luangpordu.com

ตามรอยธรรมยำรอยคร หลวงปดพรหมปญโญ

ประวตและคตธรรมคำสอนของหลวงปดพรหมปญโญ

สงวนลขสทธ

พมพแจกเปนธรรมทานหามคดลอกตดตอนหรอนำไปพมพจำหนาย

ฉบบปรบปรง

พมพครงท๑:๑๒ตลาคมพ.ศ.๒๕๕๑จำนวน๕,๐๐๐เลม

เออเฟอภาพ: มานพเลศอทธพร กนกสรยสตย

จดทำโดย: กลมเพอนธรรมเพอนทำ

ศลปกรรม: ARTISTICGROUP โทร.๐๘๑-๙๒๒-๑๓๕๑โทรสาร๐๒-๘๘๔-๓๕๓๖

ดำเนนการพมพบรษทควพรนทแมเนจเมนทจำกด

โทร.๐๒-๘๐๐-๒๒๙๒,๐๘๔-๙๑๓-๘๖๐๐โทรสาร๐๒-๘๐๐-๓๖๔๙

พรสทธอดมศลปจนดา

เมธาพรพพฒนไพศาล

ปฏภทรปจฉมสวสด

วชชเสรมสวสดศร

นศาสวรรณสขโรจน

luangpordu.com

สารบญ

ประวตหลวงปดพรหมปญโญคตธรรมคำสอนของหลวงปดพรหมปญโญ ๑.สมมตและวมต ๒.อปมาศลสมาธปญญา ๓.หนงในส ๔.อานสงสการภาวนา ๕.แสงสวางเปนกเลส ๖.ปลกตนธรรม ๗.วดผลการปฏบตดวยสงใด? ๘.เทวทต๔ ๙.อารมณอพยากฤต ๑๐.ตรโทเอก ๑๑.ตองสำเรจ ๑๒.จะเอาโลกหรอเอาธรรม ๑๓.แนะวธปฏบต ๑๔.การบวชจต-บวชใน ๑๕.ควรทำหรอไม? ๑๖.การอทศสวนกศลภายนอกภายใน ๑๗.สตธรรม ๑๘.ธรรมะจากซองยา ๑๙.ธรรมะจากโรงพยาบาล ๒๐.ของจรงของปลอม

๑

๒๙๓๐๓๑๓๒๓๓๓๔๓๕๓๖๓๗๓๘๓๙๔๐๔๑๔๒๔๔๔๕๔๖๔๗๔๘๔๙

luangpordu.com

๒๑.คำสารภาพของศษย ๒๒.ทรรศนะตางกน ๒๓.อเบกขาธรรม ๒๔.ใหรจกบญ ๒๕.อบายวธทำความเพยร ๒๖.พระเกาของหลวงป ๒๗.ขอควรคด ๒๘.ไมพยากรณ ๒๙.จะตามมาเอง ๓๐.แนะวธวางอารมณ ๓๑.อยาพดมาก ๓๒.เชอจรงหรอไม? ๓๓.คดวาไมมด ๓๔.พระทคลองใจ ๓๕.จะเอาดหรอเอารวย ๓๖.หลกพระพทธศาสนา ๓๗.“พ”พานของหลวงป๓๘.การสอนของทาน ๓๙.หดมองชนลก ๔๐.เวลาเปนของมคา ๔๑.ตองทำจรง ๔๒.ของจรงนนมอย ๔๓.ลมใหรบลก ๔๔.สนทนาธรรม

๕๐๕๒๕๓๕๕๕๖๕๗๕๘๕๙๖๐๖๑๖๒๖๓๖๔๖๕๖๖๖๘๖๙๗๐๗๑๗๒๗๓๗๔๗๕๗๗

luangpordu.com

๔๕.ผบอกทาง ๔๖.อยาทำเลน ๔๗.อะไรมคาทสด ๔๘.นายระนาดเอก ๔๙.เสกขาว ๕๐.สำเรจทไหน ๕๑.เรารกษาศลศลรกษาเรา๕๒.คนดของหลวงป ๕๓.สนๆกม ๕๔.แบบปฎบตธรรมหลวงปดเปนเชนใด? ๕๕.บทเรยนบทแรก๕๖.หนงในส(อกครง) ๕๗.วธคลายกลม ๕๘.อะไรไดอะไรเสย ๕๙.ความสำเรจ ๖๐.อารมณขนของหลวงป ๖๑.ของหายาก ๖๒.คนหายาก ๖๓.ดวยรกจากศษย ๖๔.ดวยรกจากหลวงป ๖๕.จงจกทก ๖๖.หลวงปกบศษยใหม ๖๗.คาถาของหลวงป ๖๘.อยาใหใจเหมอน...

๗๘๗๙๘๐๘๒๘๓๘๔๘๕๘๖๘๗๘๘๙๐๙๓๙๕๙๘๑๐๐๑๐๒๑๐๓๑๐๕๑๐๗๑๐๙๑๑๑๑๑๓๑๑๖๑๑๙

luangpordu.com

๖๙.วตถสมบตธรรมสมบต ๗๐.ทำไมหลวงป ๗๑.“งาน”ของหลวงป ๗๒.ขอเพยงความรสก ๗๓.ปาฏหารย ๗๔.เรองบงเอญทไมบงเอญ ๗๕.คลนกระทบฝง ๗๖.หลวงปบอกขอสอบ ๗๗.ตวประมาท ๗๘.ของโกหก ๗๙.ถงวดหรอยง ๘๐.รางวลทนภมพล ๘๑.หลวงปทวดชวยชวต ๘๒.ทามากอตจ ๘๓.ไตรสรณาคมน ๘๔.ไมพอดกน ๘๕.ธรรมะจากสตว ๘๖.สงคมวปรต ๘๗.เชอดอยา ๘๘.คณธรรม๖ประการ ๘๙.ลงตดตง ๙๐.ปรารภเรอง“การเกด” ๙๑.เมดอนวดสะแก ๙๒.หลวงปดหลวงปทวด

๑๒๑๑๒๓๑๒๖๑๒๘๑๓๐๑๓๓๑๓๕๑๓๙๑๔๒๑๔๔๑๔๕๑๔๗๑๔๙๑๕๒๑๕๕๑๕๘๑๖๐๑๖๒๑๖๔๑๖๖๑๖๘๑๖๙๑๗๑๑๗๓

luangpordu.com

๙๓.กรรมฐานพาลจตเพยน ๙๔.จะไปทางไหน ๙๕.ตเหลกรอนๆ ๙๖.ครพกลกจำ ๙๗.ทสดแหงทกขเวทนา ๙๘.พทธนมต ๙๙.หลวงปบอกหวย ๑๐๐.อยากไดวตถมงคลของหลวงป ๑๐๑.เหนแลวไมหน ๑๐๒.เปรยบศล ๑๐๓.บทเรยนทางธรรม ๑๐๔.พลกชวต ๑๐๕.บาป ๑๐๖.ความเมตตาและขนตธรรมของหลวงป ๑๐๗.หลวงปตายแลวตองลงนรก? ๑๐๘.ทมาของวตถมงคลรน“เปดโลก” ๑๐๙.ปฏบตแบบโงๆ ๑๑๐.พทธคณกบการเชคพระ! ๑๑๑.ธรรมทำใหครบ ๑๑๒.ชางมาไหวหลวงป

ภาคผนวก •คาถาบชาพระ •คำสมาทานพระกรรมฐาน

๑๗๕๑๗๙๑๘๑๑๘๓๑๘๕๑๘๙๑๙๒๑๙๖๒๐๐๒๐๓๒๐๔๒๐๙๒๑๒๒๑๕๒๑๗๒๒๑๒๓๑๒๓๓๒๓๗๒๔๐

๒๔๔๒๔๕

luangpordu.com

luangpordu.com

1

ประวตหลวงปดพรหมปญโญ

ชาตภม พระคณเจาหลวงปดพรหมปญโญมชาตกำเนดในสกล“หนศร”

เดมชอดเกดเมอวนท๒๙เมษายนพ.ศ.๒๔๔๗ตรงกบวนศกรขน๑๕คำ

เดอน๖ปมะโรงซงตรงกบวนวสาขบชาณบานขาวเมาตำบลขาวเมา

อำเภออทยจงหวดพระนครศรอยธยา

โยมบดาชอพดโยมมารดาชอพมทานมพนองรวมมารดาเดยวกน

๓คนทานเปนบตรคนสดทายมโยมพสาว๒คนมชอตามลำดบดงน

๑.พสาวชอทองคำสนมตร

๒.พสาวชอสมพงกศล

๓.ตวทาน

ปฐมวยและการศกษาเบองตน ชวตในวยเดกของทานดจะขาดความอบอนอยมากดวยกำพราบดา

มารดาตงแตเยาววยนายยวงพงกศลซงมศกดเปนหลานของทานไดเลา

ใหฟงวา บดามารดาของทานมอาชพทำนา โดยนอกฤดทำนาจะมอาชพ

ทำขนมไขมงคลขายเมอตอนททานยงเปนเดกทารกมเหตการณสำคญท

ควรบนทกไวคอในคนวนหนงซงเปนหนานำขณะทบดามารดาของทาน

กำลงทอด“ขนมมงคล”อยนนทานซงถกวางอยบนเบาะนอกชานคนเดยว

ไมทราบดวยเหตใดตวทานไดกลงตกลงไปในนำทงคนทงเบาะ แตเปนท

๑

luangpordu.com

2

อศจรรยยงทตวทานไมจมนำกลบลอยนำจนไปตดอยขางรวกระทงสนข

เลยงทบานทานมาเหนเขาจงไดเหาพรอมกบวงกลบไปกลบมาระหวางตว

ทานกบมารดาทานเมอมารดาทานเดนตามสนขเลยงออกมาจงไดพบทาน

ลอยนำตดอยทขางรวซงเหตการณครงนนทำใหมารดาทานเชอมนวาทาน

จะตองเปนผมบญวาสนามากมาเกด

มารดาของทานไดถงแกกรรมตงแตทานยงเปนทารกอย ตอมาบดา

ของทานกจากไปอกขณะทานมอายไดเพยง๔ขวบเทานนทานจงตองกำพรา

บดามารดาตงแตยงเปนเดกเลกจำความไมไดทานไดอาศยอยกบยายโดยม

โยมพสาวทชอสมเปนผดแลเอาใจใสและทานกไดมโอกาสศกษาเลาเรยน

ทวดกลางคลองสระบววดประดทรงธรรมและวดนเวศนธรรมประวต

สเพศพรหมจรรย เมอทานอายได๒๑ปกไดเขาพธบรรพชาอปสมบทเมอวนท๑๐

พฤษภาคมพ.ศ.๒๔๖๘ตรงกบวนอาทตยแรม๔คำเดอน๖ณวดสะแก

ตำบลธนอำเภออทยจงหวดพระนครศรอยธยาโดยมหลวงพอกลนเจาอาวาส

วดพระญาตการามเปนพระอปชฌาย มหลวงพอแด เจาอาวาสวดสะแก

ขณะนนเปนพระกรรมวาจาจารยและมหลวงพอฉายวดกลางคลองสระบว

เปนพระอนสาวนาจารยไดรบฉายาวา“พรหมปญโญ”

ในพรรษาแรกๆ นน ทานไดศกษาพระปรยตธรรมทวดประด

ทรงธรรมซงในสมยนนเรยกวาวดประดโรงธรรมโดยมพระอาจารยผสอน

คอทานเจาคณเนองพระครชมและหลวงพอรอด(เสอ)เปนตน

๓๒

luangpordu.com

3 ๓๒

ในดานการปฏบตพระกรรมฐานนน ทานไดศกษากบหลวงพอ

กลนผเปนอปชฌายและหลวงพอเภาศษยองคสำคญของหลวงพอกลน

ซงมศกดเปนอาของทาน เมอทานบวชไดพรรษาทสองประมาณปลายป

พ.ศ. ๒๔๖๙ หลวงพอกลนมรณภาพ ทานจงไดศกษาหาความรจาก

หลวงพอเภาเปนสำคญ นอกจากนทานยงไดศกษาจากตำรบตำราทมอย

จากชาดกบาง จากธรรมบทบาง และดวยความททานเปนผใฝรรกการ

ศกษา ทานจงไดเดนทางไปศกษาหาความรเพมเตมจากพระอาจารยอก

หลายทานทจงหวดสพรรณบรและสระบร

ประสบการณธดงค ประมาณเดอนพฤศจกายน พ.ศ. ๒๔๘๖ ออกพรรษาแลวทานก

เรมออกเดนธดงคจากจงหวดพระนครศรอยธยาโดยมเปาหมายทปาเขา

ทางแถบจงหวดกาญจนบรและแวะนมสการสถานทสำคญทางพระพทธ-

ศาสนาเชนพระพทธฉายและรอยพระพทธบาทจงหวดสระบรจากนน

ทานกเดนธดงคไปยงจงหวดสงหบรสพรรณบรจนถงจงหวดกาญจนบร

จงเขาพกปฏบตตามปาเขาและถำตางๆ

หลวงปด ทานเคยเลาใหฟงวาเรมแรกททานขวนขวายศกษาและ

ปฏบตนน แทจรงมไดมงเนนมรรคผลนพพาน หากแตตองการเรยนรใหได

วชาตางๆ เปนตนวา วชาคงกระพนชาตร กเพอทจะสกออกไปแกแคน

พวกโจรทปลนบานโยมพอโยมแมทานถง ๒ ครง แตเดชะบญ แมทาน

จะสำเรจวชาตางๆ ตามทตงใจไวทานกลบไดคดนกสลดสงเวชใจตวเอง

luangpordu.com

4

ทปลอยใหอารมณอาฆาตแคนทำรายจตใจตนเองอยเปนเวลานบสบๆ ป

ในทสดทานกไดตงจตอโหสกรรมใหแกโจรเหลานน แลวมงปฏบตฝกฝน

อบรมตนตามทางแหงศลสมาธและปญญาอยางแทจรง

ในระหวางททานเดนธดงคอยนน ทานเคยเลาใหฟงวาไดพบ

ฝงควายปากำลงเดนเขามาทางทาน ทานตงสตอยครหนงจงตดสนใจ

อยางเดดเดยว หยดยนภาวนานงอย ฝงควายปาทมงตรงมาทางทาน

พอเขามาใกลจะถงตวทาน กกลบเดนทกษณารอบทานแลวกจากไป

บางแหงททานเดนธดงคไปถง ทานมกพบกบพวกนกเลงทชอบลองของ

ครงหนง มพวกนกเลงเอาปนมายงใสทานขณะนงภาวนาอยในกลด

ทานเลาใหฟงวา พวกนไมเคารพพระ สนใจแต“ของด” เมอยงปน

ไมออก จงพากนมาแสดงตวดวยความนอบนอม พรอมกบออนวอน

ขอ“ของด”ทำใหทานตองออกเดนธดงคหนไปทางอน

การปฏบตของทานในชวงธดงคอยนน เปนไปอยางเอาจรงเอาจง

ยอมมอบกายถวายชวตไวกบปาเขา แตสขภาพธาตขนธของทานกไม

เปนใจเสยเลย บอยครงททานตองเอาผามาคาดทหนาผากเพอบรรเทา

อาการปวดศรษะ อกทงกมอาการเทาชารนแรงขนเรอยๆ แมกระนน

ทานกยงไมละความเพยร สมดงททานเคยสอนลกศษยวา “นพพานอย

ฟากตาย”ในการประพฤตปฏบตนนจำตองยอมมอบกายถวายชวตลงไป

ดงททานเคยกลาวไววา “ถามนไมดหรอไมไดพบความจรงกใหมนตาย

ถามนไมตายกใหมนดหรอไดพบกบความจรง”

๔

luangpordu.com

5

ดงนน อปสรรคตางๆ จงกลบเปนปจจยชวยใหจตใจของผปฏบต

แขงแกรงขนเปนลำดบ

นมตธรรม อยมาวนหนง ประมาณกอนป พ.ศ. ๒๕๐๐ เลกนอย หลงจาก

หลวงปดสวดมนตทำวตรเยน และปฏบตกจสวนตวเสรจเรยบรอยแลว

ทานกจำวด เกดนมตไปวา ไดฉนดาวทมแสงสวางมาก ๓ ดวง ในขณะท

กำลงฉนอยนนกรสกวากรอบๆดกเลยฉนเขาไปทงหมดแลวจงตกใจตน

เมอทานพจารณาใครครวญถงนมตธรรมทเกดขนกเกดความเขาใจ

ขนวาแกว๓ดวงนนกคอพระไตรสรณาคมนนนเองพอทานวา

“พทธง สรณง คจฉาม, ธมมง สรณง คจฉาม, สงฆง สรณง

คจฉาม” กเกดอศจรรยขนในจตทาน พรอมกบอาการปตอยางทวมทน

ทงเกดความรสกลกซงและมนใจวา พระไตรสรณาคมนนแหละเปนราก

แกวของพระพทธศาสนาทานจงกำหนดเอามาเปนคำบรกรรมภาวนาตง

แตนนเปนตนมาเนนหนกทการปฏบต

หลวงปดทานใหความสำคญอยางมากในเรองของการปฏบตสมาธ

ภาวนาทานวา“ถาไมเอา(ปฏบต)เปนเถาเสยดกวา”ในสมยกอนเมอ

ตอนทศาลาปฏบตธรรมหนากฏทานยงสรางไมเสรจนน ทานกเมตตาให

ใชหองสวนตวททานใชจำวด เปนทรบรองสานศษยและผสนใจไดใชเปน

ทปฏบตธรรมซงนบเปนเมตตาอยางสง

สำหรบผทไปกราบนมสการทานบอยๆ หรอมโอกาสไดฟงทาน

๕

luangpordu.com

6

สนทนาธรรม กคงจะไดเหนกศโลบายในการสอนของทานทจะโนมนาว

ผฟงใหวกเขาสการปรบปรงแกไขตนเอง เชน ครงหนงมลกศษยวพากษ

วจารณคนนนคนนใหทานฟงในเชงวากลาววาเปนตนเหตของปญหาและ

ความยงยาก แทนททานจะเออออไปตามอนจะทำใหเรองยงบานปลาย

ออกไปทานกลบปรามวา“เรองของคนอนเราไปแกเขาไมไดทแกได

คอตวเราแกขางนอกเปนเรองโลกแตแกทตวเรานเปนเรองธรรม”

คำสอนของหลวงปดจงสรปลงทการใชชวตอยางคนไมประมาท

นนหมายถงวาสงทจะตองเปนไปพรอมๆ กน กคอ ความพากเพยรทลง

สภาคปฏบต ในมรรควถทเปนสาระแหงชวตของผไมประมาท ดงททาน

พดยำเสมอวา“หมนทำเขาไวๆ ”

ออนนอมถอมตน

นอกจากความอดทนอดกลนยงแลวหลวงปดยงเปนแบบอยางของ

ผไมถอตววางตวเสมอตนเสมอปลายไมยกตนขมผอนเมอครงทสมเดจ

พระพฒาจารย(เสงยม)วดสทศนเทพวรารามหรอทเราเรยกกนวา“ทาน

เจาคณเสงยม”ซงมอายพรรษามากกวาหลวงปด ๑พรรษามานมสการ

หลวงพอโดยยกยองเปนครเปนอาจารย แตเมอทานเจาคณเสงยมกราบ

หลวงพอเสรจแลวหลวงพอทานกกราบตอบ เรยกวาตางองคตางกราบ

ซงกนและกนเปนภาพทพบเหนไดยากเหลอเกนในโลกทผคนทงหลายม

แตจะเตบโตทางดานทฏฐมานะ ความถอตว อวดด อวดเดน ยกตนขม

ทานปลอยใหกเลสตวหลงออกเรยราดเทยวประกาศใหผคนทงหลายได

๖

luangpordu.com

7

รวาตนเกงโดยเจาตวกไมรวาถกกเลสขนขคอพาบงการใหเปนไป

หลวงปดไมเคยวพากษวจารณการปฏบตธรรมของสำนกไหนๆ

ในเชงลบหลหรอเปรยบเทยบดถกดหมนทานวา“คนดนะเขาไมตใคร”

ซงลกศษยทงหลายไดถอเปนแบบอยาง

หลวงปดเปนพระพดนอย ไมมากโวหาร ทานจะพดยำอยแตใน

เรองของการปฏบตธรรมและความไมประมาท เชน“ของดอยทตวเรา

หมนทำ(ปฏบต)เขาไว”“ใหหมนดจตรกษาจต”“อยาลมตวตาย”

และ“ใหหมนพจารณาอนจจงทกขงอนตตา”เปนตน

อบายธรรม หลวงปดเปนผทมอบายธรรมลกซงสามารถขดเกลาจตใจคนอยาง

คอยเปนคอยไปมไดเรงรดเอาผลเชนครงหนงมนกเลงเหลาตดตามเพอน

ซงเปนลกศษยมากราบนมสการทาน สนทนากนไดสกพกหนง เพอน

ทเปนลกศษยกชกชวนเพอนนกเลงเหลาใหสมาทานศล๕พรอมกบฝกหด

ปฏบตสมาธภาวนา นกเลงเหลาผนนกแยงวา “จะมาใหผมสมาทานศล

และปฏบตไดยงไง กผมยงกนเหลาเมายาอยนครบ” หลวงปดทานก

ตอบวา“เองจะกนกกนไปซขาไมวาแตใหเองปฏบตใหขาวนละ๕นาท

กพอ” นกเลงเหลาผนนเหนวานงสมาธแควนละ ๕ นาท ไมใชเรองยาก

เยนอะไรจงไดตอบปากรบคำจากหลวงพอ

ดวยความทเปนคนนสยทำอะไรทำจรง ซอสตยตอตวเองทำให

เขาสามารถปฏบตไดสมำเสมอเรอยมามไดขาดแมแตวนเดยว บางครง

๗

luangpordu.com

8

ถงขนาดงดไปกนเหลากบเพอน ๆ เพราะไดเวลาปฏบต จตของเขา

เรมเสพคนกบความสขสงบจากการทจตเปนสมาธ ไมชาไมนานเขา

กสามารถเลกเหลาไดโดยไมรตวดวยอบายธรรมทนอมนำมาจาก

หลวงป ตอมาเขาไดมโอกาสมานมสการทานอกครง ทนหลวงปดทาน

ใหโอวาทวา “ทแกปฏบตอย ใหรวาไมใชเพอขา แตเพอตวแกเอง”

คำพดของหลวงปทำใหเขาเขาใจอะไรมากขน ศรทธาและความเพยร

ตอการปฏบตกมมากขนตามลำดบ ถดจากนนไมกป เขาผทอดต

เคยเปนนกเลงเหลากละเพศฆราวาสเขาสเพศบรรพชต ตงใจปฏบต

ธรรมเรอยมา

อกครงหนงมชาวบานหาปลามานมสการทานและกอนกลบทาน

กใหเขาสมาทานศล๕เขาเกดตะขดตะขวงใจกราบเรยนทานวา“ผมไม

กลาสมาทานศล ๕ เพราะรวาประเดยวกตองไปจบปลา จบกง มนเปน

อาชพของผมครบ” หลวงปตอบเขาดวยความเมตตาวา “แกจะรเหรอ

วา แกจะตายเมอไหร ไมแนวาแกเดนออกไปจากกฏขาแลว อาจถกง

กดตายเสยกลางทางกอนไปจบปลา จบกง กได เพราะฉะนนเมอตอนน

แกยงไมไดทำบาปกรรมอะไรยงไงๆกใหมศลไวกอนถงจะมศลขาดกยง

ดกวาไมมศล”

หลวงปดทานไมเพยงพรำสอนใหบรรดาศษยทงหลายเจรญ

บำเพญคณงามความดเทานน หากแตยงเนนยำใหเหนความสำคญและ

ระมดระวงในการรกษาไวซงคณงามความดนนๆ ใหคงอย รวมทงเจรญ

งอกงามขนเรอยๆ ทานมกจะพดเตอนเสมอๆวาเมอปลกตนธรรมดวย

๘

luangpordu.com

9

ดแลวกตองคอยหมนระวงอยาใหหนอนและแมลง ไดแก ความโลภ

ความโกรธ และความหลง มากดกนทำลายตนธรรมทอตสาหปลกขน

และอกครงหนงททานแสดงถงแบบอยางของความเปนครอาจารยท

ปราศจากทฏฐมานะและเปยมดวยอบายธรรม กคอครงทมนกศกษา

มหาวทยาลยธรรมศาสตร ๒ คน ซงเปนลกศษยของทาน มากราบลา

พรอมกบเรยนใหทานทราบวา จะเดนทางไปพกคางเพอปฏบตธรรม

กบทานพระอาจารยมหาบวญาณสมปนโนวดปาบานตาดจงหวดอดรธาน

หลวงปดทานฟงแลวกยกมอพนมขนไหวไปทางขางๆ พรอมกบ

พดวา“ขาโมทนากบพวกแกดวยตวขาไมมโอกาส...”ไมมเลยททาน

จะหามปรามหรอแสดงอาการทเรยกวาหวงลกศษยตรงกนขามมแตจะ

สงเสรม สนบสนน ใหกำลงใจเพอใหลกศษยของทานขวนขวายในการ

ปฏบตธรรมยงๆ ขนไป

แตถาเปนกรณทมลกศษยมาเรยนใหทานทราบถงครอาจารยนน

องคน ในลกษณะตนครตนอาจารย ทานกจะปรามเพอวกเขาสเจาตว

โดยพดเตอนสตวา “ครอาจารยดๆ แมจะมอยมาก แตสำคญทตวแก

ตองปฏบตใหจรงสอนตวเองใหมากนนแหละจงจะด”

หลวงปดทานมแนวทางการสอนธรรมะทเรยบงาย ฟงงาย ชวน

ใหตดตามฟงทานนำเอาสงทเขาใจยากมาแสดงใหเขาใจงายเพราะทาน

จะยกอปมาอปไมยประกอบในการสอนธรรมะจงทำใหผฟงเหนภาพและ

เกดความเขาใจในธรรมททานนำมาแสดงแมวาทานมกจะออกตววาทาน

เปนพระบานนอกทไมมความรอะไรแตสำหรบบรรดาศษยทงหลายคงไม

๙

luangpordu.com

10

อาจปฏเสธวา หลายครงททานสามารถพดแทงเขาไปถงกนบงหวใจ

ของผฟงทเดยว

อกประการหนงดวยความททานมรปรางลกษณะทเปนทนาเคารพ

เลอมใสเมอใครไดมาพบเหนทานดวยตนเองและถายงไดสนทนาธรรมกบ

ทานโดยตรงกจะยงเพมความเคารพเลอมใสและศรทธาในตวทานมากขน

เปนทวคณ

หลวงปดทานพดถงการประพฤตปฏบตของคนสมยนวา “คนเรา

ทกวนน โลกเทาแผนดน ธรรมเทาปลายเขม เรามวพากนยงอยกบโลก

จนเหมอนลงตดตงเรองของโลกเรองเละๆ เรองไมมทสนสดเราไปแกไข

เขาไมไดจะตองแกไขทตวเราเองตนของตนเตอนตนดวยตนเอง”ทานได

อบรมสงสอนศษยโดยใหพยายามถอเอาเหตการณตางๆทเกดขนมาเปน

ครสอนตนเองเสมอเชนในหมคณะหากมผใดประพฤตปฏบตดเจรญใน

ธรรมปฏบต ทานกกลาวชมและใหถอเปนแบบอยาง แตถามผประพฤต

ผดถกทานตำหนตเตยนกใหนอมเอาเหตการณนนๆ มาสอนตนทกครง

ไปทานไมไดชมผทำดจนหลงลมตนและทานไมไดตเตยนผทำผดจนหมด

กำลงใจแตถอเอาเหตการณเปนเสมอนครทเปนความจรงแสดงเหตผล

ใหเหนธรรมทแทจรง

การสอนของทานกพจารณาดบคคลดวยเชนคนบางคนพดใหฟง

เพยงอยางเดยวไมเขาใจบางททานกตองทำใหเกดความกลวเกดความ

ละอายบางถงจะหยด เลกละการกระทำทไมดนนๆ ได หรอบางคนเปน

ผมอปนสยเบาบางอยแลว ทานกสอนธรรมดา การสอนธรรมะของทาน

๑๐

luangpordu.com

11

บางทกสอนใหกลาบางทกสอนใหกลวทวาสอนใหกลานนคอใหกลาใน

การทำความด กลาในการประพฤตปฏบตเพอถอดถอนกเลสออกจากใจ

ไมใหตกเปนทาสของกเลสอยรำไปสวนทสอนใหกลวนน ทานใหกลวใน

การทำความชวผดศลธรรมเปนโทษทำแลวผอนเดอดรอนบางททาน

กสอนใหเชอคอใหเชอมนในคณพระพทธพระธรรมพระสงฆเชอในเรอง

กรรมอยางททานเคยกลาววา“เชอไหมละถาเราเชอจรงทำจรงมนก

เปนของจรงของจรงมอยแตเรามนไมเชอจรงจงไมเหนของจรง”

หลวงปดทานสอนใหมปฏปทาสมำเสมอ ทานวา“ขยนกใหทำ

ขเกยจกใหทำถาวนไหนยงกนขาวอยกตองทำวนไหนเลกกนขาวแลวนน

แหละจงคอยเลกทำ”

การสอนของทานนนมไดเนนแตเพยงการนงหลบตาภาวนาหากแต

หมายรวมไปถงการกำหนดด กำหนดร และพจารณาสงตาง ๆ ในความ

เปนของไมเทยงเปนทกขเปนอนตตาโดยเฉพาะอยางยงทานชใหเหนถง

สงขารรางกายทมนเกดมนตายอยตลอดเวลาทานวาเราวนนกบเราเมอ

ตอนเปนเดกมนกไมเหมอนเกาเราขณะนกบเราเมอวานกไมเหมอนเกาจง

วาเราเมอตอนเปนเดกหรอเราเมอวานมนไดตายไปแลวเรยกวารางกาย

เรามนเกด-ตายอยทกลมหายใจเขาออกมนเกด-ตายอยทกขณะจต

ทานสอนใหบรรดาศษยเหนจรงถงความสำคญของความทกขยาก วา

เปนสงมคณคาในโลก

ทานจงพดบอยครงวาการทเราประสบทกขนนแสดงวาเรามาถก

ทางแลวเพราะอาศยทกขนนแหละจงทำใหเราเกดปญญาขนได

๑๑

luangpordu.com

12

ใชชวตอยางผรกสนโดษและเรยบงาย หลวงปดทานยงเปนแบบอยางของผมกนอยสนโดษใชชวตเรยบงาย

ไมนยมความหรหราฟมเฟอยแมแตการสรงนำทานกยงไมเคยใชสบเลย

แตกนาอศจรรยเมอไดทราบจากพระอปฏฐากวา ไมพบวาทานมกลนตว

แมในหองททานจำวด

มผปวารณาตวจะถวายเครองใชและสงอำนวยความสะดวกตางๆ

ใหกบทาน ซงสวนใหญทานจะปฏเสธ คงรบไวบางเทาทเหนวาไมเกน

เลยอนจะเสยสมณะสารป และใชสอยพอใหผถวายไดเกดความปลมปต

ทไดถวายแกทาน ซงในภายหลงทานกมกยกใหเปนของสงฆสวนรวม

เชนเดยวกบขาวของตางๆ ทมผมาถวายเปนสงฆทานโดยผานทาน และ

เมอถงเวลาเหมาะควรทานกจะจดสรรไปใหวดตางๆ ทอยในชนบท

และยงขาดแคลนอย

สงททานถอปฏบตสมำเสมอในเรองลาภสกการะ กคอการยกให

เปนของสงฆสวนรวม แมปจจยทมผถวายใหกบทานเปนสวนตวสำหรบ

คารกษาพยาบาล ทานกสมทบเขาในกองทนสำหรบจดสรรไปในกจ

สาธารณประโยชนตางๆทงโรงเรยนและโรงพยาบาล

หลวงปดทานไมมอาการแหงความเปนผอยากเดนอยากดงแมแต

นอย ดงนน แมทานจะเปนเพยงพระบานนอกรปหนงซงไมเคยออกจาก

วดไปไหน ทงไมมการศกษาระดบสงๆ ในทางโลก แตในความรสกของ

ลกศษยทงหลาย ทานเปนดงพระเถระผถงพรอมดวยจรยวตรอนงดงาม

สงบเรยบงายเบกบานและถงพรอมดวยธรรมวฒทรถวนทวในวชชาอน

๑๓๑๒

luangpordu.com

13 ๑๓๑๒

จะนำพาใหพนเกดพนแกพนเจบพนตายถงฝงอนเกษมเปนทฝากเปน

ฝากตายและฝากหวใจของลกศษยทกคน

ในเรองทรพยสมบตดงเดมของทาน โดยเฉพาะอยางยงทนา ซงม

อยประมาณ๓๐ไรทานกไดแบงใหกบหลานๆ ของทานซงในจำนวนน

นายยวง พงกศล ผเปนบตรของนางสม โยมพสาวคนกลางทเคยเลยงด

ทานมาตลอด กไดรบสวนแบงทนาจากทานดวยจำนวน ๑๘ ไรเศษ แต

ดวยความทนายยวงผเปนหลานของทานนไมมทายาท ไดคดปรกษานาง

ถมยาผภรรยาเหนควรยกใหเปนสาธารณประโยชน จงยกทดนแปลง

นใหกบโรงเรยนวดสะแก ซงหลวงปดทานกอนโมทนาในกศลเจตนาของ

คนทงสอง

กศโลบายในการสรางพระ หลวงปดทานมไดตงตวเปนเกจอาจารย การททานสรางหรอ

อนญาตใหสรางพระเครองหรอพระบชา กเพราะเหนประโยชน เพราะ

บคคลจำนวนมากยงขาดทยดเหนยวทางจตใจ ทานมไดจำกดศษยอย

เฉพาะกลมใดกลมหนง ดงนนคณะศษยของทานจงมกวางขวางออก

ไป ทงทใฝใจธรรมลวน ๆ หรอทยงตององกบวตถมงคล ทานเคยพดวา

“ตดวตถมงคลกยงดกวาทจะใหไปตดวตถอปมงคล”ทงนทานยอมใช

ดลยพนจพจารณาตามความเหมาะควรแกผทไปหาทาน

แมวาหลวงปดจะรบรองในความศกดสทธของพระเครองททาน

อธษฐานจตใหแตสงททานยกไวเหนอกวานนกคอการปฏบตดงจะเหนได

luangpordu.com

14

จากคำพดของทานวา“เอาของจรงดกวาพทธงฯธมมงฯสงฆงฯสรณง

คจฉามนแหละของแท”

จากคำพดนจงเสมอนเปนการยนยนวาการปฏบตภาวนานแหละ

เปนทสดแหงเครองรางของขลง เพราะคนบางคนแมแขวนพระทผทรง

คณวเศษอธษฐานจตใหกตามกใชวาจะรอดปลอดภยอยดมสขไปทกกรณ

อยางไรเสยทกคนไมอาจหลกหนวบากกรรมทตนไดสรางไว ดงททาน

ไดกลาวไววาสงศกดสทธทอยเหนอสงศกดสทธกคอกรรม

ดงนนจงมแตพระ“สต”พระ“ปญญา”ทฝกฝนอบรมมาดแลว

เทานน ทจะชวยใหผปฏบตรเทาทนและพรอมทจะเผชญกบปญหาและ

สงกระทบตางๆ ทเขามาในชวต อยางไมทกขใจ ดจวาสงเหลานนเปน

เสมอนฤดกาลทผานเขามาในชวต บางครงรอนบางครงหนาว ทกสง

ทกอยางลวนเปนไปตามธรรมดาของโลก

พระเครองหรอพระบชาตางๆ ททานอธษฐานปลกเสกใหแลวนน

ปรากฏผลแกผบชาในดานตางๆ เชน แคลวคลาดฯลฯ นนกเปนเพยง

ผลพลอยได ซงเปนประโยชนทางโลกๆ แตประโยชนททานสรางมงหวง

อยางแทจรงนนกคอ ใชเปนเครองมอในการปฏบตภาวนา มพทธานสต

กรรมฐานเปนตนนอกจากนแลวผปฏบตยงไดอาศยพลงจตททานตงใจ

บรรจไวในพระเครองชวยนอมนำและประคบประคองใหจตรวมสงบได

เรวขน ตลอดถงการใชเปนเครองเสรมกำลงใจและระงบความหวาดวตก

ในขณะปฏบตถอเปนประโยชนทางธรรมซงกอใหเกดพฒนาการทางจต

ของผใชไปสการพงพาตนเองไดในทสด

๑๕๑๔

luangpordu.com

15 ๑๕๑๔

จากทเบองตนเราไดอาศยพทธงสรณงคจฉามธมมงสรณงคจฉาม

และสงฆงสรณงคจฉามคอยดเอาพระพทธพระธรรมพระสงฆเปน

สรณะจนจตของเราเกดศรทธาโดยเฉพาะอยางยงทเราเรยกกนวาตถาคต

โพธสทธา คอเชอปญญาตรสรของพระพทธเจาขนแลว เรากยอมเกด

กำลงใจขนวาพระพทธองคเดมกเปนคนธรรมดาเชนเดยวกบเราความผด

พลาดพระองคกเคยทรงทำมากอน แตดวยความเพยรประกอบกบพระ

สตปญญาททรงอบรมมาดแลว จงสามารถกาวขามวฏฏะสงสารสความ

หลดพน เปนการบกเบกทางทเคยรกชฏใหพวกเราไดเดนกน ดงนน เรา

ซงเปนมนษยเชนเดยวกบพระองคกยอมทจะมศกยภาพทจะฝกฝนอบรม

กายวาจาใจดวยตวเราเองไดเชนเดยวกบทพระองคทรงกระทำมาพด

อกอยางหนงกคอกายวาจาใจเปนสงทฝกฝนอบรมกนไดใชวาจะตอง

ปลอยใหไหลไปตามยถากรรม

เมอจตเราเกดศรทธาดงทกลาวมานแลว กมการนอมนำเอาขอ

ธรรมคำสอนตางๆ มาประพฤตปฏบตขดเกลากเลสออกจากใจตนจตใจ

ของเรากจะเลอนชนจากปถชนทหนาแนนดวยกเลส ขนสกลยาณชน

และอรยชน เปนลำดบ เมอเปนดงนแลวในทสดเรากยอมเขาถงทพงคอ

ตวเราเอง อนเปนทพงทแทจรงเพราะกาย วาจา ใจ ทไดผานขนตอน

การฝกฝนอบรมโดยการเจรญศล สมาธ และปญญาแลว ยอมกลายเปน

กายสจรตวาจาสจรตและมโนสจรตกระทำสงใดพดสงใดคดสงใดกยอม

หาโทษมไดถงเวลานนแมพระเครองไมมกไมอาจทำใหเราเกดความหวน

ไหวหวาดกลวขนไดเลย

luangpordu.com

16

เปยมดวยเมตตา นกถงสมยพทธกาลเมอพระพทธองคทรงประชวรหนกครงสดทาย

แหงการปรนพพานทานพระอานนทผอปฏฐากพระองคอยตลอดเวลาได

หามมานพผหนงซงขอรองจะขอเขาเฝาพระพทธเจาขณะนน

พระอานนทคดคานอยางเดดขาดไมใหเขาเฝาแมมานพขอรองถง

๓ ครง ทานกไมยอม จนกระทงเสยงขอกบเสยงขดดงถงพระพทธองค

พระพทธองคจงตรสวา“อานนทอยาหามมานพนนเลยจงใหเขามาเดยว

น”เมอไดรบอนญาตแลวมานพกเขาเฝาพระพทธเจาไดฟงธรรมจนบรรล

มรรคผลแลวขอบวชเปนพระสาวกองคสดทายมนามวา“พระสภททะ”

พระอานนททานทำหนาทของทานถกตองแลว ไมมความผด

อนใดเลยแมแตนอย สวนทพระพทธเจาใหเขาเฝานนเปนสวนพระ

มหากรณาธคณของพระองคททรงมตอสรรพสตวทงหลายโดยไมม

ประมาณยอมแผไพศาลไปทวทงสามโลกพระสาวกรนหลงกระทงถงพระ

เถระหรอครบาอาจารยผสงอายโดยทวไปทมเมตตาสง รวมทงหลวงพอ

ยอมเปนทเคารพนบถอของชนหมมากทานกอทศชวตเพอกจพระศาสนา

กไมคอยคำนงถงความชราอาพาธของทาน เหนวาผใดไดประโยชนจาก

การบชาสกการะทานทานกอำนวยประโยชนนนแกเขา

เมอครงทหลวงปอาพาธอย ไดมลกศษยกราบเรยนทานวา “รสก

เปนหวงหลวงป”ทานไดตอบศษยผนนดวยความเมตตาวา“หวงตวแก

เองเถอะ” อกครงทผเขยนเคยเรยนหลวงปวา “ขอใหหลวงปพกผอน

มากๆ ”

๑๗๑๖

luangpordu.com

17 ๑๗๑๖

หลวงปตอบทนทวา“พกไมไดมคนเขามากนมากบางทกลางคน

เขากมากนเราเหมอนนกตวนำเราเปนครเขานคร...เขาตระฆงไดเวลา

สอนแลวกตองสอนไมสอนไดยงไง”

ชวตของทานเกดมาเพอเกอกลธรรมแกผอน แมจะออนเพลย

เมอยลาสกเพยงใด ทานกไมแสดงออกใหใครตองรสกวตกกงวลหรอ

ลำบากใจแตอยางใดเลยเพราะอาศยความเมตตาเปนทตง จงอาจกลาว

ไดวา ปฏปทาของทานเปนดงพระโพธสตวหรอหนอพทธภม ซงเหน

ประโยชนของผอนมากกวาประโยชนสวนตนดงเชน พระโพธสตวหรอ

หนอพทธภมอกทานหนงคอหลวงปทวดเหยยบนำทะเลจดพระสปฏปนโน

สมยกรงศรอยธยา ซงหลวงปดไดสอนใหลกศษยใหความเคารพเสมอน

ครอาจารยผชแนะแนวทางการปฏบตอกทานหนง

หลวงปด ทานไดตดสนใจไมรบกจนมนตออกนอกวดตงแตกอนป

พ.ศ.๒๔๙๐ดงนนทกคนทตงใจไปกราบนมสการและฟงธรรมจากทานจะ

ไมผดหวงเลยวาจะไมไดพบทานทานจะนงรบแขกบนพนไมกระดานแขงๆ

หนากฏของทานทกวนตงแตเชาจรดคำบางวนททานออนเพลยทานจะ

เอนกายพกผอนหนากฏแลวหาอบายสอนเดกวดโดยใหเอาหนงสอธรรมะ

มาอานใหทานฟงไปดวย

ขอวตรของทานอกอยางหนงกคอ การฉนอาหารมอเดยวซงทาน

กระทำมาตงแตประมาณป พ.ศ. ๒๕๐๐ แตภายหลงคอประมาณป

พ.ศ. ๒๕๒๕ เหลาสานศษยไดกราบนมนตใหทานฉน ๒ มอ เนองจาก

ความชราภาพของทาน ประกอบกบตองรบแขกมากขน ทานจงไดผอน

luangpordu.com

18

ปรนตามความเหมาะควรแหงอตภาพทงจะไดเปนการโปรดญาตโยมจาก

ทไกลๆ ทตงใจมาทำบญถวายภตตาหารแดทาน

หลวงปแมจะชราภาพมากแลว ทานกยงอตสาหนงรบแขก

ทมาจากทศตางๆ วนแลววนเลาศษยทกคนกตงใจมาเพอกราบนมสการ

ทานบางคนกมาเพราะมปญหาหนกอกหนกใจแกไขดวยตนเองไมไดจง

มงหนามาเพอกราบเรยนถามปญหาเพอใหคลายความทกขใจบางคนมา

หาทานเพอตองการของดเชนเครองรางของขลงซงกมกไดรบคำตอบจาก

ทานวา“ของดนนอยทตวเราพทธงธมมงสงฆงนแหละของด”

บางคนมาหาทานเพราะไดยนขาวเลาลอถงคณความดศลาจารย-

วตรของทานในดานตางๆ บางคนมาหาทานเพอขอหวยหวงรวยทางลด

โดยไมอยากทำงานแตอยากไดเงนมากๆ

บางคนเจบไขไมสบายกมาเพอใหทานรดนำมนตเปาหวใหมาขอ

ดอกบวบชาพระของทานเพอนำไปตมดมใหหายจากโรคภยไขเจบตางๆ

นานาสารพนปญหาแลวแตใครจะนำมาเพอหวงใหทานชวยตนบางคน

ไมเคยเหนทานกอยากมาดวาทานมรปรางหนาตาอยางไรบางแคมาเหน

กเกดปตสบายอกสบายใจจนลมคำถามหรอหมดคำถามไปเลย

หลายคนเสยสละเวลา เสยคาใชจายเดนทางไกลมาเพอพบทาน

ดวยเหตน ทานจงอตสาหนงรบแขกอยตลอดวนโดยไมไดพกผอนเลย

และไมเวนแมยามปวยไข แมนายแพทยผใหการดแลทานอยประจำจะ

ขอรองทานอยางไร ทานกไมยอมตามดวยเมตตาสงสาร และตองการให

กำลงใจแกญาตโยมทกคนทมาพบทาน

๑๙๑๘

luangpordu.com

19 ๑๙๑๘

ทานเปนดจพอ หลวงปดทานเปนดจพอของลกศษยทกๆ คน เหมอนอยางท

พระกรรมฐานสายพระอาจารยมนเรยกหลวงปมนวา“พอแมครอาจารย”

ซงถอเปนคำยกยองอยางสง เพอใหสมฐานะอนเปนทรวมแหงความเปน

กลยาณมตร

หลวงปดทานใหการตอนรบแขกอยางเสมอหนากนหมด ไมมการ

แบงชนวรรณะ ทานจะพดหามปราม หากมผมาเสนอตวเปนนายหนา

คอยจดแจงเกยวกบแขกทเขามานมสการทาน ถงแมจะดวยเจตนาด

อนเกดจากความหวงใยในสขภาพของทานกตาม เพราะทานทราบดวา

มผใฝธรรมจำนวนมากทอตสาหเดนทางมาไกลเพอนมสการและซกถาม

ขอธรรมจากทาน หากมาถงแลวยงไมสามารถเขาพบทานไดโดยสะดวก

กจะทำใหเสยกำลงใจ

นเปนเมตตาธรรมอยางสงซงนบเปนโชคดของบรรดาศษยทงหลาย

ไมวาใกลหรอไกลทสามารถมโอกาสเขากราบนมสการทานไดโดยสะดวก

หากมผสนใจการปฏบตกรรมฐานมาหาทานทานจะเมตตาสนทนาธรรม

เปนพเศษ อยางไมเหนแกเหนดเหนอย บางครงหลวงพอกมไดกลาว

อะไรมากเพยงการทกทายศษยดวยถอยคำสนๆ เชน“เอา...กนนำชาส”

หรอ“วาไง...”ฯลฯเทานกเพยงพอทยงปตใหเกดขนกบศษยผนนเหมอน

ดงหยาดนำทพยชโลมใหเยนฉำ เกดความสดชนตลอดรางกาย จน...

ถงจต...ถงใจ

หลวงปดทานใหความเคารพในองคหลวงปทวดอยางมากทงกลาว

luangpordu.com

20

ยกยองในความทเปนผทมบารมธรรมเตมเปยมตลอดถงการทจะไดมา

ตรสรธรรมในอนาคต ใหบรรดาลกศษยทงหลายยดมนและหมนระลก

ถง โดยเฉพาะอยางยงเมอตดขดในระหวางการปฏบตธรรม หรอแมแต

ประสบปญหาในทางโลกๆ ทานวาหลวงปทวดทานคอยจะชวยเหลอทก

คนอยแลวแตขอใหทกคนอยาไดทอถอยหรอละทงการปฏบต

หลวงปดกบครอาจารยทานอน ในระหวางปพ.ศ.๒๕๓๐-๒๕๓๒ไดมพระเถระและครบาอาจารย

หลายทานเดนทางมาเยยมเยยนหลวงปด เชนหลวงปบดดา ถาวโร

วดกลางชศรเจรญสข จงหวดสงหบร ทานเปนพระเถระซงมอายยางเขา

๙๖ปกยงเมตตามาเยยมหลวงปดทวดสะแกถง๒ครงและบรรยากาศ

ของการพบกนของทานทงสองน เปนทประทบใจผทอยในเหตการณ

อยางยงเพราะตางองคตางออนนอมถอมตนปราศจากการแสดงออกซง

ทฏฐมานะใดๆเลยแปงเสกทหลวงปบดดาเมตตามอบใหหลวงปดทาน

กเอามาทาทศรษะเพอแสดงถงความเคารพอยางสง

พระเถระอกทานหนงซงไดเดนทางมาเยยมหลวงปดคอนขางบอย

ครงคอหลวงปโงนโสรโยวดพระพทธบาทเขารวกจงหวดพจตรทาน

มความหวงใยในสขภาพของหลวงปดอยางมากโดยไดสงใหลกศษยจดทำ

ปายกำหนดเวลารบแขกในแตละวนของหลวงปดเพอเปนการถนอมธาต

ขนธของหลวงพอใหอยไดนานๆ แตอยางไรกดไมชาไมนานหลวงปดทาน

กใหนำปายออกไปเพราะเหตแหงความเมตตาททานมตอผคนทงหลาย

๒๑๒๐

luangpordu.com

21 ๒๑๒๐

ในระยะเวลาเดยวกนนน ครบาบญชม ญาณสงวโร วดพระธาต

ดอนเรอง ทานเปนศษยของหลวงปโงน โสรโย กไดเดนทางมากราบ

นมสการหลวงปด ๒ ครง โดยทานไดเลาใหฟงภายหลงวา เมอไดมาพบ

หลวงปดจงไดรวาหลวงปดกคอพระภกษชราภาพทไปสอนทานในสมาธ

ในชวงททานอธษฐานเขากรรมปฏบตไมพด ๗ วน ซงทานกไดแตกราบ

ระลกถงอยตลอดทกวนโดยไมรวาพระภกษชราภาพรปนคอใครกระทง

ไดมโอกาสมาพบหลวงปดทวดสะแก เกดรสกเหมอนดงพอลกทจากกน

ไปนานๆ แมครงท๒ทพบกบหลวงปดหลวงปดกไดพดสอนใหทานเรง

ความเพยรเพราะหลวงพอจะอยอกไมนาน

ครบาบญชมยงไดเลาวา ทานตงใจจะกลบไปวดสะแกอกเพอหา

โอกาสไปอปฏฐากหลวงปด แตแลวเพยงระยะเวลาไมนานนก กไดขาว

วาหลวงปดมรณภาพยงความสลดสงเวชใจแกทานทานไดเขยนบนทก

ความรสกในใจของทานไวในหนงสองานพระราชทานเพลงศพหลวงปด

ตอนหนงวา

“...หลวงปทานมรณภาพสนไป เปรยบเสมอนดวงอาทตย ทให

ความสวางสองแจงในโลกดบไป อปมาเหมอนดงดวงประทปทใหความ

สวางไสวแกลกศษยไดดบไป ถงแมพระเดชพระคณหลวงปไดมรณะไป

แลว แตบญญาบารมททานแผเมตตาและรอยยมอนอมเอบยงปรากฏ

ฝงอยในดวงใจอาตมา มอาจลมได... ถาหลวงปมญาณรบทราบ และ

แผเมตตาลกศษยลกหาทกคน ขอใหพระเดชพระคณหลวงปเขาส

luangpordu.com

22

พระนพพานเปนอมตะแดทานเทอญ กระผมขอกราบคารวะพระเดช-

พระคณหลวงปดพรหมปญโญดวยความเคารพสงสด”

นอกจากนยงมพระเถระอกรปหนงทควรกลาวถงเพราะหลวงปด

ใหความยกยองมากในความเปนผมคณธรรมสงและเปนแบบอยางของผท

มความเคารพในพระรตนตรยเปนอยางยงซงหลวงปดไดแนะนำสานศษย

ใหถอทานเปนครอาจารยอกทานหนงดวยนนกคอหลวงพอเกษมเขมโก

แหงสสานไตรลกษณจงหวดลำปาง

ปจฉมวาร นบแต พ.ศ. ๒๕๒๗ เปนตนมา สขภาพของหลวงปเรมแสดง

ไตรลกษณะใหปรากฏอยางชดเจน สงขารรางกายของหลวงปซงกอเกด

มาจากธาตดนนำลมไฟและมใจครองเหมอนเราๆ ทานๆ เมอสงขาร

ผานมานานวน โดยเฉพาะอยางยงถามการใชงานมาก และพกผอนนอย

ความทรดโทรมกยอมเกดเรวขนกวาปรกต กลาวคอ สงขารรางกายของ

ทานไดเจบปวยออนเพลยลงไปเปนลำดบ ในขณะทบรรดาลกศษยลก

หาทงญาตโยมและบรรพชตกหลงไหลกนมานมสการทานเพมขนทกวน

ในทายทสดแหงชวตของหลวงปดดวยปณธานทตงไววา“สแคตาย”ทาน

ใชความอดทนอดกลนอยางสง แมบางครงจะมโรคมาเบยดเบยนอยาง

หนกทานกอตสาหออกโปรดญาตโยมเปนปกต พระทอปฏฐากทานได

เลาใหฟงวาบางครงถงขนาดททานตองพยงตวเองขนดวยอาการสนและ

มนำตาคลอเบา ทานกไมเคยปรปากใหใครตองเปนกงวลเลยในปทายๆ

๒๓๒๒

luangpordu.com

23 ๒๓๒๒

ทานถกตรวจพบวาเปนโรคลนหวใจรว แมนายแพทยจะขอรองทานเขา

พกรกษาตวทโรงพยาบาล ทานกไมยอมไป ทานเลาใหฟงวา “แตกอน

เราเคยอยากด เมอดแลวกเอาใหหายอยากอยางมากกสแคตาย ใครจะ

เหมอนขาขาบนตวตาย”

มบางครงไดรบขาววาทานลมขณะกำลงลกเดนออกจากหองเพอ

ออกโปรดญาตโยมคอประมาณ๖นาฬกาอยางทเคยปฏบตอยทกวน

โดยปกตในยามทสขภาพของทานแขงแรงด ทานจะเขาจำวดประมาณ

สหาทม แตกวาจะจำวดจรงๆ ประมาณ เทยงคนหรอตหนง แลวมา

ตนนอนตอนประมาณตสาม มาชวงหลงทสขภาพของทานไมแขงแรง

จงตนตอนประมาณตสถงตหาเสรจกจทำวตรเชาและกจธระสวนตวแลว

จงออกโปรดญาตโยมทหนากฏ

ประมาณปลายปพ.ศ.๒๕๓๒หลวงปดพดบอยครงในความหมาย

วาใกลถงเวลาททานจะละสงขารนแลวในชวงทายของชวตทานธรรมท

ถายทอดยงเดนชดขนมใชดวยเทศนาธรรมของทานหากแตเปนการสอน

ดวยการปฏบตใหด โดยเฉพาะอยางยงปฏปทาในเรองของความอดทน

สมดงทพระสมมาสมพทธเจาไดประทานไวในโอวาทปาฏโมกขวา“ขนต

ปรมงตโปตตกขาความอดทนเปนตบะอยางยง”แทบจะไมมใครเลย

นอกจากโยมอปฏฐากใกลชดททราบวาททานนงรบแขกบนพนไมกระดาน

แขงๆทกวนๆตงแตเชาจรดคำเปนระยะเวลานบสบๆ ปดวยอาการยม

แยมแจมใสใครทกขใจมาทานกแกไขใหไดรบความสบายใจกลบไปแต

เบองหลง กคอ ความลำบากทางธาตขนธของทาน ททานไมเคยปรปาก

luangpordu.com

24

บอกใคร กระทงวนหนง โยมอปฏฐากไดรบการไหววานจากทานใหเดน

ไปซอยาทาแผลใหทานจงไดมโอกาสขอดและไดเหนแผลทกนทานซงม

ลกษณะแตกซำๆ ซากๆ ในบรเวณเดมเปนทสลดใจจนไมอาจกลนนำตา

เอาไวได

ทานจงเปนครทเลศ สมดงพระพทธโอวาททวา สอนเขาอยางไร

พงปฏบตใหไดอยางนนดงนนธรรมในขอ“อนตตา”ซงหลวงปทานยกไว

เปนธรรมชนเอกทานกไดปฏบตใหเหนเปนทประจกษแกสายตาของศษย

ทงหลายแลวถงขอปฏบตตอหลกอนตตาไวอยางบรบรณ จนแมความ

อาลยอาวรณในสงขารรางกายทจะมาหนวงเหนยว หรอสรางความทกข

รอนแกจตใจทานกมไดปรากฏใหเหนเลย

ในตอนบายของวนกอนหนาททานจะมรณภาพ ขณะททานกำลง

เอนกายพกผอนอยนน กมนายทหารอากาศผหนงมากราบนมสการทาน

ซงเปนการมาครงแรกหลวงปดไดลกขนนงตอนรบดวยใบหนาทสดใสราศ

เปลงปลงเปนพเศษกระทงบรรดาศษย ณทนน เหนผดสงเกตหลวงป

แสดงอาการยนดเหมอนรอคอยบคคลผนมานาน ทานวา “ตอไปน

ขาจะไดหายเจบหายไขเสยท”ไมมใครคาดคดมากอนวาทานกำลงโปรด

ลกศษยคนสดทายของทาน หลวงปดทานไดแนะนำการปฏบตพรอมทง

ใหนงปฏบตตอหนาทานซงเขากสามารถปฏบตไดผลเปนทนาพอใจทาน

ยำในตอนทายวา“ขาขอฝากใหแกไปปฏบตตอ”

ในคนนนกไดมคณะศษยมากราบนมสการทานซงการมาในครงน

ไมมใครคาดคดมากอนเชนกนวาจะเปนการมาพบกบสงขารธรรมของทาน

๒๕๒๔

luangpordu.com

25 ๒๕๒๔

เปนครงสดทายแลว หลวงปดไดเลาใหศษยคณะนฟงดวยสหนาปรกตวา

“ไมมสวนหนงสวนใดในรางกายขาทไมเจบปวดเลยถาเปนคนอนคงเขา

หองไอซยไปนานแลว”พรอมทงพดหนกแนนวา“ขาจะไปแลวนะ”ทาย

ทสดทานกเมตตากลาวยำใหทกคนตงอยในความไมประมาท“ถงอยางไร

กขออยาไดทงการปฏบตกเหมอนนกมวยขนเวทแลวตองชกอยามวแต

ตงทาเงอะๆ งะๆ”นดจเปนปจฉมโอวาทแหงผเปนพระบรมครของผเปน

ศษยทกคนอนจะไมสามารถลมเลอนไดเลย

หลวงปดไดละสงขารไปดวยอาการอนสงบดวยโรคหวใจในกฏทาน

เมอเวลาประมาณ๕นาฬกาของวนพธท๑๗มกราคมพ.ศ.๒๕๓๓อาย

๘๕ป๘เดอนอายพรรษา๖๕พรรษาสงขารธรรมของทานไดตงบำเพญ

กศลโดยมเจาภาพสวดอภธรรมเรอยมาทกวนมไดขาด ตลอดระยะเวลา

๔๕๙วนจนกระทงไดรบพระราชทานเพลงศพเปนกรณพเศษในวนเสาร

ท๒๐เมษายน๒๕๓๔

พระคณเจาหลวงปดพรหมปญโญไดอปสมบทและจำพรรษาอย

ณวดสะแกมาโดยตลอดจนกระทงมรณภาพยงความเศราโศกและอาลย

แกศษยานศษยและผเคารพรกทานเปนอยางยงอปมาดงดวงประทปทเคย

ใหความสวางไสวแกศษยานศษยไดดบไป แตเมตตาธรรมและคำสงสอน

ของทานจะยงปรากฏอยในดวงใจของศษยานศษยและผทเคารพรกทาน

ตลอดไปบดนสงทคงอยมใชสงขารธรรมของทานหากแตเปนหลวงปด

องคแททศษยทกคนจะเขาถงทานไดดวยการสรางคณงามความดใหเกด

ใหมขนทตนเองสมดงททานไดกลาวไวเปนคตวา

luangpordu.com

26๒๖

“ตราบใดกตามทแกยงไมเหนความดในตวกยงไมนบวาแกรจกขา

แตถาเมอใดแกเรมเหนความดในตวเองแลวเมอนน...ขาจงวาแกเรม

รจกขาดขนแลว”

ธรรมทงหลายททานไดพรำสอน ทกวรรคตอนแหงธรรมทบรรดา

ศษยไดนอมนำมาปฏบต นนกคอการททานไดเพาะเมลดพนธแหงความ

ดงามบนดวงใจของศษยทกคน ซงนบวนจะเตบใหญผลดอกออกผลเปน

สตและปญญาบนลำตนทแขงแรงคอสมาธ และบนพนดนทมนคงแนน

หนาคอศลสมดงเจตนารมณททานไดทมเททงชวตดวยเมตตาธรรมอน

ยงอนจกหาไดยากทงในอดตปจจบนและอนาคต...

luangpordu.com