนาทในเวลาตอมาได ดงนน จงควรมการเรงรด ตดตามการดาเนนการตามคาพพากษาศาลปกครองดงกลาว รวมทงพจารณาหาแนวทางทเหมาะสมในการเยยวยา ผไดรบความเสยหายโดยเฉพาะในกรณทเรองนนไมมกฎหมายกาหนดวธการดาเนนการ หรอแนวทางปฏบตไว อนจะสงผลใหผทไดรบผลกระทบจากมตคณะรฐมนตรทไมชอบดวยกฎหมายไดรบความเสยหายนอยทสด ทงน การเยยวยาความเสยหายดงกลาวกไมควรจากดวาจะตองเยยวยาในรปของตวเงนเทานน อาจเยยวยาในลกษณะทเปนประโยชนอยางอนทมใช ตวเงนดวย คณะทปรกษาฯ จงเหนควรทจะมแนวทางในการทจะเยยวยาผลกระทบทเกดขนภายหลงจากทคณะรฐมนตรไดมมตตดสนใจในเรองหนงเรองใดไปแลว เพอเปนการแสดงถงความรบผดชอบของคณะรฐมนตรอนเปนหลกธรรมาภบาลอยางหนง ดงน

1. ในแนวทางแรก อาจใหคณะรฐมนตรมมตเปนหลกการวางแนวทางปฏบต ใหหนวยงานของรฐทเปนเจาของเรองดาเนนการเยยวยาผไดรบความเสยหาย หรอไดรบผลกระทบโดยเรงดวน และหากเปนกรณทเปนเรองทมความสาคญเกยวพนกนหลายหนวยงาน กอาจเสนอคณะรฐมนตรเพอแตงตงคณะกรรมการเยยวยาขน โดยมบคคลทงจากหนวยงานทเ กยวของและผทรงคณวฒ เ พ อ พ จ า รณา เย ยวยาผ ไ ด ร บความ เส ยหายหร อผ ไ ด ร บผลกระทบ และคณะรฐมนตรอาจวางระเบยบกาหนดรายละเอยดทเปนวธการและเงอนไข ในการเยยวยาผไดรบความเสยหายหรอผไดรบผลกระทบ เพอเปนแนวปฏบตใหกบหนวยงานของรฐดวย

2. แนวทางทสอง อาจปรบปรงพระราชกฤษฎกาวาดวยการเสนอเร อง และการประชมคณะรฐมนตร พ.ศ. 2548 วางหลกการเพอเปนกรอบเกยวกบการเยยวยาความเสยหายทเกดจากมตคณะรฐมนตรทไมถกตองไวใหชดเจน โดยอาจให มคณะกรรมการเยยวยาขนคณะหนง ประกอบดวยหวหนา


4-25

สวนราชการทเกยวของและผทรงคณวฒทมความเชยวชาญในหลากหลายแขนงวชา เชน ดานกฎหมาย ดานรฐศาสตร เปนตน ซงคณะกรรมการดงกลาวเปนคณะกรรมการกลางเพอทาหนาทในการดาเนนการพจารณา ตรวจสอบ เรงรด ตดตาม และกากบดแลใหมการเยยวยาผได รบความเสยหายหรอได รบผลกระทบจากมตคณะรฐมนตรทถกเพกถอน และใหคณะกรรมการดงกลาว ไปกาหนดรายละเอยดทเปนหลกเกณฑ วธการและเงอนไขในการดาเนนการเยยวยาอกชนหนง

3. เสรมสรางพฒนาบคลากรทรบผดชอบในการเยยวยาความเสยหาย ใหมความรทงตวบทกฎหมายและแนวทางปฏบตทเกยวของ เพอใหการเยยวยาเปนไปโดยรวดเรว ถกตอง เปนธรรม และเกดประสทธภาพสงสด

4. ปรบปรงกระบวนการเสนอเรองตอคณะรฐมนตร โดยกาหนดอานาจหนาท และความรบผดชอบขององคกรหรอบคคลในแตละขนตอนใหชดเจน เนองจากเมอมมตคณะรฐมนตรใดทไมชอบดวยกฎหมาย บคคลทเกยวของกมกจะอางวาเปนเรองทางนโยบายและไมมผ ใดออกมารบผดชอบ รวมทงเสรมสราง องคความรใหกบบคลากรทรบผดชอบในทกขนตอนของกระบวนการเสนอเรองซงจะสงผลใหคณะรฐมนตรได รบขอมลและมวธการดาเนนการทถกตอง และนาไปสการตดสนใจทถกตองของคณะรฐมนตร นอกจากน อาจกาหนดใหมองคกรหรอบคคลหนงบคคลใดคอยตรวจสอบกากบดแลในแตละขนตอนของกระบวนการเสนอเรองตอคณะรฐมนตรกอนทคณะรฐมนตรจะมมตในเรองใดโดยเฉพาะการเสนอเรองสาคญทมผลกระทบตอสวนรวม และควรตรวจสอบ ทงในชนการดาเนนการของหนวยงานของรฐเจาของเรอง และในชนการพจารณาของคณะรฐมนตร ซงการตรวจสอบนนจะตองพจารณาความถกตองทงเนอหาและขนตอนการดาเนนการ โดยอาจกาหนดใหมการตรวจสอบในลกษณะเปน Audit มอบหมายใหผเชยวชาญไปดแลตรวจสอบพรอมเปนพเลยงให ทงน เพอลดขอผดพลาดทจะทาใหเกดปญหาความไมชอบดวยกฎหมายของมตคณะรฐมนตรอกดวย

บทท 5

ขอเสนอแนะ โครงการศกษาการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร มวตถประสงค เพอศกษามาตรการเสรมสรางธรรมาภบาล, ปจจยทสงเสรมใหเกดความสาเรจ ในการเสรมสรางธรรมาภบาล, ขอจากดและอปสรรคในการนามาตรการมาใชในระบบการตดสนใจ กระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตร ตลอดจนการปฏบตงานของสานกเลขาธการคณะรฐมนตรในการสนบสนนการบรหารราชการแผนดนของคณะรฐมนตร จากผลการศกษาการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร ท ไดนาเสนอไว ในบททผานมา ทงในแงของกระบวนการกลนกรองเรองเพอนาเสนอทประชมคณะรฐมนตรตามหลกนตธรรม, หลกธรรมาภบาลสากล และหลกการบรหารกจการบานเมองทดแลว ไดพฒนาหลกการธรรมาภบาลเหลานนออกมาเปนชดเครองมอธรรมาภบาลทใชในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร จรรยาบรรณธรรมาภบาล การกาหนดชดตวชวดธรรมาภบาลเชงพฤตกรรมเพอนาไปสการกาหนดคาเปาหมายและการใหคะแนนแตละปจจยในระดบปฏบต โดยในการศกษานเรยกชดเครองมอของการเสรมสรางธรรมาภบาลนวา “เครองมอธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร”

อยางไรกตาม เมอพจารณาโดยภาพรวมแลว การพฒนามาตรฐานและเกณฑ การตดสนใจดงกลาว เปนเพยงสวนประกอบหนงในขบวนการการขบเคลอน “ระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรบนหลกธรรมาภบาล” หากหนวยงานผรบผดชอบมความประสงคใหหนวยงานทกภาคสวนทเกยวของกบระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรไดนาชดเครองมอนไปใชปฏบตไดจรงอยางเปนรปธรรม และนาไปปฏบตตอไปอยางตอเนอง จนกระทงกลายเปน “วฒนธรรมการดาเนนงานเพอการตดสนใจของคณะรฐมนตรตามหลก ธรรมาภบาล (Good Governance Culture)” นน ยงมองคประกอบสาคญอนอก หลายประการ ทจะตองมการดาเนนการพฒนาปรบปรงหรอสนบสนนสงเสรมควบคกนไปกบ การประยกตใชชดเครองมอน

องคประกอบทสาคญอนๆเหลาน ไดแก การพฒนาปรบปรงทงในสวนของ “โครงสราง”การดาเนนงานขององคกร (Re-structure), การออกแบบ “ระบบ” การตดสนใจบนฐานของ ธรรมาภบาล (Process redesign), การกาหนดเปน “นโยบาย” การนาธรรมาภบาลไปใชปฏบต


5-2

Good Governance Decision Making System

Policy

Competency

System

Process

Structure

หนวย GG

GG Post Audit GG Tools

GG Indicators GG Scorecards

Leader สลค.

ปคร. รมต.

นรม.

อยางชดเจน, ความเอาจรงเอาจงของ “ผบรหาร” ทกหนวยงานทเกยวของ (Management style) ทจะผลกดนและดาเนนการตามชดเครองมอธรรมาภบาลน ตลอดจนการพฒนาเสรมสรางความรความเขาใจและทศนคตของผปฏบตงานทกภาคสวนทเกยวของใหมสมรรถนะ (Competence) สามารถประยกตใชเครองมอนไดอยางเหมาะสม กลาวโดยสรปองคประกอบสาคญในการเสรมสร างธรรมาภบาลในระบบการตด สนใจของคณะรฐมนตร สามารถแสดงได ตามแผนภาพท 5.1

แผนภาพท 5.1 องคประกอบการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร


5-3

จากแผนภาพ 5.1 ขางตน แสดงใหเหนถงภาพรวมขององคประกอบสาคญในการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร สาหรบโครงการศกษาฯ การเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร ขอบเขตทคณะทปรกษาฯ ไดรบมอบหมายคอการรเรมพฒนาหลกการทางความคดและออกแบบชดเครองมอทจะชวยใหเกดการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตร ซงคณะทปรกษาฯ ไดมการนาเสนอผลการศกษา ดงทไดกลาวมาแลวในบทกอนหนาน หากพจารณาบนพนฐานของแผนภาพท 5.1 อาจกลาวไดวาโครงการศกษาวจยนไดพฒนาองคประกอบทสาคญ 2 ประการ คอ

• องคประกอบท ไดแก ชดเครองมอธรรมาภบาล ซงประกอบดวย ตวชวด ธรรมาภบาล และการกาหนดคาเปาหมายและใหคะแนนแตละปจจย และ

• องคประกอบท ไดแก กระบวนการในการนาเครองมอธรรมาภบาลไปใชปฏบตกบผเกยวของ ผาน Template การเสนอเรองตอคณะรฐมนตร ตลอดจนกระบวนการทาความตกลงรวมกนระหวางหนวยงานท เ กยวของกบ สลค . เพอกาหนดเกณฑ คาเปาหมายและการใหคะแนนแตละปจจย

ดงนน เ พอใหเกดการขบเคลอนกระบวนการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบ การตดสนใจของคณะรฐมนตรอยางเปนระบบและใหเกดผลในทางปฏบตอยางแทจรง คณะทปรกษาฯ จงเสนอแนะใหมการพฒนาปรบปรงพฒนาองคประกอบทสาคญสวนอนๆ ควบคไปดวย อนไดแก

การพฒนาปรบปรงองคประกอบท ไดแก การปรบปรงโครงสรางสานกเลขาธการคณะรฐมนตรเพอใหมหนวยงานทเปนผรบผดชอบหลกในการขบเคลอนธรรมาภบาลในการเสนอเรองนน คณะทปรกษาจงขอเสนอการปรบปรงโครงสรางเพอกาหนดบทบาทของ สลค. ใหเปนศนยกลางพทกษธรรมาภบาลในการกาหนดนโยบายสาธารณะ ดงตอไปน

• นาเสนอแนวทางในการจดโครงสรางการทางานของ สลค. ใหม “หนวยกากบธรรมาภบาล” (Good Governance Compliance Unit) อนเปนหนวยงานภายใน สลค. ทมหนาททเนนในการกากบตดตามกระบวนการตดสนใจของคณะรฐมนตรทงกระบวนการ นบตงแตการกากบกระบวนการนาเสนอเรอง จากหนวยงานผ น า เสนอไปจนถงการนาเ รองเขา สการตดสนใจของคณะรฐมนตร ใหเปนไปตามหลกธรรมาภบาล


5-4

• มคณะกรรมการทคอยตดตามตรวจสอบมตคณะรฐมนตร (Cabinet decision audit committee) ยอนหลงทก 6 เดอนเพอตดตามตรวจสอบมตคณะรฐมนตรบนหลกธรรมาภบาล กลาวคอเปนการตดตามตรวจสอบมตคณะรฐมนตรวาไดมการนาไปสการถายทอดและดาเนนการท เปนไปตามเจตนารมณของ มตคณะรฐมนตรอยางถกตองชอบธรรมหรอไม

สาหรบองคประกอบดานอน ซงเปนสวนสาคญในการขบเคลอนขบวนการเสรมสราง ธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรไปสการปฏบตไดอยางชดเจน และตอเนองตอไปนน คณะทปรกษาฯขอเสนอแนะไวเพอใหเปนแนวทางพนฐานสาหรบ สลค. ทจะใชสาหรบการพฒนากระบวนการเสรมสรางธรรมาภบาลในระบบการตดสนใจของคณะรฐมนตรอยางเปนระบบตอไป องคประกอบสาคญเหลาน ไดแก

• A องคประกอบดาน “วฒนธรรมการทางาน” ของบคลากรและหนวยงานทเกยวของทกภาคสวน ทงทเปนขาราชการประจา, ผบรหารสวนราชการ และนกการเมอง ทจะตองพฒนาใหเกดความยดมนในหลกการปฏบตงานบนพนฐานของหลกธรรมาภบาล

• B องคประกอบดาน “ความร, ความสามารถ และทศนคต” หรออาจกลาวไดวาเปน “คณลกษณะทพงประสงค” ของบคลากรและหนวยงานทเกยวของทกภาคสวน ทงทเปนขาราชการประจา, ผบรหารรฐวสาหกจ, พนกงานของรฐ และนกการเมอง ทจะตองไดรบการพฒนาอยางตอเนองเพอใหเกดความรความเขาใจ มทศนคตทถกตองตอหลกธรรมาภบาลและสามารถนาชดเครองมอธรรมาภบาลไปประยกตใชไดอยางมประสทธภาพ

• C องคประกอบดาน “นโยบาย” กลาวคอควรสงเสรมผลกดนใหทกหนวยงาน ทเกยวของ นบตงแตหนวยราชการทกหนวยทกระดบทเกยวของ, องคกรปกครองสวนทองถน, รฐวสาหกจ, องคกรอสระ, รฐสภา และพรรคการเมอง ควรมการกาหนดเปนนโยบายสงเสรมการปฏบตงานทอยบนพนฐานของหลกธรรมาภบาลอยางชดเจน

• D องคประกอบดาน “ผนา” กลาวคอควรมการปลกฝง เสรมสรางและยกยองผบรหาร และผนาของทกหนวยงานทเกยวของทกภาคสวน และทกระดบใหมหลกคดและแนวทางในการดาเนนงานและปฏบตตนอยบนพนฐานของหลกธรรมาภบาล

บ-1

บรรณานกรม

ภาษาไทย จมพล หนมพานช. การบรหารจดการภาครฐใหม: หลกการ แนวคด และกรณตวอยาง

ของไทย. พมพครงท 2. นนทบร:.มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2550.4 ชาญชย แสวงศกด, บรรเจด สงคะเนต และสมศกด นวตระกลพสทธ. การเปดเผยขอมล

ขาวสารของขาราชการกบขอพจารณาทางกฎหมายปกครอง. กรงเทพมหานคร: บ. เจ. เพลท โปรเซสเซอร จากด, 2543.

ไชยวฒน คาช และคณะ. ธรรมาภบาล การบรหารการปกครองทโปรงใสดวยจรยธรรม. กรงเทพมหานคร: สานกพมพนาฝน, 2545. บรรเจด สงคะเนต. การใชสทธทางศาล. กรงเทพมหานคร: มสเตอรกอบป (ประเทศไทย)

จากด, 2551. บวรศกด อวรรณโณ. การสรางธรรมาภบาล (Good Governance) ในสงคมไทย.

กรงเทพมหานคร: โรงพมพเดอนตลา, 2542. ปรดยาธร เทวกล, ม.ร.ว. ธรรมาภบาลกบความสาเรจของ SMEs: แนวคดและ

ความหมายของธรรมาภบาล. กรงเทพมหานคร: เมยฟลาวเวอร, 2545. วภาส ทองสทธ. การบรหารจดการทด: Good Governance. กรงเทพมหานคร: สานกพมพ

อนทภาษ, 2551. สถาบนพระปกเกลา. ตวชวดธรรมาภบาล. พมพครงท 3. นนทบร: พมพด, 2550. สถาบนพระปกเกลา. ทศธรรม: ตวชวดการบรหารกจการบานเมองทด. กรงเทพมหานคร:

สถาบนพระปกเกลา, 2549. สถาบนพระปกเกลา. วดระดบการบรหารจดการทด. นนทบร: พมพด, 2547. สมบต กลมาวล. เอกสารประกอบคาบรรยายเรอง “การบรหารกจการบานเมองทด”.

กรงเทพมหานคร: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2553. สานกเลขาธการคณะรฐมนตร. การศกษาเปรยบเทยบระบบสนบสนนการทางานของ

คณะรฐมนตรไทยกบตางประเทศ. กรงเทพมหานคร: สถาบนสงเสรมการบรหารกจการบานเมองทด, 2549.

อดม รฐอมฤต, นพนธ สรยะ และบรรเจด สงคะเนต. การอางศกดศรความเปนมนษย หรอใชสทธเสรภาพของบคคล ตามมาตรา 28 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540. กรงเทพมหานคร: นานาสงพมพ, 2544.


บ-2

ภาษาองกฤษ

Andrews, Matt. Good Government Means Different Things in Different Countries. Faculty Research Working Papers Series. John F. Kennedy School of Government, Harvard Kennedy School, Harvard University, 2008. Retrieved January 16, 2010 from web.hks.harvard.edu/publications/getFile.aspx?Id=324

Dubnick, Mel. Clarifying Accountability: An Ethical Theory Framework. In Public Sector Ethics: Finding and Implementing Values. Charles Sampford and Noel Preston, eds. Retrieved December 10, 2009 from

http://books.google.com/books?hl=th&lr=&id=LNgG2eeCZtIC&oi=fnd&pg=PA68&dq=Clarifying+Accountability:+An+Ethical+Theory+Framework&ots=ywL9YDjATh&sig=HNBI10094ONVNIvl8VI1OiTSIB8#v=onepage&q=Clarifying%20Accountability%3A%20An%20Ethical%20Theory%20Framework&f=false

Hua Yi Social Studies Notes. What Makes a Good Governance in Singapore. Retrieved December 10, 2009 from http://www.google.co.th

The Independent Commission on Good Governance in Public Services. The Good Governance Standard for Public Services. London: OPM and CIPFA, 2004. Retrieved December 10, 2009 from http://www.number10.gov.uk/history-and-tour/cabinet

Jabbra, Joseph G. & Dwivedi, O. P. eds. Public Service Accountability: A Comparative Perspective. West Hartford, Conn.: Kumarian Press, 1989.

James, Simon. British Cabinet Government. 2nd ed. London: Routledge,1999. Kaufmann, Daniel, Kraay, Aart and Zoido-Lobaton, Pablo. Governance Matters. Policy

Research Working Paper No. 2196. Washington, D.C.: The World Bank, 1999. Kongunadu Educational and Charitable Trust. Principles of Good Governance.

Retrieved December 10, 2009 from

http://www.kongunadu.org/Trust/Staff/acadrank.aspx Rhodes, A. W. and Dunleavy, Patrick. Prime Minister, Cabinet and Core Executive.

New York: ST Martin’s Press, 1995. Santiso, Carlos. Good Governance and Aid Effectiveness: The World Bank and

Conditionality. The Georgetown Public Policy Review. 7, 1 (Fall 2001):.1-22.

ภาคผนวก ก. เอกสารประกอบการประชมกลมยอยครงท 1


ก-2

หลกธรรมาภบาล

เพอใชเปนเกณฑในการนาเสนอเรองตอคณะรฐมนตร

1. ความเทาเทยมกนของทกภาคสวน (Equity) 2. การมสวนรวม (Participation) 3. ความโปรงใส (Transparency) 4. ความรบผดชอบ (Accountability) 5. หลกนตธรรม (Rule of Law) 6. ผลสมฤทธและประสทธภาพตอภารกจของรฐ (Effectiveness and Efficiency)

กลม เศรษฐกจ สงคม ความมนคง ………………………………… จรรยาบรรณธรรมาภบาล (Code of Good Governance) ในกลมของทานคอ ............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................


ก-3

ตารางรายงานประเดนธรรมาภบาล The Good Governance Issues Report Card

1. Core Characteristic of Good Governance : Participation

ลกษณะสาคญของธรรมาภบาล : การมสวนรวม ตวชวดระดบการมสวนรวม (โปรดดคาแนะนาดานลาง และเขยนในรปแบบของทาน 5 รายการ)

ลาดบความสาคญ (1-5)

1)

2)

3)

4)

5)

ตวอยางของตวชวดเกยวกบการมสวนรวมทเปนไปได - ในกรณทเปนเรองทกระทบตอประชาชน มการรบฟงความคดเหนของ

ประชาชนหรอชแจงเรองแกประชาชน - เผยแพรขอมลเกยวกบการกาหนดเปาหมาย แผนการทางาน ระยะเวลา

ในการดาเนนการ และงบประมาณใหสวนราชการและประชาชนรบทราบ - เมอสวนราชการไดรบหนงสอรองเรยน ขอเสนอแนะหรอความคดเหน

เกยวกบการปฏบตหนาท มการดาเนนการแกไขใหสอดคลองกบ ความถกตองและความเปนธรรมแกประชาชน

ลาดบความสาคญ 1 – สาคญทสด 2 – สาคญ 3 - สาคญปานกลาง 4 – สาคญนอย 5 – สาคญนอยทสด


ก-4

2. Core Characteristic of Good Governance : Rule of Law ลกษณะสาคญของธรรมาภบาล : หลกนตธรรม

ตวชวดระดบหลกนตธรรม (โปรดดคาแนะนาดานลาง และเขยนในรปแบบของทาน 5 รายการ)


1)

2)

3)

4)

5)

ตวอยางของตวชวดเกยวกบหลกนตธรรมทเปนไปได - การปฏบตภารกจของภาครฐสามารถตรวจสอบได - การบรหาราชการ มจดประสงคเพอประโยชนสขของประชาชนอยางแทจรง - มการกระจายอานาจการตดสนใจ โดยไมสรางขนตอนทไมจาเปน

ในการปฏบตงาน - ตรวจสอบทบทวนกฎหมาย กฎระเบยบ ขอบงคบและประกาศ เพอให

ทนสมยและเหมาะสมตอสถานการณ โดยนาขอเสนอแนะของประชาชน มาประกอบการพจารณาดวย



ก-5

3. Core Characteristic of Good Governance : Transparency ลกษณะสาคญของธรรมาภบาล : ความโปรงใส

ตวชวดระดบความโปรงใส (โปรดดคาแนะนาดานลาง และเขยนในรปแบบของทาน 5 รายการ)


1)

2)

3)

4)

5)

ตวอยางของตวชวดเกยวกบความโปรงใสทเปนไปได - การปฏบตภารกจของรฐสามารถตรวจสอบได - การเปดเผยขอมลในการปฏบตราชการตอประชาชนและผทมสวนเกยวของ - การชแจงขอมลขาวสารแกประชาชนและผทมสวนเกยวของ - การตอบขอสงสยและปญหาตอประชาชน



ก-6

4. Core Characteristic of Good Governance : Equity ลกษณะสาคญของธรรมาภบาล : ความเทาเทยมกนของทกภาคสวน

ตวชวดระดบความยตธรรม (โปรดดคาแนะนาดานลาง และเขยนในรปแบบทาน 5 รายการ)


1)

2)

3)

4)

5)

ตวอยางของตวช วดเ กยวกบความเทาเทยมกนของทกภาคสวน ทเปนไปได - การดาเนนงานของภาครฐมการเปดเผยและเปนธรรม ผทมสวนเกยวของ

ทกฝายไดรบขอมลอยางทวถง - ในการดาเนนงาน หนวยงานมการพจารณาผลดและผลเสยตอทกฝายอยาง

เทาเทยมกน - การพจารณาในการจดซอจดจาง มการพจารณาอยางเปนธรรม

โดยอยบนพนฐานความเปนจรง ความเหมาะสม และความถกตอง - บรการประชาชนอยางเทาเทยมกน ไมเลอกฝายใดฝายหนง



ก-7

5. Core Characteristic of Good Governance : Effectiveness and Efficiency ลกษณะสาคญของธรรมาภบาล : ผลสมฤทธและความมประสทธภาพตอภารกจของรฐ

ตวชวดระดบผลสมฤทธและความมประสทธภาพตอภารกจของรฐ (โปรดดคาแนะนาดานลาง และเขยนในรปแบบทาน 5 รายการ)


1)

2)

3)

4)

5)

ตวอยางของตวชวดเกยวกบผลสมฤทธและความมประสทธภาพตอภารกจของรฐทเปนไปได - มการวางแผนการดาเนนงานลวงหนา และดาเนนการตามแผนนน

อยางเปนขนตอน - การดาเนนงานสมฤทธผลตามเปาหมายทวางไว - มการประเมนผลการดาเนนงานโดยคณะผประเมนอสระเกยวกบผลสมฤทธ

ของภารกจ คณภาพการบรการ และความพงพอใจ - มการประเมนผลแบบลบ และมงเนนเพอใหเกดการปรบปรง



ก-8

6. Core Characteristic of Good Governance : Accountability ลกษณะสาคญของธรรมาภบาล : ความรบผดชอบ

ตวชวดระดบความรบผดชอบ (โปรดดคาแนะนาดานลาง และเขยนในรปแบบทาน 5 รายการ)


1)

2)

3)

4)

5)

ตวอยางของตวชวดเกยวกบความรบผดชอบทเปนไปได - การรบผดชอบในผลงาน และการปฏบตหนาทใหบรรลเปาหมายตามท

กาหนดไว - หนวยงานมการประเมนผลการตดสนใจ เปรยบเทยบผลดและผลเสย

ทงในระยะสน และระยะยาว - ตรวจสอบกลไกในการตดสนใจวามความเหมาะสม ถกตอง - มกลไกในการใหผตดสนใจแสดงความรบผดชอบตอผลการตดสนใจ


ภาคผนวก ข. แบบฟอรมทใชในการประชมผเกยวของครงท 2

และผลการประชม

รายงานก

ารศก

ษาฉบ

บสมบ

รณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

ข-2

การว

เคราะห

ตวชว

ดธรรมา

ภบาล

ในกร

ะบวน

การน

าเสน

อเรอ

งตอค

ณะรฐม

นตร

กล

มเศรษฐ

กจ

ธรรมาภ

บาลห

ลก (

Core

of G

ood

Gove

rnan

ce) ในกล

มของทา

นคอ คว

ามคม

คา

นยาม

จรรยาบ

รรณธรรมาภ

บาลห

ลก ค

อ –

(ไมไดระบไว)

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

กรณาศกษ

ารายละเอยด

ของกรณ

ศกษา

สาหร

บกลม

ทานท

จดเตรยมม

าให โดย

กลมส

งคม ศก

ษา เร

อง “ส

รป คาสงศาลปก

ครองกรณระงบ

76 โครงการ มา

บตาพ

ด”

กลมเศรษฐ

กจ ศกษ

า เรอง

“สรป

คาสงศาลเพกถ

อนการแปร

รป กฟผ

.” กล

มความม

นคง ศก

ษา เร

อง “ข

าว การทด

สอบป

ระสท

ธภาพ

เครองจท

200”

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

ข-3

จากก

รณศก

ษา เร

อง “ส

รป คาส

งศาล

เพกถ

อนกา

รแปร

รป กฟผ

.” ข

อความก

รณาต

วแทน

จาก กล

มเศร

ษฐกจ

รวมก

นวเคราะห

ปญหา

ท

เกดข

น ในกรณศก

ษาวาเกดจ

ากคว

ามบก

พรองในมต

ของธรรมา

ภบาลดา

นใด

และคว

รใชต

วชวด

ธรรม

าภบา

ลใด

(ใหระบเปน

เชงพ

ฤตกร

รม ดงตวอ

ยาง

ใน

Han

dout

ซงท

บทวน

จากว

รรณกรรม

) เพอ

แกไข

/ลดป

ญหา

และ

/หรอ

ผลก

ระทบ

ทเกด

ขนจากป

ญหา

นน โด

ยแสด

งรายละเอยด

ลงในตารางขางลางน

การแ

กไข/ลด

ปญหา

/ผลก

ระทบ

ทเกด

ขนดว

ยธรรมา

ภบาล

ดานใ

ด (ระบ

) ปญ

หาทเกด

ขน

เกดจ

ากคว

ามบก

พรอง

ใน

ธรรม

าภบา

ลดาน

ใด (ร

ะบ)

(ความเสย

ง)

ระบ

Core

Indic

ator

(เช

งพฤต

กรรม

) ระบ

Relat

ing In

dicat

ors

(เชงพ

ฤตกรรม

)

1. การแตงตงกรรมการไมช

อบดว

ยกฎห

มาย

(คณสม

บตขอ

งผดารงตาแห

นงไมเปนไปต

ามระเบยบ

) ผล

ประโยช

นทบซ

อน ไมเปน

กลาง

- นต

ธรรม

-

มแบบ

ตรวจสอ

บคณสม

บตกรรมการ

- มแ

บบตรวจสอ

บและดาเนนก

ารตาม

ขนตอ

นของกฎ

หมายอย

างเครงครด

2. การรบฟ

งความค

ดเหน

ไมชอ

บดวย

กฎหม

าย

เชน ขอ

มลไมครบ กระบ

วนการไมถ

กตอง

และ

ไมเปดก

วาง

- การมสวนร

วม

- ม

chec

k lis

t การดาเนนก

ารตาม

ขนตอ

น -

มการดาเนนก

ารตามข

นตอน

ทถ

กตอง

3. ขน

ตอนก

ารเปลย

นทนข

อง กฟผ

. ไมช

อบดว

ยกฎ

หมาย

เชน การเวน

คนสท

ธเหน

อพนด

น -

ความ

โปรงใส

-

ม ch

eck

list ก

ารดาเนนก

ารตาม

ขนตอ

น -

มการเปดเผย

ขอมล

ใหปร

ะชาชน

รบทร

าบ

- มศ

นยขอ

มลขาวสาร

- คว

ามคม

คา

- มผ

ลการศก

ษาคว

ามเปนไปไ

ด -

มการปร

ะเมน

ผลปร

ะโยช

น

ทป

ระชาชน

จะไดรบ

-

มการเผยแ

พรผล

การศกษ

าและ

ผลการป

ระเมนใหป

ระชาชน

รบทร

าบอย

างกว

างขว

าง


ารศก

ษาฉบ

บสมบ

รณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

ข-4

การแ

กไข/ลด

ปญหา

/ผลก

ระทบ

ทเกด

ขนดว

ยธรรมา

ภบาล

ดานใ

ด (ระบ

) ปญ

หาทเกด

ขน

เกดจ

ากคว

ามบก

พรอง

ใน

ธรรม

าภบา

ลดาน

ใด (ร

ะบ)

(ความเสย

ง)

ระบ

Core

Indic

ator

(เช

งพฤต

กรรม

) ระบ

Relat

ing In

dicat

ors

(เชงพ

ฤตกรรม

)

-

ความ

รบผด

ชอบ

-

มการกาหน

ดหนว

ยงาน

และ

ผเกย

วของรบ

ผดชอ

บการดาเนนก

ารในแต

ละขน

ตอน

รายงาน

การศกษ

าฉบบ

สมบร

ณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

ข-5

จากก

รณศก

ษา เร

อง “สร

ปคาส

งศาล

ปกคร

องกร

ณระ

งบ 7

6 โค

รงกา

ร มา

บตาพ

ด” ขอค

วามก

รณาต

วแทน

จาก กล

มสงค

ม รวมก

น

วเคร

าะหป

ญหา

ทเกด

ขนในกร

ณศก


ากคว

ามบก

พรอง

ในมต


ภบาล

ดานใด แล

ะควรใชตว

ชวดธ

รรมา

ภบาล

ใด (ใ

หระบ

เปนเชง

พฤตก

รรม ดงตว

อยางใน

Han

dout

ซงท

บทวน

จากว


) เพอ

แกไข

/ลดป

ญหา

และ

/หรอผล

กระท

บทเกดข

นจากปญ

หานน

โดยแ

สดงรายละเอยด


กา

รแกไข/ลด

ปญหา

/ผลก

ระทบ

ทเกด

ขนดว

ยธรรมา

ภบาล

ดานใ

ด (ระบ

) ปญ

หาทเกด

ขน

เกดจ

ากคว

ามบก

พรอง

ใน

ธรรม

าภบา

ลดาน

ใด (ร

ะบ)

ระบ

Core

Indic

ator

(เช

งพฤต

กรรม

) ระบ

Relat

ing In

dicat

ors

(เชง

พฤตก

รรม)

1. ก

ารออ

กคาสงโดย

ไมถก

ตองตาม

ขนตอ

นของกฎ

หมาย

-

ความ

เทาเทย

มกน


วม

- คว

ามโปรงใส

-

ความ

รบผด

-

นตธรรม

-

ผลสม

ฤทธแ

ละปร

ะสทธ

ภาพ

- นต

ธรรม

มก


บวากฎห

มายท

ใช

ในการพ

จารณ

าเรองมการ

คมครองสท

ธของปร

ะชาชน

หรอไม กระท

บตอส

ทธ

ของป

ระชาชน

หรอไม


วม

• การรบฟ

งความค

ดเหน

จากท

กฝาย

• เปดโอก

าสใหปร

ะชาชน

มสวน

รวม

- คว

ามรบ

ผดชอ

บ

• มก

ลไกในก

ารตด

สนใจ

แส

ดงคว

ามรบ

ผดชอ

บ 2. ก

ารศก

ษาวเคราะห ตด

ตาม

ประเมน

ผล โค

รงการไมเพย

งพอ

- คว

ามรบ

ผดชอ

บ -

ผลสม

ฤทธแ

ละปร

ะสทธ

ภาพ

- ผล

สมฤท

ธและปร

ะสทธ

ภาพ

• ตด

ตามผ

ลประเมน

• เปรยบเทย

บตนท

นกบ

ผลปร

ะโยช

นและผล

เสย

- คว

ามรบ

ผดชอ

บ

• รบ

ผดชอ

บตอผ

ลงาน

• มก

ลไกในก

ารตด

สนใจ

แส

ดงคว

ามรบ

ผดชอ

บ


ารศก

ษาฉบ

บสมบ

รณ



บาลในร

ะบบก

ารตด

สนใจขอ


นตร”

ข-6

จากก

รณศก

ษา เร

อง “ข

าวกา

รทดส

อบปร

ะสทธ

ภาพ เครอ

งจท

200”

ขอค

วามก

รณาตวแทน

จาก กล

มควา

มมนค

ง รวม

กนวเคราะหป

ญหา

ทเกด

ขนในกรณศก


ากคว

ามบก

พรองในมต


ภบาลดานใด

และคว

รใชต

วชวด

ธรรม

าภบา

ลใด

(ใหระบเปน

เชงพ

ฤตกรรม

ดงตวอ

ยาง

ใน H

ando

ut ซงท

บทวน

จากว


) เพอ

แกไข

/ลดป

ญหา

และ

/หรอผล

กระท

บทเกดข

นจากปญ

หานน

โดยแ

สดงรายละเอยด


กา

รแกไ

ข/ลด

ปญหา

/ผลก

ระทบ

ทเกด

ขนดว

ยธรรมา

ภบาล

ดานใ

ด (ระบ

) ปญ

หาทเกด

ขน

เกดจ

ากคว

ามบก

พรอง

ใน

ธรรม

าภบา

ลดาน

ใด (ร

ะบ)

ระบ

Core

Indic

ator

(เช

งพฤต

กรรม

) ระบ

Relat

ing In

dicat

ors

(เช

งพฤต

กรรม

)

1. ผ

ลพสจ

น GT

200

ไรปร

ะสทธ

ภาพ

- ผล

สมฤท

ธและปร

ะสทธ

ภาพ

- คว

ามโปรงใส

-

ความ

รบผด

ชอบ


วม

- คว

ามเชอม

นตอป

ระสท

ธภาพ

- ผล

สมฤท

ธและปร

ะสทธ

ภาพ

• คว

รมการเปร

ยบเทยบ

ขอมล

คณสม

บต

ของสนค

าของแต

ละบร

ษท เพ

อใหเกด

การ

แขงขน

• การท

ดสอบ

สนคา

คว

รมคว

ามผด

พลาด

เพยงรอยล

ะ 10

• สรางคว

ามพง

พอใจแก

ผใชแ

ละเกดค

วามค

มคา

คว

รไดรบผ

ลการปร

ะเมน

ความ

พงพอ

ใจจากล

กคา

เปนร

อยละ

80

- หล

กนตธ

รรม

การจด

ควรเปน

ไปตาม

กฎระเบยบ

และคว

ามจาเปน

ในการใชงาน

-

การมสวนร

วม

ก

ารรบ

ฟงคว

ามคด

เหน

จากห

นวยงาน

ทเกย

วของ

-

ความ

รบผด

ทาสญญาท

กาหน

ดเงอน

ไขคว

ามรบ

ผดชอ

บ ใหทง

รฐแล

ะบรษ

ทเจาขอ

งสน

คา

- คว

ามเทาเทย

มกน

ส

ามารถน

าไปใชก

บทก

ภาคส

วนได ไม

เลอก

ปฏบต

ภาคผนวก ค. การศกษาดงาน ณ สานกเลขาธการคณะรฐมนตร

ประเทศสงคโปร ระหวางวนท 12 ถง วนท 14 กนยายน 2553


ค-2

กาหนดการศกษาดงาน

ณ ประเทศสงคโปร ระหวางวนท 12 -14 กนยายน 2553

วนอาทตยท 12 กนยายน 2553 06.00 น. พรอมกนทสนามบนสวรรณภม 08.00 น. ออกเดนทางโดยสายการบนไทย เทยวบนท TG 403

ถงสนามบนสงคโปร เวลา 11.15 น. 14.00 น. ศกษาภมทศนโดยรอบของสงคโปร วนจนทรท 13 กนยายน 2553 09.00 น. เยยมชมสถาบนลกวนย

13.00 น. เยยมชมสานกเลขาธการคณะรฐมนตรสงคโปร ศกษา/สอบถามตามประเดนคาถาม/การศกษา พบผบรหารสลค. หรอรมต. กากบดแลสลค. หารอกบหนวยงานเสนอเรองสคณะรฐมนตร วนองคารท 14 กนยายน 2553 16.00 น. เดนทางกลบโดยสายการบนไทย เทยวบนท TG 414 17.20 น. เดนทางถงสนามบนสวรรณภมโดยสวสดภาพ

............................................


ค-3

การเยยมชมและการศกษาดงาน

ตวแทนจากสานกเลขาธการคณะรฐมนตร พรอมคณะทปรกษาฯจากสถาบนสงเสรมการบรหารกจการบานเมองทด รวม 10 ทาน ไดเดนทางเขาพบ Mr. Tan Kee Yong, Secretary to the Cabinet และคณะรวม 3 ทาน ณ หองประชมคณะรฐมนตร สานกเลขาธการคณะรฐมนตรสงคโปร ในชวงบายวนท 13 กนยายน 2553 แผนภาพท ค.1 หองประชมคณะรฐมนตรสงคโปร

ประเดนคาถาม/การศกษา 1. “จรรยาบรรณธรรมาภบาล” ของสงคโปร และกฎระเบยบปฏบตในระดบ Executive

Order 2. กระบวนการนาเรองเขาสคณะรฐมนตร 3. ภายใตกระบวนการนาเสนอเรองเขาสคณะรฐมนตร ใชธรรมาภบาลเปนเครองมอในการ

กลนกรอง ตรวจสอบ อยางไร? มความแตกตางของธรรมาภบาลในกลมสงคม เศรษฐกจ ความมนคง สงแวดลอม อยางไร?

4. มหนวยงานกากบธรรมาภบาล และ/หรอ หนวยงานตรวจสอบธรรมาภบาล หรอไม? อยางไร?

5. บทบาทหนาท และการทางานของสลค. สงคโปร ในอนาคต เปนอยางไร?


ค-4

เลขาธการคณะรฐมนตรสงคโปร ไดบรรยายเกยวกบลกษณะการทางานของคณะรฐมนตรสงคโปร และสานกเลขาธการคณะรฐมนตรสงคโปร โดยสรปดงน การประชมคณะรฐมนตร

• รฐมนตรแตละกระทรวงมทปรกษาในการบรหารราชการแผนดน การกาหนดนโยบายหรอแผนงานจะมความคดเหนของทปรกษาประกอบและมรายละเอยดในแตละเรองในกรณทตองเขาประชมคณะรฐมนตร

• ในกรณปกต รฐมนตรสามารถตดสนใจเรองตางๆ ในกระทรวงไดเอง โดยไมตองนาเขาทประชมคณะรฐมนตร

• การประชมคณะรฐมนตร มการสงวาระการประชมและรายละเอยดการประชมทางระบบอนทราเนต (CABNET)

• ในกรณทเปนเรองเกยวของกบหลายกระทรวง รฐมนตรกระทรวงทเกยวของจะมาประชมกนสปดาหละ 1 ครง ในวนพธหรอวนพฤหสบดของสปดาห ไมเรยกวาเปนการประชมคณะรฐมนตร

• การประชมคณะรฐมนตร เปนวาระพเศษทมนายกรฐมนตรเปนประธาน ไมมกาหนดเวลาทแนนอน เรองทจะนาเขาทประชมคณะรฐมนตร มลกษณะ 4 ประการ คอ

1. เรองกฎหมาย 2. เรองทตองนาเขาประชมสภา 3. เรองทตองการความรวมมอจากกระทรวงตางๆ ทงนตองมรายละเอยด

ของโครงการหรอเรองนนๆอยแลว การประชมเปนเพยงการกาหนดภาระรบผดชอบระหวางกระทรวง

4. เรองทมผลตอประชาชนโดยรวม การทางานของสานกเลขาธการคณะรฐมนตรสงคโปร

วาระการประชมคณะรฐมนตรสงคโปร มจานวนไมมาก แตละกระทรวงมการจดเตรยมรายละเอยดชดเจนอยแลว และการประชมเปนเพยงพธกรรม คลายกบการประชมของคณะรฐมนตรญปน ดงนนผจดทาวาระ ผบนทกการประชม ตลอดจนจดทารายงานการประชม คอ เลขาธการคณะรฐมนตรเพยงคนเดยว โดยใชเวลาเตรยมการประมาณ 1 สปดาห กอนการประชม การจดเรยงวาระการประชมเปนไปตามความเรงดวนของเรองนนๆ

การบนทกการประชม และจดทารายงานการประชมสงใหนายกรฐมนตร ซงจดทาโดยเลขาธการคณะรฐมนตร เปนแบบมโครงสราง และมการตดตามผลการประชมซงไดมอบหมาย


ค-5

ใหรฐมนตรแตละกระทรวงนาไปปฏบต โดยเจาหนาทของสานกเลขาธการคณะรฐมนตร เพอรายงานตอนายกรฐมนตรดวย

สานกเลขาธการคณะรฐมนตรสงคโปร มเจาหนาทประจาประมาณ 11 คน เปนสานกงานแยกออกจากสานกนายกรฐมนตร

เลขาธการคณะรฐมนตร ไดใหขอสงเกตวา ประเทศสงคโปรมขนาดเลก ดงนนการบรหารราชการแผนดน และการทางานรวมกนในคณะรฐมนตร จงเรยบงาย ไมซบซอน เปนบรบททแตกตางจากประเทศไทย

จากนน รองเลขาธการคณะรฐมนตร ไดกลาวขอบคณและกลาวลา การพดคยเพอศกษาและเยยมชมในครงน ใชเวลา 2 ชวโมงโดยประมาณ แผนภาพท ค.2 บรรยากาศการประชมศกษาดงาน


ค-6

แผนภาพท ค.3 บรรยากาศการมอบของทระลก

00 finalreport ปกและสารบัญ · ร างรายงานการศ...

Documents