00_przez góry i prerie
DESCRIPTION
Prolog – wprowadzenie do cyklu powieści westernowych Wiesława Wernica o Dzikim Zachodzie. Cykl jest prywatną edycją i nosi tytuł PRZEZ GÓRY I PRERIE. W cyklu zaprezntowane są (będą) wszystkie 20 powieści.TRANSCRIPT
PRZEZ GÓRY I PRERIE
WĘDRÓWKI Z DOKTOREM
JANEM
I KAROLEM GORDONEM PO
DZIKIM ZACHODZIE
Cykl westernowy
WIESŁAWA WERNICA
Opracowanie: Jacek WALCZYŃSKI©
Rok 2013
Cykl westernowy
WIESŁAWA WERNICA Ilustracje: Stanisław ROZWADOWSKI
TROPY WIODĄ
PRZEZ PRERIĘ
Opracowanie edytorskie: JaWa48©
2013
… i inne powieści 20-tomowego Cyklu
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
Opracowanie edytorskie: Jawa48© na podstawie egzemplarza ze zbiorów prywatnych
Tylko do użytku wewnętrznego i osobistego bez prawa przedruku i publikacji tak w części jak i w całości.
Wykorzystywanie tylko do użytku osobistego, tak jak czyta się książkę wypożyczoną z biblioteki, od sąsiada, znajomego czy przyjaciela.
Wykorzystywanie w celach handlowych, komercyjnych, modyfikowanie, przedruk i tym podobne bez zgody autora edycji zabronione.
Niniejsze opracowanie służy wyłącznie popularyzacji tej książki i przypomnienia zapomnianych pozycji literatury z lat szkolnych.
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
O Autorze Dziennikarz Rzeczypospolitej, Polskiego Radia i Tygodnika Demokratycznego.
Przed wojną pisał i publikował najczęściej opowiadania szpiegowskie (Na drogach
do nowych celów – 1930, Daleka przygoda – 1933) w czasopiśmie „Kwadryga”,
którego był współzałożycielem. Do działalności literackiej powrócił stosunkowo
późno, dopiero gdy sięgał już wieku emerytalnego. Pod koniec lat czterdziestych
zaczął pisać „Tropy wiodą przez prerię”. Do odłożonego maszynopisu powrócił
dopiero w połowie lat sześćdziesiątych za namową syna Dominika, który
przeczytawszy początek powieści domagał się jego ukończenia i dlatego swoją
pierwszą książkę Wiesław Wernic zadedykował właśnie synowi Dominikowi.
„Tropy wiodą przez prerię” została wydana przez Spółdzielnię Wydawniczą
CZYTELNIK. Seria 20 powieści, których akcja dzieje się na preriach, w lasach i
górach, nad rzekami i jeziorami Dzikiego Zachodu i Kanady była do końca
wydawana przez CZYTELNIKA ze znakomitą oprawą graficzną i rysunkami
Stanisława Rozwadowskiego autora ilustracji do najbardziej znanych wydań
Winnetou, Old Surehanda i innych powieści i opowiadań Karola Maya i innych
autorów książek o Dzikim Zachodzie. Zapewne też dlatego, przygody bohaterów
powieści Wernica kojarzyły się ze sztandarowymi bohaterami Karola Maya.
Wernic nie lubił tych porównań (chociaż – jak pewnie każdy młody człowiek
zaczytywał się powieściami o Winnetou), w wywiadach twierdził, że May
zawdzięczał powodzenie swych książek głównie własnej fantazji a nie solidnym
podstawom źródłowym. Niemniej jednak przyznawał, że do pisania książek
westernowych zainspirowała go właśnie twórczość Karola Maya.
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
Upodobanie do literatury Dzikiego Zachodu wyniósł także z innych książek
autorów klasyki tego gatunku. Najlepiej wspominał Owena Wistera, ale z
pewnością poznał także książki Jamesa Fenimore’a Coopera, James Olivera
Curwooda a przede wszystkim A. B. Guthrie’ego, Zane Grey’a, Maxa Branda,
Jacka Schaefera, Louisa L’ Amoura, Richarda Wormsera (Ed Friend) czy
Benjamina Appela.
A przecież znane były też u nas opowiadania Ernesta Haycoxa, George’a Owena
Baxtera, Leigh Brackett, Quinta Wade’a i Wayne’a Bartona. Nie gardził zapewne
także autorami niemieckimi takimi jak Friedrich Gerstaecker, Fritz Daum, Benno
Voelkner, Ernie Hearting (Ernst Herzig), którzy przecież lubowali się w
opowieściach z Dzikiego Zachodu a ich powieści były wydawane w prl-owskiej
Polsce dość często.
Na rodzimym rynku literackim nie miał większej konkurencji. Zaliczając niektóre
nowele o treści amerykańskiej jako pierwszego należy wymienić Henryka
Sienkiewicza . Ale już w końcu XIX wieku Maria Julia Zaleska wydała powieść z
Dzikiego Zachody Mieszkaniec puszczy (1884) i Młody wygnaniec (1886),
inspirowane prozą Jamesa Fenimore Coopera i R. Rotha. Książki o Dzikim
Zachodzie pisali także Tadeusz Kostecki (Krystyn T. Wand), Stanisław
Supłatowicz (Sat-Okh), Sławomir Bral (Yackta-Oya), Alfred Szklarski, Arkady
Fiedler czy Adam Bahdaj. Były to w zasadzie pojedyncze utwory lub małe cykle
literackie. Longin Jan Okoń skupił się bardziej na historyczno-biograficznej niż
przygodowej stronie swoich powieści o indiańskich wodzach (Saga o Tecumsehu).
Podobnie Nora Szczepańska (Karibu, Sprzysiężenie Czarnej Wydry) i Jan
Szczepański (Czarne wampumy głoszą wojnę, Dopóki trawa rośnie dopóki rzeki
płyną) .
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
Wernic – pomimo że tworzył w czasach PRL-u – dużo podróżował po Ameryce
i Kanadzie, gdzie korzystał z bogatej literatury o tradycjach, życiu, obyczajach i
dziejach Indian oraz cywilizacji amerykańskiej i historii podboju Dzikiego
Zachodu. Analiza autentycznych opracowań i tekstów z końca XIX wieku
znalazła odzwierciedlenie w losach opisywanych przez niego bohaterów i
inspirowała do poszerzania wiadomości i horyzontów młodego czytelnika o
fakty autentyczne, historyczne i związane polską emigracją popowstaniową.
Zapewne zainspirowała go do tego twórczość Sat-Okha – Stanisława
Supłatowicza, syna polskiej uciekinierki z Syberii i indiańskiego wodza
Szewanezów Wysokiego Orła (Ziemia Słonych Skał).
Akcja cyklu Wiesława Wernica rozgrywa się w latach 1870 – 1895 i na pewno
przeniosłaby się na koniec ostatniego dziesięciolecia, gdyż Autor miał już w
planie rozpoczętą następną książkę – Chata Starego Niedźwiedzia; napisanych
blisko 250 stron, lecz przeszkodziła temu śmierć pisarza. W książkach Wernica
czytelnik poznaje losy bohaterów na tle autentycznych wydarzeń, bez mitów i
uproszczeń, aczkolwiek i tu Autor nie ustrzegł się „konwencji mayowskich” i
niektórych uproszczeń, polegających na adaptacji wydarzeń znanych z powieści
innych autorów a nawet epizodów filmowych. Często stosuje styl podwójnej
narracji, niekiedy w całej książce. Nie ustrzegł się także wielu kolokwializmów i
mowy tocznej, ale to tylko nadaje powieściom trochę autentyzmu i sugestywnego
realizmu.
Czytelnicy powieści Wiesława Wernica wędrują przez Dziki Zachód z
nieznanym z nazwiska Doktorem Janem oraz jego przyjacielem traperem i
westmanem Karolem Gordonem, zaprzyjaźnionym z Indianami i nazywanym
przez nich Wielkim Bobrem. Obaj przyjaciele podczas swych wędrówek
znakomicie się uzupełniają. Karol Gordon to doświadczony westman, doskonale
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
znający zwyczaje panujące na preriach i w lasach Dzikiego Zachodu, pustynie
Meksyku czy bezdroża i puszcze Kanady, umiejący znakomicie sobie radzić w
nieprzewidzianych sytuacjach i awanturach, czytający tropy i znaki jakie
zostawia przyroda zaingerowana przez jej użytkowników, spotykający zarówno
bandytów jak i stróżów prawa, łowców nagród, poszukiwaczy złota i różnego
rodzaju hochsztaplerów i rzezimieszków pragnących szybko wzbogacić się
czyimś kosztem. Doktor Jan – narrator (stale mieszkający i praktykujący w
Milwaukee nad jeziorem Michigan w stanie Wisconsin) podczas wspólnych
wędrówek uczy się tajników koczowniczego życia i z dystansem komentuje
przebyte wydarzenia, a szczególni, te mówiące o jego własnym udziale.
Obaj wędrowcy doskonale się uzupełniają i tropiąc wszelką nieprawość zawsze
stają po stronie pokrzywdzonych. Narażeni na liczne niebezpieczeństwa, w
wyniku rozlicznych, często zaskakujących afer, muszą rozwiązywać sytuację
nierzadko w sposób siłowy i kategoryczny, bez nadużywania broni, z niechęcią
uciekając do ostatecznych rozwiązań. Mimo iż nie są stróżami prawa, zawsze
postępują w imię dobra i szeroko pojętej sprawiedliwości oraz zasad etycznych i
moralnych. Nie stroni również od udziału kobiet w swoich powieściach, które
zawsze obecne są w filmach i u innych autorów westernu, w powieściach Karola
Maya stanowią nader rzadkie i najwyżej trzecioplanowe postacie.
Cechy, którymi Wernic obdarzył swych głównych bohaterów, zyskały mu miano
polskiego klasyka westernu umiejętnie poruszającego się w konwencji literackiej,
którą – jak wielu mu współczesnych i tych dla których pisał, można pochłaniać
zapominając o całym świecie. Książki Wernica czytało się na lekcjach pod
ławką, na ławce w parku, w domu przy jedzeniu lub przed snem, często
zarywając niemałą część nocy.
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
Wiesław Wernic urodzony w 1906 roku w Warszawie, zmarł w wieku 80 lat w
sierpniu 1986. Był członkiem Armii Krajowej, uczestniczył w Powstaniu
Warszawskim, po którym jako jeniec wojenny trafił do obozu w Austrii. Po
powrocie do kraju, od 1945 roku był dziennikarzem, prozaikiem, publicystą i
pisarzem a przede wszystkim polskim piewcą prawdy i legendy Dzikiego
Zachodu – pisarzem, którego każda nowa książka budziła entuzjazm młodych
czytelników i pozytywne na ogół nastawienie krytyki i recenzji prasowych. Do
jego książek powraca się z takim samym entuzjazmem, jak czytało się Winnetou
i Old Surehanda oraz – jak po raz nie wiadomo który szło się do kina na Rio
Bravo, Biały Kanion, Ranczo w Dolinie, Złamaną Strzałę, Indiańskiego
wojownika, Ostatnią walkę Apacza czy Siedmiu wspaniałych.
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
Opracowanie: Jacek Walczyński, Sosnowiec ‘2013.
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
Przy opracowywaniu tekstu korzystano z ogólnie dostępnych materiałów i
źródeł encyklopedycznych, zawartych w notach wydawniczych i opisach
biograficznych, w szczególności w książkach Wydawnictwa CZYTELNIK oraz
stronach internetowych związanych z publikacją i opisem książek Wiesława
Wernica, m. in. Lubimyczytać, BiblioNetka, Wikipedia, Inbook, Gandalf i wielu
innych w treści tak zbliżonych do siebie, że nie sposób ich wszystkich wymienić
oraz własnej wiedzy i badań literaturowych. Opracowanie tekstów i obrazów
oraz ilustracji ze zbiorów własnych.
Niemniej jednak – każdy kto w wyżej zamieszczonym opisie o Autorze, znajdzie
treści, które uzna za własne, ma prawo do takiego twierdzenia.
Prawa autorskie należą do autora książek, autora ilustracji, Wydawnictwa CZYTELNIK,
ich spadkobierców oraz innych osób fizycznych i prawnych mających lub
roszczących sobie takie prawa.
Materiały wykorzystane w opracowaniu, stanowią źródło danych o naszej
kulturze, literaturze i historii, stanowią własność publiczną, a ich
rozpowszechnianie służy dobru ogólnemu. JaWa48
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
Tom I 1965
T R O P Y W I O D Ą P R Z E Z P R E R I Ę Jest rok 1880. Bohater narrator – Doktor Jan mieszka i
praktykuje w Milwaukee. Odwiedza go traper Karol
Gordon, któremu odnowiła się niewyleczona rana na
nodze. Jedyny ratunek Doktor Jan widzi w amputacji, na
co nie chce się zgodzić pacjent. Pewnego dnia szpital
odwiedza dwóch Indian, którzy podejmują się wyleczenia
Gordona bez konieczności amputacji. Za namową
pacjenta, Doktor zgadza się. Są to zaprzyjaźnieni z
Gordonem szamani z plemienia Czarnych Stóp. Ku
zdumieniu Doktora, Gordon rana zanika, a Gordon
odzyskuje zdrowie. Jest znanym wśród Indian traperem,
zaprzyjaźnionym z wieloma plemionami. Otrzymał
preriowy przydomek Wielki Bóbr. Doktor Jan jest
przychylnie nastawiony do wiedzy Indian i ich zdolności
medycznych, ale w owym czasie nastawienie społeczności
amerykańskiej do Indian jest wręcz wrogie. Nie chcąc być
posądzonym o tolerowanie praktyk znachorskich, doktor
opuszcza szpital i otwiera prywatną klinikę. Wkrótce jego
zabiegi zjednują mu wielu pacjentów. Były pacjent –
traper Karol Gordon namawia go do wędrówki przez
prerię i lasy Dzikiego Zachodu. Doktor, po wielu
wahaniach daje się namówić i wkrótce obaj mężczyźni
wyruszają na wielotygodniową wędrówkę.
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
Pod okiem i nadzorem Karola Gordona, Doktor Jan ma
poznawać tajniki i uroki koczowniczego życia i praw
panujących na preriach Dzikiego Zachodu. Obaj
mężczyźni zostają przyjaciółmi.
Na początku 1881 roku, ich pierwsza wyprawa wiedzie
przez tereny Czarnych Stóp do Kanady. Wpadają na
trop bezwzględnego mordercy, dostają się do niewoli
Indian, lecz po wyjaśnieniu celu ich wyprawy, a przede
wszystkim znajomości Gordona z Indianami, wkrótce
ruszają do miejsca, w którym według miejscowych
przekazów, ma znajdować się obfita w złoto dolina.
Powieść podobno miała nosić tytuł „Czerwona Chmura” od
imienia jednego z wodzów Czarnych Stóp, lecz pod naciskiem
ówczesnej cenzury, nie mogła nosić w tytule przymiotnik
„czerwona” z uwagi na zastrzeżony kolor dla bratniej armii.
Dziś, po wielu latach, wydaje mi się, że taka teza została mocno
naciągnięta przez ludzi dopatrującym się „wszystkiego w czymś” i
„dziury w całym”. W tym okresie, powstało bowiem wiele
utworów literackich i filmów fabularnych mających „Czerwone” w
tytule. Chociaż autorowi tego twierdzenia nie odmawiam
słuszności, gdyż taka sytuacja mogła się rzeczywiście wydarzyć.
Tak, jak po 90. roku ubiegłego wieku, nagminnie eliminowano
wyraz „czerwony” z wszelkiego rodzaju nazewnictwa, domagając
się nawet zmiany Czerwonych Wierchów w Tatrach na … inny
kolor.
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom II 1966
S Z E RY F Z F O R T B E N T O N Pod koniec 1881 roku Doktor Jan i Karol Gordon
wyruszają do Fortu Benton, gdzie szeryfem jest znajomy
Karola. Ściga on młodego chłopca Jima Hawkinsa na
którym ciąży podejrzenie o zabójstwo. Dzięki
szczęśliwemu zbiegowi okoliczności, chłopiec zostaje
oczyszczony z zarzutów. Razem z szeryfem i Jimem,
Doktor Jan i Karol Gordon wyruszają do Czarnych Stóp.
Razem z nimi jedzie także Piotr Carr – eksplorer i
poszukiwacz złota. Okazuje się bowiem, że zbrodniarz o
którym sądzili, że zginął w Dolinie Złota, cudem uniknął
śmierci i znów próbuje dotrzeć do skarbu, znaczą swój
trop morderstwami. I tym razem zbrodniarz nie osiągnie
celu i poniesie zasłużoną karę.
Podczas zakończenia wyprawy Doktor Jan uczestniczy w
tajemniczych obrzędach indiańskich w obozie Czarnych
Stóp. Zostaje przyjacielem Indian, otrzymuje imię Orle
Pióro i jest świadkiem mistycznego Tańca Słońca.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom III 1967
S Ł O Ń C E A R I Z O N Y Na początku 1883 roku Doktor Jan wyrusza do
miasteczka Rainy Valley na spotkanie z Karolem
Gordonem. Planują wyprawę do Arizony, górskiej i
wyżynnej krainy zamieszkiwanej przez Indian Hopi,
Apaczów, Pueblosów i Nawajów. Po drodze Doktor
zostaje okradziony, znajduje srebrną sprzączkę i spotyka
znajomego, współtowarzysza poprzedniej wyprawy Piotra
Carra.
W rezerwacie Nawajów dowiadują się o tajemniczej serii
napadów. Indianie buntują się, grozi to konfliktem z
białymi osadnikami i władzami. Karol Gordon i Doktor
Jan czynnie angażują się w kwestię unormowania
stosunków i zapobiegają wybuchowi buntu. Udaje im się
unieszkodliwić groźną bandę.
Książa Słońce Arizony cieszyła się największym
powodzeniem wśród czytelników i wydawców.
Wielokrotnie wznawiano jej wydanie, publikując łącznie w
ilości bliskiej 450 tysięcy egzemplarza w kraju i za
granicą łącznie.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom IV 1969
C O L O R A DO Doktor Jan i Karol Gordon wyruszają do Nowego
Meksyku. Po drodze spotykają starego westmana znanego
pod imieniem Colorado. Ten zaprasza ich na farmę
znajomego. Jednakże po przybyciu na miejsce okazuje
się że farma została spalona, a mieszkańcy uprowadzeni.
Napadu dokonała banda, której przewodzi mężczyzna
znany ze zbrodniczych działań w rezerwacie Nawajów. –
Tom Lesser. Trójka westmanów rusza w pościg. Po
drodze przyłączają się do nich Francis Dawson, i
szlachetny Indianin Pehnulte – wódz Apaczów – alter ego
mayowskiego Winnetou. Akcja powieści rozpoczyna się
od podróży koleją do miasteczką Blue Water, skąd nasi
bohaterowie konno udają się do Santa Rosy. Jest rok
1884…
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom V 1970
P Ł O M I E Ń W O K L A H O M I E W 1885 roku obaj westmani wyruszają do Oklahomy,
gdzie zaistniał konflikt miedzy białymi a szczepem
Komanczów. Karol Gordon przy pomocy Doktora Jana i
Piotra Carra chce przy pomocy zaprzyjaźnionych Czarnych
Stóp i ich wampumu, doprowadzić do zgody i pojednania.
Sytuację utrudnia fakt, że na Terytorium Indiańskim,
leżącym na pograniczu Oklahomy i Kansas działa banda
oszustów nielegalnie eksploatująca złoża ropy naftowej.
Zadanie nie jest łatwe, Karol podejmuje się nawet funkcji
szeryfa, lecz jego działania skutecznie utrudniają nie
chcący zrezygnować z łatwego dochodu najemni
robotnicy i ich ochroniarze. Dopiero pożar ropy naftowej
powoduje ucieczkę oszustów. Karola Gordona po ciężkiej
zimie, ma inny niż zaplanowany Wyprawa, mająca być
wycieczką i odpoczynkiem przebieg i przekształca się w
obfitujące w walki i utarczki wydarzenia .
Fabuła książki ma wiele zbieżnych wątków z mayowskimi
Winnetou i król nafty oraz Old Surehandem.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom VI 1970
Ł A PAC Z Z S AC R A M E N T O Vincent Irvin to jedna z głównych postaci cyklu. Przyjaciel
Karola Gordona i Doktora Jan często towarzysz im w
wyprawach przez prerie, lasy i góry Dzikiego Zachodu,
tropiąc wraz nimi przestępców, podróżując przez
bezkresne tereny Teksasu, Kalifornii czy Montany.
Tragedia osobista zmusiła go do zostania łowcą nagród i
szeryfem w Fort Benton.
Książka jest retrospekcją wydarzeń i przygód jakie przeżył
Vincent Irving na terenie Teksasu w latach 1876 – 1880.
Chronologicznie jest to więc relacja wydarzeń i przygód
Karola Gordona. sprzed okresu, którym spotkał Doktora
Jana. Opowiedziana przez Irvina, uzupełniona przez
Gordona stała się kolejnym tomem opowieści o
przygodach bohaterów cyklu na Dzikim Zachodzie.
Vincent Irvin – farmer z Greenfield wyrusza na Dziki
Zachód aby zdobyć pieniądze na wyleczenie chorej żony.
Zostaje łowcą nagród, tropi przestępców aby zdobyć
umówioną nagrodę pieniężną za „żywego lub umarłego”.
Lecz gdy mu się to w końcu udaje, na farmie czeka go zła
wiadomość. Żona i syn nie żyją. Zrozpaczony Irvin zostaje
pomocnikiem szeryfa w Wichita Falls i z pełną
bezwzględnością tropi bandytów, zyskując sobie miano
„łapacza z Sacramento”.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom VII 1972
C Z Ł OW I E K Z M O N TA N Y Jest rok 1886. W Montanie rozgrywają się tragiczne
wydarzenia. Narasta fala niechęci wobec wyzwolonych
Murzynów. Karol Gordon i Doktor Jan rezygnują z
kolejnej wycieczki krajoznawczej i przybywają do
Montany by pomóc znajomemu farmerowi rozwiązanie
zagadki nękania go przez nieznanych sprawców, którymi
są byli członkowie zbrodniczej organizacji Ku-Klux-Klan.
Ktoś za pomocą szantażu usiłuje zmusić farmera do
zapłacenia haraczu. Przyjaciele – przy pomocy szeryfa
Irvina starają się rozwikłać skomplikowaną zagadkę i rolę
jaką w tym pełni Ralf Usher. W sukurs przychodzi im
pocztmistrz James Sandusky, emigrant z Polski były
pracownik hodowcy. Kiedyś przybył tu wraz z żoną Elsą.
Wówczas nazywali się Jakub i Elżbieta Sadowscy.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom VIII 1972
G W I A Z D A T R A P E R A Opowieść Karola Gordona o jego pierwszym przygodach i
wędrówkach po Dzikim Zachodzie. Dzieje się w latach
1875 – 1876 a więc jest pierwszą chronologicznie
opowieścią cyklu. Młody Karol – około 25-letni wówczas
chłopak wyrusza z Cheyenne w Góry Czarne w
poszukiwaniu złota. Bierze udział w obronie dyliżansu
przed rabusiami. Zaprzyjaźnia się z Indianinem ze
szczepu Dakotów, któremu ratuje życie. Wraz z rodziną
Heartów przebywają w obozie innych poszukiwaczy złota.
W tym czasie w Dakocie wybucha powstanie Siuksów pod
wodzą Siedzącego Byka. i pogrom oddziału generała
Custera. Karol wraz ze współtowarzyszami opuszcza
niebezpieczny teren Dakotów i udaje się do Teksasu. Jest
przekonany, że dlatego wychodzi zwycięsko z wszelkich
tarapatów, gdyż prowadzi go dobra gwiazda-
przewodniczka.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom IX 1973
W Ę D R OWN Y H A N D L A R Z Wiosną 1887 roku Doktor Jan i Karol Gordon zamierzają
odwiedzić znajomego Pedro Gonzalesa, który mieszka w
Meksyku. Niespodziewany list od Adamsa szeryfa z Rainy
Valley, zmusza Karola do zmiany planów i udania się do
Arizony. Doktor postanawia wyruszyć w kierunku
Meksyku, wraz ze swym byłym pacjentem Edem
Nortonem, handlującym od lat z Apaczami Mescalero.
Karol ma dołączyć do nich w El Paso na granicy z
Meksykiem. Niespodziewane spotkanie z wędrującymi
niedoświadczonymi myśliwymi zmienia ich plany.
Przewodnicy wyprawy to banda opryszków, która ma
nieczyste zamiary wobec myśliwych. Chcą ich wciągnąć w
pułapkę i obrabować. Doktor Jan i jego towarzysze
udaremnia plany bandytów, dzięki pomocy wodza
Apaczów Pehnulte.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom X 1974
P R Z E Z G Ó RY M O N TA N Y
Piotr Carr – eksplorer i poszukiwacz, współtowarzysz
wielu wypraw Doktora Jana i Karola Gordona, opowiada
Doktorowi o jednej ze swoich pierwszych wypraw, jaką
podjął w 1879 roku do Montany. W jego ręce wpada
tajemnicza mapa zawierająca wskazówki o drodze do
Złotej Doliny. Podczas tej wyprawy Piotr Carr zostaje
napadnięty i uwięziony lecz niespodziewany zbieg
okoliczności ratuje mu życie i zwraca wolność. Podczas
powrotnej drogi w wyjątkowo ciężkich warunkach Piotr
traci swój dobytek i ciężko chory dociera do Milwaukee,
gdzie zaopiekuje się nim Doktor Jan. Jest to trzecia i
ostatnia powieść retrospektywna, której akcja dzieje się
przed pierwszym tomem „Tropy wiodą przez prerię”.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom XI 1975
N A P O Ł U D N I E O D R I O G R A N D E Rok później w 1888 roku Doktor Jan i Karol Gordon
powtórnie podejmują zamysł odwiedzenia Pedro
Gonzalesa w Meksyku. Po drodze spotykają młodego
kowboj, doskonale władającego bronią, który pomaga im
wydostać się z opresji, a ponadto przy jego pomocy
dwukrotnie ratują hacjendera przed napadem. Barry Będę
zostaje ich nowym przyjacielem. Razem z Gonzalesem i
jego rodziną wyruszają na poszukiwanie skarbu, do
którego ma ich doprowadzić, będąca w ich posiadaniu
mapa. Towarzyszą im żona i córka Gonzalesa. Kobiety już
na dobre zagoszczą w książkach cyklu. A kim jest Barry
Bede? Po wielu trudach i przygodach udaje im się dotrzeć
do ukrytego w górach Sierra Madre prekolumbijskiego
skarbu, znanego ze znakomitego filmu z Humphreyem
Bogartem Skarb w Sierra Madre.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom XII 1976
U C I E C Z K A Z W I C H I TA FA L L S
To pierwsza powieść cyklu, w której nie występuje Doktor
Jan. Autor nie precyzuje bliżej, w jaki sposób dowiedział
się o historii Roberta Dreera. Najprawdopodobniej
opowiedział mu ją Karol Gordon, znający dobrze Roberta,
szczególnie z czasów opisanych w „Łapaczu z
Sacramento”.
Robert Dreer – pomocnik szeryfa w Wichita Falls, zostaje
niesłusznie oskarżony przez swojego współpracownika o
udział w napadzie. Nie umiejąc udowodnić swej
niewinności, ucieka by szukać Karola Gordona. Rzecz
dzieje się w roku 1883, a więc wtedy gdy rozgrywa się
akcja powieści „Słońce Arizony”. Przy pomocy
napotkanego trapera Allana Bowa udaje się z nim do
Indian Szoszonów, gdzie wskutek tajemniczych zabiegów
szamana, udaje mu się zidentyfikować rzeczywistego
uczestnika napadu. Młody – bo zaledwie 20-letni Robert
wraca i zostaje oczyszczony z zarzutów. Zostaje zastępcą
szeryfa Irvina w Fort Benton.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom XIII 1977
B A R RY B E D E Rok 1890. Dobry znajomy Karola Gordona i Doktora Jana
Barry Będę opuszcza pracę na hacjendzie i wyrusza na
poszukiwanie przygód. Byt ma mu zapewnić woreczek
złota oraz chęć zamieszkania w małym miasteczku.
Zostaje jednak okradziony i szantażowany z powodu
podstępu jakiego użył po przybyciu do miasteczka.
Książka zaczyna się od wspomnień Doktora Jana o
własnych losach i planowanej wyprawie z Karolem do
Kolorado. Początkowo wycieczka przebiega zgodnie z
planem, dopiero w jej trakcie przyjaciele dowiadują się o
kłopotach Barry’ego Bede’a którego znają z wyprawy do
hacjendy Gonzalesa. Oczywiście i tym razem będą
musieli zmienić plany aby pomóc przyjacielowi.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom XIV 1978
O L D G R AY Akcja powieści dzieje się w 1889 roku, jest więc znów
powieścią retrospektywną, gdyż poprzednia działa się rok
później. Montana, a później Kanada, prowincja Alberta.
Jadąc na spotkanie z Karolem Gordonem, koń Doktora
łamie nogę. W kłopotach pomaga mu napotkany na prerii
stary siwowłosy westman. Wkrótce spotykają się z
Karolem, który w siwowłosym westmanie rozpoznaje
znanego na preriach Old Graya. W drodze do Czarnych
Stóp spotykają ciekawą postać – botanika Fryderyka
Randalla i docierają do ukrytego miasta. Podczas
wędrówki napotykają się na okradzionego przez
opryszków porucznika Konnej Policji, z którym już
wielokrotnie razem spędzali czas. Razem wyruszają w
pogoń za groźnym rabusiem kolejowym. Razem docierają
do tajemniczej posesji na pustkowiu. Tam spotykają się z
Old Grayem.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom XV 1980
S K A R B Y M AC K E N Z I E W 1891 roku Doktor Jan i Karol Gordon wyruszają nad
Wielkie Jezioro Niedźwiedzie. W ich posiadaniu są dwie
mapy, które mają ich zaprowadzić do miejsca, gdzie ma
znajdować się skarb rebeliantów ukryty po wojnie
kanadyjskich Metysów z białymi osadnikami. Wyprawa
staje się możliwa dzięki finansowemu wsparciu
antykwariusza z Milwaukee. W wyprawie, która wiedzie
koleją z Milwaukee do Fortu Murray, a dalej drogą wodną,
łodziami i statkiem przez rzekę i jezioro Athabaska,
Rzeką Niewolniczą, przez Wielkie Jezioro Niewolniczego,
rzeką Mackenzie Rzeką Niedźwiedzią do Wielkiego Jeziora
Niedźwiedziego. W Wyprawie bierze udział wypróbowana
w poprzednich wyprawach grupa westmanów: oprócz
Doktora Jana i Karola Gordona, także Piotr Carr i Robert
Dreer. Ale oprócz nich, nad Wielkie Jezioro Niedźwiedzie
podążą inna grupa poszukiwaczy o niezbyt czystych
zamiarach. Ale kryjówka pilnie strzeże swojej tajemnicy.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom XVI 1982
Z N I K A J Ą C E S TA D O Doktor Jan otrzymuje list od starego przyjaciela
porucznika Gary’ego Mitchella z Konnej Policji, z który był
towarzyszem wspólnych wypraw Doktora i Karola. Mitchell
pisze, że w jego okręgu Saskatchewan, pewnemu
hodowcy bydła ciągle giną krowy. I nigdy dotychczas nie
udało się ich odnaleźć. Ponieważ sam nie jest w stanie
rozwikłać tej zagadki, prosi o pomoc Doktora Jan i Karola
Gordona. O to samo prosi Jonathan Caldwell w
oddzielnym liście. Wkrótce obaj przyjaciele wyruszają na
farmę Caldwella. Ślady prowadzą do sąsiedniego
hodowcy, który chce doprowadzić do ruiny niewygodnego
sąsiada i zmusić go do sprzedaży ziemi. Doktor i Karol
korzystają z pomocy Lewisa Stone’a, nawróconego
rabusia, znanego ze „Słońca Arizony”. Udaje im się
dotrzeć do sprawców uprowadzenia stada. Aresztowań
dokonuje wezwany na pomoc porucznik Gary Mitchell z
oddziałem konnej policji. Historia – którą tym razem
opowiada Doktor Jan, wydarzyła się jesienią 1890 roku,
tuż po wydarzeniach opisanych w powieści „Barry Bede”.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom XVII 1983
WO Ł A N I E D A L E K I C H W ZG Ó R Z
W marcu 1892 roku Karol Gordon przybywa do
Milwaukee do Doktora Jana by namówić go na wyprawę
do Parku Narodowego Yellowstone. Doktor nie jest tym
zachwycony, bowiem nie dość że propozycja jest dla
niego zaskoczeniem, to uważa że jest to tak tłumnie
odwiedzany region, że nic ciekawego wydarzyć się tam
nie może, a ponadto nie wolno tam polować. Jeszcze
większe zdziwienie budzi w nim fakt, że drogę wodną
mają przebyć żaglówką. Tym niecodziennym środkiem
lokomocji docierają do nieznanego jeziora, którego
brzegi wcale nie są tak bezludne jak się wydawało. W
trakcie swej wędrówki spotykają ciekawą postać, malarza
Burnsa, który jak się okazuje zna również im dobrze
znanego Piotra Carra.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom XVIII 1985
S I E R Ż A N T KO N N E J P O L I C J I Podczas pobytu na farmie Jonathana Caldwella w 1890
roku, Doktor Jan poznał sierżanta kanadyjskiej Północno-
Zachodniej Konnej Policji Owena Howe’a. Wtedy też
opowiedział on Doktorowi swoją historię oraz historię
Konnej Policji. Owen Howe jest synem polskiego
emigranta-rymarza Chowerskiego z zaboru austriackiego,
który zmuszony do ucieczki z kraju za udział w powstaniu
1846 roku przybył do Kanady, gdzie ożenił się i tutaj
urodził się jego syn Owen, obecny sierżant Konnej Policji.
Powieść jest w całości opowieścią retrospektywną,
opowiadaną nie przez głównego bohatera cyklu.
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom XIX 1988
W N OW E J F U N D L A N D I I Doktor Jan i Karol Gordon wyruszają wiosną 1893 roku
do Nowej Fundlandii. Celem ich wyprawy jest
leśniczówka, w której mieszka znajomy Karola z jego
poprzedniej wyprawy. Po przybyciu na miejsce są gośćmi
Kitty i Maxa Granta. Dni upływają im na spokojnym
wypoczynku i błogim lenistwie oraz wysłuchiwaniu
ciekawych opowieści. Sielanka zostaje zakłócona, gdy
ojciec Maxa nie wraca z wyprawy do lasu. Doktor
znajduje złamaną strzałę, indiańskie wypowiedzenie
wojny. Jest to o tyle dziwne, że Indian nie ma w tej
okolicy już od ponad 60 lat. Karol Gordon opowiada
także przygodę jaka przydarzyła mu się kiedyś, zimą u
podnóża Gór Skalistych, gdy spotkał poszukiwacza złota.
Później zostali obrabowani przez dziwnych rabusiów…
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Tom XX 1990
Z Ł E M I A S T O
Akcja ostatniej powieści i tym razem rozgrywa się wiosną
1894 roku, w miasteczku Colding w Nevadzie. Szeryfem
jest tam Walter Crenian, wsławiony tym, że zlikwidował
groźną bandę rabusiów kolejowych i rzezimieszków
napadających na podróżnych i wędrowców. Teraz traktuje
miasto jak swoją prywatną własność. Okazuje się, że jego
karta nie jest całkiem czysta i też ma sporo na sumieniu.
W rozwikłaniu zagadki pomaga Jonas Neville, dawny
znajomy Piotra Carra. Okazuje się, że cienie członków
bandy nadal krążą i straszą w miasteczku. Dochodzi tam
do tajemniczego napadu, a Doktor musi udzielić pomocy
rannemu szeryfowi, który nie potrafi wyjaśnić, w jaki
sposób został ranny lecz za to opowiada ciekawą historię
o swojej przygodzie w Teksasie. Po wyjaśnieniu roli i misji
jaką pełnił szeryf Crenian, Doktor Jan, Karol Gordon i
Jonas Neville opuszczają Colding – miasteczko, którego
nie ma na mapie…
Na tym kończy się westernowy cykl Wiesława Wernica o przygodach Doktora
Jana, Karola Gordona i ich przyjaciół na preriach Dzikiego Zachodu oraz w
lasach i nad wodami Kanady. Kolejna XXI powieść zatytułowana „Chata
Starego Niedźwiedzia”, niestety nie została już ukończona… Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
ILUSTRACJE: STANISŁAW ROZWADOWSKI
Wydawnictwo CZYTELNIK, Warszawa 1965 – 1990
PRZEZ PRERIE I GÓRY DZIKIEGO ZACHODU Z DOKTOREM
JANEM I KAROLEM GORDONEM
Cykl westernowy Wiesława Wernica zawiera wszystkie 20 powieści, które
Autor ukończył i opublikował. W niniejszym opracowaniu, starano się
zachować oryginalny tekst, układ, ilustracje, układy redakcyjne i przypisy jakie
występowały w zastosowanych tutaj wydaniach CZYTELNIKA. Teksty
powieści oparto w przeważającej większości na Wydaniach I – 18. Jedynie
Szeryf z Fort Benton i Skarby MacKenzie pochodzą z Wydania II. Dwie
książki zakupiono w antykwariacie – Ucieczka z Wichita Falls i Wołanie
Dalekich Wzgórz (również Wydanie I.).
Występujące w powieściach przypisy (Autora bądź redakcji – nie jest to
jednoznacznie określone) starano się zachować w oryginalnym lub zbliżonym
do oryginalnego brzmieniu. Niektóre z nich uzupełniono lub poprawiono
według aktualnie posiadanej wiedzy opartej na wielu źródłach
encyklopedycznych, literaturowych i internetowych. W niektórych
przypadkach dodano nowe – odnoszące się w znaczący sposób do fabuły
powieści. Przypisy, które autor edycji dodawał lub w znaczący sposób
zmieniał, zostały opatrzone symbolem: [JW48].
Jawa48©
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
PRZEZ GÓRY I PRERIE
CYKL WESTERNOWY WIESŁAWA WERNICA
Opracowanie edytorskie: Jawa48©
Uwaga!!!
Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już
rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku
osobistego.
Nie wymaga zezwolenia twórcy przejściowe lub
incydentalne zwielokrotnianie utworów, niemające
samodzielnego znaczenia gospodarczego
Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego
użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska
twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno
uwzględniać istniejące możliwości.
Twórcy nie przysługuje prawo do wynagrodzenia.
Pliki można pobierać jeśli posiada się ich oryginał a
pobrany plik będzie służył jako kopia zapasowa.
Można pobierać pliki nawet jeśli nie posiada się oryginału,
pod warunkiem że po 24 godzinach zostaną one usunięte z
dysku komputera.
Szczegółowe postanowienia zawiera USTAWA z dnia 4 lutego 1994
r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.