01.krenlerin tanıtımı
TRANSCRIPT
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 1/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
1
1.KRENLERİN TANITIMI
1.1.Hidrolik Tahrik Sistemine Sahip Krenler
1.1.1.Kollu Yükleyici Krenler.(Auto loader cranes)
Kollu yükleyici krenler hareketli ve sabit taşıyıcı sistemler üzerinde çalışırlar. Taşıyıcı sistem
çoğunlukla kamyon olmakla beraber, gemi, demiryolu vagonu gibi makinalara da monte
edilebilmektedirler. Bu krenler yük kollarının (bom) hareket serbestliklerine göre iki temel
tipte yapılmaktadırlar. Bunlar;
1.1.1.1-Teleskobik bomlu krenler:
Bu tip krenler her yöne yük transferini kolayca gerçekleştirebilmeleri için en az dört serbestlik
dereceli olarak yapılmaktadır. Bu temel hareketler ,sistemin komple yatay düzlemde
dönmesi, yük kolunun düşey düzlemde dönmesi, yük kolunun teleskoplanması (doğrusal
hareket), bir tahrik tamburu ve ona bağlı palanga sistemi ile yükün düşey yönde
kaldırılmasıdır (Şekil 1).
PalangaTertibatı
Teleskobik Bom
Ana Bom
Tahrik Tamburu
KrenGövdesi
Dönüş
Mekanizması
Lift Silindiri
Ön MesnetlerArkaMesnetler
Şekil 1. Teleskobik bomlu yükleyici kren.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 2/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
2
Şekil 2. Teleskobik bomlu mobil hidrolik krenin bir yük kaldırma operasyonunda
kullanılması.
Şekil 3. Bir teleskobik bomlu mobil hidrolik krenin örnek kapasite diyagramı
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 3/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
3
1.1.1.2.Katlanır bomlu krenler:
Bu tip krenlerde temel hareketler, sistemin komple yatay düzlemde dönmesi, yük kolunun
gövdeye bağlı yerinden ve belirli bir kesiminden düşey düzlemde iki ayrı dönme hareketine
sahip olması ve yük kolunun teleskoplanması şeklinde görülür. Bu krenlerde yük ya doğrudan
doğruya yük kolunun ucuna takılan bir kanca ile ya da teleskobik bomlu krenlerdeki gibi
palanga sistemi i le kaldırılabilir (Şekil 2).
KrenGövdesi
Ana
Bom
KırmaBom
Teleskobik Bom
Teleskoplama Silindiri
Ön MesnetVe DönüşMekanizması
ArkaMesnet
TaşıyıcıAraç
Şekil 4. Katlanır bomlu yükleyici kren.
Şekil 5. Katlanır bomlu yükleyici krenin genel görünüşü.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 4/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
4
Şekil 6. Bir katlanır bomlu yükleyici krenin kapasite diyagramı.
Teleskobik krenlerden farkları;
• Taşıyıcı sistem üzerine yerleştirildikleri zaman daha küçük hacimlere katlanıp
transport kolaylığı sağlarlar.
• Yük kollarının hareket serbestlik dereceleri daha fazla olduğu için ayrı bir tertibat
gerektirmeden yük kaldırma işlemi gerçekleştirilebilir.
1.1.1.3. Mobil hidrolik krenlerin temel elemanları:
Kren şasisi:
Krenin başta veya çalışma esnasında uygulayacağı yükleri mevcut taşıyıcı araç şasileri
taşıyamayabilir. Bu nedenle bütün yükleri tek başına karşılayabilecek veya bazen anlaşmaya
bağlı olarak yükün bir kısmını araç şasisine taşıtabilecek, mevcut araç şasisinden ayrı bir kren
şasisi yapılır. Bu şasi üzerine mesnetler ve kren sistemi monte edilmiştir.
Mesnetler:
Mesnetler çalışma esnasında krenin stabilitesini temin eden elemanlardır. İşletmelerde yük
kaldırma esnasında kren veya taşıyıcı araç mesnetler üzerinde kaldırılır. Bu işlemde araç
lastiklerinin yerle teması kesilmelidir. Mesnetler çalışma esnasında teleskobik veya katlanır
olarak açılır ve yere baskıları hidrolik silindirlerle temin edilir.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 5/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
5
Dönüş mekanizması:
Dönüş mekanizması krenin yatay düzlemde θ 1 dönüşünü yapmasını sağlar.Dönüş açısı
standart olarak min 360 0 ve sonsuzdur (Anlaşmaya baağlı olarak muhtelif değerlerdeyapılabilir). Dönüş mekanizması iki tarzda imal edilebilir:
a. Kremayerli dönüş mekanizması:
Bir veya iki adet kremayerin bir çember dişli çevresinde öteleme hareketi yaparak bu dişliyi
döndürmesi esasına dayanır.Çember dişli kren gövdesine bağlıdır ve kreni döndürür.
Kremayerin öteleme hareketi uçlarındaki piston ve hidrolik silindirlerle sağlanır.Bu tür
mekanizmalarda 3600≈420 0 arasında dönüş açıları sağlanır.
M11
A A
B B
Kren Gövdesi
HidrolikSilindir
Truck Frame
Eksenel Yatak
Üst RadyalYatak
Alt RadyalYatak
Vinç GövdesineKaynaklı Dönen Kısım
HidrolikSilindir veKramayerliPiston Kolu
P Q
P Q
d d
d d
ω11
Şekil 7.Kremayerli dönüş mekanizması.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 6/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
6
b.Çember dişli ve karşılık pinyonu ile yapılan dönüş mekanizması:
Sabit bir çember etraf ında bir pinyonun dönerek hareket etmesi esası ile çalışır. Çember
dişlinin göbeği rulmanla yataklanmıştır. Bu kısım kren gövdesine bağlıdır. Diş açılmış sabit
çember ise kren şasisine monte edilmiştir. Pinyon dişli bir motor-redüktör grubu ile kren
gövdesine bağlanmış olup, çember dişli etraf ında dönerken kreni de döndürür. Bu tür
mekanizma ile istenirse sonsuz dönüş sağlanabilir.
Hidromotor
Redüktör
Pinyon dişli
çark
Kren gövdesi
Çember dişli
çark
Şekil 8. Çember dişlili dönüş mekanizması.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 7/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
7
Karşı ağırlık:
Karşı ağırlığın görevi vincin stabilitesini kolaylaştırmak ve çember dişli üzerinde oluşan
yükleri azaltmaktır. İki tür yapılır. Birincisi sabit karşı ağırlık; yük ve uygulama mesafesi
sabittir. İkincisi hareketli karşı ağırlık;yüke hidrolik silindirlerle yaptırılan teleskoplama
hareketi sonucu uygulama mesafesi değişir. Dolayısıyla karşı ağırlık momenti değişebilir. Bu
tür daha çok paletli krenlerde tercih edilir.
Bomlar:
Yükün çeşitli mesafelerden kaldırılmasını sağlayan yük kollarıdır. Kutu (dikdörtgen, altıgen,
çokgen) ve kafes kiriş tarzında yapılabilirler. Gövdeye bağlanan en dıştaki bom’a ana bom
denir. Onun içinden çıkan bomlar teleskobik bomlardır. İç içe hareket mekanizmaları
(teleskoplama) hidrolik veya hidrolik+palanga sistemleri ile yapılır. Ayrıca elle çekilen veya
yana katlanıp açılan ilave bomlar gerekebilir. Bunlara jib bom ismi de verilmektedir. Bomlar
düşey düzlemde lift silindiri taraf ından döndürülürler.Bu dönme açısı (ayrıca bir anlaşma
yapılmamışsa) standart min + 75 0 , -5 0 sınırlarını sağlamalıdır.
Tahrik tamburu:
Bir hidromotor taraf ından tahrik edilen redüktör ve tamburdan ibarettir.Tamburun dönmesi ile
üzerine halat sarılır.Halatın ucundaki palanga düzeneği ile yük kaldırma işlemi
gerçekleştirilir.
Güç kaynağı ve güç iletim sistemi:
Bu tür krenlerde güç kaynağı kamyonun motorudur. Motordaki güç şanzuman üzerine monte
edilen yavru şanzuman (PTO, power take off) dişlisi ve buna bağlı kardan kavraması
vasıtasıyla hadrolik pompaya iletilir. Hidrolik pompa gücü aktarma ve kumanda organları
vasıtasıyla sisteme iletir. Bunun sonucunda kren hareketleri sağlanır (Şekil 9).
Taşıyıcıaraçmotoru
ŞanzumanYavruşanzuman
PompaValfsistemi
Hidrolikaktuatorler
Hareketi
ayırıcıkavrama
Hidrolikdağıtıcı
Şekil 9. Hidrolik tahrikli bir kren için güç aktarma sisteminin genel yapısı.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 8/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
8
Kamyon üzerine monte edilmeyen, yükleyici hidrolik krenlerde, tahrik montaj yerindeki
imkânlara göre uygun patlamalı veya elektrikli motorla gerçekleştirilir.
Kapasite anma değerleri:
Bu tür krenlerde kaldırılan yükün ağırlığı,kren ekseninden olan kaldırma mesafesi ile
değişmekte olduğu için, “kapasite anma değeri” 3m radüsten kaldırılabileceği max. yük değeri
ile veya çalışma momenti ile anılır. Çalışma momentinin net karşılığı teleskobik bomların
kapalı olduğu konumda, lift mekanizmasının en yüksek verimle çalıştığı bom açısı konumu
için geçerlidir. Teleskobik bomlar açıldığı zaman, bom ağırlık merkezlerindeki öteleme
hareketleri nedeniyle çalışma momentindeki net yük değerinin azalması tabiidir.
1.1.2.All Terrain Krenler
Teleskobik yükleyici krenlerden tek farkları taşıyıcı kısımlarının bir kamyon olmayıp özel
imalat olarak yapılmasıdır. Bu kısımdaki tasarım, sistemin ağırlık merkezini ve toplam montaj
yüksekliğini, artan kapasitelere rağmen azaltacak tarzda yapılır. Bu tür taşıyıcılar çoğunlukla
bütün tekerleklerden tahrikli ve bütün tekerleklerden direksiyon sistemine bağlı olarak
yapılırlar. Yük transfer kapasiteleri çok yüksektir, örneğin 5000 kN ‘a kadar olabilir. Yük
kolu uzanımları da oldukça fazladır ve 40–50 m değerlere ulaşabilmektedir.
Şekil 10. Bir all terrain krenin genel görünüşü
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 9/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
9
1.1.3.Rough Terrain Krenler:
Bu tür krenlerin şimdiye kadar bahsettiğimiz mobil hidrolik krenlere göre sadece taşıyıcı
kısımları farklıdır. Taşıyıcı sistemde tekerlekler her türlü arazi şartlarına uyumlu tarzda
tasarlanır. Dingil kapasiteleri yüksektir. Bütün tekerlekler tahriklidir. Hareket hızları düşüktür
fakat itme kuvvetleri yüksek değerlerdedir.
Şekil 11. Bir rough terrain krenin genel görünüşü.
1.2.Paletli krenler:
Paletli bir kren taşıyıcısı üzerine yerleştirilmişlerdir. Bom tertibatları çoğunlukla kafes tarzda
imal edilir. Çok bozuk zeminşartlarında tercih edilirler.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 10/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
10
Şekil 12. Bir paletli krenin genel görünüşü.
1.3.Elektrikli Krenler:
1.3.1-Köprülü krenler:
Bir vinç gabarisi üzerindeki raylarda hareket eden tek veya çift ana kirişten ibarettir. Ana
kirişler kutu veya kafes tarzda (bazen de özel konstrüksiyon) yapılırlar. Ana kirişler üzerine
döşeli raylarda bir vinç arabası hareket eder. Yük kaldırma sistemi bu vinç arabasına monte
edilmiştir. Kaldırma ve taşıma amaçlıdır. x,y,z koordinatlarında yükü taşıyabilir. Kapalı
mekanlarda bazen de açık alanlarda kullanılan köprülü krenlerin kren açıklığı ve
kapasitelerine göre iki farklı tipi tercih edilebilmektedir. Bunlar;
1.3.1.1.Monoray krenler:
10 kN kapasite ve 20m köprü açılığına kadar uygulamalarda düşük ölü ağırlıkları ve
ekonomik olması nedeniyle tavsiye edilmektedir.
Şekil 13. Bir monoray köprülü krenin genel görünüşü
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 11/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
11
Z
Y
X
Y
V
+
-
a
Va
Vk
Vy
BasKiris
Tampon
ArabaGrubu
AnaKiris
AnaKiris
Teker
Ray
KöprüYürütmeTahrikGrubu
Halat
Palangagrubu
Şekil 14. Monoray köprülü kren.
Monoray krenlerin, çift kirişli krenlre göre ölü kanca mesafelerinin fazla olması, kaldırma
yüksekliğini kısıtlamaktadır. Ancak değişik konstrüktif tedbirlerle bu dezavantaj yok
edilebilmektedir.
1.3.1.2.Çift kirişli köprülü krenler:
En çok kullanım alanına ahip krenlerdir.Üzerlerine farklı ekipmanlar monte edilerek ,geniş bir
kullanım alanı sunmaktadırlar.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 12/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
12
Şekil 15.Çift kirişli köprülü krenin genel görünüşü.
Z
Y
X
Y
V
+
-
a
Va
Vk
Vy
BasKiris
Tampon
ArabaGrubu
AnaKiris
ArabaGrubu
AnaKiris
Teker
Ray
Halat
Palangagrubu
KöprüYürütmeTahrikGrubu
Şekil 16.Çift kirişli köprülü kren
1.3.1.3.Portal krenler:
Mimari yapı olmayan yerlerde, açık alanlarda veya yapıda vinç yolu yapılamıyan binalarda
yere döşenen raylar üzerinde hareket eden portal veya yarı portal krenler kullanılmaktadır. Bu
krenler “Liman Krenleri” veya “Sehpalı Krenler” olarak da anılırlar. Limanlarda, tersanelerde
ve depolarda kullanılırlar. Yapılarında kafes kiriş sistemi veya levhalı kiriş sistemi
kullanılması mümkündür. Genellikle raylar üzerinde hareket ederler, küçük ve orta ağırlıkta
yükler için lastik yürüme elemanları kullanılabilir. Taşıma kuvvetleri 800 tona, açıklıkları ise
120 m’ye kadar çıkabilir.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 13/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
13
VaArabaGrubu Ana
Kiris
Tekerlek
Ray
VinçYürütmeTahrikGrubu
+
-
Vy
Vvinc
Ray
+
-
Vy
Şekil 17.Portal kren
VaArabaGrubu Ana
Kiris
Tekerlek
Ray
+
-
Vy
Şekil 18.Yarı portal kren
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 14/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
14
1.3.1.4.Pergel krenler
Sabit bir merkez etraf ında dönen yük koluna sahip krenlerdir. Atölyelerde boyama, montaj
gibi işlerde kullanılmaktadırlar.
Şekil 19. Bir pergel krenin genel görünüşü.
Halat
Palangagrubu
Va
+
-
Vy?
Düsey TasiyiciGövde
Yük kolu
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 15/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
15
Şekil 20.Pergel kren
1.4. Kren seçimi
Bir krenin seçiminde emniyetli çalışma için temel özelliklerden biri yapılacak işin
gereksinimlerine uygun makina seçimidir.Şayet kren gereksinimlerin çoğunu karşılamıyorsa,
iş personelin zorlanması veya yapmak için zorlama birçok kazalara yol açabilir. Spesifik bir
işte kaldırma operasyonlarında boyut ve karakteristikler bilinince makina seçimi yapılır.
Bunlar;
- Ağırlıklar, boyutlar ve büyük boyutlu ağır yüklerin kaldırma radüsleri
- Maksimum kaldırma yüksekliği ve maksimum kaldırma radüsü, bu pozisyondaki yüklerin
ağırlığı
- Kaldırma işleminin sayısı ve hangi frekansta olduğu
- Kaldırma işleminin türü ( örneğin hassas kaldırma vs.)
- Kren taşıyıcısının türü. Bu zemin şartlarına ve makinanın kapasitesine bağlıdır. Kren
taşıyıcısı üzerinde bom döndüğü zaman kapasite taşıyıcıya göre değişecektir. Maksimum
kapasite taşıyıcının arka taraf ından yapılan kaldırma işleminde olacaktır. Yan yüzlerde
kapasite düşebilir. Bu kren stabilitesi ile ilişkilidir. Bir çok kren, taşıyıcının ön taraf ından
yük kaldırmayacak şekilde imal edilir.
- İşletmede yüklü ve yüksüz taşımalar yapılabilir
- Yük uzun zaman periyotlarındahavada asılı kalabilir
- Çalışma yeri şartları ,makinanın yerleştirileceği zemin şartları ,giriş yolları ve rampalar
dikkate alınmalıdır. Bu montaj, demontaj ve operasyon işlemlerini engelleyebilir.
- Servis ve fiyat durumları
- Montaj , demontaj ve transport gibi işlemlerin fiyatları
Seçilen kren için tavsiyeler
- Kren ve ana bom yeterli boyda ve istenilen bütün istekleri karşılayacak kapasitede
olmalıdır. Çıkabilecek problemleri karşılayabilmek için gib bom,karşı ağırlık (ekstra) ve
spesiyal makara düzenekleri bulunması iyidir.
- Kaldırma işlemlerinde yük için %5 tolerans marjı bırakılmalıdır.
- Kazalarda minimum hasar oluşumuna yol açmalıdır.
- Yük ve bom arasında uygun aralık kalacak şekilde makina seçilmelidir.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 16/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
16
1.5. Emniyet için krenlerde olması gerekli ekipmanlar
- Yakıt tankında otomatik kapanan kapak ve alev önleyici sistem bulunmalıdır.
- Tamir bakım ekipmanları makina üzerinde metal bir kutuya yerleştirilmiş olmalıdır.
- Gece operasyonları için uygun ışıklandırma sistemi olmalıdır.
- Kolay kullanılabilen bir yangın söndürücüsü olmalıdır.
- Bütün makinalarda düşey düzlemde bomların hareket kabiliyetini gösterir bom açı
göstergesi olmalıdır.Bu açı göstergesi temiz,okunaklı ve işlemler sırasında operatörün 1 0
lik değişimleri görebilmesini mümkün kılar tarzda olmalıdır.
- Bütün makinalarda teleskobik bomlarda bom boyu göstergesi olmalıdır.
- Kabin dışında etkili birşekilde işitilebilir ikaz sinyali bulunmalıdır. Operatör taraf ından
kolayca kullanılacak şekilde yerleştirilmiş olmalıdır.
- Bom duruşları şok absorbsiyonlu olmalıdır. Bom kaldırma sistemi emniyetli durma
tertibatları ile donatılmalı (boru patlama valfleri vs.)
- Üzerinde operasyon özelliklerini detaylı bir şekilde gösteren kapasite kartları bulunmalıdır.
Kapasite kartları aşağıda belirtilmekte olan özellikleri sağlamalıdır.
- Her mobil krende dayanıklı ve temiz olacak şekilde okunulabilir kağıt veya resimli
kapasite kartı olmalıdır.
- Bu kart kabine operator koltuğundan kontrol esnasında kolayca görülebilecek şekilde
sımsıkı bozulmayacak ve düşmeyecek şekilde takılmış olmalıdır.
- Operatör kolayca kren kapasitesini görebilmeli ve hesaplayabilmelidir.
- Kren modeli numarası,seri numarası ve imalat tarihi kapasite kartlarında belirtilmelidir.
- Bütün operasyon radyuslarında ana bom için yükleme oranları, bom açıları, bom
uzunlukları ve bom tipleri kapasite kartlarında belirtilmelidir.
- Bom-jib kombinasyonunda hesaplama metodu kapasite kartlarında belirtilmelidir.
- Jib bom oranları kapasite kartlarında belirtilmelidir.
- Çalışma alanı (kartta listelenen kapasiteler için). İmalatçı opsiyonları bir veya daha çok
çalışma alanları için kapasite listeleri veya çalışma alanının her kombinasyonu için
kapasite listeleri. Bu alanların veya alan kombinasyonlarının kapasite kartındaki
eşdeğerleri kapasite kartlarında belirtilmelidir..
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 17/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
17
- Müsade edilen kullanımlarda alternatif yükleme oranları,krende opsiyonel ve değişken
geometri ekipmanları (mesnetler,ekstra karşı ağırlık ve oranlara etkileri gibi) kapasite
kartlarında belirtilmelidir.
- Sadece mesnetler tam açık olduğunda ve tekerler üzerinde iken uygulanan mesnet açıklığı
yükleme oranları temiz bir şekilde olmalıdır.
- Burada yükleme oranları stabiliteden başka yapısal gerilmelerle sınırlıdır.Bu oranlar uygun
olmalıdır (stabilite ve gerilme oranları) ve kapasite kartlarında belirtilmelidir.
- Simetrik olmayan şekilde monte edilmiş olan bir kren için spesifikasyonlar her doğrultuda
gösterilmelidir.
- Yükün dönmesinin (yatay düzlemde) etkileri, devrilme ağırlıkları, rüzgar, makina eğimi,
zemin şartları, çalışma hızları veya tekerleklerin iflası etkileri gibi faktörler için açık
uyarılar olmalıdır.
- Palanga sistemini tavsiye edilen parçaları, değiken kren yükleri için boyut ve halat tipleri
kapasite kartlarında belirtilmelidir.
- Tambur verileri, izin verilen halat çeki kuvveti, halat hızı ve halat makara kapasiteleri
kapasite kartlarında belirtilmelidir.
- Tekerlek basınçları kapasite kartlarında belirtilmelidir.
- Operasyonda rüzgar hızı sınırları kapasite kartlarında belirtilmelidir.
- Operasyonlarda alçak sıcaklık limitleri kapasite kartlarında belirtilmelidir.
Ayrıca teleskobik bom bilgileri de operator el kitabında veya bir tabloda olmalı ve
aşağıdakileri kapsamalıdır.
- Her bom bölümünün maksimum teleskoplama boyu
- Her bom bölümün nasıl teleskoplandığı (mekanik vs.)
- Bom bölümlerinin açılma ve kapanmasındaki sıralama ve prosedür
- Bom teleskoplama operasyonlarında maksimum izin verilen yükler ve sınırlama şartları
veya ön uyarılar
1.6. Kren Kazaları
Bütün kren kazalarının %50 si makinanın işletme yerinde ilk ayarları sırasında oluşur. Bunu
önlemek için;
• Zemin şartlarına dikkat edilmelidir.Yumuşak ve düzgün olmayan zeminlerde kaldırma
işlemi yapılmamalı ve zemin takviye edilmelidir.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 18/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
18
• Eğimli arazilerde kren ya imalatçının tavsiye değerlerinde çalıştırılmalı ya da teraziye
alınmalıdır.
• Çalışma esnasında tekerlekler yerden kesilmeli ve araç mesnetler üzerine alınmalıdır.
•
Kren çalışma alanı bir ikaz bariyeri ile çevrilmelidir.• Dağ kenarı gibi yerlerde çalışırken duvarla kren gövdesi arasında minimum 60 cm boşluk
kalmasına dikkat edilmelidir.
• Çok büyük karşı ağırlıklar devrilme sebebidir.İmalatçı tavsiyelerine uyulmalıdır.
Konstruksiyon endüstrisinde ölümle sonuçlanan kazaların esas nedenlerinden biri de elektrik
çarpmasıdır. Bunu önlemek için;
Yüksek gerilim hatları yakınında çalışırken ;
• 125 000 volta kadar gerilim yüklü hatlarda kren hatta en çok 3m,
• 125 000-250 000 volt arasındaki gerilim yüklü hatlarda hatta en çok 4,5m
• 250 000 volttan yüksek gerilim yüklü hatlarda hatta en çok 7,5m yaklaştırılabilir (kren
veya bomları).
(Krenin elektrik hattına çarparak kısa devrelere yol açması ve elektriklenmesi sonucu paniğe
kapılma önlenecek şekilde personel bilinçlendirilmelidir.Böyle bir durumda operator kren
üzerinde hiç bir şeye dokunmadan yere atlamalıdır (Yavaşça basamak inmek vb. durumlar
risklidir)).
• Rüzgar etkisiyle yük salınım yaparak kazalara yol açabilir.
• Hareket hızlarının gereğinden fazla olması yük radyuslarının artmasına yükün
savrulmasına neden olarak kazalara yol açabilir.
• İlk kalkış ve duruşlarda ani hareketler kaza nedenidir.
• Yükün yüksek süratle yere düşürülmesi veya vurulması bomun ters dönmesine yol açar.
• Bomların gereğinden teleskoplanması devrilmeye yol açar.
• Yükün üzerine kimse binmemeli ve kaldırma esnasında altından kimse geçmemelidir.
1.7.Krenler için önemli standartlar
Alman Standartları ( DIN)
DIN 15001 Krenlerin sınıflandırılması
DIN 15003 Krenlerin kaldırma elemanları,yükler,kuvvetler ve tanımlar
DIN 15018 Krenlerin tasarımı ve konstrüksiyon prensipleri,çelik yapıları
DIN 15019 Krenlerin devrilme durumları(stabilitesi)
DIN 15020 Krenlerin tahrik sınıfları ve konstrüksiyonlar
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
8/3/2019 01.Krenlerin Tanıtımı
http://slidepdf.com/reader/full/01krenlerin-tanitimi 19/19
TRANSPORT TEKN İĞİ – 1 DERS NOTLARI
Muharrem E. BOĞ OÇLU – Ahmet SAĞ IRLI C. Oktay AZELOĞ LU
19
Avrupa Ortak Pazar Standardı (FEM)
DIN standartına paraleldir.
Amerikan Standartları
SAE J 1078 Hidrolik krenlerin bom hesaplamaları