05b-gravimetri-02.ppt [uyumluluk modu] · î ó x ì õ x î ì í ó í 0 '(0ø5...

27.09.2017

1

M-DEMİR GRAVİMETRİK ANALİZ 1

• GRAVİMETRİ PROBLEMLERİ• Prof. Dr. Mustafa DEMİR


• İçinde yalnız AgCl ve AgI bulunduğu bilinen 3.0 gramlık örnek gerekli işlemlerden sonra metalik gümüşe indirgenmiş ve elde edilen gümüş miktarının 1.450 gram olduğu bulunmuştur. Buna göre örnekteki AgCl ve AgI yüzdeleri nedir?

Örnek 1:

27.09.2017

2


• Karışımdaki AgCl miktarı X, AgI miktarı ise Y ile gösterilecek olursa, X + Y = 3.0 olur. • Öte yandan AgCl’den gelen gümüş miktarı ile AgI’dan gelen gümüş miktarının toplamı 1.450 gram olduğuna göre,


450.1Y xAgIAgX xAgCl

Ag0.3YX

450.1Y x77.243

90.12687.10787.107X x

32.14345.3587.107

87.1070.3YX

450.1459.0753.00.3

YXYX

27.09.2017

3


450.1459.0753.0259.2753.0753.0

YXYX

450.1459.0753.0259.2753.0753.0

YXYX

751.2294.0809.0

809,0294,0

YY

Y

AgCl 8.3 %1000.2493.0

AgI 7.91 %100751.20.3

249,0751,20,3751,2

xx

AgClAgI


• İçinde yalnız CaCO3 ve MgCO3bulunduğu bilinen 2.5 gramlık bir örnek kızdırma işlemine tabi tutulmuş ve kalıntı tekrar tartıldığında 1.350 gram geldiği görülmüştür. Buna göre örnekteki CaCO3 ve MgCO3 yüzdeleri nedir?

Örnek 2:

27.09.2017

4


• CaCO3 ve MgCO3 kızdırıldığında CO2kaybedeceğinden kalıntı CaO ve MgO’tir. Buna göre yukarıdaki örneğe benzer şekilde denklemler kurulacak olursa,


350.1Y x3MgCOMgOX x3CaCO

CaO2.5YX

Y miktari 3MgCO X, miktari 3CaCO

350.1Y x32.8431.40X x09.100

08.565.2YX

350.1478.0560.05.2

YXYX

33

MgCO 24.36 % 0.609Y CaCO 75.64 %1.891X

Buradan

27.09.2017

5


• İçinde yalnız KCl ve NaCl bulunan 0.4520 gramlık örnek suda çözüldükten sonra klorür, AgCl hâlinde çöktürülmüştür. Kurutulup, tartıldığında tartım 0.9785 gram olarak bulunmuştur. Buna göre Örnekteki KCl ve NaCl yüzdeleri nedir?

Örnek 3.


KCl = x NaCl = y

0.9785x AgClCl x y NaCl

Cl Xx KClCl

0.4520 y x

Buradan y = NaCl = 0.2036 gVeya % 45.06 NaCl % 54.94 KCl

27.09.2017

6


• 0.3864 gramlık pirit minerali 0.1910 gram Fe2O3 vermektedir. Minarelin yalnız FeS2 bileşiği ve safsızlık içerdiği kabul edilirse yüzdesi nedir ?

Örnek 4.


Fe g 0.1910 safsızlık mineralipirit g 0.3864Birinci çözüm:

g 160 g OFe 2FeS 322

240

den O Feg 1910.0gereklidir FeSg

edilirse elde O Feg 160den FeSg 240

322

322 x

x = 0.2865 g saf FeS2 gereklidir.

vardırsaf g filizde g

varsasaf g filizde g

x100

2865.03864.0 %74.14 saf FeS2

27.09.2017

7


İkinci çözüm:

2FeS 14.74%100x3864.01910.0x3O2Fe

2FeS2


• 0.5000 gramlık magnezyum içeren bir örnek belli işlemlerden sonra 0.2803 gram saf Mg2P2O7 bileşiğini vermektedir. Örnekteki MgO yüzdesi nedir ?

Örnek 5.

27.09.2017

8


g MgO g 0.500 safsızlıkBirinci çözüm:

g 222.6 g 6.802 722 OPMgMgO

edilir elde dan MgO'g OP Mgg 2803.0

edilirse elde MgOg 6.80den OP Mgg 6.222 722722

xX = 0.10149 g saf MgO

MgO 3.20%100x500.010149.0


İkinci çözüm:

MgO 20.3 %100x5000.0283.0x7O2P2Mg

MgO2

27.09.2017

9


• 1.000 gramlık örnek manyetik demir ve silis içermektedir. Örnekteki demir, belli işlemlerden sonra Fe2O3 hâline dönüştürülmüş ve tartım 0.350 gram olarak bulunmuştur . Buna göre örnekteki manyetik demir ( Fe3O4) yüzdesi nedir ?

Örnek 6


3243 OFe g 0.350 Silis OFe g 00.1

g 480 g 46432 3243 OFeOFe

Birinci çözüm:

338.0350.0480464 xx

g OFe g OFe g

3243

4O3Fe 33.8 %100x0.1338.0

27.09.2017

10


İkinci çözüm :

4O3Fe 33.8 %100x0.1350.0x3O2Fe3

4O3Fe2


• 1.000 gramlık örnekteki kalsiyum, önce CaO daha sonra ise CaCO3hâlinde tartılmış ve iki tartım arasındaki fark 0.0927 gram olarak bulunmuştur. Buna göre örnekteki kalsiyum yüzdesi nedir?

Örnek 7

27.09.2017

11


3CaCO Safsızlık) iyumörnek(kals g 1g 0.0927 Fark

CaO safsızlık) (kalsiyumörnek 1g

44 56 1002COCaO3CaCO

Ca g 0.0842 x403-2.1068x10 Ca mol 3-2.1068x10 CaCO3 mol 3-2.1068x10 CO2 mol 310x1068.244

0927.0

Ca 42.8%100x0.10842.0


• 1.000 gram örnekten elde edilen AgBr ve AgCl karışımının ağırlığı 1.060 gramdır. Karışım tamamen AgCl ‘ye dönüştürüldükten sonra, tartım 0.9982 gram olarak bulunduğuna göre , örnekteki klorür ve bromür yüzdeleri nedir ?

Örnek 8

27.09.2017

12


i)

g 0.9982 tartim AgCl AgClörnek gram 1g 1.060 tartimAgClAgBrörnek gram

1

1.060 g - 0.9982 g = 0.0618 g AgBr'nin AgCl ‘ye dönüşmesi nedeniyle olan deneysel kayıp

143.5 188AgClAgBr

188 g - 143.5 g = 44.5 g 1 mol .AgBr ‘ün1 mol AgCl ‘e dönüşmesi sırasındaki moleküler kayıp


Br g 0.111 80 x 3-1.338x10 Br mol 3-1.338x10 AgBr mol 310x338.144

0618.0

Br 11.1 %100x0.1111.0

27.09.2017

13


ii) yukarıdaki hesaplamadan ,AgBr = 1. 338 x 10-3 mol AgBr= 1.338 x 10-3 x 188 = 0.261 g AgBr1.060 g - 0.261 g = 0.799 g AgCl

Cl g 1976.0799.0x5.1435.35

Cl 76.19%100x0.11976.0


• 0.4050 gram saf susuz BaCl2 ve KCl karışımı suda çözülmüş ve klorürün tamamı 48.60 ml 0.10 M AgNO3 ile çöktürülmüştür. Karışımdaki baryum yüzdesi nedir ?

Örnek 9

27.09.2017

14


0.4050 g (BaCl2 + KCl ) AgCl x = BaCl2 = 208 g / moly = KCl = 74.5 g / molx + y = 0.4050 g

5.35x10.0x6.48y xKClClx x2BaCl

Cl2 Buradan y = 0.2537 g KClVeya % 62.64 KCl% 37.36 BaCl2


• İçinde magnezyum bulunan 0.500 gram mineral asitte çözülmüş ve magnezyum, MgNH4PO4 hâlinde çöktürülüp Mg2P2O7hâlinde tartılmıştır. Tartım 0.7400 gram olduğuna göre mineraldeki magnezyum , Mg ve MgO cinsinden nedir?

Örnek 10

27.09.2017

15


g 0.7400 OPMg POMgNH safsızlık Mg g 72244 500.0

Mg 3.32%100500.07400.02

722 xxOPMg

Mg

MgO 58.53%10050.07400.02

722 xxOPMg

MgO


Aşağıdakiler için gravimetrik fakrörü hesaplayınız .Tartılan Aranan Tartılan ArananAgCl Cl, Ag Zn2P2O7 P2O5, ZnBaSO4 SO4, Ba Fe2O3 FeBaCrO4 Ba, Cr2O3 BiOCl Bi2O3

Al2O3 Al2(SO4)3 CaCO3 CaCl2

Örnek 11

27.09.2017

16


AgClAg , AgCl

Cl

72272252 2, OPZn

ZnOPZn

OP

4BaSOBa ,

44

BaSOSO

32

2OFeFe

432

2BaCrOOCr ,

4BaCrOBa

BiOClOBi

232

32342 )(

OAlSOAl

32

CaCOCaCl


• 0.4264 gram kadmiyum karbonat 800 oC de kızdırılmış ve soğutulduktan sonra tartım 0.3869 gram olarak bulunmuştur. Kızdırma sırasında yalnız karbon dioksit oluştuğuna göre örnekteki kadmiyum yüzdesi nedir?

Örnek 12

27.09.2017

17


g 44 g 128 g 172 CO CdOCdCO g 23 4264.0

0.4264 g madde 0.3869 g ürün1.- 0.3869 = 0.0395 g, CO2 nedeniyle kayıp

34-

34-

24

CdCO g 0.1544 x1728.97x10 CdCO mol 8.97x10 CO mol 1097.844

0395.0

x

3CdCO 21.36%1004264.01544.0 x


• 0.4264 gram kadmiyum karbonat 800 oC de kızdırılmış ve soğutulduktan sonra tartım 0.3869 gram olarak bulunmuştur. Kızdırma sırasında yalnız karbon dioksit oluştuğuna göre örnekteki kadmiyum yüzdesi nedir?

Örnek 13

27.09.2017

18


g 44 g 128 g 172 CO CdOCdCO g 23 4264.0

34-

34-

24

CdCO g 0.1544 x1728.97x10 CdCO mol 8.97x10 CO mol 1097.844

0395.0

x

3CdCO 21.36%1004264.01544.0 x

0.4264 g madde 0.3869 g ürün1.0,4264- 0.3869 = 0.0395 g, CO2 nedeniyle kayıp


• İçinde başka safsızlıkları da içeren 0.6822 gram FeF3, sülfürik asit ile kaynatılarak Fe2(SO4)3 e dönüştürülmüştür . Daha sonra demir, önce Fe(OH)3 hâline dönüştürülmüş ve kızdırılarak Fe2O3 hâlinde tartılmıştır. Tartım 0.1848 gram olduğuna göre ilk örnekteki florür yüzdesi nedir ?

Örnek14

27.09.2017

19


160 113 3O2Fesafsızlık3FeF g 0.6822

3FeF 38.26 %100x6822.01848.0x3O2Fe

3FeF2


• İçinde yalnız demir ve alüminyum bulunan 0.5424 gram örnek HCl ’de çözülmüş ve amonyak ile her iki katyon hidroksitleri hâlinde çöktürülmüştür. Kızdırılıp tartıldığında tartım 0.8678 gram olarak bulunmuştur. Buna göre örnekteki demir ve alüminyum yüzdeleri nedir ?

Örnek 15

27.09.2017

20


g 0.8678 OAl OFe Al Fe g 3232 5424.0

0.8678x y2AlOAlXx 2Fe

OFe0.5424 y x

y Al x Fe

3232

Buradan y = Al = 0.2020veya %37.25 Al% 62.75 Fe


• İçinde çinko , kadmiyum ve öteki safsızlıklar bulunan 65.00 gram örnek, asitte çözülmüş ve 5000.0 ml’ye tamamlanmıştır. Buradan alınan 50 ml'lik örnek 0.146 M K4Fe(CN)6 ile titre edilmiş ve çinko + kadmiyum için 19.55 ml harcanmıştır. 100.0 ml’lik başka bir örnek amonyaklı amonyum fosfat ile ZnNH4PO4 ve CdNH4PO4 hâlinde çöktürülüp gerekli işlemlerden sonra Zn2P2O7 ve Cd2P2O7 hâlinde tartılmıştır. Karışımın toplam ağırlığı 1.9140 gram olarak bulunduğuna göre örnekteki çinko ve kadmiyum yüzdeleri nedir?

Örnek16

27.09.2017

21


62-26262 -262

Fe(CN)Cd Fe(CN) 2CdFe(CN)Zn Fe(CN) 2Zn

ml 50 çözelti litre 5safsızlık Cd Zn g 65.0

g 1.9140 OPCd OPZn POCdNH POZnNH ml 100 7227224444

4Fe(CN)5x0.146x19.5x y2Cd

Fe(CN) Xx 2ZnFe(CN)

1.9140x y2CdOPCdXx 2Zn

OPZnCd y Zn x

46-4646

722722


• 2.00 gramlık bir kaya örneğinde ,gravimetrik analiz sonunda 1.0652 gram Mg2P2O7 tartıldığına göre kayadaki P2O5 yüzdesi nedir ?

Örnek 17

27.09.2017

22


5272252

722

O P33.97 %x1002.0x1.0652OPMg

OPOP Mgg 1.0652 örneğikaya g 2.0


• İçinde % 0.5 alüminyum bulunan örnekten ne kadar tartılmalıdır ki 0.0895 gram Al2O3 tartılabilsin ?

Örnek 18

27.09.2017

23


g 9.476 Örnek Buradan0.5 0x0.0895x10örnek(g)

2AlOAl g 0.0895 Örneği Alüminyum 32


• İçinde klorür ve iyodür tuzu bulunan 0.4 g örnek çözülmüş ve yeterli miktarda gümüş nitrat çözeltisi eklenerek çöktürülmüştür. Kurutulup tartıldığında tartım 0.7562 gram bulunmuştur. Çökeler klor gazı akımında tutulmuş ve tekrar ve tartıldığında tartım 0.5069 gram bulunmuştur. Örnekteki klorür ve iyodür yüzdeleri nedir ?

Örnek 19

27.09.2017

24


g 0.5069 AgCl AgClg 0.7562 AgI AgCl

AgCl g 0.116 0.6402 - 0.7562AgI g 0.6402xiçin 0.2493g

x varsa kayıp 91.5g

AgI g 235

Cl 7.17 % 100x0.40.0286

I 86.47 % 100x0.40.3459

Cl g 0286.0116.0xAgClCl

I g 3453.06402.0xAgII

0.7562 - 0.5069 = 0.2493 g kayıpAgCl = 143.5 AgI = 235AgI - AgCl = 235 - 143.5 = 91.5 g kayıp

veya


İkinci çözüm :

0.5069 x y IAgCl Xx Cl

AgCl0.7562 x y I

AgI Xx ClAgCl

I y Cl x

Burada x = 0.0286 g veya % 7.17 Clve y = 0.3453 g veya % 86.47 I

27.09.2017

25


• FeS2 den başka sülfür bileşiği içermeyen bir cevherin 0.30 gramı gerekli işlemler yapıldıktan sonra sülfata dönüştürülmüş ve 0.80 gram BaSO4 tartılmıştır. Buna göre cevherdeki FeS2 yüzdesi nedir? 3.00 gram cevher kızdırıldığında normal koşullarda kaç litre SO2 gazı elde edilir ?

Örnek 20


4BaSO g 0.80 Safsızlık 2FeS g 0.30

242

FeS 68.66 % 10030.080.02 x

xBaSOFeS

g 2.059 0.3x10066.68

mol 01716.0120059.2059.2

2FeS

2322 SO O2Fe 11O 84 2 FeS

FeS2 örneği % 68.66 saflıkta olduğuna göre 3.00 gram cevherde saf FeS2 vardır ve bu

FeS2 demektir. Bir mol FeS2'de 2 mol SO2 oluştuğu ve1 mol SO2 normal koşullarda 22.4 litre olduğuna göre,

0.01716 mol x 2 x 22.4 = 0.7687 litre SO2 gazı elde edilir.

27.09.2017

26


• İçinde yalnız KCl ve NH4Cl bulunan bir örneğin 1.00 gramı 2.4562 gram AgCl vermektedir. Buna göre örnekteki K ve N yüzdeleri nedir ?

Örnek 21


2.4562 x y ClNHAgCl Xx KCl

AgCl1.0 y x

y ClNH x KCl

4

4

AgCl = 143.5 g /mol KCl = 74.5 g /molNH4Cl = 53.5 g/molBuradan Y = NH4Cl = 0.7011 veya % 70.11 NH4Clx = KCl = 0.2989 veya % 29.89 KCl

27.09.2017

27


N 34.18%100x1.00.1834 veyaazot g 1834.07011.0xCl4NH

N

K 15.64 % 100x1.00.1564 veyapotasyum g1564.02989.0xKCl

K

Öte yandan NH4Cl miktarı 0.7011 gram ise, buradaki azot miktarı

benzer şekilde KCl miktarı 0.2989 gramise buradaki potasyum miktarı


• 1.000 gram ağırlığındaki kireç taşı asitte çözülmüş ve CaC2O4 ve MgC2O4 bileşiklerine dönüştürülmüştür. Okzalat bileşikleri kurutulmuş ve tartıldığında 0.8286 gram olarak bulunmuştur. Bu karışım sülfürik asitte çözülmüş ve okzalatı titre etmek için 0.200 N KMnO4 çözeltisinden 32.44 ml harcanmıştır. Buna göre örnekteki MgCO3 ve CaCO3yüzdeleri nedir?

Örnek 22

27.09.2017

28


1.0 gram Ca + Mg + safsızlık CaC2O4 + Mg2C2O40.8286 g

-242

3-42

-242

42

-242

4242

OC x 10 x 32.44 x 0.2 x)- (0.8286 OMgC

OC x OCaCOC

x- 0.8286 OMgC x

xx

OCaC

Buradan x = CaC2O4 = 0.8147 gMgC2O4 = 0.0139 g


Karışımın CaCO3 ve MgCO3 cinsinden değerleri ise,

3342

3

3342

3

MgCO 1.04 %x1001.00.01043 veyaMgCO g 0.01043x0.0139OMgC

MgCOCaCO 63.6 %x1001.0

0.636 veyaCaCO g 0.636x0.8147OCaCCaCO

27.09.2017

29


İkinci çözümCaCO3 = x MgCO3 = yCaCO3 = 100 g/mol CaC2O4 = 128 g/molMgCO3 = 84.3 g/mol MgC2O4 = 112.3 g/mol

2423

342

42

242

342

42

-242

342

342

1044.322.0 OCaCOC

0.8286 OMgC

OxCxxyxMgCOOMgCxOMgC

OCxxCaCOOCaCx

yxMgCOxxCaCOOCaC

Buradan Y = 0.0093 g MgCO3 veya % 0.93 MgCO3X = 0.6377 g CaCO3 veya % 63.77 CaCO3


• İçinde yalnız K2CO3 ve PbCO3bulunan bir örneğin 3.00 gramı kuvvetli asitle muamele edilmiş ve 1.500 gram saf MgCO3 a eşdeğer CO2 açığa çıkarmıştır . Buna göre örnekteki K2CO3 yüzdesi nedir ?

Örnek 23

27.09.2017

30


5.1MgCOCO x)- (3.0 PbCO

CO 3

23

232

2 xxxxCOKCO

3

32

PbCO 37.56 % 1003.01.1267

COK 62.44 % 1000.38733.0

xx

3.0 g K2CO3 + PbCO3 CO2 = 1.5 g MgCO3K2CO3 = x PbCO3 = 3.0 - xK2CO3 = 138 g/mol PbCO3 = 267 g/molMgCO3 = 84.3 g/mol CO2 = 44 g/mol

Buradan K2CO3 = 1.8733 g PbCO3 = 1.1267 g veya


• 0.800 gram kaya örneği belli işlemlerden sonra 0.2500 gram KCl ve NaCl karışımı vermektedir. Bu karışım çözülmüş ve klorür 38.62 ml 0.1 N AgNO3 ile çöktürülmüştür. Buna göre kayadaki potasyum yüzdesi nedir ?

Örnek 24

27.09.2017

31


5.35101.062.38 X 250.0 X

3 xxxyxNaNaClxNaCl

ClxKKClxKCl

ClyxNa

NaClxKKCl

K 32.7%100x80.00585.0

0,80 g kaya örneği 0.250 g KCl + NaClK = X Na = YKCl = 74.5 g/mol NaCl = 58.5 g/molK = 39 Na = 23

Buradan X = K = 0.0585 g


• 0.9825 gram magnetit (Fe3O4) filizindeki demir, bazı işlemlerden sonra demir gravimetrik yöntemle tayin edilmiş ve tartım 0.6804 gram olarak bulunmuştur. Buna göre örnekteki demir yüzdesi nedir? Magnetit filizinin saflık derecesi nedir?

Örnek 25

27.09.2017

32


xxOFeFexOFe

Fe 36804.024332

Fe 46.48%100x9825.06576.0x4O3Fe

Fe2

Fe2O3 0.9825 g Fe3O4 + safsızlık 0.6804 g Fe2O3Fe = 56 g/mol= 160 g/molFe3O4 = 232 g/mol

Buradan x = mineraldeki Fe3O4 miktarı = 0.6576 g


Fe 47.48%100x9825.06804.0x3O2Fe

Fe2

4O3Fe 66.94 %100x9825.06804.0x3O2Fe3

4O3Fe2

İkinci çözüm:

Fe3O4 cevherinin saflık derecesi ise

27.09.2017

33


• 1.2858 gram ağırlığındaki potasyum alüminyum şapı [K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O], 0.1256 gram Al2O3 vermektedir. Buna göre şapın saflık derecesini hesaplayınız.

Örnek 26


1.2858 g [ K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O]+ safsızlık 0.1256 g Al2O3

saflıkta 90.78 %x1001.2858x1256OAl

O.24H)(SO.AlSOK32

234242

27.09.2017

34


• Bir karışımdaki kalsiyum ve baryum , oksitleri hâlinde 0.0113 gram, sülfatları hâlinde ise 0.0182 gram gelmektedir. Örnekteki CaO ağırlığı nedir?

Örnek 27


0182.0 X 0113.0

44

yxBaOBaSOxCaO

CaSOyx

BaO 2.03 % 1000.50.01015

CaO 0.23 %1005.000115.0

xx

0.5 g Ca + Ba + safsızlık CaO + BaO 0.0113 gCa + Ba + Safsızlık CaSO4 + BaSO4 0.0182 gCaO = x BaO = yCaO = 56 g/mol CaSO4 = 136 g/molBaO = 153 g/mol BaSO4 = 233 g/mol

Buradan x = CaO = 0.00115 g Y = BaO = 0.01015 g

27.09.2017

35


• Kalsiyum okzalatın çözünürlüğü 2.0x10-9 mol/litre’dir. 0.850 gram çökelek 200 ml su ile yıkanırsa ne kadarı çözünmüş olur. Hata yüzdesi ne olur?

Örnek 28.


ml g/200 810x12.5710x56.2x1000200

kısımçözünen 6.023x10 % x1000.8505.12x10 6-8

CaC2O4'ın çözünürlüğü 2.56x10-7 g/litreolduğuna göre, 200 ml yıkama çözeltisindeçözünen kısım

27.09.2017

36


• 0.7440 gramlık KClO3 örneği, 0.8600 gram AgCl vermektedir. Bu örneğin saflık derecesi nedir?

Örnek 29


denAgCl' g 860.0AgCl g 5.143 ten KClOg 5.122 3 x

3KClO saf 98.67 % 1007440.07341.0 x

0.7440 g KClO3 + safsızlık 0.860 g AgClKClO3 AgCl122.5 143.5

Buradan x = 0.7341 g saf KClO3veya

27.09.2017

37


• Eşit ağırlıktaki CaCO3 ve FeCO3karışımı kuvvetle kızdırıldığında CaO ve Fe2O3 vermektedir. 1.00 gramlık örnek kızdırıldıktan sonra kaç gram gelir?

Örnek 30


CaCO3 +FeCO3 CaO +Fe2O3100 116 56 160Eşit ağırlıkta olduğuna göre 1.0 g örneğin0.5 gramı CaCO3 0.5 gramı ise FeCO3 tır.0.5 g CaCO3’tan,

edilir elde CaO g 28.05.0100565.0

332 xxCaCO

OFe

0.5 g FeCO3 ‘ten,edilir elde OFe 345.05.01162

1605.02 323

32 gxxxFeCOOFe

Toplam ağırlık = 0.28 + 0.345 = 0.625 g

27.09.2017

38


• 0.750 gramlık çelik alışımı elektroliz sonunda 0.1532 gram metalik kobalt ve nikel vermektedir . Bu karışım çözülmüş ve içindeki nikel, dimetil glioksim, Ni(HC4H6N2O2)2 hâlinde çöktürülüp, tartıldığında tartım 0.3560 gram olarak bulunmuştur. Alaşımdaki nikel ve kobalt yüzdeleri nedir ?

Örnek 31.


0.75 g çelik 0.1532 g Co +NiCo = X Ni = (0.1532 - X) NiDMGO = Ni(HC4H6N2O2 )2 = 289 g /molNi = 59 g /mol

3560.0)X1532.0(xNiNiDMGO

Buradan x = Co = 0.0803 gNi = 0.1532 - 0.0803 = 0.0722 g Veya

Ni 9.69 % 1000.7500.0722

Co %10.7 100750.00803.0

xx

27.09.2017

39


• Litresinde 60 gram gümüş nitrat bulunan bir çözeltinin kaç mililitresi, 5 gram NaCl ‘deki klorürü çöktürür?

Örnek 32


Cl - + AgNO3 AgCl + NO3- çözeltisi35.5 170

gereklidir g Xiçin Cl g

ise gerekli AgNO g için Cl g

35

1705.35

X = 14.52 g AgNO3 gerekligerekli ml 2.24252.14

100060 xx

27.09.2017

40


• Yiyeceklerde bulunan 0.5 ppm’den fazla civanın insan sağlığına zararlı olduğu bilinmektedir. Marmara denizinden yakalanan balıkların 56.5 gramında 0.055 mg civa bulunmuştur. Buna göre bu balıklar sağlığa zararlı mıdır?

Örnek 33


56.5 g balıkta 0.055 mg civa ppm = mg / Kg56.5 g = 0.0565 Kg

ppm 0.973 mg/kg xkg

varsamg kg 973.01

055.00565.0 x

0.5 ppm den büyük olduğuna göre zararlıdır.

27.09.2017

41


• Fosfor içeriğini tayin etmek için 0.217 gram gübre sıcak derişik nitrik asitte çözülmüş ve seyreltme işlemi yapıldıktan sonra fosfat, fosfo molibdik asit kinolin tuzu hâlinde çöktürülmüştür. (C9H7N)2H3PO4.12MoO3 . Süzme ve kurutma işleminden sonra çökeleğin ağırlığı 0.684 g bulunmuştur. Buna göre gübredeki P2O5yüzdesini hesaplayınız.

Örnek 34


52OP 17.10%100217.0648.04168

142100217.0

648.012..)(2 34327952

xx

xxMoOPOHNHCx

OP

27.09.2017

42


• İçinde alüminyum sülfat, magnezyum sülfat ve safsızlıklar bulunan örneğin 0.998 gramı çözülmüş ve 8-hidroksikinolin ile Mg(C9H6NO)2 ve Al(C9H6NO)3hâlinde çöktürülmüş ve toplam ağırlık 0.8746 gram bulunmuştur. Çökelek yakılarak Al2O3 ve MgO hâline dönüştürüldükten sonraki tartım ise 0.1067 gram olarak bulunmuştur. Buna göre örnekteki alüminyum sulfat ve magnezyum sülfat yüzdeleri nedir ?

Örnek 35


MgSO4 + Al2(SO4)3 Mg(C9H6NO)2 +Al(C9H6NO)3120 g/mol 342 g/mol 312 g/mol 459 g/molMgSO4 = x Al2(SO4)3 = y

1067.0.)(.342

324

ySOAlOAlxMgSO

MgO

8746.0.)()(2.)(

342369

4269 ySOAl

NOHCAlxMgSONOHCMg

27.09.2017

43


8746.0 342459*2 120

3121067.0 342

102 12040

yxxx

yxxx

Buradan X = 0.2145 g Y = 0.1179 g Veya

342

4

)(SOAl 11.81 % 100998.01179.0

MgSO 21.49 %100998.02145.0

xx


• Isınma amacıyla Ankara'da tüketilmesi düşünülen kömürdeki kükürt miktarı tayin edilmek istenmektedir. Bunun için 0.9452 g kömür örneği tartılıyor ve yakılıyor. Açığa çıkan gaz hidrojen peroksit içeren suda tutuluyor ve daha sonra oluşan ürün baryum klorür ile çöktürülüyor. Buna göre kömürdeki kükürt yüzdesi SO2 cinsinden nedir?

Örnek 36

27.09.2017

44


0.9452 g kömür + S SO2

ClBaSOBaClSOHSOOHSO

224224

24222

SO2 = 64 g/mol BaSO4 = 233 g/mol

242

SO 758.1%1009452.00605.0

xxBaSO

SO


• 0.9400 g magnezyum, çöktürüldüğünde, tam olarak yıkanamadığı için 0.0150 g amonyum fosfat, magnezyum amonyum fosfat çökeleğinde kalmaktadır. Kızdırma sırasında amonyum fosfat HPO3’e dönüşmekte ve bu şekilde tartılmaktadır. Böyle bir gravimetrik tayinde, tartılması gerekenden kaç gram eksik veya fazla tartılmış olur. Yüzde hata nedir?

Örnek 37

27.09.2017

45


OHNHHPOPONHOHNHOPMgPOMgNHNHPOMgNHPONHMg

2334342372244

4444342

3)(22

2)(

Mg = 24 g/molMg2P2O7 = 222 g/molHPO3 = 80 g/mo7223475.494.0

22248 OPMggx Mg

OPMg Mg g

722tartılması gerekir.


g 80 g 149)4( 343 HPOPONH

x tenPO)(NH g 0150.0

olusursa HPOg 80 tenPO)(NH g 149 434

3434

buradan x = 0.00805 . O hâlde 0.00805 g fazla tartılması gerekir.

1003475.400805.0 x

Buradan %0.1852 hata

27.09.2017

46


• İçinde sodyum klorür ve sodyum bromür bulunan 1.5 gramlık örnek AgNO3 ile çöktürülmüş ve gerekli işlemler yapıldıktan sonra tartımın 1.59 gram olduğu görülmüştür. Elde edilen karışım klor gazı akımında tutularak tamamen AgCl'ye dönüşüm sağlanmış ve tekrar tartıldığında yeni tartımın 1.4973 g olduğu görülmüştür. Buna göre karışımdaki sodyum klorür ve bromür yüzdeleri nedir?

Örnek 38


1.5g örnek AgBr + AgCl = 1.5900 gAgCl + AgCl = 1.4973 g1.5900 - 1.4973 = 0.0927 g AgBr'ün AgCl'e dönüşmesi nedeniyle kayıp

5.143188AgClAgBr

188-143.5= 44.5 g 1 mol AgBr'ün 1 mol AgCl'e dönüşmesi nedeniyle kayıpAgBrmol00208.05.44

0927.0 =0.00208 mol Br =0.00208 mol NaBr=0.00208x103=0.2145 g NaBr

NaBr3.14%100x5.12145.0

27.09.2017

47


AgBr = 0.00208 mol = 0.00208x188 = 0.39104 gAgBr + AgCl = 1.59 g olduğuna göre AgCl = 1.59 - 0.39104 = 1.1989 g AgCl

NaCl %32.58x1001.50.4887

NaCl 0.4887g50.0083x58.NaCl mol 0.0083Cl mol 0.0083

AgCl mol 0.0083143.51.1989


ÇALIŞMA SORULARI1.Teknik baryum klorürün 0.5260 gramından 0.5673 gram BaSO4çöktürülmüştür. Teknik baryum klorürün saflık derecesi nedir? (Yanıt: %96.24)2. İçinde MgCl2 ve CaCl2 bulunan bir karışım analizlenmek isteniyor. Tartılan 1.2575 gram örnek gerekli işlemler yapıldıktan sonra 0.4628 gram CaO ve 0.2962 gram Mg2P2O7 çökelekleri elde ediliyor. Karışımda bulunan tuzların yüzdeleri nedir? (Yanıt: %72.84 CaCl2, %20.15 MgCl2)3. Bir yakıtın içerdiği kükürt miktarını belirlemek için 0.9452 gramı yakılıyor ve meydana gelen gaz hidrojen peroksit içeren suda tutuluyor. Oluşan ürün Baryum klorür ile çöktürülüyor ve gerekli işlemler yapıldıktan sonra tartıldığında tartım 0.0605 olarak bulunuyor. Buna göre yakıtta bulunan kükürdün yüzdesi nedir? (Yanıt: %0.88).4. NaCl ve KCl karışımından 0.3357 gram tartılıp suda çözülüyor. Çözeltideki klorür iyonları gümüş nitrat çözeltisi ile çöktürülüyor ve elde edilen çökelek tartıldığında 0.7106 gram bulunuyor. Karışımdabulunan tuzların yüzde oranları nedir?(Yanıt: %36.58 NaCl, %63.42 KCl)

27.09.2017

48


5.Sodyum sülfat ve potasyum sülfat içeren bir karışımdan 1.5815 gram tartılıp suda çözülüyor. Çözeltideki sülfat iyonları baryum klorür çözeltisi ile çöktürülüyor ve elde edilen çökelek gerekli işlemlerden sonra tartıldığında 2.3342 gram bulunuyor. Karışımdaki tuzların yüzde oranları nedir?6. Kristal suyu içeren iki değerlikli metal klorürün 0.547 gramı suda çözülüp yeterince gümüş nitrat çözeltisi eklendiğinde 0.717gram AgCl meydana gelmektedir. Öte yandan bu tuzun 0.657 gramı ısıtılırsa 0.333 gram susuz klorür meydana gelmektedir. Buna göre metal klorürde kaç tane kristal suyu vardır?(Yanıt:6)7. Bir filiz alüminyum ve bizmut içermektedir. Bu filizin 1.00 gramı gerekli işlemlerden sonra fosfatları hâlinde tartılırsa 0.40 gram gelmektedir. Buna göre filizdeki alüminyum ve bizmut yüzdeleri nedir?(%29.47 Bi, %3.79 Al)8. Bir silikat mineralinin içinde yalnız silisyum, magnezyum ve demir bulunduğu bilinmektedir. 1.00 gramı gerekli işlemlerden sonra, içinde 0.1694 gram demir(III) oksit, 1.240 gram magnezyum pirofosfat ve 0.3982 gram silisyum sioksit tartıldığına göre filizin formül ağırlığı nedir? (Yanıt:FeO.5MgO.3SiO2)


9. 0.224 gram NaCl’in içerdiği klorürü tamamen çöktürebilmek için 0.080 M gümüş nitrat çözeltisinden kaç ml gereklidir? (Yanıt: 47.9 ml)10. 0.118 gram sakkarin (C7H5NO3S) tableti, sülfata yükseltgenmiş ve buradan 0.150 gram baryum sülfat çöktürülmüştür. Sakkarin tabletindeki saf sakkarin oranı nedir? (Yanıt: %33.3)11. İçindeki klorür safsızlığı da bulunan 4.13 gram iyodür örneği, aşırı brom ile iyodata yükseltgenmiş ve bromun aşırısı kaynatılarak uzaklaştırılmıştır. 3Br2 + I- + 3H2O 6Br- + IO3- + 6H+Bu çözeltiye yeterli miktarda baryum klorür çözeltisi eklendiğinde 0.0810 gram Ba(IO3)2 elde edilmiştir. Örnekteki iyodürün KI cinsinden yüzdesi nedir?12. 100 mg nikel(II) klorür içeren çözeltiye, hacim-ağırlıkça %1’lik dimetil glioksim (C4H8N2O2) den kaç ml eklenmektedir. Tam çökme için ayıracın %5 fazlasının gerekli olduğunu düşününüz.(Yanıt:18.8 ml)

27.09.2017

49


13. %20 alüminyum sülfat içeren 1.0 gramlık örneği tam olarak çöktürebilmek için aşağıdaki ayıraçlardan kaç ml kullanılmalıdır. Tam çökme için ayıracın %10 aşırısının gerekli olduğunu düşününüz. A)0.120 M BaCl2 B) hacim-ağırlıkça %3.25’lik BaCl2.2H2O (Yanıt: a)16.1 ml, b)14.5 ml ).14. İçinde bizmut oksi karbonat, (BiO)2CO3, bulunan bir örneğin 0.20 gramı seyreltik HNO3’de çözülmüş ve bizmut, klorür çözeltisi ile bizmut oksiklorür, BiOCl, hâlinde çöktürülmüştür. Çökelek 100 0C’de kurutulmuş ve tartım 0.0512 gram bulunmuştur. Örnekteki bizmut oksikarbonat yüzdesi nedir?(Yanıt:%25.1)15. Sülfürik asiti ayarlamak için 100 ml’lik örnek alınmış ve Baryum sülfat hâlinde çöktürülmüştür. Yakma işleminden sonra tartım 0.473 gram bulunmuştur. Çözeltinin molar derişimi nedir?(Yanıt:0.0203 M)16. Bir toprak örneği etüvde kurutulduğunda %5.35 su içerdiği anlaşılmıştır. Kurutulmuş toprak örneğinin 1.04 gramından 0.584 gram silisyum dioksit ve 1.97 gram kalsiyum karbonat elde edilmiştir. Örnekteki silisyum ve kalsiyum yüzdelerini kuru ve yaş ağırlığa göre hesaplayınız. (Yanıt:kuru, %26.2 Si, %75.8 Ca, Yaş, %24.95 Si, %72 Ca)


17. İçindeki çinko, kadmiyum ve diğer safsızlıklar bulunan 65.00 gramlık örnek asitte çözülmüş ve 5 litreye tamamlanmıştır. Buradan alınan 50 ml’lik örnek amonyaklı ortamda amonyum fosfatla çöktürülmüştür ve çökelek kızdırılarak tartılmıştır. Tartım ne kadardır?18. Bir pirinç alaşımının bileşimi %62.46 Cu, %2.48 Pb, %28.49 Zn, %5.46 Sn ve %1.11 Fe olarak bulunmuştur. Burada bakır elektroliz yöntemiyle, kurşun PbSO4 hâlinde çöktürülerek, çinko ZnNH4PO4 hâlinde çöktürülüp Zn2P2O7 hâlinde tartarak, kalay Sn(OH)2 hâlinde çöktürüp SnO2 hâlinde tartarak tayin edilmiştir. Eğer 0.7500 gram pirinç alaşımı analiz edilecek olursa her biri için tartım ne olur?19. 1.0 gramlık örnek 0.3640 gram demir ve alüminyum oksit karışımını vermektedir. Oksit karışımı hidrojen akımında kızdırıldığında kızdırma kaybı 0.0786 gram olmaktadır. Buna göre alüminyum ve demirin yüzdeleri nedir?20. Manyetik demir ve silis içeren 0.6200 gramlık bir örnekteki demir, demir(III) oksit hâline dönüştürülmüştür ve tartım 0.3500 gram olarak bulunmuştur. Buna göre örnekteki demirin, manyetik demir ve metalik demir cinsinden yüzdeleri nedir?

27.09.2017

50


21. 0.5840 gram ağırlığındaki gümüş para kullanım sırasında sülfüre dönüşmüş ve ağırlığı 1.00 mg artmıştır. Paradaki gümüşün yüzde kaçı gümüş sülfüre dönüşmüştür?22. Bir bromür iyodür karışımı potasyum tuzları hâlinde 18.3 mg, gümüş tuzları hâlinde ise 26.7 mg gelmektedir. Karışımdaki iyodürün ağırlığı nedir?23. 0.3353 g ağırlığındaki bir örnekteki klorür ve iyodürler gümüş tuzları hâlinde çöktürüldüğünde 0.0889 g gelmekte, iyodür klor akımı altında klorüre dönüştürüldükten sonra ise 0.0825 g gelmektedir. Örnekteki klorür ve iyodür yüzdeleri nedir?24. Bir örnekteki sodyum ve potasyum, klorür tuzları hâlinde 72.6 mg, sülfat tuzları hâlinde ise 124.4 mg gelmektedir. Karışımındaki potasyum oksit yüzdesi nedir?


25. İçinde yalnız %2.5 MgO içeren kalsit mineralinin 1.050 gramındaki kalsiyum, kalsiyum tuzu hâlinde çöktürülmek istendiğinde (NH4)2C2O4.H2O tuzundan kaç gram gereklidir?26. 0.8000 gram kalsiyum okzalat 500 0C’de ısıtıldığında, normal şartlarda kaç litre karbon monoksit gazı oluşur?27. %18.3 CaO içeren 0.500 g örnekteki kalsiyum, kalsiyum okzalat hâlinde çöktürülmüş ve süzülüp yıkandıktan sonra sülfürik asitte çözülmüştür. Bu çözelti 0.1008 N permanganat ile titre edilirse kaç mililitre permanganat gereklidir?28. 0.500 gramlık saf örnekteki kalsiyum, okzalatı hâlinde çöktürülmüştür ve yakılarak karbonatı hâline dönüştürülmüştür. Tartılan karbonatta 0.0130 g kalsiyum oksit var ise bu tayindeki yüzde hatayı bulunuz.

27.09.2017

51


29. 0.500 gramlık saf susuz kalsiyum okzalat ve magnezyum okzalat karışımı 500 0C’de kızdırılmıştır. Ağırlık kaybı 0.2535 g olduğuna göre örnekteki yüzde kalsiyum ve magnezyum oranlarını bulunuz. Not:500 0C’de magnezyum okzalat magnezyum oksite dönüşür.30. 0.8500 g saf kalsiyum ve magnezyum okzalat 850 0C’ye kızdırılmış ve tartım 0.3420 g olarak bulunmuştur. Örnekteki kalsiyum ve magnezyum yüzdeleri nedir?31. Mohr tuzu, FeSO4.(NH4)2SO4.H2O ve safsızlık içeren bir örnek, 0.25 gram baryum sülfat vermektedir. Bu örnekten ne kadar demir(III) oksit elde edilir?32. %80 FeS2 içeren 0.1g örnekteki sülfür, yükseltgendikten sonra baryum sülfat hâlinde çöktürülecektir. Bu çöktürme için 0.12 M baryum klorür çözeltisinden ne kadar gereklidir?


33. 0.30 ml nitrik asit (d = 1.350 g/ml) ve %55 lik) ile yükseltgenebilecek Mohr tuzu örneğindeki demirin tamamını demir(III) hidroksit hâlinde çöktürebilmek için yoğunluğu 0.946 g/ml olan %15’lik amonyak çözeltisinden ne kadar gereklidir? Bunun için nitrik asitin azot ile hem nitrat hem de hidrojen iyonlarının karşılandığını kabul ediniz.34. 0.8500 g ağırlığındaki dolomit içindeki magnezyum, magnezyum amonyum fosfat hâlinde çöktürülmüş ve magnezyum pirofosfat hâlinde tartılmıştır. Eğer çökelek ağırlığı 0.4620 g ise dolomitteki magnezyum karbonat yüzdesi nedir?35. 0.9400 g magnezyum çöktürüldüğünde tam olarak yıkanamadığı için 0.0150 g amonyum fosfat, magnezyum amonyum fosfat çökeleğinde kalmaktadır. Kızdırma sırasında amonyum fosfat, pirofosfata HPO3dönüşmekte ve bu şekilde tartılmaktadır. Böyle bir gravimetrik tayinde yüzde hatayı bulunuz.36. 0.4830 g saf magnezyum amonyum fosfat yakıldığında açığa çıkan amonyağı nötrleştirmek için 0.1200 N HClçözeltisinden ne kadar gereklidir?

27.09.2017

52


37. 0.30 g NaCl’deki bütün klorürü çöktürebilmek için %20 lik AgNO3 ten kaç ml gereklidir? (Yanıt:43 ml)38. Klorür içeren bir örneğin 0.50 gramı 0.623 g AgCl vermektedir. A) Örnekteki klorür yüzdesi nedir? B) Klorürün tamamı CaCl2 den gelmekte ise örnekteki örnekteki CaCl2yüzdesi nedir?(Yanıt:%30.8,%48.2)39. Yoğunluğu 1.50 g/ml olan %48’lik HBr'in 1.00 ml si ile kaç gram AgBr çöktürelebilir.40. Sülfat tayini sırasında sülfatın %1.0’i Fe3+ ile çökmüştür. Bu durumda hata oranı ne olur? (Bilgi:Fe2(SO4)3 ısıtıldığında Fe2O3 dönüşür.)41. 0.503 g örnek 0.402 g BaSO4 vermiştir. Buna göre örnekteki a)S b)SO3 yüzdesi nedir? (Yanıt: 5 11.0, %27.4)


42. 0.4682 g demir cevheri 0.2047 g Fe2O3 vermektedir. Cevherdeki demir yüzdesi nedir? (Yanıt: %30.58)43. Bir demir cevheri %48.0 Fe içermektedir. Bu cevherin 0.5 gramı kaç gram Fe2O3 verir?44. Bir demir cevheri %30 Fe içermektedir. Bunun 0.1 gramından kaç gram Fe2O3 tartabilmek için ne kadar cevher alınmalıdır? (Yanıt:230 mg)45. Bir cevher %90 oranında Fe3O4 içermektedir. Bunun 0.1 gramından kaç gram Fe2O3 elde edilir? Cevherin saflık derecesi nedir?46. İçinde K ve Na bulunan 50.0 ml’lik örnekteki potasyum, HClO4 ile KClO4 hâlinde çöktürülmüş, süzme ve yıkama işleminden sonra 130 0C de kurutulmuş ve KClO4 hâlinde tartılmıştır. Tartım 0.3526 g olduğuna göre çözeltideki potasyum iyonu derişimi nedir? Mol/litre olarak hesaplayınız.(Yanıt:0.05089 M)

27.09.2017

53


47. İçinde NH4Cl, NH4OH ve ortofosfat bulunan çözeltiye magnezyum tuzu çözeltisi eklenip MgNH4PO4.6H2O çökeleği elde edilmiş ve kızdırma işlemini takiben Mg2P2O7 hâlinde tartılmıştır. 1.0764 gram örnekten 0.7436 g Mg2P2O7 tartıldığına göre örnekteki yüzdesi nedir? (Yanıt:%15.09)48. Alüminyum ve öteki iyonları içeren 100 ml çözeltideki Al(OH)3 hâlinde çöktürülmüş ve gerekli işlemlerden sonra Al2O3 hâlinde tartılmıştır. Tartım 1.2470 g olarak bulunduğuna göre çözeltideki alüminyum derişimi nedir?(Yanıt:0.2464 M)49. 0.30 g çekil çözülmüş ve içerdiği nikel, nikel dimetilglioksim hâlinde çöktürülmüş, 130 C de kurutulduktan sonra Ni(C4H7O2N2)2 hâlinde tartılmış ve tartım 0.5461 g olarak bulunmuştur. Buna göre çelikteki nikel yüzdesi nedir?(Yanıt:%36.98)


50. İçinde bakır bulunan 0.9476 gramlık örnek nitrik asitte çözülmüş ve gerekli işlemlerden sonra amonyum tiyosiyanatla Cu2(SCN)2 hâlinde tartılmış ve tartım 0.6898 g olarak bulunmuştur. Örnekteki bakır yüzdesi nedir? (Yanıt:%72.42)51. 0.5840 g gümüş para Ag2S oluşumu nedeniyle kararmış ve ağırlığında 1.0 mg lık bir artış olmuştur. Gümüş paranın % kaçı Ag2S dönüşmüştür?(Yanıt:%1.2)52. Magnezyum ve çinko karışımı bir örnek oksijen ile yakılarak ZnO ve MgO’e dönüştürülmüş ve bu işlem sonunda ağırlığında %40.9 artış olduğu görülmüştür. Buna göre ilk karışımdaki çinko yüzdesi nedir? (Yanıt:%70)53. Saf Fe2O3 ve Fe3O4 karışımı %29.5 oksijen içermektedir. Buna göre karışımdaki Fe2O3 yüzdesi nedir? (Yanıt:%70)54. 160 mg ağırlığındaki gümüş alaşımı HNO3’te çözülmüş ve HCl ile çöktürülmüştür. 191 mg AgCl tartıldığına göre alaşımdaki gümüş yüzdesi nedir? (Yanıt:%89.9)55. NiSO4.nH2O örneği ısıtılarak bütün su uzaklaştırılmış ve ağırlığında %41.1’lik azalma olduğu görülmüştür. Buna göre formüldeki n nedir? (Yanıt:6)56. Bir gümüş para 0.2500 g ağırlığındadır ve 0.2991 g AgCl çökeleği vermektedir. Aynı gümüş paradan kaç gram AgI çökeleği elde edilir ve paradaki gümüş yüzdesi nedir?(Yanıt:0.4901g, %90.07)57. 1.0 gram AgCl ve AgBr karışımı 0.6635 g gümüş içermektedir. Karışımdaki brom yüzdesi nedir? (Yanıt:%21.3)

27.09.2017

54


58. Bir AgCl ve AgBr karışımı 0.8132 g gelmektedir. Klor akımında ısıtılıp tekrar tartıldığında ağırlık kaybı 0.1450 g olmuştur. İlk karışımdaki klorür yüzdesi nedir? (Yanıt: %6.13)59. NaCl ve KI hangi oranlarda karıştırılmalıdır ki karışımdaki halojenlerin yüzdesi KBr’dekinin aynısı olsun.(Yanıt:1.43/1.0)60. 1.200 g ağırlığındaki çözünür tuz; klorür, bromür ve iyodür içermektedir. AgNO3 ile bu halojenürler çöktürülmüştür ve 0.450 g ağırlığında çökelek elde edilmiştir. Bu karışım klor gazı akımında ısıtılarak bütün AgBr ve AgI tamamen AgCl' ye dönüştürülmüş ve yeni tartım 0.33 g olarak bulunmuştur. Benzer bir örnek PdCl2 ile karıştırılmış ve yalnız PdI2 çöktürülmüştür. Bu kez 0.090 g çökelek elde edilmiştir. Buna göre ilk örnekteki klorür, bromür ve iyodür yüzdeleri nedir? (Yanıt:% 0.43 Cd, % 11 Br, % 5.3 I )61. 0.50 g ağırlığındaki silikat, çözülmüş ve 0.1803 g ağırlığındaki NaCl ve KCl karışımı elde edilmiştir. Bu halojenür karışımı suda çözülmüş ve AgNO3 ile çöktürüldüğünde 0.3904 g çökelek elde edildiği görülmüştür. Silikat mineralindeki K2O ve Na2O yüzdeleri nedir?(Yanıt: % 8.78 Na2O, % 3.83 K2O)62. Eğer bir mineralden 9.240 g NaCl ve KCl karışımı elde ediliyor ve bu karışım %58 oranında klorür içeriyorsa, bu mineraldeki K2O ve Na2O yüzdeleri nedir?(Yanıt: % 12.7 Na2O, % 3.83 K2O)63. 2.0 g alüminyum şapındaki, KAl(SO4)2.12H2O, alüminyumu çöktürebilmek için yoğunluğu 0.960 olan ve %9.91NH3 içeren NH4OH çözeltisinden kaç ml gereklidir? Kızdırma işleminden sonra tartım miktarı ne olur?(Yanıt:2.26 ml,0.2147 g)


64. 0.7530 g Fe(NO3)3.9H2O suda çözülmüş ve 1.37 ml HCl (d = 1.11 g/ml, %21.92 HCl) eklenmiştir. Bu karışımda önce HCl’i nötrleştirebilmek ve daha sonra Fe(OH)3 çöktürebilmek için kaç ml NH4OH (d=0.96 g/ml, ağırlıkça %9.91) NH3 çözeltisi gerekir. (yanıt:2.63 ml)65. 0.310 g Al(OH)3 çökeleği içeren çözeltiye 13.0 ml NH4OH (d=0.90,%28.4) eklenmiştir. Buradaki alüminyumun tamamını çözeltiye geçirebilmek için teorik olarak kaç ml H2SO4 (d=1.18 g/ml, %24.7 H2SO4) gereklidir? (yanıt:34.8ml)66. İçinde safsızlıklar da bulunan 1.00 g limonit, asitte çözülmüş ve çözelti iki eşit kısma ayrılmıştır. Örneklerden biri indirgenmiş ve KmnO4 ile (1.00ml= 0.008193 g H2C2O4.2H2O) titre edilmiştir. Öteki kısım tam olarak nötrleştirilmiş ve 0.150 N NH4OH çözeltisinden 40.0 ml eklenerek demir çöktürülmüştür. Eklenen bu amonyak fazla olup, fazla kısmın hacmi KmnO4 hacmine eşdeğerdir. Buna göre örnekteki demir yüzdesi nedir?(Yanıt:%46.1)67. Saf FeSO4.(NH4)2SO4.6H2O örneğinden alınan belli bir kısım 0.2334 g BaSO4 vermektedir. Bu örnekteki demiri yükseltgeyebilmek için kaç ml KmnO4 (1.00 ml=0.006303 g H2C2O4.2H2O) gereklidir.?(Yanıt:5.00 ml)

27.09.2017

55


68. İçinde safsızlık da bulunan FeSO4.(NH4)2SO4.6H2O örneği suda çözülmüş ve demir. Bromlu su ile yükseltgenmiş ve daha sonra bromun aşırısı kaynatılarak uzaklaştırılmıştır. Daha sonra demir NH4OH ile çöktürülmüş ve kızdırma işleminden sonra 0.160 g Fe2O3 tartılmıştır. Buna göre a)Çöktürme için gerekli NH4OH(d=0.960 g/ml, %10 NH3) teorik olarak kaç ml’dir? b)Demir süzüntüsündeki sülfatı çöktürebilmek için 0.1 N BaCl2 çözeltisinden kaç ml gereklidir.?(Yanıt:1.06ml, 80.0ml)69. Bir sulu çözelti kurşun nitrat ve sodyum nitrat iyonlarını içermektedir. Kurşun(II), damla damla sodyum kromat ekleyerek çöktürülmüştür. Sodyum kromatın fazlası eklendiğinde birincil tutunan iyonlar ve karşı iyonlar ne olur?70. Birincil tutunan iyonlar mı yoksa karşı iyonlar mı yıkama ile daha kolay uzaklaştırılabilir veya bir başka iyonla yer değiştirebilir.71. Özümleme nedir? Özümleme ile çökelekte ne gibi değişiklikler olur?72. Peptitleşme nedir? Nasıl olur? Hangi tür çökeleklerde peptitleşme söz konusudur.73. Gravimetrik yöntemle klorür tayininde güneş ışığı sonuca nasıl etki eder, açıklayınız, şartlarını belirtiniz.74 Gravimetrik yöntemle sülfat tayininde birlikte çöken potasyum sülfat sonuca ne şekilde etki eder? Birlikte çöken baryum nitrat olsaydı sonuca etkisi ne olurdu?


75. 1.0 gram potasyum klorürden çöktürülen gümüş klorürün ağırlığı nedir?76. Litresinde 60 gram gümüş nitrat bulunan bir çözeltiden, 5 gram saf sodyum klorürü çöktürebilmek için kaç ml kullanmak gerekir?77. 15 gram NaAl(SiO3)2 örneğinden ne kadar SiO2 çöker?78. Ortalama olarak 1.12 gramlık bir sigaradaki kadmiyum miktarı 1.14 ile 1.90 mikrogram arasında değişir. Buna göre bir sigaradaki kadmiyum yüzdesi nedir? Bir sigaranın ortalama ağırlığı 1.08 gram ve içinde %0.000l5 kadmiyum bulunduğunu düşünerek, sigaranın dörtte üçü içildiğinde ciğerlere ne kadar kadmiyum gitmiş olur? Hesaplayınız.79. İçinde 0.3499 gr. KI ve KBr bulunan karışım 24.5 ml 0.1 N gümüş nitrat ile çöktürülüyor. Karışımın yüzde bileşimi nedir?80. 0.50 g KCl ve KBr karışımı suda çözülmüş ve yeterli gümüş nitrat ekleyerek çöktürülmüştür. Çökelek kurutulduktan sonra tartım 0.875 g olduğuna göre karışımdaki KBr yüzdesi nedir?81. Mohr tuzu (FeSO4 . (NH4)2 SO4 . 6H2O ve (NH4)2SO4 tuzlarından meydana gelen bir karışımdır) örneğinin 0.500 gramı 0.750 gram baryum sülfat vermektedir. Buna göre karışımın yüzdesi nedir? Eğer 0.200 gr. örnek yakılırsa ne kadar Fe2O3 elde edilir?

27.09.2017

56


82. İçinde KCl ve NaCl bulunan bir örneğin 1.0 gramı 2.0 g AgCl vermektedir. Karışımdaki Na ve K yüzdeleri nedir? 83. 100 g sodyum klorüre ne kadar potasyum klorür eklenmelidir ki karışım %55 klorür ihtiva etsin.84. Gümüş klorürün çözünürlüğü 10-5 mol/litre’dir. Klorür kaybının 0.1 mg mı aşmaması için çökeleği en fazla ne kadar suyla yıkamak gerekir?85. 0.50 g AgNO3 ve 0.70 g KBrO3 250 ml suya eklenmiştir. Meydana gelen AgBrO3 çökeleği 250 ml su ile yıkanmıştır. Etüv de kurutma sonunda tartım ne olur?86. Bir örnekte yalnız kükürt, klor ve oksijen bulunduğu bilinmektedir. 0.270 gramının analizinde 0.466 g. AgSO4 ve 0.574 gram AgCl elde edildiğine göre bu bileşiğin formülü nedir?87. 50.0 ml 0.1 M Na2CO3 çözeltisine 25.0 ml BaCl2 çözeltisi eklenmiştir. Karışım kaynatılıp süzüldükten sonra su ile yıkanmıştır. Toplam çökelek 22.5 ml 0.1 N asite eşdeğer olduğuna göre kullanılan baryum klorürün litresindeki BaCl2 miktarı nedir? BaCO3 çözünürlük çarpımı 2.19 X10-8 olduğuna ve yıkama sırasında BaCO3 ile doygun hâle geldiğine göre 250 ml yıkama suyu kullanıldığında kayıp ne olur?

05b-gravimetri-02.ppt [uyumluluk modu] · î ó x ì õ x î ì í ó í 0 '(0ø5...

Documents