07a

1

Prof. dr sc. Nebojša Bojanić copyright©Prdavanje: 07Predmet: Kriminalistika - forenzika Čas: 4Vježbe: 2

7. TRAGOVI ORUĐA I ALATA

byProf. dr sc. Nebojša Bojanić

1

Prof. dr sc. Nebojša Bojanić copyright©

Oruđe – predmet podešen za vršenje kakvog rada, posla; alatka;Oruđa mogu biti:Fabrički proizvedena oruđa;Ručno proizvedena oruđa;Specijalno proizvedena oruđa;Priručna oruđa;

2


Vrste tragova:

Površinski tragoviReljefni tragovi;

3


Površinski tragovi oruđa:

Ako oruđe zbog tvrdoće predmeta djeluje samo na njegovoj površini;Ttragovi udara – klasičan primjer;Fiksiraju se: razmjernom fotografijom, preciznim premjeravanjem, zapisnički i skiciranjem;

4


Reljefni tragovi oruđa:

Najveći broj tragova oruđa;Na bilo kojem materijalu;Fiksiranje – primarno mulažiranjem;Mikroreljef – dostavlja se cijeli materijal u laboratoriju;Mulažiranje – silikonske paste;Mulaž – pozitiv – ukazuje na vrstu oruđa;

5

Prof. dr sc. Nebojša Bojanićcopyright©

Pribor za mulažiranje

Mulaž tragova oruđa

6

copyright©[email protected]


Vrste oruđa i način njihovog djelovanja:Vrste tragova različitih oruđa:Tragovi sječiva;Tragovi testere;Tragovi bušenja;Tragovi struganja;Tragovi odvaljivanjaTragovi uboda;Tragovi kopanja;Tragovi udaranjaTragovi oruđa za provaljivanje;

7


Tragovi sječiva:

Konstrukcija – jedna ili više površina naoštrene;Jednostrani i dvostrani noževi, sjekire, satare, bradve, britve, kose, žileti, skalpeli, srp, makaze, kliješta, itd.Sječiva razdvajaju jedan dio na dvije cjeline;Rezultat sječenja – mikroreljef na presječenim predmetima;

8


Tragovi sječenja


Kriminalističko-tehnička obrada – klasična;Specifičnosti tragova – bezuslovno izuzeti sa lica mjesta; izuzeti sve presječene uzorke; svako mjesto sa kojeg je uzet i uzorak obilježiti; pronaći sporno oruđe;Trag sječenja ukazuje na vrstu upotrebljenog oruđa;Prilikom pakovanja – svako sječivo zaštititi od mogućih oštećenja;

10

Prof. dr sc. Nebojša Bojanićnsa.ba

Tipičan primjer traga sječiva – rana od sječiva

12

2

copyright©nbojanic@fkn

Prof. dr sc. Nebojša Bojanić.unsa.ba

Tipičan primjer traga sječiva – rana od sječiva13


Vještačenje tragova sječiva

Opšte karakteristike nastale tokom proizvodnje;Slučajna obilježja na oštrici nastala tokom proizvodnje;Slučajna obilježja na oštrici nastala tokom upotrebe;

14


Makroskopski snimak oštrice sjekire

Uklapanje traga sječiva pod komparativnim mikroskopom15


Identifikacija se može izvršiti amo kada se dodje do spornog sječiva;Identifikacija se vrši na osnovu individualnih obilježja;Detaljno se upoznati sa aspektima KD-a;Sačiniti razmjernu fotografiju;Probna sječenja;Upoređivanje;Fotodokumentacija;

16


Tragovi testere

Testera - Alat za presjecanje sa nazubljenimoštricama;Tehnika testerisanja – ista radnja ponavlja se bezbroj puta;Posljedica testerisanja – stvaranje kanala; stvaranje piljevine;Ne postoji mogućnost identifikacije testere;Identifikacija moguća samo na osnovu piljevine;Kriminalističko-tehnička obrada tragova – standardna;

Vještačenje tragova testereOgraničeno na utvrđivanje opštih


karakteristika – širina reza i veličina zubca;Mogućnost posredne identifikacije;

3



Tragovi bušenja

Alati za bušenje – burgije, svrdla, boreri;Posljedica bušenja – kanal i otpaci (piljevina);Upotreba nonijusa za mjernje dimenzija kanala;Pakovanje otpadaka – na standardan način;Utvrditi način nastanka bušotine;

19

Prof. dr sc. Nebojša Bojanića.ba

Postupak bušenja bušilicom -gore

Razni tipovi burgija – lijevo i lijevo gore

20


Tragovi struganjaAlati – turpija, brus, brusni papir.Struganje se vrši ručno ili mašinski;Utvrditi tehniku brušenja;Vještačenje – u odnosu na vrstu materijala;


Vještačenje tragova bušenjaSamo opšte karakteristike;Nije moguća identifikacija;Moguća samo posredna identifikacija;

Vještačenje tragova bodenjaSamo opšte karakteristike;Nije moguća identifikacija;Moguća samo posredna identifikacija

22


Vještačenje tragova oruđa za struganjeVeliki broj piljevine;Može se naći na odjeći počinioca;Identifikacija – jedino posredno;

23


Tragovi odvaljivanja

Kada je potrebno razdvojiti dva predmeta.Poluga i ćuskija;Tragovi ukazuju na vrstu oruđa;Uvijek su reljefni tragovi – fikisiranje mulažiranjem;

24

4

copyright©nbojanic@fkn copyright©[email protected]


Vrlo često ovi alati služe za ovaljivanje

25


Mulaži tragova od alata zaodvaljivanje

Mulažiranje tragova odvaljivanja

26


Vještačenje oruđa za odvaljivanje

Uvijek ostaju tragovi;Princip poluge;Opšte karakteristike – uvijek;Moguće i individualne karakteristike;Ako dođe do oštećenja – moguće da ostane komadić oruđa na licu mjesta;Fizičko-hemijska identifikacija na osnovu tragova nađenih na oruđu;

27


Tragovi ubodaOruđa: bodeži i šila;Sekundarna oruđa: makaze, noževi, odvijači i sl.Trag u čvrstoj materiji – ocrtavaju se konture oruđa;Trag u mekanoj materiji – uočava se mjesto uboda;Obrada – standardna, fotografisanje, mulažiranje, dostavljanje predmeta na kojima je djelovalo oruđe;

28

Prof. dr sc. Nebojša Bojanić.unsa.ba

Tipičan primjer ubodne rane od noža29

Prof. dr sc. Nebojša Bojanićnsa.ba

Tipičan primjer ubodne rane od noža 30

5

right©[email protected]

copyProf. dr sc. Nebojša Bojanić

a

Tragovi kopanjaRelativno meka podloga;Kombinacija sječiva i odvaljivanja;Ašov, lopata, motika, kramp;Kopanje radi skrivanja;Kopanje radi ulaska u određeni objekat;Obrada trgova – standardna;


Model u plastelinu ubodne rane od noža31


Vještačenje tragova bodenja

Samo opšte karakteristike;Nije moguća identifikacija;Moguća samo posredna identifikacija

32


Tragovi udaranja

Upotreba specijalnih alata za te potrebe;Prisutni kod krvnih i imovinskih delikata;Udarci u glavu – krvni delikti;Provaljivanje – imovinski delikti;

34


Vještačenje oruđa za kopanjeNamjensko korištenje – tragovi zasjecanja i tragovi odvaljivanja;Kao kod sječiva – isti način identifikacije;Odvaljivanje isto kao prethodno;Moguća i fizičko-hemijska identifikacija; Vještačenje oruđa za udaranjeSamo opšte karakteristike;Moguća jedino posredna fizičko-hemijska idnetifikacija;

35


Tragovi na staklu i od stakla

Tragovi na staklu:tragovi sječenja stakla;tragovi lomljenja stakla;tragovi dejstva projektila na staklo;

36

6


Tragovi razbijenog stakla

37


Tragovi sječenja staklaNajčešće za ulazak u neke prostorije;Sredstva za sječenje: dijamant, posebni čelici, alamas;Laboratorijska obrada – utvrđivanje sredstva;U laboratrij se dostavlja izrezano staklo;Obilježiti vanjsku i unutrašnju stranu;Kriminalistički značaj: odrediti vrstu alata, i odrediti sa koje je strane sječeno;Fiksiranje – standardna procedura;

38


Staklarski alati za sječenje stakla

39


Tragovi lomljenja staklaLomljenje se vrši upotrebom mehaničke sile;Staklo se najčešće lomi priručnim materijalom;Fiksiranje tragova stakla – standardnim procedurama;Prikupiti sve dijelove stakla i povezati ih u cjelinu;Sve dostaviti u laboratoriju zajedno sa okvirom;

40


Tragovi lomljenja stakla41


Tragovi dejstva projektila na staklo

Projektil ispaljen sa veće udaljenosti – manja kinetička energija – udar u staklo isti kao kod dejstva mehaničke sile;Vještačenje – utvrđivanje prisustva elemenata karakterističnih za projektile;

42

7


Veća kinetička energija projektila – prolazi kroz staklo i ostavlja otvor;Utvrditi stranu sa koje je projektil ušao;Utvrditi redoslijed;Fiksiranje tragova vrši se standardnom procedurom;

43


Tragovi stakla

Sitne čestice na odjeći počinioca;Tragovi mogu poslužiti za posebnu identifikaciju;Vještačenja se obavljaju fizičko-hemijskim metodama;

44


Vještačenje tragova stakla

Utvrđivanje vrste alata kojom je staklo sječeno;Utvrđivanje pravca dejstva sile na staklo;Utvrđivanje pravca prolaska projektila kroz staklo;Utvrđivanje reodslijeda prolaska projektila kroz staklo;

45


Utvrđivanje vrste alata kojom je staklo sječeno

Lako se utvrđuju od koje vrste alata potiču tragovi;Tragovi imaju različit izgled – zavisi od vrste alata i pritiska;Dijamantski sjekač – finija struktura tragva;Čelični sjekač sa točkićem – teoretski se može identifikovati ako se do nejga dođe, na osnovu probnih tragova;

46


Utvrđivanje pravca dejstva sile na staklo

Prvo – uklapanje dijelova u cjelinu;utvrditi vanjsku i unutrašnju stranu stakla;Dvije vrste prskotina – radijalne i koncentrične;Drugo – utvrđivanje pravca dejstva sile – pregled bridova prskotina na osnovu konhoidalnih linija;

47


Proces nastanka loma na staklu

48

8

copyright©n


Slika konhoidalnih linija – strelica pokazuje pravac dejstva sile

49


50

Prof. dr sc. Nebojša Bojanić

Utvrđivanje pravca prolaska projektilcaopyright©

Okolina otvora okružena je velikim brojem radijalnih i koncentričnih prskotina;Otvor je uži na onoj strani na koju udara projektil;Na suprotnoj strani od udara odvaljue se parče stakla;Otvor ima izgled konusa;

51


Dejstvo projektila na staklo

52

Prof. dr sc. Nebojša Bojanić

Utvrđivanje redoslijeda prolaska projektila krozstaklo


9

Prof. dr sc. Nebojša Bo


janić sa.ba Prof. dr sc. Nebojša Bojanić copyright©

56


Radijalni lomovi prostiru se slobodno kod prvog udara;Kod drugog udara radijalni lomovi rasprostiru se do lomova prethodnog udara (bilo radijalnih, bilo koncentričnih);I tako kod svakog sljedećeg;

57


Tragovi oruđa i alata kod provalnih krađa

Obijanje – odvaljivanjenjem bravaProvaljivanje – posebni alati;Treba razlikovati:nedozvoljeno otvaranje brava;obijanje brava;

58

Tragovi oruđa za obijanje i provaljivanjeKlasične brave – otvranje pomoću kalauza;Cilindar brave – otvaranje pomoću:češljeva;zmija (igala, trakavica);podesnog ključa;


Obezbjediti i demontirati cilindar i obilježitistranu koja je bila okrenuta unutra i vani;Nikada ništa ne stavljati naknadno u bravu;

59


Zmije, igle, trakavice sa podobnim sirovim ključevima

10


Češljevi sa podesnim ključem za češalj


Komplet alata za provaljivanje

62

Tragovi oruđa za obijanje i provaljivanjeObijanje – poseban alat – lomilice;


Vrste alata: “TOP”, francuski ključevi, papagajkliješta isl.Polomljeni cilindar – na vještačenje;

63


Tragovi oruđa za obijanje i provaljivanje

Obijanje kasa – alati: balerina, šuter-kuter, podešeni ključ, praseća noga, švajs aparati, dinamit i sl.Obijanje podešenim ključem – tragovi su samo u bravi;Obrada – na standardan način;

64


Vještačenje brava

BRAVA – mehanička naprava koja onemogućava slobodan ulaz u neki prostor (u širem smislu);Brava: 1) mehanizam brave;ključ za otvaranje ilisistem elektronskog otvaranja;Dijelovi: 1) dio za zatvaranje;dio za zaključavanje;

65


Mehanizam brave 66

11


Najčešće brave u upotrebi:klasične;cilindrične;Klasične brave – jednostavne, lake za otvaranje;Cilindrične – veći stepen sigurnosti;Brave za kase (sef brave) – tehnička tajna firmi koje ih izrađuju;Katanci – poseban vid brava;

67


Vještačenje brava – utvrđivanje činjenice da li je brava otvorena originalnim ključem ili na neki drugi način;Vještačenja – uvijek u laboratoriji;Vještačenje – označiti bravu;Vještačenje – poslati najmanje jedan originalni ključ;Rasklapanje brave – zavisi od vrste brave;

68


Vještačenja klasičnih bravaObilježiti spoljnu i unutrašnju stranu;Fotografisati razmjernom fotografijom;Pristupiti rasklapanju brave;Skinuti poklopac brave;Utvrditi tragove na ključaonici;Ako je brava otvorena kalauzom, javljauju se ogrebotine;

69

Vještačenja cilindrične braveProf. dr sc. Nebojša Bojanićcopyright©

Normalni uslovi – ključ dodiruje sve čepiće;Cilindrični uložak rastaviti i pravilno obilježiti;U cilindar umetnuti original ključ – jezičak dovesti u položaj otvoreno;Čepići se vade i po redoslijedu stavljaju u plastelin;Pregled čepića vrši se stereomikroskopski;

70


Cilindar brava sa originalnim ključem

71


Primjeri modernih kodiranih brava

72

12


Cilindar brava sa češljem i prepiljenim podesnim ključem

73

Vještačenje brava za kaseProf. dr sc. Nebojša Bojanićcopyright©

Teško otvoriti bez upotrebe original ključa ilinapravljenog duplikata;Specijalizacija – odnosi se na određene tipove kasa - brava;Metod isiti kao pri vještačenju ostalih brava;Tragovi zavise od vrste brave;

Svi uočeni tragovi dokumentuju se makro imikro fotografijom;

74


Alat za otvaranje sef brave

75

Starost mehaničkih tragovaProf. dr sc. Nebojša Bojanićcopyright©

Apsolutna starost – određivanje ukupnogvremena proteklog od nastanka nekog traga do njegovog nalaženja i konačnog fiksiranja;

Relativna starost – određivanje koji je od dvaili više tragova stariji;

Određivanje starosti tragova može se obaviti uveoma malom broju slučajeva;

76


K R A JHvala na pažnji!

77

13

07a

Documents