05 sistemi proizvodnje

05. SISTEMI STOČARSKE PROIZVODNJE

Osnovna podela sistema stočarske proizvodnje odbuhvata:

1. Klasični sistemi proizvodnje

2. Industrijalizovani

3. Biotehnološki

KLASIČNI SISTEMI STOČARSKE PROIZVODNJE (1)

Dve osnovne grupe klasičnih proizvodnih sistema u stočarstvu:

1. Stajski sistem gajenja / proizvodnje

2. Pašnjački sistem gajenja / proizvodnje

3. Mešoviti sistemi gajenja

KLASIČNI SISTEMI STOČARSKE PROIZVODNJE (2)

Podela klasičnih proizvodnih sistema u odnosu na različite kriterijume:

1. Intenzitet proizvodnje

2. Oblik proizvoda

3. Izvori hrane

4. Svrha gajenja

5. Veličina proizvodnih jedinica

6. Tip vlasništva

STAJSKI SISTEM STOČARSKE PROIZVODNJE (1)

Hrana Objekti Životinje – genotip Rad i energija Vrste proizvodnje

STAJSKI SISTEM STOČARSKE

PROIZVODNJE (2)

HRANA – proizvodi se na posebnim parcelama i

donosi u staje.


PROIZVODNJE (3)

OBJEKTI – neophodno je da mogu obezbediti sve

neophodne mikroklimatske zahteve.


PROIZVODNJE (4)

ŽIVOTINJE – genetski potencijal životinja mora da bude takav da omoguaćava

maksimalno ispoljavanje proizvodnih i reproduktivnih

parametara.


PROIZVODNJE (5)

RAD I ENERGIJA – izraženo ulaganje energije za

obavljanje svih radnih faza i ljudskog rada.

PROIZVODNJA – brojleri, proizvodnja jaja, proizvodnja svinjskog mesa, proizvodnja

mleka.

PAŠNJAČKI SISTEM STOČARSKE PROIZVODNJE (1)

Od homogenih livada sa navodnjavanim površinama i visokom produkcijom travne mase (odnosno hrane), do dinamičnih i heterogenih prirodnih travnih površina sa različitom produkcijom travne mase.


Prema načinu ispaše domaćih životinja razlikuje se:

1. Jednoobrazna ispaša i

2. Višeobrazna ispaša

Jednoobrazna ispaša – na pašnjacima je prisutna samo jedna vrsta životinja.

Višeobrazna ispaša – na pašnjacima je prisutno više vrsta životinja koje doprinose efikasnijem korišćenju postojeće travne mase.


Pašnjački sistem stočarske proizvodnje zavisi od brojnih faktora:

1. Biljna populacija, tj. floristički sastav,

2. Populacija gajenih životinja,

3. Period ispaše, i

4. Način (metod) ispaše.


(1) FLORISTIČKI SASTAV TRAVNJAKA:

1. Vrste i varijeteti prisutnih biljaka,

2. Uzrast biljaka (vegetativna faza),

3. Gustina, tj. broj biljaka po jedinici površine.

Od ovih činilaca zavisi i potencijalni prirast, tj. ukupan prinos biljne mase u toku određenog vremenskog perioda.


(2) POPULACIJA GAJENIH ŽIVOTINJA:

1. Vrsta i rasa gajenih životinja,

2. Broj životinja po jedinici površine u odnosu na kategoriju životinja, pol, hranidbene potrebe itd.


(3) PERIOD ISPAŠE:

Zavisi od klimatskih činilaca, potencijalnog prirasta travne mase, od smera proizvodnje, itd.

Može da bude:

1. Stalna ispaša,

2. Povremena ispaša,

3. Sezonska ispaša.


(4) METOD ISPAŠE – dva osnovna metoda:

1. Slobodna ispaša, i

2. Pregonska ispaša.

1. Slobodna ispaša – ekstenzivan metod.

Nedostaci su:

• neracionalno korišćenje resursa,

• degradacija travnih površina,

• nedovoljna mogućnost planiranja proizvodnje, itd.


2. Pregonska ispaša – intenzivan metod.

• Osnovno je odrediti veličinu pregona koja zavisi od potencijalnog prirasta i hranidbenih potreba životinja.

• Ograđivanje pregona (stalne i/ili privremene ograde),

• Učestalost izmene pregona (na osnovu dinamike rasta prisutnih biljaka i gajenih životinja).


Za pašnjački sistem važno je i sledeće:

a) Dodatna ishrana – određivanje nivoa dodatne ishrane;

b) Kontrola zdravstvenog stanja životinja i zoohigijena pašnjaka;

c) Raspored pašnjačkih površina u zavisnosti od konfiguracije i potrebe za vodom;

d) Sezonska distribucija životinja i obim angažovanja radne snage;

e) Karakteristike gazdovanja – prelazak u sledeću fazu proizvodnje (npr. dotovljanje), kontrola plodnosti primenom mera reproduktivne tehnologije, itd.


PROIZVODNJA – meso i mleko preživara.

Sistemi stočarske proizvodnje u zavisnosti od INTENZITETA (1)

Intenzivan sistem

Ekstenzivan sistem

Stajski sistem

Pašnjački sistem

Veći

Manji


Intenzivan sistem

Ekstenzivan sistem

Proizvodnja:

Jaja,

Mleka,

Brojlera,

Svinjskog mesa.

Proizvodnja:

Meso preživara

Veći

Manji


Intenzivan sistem

Ekstenzivan sistem

Procena intenziteta proizvodnje:

• Genetski potencijal,• Angažovanje radne

snage i opreme,• Uslovi gajenja.

Veći

Manji

Sistemi stočarske proizvodnje u zavisnosti od OBLIKA PROIZVODNJE

Proizvodnja mesa

Proizvodnja jaja

Proizvodnja mleka

Proizvodnja vune

Sistemi stočarske proizvodnje u zavisnosti od IZVORA HRANE

Kabasta

Izbor zavisi od: Vrste životinje,

Smera proizvodnje, Dostupnosti hrane,

Zemljišnih površina, itd.

Koncentrovana

Sistemi stočarske proizvodnje u zavisnosti od SVRHE GAJENJA (1)

Za PRIPLOD Za PROIZVODNJU

Za vlastitu proizvodnju ili za prodaju


Proizvodnja na vlastitoj farmi:prednosti

Primena odgovarajuće selekcijskog programa; Manji troškovi proizvodnje nego pri kupovini; Adekvatno korišćenje hrane, radne snaga, opreme i objekata; Manja opasnost od bolesti, jer nema razmene; Višak podmlatka za priplod predstavlja dopunski izvor

prihoda.


Kupovina životinja na tržištu:prednosti

Specijalizacija gazdinstvima (proizvodnja mleka, držanja priplodnih krmača, itd.);

Brže povećanje veličine stada; Mogućnost za dobijanje genetski boljih životinja; Relativno brzo vraćanje uloženih sredstava;.

Sistemi stočarske proizvodnje u zavisnosti od VELIČINE GAZDINSTVA

MALE farme VELIKE farme

porodične komercijalne

Stočarstvo, voćarstvo i

vinogradarstvo

Stočarstvo iostalo

Stočarstvo iratarstvo

Podela prema OBLIKU

PROIZVODNJE (1)

MLEKO – i na velikim i na malim farmama.Od intenzivne do ekstenzivne.

MESO – tov proizvedenog podmlatka, tov kupljenih životinja,tov na osnovu ugovora.Hrana se kupuje, proizvodi ili dobija na osnovu ugovora.

Podela prema OBLIKU

PROIZVODNJE (2)

JAJA – skoro isključivo proizvodnja kokošijih jaja.Od intenzivne do ekstenzivne.

VUNA – uglavnom je sporedna i prateća proizvodnji jagnjećeg mesa ili ovčijeg mleka.

05 sistemi proizvodnje

Documents