03-2010_evaluatielogeerhuistwente
DESCRIPTION
In de zomer van 2009 is Logeerhuis Twente gestart met het bieden van respijtzorg aan mantelzorgers. Logeerhuis Twente is een unieke pilot, omdat zowel de mantelzorgers als degenen voor wie zij zorgen er een paar dagen tussenuit kunnen. De locatie Met gemeentelijke bijdragen kan het Logeerhuis Twente ook in de toekomst ervoor zorgen dat mensen die intensief zorgen voor een ander echt even zorgenvrij kunnen zijn.TRANSCRIPT
In de zomer van 2009 is Logeerhuis Twente gestart met het bieden van respijtzorg aan mantelzorgers. Logeerhuis Twente is een unieke pilot, omdat zowel de mantelzorgers als degenen voor wie zij zorgen er een paar dagen tussenuit kunnen.
Het project is een initiatief van MEE Twente en Stichting Infor-
mele Zorg Twente. Tijdens de proefperiode hebben de gasten
van het logeerhuis een evaluatieformulier ingevuld. Zij hebben
hun ervaringen met het logeerhuis ingevuld en een waardering
gegeven. Mede naar aanleiding van de uitkomsten wordt
bepaald of de pilot een vervolg krijgt.
De ervaringen van de gasten waren over het algemeen erg
positief: na een verblijf in het logeerhuis kunnen mantelzorgers
er weer even tegenaan. Vooral over de locatie, de goed verzorg-
de en lekkere maaltijden, de deskundige begeleiding en
de ontspannende activiteiten waren de gasten erg te spreken.
Voor een vervolg van het logeerhuis kwamen toegankelijkheid
voor rolstoelgebruikers, een aparte zorgkamer en een vast
aanspreekpunt als aandachtspunten naar voren.
Met gemeentelijke bijdragen kan het Logeerhuis Twente ook
in de toekomst ervoor zorgen dat mensen die intensief zorgen
voor een ander echt even zorgenvrij kunnen zijn.
RespijtzorgaanbodHet Logeerhuis Twente is in de zomer van 2009 gestart als
pilotproject in de Zwanenhof te Zenderen om mantelzorgers
een aantal dagen respijt te bieden. Mensen met een chronische
ziekte of beperking kregen meerdere dagen vervangende zorg.
Hun mantelzorgers konden zo echt even vrij zijn van de zorg die
ze hun naaste geven.
Tijdens de proefperiode konden zowel mantelzorgers als ver-
zorgden bij het logeerhuis terecht. Voor de zorgvragers was er
zorg beschikbaar, in het logeerhuis of bij hen thuis. Verder zijn er
in het logeerhuis allerlei activiteiten aangeboden zoals uitstapjes,
recreatie, beweging en creatieve workshops. De gasten gaven
aan er echt even uit te zijn geweest en met nieuwe energie thuis
te zijn gekomen.
Logeerhuis Twente huurt de linkervleugel van de Zwanenhof
in Zenderen. De Zwanenhof is van oudsher een retraitehuis
en is nog steeds een plek om tot rust en bezinning te ko-
men. Dat sluit aan bij de missie van het Logeerhuis Twente.
Ook de prachtige ligging draagt daaraan bij en krijgt van
veel gasten dan ook een hoge waardering. In de omgeving
kunnen prachtige wandel- en fietstochten worden gemaakt.
Logeerhuis TwenteEvaluatie
MantelzorgprijsOp 10 november 2009 heeft de staatssecretaris van het
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, mevrouw
Bussemaker, de Nationale Mantelzorgprijs van MEZZO uitge-
reikt aan Logeerhuis Twente. Deze prijs is bestemd voor een
organisatie of persoon die mantelzorgers ondersteunt en
daar een goed netwerk of vangnet voor ontwikkelde.
Aandacht voor jezelf! Ik ben ook na die week weer meer voor mezelf gaan doen omdat het zo goed voelde. Ik heb er geen schuldgevoel meer bij. Je moet jezelf ook af en toe opladen.
De locatie
De gastenBijna 150 mensen hebben tijdens de proefperiode tussen 1 juli en 1 november 2009 in de
Zwanenhof verbleven.
In totaal 46 gasten hebben van een individueel verblijf in het logeerhuis gebruikgemaakt,
gemiddeld bijna drie gasten per nacht. De meesten van hen namen degene die zij ver-
zorgen mee; vaak waren dat dan ook echtparen. De meeste gebruikers waren 60 jaar of
ouder, de gemiddelde leeftijd was 67. (Zie figuur 1). De meeste gasten verleenden al heel
lang mantelzorg, tot zelfs ruim dertig jaar.
Van de respijtarrangementen hebben 127 gasten gebruikgemaakt, overwegend mantel-
zorgers. Van de mantelzorgers met respijtarrangementen is 84,1% vrouw en 15,9% man.
De gemiddelde leeftijd ligt ook hier relatief hoog: één persoon was tussen de 20 en 40
jaar, 20,6% zit tussen de 41 en 60 jaar, 66,7% tussen de 61 en 80 en 9,5% is ouder dan
80. Veel gasten maakten voor de eerste keer gebruik van respijtzorg.
Groepsarrangementen
Naast het individuele aanbod zijn er in van juli tot en met oktober 2009 groepsarrangementen voor man-telzorgers en voor mantelzorgers en zorgvragers samen georigani-seerd. Als de zorgvrager niet in het logeerhuis zelf verbleef, werd er zo nodig gezorgd voor opvang door vrijwilligers.
Vakantieweek voor mantelzorgers ‘Zorgeloos genieten’. De nadruk lag
op ‘niets moeten’; deelnemers konden
aan een programma van workshops en
uitstapjes deelnemen.
Respijtdagen Mantelzorgers Losser. Mantelzorgers uit de gemeente Losser
konden samen met degenen die zij
verzorgden deelnemen. Ontspanning
stond ook in dit weekend centraal.
Dagbijeenkomst voor ex-mantel-zorgers. Speciaal voor mantelzorgers
die recent afscheid hebben genomen
van iemand waar zij intensief voor
gezorgd hadden. De nadruk lag op
lotgenotencontact.
Mantelzorgers en degenen die zij verzorgen. Gericht op ontspanning en
uitwisseling, aan de hand van thema’s,
uitstapjes en workshops. Er waren af-
zonderlijke programma’s voor mantel-
zorgers en de zorgvragers.
Arrangement voor zwaar belaste mantelzorgers: ‘Ontspannen kun je
leren!’, een driedaags arrangement met
ontspanning en workshops voor man-
telzorgers. Met behulp van coaching
konden zijn een persoonlijk actieplan
maken om overbelasting te verminde-
ren.
Ook voor de georganiseerde arrange-
menten was de waardering hoog. Begin
2010 wordt er nog een arrangement
voor werkende mantelzorgers georga-
niseerd.
Respijtzorg in beleid?
Niet genoemd in huidig beleid.
Genoemd in mantelzorgnota. In 2010
worden nieuwe doelen geformuleerd.
In beleidsnota 2008-2012. Nieuwe nota
in voorbereiding.
In conceptnotitie ‘Zorg om mantelzorg’,
samenwerking met SIZ.
In mantelzorgnotitie uit 2008, gewerkt
wordt aan overzicht respijtzorg in de
gemeente.
In beleidsplan 2008, onderzoek naar
opzetten zorghotel.
In beleidsplan Wmo 2007-2010. Nadere
uitwerking in de nieuwe verordening.
In conceptbeleidsagenda 2008-2012.
Nota informele zorg is in voorbereiding.
In beleidsplan Wmo, nieuw beleidsplan
‘Meedoen in Tubbergen’ (2008-2012)
in voorbereiding.
In beleidsnota Wmo en programma-
begroting.
Steunpunt mantelzorg
Structurele subsidie.
Intensieve samenwerking met SIZ
en Wmo-raad
Naast SIZ ook lokale organisaties.
Regionale samenwerking is geen
doel op zich.
Jaarlijkse subsidie aan steunpunt.
Nauwe samenwerking met zorgloket.
SIZ krijgt structurele subsidie.
Ook incidentele subsidies voor speciale
doelgroepen.
Erg tevreden over samenwerking met
steunpunt. Wens om SIZT regionaal te
houden.
Subsidie aan SIZT. Wens om regionaal
samen te (blijven) werken, ook wat
betreft respijtzorg.
Respijtzorg in Twente: wat doet de gemeente?
Gemeente
Almelo
Borne
Enschede
Haaksbergen
Hengelo
Hof van Twente
Losser
Oldenzaal
Tubbergen
Dinkelland
Er even helemaal verzorgd uit te zijn en toch een ‘thuis’-gevoel te hebben.
1
2
3
4
5
Leeftijd
Leeftijd gasten
aantal
100
0 5 10 15 20 25
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
ActiviteitenTijdens de opstartfase van het pilotproject zijn er nog weinig
activiteiten georganiseerd. Later zijn er onder andere wandel- en
fietstochten, een bezoek aan de markt in Ootmarsum, schilder-
workshops, films en ontspanningsworkshops en massage geor-
ganiseerd. De gasten geven deze activiteiten allemaal een hoge
waardering. Wel willen sommige gasten meer kaarten van de
omgeving en beschikbare fietsen op de accommodatie, zodat ze
gemakkelijker zelf eropuit kunnen. Ook de filmkeuze kan beter.
BegeleidingDe groepsarrangementen zijn begeleid door trainers en begelei-
ders: vaak vrijwilligers en soms betaalde beroepskrachten, zoals
voor de massage. De begeleiding is volgens de gasten goed in
orde. Wel vonden sommigen de veelheid aan vrijwilligers storend:
één of enkele aanspreekpunt(en) is prettiger.
BetaalbaarheidDe kosten van de respijtarrangementen (max. € 25,- per persoon
per dag) waren voor iedereen op te brengen. Sommigen wilden
en konden meer betalen, anderen vonden het verblijf onbetaal-
baar, maar konden niet meer opbrengen dan ze nu betaalden.
Betaalbaarheid blijkt een belangrijk argument bij de keuze voor
een respijtarrangement.
Duur van het verblijfDe meeste respijtarrangementen duurden twee of drie dagen.
Dat was voor de meeste gasten precies lang genoeg. Alleen de
zwaarbelaste mantelzorgers hadden behoefte aan een langer
verblijf.
UniekDe unieke mogelijkheid om als mantelzorger en verzorgde samen eropuit te gaan maakt de voorziening extra aan-trekkelijk. Niet voor niets logeren er veel echtparen in het logeerhuis.
Waarom kiezen mensen voor het logeerhuis?Lotgenotencontact, ontspannen, lekker even niets doen en nieu-
we mensen leren kennen. Daarom komen mantelzorgers naar het
logeerhuis of boeken ze een respijtarrangement. Uit de evaluatie
blijkt dat mensen heel bewust juist wel of juist niet hun zorgvrager
meenemen: ze willen hem of haar laten deelnemen, of willen juist
even zelf ertussenuit.
ReactiesUit de reacties op de proefperiode blijkt dat het logeerhuis
duidelijk in een behoefte voorziet. Veel mensen die al jarenlang
voor hun partner, kind of ouder zorgen hebben echt de behoefte
om er even uit te zijn. De behoefte is er vaak al langer, maar veel
mensen weten niet waar ze terechtkunnen. De unieke locatie van
de Zwanenhof en de mogelijkheid om samen met de verzorgde
ertussenuit te gaan spreekt veel mensen aan.
Op tevredenheid scoorden de respijtarrangementen gemiddeld
een 8,7! Veel mensen meldden dat de arrangementen hen echt
iets opleverden en dat ze ontspannen en met nieuwe energie naar
huis zijn gegaan.
Negen op de tien gasten willen zeker nog eens terugkomen als
het mantelzorghuis blijft na het proefproject. Het voorjaar en het
najaar zijn favoriet.
Overig
Project PGB-Welzijn wordt uitgebreid naar mantelzorgers in
sociaal isolement.
Logeerhuis Twente staat in Borne. Borne heeft ook interesse in
Project PGB-Welzijn mantelzorgers uit Almelo.
Onderzoek gedaan naar respijtzorg en ondersteuning aan
zwaarbelaste mantelzorgers.
Mantelzorg en arbeid is een belangrijk thema in de gemeente.
In 2007 is een project gestart i.s.m. Hof van Twente.
Het leren kennen van de mantelzorgers heeft prioriteit. Daarom
samenwerking met zorgloket en lokale welzijnsorganisaties.
Samenwerking met Haaksbergen in project rond Mantelzorg
en arbeid.
Mantelzorgondersteuning hoeft niet alleen binnen beleidsterrein
Wmo te passen.
Gemeente is bezig met een behoeftenonderzoek onder
mantelzorgers.
Lotgenotencontact, begrip, ervaringen delen, ik heb aan de mantelzorgactiviteiten fijne contacten overgehouden, mensen om op te bellen of mee te wandelen als dat nodig is.
Leeftijd gasten
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Nieuwe energie 52%
Betere concentratie 10%
Beter humeur 19%
Minder spannig 29%
Beter contact met verzorgde
5%
Lotgenotencontact 5%
Er even uit 5%
Gezellig samen 5%
Wat levert het mantelzorgers op?
Betrokken partijenHet Logeerhuis Twente is opgezet door
Stichting Informele Zorg Twente (SIZT) en
MEE Twente, met behulp van MEZZO, de
Landelijke vereniging voor mantelzorg en
vrijwilligerszorg. Het project is gefinancierd
door de tien Twentse gemeenten, de pro-
vincie Overijssel, zorgverzekeraar Menzis,
SIZ Twente, het Revalidatiefonds en MEE.
VervolgHet logeerhuis krijgt in 2010 een vervolg.
Een aantal zorgverzekeraars, waaronder
Menzis, is begonnen met het vergoeden
van respijtzorg vanuit aanvullende verze-
keringen.
VerbeteringenEr is volop waardering voor de locatie, de
maaltijden en de activiteiten. Het aantal
activiteiten zou nog wel uitgebreid kunnen
worden. Maar op enkele onderdelen is
verbetering mogelijk, zoals de inrichting,
de zorg en begeleiding en de informa-
tievoorziening. De toegankelijkheid voor
rolstoelers kan beter en het ontbreken een
verhoogd toilet, een aangepaste ruime
douche, een hoog-laag bed en andere
aangepaste voorzieningen ervaren gasten
duidelijk als een gemis. Maar ook comfor-
tabeler meubilair en computers met inter-
net in de woonkamer worden als punten
voor verbetering gezien.
Over de zorgverlening zijn de gasten in
het algemeen tevreden, al zou een aparte
verzorgkamer welkom zijn. Ook zou men
graag één vast aanspreekpunt voor de
zorgverlening willen hebben in plaats van
veel verschillende zorgverleners en vrijwil-
ligers. De vervangende zorg zou daarnaast
wat uitgebreider kunnen, zodat de mantel-
zorgers echt zorgvrij zijn. Mogelijk kan het
logeerhuis, in overleg met de mantelzorger
en in samenwerking met organisaties die
vervangende zorg leveren, deze taak op
zich nemen.
Tot slot willen mantelzorgers voorafgaand
aan hun verblijf duidelijker informatie over
wat zij kunnen verwachten aan zorg en
activiteiten.
Even niet aan thuis denken, maar alleen maar aan mijzelf.
Logeerhuis TwenteEvaluatie
Mantelzorg in TwenteHet aantal mantelzorgers is berekend aan de hand van ramingen over het aantal
mantelzorgers. Per leeftijdscategorie en per geslacht is een schatting gemaakt van
het aantal mantelzorgers, deze gegevens zijn vervolgens bij elkaar opgeteld.
svwo/ArconAzelozestraat 25
7622 NC Borne074 - 242 65 20