08082015 res

8 тамыз 2015 жыл www.egemen.kz 13РЕСМИ БӨЛІМ

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы

2015 жылғы 27 шілде №589 Астана, Үкімет Ү йі

Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетін лицензиар етіп айқындау туралы

«Рұқсаттар және хабарламалар туралы» 2014 жылғы 16 мамырдағы Қазақстан Республи-касының Заңы 10-бабының 2) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:

1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті:1) жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізуге арналған арнайы техникалық құралдарды

әзірлеу, жасау, жөндеу және өткізу;2) ақпаратты криптографиялық қорғау құралдарын әзірлеу және өткізу (оның ішінде өзге

де беру);3) ақпарат таралып кететін техникалық арналарды және жедел-іздестіру іс-шараларын

жүргізуге арналған арнайы техникалық құралдарды анықтау бойынша қызметтер көрсету жөніндегі қызметті лицензиялауды жүзеге асыратын лицензиар болып белгіленсін.

2. Мыналардың күші жойылды деп танылсын:1) «Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің лицензиялау саласындағы

кейбір мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 6 наурыздағы № 223 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2013 ж., № 19, 330-құжат);

2) «Қазақстан Республикасы Ұлттық кауіпсіздік комитеті көрсететін мемлекеттік қызмет стандарттарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 31 мамырдағы № 600 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2014 ж., № 37, 362-құжат).

3. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі К.МӘСІМОВ.


2015 жылғы 27 шілде №591 Астана, Үкімет Ү йі

Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдерінің күші жойылды деп тану туралы

Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:1. Осы қаулыға қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдерінің

күші жойылды деп танылсын.2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күннен бастап қолданысқа енгізіледі.


Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 27 шілдедегі №591 қаулысына қосымша

Қазақстан Республикасы Үкіметінің күші жойылған кейбір шешімдерінің тізбесі

1. «Жылжымалы мүлік кепілі бойынша ақпараттық қызметтер көрсету үшін ақы алудың мөлшері мен тәртібі туралы ережені бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 29 маусымдағы № 888 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 1999 ж., № 29, 286-құжат).

2. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 29 маусымдағы № 888 қаулысына толықтыру енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 15 мамырдағы №453 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2003 ж., № 19, 199-құжат).

3. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 29 маусымдағы № 888 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 27 сәуірдегі № 394 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2005 ж., № 18, 215-құжат).

4. «Мемлекеттік органдардың құқықтық және өзге де кадастрларды жүргізу мақсатында ақпарат алмасуы жөнінде өзара іс-қимыл жасау ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 12 қыркүйектегі № 798 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2007 ж., № 34, 374-құжат).

5. «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің кейбір мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 28 наурыздағы № 300 қаулысына 2-қосымшаның 4-тармағы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2008 ж., № 18, 160-құжат).

6. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 18 шілдедегі № 820 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістердің 10-тармағы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2011 ж., № 47, 643-құжат).


2015 жылғы 27 шілде №592 Астана, Үкімет Үйі


Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:1. Осы қаулыға қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдерінің

күші жойылды деп танылсын.2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.




1. «Ұйымда кадрларды кәсіптік даярлауға, қайта даярлауға және біліктілігін арттыруға қойылатын жалпы талаптарды бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 29 қарашадағы № 1147 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2007 ж., № 44, 525-құжат).

2. Мекемеде мәжбүрлеп емдеуде жатқан психикалық науқастың пайдалануы үшін жеке және заңды тұлғалардан түсетін ақшаны, оның ішінде жіті байқау жасалатын мамандандырылған үлгідегі мемлекеттік психиатриялық мекеменің қолма-қол ақшасын бақылау шо тына есепке алынатын зейнетақы төлемдері мен мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыларды пайдалану ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 30 желтоқсандағы №2302 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, ж., №4, 52-құжат).

3. «Клиникалық базалардың тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 2 наурыздағы №157 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2010 ж., № 20-21, 160-құжат).

4. «Мәжбүрлеп емдеуге арналған наркологиялық ұйымдағы алкоголизммен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен ауыратындарды тамақтандыру және материалдық-тұрмыстық қамтамасыз ету нормаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 17 мамырдағы № 531 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2011 ж., № 39, 478-құжат).

5. «Жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысатын адамдарды оқытуды, олардың жұмысқа орналасуына жәрдемдесуді және оларға мемлекеттік қолдау ша-раларын көрсетуді ұйымдастыру және қаржыландыру қағидасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 18 шілдедегі № 815 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2011 ж., № 47, 639-құжат).

6. «Жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысатын адамдарға кәсіпкерлікті дамытуды мемлекеттік қолдауды ұйымдастыру және қаржыландыру қағидасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің жылғы 18 шілдедегі №816 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2011 ж., № 47, 640-құжат). 2

7. «Жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысатын адамдардың ұтқырлығын арттыруға жәрдемдесу және оларға мемлекеттік қолдау шараларын көрсету қағидасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 18 шілдедегі №817 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2011 ж., № 47, 641-құжат).

8. «Микроқаржы ұйымдарына және кредиттік серіктестерге конкурстық негізде кредит беру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 18 шілдедегі №819 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2011 ж., № 47, 642-құжат).

9. «Еңбекке уақытша жарамсыздыққа сараптама жүргізу, еңбекке уақытша жарамсыздық парағын және анықтамасын беру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 31 қазандағы № 1241 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2011 ж., № 59, 842-құжат).

10. «Ішкі көшіп-қонушыларды тіркеу қағидаларын бекіту және Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 1 желтоқсандағы 14° 1427 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістердің 21, 22 және 23-тармақтары (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2012 ж., № 5, 93-құжат).

11. «Дәрілік заттарды рецептімен немесе рецептісіз өткізуге жатқызу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 5 желтоқсандағы № 1460 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2012 ж., № 6, 117-құжат).

12. «Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналысына тыйым салу, оларды тоқтата тұру немесе айналыстан алып қою қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 5 желтоқсандағы № 1461 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2012 ж., № 6, 118-құжат).

13. «Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы олардың қауіпсіздігінің, тиімділігі мен сапасының сақталуы қамтамасыз етілетін жағдайларда сақтау мен тасымалдау қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 23 желтоқсандағы № 1595 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2012 ж., № 10, 193-кұжат).

14. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Жұмыспен қамту 2020 бағдарламасын бекіту туралы» 2011 жылғы 31 наурыздағы № 316 және «Жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысатын адамдардың ұтқырлығын арттыруға жәрдемдесу және оларға мемлекеттік қолдау шараларын көрсету қағидасын бекіту туралы» 2011 жылғы 18 шілдедегі №817 қаулыларына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 28 желтоқсандағы № 1621 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы 2012 ж. № 11, 211-құжат)

15. «Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды және медициналық техни-каны таңбалау қағидаларын бекіту және «Дәрілік заттардың қауіпсіздігіне қойылатын талап-тар» техникалық регламентін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 14 шілдедегі №712 қаулысына өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 30 желтоқсандағы № 1692 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2012 ж., № 16, 261-құжат).

16. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 30 наурыздағы №378 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 2, 3, 4 және 5-тармақтары (2012 жылғы 18 сәуірдегі № 106-107 (26925-26526) «Казахстанская правда» газетінде жарияланған).

17. «Жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысатын адамдарды оқытуды, олардың жұмысқа орналасуына жәрдемдесуді және оларға мемлекеттік қолдау ша-раларын көрсетуді ұйымдастыру және қаржыландыру қағидасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 18 шілдедегі № 815 қаулысына өзгеріс енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 18 тамыздағы №1062 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2012 ж., № 66, 946-құжат).

18. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 29 желтоқсандағы № 1772 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 2, 3, 4 және 5-тармақтары (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2013 ж., № 7, 160-құжат).

19. «Медициналық және фармацевтикалық қызметті лицензиялаудың кейбір мәселелері ту-ралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 қаңтардағы № 71 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2013 ж., № 13, 242-құжат).

20. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 20 желтоқсандағы № 1363 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістердің 12-тармағы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2013 ж., № 72, 951-құжат).

21. «Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің мәселелері» туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 2 шілдедегі № 668 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістердің 4-тармағы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2013 ж., № 40, 582-құжат).

22. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 13 тамыздағы № 817 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2013 ж., № 48, 672-құжат).

23. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 30 қарашадағы № 1297 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 8-тармағы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2013 ж., № 68, 917-құжат).

24. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 30 мамырдағы № 551 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 7-тармағы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2013 ж., № 35, 525-құжат).

25. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 20 ақпандағы № 121 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2014 ж., № 8, 80-құжат).

26. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 28 маусымдағы № 726 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2014 ж., № 44, 423-құжат).

27. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 8 қазандағы № 1066 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2014 ж., № 61, 572-құжат).

28. «Медициналық және фармацевтикалық қызметті лицензиялаудың кейбір мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 26 ақпандагы № 94 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2015 ж., №8-9, 51-құжат).




«Нормативтік құқықтық актілер туралы» 1998 жылғы 24 наурыздағы Қазақстан Респуб-ликасының Заңы 21-1-бабының 1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:

1. Осы қаулыға қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдерінің күші жойылды деп танылсын.





1. «Ұйымдардың тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу кезінде жергілікті қамтуды есептеуінің бірыңғай әдістемесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 20 қыркүйектегі №964 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2010 ж., № 52, 496-құжат).

2. «Ұйымдардың тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу кезінде қазақстандық қамтуды есептеуінің бірыңғай әдістемесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 20 қыркүйектегі №964 қаулысына өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 14 сәуірдегі №463 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2012 ж., № 43, 581-құжат).

3. «Тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін кызметтерді сатып алу кезінде ұйымдардың жергілікті қамтуды есептеуінің бірыңғай әдістемесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 20 қыркүйектегі №964 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу ту-ралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 22 қазандағы №1336 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2012 ж., № 75-76, 1099-құжат).



«Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының кейбір мәселелері туралы

«Мемлекеттік жастар саясаты туралы» 2015 жылғы 9 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңы 5-тармағының 3) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:

1. Қоса беріліп отырған:1) «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығын беру қағидалары;2) «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының номинациялары бекітілсін.2. Қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдерінің күші жой-

ылды деп танылсын.3. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгi белгiленген тәртiппен сыйлық берілетiн

жылы республикалық бюджетте «Дарын» мемлекеттiк жастар сыйлығының лауреаттарына ақшалай сыйлық төлеуге қаражат көздесiн.

4. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі К. МӘСІМОВ.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 28 шілдедегі № 597 қаулысымен бекітілген

«Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығын беру қағидалары

1. Осы «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығын беру қағидалары «Мемлекеттік жастар са-ясаты туралы» 2015 жылғы 9 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді және «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығын беру тәртібін айқындайды.

2. «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығы (бұдан әрі – сыйлық) жемiстi ғылыми, шығар-машылық және қоғамдық қызметi үшін дарынды жастарды мемлекеттік қолдау мақсатында екі жылда бір рет номинациялар бойынша берiледi.

3. Сыйлықтың ақшалай мөлшерiн Қазақстан Республикасының Үкiметi берiлетiн жылы белгiлейдi.

4. Өтінімдер қабылдау аяқталған кезде 29 жасқа толмаған, халықаралық және респуб-ликалық конкурстардың, фестивальдер мен көрмелердің лауреаттары болып табылатын Қазақстан Республикасының азаматтары, сондай-ақ қызметі инновациялық болып табыла-тын және тиісті сала мен тұтастай қоғамды дамытуға ықпал ететін кандидаттар сыйлық алуға үміткер болады.

Сыйлық бір уақытта бірнеше ізденушіге берілуі мүмкін, бұл жағдайда оның ақшалай бөлігі олардың арасында тең бөлінеді. Сыйлықты қайта беруге жол берілмейді. Бiр кандидатураны бiр номинациядан артық сыйлық алуға ұсынуға болмайды.

Сыйлық авторлар ұжымына берiлсе, оның ақшалай бөлiгi олардың мүшелері арасында тең бөлiнедi.

5. Сыйлық алуға кандидатуралар ұсынуды орталық, жергiлiктi және өзге де мемлекеттiк органдар, қоғамдық бiрлестiктер мен Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тіркелген өзге де заңды тұлғалар жүргiзедi.

6. Сыйлық мемлекеттік жастар саясаты саласындағы уәкілетті органның (бұдан әрі – уәкілетті орган) жанынан арнайы құрылған «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығын беру жөніндегі комиссияның (бұдан әрі – Комиссия) шешімі негізінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен беріледі.

Комиссия уәкілетті органның, орталық мемлекеттік органдардың, өз міндеттерін қоғамдық бастамаларда атқаратын шығармашылық одақтардың және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тіркелген өзге де заңды тұлғалардың өкілдерінен құралады.

Комиссия құрамы уәкілетті органның бұйрығымен бекітіледі.Комиссия мүшелерінің жалпы саны тақ санды құрауға және он бес адамнан кем болмауға

тиіс. Комиссия мүшелерi Комиссия қызметiне алмастыру құқығынсыз қатысады.Комиссияны төраға, ал ол болмаған жағдайда төрағаның орынбасары басқарады.7. Сыйлық алуға өтінімдерді қабылдау туралы хабарландыру өтінімдерді қабылдау

мерзімі басталғанға дейін кемінде екі ай қалғанда уәкiлеттi органның интернет-ресурсында орналастырылады.

8. Сыйлық алуға өтінімдерді қабылдау сыйлықтар салтанатты жағдайда тапсырылғанға дейін екі ай бұрын тоқтатылады.

9. Орталық, жергiлiктi және өзге де мемлекеттiк органдар, қоғамдық бiрлестiктер және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тіркелген өзге де заңды тұлғалар уәкiлеттi органға мынадай құжаттарды: қолдаухат пен сыйлық алуға ізденушінің жетістіктері туралы анықтаманы қағаз және электрондық түрде жібереді.

Уәкiлеттi орган сыйлық алуға ізденуші бойынша келіп түскен құжаттарды қабылдап, бір күн мерзімде тіркейді және Комиссияның қарауына ұсынады.

10. Комиссияның спектакльдердi, кино және телефильмдердi, көрмелердi қарауын, концерттiк бағдарламалар мен музыкалық шығармаларды тыңдауын, ізденушінің қызметімен танысуын ұйымдастыру ұсынушы ұйымдарға жүктеледi.

11. Сыйлық алуға ұсынылған кандидатураларды Комиссия екi кезеңде қарайды. Бiрiншiсiнде – Комиссия сыйлық алуға арналған конкурсқа қатысу үшiн кандидатураларды iрiктейдi, екiншiсiнде – сыйлық беру туралы шешiм қабылдайды.

12. Комиссияның сыйлық берілетін кандидатураны бекіту туралы шешiмi Комиссия оты-рысында қарапайым көпшiлiк дауыспен ашық дауыс беру арқылы қабылданады. Дауыстар тең болған жағдайда, төраға дауыс берген шешім қабылданды деп есептеледі. Егер отырысқа Комиссия мүшелерiнiң үштен екiсiнен астамы қатысса, ол заңды деп есептеледі.

13. Комиссия шешімі хаттамамен ресімделеді және оған қатысып отырған Комиссия мүшелері қол қояды.

14. Сыйлық беру туралы шешім Қазақстан Республикасының Үкіметі оны қабылдаған кезден бастап күшіне енеді. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң сыйлық беру туралы қаулысы бұқаралық ақпарат құралдарында Қазақстан Республикасының Тәуелсiздiк күнiне орай жа-рияланады.

15. Сыйлық алған адамдарға «Дарын» мемлекеттiк жастар сыйлығының лауреаты» атағы берiледі, диплом, омырауға тағатын белгi және ақшалай сыйлық табыс етiледi.

16. Сыйлықтар салтанатты жағдайда беріледі, наградтау рәсiмi Қазақстан Республикасының Тәуелсiздiк күнiне орайластырылады.

17. Лауреаттың омырауға тағатын белгiсi мен дипломының сипаттамасын Комиссияның төрағасы бекiтедi.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 28 шілдедегі №597 қаулысымен бекітілген

«Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының номинациялары

«Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығы мынадай номинациялар бойынша беріледі:1. Әдебиет.2. Ғылым.3. Дизайн және бейнелеу өнері.4. Журналистика.5. Классикалық музыка.6. Қоғамдық қызмет.7. Спорт.8. Театр және кино.9. Эстрада.10. Халық шығармашылығы.



1. «Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң «Дарын» мемлекеттiк жастар сыйлығы туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1996 жылғы 7 тамыздағы № 983 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 1996 ж., № 33, 311-құжат).

2. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының кейбір мәселелері» туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 20 қыркүйектегі № 1038 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2002 ж., № 30, 335-құжат).

3. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының кейбір мәселелері» туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 26 тамыздағы № 897 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2004 ж., № 30, 418-құжат).

4. «Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң кейбiр шешiмдерiне өзгерiстер енгізу және Қазақ КCP Министрлер Кабинетiнiң, Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң, Қазақстан Республикасы Үкiметінің кейбiр шешiмдерiнiң күшi жойылды деп тану туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 29 қыркүйектегі № 964 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістердің 3-тармағы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2005 ж., № 36, 500-құжат).

5. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының кейбір мәселелері» туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 22 тамыздағы № 797 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2006 ж., № 32, 341-құжат).

6. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығын беру жөніндегі комиссияның құрамын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 15 желтоқсандағы № 1318 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2014 ж., № 80, 695-құжат).


2015 жылғы 27 шілде № 588 Астана, Үкімет Үйі

«Жер қойнауын пайдалану құқығын беру қағидасын бекіту туралы»Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 желтоқсандағы

№1456 қаулысына өзгеріс енгізу туралы

Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:1. «Жер қойнауын пайдалану құқығын беру қағидасын бекіту туралы» Қазақстан

Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 желтоқсандағы № 1456 қаулысына (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2011 ж., № 12, 116-құжат) мынадай өзгеріс енгізілсін:

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«1. Қоса беріліп отырған Жер қойнауын пайдалану қағидалары бекітілсін.»;көрсетілген қаулымен бекітілген Жер қойнауын пайдалану қағидасы осы қаулыға

қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын. 2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң

қолданысқа енгізіледі.



Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 желтоқсандағы №1456 қаулысымен бекітілген

Жер қойнауын пайдалану құқығын беру қағидалары1. Негізгі ережелер

1. Осы Жер қойнауын пайдалану құқығын беру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» 2010 жылғы 24 маусымдағы Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Жер қойнауы туралы заң) сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасында жер қойнауын пайдалану құқығын беру тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда пайдаланылатын негізгі ұғымдар:1) жер қойнауының аз зерттелген учаскелері – болжамды ресурстарының перспективала-

ры алдын ала бағаланған жер қойнауы учаскелері;

іске асыруға қатысты өзара түсіністік туралы меморандумға қосылу жөніндегі міндеттемелер;9) геологиялық ақпаратты сатып алғаны үшін ақы төленгенін растайтын құжаттың көшірмесі

қамтылуға тиіс.28. Конурс өткізу туралы хабарламада конкурсқа қатысушы Қазақстан Республикасының

аумағында қайта өңделуін қамтамасыз етуге міндеттенетін минералдық шикізаттың ең төмен мөлшері белгіленген жағдайда, конкурстық ұсыныс немесе аукционға қатысу үшін өтінімдер осындай талапқа сәйкес келуге тиіс.

29. Осы Қағидалардың 28-тармағында, сондай-ақ 27-тармағын 2), 5), 6), 7), 8) және 9) тармақшаларында көрсетілген талаптарға сай келмейтін конкурстық ұсыныс қабылданбайды.

30. Өтініш беруші мәлімделген қол қойылатын бонусты толық көлемде төлеу жөніндегі міндеттемелерді орындау мүмкіндігін растау мақсатында мынадай құжаттарды қоса береді:

егер төлемді меншікті қаражат есебінен жүзеге асыру көзделген жағдайда, өтініш берушінің банк шотында тиісті соманың бар екендігін растайтын құжатты қоса береді;

егер қаржыландыруды қарыз қаражаты есебінен жүзеге асыру көзделген жағдайда, өтініш беруші кредиттік ұйымнан растаушы құжаттардың түпнұсқаларын немесе олардың нотариат куәландырған көшірмелерін қоса береді.

Өтініш беруші өзінің қаржылық мүмкіндігін растайтын қосымша құжаттарды ұсына ала-ды. Бұл ретте, ұсынылатын құжаттар жеңімпазды айқындау кезінде артықшылық болып та-былмайды.

31. Конкурстық ұсыныстың түпнұсқасы мен өтініш беруші куәландырған көшірмесін өтініш беруші қазақ немесе орыс тілдерінде береді. Конкурстық ұсыныс пен оған қоса берілетін құжаттар тігілуге, өшірілмейтін сиямен нөмірленуге, өтініш берушінің қолымен, ал мөр болған жағдайда – өтініш берушінің мөрімен куәландырылуға тиіс.

32. Конкурстық ұсыныстың түпнұсқасы «Түпнұсқа» деген жазуы бар мөр басылған жеке пакетте ұсынылады. Конкурстық ұсыныстың көшірмелері «Көшірме» деген жазуы бар мөр басылған жеке пакеттерде ұсынылады.

33. Конкурстық ұсыныстың ұсынылуға қажетті көшірмелерінің санын тендерге қатысуға өтінім қабылдау туралы ресми хабарламада құзыретті орган немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары айқындайды, бірақ ол Жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстарды өткізу жөніндегі ко-миссия (кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі конкурстық комиссия) мүшелерінің санынан артық болмауға тиіс. Өтініш беруші конкурстық ұсыныстың түпнұсқасы мен барлық көшірмелері мәтіндерінің сәйкестігін қамтамасыз етеді.

34. Конкурстық ұсыныстың түпнұсқасы мен көшірмелері, аукционға қатысу үшін өтінім салынған пакеттерге өтініш беруші пакетке салынған құжаттардың өзі куәландырған тізімдемесін салады.

Пакеттерде мынадай ақпарат:1) конкурс атауы;2) конкурстық ұсыныс немесе аукционға қатысушы үшін өтінім беріліп отырғандарға қатысты

конкурсқа шығарылған жер қойнауы учаскесінің атауы;3) өтініш берушінің атауы (тегі, аты, әкесінің аты) және пошталық мекенжайы;4) «Ашуға болмайды. Жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстарды

өткізу жөніндегі комиссияның қарауына» деген жазу көрсетілуге тиіс.35. Конкурстық ұсыныста өтініш беруші ұсынған міндеттемелер мен ниеттер келісімшартқа

енгізіледі.

Тендер қорытындыларын шығару36. Тендер жеңімпазы:1) қол қойылатын бонустың;2) өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына және оның инфрақұрылымын дамытуға

арналған шығыстардың ұсынылған мөлшерлерін негізге ала отырып, конкурстық ұсыныстарды қарау қорытындылары бойынша айқындалады.

Кең таралғандардан басқа пайдалы қазбаларды барлауға, өндіруге, бірлескен барлау мен өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын алуға арналған конкурстық ұсыныстар берген өтініш берушілер арасынан тендер жеңімпазын Жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстарды өткізу жөніндегі комиссия айқындайды.

Кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндiруге жер қойнауын пайдалану құқығын алуға конкурстық ұсыныстар берген өтiнiш берушiлер арасынан тендер жеңiмпазын кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндiруге жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөнiндегi конкурстық комиссия айқындайды.

37. Тендер қорытындыларын шығару Жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстарды өткізу жөніндегі комиссияның (кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі конкурстық комиссияның) қатысып отырған барлық мүшелері қол қоятын хаттамамен ресімделеді.

Тендер қорытындыларын шығару мерзімі конкурстық ұсыныстарды беру мерзімі аяқталған күннен бастап күнтізбелік он бес күннен аспауға тиіс.

Тендер қорытындыларын шығару мерзімі Жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстарды өткізу жөніндегі комиссияның (кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі конкурстық комиссияның) шешімі бойынша, бірақ бір айдан аспайтындай етіп ұзартылуы мүмкін.

38. Тендер нәтижелерi тендер қорытындылары шығарылған кезден бастап бес жұмыс күнінен кешіктірілмей ресми баспасөз басылымдарында қазақ және орыс тiлдерiнде жариялауға жіберіледі, сондай-ақ тендер өткiзетiн мемлекеттiк органның ресми интернет-ресурсында орналастырылады. Тендер нәтижелеріне оған қатысушылар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен шағым жасауы мүмкiн.

Аукционды ұйымдастыру және өткізу39. Аукционды Жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстарды өткізу

жөніндегі комиссия, ал кең таралған пайдалы қазбаларға қатысты – кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі өңірлік конкурстық комиссиялар ұйымдастырады және өткізеді.

40. Аукционға қатысуға жіберілген және аукцион өткізілетін күні оған қатысушы ретінде тіркелген кез келген өтініш берушінің оған қатысуға құқығы бар.

41. Қол қойылатын бонустың ең көп мөлшері үш рет жарияланғаннан кейін аукционға басқа қатысушылардан оны арттыруға ұсыныстар түспесе, оны ұсынған қатысушы аукцион жеңімпазы болады.

42. Аукцион нәтижелері ол өткізілген күні хабарланады және Жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстарды өткiзу жөнiндегi комиссияның (кең таралған пайда-лы қазбаларды барлауға немесе өндiруге жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөнiндегi конкурстық комиссияның) қатысып отырған барлық мүшелерi қол қоятын хаттамамен ресiмделедi.

43. Аукцион қорытындыларына оған қатысушылар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауы мүмкін.

44. Аукцион нәтижелері аукцион қорытындылары шығарылған кезден бастап бес жұмыс күнінен кешіктірілмей ресми баспасөз басылымдарында қазақ және орыс тілдерінде жариялауға жіберілуге, сондай-ақ аукцион өткізген мемлекеттік органның ресми интернет-ресурсында орналастырылуға тиіс.

Конкурсты өтпеді деп танудың тәртібі мен негіздері45. Жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурсты Жер қойнауын пайда-

лану құқығын беруге арналған конкурстарды өткізу жөніндегі комиссия мынадай жағдайларда:1) екіден кем өтінім берілгенде;2) егер конкурсқа қатысуға екіден кем қатысушы жіберілгенде, өтпеді деп таниды.Кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге жер қойнауын пайдалану

құқығын беру жөніндегі конкурстық комиссия жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурсты қабылданған конкурстық ұсынысы бар, конкурсқа жіберілген жалғыз қатысушы болмаған жағдайда ғана өтпеді деп таниды.

Конкурсты өтпеді деп тану туралы шешім жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстарды өткізу жөніндегі комиссияның немесе кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі конкурстық комиссияның хаттамасымен ресімделеді.

Жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстарды өткізу жөніндегі комиссияның немесе кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі конкурстық комиссияның конкурсты өтпеді деп тану туралы шешімі конкурсқа жіберілген барлық қатысушыларға хабарланады.

46. Конкурсты өтпеді деп тану туралы хабарландыру Қазақстан Республикасының бүкіл аумағына таралатын ресми баспасөз басылымында қазақ және орыс тілдерінде, сондай-ақ тендер өткізген мемлекеттік органның ресми интернет-ресурсында жариялануға тиіс.

Қайталама конкурс өткізудің тәртібі мен негіздері47. Жер қойнауын пайдалану құқығын алуға арналған конкурс өтпеді деп танылған

жағдайда, құзыретті орган немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары Жер қойнауы туралы заңның 53-бабына сәйкес:

1) конкурсты қайтадан өткізу туралы;2) конкурстың шарттарын өзгерту және конкурсты қайтадан өткізу туралы шешімдердің

бірін қабылдауы мүмкін.48. Қайталама конкурс Жер қойнауы туралы заңда көзделген тәртіппен және мерзімдерде

өткізіледі.49. Егер конкурс бір ғана өтінімнің немесе конкурстық ұсыныстың келіп түсуіне байланы-

сты өтпеді деп танылған жағдайда, қайталама конкурс кезінде осындай конкурстық ұсыныс берген өтініш берушіден конкурсқа қатысу жарнасы және геологиялық ақпарат топтамасын бергені үшін төлем алынбайды.

50. Егер қайталама тендер жіберілген бiр ғана қатысушының болуы себебінен өтпедi деп танылған жағдайда, құзыреттi орган немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергiлiктi атқарушы органдары осындай конкурстық ұсыныс берген тен-дерге қатысушымен конкурстық ұсыныста жазылғаннан нашар болмайтын шарттарда тiкелей келiссөздер арқылы келiсiмшарт жасасуға міндетті.

Конкурсты жарамсыз деп тану51. Жер қойнауы туралы заңның және осы Қағидалардың талаптарын бұза отырып

өткізілген конкурс сот шешімінің негізінде жарамсыз деп танылуы мүмкін.Мыналар:1) конкурс жеңімпазын айқындауға ықпалын тигізген, Жер қойнауы туралы заңда

белгіленген конкурс өткізу қағидаларының бұзылуы;2) құзыреттi органға немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың

жергiлiктi атқарушы органдарына оның конкурсқа қатысуға жіберу немесе конкурс жеңiмпазы туралы шешiмiне әсер еткен көрiнеу жалған ақпарат беру фактiсiнiң анықталуы;

3) конкурс жеңімпазы болып танылған заңды тұлғаның қатысушылары не акционерлері құрамының келісімшарт жасасқан күнге дейін өзгеруі;

4) конкурсты өткізуге қатысушы лауазымды тұлғалардың конкурста жеңімпаз болып танылған тұлғаға конкурстың басқа қатысушылары (өтініш берушілері) алдында заңсыз артықшылықтар беру және (немесе) талаптарды ырықтандыру фактісінің анықталуы конкурсты жарамсыз деп тануға негіз болып табылады.

52. Келісімшарт жасасқанға дейін конкурс жарамсыз деп танылған жағдайда, келісімшарт жасалмайды. Келісімшарт жасалғаннан кейін конкурс жарамсыз деп танылған жағдайда конкурс жеңімпазымен жасалған келісімшарт сот тәртібімен жарамсыз деп танылады.

53. Осы Қағидалардың 51-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген негіз бойынша кон-курс жарамсыз деп танылған жағдайда, осындай конкурс жеңімпазы деп жарияланған тұлға төленген, қол қойылатын бонусты қайтаруды талап етуге құқылы.

Құзыретті орган салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсімдерін қамтамасыз ету саласындағы басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органға конкурс жеңімпазы болып жарияланған тұлғаның кінәсінсіз конкурсты жарамсыз деп тану фактісі ту-ралы хабарлайды.

Мынадай жағдайларда:1) конкурс жеңімпазы деп танылған заңды тұлғаның ұйымдастырылған бағалы қағаздар

нарығында айналыста болатын акцияларын немесе акцияларға меншік құқығын растайтын өзге де бағалы қағаздарын не акцияларда айырбасталатын бағалы қағаздарын иеліктен шығару жөніндегі мәмілелер жасалғанда;

2) осындай заңды тұлғалардың әрқайсысында қатысу үлестерінің (акциялар пакеттерінің) кемінде тоқсан тоғыз пайызы белгілі бір тұлғаға тікелей немесе жанама түрде тиесілі болған жағдайда, сондай-ақ егер қатысу үлесін (акциялар пакетін) сатып алушы салық салуда жеңілдігі бар мемлекетте тіркелмеген болса, мұндай басқа тұлғаның пайдасына конкурс жеңімпазы деп танылған заңды тұлғадағы қатысу үлесі (акциялар пакеті) берілгенде;

3) конкурс жеңімпазы деп танылған заңды тұлғадағы қатысу үлесі (акциялар пакеті) берілгенде, егер мұндай беру нәтижесінде тұлға тікелей немесе жанама түрде (үшінші тұлғалар арқылы) конкурс жеңімпазы деп танылған заңды тұлғаның жарғылық капиталындағы қатысу үлесінің (акциялар пакетінің) 0,1-ден аз пайызына билік ету құқығын алатын болса, осы Қағидалардың 51-тармағы 3) тармақшасының ережесі қолданылмайды.

3. Тікелей келіссөздер негізінде келісімшарт жасасу жолымен жер қойнауын пайдалану құқығын беру

Тікелей келіссөздер негізінде келісімшарт жасасу жолымен жер қойнауын пайдалану құқығын беру тәртібі

54. Конкурс өткізбей-ақ, тікелей келіссөздер негізінде:1) барлауға арналған келісімшарт негізінде коммерциялық табумен байланысты өндіруге

жер қойнауын пайдалану құқығын алуға айрықша құқығы бар тұлғамен өндіру;2) барлаумен немесе өндірумен байланысты емес жерасты құрылыстарын салу және

(немесе) пайдалану;3) Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен қызметтің аражігін ажыратуға сәйкес ұлттық

компаниямен барлау және (немесе) өндіру;4) қызметі (технологиялық процесі) жер қойнауын пайдаланумен байланысты

индустриялық-инновациялық қызмет субьектілерімен «Индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес пайдалы қазбаларды барлау, өндіру және бірлескен барлау мен өндіру;

5) егер қайталама конкурс бір ғана жіберілген конкурстық ұсыныстың болуы себебінен өтпеді деп танылған жағдайда, барлау және (немесе) өндіру;

6) қойнауында жерасты сулары бар жер учаскесінің меншік иесі немесе жер пайдалану-шысы осы учаскеде арнаулы су пайдалану құқығын иеленген жағдайда, онымен халықты ауыз сумен немесе шаруашылық-тұрмыстық сумен жабдықтау үшін тәулігіне екі мың текше метрден астам көлемдегі жерасты суларын өндіру;

7) оңайлатылған тәртіппен ұсынылатын жер қойнауы учаскелерінде барлау;8) мемлекет меншігіндегі техногендік минералдық түзілімдерді қайта өңдеу немесе өзге

де пайдалану бойынша операцияларды жүргізуге келісімшарттар жасалады.55. Кең таралғандардан басқа пайдалы қазбаларды барлауға, өндіруге, бірлескен барлау

мен өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі тікелей келіссөздерді құзыретті органның жұмыс тобы жүргізеді.

2) аукцион – аукционға қатысуға өтінім берген конкурсқа қатысушылар арасынан жеңімпазды айқындаудың оңайлатылған рәсімі;

3) барлауға арналған үлгілік келісімшарт – барлау құқығы Жер қойнауы туралы заңға сәйкес оңайлатылған тәртіппен берілетін тұлғамен құзыретті орган бекітетін нысан бойынша жасалатын келісімшарт;

4) жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстарды өткізу жөніндегі ко-миссия – конкурс өткізу және оның жеңімпазын айқындау мақсатында құзыретті орган құратын, тұрақты жұмыс істейтін алқалы орган;

5) конкурс – жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт жасасуға құқығы бар жеңімпазды айқындауға арналған тендер немесе аукцион;

6) тендер – конкурстық ұсыныстар берген конкурсқа қатысушылар арасынан жеңімпазды айқындау рәсімі.

3. Жер қойнауын пайдалану құқығы мынадай операцияларды жүргізу:1) жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу;2) барлау;3) өндіру;4) бірлескен барлау мен өндіру;5) барлаумен немесе өндірумен байланысты емес жерасты құрылыстарын салу және (не-

месе) пайдалану үшін беріледі.4. Жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуге жер қойнауын пайдалану құқығын беру

жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органмен жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу жөніндегі операцияларды жүргізуге арналған келісімшарт (шарт) жасасу арқылы жүргізіледі.

Жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуге жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған келісімшарт (шарт) жасасу тәртібін жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті орган бекітеді.

5. Кең таралғандарды қоспағанда, пайдалы қазбаларды барлауға, өндіруге, бірлескен барлау мен өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығын беруді құзыретті орган жүзеге асырады.

Мыналар:1) көмірсутек шикізатты, уранды және көмірді барлауға, өндіруге, бірлескен барлау мен

өндіруге – Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігі;2) уран мен көмірді қоспағанда, жерасты суларын, емдік балшықтарды және қатты пайда-

лы қазбаларды барлауға, өндіруге, бірлескен барлау мен өндіруге – Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігі жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі құзыретті органдар болып табылады.

6. Кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге жер қойнауын пайдала-ну құқығын беруді облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары жүзеге асырады.

7. Барлаумен немесе өндірумен байланысты емес жерасты құрылыстарын салуға және (немесе) пайдалануға жер қойнауын пайдалану құқығын беруді облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары жүзеге асырады.

8. Жер қойнауы туралы заңға сәйкес жер қойнауын пайдалану құқығы мынадай тәсілдермен:1) жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурс өткізу жолымен;2) конкурс өткізбей, тікелей келіссөздер негізінде;3) Жер қойнауы туралы заңның 35-бабының 5, 6 және 9-тармақтарында белгіленген

жағдайларда, уәкілетті органның жазбаша рұқсаты немесе шарт негізінде;4) жер қойнауын зерттеу және пайдалану жөніндегі уәкілетті органның аумақтық

бөлімшесімен және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесімен келісу бойынша жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, темір жолдар мен гидроқұрылыстарды салу (реконструкциялау) және жөндеу кезінде пайдаланылатын кең таралған пайдалы қазбаларға арналған жер қойнауын пайдалану құқығына облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының жазбаша рұқсатының негізінде беріледі.

9. Жер қойнауын пайдалану құқығы Жер қойнауы туралы заңда және осы Қағидаларда көзделген жағдайларды қоспағанда, келісімшарт күшіне енген кезден бастап берілді және ту-ындады деп есептеледі.

10. Жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурсты құзыретті орган немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы Жер қойнауы туралы заңға және осы Қағидаларға сәйкес өткізеді.

2. Жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурс өткізу арқылы жер қойнауын пайдалану құқығын беру тәртібі

Жер қойнауын беруге арналған конкурс өткізуді ұйымдастыру11. Конкурс құзыретті орган бекіткен жер қойнауы учаскелеріне немесе облыстардың,

республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары бекіткен кең таралған пайдалы қазбалары бар жер қойнауы учаскелеріне қатысты өткізіледі.

12. Құзыретті орган немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары кен орындарының қорларына қатысты жер қойнауының мемлекеттік сараптамасынан және бекітілген қорлардың болуы расталғаннан кейін ғана өндіруге арналған конкурс өткізіп, келісімшарттар жасасады.

13. Конкурс өткізу және оны өткізу шарттары туралы ақпарат Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында таратылатын мерзімді баспасөз басылымдарында бір мезгілде қазақ және орыс тілдерінде, сондай-ақ конкурс өткізетін мемлекеттік органның ресми интернет-ресур-сында жарияланады.

Конкурсқа қатысуға ниет білдірген барлық тұлғалардың конкурсқа қатысуға арналған өтінімдер берудің соңғы мерзімінен кешіктірмей конкурс өткізу тәртібіне байланысты ақпарат алуға құқығы бар.

14. Жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған тендер өткізу туралы хабарламада:1) өткізілетін күні, уақыты мен орны, сондай-ақ өтінімдер беру мерзімі мен орны;2) тендердің негізгі шарттары;3) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін берілгелі отырған жер

қойнауы учаскелерінің орналасқан жерін көрсету және оның қысқаша сипаттамасы;4) тендерге қатысу үшін жарна мөлшері туралы ақпарат және оны төлеу үшін банк

деректемелері;5) қол қойылатын бонустың бастапқы мөлшері;6) кадрлардағы жергілікті қамтудың ең төмен мөлшері;7) тауарлардағы, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердегі жергілікті қамтудың ең төмен

мөлшері;8) қазақстандық кадрларды оқытуға арналған шығындардың ең төмен мөлшері;9) келісімшарт бойынша жұмыстарды орындау үшін қажет, Қазақстан Республикасының

аумағындағы ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға арналған шығыстар мөлшері қамтылуға тиіс;

15. Аукцион өткізу туралы хабарламада:1) өткізілетін күні, уақыты мен орны, сондай-ақ өтінімдер беру мерзімі мен орны;2) аукционның негізгі шарттары;3) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін берілгелі отырған жер

қойнауы учаскелерінің орналасқан жерін көрсету және оның қысқаша сипаттамасы;4) геологиялық ақпарат топтамасының құны;5) аукционға қатысу үшін жарна мөлшері туралы ақпарат және оны төлеу үшін банк

деректемелері;6) қол қойылатын бонустың бастапқы мөлшері;7) кадрлардағы жергілікті қамтудың ең төмен мөлшері;8) тауарлардағы, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердегі жергілікті қамтудың ең төмен

мөлшері;9) қазақстандық кадрларды оқытуға арналған шығындардың ең төмен мөлшері;10) өңірді әлеуметтік-экономикалық дамытуға және оның инфрақұрылымын дамытуға

арналған шығыстар мөлшері;11) келісімшарт бойынша жұмыстарды орындау үшін қажет, Қазақстан Республикасының

аумағындағы ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға арналған шығыстар мөлшері қамтылуға тиіс.

Осы тармақтың 3), 7), 8), 9), 10) және 11) тармақшаларында көрсетілген аукцион шарт-тары, сондай-ақ аукцион қорытындылары бойынша айқындалған қол қойылатын бонустың мөлшері келісімшартқа енгізіледі.

Қажет болған жағдайда, жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурсты өткізу туралы хабарламада конкурсқа қатысушы Қазақстан Республикасының аумағында өңделуін қамтамасыз етуге міндеттенетін өндірілген минералдық шикізаттың ең төмен мөлшері туралы талап қамтылуы мүмкін.

Конкурсқа қатысушы Қазақстан Республикасының аумағында өңделуін қамтамасыз ету-ге міндеттенетін минералдық шикізаттың ең төмен мөлшерін құзыретті орган айқындайды.

16. Кең таралған пайдалы қазбаларды қоса алғанда, жер қойнауын пайдалану құқығын бе-руге арналған конкурсқа қатысуға өтінімдер беру үшін конкурсқа қатысушыларға берілетін мерзім конкурс өткізу туралы хабарлама жарияланған күннен бастап бір айдан кем болмауы керек.

Конкурстың шарттары жарияланған күн мен конкурс өткізілетін күн (қорытындыларын шығарудың басталуы) арасындағы мерзім төрт айдан келе болмауға, ал кең таралған пайдалы қазбалар бойынша – үш айдан кем болмауға тиіс.

Аукционның шарттары жарияланған күн мен оның өткізілетін күні арасындағы мерзім үш айдан аспауға тиіс.

17. Конкурсқа қатысуға арналған өтінімде:1) заңды тұлғалар үшін – өтініш берушінің атауы, оның орналасқан жері, мемлекеттік

тиесілігі, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркелуі және мемлекеттік кіріс органдарында тіркелуі туралы мәліметтер, жарғылық капиталдағы үлестерінің мөлшері (жарғылық капиталдың жалпы мөлшерінен) көрсетілген, өтініш беруші заңды тұлғаның басшылары мен қатысушылары немесе акционерлері туралы мәліметтер, бағалы қағаздардың жалпы саны көрсетіле отырып, заңды тұлғаның осындай қағаздарының ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығындағы айналымы туралы мәліметтер, өтініш берушінің еншілес ұйымдары туралы мәліметтер;

2) жеке тұлғалар үшін – өтініш берушінің тегі, аты және әкесінің аты (болған жағдайда), заңды мекенжайы, азаматтығы, өтініш берушінің жеке басын куәландыратын құжаттары, өтінім берушінің мемлекеттік кіріс органдарында тіркелуі, өтініш берушінің кәсіпкерлік қызмет субъектісі ретінде тіркелуі туралы мәліметтер;

3) өтініш берушінің мүддесін білдіретін басшылардың немесе өкілдердің өкілеттіктері ту-ралы мәліметтерді қоса алғанда, мұндай тұлғалар туралы деректер;

4) өтініш беруші соңғы үш жылда өз қызметін жүзеге асырған мемлекеттердің тізімін қоса алғанда, оның бұрынғы қызметі туралы мәліметтер;

5) өтініш беруші үміттеніп отырған жер қойнауы учаскесінің атауы және жер қойнауын пайдалану құқығы;

6) өтініш берушінің конкурсқа қатысу үшін жарна төлегені туралы құжат қамтылуға тиіс.Конкурсқа қатысу жарнасы қайтарылмайды.Өтінімде көрсетілген мәліметтерді растайтын, тиісті түрде куәландырылған құжаттар

өтінімге қоса беріледі.18. Аукционға қатысуға арналған өтінімде:1) кең таралған пайдалы қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын алуға

арналған аукционға қатысуға өтінімді қоспағанда, Қазақстан Республикасындағы өндiрушi салалар қызметiнiң ашықтығы бастамасын iске асыруға қатысты өзара түсiнiстiк туралы меморандумға қосылу бойынша өтініш берушінің міндеттемелері;

2) осы Қағидалардың 15-тармағының 3), 7), 8), 9), 10) және 11) тармақшаларында көрсетілген аукцион шарттарымен және оларды аукцион жеңімпазымен жасалатын жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа енгізуге өтініш берушінің келісімі қамтылуға тиіс.

19. Аукционға қатысуға өтінім берген адам аукцион өткізілетін күнге дейін оған қатысудан бас тартуға және өз өтінімін кері қайтарып алуға құқылы.

20. Өтініш беруші осы Қағидалардың 17 және 18-тармақтарының талаптары сақтаған жағдайда, өтінім қарауға қабылданады. Мұндай талаптарға сәйкес келмейтін өтінімді қабылдаудан бас тартылады.

21. Құзыретті орган немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары конкурсқа қатысуға берілген өтінімнің қабылданғаны және оған жіберілгені туралы өтініш берушіні:

тендерге қатысуға өтінімдерді қабылдау аяқталған күннен бастап бір ай мерзімде;аукционға қатысуға өтінімдер беру мерзімі аяқталған күннен кейін күнтізбелік он күн ішінде

ресми түрде хабардар етеді.22. Жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті орган конкурсқа шығарылатын

жер қойнауы учаскелері бойынша геологиялық ақпарат топтамаларын конкурс туралы хабарламаға дейін дайындайды және оның құнын айқындайды. Топтама қолда бар геологиялық, тау-кен-техникалық, технологиялық және өтініш берушінің конкурсқа қатысу туралы шешім қабылдауы үшін қажетті өзге де ақпарат көлемін қамтуға тиіс.

23. Өтініш беруші жүгінгеннен кейін бір ай ішінде жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті орган конкурсқа қатысуға жіберілген өтініш берушіге конкурсқа шығарылатын жер қойнауы учаскесі бойынша геологиялық ақпарат топтамасын ақылы түрде береді.

Геологиялық ақпарат топтамасының құны тарихи шығындар мөлшері негізге алынып айқындалады. Геологиялық ақпарат топтамасын сатып алу үшін төленген құн қайтарылмайды.

24. Өтініш берушінің алынған геологиялық ақпаратты кез келген нысанда жария етуге не-месе үшінші тұлғаларға беруге құқығы жоқ.

Конкурстық ұсыныс25. Тендерге қатысуға жіберілген өтініш беруші тендер шарттарында белгіленген мерзімде

барлауға, өндіруге, бірлескен барлау мен өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын алуға арналған конкурстық ұсыныс жасайды.

26. Құзыретті орган немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары тендер жарияланған күннен бастап үш ай ішінде тендерге қатысушылар ұсынатын конкурстық ұсыныстарды қабылдайды.

Конкурстық ұсыныс берген тендерге қатысушының конкурстық ұсыныстарды беру мерзімі аяқталған күннен бастап оны кері қайтарып алуға немесе өзгертуге құқығы жоқ.

27. Конкурстық ұсыныста:1) қол қойылатын бонустың ұсынылатын мөлшері;2) мәлімделген қол қойылатын бонусты толық көлемде төлеу жөніндегі міндеттемелерді

орындау мүмкіндігін растайтын құжаттар (жеке қаражат, банктердің кепілдігі);3) өңірді әлеуметтік-экономикалық дамытуға және оның инфрақұрылымын дамытуға

арналған шығыстар мөлшері;4) қазақстандық кадрларды оқыту мен олардың біліктілігін арттырудың міндетті бағдарла-

маларының іске асырылу шамасына қарай өсіп отыруға тиіс кадрлардағы жергілікті қамту бойынша міндеттемелер;

5) қазақстандық кадрларды оқыту жөніндегі міндеттемелер;6) келісімшарт бойынша жұмыстарды орындау үшін қажет тауарлардағы, жұмыстар мен

көрсетілетін қызметтердегі жергілікті қамту жөніндегі міндеттемелер;7) келісімшарт бойынша жұмыстарды орындау үшін қажет, Қазақстан Республикасының

аумағындағы ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға арналған шығыстар мөлшері;

8) кең таралған пайдалы қазбалар мен жерасты сулары бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын алуға арналған конкурстық ұсыныстарды қоспағанда, келісімшартқа қол қойылғанға дейін Қазақстан Республикасындағы өндіруші салалар қызметінің ашықтығы бастамасын (Соңы 14-бетте).

8 тамыз 2015 жылwww.egemen.kz14

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің бұйрығы

2014 жылғы 29 желтоқсан №178 Астана қаласы

«Мемлекеттік монополия субъектісі өндіретін және өткізетін тауарларға баға белгілеу қағидаларын бекіту туралы»

«Бәсекелестік туралы» 2008 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 32-бабының 2-1-тармағына және «Мемлекеттік мүлік туралы» 2011 жылғы 1 наурыздағы Қазақстан Республикасы Заңының 13-бабының 4-5) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған Мемлекеттік монополия субъектісі өндіретін және өткізетін тауарларға баға белгілеу қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитеті:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;2) осы бұйрықты «Әділет» ақпараттық құқықтық жүйесінде және бұқаралық ақпарат

құралдарында ресми жариялауды;3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ре-

сурсында жариялауды заңнамада белгіленген тәртіппен қамтамасыз етсін.3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика

бірінші вице-министріне жүктелсін.4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң

қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министр Е. ДОСАЕВ.

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің 2014 жылғы 27 желтоқсандағы № 178 бұйрығымен бекітілген

Мемлекеттік монополия субъектісі өндіретін және өткізетін тауарларға баға белгілеу қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Мемлекеттік монополия субъектісі өндіретін және өткізетін тауарларға баға белгiлеу

қағидалары (бұдан әрi – Қағидалар) Қазақстан Республикасының «Бәсекелестік туралы» (бұдан әрi – Заң) 2008 жылғы 25 желтоқсандағы және «Мемлекеттік мүлік туралы» 2011 жылғы 1 наурыздағы Заңдарына сәйкес әзiрлендi.

2. Осы Қағидаларды қолдану мақсатында мынадай ұғымдар пайдаланылады: 1) баға белгiлеу - мемлекеттік монополия субъектілері өндіретін және өткізетін тауарларға

(жұмыстарға, көрсетiлетiн қызметтерге) бағаларды қалыптастыру және қарау үдерісi; 2) мемлекеттік монополия субъектісі (бұдан әрі – субъект) – Қазақстан Республикасы

Үкiметiнің құрылған не Қазақстан Республикасы Үкiметiнің шешімімен облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары құрған мемлекеттік кәсіпорын;

3) негiзделген баға – мемлекеттік монополия субъектiсiнiң негiзделген шығындарының және пайдасының негiзiнде айқындалған баға;

4) өзiндiк құн – уәкiлеттi орган мемлекеттік монополия субъектiсi өндіретін және (немесе) өткізетін тауардың бағасында ескеретiн шығындар жиынтығы;

5 ) монополияға қарсы орган - бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласындағы басшылықты, мемлекеттік монополия саласына жатқызылған қызметті бақылау мен реттеуді жүзеге асыратын мемлекеттік орган.

Қағидаларда пайдаланылатын өзге де ұғымдар мен терминдер Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес қолданылады.

2. Мемлекеттік монополия субъектісі өндіретін және өткізетін тауарларға (жұмыстарға, көрсетiлетiн қызметтерге) баға белгілеу

3. Өнiмге, тауарларға (жұмыстарға, көрсетiлетiн қызметтерге) баға қалыптастыру өнiмнiң, тауарлардың (жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң) әрбiр түрi бойынша шығындарды бөлек есепке алу негiзiнде жүзеге асырылады.

Субъектiде өнiмнiң, тауарлардың (жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң) түрлерi бой-ынша шығындарды бөлек есепке алу болмаған жағдайда, субъектiнiң шығындары субъектiнiң жалпы шығындарындағы табыстардың үлес салмағы (көлемi, өндiрiстiк персоналға еңбекақы төлеуге арналған шығындар) бойынша тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзетiн субъектiнiң белгiлi бiр қызмет түрiне жататын шығындарды айқындауды көздейтiн жанама әдiстердiң негiзiнде өткiзiлетiн өнiмнiң, тауарлардың (жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң) түрлерi бойынша бөлiнедi.

4. Субъектiнiң өнiміне, тауарларына (жұмыстарына, көрсетiлетiн қызметтерiне) негiзделген баға қалыптастыру кезiнде өзіндік құнда өнiмдi, тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өндiруге (көрсетуге) тiкелей жататын шығыстар және негiздеушi материалдармен (шарттар, шот-фактуралар, қаржылық құжаттар) расталған:

1) растайтын құжаттарда (шарттар, шот-фактуралар) және өнiмнiң, тауарлардың (жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң) бiр бiрлiгiн шығаруға арналған шикiзат, материал-дар, отын, материалдық ресурстар энергиясы шығысының қолданылатын нормаларына және (немесе) материалдық ресурстардың жылдық нормаларына сүйене отырып, материалдық ресурстардың нақты көлемiне негiзделе отырып көзделген бағалардан айқындалатын материалдық шығыстар;

2) оларды жүргiзу қажеттiлiгiн құжаттамалық техникалық растау және жиынтық сметалық есептемелер, объектiлiк, жергiлiктi және ресурстық сметалар (әрбiр объект бойынша жеке) бар болса, субъектiнiң негiзгi құралдар құнының өсуiне әкелмейтiн ағымдағы және күрделi жөндеуге және басқа да жөндеу-қалпына келтiру жұмыстарына жiберетiн қаражаты;

3) шығыстарға бағытталған, бағаның шығын бөлiгiнде ескерiлмеген субсидияларды қоспағанда, бағаның шығын бөлiгiн азайтуда ескерiлетiн субъектiге мемлекеттiк бюджет қаражатынан бөлiнетiн субсидиялар;

4) еңбек жағдайлары үшiн еңбек заңнамасына сәйкес еңбекақы төлеу жүйесiнде көзделген қосымша ақылар мен үстемеақылар төлеудi қоса алғанда, персоналға еңбекақы төлеуге жұмсалған шығыстар бағаларды қалыптастыру кезiнде ескерiледi, бұл ретте еңбекақы төлеуге жұмсалатын шығыстарды айқындау кезiнде персоналдың (әкiмшiлiк-басқару және өндiрiстiк) нақты саны және инфляция деңгейiнiң болжамды өзгерiсiн ескере отырып, қолданыстағы бағаларда қабылданған орташа айлық жалақы есепке алынады;

5) субъектiнiң есепке алу саясатында көзделген әдiстi пайдалана отырып айқындалатын және негiзгi құралдардың құнын арттыруға алып келетiн күрделi жөндеу жұмыстарын жүргiзуге және инвестициялық жобаларды iске асыруға бағытталатын амортизациялық аударымдарға шығыстар;

6) оларды тарту қажеттiлiгiн құжаттамалық растау, әлеуеттi өнiм берушiлердi, қызметтердi қаржыландыру және қарыз ресурстарын қайтару шарттары болған кезде инвестициялық жобаны iске асыруға немесе өнiм, тауарлар (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) өндiрiсiнде қолданылған негiзгi құралдарды сатып алуға (инвестициялық бағдарлама (жоба) болмаған жағдайда) қарыз қаражаттары үшiн сыйақы төлеуге арналған шығыстар;

7) аудиторлық, консалтингтiк, маркетингтiк қызметтерге жұмсалатын шығыстар; 8) қоршаған ортаға эмиссия үшiн ақы төлеуге; 9) кезең шығыстарында ескерiлетiн мiндеттi сақтандыру түрлерiне, салықтарға, алымдарға

және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдерге шығыстар ескеріледі. 5. Cубъектiнiң бағаларын қалыптастыру кезiнде өзiндiк құнда өнiмдi, тауарларды

(жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өндiруге тiкелей жатпайтын, сондай-ақ негiздеушi материалдармен (шарттар, шот-фактуралар, қаржылық құжаттар) расталмаған шығыстар, оның iшiнде:

1) өнiмдi, тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өндiру (көрсету) кезiнде пайдаланылмайтын негiзгi құралдардың амортизациялық аударымдары;

2) ластаушы заттардың нормативтен тыс шығарындылары (тастандылары) үшiн төлемдер; 3) үмiтсiз борыштар; 4) шаруашылық шарттардың талаптарын бұзғаны үшiн айыппұлдар, өсiмпұлдар,

тұрақсыздық айыбы және санкциялардың басқа да түрлерi, сот шығындары; 5) табысты жасырғаны (кемiткенi) үшiн айыппұлдар мен өсiмпұлдар; 6) ұрлықтан келген залалдар; 7) қызмет көрсетушi шаруашылықтар мен учаскелер өндiрiсiнде тартылмаған активтердi

ұстауға арналған; 8) кәсiптiк-техникалық училищелердi қоспағанда, денсаулық сақтау объектiлерiн, мектепке

дейiнгi балалар ұйымдарын, оқу орындарын ұстауға арналған; 9) сауықтыру лагерьлерiн, мәдениет және спорт объектiлерiн, тұрғын үй қорын ұстауға

арналған; 10) ұйым қызметкерлерiнiң тұрғын үй жағдайларын жақсартуға, бау-бақша үйлерiн сатып

алуға және үй шаруашылығымен айналысуға алған несиелерiн, пайызсызды қоса алғанда, өтеуге арналған;

11) мәдени-ағарту, сауықтыру және спорттық iс-шараларды өткiзуге арналған; 12) бау-бақша серiктестiктерiн абаттандыруға (жолдар салу, энергиямен және сумен

жабдықтау, жалпы сипаттағы басқа да шығыстарды жүзеге асыру) арналған; 13) демеушiлiк көмек көрсетуге арналған; 14) ақаудан болған ысыраптарға арналған; 15) өндiрiстi вахталық ұйымдастыруды қоспағанда, тауар нарығы субъектiлерiнiң персо-

налы үшiн пәтерлердi, тұрғын ғимараттарды және құрылыстарды, жатақханалар мен қонақ үйлердегi орындарды сатып алуға, жалдауға және ұстауға арналған;

16) мерейтойлар күнiне немесе қызметкерлерге ынталандыру түрiнде берiлетiн сыйлықтарды сатып алуға арналған;

17) нормативтен тыс техникалық және коммерциялық ысыраптарға, тауар-материалдық құндылықтардың, қоймадағы қорлардың бұзылуына және жетiспеушiлiгiне, басқа өндiрiлмейтiн шығыстарға;

18) жұмыс қорытындылары бойынша сыйлық беруге және сыйақылардың басқа да ны-сандарына арналған;

19) өндiрiстiк қажеттiлiкке байланысты iс-шараларды қоспағанда, оқытатын курстар-ды, семинарларды, тренингтердi, лекцияларды, көрмелердi, пiкiрталастарды, ғылым мен өнер қайраткерлерiмен кездесулердi, ғылыми-техникалық конференцияларды өткiзуге және ұйымдастыруға арналған;

20) қоғамдық ұйымдар мен қауымдастықтарға арналған мүшелiк жарналарға арналған; 21) бiлiм беру ұйымында оқитын қызметкерлердiң демалыстарына ақы төлеуге арналған; 22) кәсiптiк ауруларды оңалтып емдеуге байланысты шығындардан басқа, субъектiнiң

қаражаты есебiнен қызметкерлердiң және олардың балаларының емделуiне, демалуына, экс-курсияларына арналған жолдамаларға ақы төлеуге арналған;

23) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген мiндеттi сақтандыру төлемдерiн қоспағанда, сақтандыру төлемдерi (субъект өз қызметкерлерiнiң пайдасына жасаған жеке және мүлiктi сақтандыру шарттары бойынша субъект төлеп отыратын жарналар);

24) қызметкерлерге қосымша берiлген демалыстарға (заңнамада көзделгеннен тыс), оның iшiнде бала тәрбиелеп отырған әйелдерге ақы төлеуге, қызметкердiң отбасы мүшелерiне де-малысты пайдаланатын жерге бару және қайту жолына ақы төлеуге арналған;

25) заңнамада көзделгеннен басқа, субъектiнiң қызметкерлерiне жеңiлдiктер; 26) мектепке дейiнгi мекемелердегi, санаторийлердегi және сауықтыру лагерлерiндегi

балалардың тамақтану құнын өтеуге жұмсалатын шығыстар; 27) ұжымдық шартта айқындалған мақсаттарға кәсiптiк одақтарға аударымдар ескерiлмейдi. 6. Негiзделген бағаға енгiзiлетiн пайданың деңгейiн айқындау кезiнде субъектiлердiң тиiмдi

жұмыс iстеуiн және дамуын қамтамасыз ететiн қаражат ескерiледi. 7. Монополияға қарсы орган осы Қағидаларға сәйкес тауардың (жұмыстың, көрсетiлетiн

қызметтің) бағасына сараптама жүргiзедi. Бағаларға сараптама жүргiзу үшiн субъектiлер мыналарды: 1) тауарларға мемлекеттiк монополия енгiзiлген күннен бастап күнтiзбелiк отыз күннен

кешiктiрмей, баға деңгейiн растайтын негiздемелiк материалдарды қоса бере отырып, босату бағалары туралы жазбаша түрде ақпарат;

2) алдағы уақытта тауарларға (жұмыстарға, көрсетiлетiн қызметтерге) бағалардың өсетiнi және өсу себебiн растайтын негiздемелiк материалдарды табыс ете отырып, олардың өсу себептерi туралы кемiнде күнтiзбелiк отыз күн бұрын жазбаша түрде хабарлама бередi.

Бағалардың алдағы көтерiлуi туралы хабарламаға мыналар қоса берiледi: 1) көтеру себептерiн растайтын құжаттар (шикiзат, материалдар, қызметтер құнының өсуiн

растайтын тиiстi шарттардың көшiрмелерi); 2) қызметтiң әрбiр түрi бойынша бағалар жобасы; 3) бухгалтерлiк теңгерiм; 4) пайдалар мен залалдар туралы есеп; 5) еңбек және жалақы жөнiндегi есеп; 6) өндiрiстiк-қаржы қызметi туралы есеп; 7) негiзгi құралдар мен материалдық емес активтердiң болуы және олардың қозғалысы; 8) тұтастай кәсiпорын және қызметтің әрбiр түрi бойынша жеке шығындар баптары бой-

ынша таратып жаза отырып, бағалардың жобасын есептеу үшiн қолданылатын табыстар мен шығыстар туралы жиынтықты деректер;

9) еңбекақы төлеудiң қолданылып отырған жүйесi туралы мәлiметтер; 10) шикiзат және материалдар шығысының қолданылып отырған нормалары,

қызметкерлердiң нормативтiк саны туралы деректер; 11) бар болған жағдайда, есепке алу саясаты; 12) бар болған жағдайда, инвестициялық бағдарламалар (жобалар); 13) ағымдағы және күрделi жөндеуге және негiзгi құралдар құнының өсуiне алып келмейтiн

басқа да жөндеу-қалпына келтiру жұмыстарына бағытталған шығындардың жылдық сметасы; 14) негiзгi құралдар құнының өсуiне алып келетiн күрделi жөндеу жұмыстарын жүргiзуге

бағытталған шығындардың жылдық сметасы; 15) негiзгi құралдарды пайдалану мерзiмiн көрсете отырып, амортизациялық аударым-

дарды есептеу; 16) өткiзудiң жоспарланған көлемiн растайтын құжаттар – ниет етiлген хаттамалар, шарт-

тар, өндiру (жеткiзу) көлемдерiнiң есептемелерi, жобалық қуаты және оны iс жүзiнде пайда-лану туралы деректер, сондай-ақ өндiрiс (жеткiзу) көлемiн төмендеткен жағдайда субъектiлер негiздеме ұсынады;

17) дебиторлық және кредиторлық берешектiң таратылып жазылуы. Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 27 қаңтардағы

Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №10150болып енгізілді.

56. Кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға, өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі тікелей келіссөздерді облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы жүргізеді.

57. Барлаумен немесе өндірумен байланысты емес жерасты құрылыстарын салуға және (немесе) пайдалануға жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі тікелей келіссөздерді облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының жұмыс тобы жүргізеді.

58. Барлаумен немесе өндірумен байланысты емес жерасты құрылыстарын салуға және (немесе) пайдалануға жер қойнауын пайдалану құқығын беру тәртібін жер қойнауын зерттеу және пайдалану жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

59. Барлауға арналған келісімшарт негізінде коммерциялық табумен байланысты өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығын алуға айрықша құқығы бар тұлғамен өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін берілетін жер қойнауы учаскелерін қоспағанда, тікелей келіссөздер негізінде кең таралғандардан басқа пайдалы қазбаларды барлау, өндіру, бірлескен барлау мен өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін берілетін жер қойнауы учаскелерін құзыретті орган айқындайды.

60. Тікелей келіссөздер негізінде кең таралған пайдалы қазбаларды барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларды жүргізуге берілетін жер қойнауы учаскелерін облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары айқындайды.

61. Ұлттық компанияға барлау және (немесе), өндіру жөніндегі операциялар жүргізуге жер қойнауын пайдалану құқығы берілген жағдайда, облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөнінде тікелей келіссөздер жүргізу туралы құзыретті органнан хабарлама алған кезден бастап жер қойнауын пайдалану мақсаты үшін жерді резервтеуді Қазақстан Республикасының жер заңнамасында белгіленген тәртіппен жүргізеді.

62. Келісімшарт жасасуға үміткер тұлға тікелей келіссөздерге қатысу үшін Жер қойнауы туралы заңда белгіленген талаптарға сәйкес құзыретті органға немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарына өтінім жібереді.

63. Тікелей келіссөздерге қатысуға өтінім қабылданғаннан кейін жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті орган берілетін жер қойнауы учаскесі бойынша геологиялық ақпарат топтамасын өтініш беруші жүгінгеннен кейін бір ай ішінде ақылы түрде береді.

64. Құзыретті орган немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары Жер қойнауы туралы заңның 59-бабына сәйкес өтініш берушіні тікелей келіссөздерге қатысуға арналған өтінім келіп түскен күннен бастап екі ай ішінде тікелей келіссөздер жүргізу немесе тікелей келіссөздер жүргізуден бас тарту туралы шешімнің қабылдағаны жөнінде хабардар етеді.

Құзыретті орган немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары өтініш берушіні тікелей келіссөздер жүргізілетін күн туралы хабардар етеді.

65. Тікелей келіссөздер Жер қойнауы туралы заңның 58-бабының та-лаптарына сәйкес ресімделген өтінім келіп түскен күннен бастап екі ай ішінде жүргізіледі. Тікелей келіссөздер жүргізу мерзімі құзыретті органның немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының шешімімен ұзартылуы мүмкін.

66. Тікелей келіссөздер негізінде жер қойнауын пайдалану құқығын беру туралы шешім қабылданған жағдайда, өтініш берушімен келісімшарт Жер қойнауы туралы заңның 60-бабында көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, Жер қойнауы туралы заңда белгіленген тәртіппен және шарттарда жасалады.

67. Өтініш беруші тікелей келіссөздер барысында ұсынған және құзыретті орган немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органда-ры қабылдаған жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу шарттары міндетті түрде тікелей келіссөздер хаттамасына, ал кейіннен келісімшартқа қосылады.

Барлау сатысынан өндіру сатысына ауысу кезінде жер қойнауын пайдалану құқығын беру ерекшеліктері

68. Барлауға арналған келісімшарт негізінде кен орнын тапқан және бағалаған жер қойнауын пайдаланушының конкурс өткізбей-ақ, тікелей келіссөздер негізінде өндіруге арналған келісімшарт жасасуға айрықша құқығы болады.

69. Барлауға арналған келісімшарт негізінде кен орындарын табуды және бағалауды жүргізген тұлға Жер қойнауы туралы заңның 60-бабына сәйкес барлауға арналған келісімшарт қолданысының мерзімі ішінде не барлауға арналған келісімшарт аяқталған күннен бастап үш айдан кешіктірмей өндіруге арналған келісімшарт жасасу жөнінде тікелей келіссөздер жүргізу туралы өтініммен құзыретті органға немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарына жүгінуге құқылы.

Барлау үшін оңайлатылған тәртіппен жер қойнауын пайдалану құқығын беру ерекшеліктері

70. Барлау үшін оңайлатылған тәртіппен жер қойнауын пайдалану құқығы аз зерттелген жер қойнауы учаскелеріне беріледі.

Барлау үшін оңайлатылған тәртіппен берілетін аз зерттелген жер қойнауы учаскелерінің тізбесін жер қойнауын зерттеу және пайдалану жөніндегі уәкілетті органның ұсынысы бойын-ша құзыретті орган қалыптастырады және ол құзыретті органның ресми интернет-ресурсында жарияланады.

Жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті орган аз зерттелген жер қойнауы учаскелерінің тізбесін қалыптастыру жөнінде ұсыныстар әзірлеу кезінде жалпы геологиялық түсінік, ғылыми теориялық алғышарттар, сондай-ақ іздестіру жұмыстары сатысына дейін жүргізілген өңірлік геологиялық, геофизикалық және геохимиялық зерттеулер негізінде бағаланатын пайдалы қазбалардың болжамды ресурстары туралы қолда бар геологиялық ақпараты негізге алады.

71. Барлау үшін оңайлатылған тәртіппен берілетін жер қойнауы учаскесі он блоктан аспауға тиіс, олардың әрқайсысы географиялық координаталар жүйесінде бір минутқа тең.

Блоктар мынадай қағидат бойынша айқындалады:жердің бүкіл үстіңгі қабаты параллельдермен қатарларға (4о арқылы), ал меридиан-

дармен бағандарға (6о арқылы) бөлінеді; пайда болған трапециялардың қырлары 1:1000000 парақтарының шекаралары болып саналады. Қатарлар экватордан екі полюсқа қарай А-дан V-ға дейін бас латын әріптерімен, ал бағандар 180о меридианынан бастап батыстан шығысқа қарай араб сандарымен белгіленеді. Карта парағының номенклатурасы қатар әрпі мен баған нөмірінен тұрады.

1:100000 масштабындағы карта парағы миллиондық карта парағын 144 бөлікке бөлу арқылы жасалады; оның номенклатурасы 1, 2, 3, … 144 сандарының

бірін қоса отырып, 1:100000 карта парағын белгілеуден тұрады. 1:50000 масштабындағы карта парағы 1:100000 масштабындағы карта парағын төрт бөлікке

бөлу арқылы жасалады; оның номенклатурасы жүз мыңдық картаның номенклатурасы мен орыс әліпбиінің А, Б, В, Г бас әріптерінің бірінен тұрады.

Әрқайсысы бір минутқа тең блоктар елу мыңдық картаны сол жақ үстіңгі бұрышынан төменгі оң жақ бұрышына дейін 150 бөлікке (10 қатардан тұратын параллельдер мен 15 бағаннан тұратын меридиандар) бөлу арқылы жасалады. Оның номенклатурасы 1, 2, 3,… 150 сандарының бірін қоса отырып, 1:50000 карта парағын белгілеуден тұрады.

72. Оңайлатылған тәртіппен барлау үшін жер қойнауын пайдалану құқығын алу үшін өтінім беруші құзыретті органға өтінім жібереді, онда мыналар қамтылуға тиіс:

1) заңды тұлғаның атауы, оның орналасқан жері, мемлекеттік тиесілілігі, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркелуі және уәкілетті мемлекеттік кірістер органдарында тіркелуі тура-лы мәліметтер, жарғылық капиталдағы үлестерінің мөлшері (жарғылық капиталдың жалпы мөлшерінен) көрсетіле отырып, өтініш беруші заңды тұлғаның басшылары мен қатысушылары немесе акционерлері туралы мәліметтер, бағалы қағаздардың жалпы саны көрсетіле отырып, ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында заңды тұлғаның осындай қағаздарының айна-лымы туралы мәліметтер, өтініш берушінің еншілес ұйымдары туралы мәліметтер;

2) барлау үшін оңайлатылған тәртіппен берілетін жер қойнауы учаскелері арасынан өтініш беруші үміттеніп отырған, блоктар түрінде ұсынылған жер қойнауы учаскесін көрсету;

3) өтініш берушіде үлгілік келісімшарт жасалғаннан кейін алғашқы жыл ішінде сұралып отырған учаске шегінде орындалуы қажет шығындар мен жұмыс түрлерінің ең төмен мөлшері туралы талаптарды орындау үшін жеткілікті ақшаның бар екендігі туралы банк кепілдігі неме-се өзге де растау.

73. Өтінімге салыстырып тексеру үшін түпнұсқаларымен бір мезгілде құжаттардың көшірмелері не өтінімде көрсетілген мәліметтерді растайтын, нотариат куәландырған көшірмелер, сондай-ақ қол қойылған үлгілік келісімшарт қоса беріледі.

74. Үлгілік келісімшарт нысанын құзыретті орган бекітеді және онда мынадай негізгі ере-желер қамтылуға тиіс:

1) жыл сайын өсіп отыратын төлемдер түрінде берілген, өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына және оның инфрақұрылымын дамытуға арналған шығыстар мөлшері;

2) қол қойылатын бонусты төлеу жөніндегі міндеттемелер;3) үлгілік келісімшарт қолданылатын бүкіл кезеңде бір блок шегінде орындалуы қажет

шығындар мен жұмыс түрлерінің жылдар бойынша ең төмен мөлшері.75. Өтінім құзыретті органның кеңсесінде келіп түскен күні мен уақыты минутына дейінгі

дәлдікпен көрсетіліп тіркеледі.76. Құзыретті орган өтінім келіп түскен кезден бастап үш жұмыс күні ішінде ресми ин-

тернет-ресурста:1) өтініш берушінің атауын;2) сұралып отырған учаскенің координаталарын;3) өтінім берілген уақытты көрсете отырып, ол туралы мәліметтерді орналастырады.77. Егер құзыретті органның ресми интернет-ресурсында берілген өтінім туралы мәліметтер

орналастырылғаннан кейін бес жұмыс күні ішінде сұралып отырған жер қойнауы учаскесіне блоктар бойынша толық сәйкестікпен біреуден артық өтінім берілген жағдайда, мұндай учаске барлау үшін оңайлатылған тәртіппен берілетін учаскелер тізбесінен 20 жұмыс күні ішінде алып тасталады, ал мұндай блок бойынша жер қойнауын пайдалану құқығы Жер қойнауы туралы заңда аукцион үшін көзделген тәртіппен беріледі.

78. Аукционның өткізілетіні туралы хабарлама осы Қағидалардың 15-тармағына сәйкес барлау үшін оңайлатылған тәртіппен берілетін учаскелер тізбесінен

жер қойнауы учаскесін алып тастау туралы шешім қабылданған күннен бастап күнтізбелік отыз күннен кешіктірілмейтін мерзімде осындай жер қойнауы учаскесіне өтінім берген тұлғалар ара-сында ресімделеді.

79. Егер құзыретті органның ресми интернет-ресурсында берілген өтінім туралы мәліметтер орналастырылғаннан кейін бес жұмыс күні ішінде сұралып отырған жер қойнауы учаскесіне блоктар бойынша ішінара сәйкес келетін өтінім берілген жағдайда, құзыретті орган мұндай өтінімді келіп түскен кезінен бастап үш жұмыс күні ішінде қайтару себептерін көрсете отырып, қайтаруға тиіс.

80. Өтінім құзыретті органға келіп түскен күнінен бастап он бес жұмыс күні ішінде қаралуға жатады.

Өтінімді қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган өтінімді қабылдайды немесе оны қабылдамайды.

81. Мынадай жағдайларда:1) егер сұралып отырған учаске көлемі бойынша осы Қағидалардың 71-тармағында белгіленген шектеулерден асып кетсе;2) егер сұралып отырған учаскеде немесе оның бір бөлігінде бұрын өтінім берушімен не-

месе оның үлестес тұлғасымен Жер қойнауы туралы заңның 72-бабында көзделген негіздер бойынша құзыретті органның бастамасымен барлауға

арналған келісімшарт біржақты тәртіппен бұзылған болса, бұл ретте бұзылған күннен бастап үш жылдан аз уақыт өтсе;

3) Жер қойнауы туралы заңның 51-бабының 4) тармақшасында және 55-бабының 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген негіздер болса;4) егер сұралып отырған учаске немесе оның бір бөлігі басқа жер қойнауын

пайдаланушының пайдалануында болса, өтінім қабылданбайды.Өтінімді қабылдаудан бас тарту немесе осы Қағидалардың 81-тармағына сәйкес оны кері

қайтару өтініш берушіні қайтадан өтінім беру құқығынан айырмайды.82. Тікелей келіссөздерді құзыретті органның жұмыс тобы өтінім қабылданғаннан кейін

он жұмыс күні ішінде жүргізеді.83. Жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті орган құзыретті орган

өтінімді қабылдаған және тікелей келіссөздер жүргізу рәсімі басталған кезден бастап бес жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде мәлімделген жер қойнауы учаскесіне геологиялық бөліністі дайындайды.

84. Өтініш берушімен тікелей келіссөздердің қорытындысы бойынша үлгілік келісімшарт жасалады және келісімшарттың ажырамас бөлігі болып табылатын геологиялық бөлініс беріледі.

4. КелісімшартЖер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты жасасу тәртібі

85. Құзыретті органның, облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының тікелей келіссөздер негізінде келісімшарт жасасу туралы немесе Жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстарды өткізу жөніндегі комиссияның, кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі конкурстық комиссияның конкурс жеңімпазын айқындау туралы шешімі жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт жасасу үшін негіз болып табылады.

86. Барлауға, бірлескен барлау мен өндіруге арналған келісімшартқа қол қойылғанға және ол тіркелгенге дейін конкурс жеңімпазы не тікелей келіссөздер негізінде келісімшарт жасалатын тұлға Жер қойнауы туралы заңның 64-бабында белгіленген тәртіппен іздестіру жұмыстарының жобасын әзірлейді, ал өндіруге арналған келісімшарт бойынша Жер қойнауы туралы заңның 66-бабында белгіленген тәртіппен жобалау құжаттарын әзірлейді.

87. Келісімшарттың жобасы модельдік келісімшарттың, тікелей келіссөздер хаттамасының немесе тендер жеңiмпазының конкурстық ұсынысы, аукцион жеңімпазының өтінімі мен аукци-он хаттамасы және белгіленген тәртіппен әзірленген және бекітілген құжаттардың негізінде Жер қойнауы туралы заңның 62-бабында белгіленген тәртіппен жасалып, бекітілген жұмыс бағдарламасының негізінде әзірленеді.

88. Жұмыс бағдарламасы Жер қойнауы туралы заңның63-бабында белгіленген тәртіппен және модельдік келісімшарт негізінде жасалады.89. Келісімшарттың, жұмыс бағдарламасының талаптары жер қойнауын пайдалануға

арналған келісімшарт белгіленген тәртіппен бекітілген жобалық құжаттар негізінде құзыретті органмен немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарымен түпкілікті келісілгеннен кейін, сондай-ақ келісімшарт жасасуға мүмкіндік беретін міндетті сараптамалар нәтижелері алынғаннан кейін Жер қойнауы туралы заңның 68-бабында көзделген тәртіппен жасалады.

90. Келісімшарт құзыретті органда немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарында міндетті тіркелуге жатады және тіркелген кезінен бастап күшіне енеді.

5. Жер қойнауын пайдалану құқығын уәкілетті органның жазбаша рұқсаты немесе шарт негізінде беру

Жер қойнауын пайдалану құқығын уәкілетті органның жазбаша рұқсаты немесе шарт негізінде беру тәртібі

91. Келісімшарттық аумақтағы немесе одан тысқары жерлердегі барлаумен немесе өндірумен байланысты емес және радиоактивті қалдықтарды, зиянды заттарды көмуге және сарқынды суларға арналған жерасты құрылыстарын салуға және (немесе) пайдалануға жер қойнауын пайдалану құқығын беру қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның жазбаша рұқсаты негізінде жүзеге асырылады.

92. Шаруашылық-ауызсу және өндірістік-техникалық мақсаттағы жерасты суларын тәулігіне елу текше метрден екі мың текше метрге дейін алу лимиттерімен өндіру құқығын беру су қорын пайдалану және қорғау, сумен жабдықтау, су бұру саласындағы уәкілетті орган берген рұқсаттың негізінде жүзеге асырылады.

93. Жер қойнауын пайдаланушыға пайдалы қазбаны өндірудің технологиялық схемасына сәйкес өндірістік-техникалық жерасты суларын қаттарға айдау үшін тәулігіне екі мың және одан да көп текше метр көлемінде барлау немесе өндіру не тау-кен қазбаларын пайдалану кезінде су деңгейін төмендету мақсатында жерасты суларын өндіру құқығын беру индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның рұқсат беруі арқылы жүзеге асырылады.

94. Кең таралған пайдалы қазбаларды өз мұқтажы үшін, сондай-ақ тәулігіне елу текше мет-рден аспайтын көлемде жерасты суларын өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығын беру қойнауында кең таралған пайдалы қазбалар мен жерасты сулары бар жер учаскесін жеке меншікке немесе жер пайдалануға берумен бір мезгілде жүргізіледі. Жер учаскесін уақытша жер пайдалануға беру кезінде кең таралған пайдалы қазбаларды өз мұқтажы үшін, сондай-ақ тәулігіне елу текше метрден аспайтын көлемде өндірілетін жерасты суларын пайдалану талап-тары уақытша жер пайдалану туралы шартта көзделуі мүмкін.

Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, темір жолдар мен гидроқұрылыстарды салу (реконструкциялау) және жөндеу кезінде пайдаланылатын

кең таралған пайдалы қазбаларға жер қойнауын пайдалану құқығын беру тәртібі

95. Жеке немесе заңды тұлға жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, темір жолдар мен гидроқұрылыстарды салу (реконструкциялау) және жөндеу кезінде пайдаланылатын кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға жер қойнауын пайдалану құқығына жазбаша рұқсат алу үшін облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарына мынадай құжаттарды қоса бере отырып, осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтініш береді:

1) заңды тұлғалар үшін – заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтама* немесе куәлік;

ескертпе: * «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы»

2012 жылғы 24 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңы қолданысқа енгізілгенге дейін берілген заңды тұлғаны (филиалды, өкілдікті) мемлекеттік (есептік) тіркеу (қайта тіркеу) туралы куәлік заңды тұлғаның қызметі тоқтатылғанға дейін жарамды болып табылады;

2) жеке тұлғалар үшін – өтініш берушінің жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі;3) жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарына, темір жолдарға және/немесе

гидроқұрылыстарға жобалау-іздестіру және/немесе жөндеу-құрылыс жұмыстарын жүргізуге арналған шарттың (келісімшарттың) нотариат куәландырған көшірмесі немесе салыстырып тексеру үшін түпнұсқасын ұсына отырып, аталған шарттың (келісімшарттың) көшірмесі не гидроқұрылысқа құқық белгілейтін құжаттың көшірмесі;

4) мәлімделген қол қойылатын бонусты толық көлемде төлеу жөніндегі міндеттемені орын-дау мүмкіндігін растайтын құжаттар (жеке қаражат, банктердің кепілдігі);

5) осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес кең таралған пайдалы қазбаларға барлау жүргізілетін алаңның картограммасы, сондай-ақ облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының, жер қойнауын зерттеу мен пайда-лану жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің, су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкілетті органның өңірлік бөлімшесінің және орман шаруашылығы, жануар-лар дүниесін қорғау, өсімдіктер дүниесін молайту мен пайдалану және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкілетті органның өңірлік органының картограмманы қарау қорытындылары.

96. Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары осы Қағидалардың 97-тармағында тізбеленген құжаттардың барлығы болған кез-де кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған жер қойнауын пайдалану құқығына өтінішті қабылдайды.

97. Өтініш беруші кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған жер қойнауын пай-далану құқығын алу үшін мәлімделген қол қойылатын бонусты толық көлемде төлеу жөніндегі міндеттемені орындау мүмкіндігін растау мақсатында мынадай құжаттарды ұсынады:

1) егер төлемді жеке қаражат есебінен жүзеге асыру көзделген жағдайда, өтініш берушінің банк шотында тиісті соманың бар екендігін растайтын құжатты қоса береді;

2) егер қаржыландыруды қарыз қаражаты есебінен жүзеге асыру көзделген жағдайда, өтініш беруші кредиттік ұйымнан растаушы құжаттардың түпнұсқаларын немесе олардың но-тариат куәландырған көшірмелерін қоса береді.

98. Кең таралған пайдалы қазбаларға барлау жүргізілетін алаңның картограммасын өтініш беруші әзірлейді және оны облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарына, жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесіне, су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкілетті органның өңірлік бөлімшесіне және орман шаруашылығы, жануарлар дүниесін қорғау, өсімдіктер дүниесін молайту мен пайдалану және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкілетті органға мәлімделген координаталардың немесе координаталардың бір бөлігінің үшінші тұлғалардың ауыртпалығында болуы, келісімшарттық аумақпен, су қоры жерлерімен немесе ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы заңнамада көзделген жағдайларда ерек-ше қорғалатын табиғи аумақтардың аумағымен түйісуі, сондай-ақ пайдалы қазбалардың, оның ішінде жерасты суларының болуы немесе болмауы тұрғысынан қарауға жіберіледі.

Қарау қорытындылары өтініш берушіге кең таралған пайдалы қазбаларға барлау жүргізілетін алаңның картограммасы түскен кезден бастап 10 жұмыс күні ішінде жіберіледі.

Кең таралған пайдалы қазбаларға барлау жүргізілетін алаңның картограммасын қарау қорытындыларын беру кезінде мәлімделетін жер учаскелері барланған жағдайда, жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі оның барланғаны туралы тиісті белгі қояды.

Қарау қорытындылары бойынша картограмма түзетілген жағдайда, өтініш беруші кең таралған пайдалы қазбаларға барлау жүргізілетін алаңның картограммасын облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарына, жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесіне, су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкілетті органның өңірлік бөлімшесіне және орман шаруашылығы, жануарлар дүниесін қорғау, өсімдіктер дүниесін молайту мен пайдалану және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкілетті органға қайта жібереді.

Қарау қорытындылары өтініш берушіге түзетілген картограмма түскен кезден бастап 5 жұмыс күні ішінде жіберіледі.

99. Өтінішті қарау қорытындылары бойынша облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары өтініш түскен кезден бастап 5 жұмыс күні ішінде өтініш берушіні қол қойылатын бонустың түпкілікті мөлшерін белгілеу мәселесі бойын-ша келіссөздер жүргізу туралы хабардар етеді. Келіссөздер жүргізу күні өтініш түскен күннен бастап 10 жұмыс күнінен аспауға тиіс.

Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы ор-гандары келіссөздер жүргізілгеннен кейін 3 жұмыс күні ішінде:

1) келіссөздер хаттамасын ресімдейді және өтініш берушіге тікелей келіссөздердің қорытындылары бойынша қабылданған шешім туралы хабарлама жібереді;

2) кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған жер қойнауын пайдалану құқығына арналған жазбаша рұқсатты жасайды және жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшелеріне және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелеріне келісуге жібереді.

Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы ор-гандары келісулерді алған күннен бастап 5 жұмыс күні ішінде өтініш берушіге осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға жазбаша рұқсат береді.

Жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған жер қойнауын пайдалану құқығына жазбаша рұқсат түскен күннен бастап үш жұмыс күні ішінде келісуді жүргізеді.

100. Учаске барланған жағдайда кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған жер қойнауын пайдалану құқығына арналған жазбаша рұқсатты алғаннан кейін жер қойнауын пай-даланушы 3 жұмыс күні ішінде құпиялылық және геологиялық ақпаратты алу туралы келісімге қол қою үшін жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесіне жазбаша түрде жүгінеді.

Жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшелері жер қойнауын пайдаланушы жүгінген күннен бастап бес жұмыс күні ішінде құпиялылық және геологиялық ақпаратты алу туралы келісімге қол қоюды қамтамасыз етеді.

Геологиялық ақпаратты алу үшін ақы төлеуді өтініш беруші үш жұмыс күні ішінде жүргізеді.Геологиялық ақпарат топтамасының құны тарихи шығындар мөлшері негізге алынып

айқындалады.Геологиялық ақпарат топтамасының құны қайтарылмайды.101. Кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған жер қойнауын пайдалану

құқығына арналған жазбаша рұқсатты алғаннан кейін жер қойнауын пайдаланушы іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасын әзірлейді және кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға жер қойнауын пайдалану құқығына арналған жазбаша рұқсатты алған күннен бастап екі ай-дан кешіктірмей іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасын мемлекеттік экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық сараптамаларға жібереді, олар он бес жұмыс күні ішінде жүргізіледі.

Мемлекеттік экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық сараптамалардың оң қорытындыларын алуына қарай жер қойнауын пайдаланушы геологиялық барлау жұмыстарын жүргізеді, оның қорытындылары бойынша пайдалы қазбалар қорларының саны, сапасы, құрамы, технологиялық және өзге де қасиеттері, оның республика экономикасы үшін маңыздылығы, барлаудың тау-кен-техникалық, гидрогеологиялық, экологиялық және басқа жағдайлары туралы ақпаратты қамтитын пайдалы қазбалардың қорлары есептелген есепті жасайды.

Пайдалы қазбалардың қорлары есептелген есеп пайдалы қазбалардың қорлары жөніндегі өңіраралық комиссияға мемлекеттік жер қойнауы сараптамасына жіберіледі. Мемлекеттік жер қойнауы сараптамасы 10 жұмыс күні ішінде жүргізіледі.

102. Жеке немесе заңды тұлға жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, темір жолдар мен гидроқұрылыстарды салу (реконструкциялау) және жөндеу кезінде пайдаланы-латын кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығына арналған жазбаша рұқсат алу үшін облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарына мынадай құжаттарды қоса бере отырып, осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтініш береді:

1) заңды тұлғалар үшін – заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтама немесе куәлік;

ескертпе: «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы»

2012 жылғы 24 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңы қолданысқа енгізілуіне дейін берілген заңды тұлғаны (филиалды, өкілдікті) мемлекеттік (есептік) тіркеу (қайта тіркеу) туралы куәлік заңды тұлғаның қызметі тоқтатылғанға дейін жарамды болып табылады;

2) жеке тұлғалар үшін – өтініш берушінің жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі;3) жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарына, темір жолдарға және/немесе

гидроқұрылыстарға жөндеу-құрылыс жұмыстарын жүргізуге арналған шарттың (келісімшарттың) нотариат куәландырған көшірмесі немесе салыстырып тексеру үшін түпнұсқасын ұсына отырып, аталған шарттың (келісімшарттың) көшірмесі не гидроқұрылысқа құқық белгілейтін құжаттың көшірмесі;

4) мәлімделген қол қойылатын бонусты толық көлемде төлеу жөніндегі міндеттемелерді орындау мүмкіндігін растайтын құжаттар (жеке қаражат, банктердің кепілдігі);

ескертпе: егер жеке немесе заңды тұлға осы Қағидаларға сәйкес берілген кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға жер қойнауын пайдалану құқығына жазбаша рұқсат шеңберінде осы тұлға жүргізген жұмыстардың қорытындылары бойынша кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығына өтініш берген жағдайда, бұл құжат та-лап етілмейді. Өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығына рұқсат алынғаннан кейін коммерциялық табу бонусы Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес төленеді.

Егер жеке немесе заңды тұлға осы Қағидаларға сәйкес берілген кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған жер қойнауын пайдалану құқығына жазбаша рұқсат шеңберінде өзге тұлға жүргізген жұмыстардың қорытындылары бойынша кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығына өтініш берген жағдайда, онда өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығы алынғаннан кейін мөлшері Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес есептелген коммерциялық табу бонусының сомасынан төмен болмайтын қол қойылатын бонус төленеді;

5) пайдалы қазбалардың қорлары жөніндегі өңіраралық комиссияның тиісті хаттамасы;6) осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру

жүргізілетін алаңның картограммасы, сондай-ақ жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің картограмманы қарау қорытындысы;

7) кен орнын игеру жобасын оң келісудің нәтижелері;8) кен орнын игеру жобасының мемлекеттік экологиялық сараптамасының оң қорытындысы.Егер жеке немесе заңды тұлға осы Қағидаларға сәйкес берілген кең таралған пайдалы

қазбаларды барлауға арналған жер қойнауын пайдалану құқығына жазбаша рұқсат шеңберінде осы тұлға жүргізген жұмыстардың қорытындылары бойынша кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығына өтініш берген жағдайда, осы тармақтың

1), 2) және 3) тармақшаларында санамаланған құжаттарды ұсыну кең таралған пайда-лы қазбаларды барлауға арналған жер қойнауын пайдалану құқығына жазбаша рұқсаттың көшірмесін ұсынумен ауыстырылады.

103. Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары осы Қағидалардың 109-тармағында тізбеленген барлық құжаттар болған кезде кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығына өтінішті қабылдайды.

104. Өтініш беруші кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге жер қойнауын пайда-лану құқығын алу үшін мәлімделген қол қойылатын бонусты толық көлемде төлеу жөніндегі міндеттемелерді орындау мүмкіндігін растау мақсатында мынадай құжаттарды қоса береді:

1) егер төлемді жеке қаражат есебінен жүзеге асыру көзделген жағдайда, өтініш берушінің банк шотында тиісті соманың барын растайтын құжатты қоса береді;

2) егер қаржыландыруды қарыз қаражат есебінен жүзеге асыру көзделген жағдайда, өтініш беруші кредиттік ұйымнан растаушы құжаттардың түпнұсқаларын немесе олардың нотариат куәландырған көшірмелерін қоса береді.

105. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жүргізілетін алаңның картограммасы жер қойнауын пайдаланушы өндіруді жүргізуге құқылы пайдалы қазбалардың бекітілген қорлары бар жер қойнауының учаскесін графикалық және сипаттамалық жағынан айқындайды, оны өтініш беруші әзірлейді және жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің қарауына жатады.

Қарау қорытындылары өтініш берушіге кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жүргізілетін алаңның картограммасы түскен кезден бастап 10 жұмыс күні ішінде жіберіледі.

106. Кен орнын игеру жобасы тау-кен және өндіру жұмыстарының күнтізбелік кестесі мен берілген өнімділікті қамтамасыз ететін техникалық шешімдерді және өндіруге ілеспелі басқа да өндіріс операцияларын; жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану, персоналдың жұмыс істеу қауіпсіздігі, қоршаған ортаны қорғау; бүлінетін жерлерді рекультивациялау жөніндегі талаптардың сақталуын қамтамасыз ететін шараларды, сондай-ақ жоспарланып отырған жұмыстарды жылдарға бөліп қаржыландыру туралы мәліметтерді қамтуға тиіс.

Егер жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды су объектісінің су қорғау аймағы ішінде жүргізу жоспарланған жағдайда, кен орнын игеру жобасын су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкілетті органның өңірлік органымен де келісу қажет.

Келісу қорытындылары өтініш берушіге кен орнын игеру жобасы берілген күннен бастап 10 жұмыс күні ішінде жіберіледі.

107. Кен орнын игеру жобасына мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық және экологиялық сараптамалар жүргізілуге, ол өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесімен, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесімен, сондай-ақ жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесімен кен орнын игеру жобасы түскен кезден бастап 15 жұмыс күні ішінде келісілуге тиіс.

108. Өтінішті қарау қорытындылары бойынша облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары өтініш түскен күннен бастап 5 жұмыс күні ішінде өтініш берушіні қол қойылатын бонустың түпкілікті мөлшерін белгілеу мәселесі бойынша келіссөздердің жүргізілетін туралы хабардар етеді.

Келіссөздер жүргізілетін күн өтініш түскен кезден бастап 10 жұмыс күнінен аспауға тиіс. Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы ор-

гандары келіссөздер жүргізілгеннен кейін 3 жұмыс күні ішінде:1) келіссөздер хаттамасын ресімдейді және өтініш берушіге тікелей келіссөздердің

қорытындылары бойынша қабылданған шешім туралы хабарлама жібереді;2) кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығына арналған

жазбаша рұқсатты жасайды және жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшелеріне және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелеріне келісуге жібереді.

Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы ор-гандары келісулерді алған күннен бастап 5 жұмыс күні ішінде өтініш берушіге осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге жазбаша рұқсат береді.

Жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның және қоршаған ор-таны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелері кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығына арналған жазбаша рұқсат түскен күннен бастап үш жұмыс күні ішінде келісуді жүргізеді.

109. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операциялар тоқтатылған кезде жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын пайдалану объектісін жою немесе консервация-лау жөніндегі жұмыстарды жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы қолданыстағы заңнамаға сәйкес дереу орындауға кіріседі.

110. Мынадай:1) жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарына, темір жолдарға және

гидроқұрылыстарға жобалау-іздестіру жұмыстарын және/немесе жөндеу-құрылыс жұмыстарын жүзеге асыруға арналған шартты бұзу фактілері белгіленген;

2) өтініш беруші дәйексіз мәліметтерді қамтитын құжаттарды ұсынған жағдайларда, кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығына арналған жазбаша рұқсат беруден бас тартылады.

111. Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары өтініш берілген күннен бастап 5 жұмыс күні ішінде өтініш берушіге кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығына арналған жазбаша рұқсатты беруден дәлелді бас тартуды жазбаша түрде жібереді.

Өтініш беруші кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге жазбаша рұқсат беруден дәлелді бас тартуға негіз болған ескертулерді жойған кезде, қайталама өтініш жалпы негіздерде қаралады.

112. Кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығына жазбаша рұқсат мемлекеттік және орыс тілдерінде екі данада жасалады. Бір данасы жер қойнауын пайдаланушыға беріледі, екіншісі облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарында сақталады.

Жер қойнауын пайдалану құқығын беру қағидаларына 1-қосымшаНысан

________________________________________________________________________ (жер қойнауын пайдалану түрі)

ӨТІНІШ________________________________________________________________________ (өтініш берушінің атауы)________________________________________________________________________ (жер қойнауын пайдалану түрі және объектісі – жер қойнауы учаскесі)жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, темір жолдар мен гидро құры-

лыстарды салу (реконструкциялау) және жөндеу кезінде пайдаланылатын кең таралған қазбаларды барлау жөніндегі операцияларды жүргізуге рұқсат беруді сұрайды

Жер қойнауын пайдалану мақсаты__________________________________________________________________ (кең таралған пайдалы қазбалардың түрі1. ________________________________________________________________(кең таралған пайдалы қазбаларды барлауды бастау мен аяқтаудың болжанатын мерзімдері)2. ________________________________________________________________ (заңды тұлғаның толық атауы)3. ________________________________________________________________ (қол қойылатын бонустың ұсынылатын мөлшері)4. ________________________________________________________________ (жеке тұлғаның Т.А.Ә., басшының Т.А.Ә., лауазымы, кәсіпорын иесінің Т.А.Ә.)____________________________ ___________________________________ (қолы) кәсіпорын басшысының Т.А.Ә. (лауазымы), жеке тұлғаның Т.А.Ә.20 ж. « »

Жер қойнауын пайдалану құқығын беру қағидаларына 2-қосымша

Нысан

Кең таралған пайдалы қазбаларға барлау жүргізілетін алаңның картограммасы________________________________________________________ барлау үшін________________________________________________________ дайындалдыОрналасқан жері_____________________________________________________Белдеу шекарасы картограммада көрсетілген және № __ – № ___ бұрыштық нүктелерімен

белгіленген.

Бұрыштықнүктелер

бұрыштық нүктелердіңкоординаталары

бұрыштықнүктелер


солтүстікендігі

шығысбойлығы



Ауданы ___ шаршы км құрайды.____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ (барлануы)Жер қойнауын зерттеу мен _________________________________пайдалану жөніндегі (Т.А.Ә., лауазымы)уәкілетті __________________________________органның аумақтық (қолы)бөлімшесі_______________________________


Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, темір жолдар мен гидроқұрылыстарды салу (реконструкциялау) және жөндеу кезіндепайдаланылатын кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған

жер қойнауын пайдалану құқығына

РҰҚСАТ________________________________________________________________ үшін________________________________________________________________________________________________________________________________ берілді (кімге)___________________________________________________________________ (жер қойнауын пайдалану түрі)___________________________________________________________________ (жер қойнауын пайдалану объектісі)___________________________________________________________________ (жер қойнауын пайдалану мақсаты)___________________________________________________________________ (қол қойылатын бонустың мөлшері)___________________________________________________________________ (рұқсаттың қолданылу мерзімі)КЕЛІСІЛДІ:Жер қойнауын зерттеу мен ____________________________________пайдалану жөніндегі уәкілетті (Т.А.Ә., лауазымы)органның аумақтық бөлімшесі _______________________________ (қолы)Қоршаған ортаны қорғау ___________________________________жөніндегі уәкілетті органның (Т.А.Ә., лауазымы)аумақтық бөлімшесі _______________________________ (қолы)

20 ж. « » Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың әкімдігі _____________________________ (Т.А.Ә.) _____________________________ (қолы)______________________________


______________________________________________________________________ (жер қойнауын пайдалану түрі)

ӨТІНІШ______________________________________________________________________

(заңды тұлғаның атауы)______________________________________________________________________ (жер қойнауын пайдалану түрі және объектісі – кен орны, жер қойнауының учаскесі) жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, темір жолдар мен

гидроқұрылыстарды салу (реконструкциялау) және жөндеу кезіндепайдаланылатын кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған жер қойнауын

пайдалану құқығына рұқсат беруді сұрайды

Жер қойнауын пайдалану мақсаты______________________________________________________________________

(өндірілетін кең таралған пайдалы қазбалардың түрі және болжанатын саны (көлемі)1. ____________________________________________________________________ (кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруді бастау мен аяқтаудың болжанатын мерзімдері)2. ________________________________________________________________ (заңды тұлғаның толық атауы)3. ________________________________________________________________ (қол қойылатын бонустың/коммерциялық табу бонусының ұсынылатын мөлшері)4.________________________________________________________________ (басшының Т.А.Ә., лауазымы, кәсіпорын иесінің Т.А.Ә.)_______________________________(қолы) ___________________________________кәсіпорын басшысының Т.А.Ә.(лауазымы), жеке тұлғаның Т.А.Ә.20 ж. « »

___________________________


Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жүргізілетін алаңның картограммасы________________________________________________________ өндіру үші_________________________________________________________дайындалдыОрналасқан жері__________________________________________Белдеу шекарасы картограммада көрсетілген және № __ – № __ бұрыштық нүктелерімен

белгіленген.

Бұрыштықнүктелер


бұрыштықнүктелер






Ауданы ___ шаршы км құрайды.___________________________________________________________________

Жер қойнауын пайдалану құқығын беру қағидаларына 6-қосымша

Нысан

Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, темір жолдар мен гидроқұрылыстарды салу (реконструкциялау) және жөндеу кезінде пайдаланылатын

кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығына

РҰҚСАТ________________________________________________________________ үшін_____________________________________________________________ берілді (кімге)___________________________________________________________________ (жер қойнауын пайдалану түрі)___________________________________________________________________ (жер қойнауын пайдалану объектісі)___________________________________________________________________ (жер қойнауын пайдалану мақсаты)

(Соңы. Басы 13-бетте). ___________________________________________________________________ (қол қойылатын бонустың/коммерциялық табу бонусының мөлшері)___________________________________________________________________ (рұқсаттың қолданылу мерзімі)КЕЛІСІЛДІ:Жер қойнауын зерттеу мен _____________________________пайдалану жөніндегі (Т.А.Ә., лауазымы)уәкілетті ______________________________органның аумақтық (қолы)бөлімшесіҚоршаған ортаны қорғау _______________________________жөніндегі уәкілетті органның (Т.А.Ә., лауазымы)аумақтық бөлімшесі ______________________________ (қолы)20 ж. « » Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың әкімдігі_____________________________ (Т.А.Ә.) _____________________________ (қолы).

8 тамыз 2015 жыл www.egemen.kz 15 Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының қаулысы

2015 жылғы 27 мамыр №83 Алматы қаласы

«Қаржы нарығының жекелеген субъектілерінің бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2011 жылғы 1 шілдедегі №68 қаулысына

өзгеріс енгізу және Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының сақтандыру және қайта сақтандыру операциялары бойын-

ша бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы«Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан

Республикасының Заңына сәйкес «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сақтандыру және исламдық қаржыландыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2015 жылғы 27 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:

1. «Қаржы нарығының жекелеген субъектілерінің бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2011 жылғы 1 шілдедегі № 68 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7121 тіркелген, 2011 жылғы 5 қазанда «Заң газеті» газетінде № 144 (1960) жарияланған) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Қаржы нарығының жекелеген субъектілерінің бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықта:

2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«2. Осы Нұсқаулық бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы

қорларының (бұдан әрі – жинақтаушы зейнетақы қорлары), банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдардың, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының, өзара сақтандыру қоғамдарының, сақтандыру брокерлерiнiң, бағалы қағаздар нарығының кәсiби қатысушыларының, арнайы қаржы компанияларының, акционерлік инвестициялық қорлардың және микроқаржы ұйымдарының (бұдан әрi – ұйым) меншiктi ақшаны салымдарға, заемдарға, бағалы қағаздарға, туынды құралдарға, тазартылған қымбат металдарға, ше-тел валютасына орналастыру операцияларының, хеджирлеу операцияларының, сондай-ақ РЕПО және керi РЕПО операцияларының бухгалтерлiк есебін жүргiзуді нақтылайды.

Осы Нұсқаулықтың 4, 7, 9, 10 және 11-тараулары исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына қолданылмайды.».

2. Қоса беріліп отырған Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының сақтандыру және қайта сақтандыру операциялары бойынша бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

3. Бухгалтерлік есеп департаменті (Рахметова С.К.) заңнамада белгіленген тәртіппен:1) Құқықтық қамтамасыз ету департаментімен (Досмұхамбетов Н.М.) бірлесіп, осы қаулыны

Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;2) осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен

кейін күнтізбелік он күн ішінде «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы қаулы ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды қамтамасыз етсін.

4. Халықаралық қатынастар және жұртшылықпен байланыс департаменті (Қазыбаев А.Қ.) осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспасөз басылымдарында ресми жариялауға жіберуді қамтамасыз етсін.

5. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Д.Т. Ғалиеваға жүктелсін.


Ұлттық Банк Төрағасы Қ.КЕЛІМБЕТОВ.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2015 жылғы 27 мамырдағы №83 қаулысымен бекітілген

Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының сақтандыру және қайта сақтандыру операциялары бойынша бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулық

1. Жалпы ережелер1. Осы Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының сақтандыру және қайта сақтандыру

операциялары бойынша бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі – Нұсқаулық) «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы, «Сақтандыру қызметі туралы» 2000 жылғы 18 желтоқсандағы (бұдан әрі – Сақтандыру қызметі туралы Заң), «Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы» 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасының заңдарына, халықаралық қаржылық есептiлiк стандарттарына сәйкес әзiрлендi және исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операциялары бойынша бухгалтерлік есепті жүргізуін нақтылайды.

2. Нұсқаулыққа, Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы заңнамасына, Сақтандыру қызметі туралы Заңға және халықаралық қаржылық есептілік стандартта-рына қайшы келмейтiн қосымша бухгалтерлiк жазбалар жасауға жол берiледi.

2. Жалпы сақтандыру (қайта сақтандыру) бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі1-параграф. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша сақтандыру (қайта

сақтандыру) бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі3. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша тиесілі сақтандыру сыйлықақысының

сомасы исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты күшіне енген күннен бастап кіріс ретінде танылады. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты күшіне енген күннен бастап исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында көрсетілген сақтандыру сыйлықақысының сомасына мына-дай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1280 41 Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылар 1280 42 Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақыларКт 6280 41 Сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кірістер.4. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы есептелген сақтандыру сыйлықақысын нақты

алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:Дт 1010 Кассадағы ақша қаражаттары 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттарыКт 1280 41 Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылар 1280 42 Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылар.

2-параграф. Резервтер бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі5. Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар резервін, болған, бірақ мәлімделмеген залалдар резервін,

мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резервін, көзделмеген тәуекелдер резервін және тұрақтандыру резервін қалыптастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) қалыптастырылатын еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар резервінің сомасына:Дт 7440 41 Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар резервін қалыптастыру бойынша шығыстарКт 3390 48 Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар резерві;2) болған, бірақ мәлімделмеген залалдардың қалыптастырылатын резервінің сомасына:Дт 7440 42 Болған, бірақ мәлімделмеген залалдар резервін қалыптастыру бойынша

шығыстарКт 3390 49 Болған, бірақ мәлімделмеген залалдар резерві;3) мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдардың қалыптастырылатын резервінің сомасына:Дт 7440 45 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резервін қалыптастыру бойынша

шығыстарКт 3390 52 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резерві;4) көзделмеген тәуекелдердің қалыптастырылатын резервінің сомасына:Дт 5520 Өткен жылдардағы бөлінбеген пайда (өтелмеген залал)Кт 5490 40 Көзделмеген тәуекелдер резерві;5) қалыптастырылатын тұрақтандыру резервінің сомасына:Дт 5520 Өткен жылдардағы бөлінбеген пайда (өтелмеген залал)Кт 5490 41 Тұрақтандыру резерві.6. Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар резерві, болған, бірақ мәлімделмеген залалдар резерві,

мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резерві, көзделмеген тәуекелдер резерві және тұрақтандыру резерві азайған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар резервінің азаю сомасына:Дт 3390 48 Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар резервіКт 6280 45 Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар резервін төмендетуден кірістер;2) болған, бірақ мәлімделмеген залалдар резервінің азаю сомасына:Дт 3390 49 Болған, бірақ мәлімделмеген залалдар резервіКт 6280 46 Болған, бірақ мәлімделмеген залалдар резервін төмендетуден кірістер;3) мәлімделген, бірақ реттелмеген зиян резервінің азаю сомасына:Дт 3390 52 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резервіКт 6280 47 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резервін төмендетуден кірістер;4) көзделмеген тәуекелдер резервінің азаю сомасына:Дт 5490 40 Көзделмеген тәуекелдер резервіКт 5520 Өткен жылдардағы бөлінбеген пайда (өтелмеген залал);5) тұрақтандыру резервінің азаю сомасына:Дт 5490 41 Тұрақтандыру резервіКт 5520 Өткен жылдардағы бөлінбеген пайда (өтелмеген залал).

3-параграф. Сақтандыру төлемдері бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі7. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтандырушыға (пайда алушыға) сақтандыру

төлемін жүзеге асырған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:1) исламдық сақтандыру ұйымы:исламдық сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемінің сомасын есептеу кезінде: Дт 3390 52 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резервіКт 3390 44 Сақтанушылармен есеп айырысу,бір мезгілде осы сомаға:Дт 7470 41 Сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша

шығыстарКт 7440 45 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резервін қалыптастыру бойынша

шығыстар;сақтандырушыға (пайда алушыға) сақтандыру төлемін жүзеге асырған кезде төлем сомасына:Дт 3390 44 Сақтанушылармен есеп айырысуКт 1010 Кассадағы ақша қаражаттары 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттары;2) исламдық қайта сақтандыру ұйымы:исламдық қайта сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемінің сомасын есептеу кезінде:Дт 3390 52 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резервіКт 3390 43 Қайта сақтанушылармен есеп айырысу,бір мезгілде осы сомаға:Дт 7470 42 Қайта сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша

шығыстарКт 7440 45 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резервін қалыптастыру бойынша

шығыстар;қайта сақтандырушыға (пайда алушыға) сақтандыру төлемін жүзеге асырған кезде төлем сомасына:Дт 3390 43 Қайта сақтанушылармен есеп айырысуКт 1010 Кассадағы ақша қаражаттары 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттары.

3. Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) жөніндегі операциялардың бухгалтерлік есебі1-параграф. Өмірді жинақтаушы және жинақтаушы емес исламдық сақтандыру (қайта

сақтандыру) шарты бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) жөніндегі операциялардың бухгалтерлік есебі

8. Сақтанушы (қайта сақтанушы) өмірді жинақтаушы исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын жасау кезінде өмірді жинақтаушы исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша бүкіл сақтандыру сыйлықақыларының сомасы өмірді жинақтаушы исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартының бүкіл қолданылу мерзімі ішінде тиісті үлестермен кіріс ретінде танылады.

9. Егер өмірді жинақтаушы исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында өмірді жинақтаушы исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартының қолданылу мерзімі немесе өмірді жинақтаушы исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында белгіленген басқа мерзім аяқталғанға дейін сақтанушының (қайта сақтанушының) жыл сайын (тоқсан сайын, ай сайын) сақтандыру сыйлықақыларын төлеуі көзделсе, кіріс бір жыл (тоқсан, ай) ішінде алуға тиесілі мөлшерде танылады және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сақтанушыдан (қайта сақтанушыдан) алуға тиесілі мөлшердегі есептелген кірістер сомасына:Дт 1280 41 Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары 1280 42 Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақыларыКт 6280 41 Сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кірістер;2) нақты келіп түскен сақтандыру сыйлықақыларының сомасына:Дт 1010 Кассадағы ақша қаражаттары 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттарыКт 1280 41 Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары 1280 42 Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары.10. Егер өмірді жинақтаушы исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында сақтанушының

(қайта сақтанушының) сақтандыру сыйлықақыларын біржолғы төлеуі көзделсе, сақтандыру сыйлықақыларының бүкіл сомасы толық көлемде өмірді жинақтаушы исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша кіріс ретінде танылады және Нұсқаулықтың 3 және 4-тармақтарында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

11. Сақтанушы (қайта сақтанушы) өмірді жинақтаушы емес исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын жасау кезінде өмірді жинақтаушы емес исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша төленуге тиесілі сақтандыру сыйлықақысының сомасы кіріс ретінде танылады.

12. Егер өмірді жинақтаушы емес исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында сақтанушының (қайта сақтанушының) сақтандыру сыйлықақыларын біржолғы төлеуі көзделсе, сақтандыру сыйлықақыларының бүкіл сомасы толық көлемде өмірді жинақтаушы емес исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша кіріс ретінде танылады және Нұсқаулықтың 3 және 4-тармақтарында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

13. Егер өмірді жинақтаушы емес исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында сақтандыру сыйлықақыларының бөліп төленуі көзделсе, кіріс өмірді жинақтаушы емес исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартының қолданылу мерзімінің соңына дейін онда белгіленген тиісті үлестермен танылады және Нұсқаулықтың 9-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

14. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтандыру төлемін сақтанушыға (қайта сақтанушыға) немесе өмірді жинақтаушы және (немесе) жинақтаушы емес исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартына сәйкес сақтандыру сомасын алуға уәкілетті тұлғаға төлеген кезде мына-дай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) өмірді жинақтаушы және (немесе) жинақтаушы емес исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша сақтандыру төлемінің сомасын есептеген кезде:

Дт 3390 50 Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған за-лалдар резерві

3390 52 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резервіКт 3390 43 Қайта сақтанушылармен есеп айырысу 3390 44 Сақтанушылармен есеп айырысу, бір мезгілде осы сомаға:Дт 7470 41 Сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша шығыстарКт 7440 43 Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдар резервін қалыптастыру бойынша шығыстар 7440 45 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резервін қалыптастыру бойынша шығыстар;2) сақтандыру сомасын және жинақталған кірісті нақты төлеу сомасына:Дт 3390 43 Қайта сақтанушылармен есеп айырысу 3390 44 Сақтанушылармен есеп айырысуКт 1010 Кассадағы ақша қаражаттары 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттары.

2-параграф. Исламдық аннуитеттік сақтандыру шарттары бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі

15. Сақтанушы сақтанушының сақтандыру сыйлықақысын біржолғы (бір реттік) төлеуі шартымен сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кірістер сомасына исламдық аннуитеттік сақтандыру шартын жасаған кезде, сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кірістер сомасына исламдық сақтандыру ұйымы Нұсқаулықтың 3 және 4-тармақтарында көзделген бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады.

16. Сақтанушы сақтанушының исламдық аннуитеттік сақтандыру шартында белгіленген мерзімнің аяғына дейін кезеңдік негізде сақтандыру сыйлықақыларын төлеуі шартымен исламдық аннуитеттік

сақтандыру шартын жасаған кезде, исламдық сақтандыру ұйымы Нұсқаулықтың 9-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады.

17. Сақтанушы исламдық аннуитеттік сақтандыру шартында белгіленген кезеңділікпен сақтандыру сыйлықақыларын төлеу мерзімі аяқталғаннан кейін сақтандыру төлемдерінің сомаларын есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) есептелген кезеңдік төлемдер сомасына:Дт 7470 41 Сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша шығыстарКт 3390 44 Сақтанушылармен есеп айырысу;2) нақты төлеу кезінде:Дт 3390 44 Сақтанушылармен есеп айырысуКт 1010 Кассадағы ақша қаражаттары 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттары. 18. Өмірді жинақтаушы және жинақтаушы емес сақтандыру шарттарының қайта сақтандыру

бойынша операцияларының бухгалтерлік есебі Нұсқаулықтың 4-тарауына сәйкес жүзеге асырылады.

3-параграф. Сақтандыру резервтері бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі19. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша болмаған залалдар резервін

қалыптастыру кезінде қалыптастырылатын сақтандыру резервінің сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 7440 43 Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдар резервін қалыптастыру бойынша шығыстарКт 3390 50 Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдар резерві.20. Өмірді исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдар

резервін азайту (түзету) кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:Дт 3390 50 Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдар резервіКт 6280 48 Болмаған залалдар резервін төмендетуден кірістер.21. Өмірді исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша мәлімделген, бірақ рет-

телмеген залалдар резервінің бухгалтерлік есебі Нұсқаулықтың 5-тармағының 3) тармақшасына және 6-тармағының 3) тармақшасына сәйкес жүзеге асырылады.

22. Өмірді жинақтаушы емес исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болған, бірақ мәлімделмеген залалдар резервінің бухгалтерлік есебі Нұсқаулықтың 5-тармағының 2) тармақшасына және 6-тармағының 2) тармақшасына сәйкес жүзеге асырылады.

23. Исламдық аннуитеттік сақтандыру шарты бойынша болмаған залалдардың резервін қалыптастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 7440 44 Аннуитет шарттары бойынша болмаған залалдар резервін қалыптастыру бойынша шығыстарКт 3390 51 Аннуитет шарттары бойынша болмаған залалдар резерві.24. Исламдық аннуитеттік сақтандыру шарты бойынша болмаған залалдар резервін азайту (түзету)

кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:Дт 3390 51 Аннуитет шарттары бойынша болмаған залалдар резервіКт 6280 48 Болмаған залалдар резервін төмендетуден кірістер.

4. Қайта сақтандыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі25. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық қайта сақтандыру шартын жасау

кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:1) есептелген сақтандыру сыйлықақысының сомасына:Дт 7470 40 Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты шығыстар Кт 3390 42 Қайта сақтандырушылармен есеп айырысулар;2) төленген сақтандыру сыйлықақысының сомасына:Дт 3390 42 Қайта сақтандырушылармен есеп айырысуларКт 1010 Кассадағы ақша қаражаттары 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттары.26. Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылардың, болған, бірақ мәлімделмеген залалдардың, өмірді

исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдардың, исламдық аннуитеттік сақтандыру шарттары бойынша болмаған залалдардың, мәлімделген, бірақ реттелме-ген залалдардың резервтері бойынша қайта сақтандыру активтерін қалыптастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта сақтандыру активін қалыптастыру кезінде:Дт 1280 47 Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта сақтандыру активтеріКт 6280 42 Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне байланысты кірістер;2) болған, бірақ мәлімделмеген залалдар бойынша қайта сақтандыру активін қалыптастыру кезінде:Дт 1280 48 Болған, бірақ мәлімделмеген залалдар бойынша қайта сақтандыру активтеріКт 6280 42 Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне байланысты кірістер;3) өмірді исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдар резерві

бойынша қайта сақтандыру активін қалыптастыру кезінде:Дт 1280 49 Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдар бойынша қайта сақтандыру активтеріКт 6280 42 Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне байланысты кірістер;4) мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резерві бойынша қайта сақтандыру активін

қалыптастыру кезінде:Дт 1280 51 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар бойынша қайта сақтандыру активтеріКт 6280 42 Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне байланысты кірістер.27. Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылардың, болған, бірақ мәлімделмеген залалдардың, өмірді

исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдардың, исламдық аннуитеттік сақтандыру шарттары бойынша болмаған залалдардың, мәлімделген, бірақ реттелме-ген залалдардың резервтері бойынша қайта сақтандыру активтерін азайту (түзету) кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта сақтандыру активін азайту (түзету) сомасына:Дт 7440 48 Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар резерві бойынша қайта сақтандыру активтерін төмендетуден шығыстарКт 1280 47 Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта сақтандыру активтері;2) болған, бірақ мәлімделмеген залалдар резерві бойынша қайта сақтандыру активін азайту

(түзету) сомасына:Дт 7440 49 Болған, бірақ мәлімделмеген залалдар резерві бойынша қайта сақтандыру активтерін төмендетуден шығыстарКт 1280 48 Болған, бірақ мәлімделмеген залалдар бойынша қайта сақтандыру активтері;3) өмірді исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдар резерві

бойынша қайта сақтандыру активін азайту (түзету) сомасына:Дт 7440 50 Болмаған залалдар резерві бойынша қайта сақтандыру активтерін төмендетуден шығыстарКт 1280 49 Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдар бойынша қайта сақтандыру активтері;4) мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резерві бойынша қайта сақтандыру активінің азаю

(түзету) сомасына:Дт 7440 51 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар резерві бойынша қайта сақтандыру активтерінің төмендеуінен шығыстарКт 1280 51 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар бойынша қайта сақтандыру активтері.28. Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған залалдарды жабуға арналған

резервтерді (провизияларды) құрған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:Дт 7440 47 Қайта сақтандыру активтері бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыру бойынша шығыстарКт 1290 41 Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған залалдарды жабуға арналған резервтер (провизиялар).29. Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған залалдарды жабуға арналған резервтер

(провизиялар) азайған (жойылған) кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:Дт 1290 41 Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздауынан болған залалдарды жабуға арналған резервтер (провизиялар)Кт 6240 03 Басқа да дебиторлық берешек бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден (жоюдан) кірістер.30. Құрылған резервтердің (провизиялардың) есебінен қайта сақтандыру активтерін есептен

шығарған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:Дт 1290 41 Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған залалдарды жабуға арналған резервтер (провизиялар)Кт 1280 47 Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта сақтандыру активтері 1280 48 Болған, бірақ мәлімделмеген залалдар бойынша қайта сақтандыру активтері 1280 49 Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдар бойынша қайта сақтандыру активтері 1280 50 Аннуитет шарттары бойынша болмаған залалдар бойынша қайта сақтандыру активтері 1280 51 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар бойынша қайта сақтандыру активтері.31. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық қайта сақтандыру шартын

мерзімнен бұрын бұзғанда исламдық қайта сақтандыру ұйымына талаптар туындаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) туындайтын талап сомасына:Дт 1280 46 Қайта сақтандырушыларға талаптарКт 6280 44 Сақтандыру қызметінен түскен басқа да кірістер;2) нақты алынған ақша сомасына:Дт 1010 Кассадағы ақша қаражаттары 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттарыКт 1280 46 Қайта сақтандырушыларға талаптар.32. Исламдық қайта сақтандыру шартына сәйкес исламдық қайта сақтандыру ұйымынан

комиссиялық сыйақы түрінде кірісті есептеген және (немесе) алған кезде қайта сақтанушы мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:

1) исламдық қайта сақтандыру шарты күшіне енген кезде:Дт 1270 41 Қайта сақтандыру бойынша есептелген комиссиялық кірістерКт 3390 54 Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты басқа да кредиторлық берешек;исламдық қайта сақтандыру шартының қолданылу мерзімі ішінде есептік кезеңдегі кірістерге

амортизациялауға жататын комиссиялық кірістер сомасына:Дт 3390 54 Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты басқа да кредиторлық берешекКт 6110 41 Қайта сақтандыру шарттары бойынша комиссиялық кірістер;2) ақшаны нақты алған кезде:Дт 1010 Кассадағы ақша қаражаттары 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттарыКт 1270 41 Қайта сақтандыру бойынша есептелген комиссиялық кірістер.33. Егер исламдық қайта сақтандыру шартының талаптарында қайта сақтанушыға комиссиялық

сыйақы төлеу бойынша исламдық қайта сақтандыру ұйымының берешегі және исламдық қайта сақтандыру ұйымына сақтандыру сыйлықақысын төлеу бойынша қайта сақтанушының берешегі сома-сын есепке алу мүмкіндігі көзделген болса, есепке алынатын сомаға мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) қайта сақтанушы:Дт 3390 42 Қайта сақтандырушылармен есеп айырысуКт 1270 41 Қайта сақтандыру бойынша есептелген комиссиялық кірістер;2) исламдық қайта сақтандыру ұйымы:Дт 3390 43 Қайта сақтанушылармен есеп айырысуКт 1280 42 Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлық ақылары.34. Исламдық қайта сақтандыру ұйымы сақтандыру жағдайы туындаған кезде қайта сақтанушы

шеккен шығыстарды исламдық қайта сақтандыру шартына сәйкес өтеген кезде, қайта сақтанушы мы-надай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:

нақты ақша алған кезде:Дт 1010 Кассадағы ақша қаражаттары 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттарыКт 1280 49 Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдар бойынша қайта сақтандыру активтері 1280 50 Аннуитет шарттары бойынша болмаған залалдар бойынша қайта сақтандыру активтері 1280 51 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар бойынша қайта сақтандыру активтері,бір мезгілде исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдар,

исламдық аннуитеттік сақтандыру шарттары бойынша болмаған залалдар, мәлімделген, бірақ рет-телмеген залалдар резервтері бойынша бұрын есептелген қайта сақтандыру активтерінің сомасы қайта сақтандыру ұйымынан нақты алынған ақша сомасынан асып кеткен жағдайда қайта сақтандыру активтерін азайту (түзету) сомасына:

Дт 7440 48 Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар резерві бойынша қайта сақтандыру активтерін төмендетуден шығыстарКт 1280 49 Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша болмаған залалдар бойынша қайта сақтандыру активтері 1280 50 Аннуитет шарттары бойынша болмаған залалдар бойынша қайта сақтандыру активтері 1280 51 Мәлімделген, бірақ реттелмеген залалдар бойынша қайта сақтандыру активтері.

5. Сақтандыру жарналарын бағалы қағаздарға орналастыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі

35. Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын немесе сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздарды сатып алған кезде мынадай бухгалтерлік жаз-балар жүзеге асырылады:

1) брокерге авансты аударған кезде:Дт 1610 02 Брокерлермен есеп айырысуларКт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттары;2) комиссиялық шығыстар сомасына:Дт 7470 81 Қор биржасының қызмет көрсетуі үшін комиссиялық шығыстар 7470 82 Брокерлік және дилерлік қызмет бойынша қызмет көрсетуі үшін комиссиялық шығыстарКт 3380 81 Қор биржасының қызмет көрсетуі үшін есептелген комиссиялық шығыстар 3380 82 Брокерлік және дилерлік қызмет бойынша қызмет көрсету үшін есептелген комиссиялық шығыстар;3) бұрын есептелген комиссиялық шығыстарды төлеген кезде:Дт 3380 81 Қор биржасының қызмет көрсетуі үшін есептелген комиссиялық шығыстар 3380 82 Брокерлік және дилерлік қызмет бойынша қызмет көрсету үшін есептелген комиссиялық шығыстарКт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттары 1610 02 Брокерлермен есеп айырысулар; 4) мәміле бойынша шығындарды есепке ала отырып, сатып алынған үлестік бағалы қағаздың

таза құнына:Дт 1120 01 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері 1140 01 Сату үшін қолда бар қысқамерзімді қаржылық инвестициялар 2030 01 Сату үшін қолда бар ұзақмерзімді қаржылық инвестициялар

Кт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттары 1610 02 Брокерлермен есеп айырысулар;5) үлестік бағалы қағаздарды сатып алу бойынша мәміленің сомасы олардың әділ құнынан асқан

жағдайда:Дт 7470 10 Бағалы қағаздарды сатып алу-сатудан болатын шығыстар Кт 1120 01 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері 1140 01 Сату үшін қолда бар қысқамерзімді қаржылық инвестициялар 2030 01 Сату үшін қолда бар ұзақмерзімді қаржылық инвестициялар;6) үлестік бағалы қағаздардың әділ құны оларды сатып алу бойынша мәміле сомасынан асқан

жағдайда:Дт 1120 01 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері 1140 01 Сату үшін қолда бар қысқамерзімді қаржылық инвестициялар 2030 01 Сату үшін қолда бар ұзақмерзімді қаржылық инвестицияларКт 6280 09 Бағалы қағаздарды сатып алудан-сатудан кірістер.36. Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын

және сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздар бойынша тиесілі дивидендтерді есептеген кезде мы-надай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістер 2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістерКт 6120 Дивидендтер бойынша кірістер. 37. Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын

және сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздарды исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының есептік саясатында белгіленген кезеңділікпен әділ құны бойынша қайта бағалаған кезде, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздар бойынша:

егер үлестік бағалы қағаздардың әділ құны олардың есептік құнынан жоғары болса: Дт 1120 04 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ құнын оң түзетуКт 6150 01 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздар құнының өзгеруінен болған іске асырылмаған кірістер; егер үлестік бағалы қағаздардың есептік құны олардың әділ құнынан жоғары болса:Дт 7470 03 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздар құнының өзгеруінен іске асырылмаған шығыстарКт 1120 05 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ құнын теріс түзету, бір мезгілде үлестік бағалы қағаздардың әдiл құнының есепте тұрған оң немесе терiс түзету сомасына:Дт 1120 05 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ құнын теріс түзетуКт 1120 04 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ құнын оң түзету;2) сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздар бойынша:егер үлестік бағалы қағаздардың әділ құны олардың есептік құнынан жоғары болса:Дт 1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ құнын оң түзету 2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялардың әділ құнын оң түзетуКт 5440 Сатуға арналған қаржылық активтерді қайта бағалауға арналған резерв, егер үлестік бағалы қағаздардың есептік құны олардың әділ құнынан жоғары болса:Дт 5440 Сатуға арналған қаржылық активтерді қайта бағалауға арналған резервКт 1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ құнын теріс түзету 2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақмерзімді қаржылық инвестициялардың әділ құнын теріс түзету, бір мезгілде үлестік бағалы қағаздардың әдiл құнының есепте тұрған оң немесе терiс түзету сомасына:Дт 1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ құнын теріс түзету 2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялардың әділ құнын теріс түзетуКт 1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ құнын оң түзету 2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялардың әділ құнын оң түзету.38. Құны шетел валютасымен берiлген, өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін

әділ құны бойынша бағаланатын немесе сату үшiн қолда бар үлестiк бағалы қағаздарды валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлiк жазбалар жүзеге асырылады:

1) өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын үлестiк бағалы қағаздар бойынша:

оң бағамдық айырма сомасына:Дт 1120 04 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ құнын оң түзету 1120 05 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ құнын теріс түзетуКт 6250 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістер; теріс бағамдық айырма сомасына:Дт 7430 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан болған іске асырылмаған шығыстарКт 1120 04 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ құнын оң түзету 1120 05 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін, әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ құнын теріс түзету;2) сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздар бойынша:оң бағамдық айырма сомасына:Дт 1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ құнын оң түзету 1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ құнын теріс түзету 2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялардың әділ құнын оң түзету 2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялардың әділ құнын теріс түзетуКт 5440 Сатуға арналған қаржылық активтерді қайта бағалауға арналған резерв; теріс бағамдық айырма сомасына:Дт 5440 Сатуға арналған қаржылық активтерді қайта бағалауға арналған резерв;Кт 1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ құнын оң түзету 1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ құнын теріс түзету 2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялардың әділ құнын оң түзету 2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялардың әділ құнын теріс түзету.39. Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын

немесе сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздар бойынша дивидендтерді эмитент төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттарыКт 1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы түріндегі есептелген кірістер 2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы түріндегі есептелген кірістер.40. Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын

немесе сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздарды эмитент сатқан немесе сатып алған кезде, үлестік бағалы қағаздарды әділ құны бойынша қайта бағалағаннан кейін мынадай бухгалтерлік жаз-балар жүзеге асырылады:

1) өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын немесе сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздарды әділ құны бойынша жинақталған оң қайта бағалау сомасына:

Дт 1120 01 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері 1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар 2030 01 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияларКт 1120 04 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ құнын оң түзету 1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ құнын оң түзету 2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақмерзімді қаржылық инвестициялардың әділ құнын оң түзету;2) өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын

немесе сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздарды әділ құны бойынша жинақталған теріс қайта бағалау сомасына:

Дт 1120 05 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ құнын теріс түзету 1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ құнын теріс түзету 2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақмерзімді қаржылық инвестициялардың әділ құнын теріс түзетуКт 1120 01 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері 1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар 2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар;3) өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын

немесе сату үшiн қолда бар үлестік бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәмiле сомасына: Дт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттары;Кт 1120 01 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері 1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар 2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар;4) өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын не-

месе сату үшiн қолда бар үлестік бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәмiле сомасы олардың есептiк құнынан асып кеткен жағдайда айырма сомасына:

Дт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттарыКт 6280 09 Бағалы қағаздарды сатып алудан-сатудан кірістер;5) өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және

сату үшiн қолда бар үлестік бағалы қағаздардың есептiк құны оларды сату бойынша жасалған мәмiле сомасынан асып кеткен жағдайда айырма сомасына:

Дт 7470 10 Бағалы қағаздарды сатып алу-сатудан болған шығыстарКт 1120 01 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері 1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар 2030 01 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар;6) өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын

үлестік бағалы қағаздарды әдiл құны бойынша қайта бағалаудан түскен iске асырылған кiрiстер сомасына: Дт 6150 01 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын бағалы қағаздар құнының өзгеруінен болған іске асырылмаған кірістерКт 6150 03 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар бағалы қағаздар құнының өзгеруінен түскен іске асырылған кірістер 7470 03 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын бағалы қағаздар құнының өзгеруінен іске асырылмаған шығыстар;7) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын үлестес

бағалы қағаздарды әдiл құны бойынша қайта бағалаудан түскен iске асырылған шығыстар сомасына:Дт 6150 01 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын бағалы қағаздар құнының өзгеруінен болған іске асырылмаған кірістер 7470 06 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар бағалы қағаздар құнының өзгеруінен іске асырылмаған шығыстарКт 7470 03 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын бағалы қағаздар құнының өзгеруінен іске асырылмаған шығыстар;8) сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздарды әдiл құны бойынша қайта бағалаудан түскен

iске асырылған кiрiстер сомасына: Дт 5440 Сатуға арналған қаржылық активтерді қайта бағалауға арналған резервКт 6150 03 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар бағалы қағаздар құнының өзгеруінен іске асырылған кірістер;9) сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздарды әдiл құны бойынша қайта бағалаудан түскен

iске асырылған шығыстар сомасына:Дт 7470 06 Өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар бағалы қағаздар құнының өзгеруінен іске асырылмаған шығыстарКт 5440 Сатуға арналған қаржылық активтерді қайта бағалауға арналған резерв;

10) өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздар бойынша оң бағам айырмасынан түскен iске асырылған кiрiстер сомасына:

Дт 6250 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістерКт 6250 02 Шетел валютасын қайта бағалаудан іске асырылған кірістер 7430 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан болған іске асырылмаған шығыстар;11) өзгерістері пайда немесе залалдың құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын

үлестiк бағалы қағаздар бойынша теріс бағамдық айырмадан болған iске асырылған кiрiстер сомасына:Дт 6250 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістер 7430 02 Шетел валютасын қайта бағалаудан болған іске асырылған шығыстарКт 7430 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан болған іске асырылмаған шығыстар.

6. Сақтандыру жарналарын тазартылған қымбат металдарға орналастыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі

41. Тазартылған қымбат металдарды сатып алған кезде мәмiле бойынша шығындарды есепке ала отырып, сатып алу құнына мынадай бухгалтерлiк жазба жүзеге асырылады:

Дт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар 1150 08 Жолдағы тазартылған қымбат металдар 1150 09 Металл шоттарға орналастырылған тазартылған қымбат металдарКт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттары.42. Сатып алынған тазартылған қымбат металдарды әдiл құны бойынша қайта бағалаған кезде

мынадай бухгалтерлiк жазбалар жүзеге асырылады:1) егер тазартылған қымбат металдардың әдiл құны олардың есептiк құнынан жоғары болса:Дт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар 1150 08 Жолдағы тазартылған қымбат металдар 1150 09 Металл шоттарға орналастырылған тазартылған қымбат металдарКт 6280 03 Тазартылған қымбат металдарды қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістер;2) егер тазартылған қымбат металдардың есептiк құны олардың әдiл құнынан жоғары болғанда:Дт 7470 04 Тазартылған қымбат металдарды қайта бағалаудан болған іске асырылмаған шығыстарКт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар 1150 08 Жолдағы тазартылған қымбат металдар 1150 09 Металл шоттарға орналастырылған тазартылған қымбат металдар.43. Әдiл құны бойынша қайта бағалағаннан кейiн тазартылған қымбат металдарды сатқан кезде

мынадай бухгалтерлiк жазбалар жүзеге асырылады:1) тазартылған қымбат металдарды сату бойынша жасалған мәмiле сомасына:Дт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттарыКт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар 1150 08 Жолдағы тазартылған қымбат металдар 1150 09 Металл шоттарға орналастырылған тазартылған қымбат металдар;2) мәмiле сомасы мен тазартылған қымбат металдардың есептiк құны арасында оң айырма

туындаған кезде:Дт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттарыКт 6280 01 Тазартылған қымбат металдарды сатып алудан-сатудан кірістер;3) мәмiле сомасы мен тазартылған қымбат металдардың есептiк құны арасында терiс айырма

туындаған кезде:Дт 7470 01 Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша шығыстарКт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар 1150 08 Жолдағы тазартылған қымбат металдар 1150 09 Металл шоттарға орналастырылған тазартылған қымбат металдар.

7. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының қызметімен байланысты операциялардың бухгалтерлік есебі

44. Исламдық сақтандыру қорының қаражатын инвестициялаудан алынған сақтандыру сыйлықақысы бөлігі және (немесе) кірістер бөлігі түрінде ислам сақтандыру қорын басқару сыйақысының сомасына мынадай бухгалтерлiк жазбалар жүзеге асырылады:

1) есептелген сыйақы сомасына:Дт 7470 82 Брокерлік және дилерлік қызмет бойынша қызмет көрсетуі үшін комиссиялық шығыстар Кт 3540 Басқа да қысқамерзімді міндеттемелер 2) нақты төленген ақшаның сомасына:Дт 3540 Басқа да қысқамерзімді міндеттемелерКт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттары.

8. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымынан алынған ақшаның бухгалтерлік есебі45. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша міндеттемелерді орындау үшін

исламдық сақтандыру қоры қаражатының жеткіліксіздігіне байланысты болашақта қайтару шартымен берілген ақшаны исламдық сақтандыру қоры исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымынан алған кезде мынадай бухгалтерлiк жазба жүзеге асырылады:

Дт 1010 Кассадағы ақша қаражаттары 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттарыКт 3050 04 Банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан алынған қысқамерзімді заемдар 4030 03 Банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан алынған ұзақмерзімді заемдар.46. Исламдық сақтандыру қоры исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымына ақшаны

қайтарған кезде мынадай бухгалтерлiк жазба жүзеге асырылады:Дт 3050 04 Банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан алынған қысқамерзімді заемдар 4030 03 Банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан алынған ұзақмерзімді заемдарКт 1010 Кассадағы ақша қаражаттары 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттары.

Қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 13 шілдеде Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №11653 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының қаулысы


Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық сақтандыру қорын басқарғаны үшін исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын

жасасқан кезде сақтандыру сыйлықақысының бір бөлігі және (немесе) исламдық сақтандыру қорының қаражатын инвестициялаудан алынған

кірістердің бір бөлігі түрінде сыйақы алу қағидаларын бек іту туралы«Сақтандыру қызметі туралы» 2000 жылғы 18 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңын

іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:1. Қоса беріліп отырған Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық сақтандыру

қорын басқарғаны үшін исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын жасасқан кезде сақтандыру сыйлықақысының бір бөлігі және (немесе) исламдық сақтандыру қорының қаражатын инвестициялау-дан алынған кірістердің бір бөлігі түрінде сыйақы алу қағидалары бекітілсін.

2. Сақтандыру нарығының субъектілерін қадағалау департаменті (Қалиев Ә.Е.) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) Құқықтық қамтамасыз ету департаментімен (Досмұхамбетов Н.М.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;



4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Қ.Б. Қожахметовке жүктелсін.



Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2015 жылғы 27 мамырдағы №90 қаулысымен бекітілді

Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық сақтандыру қорын басқарғаны үшін исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын жасасқан кезде сақтандыру

сыйлықақысының бір бөлігі және (немесе) исламдық сақтандыру қорының қаражатын инве-стициялаудан алынған кірістердің бір бөлігі түрінде сыйақы алу қағидалары

1. Осы Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық сақтандыру қорын басқарғаны үшін исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын жасасқан кезде сақтандыру сыйлықақысының бір бөлігі және (немесе) исламдық сақтандыру қорының қаражатын инвестициялаудан алынған кірістердің бір бөлігі түрінде сыйақы алу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Сақтандыру қызметі туралы» 2000 жылғы 18 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді және исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының исламдық сақтандыру қорын басқарғаны үшін сыйақы алу тәртібін айқындайды.

2. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын жасау кезінде исламдық сақтандыру қорын басқарғаны үшін сақтандыру сыйлықақысының бөлігі және (немесе) исламдық сақтандыру қорының қаражатын инвестициялаудан алынған кірістер бөлігі түрінде сыйақы алады.

3. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық сақтандыру қорын басқарғаны үшін алатын сыйақының ең көп мөлшерін исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының дирек-торлар кеңесі актуарийдің және исламдық қаржыландыру қағидаттары жөніндегі кеңестің алдын ала қорытындылары негізінде бекітеді.

4. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы Қағидалардың 2-тармағында көрсетілген сыйақыны қоспағанда, кез келген түрде исламдық сақтандыру қорын басқарғаны үшін сыйақы алмай-ды және (немесе) өзге кіріс алмайды.

Қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 14 шілдеде Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №11661 болып енгізілді.



Исламдық қаржыландыру қағидаттары бойынша сыртқы тәуелсіз сарапшыларға қойылатын талаптарды, сондай-ақ ли-

зинг берушілердің исламдық лизинг мәмілелерінің исламдық қаржыландыру қағидаттарына сәйкестігі туралы қорытынды алу үшін

исламдық қаржыландыру қағидаттары бойынша сыртқы тәуелсіз сарап-шыларды тарту жағдайларын айқындау туралы

«Қаржы лизингі туралы» 2000 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:

1. Қоса беріліп отырған Исламдық қаржыландыру қағидаттары бойынша сыртқы тәуелсіз сарапшыларға қойылатын талаптар бекітілсін.

2. Егер ағымдағы күні лизинг берушінің лизингтік портфелінің көлемі (лизинг алушылардың ағымдағы мәмілелер бойынша лизинг беруш інің алдындағы берешегінің көлемі) исламдық лизингтік қаржыландыру шеңберінде он бес миллиард теңгеден аспаса, лизинг берушілердің исламдық қаржыландыру қағидаттары жөніндегі кеңесті құрмай исламдық лизинг мәмілелерінің исламдық қаржыландыру қағидаттарына сәйкестігі туралы қорытынды алу үшін исламдық қаржыландыру қағидаттары бойынша сыртқы тәуелсіз сарапшыларды тартуына жол беріледі.

3. Бақылау және қадағалау әдіснамасы департаменті (Әбдірахманов Н.А.) заңнамада белгіленген тәртіппен:







Ұлттық Банк Төрағасы Қ. КЕЛІМБЕТОВ.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2015 жылғы 27 мамырдағы № 94 қаулысымен бекітілді

Исламдық қаржыландыру қағидаттары бойынша сыртқы тәуелсіз сарапшыларға қойылатын талаптар

1. Осы Исламдық қаржыландыру қағидаттары бойынша сыртқы тәуелсіз сарапшыларға қойылатын талаптар «Қаржы лизингі туралы» 2000 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді және исламдық қаржыландыру қағидаттары бойынша сыртқы тәуелсіз сарапшыларға (бұдан әрі – сыртқы тәуелсіз сарапшылар) қойылатын талаптарды айқындайды.

2. Лизинг берушілердің исламдық лизинг мәмілелерінің исламдық қаржыландыру қағидаттарына сәйкестігі туралы қорытынды алу үшін тартатын сыртқы тәуелсіз сарапшыларға мынадай талаптар қойылады:

1) мәмілелердің исламдық қаржыландыру қағидаттарына сәйкестігі туралы шешімдер шығару саласында кемінде үш жыл жұмыс өтілінің болуы;

2) сыртқы тәуелсіз сарапшы, сондай-ақ оның жақын туыстары (ата-аналар (ата-ана), балалар, асырап алушылар, асырап алынғандар, ата-анасы бір және ата-анасы бөлек ағалы-інілер мен апалы-сіңлілер (аға-қарындастар), ата, әже, немерелер) сыртқы тәуелсіз сарапшыны тартатын лизинг берушінің басшы немесе өзге қызметкерлері болып табылмайды.

3. Сыртқы тәуелсіз сарапшылардың саны тақ болады және кемінде үш адам болуға тиіс.

Қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 14 шілдедегі Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №11660 болып енгізілді.


(Жалғасы 17-бетте).

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің бұйрығы


«Салықтық әкімшілендірудің кейбір мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы Министрінің 2008 жылғы 30 желтоқсандағы №637 бұйрығына

өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы бұйырамын:1. «Салықтық әкімшілендірудің кейбір мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы Министрінің 2008

жылғы 30 желтоқсандағы № 637 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5463 болып тіркелген, «Заң газ еті» газетінде 2009 жылғы 20 ақпанда № 27 (1450) жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

1-тармақ келесідей редакцияда жазылсын:«1. Мыналар:1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша мемлекеттік кірістер органы есептеген салықтардың

сомасы туралы хабарлама;2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша салықтық тексеру нәтижелері туралы хабарлама;3) осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тарату салық есептілігін табыс еткен күннен бастап

тарату салықтық тексеру аяқталған күнге дейінгі кезең үшін салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің, міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының, әлеуметтік аударымдардың есепке жазылған сомалары туралы хабарлама;

4) осы бұйрыққа 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген мерзімде салық есептілігінің табыс етілмеуі туралы хабар лама;

5) осы бұйрыққа 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша салық берешегін өтеу туралы хабар лама;6) осы бұйрыққа 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша дебиторлардың банк шоттарындағы ақшадан өндiрiп

алу туралы хабарлама;7) осы бұйрыққа 7-қосымшаға сәйкес нысан бойынша камералдық бақылау нәтижелері бойынша мемлекеттік

кірістер органдары анықтаған бұзушылықтарды жою туралы хабарлама;8) осы бұйрыққа 8-қосымшаға сәйкес нысан бойынша салықтық тексеру нәтижелері туралы хабарламаға

және (немесе) хабарламаға шағымды қарау нәтижелері бойынша шығарылған жоғары тұрған мемлекеттік кірістер органының шешіміне салық төлеушінің (салық агентінің) шағымын қараудың қорытындылары туралы хабарлама»;

9) осы бұйрыққа 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Қазақстан Республикасының салық заңнамасын бұзушылықтарды жою турал ы хабарлама;

10) осы бұйрыққа 10-қосымшаға сәйкес нысан бойынша салық төлеушінің орналасқан жерін (жоқтығын) растау тура лы хабарлама;

11) осы бұйрыққа 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша салық есептілігін кері қайтарып алу туралы ха-барландыру;

12) осы бұйрыққа 12-қосымшаға сәйкес нысан бойынша салықтық тексеру жүргізу турал ы хабарландыру;13) осы бұйрыққа 13-қосымшаға сәйкес нысан бойынша салықтық тексеру акт ісіне қорытынды;14) осы бұйрыққа 14-қосымшаға сәйкес нысан бойынша камералдық бақылау нәтижелері б ойынша қорытынды;15) осы бұйрыққа 15-қосымшаға сәйкес нысан бойынша салық есептілігін табыс етуді тоқтата тұру туралы

немесе салық есептілігін табыс етуді тоқтата тұрудан бас тарту туралы шешім;16) осы бұйрыққа 16-қосымшаға сәйкес нысан бойынша бақылауды тағ айындау туралы шешім;17) осы бұйрыққа 17-қосымшаға сәйкес нысан бойынша бақылауды тағайындау туралы шешімге қосымша

шешім;18) осы бұйрыққа 18-қосымшаға сәйкес нысан бойынша салық төлеушінің (салық агентінің) салық берешегінің,

төлеушінің кедендік төлемдер, салықтар және өсімпұлдар бойынша берешегінің есебіне мүлікке билік етуін шек-теу туралы шешім;

19) осы бұйрыққа 19-қосымшаға сәйкес нысан бойынша салық төлеушінің (салық агентінің) салық берешегінің, төлеушінің кедендік төлемдер, салықтар және өсімпұлдар бойынша берешегінің есебіне билік етуі шектелген мүлік тізімдемесінің актісі;

20) осы бұйрыққа 20-қосымшаға сәйкес нысан бойынша мемлекеттік кірістер органының салық төлеушінің (салық агентінің) кассасы бойынша шығыс операциял арын тоқтата тұру туралы өкімі;

21) осы бұйрыққа 21-қосымшаға сәйкес нысан бойынша салық төлеушінің (салық агентінің) билік етуі шек-телген мүлкін өндіріп алу туралы қаулы;

22) осы бұйрыққа 22-қосымша ға сәйкес нысан бойынша тауар чегі;23) осы бұйрыққа 23-қосымшаға сәйке с нысан бойынша тауар чегінің кітабы;24) осы бұйрыққа 24-қосымшаға сәйкес нысан бойын ша қолма-қол ақшаны есепке алу кітабы;25) осы бұйрыққа 25-қосымшаға сәйкес н ысан бойынша фискалдық есепті алу актісі;26) осы бұйрыққа 26-қос ымшаға сәйкес нысан бойынша салықтық талап;27) осы бұйрыққа 27-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Қазақстан Республикасының салық заңнамасының

бұзушылықтарын жою туралы талап;28) осы бұйрыққа 28-қосымшаға сәйкес нысан бойынша қосылған құн салығы бойынша ті ркеу есебінен

шығарудан бас тарту туралы шешім;29) осы бұйрыққа 29-қосымшаға сәйкес нысан бойынша, дебиторлардың банк шоттарындағы ақшадан

өндiрiп алу туралы хабарлама;30) осы бұйрыққа 30-қосымшаға сәйкес нысан бойынша төлеушінің кассасы бойынша шығыс операцияларын

тоқт ата тұру туралы мемлекеттік кірістер органының өкімі;31) осы бұйрыққа 31-қосымшаға сәйкес нысан бойынша төлеушіні ң билік етуі шектелген мүлкін өндіріп алу

туралы қаулы;32) осы бұйрыққа 32-қосымшаға нысан бойынша салық төлеушінің (салық агентінің) салық берешегінің,

төлеушінің кедендік төлемдер, салықтары және өсімпұлдары бойынша берешегінің есебіне мүлікке билік етуін шектеу туралы шешімінің ж әне мүлік тізімдемесінің актісінің күшін жою туралы шешім;

33) осы бұйрыққа 33-қосымшаға сәйкес ныс ан бойынша қолданылатын салық салу режимі туралы хабарлама;34) осы бұйрыққа 34-қосымшаға сәйкес нысан бойынша дара к әсіпкерлерге арналған арнаулы салық режимін

қолдануға патент;35) осы бұйрыққа 35-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жеке табыс салығы мен мүлік жөнінде гі деклараци-

яларды электрондық түрде қабылдау туралы анықтама;36) осы бұйрыққа 36-қосымшаға сәйкес нысан бойынша электронды түрдегі салық есептілігін мемлекеттік

кірістер органының қабылдағаны немесе қабылдамағаны туралы хабарлама;37) осы бұйрыққа 37-қосымшаға сәйкес нысан б ойынша салық есептілігін табыс ету мерзімін ұзарту тура-

лы хабарлама;38) осы бұйрыққа 38-қосымшаға сәйкес нысан бойынша мемлекеттік кірістер органының салық есептілігін

кері қайтарып алуға арналған шешімі;39) осы бұйрыққа 39-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жеке табыс салығы мен м үлік жөніндегі деклараци-

яларды қағаз жеткізгіште қабылдау туралы анықтама;40) осы бұйрыққа 40-қосымшаға сәйкес нысан бойынша камералдық бақылау нәтижелері бойынша анықталған

бұзушылықтар туралы хабарлама;41) осы бұйрыққа 41-қосымшаға сәйкес нысан бойынша қосылған құн салығы бойынша тіркеу есебіне қоюдан

бас тарту туралы шешім;42) осы бұйрыққа 42-қосымшаға сәйкес нысан бойынша қосылған құн салығы бойынша тіркеу есебінен

шығару туралы шешім;43) осы бұйрыққа 43-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жекелеген қызмет түрлерін жүзеге асыратын салық

төлеушіні тіркеу есебінен шығару туралы шешім;44) осы бұйрыққа 44-қосымшаға сәйкес нысан бойынша бақылау-касса машинасын тіркеу карточкасы;45) осы бұйрыққа 45-қосымшаға сәйкес нысан бойынша бақылау-касса машинасы пломбасының бүтіндігін

бұзуға мемлекеттік кірістер органының рұқсаты;46) осы бұйрыққа 46-қосымшаға сәйкес нысан бойынша импортталатын тауарларға қосылған құн салығын

төлеу мерзімін өзгерту (өзгертуден бас тарту) туралы шешім;47) осы бұйрыққа 47-қосымшаға сәйкес нысан бойынша салықтар, бюджетке төленетін басқа да міндетті

төлемдер және (немесе) өсiмпұлдар төлеу жөніндегі салық міндеттемесін орындау мерзімдерін өзгерту (өзгертуден бас тарту) туралы шешім;

48) осы бұйрыққа 48-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Кеден одағына мүше мемлекеттердің салық органда-рынан келіп түскен тауарларды әкелу және жанама салықтарды төлеу туралы өтініштен мәліметтерді мемлекеттік кірі стер органының алу туралы хабарлама бекітілсін.»;

2-тармақ келесідей редакцияда жазылсын:«2. Осы бұйрықтың 49 қосымшасына сәйкес Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық

актілерінің күші жойылды деп танылсын.»;1-42-қосымшалар осы бұйрық қа 1-42-қосымшаларға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын;осы бұйрыққа 43-48-қосымшаларға сәйкес 43-48-қосымшалармен толықтырылсын;37-қосымша осы бұйрыққа 49-қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.2. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитеті (Д.Е. Ерғожин):1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он күнтізбелік

күн ішінде бұқаралық ақпарат құралдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялануын;3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын

қамтамасыз етсін.3. Осы бұйрық 2015 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енеді және ресми жариялануға жатады.

Қазақстан Республикасы Қаржы министрі Б.СҰЛТАНОВ.

Қазақстан Республикасы Қаржы ми нистрінің 2014 жылғы 19 же лтоқсандағы № 573 бұйрығына 1-қосымша

Қазақстан Республикасы Қар жы министрінің 2008 жылғы 30 желтоқсандағы № 637 бұйрығына 1-қосымша

Нысан

Мемлекеттік кірістер органы есептеген салықтардың сомасы туралы хабарлама

20__жылғы «___» ________ № ________

___________________________________________________________________________________________(мемлекеттік органның атауы)

«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің 32 және 607-баптарына сәйкес

Сізге ______________________________________________________________________________________ (салық төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), мекен-жайы)Жеке сәйкестендіру нөмірі (ЖСН) ______________________________________________бюджетке мынадай салықтарды төлеудің қажеті туралы хабарлайды:теңге

Салықтар-дың түрлері

Салық алу объектісінің орналасқан орны

Салық салу объектісі

Салық базасы

Бюджет жіктеуішінің коды

Ағымдағы жыл үшін сома-сы ТБК (төлемнің белгілеу коды) 991

Өткен жылдардың (-) бересі, (+) асыра төлеу ТБК (төлемнің белгілеу коды) 994

Өсімпұл ТБК (төлемнің белгілеу коды) 992

Төлеуге барлығы

1 2 3 4 5 6 7 8 9

______________________________________________________________________________________ үшін(салық кезеңі)

Сізге 20__ жылдың «1» қазан айына дейін осы соманы төлеу қажет.Осы хабарламада көрсетілген соманы мерзімінде төлемеген жағдайда Салық кодексінің 610-бабында

белгіленген мөлшерде өсімпұл есептеледі.Осы хабарламада көрсетілген мерзімде есептелген салық сомасын бюджетке төлемеген жағдайда, Сізді

Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы Қазақстан Республикасының кодексіне сәйкес әкімшілік жауапкершілікке тарту мәселесі қаралатын болады.

Салық кодексінің 686, 687-бабына сәйкес Сіздің мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғаларының әрекетін (әрекетсіздігін) мемлекеттік кірістер органдарының жоғары тұрған органына немесе Қазақстан Республикасының Заңдарында көзделген тәртіппен сотқа шағым арыз беруінізге құқыңыз бар.

Мемлекеттік органның басшысы __________________________________________________________________ (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі)Хабарламаны алдым _____________________________________________________________________ (салық төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), ЖСН, қолы, күні)

Хабарлама салық төлеушіге тапсырылды _________________________________________________ (мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)

Хабарлама салық төлеушіге жіберілді ___________________________________________________ (жіберу және (немесе) алу дереқті растайтын құжат)

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2014 жылғы 19 желтоқсандағы № 573 бұйрығына 2-қосымша


Нысан

Салықтық тексеру нәтижелері туралы хабарлама

20 __ жылғы «___» ________ № _______ «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің

(Салық кодексі) 607, 638-баптарына сәйкес және_____________________________________________________________________________________________ (мемлекеттік органның атауы)20__ жылғы «__» ______ салық тексеруінің актісі негізінде Сізді___________________________________________________________________________________________ салық төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда) немесе толық атауы, мекен-жайы))Жеке сәйкестендіру нөмірі/бизнес- сәйкестендіру нөмірі (БСН,ЖСН)___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ үшін (тексерілетін кезең)1) салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің және өсімпұлдардың есептелген сома-

сы туралы: теңге

________________________(төлемнің коды, атауы)

__________________(төлемнің сомасы)

__________________(өсімпұл сомасы)



__________________(өсімпұл сомасы)



__________________(өсімпұл сомасы)



__________________(өсі мпұл сомасы)

Жиыны __________________(төлемнің сомасы)

__________________(өсімпұл сомасы)

___________________________________________________________________________________үшін(тексерілетін кезең)

2) міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының, әлеуметтік аударымдардың және өсімпұлдардың есептелген сомасы туралы:



__________________(өсімпұл сомасы)



__________________(өсімпұл сомасы)



__________________(өсімпұл сомасы)



__________________(өсімпұл сомасы)


__________________(өсімпұл сомасы)

___________________________________________________________________________________үшін(тексерілетін кезең)

3) бюджетке төленуге жатпайтын кемітілген залал сомасы туралы:теңге

___________________________________________________________________(залал сомасы)

_________________________________________________________________________________ үшін

(тексерілетін кезең)4) бюджетке төленуге жатпайтын есепке жатқызылатын қосылған құн салығының қайтарылуға расталмаған,

есепке жазылған салық сомасынан асып кету сомасы туралы:

теңге

________________________________________(салық коды, атауы)

__________________________________________салық сомасы)

_________________________________________________________________________________ үшін

(тексерілетін кезең)5) бюджеттен қайтарылған және қайтарылуы расталмаған қосылған құн салығының асып кету сомасы туралы:

теңге

______________________(салық коды, атауы)

____________________(салық сомасы)

_____________________(өсімпұл сомасы)

__________________________________________________________________________________ үшін

(тексерілетін кезең)6) бюджетке төленуге жатпайтын қайтарылуға расталмаған, резидент еместердің табыстарының төлем көзінен

ұсталған корпоративтік (жеке) табыс салығының сомасы туралы

теңге

_____________________________________(салық коды, атауы)

_____________________________________(салық сомасы)

Салық кодексінің 608-бабының 2-тармағына, 638 бабының 5 тармағына сәйкес Сізге осы хабарлама

тапсырылған (алған) күннен кейінгі күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде _____________________________________________________________ мөлшеріндегі соманы_____________________________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы)БСН _____________________________ № _________________________________ шотына (мемлекеттік органның атауы)______________________________________________________________________________ төлеуіңіз қажет.

(Қазынашылық басқармасы, БСК)Мемлекеттік кірістер органдарының және олардың лауазымды адамдарының заңды талаптары орындалмаған

жағдайда, Сізге Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес әкімшілік жазаға тарту шаралары қолданылады.

Салық кодексі 638-бабының 6-тармағына сәйкес салық тексеруінің нәтижелері туралы хабарламада көрсетілген салықтардың, бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер мен өсімпұлдардың есептелген со-маларымен салық төлеуші (салық агенті) келіскен жағдайда, төлеу кестесімен қоса салық төлеушінің (салық агентінің) өтініші бойынша салықтарды, бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеу бойынша, сондай-ақ өсімпұлларды төлеу бойынша салық міндеттемесін орындау мерзімі алпыс жұмыс күніне ұзартылуы мүмкін. Бұл ретте көрсетілген сом а төлеу мерзімі ұзартылған әрбір күнге өсімпұл есептеле отырып, осы кезеңнің әрбір он бес жұмыс күні сайын тең үлеспен бюджетке төленуге тиіс.

Акциздің және төлем көзінен ұсталатын салықтардың салық тексеруінің нәтижелері бойынша есептелген со-маларын, сондай-ақ тексеру нәтижелеріне шағым жасалғаннан кейін салық тексеруі нәтижелері бойынша есептел-ген салықтардың, бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер мен өсімпұлдардың сомаларын төлеу бойынша салық міндеттемесін орындау мерзімі ұзартылуға жатпайды.

Салық кодексінің 666 және 667-баптарына сәйкес Cіздің көрсетілген хабарлама табыс етілген немесе оны алған күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде жоғары тұрған мемлекеттік кірістер органына не сотқа шағым беруге құқығыңыз бар.

Мемлекеттік органның басшысы (басшының орынбасары) ____________________________________________________________________ (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі)Хабарламаны _________________________________________________________ алдым. (салық төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі, күні)

Хабарлама салық төлеушіге (салық агентіне) ___________________________________________________ тапсырылды (мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)

Хабарлама салық төлеушіге (салық агентіне) _____________________________ жіберілді (жіберу және (немесе) алу фактісін растайтын құжат) Ескерту:1) салық тексеруі нәтижелері бойынша бұзушылықтар белгіленбеген жағдайда осы хабарламаның тиісті

тармақшалары көрсетілмейді;2) салық салу объектісі және (немесе) салық салуға байланысты объектісі бар заңды тұлғаға қатысты салық

және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер, міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, әлеуметтік аударымдар сомасы есептелген жағдайда сондай сомаларды төлеу салық салу объектілерінің тіркелген орны бойынша жүзеге асырылады. Бұл ретте көрсетілген сомаларды төлеу бойынша талап осы хабар-ламада жеке көрсетіледі.



Нысан

Тарату салық есептілігін табыс еткен күннен бастап тарату салықтық тексеру аяқталған күнге дейінгі кезең үшін салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің, міндетті зейнетақы

жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының, әлеуметтік аударымдардың есепке жазылған сомалары туралы хабарлама

20__ жылғы «___» ______ № ______ «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің

(Салық кодексі) 607, 638-баптарына сәйкес және 20 __ ж. «__» ___ салық тексеруі актісінің негізінде _______________________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы)Сізді ___________________________________________________________________________________ (салық төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда)немесе толық атауы, жеке сәйкестендіру

нөмірі/бизнес-сәйкестендіру нөмірі (ЖСН/БСН), мекен-жайы)________________________________________________ үшін салық және бюджетке төленетін басқа да (салық кезеңі)1) міндетті төлемдердің, есептелген сомасы туралы хабардар етеді:

тенге

________________________________________________

(төлемнің коды, атауы)

_________________(төлем нің сомасы)

________________________________________________


_________________(төлемнің сомасы)

________________________________________________



Жиыны _________________(төлемнің сомасы)

___________________________________________________________________________________үшін2) міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының, әлеуметтік аударымдардың

есептелген сомасы туралы хабардар етеді: тенге

________________________________________________



________________________________________________


__ _______________(төлемнің сомасы)

________________________________________________

(төлемн ің коды, атауы)


Жиыны _________________(төлемнің сомасы)

___________________________________________________________________________________үшін

Салық кодексі 608-бабының 2-тармағына, 638-бабына сәйкес Сізге аталған соманы осы хабарлама

тапсырылған (алған) күннен кейінгі күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде_____________________________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы)БСН-і ______________________________ № __________________________________ шотына (мемлекеттік органның)__________________________________________________________________ төлеуіңіз қажет.

(Қазынашылық басқармасы, БСК)Мемлекеттік кірістер органдарының және олардың лауазымды адамдарының заңды талаптары орындалмаған

жағдайда, Сізге Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодексіне сәйкес әкімшілік жазаға тарту шаралары қолданылады.

Салық кодексінің 686, 687-баптарына сәйкес салық төлеушінің немесе оның уәкілетті өкілінің мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғалары әрекетін (әрекетсіздігін) мемлекеттік кірістер органдарының жоғары тұрған органына немесе сотқа Қазақстан Республикасының Заңдарында көзделген тәртіппен шағымдануына құқығы бар.

Мемлекеттік органның басшысы (басшының орынбасары) _____________________________________________________________________ (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі)Хабарламаны __________________________________________________________ алдым (салық төлеушінің (салық агентінің) тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі, күні)

Хабарлама салық төлеушіге (салық агентіне) ___________________________________________________ тапсырылды (мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)

Хабарлама салық төлеушіге (салық агентіне) _____________________________ жіберілді (жіберу және (немесе) алу фактісін растайтын құжат)



Нысан

Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген мерзімде салық есептілігінің

табыс етілмеуі туралы хабарлама

20___ жылғы «___» ______ № ___ ____________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы)____________________________________________________________________________________________«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің

(Салық кодексі) 607-бабы 2-тармағы 4) тармақшасына сәйкес Сізді ____________________________________________________________________________________________

(салық төлеушінің тегі, аты,____________________________________________________________________________________________

әкесінің аты (ол болған жағдайда) немесе толық атауы, мекен-жайы)____________________________________________________________________________________________

Бизнес-сәйкестендіру нөмірі/жеке сәйкестендіру нөмірі (БСН/ЖСН)________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(салық есептілігінің атауы және салық кезеңі)____________________________________________________________________________________________салық есептілігін табыс етілмегені туралы хабардар етеді.Осы хабарлама тапсырылған күннен кейінгі күннен бастап 30 жұмыс күні ішінде орындалмаған жағдайда,

Сіздің банк шоттарыңыз бойынша шығыс операциялары тоқтата тұратын болады.Салық кодексінің 686, 687-баптарына сәйкес салық төлеуші немесе оның уәкілетті өкілі жоғарыда көрсетілген

хабарламамен келіспеген жағдайда мемлекеттік кі рістер органдарының лауазымды тұлғалары әрекетіне (әрекетсіздігіне) мемлекеттік кірістер органының жоғары тұрған органына немесе сотқа шағымдануына құқылы.

Мемлекеттік органның басшысы(басшының орынбасары) ________________________________________________________________ (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі)Хабарламаны ____________________________________________________________________ алдым. (салық төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі, күні)Хабарлама салық төлеушіге ________________________________________________ тапсырылды. (мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)Хабарлама салық төлеушіге ____________________________________________________ жіберілді. (жіберу және (немесе) алу фактісін растайтын құжат)



Нысан

Салық берешегін өтеу туралы хабарлама 20___ жылғы «___» ____________ № _____

«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 607, 609- 617, 619 – баптарына сәйкес

_______________________________________________________________________________________(мемлекеттік органның атауы)

___________________________________________________________________________________________

Cізді __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(салық төлеушінің (салық агентінің) тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), толық атауы,___________________________________________________________________________________________ жеке сәйкестендіру нөмірі/бизнес-сәйкестендіру нөмірі (ЖСН/ БСН), мекен жайы)салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлем түрлерінің қимасында салық берешегі сомасының

өтелмегенін хабарлайды:

1 ______________________(төлемнің коды, атауы)

____________________(төлемнің сомасы)

_________________(өсімпұл сомасы)

________________(айыппұл сомасы)

2 _____________________(төлемнің коды, атауы)


________________(өсімпұл сомасы)



_______________(төлемнің сомасы)

___________________(өсімпұл сомасы)

_________________(айыппұл сомасы)

4 ___________ __________(төлемнің коды, атауы)

__ ______________(төлемнің сомасы)

___________________(өсімпұл сомасы)

_________________(айыппұл сомасы)


_______________(төлемнің сомасы)

___________________(өсімпұл сомасы)


Салық берешегі өтелмеген жағдайда Сізге мынадай мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесінің орын-далуын қамтамасыз ету тәсілдері мен салық берешегін мәжбүрлеп өндіріп алу шаралары қолданылады:

1) осы хабарламаны табыс еткен күннен бастап он жұмыс күні өткеннен кейін банк шоттары бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру;

2) осы хабарламаны табыс еткен күннен бастап он жұмыс күні өткеннен кейін касса бойынша шығыс опе-рацияларын тоқтата тұру;

3) осы хабарламаны табыс еткен күннен бастап он бес жұмыс күні өткен соң мүлікке билік етуін шектеу;4) осы хабарламаны табыс еткен күннен бастап жиырма жұмыс күні өткен соң банк шоттарындағы ақшадан

өндіріп алу;5) дебиторларының банк шоттарындағы ақшадан өндіріп алу;6) билік етуі шектелген мүліктен өндіріп алу;7) жарияланған акцияларды мәжбүрлеп шығару*.Бюджетке төлеу күнін қоса алғанда, салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді, оның

ішінде олар бойынша аванстық және (немесе) ағымдағы төлемдерді төлеу мерзімі күнінен кейінгі күннен бастап, салық міндеттемесін орындаудың мерзімі өткен әрбір күні үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген қайта қаржыландыру ресми ставкасының 2,5 еселенген мөлшерінде мерзімі өткен әрбір күн үшін өсімпұл есептеледі.

Салық кодексінің 616- бабының 2 - тармағына сәйкес Сізге осы хабарламаны алған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей

_____________________________________________________________________________________________(мемлекеттік органның атауы)

дебиторлық берешек сомаларын көрсете отырып, дебиторлар тізімін және бар болған жағдайда, дебитормен бірлесе отырып жасалған және дебиторлық берешек сомаларын растайтын өзара есеп айырысудың салыстырып тексеру актілерін табыс ету қажет.

Дебиторлар тізімі осы хабарламада көрсетілген мерзімде табыс етілмеген жағдайда, немесе дебитор-лар жоқ туралы мәлімет ұсынған жағдайда мемлекеттік кірістер органы салық төлеушіге (салық агентіне) салық тексеруін жүргізеді.

Мемлекеттік кірістер органдарының және олардың лауазымды тұлғаларының заңды талаптары орындалмаған жағдайда, Сізге Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодексіне сәйкес әкімшілік жазаларға тарту шаралары қолданылады.

Салық кодексінің 686, 687 - баптарына сәйкес салық төлеушінің немесе оның уәкілетті өкілінің мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғалары әрекетін (әрекетсіздігін) мемлекеттік кірістер органының жоғары тұрған органына немесе сотқа Қазақстан Республикасының Заңдарында көзделген тәртіппен шағымдануына құқығы бар.

Мемлекеттік органның басшысы(басшының орынбасары) ____________________________________________________________________ (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі)Хабарламаны _______________________________________________________________________ алдым. салық төлеушінің (салық агентінің)/салық төлеушінің (салық агентінің) лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі, күні)Хабарлама салық төлеушіге(салық агентіне) ______________________________________________________ тапсырылды.(мемлекетік органның лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)

Хабарлама салық төлеушіге(салық агентіне) ________________________________________________________ жіберілді. (жіберу және (немесе) алу фактісін растайтын құжат) Ескерту: *осы шара салық төлеушінің (салық агентінің) -жарғылық капиталына мемлекет қатысатын

акционерлік қоғамға қатысты қолданылады.



Нысан

Дебиторлардың банк шоттарындағы ақшадан өндіріп алу туралыхабарлама

20__ жылғы «___» ____________ № ___ «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің

(Салық кодексі) 607 және 616 - баптарына сәйкес_____________________________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы)_____________________________________________________________________________________________Сізді _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ (салық төлеуші (салық агенті) дебиторының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда) немесе толық_____________________________________________________________________________________________ атауы, жеке сәйкестендіру нөмірі/ бизнес- сәйкестендіру нөмірі (ЖСН/БСН), мекен-жайы)_____________________________________________________________________________________________санмен және жазбамен көрсетілсін ________________________________________________________________________________________ теңгесомасында Сіздің банк шоттарыңыздағы ақшадан салық төлеушінің (салық агентінің) ________________________________________________________________________________________

(салық төлеушінің (салық агенті) атауы,_____________________________________________________________________________________________

ЖСН/БСН, мекен-жайы)салық берешегін өтеу есебіне өндіріп алуды ақшаға айналдыру туралы хабардар етеді.Осы хабарламаны алған сәттен бастап Сізге Салық кодексінің 616-бабының 3 - тармағына сәйкес хабар-

ламаны алу күніне салық төлеушімен бірлесе отырып жасасқан өзара есеп айырысуларды салыстыру актісін____________________________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы)_____________________________________________________________________________________________жиырма жұмыс күнінен кешіктірмей беру қажет.Осы хабарламада көрсетілген мерзімде өзара есеп айырысуларды салыстыру актісі берілмеген жағдайда____________________________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы)Сізге салық тексеруін жүргізеді.Мемлекеттік кірістер органдарының және олардың лауазымды тұлғаларының заңды талаптары орындалмаған

жағдайда, Сізге Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодексіне сәйкес әкімшілік жазаларға тарту шаралары қолданылады.

Салық кодексінің 686, 687- баптарына сәйкес салық төлеушінің немесе оның уәкілетті өкілінің мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғалары әрекетіне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының Заңдарында көзделген тәртіппен мемлекеттік кірістер органының жоғары тұрған органына немесе сотқа шағымдануына құқығ ы бар.

Мемлекеттік органның басшысы (басшының орынбасары) __________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі)Хабарламаны __________________________________________________________________________ алдым

(салық төлеуші (салық агенті) дебиторының/салық төлеушінің(салық агентінің) лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі,күні)

Хабарлама салық төлеуші (салық агенті)дебиторына __________________________________________________________ тапсырылды(мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)

Хабарлама салық төлеуші (салық агенті)дебиторына _____________________________________________________________ жіберілді

(жіберу және (немесе) алу фактісін растайтын құжат)



Нысан

Камералдық бақылау нәтижелері бойынша мемлекеттік кірістер органдары

анықтаған бұзушылықтарды жою туралы хабарлама20__ жылғы «___» ____________ № ___

_____________________________________________________________________________________________(мемлекеттік органның атауы)

«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 587-бабына және 607-бабы 2-тармағының 7) тармақшасына сәйкес Сізді

_________________________________________________________________________________________(салық төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда) немесе толық атауы,

________________________________________________________________________________________жеке сәйкестендіру нөмірі/бизнес-сәйкестендіру нөмірі (ЖСН/БСН)

20 ____ жылдың «____» ____________________________ ________________ салық есептілігі(салық кезеңі мен салық есептілігінің атауы)

бойынша анықталған бұзушылықтар туралы хабардар етеді.Салық кодексінің 587-бабының 2-тармағына сәйкес Сіз осы хабарламаны ол табыс етілген (алынған) күннен

кейінгі күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде орындауыңыз қажет.Салық төлеушінің (салық агентінің) мына құжаттардың бірін:1) анықталған бұзушылықтар жататын салық кезеңі үшін салық есептілігін, 2) Салық кодексінің 587-бабында белгіленген талаптарға сәйкес келетін анықталған бұзушылықтар бой-

ынша түсініктемені, 3) осындай хабарламаны жіберу бойынша мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды адамдарының

әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдарды ұсынуы осы хабарламаның орындалуы болып танылады. Хабарламада көрсетілген бұзушылықтармен келіскен жағдайда салық төлеуші (салық агенті) мемлекеттік

кірістер органдарына анықталған бұзушылықтар жататын кезең үшін салық есептілігін ұсынады. Хабарламада көрсетілген бұзушылықтармен келіспеген жағдайда салық төлеуші (салық агенті) мынадай

құжаттардың бірін ұсынады:1) осы хабарламаны жіберген мемлекеттік кірістер органына - анықталған бұзушылықтар бойынша қағаз не-

месе электрондық жеткізгіште түсініктеме; 2) жоғары тұрған мемлекеттік кірістер органына - осы хабарламаны жіберу бойынша мемлекеттік кірістер

органдары лауазымды адамдарының әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағым.Осы хабарламаны белгіленген мерзімде орындамау Салық кодекстің 611-бабына сәйкес салық төлеушінің

банк шоттары бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұруға әкеп соғады.Салық кодексінің 686-бабына сәйкес осы хабарламамен келіспеген жағдайда, салық төлеуші немесе оның

уәкілетті өкілі мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғаларының әрекетіне (әрекетсіздігіне) сотқа шағымдануға құқылы.

Анықталған бұзушылықтардың сипаттамалары бар қосымша ___ парақта.

Мемлекеттік органның басшысы(басшының орынбасары)___________________________________ ______________(тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда)) (қолы)Мөр орны Хабарламаны алдым______________________________________________________________ (салық төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)Мөр орныХабарлама салық төлеушіге Салық төлеушінің тегі, аты, (салық агентіне) табыс етілді әкесінің аты (ол болған жағдайда) ____________________________________________ және немесе атауы(мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының ___________________________тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні) Хабарлама салық төлеушіге (салық агентіне) Мекенжайы:жіберілді ______________________________________ _____________________________

(жіберу және (немесе) алу фактісін растайтын құжат) _____________________________



Нысан

Салықтық тексеру нәтижелері туралы хабарламаға және (немесе) хабарламаға ш ағымды қарау

нәтижелері бойынша шығарылған жоғары тұрған мемлекеттік кірістер органының шешіміне салық төлеушінің (салық агентінің) шағымын қараудың қорытындылары туралы хабарлама

20__ жылғы «___» ______ № ___ «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің

(Салық кодексі) 607, 671 және 681-баптарына сәйкес____________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы)___________________________________________________________________________________________(салық тексеруі нәтижелері туралы хабарламаны немесе хабарламаға шағымды қарау нәтижелері бойынша

шығарылған жоғары тұрған мемлекеттік кірістер органының шешімін көрсету)

20__ жылғы «____» ______________ шағымыңызды қарау нәтижелері бойынша Cізді ________________________________________________________________________(салық төлеушінің (салық агентінің) тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда) немесе толық атауы, жеке

сәйкестендіру нөмірі/бизнес сәйкестендіру нөмірі (ЖСН/БСН), мекен-жайы)

шағым бойынша мынадай шешім қабылданғаны туралы хабардар етеді:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________1.______________________________________________________________________ үшін,

(тексерілетін кезең)шағымды қарау нәтижелерін ескере отырып, салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің,

міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының, әлеуметтік аударымдардың және өсімпұлдардың есептелген сомасы мынаны құрайды:

теңге















2.______________________________________________________________________ үшін,

(тексерілетін кезең)шағымды қарау нәтижелерін ескере отырып, бюджетке төленуге жатпайтын кемітілген залал сомасы мы-

наны құрайды: теңге

____________________________________________________________________________________(залал сомасы)

3. _____________________________________________________________________ үшін,

(тексерілетін кезең)шағымды қарау нәтижелерін ескере отырып, бюджетке төленуге жатпайтын есепке жатқызылатын қосылған

құн салығының қайтарылуға расталмаған, есепке жазылған салық сомасынан асып кету сомасы мынаны құрайды: теңге

_________________________________(салық коды, атауы)

_________________________________(салық сомасы)

4. _____________________________________________________________________ үшін,(тексерілетін кезең)

шағымды қарау нәтижелерін ескере отырып, бюджеттен қайтарылған және қайтарылуға расталмаған қосылған құн салығының асып кету сомасы мынаны құрайды:

теңге

_________________________(салық коды, атауы)

______________________(салық сомасы)

_______________________(өсімпұл сомасы)

5.______________________________________________________________________ үшін,

(тексерілетін кезең)шағымды қарау нәтижелерін ескере отырып, бюджетке төленуге жатпайтын қайтарылуға расталмаған,

резидент еместердің табыстарының төлем көзінен ұсталған корпоративтік (жеке) табыс салығының сомасы мы-наны құрайды:

теңге

_____________________________________(салық сомасы)

_____________________________________(салық коды, атауы)

Салық кодексінің 608-бабына сәйкес Сізге__________________________________________ теңге мөлшеріндегі соманы(санмен және жазбамен көрсетілсін)___________________________________________________________________________________________(мемлекеттік органның атауы)Бизнес сәйкестендіру нөмірі (БСН)__________________ № __________________ шотына(мемлекеттік органның)____________________________________________________ төлеуіңіз қажет.(Қазынашылық басқармасы, банктің сәйкестендіру коды (БСК))Салық төлеушінің (салық агентінің) Қазақстан Республикасы заңнамасында көзделген тәртіппен салықтық

тексеруі, нәтижелеріне шағым жасауға құқығы бар. Мемлекеттік органның басшысы(басшының орынбасары) ______________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі)Хабарламаны __________________________________________________________ алдым

(салық төлеушінің (салық агентінің) тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы (мөрі), күні)Хабарламаны салық төлеушіге (салық агентіне)____________________________________________________ тапсырды

(мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)Хабарлама салық төлеушіге (салық агентіне) _____________________________________________________ жіберілді

(жіберу (немесе) алу фактісін растайтын құжат)



Нысан

Қазақстан Республикасының салық заңнамасын бұзушылықтарды

жою туралы хабарлама

20___ жылғы «___» ______ № ___ «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы

Кодексінің (Салық кодексі) 607-бабына сәйкес___________________________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы)Сізді, ______________________________________________________________________________________

(салық төлеушінің (салық агентінің) тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде), толық атауы,____________________________________________________________________________,

жеке сәйкестендіру нөмірі/бизнес-сәйкестендіру нөмірі (ЖСН/БСН), мекен-жайы)жол берілген салық заңнамасының бұзушылықтары туралы хабарлайды:

__________________________________________________________________________________________(бұзушылық мәні)

_____________________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________Салық кодексінің 608-бабы 2-тармағына сәйкес Сізге жіберілген бұзушылықтарды осы хабарлама ұсынылған

күннен кейінгі күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде жою қажет.Олар жойылмаған жағдайда салық төлеуші Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес

жауапқа тартылады.Салық кодексінің 686, 687-бабтарына сәйкес салық төлеушінің немесе оның уәкілетті өкілінің мемлекеттік

кірістер органдарының лауазымды тұлғалары әрекетіне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының Заңдарында көзделген тәртіппен мемлекеттік кірістер органдарының жоғары тұрған органына немесе сотқа шағымдануына құқығы бар.

Мемлекеттік органныңбасшысы (басшының орынбасары) _____________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі)Хабарламаны___________________________________________________________ алдым

(салық төлеушінің (салық агентінің)/салық төлеушінің (салық агентінің) лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі, күні)

Хабарлама салық төлеушіге (салықагентіне)_________________________________________________________ табыс етілді (мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)Хабарлама салық төлеушіге (салық агентіне)____________________________________________________________ жіберілді




Нысан

Салық төлеушінің орналасқан жерін (жоқтығын) растау туралы хабарлама

20___ жылғы «____» ___________ № _____

«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 558, 569, 571, 607, 611-баптарына сәйкес

______________________________________________________________________________________мемлекеттік органның атауы)

Сізге, ______________________________________________________________________________________ (салық төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), атауы, ЖСН/БСН,

____________________________________________________________________________________________мекен-жайы)«___» _____________ 20___ жылы өткізілген салықтық тексеру нәтижелері бойынша тіркеу мәліметтерінде

көрcетілген орналасқан жеріңіз бойынша Сіздің болмағандығыңыз анықталғанын хабарлайды.Осыған байланысты, Сіз хабарлама жіберілген күннен бастап жиырма жұмыс күнінің ішінде келу тәртібінде

мемлекеттік кірістер органына жазбаша түрде тексеру кезінде болмау себептеріңіз туралы түсініктеме беруге міндеттісіз.

Осы талаптарды орындамаған жағдайда, Сізге қатысты Салық кодексімен белгіленген мынадай әрекеттер іске асырылады:

1) банк шоттары бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру;2 мемлекеттік кірістер органының шешімі негізінде қосылған құн салығы бойынша тіркеу есебінен шығару.Бұдан басқа, мемлекеттік кірістер органының шешімі негізінде қосылған құн салығы бойынша тіркеу есебінен

шығарылған салық төлеушіге егер мемлекеттік кірістер органының шешімі негізінде қосылған құн салығы бойынша тіркеу есебінен шығарылғанына екі жыл өтпесе, өз еркімен қосылған құн салығы бойынша тіркеу есебіне тұруға бас тартылатылатынын айта кетеміз.

Салық кодексінің 686-бабына сәйкес салық төлеуші немесе оның уәкілетті өкілі мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғаларының әрекетін (әрекетсіздігін) жоғары тұрған мемлекеттік кірістер органына немесе сотқа шағымдануға құқығы бар.

Мемлекеттік органның басшысы(басшының орынбасары) _____________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі)Хабарлама алды ______________________________________________________________

(салық төлеушінің (салық агентінің)/салық төлеушінің (салық агентінің) лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), атауы, қолы, мөрі, күні)Хабарлама салық төлеушіге(салық агентіне) тапсырылды _________________________________________________________________

(мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының, қолы, күні)Хабарлама салық төлеушіге(салық агентіне) жіберілді _____________________________________________________________________

(жіберу және (немесе) алу фактісі туралы растайтын құжат)



Нысан

20 __ жылғы «___» ______ № ___

Салық есе птілігін керi қайтарып алу туралы хабарландыру

Салықтық өтінішіне сәйкес (мемлекеттік кірістер органының шешіміне) 20__ жылғы «__» ________________№ ______ салық есептілігін кері қайтарып алу туралы _________________________________________________________________________________________________________________

(салық төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), немесе атауы)

Бизнес-сәйкестендіру нөмірі/жеке сәйкестендіру нөмірі (БСН/ЖСН) __________________________________

___________________________________________________________________________________________ (салық есептілігінің коды, түрі мен салық кезеңінің нөмірі)

__________________________________________________________________________________________

тіркеу нөмірімен __________________________________________________ __________________________ (салық есептілігін ің 18 мәнді тіркеу нөмірі)себебі бойынша ____________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________өңдеу нәтижесін хабарлаймыз ________________________________________________________________

(кері қайтарылды, кері қайтару жүргізілген жоқ)кері қайтарылған қосымша нысандар туралы мәліметтер (бастапқы, кезекті, тарату кері қайтарылған кезде)__________________________________________________________________________

(тіркеу нөмірілер)________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________кері қайтаруға бас тарту себе бі ________________________________________________________________ (егер кері қайтару жүргізілмеген болса, толтырылуға жатады)түзетпе жасау туралы мәліметтер _____________________________________________________________ (түзетпе жасау өңделген кезде толтырылады)_______________________________________________________________________________________________________________________________ _______________________Мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының (қолы) тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда),__________________________________________________________________ мөр орны (мемлекеттік органның атауы)



Нысан

Салық төлеушінің (салық агентінін) тегі,аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда)

немесе толық атауы________________________________________________________________________________

Жеке сәйкестендіру нөмірі/ бизнес-сәйкестендіру нөмірі ЖСН/БСН

________________________________________Тұрғылықты жерінің немесе орналасқан

жерінің мекен-жайы________________________________________________________________________________

Салықтық тексеру жүргізу туралы хабарландыру

20__жылғы «___» ________ № ________ ____________________________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы, БСН)«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің

(Салық кодексі) 631-бабына сәйкес Сізді мыналар жөнінде:1) салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің барлық түрлері бойынша салық

міндеттемесінің орындалуы, міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын толық және уақтылы есептеу, ұстап қалу және аудару және әлеуметтік аударымдарды толық және уақтылы есептеу және төлеу мәселелері б ойынша жоспарлы кешенді тексеру жүргізілетіні туралы;

2) мынадай:салықтардың және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің жекелеген түрлері бойынша

салық міндеттемесінің орындалуы;міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының толық және уақтылы есептеу,

ұстап қалу және аудару, сондай-ақ әлеуметтік аударымдарды толық және уақтылы есептеу және төлеу;банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың Салық кодексінде,

сондай-ақ «Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» және «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасының Заңдарында белгіленген міндеттерді орындауы;

трансферттік баға белгілеу;акцизделетін тауарлардың жекелеген түрлерінің өндірісі мен айналымын мемлекеттік реттеу;соттың заңды күшіне енген үкімінің немесе қаулысының негізінде жалған кәсіпорын деп танылған салық

төлеушімен жасалған операциялары бойынша салық міндеттемесін айқындау;жасалуы сотпен кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру ниетінсіз жүзеге асырылған деп танылған мәміле

(мәмілелер) бойынша салық міндеттемесін айқындау;салық төлеушілер (салық агенті) мен оның дебиторлары арасындағы өзара есеп айырысуларды айқындау;халықаралық шарттардың (келісімдердің) ережелерін қолдану заңдылығы;қайтаруға ұсынылған қосылған құн салығының сомаларының дұрыстығын растау;резидент еместің салықтық өтініші және қосарланған салық салуды болдырмау туралы халықаралық шарт

негізінде бюджеттен төленген табыс салығын немесе шартты банктік салымды қайтару;Салық кодексінің 608-бабында белгіленген тәртіпте камералды бақылау нәтижелері бойынша анықталған

бұзушылықтарды жою туралы мемлекеттік кірістер органдарының хабарламасын салық төлеушінің (салық агентінің) орындамауы мәселелері бойынша жоспарлы тақырыптық тексеру жүргізілетін і туралы хабарлайды.

Салық тексеруін жүргізу үшін Сіз мынадай құжаттарды: бухгалтерлік құжаттамаларды, салық нысандарын, салықтық есепке алу саясатын, салық салу объектілері және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін, сондай-ақ салық міндеттемелерін есептеу үшін негіз болып табылатын өзге де құжаттарды беруіңіз қажет.

8 тамыз 2015 жыл www.egemen.kz 17(Жалғасы. Басы 16-бетте).

Салық тексеруін жүргізу кезінде Сіз Салық кодексінде көзделген құқықтарға иесіз және салық төлеушінің (салық агентінің) міндеттерін орындауға міндеттісіз.

Сондай-ақ Сіз Салық кодексінің 686-бабына сәйкес мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғаларының әрекетіне (әрекетсіздігіне) жоғары тұрған мемлекеттік кірістер органына немесе сотқа шағым жасауға құқылысыз.

Мөр орны Мемлекеттік органның басшысы (басшыныңорынбасары) _______________________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі)Хабарландыруды ________________________________________________________ алдым (салық төлеушінің (салық агентінің) тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі, күні)

Хабарландыру салық төлеушіге(салық агентіне) ____________________________________________________ тапсырылды.

(мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)

Хабарландыру салық төлеушіге(салық агентіне) _______________________________________________________ жіберілді.

(жіберу және (немесе) алу фактісін растайтын құжат) Ескерту:салық төлеушіні (салық агентін) жоспарлы кешенді және (немесе) жоспарлы тақырыптық тексеру жүргізу

туралы хабарландыру кезінде торкөзде тиісті тексеру жүргізу мәселесі белгіленеді.



Нысан

_____________________________________________________________________________________

Мемлекеттік органның атауы

Бюджеттен қайтаруға ұсынылған қосылған құн салығы сомаларының дұрыстығын растау бой-ынша 20 ___ жылғы «____» ______________ № _____ салықтық тексеру актісіне 20__ жылғы «____»

______________________ № ___ қорытынды

Салық төлеушінің атауы Жеке сәйкестендіру нөмірі/Бизнес-сәйкестендіру нөмірі/ (ЖСН/БСН)

Қосылған құн салығы (ҚҚС) бойынша тіркеу есебіне қою туралы куәліктің сериясы және нөмірі

Қайтару туралы талапты көрсете отырып, ҚҚС бойынша декларацияны тапсыру күні Салық кезеңі 20__ жылғы «___»

____ 20__ жылғы «___» ____ бойынша

ҚҚС бойынша декларацияда көрcетілген талап бойынша көрсетілген ҚҚС сомасы

салық тексеру(лер)інің акті(лері)сі және қорытынды(лар)ға сәйкес қайтарылуы тиіс ҚҚС сомасы

Салықты тексерудің актісімен растамаған, оның ішінде:

өнім берушімен өзара есеп айырысулардың дұрыстығын растау үшін қарсы тексерулер жүргізуге сауал салуға жауаптар алынбаған

бұрын жіберілген сауал салу бойынша мемлекеттік кірістер органы алған жауаптар негізінде мониторингке жататын, ірі салық төлеуші бойынша қосылған құн салығы сомаларының дұрыстығы расталмаған

20__ жылғы «____»______________________ жағдай бойыншаСалық тексеруін аяқтағаннан кейін қайтармаудың себебін жоюды растайтын құжаттар:

(теңге)

№ р/с

Қарсы тексеруді

өткізуге және мониторинг-ке жататын,

ірі салық төлеуші бой-ынша ҚҚС сомасының дұрыстығын растау ту-

ралы сауал жасау

Расталуы тиіс ҚҚС

сомасы

Мемлекет-тік кірістер

органы -ның коды

Жеткізу -шінің ЖСН/БСН

Қарсы тексеруді

өткізу туралы сауал

салуына жауабы

Мониторингке жа-татын, ірі салық

төлеуші бойынша ҚҚС сомасының

дұрыстығын растау туралы сауал салуына

жауабы

Мониторингке жататын, ірі салық

төлеуші бой-ынша ҚҚС сомасының дұрыстығын растау ту-

ралы сауал салуына жауаппен

бірге қарсы тексерудің актісімен расталған

ҚҚС сомасы

Ауытқу (4 бағ. - 11 бағ.)

№ күні № күні № күні

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12123Жиыны:

Бюджеттен қайтаруға жататын ҚҚС сомасы _______________________________________________________теңгені құрайды.__________________________________________________________________________________________

(жауапты бөлім (басқарма) қызметкерінің тегі, аты, жөні, лауазымы)20 __ жылғы «___» ____________ Жауапты басқарманың (бөлімінің) басшысы _______ __________________________________________________________________

(қолы) (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда))Салық төлеушіге тапсырылды __________________________________________________________________

(салық төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), лауазымы және қолы)

20 __ жылғы «___» ____________

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің2014 жылғы 19 желтоқсандағы № 573 бұйрығына 14- қосымша


Нысан

Камералдық бақылау нәтижелері бойынша қорытынды

___________________ № ____________ (күні) Мен (біз), __________________________________________________________________________________ (мемлекеттік органның қызметкер(лер)інің тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), лауазымы)____________________________________________________________________________________________

«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес және 20___ жылғы «___»_________ № ___ (20___ жылғы «___» _____ № ___ кіріс) қызметті тоқтату туралы салықтық өтініш негізінде ____________________________________________________________

____________________________________________________________________________________(дара кәсіпкердің аты-жөні, резидент-заңды тұлғаның атауы, жеке сәйксетендіру нөмірі/бизнес сәйкестендіру

нөмірі (ЖСН/БСН)____________________________________________________________________________________________20___ жылғы «___» ____________ бастап 20___ жылғы «___» _____________дейінгі кезеңге камералдық

бақылау нәтижелері бойынша қорытынды жасадым(дық).

1. Салық төлеуші туралы мәлімет 1. Дара кәсіпкер ретінде мемлекеттік тіркеу туралы куәлік:сериясы _____; нөмірі ______ берілген күні ______ жыл «__» ________2. Заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу туралы куәлік:сериясы _____; нөмірі ______ берілген күні ______ жыл «__» ________3. Салық салу режимі _________________________________________4. Қызмет түрлері және оларды жүзеге асыру орны:

№ р/с

Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуіші (ЭҚТЖЖ)

Атауы Мекенжай

1 2 3 4

5. Банк деректемелері:Банктің атауы: ________________________________________________________________Банктік сәйкестендіру коды (БСК) ________________________________________________Бизнес сәйкестендіру нөмірі (БСН) _______________________________________________Облыс (қала, аудан) ___________________________________________________________Банк шоттарының деректемелері:шот атауы _____________________________;нөмірі ________________________________;ашылған күні __________________________;жабылған күні _________________________;шоттағы ақша қаражаттарының қалдығы ________________________________________ (сомасын және валюта кодын көрсетіңіз)6. Бақылау-касса машинасын тіркеу туралы мәліметтер:__________________________________________________________________________________________

(тіркеу карточкасының нөмірі, маркасы, зауыттық нөмірі)__________________________________________________________________________________________7. Қызметті тоқтата тұру туралы мәліметтер:

№ р/с Тоқтата тұру басталған күн Тоқтата тұру аяқталған күн Салықтық өтініш берген күн1 2 3 4

8. Бұрын жіберілген камералдық бақылау нәтижелері бойынша мемлекеттік кірістер органдары анықтаған бұзушылықтарды жою туралы хабарламалар бойынша және олардың орындалуы туралы мәліметтер:

№р/с

Хабарламаның № Хабарламаның күні Жіберілген хабарла-ма бойынша алшақтық

сипаты

Орындау нәтижесі (орындалды/орындал-

мады)1 2 3 4 5

2. Камералдық бақылау нәтижелері

9. Камералдық бақылау барысында мынадай уәкілетті мемлекеттік органдардан, банктерден және (немесе) банк операцияларының жекелеген түрлерін іске асыратын ұйымдардан мәліметтер алынды:

№ р\с

Уәкілетті мемлекеттік органның, банктің және (немесе) банк

операцияларының жекелеген түрлерін іске асыратын ұйымның атауы

Сұрау салу жіберілген күн

Жауап алынған күн Сұрау салуға жауаптың сипаты

1 2 3 4 5

10. Салық есептілігі нысандарының деректерін мемлекеттік кірістер органының, бақылау-касса машинасының

(БКМ) қолма-қол ақшаларды есепке алу кітабының, БКМ бойынша фискалды есептің, банк шоттарының деректерімен салыстыру:

№р/с

Салық кезеңі Салық төлеушінің деректері бойынша

табыс

Мемлекеттік кірістер органының

(камералдық бақылау) деректері бойынша

табыс

Алшақтық Алшақтық себебі

1 2 3 4 5 6

Ескерту: мемлекеттік кірістер органында табыстар туралы деректер, БКМ деректер болмаған кезде, сондай-

ақ банк шоттары болмаған кезде деректер 3-бағаннан 4-бағанға көшіріледі.

№ р/с

Салық кезеңі Салық төлеушінің деректері бой-

ынша шығыстар (шегерімдер)

Мемлекеттік кірістер органының (камералдық

бақылау) деректері бойын-ша шығыстар (шегерімдер)


1 2 3 4 5 6

Ескерту: қызметін жалпыға бірдей белгіленген тәртіпте жүзеге асыратын салық төлеушілер бойынша тол-

тырылады. Мемлекеттік кірістер органында табыстар туралы деректер, БКМ деректер болмаған кезде, сондай-ақ банк шоттары болмаған кезде деректер 3-бағаннан 4-бағанға көшіріледі.

№р/с

Салық кезеңі

Салық төлеушінің деректері бойынша

салық салынатын табыс

Мемлекеттік кірістер органының (камералдық бақылау) деректері бой-

ынша салық салынатын табыс


1 2 3 4 5 6

Ескерту: қызметін жалпыға бірдей тәртіпте жүргізетін салық төлеушілер бойынша толтырылады. Мемлекеттік

кірістер органында деректер, БКМ деректер болмаған кезде, сондай-ақ банк шоттары болмаған кезде 3-бағандағы деректер 4-бағанға көшіріледі.

№р/с

Салық кезеңі Салық төлеушінің деректері бойынша

залал


ынша залал


1 2 3 4 5 6 Ескерту: Қызметін жалпыға бірдей тәртіпте жүргізетін салық төлеушілер бойынша толтырылады. Мемлекеттік

кірістер органында деректер, БКМ деректер болмаған кезде, сондай-ақ банк шоттары болмаған кезде 3-бағандағы деректер 4-бағанға көшіріледі.

11. Салық кодексінің 37-1 және 43-баптарымен белгіленген салық міндеттемесін орындау ерекшеліктерін сақтау:_______________________________________________________________________________________________Салық кодексінің 37-1 бабының 1-тармағының 1)-4) тармақшаларын, Салық кодексінің 43-бабы 1-тармағының (1)-4)________________________________________________________________________________________________тармақшаларын көрсете отырып, қолдану шартын сақтамау бұзушылықтарының сипатын егжей-тегжейлі сипаттау)__________________________________________________________________________________________

Ескерту: салық кодексінің 37-1 және 43-баптарында белгіленген салық міндеттемелерін орындау ерекшеліктерін қолдану шарттарын сақтамау бойынша бұзушылықтар камералдық бақылауды жүзеге асыру кезінде анықтаған жағдайда толтырылады, бұзушылық түрі егжей-текжейлі жазылады және таратылатын салық төлеушіге Қазақстан Республикасының салық заңнамасын бұзушылықтарды жою туралы хабарлама жіберіледі.

12. Арнаулы салық режимдерін (АСР) қолдану шарттарын сақтау:______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Ескерту: АСР қолдану шарттарын бұзушылықтар анықталған жағдайда бұзушылық түрі егжей-тегжейлі

жазылады. 13. Басқа салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер түрлері бойынша салық есептілігі

нысандарының деректерін уәкілетті мемлекеттік органдардың, банктердің және (немесе) банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың деректерімен салыстырып тексеру:

№р/с

Салық немесе басқа міндетті

төлем түрі


Салық төлеушінің деректері бой-

ынша


ынша


1 2 3 4 5 6 7

Ескерту: уәкілетті мемлекеттік органдарда, салық салу объектісі туралы деректер болмаған кезде деректер 4-бағаннан 5-бағанға көшіріледі. Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің әрбір түрі бой-ынша бөлек толтырылады.

14. Салық есептілігі нысандарының деректерін міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ) бойынша салысты-рып тексеру:

№р/с


МЗЖ есептеу үшін салық төлеушінің деректері бой-

ынша табыс

МЗЖ есептеу үшін мемлекеттік кірістер органының (камералдық

бақылау) деректері бойынша табыс


1 2 3 4 5 6

Ескерту: уәкілетті мемлекеттік органдарда деректер болмаған кезде деректер 3-бағаннан 4-бағанға көшіріледі. 15. Салық есептілігі нысандарының деректерін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (МКЗЖ) бойынша

салыстырып тексеру:

№ р/с


МКЗЖ есептеу үшін салық төлеушінің деректері бойын-

ша табыс

МКЗЖ есептеу үшін мемлекеттік кірістер органының (камералдық

бақылау) деректері бойынша табыс


1 2 3 4 5 6

Ескерту: уәкілетті мемлекеттік органдарда деректер болмаған кезде деректер 3-бағаннан 4-бағанға көшіріледі. 16. Салық есептілігі нысандарының деректерін әлеуметтік аударымдар бойынша салыстырып тексеру:

№р/с


Әлеуметтік аударымдар-ды есептеу үшін салық

төлеушінің деректері бойын-ша табыс

Әлеуметтік аударымдарды есептеу үшін мемлекеттік кірістер органының (камералдық бақылау) деректері бой-

ынша табыс


1 2 3 4 5 6

Ескерту: уәкілетті мемлекеттік органдарда деректер болмаған кезде деректер 3-бағаннан 4-бағанға көшіріледі.3. Қорытынды 17. Камералдық бақылау нәтижелері бойынша қорытындыны жасау кезінде салық және бюджетке төленетін

басқа да міндетті төлемдер, міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіпітк зейнетақы жарналары және әлеуметтік аударымдар бойынша есептердің жай-күйі:

№ Салық, бюджетке төленетін басқа да

міндетті төлем, МЗЖ, МКЗЖ және әлеуметтік

аударым түрі

Есептер сальдосы (+, -)Салық, бюджетке төленетін басқа да міндетті төлем, МЗЖ, МКЗЖ,

әлеуметтік аударым сальдосы ( +, -)

Өсімпұл саль-досы( +, -)

Айыппұл сальдосы

(+, -)

1 2 3 4 5

Ескерту: есептер сальдосында салықтық тексеру нәтижесі бойынша есептелген, шағымдалу кезеңіндегі және шағымдалған сомалар, сондай-ақ төлеу мерзімі өзгертілген (кейінге қалдырылған) сомалар көрсетілмейді

18. Камералдық бақылау нәтижелері бойынша бұзушылықтар болмаған кезде камералдық бақылау бұзушылықтарсыз аяқталды деп саналады.

19. Камералдық бақылау нәтижелері бойынша алшақтықтар анықталған жағдайда камералдық бақылау нәтижелері бойынша мемлекеттік кірістер органдары анықтаған бұзушылықтарды жою туралы хабарлама мынадай салық есептілігінің түрлері бойынша ресімделеді:

№ р/с

Салық, басқа міндетті төлем түрі Бюджет сыныптамасының коды (БСК)

Салық есептілігі нысанының коды

1 2 3 4

Камералдық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтар туралы ақпарат_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Мемлекеттік органның лауазымды тұлғалары ___________________________________________________ (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), лауазымы, қолы)Қорытындыны алдым ________________________________________________________________________ (салық төлеушінің аты-жөні, қолы, күні)Қорытынды салық төлеушіге табыс етілді_______________________________________________________ (мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)

Қорытынды салық төлеушіге жіберілді _________________________________________________________ (жіберу және (немесе) алу фактісін растайтын құжат)



Нысан

Салық есептілігін табыс етуді тоқтата тұру туралы немесе салық есептілігін

табыс етуді тоқтата тұрудан бас тарту туралы шешім 20__ жылғы «____»__________ № _______«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің

(Салық кодексі) 73 және 74-бабыларына сәйкес _________________________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы)_______________________________________________________________________________________________________________________________________________ салықтық өтініші негізінде

(салық төлеушiнiң атауы)_________________________________________________________________________________________Бизнес-сәйкестендіру нөмірі/жеке сәйкестендіру нөмірі (БСН/ЖСН) ________________________________

20__ жылдың «____»__________ салық есептілігін тапсыруды тоқтата тұруға салық өтінішінің негізінде шешті:

20__ жылдың «____»__________ бастап 20__ жылдың «____»__________ дейін салық есептілігін тапсыруды тоқтата тұру;

20__ жылдың «____»__________ бастап 20__ жылдың «____»__________ дейін салық есептілігін тапсыруды тоқтата тұрудан бас тарту ___________________________________

________________________________________________________________себебі бойынша. Мемлекеттік органның басшысы (басшы орынбасары) __________________________ ___________

(тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), (қолы) мөр орныШешімді алдым _____________________________________________________________________________

((тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)Шешім салық төлеушіге(салық агентіне) тапсырылды _________________________________________________________________ (мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының (тегі, аты, әкесінің аты

(ол болған жағдайда), қолы, күні)Шешім салық төлеушіге(салық агентіне) жіберілді ______________________________________________________ (жіберу және (немесе) алу фактісі туралы растаушы құжат)



Нысан

Бақылауды тағайындау туралы шешім

20__ жылғы «__» _____________ № ________(тіркеу күні) ________________________________________________________________________________

(Мемлекеттік органның атауы)«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне

(Салық кодексі) және «Республикалық бюджетке түсетін түсімдердің алынуына, артық (қате) төленген соманың бюд-жеттен қайтарылуына және (немесе) есепке алынуына және салықтық емес түсімдердің, негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдердің, трансферттердің, бюджеттік кредиттерді өтеу, мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін соманың, қарыздардың бюджетке түсуін бақылауды жүзеге асыруға жауапты уәкілетті органдардың тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 31 желтоқсандағы № 1339 қаулысына сәйкес ШЕШТІ:

1) ________________________________________________________________________________________ (уәкілетті мемлекеттік органының толық атауы)____________________________________________________________ бақылау жүргізуге Жеке сәйкестендіру нөмірі/бизнес-сәйкестендіру нөмірі (ЖСН/БСН)_____________________________________________________________________________________________ (бақылауды тағайындау негіздемесі)2) бақылау жүргізу үшін жіберілсін: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________(мемлекеттік орган (дар) ның лауазымды тұлғасы (лары) ның лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты (ол болған

жағдайда))3) бақылау өткізу мерзімі шешімді тапсырған кезден бастап ___ жұмыс күні4) бақылау жүргізілетін кезең 20__ жылдың «__»________ -дан 20_______ жылдың «___» _____________

дейін белгіленсін5) бақылау жүргізу сұрақтары __________________________________________________________________________________________________________________________________6) бақылау жүргізуге мынадай маман(-дар) жұмылдырылсын: ______________________________________________________________________________________________________________________________(тексеру жүргізуге басқа мемлекеттік органдардан жұмылдырылған маман(-дар)ның тегі, аты, әкесінің аты

(ол болған жағдайда))Мемлекеттік органның басшысы ____________________ ____________________ Мөр орны (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда) (қолы)

Таныстым және шешімді (көшірмесін) алдым: ____________________________________(уәкілетті мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)



Нысан

Бақылауды тағайындау туралы __________ № ______ шешімге

қосымша шешім

20__ жылғы «__» _____________ № ________ (тіркеу күні) __________________________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы)«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне

(Салық кодексі) және «Республикалық бюджетке түсетін түсімдердің алынуына, артық (қате) төленген соманың бюд-жеттен қайтарылуына және (немесе) есепке алынуына және салықтық емес түсімдердің, негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдердің, трансферттердің, бюджеттік кредиттерді өтеу, мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін соманың, қарыздардың бюджетке түсуін бақылауды жүзеге асыруға жауапты уәкілетті органдардың тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 31 желтоқсандағы № 1339 қаулысына сәйкес ШЕШТІ:

1) _________________________________________________________________________ (уәкілетті мемлекеттік органның атауы)___________________________________________________________________________________________ уәкілетті мемлекеттік органындағы бақылау «______» жұмыс күніне ұзартылсын.Жеке сәйкестендіру нөмірі/бизнес-сәйкестендіру нөмірі (ЖСН/БСН)________________________________________________________________________________2) бақылау кезеңі 20__ жылдың «__»________ -дан 20__ жылдың «_______» _____________ дейін өзгертілсін.3) бақылау жүргізіп жатқан тұлғалардың құрамына м емлекеттік кірістер органның мынадай мамандары

қосыл сын:______________________________________________________________________________________ (мемлекеттік орган (дар) ның лауазымды тұлғасы (лары) ның лауазымы, аты-жөні)________________________________________________________________________________4) бақылау жүргізуге мынадай маман (-дар) жұмылдырылсын: _______________________(бақылау жүргізуге басқа мемлекеттік органдардан жұмылдырылған маман (-дар) ның аты-жөні)________________________________________________________________________________ 5) бақылау жүргізіп жатқан тұлғалардың құрамынан мынадай мемлекеттік кірістер органдарының маманда-

ры және (немесе) басқа мамандар шығарылсын: _______________________________________________________________________________________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), лауазымы)Мемлекеттік органның басшысы ________________ _____________________________________ Мөр орны (қолы) (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда)Таныстым және шешімді (көшірмесін) алдым: _______________________________________________________________________________(уәкілетті мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының аты-жөні, қолы, күні)

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2014 жылғы «19» желтоқсандағы № 573 бұйрығына 18-қосымша


Нысан

Салық төлеушінің (салық агентінің) салық берешегінің, төлеушінің кедендік төлемдер, салықтар және өсімпұлдар бойынша

берешегінің есебіне мүлікке билік етуін шектеу туралы шешім 20__ жылғы «__» _____________ № ________ «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің

(Салық кодексі) 613 - бабына, «Қазақстан Республикасындағы кеден ісі туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің 164 - бабына сәйкес

_____________________________________________________________________________________________(меслекеттік органның атауы)

_____________________________________________________________________________________________ атынан _________________________________________________________________________________________

(басшының (басшы орынбасарының) тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда))салық берешегін өтеу туралы 20___ жылғы _____________ № _____________ хабарламаның (берешекті

және өсімпұлды өтеу туралы хабарлама) негізінде, сондай-ақ салық тексеруінің нәтижелері туралы 20 ___ жылғы ____________ №____* хабарламаға шағым жасалған жағдайда және (немесе) хабарламаға шағымды қарау нәтижелері бойынша шығарылған жоғары тұрған мемлекет кірістер органының 20___ жылғы ____ № _______ шешімі негізінде; сондай-ақ, Салық Кодексінің 51-3 бабына сәйкес төлеу мерзімі өзгерген ішкі тұтыну үшін кедендік рәсімінде жайланып шығарылған салық төлеуші импортталатын тауарлар бойынша жанама салықтарды төлеу бойынша салық міндеттемесін орындамаған жағдайда, берешектерді, кедендік төлемдер және өсімпұлдарды өтеу туралы 20 _______жылғы ______________ №____ хабарлама** негізінде салық төлеушінің (салық агентінің) төлеушінің мүлкіне билік етуді

_____________________________________________________________________________________________(салық төлеушінің (салық агентінің) (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), атауы, төлеушінің атауы,

мекен жайы,_____________________________________________________________________________________________жеке сәйкестендіру нөмірі/бизнес-сәйкестендіру нөмірі (ЖСН/БСН))_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(санмен және жазумен)сомадағы салық берешегінің есебіне шектеуді ШЕШТІ,

соның ішінде:

1) __________________(төлемнің коды, атауы)

___________________(төлем сомасы)

_________________(өсімпұл сомасы)

_______________(айыппұл сомасы)


___________________(төлем сомасы)

_________________(өсімпұл сомасы)



___________________(төлем сомасы)

_________________(өсімпұл сомасы)



___________________(төлем сомасы)

_________________(өсімпұл сомасы)



___________________(төлем сомасы)

_________________(өсімпұл сомасы)


_____________________________________________________________________________________________(мемлекеттік органның басшысының (басшы орынбасарының) қолы, мөрі)

Мемлекеттік кірістер органына салық төлеушінің (салық агентінің) қаржы лизингіне не кепілге берілген (алынған) билік етуі шектелген мүлкін лизинг және (немесе) кепіл шартының қолданысы тоқтағанға дейін алуға тыйым салынады.

Салық төлеушіге (салық агентіне) салық органы мүлкіне билік етуді шектеген күннен бастап және оның күшін жойғанға дейін шарт ережелерін өзгертуге (шарт қолданысын ұзартуға, сублизинг және (немесе) кепілге қайта салу), сондай-ақ мемлекеттік кірістер органы осы мүлікке қатысты шешім шығарған кезден бастап оны жойғанға дейін жалға алушы мен кепіл ұстаушыға мұндай мүлікке меншік құқығын беруге тыйым салынады.

Шешімді алды ____________________________________________________________________________(салық төлеушінің (салық агентінің)/лауазымды тұлғасының, төлеушінің (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған

жағдайда), қолы, күні, мөрі) * - салық берешегі бар жағдайда толтырылады** - кедендік төлемдер бойынша берешек толтырылады

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2014 жылғы 19 желтоқсандағы № 573 бұйрығына 19-қосым ша


Нысан

Салық төлеушінің (салық агентінің) салық берешегінің,

төлеушінің кедендік төлемдер, салықтар және өсімпұлдар бойынша берешегінің есебіне билік етуі шектелген мүлік тізімдемесінің актісі

20__ жылғы «__» _____________ № ________ _____________________________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы)______________________________________________________________________________________атынан

(мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының аты-жөні)20__ жылғы ____ №____ салық төлеушінің (салық агентінің) билік ету мүлкін салық берешегінің, төлеушінің

кедендік төлемдер, салықтар және өсімпұлдар бойынша берешегінің есебіне шектеу туралы ШЕШІМНІҢ негізінде___________ __________________________________________________________________________________(салық төлеуші (салық агенті), төлеуші лауазымды_____________________________________________________________________________________________тұлғаларының (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда))_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(салық төлеушінің (салық агенті) (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), немесе атауы, заңды мекен-жайы)

салық төлеушіге (салық агентіне), төлеушіге тиесілі мүліктің тізімдемесін жүргізді.Тізімдемеде мынадай мүлік қозғалады:

№ Толық сапалы сипаттамасымен мүліктің атауы

Саны Бухгалтерлік деректердің негізінде бағасы (әрқайсысының)

Тәуелсіз бағалаудың (әрқайсысының)

бағасы

Жиыны

Сипатталған мүлік құнының жиыны:___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ теңгені құрайды.

(санмен және жазумен)Осы 20__ жылғы ____ №____ салық төлеушінің (салық агентінің) салық берешегінің, кеден төлемдері,

салықтар және өсімпұлдар бойынша берешегінің есебіне билік етуі шектелген мүлік тізімдемесінің Актісінде айтылған барлық негізгі құралдарды мемлекеттік кірістер органының және салық төлеушінің (салық агентінің) лауазымды тұлғалары заттай түрде және менің (біздің) қатысуыммен тексерді және тізімдемеге енгізді, осыған байланысты түгендеуге талабым жоқ.

Тізімдеме Актісінде санамаланған негізгі құралдар менің (біздің) жауапты сақтауым(-ыз)да.Билік етуі шектелген тізімдемеде келтірілген мүлікті шығындағаны, иеліктен шығарғаны немесе заңсыз бергені

үшін Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 246 бабы бойынша қылмыстық жауапкершілік туралы ескертілді.Осы Актіге, меншік және (немесе) шаруашылық жүргізу құқығын растайтын келесі құжаттардың көшірмелері

қосылып беріледі.__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Негізгі құралдардың сақталуына жауапты тұлға(-лар): ____________________ ______________________ _____________________________ (лауазымы) (қолы) (қолының толық жазылуы)____________________

____________________ ______________________ _____________________________ (лауазымы) (қолы) (қолының толық жазылуы)

Осы тізімдеме Актісінде көрсетілген деректер мен есептеулерді тексерді: ______________________________ ________________________ ______________________________(салық төлеуші (салық агенті), (қолы) (қолының толық жазылуы) төлеуші)

Тізімдеме Актісін _____________________________________________________________________________________ жасады

(мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы)

Тізімдеме Актісімен таныстым және бір данасын алдым_________________________________________________________________________________________

(салы қ төлеуші (салық агентінің), төлеушінің лауазымды тұлғасының (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы)

Ескерту:Тізімдеме жүргізген тұлға және салық төлеушінің (салық агентінің), төлеушінің лауазымды тұлғасы Тізімдеме

Актісінің әрбір бетіне қол қояды.


Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің2008 жылғы 30 желтоқсандағы № 637 бұйрығына 20-қосымша

Нысан

Мемлекеттік кірістер органының салық төлеушінің (салық агентінің) кассасы бойынша

шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы өкімі 20__ жылғы «___» _______________ № _______ (жазба күні)

«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексінің (Салық кодексі) 612 – бабына сәйкес

__________________________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы)_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(салық төлеушінің (салық агентінің) тегі,аты, әкесінің аты, атауы, жеке сәйкестендіру нөмірі/бизнес- ___________________________________________________________________________________________

сәйкестендіру нөмірі (ЖСН/БСН), мекен жайы)__________________________________________________________________________________________

кассадағы: салық берешегін, банкке немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға кейіннен оларды салық берешегін, міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары және әлеуметтік аударымдар бойынша берешектерді өтеу есебіне аудару үшін ақша тапсыру;

банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың клиенттердің қолма-қол ақшасын беруі бойынша операциялардан басқа, кассадағы қолма-қол ақшаның барлық шығыс опе-рацияларын тоқтата тұрады.

Салық төлеушінің (салық агентінің) осы өкімді алған кезден бастап кірісіне түсетін ақша қаражаттар түскен күннен кейінгі келесі бір жұмыс күнінен кешіктірілмей бюджет есебіне алынуға тиіс.

Салық төлеушінің (салық агентінің) кассасы бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру, салық берешегін банкке немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға өтеу жөніндегі операциялардан басқа, кассадағы қолма-қол ақшалардың барлық шығыс операцияларына, оларды кейіннен салық берешегінің, міндетті зейнетақы жарналарының және әлеуметтік аударымдардың өтеу есебіне жатқызу үшін қолданылады.

Мемлекеттік кірістер органдары мен олардың лауазымды тұлғаларының заңды талаптарын орындамау жағдайында Сізге Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Қазақстан Республикасының кодексіне сәйкес әкімшілік жаза шаралары қолданылады.

Салық кодексінің 686, 687 баптарына сәйкес салық төлеушінің немесе оның уәкілетті өкілінің мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғалары әрекетін (әрекетсіздігін) мемлекеттік кірістер органының жоғары тұрған органына немесе сотқа Қазақстан Республикасының Заңдарында көзделген тәртіппен шағымдануына құқығы бар.

Мемлекеттік органның басшысы(басшының орынбасары) ____________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, мөрі)Өкімді ______________________________________________________________________________ алдым.

(салық төлеушінің (салық агентінің) тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда)/ салық төлеушінің(салық агентінің) лауазымды тұлғасының қолы, мөрі, күні)

Өкім салық төлеушіге(салық агентіне)___________________________________________________________________ ұсынылды.(мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)Өкім салық төлеушіге(салық агентіне) ____________________________________________________________________ жіберілді.




Нысан

Салық төл еушінің (салық агентінің) билік етуі шектелген мүлкінен өндіріп алу туралы

№ _______ қаулы

20__ жылғы «___» _______________ ___________ (жасалған жері) Мен Басшы (басшының орынбасары) ____________________________________________________________________________________________(мемлекеттік органның атауы, басшының (басшы орынбасарының) тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда))____________________________________________________________________________________________

(салық төлеушінің (салық агентінің) атауы, жеке сәйкестендіру нөмірі/ сәйкестендіру нөмірі___________________________________________________________________________________________

(ЖСН/БСН), мекен жайы)осы қаулы шыққан күнінде ____________________________________________________________________________________________

(санмен және жазбамен көрсетілсін)______________________________________________________________________________ теңге құрайтынсалық берешегін төлеу бойынша салық міндеттемесі орындалмау фактісін АНЫҚТАДЫМ.«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексі

(Салық кодексі) 615, 616 баптарымен алдын ала қарастырылған салық берешегін мәжбүрлеп өндіріп алу шарала-ры салық берешегін төлеуге әкелмеді.

Жоғарыда баяндалғанның негізінде Салық кодексінің 617 бабын басшылыққа алып,____________________________________________________________________________________________

(салық төлеушінің (салық агентінің) атауы,______________________________________________________________________________ _______________

(БСН/ЖСН), мекен жайы)билік ету 20 __ жылғы «__»____________ № ___ шешімінің және 20 __ жылғы «__»_________ №_________

мүлік тізімдемесінің актісінің негізінде шектелген мүлкінен өндіріп алуды ҚАУЛЫ ЕТТІМ.Осы қаулы екі данада жасалған, олардың біреуі шешім және тізімдеме актісімен қоса____________________________________________________________________________________________

(уәкілетті заң тұлғаның атауы)__________________________________________________________________________ орындалуға берілсін.Билік етуі шектелген мүлік _________________________________________________________________________________________

(салық төлеуші (салық агенті) жауапты тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда))материалдық жауапкершілікпен сақтауына беріледі және осы мекен жай бойынша орналасады_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

мөр орны_____________________________________________________________________________________________(мемлекеттік органның атауы, басшының (басшы орынбасарының) тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда))______________________________________________________________________________________алынды.(мүлік бойынша уәкілетті заң тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, алған күні)_____________________________________________________________________________________жіберілді.

(жіберу және алыну фактісін растайтын құжат) Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің

2014 жылғы 19 желтоқсандағы № 573 бұйрығына 22-қосымша


НысанТАУАР ЧЕГІ

Құрметті салық төлеуші!Сіз берген тауар чегінің бірегейлігін

қамтамасыз етуді және оның қолдан жа-салу тәуекелін төмендетуді тауарчегін өз

мөріңізбен немесе қолыңызбен куәландыра отырып, жасай аласыз.

ТАУАР ЧЕГІНІҢТҮБІРТЕГІ № 0000

Өткізілген тауарлар, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер үшін қабылданған

сома

(сомма сандармен)

Операцияны жүргізу күні20 _ жылғы «____» ____________________________________

(сатып алушының қолы)

Үзіп

алу

сыз

басы

ТАУАР ЧЕГІ № 0000__________________________________

(салық төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда) немесе атауы)

Жеке сәйкестендіру нөмірі/бизнес сәйкестендіру нөмірі

(ЖСН/БСН)

Өткізілген тауарлар, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер үшін төленген сома

(сомма сандармен)

Операцияны жүргізу күні20 _ жылғы «____» __________

Ескерту: тауарлық чек, бақылау-касса машинасының техникалық ақауы болған немесе электр энергиясы болмаған жағдайда беріледі.

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің

2014 жылғы 19 желтоқсандағы № 573 бұйрығына 23-қосымша


Нысан Тауар чектерінің кітабы

Тауар чектерінің кітабы№___________________________________________________-ден №__________________________________ге дейін______________________________________________________________________________________________Мемлекеттік кірістер органымен берілген тауар чектерінің сериясы______________________________________________________________________________________________Салық төлеушінің төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда) немесе атауы

Жеке сәйкестендіру нөмірі/бизнес сәйкестендіру нөмірі (ЖСН/БСН)

Бақылау-кассалық машинаның тіркеу нөмірі



Нысан

Қолма қол ақшаны есепке алу кітабыКүні Ауысым

басындағы кассаның сомасы (алдыңғы жолдардың 20б.- 21б.)

Ауысым ішінде кассаға енгізілген ақша (қызметтік кіріс)

Ауысым ішінде кассадан алынған ақша (қызметтік шығыс)

уақыты сома Ақшаны енгізген тұлғаның қолы

уақыты сома Ақшаны алған тұлғаның қолы

1 2 3 4 5 6 7 8

кестенің жалғасы

БКМ фискалды жадының көрсеткішіАуысым басында Z есебінің № Z есебінің көрсеткіші Ауысымның соңындаСату Сатып алу Сату Сатып алу Сату Сатып алу9 10 11 12 13 14 15

Қате төлемдер туралы деректер Чектерді (жою) қайтару Ауысымда берілген тауардың чектеріЧектер саны Жалпы сомада Чектер саны Жалпы сомасы № ____ ден

№____ дейінСаны Жалпы сомада

16 17 18 19 20 21 22

кестенің жалғасы

Ауысым соңындағы кассаның сомасы (2б.+4б.-7б.+12б.- 13б.-19б.+22)

Ауысым соңында кассадан тапсырылған ақшаның сомасы

Жауапты тұлғаның қолы

23 24 25



НысанСалықтық талап

20 ___жылғы «____»___________ № ______ ___________________________________________________________________________________________

(талап жіберілетін шет мемлекетінің құзыретті органның атауы және оның мекенжайы)____________________________________________________________________________________________

Қазақстан Республикасы Кодексінің «Салық және бюджетке төлентін міндетті төлемдер» (Салық Кодексі) 227-бабына

_________________________________________________________________________________________ (құзыретті не уәкілетті органның атауы)

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ сәйкес

(халықаралық шарттың атауы)Қазақстан Республикасында салық берешегі бар мына салық төлеушіге қатысты салықтарды жинауға көмек

алу мақсатында жүгінеді:______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда) / заңды тұлғаның атауы)______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Резиденттік еліндегі салықтық тіркеу нөмірі ______________________________________________________резиденттік еліндегі мекенжайы: ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

жеке тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың түрі, нөмірі жәнеберілген күні _______________________________________________________________________________Жеке тұлғаның резиденттік еліндегі жұмыс берушісі және оның мекенжайы_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Қазақстан Республикасына келген (тіркеу) мекенжайы___________________________________________________________________________________________Салық төлеушінің үшінші жақтың иелігіндегі мүлкі (болған жағдайда):___________________________________________________________________________________________Басқа да маңызды мәліметтер ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Салықтық талап салық берешегін жинау мақсатында жасалды.Қазақстан Республикасындағы салық берешегінің сомасы, теңгеде: ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Қазақстан Республикасындағы салық берешегінің сомасы, шетел валютасында: ___________________________________________________________________________________________

Валюта коды*Жиналған соманы___________________________________________________________________________________________

(банк шоты иесінің атауы/ тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда) және мекенжайы)________ _______________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________банк шотына аударуды сұраймызСалық төлеу туралы хабарлама салық берешегі бар тұлғаға жіберілді(күні) _______________________________________________________________________________________Мен, төменде қол қоюшы ___________________________________________________________________________________________(құзыретті не уәкілетті органның тұлғасының лауазымы және тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда))

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Мынаны:Салықтық талап жоғарыда көрсетілген халықаралық шартпен көзделген салықтарға қатысты, дауланбайды,

әкімшілік органның шешіміне жоғары тұрған инстанцияны ң әкімшілік органына апелляциямен және сотқа апелля-циямен теріске шығарылмайды. Салықтық талап халықаралық шарт шеңберінде мәжбүрлі түрде жүзеге асыры-лады. Көрсетілген салықтарды Қазақстан Республикасында өндіріп алу мүмкін емес. Осы құжатта көрсетілген ақпарат дұрыс. Көмекті жоғарыда аталған халықаралық шарт шеңберінде құзыретті орган сұратады. Салық түрлері қимасында берешек сомасы қоса беріледі.

Қолы _________________ мөр орныКүні __________________* «Валюта коды» бағанын толтырған кезде «Кеден декларацияларын толтыру үшін пайдаланылатын

жіктеуіштер туралы» Кеден одағы комиссиясының 2010 жылғы 20 қыркүйектегі № 378 шешімімен (бұдан әрі - Шешім) бекітілген 23 «Валюталар жіктеуіші» қосымшасына сәйкес валюталардың кодын көрсету қажет.



Нысан

Қазақстан Республикасының салық заңнамасын бұзушылықты жою туралы талап

20___жылғы «____»___________ №_______ «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің

(Салық кодексі) 656-бабы 7-тармағына сәйкес___________________________________________________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы)Сізге ______________________________________________________________________________________

(уәкілетті мемлекеттік органның басшысының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), уәкілетті мемлекеттік органның толық атауы, мекен-жайы)

___________________________________________________________________________________________Жеке сәйкестендіру нөмірі/бизнес-сәйкестендіру нөмірі (ЖСН/БСН) ______________________________________________________________________________________________________________________________Қазақстан Республикасы салық заңнамасынының бұзушылықтарын жою қажеттігі туралы хабарлай-

ды:____________________________________________________________________________________________(бюджетке енгізілуі тиіс соммалар (болған жағдайда) көрсетіле отырып, бұзушылық мәні)

________________________________________________________________________________Салық кодексінің 656-бабына сәйкес Сізге осы талапты табыс еткен (алған) күннен бастап отыз жұмыс күні

ішінде бұзушылықтарды жою қажет.Олар жойылмаған жағдайда Сіз Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауапқа тартыласыз.

Салық кодексінің 686, 687-баптарына сәйкес салық төлеушінің немесе оның уәкілетті өкілінің мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғалары әрекетін (әрекетсіздігін) мемлекеттік кірістер органдарының жоғары тұрған органына немесе сотқа Қазақстан Республикасының Заңдарында көзделген тәртіппен шағымдануына құқығы бар.

Мемлекеттік органның басшысы _________ ______________________________________ мөр орны (қолы) (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда))

Талапты алдым ______________________________________________________________________________ (уәкілетті мемлекеттік орган басшысының тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)Талапты уәкілеттiмемлекеттік органға табыс еттім _______________________________________________________________ (мемлекеттік органның лауазымды тұлғасының (тегі, аты, ә кесінің аты (ол болған жағдайда), қолы, күні)

Талап уәкілетті мемлекеттік органға жіберілді ____________________________________________________(жіберу және (немесе) алу фактісін растайтын құжат)

(Жалғасы бар).


Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің бұйрығы

2015 жылғы 23 қаңтар №47 Астана қаласы

Теміржол көлігімен жүктерді тасымалдау қызметіне қойылатын бiлiктiлi талапта-ры мен оларға сәйкестікті растайтын құжаттар тізбесін бекіту туралы

«Рұқсаттар және хабарламалар туралы» 2014 жылғы 16 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабының 1-тармағының 1-1) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса берiліп отырған теміржол көлігімен жүктерді тасымалдау қызметіне қойылатын бiлiктiлiк талаптары және оларға сәйкестікті растайтын құжаттар тізбесі бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Көлік комитеті (Ә.А. Асавбаев):1) осы бұйрықтың заңнамада белгіленген тәртіпте Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік

тіркелуін;2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның

көшірмесін мерзімді баспа басылымдарында және «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастырылуын;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралар туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму бірінші вице-министрі Ж.М. Қасымбекке жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушы Ж. ҚАСЫМБЕК.

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрі Е. ДОСАЕВ2015 жылғы 5 ақпан

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 23 қаңтарындағы №47 бұйрығымен бекітілді

Теміржол көлігімен жүктерді тасымалдау қызметіне қойылатын бiлiктiлiк талаптары мен оларға сәйкестікті растайтын құжаттар тізбесі

р/с№

Біліктілік талаптары мыналардың болу-ын қамтиды:

Құжаттар Ескертпе

1 2 3 41. меншік құқығындағы немесе басқа да

заңды негіздерде өндірістік активтер, олар мыналарды қамтиды:вагон жөндеу депосы;кірме жолдары;бағдарламалық-техникалық құралдар (тауар кассирінің автоматтандырылған жұмыс орны, қабылдап-тапсырушының автоматтандырылған жұмыс орны)

осы біліктілік талаптары мен құжаттар тізбесіне қосымшаға сәйкес меншік құқығындағы немесе басқа да заңды негіздердегі өндірістік активтердің болуы туралы ақпаратты қамтитын мәліметтер нысаны

2. меншік құқығындағы немесе басқа да заңды негіздерде қауіпсіздік талаптары-на сай келетін тартқыш көлік құралдарын қоса алғанда, жарамды жылжымалы құрам

осы біліктілік талаптары мен құжаттар тізбесіне қосымшаға сәйкес қауіпсіздік талаптарына сәйкес тартқыш көлік құралдарын қоса алғанда, жарамды жылжымалы құрамның болуы туралы ақпаратты қамтитын мәліметтер нысаны

3. білікті қызметкерлер штаты осы біліктілік талаптары мен құжаттар тізбесіне қосымшаға сәйкес білікті қызметкерлер штатының болуы туралы ақпаратты қамтитын мәліметтер нысаны

4. теміржол көлігімен тасымалдау кезде жүкті алып жүру үшін әскерилендірілген күзет

осы біліктілік талаптары мен құжаттар тізбесіне қосымшаға сәйкес теміржол көлігімен тасымалдау кезінде жүкті алып жүру үшін әскерилендірілген күзеттің болуы туралы ақпаратты қамтитын мәліметтер нысаны

5. тартқыш көлік құралдарын қоса алғанда, жылжымалы құрам паркін сатып алуға, қалпына келтіруге және (неме-се) жаңартуға арналған инвестициялық бағдарлама

осы біліктілік талаптары мен құжаттар тізбесіне қосымшаға сәйкес тартқыш көлік құралдарын қоса алғанда, жылжымалы құрам паркін сатып алуға, қалпына келтіруге және (немесе) жаңартуға арналған инвестициялық бағдарламаның болуы туралы ақпаратты қамтитын мәліметтер нысаны

6. қауіпсіздікті басқару жүйесі осы біліктілік талаптары мен құжаттар тізбесіне қосымшаға сәйкес қауіпсіздікті басқару жүйесі аудитінің жүргізілуін растайтын құжаттың болуы туралы ақпаратты қамтитын мәліметтер нысаны

Теміржол көлігімен жүктерді тасымалдау қызметіне қойылатын бiлiктiлiк талаптары мен оларға сәйкестікті растайтын құжаттар тізбесіне қосымша

Теміржол көлігімен жүктерді тасымалдау қызметіне қойылатын бiлiктiлiк талаптары мен оларға сәйкестікті растайтын құжаттар тізбесіне мәліметтер нысаны

1. Жүктерді теміржол көлігімен тасымалдау бойынша кіші қызмет түрі үшін мыналардың болуы:1) жеке меншік құқығында немесе өзге де заңды негізде өндірістік активтердің, оның ішінде: вагон жөндеу депосы;кірме жолдары, олар мыналарды қамтиды:өндірістік активтерді сатып алу-сату не жалға алу шарттарының нөмірі және қол қойған күні ________________;вагон жөндеуші зауыттармен және (немесе) жылжымалы құрамға қызмет көрсету және жөндеу деполары-

мен және шеберханаларымен шарттардың нөмірі және қол қойған күні ____________________________________;меншік түрі ____________________________________________________;жалға алу мерзімі _______________________________________________;орналасқан станциясы ___________________________________________;құқық белгілеуші құжаттың түрі __________________________________;басқа __________________________________________________________;жылжымайтын мүліктің кадастрлық нөмірі _________________________;бағдарламалық-техникалық құралдардың (тауар кассирінің автоматтандырылған жұмыс орны, қабылдап-

тапсырушының автоматтандырылған жұмыс орны) болуы туралы ақпарат __________________;2) жеке меншік құқығында немесе өзге де заңды негізде қауіпсіздік талаптарына сәйкес тартқыш көлік

құралдарын қоса алғанда, жарамды жылжымалы құрам, ол мыналарды қамтиды:жылжымалы құрамды сатып алу-сату, жалға алу және (немесе) лизинг шарттарының нөмірі және қол қойған

күні _______________________________;жылжымалы мүлікті мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің нөмірі және күні _____________________________

___________________________________;3) Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 24

қыркүйектегі № 424 бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6581 нөмірмен тіркелген) бекітілген теміржол көлігі қызметкерлері лауазымдарының (мамандықтарының) тізбесіне және оларға қойылатын біліктілік талаптарына сәйкес білікті қызметкерлердің штаты, ол мыналарды қамтиды:

тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) _________________________________;лауазымы ______________________________________________________;тағайындау туралы бұйрықтың нөмірі және қол қойған күні ___________;мамандығы бойынша жұмыс өтілі _________________________________;білімі бойынша мамандығы ______________________________________;арнайы білім туралы дипломның нөмірі және берілген күні ____________;дипломды берген оқу орнының атауы ______________________________;білім алуы туралы құжаттарының нострификациялау ақпараты ________;4) Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2005 жылғы 10 қарашадағы № 344-І

бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 3931 нөмірмен тіркелген) бекітілген теміржол көлігімен тасымалдау кезіңде әскерилендірілген күзетпен алып жүруге жататын жүктердің тізбесіне сәйкес күзет қызметіне лицензиясы бар мамандандырылған ұйыммен жүкті күзетуге арналған шарты, ол мына-ларды қамтиды:

өндірістік активтерді күзету шартының нөмірі және қол қойған күні ____________________________________________________________________;

шарт жасалған мамандандырылған ұйымның атауы, күзет қызметіне арналған лицензиясының нөмірі және берілген күні _______________________;

5) тартқыш көлік құралдарын қоса алғанда, жылжымалы құрам паркін сатып алуға, қалпына келтіруге және (немесе) жаңартуға арналған инвестициялық бағдарлама, ол мыналарды қамтиды:

бекітілген инвестициялық бағдарламаның нөмірі және күні ___________;6) қауіпсіздікті басқару жүйесі, ол мыналарды қамтиды:аудиттің қорытындысын жасау нөмірі және күні _____________________;

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 13 наурызындағы Но рмативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №10409 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және дамуминистрлігінің бұйрығы


Теміржол вокзалдарының класын айқындау әдістемесін бекіту туралы«Теміржол көлігі туралы» 2001 жылғы 8 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 14-бабы

2-тармағының 34-21) тармақшасына сәйкес, бұйырамын:1. Қоса беріліп отырған Теміржол вокзалдарының класын айқындау әдістемесі бекітілсін. 2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Көлік комитеті (Ә.А. Асавбаев):1) осы бұйрықтың заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде

мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде

оның көшірмелерін «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесіне ресми жариялауға жіберуді;



3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму б ірінші вице-министрі Ж.М. Қасымбекке жүктелсін.

4. Осы бұйрық оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушы А. РАУ.

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 21 қаңтардағы №31 бұйрығымен бекітілді

Теміржол вокзалдарының класын айқындау әдістемесі1. Жалпы ережелер

1. Осы Теміржол вокзалдарының класын айқындау әдістемесі (бұдан әрі - әдістеме) «Теміржол көлігі тура-лы» 2001 жылғы 8 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 14-бабы 2-тармағының 34-21) тармақшасына сәйкес әзірленген.

2. Осы әдістемені қолдану мақсатында мынадай ұғымдар пайдаланылады:1) класын айқындау – осы әдістемеге сәйкес балдық жүйе бойынша айқындалатын жұмыс (көрсетілген

қызметтер) көлеміне және техникалық жабдықталуына байланысты осы вокзал жатқызылатын топтың атауы;2) пайдаланушылар – жолаушылар теміржол тасымалдары саласында кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру

үшін теміржол вокзалы алаңдарын пайдаланатын заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер; 3) теміржол вокзалы – класына қарай халыққа теміржол көлігімен тасымалдау және багажды, жүк-багажды

қабылдау-беру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған үйлердің, ғимараттардың (жолаушы платформаларын, вокзал өтпелерін және вокзал маңындағы аумақты қоса алғанда) және басқа да мүлік түрлерінің кешені;

4) тұтынушылар – теміржол көлігінің жолаушылары, теміржол вокзалына келіп-кетушілер (соның ішінде жо-лаушыларды күтіп алушылар мен шығарып салушылар).

3. Әдістемені теміржол көлігі саласында басшылықты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шектерде салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын уәкілетті орг ан (бұдан әрі – уәкілетті орган) қолданады.

2. Теміржол вокзалдарының класын айқындау4. Теміржол вокзалдарының класын айқындау мынадай жиынтық көрсеткіштерді қамтиды:1) жылдық есептеуде тәулігіне жөнелтілген жолаушылардың жалпы саны 1 жолаушы - 1 балл;2) алаңның әрбір 100 шаршы метр вокзалдық үй-жайларды күтіп-ұстау - 1 балл;3) осы әдістемеге қосымшаға сәйкес теміржол вокзалдарының класы бөлінісінде балдық градация;4) техникалық жабдықталуы (қосымша құрылыстар мен жабдықтар), соның ішінде эскалаторлар, лифттер,

электрондық көрсеткіш тақта, жаяу жүргіншілер көпірлері, жерасты өтпелер әрбір объектіге (бірлікке) 0,05 балдан.5. Теміржол вокзалының класы төменде келтірілген формулаға сәйкес айқындалады:К=(Ж*1)+(S/100 ш.м)+Тмұнда:К - вокзал класы,Ж - жылдық есептеуде тәулігіне жолаушылар,S - вокзалдық үй-жайларды (жалпы алаңы) күтіп-ұстау,Т - қосымша құрылыстар мен құрал-жабдықтар.Ескертпе:балды есептеу бөлігінде математикалық есептеулер жүргізу жөнелтілген жолаушылар саны есебінен

айқындалады;балды есептеу бөлігінде математикалық есептеулер жүргізу теміржол вокзалының техникалық паспортында

көрсетілген теміржол вокзалы ғимаратының алаңына сәйкес айқындалады.алынған көрсеткіштерді жиынтықтау класты айқындайтын балдар санын береді.Математикалық есептеулер жүргізілген кезде бөлшек сандар бүтін санға дейін дөңгелектеуге жатады. Егер

алынып тасталатын сандардың біріншісі 5-тен көп болса, онда сақталатын сандардың соңғысы бірлікке ұлғаяды. Ұлғайту бірінші алынып тасталатын сан 5-ке тең болғанда да жасалады.

Теміржол вокзалдарының класын айқындау әдістемесіне қосымша

Теміржол вокзалдары класы бөлінісінде балдық градация1. Вокзалдар орындалатын жұмыстар күрделілігіне және көлеміне байланысты градация бойынша төрт

класқа бөлінеді:1) кластан тыс;2) 1-класс;3) 2-класс;4) 3-класс.№1 кесте

Атауы Кластан тыс 1-класс 2-класс 3-классвокзал 2 500-ден және одан

астам балл700-ден 2 499 балға

дейін300-ден 699 балға

дейін101-ден 299 балға

дейін2. Тиісті есептеулер жүргізілгеннен кейін келтірілген №1 кестеге сәйкес вокзал мәртебесі беріледі.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 20 ақпанындағы Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №10300 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және дамуминистрлігінің бұйрығы


Теміржол вокзалдары қызметін ұйымдастыру қағидаларын бекіту туралы«Теміржол көлігі туралы» 2001 жылғы 8 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 14-бабы

2-тармағының 34-20) тармақшасына сәйкес бұйырамын:1. Қоса беріліп отырған Теміржол вокзалдары қызметін ұйымдастыру қағидалары бекітілсін. 2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Көлік комитеті (Ә.А. Асавбаев) мы-

наларды:1) осы бұйрықтың заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мем-

лекеттік тіркелуін;2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он

күн ішінде бұйрық көшірмелерін бұқаралық ақпарат құралдары және «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесіне ресми жариялауға жіберуді;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интернет-порталында орналастырылуын;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму б ірінші вице-министрі Ж.М. Қасымбекке жүктелсін.


Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушы Ж. ҚАСЫМБЕК.

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2015 жылғы 23 қаңтарындағы №55 бұйрығымен бекітілген

Теміржол вокзалдары қызметін ұйымдастыру қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Теміржол вокзалдары қызметін ұйымдастыру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Теміржол

көлігі туралы» 2001 жылғы 8 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 14-бабы 2-тармағының 34-20) тармақшасына сәйкес әзірленді, жолаушыларға теміржол вокзалдарында қауіпсіз және сапалы қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге бағытталған Қазақстан Республикасында теміржол вокзалдарының қызметін ұйымдастыру тәртібін белгілейді.

2. Осы Қағидаларда мынадай анықтамалар қолданылады:1) қосымша қызметтер – теміржол вокзалдарында теміржол вокзалдарының класына байланысты халыққа

ұсынылатын, жолаушылар тасымалдау үдерісінің ажырамас бөлігі болып табылмайтын қызметтер;2) қызметтерді жеткізуші – теміржол вокзалының иесімен жасалған шарттар негізінде теміржол вокзалында

жолаушыларға (халыққа) қызмет көрсететін тұлға;3) теміржол вокзалының класы – орындалатын жұмыстардың (көрсетілетін қызметтердің) көлеміне және

техникалық жабдықталуына байланысты айқындалған теміржол вокзалының мәртебесі;4) теміржол вокзалының иесі – жеке меншік құқығында немесе өзге де заңды негіздерде теміржол вокзалда-

рын иеленетін және теміржол вокзалдарының қызметін ұйымдастыратын тұлға.

2. Теміржол вокзалдарының қызметін ұйымдастыру тәртібі3. Теміржол вокзалдары тасымалдау процесінің ажырамас бөлігі болып табылады жән е қызметін тәулік

бойы жүзеге асырады.4. Теміржол вокзалдары орындалатын жұмыстардың (көрсетілетін қызметтердің) көлеміне, жолаушылар

ағыны мен техникалық жабдықталуына байланысты кластарға бөлінеді. 5. Теміржол вокзалының технологиялық мақсаты жолаушылардың теміржол станцияларына келуі, тұруы

және жөнелтілуі кезінде оларға қауіпсіз, сапалы қызмет көрсетілуін қамтамасыз ету және халыққа қызметтер көрсету болып табылады.

6. Теміржол вокзалының билет кассалары, күтуге арналған үй-жайлары, санитарлық–тұрмыстық үй-жайлары, оның ішінде мүгедектер мен тұрғындардың ұтқырлығы жоқ топтарына арнайы әлеуметтік жабдықталған үй-жайлары, ана мен бала бөлмесі, ақпараттық қызмет көрсету объектілері (оның ішінде жолаушыларды бірыңғай анықтамалық-ақпараттық орталықпен байланыстыратын объектілер), медициналық пункт және көліктегі ішкі істер органдары үшін үй-жаймен болуға тиіс.

7. Кластан тыс және 1-ші кластағы теміржол вокзалдарында қосымша қол жүгін сақтау камерасы, транзиттік жолаушылардың ұзақ демалатын бөлмелері, тамақтану орындары, шаштараз, дүкендер, сауда дүңгіршіктері, по-шта бөлімі, ақша айырбастау орны, дәріхана, банкомат, төлем терминалдары, интернет (WI-FI) болуға тиіс.

Барлық қызмет көрсету орындары тәулік бойы жұмыс істеуге және мүгедектер мен тұрғындардың ұтқырлығы жоқ топтарына оңай қолжетімді болуға тиіс.

8. Вокзалдар мынадай тыныс-тіршілікті қамтамасыз ету жүйесімен жабдықталады:1) жарықтандыру;2) үздіксіз электрмен қоректендіру жүйесі;3) өрт сигнализация жүйесі (авариялық хабарландыру, персоналды және келушілерді эвакуациялауды басқару,

автоматты өрт сөндіру және түтінді кетіру);4) вокзалдардың периметрінің сыртқы қоршауы;5) көліктегі ішкі істер органдарының кезекші бөлімдеріне мониторларды шығара бейнебақылаумен;6) инженерлік қорғаныс (турникеттер, темір іздейтіндер).9. Сервистің барлық пункттері мүгедектер мен тұрғындардың ұтқырлығы жоқ топтарына жеңіл қолжетімді

болуы тиіс.10. Күту залдары перронға шығатын кіреберіске жақын орналасуы тиіс.11. Билет кассалары күту залынан оқшауланған жеке кабина түрінде жасалады. Жолаушыларға қызмет

көрсетудің санаты бойынша біріктіріліп, оларды топтап орналастыру қажет.12. Жолаушылар платформалары мен перрондарға өту және шығу мүгедектер мен тұрғындардың ұтқырлығы

жоқ топтары үшін қолжетімді болуға (пандустармен, мамандандырылған лифтілермен жабдықталуға) тиіс.13. Теміржол вокзалдарында жол жүру құжаттарын (билеттерді) сатуды қамтамасыз ету үшін үй-жайлар ұсыну

барлық тасымалдаушыларға немесе тасымалдаушы уәкілеттік берген тұлғаларға тең негізде жүзеге асырылады.14. Теміржол вокзалдарында медициналық пункттердің болуын медициналық қызметпен айналысуға лицен-

зиясы бар жеке және заңды тұлғалармен шарттар жасасу арқылы вокзал иелері қамтамасыз етеді.15. Тасымалдау процесімен байланысты анықтама-ақпараттық қызметтер тұрғындарға тегін көрсетіледі,

атап айтқанда:1) ақпараттық стендтер, табло арқылы көзбен шолу ақпараты арқылы:жолаушылар және қала маңы поездарының келуі және жүруі туралы ақпарат;жолаушылар және қала маңы поездарының жүру кестесі;жолаушылар және қала маңы тасымалын орындайтын тасымалдаушылар туралы мәліметтер;теміржол вокзалындағы жолаушылардың құқықтары мен міндеттері туралы ақпарат.2) ақпараттық қызмет бойынша ауызша және (немесе) радиотрансляциялық ақпарат арқылы:жолаушылар және қала маңы поезының нақты келу, жүру және (немесе) бөгелу уақыты;жолаушылар және қала маңы поезының берілетін және жүретін жолы туралы.Ақпаратты ұсыну тілдерді, мәтіндерді, Брайл шрифтін, түйсіну қатынасын, ірі шрифтті, қолжетімді

мультимедиялық құралдарды пайдалану арқылы мүгедектер мен тұрғындардың ұтқырлығы жоқ топтары үшін де қамтамасыз етіледі.

16. Тасымалдау процесімен және жолаушыларға қызмет көрсетуге байланысты қызметтерді вокзал қызметкерлері тұрғындарға тегін көрсетеді:

1) перронда жолаушыларды поезд вагондарына қауіпсіз отырғызуды/түсіруді ұйымдастыру;2) жолаушылар және қала маңы поездарының кешігуі туралы актілерді жасау;3) мүгедектер мен тұрғындардың ұтқырлығы жоқ топтарын жолаушылар (қала маңы) поездарына отырғызу/

шығаруға сүйемелдеу.17. Теміржол вокзалында класқа байланысты ақылы негізде қосымша мынадай қызметтер көрсетіледі:1) жолаушылардың, күтіп алушылардың немесе шығарып салушылардың өтініші бойынша дауыс

зорайтқышпен хабарландыру;2) тасымалдаушылардың қызметі және теміржол вокзалында орналасқан коммерциялық құрылымдардың

қызметтері туралы жарнамалық сипаттағы хабарландыру;3) анықтамалық ақпаратты қағаз тасығышта ұсыну;4) жолаушыларға арналған демалу бөлмелері, оның ішінде бала мен ана бөлмесі;5) балама ақысыз дәретханалар болғанда қоғамдық дәретханалар.18. Көліктегі ішкі істер органдары үшін арналған үй-жайлар коммуналдық төлемдерді, байланыс төлемдерін

қоспағанда, өтеусіз ұсынылады.19. Теміржол вокзалдарында:1) күту залдарында поездың келуін күту қамтамасыз етіледі;2) жолаушыларға қызмет көрсетумен және тасымалдаумен байланысты қызметтер көрсету үшін үй-жайлар

ұсынуға рұқсат беріледі;3) вокзал ғимаратына, перрондарға кіретін/шығатын өтпелерді, отырғызу платформаларын, жаяу жүргінші

көпірлерін, төсеніштерді, тоннельдерді қол жүгімен, багажбен, басқа заттармен бөгеуге жол берілмейді;4) вокзал аумағында кәмелетке толмаған адамдардың ересектердің қарауынсыз болуына жол берілмейді;5) жолаушыларға қызмет көрсетуге арналған үй-жайларды оларға қызмет етумен байланысты емес мақсаттар

үшін пайдалануға жол берілмейді;6) медициналық пункттер бірінші қабатта орналастырылады және перрондарға, вокзал маңындағы алаңдарға

және жолаушылардың күту залдарына еркін кіруге болады. Есік пен өтпелердің орналасуы, ені медициналық зембілмен қозғалу мүмкіндігін қамтамасыз етуі тиіс;

7) вокзал ғимаратына кіру/шығу және вокзал аумағында жолаушылардың (тұрғындардың) еркін қозғалуына вокзал перрондарында павильондар мен дүңгіршектерді жолдан кемінде 2,5 метр кедергі келтірмейтін орындар-да орналасуы тиіс;

8) жолаушыларға арналған, жолаушылар платформалар мен құрылыстарға қараңғы уақыт тәулігінде жарық түсіруді қамтамасыз етуі тиіс.

20. Теміржол вокзалының иесі жолаушыларға жалпы пайдаланылатын үй-жайларға (ақылы қызметтер көрсетуге арналған үй-жайлардан басқа, фойеге, күту залдарына, касса залына, жерасты өтпелеріне, жолаушылар платформаларына (перрондарға), қоғамдық дәретханаларға және т.б.) ақысыз кіруді қамтамасыз етеді.

Теміржол вокзалын күтіп ұстауға байланысты оның иесінің шығыстарын тасымалдаушы:1) анықтама-ақпараттық (өлшем бірлігі – қызмет көрсетілген жолаушылар поезы);2) ақылы қызметтер көрсетуге арналған үй-жайлардан басқа, тасымалдау процесін қамтамасыз ету

мақсатында пайдаланылатын теміржол вокзалының алаңдарын ұсыну (өлшем бірлігі - жолаушылар вагоны) қызметтеріне ақы төлеу арқылы өтейді.

Бұл ретте, осы аталған пункттегі тасымалдаушының шығындары билет құнына енгізу жолымен өтеледі.21. Вокзалдардағы теміржол көлігі қызметкерлері жолаушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, оларға

қажетті қолайлы жағдай жасауға, мәдениетті түрде қызмет көрсетуге, теміржол көлігі қызметтерін пайдаланатын барлық адамдармен қатынаста сыпайы және жайдары болуы және олардан қолданыстағы теміржол көлігі талап-тарын орындауды талап етуі тиіс.



Қауіпті өндірістік объектілерді сәйкестендіру қағидаларын бекіту туралы

«Азаматтық қорғау туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 12-2-бабынының 18) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған Қауіпті өндірістік объектілерді сәйкестендіру қағидалары бекітілсін. 2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Индустриялық даму және өнеркәсіптік

қауіпсіздік комитеті (А.Қ. Ержанов):1) осы бұйрықтың заңнамамен белгіленген тәртіпте Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде

мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін

күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмелерін бұқаралық ақпарат құралдарында және Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылықты жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастыруды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Заң департаментіне осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларымен көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму вице-министрі А.П. Рауға жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму Министрі Ә. ИСЕКЕШЕВ.

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі

________________ А.Мамытбеков2015 жылғы 08 қаңтар

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрі

________________ Е.Досаев2015 жылғы 20 қаңтар

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан РеспубликасыЭнергетика министрінің міндетің атқарушы________________ Б.Жақсалиев2009 жылғы 09 қаңтар

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің2014 жылғы 30 желтоқсандағы №353 бұйрығымен бекітілген

Қауіпті өндірістік объектілерді сәйкестендіру қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Қауіпті өндірістік объектілерді сәйкестендіру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Азаматтық қорғау ту-

ралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 12-2-бабының 18) тармақшасына сәйкес әзірленген және қауіпті өндірістік объектілері бар және (немесе) оларда жұмыстарға тартылатын ұйымдардың (бұдан әрі – ұйымдар) қауіпті өндірістік объектілерін сәйкестендіру тәртібін айқындайды.

2. Ұйымдардың қауіпті өндірістік объектілеріне Заңның 70-бабымен айқындалған белгілері бойынша сәйкестендірілетін кәсіпорындар, өндірістік бөлімшелер және осы кәсіпорындардың басқа объектілері, сондай-ақ осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес қауіпті өндірістік объектілер ретінде сәйкестендірілетін өнеркәсіп салалары мен қызмет түрлерінің объектілері жатады.

3. Заңның 71-бабының 2-тармағына сәйкес қауіпті өндірістік объектілерге жатқызылатын қауіпті техникалық құрылғылар қауіпті техникалық құрылғының паспортында көрсетілген параметрлер мен техникалық сипаттамалар бойынша сәйкестендіріледі.

4. Қауіпті өндірістік объектілерді сәйкестендіруді ұйым дербес жүзеге асырады.

2. Қауіпті өндірістік объектілерді сәйкестендіру тәртібі5. Заңның 70-бабымен көзделген қауіпті заттардың көрсеткіштері оның жобалық мәндері болып табылады.6. Сәйкестендіру процесінде орналасқан орны мен пайдалану жағдайларына қарамастан, жобалық құжаттама

талдауы негізінде ұйымның барлық қауіпті өндірістік объектілері анықталады.7. Сәйкестендіру нәтижелері бойынша ұйым осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өнеркәсіптік

қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесіне он бес жұмыс күні ішінде ақпарат ұсынады.8. Сәйкестіндірілген қауіпті өндірістік объектілерде ұйым қызметі өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына сәйкес

жүзеге асырылады.

Қауіпті өндірістік объектілерді сәйкестендіру қағидаларына1-қосымша

Қауіпті өндірістік объектілер ретінде сәйкестендірілетін өнеркәсіп салаларының объектілері мен қызмет түрлері

Р/с №

Объектінің атауы Объектінің шекаралары

Сәйкестендіру ерекшеліктері

1 2 3 41. Өнеркәсіптің тау-кен саласының қауіпті өндірістік объектілері

Тау-кен және геологиялық барлау жұмыстарын жүргізетін қауіпті өндірістік объектілер1 жер асты тәсілімен өңдеу кеніші тау-кен

иелігінің ше-каралары

тау-кен, геологиялық барлау, бұрғылау жұмыстарын, пайдалы қазбаларды өндіру бойынша жұмыстарды, жер асты жағдайындағы жұмыстарды жүргізу белгілері бойынша сәйкестендіріледі

2 ашық тәсілмен өңдеу кеніші3 шахта 4 карьер 5 көмір тілігі6 шахта құрылыс,

тау-кен күрделі құрылыс учаскесі

7 үймелік ерітінділеу учаскесі (алаңы) жер иелігінің ше-каралары

тау-кен, бұрғылау жұмыстарын, пайдалы қазбаларды өндіру бойынша жұмыстарды жүргізу, минералды шикізатты қайта өңдеу мен улы және аса улы заттар-ды пайдалану белгілері бойынша сәйкестендіріледі

8 геологиялық барлау жұмыстары учаскесі (партия)

қауіпті аймақ шека-ралары

геологиялық барлау, бұрғылау жұмыстарын жүргізу белгілері бойынша сәйкестендіріледі

Көмір шахталарының қауіпті өндірістік объектілері1 көмір шахтасы тау-кендік

бөлу шекара-лары

тау-кен, геологиялық барлау, бұрғылау жұмыстарын, пайдалы қазбаларды өндіру бойынша жұмыстарды, жер асты жағдайындағы жұмыстарды жүргізу белгілері бойынша сәйкестендіріледі

Қатты пайдалы қазбаларды қайта өңдеу бойынша жұмыстарды жүргізетін қауіпті өндірістік объектілер1 қатты пайдалы қазбаларды байыту

фабрикасы (учаске, цех)жер иелігінің шекаралары

минералды шикізатты қайта өңдеу, улы және аса улы заттарды сақтау мен пайдалану белгілері бой-ынша сәйкестендіріледі 2 уату-сұрыптау фабрикасы (учаске,

цех, кешен)3 байыту өнімдерін кесектеу, агломе-

рациялау, брикеттеу бойынша фа-брика (учаске, цех)

Қалдық және шөгінді шаруашылығының қауіпті өндірістік объектілері1 қалдық қоймасы жер


қоршаған орта үшін қауіп туғызатын заттардың сақтау белгілері бойынша сәйкестендіріледі2 шөгінді қоймасы

2. Өнеркәсіптің мұнай және газ салаларының қауіпті өндірістік объектілері 1 барлау және пайдалану

ұңғымаларының құрылысы (бұрғылау), жөндеу объектілері

тау-кен иелігінің ше-каралары

геологиялық барлау, бұрғылау жұмыстарын, жа-натын, тотықтандыратын, улы және аса улы зат-тарды өндіру, пайдалану белгілері бойынша сәйкестендіріледі 2 бұрғылау қондырғысы (қалқыма

және бұрғылау кемелерін қосқанда)бұрғылау қондырғысы шекаралары

3 ұңғымалар қоры тау-кен иелігінің ше-каралары

геологиялық барлау, бұрғылау жұмыстары, пай-далы қазбаларды өндіру бойынша жұмыстар және минералды шикізатты қайта өңдеу, жана-тын, тотықтандыратын, улы және аса улы зат-тарды өндіру, пайдалану белгілері бойынша сәйкестендіріледі

4 мұнай дайындау қондырғысы қауіпті аймақ шека-ралары

жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы зат-тарды пайдалану, қайта өңдеу, өндіру, тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

5 сорғы станциясы6 мұнай дайындау және жинау алаңы7 төгу-құю терминалы (эстакада) жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы зат-

тарды пайдалану, пайда болу, тасымалдау белгі лері бойынша сәйкестендіріледі

8 газды жүктеу бойынша учаске (алаң)

9 резервуарлық парк жер иелігінің ше-каралары

жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттарды сақтау, тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

10 кәсіптік, кәсіпаралық құбыржолдар жер иелігінің ше-каралары

жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттарды тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

11 құрылыс объектілері мен(немесе) мұнай-газ құрылыстарының технологиялық және ілеспе объектілерін пайдалану

мұнай-газ құрылыстарын салу және пайдалану шекаралары

геологиялық барлау, бұрғылау жұмыстары, пай-далы қазбаларды өндіру бойынша жұмыстар мен минералды шикізатты қайта өңдеу және жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттар өндірісі, пайдалану, қайта өңдеу, пайда болу, сақтау, тасы-малдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

3. Теңізде мұнай операцияларын жүзеге асыратын қауіпті өндірістік объектілер1 барлау және пайдала-

ну ұңғымаларының құрылыс (бұрғылау), жөндеу объектілері

тау-кен иелігінің ше-каралары

геологиялық барлау, бұрғылау жұмыстарын, жа-натын, тотықтандыратын, улы және аса улы зат-тарды өндіру, пайдалану белгілері бойынша сәйкестендіріледі2 Қалқыма бұрғылау қондырғылары

және бұрғылау кемелерібұрғылау қондырғысы шекаралары

3 ұңғымалар қоры тау-кен иелігінің ше-каралары

геологиялық барлау, бұрғылау жұмыстары, пай-далы қазбаларды өндіру бойынша жұмыстар және минералды шикізатты қайта өңдеу, жана-тын, тотықтандыратын, улы және аса улы зат-тарды өндіру, пайдалану белгілері бойынша сәйкестендіріледі

4 мұнай дайындау қондырғысы қауіпті аймақ шека-ралары

жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы зат-тарды пайдалану, қайта өңдеу, өндіру, тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледіжанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы зат-тарды пайдалану, қайта өңдеу, өндіру, тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

5 сорғы станциясы6 мұнай дайындау және жинау алаңы7 төгу-құю терминалы (эстакада)8 газды жүктеу бойынша учаске (алаң)9 резервуарлық парк жер иелігінің

шекараларыжанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттарды сақтау, тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

10 кәсіптік, кәсіпаралық құбыржолдар жер иелігінің шекаралары


11 құрылыс объектілері мен(немесе) мұнай-газ құрылыстарының технологиялық және ілеспе объектілерін пайдалану


геологиялық барлау, бұрғылау жұмыстары, пай-далы қазбаларды өндіру бойынша жұмыстар мен минералды шикізатты қайта өңдеу және жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттар өндірісі, пайдалану, қайта өңдеу, пайда болу, сақтау, тасы-малдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

4. Газдарды дайындау мен қайта өңдеу бойынша қауіпті өндірістік объектілер1 газ дайындау қондырғысы қауіпті

аймақ шека-ралары

жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы зат-тарды пайдалану, қайта өңдеу, пайда болу, тасы-малдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

2 сорғы, компрессор станциясы3 төгу-құю терминалы алаңы (эста-

када)жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы зат-тарды пайдалану, пайда болу, тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

4 резервуар паркі жер иелігінің шекаралары

жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы зат-тарды пайдалану, тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

5 газ өңдеуші кешен цехы, қондырғысы


жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттарды өндіру, пайдалану, қайта өңдеу, пай-да болу, сақтау, тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

6 кәсіптік, кәсіпаралық, технологиялық құбыржолдары

жер иелігініңшекаралары


Р/с №

Объектінің атауы Объектінің шекаралары

Сәйкестендіру ерекшеліктері

1 2 3 45. Мұнай-химия, мұнай өңдеу салаларының және мұнай базалары мен жанар-жағар май құю

станцияларының қауіпті өндірістік объектілері1 мұнай-химия және мұнай өңдеу

өнімдерін өндіру зауыты (цех, учаске)

жер иелігінің шекаралары

тұтанатын, жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттар өндірісі, пайдалану, қайта өңдеу, пай-да болу белгілері бойынша сәйкестендіріледі

2 технологиялық құбыржолдар қауіпті аймақ шека-ралары

тұтанатын, жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттарды сақтау мен тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

3 ауа бөлгіш қондырғылар алаңы тұтанатын, жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттарды өндіру, пайдалану және пайда болу белгілері бойынша сәйкестендіріледі

4 шикізат, жартылай өнім және дайын өнім қоймалары

тұтанатын, жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттарды сақтау мен тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

5 мұнай мен мұнай өнімдерін сақтау бойынша мұнай базасы (қойма, парк, кешен)

тұтанатын және улы заттарды сақтау мен тасымал-дау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

6 резервуарлар мен төгу-құю құрылғылары

7 жанар-жағармай құю станциясы (стационарлық, жылжымалы және контейнерлік)

6. Өнеркәсіптің химия салаларының қауіпті өндірістік объектілері 1 қауіпті заттар өндіру зауыты (цех,

учаске)жер иелігінің шекаралары

тұтанатын, жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттарды өндіру, пайдалану, қайта өңдеу, пайда болу белгілері бойынша сәйкестендіріледі

2 қауіпті заттарды төгу-құю учаскелері қауіпті аймақ шека-ралары

тұтанатын, жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттарды сақтау мен тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі3 шикізат, жартылай өнім және дайын

өнім қоймалары4 технологиялық құбыржолдар және

арматура5 қауіпті заттар қоймалары улы және аса улы заттарды сақтау мен тасымалдау

белгілері бойынша сәйкестендіріледі6 су дайындау жүйесінің алаңы (цех,

учаске)7 ауа бөлгіш қондырғылар алаңы тұтанатын, жанатын, тотықтандыратын, улы және

аса улы заттарды өндіру, пайдалану, қайта өңдеу, пайда болу белгілері бойынша сәйкестендіріледі

8 аммиакты жүйелер және тоңазытқыш қондырғылар

жанатын, улы және аса улы заттарды пайдалану белгілері бойынша сәйкестендіріледі

9 химиялық зертханалар тұтанатын, жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттарды өндіру, пайдалану, қайта өңдеу, пайда болу белгілері бойынша сәйкестендіріледі

7. Өсімдік шикізатын сақтау және қайта өңдеу бойынша қауіпті өндірістік объектілер1 элеватор қауіпті


тұтанатын, жарылатын, жанатын заттардың пайда болу (жарылыс қауіпті шаң, аэрозольдер) белгілері бойынша сәйкестендіріледі

2 қабылдау-тазалау (кептіру-тазалау) мұнарасы

3 өсімдік шикізатын өнеркәсіптік қайта өңдеу комбинаты (агрегатты қондырғылар цехы)

8. Өнеркәсіптің металлургия саласының қауіпті өндірістік объектілеріҚара металдардың балқымаларын және осы металдардың негізіндегі қорытпаларды өндіру бойынша қауіпті

өндірістік объектілер1 құю цехы (учаске) қауіпті


қара металдар және осы металдар негізіндегі қорытпаларды өндіру, сондай-ақ тұтанатын, улы және аса улы заттарды пайдалану белгілері бойын-ша сәйкестендіріледі

2 пирометаллургиялық өндіріс цехы (учаске)

3 шойын өндіру бойынша домналық цех

4 болат өндіру бойынша мартен цехы (учаске)

5 болат өндіру бойынша конвертерлік цех (учаске)

6 электр-болат балқыту цехы (учаске)7 илек өндірісі бойынша цех тұтанатын, улы және аса улы заттарды пайдалану

белгілері бойынша сәйкестендіріледі8 құбыр өндірісі бойынша цех9 металданған шекемтастар және бри-

кеттер өндірісі бойынша цех10 болат сымды өндіріс цехы11 ферроқорытпалар және от тіреулер

өндірісі бойынша цех (учаске)қара металдар және осы металдар негізіндегі қорытпаларды өндіру, сондай-ақ тұтанатын, улы және аса улы заттарды пайдалану белгілері бойын-ша сәйкестендіріледі

12 агломерат өндіру бойынша агломерациялық цех (учаске)Түсті металдар және осы металдар негізіндегі қорытпаларды өндіру бойынша қауіпті өндірістік объектілер

1 құю цехы (учаске) қауіпті аймақ шека-ралары

түсті металдар және осы металдар негізіндегі қорытпаларды өндіру, сондай-ақ тұтанатын, улы және аса улы заттарды пайдалану белгілері бойын-ша сәйкестендіріледі

2 гидрометаллургиялық өндіріс цехы (учаске)

3 алюминий, магний, мыс және мырыш электролизінің цехы (учаске)

4 кристаллды кремний өндірісінің цехы (учаске)

5 өндіріс және электротермиялық си-лумин цехы (учаске)

6 сазбалшық өндіру цехы (учаске)7 мыс, никель, кобальт мырыш және

қорғасын өндірісі бойынша балқыту цехы (учаске)

8 титан, қалайы, сүрме өндірісі бойын-ша цех (учаске)

9 мырыш, қорғасын, мыс және сынап өндірісі бойыншацех (учаске)

10 жерде сирек кездесетін металдар, материалдар өндірісі бойынша цех (учаске)

11 металдар және осы металдар негізіндегі қорытпалардан жасалған ұнтақтар (опалар) алу бойынша өндіріс цехы

қауіпті заттар өндіру және тұтанатын заттарды пай-далану белгілері бойынша сәйкестендіріледі

12 қышқыл шаруашылығының учаскесі тұтанатын, жанатын және тотықтандыратын зат-тарды пайдалану мен сақтау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

Бағалы металдар балқыламаларын және осы металдар негізіндегі қорытпаларды өндіру бойынша қауіпті өндірістік объектілер

1 алтын, күміс өндірісінің цехы (учаске) қауіпті аймақ шека-ралары

бағалы металдар балқыламаларын және осы метал-дар негізіндегі қорытпаларды өндіру, улы және аса улы заттарды өндіру, сондай-ақ тұтанатын заттарды пайдалану белгілері бойынша сәйкестендіріледі

2 гидрометаллургиялық өндіріс цехы (учаске)

3 пирометаллургиялық өндіріс цехы (учаске)

4 құю цехы (учаске)Кокс-химиялық, көмекші өндірістердің қауіпті өндірістік объектілері

1 сутекті станция алаңы қауіпті аймақ шека-ралары

тұтанатын, улы және аса улы заттарды пайдалану және сақтау белгілері бойынша сәйкестендіріледі2 газ цехының алаңы (учаске)

3 газ тазалау қондырғысының учаскесі4 люнкериттер мен экзотермиялық

қоспалар өндіру цехы (учаске) қауіпті аймақ шека-ралары

жанатын заттарды өндіру, тұтанатын және тотықтандыратын пайдалану және сақтау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

5 кокс цехы қауіпті аймақ шека-ралары

тұтанатын, улы және аса улы заттарды өндіру және сақтау белгілері бойынша сәйкестендіріледі6 коксты пісіру цехы

7 химиялық өнімдерді ұстап қалу цехы 8 шайыр өңдеу цехы9 шикі бензолды ректификация-

лау цехы 10 бензол қоймасы 11 пиридин және хинолин негіздерін

ректификациялау цехы (бөлімше) 12 ауа бөлгіш станциялар учаскесі

(қондырғысы) қауіпті аймақ шека-ралары

тұтанатын, улы және аса улы заттарды өндіру және сақтау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

13 хлор қоймасы улы және аса улы заттарды сақтау белгілері бойын-ша сәйкестендіріледі14 аммиак қоймасы

15 аммиак құбыры16 қалдық және шөгінді шаруашылығы жер иелігінің

шекараларықоршаған ортаға қауіп төндіретін заттарды сақтау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

9. Жарылыс жұмыстары жүргізілетін қауіпті өндірістік объектілер1 пайдалы қазбаларды геологиялық

барлау, өндіру және қайта өңдеу бойынша объекті (учаске)


жарылыс жұмыстарын жүргізу, жарылғыш зат-тарды өндіру және қолдану белгілері бойынша сәйкестендіріледі

2 құрылыс, төтенше жағдайларды жою объектілері (учаске)

3 жарылғыш материалдар қоймасы (сақтау орны)

жарылғыш заттарды сақтау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

4 жарылғыш материалдарды әзірлеу (дайындау) цехы, учаскесі, пункті

жарылғыш заттарды өндіру және сақтау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

5 жарылғыш материалдарды тиеу-түсіру алаңы

жарылғыш заттарды тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

6 жарылғыш материалдарды сынау және жою полигоны

жарылғыш заттарды қолдану және жою белгілері бойынша сәйкестендіріледі

10. Атом энергиясын пайдаланумен байланысты қауіпті өндірістік объектілерУранды геологиялық барлау, өндіру және қайта өңдеу 1 уран шахтасы тау-кен


иондаушы сәулелену көздерін пайдалану, қайта өңдеу, пайда болу белгілері, сондай-ақ тау-кен жұмыстарын жүргізу белгілері бойынша сәйкестендіріледі

2 уран карьері

3 уранды жерастылық ұңғымалау, үймелік ерітінділеу полигоны

тау-кен және жер иелігінің шекаралары

иондаушы сәулелену көздерін пайдалану, қайта өңдеу, пайда болу белгілері, таукен және бұрғылау жұмыстарын жүргізу, улы заттарды сақтау мен тасы-малдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

4 уран қайта өңдеу және байыту зауы-ты (цех, учаске)

жер иелігінің шекаралары

иондаушы сәулелену көздерін пайдалану, қайта өңдеу, пайда болу, сондай-ақ жаратын, жанатын, тотықтандырылатын және улы заттарды сақтау мен тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

5 қалдық және шөгінді шаруашылығы иондайтын сәулелену көздерін және қоршаған орта үшін қауіп туғызатын заттарды сақтау белгілері бой-ынша сәйкестендіріледі

Иондаушы сәулелену көздерін пайдалану1 радиобелсенді қалдықтарды сақтау/

көму пункттеріжер иелігінің шекаралары

иондаушы сәулелену көздерін және қоршаған орта үшін қауіп туғызатын заттарды сақтау белгілері бой-ынша сәйкестендіріледі

2 барлық түрдегі ядролық қондырғылар

иондаушы сәулелену көздерінің өндірісі, пайдала-ну, қайта өңдеу, пайда болу, сақтау, тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі3 иондаушы сәулелену көздері пайда-

ланылатын өндіріс объектілері Бериллий өндірісі, оның қосылыстары және олардан жасалған бұйымдар

1 өндіріс цехы (учаске) қауіпті аймақ шека-ралары

улы және аса улы заттарды өндіру мен сақтау, тұтанатын заттарды пайдалану белгілері бойынша сәйкестендіріледі

Фторлы сутекті қышқылдарды өндіру 1 өндіріс цехы (учаске) қауіпті


улы және аса улы заттарды өндіру мен сақтау, тотықтандыратын заттарды пайдалану белгілері бойынша сәйкестендіріледі

11. Магистральды құбыржолдарды пайдалану кезіндегі қызмет түрі1 сорғы, компрессорлық станция қауіпті



2 төгу-құю терминалы (эстакада) жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы зат-тарды пайдалану, пайда болу, тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

3 резервуарлық парк жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттарды сақтау, тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

4 газдың жер асты қоймасы қауіпті аймақ контуры

жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы зат-тарды пайдалану, пайда болу, сақтау, тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

5 құрылыс объектілері және (не-месе) технологиялық және мұнай газ құрылыстарының ілеспе объектілерін пайдалану


жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы заттар өндірісі, пайдалану, қайта өңдеу, пай-да болу, сақтау, тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі

6 газ бөлу, газ толтыру станциялары қауіпті аймақ шека-ралары

жанатын, тотықтандыратын, улы және аса улы зат-тарды пайдалану, пайда болу, сақтау, тасымалдау белгілері бойынша сәйкестендіріледі7 магистральды мұнай құбырларының,

өнім құбырларының, газ құбырларының желілік бөлігі

Қауіпті өндірістік объектілерді сәйкестендіру қағидаларына2- қосымша

Қауіпті өндірістік объектілерді сәйкестендіру бойынша ақпарат ұсыну нысаны

р/с №

Қауіпті өндірістік объектінің атауы

Өнеркәсіп саласы және қызмет түрі

Қауіпті өндірістік объектіні сәйкестендіру ерекшелігі

Объектінің орналасқан орны (мекен-жайы)

Заңды, жеке тұлғаның толық атауы

БСН, ЖСН Заңды, жеке тұлғаның ме-кенжайы, басшысының аты-жөні

1 2 3 4 5 6 7 8

_____________ ___________________(қолы) (басшының аты-жөні)

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 20 ақпандағы Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №10310 болып енгізілді.

22. Теміржол вокзалдарында жұмыстар жүргізу теміржол көлігінде қозғалыс қауіпсіздігін төмендетпеуі, теміржол көлігі қозғалысында үзілістердің туындауына әкелмеуі тиіс.

23. Теміржол вокзалдарының аумағына өрттерді, аварияларды және басқа да дүлей апаттарды жою үшін өрт сөндіру және авариялық-құтқару командаларының жауынгерлік жасақтары, жедел және шұғыл медициналық көмек бригадалары кедергісіз жіберіледі.

24. Теміржол вокзалдарында жолаушыларға және тұрғындарға вокзалдардың технологиялық мүмкіндіктеріне байланысты қызметтің қосымша түрлері көрсетілуі мүмкін.

25. Тасымалдау процесіне байланысты қызмет көрсету мақсатында теміржол вокзалдарының иелерінің өткізілген конкурс қорытындысы бойынша тасымалдау процесіне қатысушылармен шарт жасасуына рұқсат етіледі.

Бұл ретте теміржол вокзалдарының иелері мен тасымалдау процесіне қатысушылар арасында шарттар жа-сасу мынадай қағидаттар негізге алына отырып, жүзеге асырылады:

1) қызметтерге тұтынушылардың тең қол жетімділігі;2) тең жағдайлар ұсыну;3) қызметтерді жеткізушілердің барлығына қатысты бірыңғай тариф саясатын жүргізу;4) қызметтерді жеткізушілердің жолаушылар мен поездар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету бой-

ынша талаптарды бұлжытпай сақтауы.26. Теміржол вокзалдарының технологиялық мақсатына байланысты емес қызметтер көрсету мақсатында

теміржол вокзалының иесімен сауда негізінде вокзалдардың технологиялық белгілеріне байланысты емес жай-ларды жалға беру туралы шартты жасауға рұқсат етіледі (бірлік өлшемі шаршы м.).

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 25 ақпанындағы Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №10327 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің бұйрығы2015 жылғы 3 ақпан №71 Астана қаласы

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласында инжинирингтікқызметтер көрсету қағидаларын бекіту туралы

«Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» 2001 жылғы 16 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабының 23-2) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласында инжинирингтік қызметтер көрсету қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері және жер ресурстарын басқару комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрықтың «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде және ресми бұқаралық ақпарат құралдарында

ресми жариялануын;3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ресурсында орналас-

тырылуын қамтамасыз етсін.3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика вице-

министріне жүктелсін.4. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланғаннан кейiн он күнтiзбелiк күн өткен соң күшіне енеді.

Министр Е.ДОСАЕВ.

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 3 ақпандағы №71 бұйрығымен бекітілген

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласында инжинирингтік қызметтер көрсету қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласында инжинирингтік қызметтер көрсету қағидалары

(бұдан әрі – Қағидалар) «Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес әзірленді және құрылысқа дайындықты және оның жүзеге асырылуын қамтамасыз ететiн қызметтер кешенiн көрсету тәртiбiн регламенттейдi.

2. Қағидаларда Заңмен айқындалған ұғымдар қолданылады.

2. Инжинирингтік қызметтерді ұйымдастыру3. Тапсырыс беруші сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласында инжинирингтік қызметтерді

жүзеге асыру құқығына арналған тиісті аттестаты бар сарапшыны (бұдан әрі – сарапшы) не өзінің құрамында аттестатталған сарапшылары бар ұйымды (бұдан әрі – ұйым) тартқан кезде осы Қағидаларды, Қазақстан Республикасының басқа да нормативтік құқықтық актілерін және инжинирингтік қызметтер көрсету туралы шарттың талаптарын басшылыққа алады.

4. Ұйым инжинирингтік қызметтер көрсеткен жағдайда, ұйым шартқа қол қойылғаннан кейін техникалық және авторлық қадағалау және жобаны басқару үшін өзі құрған ұйымдық құрылымды, сондай-ақ ұйымның атынан жо-баны басқаратын кандидатураны тапсырыс берушіге келісуге ұсынады.

5. Ұйым тапсырыс берушіге тікелей инжинирингтік қызметтер көрсететін сарапшылардың тізімін, олардың-міндеттері мен өкілеттіктерін жазбаша түрде ұсынады.

3. Инжинирингтік қызметтер көрсету6. Сарапшы не ұйым инжинирингтік қызметтер көрсеткен кезде мынадай функцияларды жүзеге асырады:1) мердiгерлiк сауда-саттыққа қатысушылардың бiлiктiлiгiн анықтау және олардың ұсыныстарын бағалау

кезiнде тапсырыс берушiге жәрдемдесу;2) тапсырыс берушi мен мердiгер арасындағы мердiгерлiк шартты дайындау процесiне қатысу;3) тапсырыс берушiнiң техникалық өкілi ретiнде құрылыс объектiлерiнде тапсырыс берушінiң мүддесiн

бiлдiру және қорғау; 4) техникалық шарттарды, өлшеу жүргiзудiң уақтылы және дұрыс ресiмдеудi қамтамасыз ету және құрылыс

алаңын уақтылы беру; 5) мердiгер жүргiзетiн құрылыс-монтаждау және жол-құрылыс жұмыстарының жобалау (жобалау-сметалық)

құжаттамасына толық сәйкес келуiн, объектiлердi салуды, қайта жаңартуды және күрделі жөндеуді техникалық қадағалауды қамтамасыз ету;

6) мердiгердiң құрылыс алаңдарында техникалық қауiпсiздiк, еңбектi қорғау және қоршаған ортаны қорғау ережелерiн сақтауын қамтамасыз ету;

7) объектілерде қолданылатын құрылыс материалдарының, конструкциялар мен бұйымдардың сапасын бақылау, оларды стандарттарға және Қазақстан Республикасында қолданыстағы басқа да нормативтік-техникалық құжаттарға сәйкес зертханалық сынауды ұйымдастыру және сапаны растайтын құжаттардың болуын (техникалық паспорт, сертификат, зертханалық сынау және тағы басқалар) тексеру;

8) тапсырыс берушiге жобаларды iске асыру барысы туралы жоспарлы және жоспардан тыс есеп беру; 9) мердiгер дайындаған жұмыстардың күнтiзбелiк жоспарларын қарау және тапсырыс берушiге бекiтуге ұсыну; 10) жұмыстардың өндiрiс қарқынының бекiтiлген кестеге сәйкестiгiн, объектiлердiң материалдық ресурстар-

мен және техникалық құралдармен жиынтықталу барысын, бiлiктi жұмыс күшiмен қамтамасыз етiлуiн бағалау; 11) объектiлерде жұмыс iстейтiн машиналар мен механизмдердi есепке алуды жүргiзу, олардың техникалық

жарамдылығын және мердiгердiң конкурстық тапсырысында көрсетiлген тiзбеге сәйкестiгiн бағалау;12) мердiгердiң уақытша ғимараттары мен құрылыстарын, қойма шаруашылығын және шағын механизация

құралдарын олардың мердiгерлiк жоба мен шарт ережелерi мен талаптарына сәйкестiгiн тексеру және бағалау;13) жұмыстарды орындау мерзiмдерiнiң ұзартылуына, қосымша немесе күтпеген жұмыстарды, шығындарды

өтеуге қатысты мердiгердiң шағымдарын тексеру және тапсырыс берушiге ұсынымдар беру; 14) бекiтiлген сметаға сәйкес орындалған жұмыстардың көлемi мен олардың құнын тексеру және аралық

ақы төлеу немесе мердiгермен толық есеп айырысу кезiнде орындалған жұмыстарды қабылдау актiлерiн растау;15) тапсырыс берушiге жобалардың iске асырылу барысы, мердiгердiң қызметi, жұмыстардың сапасы, бөлiнген

бюджет қаржысының игерiлуi және болашаққа болжамдар туралы кезеңдiк есептердi ұсыну; 16) тапсырыс берушiге мердiгерлiк шартты iске асыруға және ұсыным беруге қатысты туындаған немесе

туындауы мүмкiн проблемалар туралы хабарлау; 17) тапсырыс берушiге жұмыстарды мерзiмiнде аяқтау үшiн қажеттi ұсыныстар беру, қабылданған ұсыныстар

бойынша барлық қажеттi құжаттарды дайындау; 18) мердiгерге уақтылы көмек көрсету және мердiгерлiк шарттардың орындалуына қатысты мәселелер, матери-

алдар мен бұйымдардың сапасын бағалау, межелеу жұмыстары мен өлшеу жүргізу жөнінде қажетті нұсқаулар беру; 19) техникалық есептер мен ақпарларды дайындауды және бекiтудi, жұмыстардың жүргiзiлу барысын уақтылы

құжаттауды қамтамасыз ету;20) орындалған жұмыстардың көлемiне мерзiмдi және түпкіліктi өлшеудi жүргiзу және олардың мердiгердiң

есептерiне сәйкестiгi туралы қорытындылар беру; 21) бүкiл материалдарға, құрастырмаларға, жабдықтарға барлық кепілдiк құжаттарды және сертификаттар-

ды қабылдау мен сақтауды қамтамасыз ету және оларды жобалау аяқталған соң тапсырыс берушiге өткiзiп беру;22) құрылысы аяқталған объектілердi қарауды, тексерудi және қажет болған жағдайда сынауды жүргiзу, ескер-

тулер жасау, оларды мердiгердің толық жоюын қамтамасыз ету және тапсырыс берушiге объектілердi белгiленген тәртiппен пайдалануға қабылдап алу туралы ұсыным беру;

23) мердiгердiң анықталған ақауларды жою жөнiндегi кепiлдемелiк мiндеттемелердi орындауын тексеру, орындалған жұмыстардың сапасыздығы немесе кешіктірілгенi үшiн айыппұл және өсiмпұл ұстау;

24) жобаларды табысты iске асыру мен мердiгер шартын орындау үшiн қажеттi тапсырыс берушiмен шартта айтылған қызметтердi көрсету.

7. Сарапшы не инжинирингтік қызметтерді көрсететін ұйым инжинирингтік қызметтер көрсету кезінде заңнамаға және шарттардың талаптарына сәйкес:

1) тапсырыс берушiнiң тапсырмасы бойынша объектілердiң құрылысы және оларды қайта жаңарту мәселелерi бойынша жергiлікті атқарушы органдармен, жер учаскелерiнiң және коммуникациялардың иелерiмен, басқа да ұйымдармен және жұртшылықпен қарым-қатынасында оның мүддесiн бiлдiредi;

2) объектiлер үшiн материалдар жасайтын, өндiретiн және дайындайтын құрылыс алаңдарына, шеберханаларға, зауыттарға, сондай-ақ басқа да орындарға кiре алады;

3) мердiгерден және қосалқы мердiгерлерден объект бойынша қажетті атқарушы құжаттаманы сұратады;4) технологияның бұзылуы, жобадан ауытқу, сапасыз құрылыс материалдарының пайдаланылуы анықталған

жағдайда, ақаулар мен бұзушылықтар жойылғанға дейiн жұмыстарды жүргiзудi тоқтата тұрады; 5) жобадан жүйелi түрде ауытқуларға жол берген, жұмыс өндiрiсi ережелерiн және нормативтiк-техникалық

құжаттардың талаптарын бұзған мердiгердi жұмыстан босату туралы тапсырыс берушiге ұсыныс енгiзедi; 6) төлемге берiлген құжаттарды түзету немесе нормативтiк талаптарға және жобалау құжаттамасына сәйкес

келмейтiн жұмыстар көлемiнiң құнын төлеуге берiлген, орындалған жұмыстарды қабылдау актiлерiн алып тастау жөнiнде тапсырыс берушiге ұсыныс енгiзедi;

7) мердiгердiң лауазымды тұлғаларына ақауларды және олардың туындау себептерiн жою туралы ұсыныстар жасайды;

8) мердiгерден жұмыстар мен материалдарды қайтадан сынауды немесе сараптамадан өткiзудi орында-уды талап етедi;

9) хат-хабарларды, зерттеу және сынау деректерiн, мәжiлiстердiң хаттамаларын, қаржы жазбаларын, құрылыс алаңының күнделiгiн қоса алғанда, құжаттарды есепке aлу, пайдалану және сақтау жүйесiн құрады.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 6 наурызда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №10401 болып енгізілді.

8 тамыз 2015 жыл www.egemen.kz 19Қазақстан Республикасы

Инвестициялар және даму министрлігінің бұйрығы


Қауіпті өндірістік объектілердің қалдықты және шөгінді шаруашылықтары үшінөнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы

«Азаматтық қорғау туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 12-2-бабынының 14) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған Қауіпті өндірістік об ъектілердің қалдықты және шөгінді шаруашылықтары үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Индустриялық даму және өнеркәсіптік қауіпсіздік комитеті (А.Қ. Ержанов):

1) осы бұйрықтың заңнамамен белгіленген тәртіпте Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмелерін бұқаралық ақпарат құралдарында және Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылықты жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастыруды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Заң департаментіне осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларымен көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.



Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрі Ә.ИСЕКЕШЕВ.

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрі________________ Е. Досаев2015 жылғы 13 қаңтар

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасы Энергетика министрініңміндетін атқарушы

________________ Ұ. Қарабалин2015 жылғы 8 қаңтар

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы №349 бұйрығымен бекітілген

Қауіпті өндірістік объектілердің қалдықты және шөгінді шаруашылықтары үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Қауіпті өндірістік объектілердің қалдықты және шөгінді шаруашылықтары үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті

қамтамасыз ету қағидалары (бұдан әрі – Қағида) «Азаматтық қорғау туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 12-2-бабының 14) тармақшасына сәйкес әзірленген және Қазақстан Республикасының аумағындағы қауіпті өндірістік объектілердің қалдықты және шөгінді шаруашылықтарын (бұдан әрі - қалдық қоймасы) жобалау, салу, пайдалану, кеңейту, қайта жаңарту, жаңғырту, консервациялау және жою кезіндегі ұйымдастыру және өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібін айқындайды.

Технологиялық процестерді қалдық қоймаларды пайдаланушы-ұйымның техникалық басшысы әзірлеген және бекіткен технологиялық регламентті сақтай отырып жүргізу қажет.

2. Қалдық қоймаларды авариясыз және қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету мақсатында:1) шөгіндер мен қойылтқыштарды қол еңбегін пайдалануға және құрастырылымдардың бұзылуына жол

бермейтін, шөгіннен жағдайда оларды тазалауға, жууға арналған құрылғылармен немесе механизмдермен жабдықтау;

2) шөгінге және нығыздалуына жол бермейтін еңістері бар қойылтылған қоймалжыңды қойылтқыштардан қоймалжыңды сорғылау станциясына бұратын өздігінен ағатын қойыртпақ жүргізгіштер (астаушалар) көзделеді

3. Қойыртпақ жүргізгіштер төселетін туннельдер желдеткішпен, авариялық жарықпен жабдықталады және қызмет көрсетуші персонал құрамына арналған ені 0,8 м өту жолдары орнатылады.

4. Барлық пайдалану мерзімі ішінде тасқынды ағудың қабылдауын қамтамасыз етпейтін жинақтауыштардың қалдық қоймалары үшін оны жинақтауыштың шеңберінен тыс қабылдау және бұру бойынша құрылыстар көзделеді.

5. Қалдық қоймалардың қалдықтары мен ағынды суларының жинақтауышында жерасты суларының деңгейі мен құрамын бақылау үшін қадағалау ұңғымаларының желілерін құру қажет.

Осы Қағидалар қауіпсіздік шаралары жобалық шешімдермен анықталатын ағынды суларды тазарту жүйелерінің құрылыстарына, өнеркәсіптік ағындылардың жинауыштарына, сусыздандырылған қалдықтарды та-сымалдау және төсеу жүйелеріне таралмайды.

6. Қалдық қоймалар үшін оларды қоршайтын және су жинау құрылыстарының бұзылу салдарлары, аумақты ықтимал су басу аймағының, жерасты және жер бетіндегі сулардың ластану шекаралары белгіленеді.

Егер ықтимал су басу аймағында өзге объектілер орналасса, оларды қорғау немесе қауіпсіз орынға шығару бойынша іс-шаралар орындалады.

7. Қалдық қойманың технологиялық сызбанұсқасына, аппаратуралық ресімделуіне, аварияға қарсы қорғау жүйелеріне арналған өзгерістер жобалау құжаттамасы болған кезде енгізіледі.

8. Жобалау құжаттамасына сәйкес құрылысы аяқталмаған қалдық қойманы пайдалануға енгізуге жол берілмейді.

9. Қалдық қойманы пайдалануға пайдалану режимінде кешенді сынақтан өткізілген дабыл беру, бұғаттау, артық жүктемелерден қорғау құрылғылары, бақылау-өлшеу аспаптары, байланыс және жарық құралдары және қабылдау комиссиясының актісі болатын кезде ғана жол беріледі.

Бақылау-өлшеу аспаптарының металл бөліктері тоттанудан қорғалады. Жер бетіне шығып тұратын құдықтардың қорғаныш қалпақтарына немесе қақпақтарына жуылмайтын бояумен бақылау-өлшеу аспаптарының нөмірленуі салынады.

Жұмысқа жарамды күйде ұстау үшін пьезометрлер ластанып қалудан - жабылатын қақпақтармен, ал бұзылудан - жерге қазып орнатылған диаметрі үлкен металл немесе темірбетон құбырлармен қорғалады.

10. Қалдық қоймалардың барлық объектілеріне жылдың кез келген уақытында автокөлік құралдары мен механизмдердің кіруі қамтамасыз етіледі. Жолдың өту бөлігінің ені мен құрастырылымы жобалау құжаттамасымен белгіленеді. Кіреберіс жолдар жол белгілерімен белгіленеді және жарамды күйде ұсталады. Кіреберіс жолдардың, адамдар мен көліктің қозғалу сызбанұсқалары қалдық қоймасына қызмет көрсететін бөлімшеде ілінеді. Қозғалыс сызбанұсқасымен объектідегі жұмысқа қосылған барлық автокөлік құралдарының жүргізушілері танысады. Бөгде автокөліктің қалдық қойманың аумағына кіруіне жол берілмейді.

11. Кез келген қалдық қоймасы үшін осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес аварияны жою жоспары (бұдан әрі – АЖЖ), сондай-ақ қалдық қойманың паспорты жасалады.

12. Адамдарды құтқару және аварияларды жою жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру үшін байланыс құралдары, техникалық және материалдық құралдар жарамды болуға және АЖЖ көзделген орындарда тұруға тиіс.

13. Өндіріске өзгерістер енгізгенге дейін технологиялық процестер, коммуникациялар сызбанұсқалары өзгерген, жабдық ауыстырылған жағдайда, АЖЖ және технологиялық регламенттерге тиісті түзетулер енгізіледі.

14. Қалдық қоймада Қалдық қоймаларын пайдаланушы ұйым аварияларының зардаптарын оқшаулау және жою жөнінде іс-қимылдарға дайындықты қамтамасыз ету мақсатында, кәсіби әскерилендірілген авариялық-құтқару қызметтері мен құрылымдарды тартады немесе объектілік кәсіби әскерилендірілген авариялық-құтқару қызметтері мен құрылымдарын құрады.

15. Құрылыстарды, желілерді және жабдықтарды жөндеу жыл сайын ұйымның техникалық басшысы бекітетін алдын ала жоспарлы жөндеу кестесі бойынша жүргізіледі.

Авариялық-қалпына келтіру жөндеулері авария туындаған сәттен бастап орындалады, ал адамдардың өмірі үшін қауіп төндіретін немесе төтенше жағдайлардың туындауына әкелетін бүлінулер дереу жойылады.

16. Қалдық қойманың ғқұрылыстары мен құрылыстары өртке қарсы қорғанышпен қамтамасыз етіледі.17. Қалдық қойманы пайдалану үшін мынадай техникалық құжаттама жүргізіледі:1) осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес технологиялық регламенттер; 2) осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес қалдық қоймасын пайдалану жобасы;3) құрылыстарды, аспапты бақылау және геотехникалық бақылау материалдары;4) када белгілерді, маркаларды, пьезометрлерді төсеу бойынша қабылдаудың атқарушы актілері;5) жобаны, жұмыс құжаттамасын құрастыру үшін орындалған инженерлік іздестірулер туралы есептер;6) ғылыми-зерттеу жұмыстары туралы есептер;7) құрылыстарды пайдалануға қабылдау актілері;8) дайындаушының техникалық құрылғыларды пайдалану жөніндегі паспорттары және нұсқауы;9) қалдық қойманың паспорты, құрылыстардың техникалық паспорттары;10) осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес қалдық қойманың қауіпсіздігі мониторингісінің жобалық құжаттамасы. 18. Шайып жинақтауыштарда пайдаланудың алғашқы бес жылынан кейін және тіреуіш призмасының жобалық

ұзындығы шеңберінде өсірудің кемінде әрбір 10 м сайын тіреуіш призмасына шайылған қалдықтардың физикалық-механикалық сипаттамаларының сәйкестігін растау мақсатында инженерлік-геологиялық зерттеу жүргізілуге тиіс.

Шайып жинауыш бөгеттерінің орнықтылығын тексеру, шайып жинауыштар бөгеттерінің орнықтылығын ке-зектен тыс тексеру жобалау ұйымы өкілдерінің қатысуымен жүргізілуі.

19. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:1) авариялық тоған - негізгі гидрокөлік жүйесінің қысқа уақытта істен шығу кезінде қабылдау үшін арналған

мерзімді босатылу сыйымдылығы;2) айналмалы сумен жабдықтау жүйесі - кәсіпорынға қайтадан қолданылатын технологиялық суды беруге

арналған құрылыстар мен жабдықтар кешені;3) гидрокөлік – материалдарды су ағынымен жылжытатын технологиялық процес;4) жағажайдың ұзындығы – бөгет беткеймен жағажайдың қиылысу сызығынан сақтайтын құдықтағы судын

айналасында дейінгі қашықтық;5) шаю картасы – тіреуіш призманың шайылуы жүргізілетін шайылатын қалдық қойма учаскесі;6) қалдық қоймасын консервациялау– қалдық қоймаға салынғандарды ұзақ уақыт қауіпсіз сақтауды

қамтамасыз ететін тау-техникалық, құрылыс-инженерлік, мелиоративті жұмыстар кешені;7) қалдық қойманың авариялық сыйымдылығы - қалдық қойма тоғанындағы су деңгейінен бөгет қыры

белгісінің артуы есебінен туындаған және тасқын судың қауіпті жағдайында судың жиналуына арналған қалдық қойманың сыйымдылығы;

8) қалдық қоймасы - гидравликалық көлікпен берілген қалдықты және металлургия, байыту және басқа өндіріс шығарылымдарын сақтауға, сондай-ақ суды тазартуға арналған, табиғи немесе қолдан жасалынған сыйымдылық;

9) қалдықтар - Қолданылатын байыту технологиясы кезінде алынбайтын пайдалы құрауыштарды қосумен, бос жыныстан құралған пайдалы қазбаларды байытудағы қалдықтар, сондай-ақ технологиялық үрдісте қолданылған химиялық реагенттердің қалдықтары;

10) опырылу дамбасы (қайталама дамба) – шаю белдеулерін қоршауға арналған тіреуіш призманың сыртқы түйіспесі бойынша төгілген бөгет;

11) шөгін тоғаны – айналымдағы суды тазарту, жинау және алуға арналған қалдық қойма ойысындағы тоған;12) тіреуіш призма – құрылыстың төменгі еңісі сыртқы шекарасы болып табылатын, ал ішкі шекарасы оның

орнықтылығы ескеріліп анықталатын тіреуіш құрылыс функцияларын орындайтын қалдықтарды шайып сақтайтын қойма аумағының бөлігі.

2. Қалдық қоймаларды пайдалану кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі20. Әрбір жыл басталғанға дейін қалдықты шайып сақтау қоймасын толтыру жоспары мен кестесін, құрылыстар

мен жабдықтарды жоспарлы алдын ала жөндеу кестесін ұйымның техникалық басшысы бекітеді.21. Қалдық қоймаларды қауіпсіз пайдалану үшін ұйымдарға:1) қалдықтарды жыл сайын бекітілетін жоспар мен кестеге сәйкес төсеу, жобалау құжаттамасында қабылданған

толтыру сызбасын, қойыртпақты шығару тәсілдерін, қалдықтарды төсеу технологиясы мен шаю қарқындылығын жүргізу қажет. Рұқсат етпей және ұйымдастырмай қалдықтарды төсеуге жол берілмейді;

2) қалдық қоймасында жобалау құжаттамасында көзделген су көлемін ұстап тұру, қалдық қоймасына келіп түсетін және одан алынатын су мөлшерінің (әсіресе, су айналымы 100 % болғанда) тәулік сайынғы есебін жүргізу қажет. Жобалау құжаттамасында су көлемінің берілгеннен ең төменгі шегінен азаюына және көлемнің ең жоғарғы шегінен астам артуына жол берілмейді;

3) құрылыстардың жай-күйін бақылауды жүзеге асыру және құрылыстарды қауіпсіз пайдаланудың жобалау құжаттамасында берілген өлшемдерінен асуына жол бермеу;

4) қалдық қойма мен оның құрылыстары жұмысының режимінде туындаған бұзушылықтарды жою жөніндегі іс-шараларды және жөндеу жұмыстарын уақтылы жүргізу;

5) жобада көзделген барлық табиғатты қорғау іс-шараларын және қалдықтардың тозаңдануының алдын алу жөніндегі шараларды орындау;

6) осы Қағидалардың, жобалау құжаттамасы мен технологиялық регламенттің талаптарын сақтау керек.22. Қалдық қойманы пайдалануға беру кезінде оның ішінде жиналған судың көлемі өндірісті алғашқы іске

қосу кешенінің айналымдық сумен жабдықтау үшін жеткілікті көлемінен асырылмайды. Жобалау құжаттамасында негіздеме болған жағдайда судың артық көлемінің жиналуына жол беріледі.

23. Қалдық қойманың шөгін тоғанында, бақылау үшін ыңғайлы орында қалдық қоймадағы судың деңгейін бақылауға арналған сантиметрлік бөліктері бар өзгеріске ұшырамайтын материалдан жасалған су өлшеу тақтайшасы орнатылады. Тақтайшаның нөлі тіреуіш реперге байланады. Су өлшеу тақтайшасына тоғандағы су деңгейі белгіленеді. Тақтайша су деңгейін қашықтықтан бақылау аспабының бар болуына қарамастан орнатылады.

24. Шаятын қалдық қоймалары бөгеті қырының белгісі немесе шаятын қалдық қоймалары құлама бөгетінің жоғарғы еңісі маңындағы су бетіндегі жағажай белгісінің су деңгейінен артуы барлық пайдалану мерзімі ішінде жо-балау құжаттамасына сәйкес болуға және кемінде 1,5 м қамтамасыз етуі тиіс.

Жеке жағдайларда, тоғанның мөлшерлеріне, ондағы су көлеміне және объектіні пайдаланудың арнайы жағдайларына сүйене отырып, тоғандағы су деңгейінен бөгет қырының артуының көрсетілген мәндерінің төмендеуі жобалау құжаттамасында негізделеді.

25. Шаятын қалдық қоймасын пайдаланудың барлық мерзімі ішіндегі су бетіндегі жағажай ұзындығы бөгеттің төменгі еңісінің жалпы және сүзу орнықтылығын негізге ала отырып, шаятын әрбір қабаты үшін жобалау құжаттамасында берілгенге сәйкес келу керек. Жобалау құжаттамасында су бетіндегі жағажайдың бақыланатын ұзындығы болмаған жағдайда, ол жергілікті жағдайларға байланысты 20-50 м шегінде белгіленеді.

26. Қойыртпақты жағажайға шығару кезінде бөгеттің қыры мен төменгі еңісіне төгілуге жол бермес үшін, бастапқы бөгет пен жоғарғы еңістің маңындағы құлама бөгеттері қырының жағажай үстінен артуы қойыртпақ шығару диаметрінің мөлшерінде қамтамасыз етіледі алайда 0,5 м-ден кем болмайды.

27. Қалдық қоймаға жобада қарастырылмаған ағынды суды жіберуге, материалдарды қоймалауға, жобалау құжаттамасында берілгенмен салыстыру бойынша артық су көлемінің жиналуына жол берілмейді.

Суды жинауыштан залалсыздандырып тазаламай, табиғи су айдындарына жіберуге жол берілмейді.28. Қалдық қойманы пайдаланған кезде және қоршайтын бөгеттерді арттырған кезде топырақты кесуге, төменгі

бьефте және бөгеттің төменгі еңісінде, қалдық қойманың жырасында жобалық толтыру белгісі шегінде қазбалар мен қазаншұңқырлар орналастыруға жол берілмейді. Осы учаскелерде топырақ әзірлеуге жобалау құжаттамасында негіздеме болған жағдайда жол беріледі.

Жобалау құжаттамасында көзделмеген қолданыстағы қалдық қоймада топырақты өңдеу және қазумен бай-ланысты барлық жұмыстар аталған құрылысты пайдалануға авторлық қадағалауды жүргізетін жобалау ұйымымен келісу бойынша жүргізілуі тиіс.

29. Қалдық қойма орналасқан ауданда жарылыс жұмыстарын жүргізу мүмкіндігі мен шарттары жобалау құжаттамасында белгіленеді.

Жарылғыш заттар мен жекелеген бәсеңдету басқыштарының жалпы массасы аталған қалдық қойма үшін рұқсат етілген сейсмикалық жүктемелерге сүйене отырып есептеумен анықталады.

30. Кіреберіс жолдарда және қалдық қоймаларға ықтимал өту жолдарында «Қауіпті аймақ. Бөгде адамдардың өтуіне және кіруіне тыйым салынады!» деген плакаттар орналастырылады.

31. Қалдық қойманың бермалары мен бөгет қырына өту жолдары оның ұзындығы бойынша 2 км сайын сирек болмай орнатылады, бұл ретте дамбаға (бөгет) кемінде екі өту жолы орнатылады.

32. Жобалау құжаттамасында көзделген жағдайлардан басқа, автокөлік және құрылыс машиналары жүйелі түрде өтуі үшін дамба (бөгет) қыры мен бермаларын пайдалануға жол берілмейді.

33. Көлік құралдарының өтуі мен адамдардың жағажайда жүру мүмкіндігі технологиялық регламентпен анықталады.

34. Қоршау бөгеттерінде, дамбаларда, арналарда, дренаждарда, туннельдер мен тарату қойыртпақтарында құрылыстардың ұзындығын, олардың жер астына немесе су астына жасырынған коммуникациялармен қиылысу орындарын пикет бойынша белгілейтін белгілері бар.

35. Қысымды қойыртпақтар өтетін дамбалар (бөгеттер) жасанды жарықпен қамтамасыз етіледі.36. Қалдық қоймадағы қалқыма құралдардың жүккөтергіші көрсетілген жазбасы, құтқару құралдары (құтқару

дөңгелектері немесе шарлар, кендір арқан) мен суды сарқуға арналған шөміштері болуы тиіс.Судағы жұмыстар рұқсат беру наряды бойынша жүргізіледі.37. Қысқы уақытта алдын ала сынақтан өткізбей шөгін тоғанының мұзымен, қалдықтардың су бетіндегі онша

қатпаған қабаттарымен өтуге болмайды. Қалыңдығы 10 см аз болатын мұздың бетімен өтуге жол берілмейді.Жұмысты бастағанға немесе қайта жөндеуге дейін мұздың қалыңдығына өлшеу жүргізіледі. Белгіленген

шұңқырларда көршілес қуыстардың арасындағы арақашықтық шамамен 10 м болып қабылданады. Орындардағы өлшемдік қуыстар межелермен белгіленеді.

38. Персоналдың жылжуына және қалдық қойманың мұзы бойынша өткелдерді ұйымдастыруға мұздың қалыңдығы кезінде осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес жол беріледі.

Көктемде мұздың беріктігі екі есе кемиді. Есептеу кезінде мұздың тек берік қабатының қалыңдығы ғана алынады.

Мұздың көрсетілген қалыңдықтары 1000 мг/л дейін минералданған суға жатады.Мұздың шекті қалыңдығының мәнін соңғы үш тәуліктегі ауаның орташа температурасы минус 5ºС болған

кезде 1,1 есеге; температура 0ºC болғанда 1,4 есеге; температура 0ºC жоғары болған кезде 1,5 есеге ұлғаяды.39. Мұздағы жұмыстар жұмыстарды ұйымдастыру жобасы бойынша жүргізіледі.40. Қалдық қоймалардағы кезекші персонал үшін саны мен орналасатын жері жобалау құжаттамасында

анықталатын жылытылатын, электр тогы жүргізілген және телефон қойылған қызметтік үй-жайлар жабдықталады.

3. Қалдық қоймалардың дамбалары мен бөгеттерін пайдалану кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі

41. Алғашқы дамбалар мен қалдық қойманың құлама дамбаларын салу жобалау құжаттамасына сәйкес жүргізіледі.

42. Екі және одан астам бөліктерден тұратын сел ағындарын қалыптастыратын қалдық қоймаларды салу және қайта жаңарту кезінде қоршау бөгеттері тік ядро немесе жоғарғы еңіс бойынша көлбеу қалқа түріндегі сүзуге қарсы элементтердің құрылғысы бар ірі түйіршікті топырақтардан немесе тау тасты массасынан төселіп, өсірілуі тиіс. Мұндай қалдық қоймалардың бөгеттерін арттыру төменгі еңіс жағына қарай жүргізіледі.

Тас аршылым болмаған жағдайда, каскадтағы дамба биіктігін ұзарту экранды бірлесіп кеңейте отырып, тек төменгі еңіске қарай жүргізіледі.

Каскадты қалыптастыратын бөліктердің жоғары орналасқан бөліктердің дамбалары бұзылған кезде түзілетін

сел ағысын құю үшін жеткілікті резервтік көлемдері немесе сел ағысының өтуін және қауіпсіз орынға бұрылуын қамтамасыз ететін авариялық су жинағышы (арнасы) болады.

43. Алғашқы дамбалармен құлама дамбаларды тұрғызу кезінде еңістердің жобалық құламаларын ұлғайтуға және берманың ені бойынша ауытқушылықтарды арттыруға жол берілмейді.

Бақылау өлшемдері бөгеттің ұзындығы бойымен әрбір 50 м сайын оны салу бойынша жүргізіледі. Жобалық өлшемдерден ауытқулар дереу жойылады.

44. Аршу жыныстарын дамба кескінінің әртүрлі аймақтарына салу реті мен жүйелілігі қалдық қойманы тол-тыру кестесімен және технологиясымен ұштастырылады. Төгу жобалау құжаттамасын сақтай отырып жүргізіледі.

45. Аршу жыныстарынан дамбаларды үйінді түзу әдісімен орнату кезінде:1) топырақты бөгетке төсеу технологиясы;2) жобалау құжаттамасында берілген қабаттар биіктігі мен еңістердің тіктігін сақтау;3) жобалау құжаттамасында берілген бөгеттерді қалыңдату және қалдық қоймадағы су деңгейін арттыру

қарқыны бақыланады.46. Дамбаны қалыңдатудың немесе шаю қабатының әрбір кезегіне:1) дамбаның жобалық және нақты өлшемдерін, оның элементтері мен белгілерін түсіре отырып түсірілімді;2) дамбаның өзіндік көлденең қималарын;3) дамбаны төгу немесе шаюжәне тірек призмасын шаю кезіндегі геотехникалық бақылау нәтижелерін;4) жасырын жұмыстарға жасалған актілерді қамтитын орындаушылық құжаттамасы құрастырылады.47. Дамба бөлігінде қысымды қойыртпақ жүргізгіштер мен су жолдарын төсеуге жол берілмейді.48. Дамба бөлігінің тұтастығы бұзылған жағдайда, қалдық қоймадан су мен қалдықтың жарылу және ағу қаупін

тудыратын еңістердің едәуір көшкіні немесе орын алған өзгерістер кезінде оған қойыртпақты жіберу тоқтатылады, судың деңгейі ең төменгі белгіге дейін төмендетіледі және АЖЖ сәйкес іс-шаралар орындалады. Қалдықтарды одан әрі төсеуге жөндеу жұмыстары толық аяқталғаннан кейін және оларды жобалау ұйымы өкілдерінің қатысуымен комиссия қабылдағаннан кейін жол беріледі.

49. Қойыртпақтың дамба қырына және төменгі еңісіне ағуына жол берілмейді. Дамба бойымен төселген үйлестіру қойыртпақ жүргізгіштерден ағулар дереу жойылады.

50. Қойыртпақ жүргізгіштерді шаю және босату кезінде қойыртпақ пен суды дамбаның (дамбаның) төменгі еңісіне шығаруға жол берілмейді.

51. Берма мен дамба қырында жобада берілген шамадан астам шөгінділер, бойлық немесе көлденең жарықтар пайда болған, еңістер ішінара жылжыған кезде, осы учаскеде қойыртпақты тастау тоқтатылып, өзгерістің пайда болу себебі анықталады және бөгет бөлігін қалпына келтіру шаралары қолданылады.

52. Қыры арқылы судың ағу қаупіне әкелетін дамбаның жергілікті шөгуі бөгетке салынған топырақпен бітеп жа-былады. Бітегіштегі топырақтың тығыздығы дамба бөлігі үшін жобалау құжаттамасында берілгеннен төмен болмайды.

53. Шөгін тоғаны ауданындағы жоғарғы еңістің бұзылған бекітуі қысқа мерзім ішінде жобалау ұйымының келісімі бойынша суға төзімді және мұзға төзімді тастан жасалған тас бойымен қалпына келтіріледі.

54. Пьезометрдегі су деңгейінің көтерілуі жобалау құжаттамасында белгіленген белгіден асқан жағдайда, дамбаны одан әрі пайдалану мүмкіндігі мен жағдайлары туралы жобалау ұйымының қорытындысы беріледі.

55. Дамба еңісіне сүзу суымен топырақтың ұсақ бөліктерін шығару (механикалық диффузия) кезінде, оның алдын алу және осы учаскедегі судың сүзілуін үздіксіз бақылауды ұйымдастыру іс-шаралары орындалады.

56. Дамбаның төменгі еңісінде сүзгі суымен топырақ бөлігінің шығарылуы (тау жынысын еріту) айқындалған жағдайда, бұл учаскеде шаю жұмыстары дереу тоқтатылады және тау жынысын еріту себептерін жою және еңісті қалпына келтіру шаралары қабылданады.

Егер аталған шаралар нәтиже бермесе, жобалау ұйымы дамбаны одан әрі қауіпсіз пайдалану жөнінде ша-раларды одан әрі қабылдау туралы шешім қабылдайды.

57. Судың тіреу байқалатын жабық түтікті құрғату учаскелерін қалдық қоймаларды пайдаланушы ұйым тек-серуге тиіс. Егер тексеріспен құбыр мен дренаждың шығыңқы бөлігі бөгде заттармен толтырылмағаны анықталса, жобалау ұйымының келісімі бойынша жобалық құжаттамаға тиісті өзгерістер енгізе отырып, қолданыстағы дренажды қайта жаңарту немесе қосымша дренаж салу жүргізіледі.

58. Егер жобада берілген су бетіндегі жағажайдың шаю технологиясы мен ұзындығы сақталған жағдайда, сүзілген судың дамбаның төменгі еңісіне түсуі байқалатын болса, жобалау ұйымы жобалау құжаттамасына түзетулер енгізеді.

59. Қалдықтарды жағажайға шаюды қойыртпақтың жағажай бойымен бөгет осіне қалыпты ағуын қамтамасыз ете отырып, шаю аймағының ұзындығы бойымен біркелкі учаскелермен жүргізу қажет.

Қойыртпақтың жобалау құжаттамасында көзделмеген жағдайлардан басқа, жоғарғы еңіс бойымен немесе дамба осіне параллель шығуы мен ағуына жол берілмейді. Қабаттардың қалыңдығы мен рұқсат етілетін шаю қарқындылығы жобалау құжаттамасында анықталады.

60. Қойыртпақ шығарғыш ұзындығы құлама дамбаларды су шайып кету қаупіне, ал олардың арасындағы арақашықтық құлама дамбаларды маңында іркілген аймақтардың түзілу мүмкіндігіне жол бермейді.

61. Қойыртпақтың қалдық шығынын түсіру үшін шығару құралдарының ұзындығы жобалау құжаттамасында берілген су бетіндегі жаға ұзындығының шегінде ұсақ майда қалдықтардың шөгу мүмкіндігіне жол бермейді.

62. Авариялық сыйымдылықтан тірек призмасының бөлігіне айдап қотарылатын қалдықтарды жобалау ұйымының келісімінсіз төсеуге жол берілмейді.

63. Дамбаларды екі жақты шаю және біржақты кескінді шаю кезінде шөгін тоғаны жобалау құжаттамасында берілген шекте ұсталады.

64. Дамбаға ірілігі жобалау құжаттамасында көзделгеннен кем болатын қалдықтарды шаюға жол берілмейді.65. Егер геотехникалық бақылаумен тірек призмасына шайылатын қалдықтардың физикалық-механикалық

сипаттамалары мәндерінің жобалау мөлшерлерінен (ұсақ екшемдер құрамының жоғары болуы, жеткіліксіз тығыздық, сұйытылған топырақтың болуы) ауытқушылығы байқалғанда, белгіленгенде жуылған шөгіндердің нақты қасиеттерін ескере отырып, бөгет орнықтылығын тексеру есептерін орындайтын жобалау құжаттамасын әзірлеген ұйым хабардар етіледі, сондай-ақ шаюды жалғастыру мүмкіндігі немесе шаю технологиясын түзету туралы қорытынды беріледі.

66. Негізсіз қалдық қоймалардың тірек призмаларына қалдықтарды шаюға ауаның белгіленген орташа тәуліктік температурасы минус 5°С жоғары болған кезде жол беріледі.

67. Дамбалар мен тірек призмаларын шаюға ауа температурасы минус 5° С төмен болған кезде, жобалау құжаттамасына сәйкес жүргізіледі. Тірек призмаларына қалдықтарды қысқы төсеу қажеттілігі жобалау сатысында айқындалған жағдайда, қысқы шаю жобасы осы қағиданың 5-қосымшасына сәйкес әзірленетін қалдық қоймасының жалпы жобалау құжаттамасының бөлімі болып табылады.

68. Қалдық қойма орналасқан аудан климатына, қоймаланатын қалдықтардың ірілігіне, қойыртпақтың шығынына, консистенциясына және температурасына байланысты жобалау құжаттамасында бөгет орнықтылығы мен қалдық қоймасын қауіпсіз пайдалану негізделген кезде ауа температурасы минус 10°С дейін болғанда тірек призмасына қалдықтарды төсеуге жол беріледі.

69. Қойыртпақты шөгін тоғанының мұз бетіне шығаруға, мұз бен қарды тірек призмасына жіберуге жол берілмейді.

70. Қалдық қойманы қысқы жағдайда жұмыс істеуге дайындау кезінде жыл сайын қалдықтарды қыста жинауды қамтамасыз етуге арналған тоған көлемінің есебі мен оның нақты бар болуына тексеру жүргізіледі.

71. Қалдықтарды жылдың жылы мезгілінде қысқы шаю учаскелеріне қатқан қабат толығымен ерігеннен кейін немесе қысқы шаю бойынша жобадағы нұсқауларға сәйкес төсеуге жол беріледі.

72. Шаятын қалдық қоймаларындағы шаю учаскесінде тұрақты кезекшілік қамтамасыз етіледі. Кезекші пер-сонал шаюды жедел басқаруды және құрылыстардың жай-күйін бақылауды жүзеге асырады.

73. Жағажай аймағындағы қалдықтарды қазумен байланысты кез келген жұмыстарды жобада белгіленген шектер мен тереңдікте жүргізуге жол беріледі. Жағажайда шұңқырлар мен бөгетке қарай кері еңісі бар учаскелердің пайда болуына жол берілмейді.

Жер асты қуыстарын қалдықтарды төсеуге пайдалану, құрылыс жұмыстары және олардың құрамында пайдалы бөліктер мен улы заттардың болуына химиялық талдаусыз өзге мақсаттар үшін қалдықтарды жобалау ұйымның келісімінсіз алуға жол берілмейді.

74. Бөгеттер мен қалдық қоймаларды күрделі жөндеу жобалау құжаттамасына сәйкес жүргізіледі.Қалдық қоймаларда жөндеу жүргізу бойынша жұмыстарды ұйымдастыру жобасын қалдық қоймасын пайда-

ланатын ұйымның техникалық басшысы бекітеді.Жөндеу жұмыстарын қабылдауды қалдық қоймаларды пайдаланушы ұйымның бұйрығымен тағайындалған

комиссия жүргізеді, ол актімен ресімделіп, қалдық қоймасының паспортында көрсетіледі.75. Жаңа төгілген тығыздалмаған топыраққа, еңісі кранның паспортында көрсетілгеннен үлкен алаңда кран-

дарды орнатуға жол берілмейді.76. Бөгеттер мен дамбаларды еңістерінде жұмыс істеу кезінде адамдардың тайғанамауы және құламауы үшін

қауіпсіздік шаралары қабылданады, персоналдың орнықтылығын қамтамасыз ететін басқыштар, сақтандырғыш белдіктер мен құралдары қолданылады.

77. Еңістерге дамба қырынан тастарды, бөренелерді, буылған бір топ шыбықтарды беру кезінде материалдардың ықтимал құлау аймағында адамдардың болуына жол берілмейді.

78. Қысқы уақытта дамбаларда жұмыс істемес бұрын, жұмыс орындары қар мен мұздан тазартылады.

4. Гидравликалық көлікті пайдалану кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі79. Қойыртпақ гидрокөлік жүйесін (сұйық қалдықтардың немесе шөгінділердің) гидрокөлік жүйесін қалыпты

пайдалану үшін:1) тасымалданатын қойыртпақтың сипатын анықтауды;2) жүйенің жұмыс режимінің өлшемдерін анықтауды және талдауды;3) жүйенің жұмысындағы (тозудың, батпақ басудың, гидросоққының алдын алу) бұзушылықтардың алдын

алу бойынша алдын алу іс-шараларды уақтылы орындауды;4) құрылыстар мен жабдықты жоспарлы алдын ала жөндеуді дер кезінде жүргізуді.80. Қойыртпақ сорғы станциясының үй-жайында барлық агрегаттар мен бекітпе-реттеу арқауының

стационарлық нөмірлерін көрсете отырып, станциядағы сорғы, энергетикалық жабдықтың, құбыржолдар мен олардың іске қосқыштарының жалпы сызбанұсқасы ілінеді. Барлық өзгерістер сызбаға дереу енгізіледі.

81. Қабатаралық аражабындары бар машина залында аражабындардың кейбір аймақтарына арналған шекті жүктемелерді көрсете отырып, сызбанұсқалар ілінеді. Ауыр жүктерге арналған алаңдардың шекаралары бояулар-мен немесе металл белгілерімен белгіленеді.

82. Жөндеу алаңдарының шеңберіндегі қабырғаларда негізгі жабдық пен жүктердің ілгектеу сызбанұсқасы ілінеді. Қойыртпақ сорғы станциясы жағдайларында жөндеу жұмыстары жұмыстарды ұйымдастыру жобасына, технологиялық регламенттерге сәйкес жүргізіледі.

83. Қойыртпақ сорғы станциясының үй-жайындағы жұмыс орындарында:1) белгіленген механикалық, гидромеханикалық, электрлік, көтеріп-тасымалдағыш жабдықты пайдалану

жөнінде технологиялық регламент;2) қойыртпақ сорғы станциясы бойынша АЖЖ сүзінді мен қойыртпақ сорғы станциясымен технологиялық

байланысқан объектілерде авариялар орын алған кездегі персоналдың іс-қимыл тәртібі;3) жабдықтың жұмысын есепке алу және бақылау журналы болады.84. Монтаждау мен күрделі жөндеуден кейін пайдалануға берілмес бұрын магистральдық қысымды қойыртпақ

жүргізгіштері, гидромеханикалық жабдық сынау актісі дайындала отырып беріктігі мен саңылаусыздығына сыналады.Жабдықты пайдалануға беру қауіпті аймақтан адамдар мен бөгде заттар шығарылғаннан кейін жұмыстың

жауапты басшысының қатысуымен жүргізіледі.85. Машина мен жабдықтың барлық қозғалатын бөлшектері қоршалады. Қоршаулар алынған және жарамсыз

болған кезде жұмыс істейтін тетіктерде қандай да болмасын операциялар жүргізуге жол берілмейді.86. Сорғылардың авариялық өшірілгені, қалдық және дренаж зумпфтар мен астаулардың асып толғаны

туралы хабардар етуге арналған дабыл жұмысы күн сайын журналға жазылып бақылануы тиіс. Анықталған ақаулықтар жойылады.

87. Қойыртпақ сорғы станциясының құрғату жүйесі (астаулар, зумпфтар, Авариялық шығу) тексеру және таза-лау үшін қолжетімді болуға және жұмыстық күйінде ұсталуға тиіс. Оның ішінде бөгде заттар мен қатты шөгіндердің жиналуына жол берілмейді.

88. Авариялық және буферлік сыйымдылықтар мен оларды тазалауға арналған жабдық техникалық жарам-ды күйде ұсталады. Оларды сумен және қалдықтармен толтыру деңгейі жобада көрсетілген белгіден аспайды.

89. Авариялық және буферлік сыйымдылықтарды ең жоғарғы белгіге дейін толтыруға жол берілмейді. Авариялық сыйымдылықтың бос көлемі жобалау құжаттамасында берілген уақыт ішінде қойыртпақтың қабылдауын қамтамасыз етеді.

90. Авариялық сыйымдылыққа қойыртпақ сорғы станциясына келіп түсетін қойыртпақ шығынының бөлігін тастауға жол берілмейді.

91. Гидрокөлік жүйесіне гидрокөлік жүйесінің өту жарамдылығынан асатын және Авариялық сыйымдылыққа үнемі технологиялық төгілуге әкелетін шығыны бар қойыртпақты беруге жол берімейді.

92. Қойыртпақ жүргізгіштерді пайдалану кезінде:1) қойыртпақ жүргізгіштегі қысымды бақылауды жүзеге асыру және ол номинал шамадан артқан жағдайда

себебін анықтап жою керек;2) қысқы уақытта қойыртпақтың температурасын фабрикадан шығатын кезде, ал бөгеттерді шаю кезінде

қалдық қоймадан шығатын кезде бақылау;3) астауларда жобада берілген қойыртпақ ағысы деңгейінің артуына жол бермеу;4) қойыртпақтың қойыртпақ жүргізгіштерден ағып кетуінің алдын алу шараларын қабылдау;5) қойыртпақ жүргізгіштер эстакадаларын, сорғыларын жүйелі түрде қардан, мұздан тазалау, эстакадалардағы

қойыртпақ жүргізгіштердің мұз басуына жол бермеу; күзде және көктемде қар ерімес бұрын қойыртпақ жүргізгіштердің трассалары бойымен үйінді астындағы су өткізгіш құбырларды, кюветтер мен биік орларды тазалау;

6) трассаның төсемін жөндеуді және негіздер, жолдар мен қойыртпақ жүргізгіштерге кіретін жолдардың өзгерген орындарында қойыртпақ жүргізгіштерді тегістеуді дер кезінде жүргізу;

7) қойыртпақ жүргізгіштердің жобалау құжаттамасында белгіленген лай қабатының қалыңдығынан астам лайлануына және мұз тығындарының түзілуіне жол бермеу;

8) тоқсанына бір реттен жиі емес құбыржолды арқау, соққыға қарсы құралдар мен кері клапандар тексеріледі. Тексеріс нәтижелерін журналға жазу керек;

9) қойыртпақ жұргізгіштердің трассасы бойымен орнын толтырғыштар мен жылжымайтын тіректердің жай-күйін тексеріп, оларды жөндеуді дер кезінде жүргізу;

10) таратқыш қойыртпақ жүргізгіштерді шығару жолдарында қыспалы бекіткіш, ысырма, ернемек бітеуіш, сұқпажапқыш түрінде бекіту арқауын орнату қажет. Тығындарды пайдалануға жол берілмейді;

11) қалдық зумпфтары мен астаушаларды қойыртпақ жүргізгіштерге бөгде заттардың түсуіне жол бермейтін торлармен жабдықтау қажет.

93. Қысыммен жұмыс істейтін қойыртпақ жүргізгіштер мен арқауды жөндеу кезінде пісірумен, бұрғылаумен және осы сияқтылармен байланысты жұмыстарды жүргізуге жол берілмейді.

94. Резервтік қойыртпақ жүргізгіштерді мақсатсыз пайдалануға (қосымша ағынды суларды айдап қотару үшін) жол берілмейді. Резервтік қойыртпақ жүргізгіш ай сайын технологиялық, климаттық және тексеріс барысында қалыптасқан факторларды ескере отырып, оны пайдалану жарамдылығына тексеріледі.

95. Бекіту арқауы мен соққыға қарсы құрылғыларды пайдалану қалдық қоймасы құрылыстарын пайдаланудың жобалау құжаттамасы мен технологиялық регламентіне сәйкес жүзеге асырылады.

96. Қойыртпақ жүргізгіштерді трасса бойымен босатуға арналған шықпалар мен олардың бекіту армату-расы жарамды күйде болуы тиіс, қойыртпақ жүргізгіштерді босату кезінде қойыртпақты қабылдауға арналған сыйымдылықтың оған босатылатын қойыртпақ жүргізгіштердің екі еселік көлемінен кем емес көлемі бос болуы тиіс.

Қойыртпақ жүргізгіштерді босатуға арналған сыйымдылықтың орналасқан жері мен құрастырылымы, оларды босатуға арналған тәсілдер мен құралдар жобалау құжаттамасында анықталады.

97. Қойыртпақ жүргізгіш қабырғасының жарылуына жол бермеу үшін, сыртқы ауа температурасы минус 10ºС төмен болғанда қойыртпақ беруді қойыртпақ жүргізгіштен келесісіне ауыстырып-қосуға жол берілмейді. Авариялық ауыстырып-қосу кезінде қосылатын қойыртпақ жүргізгіштің арматурасы мен жабдығы тексеріледі. Өшірілген қойыртпақ жүргізгіш босатылады.

98. Құбыржол арматурасы мен соққыға қарсы құрылғысы бар қойыртпақ жүргізгішті пайдалану кезінде:1) ақаулы ысырмалар мен кері клапандар жөнделуге немесе ауыстырылуға жатады;2) соңғы учаскелердегі ысырмалардың тез жабылуына жол берілмейді;3) соққыға қарсы құрылғылар уақтылы тексеріліп жөндеу жүргізіледі.99.Барлық жабдық толық істеп тұрған кезде және қойыртпақ жүргізгіштер трассасында жөндеу жұмыстары

болмаған кезде топырақ сорғысын іске қосуға жол беріледі.100. Қысымы жоқ қойыртпақ жүргізгіштерді пайдалану кезінде қабырғалар кеңейтіліп, лотоктарға жөндеу

жүргізіледі.101. Қойыртпақ жүргізгіштердің жарылуына әкелетін қойыртпақ жүргізгіштердің астындағы негіздердің түрленуі

айқындалған жағдайда, (көшкіндер, шөгінділер) оларды жою жөнінде шаралар қабылданады.102. Қабырғаларының қалыңдығы қауіпті белгілерге жеткен қойыртпақ жүргізгіштердің учаскелері (қысымды

қойыртпақ жүргізгіште құбырларды профилактикалық бұруды ескере отырып) ауыстырылады. Қабырғалардың қауіпті қалыңдығы жобалау құжаттамасында белгіленеді және қалдық қойманың құрылыстарын пайдалану жөніндегі технологиялық регламентпен реттеледі.

103. Болат пен құбырлардың пісірілген қосылыстарына тоттану әсерін тигізбейтін қойыртпақ жүргізгіштер қабырғаларының қауіпті қалыңдығын мынадай формула бойынша анықтайды:

t = Р Д/0,8R,

мұндағы Р – құбырдағы ең жоғарғы жұмыс қысымы, МПа;Д – құбырдың сыртқы диаметрі, мм;R – құбыр материалының созылуға есептік кедергісі, МПа.Қойыртпақ жүргізгіштер қабырғаларының тозу дәрежесін бұзылмайтын бақылау әдістерімен анықтау қажет.104. Қойыртпақ жүргізгішті жұмысқа қосқаннан кейін техникалық персонал оны трасса бойымен тексеріп және

тексеру нәтижелерін құрылыстарды көзбен шолып тексеру журналына жазады.105. Қойыртпақ жүргізгіш трассасы қызмет көрсету үшін қолжетімді болады. Автожолдар мен трассаға кіреберіс

жолдар жылдың кез келген уақытында жүруге дайын күйде ұсталады.106. Құбырлар мен астаушалардың көрнекті орындарында трассаны жобалық ажыратуға сәйкес пикетаж

қойылады.107. Эстакадалар мен галереяларға төселетін қойыртпақ жүргізгіштер бойымен оларға қауіпсіз қызмет көрсету

үшін ені кемінде 1 м қоршаулары бар өту жолдары орнатылады.108. Дамбаға төселетін диаметрі 600 мм астам таратқыш қойыртпақ жүргізгіштерде ені кемінде 1м сатыла-

ры мен биіктігі 1 м екіжақты төсеніштері бар өтпелі көпіршелер орнатылады. Таратқыш қойыртпақ жүргізгіштердің ұзындығы бойынша көпіршелер арасындағы арақашықтық 500 м артық емес, магистралдық қойыртпақ жүргізгіштікі 1000 м болуы тиіс.

109. Қойыртпақ жүргізгіштер төселетін туннельдер желдеткішпен, Авариялық жарықтандырумен және қызмет көрсететін персоналдыа арналған өту жолымен жабдықталады. Туннелдердің аэрациялық және желдету ойықтары үнемі жұмыс күйінде болады.

110. Қалдық қоймаларында қалқыма жер снарядын пайдалану кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптары сақталуы тиіс.

111. Жер снарядында және қалқыма қойыртпақ жүргізгіштерде сыртқы клапандар мен соққыға қарсы құралдарды жобалық құжаттамасыз орнатуға жол берілмейді.

112. Жер снарядын қысқы жағдайдағы жұмысқа дайындау кезінде:1) барлық тораптардың майы қысқысымен ауыстырылады;2) машина залы мен жер снарядының палуба құрылысын жылыту қажет, қосалқы сорғылар мен

құбыржолдарды жылыту қамтамасыз етіледі, машина залына термометр орнатылады;3) жер снаряды мен қалқыма қойыртпақ жүргізгіш жанында ойық жасалып ұсталады;4) қалқыма қойыртпақ жүргізгіштердің сал қайықтарының жай-күйі бақыланады;5) қалқыма қойыртпақ өткізгіштерді босатуға арналған шығарулар жұмыстық күйінде ұсталады;6) сал қайықтың үстіңгі палубасы жүктесіктерінің судан қорғау ернеулері қамтамасыз етіледі;7) жер снарядының палубасы, басқыштары, көпіршелері, өтпелері мен сатылары таза күйде ұсталынады.

Палуба қар мен мұздан тазартылады.113. Жүктесігі ашық, сал қайығында сызаты бар жер снаряды пайдалануға жол берілмейді.114. Жер снарядының көрнекті жерінде құтқару құралдары (дөңгелектер, құтқару кеудешелері) орнатылады.115. Жер снарядының жағадағы оператормен (диспетчермен), қойыртпақ сорғы станциясымен тұрақты

радиобайланысы болады.

116. Жер снарядындағы өрттен қорғау жабдығы, аспаптар жарамды күйде болуға тиіс. Өртке қарсы жабдықтар тізбесі жобада белгіленеді.

117. Жер снарядтарын технологиялық орналастыруды жүзеге асыруға арналған ойықтың ең кішкентай ау-даны осы Қағидаларға 7-қосымшада көрсетілген.

Осы Қағидаларға 7-қосымшада көрсетілгенмен салыстырғанда, ойық ауданын 20 % аспайтын және ауа райы күрт төмендеген жағдайда тек қысқа мерзімге азайтуға болады.

Ойықтың өлшемдерін осы Қағидаларға 7-қосымшада көрсетілгенмен салыстырғанда, энергияның өнімсіз шығындарының артуынан және тазартылатын сыйымдылық жылуының табиғи қорының кемуінен арттыру орын-ды емес.

5. Қойыртпақты қойылту кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі118. Қойыртпақты қойылту торабын пайдалану технологиялық регламентке сәйкес жүргізіледі.119. Қойылту тораптарының аумағына кіреберісте «Бөгде адамдарға кіруге тыйым салынады!», «Сыйымдылық

құрылыстары мен құбыржолдарының ернеулері бойынша жүруге тыйым салынады!» деген плакаттар ілінеді.120. Қалдықтарды (шөгінділер мен өндірістер қалдықтарын) бөлу камераларының құрастырылымына

қарамастан, оларды көтеру және қойыртпақ қабылдау және қойыртпақты бұру терезелері мен тесіктеріне түсіру үшін арналған ысырмалар мен механизмдер үнемі жұмыстық күйінде болуы тиіс.

121. Қойыртпақты авариялық лақтыру астауына бұруға арналған терезе жабылуға тиіс, терезе авариялық лақтыру кезінде ғана ашылады. Авариялық лақтыру астауына үнемі құя отырып бөлу камераларын пайдалануға, егер бұл жобалау құжаттамасында көзделмесе жол берілмейді.

Қойыртпақты қабылдау терезелерінде алмалы-салмалы қоқысты ұстап қалатын торлар орнатылады, олардың жай-күйіне ауысым сайын бақылау, уақтылы тазалау және жөндеу жүргізілуге тиіс.

Жұмыс торларын алып тастағанға дейін екінші ойықтарға тазалау үшін резервтік торлар, ал камераны жөндеу мерзімінде жөндеу ысырмалары орнатылады.

122. Гидроциклондарды қоректендіру желілері тастар мен бөгде заттарды қармап алуға және алып тастауға арналған құрылғылармен жабдықталады.

Гидроциклондарды жеткізу желілеріне гидроциклонға қойыртпақтың берілуін тоқтататын және реттейтін жапқыш орнатылады.

123. Қойылтқыштың жұмыс істеу уақытында қойылтқышта көбік түзілуді төмендету үшін қойыртпақты бөлу камерасынан жеткізу қойыртпақ жүргізгішіне қайта іске қосу кезінде оның ауамен ауалануына жол берілмейді.

Бөгде заттардың қойылтқышқа түсуіне; қойырпақты беру көлемі бойынша едәуір тербелістерге және қойылтылған өнімді ағызуға, өнімді аққыштығын жоғалтатын тығыздыққа дейін қойылтуға жол берілмейді.

Ағызуда жүзгіндердің бар болуына бақылауды жүзеге асыру және қойылтқыштың жұмысын қалыпқа келтіру үшін жедел шаралар қолдану қажет.

124. Реагенттерді көлік құралдарынан түсіруге, қоймаға беруге, аппараттар мен араластырғыштарға тиеуге, қалыптық және жұмыс ерітінділерін дайындауға арналған жабдықтар мен механизмдер үнемі жұмысқа жарамды күйде ұсталуға тиіс.

Қойылту процесіне беру кезінде жұмыс ерітінділерін мөлшерлеу автоматтандырылуға тиіс.125. Ірілендіргілер мен іріткілердің ұсақ ұнтақтарымен және олардың концентрациясы 0,2 % астам

ерітінділерімен жұмыс істеу құрамы кемінде екі адамнан тұратын топпен жүргізілуге тиіс. Арнайы киім киген жұмысшылар жұмысты қорғаныш көзілдірігімен және шаңтұтқыштармен орындауы қажет. Жұмыс уақытында со-рып және тартып желдету жүйесі қосылуға тиіс.

126. Теріге, еденге және жабдыққа тиген іріткілердің ерітінділері кептіру құбыржолына бұл мақсаттар үшін жабдықталған қондырғылардан сумен шайылады.

127. Металл сыйымдылықтары, құбыржолдар мен іріткілердің ерітінділерімен түйісетін жабдықтың бөлшектері пісіру жұмыстарын өндірмес бұрын сумен шайылады.

6. Су жинау және су бұру құрылыстарын пайдалану кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі

128. Су жинау және су бұру құрылыстарын қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету үшін:1) шөгін тоғанындағы су деңгейін күн сайын, ал су тасыған кезде ауысым сайын белгілеу бақыланады;2) құдықта жобада берілген судың тереңдігі мен су құю шегінен жоғары қысымды ұстап тұрады;3) құдықтар мен камералардың су қабылдау терезелеріндегі су құю шегін кеңейту дер кезінде жүргізіледі,

оларға бөгде заттар мен қойыртпақтың түсуіне жол берілмейді;4) су жинау және су бұру нүктелерінде оның сапасы (лайлануы) ауысым сайын бақыланады;5) жобалау құжаттамасында көзделген тұрмыстық және тасқын су шығынының өтуі қамтамасыз етіледі;6) құрылыстар техникалық жарамды күйде ұсталынады;7) кезекші үй-жайына шығарылған авариялық дабылы бар тоғандағы судың деңгейін автоматты түрде өлшеу

жүзеге асырылады.129. Құдықтардың, камералардың су қабылдау терезелері мен сифонды су қабылдағыштардың сорғылары

оларға бөгде заттардың, мұз бен қиыршықтардың түсуінен қорғалады.130. Құдықтардың су қабылдау ойықтарын жабу жапсарлар мен жіктерді бір мезгілде саңылаусыз жауып,

әрбір сорғыларды жұмыстық күйінде ретімен орнату арқылы жүргізіледі. Бір мезгілде бірнеше сорғыларды бірге орнатуға жол берілмейді.

131. Су жинау және су бұру құдықтарын пайдалану процесінде сорғыш арасындағы кеңістікті бетонмен тол-тыру алаңдардан немесе жұмысты қауіпсіз жүргізуді қамтамасыз ететін құрылғылардан жүргізіледі.

132. Су қабылдау ойықтарын сорғылармен жабу және сорғыш арасындағы кеңістікті бетондау атқаршы сызбаның, сорғылар мен бетон паспорттарының қосымшасы бар жасырын жұмысты аяқтау актісімен ресімделеді.

133. Су бұру құдығының (астауының) жанында атмосфералық әсерлерден қорғауды қамтамасыз ете оты-рып, қалдық қоймасындағы судың деңгейінен кемінде 0,5 м жоғары әрбір тесікті жабындысына қажетті мөлшердегі сорғылардың авариялық қоры көзделеді.

134. Құдықтар қызметтік көпір жағасымен қосылмаған қалдық қоймалары үшін жобалау құжаттамасында жылдың кез келген уақытында адамдардың құдыққа баруын, сорғылар мен жөндеу материалдарының жеткізілуін қамтамасыз ететін құралдар көзделеді.

Құдықтардың су қабылдау тесіктерін ақауы бар сорғылармен жабуға және оларды дайындау және орнату тәсілінде жобалау құжаттамасынан ауытқуға жол берілмейді.

135. Сорғыларды қалқыма құралдардан жұмыс күйінде орнату кезінде жұмысшылар (кемінде екеу) байла-натын сақтандырғыш белдіктермен және құтқару кеудешелерімен жабдықталады.

Су жинау және су бұру құдықтарын мұздың әсерінен сақтау үшін, олардың жанына ені кемінде 1,5 м ойықтар орнатылады. Оларды дайындау жұмыстары технологиялық регламентке сәйкес жүргізіледі.

136. Жобалау құжаттамасында белгіленген мөлшерден сорғылардың неомон бөлігінің биіктігі және су құю табанындағы қысым артық болған кезде құдықтар мен астауларды пайдалануға жол берілмейді.

137. Су жинау құдығын жағамен қосатын қызмет көпіріне кіру жолы жабылатын қақпалары немесе кішкене есіктері бар қоршаулармен жабдықталады. Көпірге бөгде адамдардың кіруіне жол берілмейді. Адамдардың жағадан сал қайыққа және жүзу құрылыстарына баруы үшін арналған көпіршелер мен басқыштардың ені кемінде 1 м екі жағынан төсеніштері салынып орындалады.

138. Су жинау және су бұру құрылыстарын тексеру және жөндеу рұқсат беру наряды бойынша жүзеге асыры-лады. Ішкі диаметрі кемінде 1 м коллекторларда тексеру және жөндеу үшін адамдардың болуына жол берілмейді.

139. Коллекторларды тексеру мен жөндеуді саны кемінде екі адамнан тұратын топ орындайды. Коллектордағы немесе тереңдігі 5 м құдықтағы адамдар шамдармен, коллекторға және құдыққа кіреберіс жолындағы адамдармен екіжақты сым байланысымен немесе радиобайланыспен жабдықталады.

140. Құдықтарды тексеру, техникалық қызмет көрсету және жөндеу кезінде пайдаланушы персонал дис-петчермен тұрақты байланыста, ал жағадан алыс орналасқан және бөгетпен немесе көпір жағасымен қосылмаған құдықтарда радиобайланыста болуы керек.

141. Су жинау және су бұру құрылыстарын тазарту жұмыстары жұмыстардың жауапты басшысының қатысуымен жүргізіледі.

142. Мөлдірленген су коллекторының су бұру құдықтарында баспалдақтар орнатылады және оларды бөгде заттардың түсуінен қорғау және шандорларды орнату бойынша жұмыстарды қамтамасыз ету үшін торлармен және қалқыма сал қайықтармен қоршалады. Сал қайықтардың алаңдары таяныштармен қоршалады.

143. Зиянды газдардың жиналуы мүмкін құдыққа немесе коллекторға адамдар түспес бұрын ауаның құрамы газталдағышпен тексеріледі. Құдықтағы немесе коллектордағы адамдар туралы көрнекті орынға ілінген плакаттар хабардар етеді. Ауада рұқсат етілген нормадан артық зиянды қоспалар болған кезде коллекторда жұмыс істеуге жол берілмейді.

144. Жұмысшыны су алу және құрғату құдықтарына түсіруге құдықтың беткі жағында екі адам болған, сақтандыру белбеуі мен ұшы түсіру ілмегіне немесе құдықтың тірегіне бекітілген негізгі арқан пайдаланған жағдайда жол беріледі.

145. Су бұру арналары олардың ішіне бөгде заттар мен топырақтың түсуінен қорғалады. Беткейге жанасқан арналардың бермалары шашырандыдан тазартылады.

146. Су қоршау астауының бойымен саты орнатылады, ал астаудың ені 2 м болғанда саты екі жағынан орнатылады.

147. Қайықтан өлшеу жұмыстарын құрамы екі адамнан тұратын құтқару кеудешелерін киген бригада жүргізеді.Астаушамен тереңдікті қолмен өлшеу кезінде қайықтың ернеуіне немесе орындығына тұруға және ернеудің

келесі бетіне еңкеюге, қолға лотлиннің бос ұшын байлауға болмайды. Тереңдікті массасы 10 м аспайтын лотты пайдаланып қолмен өлшеуге жол беріледі

148. Қысымы жоқ туннельдер жүйелі түрде қоқыстардан тазартылады. Бүлінген қаптау орындары қалпына келтіріледі, ал қапталмаған туннельдердегі құлаған тастар жиналады.

149. Арналардағы, туннелдердегі, жүрдек токтардағы қиыршық тығындарды «өзіңе қарай» саға жағынан жүргізуге жол берілмейді.

150. Гидротехникалық туннельдерді тексеру жылына екі реттен кешіктірілмей, әрбір тасқыннан кейін жүргізіледі. Тексеру нәтижелері көзбен шолып бақылау журналында жазылады.

151. Ұйым су басу немесе нөсерлі тасқындар басталғанға дейін алдын ала бір айдан кешіктірмей, қалдық қоймасын пайдалануды қамтамасыз ететін адамның басшылығымен тасқын комиссиясын құрады және тасқынды қауіпсіз өткізу шараларын дайындайды, ол болжамды тасқынға дейінгі 15 күнтізбелік күн бұрын кешіктірілмей орындалады.

Қалдық қойманың тасқынды қабылдауға және өткізуге дайындығы туралы комиссия ұйымның техникалық басшысы бекіткен акті дайындайды.

152. Авариялық бригаданың барлық мамандары мен жұмысшылары тасқын өткізу кезінде пайда болуы мүмкін жұмыс өндірісі бойынша оқудан өтеді, ол жөнінде іс-шаралар жоспарында жазба көрсетіледі.

153. Тасқын өткізу барысында қалдық қоймасындағы судың деңгейі мен судың су бұру және су қабылдау құрылыстары арқылы өтуін, құрылыстар мен бөгеттің жай-күйін тәулік бойы бақылау белгіленеді.

154. Тасқын өткеннен кейін барлық қалдық қоймаларының ақаулықтары жойылады. Анықталған ақаулықтар қысқа мерзімде жойылуы тиіс.

Авариялық су бұру арнасы қалдық қоймасынан су өткізбейтін далдамен қоршалады, ал аккумуляторлық сыйымдылықтар жобалау құжаттамасында көрсетілген мерзімде босатылады.

155. Пайдалану мерзімі аяқталғаннан кейін су қабылдау құдықтары, астаулар, түпкі су шығарғыштар мен су бұру коллекторлары тампондалады, орындалған жұмыстар актімен ресімделеді.

7. Айналымдық сумен жабдықтау жүйесін пайдалану кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі

156. Айналымдық сумен жабдықтаудың сорғы станциясын пайдалану кезінде осы Қағидалардың 80, 83 және 99-тармақтары сақталуы қажет.

157. Сорғы агрегаттарын іске қосу және тоқтату айналымдық сумен жабдықтауды пайдалану бойынша технологиялық регламентке сәйкес жүргізіледі.

158. Әрбір сорғы агрегатының мойынтіректердің температурасын бақылау және қозғалтқыш құрастырылымында қарастырылған электр қозғалтқыштардың статорын орау үшін манометрі, ваккумметрі (тол-тырылмайтын сорғылар үшін) термодабылдағышы болуға тиіс.

Агрегаттар (негізгі және қосалқы), ысырмалар мен бекіткіштер сырланып нөмірленеді, жабдық пен құбырларда тілшемен су тогының бағыты мен штурвалдарды, қолсаптар, басқарушы органдарды (ысырмаларды, бекіткіштерді) айналдыру бағыты көрсетіледі.

159. Айналымдық сумен жабдықтау цехында (учаскесінде) жоспар-сызбанұсқа ілінеді, онда құбырларды салу материалы, диаметрі, ұзындығы, тереңдігі, желі құрылыстарының, бекіткіш, реттеуші және қорғағыш арматуралардың, трассаның айналу бұрыштарының орналасу орны (пикеті), өзге жерасты және әуе желілерімен қиылысу орындары көрсетіледі және барлық атқарушы құрылыс құжаттамасы болады.

160. Біріктірілген үлгідегі сорғы станциясындағы су алу камераларының су қабылдау терезелерінің бекіткіштері авариялық жағдайларда терезелердің шұғыл жабылуын қамтамасыз етеді.

161. Есептік қысымы 1 МПа (10 кгс/см2) құбыржолдарындағы сорғы станциясының машина залында болат ысырмалар орнатылады.

162. Сорғы агрегаттарын іске қосу және тоқтату айналымдық сумен жабдықтауды пайдалану жөніндегі жоба мен технологиялық регламенттің нұсқауларына сәйкес жүргізіледі.

Агрегаттар жұмыс істеп тұрған кезде қорғағыш құрылғыларды бұруға, жөндеу жүргізуге және қозғалып тұрған бөлікті қолмен тежеуге болмайды.

163. Автоматтық режімде жұмыс істеп тұрмаған сорғыларды оларға қызмет көрсетуге рұқсаты бар қызмет көрсететін персоналдың қадағалауынсыз қалдыруға болмайды.

Автоматтық режимде жұмыс істеп тұрған сорғыларды тексеру мерзімділігі айналымдық сумен жабдықтауды пайдалану жөніндегі технологиялық регламентпен белгіленеді.

164. Жұмыстың берілген режимінен барлық ауытқушылықтар, сорғы станциясындағы ақаулар мен авариялар туралы ауысым бойынша аға жұмыскер бақылаушы адамға хабардар етеді.

165. Автоматты сорғы станцияларына қызмет көрсетуді өзінің аралап көруін және ескертулерін журналға тіркей отырып, станция жабдығының жұмысын тексеретін персонал тәулігіне кемінде бір рет (әрбір ауысымда) жүргізеді.

166. Сорғы станциясы қосалқы бөлшектермен, қосалқы пайдалану материалдарымен жабдықталады.167. Айналымдық сумен жабдықтаудың сорғы станциясының жабдығын жөндеу кезінде жетектердің электрлік

сызбанұсқасы бөлшектенеді және іске қосу құрылғыларында «Қосуға болмайды! Адамдар жұмыс істеп жатыр!» деген плакаттар ілінеді.

168. Қалқыма сорғы станциясын суға түсіру жұмысты ұйымдастыру жобасы бойынша жүргізіледі.169. Орнату орнында қалқыма сорғы станциясы бекітіледі және оны пайдалануды қамтамасыз ететін

бөлімшемен екіжақты сым байланысында немесе радиобайланыста болады.170. Қалқыма сорғы станциясы мен жаға арасындағы хабарлама қызмет көпіршесі арқылы жүзеге асырыла-

ды. Көпірше болмаған жағдайда жүзу құралы болады.171. Қалқыма сорғы станциясының сал қайықтары ағып кету жағдайына авариялық дыбыс және жарық

дабылымен жарақталады. Сал қайықта креномер орнатылады. Сал қайықтың жынысөзегі сорғы агрегатының па-спортында көрсетілген шамадан аспайды. Артық жыныөзек пен ағыс жойылады.

172. Қалқыма сорғы станциясына қызмет көрсететін персонал құтқару кеудешелерімен қамтамасыз етіледі. Сорғы станциясының ернеуінде кемінде екі құтқару дөңгелегі болады.

173. Қалқыма сорғы қондырғысын пайдалану кезінде қысқы уақытта оны мұздың әсерінен қорғау үшін оның қаңқасының айналасында майна құрылады және әрдайым орындалып отырылады. Ойықты орындау тәсілі немесе ойықсыз жұмыс істеу мүмкіндігі технологиялық регламентпен белгіленеді.

174. Қысқы уақытта қатып қалудан сақтау мақсатында құдықтарға орнатылатын желі арқауы (өрт сөндіру крандары, вантуздар, ысырмалар) жылытылады.

175. Қалқыма сорғы станциялары, сал қайықтар үш жылда кемінде бір рет тексеріледі, оларға жөндеу және сырлау жүргізіледі.

176. Жер бетіндегі төсемнің суқұбырын пайдалану процесінде мыналарға қадағалау жүргізіледі:1) су құбыры тұнбалары мен өзгерістеріне және тірек құрылғыларының жай-күйіне;2) қабықшаның жай-күйіне (оқшаулау немесе тоттануға қарсы сырлау);3) жапсарлардың, жіктердің, ернемек қосқыштардың саңылаусыздығына;4) компенсаторлардың, құбыржолы арматурасының, вакуумның кедергі клапандарының жай-күйі мен

жұмысына.177. Жер асты құбырының бұзылуларын айқындау үшін мыналарды:1) құбыр трассасындағы және оның айналасындағы топырақ төсемін;2) әдеттегі құрғақ қадағалау құдықтарында, кюветтерде және трассаға жақын орларда судың пайда болуын;3) қысқы уақытта трассада немесе оған жақын маңайда мұз қабаттарының пайда болуын;4) қадағалау құдықтарында орнатылған манометр бойынша аралас учаскелердегі қысымның әртүрлілігін

қадағалау қажет.178. Суқұбыры желілерінің, құрылыстар мен олардағы жабдықтардың жай-күйін бақылау және оларға

техникалық қызмет көрсету технологиялық регламентте белгіленген мерзімде жүргізіледі.179. Металл және темір-бетон суқұбырларының кезбе токтардан тоттануын бақылау жобалау құжаттамасында

көрсетілген мерзімдерде және тәсілдермен жүргізіледі. Электрлік тоттану анықталған жағдайда құбыржолдарды қорғау жөнінде техникалық шешім беру үшін жобалау ұйымын немесе өнеркәсіптік қауіпсіздік саласында жұмыстар жүргізу құқығына ие аттестатталған ұйымды шақырып, қысқа мерзім ішінде қорғау іс-шараларын орындау қажет.

Төселген құбыржолдардың маңында тұрақты ток электр желілерін жобалау ұйымының келісімінсіз салуға жол берілмейді.

180. Барлық анықталған ақаулықтар мен оларды жою бойынша қабылданған шаралар туралы жазбалар айналымдық сумен жабдықтау жүйесінің құрылыстарын тексеру журналына жазылады.

181. Тексеру учаскесі жақын орналасқан телефоннан 1,5 км артық арақашықтықта орналасқан жағдайда, персонал тасымалдау рациясымен немесе радиотелефонмен қамтамасыз етіледі.

182. Сорғы жабдығы мен қысымды суқұбырын пайдалануға енгізуге дейін күрделі жөндеуден өткізгеннен кейін олар беріктік пен тығыздыққа сыналады.

8. Байланыс, дабыл және жарықтандыру жүйелеріне өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі

183. Қалдық қойма технологиялық процестерді басқаруды, бақылауды және жұмысты қауіпсіз жүргізуді қамтамасыз ететін техникалық байланыс құралдарымен және дабылмен жабдықталады.

184. Операторлар (шаюды реттеушілер) мен қалдық қоймасының құрылыстарын аралап тексерушілер теле-фон, радиотелефон және радиобайланыспен жарақталады. Тасымал (жылжымалы) радиостанциялардың қызмет көрсету радиусы қалдық қоймасының кез келген нүктесінен диспетчермен тұрақты байланысты қамтамасыз етеді.

185. Қалдық қойма құрылысындағы байланыс және дабыл жүйесінің жай-күйі авариялық жағдайлар туралы барлық объектілерге шұғыл қабылдау мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

186. Тәулік бойы қызмет көрсетуді қажет ететін қалдық қоймасының барлық объектілері стационарлық электрлік жарықтандырылы тиіс.

Жарықтандыру желілері үшін желі кернеуі 220 В жоғары болмаған жағдайда оқшаулау бейтарабы бар электр жүйесі қолданылады. Доғалы жаңа құбырлы ксенон шамдарын пайдаланған жағдайда 380 В кернеуіне жол беріледі; стационарлық жарықтандыру қондырғылары үшін бейтарап жерге қосылған 6/0,4 кВт трансформатор-ларды пайдалануға жол беріледі.

Тәуліктің түнгі мезгілінде жұмыс істейтін кезекші персонал электрмен қамту сөнген жағдайда, аккумуляторлық шамдармен қамтамасыз етіледі.

187. Жұмыс және әкімшілік-тұрмыстық үй-жайлардың жарықтандыруы ҚР ҚНмЕ 2.04-05-2002. Табиғи және жасанды жарықтандыру талаптарына сәйкес келеді. Аумақтарды, жолдарды, өту жолдары мен ашық алаңдардағы жұмыс орындарын тәуліктің түнгі мезгілінде жарықтандыру параметрлері 3осы Қағидаларға 8-қосымшада көрсетілген.

9. Өндірістік бақылауды және өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын сақталуын қадағалауды қамтамасыз ету тәртібі

188. Қалдық қойманы авариялық пайдалануды қамтамасыз ету үшін қауіпсіздік өлшемдері әзірленеді және гидротехникалық құрылыстардың жай-күйі көрсеткіштерінің мониторингісі әзірленеді.

Қалдық қойманың жай-күйін өндірістік бақылау және қалдық қоймасының жағдайын қадағалау олар тұрғызылған сәттен бастап ұйымдастырылады және барлық пайдалану мерзімі ішінде жалғасады.

189. Қоршау дамбалары мен бөгеттердің жай-күйін заттың өзіне қарап қадағалау оларға орнатылған бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалана отырып, аспаппен бақылауды қамтиды.

Өндірістік бақылау дайындықтан өткен және қалдық қоймасының жинағышында жұмыс жүргізуге рұқсат алған бақылаушы адамға жүктеледі.

190. Заттың өзіне қарап қадағалаулар жүргізу үшін (мониторинг) бақылау адамдарын айқындалған кемшіліктер туралы хабардар ететін және оларды жою жөнінде шаралар қабылданбаған жағдайда ұйым басшылығын хабардар ететін заттың өзіне қарап қадағалау тобы ұйымдастырылады.

Топтың құрамы мен саны қадағалау құрамына, көлеміне және мерзімділігіне байланысты болады және жо-балау құжаттамасында белгіленеді.

Заттың өзіне қарап қадағалау арқылы құрылыстардың өлшемдері мен жай-күйінің қауіпсіздік талаптарына сәйкестігі бақыланады. Қадағалау нәтижелері тиісті қадағалау журналына осы Қағидаларға арналған 9-қосымшаға сәйкес енгізіледі.

191. Заттың өзіне қарап қадағалау мыналарды қамтиды:1) бақыланатын параметрлердің олардың шекті рұқсат етілетін мәндеріне сәйкестігін тексеруді;2) бөгетті шаюды тоқсандық бақылау журналын осы Қағидаларға 6-қосымшаның 1-нысанына сәйкес толтыра

отырып, толтыру және шаю технологиясын сақтауды бақылауды;3) шаюға берілетін қойыртпақтардың сипаттамасына қадағалау журналын осы Қағидаларға 6-қосымшаның

2-нысанына сәйкес толтыра отырып, шайылатын қалдықтардың сапасын геотехникалық бақылауды;4) қалдық қоймасындағы шайылған қалдықтардың сапасын бақылау журналын осы Қағидаларға

6-қосымшаның 3-нысанына сәйкес толтыра отырып, қалдық қоймасына келіп түсетін таза, дренаж су мен қалдықтардың сапасын бақылауды;

5) пьезометрлердегі судың деңгейін қадағалау журналын осы Қағидаларға арналған 6-қосымшаның 4-ныса-нына сәйкес толтыра отырып, қалдық қоймадағы су мен қалдықтардың деңгейін бақылауды;

6) көзбен шолу арқылы қадағалау журналын осы Қағидаларға 6-қосымшаның 5-нысанына сәйкес толтыра отырып, барлық құрылыс жүйелерінің жай-күйін;

7) тігінен алмастыруды бақылау журналы мен көлденеңінен алмастыруды бақылау журналын осы Қағидаларға 6-қосымшаның 6, 7-нысандарына сәйкес толтыра отырып, қоршалған құрылыстардың тігінен және көлденеңінен өзгеруін бақылауды;

8) Қойыртпақ жүргізгіш қабырғаларының қалыңдығын өлшеу журналын осы Қағидаларға 6-қосымшаның 7-нысанына сәйкес толтыра отырып, қойыртпақ жүргізгіш қабырғаларының тозу дәрежесі мен шегендеудің жай-күйін бақылауды;

9) сүзбе су шығынының журналын осы Қағидаларға 6-қосымшаның 9-нысанына сәйкес толтыра отырып, сүзбе режимін бақылауды;

10) жинауыштағы судың деңгейін бақылау журналын осы Қағидаларға 6-қосымшаның 10-нысанына сәйкес толтыра отырып, қалдық қоймадағы су теңгерімін бақылауды;

11) қойыртпақ шығарғыштардың жұмысын есепке алу журналын осы Қағидаларға 6-қосымшаның 11-ныса-нына сәйкес толтыра отырып, негізгі қойыртпақтың сипатын бақылауды;

12) қалдық қоймасының қоршаған ортаға әсерін бақылауды.Заттың өзіне қарап қадағалау көзбен шолу және аспаптық әдістермен жүргізіледі.192. Көзбен шолу қадағалауларымен мыналар бақыладанды:1) қалдық қойманың негізі мен қалпын дайындау, пайдаланушы персоналының күшімен орындалатын дам-

балар мен бөгеттерді салу жөніндегі жұмыстың жобалау құжаттамасына сәйкестігі;2) дамба (бөгет) баурайының, бермалар мен жоталардың және олардың жағадағы қабысу нүктелерінің

(тұнбалардың, сызаттардың, жылжулардың, шөгіндердің, қалқымалардың, тау жынысын еріту және теріс құбылыстардың болуы) жай-күйі;

3) дренаж құрылғылардың жай-күйі (қысымның, лайланудың, тұнбалар мен дренаж трассасы бойынша топырақ ойылуының және судың шығуының болуы, батпақтану, құдық астауларының бұзылуы, құрғатқыш немесе дренаж шығарғыштардың қатуы);

4) су қабылдау және су бұру құрылыстарының жай-күйі (құрылыс қабырғаларында сызаттар мен қуыс қаяулардың болуы, құрылыс қабырғаларының жапсарларының ағуы, металл құрылымдарының тоттануы, тасқын су-ларын түсіруге құрылыстың дайындығы, су шығарғыштардың, қайта іске-қосқыштардың, құбыржолдардың жай-күйі);

5) еңіс бекіткіштерінің, бермалар мен арна қаптамаларының жай-күйі (қаптамалардың бүлінуі, олардың асты-нан шайындының болуы, жіктердің ажырауы, бітелуі және лайлануы);

6) тексеру үшін бақылау-өлшеу аспаптары қолжетімді бөліктерінің жай-күйі – қақпақтардың, нөмірленудің, бастиектердің майысуының болуы;

7) қалдық қоймадағы су мен қалдық деңгейі;8) аумақтың санитариялық жай-күйі.193. Көзбен шолу қадағалауы журналына құрылыстарды қарау және тексеру кезінде анықталған кемшіліктер

туралы мәлімет жазылады.Журналға қалдық қоймасының жоспары қоса беріледі, онда бұзылу сипаты мен күнін көрсете отырып, пайда-

лану барысында құрылыстың техникалық жай-күйінде олқылықтар пайда болған учаскелер жазылады. Анықталған ақауы бар орындар оларды оңай тауып алуға болатын белгілермен белгіленеді.

194. Көлденең дренажды қарау кезінде:1) қаралатын құдықтар мен құбыр дренажы трассасының (құдықтарда қақпақтардың болуы, қабырғалардың

бұзылуы, құдықтардың айналасына және дренаж трассасы бойымен топырақ төсеу, құдықта бөгде заттар мен су қысымының болуы, сүзбе судың жер бетіне шығуы) жай-күйі;

2) бетонның, жапсарлардың жай-күйі мен ашық дренаж астауларының тесілуі, олардың бітелуі;3) автоматты дренаж сорғы станциясының жұмыстық күйі (құдықтарда қысымның болуы, сорғы жабдығының

жай-күйі) бақыланады.195. Көзбен шолып қадағалау кезінде қауіпті сипаты жоқ көзге көрінетін өзгерістер анықталған жағдайда

(шөгіндер, сызаттардың білінуі, дененің жекеленген учаскелерінің немесе бөгет негізінің бөлінуі), түрлену учаскесінде қосымша қабаттық таңбалар орнатылады және анықталған түрлену тұрақталғанға дейін немесе толығымен басылғанға дейін өткізілетін уақытша аспаппен қадағалау ұйымдастырылады. Бөгеттің қауіпті өзгерістерін анықтаған жағдайда оларды жою бойынша шаралар қолданылады.

196. Аспаппен қадағалау кезінде:1) су өлшеу тақтайшасы нөлінің байламын ай сайын тексеру;2) шөгіндерді және құрылыстар мен олардың негіздерінің бірігуін, сондай-ақ құрылыстардың геометриялық

өлшемдерін мерзім сайын геодезиялық (маркшейдерлік) бақылау;3) денедегі сүзбе судың деңгейі мен құрылыс негізіндегі жерасты суының деңгейін өлшеу жүргізіледі.197. Өлшенген шамаларды жобада берілген өлшемдермен және құрылыстарды қауіпсіз пайдалану

өлшемдерімен салыстыратын ұйымның мамандандырылған қызметтері аспаппен қадағалау жүргізуге жіберіледі. Қадағалау нәтижелері бойынша жобадан анықталған ауытқушылықтар жойылады.

198. Геодезиялық (маркшейдерлік) бақылау:1) бақылау-өлшеу аспаптарымен белгіленген жоспарлы және биік қалпын геодезиялық өлшеуді;2) шөгіндерді және құрылыстар мен олардың негіздерінің ығысуын, құрылыстардың геометриялық өлшемдерін

мерзімді түрде өлшеуді;3) қалдық қоймасының мерзімді топографиялық түсірілімін қамтиды.199. Геодезиялық (маркшейдерлік) өлшеу:1) геодезиялық (маркшейдерлік) тірек желілеріне қатысты бөгеттер мен дамбаларды бақылау-өлшеу аспап-

тары жоспарлы және биік қалпын геодезиялық өлшеуді (үш жылда кемінде бір рет);2) тірек қада белгісіне қатысты су өлшеу тақтайшасының нөлін жыл сайын тексеруді;3) үш жылда кемінде бір рет мемлекеттік геодезиялық желілерден тірек қадабелгілерін тексеруді;4) жобаның талаптарына сәйкес шөгіндерді және құрылыстар мен олардың негіздерінің ығысуын өлшеуді;5) жобаның талаптарына сәйкес қалдық қоймасының топографиялық түсірілімін орындау кезеңділігін қамтиды.Геодезиялық түсірілімдерді жылына екі рет (күз, көктем) жүргізу қажет. Түсірілім кезінде қоршау бөгеттерінің

ысырылуына (көлденең және тік) ерекше бақылау жүргізу қажет.200. Жобада көзделген құрылыстардың сүзбе режимі мен бу қысымын қадағалау арқылы:1) бөлік және құрылысты қоршау негіздеріндегі және олардың жағамен қабысуындағы су деңгейінің орны;2) құрылыс негіздеріндегі, жағамен және іргелес құрылыстармен жанасатын жерлеріндегі пьезометрлік қысым;3) дренаж желілердегі, құрғатқыш пен дренаж коллекторынан шығару жолдарындағы сүзінді шығынының

шамасы;4) сүзінді ағысының дренаж құрылғыға кіру немесе қоршалған дамбаларды баурайларына шығу биіктігі;5) ағыс жылдамдығы мен топырақты сүзінді ағысымен шығару;6) гидрорежим желісі ұңғымасындағы жерасты сулары деңгейін бақылау журналын, судың жалпы химиялық

талдауын тіркеу журналын, объекті бойынша судың сынамасын химиялық талдау тізімдемесі журналын және судағы микроқұрауыштардың құрамы тізімдемесі журналын осы Қағидаларға 6-қосымшаның 12,13,14 және 15-нысанда-рына сәйкес толтырумен сүзінді судың химиялық құрамы мен лайлануы;

7) топырақ суының деңгейі мен қалдық қоймасы аумағына жанасқан химиялық құрамы;8) дамбаларды суға орнықты элементтеріндегі, сазды негіздер мен тірек призмасы бөлігіндегі бу қысымының

шамасы белгіленеді. 201. Дамбалар мен бөгеттердің жекеленген учаскелерінің қалыңдайтын немесе өшпейтін өзгерістері аспаптық

қадағалау арқылы анықталған жағдайда себебін анықтап, құрылыстың авариясыз жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін жобалау ұйымының өкілдері шақырылады.

202. Қалдық шаю қоймаларында алғашқы пайдаланған бес жылдан кейін және жылына кемінде бір рет тірек призмасының жобадағы шегінде 10 м сайын кеңейткеннен кейін тірек призмасына шайылған қалдықтардың (шығарылымдардың) физикалық-механикалық сипатының жобалық құжаттама талаптарына сәйкестігін куәландыру мақсатында инженерлік-геологиялық тексеріс жүргізіледі.

Егер алынған сипаттардың мәні жобалау құжаттамасында берілгеннен төмен болса, онда жобалық ұйымммен келісімде қалдық қоймасын одан әрі пайдалану мүмкіндігі туралы шешім қабылданады.

Қалдық қойма дамбаларының орнықтылығын тексеру қажеттілігін жобалау ұйымының өкілдерінің қатысуымен комиссия белгілейді.

203. Қалдық қойманың су астындағы бөлшектерінің құрамы, тексеру тәртібі мен мерзімділігі жобада анықталады және технологиялық регламентте көрсетіледі. Өзен мен су қоймасы жағасында орналасқан сорғы станциясын пайдалану кезінде су астындағы бөлшектерді тексеру жылына бір рет жүргізіледі. Жаңа су жинау және су бұру құрылыстарын қайта жаңарту немесе салу кезінде тиісті шарттың негізінде жүргізілетін авторлық қадағалау жүзеге асырылады.

204. Қалдық қойманың сыйымдылығын пайдалануды жылына кемінде бір рет тексеру үшін су бетіндегі және су астындағы қалдық қабаттарын геодезиялық түсіру және қалдық қоймасында жиналған қалдық пен судың көлемін анықтау жүргізіледі.

Қалдық қойманы толтырудың жобалау кестесі артқан жағдайда жобалау ұйымы қалдық қойманы пайдалану мерзіміне немесе қосымша сыйымдылықты дер кезінде дайындау үшін оның кезегіне түзету енгізеді.

205. Қалдық құю қоймаларында дамбаны төменгі бъефке қарай толық биіктікке қалыңдату кезінде қалдықтарды шаюды геотехникалық бақылау, егер бұл жобалау құжаттамасында көзделмеген болса, қажет емес. Тек қалдық қоймасын толтыру біркелкілігі, тұнба тоғанындағы судың деңгейі мен көлемі ғана бақыланады.

206. Заттың өзіне қарап қадағалау мен құрылыста болатын процестердің нәтижелерін талдау негізінде аспаппен қадағалау құрамы немесе мерзімділігін жобалау ұйымының келісімі бойынша қалдық қоймаларды пай-даланушы ұйым өзгертуі мүмкін.

207. Аспаппен өлшеу, геотехникалық бақылау, құрылыстарды тексеру мен қарау, авторлық қадағалау деректерінің, бақылау органының тексеру материалдары мен сараптау қорытындылары негізінде пайдалану қызметі жыл сайын қалдық қойманың жай-күйі туралы техникалық есеп дайындайды.

208. Жер асты суының ықтимал лайлануын және қалдық қойманы жанаса орналасқан аумақты су басуды бағалау үшін кестеге сәйкес қадағалау желісі ұңғымасындағы судың деңгейін өлшеу және химиялық құрамына сынама алу жүргізіледі.

209. Жобалық шаю технологиясын сақтау:1) негізгі және қатты құрамдас қойыртпақтың сипатын бақылауды;2) қойыртпақ шығару диаметрі мен ұзындығының және олардың арасындағы адымның жобалау құжаттамасына

сәйкестігін бақылауды;3) қойыртпақты шаю картасына дұрыс беруді және жуылатын материалдың карта бетіне бөлінуін бақылауды;4) жобалау құжаттамасында қабылданған шаю қарқынының, жуылатын қабаттың қалыңдығы мен жағада

дем алу уақытын бақылауды;5) шайылған жерде қазынды шұңқырлардың немесе ұсақ екшемдердің жиналуы мүмкін тұрып қалған

аймақтардың түзілуіне жол бермеуді бақылауды қамтиды.210. Шаюға берілетін қойыртпақ мен қалдықтардың сипатын бақылау шығындарды өлшеу, бір мезгілде жұмыс

істеп тұрған барлық қойыртпақ шығарғыштардан сынама алу және талдау арқылы жүргізіледі.211. Шайылған жағадағы қойыртпақтан, қалдықтардан сынама, сондай-ақ дренаж коллектордан судың сы-

намасын тобында кемінде екі адам болған жағдайда ғана алуға болады.212. Қалдық қоймада бақылау қадағалауын және шаю кезінде өлшеу жүргізу үшін орналасу орны жобалау

құжаттамасында анықталатын көлденең қақпақ бекітіледі.213. Тірек призмасында шайылған қалдықтардың мынадай сипаттамалары анықталуға тиіс:1) електік өлшемдік құрамы;2) құрғақ қалдықтардың тығыздығы;3) табиғи ылғалдылығы;4) қалдық бөлшектерінің тығыздығы.Қандай бір сипаттамаларды анықтау қажеттілігі, сынау жиілігі жобалау құжаттамасында анықталады.214. Жобалау құжаттамасында көзделген қадағалаулардан басқа қалдық қоймалар жылына кемінде екі рет

комиссиялық тексерулерге ұшырайды:1) тасқын барсында пайдалануға дайындығын тексеру мақсатында көктемде тасқын өтпес бұрын;2) күзде жай-күйді және күзгі-қысқы маусымда қалыпты пайдалануға дайындықты тексеру мақсатында.Комиссия ұйымдастыру бұйрығымен құрылады.Қалдық қоймаларын тексеру нәтижелері бойынша комиссия ұсынылған іс-шараларды орындау мерзімі

анықталатын шешімді қабылдайды. 215. Техникалық есеп келесі жылдың бірінші тоқсанынан кешіктірілмей, бір айлық мерзімде қалдық қойманың

жай-күйі туралы қорытындыны және оны одан әрі пайдалану туралы ұсынымдарды беретін жобалау ұйымына жіберіледі.

216. Құрылыс объектілерін пайдалануға қабылдау кезінде құрылыс процесінде мердігер құрылыс ұйымы орындаған журналдар мен қадағалау материалдары бақылау-өлшеу аспаптарының атқару құжаттамасымен бірге акті бойынша пайдаланушы персоналға беріледі.

217. Құрылысты ауысым сайын тексеру жүктелген пайдаланушы персонал оның ұзындығы 3 км артық болған жағдайда көлік құралымен қамтамасыз етіледі.

10. Үстемелеп қазылатын және карстелген аумақтардағы қалдық қоймаларының өнеркәсіптік қауіпсіздігін қамтамасыз ету тәртібі

218. Үстемелеп қазылатын аумақта орналасқан қалдық қойманы пайдалануды жүзеге асыратын бөлімшеде (цехта, учаскеде) мынадай құжаттар бар болуы қажет:

1) қалдық қоймасының, қалдық қойма орналасқан аймақта жерасты жұмыстарын жүргізетін, қолданыстағы және өңдеу үшін жоспарланып отырған кеніш (шахта) басшылығымен келісілген, жерасты тау-кен қазбаларының тереңдігін көрсете отырып, олардың бірлескен жоспары;

2) қатпарлардың созылым қиысының тіліктері;3) су өткізу сызаттарының түзілген және түзілуі мүмкін аймақтарының, сынықтар мен жарылу, ықтимал топырақ

және тасқын су басу аймақтарының шектері бар карта;4) қалдық қойма құрылыстарынан соңғы белгіге дейін оны толтыру кезіндегі жүктемені ескере отырып, жер

бетінің өзгеруін болжау және қазылған кеңістікке сүзінді ағысын болжау;5) қазба үстіндегі қабат шөккен кезде құрылыстарды қорғау шаралары;6) үстемелеп қазылатын аумақтарда орналасқан, қалдық қойма орналасқан жерде жерасты жұмыстарын

жүргізетін кеніш (шахта) басшылығымен және әскерилендірілген авариялық-құтқару қызметімен келісілетін қалдық қоймасынындағы АЖЖ болады.

219. Қойыртпақты түсіру мен су жинау шамасы тұрақты болған жағдайда, тұнба тоғанындағы су деңгейі төмендеген кезде тау-кен қазбаларындағы су ағысының шамасын бақылауды арттыру бойынша шешім қабылдау үшін кеніш басшылығына хабарланады.

220. Қалдық қоймадағы су деңгейі күрт төмендеген жағдайда, оған қойыртпақты түсіру тоқтатылып, тоғаннан суды ұйымдастырылған түрде бұру және түсіру үшін шаралар қолданылады.

221. Қазба үстіне немесе оған жақын төселген жерасты төсемдерінің су тартқыларында, сынықтар, сызат-тар жыныстары немесе су өткізгіштігі жоғары жыныстар аймағында, трассаның басында және соңында шығын өлшегіштер орнатылады, олар арқылы жүйелі түрде алынатын және келіп түсетін судың көлемі бақыланады. Трассадағы судың азаюын анықтаған жағдайда резервтік су тартқыға көшіп, бүлінген орындарды анықтау және ағып кетуге жол бермеу шаралары қолданылады.

222. Оқпа аумағында орналасқан қалдық қоймалар үшін:1) анықталған оқпа шұңқырлары мен сызаттарды баяу түсетін топырақпен бітейді;2) тоғандағы қойыртпақты тазарту және сыртқы сумен жабдықтау жағдайларынан қажетті судың көлемін

ұстап тұру қажет, оның асыра толып кетуіне жол берілмейді;3) шайылатын су шығынын азайту мақсатында қалдықтардан (шығарылымдардан) қалқаны алдын ала жуып,

жыраның едәуір өтетін учаскелерін жағаға және бағытталған шаю қажет; қалқаның су бетіндегі қабатының желден жарылмауы үшін қорғағышы болады;

4) шайынды су шығатын орындарда, жер бетіндегі су ағысына жақын орналасқан су мен су айдындарында, су алу және су азайту ұңғымаларында қоспалардың құрамы бақыланады;

5) АЖЖ жабық оқпа қуысы арқылы оның үстіндегі жабынның бұзылу нәтижесінде судың авариялы түрде ағу жағдайы көзделеді.

11. Шөгін қоймасында өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі 223. Шөгін қоймаларын пайдалану кезінде жобалау құжаттамасында көзделген:1) шөгіндерді сорғыту үшін бөліктерді немесе алаңдарды толтыру кезегі;2) шөгін қоймасы бөліктерінде дренажтрады қосудың тәртібі мен мерзімдері;3) шөгінді сусыздандыруға және дайындауға берілген уақыт сақталуға тиіс.224. Шөгіндерді оларды сорғытусыз құрғақ қазу техникасымен шөгін қоймасында дайындауға және дайындауға

әзірленген бөлікті немесе шаю картасын инженерлік-техникалық тексеруге жол берілмейді.225. Шөгіндерді дайындау және тау-кен көлік машиналарын, электрмеханикалық құрылғыларды пайда-

лану Қазақстан Республикасында қолданыстағы нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес жүргізілуге тиіс.226. Шөгіндер қоймасын тазалау үшін олардың түбі мен бөктерлерін бекіту мен қаптаудың бұзылуына әкеп

соғатын тәсілдер мен механизмдерді пайдалануға жол берілмейді.

12. Аршымалы жыныстардың гидроүйінділерінің өнеркәсіптік қауіпсіздігін қамтамасыз ету тәртібі227. Құлама дамбалары шайылған топырақтан қалануға тиіс. Құлама бөгеттерді жағажайдан шұңқырлар мен

траншеялер жасау арқылы топырақты қазып алу арқылы салуға жол берілмейді.228. Құлама дамбаларды әкелінген топырақтардан немесе аршынды жыныстардан салуға жол беріледі.

Материал, дамба құрылымы және гидроүйіндіні шаю тәсілі жобамен белгіленуге тиіс.229. Құлама дамбаларды және гидроүйіндінің тірек призмасын су шайып кетудің алдын-алу үшін, аса төмен

консистенциялы және жобада берілгенмен салыстырғанда көбейтілген шығынмен қойыртпақты беруге болмайды. Қойыртпақ жүргізгіштерді жуу кезінде үйінді бөгетін шайып кетудің алдын алатын шаралар қабылданады.

230. Кран арқылы құбырды салу кезінде бөлгіш қойыртпақ жүргізгіш жібінің түзу сызықты жағдайы және шаю қабатының қалыңдығы белгілер бойынша және Т сипатты күзету үйлері бойынша орнатылады.

231. Бөлгіш қойыртпақ жүргізгіш жібінің кран шынжыр табанының шетінен қолайлы арақашықтығы және шынжыр табанның алдыңғы шаю жүргізілетін құбырдың шет жағынан арақашықтығы жұмысты ұйымдастыру жо-спарында белгіленуі тиіс.

232. Қойыртпақ жүргізгіштерді арттыру және тарату операциялары кезінде мынадай талаптар орындалуға тиіс.233. Шаюшы-жұмысшының ілгектеуші куәлігі болуы тиіс.234. Арттырылатын және бұзылатын құбырларды тасымалдау үшін Қазақстан Республикасында қолданылатын

нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес құралдар қолданылуға тиіс.(Жалғасы 20-бетте).

8 тамыз 2015 жылwww.egemen.kz20235. Шаю картасы жұмысты ұйымдастыру жоспарында көзделген нормалауға жатады.236. Кран жұмыс жасайтын және құбырларды салу (бұзу) аймағына бөтен адамдар, жерді сору снарядының

кешенді бригадасының, мүшелері кіргізілмейді. Аймақта шаюшы-жұмысшының ғана жүруіне жол беріледі.237. Құрылыстарды, аумақтарды және үйінділерді шаю кезінде топырақты салу орындары қауіп-қатер ту-

ралы ескертетін және жұмыс орнына бөтен адамдардың келуіне тыйым салатын ескерту белгілерімен тұрақты қоршалуға тиіс.

238. Топырақтың ұсақ бөліктерінен жасалған құрылысты шаю кезінде құлама бөгетін бульдозермен құру топырағының сулылығын және тығыздығын (жобада берілген мөлшерлерге сәйкес) тексергеннен кейін ғана жүргізілуге тиіс.

239. Шаю кезінде ұсақ тұнбалы және батпақ бөлшектер салынуы мүмкін құбырдың бүйір жағын шаюсыз және жергілікті төмендетулерсіз картаның барлық ұзындығы бойынша салынатын топырақтың көлденең қалыңдығын салу қамтамасыз етілуі қажет.

240. Су төгу құдықтарының қабырғалары мен өзегі бар құрылыстарды шаю кезіндегі ішкі тік тұрақ арасындағы кеңістік уақыт өте келе шайылады.

241. Жұмыс істеп тұрған құдықтарға қызмет көрсету қоршайтын таяныштары бар көпірден немесе өткел ағаштан ғана жол беріледі.

242. Уақытша жұмыс істемейтін құдықтар ағаш қақпақпен жабылуы қажет.243. Жұмыста ұзақ уақыт үзіліс алдында жуылатын құрылыстардың беттері судың тұрып қалуын болдыр-

майтындай жағдайға келтірілуге тиіс.244. Жұмысты ұйымдастыру жоспарында қабылданған кескінмен салыстырғанда, құрылыстарды биіктігі және

бөктерлері бойынша толығымен шаймауға жол берілмейді. Еңіске норма бойынша қайта шаю орташа өнімділігі су бойынша 2500 сағ/м дейінгі жерді сору снарядтары үшін 0,2 м және 0,4 м – жоғары өнімділігі бар жерді сору снарядтары үшін жол беріледі. Белгіленген рұқсаттар шегіндегі шайылған топырақтың көлемі және жоспарлана-тын жұмыстар кезіндегі оны келесі кесу жұмысын ұйымдастыру жоспарында құрылысты шаюды ескеруге тиіс.

13. Шаңмен күресу және радиациялық қауіпсіздік бойынша өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі

245. Ашылған қабатта көп шаң көтерілуі байқалатын қалдық қоймаларында шаңды басу шаралары қабылдануы қажет.

Шаң концентрациясы белгіленген шектегі рұқсат етілетін концентрациядан жоғары жұмыс орындарында қызмет көрсететін персонал тыныс алу мүшелерін қорғайтын жеке құралдармен қамтамасыз етіледі.

Шаң көп бөлінетін орындарда оны басу жөніндегі шаралар жалпы пайдалану және қалдық қоймаларының консервациясы (қалпына келтіру) жобалау құжаттамасымен белгіленеді.

246. Қалдық қоймаларында радиациялық қауіпті заттар анықталған жағдайда, радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін ұйымдастыру-техникалық іс-шаралар кешені жүзеге асырылады.

Қалдық қоймаларын радиациялық қауіпті нысандарға жатқызуды, іс-шараларды әзірлеу және бекітуді атте-статтаудан өткен сарапшы ұйымдар қатыстырылған ұйымның әкімшілігі жүзеге асырылады.

Қалдық қойманың радиактивті ластану деңгейін анықтау үшін, технологиялық регламентпен белігіленген мерзімдерде, бірақ үш жылда бір реттен жиі емес мерзімде радиациялық жағдайға тексеру жүргізіледі.

247. Радиоактивті ластанған қалдық қоймаларға қызмет көрсететін жұмысшылар радиациялық қауіпсіздік бойынша оқудан өтуге тиіс.

248. Радиациялық қауіпсіздік нормаларын сақтауды бақылаушы - ұйымның басшылығына жүктеледі.249. Шаңның пайда болу мүмкіндігін жою және қалдық қоймаларын пайдалану кезінде жуылатын бөктерлер

бетінен радиоактивті ауакірнелерді тарату үшін оны жобалау құжаттамасымен анықталған қабат қалыңдығымен жобалық белгілерге дейін шаю мөлшері бойынша таза топырақпен жабу жүргізілуге тиіс.

250. Радиоактивті қаупі бар қалдық қоймаларын консервациялау жобалау құжаттамасына сәйкес және жуылған материалдарды табиғи нығыздағаннан кейін орындалуға тиіс. Мұндайда радиоактивті ластануы бар бөлшектенетін жабдық белгіленген деңгейлерге дейін зарарсыздандырылуға тиіс.

14. Персоналды қорғау бойынша өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі251. Қызмет көрсететін персоналдың кезекшілігі тұрақты қарастырылған қалдық қоймалардың

құрылыстарында қысқы мерзімде жылыту үшін және жаңбырдан қорғау үшін жұмыс орнынан (сорғы станциялары-нан) 300 м алыс болмайтын жерде орналасқан тұрмыстық үй-жайлар орнатылады.

Көрсетілген жайлар жедел байланыс құралдарымен жабдықталады, онда үстелдер, отыруға арналған орындықтар, жуынатын жер, ауыз су құйылған ыдыс, сыртқы киімге арналған ілгіш болуы керек.

Жылытуға арналған үй-жайлардағы ауаның температурасы 200С төмен болмай белгіленеді.Санитариялық-тұрмыстық жайлар тұрақты жұмыс орнынан 1 км-ден асатын арақашықтықта орналасқан

жағдайда, жұмыскерлер жұмыс орнына және жұмыс орнынан көлікпен жеткізіледі.252. Құрылыстарға қызмет көрсететін жұмысшылар арнайы киіммен, арнайы аяқ киіммен және жеке қорғаныш

құралдармен қамтамасыз етілуге тиіс.Ұйым арнайы киімдерді жууды, аяқ киімдерді және арнайы киімдерді жөндеуді қамтамасыз етеді.253. Пайдаланумен айналысатын бөлімше алғашқы медициналық көмек көрсететін пунктпен қамтамасыз

етіледі. Пунктті ұйымдастыру және жабдықтау жобалау құжаттамасында белгіленеді.Егер көрсетілген бөлімдегі адамдар саны 100-ден аз болса, жұмысшыларға жақын маңдағы емдеу мекемесінде

медициналық қызмет көрсетуге жол беріледі.Әрбір тұрмыстық үй-жай алғашқы медициналық көмек қобдишасымен қамтамасыз етіледі.254. Жұмыста зардап шеккендерді немесе аяқ астынан ауырып қалғандарды емдеу мекемесіне жеткізу үшін

басқа мақсаттарда қолдануға болмайтын жабдықталған санитариялық машина көзделеді.

15. Қалдық қоймаларын консервациялау, жою кезіндеөнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі

255. Қалдық қоймасы мен жинақтауыш оны жобалық белгіге дейін толтырғаннан кейін және оны толтыру бойынша жұмыстар тоқтаған соң жобалық құжаттамаға сәйкес консервациялануға немесе жойылуға тиіс.

256. Құрамында улы ағыстары бар қалдық қоймасын жою мынадай жағдайларда жүзеге асырылады:1) адамдар денсаулығына қауіп төнгенде оны елді мекендерде орналастыру;2) сүзгілеуге қарсы құрылғылар жерасты және жерүсті суларының оларда улы ағыстардың өтуінен сақтауды

қамтамасыз етпегенде, оны су қорғайтын аймақтар шегінде орналастыру.257. Консервациялау (жою) жобасы:1) жұмысты аяқтау мерзіміне құрылыс жоспарын және кескінін;2) ұзақ уақыт мықты ұстауды қамтамасыз ететін қоршайтын бөгеттер параметрлері туралы қорытындыны;3) табиғи бақылау құрамынан және қалдық қоймасын пайдаланудан шығарғаннан кейінгі бақыланатын

параметрлерді;4) су төгуден жоғары орналасқан алаңнан беткі ағынды алу (өткізу) және қалдық қойманың алаңына түсетін

атмосфералық жауын-шашынды бұру жөніндегі іс-шараларды;5) құрылыстарды су және жел эрозиясынан қорғау жөніндегі іс-шараларды;6) су төгетін, дренаж және су бұру құрылыстарының жұмысқа жарамдылық жағдайын немесе оларды пай-

даланудан шығару тәртібін қолдау негіздемесін;7) көлік коммуникациялары мен жабдықтарды (қойыртпақ жүргізгіштер, автожолдар, съездер) бөлшектеу

тәртібін;8) қалдық қоймасын қалпына келтіру жөніндегі техникалық шешімін;9) консервациялау бойынша жұмыстарды атқарғаннан кейін қалдық қойманың қоршаған ортаға әсерін

бағалауды;10) консервациялау (жою) бойынша жұмыстарды аяқтау мерзімін қамтиды.258. Барлық атқарушылық құжаттамалары мен жұмыстың аяқталу мерзіміне қалдық қоймасын консерва-

циялау бойынша жұмысты өндіру кезеңінде өткізілетін қадағалау бақылау материалдары белгіленген тәртіпте сақтауға өткізіледі.

259. Консевациялау (жою) туралы актіге қол қойылғаннан кейін қалдық қойманы консервациялау (жою) аяқталған болып саналады.

260. Консевациялауға (жоюға) жататын қалдық қойманың қауіпсіздігін қамтамасыз ету қалдық қоймаларын пайдаланушы-ұйым жүзеге асырады.

16. Жобалық құжаттамаға өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі261. Пайдаланудың барлық мерзімі ішінде есептеу ыдысының су басу ағынын қауіпсіз қабылдауды қамтамасыз

етпейтін қалдық қоймаларында авариялық су бұру көзделеді.262. Шоғырландырғыш ыдыстар мен қалдық қоймаларының, жинақтауыштардың айналасына өзендер ағынын

қабылдау және бұруға арналған суды бұру құрылыстары жоғарғы пайызды қамтамасыз етілудің судың есептік шығынын қабылдауды және өткізуді қамтамасыз етеді.

263. Қойыртпақ жүргізгіштер салынған жерасты камералары мен галереяларда өтетін орын, желдетуге арналған қондырғылар, авариялық жарықтандыру, жабындарда құрастыру есіктері және қойыртпақ жүргізгіштерді жөндеуді және ауыстыруды қамтамасыз ететін көтеру-көлік құралдары орнатылады.

264. Камералар мен галереялардан қойыртпақ сорғы станцияның дренаж жүйесіне авариялық жіберу қамтамасыз етілуге тиіс немесе олардың аса төмен нүктелерінде жертөле орнатылуы және қойыртпақ жүргізгіш жарылғанда қойыртпақты сору үшін сорғы қарастырылуы қажет.

265. Қойыртпақты сору станцияларында соратын келтеқұбырлар мен қойыртпақ жүргізгіштерді шаю үшін су беру қамтамасыз етілуге тиіс.

266. Қойыртпақты сору станциясының шекарасындағы қойыртпақ жүргізгіштерде кері клапандар орнатылады.267. Қазылған сорғы станцияларында машина залынан шығатын авариялық шығу көзделеді.268. Дренаж және авариялық сорғылардың электр қозғалтқыштарының негізгі және резервтік қуат алуымен

қамтамасыз етіледі.269. Қойыртпақ жүргізгіштерде қайта қосу камералары қарастырылмаған шаятын қалдық қоймалары үшін

қойыртпақ сору станцияларының технологиялық шешімдері соңғы құрамдағы қойыртпақтарды оларда орнатылған әрбір топырақты сорғыға қойыртпақтың келуін қамтамасыз етеді.

270. Жабдықтарды құрастыру және сорғы станцияларындағы желілерді ажырату, топырақты сорғылардың электр қозғалтқыштарының және қысымды су тартқыштар мен қойыртпақ жүргізгіштер үзілген кезде басқару қалқандарының желіден шығуын болдырмауын ескеріп жүргізіледі.

271. Сорғы және тереңдетілген машиналы залдары бар қойыртпақ сору станцияларында су тартқыштар (қойыртпақ жүргізгіштер) мен тетіктер ішінен және құрылыстан тікелей жақын маңда үзілген жағдайда оларды су басудан қорғау қарастырылуы қажет. Авариялық шығару болмаған жағдайда, су баспаған белгіде машиналы залды су басу қаупі кезінде суды соруды қамтамасыз ететін авариялық сорғылар орнатылады, машина залын су өтпейтін өткел құрылғысымен саралау көзделеді.

272. Сорғыларды авариялық өшіру, қалдық және дренаж науаларды және зумпфтардың толуы, сорғы станциясын су басуының, кернеуді түсіру туралы хабар беру үшін дыбыстық және жарықтық дабыл көзделеді.

273. Қалдық қоймасын пайдалану учаскесінің операторлық пунктінің басқару қалқанында персоналсыз авто-матты режимде жұмыс жасайтын сорғы агрегаттарын авариялық өшіру дабылының тақтасы көзделеді.

Сумен қамтудың қойыртпақ сору және сорғы станцияларының оператор-машинистерінде орнатылған диспет-чер байланысының телефондары машина залында орнатылған шақыру дабылын қайталау тіреуішімен тұйықталады.

274. Электр энергиясы өшірілген кезде үй-жайлар мен қойыртпақ сору станцияларының аумақтарын жарықтандыру жүйесі электрмен қамтудың авариялық көзіне қосылады.

275. Биіктігі 1 м-ден биік эстакада бойынша салынған қойыртпақ жүргізгіштерді тексеру және оларға қызмет көрсету үшін таяныштары бар жүру көпірлері көзделеді. Жалпы пайдаланудағы автомобиль жолдарының қиылысу орындарында қойыртпақ жүргізгіштер астында сақтандырғыш таратушы тор орнатылады.

276. Қойыртпақ жүргізгіштер трассасы маңында пайдаланушы автожол құрылады. Ұзындығы бойынша 500 м арқылы бір жақты жолдарда және бұрылыс бұрыштарында айналу алаңдары көзделеді.

277. Қойыртпақ жүргізгіштер трассасында оларды босату үшін қойыртпақты қабылдауға арналған шығарулар мен сыймдылықтар (апандар) көзделеді. Толтыру мөлшеріне қарай ыдыстар уақытында тазалануы тиіс. Бірінші өнім қойыртпақ сору станциясынан қойыртпақта және қойыртпақты сору станциясында орналасқан кері клапан артындағы қойыртпақ жүргізгіш жарылған кезде оның су басу мүмкіндігін болдырмайтын арақашықтықта орналасуға тиіс.

278. І-ІІІ санатты автомобиль және теміржолдар астында қойыртпақ жүргізгіштер қорғаныш қораптарға са-лынуы қажет. Қораптар жолдың жиегінің шетінен кемінде 0,3 м шығып тұруы қажет.

279. Қойыртпақты шығарғыш ұзындықтары үйінді бөгетінің су шаю қаупін болдырмауға тиіс.280. Қойыртпақтың қалдық шығынын түсіру үшін өнім ұзындығы суасты жағажайының жобамен берілген ені

шегінде ұсақ ыдырағыш қалдықтарды қалдыру мүмкіндігін болдырмайды.281. Қойыртпақ өнімдер арасындағы ұзындық шаю жағажайындағы су тұрып қалу аумақтарының пайда болу

мүмкіндігін болдырмайтындай етіп орнатылады.282. Авариялық ыдыстан қайта айдалатын қалдық қоймаларындағы қалдықтарды түсіру нүктесі жобада

көрсетіледі.283. Қойыртпақ жүргізгіштерге қатысты пайдалану жолының орналасуы айналу мүмкіндігін және көтеру-көлік

құралдарымен жобада осы мақсаттар үшін қарастырылған олардың кез келгенін қайта салуды қамтамасыз етеді.284. Қойыртпақ жүргізгіштер мен электр берудің ол параллель жүргендегі желінің соңғы сымы арасындағы

арақашықтық электр құрылғылары қондырғысының талаптарына сәйкес орнатылады.Қойыртпақ жүргізгіштердің электр беру желісімен қиысу аралығында мынадай талаптар белгіленеді:1) электр беру желісін қуыс пайда болғанда немесе құбыр жарылғанда қойыртпақ ағысымен қысқа

тұйықталудан қорғау үшін қойыртпақ жүргізгішке қорғаныс күнқағар салынады; сым үзілген жағдайда қойыртпақ жүргізгіштердің астында онымен электрлік байланыссыз торлы қоршау көзделеді. Торлы қоршау жерге тұйықталады. Жерге тұйықталудың кедергісі 10 Ом-нан артық емес. Қорғаныш күнқағардың ұзындығы, электр берудің қолданыстағы желілеріндегі торлы қоршаудың ені мен ұзындығы электр беру желілерін пайдаланушы ұйым келісім бойынша қабылдайды.

285. Жобалық құжаттамада қойыртпақ жүргізгіштерді токтан сөндірген жағдайда босату мәселесі шешіледі. Қойыртпақ жүргізгіштерді босату жүйесі жергілікті орынды, жер беті су қоймасын және судың жерасты көздерін ластамайтындай жобаланады.

286. Қалдық қоймасы орналасқан аумақта қазбалар немесе бұқаралық жарылыстар жүргізілетін басқа нысандар болған жағдайда, су құбыры құрылыстарының жармаларында техногендік сейсмикалық параметрлері анықталуға және ескерілуге тиіс.

287. Қалдық қоймалардың қызмет ету мерзімінің шегінде қалдықтарды қайта өңдеу немесе оларды халық шаруашылығының басқа салаларында пайдалану көзделетін ұйымдарда қалдық қоймасының құрылымы дамба-ларды қуаттылығын бұзбастан және екінші шикізатты жоғалтпай қалдықтарды дайындауды қаматамасыз етуі қажет.

288. Дамбадағы жылыжымалы телефонды қосу нүктелерінің арасындағы арақашықтық 1 км-ден аспауы қажет. Жылжымалы радиостанциялардың қолданылу радиусы цехтың, бөлімшенің, дамбаның кез келген нүктесінің учаскесінен оператормен (диспетчермен) тұрақты байланысты қамтамасыз етуге тиіс.

289. Топырақ аз өтетін алғашқы дамбалары бар шаятын қалдық қоймаларда үйінді бөгетінің бірінші белдеуінің дренажы қарастырылуға тиіс.

290. Беткі ағын келетін және оларда су төгу құрылысы қарастырылмаған қалдық қоймаларда тоғанда судың қалыпты тірек деңгейін қолдау үшін тұрақты су құю баспалдағы бар су бөгетінің құрылғысына тыйым салынады.

291. Су дамбаны шахталы құдықтың құрылымы қалдық қоймаға су көкжиегінен жоғары су құю баспалдағын арттыру кезінде, оған судың келуін болдырмайтындай орнатылады және су түбіндегі өнімдердің авариялық жабу мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Су бұру коллекторларының құдықпен қосылысы негіздеменің және температуралық байланыстардың шөгуі кезінде олардың пішін өзгерісінің тәуелсіздігін қамтамасыз етеді.

292. Шаю массивінде, бөлікте немесе бөгет негіздемесінде салынатын су бұру коллекторлары үшін кең қосылыстары бар құбырларды қолдануға жол берілмейді.

293. Шаю массивінде, бөлікте немесе дамба табанында салынатын су бұру коллекторлары үшін барлық құрастыру пісіру жіктерін және орнықтылығына, саңылаусыздығын сынауға радиографиялық бақылау қарастырылуға тиіс.

294. Су жинау және су бұру құдықтарынан су бұру коллекторларында және айналымдық сумен қамту сорғы станциясының сорғыш коллекторында құдықты соңғы пайдалануды белгілеу кезінде пайда болатын қысымға есептелген тетіктер орнатылады.

295. Құрылыста орнатылатын барлық бақылау-өлшеу аспаптары екіжақты қадағалау қақпақтарында, оларға қызмет көрсету, жөндеу және қалдық қоймасын пайдалану және кеңейту барысында құрылыс машиналары мен көлік құралдарымен бүлдіру мүмкіндігіне жол бермейтін орындарда орнатылады.

296. Дамба мен оның табанында орнатылатын бақылау-өлшеу аспаптарының нөмірленуі бақылау өлшеу аспаптары шартты белгіленген екіжақты қадағалау қақпағының нөмірі мен екіжақты қақпақтағы аспаптың нөмірінен тұрады. Екіжақты қақпақтағы аспаптардың нөмірі саға баурайының төменгі жиегінен басталады. Төменгі бьефте орнатылатын аспаптар үшін аспаптың реттік нөмірінің алдында «нөл» цифрі жазылады. Мысалы, 1 ПМ-4 – (бақылау-өлшеу аспаптары бірінші жарма қақпағында орнатылған саға баурайының биіктігі бойынша төртінші қабаттың таңба); 2 МГС-1 – (бақылау- өлшеу аспаптары екінші жарма қақпағында орнатылған баурайдың биіктігі бойынша бірінші көлденең қиысқан таңба); 5 П-01 – (бөгеттің төменгі бьефінде орнатылған бақылау-өлшеу аспаптары бесінші жар-ма қақпағындағы бірінші пьезометр).

297. Жобалау құжаттамасында су жинау және су бұру құрылыстарын пайдаланудан шығару бойынша құрастырылымдық шешімдер қамтамасыз етіледі.

298. Сорғы станциясы шегіндегі қысымы 1 МПа артық суқұбырында болат ысырмалар көзделеді.299. Қалдық қоймасының айналасына санитариялық аймақ салу және қоршаған табиғи ортаны қалдық

қоймасының зиянды әсер факторынан қорғау шаралары оны толтырудың әрбір кезегінде жүзеге асырылады.300. Құрылыстың қауіпсіз жай-күйін және пайдалануды бақылауды қамтамасыз ету үшін жобалау

құжаттамасында (жобада, жұмыс құжаттамасында):1) гидротехникалық станциялар жоспары және дамбалар мен бөгеттердің ең жоғарғы жобалық биіктігіндегі

көлденең қималары және жобада белгіленген құрылыстардың класы, тоғандағы ең жоғарғы су деңгейі мен ең жоғарғы толтыру жиегі;

2) есептік қамтамасыз етудің тастық ағысының көлемі, атмосфералық жауын-шашын және су бетінен, әр түрлі қамтамасыз етілетін дамба мен жаға бетінен булану бойынша деректер;

3) жобалық қисық алаңдар мен көлемдер;4) пайдалану жылдары бойынша су теңгерімі мен сыйымдылықтарды толтыру кестесі;5) қалдық қоймасын толтыру сұлбасы мен жазғы және қысқы маусымда қалдықтарды төсеу технологиясы

бойынша нұсқаулар;6) құрылысты тұрғызу мен пайдаланудың әртүрлі кезеңдеріне, бөгет бойының температуралық режимін,

қабысулардың, ложалар мен құрылыс орындарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін нәрселерді болжау; 7) қауіпті аймақ шектері мен оның шегінде орналасқан халық шаруашылығы объектілерін қорғау бойынша

іс-шаралар;8) (пикеттердің) қиылыстарын, негіз топырағы мен құрылыс бойының қабылданған физикалық-механикалық си-

паттарын көрсете отырып, есептік қисық құламаларды, депрессиялық қисық және құрылыс салу кезегі баурайлардың немесе қалдық қоймасын толтыру қабаттарының алынған тұрақтылық коэффициентін енгізе отырып, дамбаларды (бөгеттерді) есептік сұлбасы.

Егер дамбаның (бөгеттің) көлденең қимасы мен құрылымы ұқсастық бойынша немесе есептерді орындамай құрылымдық түрде қабылданса, бұл жөнінде сызбада көрсетіледі;

9) Гидротехникалық құрылыс. Жобалаудың негізгі ережелері. ҚР ҚНжЕ 3.04-01-2008 талаптарына сәйкес бақылау-өлшеу аспаптарын орналастыру және орнату жобасы (мониторинг жобасы), заттың өзіне қарап қадағалау бағдарламасы мен бөгеттер мен олардың негіздері жай-күйінің қауіпсіздік өлшемдері;

10) қауіпті аймақ шектері және қалдық қоймасының қауіпті аймағында орналасқан халық-шаруашылық объектілерін қорғау бойынша іс-шаралар көрсетіледі.

301. Гидротехникалық станциялар жоспары мен сызбаларында:1) қоршау дамбаларын, олардың дренаждық және сүзбеге қарсы құрылғыларын орнату үшін топыраққа

қойылатын талаптар;2) дамба жобасының су деңгейінен ең төменгі артуы;3) жуу қабаты бойынша су бетіндегі жағажайдың ұзындығы;4) шекті жуу қарқыны мен жекелеген қабаттарды жуу арасында жағада демалу уақыты;5) жоспарды және сынама алу орындары мен бақыланатын өлшемдердің мәндерін көрсете отырып,

қиылыстарды қамтитын құрылысты салуды геотехникалық бақылау паспорты;

6) қалдық қоймасын толтыру қабаты (кезегі) бойынша бөгет бойындағы шекті депрессиялық сызық қалпы мен пьезометрлердегі судың деңгейін белгілеу кестесі;

7) дренаждың қабаты мен тармақтары бойынша судың шығыны;8) жұмыс істеп тұрған су алу құдығындағы судың ең тайыз тереңдігі, су құю орнындағы қысым; екі қатарлы

шандорлары бар құдықтар үшін – шандор арасындағы кеңістікті пайдалануға мүмкіндік беретін құдықтың биіктігі бойынша шандорлардың саны;

9) суәкеткі құдықтары мен су бұру коллекторларын тексеру мерзімділігі мен тәртібі көрсетіледі.302. Қысқы жуу жобасы:1) температураның өзгеруі мен байыту фабрикасынан жинағышқа түсіру нүктесіне дейінгі қойыртпақ өткізгіштің

ұзындығы бойымен қойыртпақ құрамында жылудың болуын болжауды;2) қойыртпақты қажетті оң температурада картаға беруді қамтамасыз ететін іс-шараларды;3) қысқы уақытта жуылатын қабаттардың ең үлкен қалыңдығын;4) мыналарды: жаға бойымен қойыртпақтың бастапқы температурасын және өлшемдеріне, ауаның темпе-

ратурасына байланысты және мынадай:тірек призма шегінде қойыртпақ легінің қатуын болдырмау; қалдық қоймасы сыйымдылығының шығынына

әкелетін шайылған көп жылғы жота мұзы түріндегі ауыспалы (тоған аралық) судың немесе көктемгі еру маусымында тұнба тоғанының авариялық асыра толуына әкелетін көлемдегі жағаға қатқан мұз түріндегі судың шоғырлануын болдырмау өлшемдерін сақтау негізінде жүру жолы ұзындығымен қойыртпақ сипатының өзгеруін ескере отырып, қойыртпақ легінің жүру жолының ұзындығын бағалауды;

қалдықтарды картаға жуу инфильтрациясы мен қарқындылығы факторларын ескере отырып, қойыртпақ өткізгіштердің жұмыс режіміне байланысты жуу картасының беткі қабатында қату – еру процестерінің серпінін;

Карта беті мен тұйық учаскелердегі қатқан қабаттардың (қалдықтар мен мұздардың) толық еру уақытын болжауды;

қалдық қоймасы бойында (оның әр түрлі аймақтарында) қатқан топырақ пен мұздың болу мүмкіндіктері мен жағдайларын бағалауды;

қысқы уақытта құрылыста жуылған топырақтың құрамы мен геотехникалық сипатына қойылатын талаптарды қамтитын қысқы жуу шарттарының жылу физикалық негіздемесін;

5) қысқы жуу технологиясы салдарларының қоршау бөгеттерінің тұрақтылығы мен сүзбе беріктігіне әсерін бағалауды;

6) мыналарды:қалдық қоймасының жуу жүргізілетін аймақтарын;мынадай жуу: шоғырландырылған және шоғырландырылмаған тәсілдерін; жуу технологиясын сипаттауды;қойыртпақ өткізгіштер мен қойыртпақ шығарғыштардың техникалық сипаттарын (қойыртпақтың диаметрі,

ұзындығы, лайлануы, оны шығару ерекшелігі, жылыту және соған ұқсастары);қысқы (мүмкін жазғы) жуу маусымы барысында қойыртпақ шығарғыштардың жұмыс кестесін; қойыртпақ картасына берілетін өлшемдерді: жуылатын топырақтардың (қалдықтардың) температурасын,

үлестік жылу сыйымдылығын, үлестік шығынын, консистенциясын, түйіршік өлшеу құрамын, олардың орташа диаметрін, минералдық бөліктің тығыздығын;

қысқы жудың теріс салдарларын бейтараптандыруды қамтамасыз ететін жазғы технологияны қажетті түзетуді;жуу картасының өлшемдерін: жуу орны, өлшемдері, құлауы, еңістері, реті (кестесі) қамтитын ауаның қолайсыз

температурасының шамасына байланысты қысқы жуудың технологиялық кестесін;7) бақылау-өлшеу аспаптарының сипаттамасын, бақыланатын өлшемдердің тізбесі мен шекті мәндерін,

мерзімділігін, өлшеу нәтижелерін өңдеу әдістерін қамтиды. 303. Қалдық қоймасы гидротехникалық станциясы қауіпсіздік мониторингісінің жобалау құжаттамасы мына-

дай негізгі бөлімдерді қамтиды:1) қалдық қоймасына мониторинг енгізу қажеттілігінің негіздемесі мен мониторинг объектілерін бөлуді;2) мониторинг объектілерінің тізбесі мен қысқаша сипаттамасын;3) әрбір мониторинг объектісінде заттың өзіне қарап, аспаптық және көзбен шолып қадағалау құрамының

негіздемесі мен көлемін;4) мониторинг объектілері жай-күйінің диагностикаланатын көрсеткіштерін белгілеуді;5) әрбір мониторинг объектісі бойынша қауіпсіздік өлшемдерін әзірлеуді;6) барлық мониторинг объектілері бойынша заттың өзіне қарап қадағалау жүргізу әдістерін;7) мониторинг қызметі мен оның функцияларын сипаттау, міндеттерді бөлу мен есеп беру тәртібін қамтитын

мониторингті ұйымдастыру кестесін;8) пайдаланушы персоналды дайындау және оқыту тәртібін;9) ұйымда мониторингті әдістемелік қамтамасыз етуді;10) мониторинг жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасын.

Қауіпті өндірістік объектілердің қалдықты және шөгінді шаруашылықтарында өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларына 1-қосымша

______________________________________________________________ Жоғары тұрған ұйымның (ведомствоның) атауы ______________________________________________________________ Қалдық қоймасын пайдаланатын ұйымның атауы,

БЕКІТЕМІН ______________________________________________________________ Кәсіпорынның техникалық басшысы лауазымының атауы __________________ ____________________ Қолы, мөр Т.А.Ә.А.

ПАСПОРТ

Қалдық қоймасының атауы ________________ ______________________________ _________ Басшының лауазымы паспортты дайындауға жауаптының Қолы Т.А.Ә.А. _______________ _______________________________ __________ Басшының лауазымы Қалдық қоймасын пайдалануға жауаптының Қолы Т.А.Ә.А. _________________________________________________ 200 ____ жыл Ұйым орналасқан елді мекеннің атауы

р/с№

Параметрлердің, мәліметтердің атауы Параметрлер

1 2 31. Қалдық қоймасы туралы негізгі мәлімет1.1. Қалдық қоймасының толық атауы 1.2. Құрылыстың арналуы (қалдықтардың түрі)1.3. Қалдық қоймасының жобалық құжаттамасын дайындаған жобалық ұйым1.4. Жобалық құжаттаманы бекіткен ұйым1.5. Жобалық құжаттаманы бекіткен күн1.6. Құрылыс-монтаждау жұмыстарын орындаған құрылыс ұйымы1.7. Құрылысты қабылдау және пайдалануды бастау күні1.8. Құрылысты пайдалануға қабылдау құжаты 1.9. Қалдық қоймасын пайдаланудың жобалық мерзімі1.10. Жоба бойынша қалдық қоймасының сыйымдылығы1.11. Жобалық құжаттама бойынша қалдық қоймасының алаңы1.12. Қоршау дамбаларының биіктігі1.13. Қоршау дамбаларының ұзындығы1.14. Жыл сайын жиналған қалдықтардың көлемі 1.15. Гидротехникалық станциялардың негізгі элементтерінің тозу дәрежесі (ысырмалар, су

түсіргіштер, колекторлар мен басқалары)1.16 Гидротехникалық станциялардың аварияға қарсы орнықтылығын бағалау 1.17. Қызмет көрсететін персоналдар штатындағы гидротехник мамандардың саны 1.18. Механизмдер мен жабдықтардың паркі:

Экскаватор (маркасы, саны);Бульдозер (маркасы, саны);Құбыртөсегіш, кран, мүдірмейтін көлік, қалқыма құралдар, автокөлік (маркасы, саны).

1.19. Гидротехникалық станциясының жай-күйін тексеруді жүзеге асыратын мамандандырылған ұйым

2. Қалдықтарды гидравликалық төсеу жүйесінің дамбалары (бөгеттері)2.1 Алғашқы (пионерлік) үйілген бөгет сипаттамасы2.1.1. Жота белгісі, м2.1.2. Дамба жотасының ені, м2.1.3. Табанның ең кішкентай белгісі, м2.1.4. Жоғарғы еңісті орналастыру (m1)2.1.5 Саға еңісін орналастыру (m1)2.1.6. Ең жоғарғы биіктік, м2.1.7. Ұзындығы, м2.1.8. Дамба материалы2.1.9. Негіз топырақтары2.1.10 Еңісті бекіту түрі2.1.11. Материал (топырақ) көлемі, м32.1.12. Сүзбе құрылғыларының түрі (тісі, экраны, іші және басқалары)2.1.13. Дренаждық құрылғы түрі (дренаждық приз-ма, құбырлық, көлбеу дренаждар және

басқалары)2.1.14. Дамба (бөгет) жотасының тоғандағы су деңгейінен ең төменгі артуы, см2.1.15. Жарықтандырудың болуы2.1.16. Телефон байланысының болуы2.1.17. Пьезометрлер, қадабелгілер, топырақ және дренаждық суларды талдау үшін қалдық

қоймасы жанындағы бақылау ұңғымалары және басқаларының техникалық жай-күйін бақылау құралдарының құрамы

2.2. Қалдық қоймасының жуу дамбасының сипаттамасы2.2.1. Жотаның ең кішкентай белгісі, м2.2.2 Табанның ең кішкентай белгісі, м2.2.3 Ең үлкен жалпы биіктік, м (пионерлік бөгетпен қоса)2.2.4. Жотаның ұзындығы, м2.2.5. Жуу жаға-жайының ең кішкентай ені, м2.2.6. Жуу жаға-жайының ең үлкен ені, м2.2.7 Саға еңісін орналастыру (m1)2.2.8 Тұнба тоғанының ауданы, м2.2.9 Су қабылдау құдығына дейін 100 м сайын тоғандағы тереңдік өлшемдері 2.2.10. Дамба жотасынан еңіс тоғанына дейін 25 м сайын жаға ылдиы 2.2.11. Төселген қалдықтардың (қождардың, күлдің және т.б.), мың м32.2.12. Үйінді алаңы, га2.2.13. Қайта өңделетін кеннің түрі2.2.14. Қалдықтардың (қождардың) минералдық құрамы 2.2.15. Қалдықтардың (қождардың) класы бойынша електік өлшемдік құрамы 2.2.16. Жуылған жағажай жотасының тоғандағы су деңгейінен ең төменгі асуы:

А) жоба бойыншаБ) нақты

2.2.17. Жарықтандырудың болуы2.2.18. Телефон байланысының болуы2.2.19. Пьезометрлердің, қадабелгілердің, бақылау ұңғымаларының техникалық жай-күйін

бақылау құралдарының құрамы 2.3. Қалдық қоймасын (қож қоймасын) жуу және толтыру тәсілі2.3.1. Үйіндіні жуу тәсілінің атауы (зениттік, эстакадалық, тасымалдау тірегінен, көлбеу лагы

мен тағы сол сияқтылар)2.3.2. Жуу қарқыны (бір жылдағы өсіру биіктігі), м/жыл 2.3.3. Бөлгіш қойыртпақ жүргізгіштің диаметрі, мм2.3.4. Жуу шығарғыштарының диаметрі2.3.5. Бір мезгілде жұмыс істейтін жуу шығарғыштарының жалпы саны 2.3.7 Жуып шығарғыштар арасындағы қашықтық, м2.3.8. Әрбір 1; 5; 10; 15; 20; 25; 30 шығарғыш пен ақырғы бұру жолындағы қойыртпақтың

електік өлшемдік құрамы 2.3.9. Бір жыл (ай) ішінде дамбаны жуу уақыты2.3.10. Бөлгіш қойыртпақ жүргізгішті ауыстырып салудың жиілігі, айлар2.3.112.3.12.

Құлама дамбаларды биіктігі, мҚұлама дамбаларды салу кезінде пайдаланылатын тетіктер

2.3.13. Бөлгіш қойыртпақ жүргізгішті ауыстырып салу кезінде пайдаланылатын механизмдер2.3.14. Қалдықтарды (қождарды) қысқы жинау тәсілі 2.3.15. Қалдықтарды (қойыртпақтарды) қысқы жинаудың күнтізбелік уақыты2.3.16. Дамба баурайы мен жуылған жағалардың желден жарылуының болуы (қалдық

сілемдерінің ұлғаюы)2.3.17. Тозаңмен күресу тәсілі. Жуу дамбасының саға еңісі мен жотасын бекіту 2.4. Шашыранды немесе жуу дамбасы (бөгеті) ұстайтын тұнба тоғандардың сипаты2.4.1 Көлемі, мың м32.4.2. Ауданы, мың м22.4.3. Ең үлкен тереңдік, м2.4.4. Орташа тереңдік, м2.4.5. Қысқы уақыттағы мұз қабатының қалыңдығы, см2.5. Су бұрудың сипаты2.5.1. Түрі (арна, туннель, коллектор, сифон, сорғы станциясы және соған ұқсастары)2.5.2. Ең жоғарғы өткізу қабілеті (жоба бойынша), м3/с2.5.3. Көлденең қима өлшемдері, су құйғыштағы құю қабатының биіктігі2.5.4. Материал2.5.5. Жалпы ұзындығы, м3. Қалдықтардың гидрокөлік жүйесі3.1. Қалдық қойыртпағының шығыны, м3/сағ.3.2. Қатты заттың салмақты концентрациясы (Т:Ж)3.3. Қалдық (қож және басқа) бөлшектерінің тығыздығы (үлестік салмағы), т/м33.4. Гидротасымалдау алдындағы қалдықтардың (қождардың) түйіршік өлшемдік құрамы

(елекпен және диспертік талдау)3.5. Қойыртпақтың сұйық фазасының химиялық құрамы мен оның құрамында реагенттердің

болуы 3.6. Гидротасымалдау алдындағы бастапқы қалдық (қожды) қойыртпағының температу-

расы (қыста және жазда)3.7. Магистралдық қойыртпақ өткізгіш материалдары (құбырлар, астаулар)3.8. Магистралдық қойыртпақ өткізгіштің көлденең қимасының негізгі өлшемдері немесе

құбыр диаметрі, мм3.9. Магистралдық қойыртпақ өткізгіштердің ұзындығы, м3.10. Магистралдық қойыртпақ өткізгіштер (жұмыс және резервтік) торабының саны3.11. Бөлгіш қойыртпақ жүргізгіштердің материалы 3.12. Бөлгіш қойыртпақ жүргізгіштердің көлденең қимасының негізгі өлшемдері немесе

құбырлар диаметрі, мм 3.13. Бөлгіш қойыртпақ жүргізгіштердің ұзындығы (шығарылымдарсыз), м3.14. Магистралдық қойыртпақ жүргізгіштің алғашқы жөндеуге дейін қызмет мерзімі, жыл3.15. Магистралдық қойртпақ жүргізгіштің ауыстыруға дейін қызмет мерзімі, жыл3.16. Бөлгіш қойыртпақ жүргізгіштердің алғашқы жөндеуге дейін қызмет мерзімі, жыл3.17. Бөлгіш қойыртпақ жүргізгіштердің толық тозуға дейін қызмет мерзімі, жыл3.18. Қойыртпақ сорғы станциялардың (қож) саны 3.19 Топырақ сорғыларының түрі 3.20 Әрбір сорғы станция бойынша жұмыс және резервтік сорғылардың станциясы 3.21 Жұмыс режимінде сорғыны беру, м3/сағ.3.22 Жұмыс режиміндегі қойыртпақ бойынша сорғы тегеуріні (қысымы), МПа 3.23 Сорғы қаңқасының қызмет мерзімі, сағ.3.24 Жұмыс істеу дөңгелегінің қызмет мерзімі, сағ.3.25 Тығыздамалар мен басқалардың қызмет мерзімі, сағ.3.26 Аралық станциялардағы сорғыларды біріктіру тәсілі (зумпф арқылы немесе тікелей

қойыртпақ жүргізгіштен)3.27 Гидрокөлік жүйесі жұмысының өлшемдерін бақылау аспаптарының болуы және оның

құрамы 3.28 Әрбір қойыртпақ сорғы құрылғысындағы бекітпе арматурасының түрі мен саны

(Жалғасы. Басы 19-бетте). р/с№

Параметрлердің, мәліметтердің атауы Параметрлер

1 2 33.29 Жүйені қорғаудың соққыға қарсы құралдардың түрі мен саны3.30 Компенсаторлардың түрі мен саны3.31 Қысымды арматураның:

ысырмалардың кері клапандардың қызмет көрсету мерзімі, жыл3.32 Компенсаторлардың қызмет мерзімі, жыл4. Айналымдық сумен қамту жүйесі 4.1. Айналымдық судың шығыны, м3/сағ.4.2. Сыртқы судағы орташа қоспа құрамы, мг/л: а) қыста

б) жазда4.3. Айналымдық судың жалпы химиялық құрамы 4.4. Қалдық қоймасының дренаждық сулары: - химиялық құрамның қайда және қалай

бағытталуы шығыны4.5. Суқұбыры материалы4.6. Сутартқының көлденең қимасының негізгі өлшемдері немесе құбыр диаметрі, мм4.7. Магистралдық сутартқы ұзындығы, м4.8. Магистралдық сутартқы торабының (жұмыс және резервтік) саны4.9. Сутартқылардың ішкі қабаттарының бітелуі4.10. Бітелу себептері4.11. Бітелуге қарсы күрес тәсілдері4.12. Сорғы станцияларының түрі мен саны4.13. Сорғылардың түрі4.14. Әрбір сорғы станциясы бойынша жұмыс және резервтік сорғылардың саны4.15. Сорғыны жұмыс режимінде беру, м3/сағ.4.16. Сорғының жұмыс кезіндегі тегеуріні (қысымы)4.17. Сорғылардың қызмет мерзімі4.18. Жүйелер мен тораптардың техникалық жай-күйін бақылау аспаптарының болуы және

құрамы4.19. Бітеуіш арматураның түрі мен саны4.20. Жүйені соққыға қарсы қорғау құралдарының түрі мен саны4.21. Компенсаторлардың түрі мен саны5. Қалдық қоймасын қалпына келтіру5.1. Су басқан жерлерді қалпына келтіру5.2. Дамбаның саға баурайын қалпына келтіру5.3. Санитарлық-қорғау аймағы6. Ағынды суларды химиялық тазарту жүйесі6.1. Ағынды су шығыны, м3/сағ.6.2. Ағынды судың тазартуға дейінгі жалпы химиялық құрамы6.3. Ағынды судың тазартудан кейінгі ШРШ салыстырғандағы жалпы химиялық құрамы6.4. Су айдынына лақтырылатын тазартылмаған ағыс мөлшері, м3/сағ.6.5. Су айдынына лақтырылатын тазартылған ағыс мөлшері, м3/сағ.6.6. Тазартылған немесе тазартылмаған ағысты өткізуге арналған су айдынының атауы 6.7. Тазарту үшін қолданылатын реагенттердің саны мен құрамы

Қалдық қоймасының паспортына қосымша1. Жақын ораласқан тұрғын үй және өнеркәсіптік құрылыстар мен құрылыстарға қатысты қалдық қоймасының

биік және жоспарлы орналасуын көрсете отырып және қауіпті аймақтағы барлық құрылыстарды енгізе отырып, ахуалдық жоспар (сызба) (масштабы 1:10000 немесе 1:5000).

2. Барлық құрылыстарды, трасса бойынша құрылыстар мен коммуникациялары бар қиылыстарды көрсете отырып және жобалық және нақты пьезометрлік желілерді енгізе отырып, қойыртпақ өткізгіштер трассасының бойлық кескіні (көлденең масштаб: 1:10000 немесе 1:5000, тік 1:1000 немесе 1:500).

3. Суікеткі құрылыстарын көрсете отырып, шашыранды немесе жуу дамбаларының (бөгеттердің) бойлық кескіні; баурай бекіткішті, экранды, ішкі қабатты, тісін, ауыспалы қабаттарды, дренаждық призаны көрсете оты-рып және дамба (бөгет) төселген немесе жуылған материалдардың геотехникалық сипатын, негізгі топырақтың геотехникалық сипатын, дамба бойының сүзбе режимін ескере отырып, ең биік жердегі көлденең кескін (көлденең масштаб - 1:10000 немесе 1:5000, тік 1:1000 немесе 1:500); 1:500 масшабтағы көлденең қима.

4. Су теңгерімінің кестесі мен сумен жабдықтау және су бөлу сызбасы.5. Ағынды суды тазартудың технологиялық сызбасы.6. Құбыржолдардың, сорғылардың, тетіктердің, көлік құралдарының, кабелдік бұйымдар мен қалдық қоймасын

пайдалану кезіндегі басқа да жабдықтың ерекшелігі.7. Қалдық қоймасын пайдалану кезіндегі қажетті материалдардың ерекшелігі.8. Заттың өзіне қарап жасалған қадағалаулардың деректері негізінде жасалған және есептік жылдағы

қалдық қоймасының нақты жай-күйі туралы қысқаша түрдегі мәліметті қамтитын қалдық қоймасының жай-күйі туралы жылдық есеп.

Жылдық есепті дайындау үшін:геотехникалық бақылау, маркшейдерлік, геологиялық, табиғат қорғау және өзге де қызметтер алған заттық

қадағалаулардың деректері;орындалған ғылыми-зерттеу жұмыстары мен ізденістердің нәтижелері;комиссиялық тексеру актілері;есептік жылдағы қалдық қоймасы объектілерін сипаттайтын өзге де құжаттар қолданылады.Жылдық есеп келесі есеп беру жылының қаңтар айынан кешіктірілмей дайындалады және бекітіледі.


Технологиялық регламент1. Технологиялық регламент жинақтауыш жүйесінің құрылыстары мен жабдықтарын пайдалану, оларға

техникалық қызмет көрсету, жұмысына бақылау жасау және жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде персоналдардың іс-әрекетін көрсетеді. Регламентте құрылыстар мен олардың жекелеген бөліктерінің тозуының негізгі белгілері, құрылыстар үшін қауіпті режидер және авариялық жай-күйінің туындауының белгілері көрсетіледі.

2. Техникалық регламентте келтірілген барлық көрсеткіштер нақты болуы, құрылыстарды және орнатылған жабдықтарды пайдаланудың құрылымы мен ерекшеліктерін ескеру, өнеркәсіп қауіпсіздігінің талаптарына жауап беруі тиіс.

3. Технологиялық регламент келесі бөлімдерден тұры тиіс: «Жалпы бөлім», «Қойыртпақты қойылту жүйесін, қалдық пен айналмалы сумен қамтудың гидравликалық көлігін пайдалану», «Қалдықтарды (шығарылым) гидравликалық төсеу жүйелерін пайдалану», «Өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптары», «Қосымша».

4. Жалпы бөлімде келесідей мәселелер бейнеленеді: 1) цехтың (бөлімнің, учаскенің) әрбір құрылымдық бөлімшелері пайдаланатын құрылыстар тізбесі;2) құрылыстарды қалыпты пайдалану үшін жобамен көзделінген құрылыс машиналар, механизмдер және

көліктік құралдар тізбесі, саны;5. Қойыртпақты қойылту жүйесін пайдалану, гидравликалық көлік қалдықтары мен орамды сумен

қамтамасыздандыру бойынша бөлімдерде келесідей мәселелер көрсетіледі: 1) құрылыстар жүйесіне қысқаша сипаттама, оны пайдалану қызметтері және өзара байланыс;2) гидравликалық соққылардың алдын алу бойынша іс-шараларды қоса алғанда жүйенің технологиялық,

оның жұмыс істеуі және қызмет көрсетуі регламенті, іске қосу және тоқтату режимі бойынша негізгі деректер;3) жүйенің, аппаратураның сенімді және үздіксіз жұмысына, әдістері мен өлшеудің кезеңділігіне, бақылауға

жауапты лауазымды адамдарға берілетін кепілдікті сақтайтын бақыланатын параметрлер;4) технологиялық жабдықтың ықтимал ақаулықтары және оларды жою әдістері;5) қысқы кезеңге жүйені жұмысқа дайындау бойынша шаралар және кері температуралар кезінде оны пай-

далану ерекшеліктері; 6) санын, сақтау орнын және олардың сақталуын қамтамасыз ететін лауазымды адамдарды көрсетумен

технологиялық құрал-жабдықтар үшін қосалқы бөлшектер тізбесі; 7) жөндеу жұмыстарының регламенті.6. «Гидравликалық қалдықтарды (қоқыстарды) салу жүйесін пайдалану» бөлімі мынадай мәселелерді

көрсетеді: 1) құрылыстар құрамын және қысқаша техникалық сипаттамасы мен оларды қауіпсіз пайдаланудың жобалық

критерийлерін;2) техникалық қызмет көрсетудің тәртібін және барлық құрылыстарды және оның элементтерін күтіп ұстауды;3) жазғы және қысқы кезеңде қалдықтарды (қоқыстарды) төсеу технологиясын;4) қалыпты жағдайларда, тасқын су және су тасуы кезінде, қысқы кезеңде және авариялық жағдайларда

сужинақтауыш пен субұру құрылыстарын пайдалану тәртібі және жұмысының регламентін көрсетеді. Келтіріледі: құдық суының ең төменгі тереңдігі, ашық суқабылдағыш терезелер, суағытқы табалдырығы үстіндегі қысымы, шандорды орнату тәртібі мен шандораралық кеңістікті бетондауды, тексеру тәртібі және кезеңділігі, сутастағыш коллекторының авариялық жабылу тәсілі;

5) дамбаны және берік призмаларды үю және шаю кезінде жағдайына және күтіп ұстау мен геотехникалық бақылау жұмыстарына бақылау жүргізу кестесі;

6) жүйелер құрылысында жөндеу жұмыстарының тәртібі және регламенті.7. Қауіпсіздік талаптарында құрылыстар мен жабдықтарды пайдалану және жөндеу кезінде жұмыстарды

қауіпсіз жүргізу және өндірістік тазалықтың ерекше мәселелері бейнеленеді, біршама ауыр және жауапты жүктерді асып қою, өртке қарсы іс-шаралар мен найзағайдан қорғайтын құрылыстар бойынша шаралар сызбасы көрсетіледі.

8. «Қосымша» бөлімі: 1) құрылыстың ахуалдық жоспарынан;2) жинақтауышта бақылау-өлшеу аппаратурасын (бақылау-өлшеу аспаптарын) орналастыру жоспарын;3) алаңдар мен көлемдердің жобалық қисықтары және әрбір ағымдағы жылға жинақтауышты толтыру

кестесінен;4) құрылыстардың, өлшегіш суағытқының суөткізгіш саңылауларына тарирлік сипаттама жасауды (кесте-

лер) қамтиды.9. Технологиялық регламентті жасау және жабдықтардың жұмыс кестесінің пайдалану режимін тағайындауда,

оны дайындаушылардың талаптары мен ұсынымдарын және оған ұқсас жабдықтарды пайдалану тәжірибесі ескеріледі.


Қалдық қоймасын пайдалану жобасы1. Қалдық қоймасын пайдалану жобасы қолданыста бар құрылыстардың нақты жағдайы мен әзірленетін

өнімділік жобасының әрекет ету кезеңінде жоспарланатын нақты жағдайын және кәсіпорынның жұмыс кестесін есепке ала отырып, топырақты (қалдықтарды) үзіліссіз және қауіпсіз гидрожеткізу және жиып қоюды қамтамасыз ететін құрылыстар мен жабдықтардың құрамын, олардың жұмыс тәртібі мен кестесін айқындайды.

2. Пайдалану жобасын әзірлеу үшін бастапқы құжаттар: жинақтауыш құрылысына немесе қайта жаңартуға бекітілген жоба немесе жұмыстық жоба; жұмыс және атқарушы құрылыс құжаттамасы; жобаны құрудың басын-да жинақтауыштың нақты жағдайын түсіру: дамбаларды (бөгеттерді), кәрізді жыраларды және басқа субұрғыш құрылыстарды, суүсті және суасты шайылған шөгінділері; сүзу режимімен (дамба бойында қисықты депрессия жағдайында, кәрізді сулардың шығысымен) тұндырғыш тоғандарда дамбаларды бойында су деңгейінің өсуін қалыпты бақылау нәтижесі болып табылады.

3. Пайдалану жобасы құрылыстарды толтыру сызбасының, шаю технологиясының, сүзу режимі мен су балансының, қойыртпақтың технологиялық параметрлерінің өзгеруі кезінде жинақтауышты өсірудің жекелеген кезеңдеріне құрастырылады.

4. Жалпы жағдайда пайдалану жобасының құрамына: 1) жоспарланатын кезеңге (қойыртпақтың шығуы, қойыртпақ консистенциясы, өндіріс қалдықтарының

шығуы, олардың електік өлшемдік құрамы, жинақтауыштан айдалатын немесе табиғи су қоймаларына жіберілетін су шығысы және оның сапасына қойылатын талаптар) ұйым мен жинақтауыш жұмысының негізгі технологиялық параметрлерін қамтитын қысқаша түсіндірме жазба;

2) қысқаша сипаттама және гидрокөлік қалдықтары және айналымды сумен қамтамасыздандыру немесе су бұру жүйесінің технологиялық сызбалары;

3) ауа температурасының 5 С төмен болғанда, жыл кезеңдерінде жылы және суық жинақтауыштарда толтырудың қабылданған сызбасына қысқаша сипаттамасы;

4) жинақтауыштың су балансы;5) берік призмада шайылатын топыраққа қойылатын талаптары;6) бөгет деформацияларының (графикалық түрінде) сипаты, немесе тұнбалардың есептік мәні;7) кәріздердің есептік шығыстары;8) құрылыстардың жағдайына жасалатын заттың өзіне қарап қадағалаулардың құрамы және кезеңділігі;9) құрылыстардың бақыланатын параметрлері, қауіпсіздік критерийлері;10) жобалық сипаттамалары;11) аталған кезек немесе жинақтауышты толтырудың белдеуі үшін құрылыс жоспары;12) бөлгіш қойыртпақ жүргізгіштерді қойыртпақ шығарушыларыдан жіктеп бөлу сызбасы; 13) пьезометрлерде депрессиялық қисықтың есептік орналасуын түсірумен және су деңгейі белгілеумен

бақылау-өлшеу аппаратурасы (бақылау-өлшеу құралдары) жарналары бойынша дамбаның көлденең қимасы енеді. 5. Пайдалану жобасының құрамына қажет болған жағдайда:1) қойыртпақ суларын ауыстыру мен қайта төсеуге арналған жұмыстардың жобалары мен сметасы, дам-

баларды жалға алу, белдеудік кәріз құрылғылары, бақылау-өлшеу аппаратурасын (бақылау-өлшеу құралдарын) орнату, дамбаларды шаю және көлемдерді толтыру кестесімен байланыстыруда қоршаған ортаны қорғау бойынша бекітілген жобада қарастырылған шаралар орындауды;

2) көмекші құрылыстарға арналған жобалар мен сметалар: пайдалану автожолдары, жинақтағышта қызмет көрсететін жұмысшылар үшін қызмет бөлмелері, оларды электр жарықтандыру, телефон тарту және басқаларды;

3) пайдалану үшін материалға, құрылыс машиналарына, механизмдерге және көліктік құралдарға қажеттілікті енгізуге жол беріледі.

Жоба әзірлеуді бастағанға дейін белгіленетін және жобалауға арналған тапсырмада айтылатын пайдалану жобасында қажет болған жағдайда қажеттілік қоршалатын дамбаларды орнықтылық есебі мен гидрокөліктік қалдық жүйесінің тексеру есебі жүргізіледі.

6. Қалдық қоймаларын пайдалану жобасының құрамында жұмыс құжаттамасы және қолданыста бар құрылыстардың қосымша құрылымдық элементтеріне (кәріздер, бақылау-өлшеу аппаратуралары (бақылау-өлшеу аспаптары)) сметалар әзірленіп, беріледі, қажеттілігі пайдалану процесінде анықталатын бекітілген жобада қарастырылмаған қосымша жабдықтар мен құрылыстар; қойыртпа сорғылы және сорғы станцияларында қосымша сорғылар орнату, немесе бұрын орнатылғандарын ауыстыру, бөлгіш дамбалар орнату, кәрізді сорғылар салу.

7. Әрбір нақты жағдайларда жинақтауыштың типі мен құрылымына және жергілікті жағдайларға байланысты пайдалану жобасының құрамы өзгеруі мүмкін.

8. Жинақтауышта ағымдағы жылға жұмыстардың күнтізбелік жоспары, жинақтауышты пайдаланумен айна-лысатын ұйыммен ұйымдастырылады, техникалық жетекшімен бекітіледі.


Қалдық қоймасының қауіпсіздігі мониторингінің жобалық құжаттамасы1. Қалдық қоймасының қауіпсіздігі мониторингісінің жобалау құжаттамасы: 1) қалдық қоймаларын салуға (реконструкциялауға) жобалық құжатнама құрамындағы немесе пайдалану

жобасының құрамындағы бөлім ретінде:2) жобаны әзірлеу кезінде әрекет ететін нормативтік-құқықтық базаны өзгерту кезінде пайдалану кезеңінде

жеке жоба ретінде әзірленеді.2. Қысқаша түсіндірме жазба және сызбалар енеді.3. Қысқаша түсіндірме жазба мынадай негізгі бөлімдерден тұрады: 1) қалдық қоймасында мониторингті жүргізу қажеттілігін негіздеу және мониторинг объектілерін бөлу;2) мониторинг объектілерінің тізбесі және қысқаша сипаттамасы;3) мониторингтің әрбір объектісінде заттың өзіне қарап, аспапты және көрнекі бақылаулардың құрамын

және көлемін негіздеу;4) мониторинг объектілері жағдайының диагностикаланатын көрсеткіштерін орнату;5) мониторингтің әрбір объектісі бойынша қауіпсіздік критерийлерін әзірлеу;6) мониторингтің барлық объектілері бойынша заттың өзіне қарап қадағалауларын жүргізу әдістемесі,7) мониторині қызметін және олардың функцияларын сипаттау, міндеттерді бөлу және есептілік тәртібінде

көрінетін мониторингті ұйымдастыру сызбасы;8) пайдаланатын персоналдар құрамын дайындау және оқыту тәртібі;9) мониторингті әдістемелік қамтамасыз ету;10) мониторинг жүргізу кезіндегі өнеркәсіп қауіпсіздігі енеді. 4. Сызбалар құрамы: 1) мониторинг және оларға бақылау-өлшеу аппаратурасы (бақылау-өлшеу құралдары) орнатылған

нысандардың орналасуымен қалдық шаруашылығының жоспары;2) номенклатура, саны және бақылау-өлшеу аппаратурасы (бақылау-өлшеу құралдары) техникалық сипат-

тамалары бойынша кестелермен қоса жалпы деректер;3) бақылау-өлшеу аппаратурасы (бақылау-өлшеу құралдары) құрылымы, монтаждау және орнату,

жұмыстардың ерекшелігі, көлемі;4) пьезометрлердегі су деңгейінің жол берілетін шегінде белгілерін көрсете отырып, бақылау-өлшеу аппара-

турасы (бақылау-өлшеу құралдары) жарналары бойынша дамбаларды көлденең қимасы.


Персоналдың қозғалысы және қалдық қойманың мұзы бойынша өткелдерді ұйымдастыру кезіндегі мұздың қалыңдығы

Объект Мас-са, тонна Ауа температура-сы минус 10 С-тан

минус 20 С-қа дейін болғанда мұз қабатының қауіпсіз

қалыңдығы (см)

Көлік арасындағы ең қысқа қашықтық, м

1 2 3 4Керек-жарағы бар адам 0,1 10 5

Жүккөтергіші 1,5 т жүгі бар автомашина 3,5 25 20Жүгі бар автомашина 6,5 35 25Жүгі бар автоаударғыш немесе буль-дозер

8,5 40 25

Жүгі бар автотартқыш немесе трактор 10 40 30Жүгі бар шынжыртабанды кран 20 60 -


Қалдық қоймалары дамбаларының тірек призмаларын қыста шаю жобасы1. Қалдық қоймалары дамбаларының тірек призмаларын шаю жобасы температура 5 С төмен болған жағдайда

техникалық-экономикалық негізінде құрылады және жинақтауыш жобасының құрамды бөлігі болып табылады. 2. дамбаларды тірек призмаларын қысқы шаю жобасын құру үшін бастапқы деректер: 1) байыту фабрикасынан (бірінші көтергіштің қойыртпақ сорғы станциясынан) шығар алдында қойыртпақ

шығысы, тығыздылығы және температурасы;2) қойыртпақ жүргізгіштің (науашаның) қысқы шаю жүргізілуі жоспарланған фабрикадан бастап дамбалар

учаскесінің біршама жойылған нүктесіне дейінгі (бірінші көтергіштің қойыртпақ сорғы станциясы) диаметрі, ұзындығы және құрылымы (жылуоқшаулаудың болуы және түрі);

3) жағажайға тасталатын нүктедегі қойырпақтың шығысы, тығыздылығы және температурасы;4) қысқы шаюды бастамас бұрын, жазғы кезең соңында суүсті жағажайдың тұндырғыш тоғанындағы қашылау

дамюалардың төменгі жиегінен бастап суды қиюға дейінгі ұзындығы және еңісі; 5) қысқы кезеңге шаю фронтының ұзындығы:6) тәуліктердегі қысқы шаю уақыты;7) бір жылға ауаның орта тәуліктік температурасы бойынша жақын орналасқан метеостанция деректері;8) бастапқы материалдардың (өндіріс қалдықтары, қождары және басқа қалдықтары), қойыртпақтың су

фазасы мен шайылған тұнбалардың жылуфизикалық және физикалық-механикалық (физикалық) қасиеттері бо-лып табылады.

3. Қысқы шаю жобасы түсіндірме жазба мен сызбалардан тұрады: 4. Түсіндірме жазба:1) қойыртпақ өткізгіштің (науашалардың) ұзындығы бойынша қойыртпақтың байыту фабрикасынан бастап

жинақтауыштың тастау нүктесіне дейін температурасы мен жылу ұстағыштығының (энтальпия) өзгерісін болжауды;2) қойырпақты картаға қажетті оң температурада беруді қамтамасыз ететін іс-шараларды;3) бастапқы температура мен қойыртпақ параметрлеріне, ауа температурасына байланысты және келесідей

критерийлерді сақтау негізінде жүріп өту жолының ұзындығы бойынша қойыртпақ сипаттамаларының өзгеруін есепке ала отырып, жағажай бойынша қойыртпақ ағынының жүріп өту жолының ұзындығын бағалауды:

4) берік призмалар шегінде қойыртпақ ағынының қатуына жол бермеуді;5) көктемгі еру кезеңінде тұндырғыш тоғанының авариялық толып кетуіне әкелетін көлемдегі жағажайға

қатып қалған мұз түріндегі су немесе жинақтағыштың көлемін жоғалтуға әкелетін шайылған көпжылдық қазылған мұз түрінде өтпелі (тоғаналды) аймақта судың аккумуляциялауына жол бермеуді;

6) тозаңдану процестерінің серпіні – картаға түсетін қалдықтарды шаюдың инфильтрациясы және жүруі факторларын есепке ала отырып, қойыртпақ өткізгіштердің жұмыс режиміне байланысты шаю картасының беткі қабатындағы еруі. Картаның беткі жағында, сондай-ақ шайындыларында мұздаған қалдықтардың (қалдықтар мен мұздың) толығымен еру уақытын болжауды;

7) жинақтауыш (әр түрлі аймақтарында) бойындагы тозаңданған топырақтың бар болуы жағдайын және қолжетімділікті бағалауды;

8) текстураға және қысқы кезеңде құрылыстарда шайылған топырақтың геотехникалық сипаттамаларына қойылатын талаптарды;

9) қоршалатын бөгеттер және олардың сүзгіштік мықтылығының беріктілігіне қысқы шаю техлогиясының әсер етуін бағалауды;

10) шаю жүргізілетін жинақтауыш аймағы кіретін кері температураның мөлшеріне байланысты қысқы шаюдың технологиялық сызбаны (әр жерде орналасқан немесе жинақталған) жуу технологиясының сипаттамасын;

11) қойыртпақ жүргізгіштер мен қойырпақ шығарғыштарына техникалық сипаттамалар (қойыртпақтың диаметрі, ұзындығы, лайлануы, шығару ерекшеліктері, жылыту және тағы сол сияқты);.

12) қысқы (мүмкін, жазғы) шаюдың барлық кезеңіне қойыртпақ шығарғыштардың жұмысының кестесі; қойыртпақтың картаға берілетін параметрлерін: температура, салыстырмалы жылулық көлем, салыстырмалы шығыс, консистенция, шайылатын топырақтың (қалдықтардың) гранулометрлік құрамы, олардың ортаөлшемді диаметрі, минералды бөлігінің тығыздылығы;

13) қысқы шаюдың кері салдарын бейтараптауды қамтамасыз ететін жазғы технологияға қажетті түзетулерді.14) шаю картасының параметрлері: орналасуы, өлшемдері, қашылау, еңістері, шаюдың кезектілігін (кестесі).15) бақылау-өлшеу аппаратуларының (бақылау-өлшеу құралдарының) қажетті сипаттамалары, бақыланатын

параметрлер тізбесін және жол берілетін мәні, кезеңділігі, өлшеу нәтижелерін өңдеу әдістерін қамтиды.5. Сызбаларға: 1) шаюдың әртүрлі кезеңдеріндегі қойыртпақ жүргізгіштер мен қойыртпақ шығарғыштарының аралық төсемі

(қайта төсеу) мен монтаждау сұлбалары, олардың құрылымдық параметрлері;2) шаю картасының орналасу сұлбасы және құрылымдық параметрлері;3) қар сулары мен тозаңдаған аймақтарда (егер бар болса) болжанған жобаны, депрессия беті мен шайылған

топырақтың бақылау сипаттамаларын көрсетумен қысқы шаю нәтижесінде (қима тіліктері) шайылған беттің және тоған-тұндырғыш белгілерінің өзгеру сұлбасы;

4) бақылау-өлшеу аппаратуларының (бақылау-өлшеу құралдарының) орнату сызбасы кіреді.


Жер снарядтарын технологиялық орналастыруды жүзеге асыруға арналған мұз ойықтың ең кіші алаңыЖер снарядының судағы өнімділігі, м3/ сағ.

1000- 1200 1600-2400

2400-3600

4000 5000 10000

Мұз ойықтың алаңы, м3 600- 800 1000- 1200

1400-1600

1800-2000

2500-3000

3500- 4000


Аумақтарды, жолдарды, өту жолдары мен ашық алаңдардағы жұмыс орындарын тәуліктің түнгі мезгілінде жарықтандыру параметрлері

Объекті Ең аз жарықтан-дыру, лк

Жарықтандыру нормаланған жазықтық

Ескертпе

1 2 3 4Шаруашылық қажеттіліктеріне арналған жолдар, ғимараттарға кіреберістер

0,5 Өту жолы бөлігінің деңгейінде

Автокөлік пен құрылыс маши-наларына арналған тұрақтар, жұмыс жүргізу аймағындағы жолдың аумағы

2 Жарықтандырылатын беттің деңгейінде

Жұмыс жүргізу аумағын фабриканың немесе цехтың техникалық басшысы белгілейді

Сатылар, жүруге арналған көпіршелер

3 Сол сияқты

Құрылым материалдарын, жабдықтар мен бөлшектерді тиеу және түсіру

10 Көлденең Жабдықты қабылдау және беру алаңдарында

Сол сияқты 10 Тік Кранның барлық орна-ласу бойынан машинист жағындағы ілмегінде

Жұмысшылардың жылынуы үшін жинақтауыштың үй-жайы

10 Жалпы

Ордан басқа топырақты экскава-тормен қазу

5 Көлденең Кенжар сағасы деңгейінде

Сол сияқты 10 Тік Кенжардың биіктігіменОр қазу 10 Көлденең Ордың түбінің деңгейіндеСол сияқты 10 Тік БиіктігіменТопырақты бульдозермен, сыр-мамен қазу және орнын ауысты-ру, сырғымамен жұмыс

10 Көлденең Қазылатын алаңның деңгейінде

Қойыртпақ жұргізгішті төсеу және құрастыру

10 Көлденең Қойыртпақ жүргізгіштерді төсеу деңгейінде

Пайдалану кезіндегі жер бетіндегі қойыртпақ жүргізгіш, қысымды қойыртпақ жүргізгіштерді төсеу учаскесіндегі бөгеттер

05 Көлденең Түнде жөндеу және тек-серу үшін жылжымалы жарықтандыру құралдарын пайдалану қажет

Шаю картасы немесе аймағы 2-3 Көлденең Қойыртпақты шығару және шаю картасының жоғарғы деңгейінде

Қалқыма қойыртпақ жүргізгіш (оны пайдалану кезінде)

3 Көлденең Қызмет көрсететін персоналдыың өту деңгейінде

Жоғарғы еңістің тұнба тоғанына жанасу учаскесіндегі дамбалар (бөгеттер)

0,05 Еңістің жазықтығы бойынша

Су алу, суды қайта қосу және су бұру құрылыстары: пайдалану кезінде жұмыс істеу кезінде

2

30

Тік

Тік

Құдықтың үстіңгі бетінің деңгейінде Жоғарғы жұмыс алаңының деңгейінен жұмыс істеу жазықтығына дейін

Жер снаряды көпіршесі 2 Көлденең Көпірше деңгейіндеТексеру кезіндегі жер снаряды жонғышы

30 Тік Жонғыш деңгейінде

Сыйымдылықтар мен құдықтың ішіндегі жұмыстар

30 Тік Жұмыс істеудің барлық деңгейінде

Мұздағы жұмыстар 20 Көлденең Жұмысты өндіру аймағындаҚауіпті өндірістік объектілердің қалдықты және шөгінді

шаруашылықтарында өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларына 9-қосымша

Қадағалау журналдарының нысандарыБарлық қадағалау журналдарының титулдық парағы болады. Титулдық парақтың келесі бетінде журналдың

жазылуына жауапты адамның тегі мен лауазымы көрсетіледі. Журналдағы барлық жазбаларға ауысым үшін қол қойылады.

(журналдың титулдық парағы)________________________________________________________________________________ұйымның атауы

Ж У Р Н А Л________________________________________________________________________________Журналдың және________________________________________________________________________________қадағалау объектілерінің атауы____________________басталды__________________ аяқталдыОсы журналда нөмірленген және тігілген парақ.(титулдық парақтың келесі беті)Журналды жүргізуге жауаптылар

Тегі, аты, әкесінің аты Лауазымы Лауазымға тағайындалған күні Қолы1 2 3 4

1-нысан

Дамбаны жуудың тоқсандық бақылау журналы

Кесе көлденең ені мен олардың пикетері-нің нөмірлері

Жылдың тоқсаны

I II III IVТоған-дағы су деңгейі, м

Құлама дамба жотасы -ның белгісі

Құлама дамба-жағасы -ның белгісі

Жағажай-дыңұзын дығы,м

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17Қосымша:1. Журнал мыналарды:1) саға баурайының жиегінен судың тоғанға келу жолының шағын бөлігіне дейін бөлгіш қойыртпақ жүргізгіштері

мен шоғырландырылған шығыңқы жолдарды орналастырып, олардың диаметрлері мен тармақталған қойыртпақ жүргізгіштерін, бақылау-өлшеу аспаптарының жарма қақпақтары мен басқа да бекітілген кесе көлденең енін көрсете отырып, бөгеттің ұзындығы бойымен соңғы жуу қабатының құлама жоспарын. Дамба ұзындығы бойымен пикетаж орнатылады;

2) жуылатын қабаттың құлама жотасы бойынша бойлық кескінін;3) бекітілген кесе көлденең ені бойынша қималарды қамтитын маркшейдерлік түсірменің деректері бойынша

әрбір тоқсанның соңында толтырылады.2. Құлама дамба жотасын белгілеудің бойлық кескінінде әрбір пикет пен өзгеріс орындарында 200 мм және

одан астам белгі қойылады.3. Көлденең қималарда тоғандағы су деңгейі және егер жаға кескінінің күрт өзгеру орындарында жоғарғы

баурайдан 25 м жақын және адамдардың жүріп-тұруына арналған орындардан 25 м сайын орнатылса, құлама дамбаның жоғарғы баурайында су бетіндегі жаға белгісі көрсетіледі.

2-нысанЖууға берілетін қойыртпақтың сипаттамасын қадағалау журналы

Сына

-ма

алу

күні

Сына

-ма

нөмі

рі

Сына

ма о

рны

мен

шығ

аруд

иаме

трі

Шы-

ғыс

дм3/

с

Мас

са б

ойын

-ша

Қ:С

қаты

на-

сы

Топы

рақ-

тың

мине

ралы

қ бө

лігін

ің ү

лес,

г/см

3

Диаметрі төмендегідей бөлшектердің түйір өлшемдік құрамы (%), мм

Орт

а-ш

а өл

шен

-ген

диам

етр,

мм

2 2-1

1-0,

5

0,5-

0,25

0,25

-0,1

1

0,1-

0,05

0,05

-0,0

1

0,01

-,005

0,00

5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

Ескертпе: 1. Сынама алуды және талдауды байыту фабрикасының зертханасы жүргізеді. 2. 3-кестеде қойыртпақ шығарғыштардан сынама алу кезінде шығару нөмері мен диаметрі және сынама

алу уақытында бір мезгілде жұмыс істеген шығарылымдардың санынан есептеу бойынша нешінші болып табы-латыны көрсетіледі.

3-нысанҚалдық қоймасына жууылған қалдықтардың сапасын қадағалау журналы

Сына

ма а

лу кү

ні н

омер

про

бы

Талд

ау кү

ні

Сынама алу орны

Бөлшектердің құрамы (% ) диаметрі, мм

Орт

аша

өлш

енге

н ди

амет

р,мм

Қалд

ықта

рдың

тығы

злығ

ы, г/

см3

Ылғ

алды

қ, (%

)

Қаңқ

аның

тығы

здығ

ы, г/

см3

Топы

рақт

ың м

инер

алды

қ бө

лігін

ің

тығы

здығ

ы, г/

см3

Кеуе

ктіл

ік

Пике

т

Шаш

ыран

ды д

амба

осін

ен

нүкт

еге

дейі

н қа

шық

тық,

мАб

солю

ттік

белг

і

2 2 - 1

1 –

0.5

0.5

– 0.

25

0.25

– 0

.1

0.1

– 0.

05

0.05

– 0

.01

0.01

– 0

.005

0.00

5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

(Соңы 21-бетте).

8 тамыз 2015 жыл www.egemen.kz 214-нысан

Пьезометрлердегі судың деңгейін қадағалау журналы

Өлш

еу кү

ні

Тоға

нда-

ғы с

у де

ңгей

інің

бел

гісі

Жар

маны

ң-БӨ

А нө

мірі

жән

е пь

езом

етр-

дің

нөмі

рі

Жар

ма а

удан

ында

-ғы

су

үсті

жаға

сыны

ң ен

і, м

Пьез

омет

р са

ғасы

ның

белг

ісі, м

Сағадан су деңгейіне дейінгі қашықтық, м

Пьезометрлік деңгейдің белгісі, м

1-өл

шеу

2-өл

шеу

3-өл

шеу

Орт

аша

мәні

Орт

аша

бойы

нша

іс жү

зінде

гісі (

4 –

8-ке

ст.)

Жоб

а бо

й-ын

ша

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 115-нысан

___________________________________________________ жай-күйін көзбен шолып қадағалау журналы (объектінің атауы)

Қадағалаукүні, ауа райының

жай-күйі

Қадағалау учаскесі

Қадағалау нәтижелері (деформа-ция орын

алған кезде мөлшерлер мен егжей-

тегжейлі сипа-ты көрсетіле

отырып суреттемесі жүргізіледі)

Қадағалаушының тегі мен қолы

Кемшіліктер мен

ақауларды жою жөнінде

шаралар, орындауға жауапты

адамның тегі

Орындау мерзімі

Орындау туралы белгі (орындауды

тексерген күні мен лауазым-ды адамның

қолы)

1 2 3 4 5 6 7

6-нысанТік жылжуларды бақылау журналы

Тұстама №

БӨА атауы мен

нөмірі

Бірінші өлшеу Келесі өлшеулер күні мен нәтижесі

күні абсолюттік белгі

абсолют-тік белгінің күні

аралас өлшеулер

арасындағы айырым өлшеу

басындағысы сияқты

абсолюттік белгінің күні


арасындағы айырым өлшеу

басындағысы сияқты

1 2 3 4 5 6 7 8Ескертпе. Бастапқы жай-күйден төменге қарай жылжу (минус) белгісімен, ал жоғарыға қарай (плюс) белгісімен

жүргізіледі.7-нысан

Көлденең жылжуларды бақылау журналы

Тұст

ама

нөмі

рі

БӨА

атау

ы ме

н нө

мірі

Өлшеулер циклі

I II III

күні ығысу+х+у

күніығысу

+х+у

өлшеулер

күні

ығысу+х+у

өзгерістер


арасын дағы+х+у

өлшеу-лер

басы нан+хn+уn

шектес өлшеу лер ара сында-

ғы

+х+у

өлшеу-лер басы-

нан+хn+уn

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Ескерту. Жоғарғы бъеф жаққа және оңға ығысу (минус) белгісімен, ал төменгі бьеф жаққа және солға (плюс) белгісімен жүргізіледі.

8-нысанҚойыртпақ жүргізгіштер қабырғаларының қалыңдығын өлшеу журналы

Өлшеу күні

Қойыртпақ жүргізгіш

нөмірі

Өлшеу орны

(пикет)

Қойыртпақ жүргізгіш көлденең қимасының бақылау нүктелеріндегі қабырға қалыңдығы, мм

Бақылау нүктелерінің

орналасу схемасы1 2 3 4 5 6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 109-нысан

Сүзгі су шығындарын өлшеу журналыӨлшеу

күніӨлшеу орны

Сутөгу Көлемді тәсіл

Судың темпера-турасы

Қоспа лар-дың бар болуы

Орын дау шы-ның тегі

мен қолыСутөкпедегі

арын, смШығын,

л/сЫдыс

көлемі лТолтыру уақыты, с

Шығыс, л/с

, °С , мг/л

1 2 3 4 5 6 7 8 9 1010-нысан

Жинақтауыштағы су деңгейін қадғалау журналы

Қадағалау күні мен уақыты

Жинауыштағы су көкжиегінің абсолюттік белгілері, мҚалдық қоймасы Авариялық сыйымдылық Тоған-жинақтауыш

1 2 3 4Ескертпе:1. Бағандардың саны мен жинақтауыштардың атауы іс жүзіндегі деректер бойынша қабылданады.2. Журналды телефон (рация) арқылы шеберлер немесе объекті бойынша тікелей кезекшілер күнделікті

өлшеулер деректерін хабарлап тұратын күн сайынғы өлшем деректері бойынша цехтың немесе фабриканың диспетчері жүргізеді.

11-нысанҚойыртпақ шығарғыштардың жұмысын есепке алу журналы

Қойыртпақ шығарғыштар нөмірі 1 2 3 4Шығарылымдар жұмысының басталу (Б) және аяқталу (А) күні мен уақыты

Б А Б А Б А Б А Б А

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112-нысан

Гидрорежимдік желінің ұңғымаларындағы топырақты су деңгейін қадағалау журналыӨлшеу күні Су деңгейінің белгісі, м

жинақтауышта ұңғымада1 2 3 4 5 6 және т.б.

1 2 3 4 5 6 7 8 9Ескертпе:1. 2-бағанға жинақтауыштың атауы енгізіледі.2. Бірінші өлшеу ұңғыманы пайдалануға қабылдау кезінде жүргізіледі.

13-нысан

Судың жалпы химиялық талдауын есепке алу

Ұйым __________________________________________________________Сынама алу күні _________________________________________________Зертханаға келіп түскен күні ______________________________________Зертхана _______________________________________________________Талдаудың басталу күні __________________________________________Талдаудың аяқталу күні __________________________________________судың талдауы № ________________________________________________(р/с, ведомость бойынша)Ұйым, объект, кен орны және тағы басқалары________________________Сынама нөмірі (ведомость бойынша) ________________________________Сынама алу орны (қазба, пост, ұңғыма және басқалары) _____________________________________________Дебит, м/сағ. ______________________________________________________Сынама алу тереңдігі _____________________________________________Су тұтқыш көкжиек ______________________________________________Сусіңіргіш жыныстардың қысқаша сипаттамасысжәне олардың геологиялық индексі________________________Сынаманы алу және консервациялаудың шарттары мен әдістері ___________________________________Газ көпіршіктерінің бөлінгені қадағаланды ма__________________________Сынама алу кезіндегі судың температурасы _________________________Талдауға жіберілген судың көлемі _________________________________Сынама алушының тегі _______________________________________Ескертпелер: _____________________________________________________

Катиондар Литрдегі құрамы Басқа анықтамалар

мг мг-экв. проц., мг-экв.

рН

1 2 3 4 5 6

Са СО агрессивті эксперимент. мг/л

Mg Тотықтануы мг/л оттек бойынша

Fe ХПК мг/л оттек бойынша

NH ПАЛ мг/л

K+ Na ПАВ мг/л

Мұнай өнімдері мг/л

Өлшенген заттар мг/л

Силикаттар: SiO мг/л

Fе жалпы мг/л

Fe

Барлығы 100 Күкіртсутегі

t = 105 кезіндегі құрғақ қалдық мг/л

Аниондар Литрдегі құрамы

мг мг-экв. мг/л Шынықтырылған қалдық мг/л

SO Минералдау мг/л

HCО Сынама алу кезіндегі сынама алу қасиеттері

CO мл/л Тұнықтығы _______

Cl Дәмі _______________

NO Түсі _______________

NO Иісі ______________

Тұнба _____________

Тұру кезіндегі өзгеріс

Барлығы 100

Судың тұзды құрамының формуласы:_______________________________________________________________Ескертпелер: ___________________________________________________________________________________________________________________

К2 + Na2–айырым бойынша есептелді, тәжірибелік түрде анықталды (қажеттінің астын сызыңыз). 1/2 HCO2 мг/лжалпы санын шығару

Талдаушы _________________Күні _________________________________Химиялық зертхананың басшысы __________________________________

Объекті бойынша су сынамасының химиялық талдаулары ведомосының журналы14-нысан

Сынама нөмірі

Ұйым, объект, сынама алу орны, су көзінің түрі, су

тұтқыш көкжиек

Сынама алу күні

рН*1 Иондардың құрамы, цифрларжоғарғы - мг/л, орташа - мг-экв./л, төменгі - проц., мг-экв.

HCO3 SO4 Cl3 NO2 NO3 Са2+1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

14-нысанның жалғасы

Минералдау Компоненттері, мг/лМg2+ К++ Na+ NH+ Fe2+ Құрғақ қалдық,

мг/лFe2+ SiO2 Взвеси агр. СО2

св. СО2

11 12 13 14 15 16 17 18 1914-нысанның соңы

Ескерту по O2 бойынша тотықтану мг/л Мұнай өнімдері ПАВ H2S, мг/л20 21 22 23 24

*1 pH > 8,3кезінде (CO2-) құрамы - ескертуде.15-нысан

Судағы микрокомпоненттер ведомосының журналы

Сынама нөмірі

Ұйым, объект, сынама алу орны, су көзінің түрі, су тұтқыш көкжиек

Сынама алу күні

Микрокомпоненттердің құрамы, мг/л

F2+ Cu2+ Mn2+ Pb2+ Zn2+ Cr6+ Ni2+1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

15-нысанның соңы

Ca2+ Ti Pобщ U Br J- Al3+ Va6+11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Ескертпе.Анықталуға жататын компоненттер мен микрокомпоненттердің құрамы жобалық құжаттамамен беріледі.

Күні __________________ Талдаушы _________________________Зертхана басшысы ______________________________________

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 13 ақпанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №10253 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің бұйрығы 2014 жылғы 30 желтоқсан №354 Астана қаласы

Магистральдық құбырларды пайдалану кезіндегі өнеркәсіптікқауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы

«Азаматтық қорғау туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 12-2-бабының 14) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған Магистральдық құбырларды пайдалану кезіндегі өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидалары бекітілсін.



2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмелерін мерзімді баспасөз басылымдарында және «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастыруды;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы И нвестициялар және даму министрлігінің Заң департаментіне осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.




«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрі________________ Е. Досаев2015 жылғы 12 қаңтар

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Энергетика министрдің міндетің атқарушы________________ Ұ. Қарабалин2015 жылғы 8 қаңтар

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 354 бұйрығымен бекітілген

Магистральдық құбырларды пайдалану кезіндегі өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидалары 1. Жалпы ережелер

1. Осы Магистральдық құбырларды пайдалану кезіндегі өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидалары (бұдан ә рі – Қағидалар) «Азаматтық қорғау туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 12-2-бабының 14) тармақшасына сәйкес әзірленген және магистральдық құбырларды (бұдан әрі – МҚ) пайдалану кезіндегі өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:1) ақаулық - жабдықтың, объектінің, құрылыстардың жұмысқа қабілетті күйінің қысқа мерзімде бұзылуы

нәтижесінде технологиялық режимнің өзгерісіне ұшырамаған оқиға;2) газ үлестіру станциясы (бұдан әрі - ГҮС) - магистральдық газ құбырларының құрамды бөлігі, оған:

ғимараттар, жабдықтары, құралдары мен қысымды, тазалауды, иістендіруді және тұтынушыға ұсынар алдында газ мөлшерінің есебін реттеуге арналған жүйелері бар құрылыстар кіреді;

3) жою - магистральдық құбырларды бөлшектеу және (немесе) қайта бейіндеу және одан әрі пайдалану үшін қорша ған ортаны адамның өмірі мен денсаулығы үшін қауіпсіз жай-күйге қелтіру бойынша іс-шаралар кешені;

4) жөндеу - магистральдық құбырлардың және (немесе) оның объектілерінің желілік бөлігінде толық не-месе жартылай пайдалану ресурсының қалпына келтіру жарамдылығы немесе жұмысқа қабілеттілігі бойынша іс-шаралардың (операциялардың) кешені;

5) иістендіру жітілігі – тұтынушыға берілетін газдың шығуын анықтау және жою мақсатында газды иістендіру;6) компрессорлық станция (бұдан әрі - КС) - магистральдық газ жолының құрамды бөлігі, оған: ғимараттар,

құрылыстар, техникалық құрылғылар, магистральдық құбырлардың желілік бөлігі бойынша газ тәрізді көмірсутектерді тасымалдауды қамтамасыз ететін қысымды жасау және ұстап тұруға арналған жүйе мен құралдар;

7) құбыр ішін диагностикалау - бұзылмайтын бақылаудың әр түрлі түрлері іске асырылған құбыр ішінің инспекциялық құралдарын (снарядтарын) қолдана отырып құбырлар ақаулары туралы ақпарат алуды қамтамасыз ететін жұмыстар кешені;

8) құбырлардың ақаулары – құбырларды салу немесе пайдалану, кезінде туындаған қолданыстағы нормативтік техникалық құжаттар талаптарының шеңберінен шығатын құбыр металы сапасының көрсеткіштері (дәнекерленген тігістің) немесе қабырғасының қалыңдығы, құбырлардың геометриялық немесе құрылымдық параметрлерінің ауытқуы;

9) құбырлардың бұрылуы (тарамдану) - тасымалданатын өнімді магистральдық құбырлардан газ үлестіру станцияларының, елді мекендердің, жекелеген тұтынушылардың қабылдау-тапсыру пункттеріне дейін беруге арналған құбырлар;

10) магистральдық құбыр объектілері – магистральдық құбыр объектілерінің құрамы мен техникалық параметрлеріне бірыңғай технологиялық процеспен байланысты жер учаскелерін алып жатқан құрылғылар, жабдықтар, құрылыстар, үйлер және ғимараттар жобалау құжаттамасымен айқындалады;

11) магистральдық құбыр – өнімді қауіпсіз тасымалдауды қамтамасыз ететін желілік бөліктен және объектілерден тұратын, техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттар талаптарына сәйкес келетін бірыңғай өндірістік-технологиялық кешен;

12) магистральдық құбырлардағы қақтығыс - магистральдық құбырлардың қауіпті өндірістік объектілерінде қолданылатын техникалық құрылғылардың бұзылуы немесе тоқтатылуы, сондай-ақ технологиялық процес режимінен ауытқу;

13) магистральдық құбырларды пайдалану - магистральдық құбырлардың үздіксіз, тиісінше және тиімді жұмыс істеуі үшін қажет, оның ішінде техникалық қызмет көрсетуді, жөндеуді, техникалық диагностикалауды және жедел-диспетчерлік басқаруды қамтитын қызмет;

14) магистральдық құбырлардың желілік бөлігі (бұдан әрі – МҚ ЖБ) – өнімді тікелей тасымалдауды жүзеге асыратын жер асты, су асты, жер беті, жер үсті құбырлардың;

15) магистральдық құбырлардың күзет аймағы - магистральдық құбыр объектілеріне іргелес жатқан және халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мен құбыр объектілерін қауіпсіз және үздіксіз пайдалану үшін қажетті жағдайлар жасауға арналған, оның шегінде оны белгілеу мақсаттарына сай келмейтін қызмет түрлеріне шектеу қойылатын немесе тыйым салынатын айрықша күзет және пайдалану жағдайларындағы (құрлықтағы және (не-месе) судағы) аумақ;

16) магистральдық құбырлардың қауіпті өндірістік объектісі - магистральдық құбырлардың желілік бөлігі трассасының бойында орналасқан магистральдық құбырлардың желілік бөлігінің учаскесі, бас және аралық сорғылар мен компрессорлық станциялар, ғимараттар мен құрылыстар, газ үйлестіру станциясы, құйылмалы сорғы станци-ясы, қысымды азайту станциялары, мұнайды жылыту станциялары, резервуарлық парк, құбырларды тоттанудан электр-химиялық қорғау қондырғылары, технологиялық байланыстың желілері мен құрылыстары, құбырлардың телемеханика құралдары, тоқ беру желілері және тірек арматура мен электр қорғауышты қашықтықтан басқаруға арналған тоқ тарату құрылғылары, жолдар, тікұшақ алаңдары және оларға кіреберіс;

17) магистральдық құбырлардың объектісіндегі авария – технологиялық процесінің бұзылу немесе пай-далану мерзімінің өтуі нәтижесінде құбырлардың, резервуарлардың, техникалық құрылғылардың толық немесе жартылай бұзылуы;

18) минималды аралық - ғимараттардан, құрылыстардан, техникалық құрылғылардан магистральдық құбырларға дейінгі аралық, бұл ретте тәуекел деңгейі қолайлы болып табылады;

19) өнімді тасымалдау - өнімді жөнелтушіден қабылдау пунктінен бастап алушыға тапсыру пунктіне дейін оны магистральдық құбыр бойынша қабылдау, тапсыру, айдау, өнімді магистральдық құбырларға қотару, құю, беру, басқа көлік түріне ауыстырып тиеу, сақтау, араластыру процесі;

20) реконструкциялау - магистральдық құбырлардың сапалық көрсеткіштерін жақсартуды көздейтін, оны қайта орналастыру жөніндегі іс-шаралар кешені;

21) рұқсат беру наряды – жұмыс істеп тұрған кәсіпорыннан өндірістік қаупі болатын немесе бар кезінде, әрекеттегі кәсіпорынның аумағында құрылыс-монтаждық жұмыстарда ресімделетін жұмыстарды жүргізуге тапсырма;

22) сенімділік - магистральдық құбырлардың объектілерінің қасиеті белгіленген шектегі пайдалану көрсеткіштерінің белгіленген технологиялық регламент мәнінің уақыты бойынша сақтай отырып берілген функ-цияларды орындау;

23) сорғы арқылы ауыстырып құю станциясы (бұдан әрі - САС) - тасымалданатын сұйық көмірсутектерді магистральдық құбырлардың желілік бөлігіне қабылдау, сақтау және беруге арналған құрылыстар мен техникалық құрылғылар, ғимараттар кешені бар магистральдық құбырлардың құрамды бөлігі;

24) техникалық дәліз - магистральдық құбыр немесе қатар салынған магистральдық құбырлар мен комму-никациялар жүйесі өтетін аумақ;

25) техникалық диагностикалау – магистральдық құбырларының техникалық жағдайын анықтау үшін жұмыстардың және ұйымдастыру-техникалық іс-шаралардың кешені;

26) техникалық қызмет көрсету - магистральдық мұнай құбыры объектілерінің жұмыстық қабілетін және жарамдылығын қолдау бойынша, техникалық жағдайын бақылау, тазалау, майлау, реттеу және басқа да опе-рациялар;

27) технологиялық регламент - технологиялық процесті жүргізу тәртібін немесе оның жекелеген кезеңдерін (операцияларын), режимін және өнімнің өндіріс технологиясын, жұмыстың қауіпсіз шарттарын анықтайтын, техникалық басшымен бекітілетін құжат;

28) топырақ үйіп қорғану - қауіпті сұйық заттардың төгілуінен қорғау үшін құбырлардың желілік бөлігінің же-келеген учаскелері, резервуарлық парк айналасындағы қоршау қабырғалары немесе жер білігі түріндегі құрылыс.

3. МҚ қауіпті өндірістік объектілерді (бұдан әрі - ҚӨО) пайдалануға енгізу кезінде МҚ объектілерін пайдалануға, сондай-ақ авария салдарын оқшаулау және жою дайындығы тексеріледі.

Барлық ҚӨО үшін пайдаланушы ұйым пайдалануды бастағанға дейін мүмкін болатын қауіптер мен авариялар-ды талдауды, авариялық-құтқару қызметтерімен келісілген аварияның салдарын ауыздықтау және жою бойынша қызметкерлердің шұғыл әрекетін, авария қаупін ескерту және жою бойынша шараларды қамтитын аварияны жою жоспарын (бұдан әрі - АЖЖ) әзірлейді және бекітеді.

4. МҚ объектілерінде әзірленеді және мынадай жұмыс орындарында болады: пайдаланушылық және техникалық құжаттама; МҚ объектілерінің құрылыс жобасы; технологиялық регламент;АЖЖ, қауіпті факторларды ескеретін және персоналдың әрекетін реттейтін, авариялық жағдайларды жою

үшін пайдаланатын құралдар мен әдістер, болжамды зардаптардың салдарын барынша азайту үшін апаттарды алдын-алу (оперативті бөлімнің үзінділері).

5. Әрбір ҚӨО үшін паспорт жасалады, онда объектінің және құбырлардың технологиялық схемасымен белгіленген жабдықтардың негізгі сипаттамасы көрсетіледі. Паспортта ҚӨО аумағында қолданыстағы жаңа әлеуетті қауіпті объектілер мен құрылыстарды реконструкциялау және жаңғырту, құрылыс жұмыстары көрініс табады.

Қауіпті өндірістік объектінің паспорты ҚӨО немесе аумақтық өндірістік бөлімшенің техникалық басшысы-мен бекітіледі.

6. АЖЖ аумақтық-әкімшіліктік бөлуді, инфрақұрылым жағдайын, МҚ объектісінің орналасу өңірінің экологиялық, геологиялық, табиғи және басқа да ерекшеліктері ескеріле отырып, сондай-ақ төмендегілер көрсетіле отырып әзірленеді.

1) аварияның алдын алу және оқшаулау бойынша персоналдың шұғыл әрекетінің тәртібі;2) аварияны және оның салдарын жою әдістері мен тәсілдері;3) жанулар мен жарылулар мүмкіндігін болдырмау бойынша, аварияның мүмкін болатын салдарының

ауырлығын төмендету бойынша әрекеттер тәртібі;4) аварияны жоюдан бос адамдарды қауіпті аймақтан тыс жерлерге көшіру тәртібі;5) МҚ объектілерінің географиялық орналасуы;6) жасанды және табиғи кедергілер арқылы өткелдің болуы;7) автомобиль, теміржол және су жолдары қатынасының және басқа да параметрлердің болуы және ор-

наласуы;8) МҚ ЖБ параллель төселген учаскелердің саны және диаметрі.

2. Техникалық қызмет көрсету кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі 7. МҚ ЖБ МҚ кері әсерін тигізуі мүмкін аумақтың табиғи-климаттық ерекшелігін талдау, жақын тұрғын

орындардың орналасуы, топырақтың гидрогеологиялық қасиеті, жақын орналасқан өндірістік объектілердің болуы, көлік жолдары мен коммуникациялары негізінде жобаланады және жүргізіледі.

8. Әлеуетті қауіпті (сынамалы) учаскелер: 1) тұрғылықты мекендерге жақын МҚ трассаларының учаскелері; 2) электр тасымалдау қиылысы; инженерлік құрылыстар, автомобиль және теміржолдары арқылы өткелдер; 3) жоба жолы бойымен жалғасқан құрылыстар; 4) су өткелдері; 5) ерекше табиғи жағдайларында және ерекше қорғалатын табиғи аумақтың жерлері бойынша өтетін уча-

скелер МҚ ЖБ жобалау кезеңінде анықталады.9. Құбырлардың әлеуетті қауіпті учаскелерін жобалау кезінде қауіпті факторлардың әсерін төмендететін

мынадай қауіпсіздік шаралары қарастырылады:құбыр қабырғаларының қалыңдығының ұлғаюы;құбыр орны тереңдігінің ұлғаюы;қорғаныс жабындысына қойылатын талаптар;қорғаныс футлярын пайдалану;тоннельде төсеу;қосымша топырақ үйіп қорғану мен қорғаныс қабырғаларының орналастырулары;топырақты бекіту (жағаларды);бағыттаушы жүйелер құрылғысы (арналар, жыралар, арықтар, үйінділер және кәзір жүйелері);құбырларды беріктігіне сынауда қойылатын талаптарды жоғарылату;құбырлардың күш-деформациялық көрсеткіштерінің техникалық жағдайына үздіксіз мониторинг және

бақылау жүргізу.10. МҚЖБ орнатылатын тиектеулі арматура МҚ қашықтықтан және жергілікті басқару мүмкіндігін қамтамасыз

етуі тиіс.МҚ жер асты төсеу кезінде арматура және желілік бекіту арматурасын бекіту жер бетіне шығарумен жоба-

лануы тиіс.Ашық далада жабылусыз орнатылатын жабдықтар және арматура, алаңдық құрылыстардың климаттық

орналасу ауданына сәйкес болуы тиіс.11. Жобамен АҚС/КС әрбір газ айдау агрегатының қашықтықтан басқарылатын қозғалтқышпен тиектеулі

арматура арқылы ажырауы көзделуі тиіс.12. СҚС арасындағы қашықтық гидравликалық есептің нәтижесі арқылы анықталады.СҚС жабдықтарын орнату және жобалау шешімдері биіктігі кемінде 1,2 метр сыртқы аумақтың қоршауын

қарастыруы тиіс.13. Жобалық құжаттама негізінде МҚ объектілерін консервациялауға және жоюға пайдаланушы ұйым

жұмыстарды ұйымдастыру жоспарын дайындайды.Жұмыстарды ұйымдастыру жоспарына осы Қағидаларға сәйкес МҚ объектілерін пайдалану, қорғау және

жоюдан шығару бойынша ұйымдастыру және техникалық ic-шаралардың тізбесі, олардың орындалу тәртібі мен әдістері, жұмыс құрамы және көлемі кіреді.

Жұмыстарды ұйымдастыру жоспарында барлық жүргізілетін жұмыстарды құжаттамалық рәсімдеу мәселелері, бақылау және есептік тәpтібі, жұмыстардың орындалу мерзімі қарастырылады.

14. Жобалық құжаттама талаптарынан ауытқулар, жобалық құжаттамамен қарастырылмаған материалдарды пайдалану, жұмыстарды орындау тәртібі мен сапасының бұзылу факторлары анықталған кезде құрылыс-монтаждық жұмыстар тоқтатылады, ал пайда болған ақаулар жойылады.

Іске қосу-реттеу жұмыстары мен кешенді байқап көру бойынша жұмыстар басталғанға дейін пайдалану-шы ұйым қызмет көрсететін персоналмен және сәйкес біліктілігі бар мамандармен МҚ енгізілетін объектілерін жинақтастырады, жобалау ұйымы МҚ құрылысына арналған жобалық құжаттың құрамына кірмейтін МҚ пайдалану бойынша технологиялық регламентті әзірлейді.

15. Технологиялық регламент МҚ объектілері жұмысының жағдайларына және нақты сипатына, жобалық техникалық шешімдеріне сәйкес келуі тиіс.

МҚ объектілерін пайдалануға технологиялық регламент:1) МҚ, аумақтық объектілер жабдықтарының және айдап қотарылатын көмірсутектердің сипатын;2) МҚ жұмысының технологиялық режимдерін;3) қауіпті өндірістік факторлармен МҚ тұтастылығын бақылау тәртібін;4) ауытқуларды анықтау тәртібін;5) айдап қотару режимін бақылау тәртібін;6) айдап қотарылатын көмірсутектерді қабылдау, жеткізу және есепке алу тәртібін;7) МҚ ЖБ және аумақтық объектілердің сызбаларын (қағидаттық және технологиялық);8) МҚ ЖБ қысылған бойлық пішінін;9) МҚ ҚӨО қолданылатын техникалық құрылғылардың сипаттамасын;10) Технологиялық процесті, техникалық қызмет көрсетуді, авариялық жағдайларда персоналдың әрекетін

қауіпсіз жүргізуді қамтамасыз ету бойынша нормативтік-техникалық құжаттамалар тізбесін қамтиды.Технологиялық регламент объектіні пайдалануға енгізгенге дейін әзірленеді және өнеркәсіп қауіпсіздігі

талаптарының, технологиялық процесті жүргізу параметрлері өзгеруі жағдайында қайта қаралады.МҚ объектілерінің орналасу аумағы жүк көтергіш және арнайы техниканы, жабдықтар мен құрылыс мате-

риалдарын қаттап қойып орналастыру орындарын пайдалана отырып құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік береді.

17. МҚ өндірістік объектілерін газ тәрізді көмірсутектерді, газ конденсатын және сұйытылған көмірсутекті газдарды тасымалдау үшін оларды өндірістік және өндірістік емес сала объектілерінің, тұрғылықты құрылыстың салынуының, көпшілік жиналған орындардың көбіне ық жағына орналастыру қажет («желдің жылдық бағыты» бой-ынша бағыты басым желдерді ескере отырып).

Аталған объектілерді табиғи нашар желдендірілетін жер рельефінің төмендетілген учаскелеріне, жылдамдығы 1 метр/секунд дейін желі басым, ұзақ және жиі қайталанатын тымықтары, өзгерулері, тұмандары бар (бір жылда 30-40 процент астам, қыс аралығында қыстық кезеңнің 50-60 процент астамы) аудандарға орналастыруға жол берілмейді.

18. Мұнай мен мұнай өнімдерін тасымалдау үшін алаңдық объектілер мен МҚ ЖБ трассасын жердің рельефі бойынша тұрғылықты мекендерден төмен орналастыруы тиіс.

Мұнай мен мұнай өнімдері құбырлдардың сенімділігін және тұтастығын қамтамасыз ететін құрылымдық шешімдерді дайындау кезінде төгілген өнімді жинау бойынша құрылыстардың құбырлары бойына құрылысына жол берілмейді.

19. АҚС/КС құбырлары, жүйелері, жабдықтары орналасатын аумағы, олардың техникалық жағдайын бақылау мүмкіншілігін қамтамасыз етуі тиіс.

АҚС/КС құрылымдарын, құбырларын және жабдықтарының орналасуы сорғы және газ айдау агрегаттарының жұмысы барысында вибрациялық және динамикалық жүктемелерден құбыр қабырғалары температурасының және кернеудің өзгеруінен бойлай қозғалуларды қамтамасыз етуді ескере отырып орындалуы тиіс.

20. Қысымды реттеудің қолданылатын әдісі ол үшін белгіленген шектерде сақталатын қысым жағдайында АҚС/КС жұмысын қамтамасыз етеді. Реттеу жүйесі шығу барысындағы қысымның үздіксіз бақылауын жүзеге асыруға тиіс және МҚ ЖБ шығыс қысымның шекті мәнінен артуына жол бермейді.

Жабдықтар, құбырлар, арматура, КС-тің copy және аудама желілеріндегі ернемек жалғастырулар және қалыпты бөлшектер айдаудың барынша жоғары есептеу қысымы бойынша төзімділікке есептелуі тиіс.

21. Гидраттың түзілуіне қарсы шаралар ретінде газ құбырларына реагентті енгізу, газды жылыту құралдары арқылы газды жалпы немесе ішінара жылыту көзделуі тиіс.

22. АҚС/КС жабдықтарының авариялық түрде герметизациясын жою барысында ажырату құрылғыларының қосылу уақыты орнатылған қысым көздерінің ажырау уақытынан кем болмауы тиіс.

Үрлемелі, түсіру желілері және корғауыш қақпақшалардан газды түсіру желілері жүйелерін өзара қосуға рұқсат берілмейді.

23. Шашырау білтесінен газды түсіру жүйелері жергілікті климаттық талаптарды, желдің бағытын ескере отырып, газдың шашырауының қауіпсіз жағдайларын қамтамасыз етеді.

24. ГҮС технологиялық жабдығы газ айдау жұмысының қысымы үшін есептелген.Газ қысымының реттеуішін әрбір редуцирлеу желісіне орнатқан кезде, реттеуіштен кейін жұмыс шығу

қысымына ГҮС жабдығын таңдау жасалады.25. МҚ қорғалатын аймағындағы ауыл шаруашылық жұмыстардан басқа, кез келген жұмыстар жұмыс

өндірушісіне тәуелсіз қорғау аймағында жұмыстарды жүргізуге рұқсатты ресімдеумен және пайдаланушы ұйым бақылауымен орындалады. Магистральдық құбырларды қорғау аймағында 35 сантиметрден астам егінді тереңдігі бар ауыл шаруашылық дақылдарын өсіруге рұқсат берілмейді.

26. МҚ объектілеріне техникалық қызмет көрсету кезінде объектілердің жұмысқа қабілетін және жарамдылығын ұстау, қорғау аймағы мен желілік бөлігінің іргелес аумақтың және магистральдық құбырлар объектілерінің техникалық жағдайын тексеру қамтамасыз етіледі.

Табиғи газ бен мұнайдың кемуі, құбырларынан түрлі тағайындалудағы ғимараттар мен құрылыстарға дейінгі минималды қашықтық аймағының бұзылуы, жер бетіндегі электр-химиялық қорғаныс, телемеханика, байланыс, ток тарату құралдарының бұзылуына жол берілмейді.

Техникалық қызмет көрсету және жөндеу бойынша жұмыстарды жүргізгеннен кейін көмілмеген құбырлардың ашық учаскелері, құбырлардың көмілу тереңдігінің жоғарғы пайда болуына дейін минимум - 0,8 метрдің азаюына әкелген трасса бетінде шайылулар көміліп, қауіпсіз жағдайға келуі қажет.

27. МҚ ЖБ-нің жер жұмыстары, пайдаланушы ұйымның жазбаша рұқсатымен жүргізіледі.Кеме жүзетін өзендермен, автомобиль және теміржол жолдарымен, басқа құбырлармен және жер асты

коммуникацияларымен қиылысатын учаскелерде орнатылған ақпараттық тыйым салу немесе ескерту белгілері уақтылы жөнделуі немесе жаңартылуы тиіс.

Құбырларға техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу бойынша жұмыстарды жүргізуге кедергі келтіретін ағаш өсімдіктерді егуге жол берілмейді.

28. Құбырлардың жердегі қоршаулары (тиектеулі желілік арматура алаңшалары, құбырішілік құралдарды іске қосу - қабылдау тораптары), қорғаныс, су өткізгіш, эрозияға қарсы құрылыстары уақтылы жөнделіп қайта қалпына келуі тиіс.

Желілік тиектеулі арматура тораптарына, тазалау құрылғыларын іске қосу-қабылдау торабына техникалық қызмет көрсету бойынша жұмыстарды жүргізу үшін алаңға кедергісіз кіру мүмкіндігі болуы тиіс.

Құбырішілік құралдарды іске қосу - қабылдау камераларының тиектеулі ірге тастарының, алаңшалардың, қоршаулардың, жапқыш құрылғылардың, сальниктер мен нығыздауыштың жағдайын тексеру, ұйымның техникалық басшысы бекіткен кестеге сәйкес жүргізілуі тиіс.

Құбырішілік құралдарды іске қосу - қабылдау алаңдарында найзағайдан қорғанысы, сондай-ақ электр химиялық қорғаныс жүйелерінің орнатылуы тиіс.

29. Үрлеп тазарту шамдарының конструкциясы олардың атмосфералық жауын-шашындардан қорғанысын қамтамасыз етуі тиіс, тиектеулі арматура алаңшаларының және тасқынды сулармен іске қосу-қабылдау камераларының сумен басылуына жол берілмейді.

МҚЖБ су кедергілерімен қиылысу учаскелеріне МҚ пайдаланушы қауіпті сұйықтықтардың ағуын оқшаулау үшін құралдармен жабдықталуы тиіс.

Автомобиль және теміржолдармен қиылысу учаскелерінде соратын шамдардың, іргетасының, қорғаныс құтысының, тотығудан электр-химиялық қорғаудың бақылау-өлшеу аспаптарының, «құбыр - қорғаныс құтысы» әлеуеті айырмашылығының, су бұрғыш арықтардың жағдайын тексеру, ұйымның техникалық басшысы бекіткен кестеге сәйкес жүргізіледі.

30. Автомобиль жолдарымен қиылысатын МҚ қорғау аймағының учаскелерінде «тоқтауға тыйым салынған» жол белгілері орнатылуы тиіс.

31. Көлденең және тік жазықтықтардағы құбырлардың жобадан тыс бүгілулеріне, жағалық және аралық тіреулердің төмен түсуіне және олардың өзгеруіне жол берілмейді.

Жабдықтарға қызмет көрсету алаңшалары мен іргетастар, «жер-ауа» учаскелеріндегі құбырлар, компрессорлық және сорғы станцияларының автоматты өрт сөндіру жүйесі мен отқа қарсы қоршаулары жарамды жұмысқа қабілетті жағдайда болуы тиіс.

32. Компрессорлық және сорғы станцияларының жабдықтарында ақпараттық жазулар мен нөмірлері көрсетіледі. МҚ объектілерінде орнатылған сақтандырғыш клапандары пломбаланып, жөнге келтіру туралы ақпараты бар биркалары болуы тиіс.

МҚ объектілеріндегі жарылысқа қауіпті үй-жайлардың авариялық желдеткіші ауа кірмейтіндей болуы және жүйелі түрде (апта сайын) сынау іске қосу арқылы жүргізілуі тиіс.

33. Газды тазалау торабы ыдыстарында тіркеу нөмірі, рұқсат етілген қысым, келесі сыртқы және ішкі қарау және гидравликалық сынау күні көрсетілген жазулардың болуы тиіс.

Газды тазалау торабының ыдыстары жерге тұйықталуы тиіс, бірізді қосу схемасы рұқсат етілмейді.34. МҚ объектілерінде орнатылған техникалық құрылғылардың вахталық журналында өнімдерінің жанып

кету, агрегат мойынтіректерінің, кіре берісте және осьтік компрессорға дейінгі, айдауға дейінгі және кейінгі, ауа температуралары, күш жұмсалатын мотосағаттардың температурасы, іске қосулар саны, агрегат мойынтіректерінің дірілі, айдаумен басқарылатын «май-газ» жүйесінің айырмасы, агрегат валының айналу жылдамдығы, отынды және жіберілетін газдың қысымы, майлауды реттеу және нығыздау жүйесінің май қысымы, осьтік компрессордан кейінгі ауа қысымы, өнімнің жану қысымы.

35. Технологиялық құбырларды гидравликалық сынаулар үш жылда бір рет жүргізіліп, технологиялық құбырлардың тығыздығы мен беріктігіне сынау қысымы мынадай:

1) 0,5 мегапаскальға дейін - жұмыс қысымынан 1,5, алайда кемінде 0,2 мегапаскаль;2) 0,5 мегапаскальдан жоғары - жұмыс қысымынан 1,25, алайда жұмыс қысымы өлшемінен кемінде 0,3 ме-

гапаскаль сақталуы тиіс.36. Сорғының майы техникалық жағдайлар мен шығарушы зауыттың ұсынымдарымен уақытында ауыстыру

(1,5 процент жоғары қоспалардың механикалық көрсеткіштері кезінде; 1,5 килограмм «КОН» 1 килограмм жоғары қышқылдықпен 0,25 процент жоғары ауыстыру) қажет. Май сынамаларын сұрыптап алу іріктеу кестелерінің сақталуымен жүргізіледі.

Сорғыларға және компрессорларға дайындаушы зауыт іске қосу кезеңділігі мен негізгі және қосымша жабдықтардың тоқтатылуы көрсетілген паспорттарды және пайдалану нұсқаулығын толтыру қажет.

Технологиялық режимді бақылау үшін сорғының және компрессордың сopy мен айдау құбырларында ма-нометрлер орнатылады.

37. ГТЖ шыға берістегі ажырату кранына дейінгі барлық технологиялық құбырлар мен жабдықтар (кон-денсатты жинау сыйымдылығын қоса алғанда) бұру газ құбырының ең жоғары рұқсат етілген жұмыс қысымына сәйкес болуы тиіс.

ГҮС технологиялық сызбасы өз қажеттілігіне және оператор үйі үшін газды тұтыну жабдықтары мен құбырларды қосуы қажет.

38. Өндірісі жоғары, жеке жоба бойынша салынған ГТЖ жоғарғы жағына, төменгі жағына, иістендіру түйініне, газды қыздыру мен метанолды енгізуге жеке технологиялық схемаларды ресімдеуге жол беріледі. Әрбір ГРС – ГТЖ жұмысы тәртібінің бақыланатын параметрлері, иістендіргіш зат шығыны, орнатылған орындардағы үй-жайдың газда-нуын үздіксіз тексеру бойынша жазбаларды жүзеге асыратын автоматтандырудың қағидаттық сызбасы ресімделеді.

39. ГТЖ-да пневматикалық жетегі бар тиектеулі арматураны немесе бақылау реттеуішін қолдана отырып редукцияланған жіптерді автоматты қорғау көзделеді. Шыға берістегі қысымның төмендеуі кезінде резервтегі жіптің қосылуы тиіс.

40. Резервуарлардың түрі және міндеті, оның жабдықталуы, тотығуға қарсы іс-шаралар, құрылыс әдісі өнімнің көлеміне, технологиялық процестің, климаттық шарттарға, ортаның сипаттамасына байланысты жобамен негізделеді.

Резервуарлардың құрылысы мен пайдалануы дайындаушының техникалық құжаттамасына сәйкес жұмыстарды ұйымдастыру жобасы бойынша жүргізіледі.

Резервуарлардың құрылысынан кейін іске қабылдау, қауіпті өндірістік объектінің иеленушінің бұйрығымен тағайындалған комиссиямен жүргізіледі.

Резервуарларды іске қосу алдында беріктілік пен бітеулігіне сынау жүргізіледі, түбінің сыртқы контурының көлденеңдігі және геометриялық пішіні тексеріледі.

41. Пайдаланудағы резервуарлар мынадай құжаттамалармен қамтамасыз етіледі:1) монтаждау және құрылыс жұмыстарының жобасымен;2) тиектеулі арматуралар, тыныс алу және қорғаныс қалқаншаларының паспорттарымен (сертификаттармен);3) пайдалану мерзімі көрсетілген резервуарлардың техникалық паспорттарымен (сертификаттарымен);4) понтонға арналған техникалық паспортпен;5) резервуардың градуирленген кестесімен;6) техникалық регламентпен;7) тот басудан қорғау схемасымен;8) өртке қарсы қорғаныс схемасымен;9) негіздерді нивелирлеу және тік резервуар геометриясы сызбасымен;10) найзағайдан қорғану және статикалық электрлер пайда болу құбылысынан резервуарларды қорғау

схемасымен;11) жинақтау тізбесі мен резервуарлар қондырғыларының техникалық жағдайының актісімен;12) резервуарлар құрылысы және пайдалануға іске қосуға арналған орындау құжаттарымен;13) техникалық қызмет көрсету журналымен;14) жерге қосу жағдайын, найзағайдан қорғау құрылғыларын бақылау журналымен;15) пайдалану параметрлерін өлшеу актісімен;16) автоматтандыру жүйесі бойынша орындау құжаттарының жиынтығы (деңгейді өлшеу жүйесі, аварияға

қарсы қорғаныс, автоматикалық өрт сөндіру жүйесі).42. Резервуарларды орналастыру қауіпсіздік ережелеріне сәйкес аумағын жоспарлау қатты жабуды,

бекітуді, қоршауды, жолдарды, өтетін жолдарды, коммуникацияларды, жарықтандыру құрылғыларын көздейді. Коммуникацияларды салу және жөндеумен байланысты бекітулерді әзірлеу кезінде, осы жұмыстар аяқталған кез-де бекітулерді қалпына келтіру жүргізіледі.

43. Резервуарлық паркте жаяу жүретін жолдармен жүру қажет. Резервуарлық парк аумағына бекітудің не-месе қоршаудың үстінен кіру үшін таяныштары бар, жеке тұрған резервуарлар үшін екіден кем емес резервуарлар топтары үшін төрттен кем емес баспалдақ өтетін жолдар орнатылады.

Бекітулер арқылы басқа орындардан өтуге тыйым салынады.44. Резервуардың жоғары алаңының борт биіктігі 0,15 метрден кем емес биіктігі 1,25 метрден кем емес тая-

нышы, таяныштарға қоса жапсырылған баспалдақтар болады.Тыныс алу және сақтандырғыш клапандарға, резервуар шатырында орналасқан люк және басқа арматураға

қызмет көрсету үшін алаңның 0,6 метрінен кем емес өзара өтулермен қосылған темір алаң орнатылуы тиіс және өтулердің биіктігі 1,25 метрден кем емес жақтауы 0,15 кем емес таянышы болуы тиіс.

45. Резервуарлық баспалдақтардың дұрыс жұмыс істеуіне, таяныштардың мықтылығына, шатырдағы қоршауларға тұрақты бақылау орнатылады. Алаңдар мен баспалдақтар сатылар таза ұсталады, мұзбен қардан биіктікте жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік ережелерін сақтай отырып, ағаш күректермен тазартылады.

Баспалдақтар мен алаңдарда басқа заттар мен қондырғылардың бөлшектерін тастауға оларды резервуар шатырында тікелей орын алмастыруға жол берілмейді. Қолданыстағы резервуарлар мықтылығын бұзуға жол бермеу мақсатында соққы құралдарын (балға, кувалда) қолдана отырып, жұмыс істеуге жол берілмейді.

46. Резервуарлар орнатылған қауіпті аймақта көлік қозғалысы 5 километр/сағат жылдамдықтан аспауы тиіс және түтін түтікшесінде өрт сөндіру қақпақшасымен жабдықталған автокөлікке объект басшысынан алынған рұқсаты болуы тиіс.

Пайдаланылатын резервуарға автокөліктің кіруіне 20 метр артық емес қашықтықта жол беріледі.47. Мұнай өнімдерін құю орындарында тесік анықталған жағдайда сіңірілген топырақ тазартылады, бөлінген

орынға алынып тасталады, ал қалыптасқан орын таза топырақпен немесе құммен жабылады.Резервуарлық алаң аумағында жанатын материалдарды сақтауға жол берілмейді. Жөндеу жұмыстарына

арналған жер кен орындары және орлар қоршалады, ал жұмыстар аяқталған соң, алаңның жоспарлануымен жабылады.

48. Резервуарлық парктер және жеке тұрған резервуарлар өрт сөндіру құралдарымен қамтамасыз етіледі.Резервуарлық парктер және жеке тұрған резервуарлар алаңдарында темекі шегуге және ашық оттар

пайдалануға жол берілмейді.49. Жарылыс өрт қауіпсіздігі орындауындағы жарықтандыру мен электр қондырғылар қолданылады.50. Резервуарлар газ теңестіруші жүйемен, тыныс алу және қорғаныс қалқаншаларымен, от шектеушілермен,

деңгей өлшеуіштермен, сынама алушылармен, деңгейдің сигнал берушілерімен, артық құйылудың алдын алу құрылғыларымен, автоматика және телеметрия құралдарымен, бақылау-өлшеу құралдарымен және автоматика-мен (бұдан әрі - БӨҚжА), өртке қарсы қондырғылармен, қабылдау–тарату құрылғыларымен, желдеткіш люктермен, баспалдақтармен, алаңдар мен қоршаулармен, дайындаушының техникалық құжаттарымен қамтамасыз етіледі.

51. Қашықтықтан және телеметриялық басқару арматуралы жобаға, дайындаушының техникалық құжаттамасына сәйкес орнатылады.

Автоматты және қолмен басқару кезінде ысырмаларды қосу басқару схемасына және технологиялық ре-гламентке сәйкес жүргізіледі.

Тиектеулі арматуралар мен құрылғылар технологиялық схемаға сәйкес олардың қалыптары мен белгілерін көрсеткіштермен қамтамасыз етіледі.

52. Резервуарлар сұйықтың шектік мәнінің және авариялық сигнал берулерімен, газдар, булар, ауа шығару, мұнай өнімдерінің ағуын жинау және көбікті өрт сөндіруді қоса алғандағы өрт сөндірудің стационарлық жүйесімен қамтамасыз етіледі.

53. Тыныс алу арматуралары, ескерту және сигнал беру құрылғылары, БӨҚАҚ резервуарда рұқсат етілетін артық және сиретілген қысымға сәйкес орнатылады.

54. Резервуарлар жобаға және дайындаушының техникалық құжаттамасына сәйкес қатпайтын тыныс алу қалқаншаларымен және жылыту жүйелерімен жарақтандырылады. Резервуарлар арматураларын қыздыру бумен немесе ыстық сумен жүргізіледі.

55. Резервуарлық парктің технологиялық құбырлары топырақ үйіп қорғалған аймақтың ішіне қойылады. Іргелес резервуарлардың топырақ үйілген аймақтары ішінде технологиялық құбырларды қоюға жол берілмейді.

56. Резервуарда бояумен технологиялық схемаға сәйкес келетін белгілер мен нөмірлер, резервуарды (деңгей өлшеу және өлшеу люктері маңында) толтырудың ең жоғары деңгейінің белгілері мен мәндері жазылады.

Тереңдетілген резервуардың нөмірі мен белгілері орнатылған тақтайшада көрсетіледі.57. Әрбір резервуарға мынадай мәліметтер енгізілетін паспорт жасалады:1) резервуардағы сұйықтардың максималды және минималды деңгейі (сантиметрмен);2) резервуардағы сұйықты қыздырудың рұқсат етілетін максималды температурасы (Целсий градусында);3) тыныс алу және қорғаныс қалқаншаларының типі, мөлшері және өткізу қабілеттілігі;4) резервуарлардың (сағатына куб метрде) толтырудың және асып кетуінің максималды өнімділігі;5) іске қосылған бу су қыздырғыштардағы (сантиметрде) мұнайдың рұқсат етілген максималды және ми-

нималды деңгейі;6) пайдалануға енгізу уақыты;7) нормативтік қызмет мерзімі. 58. Тиектеулі арматуралардың және резервуарды басқаруға және қауіпсіз қызмет көрсетуге арналған басқа

құрылғылардың мақсаты мен белгілері технологиялық сызбада көрсетіледі.59. Резервуарлық парктер аумағы бекітудің сыртқы және ішкі жағынан таза ұсталады. Аумақтардың мұнай

өнімдерімен, қалдықтармен ластануына жол берілмейді. Күзету аймағы шегінде өсімдіктер жойылады.60. Резервуарлық парк аумағында тәуліктің қараңғы кезінде тасымалданатын жарылыстан қорғалатын 12

Вольт шырақшамдар (аккумуляторлы және батареялы) қолдануға жол беріледі.Шырақтарды жағу және сөндіру резервуарлық парктің бекітуінен тыс жерде жүргізіледі.61. Резервуарларды БӨҚжА, бітегіш арматуралардың қорғаныс қалқаншаларының, сигнал беру

құралдарының, аварияға қарсы және өртке қарсы қорғаныс жүйесінің, қоршаулардың газ теңгеретін жүйесінің, баспалдақтар, алаңдар мен басқа да элементтердің зақымданулары мен ақаулықтары, дұрыс жұмыс істемеуі анықталған кезде оларды жойғанға дейін пайдалануға жол берілмейді.

Резервуарды толтыру және босатудың көлемділік жылдамдығы көзделген тыныс алу қалқаншаларының жіберу мүмкіндігінен артық болмайды.

62. Резервуар ішінде бу немесе жылу қыздырғыштары орналасқан кезде сұйықтарды шығаратын құрылғылар қарастырылады. Қыздырғыштар тіреулерде бекітіледі, құбырларды қосу дәнекерлеумен жүргізіледі.

Резервуарлардағы мұнай қыздырғышқа берілетін жылу тасымалдағышпен жылытылады. Қыздырғыш үстіндегі мұнай деңгейі 0,5 метр кем болмайды. Жылу тасымалдағышты іске қосу алдында қыздырғыштың өткізгіштігі тексеріледі, конденсат алынады.

Жылу тасымалдағышты іске қосу кезінде ысырмалар біртіндеп ашылады. Жылытқыштар тұмшалануы жылу тасымалдағыш шығыны және қысымы бойынша бақыланады.

Жылыту температурасы мұнайдың қайнау температурасынан төмен белгіленеді.Қызу температурасы бақыланады, мәліметтер журналға немесе электрондық мұрағат жүйесіне жазылады. Резервуарларды мұнаймен толытыру кезінде жылыту немесе ұзақ уақыт сақтау үшін оның деңгейі ыдыс

биіктігінен 95 пайыздан аспауы тиіс.63. Резервуарлардан өнім астындағы суларды жобада, дайындаушының техникалық құжаттарда көрсетілген

құралдармен алады. Өнім астындағы суларды төгу кезінде сумен мұнайдың ағуына жол берілмейді.Резервуарлардың су төгетін ысырмалары мен сифонды бұрандалары жанбайтын материалдан жасалған

оқшаулармен оқшауланады.64. Резервуарлар люктерін ашу, мұнай деңгейін өлшеу, мұнай өнімінің сынамасын алу, өнім астындағы су-

ларды ағызу және резервуарды ашумен және оны байлаумен байланысты басқа жұмыстар кезінде персонал жел бағыты бойынша люктің бүйір жағында болады.

Сынамалар алу технологиялық регламентке сәйкес жүргізіледі.Сынама алу және мұнай деңгейін өлшеу алдында мынадай қауіпсіздік талаптарын орындайды:1) арнайы киім (антистатикалық) және арнайы аяқ киім кию, ТО ЖҚҚ және тасымалданатын газ сигнал

берушілердің дұрыс жұмыс істеуін тексеру;2) сынамалар деңгейін өлшеу, алу және тасымалдау құрылғыларының дұрыс жұмыс істеуін тексеру;3) резервуар шатырында траптармен қозғалуға жол беріледі, резервуардың тікелей шатырында қозғалуға

жол берілмейді;4) мұнай айдау және қайта айдау кезінде резервуар шатырында болуға жол берілмейді;5) резервуарлардан мұнай сынамаларын алу және деңгейін өлшеу газ байлауындағы газ теңгеретін жүйенің

жабық ысырмасы кезінде жүргізіледі;6) зиянды булармен және газдармен улануды болдырмау мақсатында ашық люктер үстінде болуға жол

берілмейді;7) резервуарларда мұнай деңгейін өлшеу кезінде өлшеу құралдары ұшқын пайда болуын болдырмау үшін

қалып бағыты бойынша, баяу, жұлқусыз және соққысыз қозғалады;8) сынама алу ыдыстарынан сынамалар бітелген ыдысқа құйылады;9) резервуарға басқа құралдардың түсуіне жол берілмейді;10) өлшеу люктері арқылы резервуарға мұнай мен мұнай өнімдерін құюға жол берілмейді;11) люк қақпағын ашу және жабу кезінде оның ұрылуына жол берілмейді;12) түнгі уақытта қызметкерлер жарылыстан қорғалатын орындауда аккумуляторлы немесе батареялы

шырақтар қолданады және оларды бекітуден тыс жерде немесе резервуардан 20 метрден кем емес қашықтықта іске қосады;

13) қауіпті аймақта шырақтарды, батареяларды, аккумуляторларды іске қосуға және ажыратуға, жөндеу және ауыстыруға жол берілмейді;

14) зертханашымен бірге тасымалданатын газталдағышпен жұмыс істеу орнындағы люктерді ашқанға дейін және одан кейінгі ауа ортасын бақылау;

15) сынамаларды резервуарға мұнай айдау аяқталғаннан кейін екі сағаттан кем емес уақыттан ерте болмай өлшеу люктері арқылы алуға жол беріледі.

65. Резервуарлардан мұнай деңгейін өлшеу және сынамасын алу жүргізілмейді:1) жұмыс орнының шекті рұқсат етілген зиянды шоғырланудан артық газдануы кезінде;2) мұнайды айдау және қайта айдау кезінде;3) күн күркіреу кезінде;4) жел жылдамдығы 8 м/с артық болғанда;5) көктайғақ және тұман кезінде;6) бақылаушы болмаған және қауіпсіздік жағдайларына сәйкес келмегенде.66. Резервуарлардағы өлшеу люктері ашуға арналған және ұшқын қауіпсіз тығыздағыш құрылғысы бар

герметикалық қақпақпен қамтамасыз етіледі.Жұмыс аяқталғаннан кейін:1) егер сынама алу кезінде резервуар шатырына мұнай түссе, ол ластанудан тазартылады;2) газ теңгерім жүйесінің ысырмасын ашу;3) сынама алу, жинау құрылғысын тазарту және сүрту, тасымалдау үшін сүрту материалдарын сөмкеге не-

месе контейнерге жинау.Деңгей өлшеу немесе сынама алу аяқталғаннан кейін өлшеу люктерінің қақпағы құлау, соғылу және ұшқын

пайда болуын болдырмай жабылады.Резервуарды пайдалану кезінде, оның үстінде жүруге болмайды.67. Резервуар негіздері жер үсті суларымен жуылудан қорғалады, ол үшін тазарту құрылғылары өнеркәсіптік

кәріздер бойынша тұрақты ағумен қамтамасыз етіледі. Резервуарларды тазалағаннан кейін сұйықтықтарды кәріз жүйесіне жіберуге болмайды. Резервуарларды

тазарту кезінде пайда болған ағынды сулар жеке құбырлар арқылы зиянды заттарды пайдаға асыру және бейта-раптау үшін қоқыс жинағыштарға шығарылады.

68. Резервуарлардың барлық ішкі жұмыстары, оның ішінде қарау, рұқсат беру наряды бойынша келетін және бағыттайтын құбырларға бітегіштерді орнату жүргізіледі.

69. Қолданыстағы резервуарды ажыратады және мұнайдан босатылады:1) тікелей резервуардан мұнайдың ағуы анықталғанда;2) дренажды құдықтар немесе басқару камерасының бақылау құбырларынан мұнай анықталған кезде;3) қауіпті немесе авариялық жағдай пайда болғанда;4) резервуардың тұмшалануы бұзылғанда.70. Газ теңгерімдік жүйеге қосылған резервуарды пайдаланудан шығару кезінде:1) газ байламынан ажырату;2) газ реттеу жүйесінің ысырмаларын жабу;3) бітегіштер орнату.Бітегіштерді орнату және алу журналда тіркеледі.71. Пайдаланудағы резервуарлар техникалық жағдайын, жөндеу түрін, пайдаланудың қалдық мерзімін

анықтайтын техникалық куәландыруға және диагностикалауға жатады.72. Резервуарды шөгінділерден тазалау, арнайы техникалық құрылғыларын колданумен орындалады.73. Резервуарларды куәландырудан, ревизиялаудан және жөндеуден кейін техникалық жетекшінің жазбаша

рұқсатынан кейін қабылдау актісі негізінде іске қосу жүргізіледі.74. Егер өлшеулер және басқа мәліметтер бойынша резервуарларды толтыру және босатудың қалыпты

жағдайы бұзылғаны анықталған кезде, бұзушылықтар себептерін анықтау және оны жою жөніндегі шаралар қабылданады. Авариялық жағдайда операциялар АЖЖ сәйкес тоқтатылады.

75. Резервуарларды толтыру және босату қызмет көрсету персоналы қайта айдаумен байланысты ысырма-лар қалыптарының сәйкес келуін тексергеннен кейін жол беріледі. Ысырмаларлы ашу және жабу баяу жүргізіледі.

Қолданыстағы резервуарларды іске қосу және ажырату жөніндегі ысырмалармен бір уақытта операциялар жүргізуге жол берілмейді.

Резервуарларды қайта қосу кезінде толтырылатын резервуарлардағы ысырмалар ашылады және резервуардағы толтырудан ажыратылатын ысырма жабылады.

Резервуарлық парктегі ысырмаларды автоматты қайта қосу құбырлардың қысымының артуынан қорғалған жағдайда жүргізіледі.

Жергілікті және қашықтықтан басқару электр ысырмалары болған кезде ысырмалардың бітегіш құрылғысының қалыптарын көрсететін сигнал берулер көзделеді.

Резервуарларда будың серпімділігі жобалықтан артық болатын өнімдерді айдауға жол берілмейді.76. Жер асты резервуарларын пайдалану дайындаушының техникалық құжаттамасына сәйкес жүргізіледі.77. Пайдалану кезінде жарық люктер төсемдері бар қақпақтармен жабылады. Оларды жөндеу немесе ыды-

старды тазарту кезінде ғана желдету үшін ашуға жол беріледі.78. Жер асты камераларында (шахта) орналасқан арматуралар қашықтықтан басқарулармен қамтамасыз

етіледі. Камераларға түсу үшін стационарлық металл баспалдақтар қолданылады.Камералар дефлекторлармен қамтамасыз етіледі.79. Жер асты ыдыстарын қалдықтардан тазарту арнайы техникалық құрылғылар қолдана отырып жүргізіледі.80. Резервуарда жерге тұйықтау мен жайтартқыш және тоттанудан қорғау болу керек.Резервуарларды жерге қосу құрылғыларының кедергісі топырақты барынша төмен өткізгіштігі кезінде жаз

уақытында жылына бір реттен жиі емес өлшенеді. Резервуарлар статикалық электрлерден қорғаныспен қамтамасыз етіледі, оның дұрыс жұмыс істеуі ұйымның техникалық басшысы бекіткен кесте бойынша тексеріледі.

81. Сыйымдылықтың ішіндегі жұмыстар құрамында үш адамнан кем емес бригадамен жүргізіледі – біреуі жұмыстарды жүргізеді, екеуі қадағалайды. Қадағалаушыларсыз жұмыстарды жалғыз жүргізуге жол берілмейді.

82. Қадағалаушылар сыйымдылықтағы және аппараттағы жұмысшылардағыдай дайындықта және тез көмек көрсетуге дайын болуы тиіс.

83. Резервуардың, сыйымдылықтың және аппараттың ішінде жұмыстарды жүргізу барысында қадағалаушылар сыртта орналасады, жұмыс жүргізушіні, ауа үргіш сорғыны қадағалайды.

Газқағар шлангісінің шарбақ келтеқұбыры таза ауаның аймағына шығарылып желдің бағытына кері бекітіледі. Шлангіні майысудан, айналып кетуден, қысылып қалудан кесірі ауаның келмейтіндей қаупін болдырмайтындай орнатады.

84. Сыйымдылықтың ішіндегі жұмыс кезінде жұмысшы тартқыштармен және оған қатайтылған жіптің бос ұшы сыртқа шығарылып, кежеуілшінің қолында орналасқан мықты дабыл-құтқарушы сақтау белдігін киеді.

85. Кез келген (шлангінің тесілуі, ауа үргіш тоқталғанда, құтқару жібі үзілгенде және басқа) ақаулықтар анықталғанда, және сыйымдылықтың ішіндегі жұмысшы шлемді-газға қарсы масканы шешуге талпынғанда, сыйымдылықтың ішіндегі жұмыстар тоқтатылады, ал жұмысшы сыйымдылықтан шығарылады.

86. Қайта айдайтын сорғыштар үшін кіріс және қысымды желілерде қашықтықтан, автоматты немесе жергілікті басқарылатын, бітегіш немесе кесу құрылғыларын қашықтықтан ажырату және орнату қарастырылады.

87. Сорғыштарды тығыздау осы технологиялық ортаға арналған өндірістік процес кезінде тұмшалануды қамтамасыз етеді. Сорғыштарды пайдалану кезінде қондырғының тұмшалануы тұрақты бақыланады.

Сорғыштың қауіпсіз жұмыс режимін бұзатын ақаулар анықталған жағдайда дайындаушының техникалық құжаттамасына сәйкес оны тоқтату және жөндеу жүргізіледі.

Сорғыштарды оның жұмыс істеу кезінде жөндеуге жол берілмейді.88. Барлық сорғыштар жоғары деңгей сигналын операторлық үй-жайға (диспетчерлік пункт) шығаратын

пайдаға асырудың жабық жүйесіне дренаждалатын өнімді шығару үшін түптермен және дренажды құрылғылармен қамтамасыз етіледі.

Сорғыштарды тазарту және үрлеу кезінде сұйықтар құбырлары бойынша үй-жайдан тыс жерге бітелген ыдысқа, ал көмірсутек булар мен газдар газ жинағыш жүйеге шығарылады. Құбырлардың орналасуы қауіпсіз қызмет көрсетуді ескере отырып жүргізіледі.

89. Құбырларда өнімдердің мақсаты мен қозғалу бағыты, сорғыштарда белгілер мен нөмірлер технологиялық схемаға сәйкес, сорғыштар мен электр қозғалтқыштарында айналу бағыты қысылу режимінде көрсетіледі.

90. Сорғыштарға арналған арматуралар сорғыш паспортына және құбырлар сипаттамасына сәйкес шартты қысым бойынша таңдап алынады. Ортадан тепкіш сорғыштың айдама құбырында кері қалқанша, піспек сорғыштың айдама құбырында сақтық клапаны және пульсацияның сақтығы бар манометр орнатылады.

91. Сорғының қозғалмалы бөлшектері және айналмалы қосындылар шеңбер мен айналу ұзындығы бой-ынша жабындымен жабылады. Айналу бөліктерінде қоршау болмаған жағдайда сорғыштарды іске қосу және пайдалануға жол берілмейді.

92. Соратын сорғыштар корпустары сорғыштармен бір негізде болатын электр қозғалтқыштарына тәуелсіз жерге тұйықталады.

93. Сорғыштарды пайдалану кезінде оның техникалық жағдайын сипаттайтын параметрлерді бақылау қамтамасыз етіледі. Дұрыс жұмыс істемейтін және БӨҚжА уақытында тексеруден өткізілмеген сорғыштарды пайдалануға жол берілмейді.

Қозғалатын бөліктерді майлау, сальниктердегі, бүйір тығыздағыштарындағы және құбырлар қосылыстарындағы жіберулерді сорғыш жұмыс істеп тұрғанда жоюға жол берілмейді.

Жұмыс істеп тұрған сорғыштардың қозғалатын бөліктерін майлауға жұмыстың тиісті қауіпсіз жағдайы болғанда жол беріледі. Сорғыштар мойынтіректері жиі майланады. Мойынтіректердің қалыптан жоғары қатты қызуына жол берілмейді. Мойынтіректер температурасы бақыланады.

Сорғыштар мен арматураларды майлау үшін қатпайтын майлар қолданылады.94. Мойынтіректер мен герметизаторлардың корпустарын суыту үшін қатпайтын сұйықтар (антифриз)

қолданылады. Суыту сұйықтары ретінде 30 градус Цельсийге дейінгі температурадағы суды пайдалану кезінде ағынды бақылау үшін ашық түтікшелер немесе кәріздермен жалғанған қарау құрылғылары қолданылады.

95. Резервті сорғыш іске қосуға тұрақты дайындықта болады. Жұмыс істеп тұрған сорғыштан резервті сорғышқа көшу алдында тиісті ысырмалардың дұрыстығы мен сорғышты іске қосу дайындығы тексеріледі.

96. Сорғыштарды сорғыш және қысымды коллекторлардан ажырату үшін ысырмалар қолданылады.Сорғыштарды тоқтату кезінде сұйық беретін құбырлар сорғыш герметизаторларын суыту үшін жабылады.97. Сорғыш үй-жайлардағы едендер мен лотоктар жуу құралдары қолданыла отырып сумен жуылады.Жанатын және зиянды заттар болатын ағынды сулар өндірістік кәріздерге ағызу алдында тазартылады.98. Персонал өтетін орындарды жабуға және қондырғыларды орналастыруға жол берілмейді.99. Қататын мұнай өнімдерін қайта айдау кезінде мынадай шарттар орындалады:1) айдаудың технологиялық процестері жұмысының үздіксіздігі;2) сорғыштар мен құбырлардың жылу оқшаулаулары мен жылытулары;3) сорғыштар және құбырлардың үрлеу және дренажды жүйесінің болуы.100. Ашық алаңдарда орнатылған сорғыштарды жоспарлы –алдын алатын жөндеу жылдың жылы мезгілінде

немесе жылытылатын уақытша жабулар құрылғыларымен жүргізіледі.101. Сорғы үй-жайында және ашық алаңда жарылысқа дейінгі концентрацияларды стационарлық бақылау

датчиктері және оператор панеліне және автоматтандыру жүйесіне көрсеткіштерді шығаруы бар өрт хабарлама-лары орнатылады.

102. Сорғы үй-жайы кем дегенде екі шығу жолдарымен қарастырылады, есіктер мен терезелер сыртқы жағына ашылады. Есік орнында табалдырық орнатуға жол берілмейді.

Сорғы үй-жайы ұшқын қауіпсіздігі бойынша жасалған мәжбүрлі желдеткішпен жабдықталады.Сорғы үй-жайында тез тұтанатын және жанатын сұйықтықтарды сақтауға жол берілмейді.103. Сорғыны қосып тоқтатқанда тиісті жапқыштардың дұрыс ашылуы және жабылуы тексеріледі. Баспа

таспасында жабық жапқыш кезінде піспектік сорғыларды қосуға жол берілмейді.104. Бөлшектеп бұзуға жататын сорғыны электр қозғалтқыштан ажыратады, жапқыштар жабылып, бітеулер

орнатылып құбырлардан ажыратылады. Сорғы үй-жайларынан (ғимараттардан) тыс сору және айдау құбырларында тиектеулі арматура орнатылады.Сорғы үй-жайы стационарлық жүк көтеру құрылғыларымен жабдықталады.105. Пайдаланудан уақытша шығарылған МҚ объектілері құралдарының дұрыстығын және жұмысқа

қабілеттілігін сақтау үшін объектіні қорғау бойынша ic-шаралар кешенін жүргізеді және оларға техникалық қызмет көрсету ұйымдастырылады.

МК объектісі пайдаланудан шығарылатын кезеңде ұзақтығы, ре зервте болу жағдайлары (жұмысқа қабілеттілігін ұстап тұру мақсатында жұмысқа кезеңдік қосу немесе қорғау) пайдаланушы ұйыммен орнатылады.

Консервациялаудың мақсаттылығы мен қалдық ресурсты анықтау мақсатында алдын ала куәландырудан, диагностикалаудан өткен МҚ объектілерінің түзу жабдықтары консервацияға жатады.

МК объектісін түзу күнінде тоқтатып ұстап тұру мақсатында консервациялаудың барлық мерзімі аралығында оларға техникалық қызмет көрсету және жөндеу бойынша жұмыстар орындалады.

106. Жұмыстарды ұйымдастыру жоспарында МҚ объек тілерін консервациядан шығару мен пайдалануға жіберу бойынша, пайдаланушы ұйым жұмыстардың тізімін, оларды орындау мерзімі мен тәртібін көрсетеді.

Консервациялаудан шығару кезінде нормативтік-техникалық құ жаттар талаптарына және дайындаушы зауыттың нұсқаулығына сәйкес МҚ объектілері жабдықтарын қарау, зерттеу сынау, байқап көру және тексеру жүргізіледі.

МҚ объектілерін сыналатын пайдаланудан кейін 72 сағат аралығында оны консервациялаудан шығару кезінде ұйымның техникалық басшысымен бекітілетін орындалған жұмыстар тізбесінің қосымшасымен объекті әрекетін енгізу туралы акт құрастырылады.

107. Жоюға жатқызылған МҚ объектілердің пайдаланудан шығару бойынша жұмыстарды жүзеге асыруды бастар алдында аталған объектілердің жабдықтарын көмірсутектерден босату бойынша жұмыстар жүзеге асы-рылуы тиіс.

Жабдықтарды босату кезінде көмірсутектерді қоршаған ортаға жіберуге жол берілмейді.108. МҚ объектілерін жою аяқтағаннан кейін босатылған аумақтардың топырақ құнарлылығын қалпына

келтіре ді.109. Пайдалану шегіндегі МҚ объектілерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету өндірілген бақылауды ұйымдастыру

жүйесін үздіксіз жетілдіру мен жасақтауына негізделеді.Пайдаланушы ұйым МҚ объектілерінде өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын орындау бойынша өндірістік

бақылауды жүзеге асырады.110. Өндірістік бақылау кезінде:1) жобалық құжаттаманың, өнеркәсіптік қауіпсіздік сараптамасының, өнеркәсіптік қауіпсіздік декларациясының,

МҚ объектілер пайдалану кезінде жауаптылықты сақтандыру, авария, қайғылы оқиғалар мен оқыс жағдайлардың себептерін техникалық тергеу актілерінің, авария салдарын оқшаулау және жою бойынша әрекеттерге дайындығының) тексерілуі жүзеге асырылады;

2) құбырлардын жағдайларын бақылауды ұйымдастыруды;3) персоналдың дайындығы және жаттығуларды, оқу дабылды жүргізуді;4) құбырлар материалдарын, дайындаушы зауыт, дайындалған күнін, дәнекерленген тігістер бойынша

мәліметтерді, бұзылмайтын бақылау нәтижелерін;5) құбырлардың қорғаныс жабындысының түрін, дайындаушы зауытты, жағу әдістері, жабындыны төсеу

кезіндегі табиғат жағдайлары, оның сипаты, пайдалану шарттарына талаптар;6) жөндеу жұмыстарын жүргізу (жөндеу орны және түpi, кесілген немесе жөнделген ақаулар типі, құбыр

жолының негізгі жабындысын жөндеу және жабындыны жөндеу ерекшелігі);7) құбырлардың трасса схемасына сәйкес орналасуы, төсемнің тереңдігі, тиектеулі арматура мен

ернемектердің орналасуы;8) сынау нәтижесі есептері, құрылыс сызбалары, құбырішілік диагностикалау, коррозияны, катод қорғанысының

жағдайын бақылау бойынша мәліметтер;9) авариялық ажырату және қысымды жіберу құрылғыларын тексеру актісін, тиектеулі арматураны тексеру

нәтижелері актісін;10) өндірістік бақылау ескертулерін тексеру және жою бойынша мәліметтерді тексеру жүзеге асырылады.111. МҚ жағдайы мониторингісі мыналарды:1) МҚ жарылулар пайда болуы мен тот басу зақымдануының ішінен кесуін;2) құбырлардың қалыбы, МҚ ЖБ еркін иілулері бар шайылулар мен жабындылар;3) МҚ ЖБ басқа құбырларымен және шоғырсымдармен қиылысу жағдайларын;4) еңісті жерлердің, ангарлардың, жағалар мен құбырларына басқа да табиғи және антропогендік қауіптерінің

жағдайын;5) бұзылулар мен үшінші тұлғалардың әсерін тексеру жатады.

3. Магистральдық құбыр объектілерін және желілік бөлігін жөндеген кезде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі

112. Басқа инженерлік коммуникациялармен бір техникалық дәлізде өтетін немесе олармен қиылысатын МҚ ЖБ жөндеуді жүргізу тәртібі мен уақыты бұл коммуникацияларды пайдаланушы ұйыммен келісіледі.

113. МҚ қорғау аймағында объектілер құрылысына, құбыр өткізгіштің тағайындалуы басқа коммуникациялар-мен қиылысуына қатысты барлық өзгерістер, МҚ ЖБ құрылысының құрылымдық өзгерулері объектіні пайдалануға жіберумен бір уақытта пайдалану құжаттамасына және ҚӨО паспортына енгізіледі.

114. МҚ объектілерін салу, қайта жетілдіру, күрделі жөндеу және техникалық қайта жарақтандыру бойын-ша жұмыстарды орындаудың барлық кезеңдерінде тапсырыс беруші мердігермен бірлесе отырып, құрылымның, өнімдердің, материалдардың, жабдықтар мен техникалық құрылғылардың кіру бақылауын, жұмыстардың және барлық технологиялық операциялардың орындалу сапасын бақылауды ұйымдастырады. Кіру бақылауының нәтижелері тексеру актісі ресімделген кіру бақылауы журналына енгізіледі.

Құбырларға, жабдықтарға, техниқалық қондырғыларға дайындаушы зауытта жүргізілген барлық қабылдау сынақтары тапсырыс берушінің өкілінің қатысуымен, алдын ала жасақталып келісілген бағдарлама бойынша жүргізіледі.

Дәнекерленген қосылыстардың сапасын бақылау нәтижелері бойынша дәнекерленген қосылыстардың орнатылған талаптарға сәйкестігі туралы қорытынды ресімделеді.

115. МҚ объектілерін қайта жетілдіру, техникалық қайта жарақтандыру бойынша жұмыстарды жүргізу қажеттілігі, мерзімі мен әдістері оларды үздіксіз пайдалануды қамтамасыз ету жағдайларынан және тасымалда-натын өнімді жеткізу көлемінен шыға отырып иесімен анықталады.

116. МҚ объектілерін күрделі жөндеу бойынша жұмыстарды жүргізу мерзімі, тәсілдері мен көлемі тура-лы шешімді олардың қызмет мерзімі ескерілген кешенді диагностикалық тексеру нәтижелерін талдау негізінде иесімен анықталады.

Диагностикалық тексеру жұмыстарын атқару және қорытынды беру осындай жұмыстарды атқаруға құжаттары бар аттестациядан өткен арнаулы мекемелер ғана жүргізеді.

117. Қайта жетілдіру және техникалық қайта жарақтандыру бойынша жұмыстарды жүргізу пайдаланушы ұйыммен дайындық іс-шаралары, жұмыстарды жүргізуге пайдаланушы ұйым басшылығының актісі және жазбаша рұқсаты бойынша мердігердің МҚ объектілерін қабылдау орындалғаннан кейін басталады.

118. МҚ ЖБ қайта жетілдіру, кеңейту және техникалық қайта жарақтандыру бойынша жұмыстардың орын-далуы басталмас бұрын тапсырыс беруші мен мердігер олармен бірге техникалық дәлізде өтетін құрылыс иелерін жұмыстардың жүргізілуінің басталуы және мерзімі туралы хабарлап қояды.

119. Құру, қайта жетілдіру және техникалық қайта жарақтандыру аяқталғаннан кейін МҚ объектілерін пайдалануға қабылдау жобалық құжаттамамен қарастырылған барлық құрылыстарымен кешенді жүргізіледі.

120. Егер адамдардың қауіпсіздігін, қоршаған орта қауіпсіздігін қамтамасыз ететін бірге жүретін объектілердің құрылысы, қайта жетілдірілуі және техникалық қайта жарақтандырылуы аяқталмаған болса, МҚ объектілерін пайдалануға қабылдау (сондай-ақ кезеңдік) рұқсат етілмейді.

121. МҚ ЖБ құрылысы, қайта жетілдірілуі, техникалық қайта жарақтануы аяқталуы бойынша беріктігіне және бітеулілігіне сыналады.

МҚ объектілерін көміртектермен толтыру мен қосуды бастау күніне дейін олар актіні ресімдеумен жұмыс комиссиясымен қабылданады.

122. МҚ объектілерін салу, қайта жетілдіру және техникалық қайта жарақтау және СБ беріктігіне сынау мен бітеулілігін тексеру аяқталуы бойынша оларды кешенді байқап көру жүзеге асырылады.

123. Қабылдау комиссиясы құрылыспен қайта жетілдірілумен, күрделі жөндеу мен техникалық қайта жарақтандырумен аяқталған акті ресімделген МҚ объектілерін қабылдауды жүзеге асырады.

Салынған МҚ және (немесе) оның бөлігін қабылдау алдында құбыр ішіне арнаулы ұйым диагностика жүргізеді. Диагностика кезінде анықталған кемшіліктерді жою құрылыс жұмыстарын атқарған ұйым жүргізеді.

Құбыр ішіне диагностика жүргізуге қойылатын талаптар пайдаланудағы МҚ жөндеуге, желілік бөлігін ауыстыруға қолданылмайды.

124. Пайдалануға енгізер алдында МҚ барлық объектілері және жұмыс орындары қазақ және орыс тілдерінде ресімделген жобалық және пайдалану құжаттамасымен, қосалқы бөлшектермен, жабдықтармен, жеке және ұжымдық қорғаныс құралдарымен қамтамасыз етіледі.

4. Магистральдық құбырлар объектілерін және желілік бөлігін техникалық диагностикалау кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі

125. МҚ бүтіндігін анықтау мақсатында диагностика жүргізіледі, оның негізгі элементтері:1) құбырішілік диагностика;2) құбырлардың беріктігі мен бітеулілігіне сынау; 3) тотығуды және қорғаныс жабындысының жағдайын бақылау;4) анықталған ақауларды ескере отырып МҚ қалған қызмет мерзімін жобалау.126. МҚ объектілерінің нақты техникалық жағдайын анықтау мақсатында мерзімді техникалық диагности-

калау жүргізіледі.127. Пайдалану мерзімі аяқталған соң олардың одан әрі қауіпсіз пайдаланудың мүмкін болатын мерзімін

анықтау үшін өнеркәсіптік қауіпсіздік сараптамасы жүргізіледі.128. Диагностикалық тексеру нәтижелері негізінде қолданыстағы нормативтік-техникалық құжаттамаға сәйкес

мамандандырылған аттестатталған ұйыммен рұқсат етілетін жұмыс қысымының шамасы анықталады. МҚ пайда-лану кезінде рұқсат етілетін жұмыс қысымының шамасы паспортта көрсетіледі.

129. Сұйытылған мұнайлы газдары тасымалданатын МҚ объектілері екі жылда бір реттен жиі емес бұзылмайтын бақылау әдістерімен диагностикалауға ұшырайды. МҚ ЖБ құбырішілік диагностикалау жоспарлы негізде нормативтік – техникалық құжаттамаға сәйкес 5 жылда бір реттен жиі емес жүргізіледі.

130. Резервуарларды диагностикалау:1) ішінара - 5 жылда бір реттен жиі емес; 2) толық - 10 жылда бір рет жүргізіледі.131. Есептелген қызмет мерзімін өтеген немесе күрделі жөндеуден өткен резервуарлар үшін оларды одан әрі

пайдалану кезінде диагностикалау кезеңділігі мамандандырылған ұйыммен айқындалады 4 және 8 жылдан артық емес (күрделі жөндеуден өткеннен кейін).

132. Бірінші кезектегі диагностикалық тексеруге мынадай:1) авариялық жағдайдағы немесе авариядан кейінгі жөндеу жағдайындағы;2) 20 жылдан астам пайдаланудағы;3) конструкцияларды таситын металға қатысты тоттануы жоғары өнімдер сақталатын резервуарлар жатады.133. Ішінара диагностикалау резервуарларды пайдаланудан шығармай жүргізіледі, ал толық - оларды боса-

тып, тазалап және газсыздандырып резервуарларды пайдаланудан шығарғаннан кейін жүргізіледі.134. Резервуарларды диагностикалау нәтижелері негізінде пайдаланушы ұйымның техникалық басшысы

бекітетін жөндеу кестесі (оның ішінде күрделі жөндеу) жасалады.


(Соңы. Басы 19-20-беттерде).



Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің бұйрығы


Авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарына қойылатын біліктілік талаптарын бекіту туралы

«Азаматтық қорғау туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңының 12-бабы 1-тармағының 70-16) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған Авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарына қойылатын біліктілік талаптары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Төтенше жағдайлар комитеті (В.В. Петров) заңнамада белгiленген тәртiппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеуді;2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркегеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оны мерзімді баспа басылымдарында

және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жолдауды;3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды

қамтамасыз етсін. 3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің орынбасары В.К.

Божкоға жүктелсін.4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр полиция генерал-лейтенанты Қ.ҚАСЫМОВ.

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 15 қаңтардағы №21 бұйрығымен бекітілді

Авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарына қойылатын біліктілік талаптары

1. Жалпы ережелер1. Осы авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарына қойылатын біліктілік талаптары (бұдан әрі –

Талаптар) «Азаматтық қорғау туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңы 12-бабының 1-тармағының 70-16) тармақшасына сәйкес әзірленді және авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарының кәсіптік даярлықтарының, олардың арнайы және құтқару техникасымен, құрал-сайманмен, жарақпен, авариялық-құтқару және өрт сөндіру жабдығымен, керек-жарақтармен және материалдармен жарақталу деңгейін, сондай-ақ табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жоюға әзірлігі дәрежелерін айқындайды.

2. Авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарына қойылатын біліктілік талаптары2. Авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарына мынадай біліктілік талаптары қойылады:1) авариялық-құтқару және кезек күттірмейтін жұмыстарды жүргізуге құқық беретін куәліктің (бұдан әрі –

куәлік) болуы;2) бастапқы аттестаттаудан өткен құтқарушылармен жасақталуы;3) «Азаматтық қорғау туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңына сәйкес арнайы және

құтқару техникасымен, авариялық-құтқару және өрт сөндіру жабдығымен, құрал-сайманмен, жарақпен, керек-жарақтармен және материалдармен жарақталуы;

4) тәулік бойы кезекшілік өткеруді, бос ауысымның демалысын, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің аумақтық бөлімшелерімен және қызмет көрсетілетін объектілермен байланысты (телефон, факсимильді, радиобайланыс), жеке құрамды құлақтандыру жүйелерін қамтамасыз ететін үй-жайлардың және жабдықтардың, сондай-ақ авариялық-құтқару қызметінің

орналасу схемасына сәйкес мүлік пен белгіленген материалдық құралдар қорына арналған үй-жайдың болуы;5) авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік беретін оқу-жаттығу базасының болуы.3. Қауіпті өндірістік объектілерге қызмет көрсететін авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарына осы

Талаптардың 2-тармағын толықтыру үшін қосымша мынадай біліктілік талаптары белгіленеді: 1) қажетті персоналмен және жабдықпен жасақталған шаң-газ талдау зертханасының болуы;2) авариялық-құтқару қызметі мен тау-кен өндіру, көмір, мұнай және газ кәсіпорындарына қызмет көрсететін

құралымның оқу-жаттығу полигонының, оқу шахтасының, осы Талаптарға 1, 2 және 3-қосымшаларға сәйкес жарақталған жылуға төзімділікке машықтандыру бойынша кешеннің болуы;

3) авариялық-құтқару және кезек күттірмейтін жұмыстарды орындауға жіберілген құтқарушыларда Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2009 жылғы 19 қарашадағы №753 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5937 тіркелген) Медициналық білімі жоқ тұлғаларды (парамедиктерді) дәрігерге дейінгі медициналық көмек көрсету бойынша даярлау ережесіне сәйкес берілген парамедик куәлігінің және «Азаматтық қорғау саласында даярлықтан немесе қайта даярлықтан өтуі туралы бірыңғай үлгідегі сертификатты белгілеу туралы» Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2014 жылғы 16 мамырдағы № 226 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9507 тіркелген) белгіленген нысанда азаматтық қорғау саласында даярлаудан немесе қайта даярлаудан өткен туралы сертификаттың болуы.

Авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарына қойылатын біліктілік талаптарына 1-қосымша

Тау-кен өндіру және көмір кәсіпорындарына қызмет көрсететін авариялық-құтқару қызметі мен құралымының оқу-жаттығу полигонын жарақтандыру тізбесі

Р/с№

Жарақ атауы Өлшем бірлігі

Саны

1. Қызмет көрсетілетін объектілерде қолданылатын тау-кен қазбаларының тіреуіштері (металл, ағаш және т.б.)

жиынтық әр түрінен 3

2. Аралық жалғағыштарды қосуға арналған бұрамасы бар Ø = 100, 125 және 159 мм өртке қарсы құбыр

жиынтық 1

3. Көлемі 8,0 – 10,0 м3 суға арналған сыйымдылық дана 14. Өнімділігі 10,0-20,0 м3/сағ су сорғысы дана 15. Жанғыш сұйықтығы бар өрт ошағын жасауға арналған жалпақ қаңылтыр таба дана 16. Оқу полигонының схемасы дана 17. Теренкур, кемінде L = 10,0 см дана 18. ЖПБ (парашют) орнатуға және ауа көлемін өлшеуге арналған қазба, кемінде

L = 6,0 см дана 1

9. Темірбетон блоктар мен плиталардан жасалған конструкция жиынтық 1Ескертпе. Оқу-жаттығу полигонын 3, 4, 6-позициялар бойынша жарақтау бөлімшенің оқу шахтасымен бірыңғай

болуы мүмкін.

Мұнай және газ кәсіпорындарына қызмет көрсететін авариялық-құтқару қызметі мен құралымының оқу-жаттығу полигонын жарақтандыру тізбесі

Р/с№


Саны

1 2 3 41. Бұрғылау қондырғысы 12. Ұңғыманың бұрғыланған оқпаны жиынтық 13. Ұңғыма сағасында орналасқан шахта 14. Шегендеу бағаналары метр Ұңғыманың

конструкциясына сәйкес

5. Бұрғылау бағанасы метр 106. Бұрғылау қондырғысының шығарылатын көпірлері жиынтық 17. Саға жабдықтары: бағана басы мен шығарындыға қарсы жабдық

жиынтығы жиынтық 1

8. Шығарындыға қарсы жабдықты гидравликалық басқару пульті жиынтық 19. Басу және дроссельдеу блогы жиынтық 110. Көлемі 10 м3 техникалық суға арналған резервуар немесе сыйымдылық дана 111. Босатқыш қалқандары бар плашкалық превенторларды қолмен басқару

тұтқасы дана 1

12. Шығарындыға қарсы жабдықтың шығару желілері жиынтық 113. Басқару кілті бар шар краны жиынтық 114. Ашуға арналған аспабы бар қайтарма клапан жиынтық 115. Жарықпен және дыбыспен беретін құлақтандыру сигнал жүйесі жиынтық 116. Желдің бағытын анықтауға арналған құрылғы (конус, флюгер) дана 117. Өрт сөндіру құралдары жиынтық 118. Су беруге арналған сорғы дана 119. Ауа компрессоры дана 120. Бұрғылау, сағалық және шығарындыға қарсы, қосалқы жабдық

элементтері көрсетілген оқу бұрғылау полигонының орналасу схемасы дана 1

21. Авариялық қор қоймасы: стандартты емес авариялық жабдықтың жиынтықтары

жиынтық 15

22. Сағалық және шығарындыға қарсы жабдықты сығымдауға арналған стенд

жиынтық 1

23. Темір кескіш және темір өңдеуші станоктары бар жөндеу цехы жиынтық 124. Шығарындыға қарсы жабдықтың жиынтықтары: қызмет көрсетілетін

объектілерде қолданылатын әмбебап және сағалық төрт тармағы бар плашкалық превенторлар

жиынтық 1

25. НГ-50 қондырғысы (шығарындыға қарсы жабдықтың жиынтығын авариялық ұңғыма сағасына тасығыш)

жиынтық 1

26. Жанып жатқан ашық атқыламаны жоюға ұқсас қимылға арналған оқу алаңы

жиынтық 1

27. Шығарындыға қарсы жабдықты қысымдағы ұңғыма сағасына бұруға ұқсас қимылға арналған оқу алаңы

жиынтық 1

28. Қысымдағы құбырды бұрғылауға ұқсас қимылға арналған оқу алаңы жиынтық 129. Шегендеу бағаналарын кесуге ұқсас қимылға арналған оқу алаңы жиынтық 130. Құтқарушылардың дене және моральдық-психологиялық дайындықтарын

тәжірибелік сынауды жүргізуге арналған оқу-тренажерлық кешенжиынтық 1

31. Өрт сөндіру құралдары жиынтық 132. Оқу полигонының схемасы дана 2


Оқу шахтасын жарақтандыру тізбесіР\с №


саны

1 2 3 41. Авариялық сигнализация қоңырауы дана 12. Кезекшімен байланысуға арналған телефон (шахталық телефон аппараты) дана 13. Қызмет көрсетілетін объектілерде қолданылатын металл тіреуіш жақтау 54. Тіреу жақтауларын орнатуға арналған ағаш бағаналар жақтау 105. Бетонит (қож-блок) дана 1006. Құм м3 17. Құрылыс ерітіндісін дайындауға арналған сыйымдылық дана 18. Қазбалар бойынша жүргізілген Ø = 100, 125, 159 мм өртке қарсы құбыр жиынтық 19. Гидроқақпасы бар Ø = 100 немесе 150 мм су әкететін құбыр дана 110. Диаметрі 35-40 мм және сынамаларды алуға арналған бұрмасы бар ауадан

сынамалар алуға арналған құбыр дана 1

11. Ойық құбырлар секциясы, біреуінің қақпағы бар дана 412. Іске қосу аппаратурасы бар оқу шахтасын желдету желдеткіші жиынтық 113. Іске қосу аппаратурасы бар тұйық қазбаны жергілікті желдету желдеткіші жиынтық 114. Қимасы 0,8 х 1,0 м2 ұзындығы кемінде 10 метр теренкур дана 115. Шегелер (100-120 мм) килограмм 316. Құрылыс тоғындары дана 3017. Саны оқу шахтасы жағдайында екі қатарлы бөгеттерді тұрғызуды қамтамасыз

ете алатын шаршы қималы (16 х 16 см немесе 18 х 18 см) ағаш қырлы бөренелер

жиынтық 1

18. Түтін жіберуге арналған құрылғы дана 119. Арнайы дайындыққа арналған динамометрлері (6 данадан аз емес) және

калорифері бар жылу камерасыжиынтық 1

20. +100 оС дейінгі қалыпты термометр дана 121. Психрометр дана 122. Ілуге арналған арқаны бар ЖМБ-ға арналған, ұзындығы 20 м желдету құбыры дана 123. Өнімділігі 5 м3/сағ ауа компрессоры дана 124. Көлемі 8-10 м3 суға арналған сыйымдылық (өртке қарсы резервуар) дана 125. Өнімділігі 10-20 м3/сағ өртке қарсы құбырға су беруге арналған сорғы дана 126. Ауа көлемін анықтауға арналған өлшеу станциясы дана 127. Қазбалар, техникалық құрылыстар, электр желілері, іске қосу аппаратурасы

мен жабдығы көрсетілген оқу-жаттығу кешенінің схемасыдана 1

28. Өрт сөндіру құралдары жиынтық 129. Оқу шахтасының аварияларын жою жоспары жиынтық 1


Жылуға төзімділікке машықтандыру бойынша кешен1. Жылуға төзімділікке машықтандыру бойынша кешен кемінде екі үй-жайдан тұруы қажет:1) жылуға төзімділікке жаттығу жүргізуге арналған үй-жай;2) медициналық қызметкерге арналған үй-жай.2. Жылуға төзімділікке жаттығу жүргізуге арналған үй-жайда мынадай жарақтар болуы қажет:1) +150 оС дейінгі қалыпты термометр, саны 1 дана;2) психрометр, саны 1 дана;3) шашыратқышы бар (құрғақ сап) Ø =50 мм өртке қарсы құбыр, саны 1 жиынтық.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 16 қаңтарда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №10261 болып енгізілді.



Сүңгуірлік жұмыстарды жүргізу кезіндегі қауіпсіздік қағидаларын бекіту туралы«Азаматтық қорғау туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабы 1-тармағының

70-21) тармақшасына сәйкес бұйырамын: 1. Қоса берiлiп отырған Сүңгуірлік жұмыстарды жүргізу кезіндегі қауіпсіздік қағидалары бекiтiлсiн. 2. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Төтенше жағдайлар комитеті (В.В. Петров) заңнамада

белгiленген тәртiппен: 1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеуді;2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркегеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оны мерзімді баспа басылымдарында

және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жолдауды;3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды

қамтамасыз етсін. 3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің орынбасары В.К.

Божкоға жүктелсін. 4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.


Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 19 қаңтардағы №33 бұйрығымен бекітілген

Сүңгуірлік жұмыстарды жүргізу кезіндегі қауіпсіздік қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Сүңгуірлік жұмыстарды жүргізу кезіндегі қауіпсіздік қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Азаматтық қорғау

туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабы 1-тармағының 70-21) тармақшасына сәйкес әзірленді және сүңгуірлік жұмыстарды жүргізу кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібін белгілейді.

2. Қағидалар 60 метрге дейінгі тереңдікке қысқа мерзімге түсу әдісімен орындалатын сүңгуірлік жұмыстарға қолданылады.

3. Қағидалар сүңгуір-әскери қызметшілер орындайтын сүңгуірлік жұмыстарға, сондай-ақ терең суға арналған сүңгуірлік кешендерді пайдаланатын сүңгуірлік жұмыстарға қолданылмайды.

4. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:1) авариялық сүңгуір – су астында оның денсаулығына (өміріне) тікелей қауіп төндіретін жағдайда қалған сүңгуір;2) автономды жарақ – жүру және жүзу тәсілімен су астында еркін қозғалуды қамтамасыз ететін сүңгуір

жарағының жиынтығы;3) ашық тыныс алу схемасы бар жарақ – сүңгуір жарағының бір түрі, онда сүңгуір тыныс алу үшін ауа ағынмен

және демді ішке тартқанда беріледі, ал демін суға шығарады; 4) бұйым формуляры – дайындаушы-кәсіпорын кепілдік беретін бұйымның негізгі параметрлерін және техникалық

сипаттамаларын куәландыратын және оны пайдалану мәліметтерін көрсететін құжат;5) декомпрессия – ағзаны индифферентті газдардан тазарту үшін сүңгуірді тереңдіктен көтеру немесе

сүңгуір барокамераларында қысымды азайту процесі. Декомпрессия әртүрлі тереңдіктерде қысымды азайту жылдамдығынан (тереңдіктен көтеру жылдамдығы), тоқтау саны мен тереңдігі, тоқтау кезіндегі шыдау уақыты, газ қоспаларды (газдарды) қолдану тәртібі және сүңгуірлердің онымен тыныс алу уақытынан құралатын режиммен жүргізіледі;

6) декомпрессиялық күрке – тереңдіктен көтеру кезінде декомпрессия тоқтағанда сүңуірді орналастыруға арналған құрылғы;

7) емдік рекомпрессия - сүңгуірді бұдан әрі декомпрессиялайтын қайта компрессия процесі; кәсіби ауруларды емдеу мақсатында жүргізіледі;

8) желдететін жарақ – су астындағы сүңгуірдің тыныс алуы жарақтың газдалған көлеміне (шлем астындағы кеңістік) шлангымен жоғарғы жақтан сығылған ауаны үздіксіз жіберуді қамтамасыз ететін сүңгуір жарағы, онда ауа сүңгуірдің тыныс алу өнімдерімен араласады және әлсін-әлсін желдетіліп отырады;

9) жұмыс істеп жатқан сүңгуір – нақты сүңгуірлік түсу кезінде су астында жұмыстарды (тапсырманы) тікелей орындайтын сүңгуір;

10) жұмыс мақсатындағы сүңгуірлік түсу – жұмыстарды немесе тапсырмаларды орындау мақсатында су астына түсу;

11) қамтамасыз етуші сүңгуір – барлық түсу кезеңдерінде жұмыс істейтін сүңгуірге тікелей қызмет көрсететін сүңгуір. Түсу кезеңінде жұмыс істеп жатқан сүңгуірдің сигнал жібін (кабель-сигналын) және сүңгуірлік шлангасын босатады немесе таңдайды, сүңгуірдің су астында болуын бақылайды;

12) кәбіл-сигнал – сүңгуірдің үстіңгі бетпен сөйлесуіне немесе телефон станциясы жұмыс істемей қалғанда шартты сигналдардың көмегімен байланысуға, сондай-ақ сүңгуірдің үстіңгі бетке көтерілуін қамтамасыз ететін, сондай-ақ авариялық жағдайларда көтеретін сақтандырушы құрал ретінде пайдаланылатын сүңгуірлік телефон станциясының кәбілі;

13) қозғалғыш ұшы – сүңгуірлердің белгіленген бағытта белгіленген ара қашықтықта қозғалуына арналған өсімдіктен жасалған немесе синтетикалық арқан, оның бір ұшы жұмыс жүргізілетін жерге бекітіледі;

14) компрессия – сүңгуірдің сүңгуірлік жарақпен түсуі немесе газды ортада барокамерада қысымның жоғарылау процесі;

15) қысқа уақытқа түсу – жұмыс режимдерінде бұдан әрі декомпрессиялаумен судың астына немесе барокамерада су астындағы жерге (үлкен қысымда) бірнеше минуттан бірнеше сағатқа дейін сүңгуірлік түсулер;

16) оқу мақсатындағы сүңгуірлік түсу – сүңгуір біліктілігін алу үшін оқу даярлығы немесе қайта даярлау бағдарламалары бойынша сүңгуірлерді оқыту немесе қайта даярлау кезінде су астына түсу;

17) сақтандырушы сүңгуір – жұмыс істейтін сүңгуірдің түсуге әзір күйінде түсетін жерінде болатын және авариялық сүңгуірге көмек көрсететін сүңгуір. Түсу кезеңінде жұмыс істеп жатқан сүңгуірмен сөйлесу байланысын қамтамасыз етеді және оған ауа жіберуді реттейді;

18) сүңгуір – сүңгуірлік жарақта су астындағы жұмыстарды орындай алатын және сүңгуір түсуін жүргізуге жіберілген маман. Сүңгуір мамандығы ерекше зиянды және өте ауыр еңбек жағдайлары бар мамандықтар қатарына жатады;

19) сүңгуір біліктілігі – сүңгуірдің суға түсу және су астында жұмыс істеуге даярлығы дәрежесі;20) сүңгуірлік бекет – сүңгуірлік түсулерді, сүңгуірдің киінуі (шешінуі) және сүңгуір мүлкін орналастыру үшін

алаңмен қамтамасыз етуге тұрақты немесе уақытша құралдармен жабдықталған сүңгуір түсуі жүргізілетін кемедегі, жағалаудағы, мұздағы орын;

21) сүңгуірдің жарағы – сүңгуір киетін және оған қоршаған су және газ ортасындағы қысымда тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету үшін бекітілген бұйымдар мен құрылғылар жиынтығы. Сүңгуірдің жарағы сүңгуір техникасының құрама бөлігі болып табылады;

22) сүңгуірлік жұмыстар шебері – кәсіпорын жүзеге асыратын сүңгуірлік жұмыстарға, сүңгуірлерді оқытып-үйрететін және оларға ағымдағы нұқсаулық өткізуге тікелей басшылық ету құқы бар 1-ші сынып сүңгуірі;

23) сүңгуірдің кітапшасы - сүңгуірдің практикалық қызметін, оның мамандығы бойынша даярлығы мен қайта даярлығын, біліктілігін, белгіленген бату тереңдігін, орындалатын сүңгуірлік жұмыстардың сипатын, сағат санын және басқа қосымша мәліметтерді көрсететін құжат;

24) сүңгуірдің медициналық кітапшасы - сүңгуірдің денсаулығын көрсететін құжат;25) сүңгуірлік жұмыстар журналы – сүңгуірлер орындайтын су астындағы жұмыстарды және түсулерді тіркеуге

арналған құжат. Журналдағы жазбалар нысан бойынша сүңгуірлерге сүңгуірлік жұмыстарды орындағаны және сүңгуірдің жеке кітапшаларын толтыру үшін еңбекақы төлеуге негіз болады;

26) сүңгуірлік жұмыстар – сүңгуірлердің еңбегін пайдалана отырып, су астында орындалатын жұмыстар. Сүңгуірлік жұмыстар өз сипаты бойынша авариялық-құтқару, кеме көтергіш, суасты-техникалық, кемедегі, құтқару және іздестіру болып бөлінеді;

27) сигнал жібі – сақтандыратын құрал ретінде пайдалануға және шартты сигналдар көмегімен сүңгуірлердің су бетімен байланысын қамтамасыз етуге арналған өсімдіктен жасалған немесе синтетикалық арқан;

28) сүңгуірлер құрамы – сүңгуірлік қызмет, ұйым, кәсіпорын немесе олардың құрылымдық бөлімшелері мамандарының бір бөлігі болатын, сүңгуір біліктілігі бар адамдар. Сүңгуірлер құрамы 3-ші, 2-ші және 1-ші сынып сүңуірлеріне, сүңгуірлік станциялардың старшиналарына (бригадирлерге), сүңгуір-нұсқаушыларға, сүңгуірлік жұмыстар шеберлеріне, сүңгуір мамандар, аға сүңгуір мамандар, бас сүңгуір мамандар, сондай-ақ сүңгуір-матростарға және сүңгуірлерге бөлінеді;

29) сүңгуірлік қызмет – өндірістік, медициналық, ғылыми-зерттеу бөлімшелерінің (топтардың, буындардың), сондай-ақ функциясына су астында жұмыстар орындау кіретін жекелеген мамандардың жиынтығы;

30) сүңгуір маманы – жоғары сүңгуір біліктілігіне ие, сүңгуір түсуінің барлық түрлеріне басшылық ету құқын беретін сүңгуір ісі бойынша арнайы дайындықтан өткен маман;

31) сүңгуір-нұсқаушы – сүңгуір ісі бойынша нұсқама беруді және оқытуды, сүңгуірлерге су астында жұмыстарды орындаудың амалдары мен әдістерін үйретуді жүзеге асыратын 1-ші сыныпты сүңгуір;

32) сүңгуірлік саты – сүңгуірдің суға түсуін және судан шығуын қамтамасыз етуге арналған құрылғы;33) сүңгуірлік станция – сақтандырғыш, сүңгуірдің батуы, су астында болуы және су бетіне көтерілуі үшін қажет

сүңгуірлік түсулер мен жұмыстарды қамтамасыз ететін құралдары бар сүңгуірлік жарақ жиынтығы, сүңгуірлік жұмыстарды орындау кезінде – адамдармен жасақталған және сүңгуірлік техникамен жабдықталған сүңгуірлік бөлімше (бригада);

34) сүңгуірлік станцияның бригадирі – сүңгуірлік техниканың және станцияның басқа да мүлігінің сақталуына және техникалық жай-күйіне, сондай-ақ сүңгуірлік жұмыстарды орындау сапасын қамтамасыз етуге жауапты 1-ші, 2-ші сынып сүңгуірі немесе сүңгуір, сүңгуірлік станция персоналының басшысы;

35) сүңгуірлік станция формуляры - сүңгуірлік жарақтың және түсулерді, сүңгуірлік станция жинағына кіретін жұмыстарды (машинистер, электриктер және басқа мамандар қызмет көрсететін механизмдерден, агрегаттардан және басқа құрылғылардан басқа) қамтамасыз ететін құралдардың техникалық жағдайын көрсететін және оларды пайдалану бойынша мәліметтерден тұратын құжат;

36) сүңгуірлік түсу уақыты – аппаратқа қосу сәтінен бастап, камерада қысым жоғарылағаннан бастап аппараттан сөндіргенге дейінгі, камерадағы қысымды атмосфералыққа дейін төмендетуге дейін есептелетін уақыт;

37) сүңгуірлік түсуге қызмет көрсету – сүңгуірдің суға батуын, тереңдікте болуын және жұмысын, оны тереңдіктен көтеруді және суда немесе үстіңгі бетте барокамерада декомпрессиялауын қамтамасыз етумен байланысты жұмыстар;

38) сүңгуірлік түсу басшысы – сүңгуірлік біліктілік комиссиясы білімін тексерген және кәсіпорын әкімшілігінің бұйрығымен сүңгуірлік түсулерге басшылық етуге жіберілген адам. Сүңгуірлік түсу басшысы сүңгуірлік түсуге тікелей басшылық жасайды және сүңгуірлердің, сүңгуірлік түсуге қызмет көрсетуге қатысатын көмекші персоналдың іс-әрекетін бақылауды жүзеге асырады;

39) сүңгуірлік түсу – сүңгуірдің су астына түсуін (ішінде сүңгуірлер болғанда барокамерада газдалған ортаның қысымын жоғарылату процесі), сүңгуірдің берілген тереңдікте болуы (барокамерада газдалған ортаның берілген қысымында), декомпрессия режимі бойынша немесе онсыз жоғарыға көтерілуін немесе қалыпты ауа жағдайына ауысуды қамтамасыз ететін процесс.

Тереңдігі жағынан:аз тереңдікке сүңгуірлік түсу – 12 метрге дейін;орта тереңдікке сүңгуірлік түсу – 12-ден 60 метрге дейін;терең суға сүңгуірлік түсу – 60 метрден астам тереңдікке бөлінеді.Мақсаты бойынша:жұмыс мақсатындағы сүңгуірлік түсу;оқу мақсатындағы сүңгуірлік түсу;машықтану мақсатындағы сүңгуірлік түсу;біліктілік мақсатындағы сүңгуірлік түсу;эксперименттік сүңгуірлік түсу болып бөлінеді.40) сүңгуір ісі – сүңгуірлік жарақпен су астына адамды түсірумен байланысты барлық мәселелерді қамтитын

адамдардың ғылыми-техникалық және практикалық қызметі саласы;41) түсу жібі – сүңгуірлерді 60 метрге дейінгі тереңдікке түсіруге және көтеруге арналған өсімдіктен жасалған

немесе синтетикалық арқан. Бір ұшы түсетін жерде сүңгуірлік бекетке бекітіледі, ал екіншісі балластпен бірге судың астына түсіріледі;

42) эксперименттік сүңгуірлік түсу – жаңа сүңгуірлік техниканы, декомпрессияның жаңа режимдерін сынау, сүңгуірлік түсу технологиясының жаңа әдістерін және сүңгуірлік жұмыстар орындау технологиясын негіздеу және тексеру мақсатында су астына түсу, оның ішінде бассейндерде, барокамералардың газдалған ортасында;

43) шланг жарағы – ауа шлангысының ұзындығына тең радиуспен жартылай сферамен шектелген шекте жүру тәсілімен су астында қозғалуды қамтамасыз ететін сүңгуір жарағының жиынтығы. Сүңгуір тыныс алу үшін ауа ауамен қамтамасыз ететін кеме жүйесінен, көлік баллондарынан, сондай-ақ сүңгуір помпаларынан шлангымен жоғарғы жақтан тыныс алу аппараты арқылы беріледі.

5. Сүңгуірлер су астында жұмысты орындау кезінде оларға:1) түсулерді, жұмыстарды ұтымды ұйымдастыру және оларды медициналық қамтамасыз ету;2) осы Қағидалардың қауіпсіздік талаптарына жауап беретін және орындалатын жұмыс пен сүңгу тереңдігінің

сипатына сәйкес келетін сүңгуір жабдығы мен жарақтарын қолдану қамтамасыз етіледі.6. Импорттық сүңгуір жабдығын және жарағын мемлекеттік немесе орыс тілдерінде пайдалану бойынша

нұсқаулықтар болған жағдайда ғана пайдалануға рұқсат етіледі. 7. Сүңгуірлерге сүңгуірлік жұмыстарға рұқсат беру олардың сүңуірлер мектебін (курстарын) аяқтағандығы туралы

куәлігі, осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысандағы сүңгуірдің кітапшасы, осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысандағы сүңгуірдің медициналық кітапшасы болғанда, сондай-ақ сүңгуірлік біліктілік комиссияның олардың біліктілігін жыл сайын растауынан кейін жүзеге асырылады.

8. Сүңгуірлік жұмыстарды жүргізу кезінде жинақталған, ақаусыз және белгіленген мерзімді тексерулерден өткен сүңгуірлік жарақтар мен сүңгуірлік түсулерді қамтамасыз ету құралдары пайдаланылады.

9. Сүңгуірлер наряд-тапсырмада келісілген жұмыстарды ғана орындайды. Басқа қандай да болмасын жұмыстарды орындаған кезде сүңгуірлік түсулер басшысының рұқсатымен ғана кіріседі.

10. Сүңгуірлік станциядағы барлық жұмыс орындары бөгде заттардан босатылған. Сүңгуірлік түсулерді қамтамасыз ететін жарақ пен құралдар жұмыс істеу жағдайында сүңгуір бекетінде орналастырылады.

11. Секундына 1 метрлік және 12 метрден жоғары тереңдікте сүңгуірлік жейделерде сүңгуірлік жұмыстарды орындаған кезде босату-сақтандыру клапандары орнатылады. Бұл ретте 45 метрге дейінгі тереңдікке түсірген кезде бір клапан, 45 метрден аса тереңдікте екі клапан (алдынан және артынан) орнатылады.

12. Сүңгуірлерді электр тоғымен зақымдауға қауіпті жерлерде сүңгуірлік жұмыстар жұмыс істеп жатқан электр қондырғыларынан кернеуді толық алған кезде жүргізіледі.

13. Жұқпалы және тері ауруларының алдын алу үшін ластанған суға сүңгуірлерді толық сыртқы ортадан оқшаулаған жарақтарда түсіреді.

14. Болатты арқандармен жұмыс істеген кезде сүңгуір қосымша қолғап немесе биялай киеді.15. Сүңгуірлік түсулерге басшылық жасау үшін осы Қағидалардың талаптарына сәйкес, сондай-ақ сүңгуірлердің

және сүңгуірлік түсулер мен жұмыстарды ұйымдастыруға және жүргізуге қатысы бар барлық адамдардың оларды орындауын күнделікті бақылау үшін кәсіпорын (ұйым) әкімшілігі құрамында, сондай-ақ оқу мекемелерінде штаттық сүңгуір мамандар бар. Оннан астам сүңгуірлік станциялар болғанда әр он станцияға сүңгуір маман көзделеді.

16. Жыл сайын сүңгуірлердің осы қағидалар бойынша білімін тексеру және оларға сүңгуірлік медициналық комиссия рұқсат еткен бату тереңдігін белгілей отырып, сүңгуірлерді медициналық қайта куәландыру жүргізіледі.

17. Сүңгуірлік медициналық комиссия белгілегеннен астам тереңдікке сүңгуірді түсіруге рұқсат етілмейді.18. Ішкі кеме жүзетін жолдар (өзендер, көлдер, арналар, су қоймалары) шегінде сүңгуірлік жұмыстар жүргізген

кезде:1) күндіз – «А» екі сигнал жалауы (қалқан); 2) түнде – тік орналасқан екі жасыл дөңгелек от көтеріледі.19. Екі жағдайда жалаулар мен оттың ара қашықтығы 1-ден 2 метрге дейін. 20. Жағалауда немесе сигналдарды көтеруге арналған штаттық мачталары жоқ жүзу құралдарында уақытша,

жақсы көрілетін мачта орнатылады. 21. Кемелер мен жүзу құралдарын сүңгуірлерді суға түсіруді жүргізетін кемелерге арқандап байлауға рұқсат

берілмейді. 22. Кемелер ескерту сигналдарымен белгіленген жерге жақын келе жатқанда жүрісін азайтады, сақтандыру ша-

ралары сақталады. Кемелерге сүңгуірлік түсулер жүргізіліп жатқан сүңгуірлік кемеге 50 метрден артық жақындауға рұқсат етілмейді.

2. Сүңгуірлік жұмыстарды жүргізу кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі

1-параграф. Сүңгуірлік түсулерге дайындық 23. Сүңгуірлік түсуге дайындыққа сүңгуірлік түсуді және жұмыстарды қамтамасыз ететін жарақтарды және

құралдарды дайындау, станцияның сүңгуірлері арасында міндеттерді бөлу, сүңгуірге нұсқаулық жүргізу, сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ететін жарақ пен құралдардың жұмыс күйін тексеру және сүңгуірді киіндіру кіреді.

24. Сүңгуірлер түсу үшін сүңгуірлік саты орнатылады және қажетті жұмыс мақсатындағы жіптер (түсіру, қозғалғыш немесе киль асты) қойылады. Ескекаяқты пайдаланып, жеңіл сүңгуірлік жарақта түсу кезінде жұмыс мақсатындағы жіптерді түсіру қажет етілмейді.

25. Әр түсу түсу алдында сүңгуірлер арасында міндеттерді бөлу жүргізіледі:біріншісі – түсуге тағайындалады (жұмыс істеп жатқан сүңгуір);екінші – сигнал ұшына (қамтамасыз етуші сүңгуір);үшінші – телефонмен байланысатын және ауа жіберетін сүңгуір, ол жұмыс істеп жатқан сүңгуірге көмек көрсетуге

әзір болатын сақтандырушы сүңгуір.26. Сүңгуірлік станцияны сүңгуірлік түсуге дайындауға сүңгуірлік түсу басшысы немесе бригадир жауапты

болады, оның лауазымдық нұсқаулығына:сүңгуірлік станцияда ақаусыз және жинақталған негізгі және сақтандырушы сүңгуірлік жарақтың болуына;сүңгуірлік жарақты және сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ететін құралдарды уақтылы және толық тексеру жүргізуге;көлік баллондардындағы ауа қорын тексеру мерзімділігіне;сүңгуірлік жарақтың және сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ететін құралдардың сақталуына, оларды дұрыс

пайдалануға, сақтауға және жөндеуге;сүңгуірлік станция орындайтын суасты жұмыстарының сапасына;сүңгуірлік құжаттаманы жүргізу дұрыстығына жауапкершілік кіреді. 27. Сүңгуірлік түсу басшысы (немесе бригадир):сүңгуірлік түсуге басшылық етуді; сүңгуірлер арасында міндеттерді бөлуді;сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ететін адамдар арасында нұсқаулық жүргізуді жүзеге асырады.28. Сақтандырушы сүңгуірді түсіру мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін сүңгуірлік станцияда сүңгуірлік жарақтың

екінші жинынтығы болуы керек. Бірінші сияқты екінші жинақ су астында жұмыс істеп жатқан сүңгуір орындайтын жұмыс жағдайлары мен сипатына сәйкес келеді.

29. Сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ететін даярланған адамдарсыз тек екі сүңгуір болғанда су астына түсуге авариялық жағдайларда адамдарды құтқару кезінде ғана рұқсат етіледі. Бұл жағдайда сүңгуірді киіндіру және оған ауа жіберу үшін сүңгуірлік мамандығы жоқ адамдар тартылады (жүргізушілер, сүңгуірлік жұмыстарды жүргізу кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз етуге рұқсат бар барлық құтқарушылар).

30. Сүңгуірді суда бұдан әрі декомпрессиямен сүңгуірлік түсіру жүргізу кезінде сүңгуірлік сатының қасында түсіру жібі, одан соң декомпресиялық күркеше түсіріледі.

31. Сақтандырушы сүңгуір сақтандырушы жарақты және декомпрессиялық камераны жұмыс бабында тексеруді уақтылы және сапалы жүргізуді, жұмыс істеп жатқан сүңгуірмен тұрақты телефон байланысын және сүңгуірді үзіліссіз ауамен қамтамасыз етуді жүзеге асырады, дайын сақтандырушы жарақты дереу киюге, су астына түсуге және жұмыс істеп жатқан сүңгуірге көмек көрсетуге әзір болады.

32. Қамтамасыз етуші сүңгуір жұмыс істеп жатқан сүңгуірге қызмет көрсетеді (сүңгуірге оны жараққа бекіткен сәттен бастап сүңгуірдің сүңгуірлік станция алаңына шыққанға дейін сигнал жібімен бағыттап отырады), жұмыс істеп жатқан сүңгуірге сүңгуірлік түсіру басшысының қажетті нұсқауларын сигнал жіптің көмегімен шартты сигналдармен береді, сондай-ақ сүңгуірлік сатыны, түсіру және қозғалғыш жіптерді орнатуды қамтамасыз етеді.

33. Қамтамасыз етуші сүңгуір сигнал жібін басқа сүңгуірге беруді түсіру басшысының рұқсатымен жүзеге асырады.34. Сүңгуірді түсіру алдында сүңгуірлік түсіру басшысы сүңгуірді су астында жұмыс істеу технологиясымен

таныстырады, сондай-ақ жұмыс орнында сүңгуірлік жұмыстар журналына жаза отырып, түсу ерекшілігі мен жағдайларын ескере отырып, жұмыстарды орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулық өткізеді.

35. Су астына түсу алдында сүңгуірлік жарақтар мен сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ететін құралдарға, сондай-ақ оттегі декомпрессия үшін тыныс алу аппараттарына жұмыс бабында тексеру жүргізіледі. Әр түсу алында жеке жарақты жұмыс бабында тексеруді түсіруші және сақтандырушы сүңгуірлер жүргізеді.

36. Сүңгуірлік жарақты тексеру кезінде түсіруді қамтамасыз ететін құралдар дайындалады және тексеріледі, баллондарда сығылған ауаның болуы тексеріледі.

37. Декомпрессиялық камераларды тексеру тәулігіне бір рет бірінші сүңгуірді түсіру алдында жүргізіледі. Сондай-ақ баллондарда сығылған ауа қорының болуы, магистральдардың және магистральдар мен камерадағы клапандардың герметикалығы, кіру люктері мен шлюздері қақпақтарында резеңке нығыздағыштардың жай-күйі (люктардың қақпақтарын ішінен ауамен қысу камерада қысым 0,02 МПа (0,2 кгс\кв.см) кезінде болады) тексеріледі, сонымен қатар камералар бөліктеріндегі манометрлердің ақаусыздығы тексеріледі (тілдің орналасуы, жарамдылық мерзімі, пломбаның болуы), телефон құрылғысының әрекеті, өрт қауіпсіздігі талаптарына жауап беретін жарықтандыру мен жылытудың жұмысы, камера бөлімдерінің қажетті құралдармен жасақталуы тексеріледі. Тексеру нәтижелері сүңгуірлік жұмыстар журналына енгізіледі.

38. Кезекті куәландыру мерзімдері өтіп кеткен декомпрессиялық камераларды пайдалануға рұқсат етілмейді.39. Сүңгуірлік жарақтың кез келген түрлерімен сүңгуір түсу алдында сүңгуірлік сатылардың, күркелердің, түсу

және қозғалғыш жіптердің ақаусыздығы сыртынан қарап тексеріледі.40. Сүңгуірді сүңгуірлік жарақтың кез келген түріне киіндіру сүңгуірлік жараққа жұмыс мақсатындағы тексеру,

дезинфекция жүргізгеннен кейін және ол туралы сүңгуірлік жұмыстар журналында жазғаннан кейін киеді. Сүңгуірді киіндіру тікелей осы мақсатқа арнайы дайындалған алаңдағы түсу орнында түсу басшысы сүңгуірдің түсуге даярлығын тексергеннен кейін қамтамасыз етуші сүңгуірдің басшылығымен жүргізіледі.

41. Сүңгуірдің киіну тәртібі қолданылатын жарақтың түріне байланысты, мұнда сүңгуірлік жейдені немесе гидрокомбинезонды киген соң, жарақтың басқа бөліктерін кигенге дейін сүңгуірдің беліне сүңгуірлік белбеу тағылады және оған карабиннің көмегімен сигнал жібі немесе кабель-сигнал бекітіледі.

42. Сүңгуірлерді сүңгуірлік жейдені немесе гидрокостюмсіз түсіргенде сигнал жібі сүңгуірге тыныс алу аппаратын кигізу алдында тағылатын сүңгуірлік белбеуге бекітіледі.

43. Огонмен бекітілген сигнал жібінің бос ұшы сүңгуірлік бекетке бекітіледі. Оны қандай да бір басқа нәрсемен байлауға рұқсат етілмейді.

44. Сүңгуір су астында түскен орнынан алыс қашықтықта жеңіл сүңгуірлік жарақта жүзген кезде сүңгуірдің

орналасқан жерін көрсету үшін қалқымалығы кемінде 50 Н (5 кгс) қалтқысы бар бақылау жібін пайдалануға рұқсат етіледі. 15 метрге дейінгі тереңдікте бақылау ұшымен жүзуге рұқсат етіледі және ескекті шлюпкамен және сақтандырушы сүңгуірмен қамтамасыз етіледі.

45. Желдетілетін сүңгуірлік жарақ сүңгуірге мына тәртіппен киіледі: 1) сүңгуір іш киімі немесе жұмыс костюмі, сүңгуірлік жейде, сигнал ұшы (кәбіл-сигнал) бекітіліеді;2) сүңгуірлік кебістер (қажеттілігіне қарай қолғап киіледі), манишка;3) жүктер;4) төменгі брас бекітіледі, сүңгуір пышағы бекітіледі және сүңгуір шлемі киіледі.46. Түсіру үшін сүңгуірді киіндіру кезінде желдетілетін сүңгуірлік жарақта келесі талаптар сақталады:сүңгуір іш киімін немесе жұмыс костюмін кию кезінде іш киімде қатпарлар болмау керек; төменгі брасты тартуды киінетін сүңгуірдің нұсқауы бойынша реттейді;сүңгуірлік шлемді киер алдында шлемді, сүңгуірлік жейденің фланецін немесе жағасын зарарсыздандырады.47. Жеңіл сүңгуірлік жарақ сүңгуірге мына тәртіппен киіледі:1) сүңгуірлік іш киім немесе жұмыс костюмі;2) гидрокостюм немесе гидрокомбинезон (сигнал жіп бекітіледі);3) ескекаяқтар;4) тыныс алу аппараты;5) жүк белдігі (жүк белбеуі);6) бетперде немесе жартылай бетперде.48. Шланг түріндегі жеңіл сүңгуірлік жарақты кию кезінде ауа шлангысы тыныс алу аппаратының

конструкциясында ескерілген жерге бекітіледі.49. Жеңіл сүңгуірлік жарақта суға түсу алдында сүңгуір суда тыныс алып, тыныс алу аппаратын қосып, 1-2 минут

ішінде сүңгуірлік тыныс алу аппаратының тыныс алу автоматымен ауа жіберілуін тексереді.50. Сүңгуірді сүңгуірлік жарақтың кез келген түріне киіндіріп болған соң, қамтамасыз етуші сүңгуір түсіру

басшысына сүңгуірдің әзірлігі туралы баяндайды және түсуге рұқсат алады.

2-параграф. Сүңгуірдің суға түсуі 51. Сүңгуірді шланг түріндегі желдетілетін немесе жеңіл сүңгуірлік жарақта суға түсіру жарақтың герметикалығын

тексергеннен кейін түсіретін немесе киль асты жіппен жүргізіледі. Түсу жылдамдығы сүңгуірдің практикалық дағдыларына, оның физикалық жай-күйіне және жүйедегі қысымды сыртқы ортаның қысымымен теңдестіретін ауаның келуіне байланысты болады.

52. Сүңгуірді сүңгуірлік жарақтың кез келген түрінде судың бетіне шлангта, сигнал немесе басқа жіппен аспалы күйде түсіруге рұқсат етілмейді.

53. Сүңгуірді әуе кемелерінен жарақтың жүзу жиынтығымен штормсатымен немесе арнайы кәрзеңкеде түсіруге рұқсат етіледі.

54. Сүңгуірге кез келген жарақ түрімен суға секіруге рұқсат етілмейді.55. Сүңгуірге жарлы жағалаудан түсіру үшін биіктігі кемінде 1100 мм қоршаулы тұғыр дайындалады.56. Суға түскенде сүңгуір сүңгуірлік сатыдан кетпей, ауамен қамтамасыз етілуін, жарақтың қалқымалылығын

және телефон байланысының дұрыстығын тексеруді жүзеге асырады.57. Жүзу жарағымен түсіру кезінде сүңгуірдің қалқымалылығы нөлге (немесе оған жақын) жеткізіледі. Қажетті

қалқымалылыққа жету сүңгуірді сынама түсірумен анықталады.58. Сүңгуірді реттелмеген қалқымалылықпен суға түсіруге рұқсат етілмейді.

3-параграф. Сүңгуірдің су астында болуы 59. Сүңгуірлік жұмыстарын немесе тапсырманы орындау кезінде сүңгуір жұмыс жасайтын жарақтардың жай-

күйін тұрақты негізде қарап отырады. 60. Тыныс алуы және жүрек соғысы жиілегенде, тер шықса немесе тыныс алуы қиындаса сүңгуір желдетілетін

жарақта жұмысты тоқтатады және «Ауаны көбірек жібер!» деген сигнал береді. Жағдайы жақсармаса, осы факт түсіру басшысына хабарланады және сүңгуір судың бетіне шығады.

61. Бұл белгілер тыныс алудың ашық схемасы бар немесе шланг түріндегі жеңіл сүңгуірлік жарақпен түсу кезінде байқалса, сүңгуір дереу су бетіне шығады.

62. Тыныс алудың ашық схемасы бар жеңіл сүңгуірлік жарақпен түсу кезінде ең аз қысымды нұсқағыш немесе сүңгуірді тыныс алу аппараты баллондарындағы ауаның негізгі қорының толық жұмсалғандығы туралы ескертетін басқа құрылғы іске қосылғанға дейін сүңгуірдің су астында болуына рұқсат етіледі. Осыдан кейін сүңгуір жұмысты орындауды тоқтатады және түсіру басшысының командасымен су бетіне көтеруді бастайды.

63. Жарақта ақаулықтар пайда болғанда немесе өзін нашар сезінгенде сүңгуір жұмысты тоқтатады, бұл туралы түсіру басшысына баяндайды және бұдан әрі оның нұсқауларына сәйкес әрекет етеді.

4-параграф. Сүңгуірмен байланыс жасау64. Жұмыс істеп жатқан сүңгуір су бетіне телефонмен немесе сигнал жіппен өзінің қозғалысы, іс-әрекеттері,

істеп жатқан жұмысы, су астындағы барлық өзгерістер туралы баяндайды. 65. Сақтандырушы және қамтамасыз етуші сүңгуірлер жұмыс істеп жатқан сүңгуірдің телефонмен немсе сигнал

жіппен (кәбіл-сигналмен) жіберген барлық хабарламаларын, командаларын хабарлайды. 66. Сүңгуірлер және түсіруді қамтамасыз етуге рұқсат берілген адамдар осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес

сигнал, бақылау жіптерінің және кәбіл-сигналдың көмегімен берілетін шартты сигналдарды зерделейді. 67. Декомпрессиялық камерадағы сүңгуірмен телефон арқылы немесе шартты сигналдардың көмегімен

байланыста болады.68. Сүңгуір камераның корпусын арнайы ағаш балғамен ұрып, сигналдар береді.

5-параграф. Сүңгуірді көтеру және шешіндіру 69. Сүңгуірдің талабы бойынша көтеруден басқа көтерудің басталуы туралы сүңгуірге кемінде 2 минут бұрын

ескертіледі. 70. Көтеру туралы сигналды алған кезде жұмыс істеп жатқан сүңгуір жұмысты тоқтатады, өзінің сигнал жібінің

және шлангының тазалығын тексереді, құрал-сайманды жұмыс орнына қояды (немесе су бетіне жібереді) және көтеру туралы сигнал береді.

71. Қамтамасыз етуші сүңгуір жұмыс істеп жатқан сүңгуірден көтеру туралы сигналды алғанда сигнал жіптің және шлангтың әлсіз тұсын таңдайды және көтерудің басталған уақытын белгілейді.

72. Сүңгуірді су бетіне көтеру минутына 8 метрден көп емес жылдамдықпен жүргізіледі.73. 12 метр қоса алғандағы тереңдіктен сүңгуірдің су бетіне шығуы кідіріссіз жүргізіледі, ал 12 метр жоғары

тереңдіктен кідіріспен жүргізіледі. 74. Сүңгуірлік сатыда судың беті 2 балдан аспайтын толқын болғанда желдетілетін жарақ шлемінің

иллюминаторын ашуға немесе жұмыс істеп жатқан сүңгуірдің шлемін шешуге рұқсат етіледі.75. Сүңгуірді шешіндіруді сатыда су бетінде толқын болмағанда атмосфералық ауамен еркін тыныс алуға көшкен

соң жүзеге асырылады. Сүңгуірден жарақ киіндіргеннен кері тәртіппен шешіледі.76. Сүңгуірден сигнал жіпті (кәбіл-сигналды) соңында жейдені (гидрокомбинезонды) шешер алдында босатады

және тек сонда ғана қамтамасыз етуші сүңгуірге сигнал жіпті (кәбіл-сигналды) қолынан босатуға рұқсат етіледі.77. Суық және жауын-шашынды ауа райында сүңгуірді түсіру жеріне жақын маңдағы үй-жайда шешіндіреді.

6-параграф. Авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу 78. Авариялық кемелерде сүңгуірлік жұмыстарды орындауға жүктің түрі мен мөлшерін, оның сүңгуірлер үшін

қауіптілігі дәрежесін айқындап, қажетті қауіпсіздік шараларын қабылдағанға дейін рұқсат етілмейді.79. Авариялық кеменің бортында жұмыс істеген кезде және оның суға бату немесе аударылу қаупі болғанда

сүңгуірлік жұмыстар жүргізілетін кеме зәкірге қойылады, ал артқы бөлігінен авариялық кемеге өсімдіктен жасалған болат арқан байланады.

80. Сүңгуір кеме корпусының зақымдалған жерінде жұмыс істеген кезде сүңгуірлік жарақтың тұтастығын сақтау шараларын қабылдайды.

81. Қайраңдағы авариялық кемені тексреу кезінде сүңгуір қауіпсіздік шараларын сақтайды, тар жерде корпустың астына кірмейді, сигнал жіпті бақылап отырады. Егер кеме толқынның әсерінен шайқалып немесе жерге соғылса, оны батыру керек.

82. Сүңгуір кеменің корпусының астында жұмыс істегенде толқынды ескере отырып, жер мен кеменің түбі ара-сында ең аз ара қашықтық кемінде 1,5 метрді құрайды.

83. Қайраңдағы кемені тексеру үшін желдетілетін сүңгуір жарағымен суға түскен кезде сүңгуірге түсіру жібінен 20 метрден астам алшақтауға рұқсат етілмейді. Кеменің барлық корпусын тексеру үшін сүңгуірлік кеменің болат арқанын қайта байлайды.

84. Кеме корпусында тесік болғанда сүңгуірлік жұмыстарға рұқсат етілмейді.85. Кеменің суға бату қаупі болмаса, бөлігі толық батырылады немесе тесікке пластырь қойылады және содан

кейін сүңгуірді қарап тексеру және тесікті одан әрі бітеу үшін түсіреді. 86. Суға батқан кеменің бөліктерінде авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу алдында сүңгуірлер үй-жайлардың

ішін және ондағы жабдықтардың орналасуын зерттейді.87. Сүңгуірді батып кеткен бөлікке түсіру сатымен немесе түсіру жібімен, сондай-ақ онда суасты шамы болғанда

жүзеге асырылады, ал бөлікке кіретін жерде батып кеткен бөліктен шығу кезінде бағдар ұстау үшін жарық көзі орнатылады.

88. Суға батып кеткен бөлікте жұмыс істеу кезінде сүңгуірлік шланганы және сигнал жіпті (кәбіл-сигнал) шаты-стырмау үшін сүңгуірге әртүрлі құрылғыларды немесе нәрселерді айналып өтуге болмайды.

7-параграф. Кеме көтеру жұмыстарын жүргізу 89. Батқан кемені зерттеу алдында сүңгуірлерге жұмыстарды жүргізу тәртібі туралы нұсқама беру, схемалар

немесе оның құрылыс үстінің, ішкі үй-жайларының, басты тетіктері мен кеме жүйелерінің орналасуымен, алып шығатын жүктің сипатымен және массасымен, оны ықтимал ілу тәсілдерімен және осы жұмыстарды орындау кезіндегі қауіпсіздік шараларымен таныстыру жүргізіледі.

90. Бірінші сүңгуірді суға батқан кемеге түсіру үшін түсіру жібі сүңгуірлік кемеден мүмкіндігіне қарай алдағы жұмыстар орнына тікелей түсіріледі. Кейінгі түсулер үшін түсіру жібімен бірінші түскен сүңгуір оны тікелей жұмыс орнына бекітеді.

91. Сүңгуірлерді суға батқан кемеге түсіру суасты шамдарын пайдаланумен жүргізіледі.92. Суға батқан кеменің ішкі үй-жайларын тексеру үшін бір мезгілде екі сүңгуір түсіріледі. Бір сүңгуір жұмысты

орындайды, екінші сақтандырушы қажет болған жағдайда көмек көрсетеді. 93. Сүңгуірдің суға батқан кеменің ішкі үй-жайына кіруі қажет болған кезде өту орындары үйінділерден

тазартылады. 94. Сүңгуірді суға батқан кеменің палубасынан борт сыртына немесе трюмге түсірер алдында ол түсіру жібін

жібереді және телефон арқылы жоғары жаққа борт сыртына немесе трюмге түскені туралы хабарлайды. 95. Егер суға батқан кеменің бөліктерінде тірі адамдар табылса, онда оларды судың бетіне көтеру үшін ашық

тыныс алу схемасы бар жеңіл сүңгуірлік жарақ пайдаланады. 96. Сүңгуірлердің қатысуымен ақау жүк көтергіш қондырғылармен және тетіктермен, сондай-ақ осал арқандармен,

ілмектермен және ұстау құралдарымен жүкті түсіру жұмыстарын жүргізуге рұқсат етілмейді.97. Су астында көрінбесе, жүк көтеру үшін жүк көтергіш траверстер (балансирлер) пайдаланылады.98. Сүңгуірге жүк түсіретін арқанмен түсуге және көтерілуге, келесі ілу орнына келуге рұқсат етілмейді.99. Конструкциясы бір адам пайдаланғанда ыңғайсыз ұстау құралдарын қолдана отырып, су астында түсіру

жұмыстарын екі сүңгуір орындайды.100. Жүктерді көтеру немесе түсіру жұлқа көтермей және аз жылдамдықпен жүзеге асырылады.101. Түсіру жұмыстары жұмыс жүргізетін жерде су бетінің толқыны 2 балдан жоғары болғанда, ал жарылыс

қауіпті жүктерді түсіру толқын 1 балдан астам болғанда тоқтатылады.102. Жарылыс қауіпті жүктерді, сонда-ақ құндылықтарды түсіру айрықша арнайы әзірленген нұсқаулықтар

бойынша және тиісті мамандардың басшылығымен жүргізіледі. Жарылыс қауіпті жүкті түсіруге тағайындалған сүңгуірлер оларды пайдалану қағидаларымен танысады.

103. Суға батқан кеменің корпусы астындағы темір арқанды кесу кезінде сүңгуір су бетіндегі құралдардың көмегімен су бетіне көтеріледі.

104. Кесілетін темір арқанның орналасуын қарау кесуді аяқтаған соң және темір арқанды тік күйге келтірген соң жүргізіледі.

105. Кеме корпусы астында шайылатын туннельдердің өлшемдері онда топырақ сорғыш, су арынды шланг және топырақты шаюға және алуға пайдаланылатын басқа құралдар болғанда туннельде сүңгуірдің еркін қозғалуын қамтамасыз етеді.

106. Кеме көтергіш ілмектерді және жүк көтергіш құралдарды жіберу кезінде сүңгуір бағыттауыш арқаннан алыс тұрады және оған стропты жіберуді тоқтатқан соң және түсіру басшысының рұқсатымен жақындайды.

107. Су астына бағыттауыш арқандармен кеме көтергіш понтондарды тиеу сүңгуірлердің қатысуынсыз жүзеге асырылады.

108. Кеме көтергіш понтондарды остропки үшін сүңгуірді түсіру понтондарды орнына түсіру аяқталған соң жүргізіледі. Понтондарды қажетті күйіне соңғы орнату жұмыс істеп жатқан сүңгуірдің командасымен жүргізіледі.

109. Кеме көтергіш понтондарды бойлық ажырату кезінде жұмыс істеп жатқан сүңгуірге ескертпей, оларды толтыруға немесе одан ауаны босатуға рұқсат етілмейді.

110. Сүңгуір басты (толық) үрлеу алдында понтондардың орналасуын қараудыжоғары бөліктерінде жүргізеді, онда шланг пен сигнал жібі (кәбіл-сигнал) көтерілетін кемеден қауіпсіз жақта орналасады.

111. Сүңгуірлерді басты үрлеу кезінде кемеге және понтондарға түсіруге рұқсат етілмейді.112. Батып кеткен кемені судың бетіне шығарғаннан кейін кемені понтондарға берік байлағаннан кейін сүңгуірлерді

оны қарап тексеру үшін түсіруге рұқсат етеді. Сонымен қатар кеме корпусының астына және понтондардың астына сүңгуірді түсіруге тыйым салынады.

113. Арнайы химиялық қосылыстардың қалқымалығын пайдалана отырып, суға батып кеткен кемелерді көтеру бойынша сүңгуірлік жұмыстарды орындау кезінде қажетті қауіпсіздік шаралары сақталады. Мұнда суға батып кеткен кемелердің люктарын, мойындарын, трюмдарын және бөліктерін жабу бойынша сүңгуірлік жұмыстарды орындау көрсетілген материалдарды жіберуді аяқтаған соң рұқсат етіледі.

8-параграф. Су астында техникалық жұмыстар жүргізу 114. Сүңгуірлер гидротехникалық құрылыстарды салу және жөндеу жұмыстарын бастар алдында жұмыс

сызбалары немесе жобасы бойынша құрылымымен, жұмыс жүргізу жағдайларымен және қауіпсіздік шараларымен танысады және наряд-тапсырма алады.

115. Шұңқырлар, орлар қазу, топырақты шаю және топырақтың жоғарғы қабатының бұзылуымен байланысты басқа жұмыстарды жұмыс орындарында электр күштік, телефон кәбілдерінің немесе құбырлардың жоқтығы туралы мәліметтер алған соң, сүңгуірлік жұмыстар басшысының нұсқауы бойынша жүргізуге рұқсат етіледі.

116. Кернеудегі электр таратқыш суасты кәбіл желілерінің күзетілетін аймағында суасты жұмыстарын жүргізуге рұқсат етілмейді.

117. Сүңгуір қарапайым қондырмасы бар гидравликалық оқпанды қолданған кезде оқпанның ұшы зәкірге не-месе балластқа бекітіледі.

118. Топырақты жоғары қысымды сорғыдан (гидромонитордан) гидромонитордың қысымды шлангысына шаю жұмысын жүргізу кезінде жүк гидравликалық оқпаннан 3 метрден аспайтын арақашықтықта бекітіледі.

119. Топырақты жинау құралдары қарамағында топырақ жинау құралдары орналасқан ауданда ұйым басшысының атынан жазбаша рұқсат алғаннан кейін сүңгуірлік жұмыстарды жүзеге асыруға рұқсат етіледі.

120. Құбырды топыраққа салғаннан кейін сүңгуірді түсіруге және салынған құбырды тексеруге рұқсат етіледі.121. Кәбілдерді салу кезінде сүңгуірге салынатын кәбілдің алдында болуға рұқсат етілмейді.122. Сүңгуірлік жұмыстардың басшысы кез келген диаметрдегі суасты құбырларын қарау үшін немесе оларды

гидравликалық немесе пневматикалық сынау кезінде сыналатын құбырдан қысымды алғаннан кейін сүңгуірлік түсулерге рұқсат береді.

123. Суасты құбырын бөлшектеу кезінде сүңгуірге құбырды кесетін арқанның жанында болуға рұқсат етілмейді. 124. Сүңгуірге қолғапсыз гидротехникалық құрылыстарды, тіреулерді немесе эстакадалы типтегі құрылыстарды

қарап тексеруге рұқсат етілмейді.125. Гидротехникалық құрылысқа темірбетон конструкцияларды орнату жұмысы су ағысының жылдамдығы

секундына 1 метрден аспайтын кезде жүргізіледі.126. Сүңгуірді гидротехникалық құрылысқа темірбетон конструкцияны орнату немесе оны қарап тексеру үшін

су астына түсіруге конструкцияның төменгі бөлігін топыраққа орнатқаннан кейін рұқсат етіледі.127. Гидротехникалық құрылысты тексеру немесе жөндеу кезінде сүңгуір түскен ауданда қада қағуға, жүктерді

көтеруге немесе түсіруге, жүзу құралдарының жүруіне және сүңгуір жұмыс істеп жатқан жерден кемінде 50 метр радиуста басқа жұмыстар жүргізуге рұқсат етілмейді.

128. Су өткізетін құрылыстарда және жұмыс істеп тұрған гидротораптардың құрылғыларында сүңгуірлік жұмыстар жүргізу кезінде сүңгуірлердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін мынадай шаралар қабылданады:

1) сүңгуірдің жұмыс орнынан кемінде 50 метр радиуста агрегаттар немесе ысырмалар тоқтатылады немесе жабылады;

2) бағыттауыш аппараттар мен турбиналарды реттейтін түсіру құрылғылары жабылады;3) агрегаттарды қосу, ысырмаларды көтеру және қақпаларды ашу тетіктері ажыратылады, ажырататын

құрылғыларда «Қоспаңыз, адамдар жұмыс істеп жатыр» деген тақтайша ілінеді.129. Құрылыс немесе гидроторап әкімшілігі беретін тиісті жазбаша рұқсат қағазын (рұқсаттама) алмай,

шлюздердің, гидроэлектростанциялардың, сорғы станцияларының, бөгендердің және басқа құрылыстардың аймағында су астында сүңгуірлік жұмыстар жүргізуге рұқсат етілмейді.

9-параграф. Кемедегі сүңгуірлік жұмыстарды жүргізу 130. Кемедегі сүңгуірлік жұмыстар пайдаланылатын және жөндеудегі кемелерде экипаждың күшімен (сүңгуір

біліктілігі бар экипаж мүшелері) және кеме құралдарымен, сондай-ақ басқа сүңгуірлік станциялар жүргізеді.131. Кемедегі сүңгуірлік жұмыстарды бастар алдында қызмет көрсетілетін кеменің капитаны немесе сүңгуірлік

жұмыстардың басшысы кемеде сүңгуірлік жұмыстарды жүргізу кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде экипаж мүшелеріне немесе сүңгуірлерге нұсқама береді.

132. Сүңгуір су астында болған кезде сүңгуір жұмыс істеп жатқан борттан жүк операцияларын жүргізуге, кеме кренін немесе дифферентін өзгертуге, гидроакустикалық аспаптарды, кеме корпусының протекторлық немесе катодтық қорғанысын қосуға рұқсат етілмейді.

133. Ашық теңізде жүзіп келе жатқан кемеден сүңгуірдің түсуі кеме толық тоқтаған кезде жүзеге асырылады.134. Кеме корпусының астында жұмыс істеу немесе қарап тексеру кезінде сүңгуірге кеме килінің астымен бір

борттан екіншісіне өтуге рұқсат етілмейді.135. Қолмен механикаландырылған құрал-сайманмен және арнайы механикаландырылған құрылғылармен кеме-

лер корпустарын су астында тазалау жұмыстары тиісті арнайы даярлықтан өткен және кемедегі жұмыстардың осы түрлеріне басшылық етуге рұқсат берілген сүңгуірлік жұмыстар басшысының басшылығымен жүзеге асырылады.

136. Кеме корпусын су астында тазалау жұмыстары толқынның толқуы 2 балдан аспағанда, су ағысы секунды-на 0,5 метрден аспағанда, су астында көру 1,0 метрден кем болмағанда, сүңгуірлердің кеме корпусының астында жұмыс істеуіне бөгет жасайтын заттар болмағанда жүргізіледі.

137. Кеме корпустарын су астында тазалау жұмыстарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін сүңгуірлік жұмыстар жүргізілетін жерде жұмыс шлюпкасы болады.

10-параграф. Құтқару жұмыстарын жүргізу 138. Адамдарды құтқару бойынша сүңгуірлік жұмыстарға зардап шеккен адамның қармауынан босану тәсілдеріне,

зардап шеккендерді сүйреу әдістеріне және оларға дәрігерге дейінгі көмек көрсетуге үйретілген, сүңгуірлік жұмыстардың барлық мамандандыру топтарының сүңгуірлеріне рұқсат беріледі.

139. Суда зардап шеккен адамдарға көмек көрсету, іздестіру жұмыстарын жүргізу және сүңгуірлік жұмыстар мамандандыруының ІІІ топтағы сүңгуірлерінің зардап шеккендерді көтеру жұмыстарын орындауға ішкі су айдындарында және теңіздердің жағалау маңындағы учаскелерінде рұқсат етіледі.

140. Зерттелмеген су айдындарындағы құтқару жұмыстары мен зардап шеккен адамдарды іздеу сақтық шара-ларын сақтай отырып және суда құтқару қызметі басшылығының рұқсатымен жүргізіледі.

141. Сүңгуірлік құтқару жұмыстары құтқару жұмысының сипаты мен гидрометеорологиялық жағдайларды ескере отырып, сүңгуірлік жұмыстарды жүргізу жағдайларына сәйкес сүңгуір жарағында орындалады.

142. Сүңгуірлік құтқару жұмыстарын орындау кезінде құтқарушы сүңгуірді суға түсіру орнында жүзу құралы болады.

143. Соқпа толқын болған кезде құтқарушы сүңгуірдің зардап шеккен адамды жағаға сүйреуіне рұқсат етілмейді. Зардап шеккен адамды көтеру жүзу құралдарымен жүзеге асырылады.

144. Авариялар, дүлей зілзалалар кезеңінде, мұз жылжығанда, жылдам ағын болған немесе судың беті қалқыған заттармен ластанған кезде құтқару жұмыстарын ең тәжірибелі құтқарушы сүңгуірлер сақтық шараларын сақтай отырып орындайды.

11-параграф. Сүңгуірлік іздестіру жұмыстарын жүргізу 145. Суға батып кеткен нәрселерді іздестіру немесе акваторияларды сүңгуірлік тәсілмен тексеру мұны нәрселерді

табудың басқа құралдарымен орындау мұмкін болмағанда жүзеге асырылады (траление, суасты телевидение, акустикалық құралдар, металды анықтауға арналған құрылғылар, гидролокаторлар, буксирге алу кинокамералар).

146. Сүңгуірлік іздестіру жұмыстары үш тәсілмен галсты, дөңгелек және жол тросымен жүзеге асырылады.147. Үлкен акваторияларда сүңгуірлік іздестіру галсты тәсілмен жүзеге асырылады. Галсты тәсілдің мәні су

бетіндегі немесе суастындағы бағытпен галстармен іздестіру квадратында буксирге алынатын құралдарда сүңгуірді буксировка, сондай-ақ сүңгуірдің өзі жүретін суастында қозғалу құралдарында жүзуі болып табылады. Бір галстың тексерілетін жолағының ені судың мөлдірлік дәрежесіне байланысты және 15 метрден аспайды.

148. Буксирге алынатын сүңгуірдің жерден ара қашықтығы судың мөлдірлігіне және жердің бедеріне байланысты 3-тен 5 метрге дейінгі шекте болады. Буксирге алу жылдамдығы 3 тораптан аспайды. Буксируемого тасымалдағыштан немесе өзі жүретін қозғалғыш құрылғылардан іздестіру кезінде ашық тыныс алу схемасы бар автономды жеңіл сүңгуірлік жарақ пайдаланылады.

149. Сүңгуірлік іздестірудің дөңгелек тәсілі қозғалғыш жіптің ұзындығымен айқындалатын балластан ара қашықтықта түсіру жібінің балласты айнала жүріп жүзеге асырылады. Қозғалғыш ретінде 2-3 метр арқылы ұзындығы бойынша тораптары бар 15-20 метр ұзындықтағы жіп пайдаланылады. Іздестіру радиусы балластан бірінші торапқа дейінгі сымның ұзындығына тең шеңбермен қозғалудан басталады.

150. Жол арқанмен іздестіру нашар көрінгенде, сондай-ақ ағыста жерді мұқият тексеру қажет болғанда қолданылады. Сүңгуір іздестірудің осы түрінде алдын ала салынған арқанмен қозғалады және көрінген шекте іздестіру жүргізеді.

151. Жарылыс қауіпті белгісіз нәрселерді тапқанда түсіру басшысы сүңгуірді көтеру туралы шешім қабылдайды және Қорғаныс министрлігінің мамандарын шақырады. Нәрсенің табылған орны қалтқы белгілермен қоршалады.

12-параграф. Ағыста сүңгуірлік жұмыстарды жүргізу 152. Секундына 1 метрден астам ағыста суасты техникалық жұмыстарды жүргізуге тәжірибелі және арнайы

даярланған сүңгуірлерге рұқсат етіледі.153. Ағыстың жылдамдығы секундына 1 метрден астам болғанда сүңгуірді түсіру және оның жұмысы жұмыс

жағдайын жеңілдететін оның қауіпсіздігін қамтамасыз ететін (қалқандар, сүңгуірлік күркелер, суға бататын сыйымдылық) арнайы құралдар мен құрылғыларды қолдана отырып жүргізіледі.

154. Құрылғылар мен құралдар жұмыстар жүргізу жобасымен көзделген.155. Сүңгуірлік жұмыстарды бастар алдында ағыста сүңгуірлер жұмыстар жүргізетін орында гидрологиялық

режиммен танысады, ағыс жыламдығы мен бағытын анықтайды, алдағы түсу тереңдігін өлшейді.156. 20 метрге дейінгі тереңдікте ағыста жұмыс істегенде сүңгуірлік кеме ағыспен түсіру орнынан жоғары

қойылады.157. Сүңгуірлерді түсіру сүңгуірлік кеменің дрейфі болмағанда жүзегем асырылады.158. Қатты желде немесе ағыста сүңгуірлік түсіру жүргізілетін кеме желге немесе ағысқа қарсы тұмсығымен

қойылады.159. Жұмыстар жүргізетін ауданда ағыстың көтерілуі-қайтуы болғанда кеменің орнын ауыстыру көтерілу немесе

қайту басталғанға дейін жүргізіледі. Барлық қалған жағдайларда кеменің орнын ауыстыру желдің бағытын немесе одан туындаған желдік ағын өзгергенде жүргізіледі.

160. Кеменің орнын ауыстыру алдында судың астына түскен сүңгуір кеменің бортына көтеріледі.161. Секундына 1 метрден астам ағыста түсу кезінде желдетілетін сүңгуірлік жарақта ұзын өлшемді немесе

спиральды шлангалар, ауыр кебістер мен жүктер қолданылады.162. Жеңіл сүңгуірлік жарақта ағыспен түсу кезінде ауыр жүктер қолданылады.

13-параграф. Сыртқы ауаның теріс температурасында, сондай-ақ мұзда және мұз астында сүңгуірлік жұмыстар жүргізу

163. Мұз жамылғысын алдын ала тексермей және оның көтергіш қабілетін анықтамай, мұздың үстімен жүруге және онда жұмыс істеуге рұқсат етілмейді.

164. Мұздың қалыңдығын өлшеу қыста 10 күнде бір рет, сондай-ақ ауа температурасы 0 0С және одан жоғары болғанда қыста қалыптасқан теріс температураларда күнде жүргізіледі.

165. Мұз қалыңдығын өлшеу нәтижелері актімен немесе сүңгуірлік жұмыстар журналына жазылып ресімделеді.166. Мұздың үстінде жарықшақтар мен су пайда болғанда осы жерде сүңгуірлік жұмыстар тоқтатылады.167. Мұздың үстінен сүңгуірлік түсулерді қауіпсіз орындау үшін сүңгуірлік станция жұмысына жауапкершілік

жүктелген адам мұзда сүңгуірлік техника мен басқа техникалық құралдардың қауіпсіз орналасуын олардың бір жерде болу уақытын мына формуламен есептей отырып, қамтамасыз етеді:

t = 200(Pmax-P2)3

PmaxPмұнда:t – тұру уақыты, сағат;P – осы қалыңдықтағы Max мұзбен тасымалдау кезінде жүктің барынша рұқсат етілген массасы;P – рұқсат етілген тұру уақыты есептелетін жүк массасы.Сүңгуірлік жұмыстар кезінде мұздың үстімен жүрген кезде осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес мұздың

қалыңдығын анықтауға және қозғалу үшін қандай көлік құралы қолданылатындығын анықтауға мүмкіндік беретін деректер пайдаланылады.

168. Сүңгуірлерді мұз астына түсіру үшін өлшемі кемінде 2 х 2 метрлік мұз ойықтар жасалады. Мұз ойықтардың шеттеріне қалың тақтайлардан төсем орнатылады.

169. Мұз ойықтарды қорғайтын қоршаулар ретінде биіктігі кемінде 1100 мм, кемінде үш көлденең шыбықтан немесе ағаш элементтен (тұтқы, аралық және төменгі) құралатын арқанды қоршаулар немесе ағаш шарбақтар пайдаланылады.

170. Сүңгуірлердің түсулеріне:ауа температурасы -10ºС төмен және 7 балдан астам жел (14 м/с) болған кезде;ауа температурасы -15º С төмен және 5 балдан астам жел (8,5 м/с) болған кезде;тікелей түсу орынында ауа температурасы -20ºС төмен болған кезде жол берілмейді.Ескертпе:1) Ауа температурасын -20ºС төмен болмауын және сүңгуірлердің түсуін тікелей түсу орнынан жүргізілуі

мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін жылытылатын үй-жай жасалады. 2) Адамдарды құтқару кезінде судың астына түсу өте төмен ауа температурасы кезінде және аса қатты жел

болған кезде міндетті түрде әрбір нақты жағдайда қауіпсіздік шараларын қолдану арқылы рұқсат етіледі.171. Ауа температурасы 0ºС төмен кезде сүңгуірлерді түсіру кезінде сүңгуірлік жарақтардың шлангтерінің,

шлангілік біріктірулерінің, босату-сақтандыру және тыныс алу клапандарының қатып қалуы үшін шаралар қолданылады.

172. Бір реттік түсулер және ұзақтығы 3 сағаттан аспайтын қысқа мерзімді сүңгуірлік жұмыстар кезінде мұзойықтың жанына шатыр немесе жылытылатын будка орнатылады.

173. Ұзақ мерзімді сүңгуірлік жұмыстар кезінде будканы тікелей мұзойықтың үстіне орнатылады және сүңгуірлік түсулерді будкадан жүргізеді. Жылытылатын будканың қасында қызмет көрсететін персоналды желден қорғау үшін жел соғатын жағынан тасымалданатын қалқан немесе басқа жылытылмайтын будка орнатылады.

174. Сүңгуірді киіндірер алдында желдетілетін жарақтардағы сүңгуірлік жарақтардың барлық резеңке бөліктері және сүңгуірлік шлем жылытылады.

14-параграф. Ерекше жағдайларда сүңгуірлік жұмыстар жүргізу 175. Сүңгуірлік түсулердің ерекше жағдайы жемірлі сұйықтықтарды (мұнай және мұнай өнімдері), жоғары

тығыздықтағы ерітінділерді, әртүрлі температурадағы сұйықтықтарды, тар немесе қысылып өтетін жерлерді, тәуліктің қараңғы уақытын және дауылды жағдайларды болжайды.

176. Ерекше жағдайларда сүңгуірлік түсулерді және жұмыстарды жүргізуге мейлінше тәжірибелі және денесі шыныққан сүңгуірлер жіберіледі.

177. Ерекше жағдайлардағы сүңгуірлік түсулер және жұмыстар сүңгуір маманының және сүңгуір дәрігерінің (фельдшердің) қатысуымен орындалады.

178. Ерекше жағдайлардағы сүңгуірлік жұмыстарды орындау кезінде: скафандр материалына зақым келтірмейтін және улы немесе радиоактивті емес ортаға;батыру орны мұнай немесе мұнай өнімдерімен ластанған кезде судың бетін тазаланған кезде;су шаруашылық-тұрмыстық ағынды сулармен ластанған кезде сыртқы ортаның әсерінен сүңгуірді толық

оқшаулайтын жарақтануда сүңгуірді батыруға рұқсат етіледі. 179. Батырғаннан кейін скафандрды тазалау үшін сүңгуірлік станцияда су және 0,5 пайыздық хлор әктас болуы

қажет. Жұмыстан кейін осы жағдайларда сүңгуір толық санитариялық тазалаудан өтеді. 180. Жемірлі сұйықтықтарға (мұнай және мұнай өнімдеріне) түсіру тек қажет болған жағдайда ғана (аварияларды

жою) рұқсат етіледі. Түсірулер үшін скафандрдың газ көлемін үздіксіз желдетуді және сүңгуірдің таза ауамен демалуын қамтамсыз ететін желдеткіш жарақтарды қолдану керек.

181. Жемірлі сұйықтықтарға түсіру кезінде әрбір түсіру алдында сүңгуір жейдесі молынан тұщы суға салынып, оның үстіне сұйық сабын құйылады. Жейденің босату-сақтандыру клапандары және шлемнің бас клапаны әрбір түсуден кейін мұнай өнімдерінен тазартылады, шүберекпен сүртіліп, вазелин жағылады.

182. Жемірлі сұйықтықтарда сүңгуірлік түсу ұзақтығы 1 сағаттан аспайды. Бір сүңгуірлік жейде жұмыс ұзақтығы 2,5 сағаттан аспайды.

183. Бензинге және улы сұйықтыққа сүңгуірлік түсулер жол берілмейді. 184. Жемірлі сұйықтықтардың зиян бумен улануды болдырмау үшін скафандрды желдету екі-үш рет ұлғайтылады.185. Әртүрлі температурадағы суға сүңгуірлерді түсіру кезінде мына қауіпсіздік шаралары сақталады: гидрокостюмдерсіз жылы немесе ыстық суға батыру 37º С аспайтын су температурасы кезінде жол беріледі;су астында болу уақыты 25 минуттан аспайды ;гидрокостюмдарда бастыру 38º С аспайтын су температурасы кезінде жол беріледі;су астында болу уақыты 30 минуттан аспайды. Желдетілетін сүңгуірлік жарақтарда батыру 40º С аспайтын су

температурасы кезінде рұқсат етіледі, су астында болу уақыты 20 минуттан аспайды;5º С төмен су температурасымен желдетілетін сүңгуірлік жарақтарда батыру қос жиынтықтағы сүңгуірлік жүн

ішкиім кигізілген кезде жол беріледі; 5 -тен 15º С дейінгі су температурасы кезінде желдетілетін жарақтарда түсіру кезінде сүңгуірлік жүн ішкиім

жиынтығы кигізіледі;судың температурасы 150С астам кезде скафандрдың астына бір жұмыс костюмін киюге болады;«құрғақ түрдегі» гидрокомбинезонда суға түсу кезінде судың температурасы 200С аз болғанда гидрокостюмнің

астына жүннен тігілген сүңгуірлік іш киім жинағы киеді, ал 200С жоғары температурада тек жұмыс костюмін киеді;сүңгуірлерді «дымқыл түрдегі» гидрокостюмде түсіргенде гидрокостюмді пайдалану құжаттамасында көрсетілген

судың температурасы мен болу уақытына рұқсат етіледі. 186. Тар жерлерде (люктар, мойны, құдықтар арасындағы қосылғыш құбырлар және т.б.) сүңгуірлік жұмыстар

жүргізгенде сүңгуір аяғымен қозғалады.187. Сүңгуірге диаметрі 700 мм кем саңылауға кіруге рұқсат етілмейді.188. Тәуліктің қараңғы уақытында, су астында нашар көру жағдайында, сондай-ақ үлкен тереңдікке түсу кезінде

суасты және су бетінде жарықтандыру пайдаланылады.189. Тәуліктің қараңғы уақытында жұмыс істегенде су бетінде сүңгуірлік жұмыстарға дайындалу және сүңгуірлерді

түсіру орындары, түсуді және жұмыстарды орындауды қамтамасыз ететін құрылғыларды басқару аспаптары, түсу орындары үстінде судың бетін жарықтандырады.

190. Аса терең емес жерлерде түнгі уақыттағы жұмыс кезінде мөлдір суда жарықтандыру үшін су үсті прожек-торлары мен люстралар пайдаланылады.

191. Жарықтандыру құрылғыларының электр кабельдерінен ұстауға рұқсат етілмейді. 192. Су бетінде 3 балдан жоғары толқын кезінде ерекше жағдайларда сүңгуірлердің кеменің сатысына, корпусына

немесе жерге соғылуын болдырмау шараларын қолдану және толқынның әсерінен түсу орнын қорғау бойынша іс-шаралар жүзеге асыру кезінде рұқсат етіледі.

193. Су бетінде 3 балдан жоғары толқын кезінде сүңгуірлерді мәжбүрлі түсіру кезінде сүңгуірді түсіретін бір жіп сүңгуірлік кемеге, екіншісі жүзу құралына жалғанатын екі сигналдық жіпті қолданады.

15-параграф. Оқу-жаттығу түсірулерді өткізу 194. Оқу-жаттығулар сүңгуір-нұсқаушылардың және 1-сыныпты сүңгуірлердің басшылығымен жүргізіледі. Оқу-

жаттығуларды орындауға алдын ала теориялық дайындықтан өткен және сүңгуірлік түсулерге рұқсат алуға сынақ тапсырған оқытылғандарға рұқсат етіледі.

195. Оқу-жаттығу түсулерді өткізуге арналған акватория учаскесі қалтқы белгілермен қоршалады. Акватория бөтен жүзгіш құралдардан және жүзгіш заттардан бос болады. Түсу жеріндегі түбін сүңгуірлер зерттейді және қауіп төндіретін заттардан тазартады.

196. Оқу-жаттығу сүңгуір түсулер арнайы жабдықталған машықтану бассейндерінде, жағалаудан, пирстен немесе осы мақсатқа арнайы жабдықталған кеме бөлігінде немесе арнайы жабдықталған оқу-жаттығу полигон-дарында өткізіледі.

197. Оқу-жаттығу түсулерді өткізу орындарында барынша тәжірибелі сүңгуірлер (сүңгуір-нұсқаушылар, 1, 2-сы-ныпты сүңгуірлер) арасынан тағайындалатын, түсуге дайындалған сақтандырушы сүңгуір болады. Оқу-жаттығу түсулерді өткізу кезінде сүңгуір дәрігерінің қатысуы міндетті.

198. Кеме корпусының астында жылжуға байланысты оқу-жаттығу міндеттерді пысықтау кезінде бір сүңгуір-нұсқаушыға екіден артық емес оқушыны бірдей түсіруді қамтамасыз етуге рұқсат беріледі.

199. Түсу алдында оқушы сүңгуір-нұсқаушы бақылауында жарақты дайындауды және оның жұмыс бабында тексеруді жүзеге асырады.

200. Қалтқы белгімен бақылау шетін пайдалана отырып, жарақтың жүзгіш жинақтарында топырақ бойынша қозғалысты пысықтау мақсатында түсі кезінде сүңгуірге сигналдарды беру сүңгуірді сүйемелдеуші шлюпкадан бақылау шеті немесе дыбыстық сигнализация арқылы жасалады. Сүңгуірден сигналдар бақылау шеті бойынша беріледі және оны су бетіндегі қалтқы белгілер бойынша шлюпка экипажы бақылайды.

16-параграф. Эксперименталды түсулерді өткізу 201. Эсперименталды түсулерді орындауға өз дене-бітімдері және техникалық даярлығы деңгейі бойынша

жұмыстың осы түрін орындауға жарамды, сүңгуір жұмыстарды мамандырудың І-ІІ топ біліктілігінің 2-сыныбынан төмен емес тәжірибелі, білікті сүңгуірлер қатыстырылады.

202. Эксперименталды сүңгуір түсулерді өткізуге тағайындалған сүңгуірлерде осы жұмыстарды өткізуге сүңгуір білікті комиссиясының рұқсаты болады.

203. Эксперименталды сүңгуір түсулерді медициналық қамтамасыз етуді сүңгуір дәрігер жүзеге асырады.204. Эксперименталды түсулерді өткізу кезеңінде оларды өткізу орындарында дереу түсуге дайындалған

сақтандырушы сүңгуір болады.

3. Сүңгуірлік жабдық пен жараққа қойылатын қауіпсіздік талаптары 205. Құрамында денсаулыққа қауіпті заттар мен қауіпті факторлар бар сүңгуірлік жарақтың конструкциясында

қолданылатын материалдар мен жабындарды қолдануға рұқсат етілмейді. Сүңгуірлік жарақтың барлық металл бөлшектерінде қорғайтын жабынды бар немесе тотықпайтын материалдардан жасалады.

206. Сүңгуірлік жарақтың конструкциясы:1) сүңгуірдің жүру, отыру, қолын алға созып, денесін төмен еңкейткенде, бүгілген немесе созылған күйде қолын

иығының деңгейіне дейін көтеру, басын бұрғанда қозғалыс ыңғайлылығын;2) сүңгуірлер үшін қауіпті салдары бар механикалық зақымдалулар кезінде сақтауды;3) киіну, су астында жұмыс істеу және жарақты шешу кезінде қолдану ыңғайлылығын; 4) қызмет мерзімінде сапа көрсеткіштерін сақтауды қамтамасыз етеді.207. Сүңгуірлік тыныс алу аппараттарына қойылатын талаптар:1) сүңгуірлік тыныс алу аппараттарының конструкциясы сүңгуірге тыныс алу үшін газдалған ортаны қолдану

ерекшеліктерімен байланысты қауіпті және зиянды факторлардың әсер ету мүмкіндігін болдырмайды, әрі:аппараттың тыныс алу жүйесінің төмен және жоғары қысымды барлық магистральдарының герметикалығын;жұмыс сипаттамаларын және берілген жұмыс режимдерін рұқсат етілген шектерде тұрақты ұстауды;аппараттың тыныс алу жүйесіне су тимеуін;зарядталмаған аппараттың массасы 33 кг аспауын;аппараттың жұмыс режимдерін өздігінен өзгертпеу мүмкіндігін;қолмен жасалатын тәсілдердің ең аз мөлшерін қолдана отырып, сүңгуірдің кез келген жағдайында аппаратты

тез шешу мүмкіндігін қамтамасыз етеді;2) ашық тыныс алу схемасы бар сүңгуірлік тыныс алу аппараттарының конструкциясы:қысымы бар ауаның авариялық қорын;баллондарда берілген шамаға дейін ауаның негізгі қорын жұмсағанда сигнализацияны;нашар көрінушілік пен қараңғыда сүңгуір денесінің қалпына қарамай манометр шкаласынан көрсетімдер алуды

қамтамасыз етеді.3) сүңгуірлік шлангты тыныс алу аппаратының конструкциясы:газдалған ортаның авариялық қорын;үстіңгі жақтан газдалған ортаны жіберетін жеңдерді аппараттан тез ажыратуды және өзінің баллондарымен

автономды тыныс алуға көшуді;газдалған ортаны жіберетін құбыржеңдерді ажыратқанда автономды тыныс алу жүйесіне су өткізбеуді

қамтамасыз етеді; 208. Құрғақ және дымқыл түріндегі гидрокомбинезондар мен гидрокостюмдерге қойылатын талаптар:1) гидрокомбинезондар мен гидрокостюмдер кемінде төрт бойға арналған болады.2) жеңіл сүңгуірлік жарақ жиынтығына кіретін «құрғақ» түріндегі гидрокомбинезондардың конструкциясы:сүңгуір киетін жылу сақтағыш құралдарды қолдануды;сүңгуірдің денесінде үйкеліс тудыратын қалың тігістің болмауын;қатпарлардың болмауын;сүңгуірдің еркін жүруін;сүңгуірдің қолы жететін жерге су астында жедел басқаруға қажетті вентильдерді, клапандарды және басқа

құрастыру бірліктерін орналастыру;байланыс құралдарын қолдануды қамтамасыз етеді;3) гидрокомбинезон және гидрокостюм:ауа өткізбейтін;ауаның температурасы минус 30 градус С кезінде аязға төзімді;сүңгуірдің ағзасына зиянды әсері болмайтын иілгіш материалдардан жасалады;4) жеңіл сүңгуірлік жарақтың жиынтығына кіретін «дымқыл» түріндегі гидрокомбинезон мен гидрокостюмнің

конструкциясы:қатпарланбай сүңгуір денесіне тығыз жабысып тұруын;сүңгуірдің су бетінде және астында еркін қозғалуын;жұмыс істеуші сүңгуірдің дұрыс қалқымауын болдырмауды қамтамасыз етеді;5) «дымқыл» түріндегі гидрокомбинезондар мен гидрокостюмдер астарлы және сүңгуір ағзасына зиянды әсер

етпейтін кеуекті жылу сақтайтын қабаттың екі жақты гидрооқшаулауы бар иілгіш кеуекті материалдардан жасалады. 209. Сүңгуірлік бетпердеге және жартылай бетпердеге қойылатын талаптар:1) сүңгуірдің бетін оқшаулау және қорғауға арналған сүңгуірлік бетперденің конструкциясы:бетпердені бетіне кигенде герметикалықты;шлемсы бар бетпердені қолдану кезінде тыныс алу жолдарын шлем астындағы көлемнен оқшаулауды;тыныс алу өнімдерін жоюды;байланыс құралдарын орналастыруды;су астында жұмыс жасау кезінде ығыспайтындай бетпердені сүңгуір басының алдыңғы жағында ұстап тұруды;байқау шынысын конденсацияланған ылғалдан тазартуды немесе оның булануын болдырмауды;құлағының ортаңғы қуыстарын «үрлеу» мүмкіндігін;сүңгуірдің басын қыспауын;

8 тамыз 2015 жыл www.egemen.kz 23(Соңы. Басы 22-бетте).


иллюминатордың өздігінен ашылмауын қамтамасыз етеді;2) сүңгуірлік бетперде минус 30º С температурада аязға төзімділікті қамтамасыз ететін материалдардан

жасалады;3) сүңгуірдің көзі мен мұрнын судан оқшаулауға және қорғауға арналған сүңгуірлік жартылай бетперденің

конструкциясы:оны бетіне кигенде герметикалықты;су астында жұмыс жасау кезінде ығыспайтындай бетпердені сүңгуір басының алдыңғы жағында ұстап тұруды;құлағының ортаңғы қуыстарын «үрлеу» мүмкіндігін;сүңгуірдің басын қыспауын қамтамасыз етеді;4) сүңгуірлік жартылай бетперде минус 30º С температурада аязға төзімділікті қамтамасыз ететін материалдардан

жасалады.210. Сүңгуірлік етіктерге (сүңгуірдің аяқ киімі) қойылатын талаптар:1) жеңіл сүңгуірлік жарақ жиынтығына кіретін сүңгуірлік етіктердің конструкциясы:гидрокомбинезонның немесе гидрокостюмнің шұлығын мерзімінен бұрын тозудан қорғауды;сүңгуірдің аяғына жақсы киілуін;табанды және аяқтың басқа бөліктерін қыспауын қамтамасыз етеді;2) желдетілетін жарақ жиынтығына кіретін сүңгуірлік кебістердің конструкциясы:сүңгуірдің аяғына жақсы киілуін;гидрокостюм шұлықтарын қажалу мен мерзімінен бұрын тозудан қорғауды;табанды және аяқтың басқа бөліктерін қыспауын қамтамасыз етеді.Сүңгуірлік кебістердің қонышына және бекіткіш белдіктерге қолданылатын материалдар су болмайды,

созылмайды және -2 бастап +40º С дейінгі температура диапазонында суда беріктігін жоғалтпайды.211. Ескекаяққа қойылатын талаптар:1) ескекаяқтың конструкциясы:жүзгенде және жұмыс жасағанда аяғынан өздігінен түсіп қалмауын;аяқтың табанын қыспауын;міндетіне қарай жалаң аяққа немесе гидрокомбинезон (гидрокостюмнің) шұлығының үстінен кию мүмкіндігін

қамтамасыз етеді.212. Жылу сақтағыш киімге қойылатын талаптар:1) жылу сақтағыш киім қатпарсыз және сүңгуірдің еркін қозғалуын шектемейтіндей сүңгуірдің денесіне тығыз

жабысып тұруын және су астында кемінде -2º С температурада жұмыс істегенде ағзаны тоңудан қорғауды қамтамасыз етеді;

2) сүңгуірлік жылу сақтағыш киімнің матасы жұмсақ және жеңіл, теріні тітіркендірмейді;3) сүңгуірлік киімнің ішкиім матасы сүңгуірдің денесіне (терісіне) жабыспайды және денедегі ылғалдың булануын

қамтамасыз етеді (үстіңгі беті түкті). 213. Сүңгуірлік биялай мен қолғаптарға қойылатын талаптар:1) герметикалық сүңгуірлік биялай мен қолғаптар сүңгуір қолының буынын тоңудан, механикалық зақымдалудан

және электр тоғымен зақымданудан қорғайды;2) герметикалық сүңгуірлік биялай мен қолғаптардың конструкциясы қолдың буыны мен саусақтарының ең

жоғары жылдамдығын қамтамасыз етеді;3) герметикалық сүңгуірлік биялай мен қолғаптар пішіні жағынан жартылай бүгілген саусақты және алақаннан

40º алшақтау бас бармақты қолдың көлемді моделіне сәйкес келеді;4) сүңгуірлік қолғаптар бес саусақты немесе үш саусақты болады.214. Сүңгуірлік жүктерге қойылатын талаптар:1) желдетілетін жарақ жиынтығына кіретін сүңгуірлік жүктердің конструкциясы су астында жұмыс істегенде

жүктердің өздігінен жылжуын немесе түсіріп алуын болдырмайтындай бекітуді қамтамасыз етеді;2) жеңіл сүңгуірлік жарақ жиынтығына кіретін белбеу және қалталық сүңгуірлік жүктердің конструкциясы:су астында орындалатын жұмыс сипатына байланысты сүңгуірдің қалқымалылығын реттеуді;су астында жұмыс істегенде жүктердің өздігінен жылжуын немесе түсіріп алуын болдырмайтындай жүк

белбеулеріне немесе жүк қалталарына бекітуді қамтамасыз етеді;сүңгуірлік жүктерде үйкеліс нәтижесінде жүк белбеуінің және жарағының тозуына әкеп соғатын үшкір шеттері

және қылауы болмайды.215. Сүңгуірлік белбеуге қойылатын талаптар:1) желдетілетін жарақ жиынтығына кіретін сүңгуірлік белбеудің конструкциясы:сүңгуірге кигізгенде ұзындығын реттеуді;қиын операциялар жасамай, оның ұштарын тез біріктіруді және ажыратуды;ұштарын сенімді біріктіруді қамтамасыз етеді;2) сүңгуірлік белбеуді жасауға арналған материал суланғанда берік иілімді және кептірген соң бүрісіп қалмайды.Жұмыс жүктемесінің әсерімен ұзарту бастапқы ұзындығынан 3 %-дан аспайды;216. Жүк белбеуіне қойылатын талаптар:1) белбеу жүктерді бекітуге арналған жүк белбеуінің конструкциясы:сүңгуірге кигізгенде ұзындығын реттеуді;оның ұштарын сенімді біріктіруді;авариялық жағдайларда ұштарын тез ажыратуды қамтамасыз етеді;2) жүк белбеуінің ені 40-50 мм;3) жүк белбеуін жасауға арналған материал суланғанда берік иілгіш.217. Сигнал жіпке қойылатын талаптар:1) сигнал жіп үшін кемінде шеңбер ұзындығы кемінде 10 және 30 мм аспайтындай өсімдіктен жасалған немесе

синтетикалық арқан қолданылады; 2) арқан суланғанда беріктігін сақтайды, тарқалып кетпейді және ұсақ сақиналар мен бұралулар болмайды;3) жұмыс жүктемесінің әсерімен арқанды ұзарту бастапқы ұзындығынан 6 %-дан аспайды;218. Сүңгуірлік пышаққа қойылатын талаптар:1) сүңгуірлік пышақтың конструкциясы:өсімдік және синтетикалық арқандарды, жеңдерді кесіп тастауды және кесетін құрал-сайман қолдануды талап

ететін жұмыстарды орындауды;қаптан өздігінен түсіп қалмауды;қаптан бір қолымен тез алып шығуды қамтамасыз етеді;2) сүңгуірлік пышақтың сүңгуірлік жараққа немесе сүңгуірдің аяғына бекіту үшін құрылғысы бар.

4. Сүңгуірлік жұмыстарды және түсулерді жүргізу кезінде сүңгуірлерді медициналық қамтамасыз ету талаптары

219. Тыныс алу үшін ауаны пайдалана отырып, сүңгуірлік жұмысқа түсулер 60 метр тереңдікке дейін, барокамерада -1МПа аспайтын артық қысымда жүргізіледі.

220. Сүңгуірлік түсулер басшысы түсулерді медициналық қамтамасыз ету жөніндегі ұсыныстарды орындамаған барлық жағдайда медициналық қамтамасыз етуді жүзеге асырушы адам өзінің ұсыныстарын сүңгуірлік жұмыстар журналына жазуға және сүңгуірлік жұмыстар басшысына осы туралы баяндайды.

221. Сүңгуірлік түсулерді жүргізу (сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз ету) кезінде сүңгуірлерді медициналық қамтамасыз ету іс-шараларының мазмұны мен көлемі сүңгуірлік түсу мерзіміне байланысты болады.

222. Сүңгуірлік түсу мына кезеңдерге бөлінеді: 1) түсу алдындағы кезең, сүңгуірді батыру және топырақта болу кезеңі;2) декомпрессия кезеңі;3) декомпрессиядан кейінгі кезең.223. Түсу алдындағы кезеңде сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз ететін адам:сүңгуірлік станцияларда сүңгуірлерді медициналық қамтамасыз ету журналының және сүңгуірлер

декомпрессорлары режимдерін тіркеу журналының болуын тексереді; сүңгуірлік дәрі-дәрмек қобдишасының жинақталғанын тексереді; сүңгуірлік түсулерді және су асты жұмыстарын медициналық қамтамасыз ету кезінде кезек күттірмейтін көмек

үшін жиналатын сөмкеде медициналық жиынтықтың жинақталуын тексереді; сүңгуірлік дәрі-дәрмек қобдишаны толтыру және дәрігердің жиынтығын жетіспейтін құрал-саймандармен және

дәрі-дәрмектермен жинақтауға шаралар қолданады;түсіп бара жатқан сүңгуірге немесе барокамераға тыныс алуға берілетін ауаның сапасын қадағалайды, ауада

шекті жол берілгеннен жоғары концентрацияларда зиян заттар табылған кезде түсулер тоқтатылады;ауаны талдау нәтижесін сүңгуірлерді медициналық қамтамасыз ету журналына жазады;тікелей түсіру алдында хал-жағдайы туралы сүңгуірлерге сауал қою және қажет болған жағдайда медициналық

(профилактикалық) қарап-тексеру жүргізіледі және сауал, қарап-тексеру және сүңгуірлерді түсуге рұқсат беру туралы қорытынды нәтижелері сүңгуірлерді медициналық қамтамасыз ету журналына енгізіледі.

224. Түсуге сүңгуірлік құрамды тағайындау туралы ұсыныстарды енгізу кезінде сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз ететін адам ағымдағы жылы әрбір сүңгуір жеткен тереңдікті, дәрігерлік комиссияның қорытындылары бойынша сүңгуірге рұқсат етілген тереңдікті, сондай-ақ бұрынғы түсуден кейінгі арақашықтық ұзақтығын ескереді.

225. Сырқаттанған сүңгуірдің денсаулығын қалпына келтіруге арналған уақыттың жеткілікті болуы ем жүргізген дәрігердің ұсыныстарына немесе дәрігерлік комиссияның қорытындысына сәйкес айқындалады.

226. 20 метрге дейін тереңдікке сүңгуірлік түсу кезінде тікелей түсу алдында сүңгуірлерге хал-жағдайы туралы сұрақ қойылады.

227. 20 метрден асқан тереңдікке сүңгуірлік түсулер кезінде, сондай-ақ тереңдікке қарамастан кемелерді суасты тазарту үшін түсу алдында сүңгуірлердің хал-жағдайлары туралы сұрақ қойылады, сондай-ақ түсетін және сақтандырушы сүңгуірлерді медициналық (профилактикалық) тексеріп-қарау жүргізіледі.

228. Түсер алдында түсетін және сақтандырушы сүңгуірлерді медициналық (профилактикалық) тексеріп-қарауға:дене терісін және ауыздың шырышты қабығын тексеріп-қарау;дене температурасын өлшеу;тамырдың соғуының жиілігін есептеу;күре тамыр қысымын өлшеу;алкотестормен өлшеу кіреді.229. Сүңгуірлерге түсуге:нашар хал-жағдайына шағымдану кезінде;сырқат белгілері болған кезде;жүйке-психикалық қозу кезінде;алгогольді немесе есірткі әсерінен масаю болған кезде, сондай-ақ солардың салдары немесе қалған әсері

болған кезде; минутына 90-нан жоғары және 50-ден төмен тамырдың соғу жиілігі кезінде;қысымның 140-тан жоғары және 100 мм рт.ст төмен (ең жоғары) систологиялық ұлғаюы кезінде;қысымның 90-нан жоғары және 60 мм рт.ст төмен (ең жоғары) диасистологиялық ұлғаюы кезінде;қысымның кемінде 30 мм рт.ст тамырлық соғу кезінде (ең жоғары және ең төмен қысымның айырмашылығы);37 градус С-тан жоғары және 36 градус С-тан төмен дене температурасы кезінде;қалыпты тамақ ішкеннен кейін 2 сағат өткенге дейін рұқсат етілмейді.230. Суға түсу кезінде сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз ететін адам:суға түсудің басталу уақытын сүңгуірлердің декомпрессиясы режимдерін тіркеу журналына жазады (декомпрессия

режимдерін пайдалану түсіру жоспары бойынша көзделген түсірулер кезінде);кезеңмен (5 минут ішінде бір реттен кем емес) сүңгу жетекшісі арқылы сүңгуірден хал-жағдайы туралы сұратады;суға түсіп бара жатқан сүңгуірдің жай-күйін бақылайды;сүңгуірлердің декомпрессиясы режимдерін тіркеу журналына сүңгуірдің су түбіндегі топыраққа жету уақытын

(суға түсу жоспары бойынша декомпрессия режимдерін қолдану қарастырылған суға түсулер кезінде) жазады.231. Сүңгуірдің хал-жағдайы нашарлаған кезде сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз етуші адам түсу

жетекшісіне түсуді тоқтауды немесе тиісті декомпрессия режимінің сақталуымен сүңгуірді сыртқа шығаруды баяндайды.

232. Сүңгуірдің су түбіндегі топырақта болған кезеңінде сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз етуші адам:декомпрессияның алдын ала режимін таңдайды;сүңгуірге берілетін ауаның мөлшері мен шлангтағы қысымға бақылауды жүзеге асырады;кезеңмен (5 минут ішінде бір реттен кем емес) сүңгу жетекшісі арқылы сүңгуірден хал-жағдайы туралы сұратады;сүңгуірдің хал-жағдайы мен жай-күйін бағалайды;сүңгуірдің авариялық су бетіне шыққан жағдайда медициналық көмек көрсетеді;сүңгуірді көтеру туралы пәрмен берілгеннен кейін декомпрессияның соңғы режимін таңдайды. 233. Декомпрессияның алдын ала режимін түсудің тереңдігіне, жоспарланған ұзақтық пен су астындағы

жұмыстың ауырлығы, сондай-ақ сүңгуірдің декомпрессияға жеке сезімталдығы мен түсудің басқа да жағдайларына орай таңдалады.

234. Декомпрессия кезеңінде суңгуірді су түбіндегі топырақтан көтеру (барокамерадағы қысымның төмендеуі) және атмосфералық қысым жағдайына оралу жүзеге асады. Бұл кезеңнің ұзақтығы декомпрессия режимімен анықталады.

235. Декомпрессия кезеңінде сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз етуші адам:сүңгуірдің хал-жағдайын байқау, ол нашарлаған жағдайда қажетті шаралар қабылдайды; сүңгуірлерден хал-жағдайы туралы сұрау мерзімділігін бақылайды, соңғы аялдамаларда сүңгуірдің шағымдарына

ерекше көңіл аударады, бұл декомпрессиялық аурулардың бастапқы белгілерін куәландырады; барокамерадағы 4 сағаттан астам ұзақ уақыттық декомпрессия кезінде сүңгуірлердің тамақтануын, соның ішінде

белгіленген нормативтерге сәйкес емдік-профилактикалық тағаммен қамтамасыз етілуін бақылайды.236. Компрессиядан кейінгі кезеңде сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз етуші адам:12 метрден астам тереңдікте жұмыс істеген сүңгуір декомпрессия аяқталғаннан кейін барокамера маңында 2

сағат бойы болғанын бақылайды; суға түскен сүңгуірді медициналық (профилактикалық) қарауға және шағымдарын сұрауды жүргізеді.237. Хал-жағдайы өзгерген немесе аурудың қандай да бір көріністері байқалса, суға түскен сүңгуір бұл туралы

сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз етуші адамға хабарлайды.

Сүңгуірлік жұмыстарды жүргізу кезіндегі қауіпсіздік қағидаларына 1-қосымша

Нысан

Министрлік, (ведомство, мекеменің) атауы

Мемлекеттік елтаңба

СҮҢГУІРДІҢ КІТАПШАСЫ

№_________

Тегі __________________________________

Аты, әкесінің аты ______________________________

Берілген күні 20__жылғы «____» __________________ .

1. Тегі _________________________________________________2. Аты, әкесінің аты _____________________________________________3. Туған жылы__________ айы _____________ күні __________4. Білімі ______________________________________________ (жоғары, арнайы орта, жалпы орта, неше сынып)5. Сүңгуір біліктілігін алғанға дейінгі мамандығы __________________6. Сүңгуірлік мектепті (курсты) аяқтаған күні және атауы ________________________________________________________________________7. Белгіленген бастапқы бату тереңдігі, м _____________________________________________________________________________________Фотосурет Бастығы ________________________ орны (мектептің, курстың атауы) _____________________________________ (қолы)

М.О. Арнайы оқытудан өту

20___ж. «_____» ______________-н бастап 20__ ж. «____» ______________дейін

оқытуды мына үлгерім бағаларымен оқып шықтыа) ___________________________________ «____» _____________________б) ___________________________________ «____» _____________________в) ___________________________________ «____» _____________________г) ___________________________________ «____» _____________________д) ___________________________________ «____» _____________________е) ___________________________________ «____» _____________________ж) ___________________________________ «____» _____________________

__________________метр тереңдікке дейін су астында (түсу) болып ________________ сағат практикалық бату нормасын орындады.Сүңгуірлік біліктілік комиссиясы хаттамасы негізінде ____________________________________________________________________________ (комиссия атауы)______________________________________________ бастығының (мектеп, курс атауы)20__ж «_____» ____________________ № ________________бұйрығымен 20__ж. «____» _____________№ ______________ біліктілігі берілді.__________________________________________________________________Бастық _________________________________________________________ (мектеп, курс бастығының қолы)М.О.Қосымша мамандықтар бойынша оқытудан өту

1. 20__ж «____» _____________ бастап 20_ ж «____» ______________._______________________________________________________________ (ұйымның атауы)Жарылыс ісі курсын мына үлгерім бағаларымен аяқтадыа) ___________________________________ « __________________________»б) ___________________________________ «__________________________»в) ___________________________________ «__________________________»г) ___________________________________ «__________________________»д) ___________________________________ «__________________________»е) ___________________________________ «__________________________»

__________________метр тереңдікке дейін су астында (түсу) болып ________________ сағат практикалық бату нормасын орындады. Сүңгуірлік

біліктілік комиссиясы хаттамасы негізінде ________________________________________________________________________________________________ (комиссия атауы)____________________________________________бастығының (мектеп, курс атауы)20__ж «____» ___________________ № ________________ бұйрығымен20__ж «____» _____________№ ______________ біліктілігі берілді.___________________________________________________________________Бастығы _________________________________________________________ (мектеп, курс бастығының қолы)М.О.

2. 20__ж «____» _____________ бастап 20__ж «____» ______________ _______________________________________________________________ (ұйымның атауы)

Су астында металл дәнекерлеу және кесу бойынша курсты мына үлгерім бағаларымен аяқтады:

а) ___________________________________ « __________________________»б) ___________________________________ «__________________________»в) ___________________________________ «__________________________»г) ___________________________________ «__________________________»д) ___________________________________ «__________________________»е) ___________________________________ «___________________________»

__________________метр тереңдікке дейін су астында (түсу) болып ________________ сағат практикалық бату нормасын орындады. Сүңгуірлік біліктілік комиссиясы хаттамасы негізінде _________________________________________________________________________________________________ (комиссия атауы) _________________________________________ бастығының (мектеп, курс атауы)

20__ж «____» ______ № ________________бұйрығымен20__ж «____» _____________ № ______________ біліктілігі берілді__________________________________________________________________

Бастық _________________________________________________________ (мектеп, курс бастығының қолы)М.О.

3. 20__ж «____» _____________ бастап 20__ж «____» ______________ ____________________________________________________курсын (курс атауы)мына үлгерім бағаларымен аяқтады:а) ___________________________________ « __________________________»б) ___________________________________ «__________________________»в) ___________________________________ «__________________________»г) ___________________________________ «__________________________»д) ___________________________________ «__________________________»

__________________метр тереңдікке дейін су астында (түсу) болып ________________ сағат практикалық бату нормасын орындады. Сүңгуірлік біліктілік комиссиясы хаттамасы негізінде _________________________________________________________________________________________________ (комиссия атауы) _____________________________________________ бастығының (мектеп, курс атауы)20__ж «____» ___________________ № ________________бұйрығымен 20__ж «____» _____________№ ______________ біліктілігі берілді__________________________________________________________________

Бастық _________________________________________________________ (мектеп, курс бастығының қолы)

М.О.

Белгіленген бату тереңдігі

Жылы Тереңдігі метрмен (жазумен) СБК төрағасының қолы

Сүңгуірлік қызметін өту

р/н №

Ұйымның, лауазымның атауы КүніЖұмысқа алу Жұмыстан босату немесе ауысуы

Жеке кітапшаны беру сәтіне құжатпен расталған су астында болған уақыты

Жылы Су астында болған уақыты, сағат Құжат атауы, нөмірі және күні

20___ж сағаттарын қоса алғанда су астында болған барлық расталған уақыты _________________________________________________ (жазумен)____________________________________________ бастығы, басшысы (кәсіпорынның, ұйымның атауы)М.О. __________________________________________________ (қолы)бас, аға бухгалтер __________________________________________ (қолы)

20___ж су астында болған уақытын есепке алу

Айлар Тереңдікте болған уақыты Сүңгуір маманының

қолы (түсуге жа-уапты тұлғаның)

10 дейін

11-20 21-30 31-40 41-50 51-60 100 дейін 100 жоғары

барлығы

ҚаңтарАқпан

НаурызСәуір

МамырМаусымШілдеТамыз

ҚыркүйекҚазан

ҚарашаЖелтоқсан

20___ж су астында болған барлық уақыты___________________________________________________________________________________________ (жазумен)_____________________________________________ бастығы, басшысы (кәсіпорынның, ұйымның атауы)М.О. _________________________________________ (қолы) бас, аға бухгалтер __________________________________________ (қолы)

20____жылғы жұмыстарды сипаттау

1. Сүңгуірлік жұмыстардың түрі:а) авариялық-құтқару _____________________________________________б) кеме көтергіш __________________________________________________в) су асты-техникалық ____________________________________________г) кеме ________________________________________________________д) құтқару ___________________________________________________е) метал дәнекерлеу және кесу______________________________________ж) жару ______________________________________________________2. Қолданылған сүңгуірлік жарақтар: а) желдетілетін ___________________________________________________б) тұйық тыныс алу схемасымен _______________________________________в) ашық тыныс алу схемасымен _______________________________________3. Айрықша белгілері:____________________________________________________________________________________________________________________________________

Сүңгуір маманы (түсуге жауапты тұлға) __________________________________________________________________________________________________

Мамандығы және қауіпсіздік талаптары бойынша білімдерін жыл сайынғы тексеру

Сүңгуірлік жұмыстарды және түсулерді орындау кезінде сүңгуірлік техниканы және еңбек қауіпсіздігі бойынша басшылыққа алатын нормативтік құжаттар талаптарын білуі бойынша сынақ тапсырды. Су астында жұмыстарды дербес орындауға жіберілді.

(20___жылғы «____» __________________№ ________СБК хаттамасы)

СБК төрағасы ___________________________________________ (кәсіпорынның, ұйымның атауы)_____________________________________________________ (қолы)сүңгуір маманы ______________________________________ (кәсіпорынның, ұйымның атауы)_____________________________________________________ (қолы)күні 20___жылғы «____» ____________________


Нысан

Министрліктің, (ведомствоның, мекеменің) атауы

Мемлекеттік елтаңба

СҮҢГУІРДІҢ МЕДИЦИНАЛЫҚ КІТАПШАСЫ

________________________________________________________(Тегі, аты, әкесінің аты)

20__жылғы«_______» __________________ (толтыру күні)

1. Тегі _________________________________________________2. Аты, әкесінің аты _____________________________________________3. Туған жылы _______________ айы _________________ күні4. Білімі ______________________________________________ (жоғары, арнайы орта, жалпы орта)5. Отбасылық жағдайы _______________________________________ (үйленген, үйленбеген)6. Жұмыс орны______________________________________________7. Атқаратын лауазымы _____________________________________8. Сүңгуірлік біліктілігі ___________________________________9. Соңғы тұрғылықты жері ________________________________Фотосуретке арналған орын

М.О. СБК төрағасы _________________ (қолы)

1. Қысқаша анамнез

Ауырған аурулары және операциялары (қандай, және қай жаста)________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Алкоголь (сирек, жиі, көп, аз ішеді, төзімділігі)________________________________________________________________________________________________________________________

Темекі (шегеді, бір күнде неше темекі шегеді, шекпейді)________________________________________________________________________________________________________________________

Теңіз ауруына төзімділігі __________________________________________________________________________________________

Анамнезіне қосымша ескертулер_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Алғашқы және жыл сайынғы медициналық куәландырудағы объективті деректер

Көрсеткіш Күні (күні, айы, жылы)

20_ж 20_ж 20_ж 20_ж 20_ж 20_ж1. Бойы, см. тұрғанда отырғанда2. Дене массасы, кг.3. Кеуде клеткасының шеңбері, тыныштықта қарау барынша демді ішке алу барынша дем шығару4. Іштің шеңбері, см.5. Динамометрия, кж:тұлға бойы күші қол саусақтарының күші: оң сол 6. Дене бітімі7. Минуттағы дем алу жиілігі.8. Өкпенің тіршілік сыйымдылығы, мл.9. Пульс (тыныштықта, отырғанда), минуттағы соққы жиілігі10. Артериалды қысым, мм. рт. ст.: барыншаең аз

Алғашқы медициналық куәландыру деректері(сүңгуір мектебін аяқтаған соң)

Дәрігер мамандар Куәландыру нәтижелері мен қорытындыларХирург Терапевт ОтоларингологОкулист НевропатологСтоматологДерматовенеролог

Қан тобыРезус-фактор

Сүңгуірді алғашқы медициналық куәландырудағы сүңгуір-медициналық комиссияның қорытындысы__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Күні 20__ жылғы «_____» ____________________

СБК төрағасы __________________________ Комиссия мүшелері__________________________ ___________________________________________ ___________________________________________

20___ ж сүңгуірді жыл сайынғы куәландыру деректері1. Шағымдар2. Хирургтың қарауы___________________________ __________________________ (диагноз) (қолы)

3. Терапевтің қарауы___________________________ __________________________ (диагноз) (қолы)

4. Отоларингологтың қарауы Естудің жітілігі __________________________ (оң құлақ) __________________________ (сол құлақ)Барофункция _______________________ ст.__________________________ __________________________ (диагноз) (қолы)5. Невропатологтың қарауы___________________________ __________________________ (диагноз) (қолы)6. Окулистің қарауы Көру жітілігі __________________________ (оң көз) (сол көз)___________________________ __________________________ (диагноз) (қолы)7. Стоматологтың қарауы _____________________________________________________ __________________________ (диагноз) (қолы)8. Дерматовенерологтың қарауы___________________________ __________________________ (диагноз) (қолы)

ҚОРЫТЫНДЫ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Денсаулығының жағдайы бойынша 20__ жылға арналған белгіленген түсулер: (барокамерада___________________________________________________________________ (қандай артық қысымға дейін, МПа (кгс/см.2), жазумен)су астында __________________________________________________________ (неше метрге дейін қоса алғанда, жазумен)СМК төрағасы _________________________________________________ (қолы)Комиссия мүшелері ___________________________ ___________________________________________________

Алғашқы және жыл сайынғы куәландырудағы рентгенологиялық зерттеулер деректері

Күні, (күні, айы, жылы) Рентгеноскопия, рентгенография, флюорография нәтижелері. Қорытынды және дәрігердің қолы.

Алғашқы және жыл сайынғы куәландырудағы клиникалық несеп талдауы

Нәтижелер 20_ж

Күні (күні, айы, жылы)20_ж 20_ж 20_ж 20_ж 20_ж

Жалпы қасиеті

Химиялық зерттеу

Мөлшері Түсі

мөлдірлігі

үлес салмағы

Реакция

Белок

Қант

Ацетон

Индикан

Өт пигменттері

Эпителиальды клет-калары

Алғашқы және жыл сайынғы медициналық куәландырудағы қанның зертханалық зерттеулер деректері

Күні (күні, айы, жылы) СОЭ

Мөлшері

Түсті көрсеткіші

Лейкоцитарлы формуласы, %

Гемо

глоб

ин

Эрит

роци

ттер

Лейк

оцит

тер

жас

Таяқ

ша

ядро

лы

Сегм

ент

ядро

лы

Лимф

оцит

тер

Мон

оцит

тер

Электрокардиографиялық зерттеулер деректері

Күні (күні, айы, жылы) қорытынды

2. Басқа зерттеулер

Күні (күні, айы, жылы) Зерттеулер түрлері қорытынды

Медициналық куәландыру арасындағы аралықта денсаулығының жағдайын медициналық қадағалау деректері(қараулар, тексерулер, медициналық көмекке жүгіну, еңбекке жарамсыздығы парағына сәйкес ауруын тіркеу)

Жүгіну күні (қарау) Қарау нәтижелері (диагноз) Уақытша еңбекке жарамсыздық күндерінің саны

Қорытынды шығару

Сүңгуірлік жұмыстарды орындаумен байланысты өзіне тән және өзіне тән емес аурулар

Сүңгуірлерді медициналық қамтамасыз ету журналы бойынша

хаттаманың күні және нөмірі

Ауру болған шарттар мен себептер

Диагноз Ауруды емдеу және қорытынды шығару

Қолы

Ауруын және жарақатын емдеу кезінде стационарда болуы

Күні Диагноз Қорытындылар Қолы Келу күні Шығару күні Жолдамамен Емдеу мекемесінде

анықталған


Шартты сигналдарға қойылатын талаптар

№ Сигнал Жарақпен түсу кезінде сигналдың мәні желдетілетін жарақ жеңіл сүңгуірлік жарақ

Сүңгуірге берілетін сигналдар1 Бір рет тарту Өзіңді қалай сезінесің? Қайтала2 Екі рет тарту Скафандрды желдет Ауа қорын тексер3 Үш рет тарту Судың бетіне шық. Көтеруді бастаймыз (сигналды қайталау сүңгуірді дереу

судың бетіне шығуға міндеттейді)4 Бір рет шайқау Тоқта! Әрі қарай барма. Стоп. Түсіруді (көтеруді) тоқтат5 Екі рет шайқау Түсіруді жалғастыр (қозғалыс). Түзу жүр 6 Үш рет шайқау Орнында тұр! Екінші сүңгуірді түсіреміз7 Бір рет тарту және шайқау Оңға қозғал8 Екі рет тарту және шайқау Солға қозғал9 Тарту, шайқау, тарту Запастағы сигнал

Сүңгуірдің сигналдары10 Бір рет тарту Мен жердемін. Өзімді жақсы сезінемін. Әлсіз тұсын таңда. Қайтала11 Екі рет тарту Ауаны көбірек жібер Ауа қорын тексерді12 Үш рет тарту Жоғары көтер, шығамын 13 Төрт рет тарту Ауаны азайт14 Төрт реттен көп жиі тарту Дабыл. Жоғары көтер15 Бір рет шайқау Стоп! Түсіруді тоқтат (көтер)16 Екі рет шайқау Түсіруді жалғастыр 17 Үш рет шайқау Шатысып қалдым, басқа сүңгуірдің көмегінсіз шыға алмаймын18 Бір рет тарту және тарту Құрал-сайманды бер 19 Екі рет тарту және көтеру Жіпті бер20 Тарту, шайқау, тарту Запастағы сигнал

Ескертпе. Авариялық жағдайда, сүңгуір сигнал жіппен (кәбіл-сигналмен) сигнал беру мүмкіндігі болмағанда және телефон байланысы болмағанда, суасты дыбыс сигнализациясы қолданылады. Сүңгуірге дыбыс сигналдары осы кестеге сәйкес беріледі, мұнда бір соққы «тарт» деген белгіге, ал қос соққы – «шайқа» деген белгіге сәйкес келеді. Дыбыс сигналдары суға түсірілген металға (сүңгуірлік металл саты, шағын баллон) металл нәрсені соғып беріледі.


Мұз қалыңдығын анықтайтын деректер

№ Жүктің массасы, т

Теңіз мұзының қалыңдығы, см

Ауаның температурасы 1 дл – 200 С, см. кезінде тұщы су мұздың қалыңдығы

Мұз жиегіне дейінгі шекті ара қашықтық, м

1 0,1 15 10 52 0,8 25 20 113 3,5 30 25 194 6,5 45 35 255 10,0 50 40 266 20,0 70 55 307 40,0 100 95 38

Ескертпе:1. Мұзда су пайда болғанда желмен су көтерілу немесе жел көтерме әсерінен мұзға түсетін жүктеме 50-80%-

ға азаяды;2. Ені 3 см кем және тереңдігі мұз қалыңдығының жартысынан аспайтын құрғақ өтпелі жарықшақтар болғанда

мұзға түсетін жүктеме 20%-ға азаяды.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 3 наурызда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №10369 болып енгізілді.



Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру қағидаларын бекiту туралы

«Азаматтық қорғау туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабы 1-тармағының 70-14) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса берiлiп отырған Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру қағидалары бекiтiлсiн.

2. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Төтенше жағдайлар комитеті (В.В. Петров) заңнамада белгiленген тәртiппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеудi;2) осы бұйрықты мемлекеттiк тiркегеннен кейін күнтiзбелiк он күн iшiнде оны мерзiмдi баспа басылымдарында

және «Әдiлет» ақпараттық-құқықтық жүйесiнде ресми жариялауға жолдауды;3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Iшкi iстер министрлiгiнiң интернет-ресурсына орналастыруды

қамтамасыз етсiн. 3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің орынбасары В.К.

Божкоға жүктелсін. 4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.


Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 23 қаңтардың №46 бұйрығымен бекiтiлді

Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру

қағидалары (бұдан әрi – Қағидалар) «Азаматтық қорғау туралы» Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 11 сәуірдегі Заңының 12-бабы 1-тармағының 70-14) тармақшасына сәйкес әзірленген және төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру тәртiбiн айқындайды.

2. Аварияларды, зілзаларды, апаттарды тергеп-тексерудің мақсаты төтенше жағдайдға әкеп-соққан себептерді анықтау, олардың салдарларын жоюға шаралар қолдану, оларды алдын алу және материалдық шығындарды анықтау іс-шараларын жүргізу болып табылады.

2. Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру

3. Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеруді төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру жөніндегі комиссия (бұдан әрі – комиссия) жүргізеді.

Ғаламдық және өңірлік ауқымдағы төтенше жағдайларды Қазақстан Республикасының Yкiметi құратын комиссия тергеп-тексереді. Жергiлiктi және объектiлiк ауқымдағы төтенше жағдайларды азаматтық қорғау саласындағы уәкiлеттi органның аумақтық органы құратын комиссия тергеп-тексередi.

Комиссия құрамына азаматтық қорғау саласындағы уәкiлеттi органның, мүдделі мемлекеттік органдардың және, төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан авариялардың, зілзалардың аппаттардың сипатына байланысты олардың аумақтық бөлімшелері, сондай-ақ жергiлiктi атқарушы органдардың өкiлдерi, ұйымдардың басшылары кiредi.

4. Комиссияны құрған орган төтенше жағдайдың ауқымына байланысты төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру мерзімін айқындайды.

5. Комиссия төрағасының төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеруге қатысты мәселелер бойынша техникалық, экономикалық және басқа да сараптамалар тағайындауға құқығы бар.

Комиссия тергеп-тексеру барысында оқиғаны көргендерден, лауазымды және басқа адамдардан жазбаша және ауызша түсiнiктемелер алады, аварияларға, зілзалаларға, апаттарға дейінгі мән-жайларды, оның себептерін, техникалық құрылғыларды пайдалану шарттарының, технологиялық процестерді бұзу, өрт және өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын бұзу сипатын анықтайды, осындай төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан авариялардың, зілзалалардың, апаттардың салдарын жою және алдын алу жөніндегі іс-шараларды, осы оқиғалармен келтірілген материалдық залалдарды айқындайды.

6. Комиссия тергеп-тексеру аяқталғаннан кейін он жұмыс күні iшiнде осы Қағидаларға қосымшаға сәйкес нысан бойынша төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан авариялардың, зілзалалардың, апаттардың себептерін тергеп-тексеру актiсiн жасайды.

7. Комиссия төтенше жағдайды тергеп-тексеру нәтижесі бойынша тергеп-тексеру материалдарын әзірлейді және белгіленген тәртіппен 5 жұмыс күні ішінде тиісті мемлекеттік органдар мен ұйымдарды хабардар етедi.

8. Тергеп-тeкcepy материалдары: 1) комиссияны тағайындау туралы құқықтық актіні;2) тергеп-тексеру актiсiн;3) төтенше жағдайлардың туындауы орнын қарау хаттамасын, жоспарларды, схемаларды, нобайларды,

фотосуреттерді;4) комиссия төрағасының техникалық және экономикалық және басқа да сараптаманы тағайындау туралы

шешiмiн;5) авария себептерін, зертханалық және басқа да зерттеулердiң, эксперименттердің, талдаулардың нәтижелері

туралы сараптама комиссиясының қорытындысын;6) азаматтық қорғау бөлімшелері басшыларының, егер бұл қызметтер төтенше жағдайларды жоюға шақырылған

болса, баяндама жазбахаттарын;7) куәгерлерден, төтенше жағдайлар туындауына қатысы бар адамдардан, сондай-ақ қауіпсіздік талаптарының

сақталуына жауапты лауазымды адамдардан жауап және түсiнiктеме алу хаттамаларын; 8) нұқсан туралы мәлiметтерді, сондай-ақ төтенше жағдайлардың мән-жайлары мен себептерін сипаттайтын

басқа да материалдарды (анықтамалар, көшiрмелер) қамтиды.9. Лауазымды адамдар мен азаматтардың заңсыз iс-әрекетi немесе әрекетсiздiгi анықталған жағдайда, ко-

миссия тергеп-тексеру материалдарын кiнәлi адамдарды жауапкершілікке тарту үшiн қолданыстағы заңнамаға сәйкес, тиiстi органдарға жібереді.

10. Мүдделі мемлекеттік органдар олардың аумақтық бөлімшелері, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдар мен ұйымдар төтенше жағдайдың мән-жайларын, себептерiн зерделеуді және талдауды қамтамасыз етеді, олардың алдын алу бойынша комиссия ұсынған iс-шараларды iске асыру жөнiнде шаралар қабылдайды.

11. Қауiптi өндiрiстiк объектiлердегi аварияларды тергеп-тексеру өндірістік қауіпсіздік саласы уәкілетті органдарымен «Азаматтық қорғау туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 15-тарауына сәйкес жүргізіледі.

Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру қағидаларына қосымша

Нысан

Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зiлзалалардыжәне апаттарды тергеп-тексеру актiсi

1. Төтенше жағдайлар (бұдан әрi – ТЖ) болған облыстың (қаланың), орынның атауы, ұйымның атауы, оның ұйымдық-құқықтық нысаны, меншiк нысаны және мекенжайы: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________2. Комиссия құрамы:Комиссия төрағасы: ______________________________________________ (тегі, аты-жөні, лауазымы)Комиссия мүшелерi:________________________________________________________________________________________________________________________________________3. Ұйымның, объектiнiң, учаскенiң, аумақтың, ТЖ орнының сипаттамасы (қысқаша)_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Бұл бөлiмде басқа мәлiметтермен бiрге: объектiнiң ТЖ-ға дейiнгi жұмыс режимiн, жабдықтарды көрсету

(бекiтiлген, нақты, жобалық), объектiнiң авария алдындағы жай-күйі, техникалық пайдалану қағидаларының сақталуы туралы қорытынды беру; осы объектiде бұрын осыған ұқсас ТЖ болған-болмағанын, олардың алдын алу жөнiнде iс-шаралар әзiрленген-әзірленбегенін (қашан, кiм және қандай, олар қалай орындалды) көрсету қажет.

4. Қызмет көрсетушi персоналдың бiлiктiлiгi (қауiпсiздiк техникасы бойынша қайда және қашан оқу-жаттығудан және нұсқама алудан, бiлiктiлiк комиссиясында бiлiмiн тексеруден өттi) __________________________________

5. ТЖ мән-жайлары (осы бөлiмнiң соңында ТЖ сипатын көрсету керек) ___________________________________________________________________________________________________________________________6. ТЖ-ның ұйымдастырушылық және техникалық себептерi (Әрбiр себептен кейiн заңнамалық және нормативтiк

құқықтық актілердiң қандай талаптарының орындалмағаны немесе бұзылғанын көрсету керек) _____________________________________________________________________________________________________________

7. ТЖ-ның себептерiн жою жөнiндегi iс-шаралар (ТЖ зардаптарын жою және орындау мерзiмiн көрсете отырып, олардың қайталануының алдын алу жөнiндегi шараларды жазу керек) _______________________________________

8. ТЖ-ға жол бергенi үшiн жауапты заңды және жеке тұлғалар туралы қорытындылар және оларды жазалаудың ұсынылған шаралары (заңнамалық және нормативтiк құқықтық актілердiң қандай талаптарының орындалмағаны немесе олардың бұзылғаны көрсетілсін, ТЖ болған сәттегi жергiлiктi атқарушы органдардың, жедел қызмет көрсетушi персоналдың iс-қимылдарына баға беру керек) _______________________________________________________________________________________________________________________________________________

9. ТЖ-дан келген зиянның жиынтық көлемi, барлығы _______мың теңге.10. Өзге ақпарат (қажет болған кезде).Тергеп-тексеру жүргiзiлдi және акт жасалды: ________________________ (жылы, айы, күнi)Қосымша: тергеп-тексеру материалы ___________ парақ.Комиссия төрағасы:

Комиссия мүшелерi:



2015 жылғы 17 сәуір №370 Астана қаласы

Қазақстан Республикасының Ұлттық ұланы әскери полиция органдарының арнайы көлік құралдарының тізбесін бекіту туралы

«Әскери полиция органдары туралы» 2005 жылғы 21 ақпандағы Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабының 1-тармағына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының Ұлттық ұланы әскери полиция органдарының арнайы көлік құралдарының тізбесі бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының Бас қолбасшылығы (Р.Ф. Жақсылықов) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді; 2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркегеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспа басылымдарында және

«Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жолдауды;3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды

қамтамасыз етсін.3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының Бас қолбасшысы генерал-

лейтенант Р.Ф. Жақсылықовқа жүктелсін.4. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күннен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр полиция генерал-лейтенанты Қ. ҚАСЫМОВ.

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 17 сәуірдегі № 370 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасының Ұлттық ұланы әскери полиция органдарының арнайы көлік құралдарының тізбесі

р/с№

Көлік құрал-дарының түрі

Негізгі тактикалық-техникалық сипаттамалары

Орнатылған арнайы жабдық

Қолдану саласы

1. Әскери автомобильдік полицияның арнайы автомобильдері 1.1 Ілесіп алып жүру автомобилі

1. Жеңіл Қозғалтқыш – көлемі 3000 тек-ше см. аспайды; трансмиссия-сы –автоматты, механикалық;екпін алуы 100 км/сағ - 9 сек. аспайды.

Бейнетіркеуіш, радио-станция, жарықты және дыбысты сигнализация, арнайы түсті-графикалық сызбалар бойынша бояу

Әскери лектердің көлік құралдарын ілесіп алып жүру

2. Жол талғамайтын автомобиль

Қозғалтқыш – көлемі 4000 тек-ше см. аспайды; трансмиссия-сы –автоматты, механикалық;екпін алуы 100 км/сағ - 9 сек. аспайды.

3. Жеңіл Қозғалтқыш – көлемі 1600 тек-ше см. кем емес; трансмиссия-сы –механикалық;екпін алуы 100 км/сағ - 13 сек. аспайды.

4. Жол талғамайтын автомобиль

Қозғалтқыш – көлемі 2300 тек-ше см. кем емес; трансмиссия-сы –автоматты, механикалық;екпін алуы 100 км/сағ - 13 сек. аспайды.

5. Жүк Қозғалтқыш - бензинді, дизельді; трансмиссиясы-ав-томатты, механикалық; дөңгелек формуласы-толық жетекті

Бейнетіркеуіш, радио-станция, жарықты және дыбысты сигнализация, арнайы түсті-графикалық сызбалар бойынша бояу

Әскери лектердің көлік құралдарын ілесіп алып жүру

1.2 Жылжымалы техникалық байқау пункті6. Шағын автобус Қозғалтқыш – көлемі 2000 тек-

ше см. кем емес; трансмиссия-сы –автоматты, механикалық

Бақылау-диагностикалық жабдық, радиостан-ция, жарықты және дыбысты сигнализа-ция, бейнетіркеуіш, арнайы түсті-графикалық сызбалар бойынша бояу

Міндетті техникалық байқау өткізу кезінде көлік құралдарының техникалық жай-күйін диагности-калау

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 22 мамырдағы Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №11136 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігінің бұйрығы


Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының механикалық көлік кұралдарын және олардың тіркемелерін мемлекеттік тіркеу қағидаларын бекіту туралы

«Жол жүрісі туралы» 2014 жылғы 17 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 16-бабының 5) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының механикалық көлік кұралдарын және олардың тіркемелерін мемлекеттік тіркеу қағидалары бекітілсін.


1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркегеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспа басылымдарында және

«Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жолдауды;3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастыруды

қамтамасыз етсін.

8 тамыз 2015 жылwww.egemen.kz24(Соңы. Басы 23-бетте).

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының Бас қолбасшысы генерал-лейтенант Р.Ф. Жақсылықовқа жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күннен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.


Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 17 сәуірдегі № 371 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының механикалық көлік кұралдарын және олардың тіркемелерін мемлекеттік тіркеу қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының механикалық көлік кұралдарын және олардың тіркемелерін

мемлекеттік тіркеу қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) «Жол жүрісі туралы» 2014 жылғы 17 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 16-бабы 5) тармақшасына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының механикалық көлік кұралдарын және олардың тіркемелерін әскери полиция органдарында тіркеудің бірыңғай тәртібін белгілейді.

2. Осы Қағидаларда мынадай түсініктер қолданылады:1) көлік құралын мемлекеттік тіркеу - құжаттардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестігін

тексергеннен, көлік құралының сәйкестендіру нөмірлерін салыстырып тексергеннен кейін көлік құралын тіркеу туралы куәлікті (бұдан әрі – КҚТК) бере отырып және мемлекеттік тіркеу нөмірілік белгісін (бұдан әрі - МТНБ) бере отырып, Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының әскери полиция органдары (бұдан әрі – ӘПО) жүзеге асыратын, көлік құралының жол жүрісіне қатысуына рұқсат беру рәсімі;

2) көлік құралдарын есептен шығару – ӘПО-ның меншік иесі мекенжайының өзгеруіне немесе иелену құқығын тоқтатуға байланысты көлік құралының тіркелген жерін өзгертуге бағытталған қызметі;

3) көлік құралының иесі - көлік құралын жедел басқару құқығында иеленетін Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының бөлімшесі;

4) көлік құралдарының тіркеу деректерін өзгерту – есептік деректер мен КҚТК-ға заңнамада белгіленген құқықтық негіздері болған жағдайда өзгерістер мен толықтырулар енгізу;

5) көлік құралының сәйкестендіру нөмірі - көлік құралын сәйкестендіруді жүргізуге мүмкіндік беретін, көлік құралын шығарушы берген, тізбектелген әріптік-цифрлық белгілер түрінде көрсетілген көлік құралының жеке сериялық нөмірі;

6) КҚТК – көлік құралына жол қозғалысына қатысуға рұқсатты растайтын құжат;7) МТНБ - мемлекеттің меншігі болып табылатын және механикалық көлік құралына берілетін және ұлттық

стандарт талаптарына сәйкес жасалған жеке әріптік-сандық белгіні қамтитын бұйым. Бұл түсінік «Транзит» МТНБ-ге де қолданылады;

8) нөмірлік агрегат - көлік құралының қозғалтқышы, шанағы, кабинасы, шассиі, рамасы. 9) тіркеу әрекеттері – ӘПО-ның көлік құралдарын есепке қою, оларды есептен шығару, олардың тіркеу

мәліметтерін өзгерту, агрегаттардың нөмірлерін көлік құралдарын сатып алуды, пайдалануды, иелігінен шығаруды және ақауға шығаруды растайтын құжаттармен салыстыру бойынша өзінің құзыреті шегіндегі әрекеттері.

3. Көлік құралдарын тіркеуге негіз болған құжаттар ӘПО-да сақталады. 4. ӘПО беретін тіркеу құжаттар осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ӘПО-ның лауазымды

адамының қолымен және мөрімен расталады.

2. Көлік құралдарын және олардың тіркемелерін мемлекеттік тіркеу 5. Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының көлік құралдары ӘПО-да тіркеуге жатады. 6. ӘПО көлік құралдарын 3 жұмыс күні ішінде тіркейді және мынадай іс-әрекеттер жасайды:1) тіркелетін көлік құралдарын тексереді;2) көлік құралдарын тіркейді және КҚТК мен МТНБ береді;3) көлік құралдарының тіркеу деректерін өзгертеді;4) көлік құралдарын тіркеуден алады;5) «Транзит» МТНБ береді;6) КҚТК көшірмесін береді;7) көлік құралын тексеру актісін береді. 7. Құрылымына қолданыстағы стандарттар мен ережелерді бұза отырып өзгерістер енгізілген көлік құралы

тіркеу әрекеттерін жасауға қабылданбайды.8. Тіркеу үшін иесі көлік құралын ӘПО-ға нөмірлік агрегаттардың есептік құжаттарға сәйкестігін салыстыру

мақсатында тексеру үшін ұсынады.9. Көлік құралының иесі ӘПО-ға тіркеу немесе тіркеу деректерін «Транзит» МТНБ жарамды мерзімінде

өзгерту немесе көлік құралын алған соң, оны бұрынғы тіркеу орны бойынша есептен шығарған соң, оның нөмірлік агрегаттарын ауыстырғаннан кейін немесе КҚТК өзгертістер енгізуді талап ететін басқа да жағдайлардан кейін 5 тәулік ішінде ұсынады.

10. Көлік құралын қарап тексеру үдерісінде ӘПО: 1) тіркелетін көлік құралы құрылысының қауіпсіздігін;2) агрегат нөмірлері мен МТНБ (жасырын, жасанды немесе қандай да бір тәсілдермен өзгертілген агрегаттарды,

сондай-ақ МТНБ-ны табу) түпнұсқа екендігін және олардың көлік құралының құжаттарында көрсетілген деректерге сәйкестігін;

3) арнайы жарық және дыбыс сигналдарымен жабдықталған және түсті-графикалық сызбалар, тану белгілері мен жазулары түсірілген көлік құралдарын тексеруді жүзеге асырады.

11. Көлік құралының құрылысына, оның ішінде жол қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге әсерін тигізетін оның құрылымдық бөліктерінің, қосымша жабдық заттарының, қосалқы бөлшектері мен керек-жарақтарының құрылысына өзгерістер енгізгеннен кейін «Техникалық реттеу туралы» Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен сәйкестігін растауды қайта жүргізу қажет.

12. Көлік құралын тексеру нәтижелері осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша көлік құралын тексеру актісінде көрсетіледі және тексеруді жүргізген адамның тегі мен күнін көрсете отырып, оның қолымен және мөрімен расталады. Көлік құралын тексеру актісінің қолданылу мерзімі 20 тәулікті құрайды.

13. Көлік құралын тексеруге ӘПО-ға ұсынуға кедергі болған жағдайларда көлік құралының нақты орналасу орны бойынша жасалған көлік құралын тексеру актісін ұсынуға рұқсат беріледі.

14. Көлік құралындарының иелері тіркеу әрекеттерін жасау үшін ӘПО-ға мыналарды ұсынады: 1) осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес өтінімді;2) жедел басқару құқығын растайтын көлік құралының, нөмірлік агрегатының құжаттарын;3) көлік құралын қатарға қосу, МТНБ мен жүргізушіні бекіту туралы әскери бөлім командирі бұйрығының мөрмен

расталған көшірмесін;4) көлік құралын тексеру актісін;5) есептен шығаруға (ақауға шығаруға) жататын көлік құралдарының құжаттарын;6) көлік құралдарын иелігінен шығаруды (беруді) растайтын құжаттарды;7) көлік құралын қайта жабдықтаудың заңдылығын растайтын құжаттарды;8) көлік құралын Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының құрылымдық бөлімшелерінде есепке қоюды

растайтын паспорт (тіркегеннен соң ) иесіне қайтарылып беріледі9) өндіруші зауыттың немесе Қазақстан Республикасы аумағы шегінде көлік құралына арнайы (немесе

мамандырылған) жабдықты орнатқан кәсіпорынның сертификаты немесе сырттан әкелінлген жабдықтың тиісті кеден құжаттары, сәйкестік сертификаты;

10). КҚТК.15. Сынақтан өтетін көлік құралының тәжірибелік үлгісін тіркеген кезде КҚТК беріледі, онда «Ерекше белгілері»

бағанында «Сынақ» белгісі жазылады. Көлік құралының тәжірибелік үлгісін тіркеу үшін негіз көлік құралының техникалық тапсырмада көзделген

қауіпсіздік талаптарына сәйкестігі және сынаққа рұқсат беру туралы өндіруші кәсіпорынның сараптамалық қорытындысы болып табылады.

Көлік құралының тәжірибелік үлгісіне арналған КҚТК бір жылдан аспайтын мерзiмге беріледі және сынақтың аяқталуы бойынша оны тіркеген ӘПО-ға тапсырылады.

16. Ұсынылған құжаттардың, МТНБ жасанды белгілері, зауыттық таңбаны өзгертуі, агрегаттар нөмірлерінің ұсынылған құжаттарға немесе тіркеу деректеріне сәйкес еместігі табылған, сондай-ақ көлік құралы (нөмірлік агрегаттар) немесе ұсынылған құжаттар іздеуде болғаны туралы мәлімет болған жағдайда ӘПО қызметкері көлік құралдарын ұстайды, ал құжаттарды тиісті қылмыстық қудалау органдарына береді.

Мұндай жағдайда тіркеу әрекеттерін жүргізу процессуалды шешім қабылдағанға дейін тоқтатылады.17. Нөмірлері кесілген, ұрылған және дәнекерленген агрегаттар тiркеуге жатпайдыi.18. Ақауға шығарылған көлік құралдарының қосалқы бөлшектері мен агрегаттарынан немесе бөлшектерінен

құрастырылған немесе техникалық регламенттерді бұза отырып, қайта жабдықталған көлік құралдары тіркеуге қабылданбайды.

19. Тіркелген көлік құралына көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу туралы куәлік беріледі. 20. Жаңа тіркеу орнына өзі жүріп келген көлік құралдарына ӘПО бір рет қолданылатын «Транзит» МТНБ береді. «Транзит» МТНБ-іні берген кезде көлік құралының тиесілігін растайтын құжаттарда аталған белгілердің сериясын,

нөмірін, берілген күнің мен қолданылу мерзімін көрсете отырып, белгілер жазылады. «Транзит» МТНБ қолданылу мерзімі берілген күннен бастап он күнтізбелік күн, олар көлік құралдарын тіркеу

орнына дейін айдап апару кезінде ғана жарамды. 21. Жарамсыз болған МТНБ немесе КҚТК орнына көлік құралы иесінің өтінімі бойынша ӘПО телнұсқа береді. 22. МТНБ немесе КҚТК жоғалған кезде ӘПО-ға жоғалу фактісі бойынша қызметтік тергеу материалдары мен

қорытындысы, ішкі істер органдарына шағымданғаны туралы анықтама ұсынылады. 23. Есептен шығарылған көлік құралының КҚТК жоғалған немесе жарамсыз болған кезде ӘПО-ға көлік құралының

бұрынғы тіркеу орны бойынша сұрау салу жолданады. ӘПО-ға жолданған сұраусалуларды орындау мерзімі келген күннен бастап 5 жұмыс күнінен аспауы тиіс.

24. Жоғалған (табылған жағдайда) немесе жарамсыз болған КҚТК мен МТНБ ӘПО-ға тапсырылады. КҚТК мен МТНБ жоюды комиссия МТНБ-ны екі бөлу және осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша оларды жою туралы актіні ресімдеу арқылы жүргізеді.

КҚТК мен МТНБ жою жөніндегі комиссия ӘПО қызметкерлері қатарынан құрылады. 25. Көлік құралдарын тіркеген, тіркеу деректерін өзгерткен, есептен шығарған кезде олар туралы барлық қажетті

деректер ӘПО-да тіркелген көлік құралдарын есепке алу кітабына және электронды базаға енгізіледі. 26. ӘПО тіркеу әрекеттерін жасаудан бас тарту туралы көлік құралының иесіне бас тарту себептерін көрсете

отырып, жазбаша нысында хабарлайды.

3. КҚТК-ға өзгерістер енгізу 27. ӘПО КҚТК-ға өзгерістер енгізуді:1) нөмірлік агрегаттарды ауыстырған;2) МТНБ ауыстырған;3) шанақ түсін өзгерткен; 4) қайта жабдықтаған немесе арнайы жабдықты орнатқан жағдайларда жүргізеді. 28. КҚТК-ға өзгерістер енгізу үшін көлік құралының иесі ӘПО-ға осы Қағидалардың 14-тармағының 1), 4), 7), 10)

тармақшаларында көрсетілген құжаттарды ұсынады. 29. Көлік құралының тіркеу деректеріне өзгерістер енгізген кезде КҚТК ауыстырылады. 30. Жеңіл автомобильдің немесе автобустың шанағын, жүк автомобилінің шассиін, оның ішінде басқа модельге

(модификацияға) ауыстырған жағдайда КҚТК-ға көлік құралының бұрынғы шығарылған жылы, маркасы, моделі жазылады.

«Ерекше белгілер» бағанында «Шанағын ауыстыру» деген жазу тиісті өзгерістер енгізілген күні көрсетіліп жазылады.

31. КҚТК-ға өзгерістер енгізу кезінде «Ерекше белгілер» бағанында бұрынғы КҚТК-ның сериясы мен нөмірі, сондай-ақ жасалған өзгерістің негізі көрсетіледі.

4. Көлік құралдарын және олардың тіркемелерін есептен шығару.32. Көлік құралдары:1) көлік құралдарын басқа бөлімшелерге берген;2) бөлімшені таратқан немесе көшірген;3) көлік құралдарын есептен шығарған (ақауға шығарған);4)тіркеу орнын өзгертуге өзге де негіздер пайда болған жағдайларда есептен шығарылады.33. Есептен шығару үшін көлік құралының иесі ӘПО-ға осы Қағидалардың 14-тармағының 1), 4), 5), 6), 8), 10)

тармақшаларында көрсетілген құжаттарды ұсынады. 34. Көлік құралдарын есептен шығару 3 жұмыс күнінен аспайтын мерзімде жүзеге асырылады.35. КҚТК-да (ішкі бөлігінде) көлік құралын есептен шығару мән-жайына сәйкес жазба жазылады. 36. Есептен шығарған кезде және бөлімшені таратқан жағдайда көлік құралдарының МТНБ-сы ӘПО-ға

тапсырылады. 37. Көлік құралының иесі МТНБ, КҚТК және көлік құралының нақты орналасу орны бойынша ӘПО берген көлік

құралының тексеру актісін ұсынған жағдайда көлік құралдарын тіркеу орны бойынша тексеруге ұсынусыз есептен шығаруға рұқсат беріледі.

38. Айдап әкетілген және/немесе ұрланған және көлік құралының иесіне қайтарылмаған көлік құралын есептен шығару оның арызы және көлік құралы іздеуде жүргені туралы ІІБ берген құжат негізінде жүзеге асырылады. Іздеуде жүрген көлік құралы иесіне қайтарылған жағдайда оны тіркеу көлік құралын тіркеу актісі, ІІБ ақпараттық ресурстарында көлік құралын іздеу туралы мәліметтердің болмауы және көлік құралын тексеру негізінде жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының механикалық көлік кұралдарын және олардың тіркемелерін мемлекеттік тіркеу қағидаларына 1-қосымша

Әскери полиция органы мөрінің нысаны мен сипаттамасы

Р/с №

Мөрдің сызбасы мен өлшемдері Мөрдің сипаттамасы

1

Мөрдің атауы:«Қазақстан Республикасы

Ұлттық ұланы әскери полициясының көлік құралдарын тіркеу қызметі»

2 Мөрдің диаметрі: сыртқы-30 мм;

ішкі -17мм, қаріпі 6-90%.

Мөрдің пішіні домалақ, клише көк түсті полимерлік негізде. Автоматты жабдығы d30 TRODAT.

Мөрдің ортасында арнайы белгісі бар патрульдік автокөлік


Көлік құралын тексерудің № ____ актісі

20_____ жылғы «___» ___________

Мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгісі _____________________________________________Сәйкестіндіру нөмірі (VIN) ___________________________________________________Маркасы, моделі _____________________________________________________________Көлік құралының типі ________________________________________________________Көлік құралының түрі________________ Көлік құралының санаты _________________Шығарылған жылы ________________ шанақ нөмірі _________________________ шасси (рама) нөмірі ____________________қозғалтқыш нөмірі ___________________________________________________________Түсі _______________________________________________________________________Сериясы ________ № _________________________________________________________ (тіркеу құжаты)Сериясы _______ № _______________________________________ (паспорт (формуляр))________________________________________________________________ иелігінде (әскери бөлім)көлік құралын тексеруге ұсынған лауазымды адам ________________________________ ____________________________________________________________________________ (лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты егер болса)Тексеруді жүргізген әскери полицияның уәкілетті қызметкері _____________________ ____________________________________________________________________________ (лауазымы, бөлімше, ә/атағы, қызметкердің тегі, аты, әкесінің аты егер болса)Анықталған техникалық ақаулар _______________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Автомобиль құрылымына енгізілген өзгерістер ____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Көлік құралының техникалық жағдайы туралы қорытынды:_________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ (тексеруді жүргізген қызметкердің қолы)


Қазақстан Республикасының Ұлттық ұланы Әскери полиция басқармасының бастығы ___________________________________________ (әскери атағы, тегі, аты, ә/аты егер болса))

Көлік құралын мемлекеттік тіркеуге арналған өтінім

______________________________________ балансында тұрған көлік (бөлімше атауы )құралын тіркеуіңізді (есептен шығаруыңызды) сұраймын. Маркасы, моделі _____________________ МТНБ ________________Көлік құралының түрі _______________Қозғалтқыш нөмірі _____________ шасси (рама) нөмірі_________Сәйкестіндіру нөмірі (VIN) __________________________Шанақ нөмірі ____________________________________________Түсі ___________________________________________________Қозғалтқыш қуаттылығы (кВт/л.с.) ___/________Барынша рұқсат берілген салмағы, kg ___________Жүктемесіз салмағы, kg ____________Санаты (А, В, С, D, E) _______ көлік құралының паспорты _________Шығарылған жылы __________________________________ (сериясы, нөмірі, берілген күні)

Өтінімге 1) ________________________________ 2) _______________________________ қоса беремін. (осы Қағидалардың 21-тармағына сәйкес)

Бөлімше басшысы _________________________________ ___________________(әскери атағы, тегі, ату, ә/аты егер болса)) (лауазымды адамның қолы)


нысан Бекітемін ӘПО бастығы ____________________ (лауазымы, ә/атағы) ____________________ (қолы) (тегі, аты, ә/аты егер болса)) 20__ жылғы «__» _________

Мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгілерін жою актісіР/с № МТНБ типі Сериясы Нөмірленуі Саны, дана

Барлығы ____________________________ (саны жазбаша)Комиссия мүшелері: ____________________________________ (лауазымы, ә/атағы, қолы, Т.А.Ә. егер болса) ____________________________________ (лауазымы, ә/атағы, қолы, Т.А.Ә. егер болса) ____________________________________ (лауазымы, ә/атағы, қолы, Т.А.Ә. егер болса)




Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының әскери полиция органдарында тіркелген механикалық көлік құралдарына және олардың тіркемелеріне міндетті техникалық қарап

тексеру қағидаларын бекіту туралы«Жол жүрісі туралы» Қазақстан Республикасының Заңы 16-бабының 3) тармақшасына сәйкес бұйырамын:1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының әскери полиция органдарында тіркелген

механикалық көлік құралдарына және олардың тіркемелеріне міндетті техникалық қарап тексеру қағидалары бекітілсін.


1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді; 2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркегеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде

және мерзімді баспа басылымдарында ресми жариялауға жолдауды; 3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды

қамтамасыз етсін.3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының Бас қолбасшысы генерал-

лейтенант Р.Ф. Жақсылықовқа жүктелсін.4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.


Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 17 сәуірдегі№372 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының әскери полиция органдарында тіркелген механикалық көлік құралдарына және олардың тіркемелеріне міндетті техникалық қарап тексеру қағидалары

1. Жалпы ережелер 1. Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының әскери полиция органдарында тіркелген механикалық көлік

құралдарына және олардың тіркемелеріне міндетті техникалық қарап тексеру қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) «Жол жүрісі туралы» 2014 жылғы 17 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңның 16-бабының 3) тармақшасына сәйкес әзірленген және Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының механикалық көлік құралдарын және олардың тіркемелерін (бұдан әрі – көлік құралдары) міндетті техникалық қарап тексеру ұйымдастыру және жүргізу тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:1) бақылау-диагностикалық жабдық - көлік құралдарының және олардың тіркемелерінің техникалық жай-күйінің

параметрлерін анықтау үшін қолданылатын сынау жабдықтары және өлшеу құралдары;2) көлік құралдарының техникалық жай-күйін диагностикалау – жұмыс режимдерінде болуы мүмкін ауытқулардың

алдын алу үшін көлік құралдарында, олардың тораптарында және элементтерінде ақаулардың болуын сипаттай-тын белгілерді анықтау және зерделеу;

3) көлік құралының иесі – жедел басқару құқығымен көлік құралына иелік ететін Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының бөлімшесі (мемлекеттік мекеме);

4) міндетті техникалық қарап тексеру (бұдан әрі - қарап тексеру) – механикалық көлік құралдарының және олардың тіркемелерінің техникалық жай-күйінің Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген талаптарға сәйкестігін диагностикалаудың мерзімдік процесі.

3. Қарап тексеру:1) жол қозғалысына қатысушы көлік құралдарының техникалық жай-күйін тексеруден;2) жол-көлік оқиғаларының алдын алудан;3) көлік құралдарын пайдалану қауіпсіздігін қамтамасыз етуден және қоршаған ортаға зиянды әсерін

төмендетуден;4) көлік құралдарының техникалық жай-күйін статистикалық талдаудан тұрады.

2. Қарап тексеру4. Қарап тексеру жыл сайын Ұлттық ұланның Бас қолбасшысы бекіткен кестеге сәйкес жүргізіледі.5. Көлік құралдарын қарап тексеру көлік құралдарының орналасқан орны бойынша техника және қару-жарақ

бөлімшелерін тарта отырып, әскери полиция органдары (бұдан әрі - ӘПО) жүргізеді. 6. Қарап тексеруден өту үшін ӘПО-ға мынадай құжаттар ұсынылады: 1) көлік құралын мемлекеттік тіркеу туралы куәлік (бұдан әрі - КҚТК);2) көлік құралының паспорты;3) қарап тексеруге ұсынылатын көлік құралдарының тіркеу тізімі;4) қарап тексеруге ұсынылмайтын көлік құралдарының ұсынбау себебі көрсетілген тіркеу тізімі.7. Сақтауда тұрған көлік құралдарына қарап тексеру оларды сақтаудан алған және пайдалануға берген

жағдайда ғана жүргізіледі.8. Іссапарға жіберілген көлік құралдарын қарап тексеру олар келген жерде жүргізіледі. Іссапарға жіберілген көлік құралдарына қарап тексеру жүргізу кезінде ӘПО-ға тек КҚТК ұсынылады.9. Қарап тексеру үшін кестеге сәйкес ӘПО-ға көлік құралы және осы Қағидалардың 6-тармағында көрсетілген

құжаттар ұсынылады. 10. Көлік құралдарын қарап тексеру Қазақстан Республикасының техникалық реттеу және өлшеулердің

бірыңғайлығын қамтамасыз ету саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкес келетін бақылау-диагностикалық жабдықтарды қолдана отырып, жүзеге асырылады.

11. Бақылау-диагностикалық жабдықтың құрамына:1) жол сынақтары әдісімен тежеуіш жүйелерін тексеруге арналған аспап;2) люфтомер;3) газ анализатор және түтін өлшегіш;4) жарық фарын тексеретін электрондық аспап кіреді.12. Жарамсыз және (немесе) белгіленген мерзімде тексеруден өтпеген бақылау-диагностикалық жабдықты

пайдалануға рұқсат етілмейді. 13. Қарап тексеру жүргізуден бас тартуға:1) осы Қағидалардың 8-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Қағидалардың 6-тармағында

көрсетілген құжаттарды ұсынбау; 2) қарап тексеруге көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгісісіз (бұдан әрі - МТНБ) немесе КҚТК-да

көрсетілген деректерге сәйкес келмейтін МТНБ-мен ұсыну негіз болып табылады.14. Қарап тексеруден бас тарту туралы ӘПО бас тарту себептерін көрсете отырып, баянатпен әскери бөлімнің

(мемлекеттік мекеменің) командиріне баяндайды. 15. Қарап тексеру екі кезеңде жүргізіледі: дайындық және негізгі.16. Дайындық кезеңінің барысында көлік құралдарын сәйкестендіру және сәйкестендіру нәтижелерінің тіркеу

және өзге де құжаттардың деректеріне сәйкестігі тексеріледі. 17. Негізгі кезең барысында көлік құралының техникалық жай-күйінің Қазақстан Республикасының техникалық

реттеу саласындағы заңнамасымен белгіленген талаптарға сәйкестігін айқындау (тексеру) бойынша жұмыстар орындалады.

18. Міндетті техникалық қарап тексерудің негізгі кезеңі жиынтыққа қатысты тексеруден, пайдалану қауіпсіздігінің жекелеген қасиеттерін сипаттайтын параметрлердің шекті мәндерін, жекелеген құрамдас бөліктердің тозығын (ақауларын) пайдалануда рұқсат етілген шектеулерді, жұмыс қабілеттілігі көрсеткіштерінің шекті ықтимал нашарлауын сипаттайтын нормаларды, автокөлік құралдарының конструкцияларын өзгертудің рұқсат етілген шегін шектеуді, оның ішінде:

1) тежеуішті басқаруды:тежеуіш жүйесінің жұмыс істеу тиімділігін;тұрақта тұру тежеуіш жүйесінің жұмыс істеу тиімділігін;блоктауға қарсы тежеуіш жүйелері сигнализаторларының жұмыс істеуі;тежеуіш жүйелерінің элементтерінің жай-күйі және тежеуіш жетегінің тұмшалануы;2) рульді басқаруды:руль тетігінің және оны бекітетін картердің, руль жетегінің, руль дөңгелегінің және руль колонкасының

механикалық жай-күйі мен жұмыс істеуі, жалпы люфті;3) көру:көру аясы;әйнектердің, әйнек тазалағыштардың, әйнек жуғыштардың жай-күйі;артқы көру айнасының жай-күйі және бекітілуі;4) сыртқы жарық аспаптарының, көзді шағыстырғыштар мен электр жабдығының саны, орналасуы, түстері, көру

бұрыштары, жай-күйі, жұмыс істеуі және сипаттамалары:фарлар;алдыңғы және артқы габариттік (бүйір) оттары, бүйір сигналдық шамдары;тежеуіш сигналдары;бұру сілтегіштері;алдыңғы және артқы тұманға қарсы фаралары;артқа жүру шамдары;артқы нөмірлік белгіні жарықтандыратын лампалары;жарық шағылыстырғыштар, бүйірлік шағылыстырғыштар, артқы тану белгілері;бақылау сигналдары;тартқыш пен тіркеменің немесе жартылай тіркеменің арасындағы электр қосылғыштар;электр сымдары; аккумуляторлар;5) осьтер, дөңгелектер, шиналар мен аспалар:шиналар протекторының зақымдануы және тозуы;аспа элементтерінің және оларды бекіткіштердің (рессорлар, амортизаторлар, аспа тетіктері, шарнирлік

элементтер) механикалық жай-күйі;дисклердің және дөңгелек шабақтарының жай-күйі, оларды бекіту элементтерінің болуын;6) шасси мен шассиге агрегаттар мен тораптарды бекіту элементтерінің:түтін түтіктері мен тұншықтырғыштардың;отын багы мен түтіктердің (жылытуға арналған отын багын қоса алғанда);бамперлердің, бүйірлік қорғану және артқы сырғанауға қарсы құрылғының;тіркеу құрылғысының;қуат агрегатын бекіткіштің;аудару тетігінің;кабина немесе шанақ қондырғыларының;есіктер және есік құлыптарының, еденнің;жүргізуші мен жолаушылар орындықтарының;басқару органдарының;кабина мен шанақ басқыштарының;шашыраудан қорғауға арналған құрылғылардың жай-күйі мен жұмыс істеуін;7) өзге де жабдықтың:қауіпсіздік белдіктерінің;өрт сөндіру құралдарының;құлыптар мен айдап әкетуге қарсы құрылғылардың;апаттық тоқтау белгілерінің;алғашқы медициналық көмек көрсетуге арналған дәрі-дәрмек қобдишасының;дөңгелектердің астына салынатын сырғанауға қарсы тіреуіштердің;дыбыстық сигнализация жүйесінің;спидометрдің;қосалқы дөңгелек кронштейндерінің бар-жоғын, жай-күйін және жұмыс істеуін;8) қоршаған ортаға әсер етумен байланысты факторлар:шу, пайдаланылған газдар, сұйықтықтардың ағуын тексеруден тұрады.19. Қарап тексеру өткізудің негізгі кезеңінде көлік құралының қандай да бір бөлігін ажыратусыз немесе алып

тастаусыз орындалады.20. Тіркемелер мен жартылай тіркемелердің техникалық жай-күйі автопоезд құрамында, сондай-ақ ағытылған

күйінде (сүйреу-тіркеме құрылғысы мен тежегіш блоктауының жарамдылығын бақылау үшін) тексеріледі.21. Егер қарап тексерудің нәтижелері бойынша көлік құралын және тіркемелерді пайдалануға тыйым салынатын

ақаулар мен шарттар анықталмаса, қарап тексеру өткізілді деп есептеледі. Бұл жағдайда осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша диагностикалық карта жасалады, оның

негізінде осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жарамдық мерзімі көрсетілген қарап тексеруден өткені туралы куәлік беріледі.

22. Диагностикалық картаға көлік құралының техникалық жай-күйіне диагностикалу жүргізген әскери автомобильдік полицияның, техника және қару-жарақ бөлімшесінің офицерлері қол қояды.

23. Қарап тексерудең өткені туралы куәлікке ӘПО бастығы немесе оның орнындағы адам қол қояды және мөрмен куәландырылады.

24. Егер қарап тексерудің нәтижесі бойынша ақаулар мен көлік құралын және оның тіркемелерін пайдалануға тыйым салатын шарттар анықталса, ол қарап тексеруден өтпеген деп танылады.

Бұл жағдайда ақаулары көрсетілген диагностикалық карта беріледі.25. Анықталған кемшіліктер және көлік құралын және оның тіркемелерін пайдалануға тыйым салатын шарттар

жойылғаннан кейін көлік құралы қайта қарап тексеру үшін ұсынылады. 26. Көлік құралын қайта байқаған кезде қарап тексерудің белгіленген өлшем шарттарға жауап бермеген және

диагностикалық картада көрсетілген позициялар бойынша ғана жүргізіледі. 27. Қарап тексеру кезінде ақаулар анықталғаннан кейін көлік құралын қайта қарап тексеру жүргізуге ұсынудың

максималды мерзімі он жұмыс күнін құрайды. 28. Он жұмыс күні өткеннен кейін көлік құралының осы Қағидаларда белгіленген талаптарға сәйкестігі жалпы

негіздерде жүзеге асырылады.

29. Қайта қарап тексеру жүгізу кезінде оған дейін анықталған және диагностикалық картада көрсетілген ақаулар немесе көлік құралын пайдалаға тыйым салатын жағдайлар жойылмаса, диагностикалық карта жасалып, онда қайта жүргізілген қарап тексерудің нәтижелері көрсетіледі.

30. Техникалық қарап тексеру нәтижелері бойынша осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша көлік құралдарын қарап тексеру актісі ресімделеді, оған жылдық техникалық қарап тексеруге бақылауды жүзеге асыратын әскери полиция басқармасының лауазымды адамы және комиссия мүшелері қол қояды. Қарап тексеру актісі үш данада жасалады, оның бір данасы көлік құралы иесінің өкіліне беріледі.

31. Қарап тексеруге ұсынылмаған (өтпеген) көлік құралдары қарап тексеруден өтпеген деп танылады және оларды пайдалануға тыйым салынады.

32. Міндетті техникалық қарап тексеруден өткені туралы куәлік бланкілерінің жұмсалуын есепке алу үшін ӘПО-да осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша көлік құралдарының міндетті техникалық қарап тексеруден өткені туралы куәлік бланкілерін есепке алу және беру журналы жүргізіледі.

Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының әскери полиция органдарында тіркелген механикалық көлік құралдарына және олардың тіркемелеріне міндетті техникалық қарап тексеру қағидаларына 1-қосымша

нысан

№____ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ КАРТА _____________________________________________________________

Диагностикалау пунктінің атауы (әскери бөлім, мекеме)

Мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгісі: ________________________________________________Көлік құралының санаты (үлгісі, түрі): ______________________________________________________Марка, модель: _________________________________________________________________________________ Шыққан жылы:_________________________________________________________________________________Көлік құралын тіркеу туралы куәлік (серия, нөмір):_________________________________Сәйкестендіру нөмірі (VIN)________________________________________________________________Шанақтың нөмірі:_______________________________________________________________________________Шассидің нөмірі:________________________________________________________________________________Қозғалтқыштың нөмірі:__________________________________________________________________________ Қозғалтқыштың көлемі, см3 (жеңіл автомобильдер үшін):___________________________________________Жүрісі, км. (пайдаланудан бастап):_____________________________________________________________Жүргізушінің лауазымы, Т.А.Ә.:__________________________________________________________________ Жүргізуші куәлігінің берілген күні, сериясы, нөмірі: ___________________________________________

№Тексерілетін

параметрлері және қойылатын талаптар №

Тексерілетін параметрлері

және қойылатын

талаптар

№Тексерілетін

параметрлері және қойылатын талаптар

I. Тежегіш жүйелері 13 Реттеу бұрыштары мен фарлар жарығы күшінің қойылатын талаптарға сәйкестігі

26 Аспа түйіндері мен бөлшектерінің жай-күйі, сондай-ақ олар бекітілетін жерлерде қозғалыстың (конструкци-ямен көзделмеген) және лифтердің болмауы

1 Жұмыс тежегіш жүйесі іс-қимылының тиімділігі көрсет-кіштерінің сәйкестігі

14 Жарық аспап-тары шашырат-қыштарының бұзылулары мен жарықшақ-тарының бол-мауы

VI. Қозғалтқыш және оның жүйелері

2 Тежегіш күштер айырмашы-лықтарының белгіленген талаптарға сәйкестігі

III. Көрініс 27 Көлік құралдарының пайдаланылған газдарындағы ластандырғыш заттардың белгіленген талаптарға сәйкестігі

3 Тұрудағы тежегіш жүйесі іс-қимыл-дарының тиімділігі көрсет-кіштерінің сәйкестігі

15 Желқағар әйнектің әйнек тазалағыш-тарының болуы және жұмыс қабілеттілігі

Пайдаланылған газдардың түтіндегіштігінің шекті рұқсат етілген деңгейінің белгіленген талаптарға сәйкестігі

Блок

тауғ

а қа

рсы

теже

гіш ж

үйел

ері

сигн

ал б

ергі-

шін

ің ж

ұмыс

істе

уі

16 Желқағар әйнектің әйнек жуғыштары форсун-каларының болуы және әйнек жуғыштың әйнек жуу аймағына сұйықтық беруді қам-тамасыз етуі

29 Отын тамуының және пай-далану сұйықтық-тарының тамшыла-уының болмауы

Блоктауға қарсы тежегіш жүйелері сигналбергішінің жұмыс істеуі

5 Тежегіш жетегінің гер-метикасы бұзылуының, қысым түскен тежегіш шлангтердің ісінуінің, жарық-шақтардың, ысқыланған жерлердің, герметиканың жоғалуына немесе қирау қаупін төндіретін тотығудың болмауы

17 Жүргізуші ор-нынан көріністі шектейтін қосымша заттардың не-месе жамыл-ғылардың бол-мауы. Желқағар әйнектің жоғарғы бөлігіндегі плен-ка жолағының белгіленген талаптарға сәйкестігі

30 Газбен жұмыс істейтін көлік құралдарының герметикалық жүйесінің бұзылуларының болма-уы. Газ баллондарының белгіленген талаптарға сәйкестігі

6 Тежегіш сұйықтық-тарының тамуының бол-мауы

18 Желқағар әйнектің, алдыңғы бүйірлік әйнектің және алдыңғы есіктер әйнегінің жарық өткізу нормасына сәйкестігі

VII. Конструкцияның басқа элементтері

II. Рулдік басқару 19 Жүргізуші жағынан әйнек тазалағышпен әйнектің жар-тысын тазалау аймағында желқағар әйнекте жарықшақтың болмауы

31 Дыбыстық сигнал беру аспабының жұмыс қабілеттілігі

7 Рулдік басқаруда шекті мәндерден жиынтық люфтың артуының болмауы

20 Белгіленген талаптарға сәйкес артқы көрініс айнасының болуы және жай-күйі

32 Бір осьтік тіркемелерде (тарқатуды қоспағанда) және жұмыс тежегіш жүйелермен жабдықталмаған тіркемелерде жұмысқа қабілетті сақтандырғыш құрал-саймандардың болуы

8 Рулдік басқару күшейткіші бар рулдік дөңгелектің бейтарап жағдай-дан өздігінен бұры-луының болмауы

V. Шиналар, доңгелектер және аспалар

33

9 Рулдік бағанның және рулдік ме-ханизм карте-рінің бекіту бөл-шектерінің зақымдануының болмауы және толық жинақталымы

21 Шина бұжыртабандары суретінің биіктігінің белгіленген талаптарға сәйкестігі

34 Көлік құралын жарамды қауіпсіздік белбеулерімен жарақтау

10 Қалдық дефор-мация іздерінің, рулдік механизмде және рулдік жетек-те жарықшақтар мен басқа да ақаулардың бол-мауы

22 Кордты жалаңаштайтын бұжыртабанның жергілікті ажы-рауы және шинаның жергілікті зақымданулары (тесілуі, кесілуі, жыртылуы) бол-мауы

Спидо-метрдің жұмыс қабілет-тілігі

35 Тұншықтырғыштардың және түтін түтіктерінің болуы

36IV. Сыртқы жарықтық аспаптары

23 Дөңгелек дискілері мен құрсаулары бекітпесінің барлық бұран-дамалары мен сомындарынның болуы

37 Бамперларының және дөңгелек үстінің ластанудан қорғау құрылғыларының болуы

11 Конструкцияда көзделген орындар-да фарлардың, сиг-нал фонарларының болуы және орна-ласуы

24 Дөңгелек дискілері мен құрсауларында жарықшақтың болмауы

38 Салон еденінде жарықшақтардың бол-мауы, орындықтардың сенімді бекітілуі, авто-бустарда, шағын авто-бустарда және таксиде орындықтардың реттеу механизмдерінің және бекітпелерінің жұмыс қабілеттілігі

12 Фарлардың және сигналдық фонарлардың жай-күйі, жұмыс қабілеттілігі және жұмыс режимі

25Белгіленген талаптарға сәйкес көлік құралына шина-ларды орнату

39 Белгіленген талаптарға сәйкес келетін авариялық аялдау белгісінің, өртсөндіргіштердің және медициналық қобдишаның болуы

Әскери полиция органының әскери автомобильдік полиция офицерінің қорытындысы ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(мекеме, ә/б, лауазымы, әскери атағы, қолы, Т.А.Ә. егер болса)Техника және қару-жарақ бөлімшесі офицерінің қорытындысы ____________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(ә/б, мекеме, лауазымы, әскери атағы, қолы, Т.А.Ә. егер болса)

Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының әскери полиция органдарында тіркелген механикалық көлік құралдарына және олардың тіркемелеріне міндетті техникалық қарап тексеру қағидаларына

2-қосымша

нысан


нысанКөлік құралдарын техникалық қарап тексеру

актісі20__ж. «___» ___________________

Мен, _______________________________________________________________________________________ (лауазымы, атағы, Т.А.Ә. (егер болса)) комиссия мүшелерінің қатысуымен: ____________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ (әскери бөлім, ұйым, мекеме, бағыныстылық)балансында тұрған Ұлттық ұланның әскери полиция органдарында тіркелген көлік құралдарына (бұдан әрі -

КҚ) техникалық қарап тексеру жүргіздім.Техникалық қарап тексеру кезінде мыналар анықталды:________ бірлік КҚ техникалық қарап тексеруге ұсынылды

Р/с№

КҚ т

ипі

Мар

касы

(м

одел

і)

МТН

Б

Шы

ғары

лған

жы

лы

Реттік нөмірлері

КҚ т

ехни

калы

қ жа

й-кү

йі

тура

лы

қоры

тынд

ы

ТҚ ө

ткен

дігі

тура

лы

қоры

тынд

ы

Еске

ртпе

Қозғ

алт-

қыш

Шан

ақ

Рам

а, ш

ас-

си

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

_____________ бірлік техникалық қарап тексеруден өтті.________________ бірлік техникалық қарап тексеруден өтпеді.соның ішінде мынадай себептер бойынша:Тежегіш жүйесінің ақаулығы __________________________________ бірлік;Рулдік басқарудың ақаулығы ________________________________ бірлік;Сыртқы жарық аспаптарының ақаулығы ________________________ бірлік;Шиналар протекторының тозуы _______________________________ бірлік;Шанақ пен кабинаның қанағаттанғысыз жай-күйі ________________ бірлік;Тораптар мен агрегаттардың техникалық ақаулығы ______________ _бірлік;Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің және Ұлттық ұлан Бас қолбасшысының бұйрықтарыныңталаптарын бұзу _____________________________________________ бірлік;Өзге де себептер_____________________________________________ бірлік.

Техникалық қарап тексеруге ұсынылмаған көлік құралдары _______ бірлікР/с№

КҚ т

ипі

Мар

касы

(м

одел

і)

МТН

Б

Шы

ғары

л-ға

н жы

лы

Реттік нөмірлері

КҚ Т

Б-ға

ұс

ынб

ау

себе

птер

і

Қозғ

алт-

қыш

Шан

ақ

Рам

а,

шас

си

Еске

ртпе

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Техникалық қарап тексеруге ұсынылмаған көлік құралдарының барлығы _____________________________________________________________ бірлік соның ішінде мынадай себептер бойынша:ағымдағы жөндеуде немесе оны күтуде _________________________ бірлік;күрделі жөндеуде ____________________________________________ бірлік;бөлшектеуде ________________________________________________ бірлік;сақтауда болу _______________________________________________ бірлік;іссапарда ___________________________________________________ бірлік;басқа да себептер ____________________________________________ бірлік.

Ұлттық ұлан Бас қолбасшылығы Әскери полиция басқармасының әскери автомобильдік полиция және көлік құралдарын тіркеу бастығы (офицері)

___________________________________________________________________________________________ (әскери атағы, қолы, Т.А.Ә. (егер болса))

Комиссия мүшелері (лауазымы, әскери атағы, қолы, Т.А.Ә. (егер болса)):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________ әскери бөлімінің командирі (әскери атағы, қолы, Т.А.Ә. (егер болса))

М.О

Көлікті пайдалану үшін жауапты адам ______________________________________________________________ (лауазымы, әскери атағы, қолы, Т.А.Ә. (егер болса))


Міндетті техникалық қарап тексеруден өткені туралы куәлік бланкілерінесепке алу және беру журналы

Р/с №

Міндетті техникалық қарап тексеруден өткені

туралы куәлік алған мемлекеттік мекеменің, әскери бөлімнің атауы

АКҚ маркасы мен мемлекеттік

нөмірi

Міндетті техникалық қарап тексеруден өткен

күнi

Міндетті техникалық қарап тексеруден

өткені туралы берілген куәлік бланкісінің №

Ескертпе

1 2 3 4 5 6


Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің бұйрығы

2015 жылғы 27 ақпан №150 Астана қаласы

«Ішкі нарықта тауарлық және сұйытылған мұнай газын көтерме саудада өткізудің шекті бағаларын айқындау қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасының

Энергетика Министрінің 2014 жылғы 15 желтоқсандағы №209 бұйрығына өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы

1. «Ішкі нарықта тауарлық және сұйытылған мұнай газын көтерме саудада өткізудің шекті бағаларын айқындау қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасының Энергетика Министрінің 2014 жылғы 15 желтоқсандағы № 209 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10120 тіркелген), мынадай өзгерістер мен толықтыру енгізілсін:

тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын: «Тауарлық және сұйытылған мұнай газын ішкі нарықта көтерме саудада өткізудің шекті бағаларын айқындау

қағидаларын бекіту туралы»;1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«1. Қоса беріліп отырған Тауарлық және сұйытылған мұнай газын ішкі нарықта көтерме саудада өткізудің шекті

бағаларын айқындау қағидалары бекітілсін.»;көрсетілген бұйрықпен бекітілген Ішкі нарықта тауарлық және сұйытылған мұнай газын көтерме саудада өткізудің

шекті бағаларын айқындау қағидаларында:такырыбы мынадай редакцияда жазылсын: «Тауарлық және сұйытылған мұнай газын ішкі нарықта көтерме саудада өткізудің шекті бағаларын айқындау

қағидалары»;14 және 15-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:«14. Осы Қағидалардың 13-тармағына сәйкес әзірленген жоспарланған кезеңге арналған сұйытылған мұнай

газының шекті бағасының денгейі жөніндегі ұсыныстары 2015 жылғы 1 қаңтарға бекітілген тауарлық газдың шекті көтерме бағысының орташа арифметикалық мәнінен төмен болмауы және 2014 жылғы бекітілген ішкі нарықта сұйытылған мұнай газын көтерме саудада өткізудің ең максималды мәнінен артық болмауы қажет.

15. Тауарлық газды көтерме саудада өткізудің шекті бағаларының деңгейі жөніндегі ұсыныстарды уәкілетті орган тиісті кезең басталғанға дейін күнтізбелік алпыс бес күннен кешіктірмей әзірлейді және әзірлеу кезінде пайдаланылған

деректерді қоса бере отырып, мемлекеттік жоспарлау бойынша уәкілетті органға келісуге енгізеді.Ұсыныстарды келісу мерзімі күнтізбелік отыз бес күннен аспауға тиіс.»;мынадай мазмұндағы 15-1-тармақпен толықтырылсын:«15-1. Сұйытылған мұнай газын көтерме саудада өткізудің шекті бағасының деңгейі жөніндегі ұсыныстарды

уәкілетті орган тиісті кезең басталғанға дейін күнтізбелік отыз бес күннен кешіктірмей әзірлейді және әзірлеу кезінде пайдаланылған деректерді қоса бере отырып, мемлекеттік жоспарлау бойынша уәкілетті органға келісуге енгізеді.»;

Ұсыныстарды келісу мерзімі күнтізбелік он бес күннен аспауға тиіс.»;17-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«17. Уәкілетті орган осы Қағидалардың 15 және 15-1 тармақтарында көрсетілген ақпаратты белгіленген мерзімде

ұсынбаған жағдайда мемлекеттік жоспарлау бойынша уәкілетті орган тауарлық, сұйытылған мұнай газын көтерме саудада өткізудің шекті бағаларының деңгейі жөніндегі ұсыныстарды келісуден бас тартуға құқылы.

Бұл ретте тауарлық, сұйытылған мұнай газын көтерме саудада өткізудің шекті бағалары ағымдағы кезеңнің деңгейінде сақталады.»;

көрсетілген ережеге қосымша осы бұйрықтың қосымшасына сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.2. Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Газ өнеркәсібін дамыту департаменті Қазақстан

Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:1) Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде осы бұйрықтың мемлекеттік тіркелуін;2) Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгенінен кейін күнтізбелік он күн

ішінде осы бұйрықты мерзімді баспасөз басылымдарында және «Әділет» ақпараттық құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жолдануын;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің ресми интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастыруын;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 2) және 3) тармақшаларымен көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Энергетика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Энергетика министрі В.ШКОЛЬНИК.

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрі _______________Е. Досаев «____» __________2015 жыл

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 27 ақпандағы бұйрығына қосымша

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын ішкі нарықта көтерме саудада

өткізудің шекті бағаларын айқындау қағидаларына қосымша

Ішкі нарықта сұйытылған мұнай газын көтерме саудада өткізудің шекті бағасын анықтау

P = (Pw – TRexp) x К мұнда, P – ішкі нарықта сұйытылған мұнай газын көтерме саудада өткізудің шекті бағасы, бір тоннасы үшін теңге; Pw – бірінші айының ағымдағы тоқсан үшін күндегі баға белгілеудің орташа арифметикалық мәні ретінде

айқындалатын сұйытылған мұнай газына әлемдік баға, бір тоннасы үшін теңге. Осы тармақтың мақсаттары үшін баға кесу «Argus Media (Russia) Ltd. (Petroleumargus)» компаниясының «Аргус сұйытылған газ және конденсат» ақпарат көзінде жарияланатын ақпараттың негізінде шетел валютасында белорусь-поляк шекарасындағы (СПБТ daf Брест), ал жоғарыда көрсетілген ақпарат көзінде сұйытылған мұнай газына арналған баға туралы ақпарат болмаған кезде – Қазақстан Республикасының трансферттік баға белгілеу туралы заңнамасында айқындалатын басқа көздердің деректері бойынша сұйытылған мұнай газының бағасын белгілеуді білдіреді;

TRexp – Қазақстан Республикасының аумағынан тысқары жерлерге сұйытылған мұнай газын өткізу жөніндегі мәмілелердің мониторингі негізінде уәкілетті орган айқындайтын бірінші айының ағымдағы тоқсан үшін Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан сұйытылған мұнай газын өндіру жөніндегі объектілерден белорусь-поляк шекарасына дейін сұйытылған мұнай газын тасымалдау жөніндегі орташа арифметикалық шығыстар, бір тоннасы үшін теңге;

К – осы коэффициентті есептеу барысында Қазақстан Республикасы Ұлтық экономика министрігінің Статистика комитеті мен жергілікті атқарушы органдардың мәліметтері негізінде алдыңғы өткен күнтізбелік жылда Қазақстан Республикасында жалпы халық саны деңгейіне Қазақстан Республикасында газбен жабдықталған халық сыны деңгейінің қатынасын көрсететін түзету коэффициенті.


Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің бұйрығы


«Ішкі нарықта сұйытылған мұнай газын көтерме саудада өткізудің шекті бағасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасының Энергетика Министрінің

2014 жылғы 15 желтоқсандағы №208 бұйрығына өзгерістер енгізу туралыбұйырамын:1. «Ішкі нарықта сұйытылған мұнай газын көтерме саудада өткізудің шекті бағасын бекіту туралы» Қазақстан

Республикасының Энергетика Министрінің 2014 жылғы 15 желтоқсандағы № 208 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10121 тіркелген), мынадай өзгерістер енгізілсін:

тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:«Сұйытылған мұнай газын ішкі нарықта көтерме саудада өткізудің шекті бағасын бекіту туралы»;1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«1. Қазақстан Республикасының iшкi нарығында сұйытылған мұнай газын көтерме саудада өткiзудiң 2015 жылғы

31 наурызға дейiнгi кезеңге арналған шектi бағасы қосылған құн салығын есепке алмағанда, тоннасына 11 033, 91 теңге (он бір мың отыз үш теңге тоқсан бір тиын) мөлшерiнде бекітілсін.».

2. Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Газ өнеркәсібін дамыту департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде осы бұйрықтың мемлекеттік тіркелуін;2) Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгенінен кейін күнтізбелік он күн

ішінде осы бұйрықты мерзімді баспасөз басылымдарында және «Әділет» ақпараттық құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жолдануын;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің ресми интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастыруын;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 2) және 3) тармақшаларымен көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Энергетика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Энергетика министрі В. ШКОЛЬНИК.

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрі_______________Е. Досаев «____» __________2015 жыл

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 2 наурызда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізілімі не №10358 болып енгізілді.

8 тамыз 2015 жыл www.egemen.kz 25 Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің бұйрығы

2014 жылғы 27 қараша №7-1/619 Астана қаласы

Дезинфекция, дезинсекция, дератизация жүргізу қағидаларын бекіту туралы

«Ветеринария туралы» 2002 жылғы 10 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 8-бабы 46-18) тармақшасына сәйкес, бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған Дезинфекция, дезинсекция, дератизация жүргізу қағидалары бекітілсін.2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Ветеринария және тамақ қауіпсіздігі департаменті

заңнамада белгіленген тәртіппен осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін және оның ресми жариялануын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы вице-министріне жүктелсін.


Минист А.МАМЫТБЕКОВ

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 27 қарашадағы № 7-1/619 бұйрығымен бекітілген

Дезинфекция, дезинсекция, дератизация жүргізу қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Дезинфекция, дезинсекция, дератизация жүргізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Ветеринария

туралы» 2002 жылғы 10 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 8-бабының 46-18) тармақшасына сәйкес әзірленді және жануарларды өсіруді жүзеге асыратын объектілерде, сондай-ақ жануарларды өсіруді, өткізуді, жануарлардан алынатын өнімдер мен шикізаттарды дайындауды (жануарларды союды), сақтауды, қайта өңдеуді және өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілерінде, сондай-ақ ветеринариялық препараттарды, жемшөп және жемшөптік қоспаларды өндіру, сақтау және өткізу жөніндегі ұйымдарда (бұдан әрі – өндіріс объектілері) дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізу тәртібін анықтайды.

2. Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:1) дезинсекция – жәндіктер мен басқа да буынаяқтыларды жою жөніндегі іс-шаралар кешені;2) дезинфекция – инфекциялық және паразиттік аурулардың қоздырғыштарын жою жөніндегі шаралар кешені; 3) дератизация – кеміргіштерді жою жөніндегі іс-шаралар кешені;4) жануарларды ұстауға арналған үй-жай – құстарды қоса алғанда, жануарларды жаздықты, қашарларды,

бордақылау алаңдарын қоса алғанда жайылымда жаюмен тұрақты негізде немесе уақытша ұстауға және өсіруге арналған бейімделген құрылыс.

3. Дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізу үшін Қазақстан Республикасы және Кеден Одағы мен Еуразиялық Экономикалық Кеңістікке мүше елдер аумағында қолдануға рұқсат етілген ветеринариялық препараттар қолданылады.

4. Дезинфекция, дезинсекция, дератизация жұмыстары аяқталғаннан кейін осы Қағидаларға қосымшаға сәйкес нысан бойынша акт жасалады.

2. Дезинфекцияны жүргізу тәртібі

5. Дезинфекция профилактикалық мақсатта, сондай-ақ жануарлар ауруларының таралу ошағы пайда болған жағдайда мәжбүрлі дезинфекция жүргізіледі. Мәжбүрлі дезинфекция кезінде ағымдағы және қорытынды дезинфекция жүргізіледі.

6. Профилактикалық дезинфекция жануарлар аурулары қоздырғыштарының енуі мен таралу қатерін болдырмау мақсатында жануарлардың инфекциялық аурулары бойынша қолайлы аймақта орналасқан өндіріс объектілерінде жүргізіледі.

7. Жануарларды ұстауға арналған үй-жайларды қоса алғанда, қолайлы аймақта орналасқан өндіріс объектілерінде профилактикалық дезинфекцияны жылына екі рет жүргізеді.

8. Жануарларды жайылым алаңдарында жыл бойы ұстау кезінде, мал шаруашылығы үй-жайларын пайдалану процесінде жануарларды ұстауға арналған жеке үй-жайларды профилактикалық дезинфекциялау тиісті технологиялық циклдар аяқталғаннан және жануарлардан босатқаннан кейін жүргізіледі.

9. Ұйымдасқан өндіріс объектілеріндегі дезинфекция өндірістің жалпы технологиялық процесінің құрамдас бөлігі болып табылады және жануарлардың өсімін молайту, өсіру және бордақылау технологиясының ерекшеліктерін есепке ала отырып құрастырылған жоспар бойынша жүргізіледі.

10. Дезинфекциялық жұмыстардың жоспарында негізгі өндіріс объектілерді дезинфекциялаудан өткізудің мерзімі, әдістері мен режимдері, сондай-ақ дезинфекциялық және жуатын құралдарға, дезинфекциялық және жуатын техникаға деген қажеттілік, дезинфекцияның сапасын бақылау әдісі көзделеді.

11. Дезинфекция жүргізу алдында дезинфекциялауға жататын бетті мұқият механикалық тазартуды жүргізеді.12. Құстарды торда және жайылымсыз ұстау кезінде үй-жайды дезинфекциялауды әрбір ретте құстардың жаңа

топтамасын қояр алдында жүзеге асырады:жайып бағатын құс қораларында – жылына екі рет;терең төселген төсемде ұстау кезінде – жылына бір рет оны ауыстырған кезде;инкубаторийларды жұмыртқаларды инкубациялау алдында және аяқтағаннан кейін дезинфекциялайды.13. Қояндар мен мамық жүнді аңдарды ұстауға арналған үй-жайларды технологиялық цикл кезеңінде

босатылуына қарай дезинфекциялайды.14. Кезеңділікпен қолданылатын мал шаруашылығы көрмелерінің орындарында дезинфекция жануарларды

әкелу алдында және оларды алып кеткеннен кейін жүргізіледі.15. Карантинге қою кезінде жануарларды ұстауға арналған үй-жайларды (алаңдарды) жануарлардың кезекті

топтамасының карантинге қою мерзімі аяқталғаннан кейін әрбір рет дезинфекциялайды. 16. Азық цехтарының үй-жайларын айына бір реттен жиі емес, жемшөп өткізгіш бункер-араластырғышты,

жемшөп дайындауға және үлестіруге арналған жабдықтарды және азықтандыратын орындарды (жеке үй-жайда азықтандыру кезінде) – аптасына бір рет дезинфекциялайды, ал әрбір жемшөп дайындаудан (таратудан) немесе азықтандырудан кейін сумен жуады.

17. Сою пунктерінің (сою алаңының) үй-жайларын дезинфекциялаудың кезеңділігі оларды пайдалану ерекшелігін ескере отырып белгіленеді.

18. Ұшаны бөлу кезінде инфекциялық ауруларға күдік туындаған сою пунктінде (сою алаңында) дезинфекцияны күнделікті ауысымның соңында және әрбір рет жануарларды сойып болғаннан кейін жүргізеді.

19. Сою пунктінің (сою алаңының) барлық жабдықтарын бір уақытта дезинфекциялайды.20. Аяқ киімді дезинфекциялау үшін өндіріс ғимаратының кіре берісінің барлық енін дезинфекциялық

ерітіндімен толтырылған зарарсыздандыруды қамтамасыз ететін ваннамен жабдықтайды. Ғимараттың ішінде әрбір оңашаланған секцияның кіре берісіне поролонмен, үгіндімен немесе басқа эластикалық материалмен толтырылған, үй-жайларды дезинфекциялауға пайдаланылатын дезинфекциялық ерітіндіні жақсы сіңірген дезинфекциялық кілемше орнатылады.

21. Мал шаруашылығы үй-жайларын немесе өндіріс объектілерінің өндірістік аймағы аумағындағы басқа да объектілерді салу, күрделі жөндеу, қайта жаңарту аяқталғаннан кейін пайдалануға беру алдында тікелей оларды іске қосу алдындағы тазалаудан немесе дезинфекциядан өткізеді.

22. Мәжбүрлі дезинфекцияны (ағымдағы және қорытынды) инфекцияның бастапқы ошағын оқшаулау, патогенді микроорганизмдердің сыртқы ортада жиналуын және олардың шаруашылық ішінде және одан тыс жерлерде таралуын болдырмау мақсатында жануарлардың инфекциялық аурулары бойынша қолайсыз өндіріс объектілерінде жүзеге асырады.

23. Ағымдағы дезинфекцияны сыртқы орта объектілерінің патогенді микроорганизмдермен контоминациясын төмендету және өндіріс объектісінің ішінде жанаурлардың қайта жұқтыру және одан тыс жерлерге аурулардың таралу қауіпін азайту мақсатында өндіріс объектілерін сауықтырудың барлық уақыты ішінде кезең-кезеңімен жүргізеді.

24. Ағымды дезинфекциялауды жүргізудің кезеңділігін және зарарсыздандыруға жататын объектілірдің тізбесін аурудың сипатын, осы ауру бойынша эпизоотиялық ахуалды, өндіріс технологиясының ерекшелігін, табиғат-климаттық жағдайларды және қолайсыз пункттің немесе оның орналасу аймағының басқа да ерекшелігін есепке ала отырып анықтайда.

25. Қорытынды дезинфекцияны өндіріс объектілерінде ауру жануарлардың бөлінуі тоқтағаннан кейін және инфекциялық аурулар қоздырғышының көзін жоюға кепілдік беретін іс-шаралар орындалғанннан кейін жүргізеді.

26. Дезинфекция жүргізу кезінде өндіріс объектісінің сипаты, дезинфекциялауға жататын патогендік микробтардың сыртқы ортадағы тұрақтылығы, сондай-ақ дезинфекциялық заттардың қасиеті және әртүрлі ортада әртүрлі температуралық жағдайларда патогендерді зарарсыздандыру қабілеттілігі ескеріледі.

27. Тазалау және дезинфекциялау жұмыстарын бастар алдында үй-жайларды жануарлардан босатады, судың және дезинфекциялық ерітіндісінің әсерінен бұзылатын жабдықтарды одан шығарады немесе полиэтилен пленкамен жабады, беттерді дезинфекция ерітіндісімен ылғалдайды, содан кейін қырғыштың және су ағынының көмегімен көңнің, жемшөп қалдықтарының және басқа да ластанулардың негізгі көлемін тазартады.

28. Өндіріс объектілерін дезинфекциялау алдында зарарсыздандыруға жататын барлық беттерді механикалық тазартудан өткізеді.

29. Ластанудың сипатына, дәрежесіне, түріне және дезинфекциялау мақсатына байланысты механикалық тазартуды ластанған учаскелердің бетін жуатын және дезинфекциялайтын заттардың ерітінділерімен (құрғақ та-зарту) немесе одан кейін (сулы тазарту) алдын ала ылғалдаусыз жүргізеді.

30. Дезинфекциялауға дайындау кезінде аз ластанған беттер және ылғалдауға жатпайтын объектілер (электр қондырғылары, жарықтандырғыш аспаптар, жабдықтардың кейбір түрлері) құрғақ тазартуға ұшырайды.

31. Негізделген жағдайларда тазартылытын беттерді сумен немесе дезинфекциялық заттар ерітіндісімен ылғалданған шүберкпен сүртеді.

32. Үй-жайды, жабдықтарды, мүкәммалды және өзге де объектілерді химиялық дезинфекциялық заттар ерітіндісімен біркелкі суару жолымен өндейді.

33. Тазартуды аяқтағаннан кейін қажет болған жағдайда үй-жайды және ондағы жабдықтарды жөндейді. Бұл ретте қабырғалардағы, едендердегі және аралық қабырғалардағы ойықтарды, жарықтарды және басқа да бұзылуларды тиісті материалдармен бітейді. Жарамсыз ағаш еденді жаңа еденге ауыстырады.

34. Үй-жайды және технологиялық жабдықтарды механикалық тазартуды, жөндеуді аяқтағаннан соң еденді сумен қайта жуады, жем салатын ақырларды, астауларды, қи шығаратын каналдарды судан босатады, ғимаратты (үй-жайды) беттерден артық ылғалды жою үшін желдетеді және кептіреді.

35. Жиынтық ауданды айқындау үшін дезинфекциялық ерітіндімен ылғалдауға жататын мал шаруашылығы үй-жайлары мен басқа объектілер едендерінің, қабырғаларының, төбелерінің, аралықтарының, жабдықтардың барлық элементтерінің сыртқы және ішкі беткейлерінің ауданы есепке алынады.

36. Үй-жайдың беттерін дезинфекциялық ерітінділермен келесі тәртіппен суарады: алдымен, бөлменің соңынан бастап станок тұрған еденді, станоктар арасындағы қоршауларды, жабдықтарды, қабырғаларды, содан кейін төбені және өту едендерін біркелкі ылғалдайды.

37. Дезинфекциялық ерітінділерді енгізгеннен кейін объектіні үш сағатқа жауып қояды, экспозиция мүмкіндігіне қарай алты-он екі сағатқа дейін ұлғайтады.

38. Дезинфекция аяқталғаннан кейін объектіні препарат иісі толық кеткенше желдетеді.39. Дезинфекцияның сапасын айқындау мақсатында ветеринариялық зертханаларда зерттеулер жүргізіледі.

Осындай зертханалық зерттеулердің нәтижесі қосымша дезинфекция жүргізу үшін негіз болып табылады.

2. Дезинсекция және дератизацияны жүргізу тәртібі40. Жәндіктерді, буынаяқтыларды және кеміргіштерді жоюмен профилактикалық күрес шараларына:1) өндіріс объектілерінде және оларға жапсарлас аумақтарда ветеринариялық-санитариялық шараларды сақтау;2) өндіріс объектілерінде жүйелі профилактикалық дезинсекция және дератизация жүргізу кіреді.41. Профилактикалық дезинсекцияны профилактикалық дезинфекциямен бір уақытта немесе тікелей одан кейін

ветеринариялық препараттардың үйлесімділігін ескере отырып жүргізеді.42. Кеміргіштермен күрес профилактикалық іс-шаралары жемшөп, тіршілік ету және көбею орындарына жетуге

кедергі жағдайлар құрудан тұрады.43. Дезинсекция, дератизацияның алдында:1) жәндіктері, бунақаяқтылары және кеміргіштері бар өндіріс объектілерін және орындарын тексереді; 2) кеміргіштердің тұтынатын жемшөбін, олардың негізгі жылжу (орнын ауыстыру) жолдарын анықтайды;3) шаруашылық объектілірін кейіннен өңдеу үшін алдын ала механикалық тазалау жүргізеді.44. Жәндіктерге және басқа буынаяқтыларға қарсы өңдеудің үш типі қолданылады:1) жаппай өңдеу – жәндіктердің барлық түрі бар қоймаларда және іргелес аумақтарда жүргізіледі; 2) тосқауылдық өңдеу – белгіленген аумақтың айналасында қоршалған аймақ құру. Белгіленген аумаққа

жәндіктердің кіруіне кедергі келтіретін тосқауыл құру үшін жүргізіледі; 3) микроошақты өңдеу – эпизоотиялық ошақта және оған іргелес жатқан аумақтағы дезинсекция. Таралу көзі

жәндіктер болып табылатын жануарлар ауруларын тіркеу кезінде жүргізіледі.45. Дератизациялау уланған қармақжемдерді жаю, тозаңдату газдау әдістерімен физикалық, механикалық,

химиялық әдістермен жүргізіледі. Дератизациялау тәсілі мен әдісін таңдау өңделетін объектінің ерекшеліктерімен және ветеринариялық препараттардың қасиеттерімен айқындалады.

46. Дезинсекция, дератизация бойынша іс-шаралар аяқталғаннан кейін шаруашылық объектісін жәндіктердің, буынаяқтылардың және кеміргіштердің өліктерінен кейіннен оларды кәдеге жарата (жоя) отырып механикалық тазалау жүргізіледі.

Дезинфекция, дезинсекция, дератизация жүргізу қағидаларына қосымша

Нысан/ФормаАКТ

дезинфекция, дезинсекция, дератизация жүргізуге/на проведение дезинфекции, дезинсекции, дератизации

«__» _____________________ 20__ жыл/год

Объект атауы және мекенжайы/Наименование и адрес объекта_______________________________________ _____________________________________________________________________________________________Біз төменде қол қоюшылар/Мы, нижеподписавшиеся,________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ (дезинфекция, дезинсекция, дератизация жүргізген (керегінің асты сызылсын) маманның тегі, ______________________________________________________________________________________________ аты, әкесінің аты (бар болса), қызметі/должность, фамилия, имя, отчество (при наличии) специалиста_____________________________________________________________________________________________ проводивших дезинфекцию, дезинсекцию, дератизацию (нужное подчеркнуть))қатысуымен/ в присутствии _____________________________________________________________________________________________ (объект өкілінің лауазымын, тегін көрсету/указать должность, фамилию представителя объекта)

жүргізілген кезең/ провели в период ____________________ 20__ жыл/год___________________________________________________________________________________________________________________________ (профилактикалық, кезеңдік, соңғы/профилактическую, текущую или заключительную)үй-жайдың мына аурулардан таза еместігінен/по поводу неблагополучия ________________ __________________________________________________________ помещений___________ (ауру/ заболевание)________________________________________________________________________________ (объект және аумақ ауданы/площадь объекта и территорий )дезинфекция, дезинсекция, дератизация жүргіздік (керегінің асты сызылсын)/проведена дезинфекция, дезинсекция, дератизация (нужное подчеркнуть) _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ (қандай әдіспен, құралмен жүргізілді көрсету/указать, каким методом, средством)мынадай режимде/при следующих режимах:__________________________________________препарат концентрациясы/концентрация препарата:___________________________________объект ауасының температурасы/температура воздуха в объекте (при дезинфекции):_______________________________________________________________________________жұмыс ерітіндісінің температурасы/температура рабочего раствора (при дезинфекции):_____ ________________________________________________________________________________препараттардың шығыны/расход препарата:__________________________________________өндіріс объектісі жабық қалдырылды/ объект производства оставлено закрытым на____________________________________________________________________сағат/часовбейтараптандырылған препараттардың қалдықтары /остатки препаратов нейтрализованы ________________________________________________________________________________ (бейтараптандырғыш, концентрациясы/нейтрализатор, концентрация, %)Дезинфекция сапасына бақылау жүргізілді/контроль качества дезинфекции проведен ________________________________________________________________________________ (кім жүргізді, зерттеу қорытындысы, ________________________________________________________________________________ сараптама нөмірі және оның қорытындысы/кем, ________________________________________________________________________________ результат исследования, номер экспертизы и его заключение)Акт дезинфекция, дезинсекция, дератизация жұмыстары аяқталғаннан кейін (керегінің асты сызылсын) және

есептен шығаруға жасалды/Акт составлен по завершению работ по дезинфекции, дезинсекции, дератизации (нужное подчеркнуть) и списанию_____________________________________________________________

_______________________________________________________________________________ (препарат атауы, саны/наименование препаратов, количество) Қолдары/Подписи ______________________ ______________________ ______________________

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылғы 27 желтоқсанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №10028 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің бұйрығы

2014 жылғы 27 қазан №4-1/552 Астана қаласы

2014 жылғы өнімнен мемлекеттік астық ресурстарына облыстар бойынша астық сатып алу квоталарын бекіту туралы

«Астық туралы» 2001 жылғы 19 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Заңы 6-бабының 23) тармақшасына сәйкес, сондай-ақ «Мемлекеттік ресурстарға 2014 жылғы егіннің астығын сатып алу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 17 сәуірдегі №368 қаулысын іске асыру мақсатында бұйырамын:

1. 2014 жылғы өнімнен мемлекеттік астық ресурстарына облыстар бойынша астық сатып алу квоталары бекітілсін.2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру мен

қайта өңдеу және фитосанитариялық қауіпсіздік департаменті (Купанова Л.К.) заңнамамен белгіленген тәртіпте Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде осы бұйрықты мемлекеттік тіркеуді және оны ресми жариялануын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрық мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануы тиіс.

Министр А.МАМЫТБЕКОВ.

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 27 қазандағы №4-1/552 бұйрығымен бекітілген

Облыстар атауы Мемлекеттік ресурстарға астық сатып алу квотасының көлемі, мың тоннаАқмола 50,4Шығыс Қазақстан 4,9Қарағанды 5,4Қостанай 58,1Павлодар 2,3Солтүстік Қазақстан 47,4БАРЛЫҒЬІ 168,5

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылғы 26 қарашада Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №9908 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің бұйрығы

2014 жылғы 28 қараша №7-1/623 Астана қаласы

Мемлекеттік ветеринариялық ұйымдар желісінің мемлекеттік нормативін бекіту туралы«Ветеринария туралы» 2002 жылғы 10 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңының 8-бабының 46-10)

тармақшасына сәйкес, бұйырамын:1. Қосымшаға сәйкес мемл екеттік ветеринариялық ұйымдар желісінің мемлекеттік нормативі бекітілсін.2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Ветеринария және тамақ қауіпсіздігі департаменті

заңнамамен белгіленген тәртіпте Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде осы бұйрықты мемлекеттік тіркеуді және оны ресми жариялануын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуына бақылау Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігінің жетекші Вице-министріне жүктелсін.


Министр А.МАМЫТБЕКОВ.

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасы Қаржы министрі Б.Сұлтанов12 желтоқсан 2014 жылы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 28 қарашадағы № 7-1/623 бұйрығына қосымша

Мемлекеттік ветеринариялық ұйымдар желісінің мемлекеттік нормативі

1. Республикалық деңгейде:1) «Ветеринария туралы» 2002 жылғы 10 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңының (бұдан әрі – Заң) 11

бабының 1 тармағының 1) тармақшасында көрсетілген функцияларды жүзеге асыратын республикалық мемлекеттік мекеме, сонымен қатар оның облыстарда құрылатын филиалдары;

2) Заңның 11 бабының 1 тармағының 2) тармақшасында көрсетілген функцияларды жүзеге асыратын республикалық мемлекеттік кәсіпорындар, сонымен қатар оның облыста, ауданда, облыстық және республикалық маңызы бар қалада, астанада құрылатын филиалдары.5

Екі және одан да көп әкімшілік-территориялық бірлік (аудан) бір әкімшілік-территориялық бірлікке (аудан) біріккенде, қосылғанда республикалық мемлекеттік кәсіпорынның филиалының аудандық бөлімшесіне қосымша ветеринариялық зертхана құрылады;

3) Заңның 11 бабының 1 тармағының 3) тармақшасында көрсетілген функцияларды жүзеге асыратын республикалық мемлекеттік кәсіпорындар, сонымен қатар оның республикалық маңызы бар қалада құрылатын филиалы құрылады.

2. Астанада, республикалық маңызы бар қалада және әрбір облыстық маңызы бар қалада - жергілікті атқарушы органдары құрған мемлекеттік ветеринариялық ұйым құрылады.

3. Ауданда ауданның жергілікті атқарушы органдары аудандық маңызы бар қала, ауыл, кент, ауылдық округте ветеринариялық пунктпен мемлекеттік ветеринариялық ұйым құрады.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 16 қаңтарда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №10093 болып енгізілді.



Мемлекеттік меншік болып табылатын теміржолдар арқылы теміржол қатынасын тоқтату қағидаларын бекіту туралы

«Теміржол көлігі туралы» 2001 жылғы 8 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған Мемлекеттік меншік болып табылатын теміржолдар арқылы теміржол қатынасын тоқтату қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Көлік комитеті (Ә.А. Асавбаев):1) осы бұйрықтың заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік

тіркелуін;2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде тіркелгеннен кейін, оның көшірмесін күнтізбелік он

күн ішінде мерзімді баспа басылымдарында және «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесіне ресми жариялауға жіберуді;


4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Заң департаментіне осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігінің бірінші вице-министрі Ж.М. Қасымбекке жүктелсін.


Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушы А. РАУ.

«КЕЛІСІЛДІ»:Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрі______________ И. Тасмағамбетов21 қаңтар 2015 жыл

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 21 қаңтардағы № 32 бұйрығымен бекітілген

Мемлекеттік меншік болып табылатын теміржолдар арқылы теміржол қатынасын тоқтату қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Мемлекеттік меншік болып табылатын теміржолдар арқылы теміржол қатынасын тоқтату қағидалары

(бұдан әрі - Қағидалар) «Теміржол көлігі туралы» 2001 жылдың 8 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабына (бұдан әрі - Заң) сәйкес әзірленген және мемлекеттік меншік болып табылатын теміржолдар арқылы теміржол қатынасын тоқтату тәртібін айқындайды.

2. Теміржол қатынасы деп жөнелту және межелі пункттер арасында теміржол көлігімен жолаушыларды, багаж-ды, жүктерді, жүк-багажды және пошта жөнелтілімдерін тасымалдау түсініледі.

Осы Қағидаларда пайдаланылатын өзге де ұғымдар мен терминдер Заңда айқындалған мағынада қолданылады.

2. Мемлекеттік меншік болып табылатын теміржолдар арқылы теміржол қатынасын тоқтату тәртібі3. Теміржол қатынасын тоқтатуды уәкілетті орган:1) теміржолдарды магистральдық теміржол желісінің белгілі бір учаскесінде одан әрі пайдалану экономикалық

орынсыз (рентабельді еместігіне) екеніне қарай теміржол қатынасын тоқтату қажеттігі туралы Ұлттық теміржол компаниясының ұсынысы негізінде;

2) қозғалыс қауiпсiздiгi мен қоршаған ортаны қорғаудың белгiленген талаптарына магистральдық темiржол желiсi, темiржолдар мен жылжымалы құрам объектiлерiнің сәйкес келмеуі жағдайында жүзеге асырады.

Теміржол қатынасын тоқтату туралы ұсыныст ы теміржолдарды магистральдық теміржол желісінің белгілі бір учаскесінде одан әрі пайдалану экономикалық орынсыз (рентабельді емес) екені анықталған күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде Ұлттық теміржол компаниясы уәкілетті органға жібереді.

Теміржол қатынасын тоқтату туралы ұсыныс еркін нысанда жасалады, басшының өкілеттілігі бар басшы немесе тұлға қол қояды, Ұлттық теміржол компаниясының мөрімен бекітіледі және жолаушыларды, багажды, жүк-багажды және/немесе жүктерді тасымалдау көлемдері туралы деректерді көрсете отырып, тиісті теміржол учаскесінде қызметін жүзеге асыратын тұлғалар тізбесін, тиісті темір жолдарды пайдалану арқылы жүзеге асыра-тын инфрақұрылымның ұлттық операторы қызметінің пайдалану көрсеткіштері және тиісті бағытта көліктің балама түрлерінің болуы туралы мәліметтерді қамтуы тиіс.

Ұлттық теміржол компаниясының ұсынысына:1) осы Қағидаларға қосымшаға сәйкес нысан бойынша теміржол қатынасын тоқтату қажеттігі туралы анықтама-

негіздеме;2) теміржол учаскесін күтіп-ұстаудың және пайдаланудың шығындылығын растайтын экономикалық есеп, сондай-

ақ одан әрі пайдалану үшін қажетті қаржыландыру көлемі туралы ақпарат қоса беріледі.4. Уәкілетті орган ұсынысты алған сәттен бастап отыз жұмыс күні ішінде Ұлттық теміржол компаниясы берген

теміржол қатынасын тоқтату туралы материалдарды қарайды және оларды қабылдаған жағдайда, қарастырылатын мерзімнен кейін он жұмыс күнін ішінде Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігіне және аумағында теміржол учаскесі орналасқан жергілікті атқарушы органға келісуге жібереді.

5. Теміржол қатынасын тоқтату туралы материалдар қарауға жіберілген Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі және жергілікті атқарушы орган оларды алған күнінен бастап он жұмыс күн ішінде қарайды және келіседі немесе дәлелді себептермен қабылдамайды.

6. Теміржол қатынасын тоқтату туралы ұсынысты Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігімен және аумағында теміржол учаскесі орналасқан жергілікті атқарушы органмен келіскеннен кейін, уәкілетті орган он жұмыс күні ішінде теміржол қатынасын тоқтату туралы бұйрық шығарады.

Мемлекеттік меншік болып табылатын теміржолдар арқылы теміржол қатынасын тоқтату қағидаларына қосымша

НысанТеміржол қатынасын тоқтату қажеттігі туралы анықтама-негіздеме

р/с № Теміржол учаскесінің атауы Негіздеме Салдар

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 11 наурыздағы Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №10412 болып енгізілді.



Кеме тарихын үздіксіз тіркеу журналын жүргізу қағидаларын бекіту туралы

«Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы» Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 17 қаңтардағы Заңының 4-бабы 3-тармағының 55-20) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған Кеме тарихын үздіксіз тіркеу журналын жүргізу қағидалары бекітілсін.2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Көлік комитеті (Ә.А. Асавбаев):1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік

тіркелуін;2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін, бұйрықтың

көшірмесін күнтізбелік он күн ішінде бұқаралық ақпарат құралдарында және «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы «Әділет» республикалық мемлекеттік кәсіпорнының ақпараттық-құқықтық жүйесіне ресми жариялауға жіберуді;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастырылуын;


3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму бірінші вице-министрі Ж.М. Қасымбекке жүктелсін.


Қазақстан Республикасының Инвестициялар және дамуминистрінің міндетін атқарушы Ж. ҚАСЫМБЕК.

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетінатқарушының 2015 жылғы 23 қаңтардағы № 52 бұйрығымен бекітілген

Кеме тарихын үздіксіз тіркеу журналын жүргізу қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Кеме тарихын үздіксіз тіркеу журналын жүргізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Сауда мақсатында

теңізде жүзу туралы» Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 17 қаңтардағы Заңының 4-бабы 3-тармағының 55-20) тармақшасына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасының мемлекеттік туын көтеріп жүзетін кемелер үшін кеме тарихын үздіксіз тіркеу журналын жүргізу тәртібін белгілейді.

2. Осы Қағидаларда қолданылатын терминдер мен ұғымдар:1) кеме иесi – кеменiң меншiк иесi болып табылатынына немесе оны өзге де заңды негiзде пайдалануына

қарамастан өз атынан кеменi пайдаланатын тұлға;2) кеменiң меншiк иесi – Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 17 қаңтардағы № 49 қаулысымен

бекітілген Кемелер мен оларға құқықты мемлекеттiк тiркеу қағидаларына сәйкес (бұдан әрі - Қағидалар), кеменiң меншiк иесi ретiнде тiркелген тұлға;

3) уәкiлеттi орган – сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы басшылықты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шекте салааралық үйлестiрудi жүзеге асыратын орталық атқарушы орган (бұдан әрі – уәкілетті орган).

2. Кеме тарихын үздіксіз тіркеу журналын жүргізу тәртібі3. Кеме тарихын үздіксіз тіркеу журналы (бұдан әрі – Журнал) осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан

бойынша қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде құрастырылады.

4. Журнал осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтініш негізінде беріледі. Журналды Қазақстан Республикасының кемелер тізілімдерінде тіркелген кеме жағдайда халықаралық қатынаста рейстерді жасайтын, жалпы сыйымдылығы 500 және одан көп тонна барлық кемелерге уәкілетті орган береді.

5. Журналдың нөмірленуі әрбір кеме үшін нөмірлер өсу тәртібінде дәйекті түрде жүзеге асырылады. Бұл дәйекті нөмірлеу кеменің бүкіл қызмет мерзімі ішінде, туын ауыстыруға қарамастан жалғаса береді.

6. Журналдың түпнұсқасы үнемі кемеде болады. Журнал кемеден шығарылмайды. Журналды толтыру аяқталған соң одан көшірмесі түсіріліп алынады. Аяқталған Журналдар кеменің бүкіл қызмет мерзімі ішінде кемеде сақталады.

Журналдың көшірмесі уәкілетті органда сақталады. Кеменің тіркелген орны (мемлекеті) ауысқан жағдайда Журналдың бұрынғы көшірмелері уәкілетті органда қалады.

7. Журналды алу үшін кеменің меншік иесі (кеменің иесі) уәкілетті органға осы Қағидалардың қосымшасына сәйкес нысан бойынша, мынадай құжаттардың көшірмелерін ұсынып, өтініш береді:

1) кемені күзету туралы халықаралық куәлік (Уақытша халықаралық куәлік);2) қауіпсіздікті басқару туралы куәлік (қауіпсіздікті басқару туралы уақытша куәлік);3) танылған сыныптау қоғамы берген кеменің сәйкестігі туралы құжат (сәйкестік туралы уақытша құжат);4) Қағидаларға сәйкес нысан бойынша Қазақстан Республикасының мемлекеттік туын көтеріп жүзу құқығы

туралы куәлік;5) Қағидаларға сәйкес нысан бойынша кемеге меншік құқығы туралы куәлік;6) журнал (бар болғанда).Егер кеме өтініш берілгенге дейін басқа туды көтеріп жүзген болса, сол ту әкімшілігі берген Журналдың

көшірмесі қоса беріледі.Журнал ауыстырылған жағдайда бұрынғы Журналдың, түзетулер тізбесінің және оған түзетулер көрсеткішінің

көшірмелері қоса беріледі.8. Уәкілетті орган кемеге Журналды әрбір беру кезінде 1-13 жолдарын толтырады. Толтырылмаған жолдарда

«N/A» деп көрсетіледі.Журналдың 7-жолы, егер бербоут-чартерлер бойынша кеме жалдаушыларды тіркеу талап етілсе және кеме

бербоут-чартер бойынша жалдауда болса толтырылады.9. Журналдардың кемелік тігіндісі мыналарды қамтиды:1) қолданыстағы Журналда ұсынылған мәліметтерге қатысты қандай болса да өзгеріс орын алған сайын осы

өзгерістер туралы мәліметтерді Журналдардың тігіндісіне қосу талап етіледі. Жаңа журнал берілгенге дейін кеменің меншік иесі (кеме иесі) немесе капитаны түзетулер парағын толтырады және оның түпнұсқасын қолданыстағы Журналға қоса тіркейді. Толтырылған түзетулер парағының данасы Журналды берген уәкілетті органға жіберіледі;

2) қолданыстағы Журналға жаңа түзетулер парағы қоса берілген жағдайда осы түзету туралы мәлімет қолданыстағы Журналға қоса берілген түзетулер көрсеткішіне хронологиялық тәртіппен енгізіледі.

Журналдағы бұрынғы жазулар өзгертілмейді, сызылмайды және жойылмайды.10. Бір және одан көп түзетулер парақтарының даналарын алып, уәкілетті орган өзгеріс болған күннен кейін

күнтізбелік жиырма күнінен кешіктірмей жаңа Журналды береді.11. Журналды алғаннан кейін кеме капитаны оның реттік нөмірін, сондай-ақ бұрынғы Журналға қоса берілген

бүкіл түзетулер парақтары мазмұнының қосылуын тексереді.Жекелеген түзетулер бұрынғы Журналда көрсетілген жағдайда кеме капитаны мынадай іс-әрекеттерді орын-

дайды:1) Журналға енгізілмеген барлық өзгерістерді енгізе отырып, жаңа түзетулер парағын толтырады және оны

бұрынғы Журналға қоса тіркейді;2) түзетулер көрсеткішінде түзетулерді атап көрсетеді және көрсеткішті бұрынғы Журналға қоса тіркейді;3) түзетулер парағының данасын Журналды берген уәкілетті органға жібереді.12. Журналдар тігінділерін жоғалтқан немесе ол бүлінген жағдайда кеменің меншік иесі немесе капитан

жоғалған немесе бүлінген құжаттарды атап көрсетіп, бұл туралы үш жұмыс күн ішінде жазбаша түрде уәкілетті органға хабарлайды.

Уәкілетті орган қолда бар деректер негізінде жоғалғандардың құжаттардың орнына олардың телнұсқаларын береді. Құжаттарда олар телнұсқалар болып табылатындығы туралы белгі қойылады.

Кеме тарихын үздіксіз тіркеу журналын жүргізу қағидаларына қосымша-1

Нысан

КЕМЕ ТАРИХЫН ҮЗДІКСIЗ TIPKEУ ЖУРНАЛЫ № _____ КЕМЕНІҢ ХТҰ НӨМІРІ: IMO __________

ЖУРНАЛ № _____ НЕПРЕРЫВНОЙ РЕГИСТРАЦИИ ИСТОРИИ СУДНА, НОМЕР ИМО СУДНА: IMO __________

CONТINUOUS SYNOPSIS RECORD (CSR) DOCUMENT № _____ FOR THE VESSEL WITH IMO NUMBER: IMO __________

Күндер жжжж/аа/кк форматта болуы тиіс.Даты должны иметь формат гггг/мм/дд.Dates should be in the format yyyy/mm/dd.

1. Бұл құжат (күні) қолданылады:Данный документ применяется с (дата):This document applies from (date):

2. Кеме туының мемлекетi:Государство флага судна:Flag State:

3. 2 жолда көрсетiлген мемлекеттің тіркеген күні:Дата регистрации государством, указанным в строке 2:Date of registration with the State indicated in 2:

4 Кеменің атауы:Название судна:Name of ship:

5. Тіркеу порты:Порт приписки:Poгt of registration:

6. Осы уақытта тiркелген кеме ие(-лер)сi:Тiркелген мекенжай(-лары)ы:Зарегистрированный(-ые) владелец(-ы) в данное время:Зарегистрированный(-е) адрес(-а):Name of cuгrent registered owner(s):Registered address(еs):

7. Тіркелген кеме иесінің сәйкестендіру нөмірі:Идентификационный номер зарегистрированного судовладельца:Registered owner identification number:

8. Егер қолданылатын болса, осы уақытта бербоут – чартер бойынша тiркелген кеме жалдаушы жағдайда:Тiркелген мекенжайы(-лары):Если применимо, зарегистрированный(-е) фрахтователь(-и) по бербоут-чар-теру в данное время:Зарегистрированный(-е) адрес(-а):If applicabIe, nаmе of current registered bareboat charterer(s):Registered address(es):

9. Компанияның атауы (СОЛАС Конвенциясының IX тарауында айқындалған мәнде):Тiркелген мекенжайы(-лары):Компанияның қауіпсіздікті басқаруға жауапты бөлiмдерінiң мекенжайы:Название компании (в значении, определенном главой IX Конвенции СОЛАС):Зарегистрированный(-е) адрес(-а):Адрес(-а) отделения(-й) компании, ответственного(-ых) за управление без-опасностью:Name of Соmраnу (International Safety Management):Registered address(es):Address(es) of its safety management activities:

10. Компанияның сәйкестендіру нөмірі:Идентификационный номер компании:Company identification number:

11. Кемеге сыныбы туралы куәлiк берген сыныптау қоғамдары:Классификационные общества, выдавшие судну свидетельство о классе:Name of all сlаssifiсаtiоn sociеties with which the ship is classed:

12. Сәйкестiк туралы құжат берген әкiмшiлiк/үкiмет/танылған ұйым:Аудиторлық тексеруді орындаған орган (егер құжатты берген ұйымнан басқа болса):Администрация/правительство/признанная организация, выдавшая Документ о соответствии:Орган, выполнивший аудиторскую проверку (если иной, чем выдавший Документ): Administration/Government/Recognized Organization which issued Document of Compliance:Body which carried out audit (if different):

13. Қауiпсiздiктi басқару туралы куәлiктi берген Әкімшілік/үкімет/танылған ұйымның атауы:Аудиторлық текcepудi орынданған органның атауы (егер құжатты берген ұйымнан басқа болса):Администрация/правительство/признанная организация, выдавшая Свидетельство об управлении безопасностью:Орган, выполнивший аудиторскую проверку (если иной, чем выдавший до-кумент):Administration/Government/Recognized Organization which issued Safety Management Ceгtificate:Body which carried out audit (if different):

14. Кемені қорғау туралы халықаралық куәлікті берген Әкімшілік/үкімет/танылған ұйым:Тексерудi орындаған органның атауы (куәлікті бергеннен басқа болса):Администрация/правительство/признанная организация, выдавшая Международное свидетельство об охране судна:Орган, выполнивший проверку (если иной, чем выдавший Свидетельство):Administration/Government/Recognized Organization which issued International Ships Security Certificate:Body which carried out verification (if diffеrеnt):

15. 2-жолда көрсетiлген мемлекеттiк туды көтеріп жүзу кемісін тіркеудің аяқталған күні:Дата прекращения регистрации судна под флагом государства, указанного в строке 2:Date оn which the ship ceased to bе registered with State indicated in 2:

16. Ескертпелер (қажет болса керек деректерді қосу):Примечания (при необходимости поместите нужные сведения):Remarks (insert information as appropriate):

Бұл деректер барлық қатынастарда дұрыс екеніне куәландырылды барлық жағынан дұрыс екендігін растайды:Настоящим удостоверяется, что данные сведения во всех отношениях верны:This is to certify that this record is correct in all respects:

Берген Әкімшілік:Выдано Администрацией:Issued by the Administration of:

Берілген жері, күні:Место и дата выдачи:Place and date of issue:

Уәкілетті тұлғаның қолы:Подпись уполномоченного лица:Signature of authorized person:

Уәкілетті тұлғаның аты:Имя уполномоченного лица:Name of authorized person:

Бұл құжатты кеме алды және кеме тарихын үздіксіз тіркеу журналдарының тігіндісіне орналастырылды:(күні)__________(қолы)______________Данный документ получен судном и помещен в подшивку журналов непрерывной регистрации истории судна:(дата)__________(подпись)___________This document was received by the ship and attached to the ship’s CSR file on the following date (fill in):_______________(Signature)_________________.

КЕМЕНІҢ ТАРИХЫН ҮЗДІКСIЗ TIPKEУ № _____ ЖУРНАЛЫНА ТҮЗЕТУЛЕР ПАРАҒЫ, КЕМЕНІҢ ХТҰ НӨМІРІ: IMO ________

ЛИСТ ПОПРАВОК К ЖУРНАЛУ № ______ НЕПРЕРЫВНОЙ РЕГИСТРАЦИИ ИСТОРИИ СУДНА, НОМЕР ИМО СУДНА: IMO ________

AMENDMENTS TO THE CONТINUOUS SYNOPSIS RECORD (CSR) DOCUMENT № _____ FOR THE VESSEL, WITH IMO NUMBER: ______

Түзетулер кестеде көрсетілген. Өзгерістер болмаған мәліметтердің қарсы жоғына «N/C» қойыңыз. Күндер жжжж/аа/кк форматта болуы тиіс.

Поправки указаны в таблице. Проставьте «N/C» напротив сведений, не подвергшихся изменениям. Даты долж-ны иметь формат гггг/мм/дд.

The amendments are shown in the table. Indicate «N/C» for all items not being changed. Dates should be in the format yyyy/mm/dd.

Мәліметтер / Сведения / Information1. Бұл құжат (күні) қолданылады:

Данный документ применяется с (дата):This document applies from (date):

2. Кеме туының мемлекетi:Государство флага судна:Flag State:

3. 2-жолда көрсетiлген мемлекеттің кемені тіркеген күні:Дата регистрации государством, указанным в строке 2:Date of registration with the State indicated in 2:

4 Кеменің атауы:Название судна:Name of ship:

5. Тіркеу порты:Порт приписки:Port of registration:

6. Осы уақытта тiркелген кеме ие(-лер)сi:Тiркелген мекенжай(-лары)ы:Зарегистрированный(-ые) владелец(-ы) в данное время:Зарегистрированный(-ые) адрес(-а):Name of cuгrent registered owner(s):Registered address(es):

7. Тіркелген кеме иесінің сәйкестендіру нөмірі:Идентификационный номер зарегистрированного судовладельца:Registered owner identification number:

8. Осы уақытта тiркелген кеме жалдаушының бербоут - чартер бойынша аты (атауы), болған жағдайда:Тiркелген мекен жай(-лары)ы:Если применимо, зарегистрированный(-е) фрахтователь(-и) по бербоут-чар-теру в данное время:Зарегистрированный(-е) адрес(-а):If applicable, name of current registered bareboat charterer(s):Registered address(es):

9. Компанияның аты-жөнi (СОЛАС Конвенциясының IX бөлiмiнде белгiленген мағынасында):Тiркелген мекен-жайы:Компанияның қауіпсіздікке жауапты бөлiмiнiң атауы:Название компании (в значении, определенном главой IX Конвенции СОЛАС):Зарегистрированный(-е) адрес(-а):Адрес(-а) отделения(-й) компании, ответственного(-ых) за управление без-опасностью:Name of Соmраnу (International Safety Management):Registered address(es):Address(es) of its safety management activities:

10. Компанияның сәйкестендіру нөмірі:Идентификационный номер компании:Company identification number:

11. Кеме сыныбы туралы куәлiк берген сыныптау қоғамдары:Классификационные общества, выдавшие судну свидетельство о классе:Name of all сlаssifiсаtiоn sociеties with which the ship is classed:

12. Сәйкестiлiк туралы құжатты берушi Әкiмшiлiк/үкiмет/танылған ұйым:Аудиторлық тексеру жүргiзген органның атауы (егер Құжатты берген ұйымнан басқа болса):Администрация/правительство/признанная организация, выдавшая Документ о соответствии:Орган, выполнивший аудиторскую проверку (если иной, чем выдавший Документ):Administration/Government/Recognized Organization which issued Document of Compliance:Body which carried out audit (if different):

13. Қауiпсiздiктi басқару туралы куәлiктi берген Әкімшілік/үкімет/танылған ұйымның атауы:Аудиторлық текcepicтi жүргiзген органның атауы (егер Куәлікті берген ұйымнан басқа болса):Администрация/правительство/признанная организация, выдавшая Свидетельство об управлении безопасностью:Орган, выполнивший аудиторскую проверку (если иной, чем выдавший Свидетельство):Administration/Government/Recognized Organization which issued Safety Management Ceгtificate:Body which carried out audit (if different):

14. Кемені қорғау туралы Халықаралық куәлікті берушi Әкімшілік/үкімет/танылған ұйымның атауы:Аудиторлық тексерудi жүргiзген органның атауы (егер Куәлікті берген орган-нан басқа болса):Администрация/правительство/признанная организация, выдавшая Международное свидетельство об охране судна:Орган, выполнивший проверку (если иной, чем выдавший Свидетельство):Administration/Government/Recognized Organization which issued International Ship Security Certificate:Body which carried out verification (if diffеrеnt):

15. 2 жолда көрсетiлген мемлекеттiк ту астында жүзудің тіркеу мерзімінің аяқталған күні:Дата прекращения регистрации судна под флагом государства, указанного в строке 2:Date оn which the ship ceased to bе registered with State indicated in 2:

16. Ескертпелер (қажет болса керек деректерді қосу):Примечания (при необходимости поместите нужные сведения):Remarks (insert relevant information as appropriate):

Осы берілген ақпараттың барлық жағынан дұрыс екендігін растайды:Настоящим удостоверяется, что данные сведения во всех отношениях верны:This is to certify that this record is correct in all respects:

Компания немесе кеме капитаны орындаған:Исполнено компанией или капитаном судна:Issued by the Company or Master:

Орындалу күні:Дата исполнения:Date of issue:

Уәкілетті тұлғаның қолы:Подпись уполномоченного лица:Signature of authorized person:

Уәкілетті тұлғаның аты:Имя уполномоченного лица:Name of authorized person:

КЕМЕНІҢ ТАРИХЫН ҮЗДІКСIЗ TIPKEУ № _____ҚҰЖАТЫНА ТҮЗЕТУЛЕР НҰСҚАУЫ, КЕМЕНІҢ ИМО НӨМІРІ: IMO ___________

УКАЗАТЕЛЬ ПОПРАВОК К ДОКУМЕНТУ № ____ НЕПРЕРЫВНОЙ РЕГИСТРАЦИИ ИСТОРИИ СУДНА, НОМЕР ИМО СУДНА:

IMO ___________

INDEX OF AMENDMENTS TO THE CONТINUOUS SYNOPSIS RECORD (CSR) DOCUMENT № ____ FOR THE VESSEL,

WITH IMO NUMBER: IMO ___________

Осы Кеме тарихын үздiксiз тіркеу журналы берiлгеннен кейін компания немесе кеменің капитаны мәліметтерге мынадай түзетулер жасап, кеме тарихын үздiксiз тіркеу журналыдарының тігілімінe орналастырды және журналға орналастырғандарды Әкімшіліктің назарына жеткізді:

После выдачи данного журнала непрерывной регистрации истории судна, компанией или капитаном судна были сделаны, помещены в подшивку журналов непрерывной регистрации истории судна и доведены до сведения Администрации, следующие поправки к сведениям, помещенным в журнал:

After this CSR document was issued, the following amendments to entries on the document have been made bу the Соmраnу оr the Master, have been attached to the ship’s CSR file and have been notified to the Administration:

Түзетулерді қолдану күні:

Дата применения по-правок:

Date of application of Amendments:

Кеме тарихын үздiксiз тіркеу журналындағы деректерге түзетулер

(2-13 жолдары)Поправки к сведениям в журнале не-

прерывной регистрации истории судна (строки 2-13)

Amendments to CSR Information (2-13)

Түзетулер парағын кеме тарихын үздiксiз тіркеу журналдарының тікпесіне енгізу күні:

Дата помещения листа поправок в подшивку журналов непрерывной регистрации истории

судна:Date amendment form attached to the ships

CSR file:

ЕСКЕРТПЕ: Егер түзетулер жоғарыда көрсетiлген кестеге сыймаған жағдайда, осы кестенің көшiрмелері осы параққа қосымша ретінде қосыңыз. Бұл қосымшалар «1-ден» басталып одан әрі нөмірлердің өсу тәртібімен нөмірлену тиіс.

қосымша қосылған жағдайда көрсетіңіз:Осы параққа №______ қосымша қосылды.

ПРИМЕЧАНИЕ: Если поправок больше чем может вместить приведенная выше таблица, то добавьте копии данной таблицы, как Дополнения к данной странице. Такие Дополнения следует нумеровать начиная с «1» и да-лее в порядке возрастания номеров.

При добавлении Дополнения указывайте:К данной странице добавлено Дополнение № ____

NOTE: If more amendments аге issued than allowed for in the above table, add copies of this table as Appendices to this page. Such Appendices should bе numbered from «1» and upwards.

When relevant, indicate as follows:Appendix no _________ has bееn added to this page.

Кеме тарихын үздіксіз тіркеу журналын жүргізу қағидаларына қосымша-2

Нысан_______________________________________________________________(Сауда мақсатында теңізде жүзу саласындағы уәкілетті органның атауы)

ӨТІНІШ

Төменде көрсетілген кемеге кеме тарихын үздіксіз тіркеу журналын (Журнал) беруіңізді сұраймын және қажетті деректерді көрсетемін:

Өтініш: - кемеге Журналды алғаш беруге …………- қолданыстағы Журналды айырбастау қажеттілігіне .......- Журналдың жоғалуына телнұсқа беру қажеттілігіне..…...........….........байланысты (қажетті бағанда белгі қою)

р/н№

Деректеме Сипаттама

1 2 31 Кемені Мемлекеттік кеме тізілімінде мемлекеттік тіркеу күні2 Кемені бербоут-чартер бойынша жалданған кемелер мемлекеттік тізілімінде

тіркеу күні 3 Кеме атауы 4 Кеме атауы (латынша)5 Кеменің Халықаралық теңіз ұйымының (ХТҰ) нөмірі6 Тіркеу порты7 Тіркелген кеме иесі, мекенжайы8 Тіркелген кеме иесі, мекенжайы (мәліметтер латынша)9 Кеме иесінің ХТҰ нөмірі

10 Бербоут-чартер бойынша тіркелген жалдаушы, мекенжайы11 Бербоут-чартер бойынша тіркелген жалдаушы, мекенжайы (латынша)12 Тіркелген мекенжайы мен өңірлік бөлімнің мекенжайын көрсете отырып

(қолданылатын болса), кемені қауіпсіз пайдалануды басқару бойынша өзіне міндеттеме алған компания

13 Тіркелген мекенжайы мен өңірлік бөлімнің мекенжайын көрсете отырып (қолданылатын болса), кемені қауіпсіз пайдалануды басқару бойынша өзіне міндеттеме алған компания (мәліметтер латынша)

14 Кемені қауіпсіз пайдалануды басқару бойынша өзіне міндеттеме алған компанияның ХТҰ нөмірі

15 Кемеге сыныптау куәлігін берген сыныптау қоғамы немесе қоғамдар16 Кемеге сыныптау куәлігін берген сыныптау қоғамы немесе қоғамдар (мәліметтер

латынша)17 Сәйкестік туралы құжат берген ұйым (15-тармақта көрсетілгеннен өзгеше болса)18 Сәйкестік туралы құжат берген ұйым (16-тармақта көрсетілгеннен өзгеше болса)

(мәліметтер латынша)19 Аудит өткізетін ұйым (17-тармақта көрсетілгеннен өзгеше болса)20 Аудит өткізетін ұйым (18-тармақта көрсетілгеннен өзгеше болса), (мәліметтер

латынша)21 Қауіпсіздікті басқару туралы куәлікті берген ұйым (15-тармақта көрсетілгеннен

өзгеше болса)22 Қауіпсіздікті басқару туралы куәлікті берген ұйым (16-тармақта көрсетілгеннен

өзгеше болса), (мәліметтер латынша)23 Кемені қорғау туралы куәлік берген ұйым 24 Кемені қорғау туралы куәлік берген ұйым (мәліметтер латынша)25 Кеменің қорғалуын тексеруді орындаған ұйым (22 тармақта көрсетілгеннен

өзгеше орындаған болса)26 Кеменің қорғалуын тексеруді орындаған ұйым (23 тармақта көрсетілгеннен

өзгеше болса), (мәліметтер латынша)

Қоса беріліп отырған құжаттар: (атап көрсету)Жоғарыда көрсетілген ақпараттың түпнұсқалығын растаймын.(Өтінім берген тұлғаның лауазымы мен қолы)КүніОрындаушы: Т.А.Ә.А.Телефон:




Теңізде мұнай операцияларын жүргізуді жүзеге асыратын қауіпті өндірістікобъектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы

«Азаматтық қорғау туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 12-2-бабының 14) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған Теңізде мұнай операцияларын жүргізуді жүзеге асыратын қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидалары бекітілсін.



2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмелерін мерзімді баспа басылымдарында және «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастыруды;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Заң департаментіне осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.




«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрі ________________ Е. Досаев2015 жылғы 12 қаңтар

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Энергетика министрдің міндетің атқарушы ________________ Ұ. Қарабалин2015 жылғы 8 қаңтар

(Жалғасы 26-бетте).



Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің2014 жылғы 30 желтоқсандағы №356 бұйрығымен бекітілген

Теңізде мұнай операцияларын жүргізуді жүзеге асырат ын қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Теңізде мұнай операцияларын жүргізуді жүзеге асыратын қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік

қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Азаматтық қорғау туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңы 12-2-бабының 14) тармақшасына сәйкес әзірленді және теңізде мұнай операцияларын жүргізуді жүзеге асыр атын қауіпті өндірістік объектілерінің өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:1) блок-модуль – коммуникациясы бар технологиялық және қосымша жабдық кешенін немесе тұрғын, қоғамдық,

санитарлық-тұрмыстық үй-жайларды; тікұшақ алаңын қамтитын көлемді тасымалдауға болатын металл конструк-циясы;

2) грифон - ұңғыманың құбырдан тыс кеңістігі бойынша үлкен қысымм ен жылжитын флюидтің (жиі газдық) бетке кенеттен жарып шығуы;

3) жабық үй-жай - терезелері, есіктері, жабылатын люктері, қылталары болуы мүмкін, қалқамен, палубамен (төсеумен), сүйрегішпен толығымен шектелген үй-жай;

4) жарылыс қаупі бар аймақ - жарылыс қаупі бар қоспалары бар немесе пайда болуы мүмкін үй-жай немесе үй-жайдағы немесе сыртқы қондырғыдағы шектеулі кеңістік;

5) желілік қайтарғыш клапан - бір немесе бірнеше режимдік параметрлердің өзгеруі кезінде ұңғымалар мен құбырларының істен шыққан желілерінің қимасын автоматты жабуға арналған құрылғы;

6) қоғамдық үй-жайлар - асхана, дем алу, темекі шегу бөлімшелері және сол сияқты, осы үй-жайларға жанасып жататын дәліздер, вестибюльдер және тамбурлар;

7) көлбеу-бағытталған ұңғыма - кенжардың тігінен белгілі бір ауытқуы қарастырылатын ұңғыма, ал оқпан алдын ала берілген пішін бойынша жүргізіледі;

8) көп қабатты теңіз стационарлық тұғырнамасы - пайдалану ұңғымаларының және технологиялық жабдықтың сағасы төменгі қабатта, ал бұрғылау ұңғымасының және бұрғылау жабдығының сағасы, тұрғын, қызметтік және тазалық үй-жайларының блогы, тікұшақ алаңы жоғарғы қабатта орналасатын, ұңғымаларды бір мезгілде бұрғылауға және пайдалануға арналған жоғарғы құрылыстағы модульді орындауындағы блок тұғырнамасы;

9) манифольд – жоғары қысымға есептелген және белгілі бір сызба бойынша жалғасқан, және де қажетті бекіту, бұрғылау қолжеңдерімен және компенсаторлармен жабдықталған, бірнеше құбырларды білдіретін мұнай газ арматурасының элементі;

10) мұнай операциялары - мұнай барлау, өндіру, қажетті технологиялық және ілеспе объектілердің құрылысы мен пайдалану бойынша жұмыстар;

11) мұнай-газ құрылыстардың технологиялық және ілеспе объектілері - мұнай және газ өндіру және тасымал-дау кезінде теңіз мұнай-газ құрылыстарындағы техникалық құрылығылар, құбырлары, өндірістік ғимараттармен мен құрылыстар;

12) мұнара үсті порталы – теңіз мұнай-газ құрылыстарында бұрғылаудың жаңа орнына ауысуын қамтамасыз ететін механизммен жабдықталған, мұнаралы-шығырлы жабдығы бар құрылыс;

13) орталық өрт посты - өртті анықтау белгісінің станциясы және жарылыс қаупі бар аймақтарда газ бен мұнайдың болуы туралы дабыл белгісі шоғырланған, тәулік бойы вахтамен, теңіз мұнай-газ құрылыстарының инженерлік-технологиялық постысы үй-жайы немесе үй-жайының бөлігі;

14) өнімжолдары - технологиялық тұғырнамаға немесе жинаудың орталық жағалаулық пунктіне пайдалану ұңғымалары бұтасының өнімі тасымалданатын құбырлары;

15) персонал - теңіз мұнай-газ құрылыстарда жұмыс істейтін немесе қызметтік функцияларды атқаратын адам-дар. Тікұшақпен тасымалдау кезінде персонал қызметтік жолаушылар ретінде ресімделеді;

16) рұқсат беру наряды - жұмыс істеп тұрған кәсіпорыннан шығатын өндірістік қауіптілігі бар және туында-уы мүмкін кезде, жұмыс істеп тұрған кәсіпорынның аумағында құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізу кезінде ресімделетін жұмыс жүргізу тапсырмасы;

17) сыртқы байланыс құралдары - радио толқын және байланыстың кабельдік желілерінің көмегімен ақпаратты беру және қабылдауға арналған құралдар. Сыртқы байланыс құралдарына: радио байланыстың негізгі, авариялық және пайдалану құралдары, радиорелелік және кабельдік байланыс жатады;

18) таратқыш құбырлары - ұңғыманы басу үшін сорғыларды пайдалану ұңғымаларының манифольдімен қосатын, бекіткіш құрылғылары бар құбырлары;

19) теңіз мұнай-газ құрылыстары - су үсті құрылысында мұнай мен газды бұрғылауға, өндіруге арналған бұрғылау, технологиялық және қосалқы жабдықтар, сондай-ақ әкімшілік тұрғын үй-жайлар мен тікұшақ алаңы орналасқан, максималды толқындау деңгейінен асатын құрылыс;

20) теңіз мұнай-газ құрылыстарының жоғарғы құрылысы - теңіз мұнай-газ құрылыстарының тіреу блогының негізіне бір немесе бірнеше қабатта орнатылғанконструкциялар, блок-модульдер және жабдықтар;

21) технологиялық жабдық - мұнай және мұнай газдары немесе тез тұтанатын сұйықтар бар бұрғылау ерітіндісі айналымда болатын жабдық;

22) технологиялық регламент - процесті жүргізу технологиясын немесе оның жекелеген сатыларын (опера-цияларды), өнім өндірісінің режимдері мен технологиясын, жұмыстың қауіпсіз шарттарын айқындайтын негізгі технологиялық құжат;

23) тұрғын үй-жайлар - персоналдың өмір сүруіне арналған үй-жайлар, осы үй-жайларға жанасып жататын дәліздер, вестибюльдер және тамбурлар;

24) ұңғымалар қатары - бұрғылау қондырғысының қабылдау көпіріне перпендикуляр, ұңғыманың екі және одан да көп сағасының тік сызық бойынша жүйелік орналасуы;

25) ұңғымаішілік қайтарғыш клапан - бір немесе бірнеше режимді параметрлердің өзгеруі кезінде бүркегіш ұңғымасының қаттық флюиді ағынының қимасын автоматты жабуға арналған құрылғы;

26) шығарылуға қарсы жабдық – мұнай және газ ұңғымаларын салу және жөндеу кезінде қауіпсіз жұмыс жүргізу, шығарындылар мен ашық атқыламалардың алдын алу мақсатында мұнай және газ ұңғымаларының сағасын тығындауға арналған жабдықтар кешені;

27) ішкі байланыс құралдары - постылар мен үй-жайларының өзара байланысына арналған құралдар. Ішкі бай-ланыс құралдарына: телефонды, сымды, радио және дауыс зорайтқыш байланыс жатады;

28) эвакуациялау жолы - персоналды жұмыс орындарынан және тұрғын және қоғамдық орындардан жиын алаңына және құтқару құралдарына (қайықтар, капсулалар, тікұшақтар, жолы кемелер және сол сияқты) отырғызу үшін алаңға қауіпсі з ауыстыру.

2. Теңізде мұнай операцияларын жүргізуді жүзеге асыратын қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі

1-параграф. Теңіз мұнай-газ құрылыстарын өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын талаптары

3. Теңіз мұнай-газ құрылыстарының конструкциялары тасымалдау, берілген нүктеде орнату және пайдалану процесінде оларға түсетін жүктемелерге орнықты болуы тиіс.

4. Барлық теңіз мұнай-газ құрылыстары үшін әзірленеді және ұйым басшысымен (қауіпті өндірістік объектінің иесімен) бектіледі:

1) жобалық құжаттамалар;2) технологиялық регламенттер;3) аварияны жою жоспары (бұдан әрі - АЖЖ), онда ерекше жағдайлар ескеріле отырып, персоналдың ава-

рияларды болдырмау және авариялық жағдайларды жою, өртті сөндіру бойынша жедел әрекеттері, сондай-ақ эвакуациялау жоспары көзделеді.

Эвакуациялау жоспарын әзірлеу кезінде барлық мүмкін болатын қауіпті факторларға, аварияларға және персоналдың өміріне және денсаулығына зиян келтіруі мүмкін авариялар салдарына бағалау жүргізіледі. Мүмкін бо-латын барлық қауіпті жағдайлар және авариялар үшін персоналдарды құтқарудың мынадай тәсілдері айқындалады:

1) шектеулі уақытқа дейін немесе қауіп дабылы жойылғанға дейін персоналды теңіз мұнай-газ құрылыстары орналасқан арнайы уақытша панаханаларда паналату;

2) объектіні тастап кетпей теңіз объектісінің қауіпсіз участкелерінде персоналдарды паналату;3) персоналдарды теңіз мұнай-газ құрылыстарынан ұжымдық құтқару құралдарымен эвакуациялау.Теңіз мұнай-газ құрылыстарында әрбір вахта персоналымен айына бір реттен кем емес жұмыстарды қауіпсіз

жүргізуге жауапты тұлғамен эвакуациялау бойынша практикалық оқулар жүргізіледі. Ол кезекші кемелер мен тікұшақтарды ескертеді, қажет болуына қарай жақын жерде жүзіп жүрген кемелерді көмеккке шақыра отырып, «халықаралық апат дабылын» жібереді.

Құрылыстарда және теңіз мұнай-газ құрылыстары үй-жайларында эвакуациялау схемалары және авариялық жағдайлар кезінде қозғалыс бағытын көрсететін белгілер ілінеді.

5. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында операциялар жүргізу кезінде иесі ретінде ұйымның техникалық басшысы бекіткен Жұмысты ұйымдастыру жоспарында (бұдан әрі - ЖҰЖ) міндеттері және өкілдіктерін көрсете отырып, қауіпсіз жұмыс жүргізуге жауапты адамды тағайындайды.

6. Персонал және теңіз құрылысына келушілер кіріспе нұсқамадан өтеді, объектіде болған кездегі қауіпсіздік ережлері және авариялар туындаған кездегі әрекеттермен, журналға тіркеумен танысады.

7. Теңіз мұнай-газ құрылыстарының персоналы тұрғын блоктан тыс болған жағдайда, өзімен жеке қорғаныс заттары (бұдан әрі – ЖҚЗ) болуы тиіс.

8. Жұмыс аймағында күкүртсутегінің шекті рұқсат етілген концентрациясына (бұдан әрі – ШРК) жеткен кезде ден қою және қорғаныс жарақтары мен ЖҚҚ пайдалану шаралары қабылданады.

9. Күкіртсутегінің ШРК асатын кезде газдалу жағдайларында жұмыс істейтін персонал ауаны мәжбүрлеп беру-мен шлангалы газқағарда немесе демалу аппараттарда жұмыс істеуі тиіс.

10. Газдану жағдайында жұмыс істейтін персонал баллондағы ауа қысымы бар персоналдың газдалған аймақтан кетуіне жеткілікті жұмыс ұзақтығына есептелген, өзін өзі құтқаратын демалу аппаратурасының жиыны-мен қамтамасыз етіледі.

11. Күкіртсутекті газдалу жағдайында ұзақ уақыт жұмыс істеу кезінде үнемі ауаны беруді қамтамасыз ету үшін ауа коллекторларының, шлангілердің және маскалардың жүйесі көзделеді.

12. Эвакуациялауге арналған қосымша кемелерде (теңіз кемелері, тікұшақтар) қауіпсіз ауа бере отырып, адам-дарды орналастыру үшін бөлік болуы тиіс. Эвакуациялау кезінде палубада жұмыс істеуге мәжбүр персонал демалу аппараттарымен қамтамасыз етуі тиіс.

Өрттің (жарылыстың) пайда болу мүмкіндігімен байланысты авариялық жағдайлар кезінде, жоғарғы палубада суды беруді және қорғаныс су бүркеуінің қалыптасуын қамтамасыз ететін теңіз мұнай-газ құрылыстарында өрттік және құтқару кемелерінің кезекшілігі ұйымдастырылады.

Теңіз мұнай-газ құрылыстары кеменің желденген жағына келуді және адамдарды тиеу-түсіруді қамтамасыз етуге арналған тікұшақ алаңымен және айлақтық-отырғызу құрылғылармен жабдықталады. Судың құйылуы және қайтуы болған кезде айлақтық-отырғызу құрылғыларының биіктігі арқандап байлау және түсіруді қамтамасыз етуі тиіс.

13. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында анемометрлер, сиреналар, реанимациялық жабдық, құтқару арқандары және байланған қауіпсіздік белдіктерін қамтитын қосымша қорғаныс жабдығы орнатылуы тиіс.

14. Жеке құтқару құралдарының саны (құтқару күртешелері және гидрокостюмдер) объектіде (эвакуациялау кезінде ұйықтау үй-жайларында және жинау пунктерінде штаттық жиынтық бойынша) болатын барлық адамдарды бір уақытта құтқару үшін қажетті, екі есе норманы қамтамасыз етуі тиіс. Жеке құтқару құралдарында суға түскен кезде жандандырылатын, люменесцензияланатын сызықтармен және белгі шамдарымен қызғылт сары түсті болуы тиіс.

Тұрғын-үй жайда сақталатын, минималды жеке авариялық құтқару жиыны: гидрокостюм, құтқару күртешесін (жүзетін гидрокостюм), түтінге қарсы капюшон, отынға тұрақты қолғаптар және шамды қамтиды.

Теңіз мұнай-газ құрылыстарын пайдалану кезінде суда ұжымдық құтқарудың құралдарының саны объектіде тұрақты болатын адамдардың штаттық санынан 50 пайыздан асуы тиіс.

Үй-жайдан тыс орналасатын, әрбір жұмысшының ЖҚҚ жиынтығына мыналар кіреді: каска (шлем), металл тұмсықтар мен ұшы бар қорғаныс аяқ киім, ұшқыннан қорғайтын комбинезон, қолғаптар немесе жеңдер, кемінде 10 мин қысылған ауамен өзін өзі құтқарғыштар (газдан құтқарғыштар), қорғаныс көзілдіріктер және құлақшындар.

Құтқару құралдары (арқандар, қайықтар, салдар, гидрокостюмдер және күртешелер) бекітілген кесте бойын-ша сыналады және тексеріледі. Қорғаныс құралдарын тексергеннен кейін мынадай сынақ мерзімі туралы белгі (мөр, қалып) жасалады.

15. Қызмет көрсетуші персоналдың вахтасының әрбір ауысуы кезінде теңіз мұнай-газ құрылыстарында ұжымдық құтқару құралдарының дұрыстығы тексеріледі. Анықталған бұзушылықтар дереу жойылады.

16. Теңіз мұнай-газ құрылыстарына келген кезде бақылаушы адамның вахтасы ауысқан кезде әрбір ұжымдық құтқару құралдары бойынша аға қызметкерлер, журналда тиісті жазба жүргізу арқылы соңғыларын қабылдауды-тапсыруды жүзеге асырады.

Әрбір жұмысшы немесе келуші өзінің жинау пунктін және ұжымдық құтқару құралын білуі қажет.Қозғалыс және қауіпті учаскелердің схемасы көрінетін жерге ілінеді.17. Барлық авариялық жағдайларда АЖЖ сәйкес хабарландырулар жүргізіледі.Жұмыс орындарында барлық байланыс құралдары жанында авария мен өрт туралы дабыл беру, денсаулық

пункті, диспетчерлік пункті қызметкерлерін және басқаларды шақыру тәртібі көрсетіле отырып, белгілер ілінеді.18. Теңіз мұнай-газ құрылыстарының барлық қызметтері байланыс құралдарымен жабдықталады, мынаны

қамтамасыз етеді:1) теңіз қозғалмалы кемесі үшін бөлінген жиілік өрісінде теңіз кемелерімен (соның ішінде өрттік) радио байланыс;2) кәсіпшілік және бұрғылау жұмыстарының басшысымен, жергілікті өрт қызметімен, жағалаудағы базамен бай-

ланыс (радио осы мақсаттар үшін бөлінген жиілік өрісінде; радиореле немесе сымды);3) авиациялық қызмет үшін бөлінген жиілік өрісінде қызмет көрсету тікұшақтарымен радио байланыс;4) тұғырнама қызметтерінің өзара телефон (радио) байланысы;5) орталық басқару орнынан тұрғын, қоғамдық және өндірістік үй-жайларға хабар беру байланысы;6) тікұшақ алаңы, тұрғын үй-жайлар және аэропост арасындағы екі жақты хабар беру байланысы.19. Персонал үнемі болатын теңіз мұнай-газ құрылыстарында және қосымша жағалау қызметтерінде теңіз

және әуе авариялық байланыстың тұрақты жұмыс істейтін арналарына мониторинг тәулік бойы жүзеге асырылады. 20. Теңіз операцияларын қалыпты ұстау үшін қолданылатын, теңіз және әуе кемелері радиомаяктардан тиісті

дабыл қабылдағыштармен жабдықталады.21. Барлық байланыс құралдарын қамтамасыз ету үшін тұғырнаманы қоректендірудің негізгі және авариялық

көздерінен электр энергиясын беру көзделеді.Байланыс құралдарын қоректендірудің негізгі және авариялық көздерін ажыратқан кезде резервті аккумуля-

торлардан қоректендіру көзделеді.22. Радио жабдық үй-жайларда теңіз мұнай-газ құрылыстары тұрғын блогының жоғарғы үй-жайларына ор-

натылады.23. Радиорубкада байланыс құралдарына қатысы жоқ жабдықты орналастыруға жол берілмейді.24. Командалық байланыс құрылғыларының дауыс зорайтқыштар барлық тұрғын, қоғамдық және өндірістік

үй-жайларда, ашық жұмыс алаңдарында орнатылады. Бұл ретте командалық байланыс құрылғысы толық тиелген және шекті күшейтілген кезде қызметтік нұсқамаларды микрофонды постардан орындаудың минималды қатты деңгейі осы орындардағы шу деңгейінен 20 децибелге дейін берілуді қамтамасыз етеді.

25. Байланыс сымдары және антеналық-фидерлі құрылғы механикалық зақымданулардан қорғалуы тиіс. Жарылыс қаупі бар аймақтарда антеналық құрылғыларды орнатуға жол берілмейді.

26. Теңіз мұнай-газ құрылыстарының жоғарғы қабаттарында түнде немесе қолайсыз метеорологиялық жағдайларда (қар, мұз) жұмыс істеуге жол берілмейді.

Теңіз мұнай-газ құрылыстарында метеожинақтар мен дауылдық ескертулердің тәулік бойы қабылдауын, жедел және шұғыл ақпаратты беруді қамтамасыз етеді.

Осы мақсатта теңіз мұнай-газ құрылыстары пайдаланатын ұйым мынадай гидрометеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз етеді:

1) тәуліктік толқын және ауа райы болжамы;2) жартылай тәуліктік толқын және ауа райы болжамы;3) келесі екі күнге толқын және ауа райы болжамы;4) табиғаттың қауіпті көріністері туралы ескерту.Ақпаратты беру уақыты теңіз мұнай-газ құрылыстары пайдаланатын ұйымның және гидрометеорологиялық

қызмет басқармасының келісілген шешімімен белгіленеді.Гидрометеорологиялық ақпарат вахталық радиооператормен «Ауа райы болжамы журналында» тіркеледі.27. Теңіз мұнай-газ құрылыстары жобасының көрсеткіштеріне және техникалық шешіміне сәйкес аварияларды

жою және қауіпсіз жерге эвакуациялау кезінде адамдарды өрттен, жоғары температурадан, түтіннен, иісті газдан, жарылыстан, қорғау үшін қауіпсіз жертөле жабдықталады.

Уақытша баспанаға эвакуациялау жолдары төтенше жағдайдың барлық кезеңінде қол жетімділікті қамтамасыз етумен, өрт пен жоғарғы температурадан қорғаныспен қамтамасыз етіледі.

28. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында жұмыс алаңдары және үй-жайларда кемінде екі эвакуациялау шығатын жер (негізгі және авариялық) болуы тиіс.

Эвакуациялау жолдарындағы есіктерде ілмектер бар және эвакуациялау барысында қозғалыс бағытына ашылады.

Қайықтық (отырғызатын) алаңға әкелетін траптың ені 1,2 метр кем емес. Отырғызу (қайықтық) алаңның кон-струкциясы персоналды алаңның екі жағынан ұжымдық құтқару құралдарына отырғызуды қамтамасыз етуі тиіс.

29. Эвакуациялау жолдар, суға түсетін құрылғыларды қоса алғанда, ұжымдық құтқару құралдарын орналасты-ру орындары, түсіру орнындағы теңіз беткейіне қараңғы уақытта жұмыс және авариялық жарық беру көзделеді.

30. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында ұйым персоналы өндірістік бақылау жүргізеді, оны жүргізген кезде мы-налар тексеріледі:

1) мұнай операцияларын қауіпсіз жүргізу;2) құрылыстардың сапасы, пайдалану, объектілерді тоқтату және жою;3) бекітілген құжаттаманы жүргізу.31. Жұмыстарды бастау алдында мыналар тексеріледі:1) жауапты басшыны тағайындау туралы шешім;2) персоналды үйрету және жұмысқа рұқсат беру;3) техникалық құрылғыларға паспорттар;4) жабдықтың және құбырларының сынау актілері.32. Орындаушылар тобына тапсырма берілген кезде қауіпсіздік талаптарының орындалуын қамтамасыз ететін

және объектіде жұмыс жүргізу кезінде өндірістік бақылауды жүзеге асыратын жауапты жетекші тағайындалады.

2-параграф. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында объектілерді салу кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын талаптар

33. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында объектілерді салуды бастау алдында жобалық құжаттамалар әзірленеді.Құрылыс объектілерін салу немесе реконструкциялау объектілерін жобалау алдында инженерлік іздестірулер

(инженерлік-гидрографикалық, геодезиялық, геологиялық, гидрометеорологиялық) жүргізіледі. Орындаушы іздестіру кезінде алынған материалдар мен мәліметтердің толықтығын қамтамасыз ет еді.

Теңізде кен орындарын жайластыру жобасын әзірлеу кезінде технологиялық жабдығын жинақтау нұсқасы, мұнай мен газды дайындау технологиялық операциялары және теңіз мұнай-газ құрылыстарында орналасқан өндірістік, тұрғын, қоғамдық және қосалқы үй-жайларда орналастыру айқындалады.

Теңіз мұнай-газ құрылыстарының жұмыс орындарында өндірістік үй-жайларда мұнай және газ құбырларының ұзындығы мен диаметрін көрсете отырып, бұрғылау және пайдалану жабдығының құбырларының және тірегіш құрылғылардың орналасқан орындарының схемасы ілінеді.

Жабдықтың құбырлары мен тірегіш құрылғыларының орналасуындағы барлық өзгерістер мен толықтырулар бір тәулік ішінде технологиялық схемаларға енгізіледі.

Жарылыс, өрт немесе газдалу кезінде персоналды қорғау үшін уақытша баспана көзделеді. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында уақытша паналау үй-жайы эвакуациялау үшін қажетті уақытқа жарылыстың әсерінен, түтін мен газдың кіруінен, тұтану мен өрттің таралуынан қорғалады.

Барлық конструкциялар және үй-жайлардың сыртқы қабырғалары болаттан жасалады.34. Тұрғын үй-жайлар неғұрлым қауіпті жұмыс учаскелерінен, ұңғыма сағаларынан, бұрғылау ерітінділерін өңдеу

жүйесінен, қозғалтқыштардан, сорғылардан, мұнай және жанар-жағармай материалдары бар ыдыстардан алыстатылады.Тұрғын үй-жайлар және уақытша паналар мұнай мен газды дайындау және тасымалдау қондырғысынан,

қысымен жұмыс істейтін мұнай кәсіпшілік жабдығынан (сепараторлар, жылу алмастырғыштар, компрессорлар, өнім жолдарынан) шекті мүмкін болатын қауіпсіз қашықтықта орнатылады. Тұрғын үй-жайлардан негізгі авариялық шығу қондырғыднан қарама-қарсы жақта орналасады.

35. Персоналдың үнемі болуын талап ететін, теңіз объектілерінде алғашқы көмек көрсету бойынша медициналық үй-жайлар және персоналдың санына тиісті оқшаулау үй-жайлары көзделеді.

36. Медициналық пункт тікұшақ алаңына және/немесе су көлігімен эвакуациялау орнына жақын орналасады және жәбірленушіні немесе ауырған адамды қауіпсіз тасымалдау үшін зембілдермен және құралдармен жабдықталады.

(Жалғасы. Басы 25-бетте). 37. Үй-жайларда кірме-тартқыш желдеткіш көзделген. Лақтыру және ауа жинау шахталарының өзара орналасуы өңделген ауаны соруды болдырмауы тиіс.

38. Ауаны жинау құрылғылары жарылыс қаупі бар аймақтан тыс орналасады және жарылыс қаупі бар заттардың шекті рұқсат етілген шоғырлануы 20 пайызға жеткен жағдайда, желдету жүйесін автоматты қосу құрылғысымен жабдықталады.

39. Жарылыс қаупі бар газдар немесе булардың кенеттен қарқынды бөлінуі мүмкін өндірістік үй-жайларда авариялық желдету көзделеді. Авариялық сорудың желдеткіштерін іске қосу газ талдағыштарының датчиктердің дабылынан автоматты болуы тиіс.

40. Жарылыс қаупі бар үй-жайларда орнатылатын желдеткіш агрегаттары жарылыстан қорғалып орындалған.41. Бірнеше жарылыс қаупі бар үй-жайларды жалпы ауа өткізгіштермен біріктіруге жол берілмейді. Желдету

жүйелері өрт тежегіштермен жабдықталады.42. Газдану қаупі бар жарылыс концентрациясына дейінгі жоғары тәуекелі кезінде жарықтандыру жарылысқа

қауіпсіз түрде қолданылады. Жарылыс қаупі бар газ концентрациясын (күкіртсутек, күкірттің қостотқы, азоттың ди-оксиды, көміртектің оксиды, бензол, толуол және ксилол) бақылайтын дабылдағыш көзделеді.

43. Мұнай өнімдерінің, химиялық реагенттерінің төгілуі мүмкін өндірістік үй-жайларда сырғанауын алдын алатын және шықпалары жоқ алмалы-салмалы төсемдер көзделеді.

Теңіз мұнай-газ құрылыстарының төсем конструкциясы ағынды суларды жинау блогының жағына еңіс ағынды суларын жинау үшін кәріз су жүйесін көздейді.

44. Порталдың мұнара үсті төсемі ағындарды бұру және өнеркәсіптік ағындардың блогымен дайындалады.Жұмыс алаңының төсемінде роторда шлангасына арналған тесігі бар шешілетін клапан көзделеді.Бұрғылау және пайдалану ұңғымаларының оқпандарының, шыңырау құбырларының және алаң төсемімен

бұрғылау құбырларын ауырлатуға арналған кассеталардың тұмшалап жанасу жалғамаларымен қамтамасыз етіледі.45. Ағатын сұйықтарды жинауға теңіз мұнай-газ құрылыстары әрбір қабаттарында төсем көзделеді. Төсемде

тұғырнаманың барлық өлшемі бойынша, биіктігі 150 миллиметр болатын жиектеуі бар.Порталдың мұнара үсті төсемі ағаштан жасалады және ағындарды бұру және өнеркәсіп ағындарының блогы бар.46. Өндірістік үй-жайларда орналасқан және қызатын барлық жабдықтар, құбырлар және арматура конвективті

және сәулелі жылу бөлуді шектейтін немесе алдын алатын құрылғылармен қамтамасыз етіледі (жылу оқшаулау, экрандау, жылуды беру).

Температурасы 70 градус Цельсийден жоғары ыстық металл беттері жылуды оқшаулағыш материалдармен қоршалады немесе жабылады.

47. Еден деңгейінен 1 метрден жоғары көтерілген жұмыс алаңдары басқыштармен жабдықталады, сүйеніштермен қоршалады. Басқыштардың (жолдардың) ені 650 миллиметрден кем емес. Траптың (басқыш) еңіс бұрышы 60 градустан астам емес.

48. Көп қабатты теңіз мұнай-газ құрылыстары конструкциясы пайдалану ұңғымаларының сағаларының және пайдалану кешенінің жабдығының төменгі қабатта, ал бұрғылау ұңғымаларының сағаларының тұғырнаманың төменгі қабаттарда орналасуын қамтамасыз етеді.

49. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында және жүзгіш бұрғылау қондырғыларында (бұдан әрі – ЖБҚ) әрбір қабаттың периметрі бойынша еденнен биіктігі 1,2 метрден кем емес сенімді қоршау орнатылады.

50. Көп қабатты теңіз мұнай-газ құрылыстарында қонструкциясы ұңғыманы бұрғылау мен бір мезілде пай-далану үшін жоғарғы конструкциясы және ЖБҚ тұғырнаманың блок-модулінде өндіріп жатқан ұңғының сағасын төменгі қабатта және бүрғыланып жатқан ұңғыларды лақтыруға қарсы жабдық пен сағасының төменгі қабатында орналасуын қамтамасыз етуі тиіс.

51. Авариялық дизель-генератор жеке тұрған үй-жайда тұрғын блоктың модулінің құрамында немесе жанын-да жоғарғы қабатта орнатылады және өртке қарсы үй-жайлардан өртке қарсы қабырғалармен және бөгеттермен бөлінеді.

52. Пайдалану жабдығын блок-модульді орындау кезінде отынды, майды сақтау қоймаларына 30 күндік қордан астам емес блок-модульдердің сыртқы жағынан үй-жайларында периметрі бойынша орналасады. Метанол сақтау үшін ыдыс теңіз мұнай-газ құрылыстарының төменгі қабатында орналасады, тікұшақтарды қосымша құю станцияла-рына арналған отынды сақтау қоймасы тікұшақ айлағының астында тұғырнама шетінен төменгі қабатта орналасады.

Тұтану температурасы 60 градус Цельсий және одан жоғары отынды сақтау қ үшін ыдыс энергетикалық блок-модуль астында, ұнғыма сағасын қоса алғанда, тұрғын блоктан, ашық және жабық технологиялық жабдықтан 10 метрден кем емес қашықтықта орналасады.

Жанатын сұйықтар бар отынды және матенолды ыдыстар қалыңдығы 40-50 миллиметр термиялық оқшаулау қабатымен жабылады.

Кемелерінен отын мен метанолды қабылдау құбырлары тұғырнаманың айлақтағы алаңдарға шығарылған; құбырларының қабылдауы тұрғын блоктан 10 метрден кем емес қашықтықта орналасады.

Отынды құбырлар жарылыс қаупі бар үй-жайлардан тыс орналасады. Отын құбырларын жұмыс алаңдарында немесе олардың зақымдануы мүмкін өзге жерлерде төселуге жол берілмейді.

53. Теңіз мұнай-газ құрылыстары металл конструкциялары және блок - модульдері оларды кранды-монтаждау кемесінің (бұдан әрі - КМК) немесе тіркелетін жүзу құралының палубасына бекіту үшін құрылғылармен жабдықталады.

54. Әрбір блок-модульдің құрамында технологиялық құбырлары және тез алмалы-салмалы құрамалары бар коммуникациялар көзделеді.

55. Жеке блок-модульдердің түйісу орындары теңіздің, бұрғыланған жыныстың шашылатын материалдарымен, мұнаймен және мұнай өнімдерімен ластануын болдырмауы тиіс.

56. Теңіз мұнай-газ құрылыстары блок-модульдерінің конструкциясы теңіз мұнай-газ құрылыстары орнатылған жүк көтергіш құралдарының көмегімен технологиялық жабдықты ауыстыруға мүмкіндік береді.

57. Теңіз мұнай-газ құрылыстары металл конструкцияларын және блок-модульдарын КМК палубасына немесе тіркелетін жүзу құралына бекіту үшін құрылғы болуы тиіс. Блок-модульдерде тез алмалы-салмалы жалғамалары бар құбырлары қолданылады.

Жеке блок-модульдердің түйісу орындары тұмшаланған және ЖБҚ пайдалану кезінде теңіздің, бұрғыланған жыныстың шашылатын материалдармен, мұнаймен және мұнай өнімдерімен ластануын болдырмауы тиіс.

Блок-модульдердің конструкциясы жүк асып қоятын арқан үшін оларды блок-модулінде монтаждалған жабдықтармен және коммуникациялармен тарту кезінде жүк асып қоятын арқандармен жанасу мүмкіндігін бол-дырмайтын құрылғымен қамтамасыз етіледі.

58. Пайдалану бағандары кемелердің айлақтау аймағынан тыс теңіз мұнай-газ құрылыстары шетінен орнала-сады. Бағандарды тұрғын блоктан 15 метрден кем қашықтықта орналастыруға және бағанды тұғырнамаға енгізуге жол берілмейді. Бағандар арасындағы қашықтық 500 миллиметрден кем емес.

Тұғырнамада пайдалану бағанын орналастыру, оларды монтаждау, бекіту және қорғау қауіпсіздікті қамтамасыз етеді.

Теңіз мұнай-газ құрылыстары конструкциясына пайдалану бағандарын бекітумен байланысты жұмыстар құтқару күртешелерінде люлькалардан, алаңдардан және өзгелерден жүргізіледі.

59. ЖБҚ түрлі бағыттағы желдің болуы кезінде кемелерге адамдарды отырғызу және түсіру мүмкіндігі ескеріле отырып, кемінде төрт отырғызу алаңдары, сондай-ақ отырғызу және жағалаудағы алаңдардың ауқымдылығынан шығатын консольды алаңдары бар.

Шабатын палдардың конструкциясы қызмет көрсетуші кемелерді арқандап байлау кезінде пайда болатын соққыларды әлсірететін, амортизациялау құрылғыларына ие.

60. Теңіз мұнай-газ құрылыстарының су үсті элементтері қауіпсіз қарау және қызмет көрсету үшін қамтамасыз етілуі тиіс.

Еден деңгейінен 1 метрден жоғары көтерілген жұмыс алаңдары басқыштармен жабдықталады, сүйеніштермен қоршалады.

61. Құрылыс нүктесінде ЖБҚ тірек блоктарын орнату бойынша жұмыстар күндізгі уақытта жүргізіледі.Тіреу блогы жүзуде тасымалданатын көлденең жағдайдан тік жағдайға қызмет көрсету кемелерін қауіпсіз

қашықтыққа әкеткеннен кейін ауыстырылады. Блок аяғының секциясында балласт қабылдауды басқару КМК беткейінен қашықтықтан басқарумен қамтамасыз

етіледі.62. ЖБҚ тіреу блоктарының жоғарғы бөліктері бір-біріне қатысты бір көлденең жазықтықта орнатылады. Тірегіш

блогының конструкциясы тік жағдайға келтіру (оларды қалқымада тасымалдау кезінде) және берілген нүктеде топыраққа орнату мақсатында төменгі секциялардың ішкі көлемін сумен толтыру үшін құрылғымен жабдықталады.

63. Тіреу блогының арқанын шешу оны құрылыс нүктесінде орнатқаннан және оның жоғарғы бөлігінің көлденеңдігін қамтамасыз еткеннен кейін жүргізіледі.

64. Қосалқы понтондарды бөлшектеу және блоктың жоғарғы панелінің элементтерін бойлай су асты бөлігінің көтергіш конструкциясын құрастыру үшін биіктігі 1 метр бір жақты сүйеніш қоршаумен монтаждау тәсілдері көзделеді.

Теңіз мұнай-газ құрылыстары тірегіш блогының конструкциясында металл конструкциясын оны суға түсіргеннен кейін тік жағдайға келтіру үшін жоғарғы жағында қосымша қалқыманы бекіту орындары, және тік жағдайға келтіру (оларды қалқымада тасымалдау кезінде) берілген нүктеде топыраққа орнату мақсатында төменгі секциялардың ішкі көлемін сумен толтыру үшін құрылғылары болуы тиіс.

65. Тіреу блогын бекіту өздігінен соғылатын жабдықпен жабдықталған, КМК жүзеге асырылады.66. Тіреу блоктарын нүктеде орналастырғаннан кейін, металл конструкцияларының мүмкін болатын ақауларын

анықтау бойынша жер асты тексеру жүргізіледі.67. Мұнара конструкциясы оны порталға (тастұғырға) бекітілу сенімділігін және тартусыз пайдалануын

қамтамасыз етеді.Мұнара ішінде бұрғылау сорғыларының манифольдының екі тірегі орнатылады.Бұрғылау қондырғысы автоматты түсіру және көтеру кешенімен жабдықталады. Мұнара қылтимасы жұмысшыны дереу шығару үшін құрылғымен және байланыс құрылғысымен жабдықталады.68. Мұнара асты порталдың биіктігі шығарындыға қарсы жабдыққа қызмет көрсету және пайдалану бойынша

жұмыстар қауіпсіздігі мен ыңғайлылығын қамтамасыз етеді.Мұнара асты портал айналма жүйесінің жабдығына, қабылдау көпіріне және авариялық шығуларға өтпелі

алаңдармен және жолдармен жабдықталады.Ерітінді өткізгіштерді құрастыру, бөлшектеу және жөндеу үшін мұнара асты портал сүйеніш қоршаулары бар

жолаушылар жолымен жабдықталады.69. Мұнара асты портал шығарындыға қарсы жабдықты ауыстыру және монтаждау үшін жүк көтергіш

құрылғылармен жабдықталуы тиіс.70. Зәкір арқанының қарсы салмағы, машина кілттерінің бақылау жүктері, жетекші құбыр мен ауырлатылған

бұрғылау құбырларды үшін шыңырау бағыттары порталда (тастұғырда) жұмыстар жүргізуге кедергі келтірмейтіндей етіп орналастырылуы тиіс. Қарсы салмағы және бақылау жүктері қорғау қоршауымен жабдықталуы тиіс.

71. Ұңғыма бұтасын көп қабатты бұрғылау кезінде мұнара асты портал құрылысында оның бойлай және көлденең бағытталуын қамтамасыз ететін құрылғылар көзделеді.

72. Мұнара асты порталдың бағыттаушы ауысулары ұшында тіректермен және түбі ажыратқыштармен жабдықталады.

73. Бойлай және көлденең бағытта мұнара асты порталдың ауысуымен гидробасқару жүйесі екі бағытта да порталдың ауысуының бір мезетте қосылу мүмкіндігін болдырмайтын бұғатты болуы тиіс.

74. Мұнара асты порталдың ауысуын басқару тетіктерінің орналасуы оларға қызмет көрсету ыңғайлылығын және ауысу процесін қарауды қамтамасыз етуі тиіс.

3-параграф. Бұрғылау кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын талаптар75. ЖБК-ні жаңа нүктеге өткізуге дайындау кезінде мыналар көзделуі тиіс:1) ЖБК-ні нүктеден шығару және бұрғылау нүктесіне орнату жоспары;2) отынның, судың қорын, азық-түлік пен қажетті материалдардың шығыс қорын қабылдау;3) гидрометеорологиялық қызмет көрсетуге өтінім;4) мұзжарғыштық сүйемелдеуге өтінім;5) кемежайға кіруге өтінім;6) өту жол бағытын қарау, карталардың, лоцияның және навигациялық құралдардың жиынтығының болуы;7) кеме жабдығының, құрылғылар мен ЖБК жүйесінің болуын, дайындығы мен дұрыстығын тексеру;8) бұрғылау және технологиялық жабдықтың, құрал-саймандардың, құрылғылардың және материалдардың

дайындығы мен дұрыстығын тексеру.76. Компенсаторы бар тальды блокты төменгі жағдайға келтіру және бекіту кеменің шайқалуы кезінде ауысуын

болдырмау үшін білікті йенің элементтерін және құбырды беру үшін құрылғыларды бекіту, жабдықтың ығысуының алдын алу шаралары қабылдау қажет.

77. ЖБК бұрғылау нүктесіне жеткізу жоспары мынаны қамтиды:1) бұрғылау нүктесінің координаты;2) қою аймағындағы гидрометеорологиялық жағдайлар;3) инженерлік-геологиялық жағдайлар, теңіз түбінің жағдайы, бұрғылау кемесінде үшін қауіп туғызатын

сымдардың, құбырлардың және объектілердің болмауы.78. ЖБК-ге мынадай деректер тұрақты тіркеледі және бақыланады:1) теңіз тереңдігі;2) желдің жылдамдығы мен бағыты;3) беткейлі, кильді және тік шайқалыстың өлшемі;4) ақтару (тік білікті айнала айналу);5) көлденең ығысу;6) кеменің шөгуі;7) теңіз бағанының еңіс бұрышы;8) толқын биіктігі;9) ағыс жылдамдығы.79. Жеке технологиялық операцияларды орындауға және бұрғылау жабдығын пайдалануға шектеулерді

қолдануға, ауа райы жағдайлары бойынша бұрғылауды тоқтату және теңіз бағанын ажырату туралы нұсқаулар ЖБК-да қауіпсіз жұмыс жүргізуге рұқсат жауапты адаммен беріледі.

80. Теңіз бен желдің толқыны күшейген кезде, технологиялық регламентте белгіленген шектен тыс шығатын бұрғылау нүктесінен кеменің ауысуы кезінде, ауытқыған мұзды алаңдар пайда болған жағдайда, бұрғылау тоқтатылады және бұрғылау құрал-сайманын ұңғымаға қайта енгізуді немесе ЖБК нүктеге қайтаруды қамтамасыз ететін, шараларды орындай отырып, ЖБК кету үшін сағадан теңіз бағанын ажырату жүргізіледі және бұрғылау тоқтатылады.

81. Бұрғылау кезінде қабатты қысымдарды болжау және анықтау бойынша жұмыстар жүргізіледі.82. Газ мұнай су көрінулерінің (бұдан әрі – ГМСК) алғашқы белгілері кезінде ұңғыма сағасы қымталады және

ұңғыманы бітеу бойынша шаралар қабылданады.ЖБК-да жұмысты қауіпсіз жүргізуге жауапты адам болған оқиға туралы бұрғылау ұйымының басшысына хабарлайды.83. Кемеде барақ грифондар түзгіштері бар авариялардың қалыптасу мүмкіндігіне бақылау ұйымдастырылады.

ЖБК орналасу ауданында барақ грифондардың пайда болуы және ЖБК үшін қауіп туындаған жағдайда, бұрғылау қондырғысының басшысы бұрғылау кемесінің бұрғылау нүктесінен кетуі үшін шаралар қабылдайды.

Сағадан ажырату және ұңғыманы тұмшалау бойынша жұмыстарды қауіпсіз жүргізу үшін жауапты адамның басшылығымен жүргізіледі.

84. Ұңғымамен қалыптан тыс жоғары қабатты қысыммен қабаттар немесе тиімді деңгей жиектер ашылған жағдайға ұңғыманың су асты сағасынан кету қажет болған жағдайда, ұңғыма сағасын тұмшалауды бұрғылау құрал-сайманы соңғы отырғызу бағананың кебісінде болған жағдайда жүргізеді.

85. Құрылыстар және орнатылған жабдықтар, аспаптар мен техникалық құрылғылар олардың пайдалану және жөндеу бойынша нұсқаулыққа сәйкес құжаттарда жазыла отырып, кезеңдік тексерулерден, техникалық қызмет көрсетуден және бақылау сынамаларынан өтеді.

86. Ұңғымалар істерінде бұрғылау ерітіндісінің көрсеткіштері мен жинақтары, бұрғылау құралын жинақтау және бұрғылау режимі, геологиялық-геофизикалық жұмыстардың әдістері, көлемі және нәтижелері, аварияны, инциденттерді жоюды сипаттау және ұңғыманы жабу және жою бойынша орындалған жұмыстар жазылады.

87. Құбырларды сөрелерде биіктігі 1,25 метрден асатын қатарда орналастыру кезінде қауіпсіз жұмыс жүргізуді қамтамасыз ету үшін мыналар көзделуі тиіс:

1) құбыр қатарына көтеру үшін бекітілетін басқыш;2) құбырларды жайылудан қорғайтын сөрелердің металл тіректері;3) қатарда жұмыс істейтін құбырдың құлауын болдырмайтын, құбыр ұзындығы бойынша сөрелерді қоршау;4) сөрелердің алдыңғы жағынан қабылдау көпіріне кемінде екі өткел.88. Сөрелерден құбырлар тұғырнамада орнатылған оқты кранның көмегімен қабылдау көпіріне беріледі.

Сөрелерден құбырларды қабылдау көпіріне домалатуға жол берілмейді.89. Бұрғылау ерітіндісінің айналым жүйесі ағынды сулар мен бұрғылау қожын жинай отырып тұйық орналасады.90. Қауіпті шоғырлануда газдардың жиналу мүмкіндігі бар айналма жүйесінің учаскелері желдеткішпен

жабдықталады және газталдағыштармен жабдықталады.91. Күкіртсутегінің (бұдан әрі - H2S) болуы күтілген жағдайда, бұрғылау технологиясы жабдыққа H2S әсерін

төмендету үшін ингибиторды, сорғыштарды, газсыздандырғышты, химиялық реагенттерді және құрылғыларды қолдану көзделуі тиіс.

92. Мұнай негізінде ингибирленген, эмульсиялық ерітінділерді қолдану кезінде жұмыс орындарының ластануының және ауа кеңістігінің газдалуының алдын алу бойынша шаралар қабылдануы тиіс.

93. Гидростатикалық қысымнан жоғары болатын өнімді немесе газ қабаттарын өту кезінде, айналым жүйесі 1,5 еселі ұңғының көлемінде жұмыс ерітіндісімен және ұңғыманың 1 көлемінде ерітінді қорымен каматамасыз етіледі.

94. Бұрғылау қондырғысының порталындағы айналым жүйесі мыналармен жабдықталады:1) бұрғылаушының көру алаңында орнатылатын, құралды көрсететін, қабылдау ыдыстарындағы бұрғылау

ерітіндісінің деңгейін бақылау жүйесі;2) ұңғымадан шығатын бұрғылау ерітіндісінде газдың болуы туралы тұрақты бақылау жүйесі; газды пайда болуы

туралы дабыл бұрғылаушы орнында және орталық басқару орнында орнатылады;3) бұрғылау ерітіндісінде газдың пайда болуының алғашқы белгілерінде қосылатын, бұрғылау ерітіндісін газ-

сыздандыру жүйесі.95. Айналым жүйесінің ерітінді өткізгіш еңісі ұңғыма сағасынан бұрғылау ерітіндісінің өздігінен тазарту

құрылғылары жағына ағуын қамтамасыз етуі тиіс.96. Бұрғылау ерітіндісін айдау желісі, тіреу, шланг және жетекші құбыр сорғының шекті рұқсат етілген жұмыс

қысымында тығыздаумен сыналады. Бұрғылау ерітіндісін айдау желісі, тіреу, шланг және жетекші құбыр 1,5 есе жұмыс қысымында сыналады. Бұрғылау сорғысында жұмыс қысымынан 10-15 пайыздан астам қысымды ұлғайту үлкейген жағдайда, іске қосылатын қысымды түсіретін қорғаныс құрылғысы және сорғы автоматты ажырату құрылғысы болуы тиіс.

97. Күкіртсутегі күтілетін теңіз құрылыстарында персоналды күкірттісутегінің улану әсерінен қорғау және жабдық пен қоршаған ортаға агрессивті әсерін төмендету үшін қажетті іс-шараларды айқындай отырып, Күкіртсутегімен жұмыс кезінде қауіпсіздік жөніндегі сауықтыру іс-шараларының жоспары әзірленуі тиіс.

Күкіртсутегімен жұмыс кезінде сауықтыру іс-шараларының жоспары жабдықты пайдалану кезіндегі қауіпсіздік шараларын, персоналды оқыту және практикалық сабақтарды қамтиды.

98. Күкіртсутегінің болуын күту кезінде сульфидті жарылуды алдын алау жніндегі қағидаларға сәйкес шығарындыға қарсы жабдық (бұдан әрі - ШҚЖ), сағалық, технологиялық жабдық және тотығуға-берік орындалған құбырлар көзделуі тиіс.

99. Теңіз мұнай-газ құрылыстары дабылдың дыбыстық және көзбен шолу белгісін бере отырып, күкіртсутегін анықтау және мониторинг жүйесі көзделеді.

Теңіз құрылыстарында, күкіртсутегі күтілетін кезде ШҚЖ мен науаны қосатын бүркеніште, дірілді електе, бұрғылау ерітіндісін тасымалдау және сақтау учаскелерінде, желдету жүйесі үшін ауаны жинау учаскесінде, газдың ағуы мүмкін, сағалық жабдықтан, манифольдтан, қысыммен жұмыс істейтін процесті жабдықтан тікелей жақын жерде орнатылған күкіртсутегі стационарлы датчиктер көзделеді. Әлсіз желдетілетін немесе жабық учаскелерде жұмыс істеу кезінде персонал күкіртсутегі ауыспалы газ талдағыштарымен қамтамасыз етіледі.

100. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында негізгі анықтау жүйесі істен шыққан жағдайда пайдалануға дайын, күкіртсутегін анықтау бойынша көшірмелі аспаптар орнатылады.

101. Күкіртсутегі шоғырлануы ШРК 50 пайыздан астам, сұйықты қайта өңдеу бойынша учаскелерде жұмыс істейтін персонал көмір сутекті газдардың немесе күкіртсутегінің шоғырлануы газ қоспасының жарылатын шоғырлануының минималды мәнінің 20 пайыз жақындаған кезде дыбыстық және жарық дабыл беретін жеке дат-чиктермен қамтамасыз етіледі.

102. Ұңғымаларды бұрғылау кезінде ШҚЖ орнатылады.Кондукторды цементтеу және ШҚЖ орнатқанға дейін аз тереңдікте бұрғылау кезінде метан газының бақылаусыз

шығарылуын алдын алу үшін сағалы ауытқыш қолданылады.ШҚЖ түрі қалыптан ауытқыған жоғарғы қабатты қысым, күкіртсутегінің болуы ретінде, есептік немесе күтілетін

қабатты жағдайларды ескере отырып анықталады.103. Жер беті ШҚЖ құбырлы плашкалармен екі превентордан, бір әмбебап превентордан, бітеу (кесу) плашка-

ларымен бір превентордан және кері, шарлы клапанпен бағыттаушы құбырдың екі гидравликалық ысырмасынан жинақтардан тұрады.

Сыртқы диаметрі әр түрлі құбырдан бұрғылау бағанасы қолданылатын болса, жоғарыда аталған жабдыққа қосымша бір превентор қуысына құрастырылған әр түрлі диаметрмен құбырлы плашкалармен немесе біреуі ең үлкен және біреуі ең кіші бұрғылау бағанасына екі плашкалы превенторлар жалғанады;

Су асты ШҚЖ жоғарыда көрсетілгендерге қосымша екі басқаруы бар, оның ішінде автоматтандырылған;Күрделі геологиялық жағдайларда бұрғыланатын ұңғымалар үшін (күкіртсутегі және ауытқымалы жоғарғы

қабатты қысым) кесу плашкаларымен превентор көзделеді.104. ШҚЖ жұмыс қысымын тығыздаумен, тұншықтыру және кедергілеу манифольдімен байланады. Бұрғылаудың

едені астында орнатылған плашкалы превенторларды қолмен жабатын штурвалдар шабатын металл қалқандармен жабдықталады.

105. ШҚЖ манифольды жоғарғы қабатта орнатылады. Шығарылымға қарсы жабдықтың манифольд желілерін тіректер мен тіреуге бекіту бұрандалы қамыттармен (дәнекерлеуді қолданбастан) жүргізіледі. Тіректер арасындағы арақашықтық 4 метрден астам емес.

106. Ұңғымаға ШҚЖ-мен отырғызу бағаналарға түсіргенге дейін тығыздау 10 пайыз қорымен ашық атқылау кезінде күтілетін қысымға жүргізіледі.

Тығыздау нәтижелері ұйым басшысының бұйрығымен құрылған комиссияның актісімен рәсімделеді.107. ШҚЖ әрбір түсіру көтеру операциясы (бұдан әрі - ТКО) аяқталғаннан кейін көзбен шолып (сыртқы қарау)

және функционалды (жабу - ашу) тексеріледі. Тексеру тәулігіне бір реттен жиі емес жүргізіледі. Тексеру нәтижелері вахталық журналға енгізіледі.

108. Пайдалану бағанасы перфорация алдында бүркегіш арматурасының айқастырмасымен және бітеу плаш-калармен превенторлы қондырғымен жабдықталады.

Ұңғыма сағасын жабдықтау кезінде дәнекерде бағаналы ұштарды және байлау элементтерін қолдануға жол берілмейді.

109. Аралық бағаналардың және оларда орнатылған превенторлы қондырғылардың беріктігі ашық атқылау кезінде ұңғыма сағасының жабылуын қамтамасыз етеді.

110. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында шығарындыға қарсы жабдықты сақтау және қарау, бекіткіш арматураны және жүк көтергіш құралдарымен жабдықталған құралды сақтау үшін алаң көзделеді.

111. Шығарындыға қарсы жабдықты бекіту үшін ұңғыма сағасында шешілетін қатайтатын бұрандалар қолданылады.

Сағада шығарындыға қарсы жабдықты тірекпен және дәнекермен бекітуге жол берілмейді.112. Теңіз мұнай газ құрылғыларында превенторлардың монифольдының желісінің бағана ұшының соңғы ұшын

төсемнен 0,5 метр биіктікте орнату шартынан анықталатын тұрақты биіктігі қамтамасыз етіледі.113. Шығарындыға қарсы жабдықтың манифольд желілеріндегі ысырмалар тобы және манифольдтың өзін

оларға қызмет көрсету мен ауыстыру ыңғайлылығын қамтамасыз ететін, тез қол жететін орындарда орналастырады.114. Шығарындыға қарсы жабдықты басқару коммуникациялары теңіз мұнай-газ құрылыстарында оларды

зақымдау мүмкіндігі жоққа шығарылатындай етіп орналастырылады.115. Превенторлармен қашықтықтан басқару 20 метрден кем емес қашықтықта орнатылған бұрғылаушы по-

стыдан және ұңғыма сағасынан жүзеге асырылады.116. Мұнай газбен құнарланған қабаттарды бұрғылау кезінде жетекші құбыр астына шарлы кран орнатылады.117. Газ-мұнай көрінулерінің, ұңғыманың ашық атқылауы кезінде превенторларды дереу жабу, өрт және құтқару

кемелерін және ашық бүркегіштерді алдын алу және жою бойынша авариялық-құтқару қызметтерін (бұдан әрі - АҚҚ) шақыру, газдалған аймақта электр жабдығын өшіру, ұңғымаларды және лафетті оқпандарды суландыру бойынша шаралар қабылданады.

118. ЖБҚ мөлшері, бұтадағы ұңғымалар саны, ұңғымалар арасындағы қашықтық және олардың өзара орна-ласуы, кен орнының геологиялық құрылысын, ұңғыманы бұрғылаудың, мұнай мен газды өңдеудің техникасы мен технологиясының қол жеткізген деңгейін, мүмкін болатын қиындықтарды сәтті жою үшін жағдайларды, ұңғымаларды одан әрі пайдалану және жөндеу кезіндегі қауіпсіздікті қамтамасыз етуді ескере отырып, жеке кен орнын игеру үшін жобамен анықталады.

119. Теңіздегі құрылыстарда ұңғымаларды бұрғылау өндірістік қауіпсіздік тексерістен өткен бекітілген жобасы, өндірістік қауіпсіздік декларациясы және жинақталған бұрғылау бригада персоналы болған жағдайда жіберіледі.

120. Ұңғымалардың бұрғылау негізгі кезеңді, өндірістік және технологиялық процестерді қамтиды:1) жобалауға техникалық тапсырманы дайындау және беру;2) жобалық құжаттаманы жасау, сараптама жүргізу, келісу және бекіту;3) жерді берудi рәсімдеу, оны уәкілетті органның аумақтық бөлімшесімен келісу, топографиялық геодезиялық

іздестіру жұмыстары, объектіні тіркеу;4) бұрғылау қондырғысы, құрылыстар мен ғимараттар бойынша құрылыс-монтаждау жұмыстары, іске қосу-

реттеу жұмыстары;5) ұңғымаларды бұрғылау, бекіту және сынау;6) ұңғымаларды пайдалануға, жабуға немесе жоюға беру, осы ландшафты қалпына келтіру.121. Ұңғыманың орналасу орны және бұрғылау қондырғысы кешенін және теңіз құрылыстарын орналасуы

географиялық координаталарын көрсете отырып, акт жасап, жергілікті жердің бедерін ескере отырып анықталады.122. Ұңғымаларды салу кезеңінде өндірістік, технологиялық және техникалық құжаттаманы жүргізу, журнал-

дарда және актілерде жұмыстарды тіркеу жүзеге асырылады.123. Еңісті бағытталған ұңғымалардың бұтасын бұрғылауға жобамен еңісті оқпандардың кесілу тереңдігімен

анықталатын, ұңғымаларды бұрғылау кезектігі көзделеді, ең азынан ең көбіне дейін.Майысқан учаскелерде қауіпті аймаққа кіру белгілері пайда болған жағдайда, бұрғылауды жұмыстың қауіпсіздігіне

жауапты тұлғасының басшылығымен жүргізіледі.Әзірленген жоспар бойынша.Ұңғымалардың сағаларына қашау байланыстарын және шеген бағаналармен бұрғылау құралын бекітуге

арналған құралдар (кепсер өлшегіштер) орнатылады.124. Барлау (іздестіру) ұңғымаларын бұрғылау кезінде қабатты қысымды болжау жүргізіледі.125. Еңісті бағытталған ұңғымалардың бұтасын бұрғылауға жоба барлық ұңғымалардың нөмірленуін,

тұғырнамада ұңғыманың сағаларын орналастыруды, оларды кенжардың жобалық жағдайларына бекітуді, бұрғылау кезектігін көздейді.

126. Теңіз мұнай-газ құрылыстары ұңғымаларды бұрғылауға маркшейдер қызметімен тұғырнаманың орналасу орны мен бағдарын нақтылағаннан және тұғырнаманың нақты орналасу орнында немесе бағдарында маңызды ауытқушылықтар болған жағдайда, еңісті ұңғымалардың жобалық көрсеткіштеріне түзетулер енгізілгеннен кейін жол беріледі.

127. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында авариялық жағдайларды жою үшін қосымша ұңғыманы бұрғылау қажет болған жағдайда, оны өткізу жеке жоба бойынша жүзеге асырылады.

128. Мұнараларды теңіз мұнай-газ құрылыстарында статтық жүктемелерге сынау дайындаушы зауыттың пай-далану бойынша нұсқаулығына сәйкес жүргізіледі.

129. Шеген бағаналарды түсіру және цементтеуге, шеген бағаналардың, шығарындыға қарсы жабдықтың және оқшаулау көпірлерінің қымталуын сынау, ұңғымада объектілері сынауға - тиісті актілер жасалады.

130. Ұңғыманың жер асты сағасын қалыптастыру жұмысы ұйымдастыру жоспары бойынша жүргізіледі. Жоспар теңіз түбінің жағдайын, бұрғылау тақтасының, бағыттайтын негіздеменің, түсірілетін шеген бағананың типі мен түсіру әдісінің және қондырғысын және дайындаушы құралын ескереді.

131. Ұңғыма сағасын қалыптастыру бойынша дайындау жұмыстары басталғанға дейін бұрғылау қондырғысының жетекшісі жұмыстың негізгі технологиялық ерекшеліктері бойынша, ұңғыманың су асты сағасын қалыптастыру және ЖБҚ бұрғылау кешенін қауіпсіз пайдалану бойынша ЖБҚ персоналына нұсқаулық жүргізеді. Жүргізілген нұсқаулық журналда жазумен тіркеледі.

132. ЖБҚ жетекшісі бұрғылау кешені жабдығының, қосымша жабдықтың, құралдың жұмысқа дайындығы туралы, орындаушылардың баяндамалары негізінде ұңғыманың жер асты сағасының қалыптасуына ЖБҚ-ның дайындығы туралы шешім қабылдайды.

133. ЖБҚ жетекшісінің ұңғыманың су асты сағасын қалыптастыру бойынша жұмыстың басталғандығы туралы нұсқаулығы кеме және бұрғылау журналдарында көрсетіледі.

Бұрғылау нүктесінде ЖБҚ тұрақтандырусыз (бағдарсыз) ұңғыма сағасын қалыптастыру бойынша жұмыстарға жол берілмейді.

134. ЖБҚ-да тіреу блогын түсіруге ЖБҚ тік алмасуы 1,5 метрден көп емес кезде жол беріледі.135. Дәнекер алаңдарының жармасында тіреу тақтасын орнатуды тақта ортасын түсірілетін құралдың білігімен

(ротордың ортасымен) түйістіріп жүргізу қажет.136. Тіреу тақтасын 3 градустан астам емес еңіспен теңіз түбінің бірдей беткейіне орнатады. Топыраққа тіреу

тақтасын отырғызуды тақтаның бір қалыпты отырғызуын және соққының алдын алуды қамтамасыз ету үшін шайқалыс компенсаторын қолданумен жүргізеді.

137. Су асты ШҚЖ блогын құрастыру ұңғыма сағасын орап байлау схемасы бойынша ШҚЖ блогын құрастыру және пайдалану бойынша нұсқауға сәйкес жүргізіледі.

138. ШҚЖ-мен теңіз бағанын түсіру және ұңғыма сағасына жинақты отырғызу үшін бұрғылау бағанасының ком-пенсаторын қолдану кезінде компенсатор алдын ала теңіз бағанының 80 - 90 процент салмағын ұстауға реттеледі.

ШҚЖ блогын 8-10 м арқылы түсіру кезінде тұншықтыру және кедергі желілеріне немесе коллектор арқанына қамыттардың көмегімен басқару шланг сымдарын бекітуді жүргізіледі, тығыздау қысымына әрбір секцияны арттырғаннан кейін тұншықтыру және кедергі желілерін тығыздау жүргізіледі.

Ұңғыманың су асты сағасына ШҚЖ отырғызу, процесті су асты бейнекамераның көмегімен бақылай отырып, бұрғылау бағанасының компенсаторы қосылған жағдайда жүргізіледі.

Су асты бейнебақылау жүйесін басқару блогының барлық шығатын электр құрамалары шекті түрде механикалық зақымданулардан қорғалады, ал электр сымы - ысқыланудан қорғалады.

ШҚЖ-дан теңіз бағанын түсіргеннен кейін және дивертор корпусын ерітінді өткізгішпен қосқаннан кейін тұмшалау тексеріледі.

ШҚЖ-ның ұңғыма сағасымен түйісу сенімділігін тексеруді ШҚЖ құрастыру және пайдалану бойынша басшылыққа сәйкес жүргізеді.

139. Ұңғымалар бойынша жобамен олар көзделген, жою бойынша жұмыстарды немесе мұнай мен газды өндіруге беру үшін дайындау жұмыстарын қоса алғанда, барлық жұмыстар орындалған жағдайда құрылысы аяқталған деп саналады. Құрылыстың аяқталғандығы туралы акті бас мердігермен бекітіледі.

140. Шегендеу құбырларын және ұңғыма оқпанын бағандардытүсіруге дайындау, түсіру және ұңғыманы це-менттеу жұмыстарды ұйымдастыру жоспары бойынша жүргізіледі.

141. Аралық шеген бағандарының және орнатылған превенторлардың беріктігі ұңғыманы қабатты флюидпен толтыруды ескере отырып, ашық бүркегіш кезінде ұңғыма сағасын жабуды қамтамасыз етеді.

142. Ұңғымаға шегендеу бағандарын түсіру бір секциямен және бір өлшемді шегендеу құбырын пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Пайдаланатың құбырлар тізбегі жоспарлы тереңдіқтең бастап ұңғыманың сағасына дейін барлық ұзындықтан қондырғанда, оның жалпы салмағы бұрғылау қондырғысы көтергішінің көтеру салмағынан аспауы тиіс. Жобалау сатысында бұрғылау қондырғысын тандау кезінде ұстап қалу мүмкіндігін ескере отырып, пайдаланатын бағананың салмағы есепке алынуы тиіс.

143. ТКО жүргізу кезінде жұмысты ұйымдастыру жоспары әсерленеді, олар мыналарды қамтиды:1) көпірден бұрғылау құбырларын бұрғылаушы еденіне (және кері) беру;2) шам қойғыштан бұрғылау шамдарын (және кері) беру;3) пневматикалық және механикалық кілттердің көмегімен бұрандалы құрамаларды бекіту және ажырату;4) шектелген көз көрерлік жағдайларда, қатты жел немесе аяз кезінде және қолайсыз ауа райы жағдайларында

ТКО-ны жүзеге асыру.144. Ұңғымаларды бұрғылау немесе жөндеуге арналған қондырғылар кронблокқа (тозуға қарсы) тальды блоктың

енгізілуін болдырмайтын қорғаныс құрылғысымен және мұнараға немесе білікті жүйеге жүктемені шектегішпен жабдықталады. Енгізуге қарсы тексеру аптасына бір рет кезеңділікпен және түсіріп көтеру операцияларының алдында жүргізіледі.

145. ГМСК алдын алу үшін бұрғылау құбырларының бағанасын көтеру кезінде ұғымаға бұрғылау ерітіндісін құю жүргізіледі.

146. Мұнараның шам тағына орнатылатын бұрғылау құбырларының шамдары құлаудан сақтайтын құрылғымен жабдықталған. Шамдардың ұзындығы 0,75 метрден астам айырмашылығы кезінде жоғарғы жұмысшының қозғалмалы люгі қолданылады. Сақтандырушы құрастыру белдігінсіз жоғарғы жұмысшының жұмысына жол берілмейді.

147. Көтергіш жабдығын (білікті блокты, ілмек блокты, вертлюг, жүк асып қоятын арқанды, білікті арқанды, эле-ваторларды, спайдерді) алдын ала қарау айына бір реттен кем емес жүргізіледі. Тексерулер нәтижелері вахталық журналға енгізіледі.

148. Тальды арқан ТКО санына және ілмекке жүктемесіне байланысты кезең сайын созылады. Тальды арқанды қайта жабдықтау кезеңділігі тальды жүйе жұмысының қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

149. Шеген құбырлары тізбегін түсіргеннен және ШҚЖ орнатылғаннан кейін баған оны жоюға қосымша қысымды ескере отырып, ГМСК кезінде күтілетін қысымға тығыздалады.

150. Ұңғымада шеген тізбегін цементтеу бұрғылау қондырғысының тұғырнамасында орналасқан, цементтеу жабдығымен жүргізіледі.

151. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында екіден аспайтын бұрғылау қондырғыларын орналастыруға жол беріледі.Ұңғыманы екінші бұрғылау қондырғысымен бұрғылауға басқа бұрғлау қондырғысымен бұрғыланатын, ұңғыма

сағасын превентормен жабдықтағаннан және кондуктор түсірілгеннен кейін жол беріледі.Мынадай талаптар сақталған жағдайда, теңіз мұнай-газ құрылыстарында ұңғымаларды бір мезетте бұрғылауға

және пайдалануға жол беріледі:1) газлифтілі ұңғымалар сағалы және желілі клапандармен – қайтарғыштармен жабдықталады;2) бүркегіш ұңғымалар ұңғыма ішіндегі және сағалы клапандармен - қайтарғыштармен жабдықталады.Пайдаланылатын ұңғымалардың бүркегіш арматурасы бұрғыланатын ұңғыманың шығарындыға қарсы

жабдығының жағынан және үстінен бірегей қоршауға ие;3) ШРК асатын көлемде ұңғының өнімінде уытты газдың болмауы (күкірттісутегі) кезінде.Тұғырнамада ұңғыманың бір тобында болатын ұңғыманы бір уақытта жөндеуге және бұрғылауға техникалық

мүмкіншілікке және қауіпсіздік талаптарын сақтай отырып, жүргізілуге жол беріледі.152. Екі бұрғылау қондырғыларымен ұңғыма бұтасын бұрғылау кезінде әрбір айналмалы жүйенің пайдалы көлемі

екі ұңғыманың жобалық талаптарына сәйкес келуі шартында олардың айналмалы жүйелерін біріктіруге жол беріледі.Бұрғылау қондырғылары арасында бұрғылау ерітіндісін тазалау жүйесін орнатуға жол берілмейді.153. Кәсіпшілік-геофизикалық станцияның көтергіші және зертханасы, газды шегенді станциясы бір блокқа

біріктіріледі және бір-біріне паралельді орналасады.154. Станция қондырғылары оларды тексеру, реттеу, жөндеу және басқа кезде көтергіштің жеке тораптарына

және зертханаға еркін кіруді қамтамасыз етеді.155. Бұрғылау және пайдалану ұңғымалары оқпандарының, шурф құбырларының және алаң төсемімен бұрғылау

құбырларын ауырлатуға арналған кассеталардың түйісу орындары тұмшалап жалғаумен қамтамасыз етілуі тиіс.156. МГСК, алынған құрал-сайман, тығындама, перфорация айырылуы, ұңғымалардың біреуінде мұнара үсті

порталдың игерілуі немесе ауысуы кезінде басқа бұрғыланатын ұңғымада жұмыстар мүмкін болатын асқынуларға қарсы шаралар қолданыла отырып, басқа ұңғымадағы ағымдағы және күрделі жөндеулер бойынша жұмыстар тоқтатылады.

157. Ұңғымаларды салу, реконструкциялау және жөндеу кезінде авариялар мен қиындықтардың алдын алу және жою жөніндегі іс-шаралар мен әрекеттер орындалады.

Бұрғылау қондырғыларында бұрғылаушы пультында немесе ұңғымаға қызмет көрсету бойынша станция опе-раторында, ал тұрғын үй-жайларында авариялық шығатын жерлерде орналастыра отырып, электр жабдығын авариялық ажырату жүйелері орнатылады.

Қауіпті аймақтарда орнатылған іштен жану қозғалтқыштар ы(бұдан әрі - ІЖҚ) қауіпсіз орындарда орнатыла-ды, айналым рұқсат етілген мөлшерінен асқан жағдайда қозғалтқышты автоматты өшіру үшін құрылғылармен жабдықталады.

158. Ұйымның техникалық басшысы бекіткен АЖЖ-да авариялық және төтенше жағдайларды, қиындықтардың, ГМСК және ұңғымалардағы ашық бүркегіш (бұдан әрі - АБ) алдын алу және жою жөніндегі іс-шаралар мен жедел әрекеттер көрсетіледі.

159. ГМСК, АБ алдын алу үшін ұңғымада өнімдік ұңғымаларды ашу алдында оқу мен жаттығуды қоса алғанда, атқымаға қарсы қауіпсіздік бойынша персоналды дайындау, және одан әрі ұйымның кестесі бойынша жиі жүргізіледі.

160. Өнімді деңгейжиекті немесе қабаттарды аршу алдында авариялар мен қиындықтардың алдын алу жөніндегі іс-шаралар орындалады:

1) АЖЖ сәйкес ГМСК және АБ жою кезінде тәжірибелік әрекеті бойынша персоналды нұсқамадан өткізу;2) бұрғылау қондырғысының аумағында жұмыс істейтін геофизикалық және еншілес ұйымдардың персоналын

нұсқамадан өткізу;3) бұрғылау қондырғысының, сағалық және шығарындыға қарсы жабдықтың, ұңғыманы тұмшалау және ГМСК

жою үшін құрал-саймандар мен керек-жарақтардың жағдайын тексеру;4) газдалу, ГМСК тікелей және жанама белгілерін ерте анықтау жүйелерін, демалу органдарының жеке қорғаныс

құралдарын және персоналды ұжымдық қорғау құралдарын бақылау құралдарын тексеру;5) аварияға қарсы, бүркегішке қарсы және өртке қарсы қорғаныс жүйелерін, персоналды шығару жолдарын

тексеру;6) ұйымның техникалық басшысымен бекітілген кесте бойынша оқу жаттығулары өткізіледі;7) объектінің өнімдік деңгейжиекті аршуға дайындығын, бұрғылау ерітіндісінің, тазалау құралдарының, газсыз-

дандыру және өндеу құралдарының көлемі мен көрсеткіштерінің сәйкестігін бағалау;8) геологиялық-техникалық бақылау және бұрғылау, газды көрсету және газды талдау режимінің көрсеткіштерін

бақылау және тіркеу жүйесін тексеру;9) орындалған іс-шаралардың нәтижелері вахталық журналға жазылады, бұзушылықтарды жою бойынша

ұсыныстары бар актілер жасалады.161. ГМСК, АБ қауіптілігі кезінде сағаны, құбыр кеңістігін тұмшалау жүргізіледі және АЖЖ бойынша әрекеттер

орындалады.162. Превентор құбыр бағанасында таль жүйесі ілінген кезде, лақтыру желісі ашық болған кезде, бұрандалы

құрама плашкадан төмен болған және плашканы бекіте отырып, баған сағадан 0,8 - 1 метр биік болған кезде басқару пультымен жабылады.

163. Вахталық журналда ГМСК анықталу уақыты, ұңғыманы шаю және бағана арасындағы кеңістіктегі манифольдтағы манометрлер көрсеткіштері, құбырлы бағана салмағы, бұрғылау ерітіндісінің көрсеткіштері, газ көрсеткіштері, ГМСК ерте анықтау жүйесі бойынша тік және жанама белгілер тіркеледі.

164. Тұмшаланғаннан кейін, қысым үнемі бақыланады және тіркеледі; сағаның, ШҚЖ, манифольдтың, аумақтың жағдайы тексеріледі; кіру режимі енгізіледі.

165. Қымталған ұңғыманың сағасына шеген бағананы тығыздау қысымынан 80 пайыздан астам қысымға жоғарылатуға жол берілмейді. Рұқсат етілген қысымды анықтау кезінде геофизикалық зерттеулердің, және қалыңдықты өлшегіштің деректері бойынша шеген бағананың тозу және тотығуға ұшырау деңгейін ескеріледі.

Қысымды төмендету біртіндеп минутына 0,3 - 0,4 мегапаскаль жүргізеді.166. Ашық бүркегішті жою бойынша жұмыстар АЖЖ сәйкес орындалады.167. ГМСК және ашық атқылауды жою үшін АҚҚ бөлімшелері мен конструкциялары тартылады.Қосымша жұмыстар жұмыс басшысының тікелей қатысуымен, нұсқамадан кейін өндірістік персоналмен

жүргізіледі.168. Авариялық және қосымша жұмыстарды орындауға қатыспайтын, жұмысшыларға қауіпті аймақта болуға

жол берілмейді.169. ГМСК және АБ жою үшін жабдық, техникалық құрылғы, құралдар, материалдар, арнайы киім, сақтандыру

және жеке қорғаныс құралдары АҚҚ және мұнай операцияларын жүргізетін ұйымның авариялық қор қоймаларында үнемі дайындықта тұрады.

Қоймаларды белгілі бір аймаққа орналастыру және жабдықталу тізбесі АЖЖ-мен анықталады.170. Авариялық құралды көтеру кезінде құбырларды роторды және динамикалық жүктемені қолданусыз

бұрап ашады.171. Алынған құралды босатумен байланысты жұмыстар алдында жүк асып қоятын арқандар шешіледі, роторды

жапсырмалар болттармен бекітіледі, дөңгелек пневматикалық муфталарда сырғудың алдын алу үшін авариялық болттар орнатылады.

172. Мұнай және қышқылды ванналарды қолдану кезінде іліп алуды жою үшін бұрғылау құралында құю қалпақшасының астында кері клапан орнатылады. Сұйықты шаюдың қос бағанасының гидростаттық қысымы жобалық шамаға қат қысымынан аспауы тиіс.

173. Құю қалпақшасын орнату үшін бұрғылау құралының ұзындығы орау кезінде биіктіктегі жұмыстарды бол-дырмайтын жағдайды ескере отырып таңдалады. Осы жағдайды орындау мүмкін болмаған жағдайда басқышы бар алаң орнатылады.

174. ГМСК әлеуетті қаупі бар ұңғымаларда қағып алу жұмыстары процесінде бұрғылау бағанасының ұзындығы құбырдың жазық бөлігінің превентор плашкасына қарсы, ротордағы жетекші құбырдың орналасуы есебінен алынады.

175. Шаю сұйығын сіңіру кезінде, ұңғымадан бұрғылау бағанасын көтеруге ұңғыма сағасына дейін толтырылған және асып кету болмаған жағдайда жол беріледі.

Осы жағдайды орындау мүмкін болмаған жағдайда қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша қосымша іс-шаралар жасалады.

176. Мүмкін ГМСК бар, бұрғылау ерітіндісін жартылай немесе толық сіңіре отырып, ұңғыманы бұрғылау АЖЖ бойынша жүргізіледі.

177. Гидростаттық қысым қаттан төмен төмендеген кезде, бұрғылау бағанасын ары-бері апару бойынша жұмыстар тұмшаланған құбырдан тыс кеңістікпен, бұрғылау құбырларында орнатылған жұмыр крандармен, қосымша қауіпсіздік шараларын әзірлеумен және жүзеге асырумен, АҚҚ қатысуымен жүргізіледі.

178. Сифон және поршалау пайда болған кезде ұңғыманы шаю және бұрғылау бағанасын ары-бері апару жүргізіледі, көтеру жылдамдығы шектеледі және ГМСК және қатқа әсер етудің алдын алу үшін ұңғыманы толық толтыру қамтамасыз етіледі және көтеру жылдамдығы шектеледі.

179. Ілініп алынған бұрғылау құрал-сайманын (өзі жүретін су асты минасы, дүмпіткіш баулар) босату бойынша жұмыстар жұмысты ұйымдастыру жоспары бойынша жүргізіледі.

180. Дауылдан кейін бұрғылау жабдығының, пайдалану тұрақтардың, отырғызу алаңдарының және тұғырнамада орнатылған өзге жабдықтың жағдайына тексеру жүргізіледі. Тексеру нәтижелері жабдықтың техникалық жағдайының журналына енгізіледі және анықталған бұзушылықтарды жою бойынша шаралар қабылданады.

181. Теңіз мұнай-газ құрылыстарындағы жабық кеңістікте және биіктіктегі жұмыстар, отты, газ қауіпті жұмыстарды қаіпсіз жүргізу үшін жауапты адамның басшылығымен, онда қауіпсіздік шаралары, қорғаныс және құтқару құралдары көрсетілетін рұқсат беру наряды бойынша жүргізіледі.

182. ГМСК және АБ кезінде теңіз мұнай-газ құрылыстарындағы отты жұмыстар бұрын берілген рұқсат беру на-ряды бойынша тоқтатылады. Жұмыстарды жалғастыру үшін рұқсат беру наряды қайта ресімделеді.

183. Жұмыстарды жүргізу құтқару және өрттік кемелерінің кезекшілік етуімен жүзеге асырылады.184. Теңіз мұнай-газ құрылыстарының үй-жайларында, үй-жайдан тыс газдың жиналуы мүмкін орындарда отты

жұмыстарды жүргізуге тек әуе кеңістігін газталдағыштармен бақылағаннан кейін және рұқсат беру нарядында көрсетілген, жұмысты қауіпсіз жүргізуге жауапты адамның қатысуымен жол беріледі.

185. Салу және пайдалану кезінде су асты объектілерді бойлай әрбір жағынан 100 метр су асты объектілерінің шеткі жіптерінің осінен кететін, екі паралельді жазықтықтар арасында алынған, су бетінен түбіне дейінгі су кеңістігінің учаскесі түрінде қорғаныс аймағы енгізіледі.

186. Бірнеше кемелердің су асты объектілерін салу, төсеу немесе жөндеуге қатысу кезінде су асты объектілерін салуды, төсеуді немесе жөндеуді жүзеге асыратын ұйым жұмысты жалпы басқару үшін капитан-тәлімгер бөлінеді.

187. Су асты объектілерін салуға, төсеуге немесе жөндеуге қатысатын кемелер, және жағалаудағы базалар арасында үзіліссіз радиотелефонды немесе спутниктік байланыс о рнатылады.

188. Су асты объектілері берілген ауданда су асты объектілерін және олардың желілерін, болашақты тереңдікті қазу жұмыстары орнындағы су ортасының режиміне әсер ететін, әрекеттегі және жобаланатын гидротехникалық құрылыстарды ескере отырып, гидрогеологиялық, метеорологиялық, инженерлі-геологиялық мәліметтер мен топографикалық зерттеулер негізінде жобаланады.

189. Су асты объектілерін салу жобасында адамдар мен қоршаған орта үшін қауіпсіз жағдайға қауіпсіз ауысты-ру немесе тоқтатуды қамтамасыз ететін, жарылыс қаупі бар ортаның және өзге авариялық жағдайлардың пайда болуының алдын алатын автоматты авариялық қорғаныс жүйелері көзделеді.

190. Жобада төтенше және авариялық жағдайларда және алдын алу және жөндеу жұмыстары кезінде су асты құбыр трассасының және олардың жеке учаскелерінің бекіткіш арматурасын кедергісіз ажырату мүмкіндігі ескеріледі.

191. Су асты объектілерін төсеу жобалауға техникалық тапсырманы, шарттарды ескере отырып, теңіз (өзен, арна) түбіне тереңге түсумен жүргізіледі. Ұсақ суларда су асты объектілері кеме қатынасының қауіпсіздігін, балық аулау тиімділігін және балықтарды мекендеуі мен ауысуына табиғи экологиялық жағдайды қамтамасыз ететін белгіге дейін тереңге түсіріледі.

192. Жер асты орын арқанды-сырмалы қондырғымен әзірлеу кезінде механизм тораптарының, тежегіш құрылғылардың бекітілуі, шығырды бекітуге арналған зәкірлерді жерге орнату сенімділігі, арқанның кедергісіз қозғалуы (тастардың, адырдың) алдын ала тексеріледі. Электр шығырындағы жұмыс орны диэлектрлі галоштар-мен, қолғаптармен және кілемшелермен қамтамасыз етіледі.

Арқан үзілген кезде судан көтеру жүкшығыр өшірілген кезде жүзеге асырылады.Арқанды-сырмалы қондырғының жұмысы кезінде мыналарға:1) сырмалы шөміштің немесе арқанның қозғалыс аймағында орларды өлшеуге;2) үйіндіден топырақты бульдозермен жылжытуға;3) сүңгуірді әрекет етуші жұмыс органының аймағына түсіруге;4) қозғалып тұрған шөмішті қолмен бағыттауға немесе оны топырақтан қолмен тазалауға жол берілмейді. 193. Су асты объектілерін салу және төсеу кезінде, ақпаратты құбыр төсейтін кемеге бере отырып, жартылай

тәуліктік, тәуліктік және үш тәуліктік ауа райы болжамы негізінде жұмыстар жүргізу аймағындағы метеорологиялық жағдайлардың мониторингі жүзеге асырылады.

194. Осы климаттық аудандағы, жұмыстар тоқтатылатын немесе жұмыста үзілістер ұйымдастырылатын сыртқы ауаның температурасы, желдің жылдамдығының шекті мәні, аварияны болдырмау мақсатында су асты объектілерін салуды және төсеуді жүзеге асыратын, объект басшысымен белгіленеді.

195. Су асты объектілерін төсеу трассасы құрылыс жұмыстарын қауіпсіз жүргізуге кедергі келтіретін объектілердің бар-жоғына тексеру жүргізу ені 20 метрден кем емес ауданда жүргізіледі (белгіленген жолдан әр жағынан 10 метрден).

196. Түбіндегі қалдықтарды дірілмен нығыздау бойынша жұмыстарды жүргізу кезінде су астына сүңгуірдің түсуі жүргізілмейді. Түбіндегі қалдықтарды нығыздау учаскесін қарау дірілмен нығыздау агрегаты тоқталғаннан кейін орындалады.

197. Су асты объектілерін салу және төсеу кезінде қолданылатын жабдық олардың қауіпсіз пайдалануын қамтамасыз ететін реттеу, одақтасу құралдарымен жабдықталады.

198. Су асты құбырларын балласт және бекіту бойынша жұмыстар жүргізуді ұйымдастыру және технологиясы құрылыс жобасына сәйкес жүзеге асырылады.

199. Құбырлары пайдалануға берілгенге дейін сыртқы қараудан және беріктікке сынамадан, тұмшалауға тек-серуден өтеді. Әрбір құбыр үшін сынама түрі және сынау қысымдарының көлемі жұмысты ұйымдастыру жоба-сында көрсетіледі.

200. Жұмыстар толық аяқталғанға және құбыр қуысын тазалау нәтижелері туралы актіге қол қойылғанға дейін құбырларға сынама жүргізуге жол берілмейді.

Құбырларды сынау, тығыздау үшін жұмыс реагентін дер кезінде беру және оны дұрыс пайдалану үшін жауапты адамдардың басшылық етуімен орындалады. Құбырларды сынау гидравликалық (сумен, қатпайтын сұйықтармен) немесе пневматикалық (ауамен) әдістермен жүргізіледі.

Табиғи газ құбырлары үшін сынақты қолдануға жол берілмейді.201. Су асты мұнай газ өткізгіштерге сынама жүргізу орны мен уақыты алдын ала ұйымның диспетчерлік қызметі

мен кеме жүргізушілерді, сондай-ақ жақындағы елді мекеннің жергілікті атқарушы органдарына хабарлау үшін флоттың гидрографикалық қызметіне хабарланады.

202. Сынама ортасын қолдана отырып, барлық санатты учаскелерді тұмшалауға тексеру төзімділігіне сынау жүргізілгеннен кейін жүргізіледі.

Құбырларды сынау үшін қолданылатын ауа құбырларынан мүмкін болатын ағуларды анықтау үшін қысылады.Жолды қымталуға тексеру кезінде қарауды жұмысшыдан сынама қысымын төмендеткеннен кейін жүргізеді.Ағуды анықтаған кезде құбырдың учаскесі жөндеуге жатады.203. Ұйым су асты объектісін пайдалануға құрылыс жобасымен, электр химиялық қорғаныс, технологиялық бай-

ланыс құралдарымен, автоматика және телемеханика құрылғыларымен көзделген жұмыстар кешені аяқталғаннан кейін қабылдайды.

4-параграф. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында технологиялық және ілеспе объектілерін пайдалану кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын талаптар

204. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында технологиялық және ілеспе объекттерді пайдаланған кезде жарылыс қаупі бар газ қоспалары туындайтын технологиялық процестер үшін авариялық қорғаныстың автоматты жүйесі көзделеді.

205. Мұнайды және газды жинау, дайындау және тасымалдау объектілері мыналармен жабдықталуы тиіс:1) газдың жарылыс қаупі бар шоғырлануын бақылау дабылдағыштарымен;2) өрт дабыл белгісінің датчиктерімен;3) сепараторларда, сақтағыштарда және резервуарларда сұйық пен қысым деңгейінің жағдайын автоматты

бақылау жүйесімен;4) автономды және қашықтықтан басқарылатын желілі қайтарғыш құрылғылардың жүйесімен немесе өзге

автоматтандырылған бекіту арматурасымен.Мұнай және газды жинау, дайындау және тасымалдау объектілерінде авариялық жағдайлар пайда болған

жағдайда, технологиялық процестер тоқтатылады.206. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында әрбір бүркегіш ұңғымасы сағалы арматура бұзылған, ұңғыма сағасында

өрт пайда болған, тастау коллекторындағы қысым берілгеннен жоғары немесе төмен өзгерген кезде ұңғыма жұмысын тоқтатуды қамтамасыз ететін ұңғыма ішіндегі клапан-қайтарғыштар жиынымен, авариялық жағдайларда жергілікті жерден немесе диспетчерлік құрылғыдан жеке ұңғымаларды немесе пайдалану ұңғымаларының тобын өшіруге мүмкіндік беретін, қашықтықтан басқарылатын ағынды ысырмалар-қайтарғыштармен жабдықталуы тиіс.

207. Ұңғыма ішіндегі және желілі клапан-қайтарғыштардың жұмыс қабілеттілігі осы клапантарды пайдалану бойынша құралға сәйкес кесте бойынша тексеріледі.

208. Әрбір бүркегіш ұңғымасында ұңғыманың құбырдан тыс, сақиналы, құбырлы және бағана арасындағы кеңістіктегі қысымды бақылау жүзеге асырылады.

209. Бұрандалы құрамаларда бос жерді алдын алу үшін бүктелген ұңғымалардың құбырдан тыс кеңістігінде жасанды қысымды ұстап тұруға жол беріледі. Ашу және құбырдан тыс кеңістікте қысым көтерілген кезде ұңғыманы тұншықтыруға және пакерді ауыстыруға шаралар қабылданады.

210. Тотығу компоненттері бар ұңғыманы пайдалану кезінде тотығуға төзімді материалдан жасалған арматура қолданылады. Аталған ұңғымаларда ингибиторды дер кезінде енгізу қамтамасыз етіледі.

211. Бүркегіш арматурасын және бүркегіш «шыршасынан» бастап блок-манифольдқа дейінгі барлық құбырларын байлау бағаналы бұрыштамалармен және зауыттық әзірленген үштіктермен жүргізіледі. Лақтырма желілері түрлену мен тозуды алдын алатын арнайы құрылғылар арқасында тұғырнамаға сенімді бекітіледі.

Бұл ретте құбырларын тексеріп қарау және жөндеу үшін қызмет көрсетуші персоналдың еркін қол жеткізу мүмкіндігі көзделеді. Әрбір құбырларында 10 метр интервалмен бояумен ұңғыма нөмірі мен ағын бағыты жағылады.

212. Ұңғыма сағасы ұңғыманың шегелеу кеңістігі үшін жеке қысымды реттеу ысырмаларымен жабдықталады.213. Шеген бағана, лифтілі бағана торабы және қабатқа қысымды ұлғайту өтетін пакер шекті рұқсат етілген

қысымға тығыздаудан өтеді.214. Қысымды ұлғайтуды және жеке қысымды ұлғайту жүйесінің дебитін бақылау журналына жаза отырып,

айына бір реттен жиі емес жүргізіледі.215. Жарықта қолданылатын құбырлардың диаметрі ≥ 200 миллиметр кезінде құбырлар арасындағы қашықтық

200 миллиметрден кем емес. Басқа жағдайларда жарықтағы арақашықтық 100 миллиметрден кем емес. Төсемге дейінгі құбырлардың ара қашықтығы 350 миллиметрден кем емес.

216. Ұңғымалар көп қабатты орналасқан жағдайда ұңғыма қатарлары арасында пайдалану ұңғымаларынан құбырларды төсеуге жол берілмейді.

Құбырлар қатаң бекітілуі және қысымды тиісті таңбасы және танып айыру бояуы болуы тиіс.217. Ұңғымалардың шығару желілерінде ұңғыма өнімін өлшеу және айналдыру бойынша блокты қондырғының

алдында кері клапандар орнатылады.218. Ұңғыманы, құбырларды, сепараторларды және сол сияқтыны үрлеу және бәсеңдету технологиялық блок

арқылы жүргізіледі.219. Мұнайы, газ және өзге жанатын сұйықтары бар құбырларын тұрғын блок арқылы төсеуге жол берілмейді.

Аталған құбырлар тұрғын блоктан және ұжымдық құтқару құралдарынан 10 метрден кем емес қашықтықта ор-наласады.

220. Газ немесе жанатын сұйықтары бар құбырлардың жанбайтын өнімдері бар құбырлармен қиылысуы кезінде соңғысы төменде орналасады.

221. Қауіпсіздіктің жер асты құрылғылары мынаны қамтиды:1) бетінен реттелетін, қауіпсіздіктің тереңдегі клапаны;2) қауіпсіздіктің автоматты тереңдегі клапаны;3) айдау ұңғымаларына кері ағынды болдырмайтын айдау клапаны.222. Мұнай және газды өндіру, жинау және дайындаудың жабық үй-жайларында (ұңғымалар, өлшеу, жинау

және дайындау пункттері, компрессорлы станциялар) негізгі технологиялық өлшемдердің көрсеткіштерін және объектідегі ауа кеңістігінің көрсеткіштерін орталық диспетчерлік құрылғыға шығара отырып, жұмыс және авариялық желдеткіші болуы тиіс.

223. Басқару объектілерінде объектілерді өшірудің алдын алатын дабыл құрылғыларымен және диспетчерлік пункті бар кері байланыспен жабдықталады.

224. Диспетчерлік пультпен жеке басқарылатын объект тікелей объектіде бұғаттау және қолмен басқару жүйесімен жабдықталады.

225. Технологиялық жабдықта қорғаныс клапандарын лақтыру ыдысқа (тамшы шой), ал газ - шамшыраққа жіберіледі.

Желілер мен ұңғымаларды үрлеу, бәсеңдету және айдау кейіннен сұйықты сорғымен ағыза отырып, үрлеу блогы арқылы жүзеге асырылады.

226. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында объектілер отты қолданумен байланысты технологиялық процес кезінде газ, тез тұтанатын, жанатын сұйықтар бар аппараттардан, және өндірілетін және бұрғыланатын ұңғымалардан неғұрлым мүмкін болатын алыс қашықтықта (кемінде 15 метр) орналасады.

227. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында өндірілген мұнайды сақтау үшін қоймалы резервуарларды сақтауға жол берілмейді. Мұнай технологиялық тұғырнамаға, жағалаудағы базаға тасымалданады немесе жеке тұғырнамалардағы резервуарларда сақталады. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында жалпы көлемі 200 метр кубтан астам емес, мұнайға арналған буферлі ыдыстардың болуына жол беріледі.

228. Теңіз мұнай-газ құрылыстарындағы технологиялық қондырғыларда қысымның рұқсат етілгеннен жоғары көтерілуі, шлейфтер мен технологиялық жабдықтың жарылуы кезінде ұңғымалар мен газ шығаратын коллекторлардың автоматты өшірілуін қамтамасыз ететін, автоматты қорғаныс құралдары болуы тиіс.

Барлық резервті желілер жұмысқа жарамды қалыпта болуы тиіс.229. Су асты құбырының басында және аяғында мұнай мен газды тасымалдау үшін авариялық жағдайларда

өшіру үшін автоматты бекіту құрылғылары орнатылады.230. Мұнай мен газды тасымалдауға арналған су асты құбырлары жобамен белгіленген қысымға тығыздалады.231. Үй-жайда орналасқан және мұнаймен толтырылған сорғыны іске қосу алдында ағынды-сорғы желдеткіш

қосылады. Желдеткіш істен шыққан немесе өшірілген кезде сорғыны іске қосуға жол берілмейді.232. Мұнайды айдайтын сорғының электр жетегінде қашықтықтан өшіру және жарылыстан қорғалған орын-

дау болуы тиіс. 233. Кемелі құбырын айлақтардың құю-ағызу құрылғыларымен қосатын шлангілер айлақта кеменің ауысу

мүмкіндігін қамтамасыз ететін ұзындығы болуы тиіс.Шлангілер жұмсақ жүк асып қоятын арқандардың немесе ағаш табандардың көмегімен ұсталады.234. Құю алдында қайта қосылатын вентильдердің, ысырмалардың ашылу дұрыстығы және жек е құю-ағызу

құрылғыларының дұрыстығы, шлангілердің немесе телескопиялық құбырлары жалғауларының тығыздығы тексеріледі.

Айлақ пен мұнай құятын кеменің қызмет көрсетуші персоналы құю бойынша жұмыстың барысына және жабдықтың жағдайына үнемі бақылау жүргізеді. Мұнайдың ағуы анықталған жағдайда, ол дереу жойылады. Ағуды жою мүмкін болмаған жағдайда, мұнайды құю бойынша операция ақау жойылғанға дейін уақытша тоқтатылады.

235. Айлақта кемелердің тұру кезінде мұнайды құю операцияларымен байланысты емес, кемелерді, жүзетін құралдарды әкелуге және оларды байлауға жол берілмейді.

236. Су айлағында мұнай құятын кемелерден тауардан қалған суларды немесе мұнай өнімдерін тартып шығаруға, жауын-шашынды жарқырау кезінде құюға, қатып қалған құбырларды ашық отынмен жылытуға жол берілмейді.

Айлақ бу бағандарымен жабдықталуы тиіс.237. Күрделі жөндеуге жататын ұңғыма тұншықтырылады және арматурамен жабылады. Ұңғымада күрделі

жөндеу жұмыстары жүргізілетінін тиісті белгі ілінеді.238. Ұңғымаларды жөндеу жұмыстарына дайындау жұмыстарын ұйымдастыратын жоспарға сәйкес және

ұйымның техникалық басшысымен бекітілген, ұңғыманың жөндеуге дайындығы туралы акт жасаумен жүргізіледі. Жөндеуден кейін ұңғыма ұйымның техникалық басшысы бекіткен жөндеу жүргізу туралы акті бойынша пайдалануға беріледі.

239. Бүркегіш ұңғымаларына жөндеу жүргізу алдында белгіленген көрсеткіштерден жөнделетін ұңғыманың 2 еседен кем емес шекті көлемінде бұрғылау ерітіндісінің қоры көзделеді.

240. Бүркегіш арматурасын ағытқаннан кейін сорғы-компрессорлы құбырларды көтеруді бастау алдында ұңғыма сағасында шығарындыға қарсы қондырғы орнатылады және тығыздалады.

241. Ұңғыманы жөндеуді бастау алдында айналма қалпына келтіріледі және жуу сұйығының көрсеткіштерінің тегістелгенге дейін бұрғылау ерітіндісімен жуылады.

242. Ұңғымаға жөндеу жүргізу процесінде МГШӨ кезінде бұрғыланатын ұңғымаларда пайда болуы мүмкін қиындықтарға қарсы шараларды қолдана отырып, теңіз мұнай-газ құрылыстарында басқа ұңғымаларды бұрғылау тоқтатылады. МГШӨ туралы теңіз мұнай-газ құрылыстарын және АҚҚ-ны пайдаланатын ұйым басшысына ха-барланады.

243. Құбырларды әрі-бері қозғаумен немесе созумен байланысты, бүркегіш ұңғымаларында жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде бұрғыланатын ұңғымалардағы жұмыстар мүмкін болатын қиындықтарға қарсы шара қолданумен уақытша тоқтатылады.

244. Ұңғыманы жөндеуді бастау алдында айналма қалпына келтіріледі және жуу сұйығының көрсеткіштерінің тегістелгенге дейін бұрғылау ерітіндісімен жуылады.

245. Тиімді қабатты ашқан, ұңғымадағы шегенді сымның көмегімен операциялар бір майланған клапаннан кем емес лубрикаторды қолданумен жүргізіледі.

Лубрикатор ұңғыма сағасына күтілетін, шекті мүмкін болатын қысымға тығыздалады.246. Радиобелсенді материалдар қорғалған, жеке тұрған, қымталған және батпайтын контейнерлерде сақталады.Зерттеулер үшін жобаға, технологиялық регламентке сәйкес радиобелсенді заттар және ионды сәулелену

көздері қолданылады.Ұңғымаларда (алаңдарда) радиобелсенді изотоптарды қолданумен зерттеулер жүргізу кезінде технологиялық

регламентке сәйкес алынатын флюидтің радиобелсенділігін бақылау жүзеге асырылады.247. Бағананы перфорациялау бойынша жұмыстар өндірісі бүркегішке қарсы қауіпсіздік талаптарын сақтай

отырып жүргізіледі. Қабатқа жабығумен перфорацияға сәйкес қысымға бүркегіш арматурасының және тиісті саға орамына бекітілген және тығыздалған кезде жол беріледі.

Жазалаумен перфорацияға ШҚЖ немесе перфораторлы ысырманы және лубрикаторды қолданумен жол беріледі. Ұңғыманы жаншу үшін құрылыста ұңғыманың 2 есе көлемінен кем емес, бұрғылау ерітіндісінің қоры сақталады.

248. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында ататын аппараттарды оқтау және жинау ұңғыма сағасынан және тұрғын блоктан 20 метрден кем емес қашықтықта, арнайы құрылғыда жүргізіледі.

249. Алаңдарда орнатылған, ауыспалы контейнерлерде ату-жару жұмыстарын жүргізу уақытына теңіз қондырғысында жарылыс материалдарын уақытша сақтауға жол беріледі. Алаң авариялық жағдай немесе өрт кезінде теңізге контейнерлерді авариялық лақтыру үшін құралдармен жабдықталады.

250. Күкіртсутегі бар ұңғымаларды сынау кезінде жұмысты ұйымдастыру жоспары ЖҰЖ жасалады.251. Қабатты сынағышпен немесе кейіннен ағынды шақырумен бағананы перфорациялаумен ұңғыманы іске

қосу күндізгі уақытта жүргізіледі. Құйылуға зерттеудің қалған бөлігі жарықтандырылу болған жағдайда қараңғы уақытта болуы мүмкін.

252. Сағалы жабдық, ШҚЖ, бекіткіш арматура, манифольдты блок, штуцерлі батарея, лақтыру желілері, сепа-раторлар және байлау элементтері күтілетін сағалы қысымға тығыздалады.

253. Атқылайтын ұңғыманың жұмысын бақылау үшін құбырдан тыс және құбыр кеңістігінде манометрлер және қабатты флюидтің шығысын көрсететін құралдар орнатылады.

254. Ұңғыманың сағалы байлауының қатуының алдын алу үшін қатты аяз кезеңінде, қатудың жоғарғы тем-пературасымен мұнайды өндіру немесе газ конденсатты ұңғымалардың өнімінде көп мөлшердегі судың болуы кезінде ұңғымаларды қыздыру бумен немесе ыстық сумен жүргізіледі. Ашық жалынды қолдануға тыйым салынады.

255. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында ұңғымаларды игеру және жөндеу әрбір нақты ұңғыма үшін жасалған ЖҰЖ бойынша жүргізіледі.

ЖҰЖ-да жұмысты жүргізу тәртібі, қауіпсіздік бойынша шаралар, жұмыс қауіпсіздігін қамтамасыз ететін бақылау адамдары көрсетіледі.

256. Теңіз мұнай-газ құрылыстарындағы әрбір игерілетін және пайдаланылатын ұңғыма бекіту құрылғысы бар бұрулар арқылы таратушы құбырларына қосу мүмкіндігіне ие. Құбырларының бұруларына кері клапандар орна-тылады. Ұңғыманың әрбір қатарында өзінің таратушы құбырлары бар.

Таратушы құбырлары және бекіту құрылғылары ұңғыманы пайдалану кезінде сағаға күтілетін шекті рұқсат етілген қысымға есептеледі.

257. Таратушы құбырларының ұңғыманы тұншықтыру үшін сорғылардың манифольдысына қосу желісінде бекіту құрылғылары орнатылады.

Бекіту құрылғыларының арасында қысымды бақылау үшін манометрлер орнатылады.258. Ұңғыма айналасындағы жұмыс алаңын игеру, пайдалану, күрделі немесе ағымдағы жөндеу жүргізу кезінде

артық жабдықтармен және материалдармен үйіп тасталмайды.Теңіз мұнай-газ құрылыстарындағы құбырлары топтарға бірігеді және бір жазықтықта төселеді. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында бүркегіш арматурасына қызмет көрсету үшін биіктікте реттелетін, шешілетін

алаңдар көзделеді.

8 тамыз 2015 жыл www.egemen.kz 27(Соңы. Басы 25-26-беттерде).


259. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында бұрғылау жабдығының блок-модулін бөлшектегеннен кейін пайдалану ұңғымаларын тұншықтыру үшін блок-модуль құрастырылады.

260. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында ұңғымаларды игеруге игерілетін ұңғымаға тұншықтыру үшін сорғыларды қоса отырып, ІЖҚ ұшқынды сөндіргіштердің жағдайын және теңіз мұнай-газ құрылыстарында бұрғылау ерітіндісі қорының болуын тексеруді қоса алғанда, барлық дайындау жұмыстарын орындаған жағдайда, жол беріледі.

261. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында ұңғыманы перфорациялау алдында теңіз мұнай-газ құрылыстарындағы барлық ұңғымалардың сағаларын байлауда босатулардың болуын тексеру қажет. Анықталған босатулар жойылады.

262. Перфорацияға дейін ұңғыма бұрғылау ерітіндісімен толтырылады, ұңғыма сағасы қашықтықтан басқарылатын шығарындыға қарсы құрылғымен жабдықталады.

263. Перфорация кезінде:1) теңіз мұнай-газ құрылыстарында өрт және құтқару кемесінің болуы;2) бүркегіш ұңғымалары үшін теңіз мұнай-газ құрылыстарында желілі және пакермен ұңғыма ішіндегі клапан-

қайтарғыш жиынының болуы қамтамасыз етіледі.264. Атқылау және жару жұмыстарын жүргізу үшін дайындық жұмыстары оператормен, ұңғымаға перфораторы

мен өзі жүретін су асты минасын түсіруді және күндізгі уақытта тікелей перфоратордың бірінші атуы немесе минаның жарылуын қамтамасыз ететін есеппен бекітілген, ЖҰЖ бойынша жүргізіледі.

265. Ұңғыманы перфорациялау кезеңінде бұрғылау және оттық жұмыстарын жүргізуге жол берілмейді. Ол кезде бұрғыланатын ұңғымаларда мүмкін болатын қиындықтардың алдын алу бойынша шаралар қабылданады. Пайдалану ұңғымаларында ағымдағы және күрделі жөндеулер жүргізуге және теңіз мұнай-газ құрылыстарында қызмет көрсету кемелерінің жақындауына жол берілмейді.

266. Қараңғы уақытта құйылуды шақыруға жол берілмейді.Ұңғыманы сынау үшін жабдық құрастырылған алаңның жақсы табиғи желдеткішкі болуы тиіс.267. Сорғылы-компрессорлы құбырлары ұңғымаға түсіруге дейін қалпынаа келтіріледі және тығыздалады.

Тығыздау нәтижелері бойынша акт жасалады.268. Ұңғыманы салуға, мұнай, газ және газ конденсаты кен орындарын орналастыруға және игеруге жобаларда

қауіпті объектілерді қауіпсіз консервациялау және жою шарттары көрсетіледі.269. Ұңғымаларды консервациялау оны қайта пайдалануға енгізу және онда жөндеу және қалпына келтіру

жұмыстарын жүргізу мүмкіндігін қамтамасыз етумен жүргізіледі.Бағана арасында газды өткізумен ұңғымаларды консервациялауға жол берілмейді.270. Консервациялауда болатын ұңғымалар бойынша айына бір реттен кем емес журналға сәйкес жазбаны

енгізе отырып, су асты жабдықтың жағдайына және сағада артық қысымның болуына тексеру жүргізіледі. Сағада қысым, тесіктер анықталған немесе грифон түзілген жағдайда оларды жою бойынша шара қабылдау үшін ұйым басшысына және АҚҚ хабарлау қажет.

271. Стационарлық теңіз мұнай-газ құрылыстарындан бұрғыланған, жеке консервацияланатын ұңғымада 0,4×0,2×0,005 метр көлемде дәнекерленген болат қабатымен диаметрі 0,025 метр және ұзындығы 0,3 метр репер - болат өзекше орнатылады. Репердің болат қабатында дәнекерлеумен жазулар жазылады: ұңғыма нөмірі, кен орнының (алаңның) және ұйымның атауы, жабу уақыты мен мерзімі.

272. Жеке жабылатын ұңғыма бүркегіш арматурасымен жабылады. Сағаның су асты орналасуы кезінде ысыр-малар штурвалы (бақылау функцияларын атқаратын ысырманы қоспағанда) шешіледі, арматура желілері ажыра-тылады, ал арматура ысырмасының сыртқы фланецтері фланецті бұқтырмалармен жабдықталады. Манометрлер (бақылауды қоспағанда) орнынан шешіледі және бұқтырмалар орнатылады.

273. Салынып жатқан ұңғыманы жабу кезінде ұңғыманың су асты сағасына ұңғыманың су асты сағасын тұмшалауды және консервациялауды ашу кезінде айналымның қалпына келуін қамтамасыз ететін, арнайы шегенді бастиектер орнатылады.

Консервацияланатын ұңғыманың тірек тақтасы жабылған ұңғыманың орналасқан орнын анықтауға мүмкіндік беретін, гидроакустикалық маякпен жабдықталады.

Мұзды жағдайлар жоқ теңіз айлағында болатын ұңғымалар арнайы мақсаттағы жүзетін белгілермен жабдықталады.

274. Мұнай және газ ұңғымаларын жабу кезінде ұңғыма сағасы су асты бүркегіш арматурасымен жабдықталады. Диспетчерлік пунктіде жабылған ұңғыманың бақылау және басқару панелінің үстінде жабу мерзімі көрсетілген белгі ілінеді. Қашықтықтан басқару жүйелерін қоректендіру ажыратылады.

Ұңғыманы консервациялау бойынша жұмыстар аяқталғаннан кейін орындаушы ұйымның геологиялық қызметі ұңғыманы жабу туралы хаттаманы жасайды.

275. Консервациялау және жою объектілері сыртқы әсерден және бүліну қауіптілігінен қорғаулары, қорғалуда және қарауда болады.

276. Ұңғымаларды консервациялау, қайта ашу және жою объектілері қауіпсіздік декларациясында көрсетіледі, АЖЖ әзірлеу кезінде ескеріледі.

277. Келісімшарт аумақтарын қайтадан Қазақстан Республикасына бергенге дейін, жабылған ұңғымалардың және жойылған ұңғымалардың жағдайын бақылауды объект иесі қамтамасыз етеді.

278. Ұңғыманы қайта ашу, АЖЖ ескере отырып, дайындау жұмыстарын орындағаннан кейін бекітілген жоспар бойынша жүргізіледі. Қайта ашу жұмыстары АҚҚ қатысуымен жүргізіледі.

279. Ұңғымаларды жою кезінде, цемент көпірлерді орнату алдында ұңғымалар кенжарда қатты 15 пайыздан асатын (жұту болмаған жағдайда) қысым құруға мүмкіндік беретін тығыздықпен сұйықпен (бұрғылау ерітіндісі, ерітінді) толтырылады.

280. Ұңғымаларды түсірілмеген пайдалану бағаналарынсыз жою кезінде мұнай-газ сіңірілген объектілердің жатыс аралықтарында цементті көпірлер орнатылады. Жеке цементті көпірдің биіктігі жабыннан плюс 20 метр жоғары және қат табанынан төмен қуатқа тең. Жоғарғы өнімді қат жабынының үстінде цементі көпір 50 метрден кем емес биіктікте орнатылады.

281. Пайдалану бағанасының бүлінуі себебінен ұңғымаларды жою кезінде цементті көпір бүліну аймағында және одан 50 метрден кем емес биіктікте немесе кері жағдайда бүліну аймағының үстінен 100 метрден кем емес биіктікте орнатылады.

282. Түсірілген пайдалану бағанасымен ұңғымаларды жою кезінде:1) барлау - өнеркәсіптік мұнай-газды қаттың болмауына байланысты;2) өндіру - өнімді объектілердің толық таусылуына немесе олардың су басуына байланысты;3) айдамалау немесе бақылау ұңғымалары - өзінің белгіленуін орындауға байланысты, пайдалану бағанасында

қысымдағы цементті ерітіндіні сүзгіш аймағына ағызумен, тікелей соңғы объектінің сүзгі аймағынан 50 метрден кем емес биіктікте цементті көпір орнатылады.

283. Артында цементті ерітінді толығымен көтерілмеген немесе алдыңғы бағаналардың «кебістері» жабылмаған, конструкциясында түсірілген «сағалары» бар ұңғымаларды жою кезінде «саға басынан» жоғары және төменде 20-30 метр бойынша биіктікте цемент көпірлер орнатылады.

284. Барлық жойылатын ұңғымаларда ұңғыма сағасымен байланысты соңғы (ең аз) шеген бағанада цементті көпірдің «басының» теңіз түбі деңгейінің үстінде орналасумен, биіктігі 50 метрден кем емес цементті көпір орна-тылады.

285. ЖБҚ-мен бұрғыланған, сағаның су астында орналасуымен ұңғымаларды жою кезінде, теңіз түбінен шығып тұратын шеген бағана (ұңғыманы бұрғылау кезінде арнайы түбіндегі бағаналы ұштама қолданылмаған жағдайда) түбінің деңгейінде алынады. Теңіз түбінен шығатын арнайы түпкі бағаналы ұштамаға бұқтырма (бітеулі фланец) орнатылады.

286. Ұңғыманы жою бойынша жұмыстар аяқталғаннан кейін орындаушы ұйымның геологиялық қызметі ұңғыма бойынша жою жұмыстарын жүргізу туралы хаттама жасайды.

Хаттамаға түбін навигациялық қауіптіліктің жоғына тексеру актісінің бір данасы және теңіз мұнай-газ құрылыстары немесе ЖБҚ периметрі бойынша плюс 10 метр сағаны және теңіз түбін бейнетүсіру қоса беріледі.

287. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында ұңғыманың өнімін жинау, дайындау және тасымалдаудың қағидатты схемаларын әзірлеу кезінде мынадай шарттар ескеріледі:

1) теңіз мұнай-газ құрылыстарында тиімді объектілердің саны орналастырылады және оларға технологиялық операциялардың саны шекті қысқартылған;

2) кен орнын орналастыру жобалары теңіз жағдайларына жасалған, модульді, блокты-кешенді жабдықты қолдануды көздейді. Ол болмаған жағдайда, құрғақта жұмыс істеуге арналған, бірақ теңіз объектілерінде құрастыруға бейімделген қалыпты жабдықты қолдануға жол беріледі.

288. Жалғанған жерлерінде тығыздық болмаған жағдайда құбырларын, жабдықтарды және аппаратураны пайдалануға жол берілмейді. Ауысым кезіндегі барлық жойылмаған, жалғанған жерлеріндегі және мұнай, газ және отын өткізгіштердегі бос жерлер вахталық журналға жазылады.

289. Ысырмалар мен арматураның әрең жететін жерлерде орналасуы кезінде қашықтықтан басқару (ұзартылған штоктар немесе басқару штурвалдары, электр пневматикалық жетектер) көзделеді, сондай-ақ жөндеу және ауы-стыру кезінде оларға қауіпсіз кіру қамтамасыз етіледі.

290. Құбырларын, бекіту және тарату арматурасын жөндеу ұйымның техникалық басшысымен бекітілген, жүргізілген зерттеулер негізінде жоспарлы - алдын алу жұмыстарының кестесі бойынша жүзеге асырылуы тиіс.

291. Құбырлар мен бұрулардың желілі бөлігінің жабдығын жөндеудің жоспар-кестесіне бекіту және тарату арматурасы қосылады.

292. Жоспар-кестесі бойынша жөндеу арасындағы қызмет көрсетулер ұйымдастырылады және арматураны тексеру, техникалық қарау, ағымдағы, орта және күрделі жөндеу жүргізіледі.

293. Негізгі жұмыстар басталғанға дейін құбырларының жөнделетін учаскесінде қауіпсіз жұмыс үшін мынадай шаралар қабылданады:

1) катодты және дренаджы қорғау қондырғылары өшіріледі;2) желілі крандар жабылады және орта шығарылады;3) жөнделетін учаскеден орта шығарылады;4) жөнделетін учаскеден сынама алынады, талдауларды қанағаттандырмаған жағдайда үрлеу қайталанады;5) құбырлы екі жағынан кесіледі;6) жөнделетін және жанасып жататын құбырлардың ашық ұштарында бұқтырмалар орнатылады. 294. Құбырларды жөндеу теңіздің толқуы үш баллдан астам емес болғанда жүргізіледі.Жөндеу жұмыстары басталғанға дейін жауапты басшы учаскені жөндеуге жататын учаскені сүңгуірмен тексеру

актісімен танысуға тиіс.Құбырларына жөндеу жүргізу алдында қысым атмосфералыққа дейін төмендетіледі.Құбырларының учаскелерінің оқшаулануын жөндеуге тиісті біліктілігі бар сүңгуірлер жіберіледі.Құбырларды жөндеу аяқталғаннан кейін технологиялық регламентке сәйкес сыналады.295. Теңіз мұнай-газ құрылыстарында авариялық жағдайларда газды жағу үшін шамшырақ орнату көзделеді.

Шамшырақ газдың күтілетін көлемін жағуға есептеледі. Шырақ берілетін газды көп реттік және қашықтықтан жағуды қамтамасыз ететін тұтану құрылғысымен

жабдықталады. Тұтандыру құрылғысы желден қорғалады.296. Шырақтың конструкциясы ұңғыманы пайдалануға кезекпен енгізу бойынша газ көлемінің ұлғаюын ескере

отырып, тұрақты жануды қамтамасыз етеді. Шырақтың жануы туралы дабыл орталық басқару постына орналасады.297. Тұғырнамада шырақ бағаны сенімді бекітумен қамтамасыз етіледі, шырақ бағанның биіктігі қызмет

көрсетуші персоналмен және технологиялық жабдықтарға рұқсат етілген жылулық әсері көрсеткіштері есепке алынып анықталады.

298. Конденсаты ұстау үшін шырақты құбырларында сепаратор орнатылады. Шыраққа конденсаттың түсуінің алдын алу үшін соңғысы кезең сайын сепараторлардан 3 текше метрден астам емес көлемде ыдысқа тартылады.

Шырақты құбырларды сепаратор жағына еңіске ие. Шырақ желілерінде бекіту арматурасын орнатуға жол берілмейді. Шырақты құбырларында шырақ бағанында жөндеу және қарау үшін қолжетімді, отты тежегіш орнатылады.

299. Газды шырақ бағанына әкелетін барлық құбырларды, жүйенің жеке тораптары жүйесінің бір жарым есе жұмыс қысымына тығыздалады.

Газды шырақта жағуға берер алдында, шырақты құбырлары бумен немесе инертті газбен үрленеді.300. Шырақты құбырларына газ-әуе қоспаларын түсіруге жол берілмейді.


Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің бұйрығы

2014 жылғы 8 шілде №257 Астана қаласы

Тауардың шығу тегін растайтын құжаттардың тізбесін бекіту туралы

«Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 14-бабы 8) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған тауардың шығу тегін растайтын құжаттардың тізбесі бекітілсін.2. «Тауардың шығу тегін растайтын құжаттардың тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Индустрия

және жаңа технологиялар министрі міндетін атқарушының 2011 жылғы 2 желтоқсандағы №441 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізіліміне №7372 болып енгізілді, «Егемен Қазақстан» газетінің 2012 жылғы 18 ақпандағы №64 (27136) нөмірінде жарияланған) бұйрығының күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Техникалық реттеу және метрология комитеті заңнамада белгіленген тәртіпте (Б.Б.Қанешев):

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін күнтізбелік

он күн ішінде оның бұқаралық ақпарат құралдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жарналауға жіберілуін;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің интернет-ре-сурсында орналастырылуын;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1), 2) жэне 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтердің ұсынылуын қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Индустрия және жаңа технологиялар бірінші вице-министрі А.П. Рауға жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күннен кейін күнтүзбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Қазақстан Республикасының Индустрия және жаңа технологиялар министрі Ә.ИСЕКЕШЕВ.

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Қазақстан Республикасының Индустрия және жаңа технологиялар министрінің 2014 жылғы 8 шілдедегі №257 бұйрығымен бекітілген

Тауардың шығу тегін растайтын құжаттардың тізбесі1. Өтініш берушінің мәртебесін растайтын құжаттар:1) жеке басты куәландыратын құжаттың көшірмесі (салыстырып тексеру үшін түпнұсқа ұсынылмаған жағдайда

куәландырылған көшірме) – жеке тұлғалар үшін;2) заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркеу туралы (қайта тіркеу) анықтама және жарғысының көшірмесі

(салыстырып тексеру үшін түпнұсқа ұсынылмаған жағдайда куәландырылған көшірме) – заңды тұлғалар үшін;3) жеке кәсіпкер ретінде мемлекеттік тіркеу туралы куәлігінің көшірмесі (салыстырып тексеру үшін түпнұсқа

ұсынылмаған жағдайда куәландырған көшірме) – жеке кәсіпкерлер үшін.2. Сыртқы сауда келісімшартының (шарттың) түпнұсқасы мен көшірмесі және шот-фактура немесе шот-проформа

немесе тауардың қаржылық және/немесе сандық параметрлерін көрсететін өзге де құжат (жүк бір жүк жөнелтушіден екінші сол бір жүк алушыға баратын ұзақ мерзімді сыртқы сауда шарттарын/мәмілелерін жүзеге асыру кезінде шот-фактура немесе шот-проформа талап етілмейді).

3. Тауардың толығымен Қазақстан Республикасында шығарылған жағдайда тауардың толығымен Қазақстан Республикасында шығарылғаны туралы растайтын құжаттардың түпнұсқасы мен көшірмесі:

1) тауарды өндірушімен немесе тауарды алу туралы келісім немесе тауарды алыс-беріс туралы құжаттары;2) жөнелтпе құжаттар;3) астық қолхаттардың куәландырылған көшірмелері;4) өнімді жинау орны туралы Өтініш берушінің анықтамасы;5) есептен шығару актісі;6) қайта өңдеу актісі;7) тауарды тасымалдау туралы құжаттар;8) дайын бұйымға техникалық паспорт немесе зауыт-әзірлеушінің сапа төлқұжаты;9) шикізатты өндіру және жасау құқығы бар құжат (дайындаушы және өндіруші кәсіпорындар үшін);10) оған сәйкес тауар өндірудің технологиялық процесі орындалатын стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттар.4. Егер тауар Қазақстан Республикасында тауарды жеткілікті дәрежеде қайта өңдеу өлшемдерін есепке ала

отырып, шығарылған жағдайда, тауарды жеткілікті дәрежеде қайта өндеу өлшемдерін айқындауға арналған мынадай құжаттардың түпнұсқасы мен көшірмесі:

1) тауар өндірісінде пайдаланылатын шикізат пен материалдарға шарттар және/немесе шот-фактуралар;2) көліктік құжаттар;3) техникалық процестің қысқаша сипаттамасы;4) оған сәйкес тауар өңдірілетін стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттар;5) шетелде шығарылған шикізат пен құрауыштар құнын анықтай отырып, франко-зауыт бағасы бойынша тауар

құнының шығын калькуляциясы.5. Қызмет түріне (егер қызмет түрі лицензиялауға жататын болса) арналған лицензияның және (немесе) рұқсат

қағаздың түпнұсқасы жәке көшірмесі. 6. Егер тауар жануарлардан, өзен және теңіз кәсіпшілігінен алынған тауар болса, сондай-ақ егер тауарлар

жануарлар азығына арналған болса, ветеринариялық сертификаттың түпнұсқасы мен көшірмесі.7. Қоймалық анықтаманың және (немесе) тауардың саны мен тұрған орнын көрсете отырып, өтініш берушідегі

тауардың барын растайтын ресурстық анықтаманың түпнұсқасы және көшірмесі.8. Жеміс-көкөніс өнімдері үшін:1) Қазақстан Республикасының тиісті аумақтық бірлігінің жергілікті атқарушы органының өндірушісін көрсете

отырып, көрсетілген аумақта өнімнің өсірілгені туралы анықтамасының түпнұсқасы мен көшірмесі;2) тауарды сатып алу шарты немесе заңды тұлғалар үшін тауар өндірушімен жасалған шарттың түпнұсқасы

немесе нотариалды куәландырылған көшірмесін міндетті түрде ұсынуымен сатып алу актісі.9. Қазақстан Республикасынан тауарды кері экспорттау кезінде:1) тауарды сатып алу туралы құжаттар (шарт, шот-фактура);2) Қазақстан Республикасының аумағында тауарды жеткізу фактісін растайтын құжаттар;3) тауардың шығарылуын растайтын құжаттар (тауардың шығу тегі туралы сертификат немесе тауардың шығу

тегі туралы декларациясы).Ескертпе:Құжаттардың түпнұсқалары оларды көшірмелерімен салыстырып тексергеннен кейін өтініш берушіге

қайтарылады.Шарттың әрекет ету мерзімі бір күнтізбелік жылдан созылатын ұзақ мерзімді келісімдер (келісімшарттар) және

Өтініш берушінің құқықтық мәртебесін, сонымен қатар сериялық өндірісті растайтын құжаттар оларға өзгерістер енгізуіне және толықтырулар қарай бір рет ұсынылады.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылғы 1 тамызда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №9665 болып енгізілді.



Реттеушілік әсерді талдауды жүргізу қағидаларын бекіту туралы«Жеке кәсіпкерлік туралы» 2006 жылғы 31 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 1-тармағына

сәйкес бұйырамын:1. Қоса беріліп отырған Реттеушілік әсерді талдауды жүргізу қағидалары бекітілсін. 2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Кәсіпкерлікті дамыту департаменті заңнамада

белгіленген тәртіппен:1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін

күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялануын;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастырылуын;

4) қолданыстағы реттегіш құралдардың реттеушілік әсеріне талдау бойынша реттеуші мемлекеттік органдардың жоспарларын келісуді қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрі Е. ДОСАЕВ.

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің2015 жылғы 21 қаңтардағы № 32 бұйрығымен бекітілген

Реттеушілік әсерді талдауды жүргізу қағидалары

Осы Қағидалар «Жеке кәсіпкерлік туралы» 2006 жылғы 31 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 1-тармағына сәйкес әзірленген және енгізілетін және қолданыстағы реттегіш құралдарды реттеушілік әсеріне талдау жүргізу және оны пайдалану тәртібін регламенттейді.

1. Жалпы ережелер1. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады: 1) қоғамдық талқылаулар – реттеуші мемлекеттік органдардың жаңа реттеуді енгізуге, қолданыстағысын

қатаңдатуға қатысты жоспарларын, сондай-ақ қазіргі реттеудің жай-күйін мүдделі тұлғаларға жеткізу мақсатында, қоғамның норма шығару процесіне қатысуын және мемлекет пен бизнестің өзара іс-қимылының деңгейін арттыруға арналған, реттеу субъектілерімен кері байланыс орын алатын, олардың пікірлері мен ұсыныстары алынатын іс-шаралар.

2) реттегіш құралдар – жеке кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты әсер ету тәсілдері, оның ішінде «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 16 мамырдағы Заңына сәйкес айқындалатын рұқсаттар мен хабарламалар; «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы» Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 6 қаңтардағы Заңына сәйкес мемлекеттік бақылау және қадағалау жүзеге асырылатын жеке кәсіпкерлік субъектілері қызметінің салалары; Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген ақпараттық құралдар;

3) реттеу субъектілері – реттегіш құралдарды немесе қатаңдатылған реттеуді көздейтін нормативтік құқықтық актілердің қолданылуы таралатын субъектілер, оның ішінде жеке кәсіпкерлік субъектілері және өзге де тұлғалар.

2.Реттеушілік әсерді талдауға, міндетті түрде:1) реттегіш құралды және онымен байланысты талаптарды енгізуді немесе реттеуді қатаңдатуды көздейтін

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарының жобалары;2) реттегіш құралды және онымен байланысты талаптарды енгізу немесе реттеуді қатаңдату көзделетін Қазақстан

Республикасы заңдары жобаларының тұжырымдамалары; 3) реттегіш құралды және онымен байланысты талаптарды енгізу немесе реттеуді қатаңдату көзделетін Қазақстан

Республикасы заңдарының жобалары;4) «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 16 мамырдағы Заңының

12-бабы 1-тармағының 1-1), 2-1) және 4) тармақшаларында көзделген Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің жобалары;

5) ақпараттық құралдарды енгізу немесе реттеуді қатаңдату көзделетін «Жеке кәсіпкерлік туралы» Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 31 қаңтардағы Заңының 5-бабы 2-тармағының 3) тармақшасында көзделген Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің жобалары;

6) реттегіш құралды және онымен байланысты талаптарды енгізу немесе реттеуді қатаңдату көзделетін Кеден одағы техникалық регламенттерінің жобалары;

7) жергілікті атқарушы органдар әзірлейтін, реттегіш құралды және онымен байланысты талаптарды енгізу не-месе реттеуді қатаңдату көзделетін, жергілікті өкілді органдар шешімдерінің жобалары жатады.

Бұл ретте, заң жобаларының тұжырымдамалары «Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң заң жобалау қызметiн жетiлдiру жөнiндегi шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 11 қыркүйектегі № 1376 қаулысымен құрылған Заң жобалау қызметі жөніндегі ведомствоаралық комиссияның қарауына шығарылғанға дейін реттеушілік әсерді талдаудан өтеді.

3. Реттеушілік әсерді талдауды реттеуші мемлекеттік органдар осы Қағидалардың 2-тармағында көзделген, өздері әзірлейтін құжаттардың жобаларына қатысты, сондай-ақ кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган), Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы және басқа да мүдделі тұлғалар осы Қағидаларға сәйкес жүргізеді.

4. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік қызметті реттейтін заңнамасын жетілдіру мәселелері және Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын басқа да міндеттер мен функцияларды орындау бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 4 қыркүйектегі № 1140 қаулысымен құрылған консультативтік-кеңесші орган – Кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның (бұдан әрі – Ведомствоаралық комиссия) қарауына шығарылады.

Жаңа реттеу құралын енгізу Ведомствоаралық комиссия отырысында қаралғаннан кейін ғана жүзеге асырылады.5. Қолданыстағы реттегіш құралдарға қатысты реттеушілік әсерді талдауды реттеуші мемлекеттік органдар

осы Қағидалардың 2-тармағының 1), 3), 4), 5), 6), 7) тармақшаларында көрсетілген қолданыстағы құжаттарды қайта қарау тәртібімен жүргізеді.

Қолданыстағы реттегіш құралдарды қайта қарауды реттеуші мемлекеттік органдар уәкілетті органмен келісу бойынша бекітетін жоспарларға сәйкес жүзеге асырады. Жоспарлар бекітілген күнінен бастап 5 жыл ішінде бұрын реттеушілік әсерді талдау жүргізілмеген барлық реттегіш құралдарға талдау жүргізуге болатындай жасалуға тиіс.

Бұрын реттеушілік әсерді талдау жүргізілген қолданыстағы реттегіш құралдар да Ведомствоаралық комиссия осы Қағидалардың 6-тармағының 11) тармақшасына сәйкес ұсынған мерзімге сәйкес жоспарларға қосылады.

Реттеушілік әсерді талдау осы Қағидалардың 6-тармағының 1), 5) - 11) тармақшаларына сәйкес қолданыстағы құжаттарды қайта қарау тәртібінде жүргізіледі.

2. Реттеушілік әсер етуге талдау жүргізу тәртібі6. Реттеушілік әсер етуге талдау мынадай кезекті іс-қимылдарды орындау арқылы өткізіледі: 1) реттеуші мемлекеттік орган осы Қағидалардың 2, 3-қосымшаларына сәйкес жаңадан енгізілетін реттегіш

құралдардың және реттеуді қатаңдатудың реттеушілік әсеріне талдау нәтижелері бойынша талдамалық нысанды немесе қолданыстағы реттеуші құралдардың реттеушілік әсерін талдау нәтижелері бойынша талдамалық нысанды (бұдан әрі – талдамалық нысандар) толтырады;

2) осы Қағидалардың 7-тармағында көзделген жағдайларда реттеуші мемлекеттік органдардың осы Қағидалардың 2-тармағында көзделген құжаттардың жобаларын жаңа реттегіш құралдарын енгізу немесе реттеуді қатаңдату үшін әзірлеуі;

Осы тармақшаның қолданылуы осы Қағидалардың 2-тармағының 1) және 3) тармақшаларында көрсетілген қолданыстағы реттегіш құралдарына қатысты қолданыстағы құжаттарды қайта қарау тәртібінде жүргізілетін реттеушілік әсерді талдауға таралмайды.

3) реттеуші мемлекеттік органның осы Қағидалардың 2-тармағының 3) тармақшасында көзделген жобалар бойынша қоғамдық талқылаулар өткізуі;

4) реттеуші мемлекеттік органның қоғамдық талқылаулар нәтижелері бойынша осы Қағидалардың 2-тармағының 3) тармақшасында көзделген құжаттар жобаларын және (немесе) талдамалық нысандарды пысықтауы және олар-ды уәкілетті органдарға жіберуі;

5) уәкілетті орган осы Қағидалардың 7-тармағында көзделген жағдайларда талдамалық нысан және (немесе) осы Қағидалардың 2-тармағында көзделген құжаттар жобалары түскен күнінен бастап 5 жұмыс күнінде оларды реттеуші мемлекеттік органның осы Қағидаларда белгіленген рәсімдерді, оның ішінде, қоғамдық талқылауларды және осы талдамалық нысанды дұрыс толтырылуын тұрғысынан қарайды.

Қарау нәтижелері бойынша уәкілетті орган осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес реттеуші мемлекеттік органдардың реттеушілік әсерді талдау жүргізу рәсімдерді сақтауы туралы қорытынды (бұдан әрі - қорытынды) дайындайды;

6) теріс қорытынды болған жағдайда, осы Қағидалардың 8-тармағында көзделген жағдайларда реттеуші мемлекеттік орган талдамалық нысанды және (немесе) осы Қағидалардың 2-тармағында көзделген құжаттар жо-баларын пысықтайды. Пысықталған құжаттар қайтадан уәкілетті органдарға ұсынылады және Қағидалардың осы тармағының 3) – 11) тармақшасына сәйкес қаралады.

Оң қорытынды берілген жағдайда, уәкілетті орган оны және реттеуші мемлекеттік органдар әзірлеген құжаттардың жобаларын, реттеуші мемлекеттік органның талдамалық нысанын ресми сайтына орналастырады және оларды Ұлттық кәсіпкерлер палатасына жібереді;

7) уәкілетті орган, Ұлттық кәсіпкерлер палатасы немесе өзге де мүдделі тұлғалар уәкілетті орган қорытындысын ұсынған күннен бастап 15 жұмыс күннің ішінде реттеуші мемлекеттік органдар жүргізген реттеушілік әсерді талдаудың түйіндерімен келіспеген жағдайда, реттеушілік әсерге баламалы талдауды талдамалық нысандарды толтыру арқылы жүргізеді.

Егер осы Қағидалардың 2-тармағында көзделген құжаттардың жобалары кешендік сипатта болса және техникалық күрделі болып табылса, реттеушілік әсерді баламалы түрде талдау жүргізу мерзімі 30 жұмыс күнге дейін ұзартылады. Реттеушілік әсерді баламалы түрде талдау мерзімін айқындау туралы шешімді уәкілетті орган қабылдайды және өз қорытындысында көрсетеді;

8) реттеушілік әсерге баламалы түрде талдау жүргізілген жағдайда, уәкілетті орган оның нәтижелері бойынша толтырылған талдамалық нысанды реттеуші мемлекеттік органның назарына жеткізеді және оның интернет-ре-сурсында орналастырылады;

9) реттеуші мемлекеттік орган реттеушілік әсерді баламалы түрде талдау нәтижелерімен келісуін немесе келіспеуін білдіреді.

Реттеушілік әсерді баламалы түрде талдау нәтижелерімен келіскен жағдайда, реттеуші мемлекеттік ор-ган талдамалық нысанды және (немесе) осы Қағидалардың 2-тармағында көзделген құжаттардың жобаларын пысықтайды. Пысықталған құжаттар уәкілетті органға қайта ұсынылады және Қағидалардың осы тармағының 3) – 11) тармақшаларына сәйкес қаралады.

Реттеуші мемлекеттік орган реттеушілік әсерді баламалы түрде талдау нәтижелерімен келіспеген жағдайда, осы Қағидалардың 7-тармағында көзделген жағдайларда реттеуші мемлекеттік орган әзірлеген талдамалық нысан және (немесе) осы Қағидалардың 2-тармағында көзделген құжаттардың жобалары Қағидалардың осы тармағының 10) – 11) тармақшаларына сәйкес қаралады;

10) уәкілетті орган қарау нәтижелерін Ведомствоаралық комиссияның қарауына шығарады; 11) қарау нәтижесінде Ведомствоаралық комиссия реттеушілік әсерді талдау нәтижелерінің біреуін мақұлдайды:жаңа реттегіш құралды енгізу және (немесе) реттеуді қатаңдату, сондай-ақ реттеу құралын енгізумен келіскен

жағдайда оны қайта қарауға дейін оның қолданылу мерзімін айқындау туралы;қолданыстағы реттегіш құралды алып тастау, сондай-ақ реттеуші құралын алып тастаумен келіспеген жағдайда,

оны қайта қарауға дейін оның одан әрі қолданылу мерзімін айқындау туралы;рұқсаттардың немесе хабарламалардың жекелеген түрлерін рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібін

қолдану тиімділігіне байланысты бір түрден екіншісіне ауыстыру, сондай-ақ рұқсаттың немесе хабарламаның қолданыстағы немесе жаңа түрін оны келесі қайта қарағанға дейін оның одан әрі қолданылу мерзімін айқындау туралы қажеттіліктердің бірімен келісу немесе келіспеу туралы шешім қабылдайды;

12) Ведомствоаралық комиссия шешімдері хаттамамен ресімделеді, оның көшірмесі, сондай-ақ, талдамалық нысандар мен уәкілетті органның қорытындысы осы Қағидалардың 2-тармағында көзделген құжаттардың жоба-ларына олардың бекітілуіне дейін міндетті қосымша болып табылады.

7. Реттеуші мемлекеттік органдар осы Қағидалардың 2-тармағында көзделген құжаттар жобаларын әзірлейді және жаңа реттегіш құралды немесе оны қатаңдатқан жағдайда талдамалық нысанға қоса беріледі.

8. Осы Қағидалардың 2-тармағының 3) тармақшасында көзделген құжаттар жобаларын және реттеушілік әсерді талдау нәтижелерін қоғамдық талқылау мынадай тәсілдердің бірі арқылы жүзеге асырылады:

уәкілетті органның сайтында форум режимінде интернет желісі арқылы онлайн талқылау;қоғамдастық өкілдерімен және мүдделі тұлғалармен дөңгелек үстелдер, конференциялар, кеңестер және

өзгелер арқылы жария талқылау.9. Қоғамдық талқылау жүргізу үшін реттеуші мемлекеттік органдар оны жүргізу күнінен бұрын 10 жұмыс күнінен

кем емес мерзімде міндетті түрде оны жүргізу орны, тәсілі және уақыты туралы мыналарға:өзінің ресми сайтында хабарландыру беру арқылы мүдделі тұлғаларға;жазбаша нысанда - уәкілетті органға, Ұлттық кәсіпкерлер палатасына, мемлекеттік органдар жанындағы

сараптамалық кеңес мүшелеріне;баспасөз релиздері арқылы - бұқаралық ақпарат құралдарына хабарлайды.Жария талқылау арқылы жүргізілетін қоғамдық талқылау белгіленген уақытта өтеді және олардың нәтижелеріне

реттеуші мемлекеттік органның лауазымды тұлғалары хаттама жасайды.10. Реттеуші мемлекеттік органның қарауы бойынша құжаттар жобаларын талқылау немесе түсіндіру мақсатында

басқа да іс-шаралар өткізілуі мүмкін.

3. Реттеушілік әсерді талдауды пайдалану тәртібі11. Реттеушілік әсерді талдаудың нәтижелері реттеуші мемлекеттік органдардың және кәсіпкерлік жөніндегі

уәкілетті органның жалпыға қолжетімді интернет-ресурстарында орналастырылады.12. Осы Қағидалардың 2-тармағында көзделген құжаттар қолданысқа енгеннен кейін, олар реттеушілік әсерді

талдаудың барлық нәтижелері міндетті түрде қоса беріліп уәкілетті органның сайтында жарияланады. Осы Қағидалардың 2-тармағының 1), 3), 4) тармақшаларында көрсетілген қолданыстағы құжаттарды қайта қарау

тәртібінде жүргізілген қолданыстағы реттегіш құралдарға қатысты реттеушілік әсерді талдау нәтижелері көрсетілген құжаттармен бірге тұрақты бірлесіп сақтау үшін уәкілетті органның сайтында орналастырылады.

Бұл ретте, реттеушілік әсерді талдау нәтижелері сайттың кез келген пайдаланушысының қарауына көрсетілген құжаттардың барлық қолданылу мерзімінде қолжетімді болуы керек.

13. Реттеушілік әсерді талдаудың нәтижелері бойынша реттегіш құралдың қолданудың тиімділігіне қарай реттегіш құралдардың жекелеген түрлері бір түрден екінші түрге ауыстырылуы немесе олардың күші жойылуы мүмкін.

Ведомствоаралық комиссия тиісті ұсынымдарды осы Қағидалардың 6-тармағының 11) тармақшасына сәйкес әзірлейді.

Реттеушілік әсерді талдауды жүргізу қағидаларына 1-қосымша

НысанЖаңадан енгізілетін реттегіш құралдардың және реттеуді қатаңдатудың

реттеушілік әсеріне талдау нәтижелері бойынша талдамалық нысан№ Мемлекеттік орган толты-

рады (МО)Қоғамдық

талқылаудың коммен-

тарийлері мен ұсыныстары

МО-ның қоғамдық талқылаудың

коммен-тарийлері мен ұсыныстары

туралы қорытындысы

1-ҚАДАМ: Проблеманы айқындау1 Проблеманы айқындау (3 сөйлемнен

аспайтын еркін нысанда жазылған мәтін)2 Проблеманың бар болу фактісін және оның

ауқымын көрсететін деректер (цифрлық өлшемде) бар ма?

Жоқ ___Бар ___ (оларды сипат-тап, шамасын көрсетіңіз)

3 Проблема әсер ететін немесе әсер етуі мүмкін мақсатты топтар (мәселе әсер ететін немесе әсер етуі мүмкін халық топтарын, кәсіпорындар немесе өзге де ұйымдардың типтерін көрсетіңіз). Олардың санын көрсетіңіз

4 Осы проблема тәуекелдің қай деңгейіне жатады

Жоғары (адамдарға, ұйымдарға немесе жалпы мемлекет пен қоғамның қауіпсіздігіне теріс әсер етудің жоғары ықтималдығы немесе адамдардың, ұйымдардың ба-сым көпшілігіне теріс әсер етудің төмен ықтималдығы бар)____Орташа (аздаған адамдарға, ұйымдарға, жалпы мемлекет пен қоғамның қауіпсіздігіне теріс әсер етудің ықтималдығы бар ____Төмен (аздаған адамдарға, ұйымдарға теріс әсер етудің төмен ықтималдығы бар) ____Әр түрлі тәуекелдер ____Тәуекелдер деңгейін анықтау мүмкіндігі жоқ ____Тәуекелдер жоқ ____

5 Проблеманың бар болуының себептері (сипаттау кезінде себеп-салдарлы байла-нысты көрсету)

6 Проблеманы немесе оның себептерін ше-шуге бағытталған мемлекеттік реттеудің қазір қандай тетіктері бар?

Жоқ ___Бар ___ (оларды еркін түрде сипаттаңыз)

2- ҚАДАМ: Реттеу мақсаты мен міндеттерін айқындау7 Жобаланатын мемлекеттік реттеудің

мақсаты қандай? (еркін түрде сипаттаңыз)

8 Жобаланатын реттеу көрсетілген про-блеманы шешуге бағытталған анағұрлым кең шаралар кешенінің бөлігі болып табы-лады ма?

Жоқ ____Иә ____«Иә» болған жағдайда – тағы не бұл шаралар кешеніне кіреді

3-ҚАДАМ: Проблеманы шешудің мүмкін тетіктері9 Қарауға жоспарланған нұсқаларды

айқындау (Сіз қарап, талдап отырған бала-малы тәсілдердің нұсқаларын көрсетіңіз – кемінде 3 нұсқаны таңдау керек)

1. Істердің ағымдағы жай-күйі ___2. Ақпараттық кампа-ния ___3. Жауапкершілікті күшейту __4. Ақпараттық құралдарды енгізу ___5. Мемлекеттік бақылау ___6. Рұқсат ___7. Тыйым салу ___

10 Жоспарланатын нұсқалардың сипат-тамалары (жоғарыда таңдалған және белгіленген барлығы реттегіш құралдарды көрсете отырып, еркін түрде сипатталады)

1-нұсқа2-нұсқа3-нұсқа4-нұсқа

4-ҚАДАМ: Нұсқалардың әсерін айқындау(1-нысанды өңдеу нәтижелерімен толтырылады)

11 Әрбір нұсқа бойынша шығасылар мен пайданың қысқаша сипаттамасы

1-нұсқа2-нұсқа3-нұсқа4-нұсқа

4-ҚАДАМ: Нұсқалардың әсерін айқындау 1-нысан (әр нұсқа үшін бөлек толтырылады)

Пайдалар ШығасыларЭкономикалық жүйеге әсер етуіТауарлардың, көрсетілетін қызметтердің, капиталдың және жұмыс күшінің еркін қозғалысына әсер етуіХалықаралық саудаға және халықаралық инвестициялық ағындарға әсер етуіЭкономиканың өсуіне жалпы салдарыМакроэкономикалық тұрақтылыққа әсер етуіЭнергияны пайдаланудың өсуіне/төмендеуіне ықпалыТранспортқа (пассажир немесе жүк тасушы) сұраныстың ұлғаюына немесе төмендеуіне және транспорт түрлері бойынша үлестіруге ықпалы

Тұтынушыларға және жұмыскерлерге және халықтың өзге де топтарына әсер етуіТұтынушылар таңдауының өзгеруі, тұтынушылық бағалардың өзгеруіТұтынушылардың ақпарат алуына және оларды қорғалуына ықпалыЖұмыспен қамтуға, жұмыс орындарына ықпалыЖұмыскерлердің денсаулығына, қауіпсіздігіне және абыройына ықпалыЖұмыкерлердің қолданыстағы құқықтарына және міндеттеріне ықпалыЖұмыс нарығындағы теңдікке ықпалы

Бизнеске әсер етуіКәсіпорындардың өнімділігіне және бәсекеге қабілеттілігіне ықпалыРесурстарды қолдану тиімділігіне ықпалыИнновациялар мен дамуға ықпалыБизнес үшін шығасылар (1а нысанына сәйкес монеталандыру қажет)Бизнес үшін негізгі ресурстар бағасына және қолжетімділігіне ықпалы (шикізат, еңбек, энергия, және т.б.)Қаржыға қолжетімділікке әсер етуіЖұмыс берушілердің қолданыстағы құқықтары мен міндеттемелеріне ықпалы

Мемлекеттік билік органдарына және жалпы қоғамға ықпалыМемлекеттік органдарға бюджеттік ықпалы (1б нысанына сәйкес монеталанды-ру қажет)Жекелеген өңір немесе секторға пропорционалды емес әсер етуХалық өмірі, денсаулығы мен қауіпсіздігі үшін тәуекелдерге ықпалыЭкономикалықты қоса алғанда қылмысқа ықпалыМәдени мұраны сақтауға ықпалыМәдени әралуандылыққа әсер етуіЗиян ауа бұзушылар және парниктік газдар шығарындыларына әсер етуі Флора және фауна санына және әралуандылығына әсер етуіГрунт пен суға әсеріЖоғарыда көрсетілмеген өзгесі

Қосымша бөлімКәсіпорын көлеміне байланысты шығасылардың салыстырмалы әсер етуі Үлкен кәсіпорындарға

қарағанда шағын кәсіпорындар үшін

шығасылардың салыстыр-малы әсер етуі жоғары

болып табыла ма? Иә ___ Жоқ ____

Нұсқа бағаларды тікелей реттеуді белгілей ме? Иә ___ Жоқ ___1а нысаны Бизнес үшін шығасыларды есептеу (монеталандыру)

Нұсқаны қолдану қандай реттеуші іс-қимылдарды көздейді?

Иә ЖоқӨндіріс құралдарына, үй-жайларды, зертханаларды өзгертуге, персоналды оқытуға ин-вестицияларТәуелсіз сараптамалар, бағалаулар, қорытындылар үшін үшінші тұлғаларды пайдалану қажеттілігі Мемлекетке кезеңді есеп беру Мамандырылған мемлекеттік тексерулердің субъектісі болу Мемлекеттік органдардан анықтамалар мен рұқсаттарды алу Өзгесі (айқындау)

Реттеу субъектісі бір орташа статистикалық кәсіпорынға шығасыларды есептеу

1-кесте Бір реттік ин-вестициялар

Техникалық қызмет көрсетуге, қолдау шығыстары (жылына)

Жиыны

Өндіріс құралдарына, үй-жайларды, зертханаларды өзгертуге, персоналды оқытуға инвестициялар Х5 жыл шығыстары Х

2-кесте Сараптамаларға, қорытындыларға

шығыстар

Үшінші тұлғалардың кезеңді қызмет

көрсетуі

Жиыны

Тәуелсіз сараптамалар, бағалаулар, қорытындылар үшін үшінші тұлғаларды пайдалану қажеттілігі Х5 жыл шығыстары

3-кесте Мемлекеттік баждар

Жылына жұмыс уақытын жұмсау құны (адам-күндерді біліктілігі бойынша жалақыға көбейту)

Жиыны

Мемлекетке кезеңді есеп беру Х5 жыл шығыстары

4-кесте Тексерушілермен жұмысқа жұмыс уақытын (адам-күндерді біліктілігі бойынша жалақыға көбейту) жы-

лына жұмсау құны

Бір жылғы ықтимал айыппұлдық санкциялар (айыппұл құны оны салу ықтималдығына

көбейтіледі)

Жиыны

Мемлекеттік тексерістер (нұсқа бойынша мамандырылған) Х5 жыл шығыстары

5-кестеМемлекеттік баждар, құжаттар үшін басқа да тікелей төлемдер

Жылына жұмыс уақытын оларды алу үшін жұмсау құны (адам-күндерді біліктілігі бой-

ынша жалақыға көбейту)Жиыны

Рұқсаттарды, өзге де мемлекеттік құжаттарды алу

Х

5 жыл шығыстарыШығасылардың өзге класы бар болса, 5 жыл ішіндегі орташа статистикалық кәсіпорынның шығасыларын анықтай

отырып, ол үшін осындай кесте (6-кесте) толтырылады.1-6-кестелердегі деректер («Жиыны» деген бағандағы 5 жылдағы шығыстар) қосылады _______ теңгеОсы шама бұл нұсқаның субъектілері болып табылатын кәсіпорындар (кәсіпкерлік субъектілеріне) санына

көбейтіледі _______ теңге

1б нысаны Мемлекеттік органдар үшін шығасыларды есептеу (монеталандыру) Нұсқаны қолдану қандай іс-қимылдарды көздейді?

Иә ЖоқЕсепті алу жыне талдауТексерістер өткізуРұқсаттарды беру Өзгесі (айқындау)

Шығасыларды есептеу(егер нұсқа бірнеше мемлекеттік органдардың жұмысын көздесе, 1-кесте мемлекеттік органды көрсете отырып

олардың әрқайсысы бойынша жеке толтырылады)

1-кесте Жылына жұмыс уақытын жұмсау құны (адам-күндерді біліктілігі бойынша жалақыға көбейту) Жиыны

Есепті алу және талдауТексерістер өткізуРұқсаттарды беруӨзгесі (айқындау)5 жылдағы жиыны Х

Нұсқа жаңа мемлекеттік органды немесе бір органның құрылымдық бөлімшесін құруды көздей ме? Иә ____ Жоқ ____

«Иә» деген жауапты таңдаған жағдайда – жаңа органның немесе құрылымдық бөлімшенің толық жоспарлана-тын жылдық бюджетін анықтаңыз ____ х5 = ____

5-ҚАДАМ: Неғұрлым оңтайлы реттеуші нұсқаны таңдау

(2-нысанды өңдеу нәтижелерімен толтырылады)12 Ұсынылған нұсқалар рейтингі 1-нұсқа

2-нұсқа3-нұсқа4-нұсқа

13 Ұсынылатын реттеудің сипаттамасы5-ҚАДАМ: Нұсқаны таңдау (рейтинг)

1-нысан

Нәтижелілік бойынша рейтинг (проблеманы шешудегі міндеттердің қолжетімділігі)

Нәтижелілік балы (5 балдық жүйе)

Тиісті баллды беруді түсіндіру

1-нұсқалар2-нұсқалар3-нұсқалар4-нұсқалар5-нұсқалар

Реттеудің нәтижелілігін бағалаудың 5 балдық жүйесінің балдарын айқындау5 – қойылған міндет толық шешіледі (проблема бұдан әрі жойылады)4 – қойылған міндет толықтай шешіледі (проблеманың барлық маңызды аспектілері жойылады)3 – қойылған проблема ішінара шешіледі (проблема айтарлықтай азаяды, ең критикалық аспектілері жойылады)2 – қойылған міндет кейбір аспектілерде ғана шешіледі (проблеманың кейбір маңызды және критикалық

аспектілері қалады)1 – қойылған міндет шешілмейді (проблема қалады)

Тиімділігі бойынша рейтинг Пайда Шығасылар Неге нұсқа рейтингте тиісті орын алғандығын қорытынды түсіндіру

1-нысанның 4-қадамына сәйкес толтырылады

1-нұсқаНұсқалардың қорытынды рейтингі (алдыңғы екі кестені салыстыру негізінде жүргізіледі)

Рейтинг Неге нұсқа тиісті рейтингте орын алғандығын түсіндіру

Мүмкін болатын тәуекелдер және болжанбаған салдары

1-нұсқа

6-ҚАДАМ: Бағалау индикаторы14 Проблема индикаторын айқындау Проблеманың бар екенін

және оның ауқымын барынша толық көрсететін өлшенетін деректер типі (2-қадам 3-т. деректерімен сәйкестендіріледі) Осы индикатордың РӘТ әзірлеу сәтіндегі деректер (цифрлық өлшемде)

15 Шығасылардың негізгі өлшенетін индикатор-ларын айқындау

Сипаттама

Осы индикатордың РӘТ әзірлеу сәтіндегі деректер (цифрлық өлшемде)

16 Проблема масштабын көрсететін деректердің (цифрлық өлшемде) жоспарланатын өзгерісі (сипаттамада жоспарланатын өзгерістердің уақыт шектерін көрсетіңіз)

17 Мониторинг барынша толық болуы үшін ақпарат жинау және талдау жүйелеріне ұсынылатын өзгерістер (мүмкін болатын ин-дикаторлар және олар өлшенетін болуы үшін не істеу керек)

18 Индикаторларды өлшеудің ұсынылған кезеңділігі

Реттеушілік әсерді талдаудың талдамалық нысанын толтыру бойынша түсіндірме жазбасыРеттеушілік әсердің талдауын (бұдан әрі – РӘТ) жүргізу кезінде әзірлеуші мынадай қадамдарды жүзеге асыра

отырып, қоса берілген талдамалық нысанды толтыруы тиіс:1-қадам: Проблемаларды айқындау.Ең алдымен реттеу құралын енгізу арқылы қандай проблеманы шешу қажет екенін анықтау керек.Әзірлеуші қоғамдық мүдделерге қандай зиян келтірілетінін немесе жақынарада қандай зиян келтірілуі мүмкін

екенін анықтауы тиіс. Бұл ретте, проблеманың пайда болу себептерін ашу, оның ауқымын айқындау және оны шешу жолдарын

бағалау, мемлекеттің қосымша әкімшілік араласуы болмаған жағдайда ағымдағы жағдай неге тұрақсыз деген сауалға жауап беру, әкімшілік реттеудің қажеттігін негіздеу қажет.

Мемлекеттік араласудың көптеген негіздемелері нарық тиімсіздігінің тұжырымдамасы мен мемлекеттік тетікке, халыққа төнетін және маңызды қауіптер, белгілі бір әлеуметтік нормаларды қорғау қажеттілігі немесе әлеуметтік жағдайларды өзгерту қажеттілігі болып табылады.

Ескерту:Нарық тиімсіздігі нарықтың қоғамға жеткілікті көлемде және сапада талап етілетін тауарлар мен қызметтерді

тиімді бөле алмауы кезінде пайда болады, осылайша халықтың жалпы әл-ауқаты төмендейді. Нарық тетігі тиімсіздігінің негізгі түрлері арасында тиімсіз бәсекелестікті, сыртқы факторларды, қоғамдық игіліктерді және ақпараттық асимметрияны бөліп көрсетуге болады.

Тиімсіз бәсекелестік нарықтағы өндірушілер арасында еркін бәсекелестік жолында кедергілер туындаған жағдайда орын алады. Көп жағдайда ол бірнеше нарық қатысушылары өз нарық күшін нарыққа жаңа қатысушылардың кіруіне кедергі жасауға пайдалануынан болады. Нарықтар шоғырландырылған жағдайда, өнім берушілердің астыртын сөз байласу мүмкіндігі жоғарылайды, осының нәтижесінде олар адал бәсекелестікке ықпал ете алатын бағалардың орнына анағұрлым жоғары баға ұсынады. Нарықтағы дамымаған бәсекелестік салдары бағалардың шамадан тыс өсуі немесе тауарлар сапасының күрт төмендеуі болып табылады.

Сыртқы факторлар нарық агентінің басқа нарық агенттеріне баға саясатынсыз жанама әсер етуіне алып келетін әрекеттер қабылдаған жағдайда орын алады. Сыртқы факторлардың кеңінен таралған мысалы ретінде қоршаған ортаның ластануын айтуға болады.

Қоғамдық игіліктер – екі тұтыну сипаттамасы бар игіліктер: бәсекелес емес және шегерілмейтін. Бәсекелестік емес принципі бір адамның тауарды тұтынуы осы тауардың басқа адамдардың бір уақытта тұтынуын шектемейтінін немесе әсер етпейтінін білдіреді. Шегерілмейтіндік принципі белгілі бір тұлғалардың тауарды тұтынуына кедергі келтіру мүмкін емес екенін білдіреді. Қоғамдық игілік мысалы дала жарығы болып табылады.

Ақпараттық ассиметрия тұтынушыны таңдау тиімсіз болып келген жағдайда байқалады, себебі тұтынушы белгілі бір тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге қатысты толық емес немесе нақты емес ақпаратқа ие болады. Мысалы, тұтынушылар түрлі сападағы тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді айыру үшін жеткілікті ақпаратқа ие болмаған жағдайлар байқалады.

Мемлекеттік тиімсіздік мемлекет нарықтық тепе-теңдікке қол жеткізуде кедергілердің бірі болған жағдайда көрініс табады. Бұл мемлекет экономиканың белгілі бір секторын реттеуге шамасы келмегенде болады, бұл талап-тарды сақтауда, инвестициялар деңгейін төмендетуде және бағалардың шамадан тыс өсуіне алып келетін артық шығындарды тудырады. Аталған мемлекеттік тиімсіздік қолда бар реттеу құралына өзгеріс енгізу, жою немесе оны басқа балама шарамен ауыстыру арқылы араласуды талап етеді.

Проблеманы айқындау кезінде себептерді нақты белгілерден бөле отырып, себеп-салдарлық байланысты түсіндіру қажет. Проблеманы айқындау анық емес шешімге алып келмеуі тиіс: бұл шешімді іздеуге ынталандыра-тын анық және нақты сипаттама болуы тиіс.

Егер мемлекет бұдан бұрын нашар іске асырылу немесе сапасыз реттеу құралы салдарынан сәтсіз араласса да, ең алдымен аталған проблема іске асырылу мен орындалуды бақылауды жақсарту арқылы қолда бар құралдардың көмегімен шешіле алатынын талдау қажет. Мемлекеттің қосымша іс-қимылын негіздеу үшін қолда бар тәсіл аталған проблеманы шешуде жеткіліксіз болғанын дәлелдеу қажет.

Проблемаларды айқындау мүмкіндігінше эмпирикалық деректерге негізделуі тиіс. Бұл оның табиғаты мен мөлшерін сипаттауға қажет болатын тиісінше деректер қорының және өзге де деректер көздерінің болуын талап етеді. Бұл өз кезегінде проблеманы нақты түсіну, сондай-ақ мемлекеттік араласудың нақты әсерін есептеу үшін сапалы статистикалық талдауды талап етеді. Осы мақсатта, РӘТ әзірлеушілеріне проблемаларды айқындау кезеңінде қолжетімді сандық және сапалық деректерді жинау қажет.

Қолжетімді деректердің нақтылығы үлкен мәнге ие. Деректердің нақтылығы өлшеу әдісіне (бастапқы ақпаратты жинау және жалпылау) байланысты болады. РӘТ мақсаттары үшін нақты және қайта өлшенетін деректер көздерін пайдалану ұсынылады, атап айтқанда:

статистикалық және салық органдарының деректері;мемлекеттік органдардың оқиғалар жөнінде берілген есептерін жалпылау нәтижелері бойынша статистикалық

деректер;құқық қорғау органдарының статистикалық деректері;беделді ұйымдардың әлеуметтік және басқа зерттеулерінің деректері. Проблеманың сипаты мен ауқымын сипаттау кезінде РӘТ әзірлеушілері жоспарлы мемлекеттік араласу үшін

халықтың нысаналы тобын анықтауы тиіс. Халықтың нысаналы тобы аталған араласудан пайда алатын халықтың бөлігі болып табылады. Сондай-ақ нақты тұжырымдалған проблема кезінде де халықтың таңдалған тобы тым аз болған жағдайда, мемлекеттік араласу шығындар мен күтілетін табыстардың арақатынасын ескере отырып негізсіз болуы мүмкін.

Егер ұлттық деректерге қол жеткізу мүмкін болмаса немесе жеткіліксіз болса, салыстырмалы халықаралық деректерді пайдалану ұсынылады. Халықаралық тәжірибені пайдаланудың маңыздылығы деректерді анағұрлым тиімді іздеу мен талдауға алып келеді. Соған қарамастан, ұзақ мерзімді перспективада проблемаларды толық көрсету мен оларды шешудің тиімділігі үшін отандық деректер қорын дамыту маңызды.

РӘТ қажетті деректерді алу мен ұйымдастыру тәсілдерінің бірі халық топтары туралы ақпараттық өрісі мен негізгі элементтер түріндегі жазбалары бар статистикалық деректер қорын пайдалану болып табылады. Ақпараттық өріс – оған қатысты іріктеу жүзеге асырылатын нысаналы топ сипаттамасы, ал жазба осындай топқа жататын жеке адамға немесе элементке қатысты болады.

Мысалы, авиациялық оқиғалар бойынша деректер қорында ақпараттық өрістер, мыналар болады: «авиациялық кеме түрі», «авиациялық оқиға түрі», «қазалы жағдайлар саны», «дене жарақатын алғандар саны». Жазба «Boeing 737», «қозғалтқыштың істен шығуы», «белгілі бір авиациялық оқиғадағы 102 қазалы жағдай» сияқты ерекше де-ректерге жатады.

2-қадам: Реттеу міндеттерін айқындау.Проблема мен оның себептері айқындалғаннан кейінгі келесі қадам мемлекеттік араласудың мақсатын немесе

мақсаттарын, сондай-ақ ол көздейтін жалпы мақсаттарды анықтауға келіп тіреледі. Міндет мемлекет араласуының қажеттілігіне әкеп соғатын нақты бір мәселе мен себептерге тікелей қатысты болуы тиіс. Реттеу міндетін анықтау про-блеманы анықтау мен мемлекеттік саясаттың, кейін оларды салыстыра отырып, бірнеше баламасын тұжырымдаудың арасында байланыстырушы буын қызметін атқарады. Мемлекеттік араласудың міндеттері реттеудің күтілетін нәтижесі ретінде айқындалады. Әрбір мемлекеттік араласу халықтың мүдделерін қамтамасыз ету және қорғау мақсатында мүмкіндігінше барынша мынадай критерийлерге сай болуы тиіс:

ерекшелік – міндеттер, олардың кеңінен түсіндіру ықтималдығын болдырмау үшін, барынша айқын болуы тиіс;өлшемділік – болашақта міндеттердің табыстылығын немесе сәтсіздігін анықтау мүмкін болуы үшін, мақсаттар

өлшенетін критерийлердің негізінде болашақ жағдайды айқындауы тиіс;қол жетімділік пен шынайылық – қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін мақсаттар қол жетімді адами және

материалдық ресурстар санын және басқа да факторларды ескеруі тиіс;уақытқа тәуелділік – реттеу талаптарының орындалуын қамтамасыз ету үшін міндеттер нақты уақыт шегін

орнатуы тиіс.3-қадам: Баламаларды айқындау.Міндетке қол жеткізу үшін әрқашанда баламалы шаралар болады. Олар РӘТ барысында проблемаларды шешу

үшін ең озық балама болатын реттеу құралын таңдауды негіздеу үшін есепке алынуы тиіс. Баламалар тек реттегіш құралдарымен шектеліп қана коймай, белгілі бір мәселені шешуді және қойылған мақсаттарға нарықтық тетіктер арқылы қолжеткізуге ынталандыратын тағы да басқа іс-шараларды міндетті түрде белгілеуі тиіс. Оларға салық салудағы және субсидиялардағы өзгерістер жатуы мүмкін. Кейбір ұсынылатын және кей жағдайларда, баламалардың қажетті нұсқалары (сценарийлері) төменде келтірілген.

1) Статус-кво сценарийі (міндетті)Негізгі сценарий немесе статус-кво сценарийі баламалардың алғашқысыболып табылады. Мұндай сценарий мемлекет араласпаған жағдайда не болатынын көрсетеді. Негізгі сцена-

рий шығу нүктесі болып табылады, онымен қойылған міндетті шешудің ең үздік нұсқасын анықтау үшін, барлық баламалы тәсілдер салыстырылады.

Салыстыру осы шақта да, сол сияқты болашақта да жүргізіледі. Бұл үшін негізгі сценарийдің құру ағымдағы оқиғаларды болжауды есепке алуы тиіс; дәл сол сияқты жоспарлы баламалы шаралардағыдай, олардың ықтимал әсерін болжау қажет.

Мысалы, балық аулау қазіргі кезде басты қауіп төндірмеуі мүмкін, алайда, таяудағы он жылда балыққа сұраныстың екі есеге өсу үрдісін ескере отырып, табиғат ресурстарын пайдаланудың қазіргі күнгі деңгейі тәуекелге тартуы әбден мүмкін. Сондықтан, негізгі сценарийді айқындау осы жағдайдағы сұраныстың өсу мүмкіндігін және де қосымша мемлекеттік араласудың жоқтығын ескеруі тиіс.

Негізгі сценарийді тиісті деңгейде айқындау үшін, осы проблеманы шешу үшін бұрын мемлекеттік араласу жүргізілді ме, жоқ па соны ескеру керек. Мынадай нұсқалар болуы мүмкін:

егер мемлекет араласпаса, негізгі сценарий болашақ нарық өзгерістеріне (мысалы, сұраныстың өсуі) бейімделе отырып, қазіргі жағдайлардың жалғасуына тіреледі;

мемлекет араласса, негізгі сценарий осы саясатты және оның салдарын қазіргі реттегіш құралдарын өзгертпей немесе жаңа реттегіш құралдарын енгізбей көрсететін болады;

егер мемлекеттік араласу мерзімінің өтуі күтілсе, онда мұны болашақ үрдістерге арналған негізгі сценарий құру барысында ескеру қажет.

2) Ақпараттық науқандарБұл балама халық және бизнес арасында олардың мінез-құлқына өзгеріс енгізу және тұтынушылық шешімдерінің

тиімділігін арттыру мақсатында ақпаратты кеңінен және сапалы түрде таратуға бағытталған. Бұл тәсіл мемлекет басқарған немесе қаржыландырған науқандармен шектеліп қана қоймай, азаматтық қоғам қатысқан жағдайда, ең тиімді балама болып табылады.

Ең сәтті ақпараттық науқандардың мысалдары, дамыған елдер арасында шылым шегетін халықтың айтарлықтай азаюына ықпал ететін шылым шегудің зияны туралы науқандарды, немесе аң терісінен (әсіресе құрып кету қаупі төніп тұрған аңдар) тігілген киімдер киюге қарсылық білдіретін науқандар жатады. Бұл балама реттеу баламасы болып табылмайды.

3) Өзін-өзі реттеуБұл балама белгілі бір міндеттерді шешу үшін салалар (кәсіпорындар тобы) әзірлеген және орындайтын жүріс-

тұрыс қағидаларының ерікті тұжырымдауды білдіреді. Осы баламаның негізінде жатқан негізгі болжам нарықтың өзін-өзі реттеу мүмкіндігін білдіреді. Соңғысы, егер мемлекет өзін-өзі реттеуді дамытуға қолдау көрсетсе мүмкін болады.

4) Нарықтық құралдарОсы балама экономикалық агенттердің мінез-құлықтарын салықтар, субсидиялар, жаңа нарықтарды ашу сияқты

экономикалық ынталандыру арқылы өзгерту үшін әзірленген құралдарға жатады. Осы баламаны қолданудың ең сәтті және кең тараған мысалдары акциздік салықты, баламалы энергетиканы ынталандырудан және қоршаған ортаны ластауға квота сатудан тұрады.

5) Нақты тұжырымдалған мемлекеттік реттеу және бақылауБұл балама мемлекет экономикалық агенттің реттелетін сектордағы мінез-құлқының элементтерін басқаруды

болжайды. Мұндай жағдайда мемлекеттік шаралар талаптарды әзірлеуден басталады және оларды бұзған жағдайда санкциялар қолданумен аяқталады.

Балама өздігінен алғанда күрделі және ex-post құралдар арқылы ақпараттықтан (маркировка, есептілік) ба-стап, ex-ante құралдарға дейін (одан кейін талаптарды сақтауды тексеру жүргізілетін рұқсат беру жүйесі) реттеу құралдарын қамтиды. Бұл қосымша баламалар:

міндетті таңбалауды;міндетті есептілікті;декларациялауды;қағидалар және олардың орындалуын бақылауды;рұқсат беру құралдарын;тыйымдарды қамтуы мүмкін.4-қадам: Баламалы әсер етуді анықтау.Жоғарыда талданған барлық баламалар үшін оң және, сол сияқты теріс әсеріне талдау жасау қажет. Реттеушілік

баламалардың әсерін талдау оларды салыстыру және барынша пайдалы және ең аз шығындармен ең оңтайлы нұсқаны таңдау үшін елеулі рөл атқарады.

Бұл үшін РӘТ әзірлеушілері баламаны қолданудан пайданы және шығындарды анықтауы қажет, әсер етудің тікелей, сондай-ақ жанама мүмкін қасақана әсер ету ықпалын ескеру керек. Сондай-ақ, генерацияланатын әсер неге әсер ететінін ескеру маңызды.

Әсер кәсіпкерлерге, тұтынушыларға, жұмыскерлерге, өзге әлеуметтік топтарға, жалпы экономикаға, қоғамға және мемлекетке ықпал етуі мүмкін.

Баламалы нұсқаның шығындарын анықтау үшін, кәсіпкерлерге тиісті шығындарды ескеру қажет.Бұл шығындарды дұрыс айқындау үшін:1) Реттеуші әрекеттердің құрамдас бөліктеріне бөле отырып, шығындарды толығымен бағалау. Бір реттеушілік

балама бірнеше реттеуші әрекеттерді қамти алатындығын атап өткен жөн.Мысалы, қоршаған ортаның ластануы бойынша экологиялық стандарттарды өзгерту мынадай реттеушілік

әрекеттерді қамтуы мүмкін: фильтрлерге инвестиция және оларды орнату; үшінші тұлғалардың фильтрлердің дұрыс жұмыс істеуін тексеруі; ішкі мерзімдік өлшеулер және мемлекетке есеп беру; мемлекеттік тексерулер. Барлық шығасылар мынадай сыныптамаға сәйкес бағалауға жатады:

тікелей қаржылық шығасылар: баждарды тікелей төлеудің нәтижелері;жанама қаржылық шығасылар: бұл өндіріс процесінде өзгеріс әкелген реттегіш құралды орындау нәтижесіндегі

негізгі шығасылар (мысалы, құрал-жабдыққа инвестициялар, ғимараттарды қайта модельдеу және т.б.);ұзақ мерзімді құрылымдық шығасылар: операциялық шығасыларға және реттегіш құралды сақтауға байланы-

сты техникалық қызмет көрсетуге арналған шығасылар жатады;әкімшілік шығындар: әкімшілік іс-шараларды орындау бойынша шығасыларға жатады.2) Әр реттеушілік әрекет бойынша қаржылық әсер жиілігін анықтау. Жыл сайынғы немесе қайталама шығасылар біржолғы шығасыларға қарағанда, маңыздырақ болуы мүмкін.Мысалы, қарапайым фильтрді сатып алуға және орнатуға кеткен біржолғы шығасыларға жататын шығасылар

(фильтр ұзақ мерзімдік және берік деп ұйғарсақ) жыл сайынғы сертификаттауға кететін шығасылардан аз болуы мүмкін.

3) Жоғарыда келтірілген деректерді қолдана отырып, ұсынылып отырған баламалы шараны сақтауға толық шығасыларды есептеу.

4) Шығасылар ауқымын бағалау, немесе басқа сөзбен айтқанда, қанша жеке кәсіпкерлік субъектісі осы реттеушілік баламаны сақтау керек және бұл ретте олар қандай шығын шегеді деген сұраққа жауап беру.

Жоғарыда айтылғандарға қосымша, сондай-ақ кәсіпорын мөлшеріне қарай шығасылардың салыстырмалы әсерін қарау қажет. Ірі бизнеске салыстырмалы қаржылық әсер мұндай қаржылық жүктеменің шағын бизнеске әсерінен елеулі өзгеше болуы мүмкін.

Сондай-ақ, ұсынылып отырған балама жеке кәсіпкерлік субъектісінің тыйымдар немесе жеке тауарлар мен қызметтерге бағаларды айқындау, жұмыс сағаттарын, ғимарат көлемін белгілеу және тағы басқа шаралар арқылы шектей ме деген мәселені қарау маңызды, мұндай шараның әсері шараны сақтау бойынша қарапайым тікелей шығасылардан неғұрлым маңызды.

Пайда баламаны қолдану нәтижесінде халықтың әл-ауқатын жақсарту түрінде айқындалады. Бұдан басқа, мемлекеттік саясатты іске асыру нәтижесінде жол берілмеген шығасылар да пайда деп саналатын болады.

5-қадам: Неғұрлым оңтайлы реттеуші баламаны таңдау.Кез-келген әсер етуді бағалау процесі бір жерге шоғырланады, атап айтқанда, мәселені басқалардан жақсы

шешетін ең үйлесімді баламаны таңдау. Нұсқалардың арасындағы салыстыру есептеу нүктесі ретінде, негізгі сце-нарий негізінде жүргізіледі. Неғұрлым оңтайлы баламаны таңдау жөнінде шешім қабылдау критерийлері:

Нәтижелілік – таңдалған нұсқалар қойылған міндеттерге қаншалықты жетеді; Тиімділік – қойылған міндеттер берілген ресурстар деңгейіне немесе ең аз шығасыларға қарағанда

қаншалықты шешілу мүмкін. Тиімділік критерийі негізгі критерий болып табылады, яғни – ең жақсы балама ең аз шығасылар кезінде ең үлкен

игілікті жинақтайды. Баламаларды тиімділік критерийі бойынша салыстырудың бірқатар әдістері бар:шығын-пайданы талдау, ол әрбір балама бойынша жинақталатын шығасылар мен пайдалардың ақшалай

өлшемге айырбастау мүмкін болған жағдайда қолданылады. Бұл үшін, әзірлеушіге әсер етудің экономикалық және әлеуметтік жақтарын ескеру қажет. Бұл жағдайда, шешім қабылдау критерийі –осылайша, барлық баламалар осы критерийге сәйкес жіктелетіндей таза пайда (немесе жалпы пайдалар мен жалпы шығасылар арасындағы айырма);

экономикалық тиімділікті талдау, ол барлық баламаларды пайдаланғаннан түскен пайданы ақшалай өлшемге айырбастау немесе оларды нақты есептеу мүмкін емес болғанда аса пайдалы. Дегенмен, түрлі баламалардан жинақталатын пайдалардың өлшем бірлігі, ақшалай өлшемі болмаса да, ұқсас өлшем бірлігі болады. Бұл жағдайда, шешім қабылдау қағидасы жоспарланған пайданың бірлігіне ең кем шығасылар жинақталатын мемлекеттік сая-сатты айқындауға әкеледі;

көп критерийлі талдау шығасылар мен пайдалар бірдей өлшенетін және өлшенбейтін кезде ең жақсы нұсқа болып табылады. Осындай әдіспен талдаушы, бірінші екі әдістер жағдайында тек бір критерийге қарағанда, шешім қабылдау үшін әр түрлі критерийлерді бір уақытта анықтайды.

РӘТ процесі кейбір жағдайларда бір нұсқаның болуы тиімділік, нәтижелілік және келісушілік жағынан қойылған міндеттерге жетуге ең жақсы мүмкіндік туғызады. Басқа жағдайларда мұндай дәл тұжырым мүмкін емес еді. Мұндай жағдайларда РӘТ баламалардың оң және сол жақтарын анықтауға және олар қалайша бағаланғанына бағытталуы тиіс. РӘТ әзірлеушілеріне баламаларды бағалау критерийлері негізінде үнемі іріктеп отыру ұсынылады. Бұл шешім қабылдауға жауапты тұлғаларға барлық ықтимал нұсқаларды зерттеуге мүмкіндік береді. Іріктеу, ықтимал теріс әсерді төмендету мақсатында кез келген ұсынылатын шараның құрылымын жетілдіруге, кез келген теріс әсерлерді жеңілдету үшін ілеспелі шараларды анықтауға және ең жақсы нәтиженің ықтималдығын арттыруға мүмкіндік береді.

Баламаларды іріктеу үшін, талдаушы: с:белгілі бір тапсырмаға қол жеткізу үшін әртүрлі баламалардың нәтижелілігі және нәтижелерді нақты салыстыру

кестесі форматында көрсетуге;ең қолайлы балама және басқа мүмкін болатын баламалармен байланыстырылатын оң және теріс әсерлер

балансына талдау жасауы тиіс. Баламаларды іріктеуді нәтижелілік критерийі негізінде бастау қажет және осылайша нәтижелілігі бойынша ең

жоғары балл жинайтын, яғни қойылған тапсырманың талаптарына ең жақсы жауап беретін баламаны анықтау. Мемлекеттік шараларды іске асырумен байланыстырылатын шығасыларды талдау мақсатында әртүрлі

баламалардың тиімділігін анықтау екінші қадам болады. Көп жағдайларда мұндай талдау шараны жүзеге асыру үшін сәйкес келетін бірнеше нұсқаларға әкелуі мүмкін. Мысалы, ең нәтижелі нұсқалар аса жоғары ұсталымдармен байланысты болуы немесе ең төмен нәтиже беретін нұсқа көптеген оң жанама әсер тудыра алатыны айқындалуы мүмкін. Осылайша, нәтижеліліктің осы аспектілері тиімділік аспектілерімен салыстырылады және нұсқаларды жалпы іріктеуді анықтайды. Үдерістің толық айқын болуын қамтамасыз ету мақсатында есепте қол жеткізілген нәтижелерді нақты көрсету керек, оған жоспарланған әсерлерге белігі бір баллдарды беру туралы ақпарат пен жүктемелердің қолданылған есептеулерін қосу қажет.

Кейбір жағдайларда тапсырмалар немесе баламаларды қайта тұжырымдау мүмкіндігін есепке алу немесе негізгі жақсы және жаман жақтарын тиімдірек анықтау үшін екінші реттік баламаны әзірлеу керек.

Келесі қадам – таңдау үдерісінде ұсынылатын шараның оң және теріс әсерлерін абайсызда жасалған жанама әсерлерді қоса алғанда, толық санау керек. Бұл сипаттама барлық ауыспалылар, мүмкіндігі бойынша базалық сценарийден ауытқуларда көрсетілген сандық деректерді қолдануға негізделуі керек. Қорытындыны кесте немесе график түрінде көрсету жиірек пайдалы болып келеді. Жалпы көріністі толықтыру үшін саналмайтын әсерлерді де қолдануға болатынын атап өтуге болады.

Әдетте, ең тиімді және нәтижелі шара ең жоғары таза пайда әкеледі, ал осы екі есе тестіден өтетін кез келген балама қарастырудан өтуге лайықты. Дегенмен, саналмайтын элементтер таза пайдаға қалай әсер ететіндігі туралы талқылау да маңызды.

6-қадам: Бағалау индикаторларын әзірлеу. РӘТ әзірлеушілері таңдалған және енгізілген реттегіш құралдарын іске асырғаннан кейін олардың болжана-

тын тиімділігін бағалау мүмкіндігі болу үшін, бағалау индикаторлары мен тетіктерін сипаттауы маңызды. Әдетте, мұндай бағалау экс-пост бағалау деп аталады және реттеу нәтижелілігін анықтау және қажет болған жағдайда нәтижелерді жақсарта алатын баламалы реформаларды табу үшін жүргізіледі. Экс-пост бағалау кері байланыс үшін пайдалы және реттегіш құралдардың нәтижелілігі мен тиімділігін қамтамасыз ете отырып, бар реттеуіштерді жақсартуға мүмкіндік береді.

Индикатор өлшенетін шама болып табылады. Индикаторлар әдетте, олар реттеуді орындау проблемаларын, міндеттерін немесе шығасыларын өлшейтін деректерге негізделеді. РӘТ-ты сүйемелдейтін ұсынылатын әрбір реттеуіш құрал бойынша міндеттер мен шығасылар бойынша индикаторлардың шағын санын іріктеуге болады. Осы индикаторлар реттегіш құралдың басты мәні мен оның ең көрнекті әсерлерін көрсетуі және қол жетімді, кезең-кезеңімен өлшенетін болуы тиіс.

Бағалау индикаторларының жалпы түрі:Сандық индикаторлар: олар тіркелген сандық мәндермен тікелей өлшеу арқылы көрсетіледі (мысалы, бір жылда

созылмалы тыныс алу органдарының аурулары нәтижесінде қазалы жағдайлар саны); Сапалық индикаторлар: олар, көзқарас, қандай да бір нәрсе туралы болжамдар сияқты жанама өлшенетін

аспектілер арқылы көрсетіледі (мысалы, әлеуметтік сұрастыру деректері);Тікелей индикаторлар: олар міндеттерге немесе шығасыларға қатысты ауыспалыларды тікелей өлшейді;

8 тамыз 2015 жылwww.egemen.kz28(Соңы. Басы 27-бетте).

Жанама индикаторлар: олар, тікелей ауыспалыны өлшеу өте күрделі болған кезде, егер осындай өлшеу ереулі шығын, уақыт немесе күрделі есептеуді талап ететін болса, тікелей ауыспалыны ауыстырушыны өлшейді.

Уәкілетті орган РӘТ-ты толық немесе сапасыз дайындалған және бағалау кезінде логикалық қателер болған жағдайда теріс қорытынды береді.

Қорытындыда оның себептері: РӘТ әзірлеу үдерістерін және қоғамдық талқылауды бұзу;РӘТ әзірлеуде бір немесе бірнеше стандартты қадамдардың болмауы, немесе орындалған қадамдарда

ұтымды мәннің болмауы;проблеманы анықтауға қатысты нақты өлшенетін индикаторлардың болмауы;баламаларды алдын ала анықтап немесе үстірт таныстыру және олардың әерін талдау;бастапқы деректер немесе олардың көздеріне сәйкес сілтемелердің болмауы нақты түсіндіріледі.Барлық басқа жағдайларда, РӘТ жобасы белгіленген үдеріске сәйкес, РӘТ жобасының жекелеген бөліктеріне

ұсынылған түсініктемелермен немесе баламалы талдау және қорытындылармен бірге қарастырылуы тиіс.

Реттеушілік әсерді талдауды жүргізу қағидаларына 2-қосымшаНысан

Қолданыстағы реттегіш құралдардың реттеушілік әсерін талдау нәтижелері бойынша талдамалық нысанМемлекеттік орган (МО) толтырады Комментарийлер және

нұсқамалар, қоғамдық талқылаулар

Түсініктемелер және нұсқамалар, қоғамдық

талқылауларға МО қорытындысы

Реттеуді қолданысқа енгізу күніРеттеуді алдыңғы қайта қарау күніКүтілетін қайта қарау күні

1-ҚАДАМ: Проблеманы айқындау

1 Реттеу шешетін проблеманы анықтау (3 сөйлемнен аспайтын еркін нысандағы мәтін)

2 Мәселе бар болу фактісін дәлелдей-тін және оның ауқымын көрсететін мәліметтер бар ма (цифрлық өлшемде)

Жоқ ___Иә ___ (оларды сипаттаңыздар және олардың шамаларын көрсетіңіздер)

3 Мәселе ықпал ететін немесе ықпал етуі мүмкін мақсатты топтар (халық топтарын, кәсіпорындар типтерін не-месе мәселе ықпал ететін немесе ықпал етуі мүмкін өзге де ұйымдар анықтамасын көрсетіңіз)Олардың санын көрсетіңіздер)

4 Осы проблема тәуекелдің қай деңгейіне жатады

Жоғары (адамдарға, ұйымдарға немесе жал-пы мемлекет пен қоғамның қауіпсіздігіне теріс әсер етудің жоғары ықтималдығы немесе адамдардың, ұйымдардың басым көпшілігіне теріс әсер етудің төмен ықтималдығы бар)____Орташа (аздаған адамдарға, ұйымдарға, жалпы мемлекет пен қоғамның қауіпсіз-дігіне теріс әсер етудің ықтималдығы бар ____Төмен (аздаған адамдарға, ұйымдарға теріс әсер етудің төмен ықтималдығы бар) ____Әр түрлі тәуекелдер ____Тәуекелдер деңгейін анықтау мүмкіндігі жоқ ____Тәуекелдер жоқ ____

2-ҚАДАМ: Реттеудің міндеттерін айқындау

5 Мемлекеттік реттеудің мақсаты қандай (еркін нысанда сипаттаңыз)

6 Проблеманың (сипаттама-да өзгерістердің уақыт шектерін көрсетіңіз) ауқымын көрсететін деректердің (цифрлық өлшемде) өзгеруі

Деректер реттеу енгізгенге дейін өлшенбеген ___

Реттеу енгізілгенге дейінгі дерек-тер ___Өлшем жүргізілген күні

Бүгінгі күнгі деректер ___Өлшем жүргізілген күні3-ҚАДАМ: Нұсқалар

7 Ықтимал баламаларды айқындау (Сіз қарастыратын және талдайтын баламалы тәсілдердің нұсқаларын-қаралатын реттеулердің кемінде 2 нұсқасын таңдаңыз)

ЕштеңеАқпараттық кампания ___Өзін-өзі реттеуді енгізу __Салықтардың, субсидиялардың,мемл. сатып алудың, квоталарды саудалаудың басқа нарықтық тетіктердің өзгеруі_Міндетті таңбалаулар ___Міндетті есеп беру ___декларациялау ___қызмет және оның орындалуын тексеру қағидалары (рұқсат беру құжаттарынсыз)___Рұқсат беру құралдары __Тыйым салулар ___Өзгесі ___

8 Қаралатын баламалардың си-паттамасы (барлық таңдалған және көрсетілген баламалы тәсілдер реттеуіш нақтылығымен ерікті үлгіде сипатталады)

1-нұсқа 2-нұсқа3-нұсқа

4-ҚАДАМ. Баламаның әсерін айқындау(1-нысанды өңдеу нәтижелерімен толтырылады)

9 Әрбір балама бойынша шығыстар мен пайда туралы қысқаша сипат-тама

0-нұсқа (қайта қаралатын реттеу)

1-нұсқа

2-нұсқа

3-нұсқа5-ҚАДАМ. Неғұрлым оңтайлы реттеуші баламаны таңдау

(2-нысанды өңдеу нәтижелерімен толтырылады)10 Ұсынылатын баламалардың

рейтингісі1-нұсқа2-нұсқа3-нұсқа4-нұсқа

11 Ұсынылатын реттеудің сипаттамасы Қолданыстағы реттеу өзгеріссіз сақталады___

Қолданыстағы реттеу өзгерістермен сақталады___

Балама таңдалады___ Сипаттама

Толық жою ___ 6-ҚАДАМ: Бағалау индикаторы

12 Индикаторын айқындау Мәселенің бар болуын және оның ауқымын барынша толық көрсететін өлшенетін деректер типі (2-қадам 3-т. деректерімен келісіледі)

РӘТ әзірлеу сәтіндегі осы индикатордың деректері (цифрлық өлшемде)

Мұнда «бұрын және кейін» «факт және ықтималды» сапалық көрсеткіштер көздеу қажет. Бұл пробле-ма немен өлшенеді, мерзімді, соңғы талдау үшін стати-стиканы енгізу үшін мерзімді, «реттеу» қашан жұмыс істей бастайтын мерзімді көздеу қажет

13 Шығындардың түйінді өлшегіш индикаторларының анықтамасы

СипаттамасыРӘТ жасауда индикатордың мәліметтері ( цифралық өлшемде)

14 Барынша толық мониторингілеу үшін ақпаратты жинақтау және талдау жүйесіне ұсынылған өзгерістер(мүмкін болатын индикаторлар және олар өлшенетін болуы үшін не істеу керек)

15 Индикаторларды өлшеудегі ұсынылатын кезеңділік

Реттеушілік әсерді талдауды жүргізу қағидаларына 3-қосымшаНысан

Реттеуші мемлекеттік органдардың реттеушілік әсерді талдауды жүргізу рәсімдерді сақтауы туралы қорытынды

Уәкілетті орган толтырадыБағалаудың жалпы параметрлері

1 РӘТ қоғамдық талқылауда деректердің болмауы Жоқ___Иә ___

2 РӘТ әзірлеуде бір немесе бірнеше стандарттық қадамдардың болмауы Жоқ___Иә ___

3 Бір немесе бірнеше орындалған қадамдардың ұтымды мағынасының болмауы

Жоқ___Иә ___

4 Бастапқы деректердің немесе олардың дереккөздеріне сәйкес сілтемелердің болмауы

Жоқ___Иә ___

РӘТ бөліктерін бағалау5 Проблеманың бар болу фактісін дәлелдейтін және оның ауқымын

көрсететін деректер ұсынылды ма?Жоқ ___Иә ___Комментарийлер

6 Проблема әсер ететін және әсер етуі мүмкін мақсатты топтар және олардың сандық көрсеткіштері ұсынылды ма?

Жоқ ___Иә ___Комментарийлер

7 Реттеудің мақсаты қисынды түрде қалыптастырылды ма? Проблеманың анықтамасына сәйкес келе ме?

Жоқ ___Иә ___Комментарийлер

8 Деректердің өзгеруі және осы өзгерістердің уақыт шектері ұсынылды ма? Жоқ ___Иә ___Комментарийлер

9 Баламалары жоқ Жоқ___Иә ___ Комментарийлер

10 Баламалардың алдын ала айқындалған немесе жеңілдетілген танысты-рылымы және олардың әсер етуін талдау

Жоқ___Иә ___ Комментарийлер

11 Ұсынылған баламалар рейтингісін талдау12 Проблеманың индикаторын айқындау Жоқ ___

Иә ___Комментарийлер

13 Шығасылардың негізгі өлшенетін индикаторларын айқындау Жоқ ___Иә ___Комментарийлер

14 Балама РӘТ өткізу мерзімі 15 немесе 30 жұмыс күн (қажеттісін сызу)

15 Басқа комментарийлерҚорытынды:


6) исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша міндеттемелерді орындау үшін берген ақша есебінен қалыптастырады.

3. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы меншікті қаражатын есепке алуды исламдық сақтандыру қорының қаражатынан бөлек жүргізеді.

4. Исламдық сақтандыру қорының қаражаты мынадай мақсаттар үшін пайдаланылады:1) исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру;2) сақтандыру төлемдерін реттеуге байланысты міндеттемелерді орындау;3) исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымына исламдық сақтандыру қорын басқарғаны үшін сыйақы

төлеу;4) исламдық сақтандыру қорының қаражатын инвестициялауға және (немесе) іске асыруға байланысты

шығыстарды жүзеге асыру;5) «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» 2008 жылғы 10 желтоқсандағы

Қазақстан Республикасының кодексінде (Салық кодексі) көзделген салықтарды және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеу міндеттемелерін орындау;

6) исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық сақтандыру шарттары бойынша міндеттемелерді орындау үшін берген ақшаны қайтару міндеттемелерін орындау;

7) исламдық сақтандыру қорының пайдасын сақтанушылар арасында бөлу.5. Исламдық сақтандыру қорының қаражаты мынадай талаптар орындалған жағдайда:1) есепті жылдан кейінгі жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру)

шарттары бойынша міндеттемелерді орындау үшін исламдық сақтандыру қорының қаражаты жеткілікті болғанда;2) исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы меншікті қаражаты есебінен исламдық сақтандыру қорына

аударған ақшаны қайтару міндеттемелері орындалғанда қаржы жылының қорытындылары бойынша жылына бір реттен көп емес сақтанушылар арасында бөлінеді.

6. Сақтанушылар арасында бөлінуге тиіс исламдық сақтандыру қоры қаражатының сомасы мынадай формулаға сәйкес айқындалады:

S=R-E+(r1-r2), мұнда: R – Қағидалардың 2-тармағының 1), 2), 3), 4) және 5) тармақшаларында көзделген, ақша қаражаты түрінде

нақты алынған кірістер сомасы;E – Қағидалардың 4-тармағының 1), 2), 3), 4) және 5) тармақшаларында көзделген төленген шығыстар сомасы;r1 – қаржы жылының басындағы сақтандыру резервтерінің сомасы;r2 – қаржы жылының соңындағы сақтандыру резервтерінің сомасы.7. Сақтанушылар арасында бөлінуге тиіс исламдық сақтандыру қоры кірістерінің сомасына инвестициялау

мақсаттары үшін жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша сақтанушылардан алынған сақтандыру сыйлықақыларының бөлігін инвестициялаудан түскен кірістер кірмейді.

8. Сақтанушылар арасында бөлінуге тиіс, теріс мәні бар исламдық сақтандыру қоры қаражатының сомасы нөл мәнін қабылдайды.

9. Исламдық сақтандыру қорының қаражатын сақтанушылар арасында бөлу әрбір сақтанушының исламдық сақтандыру қорындағы жарналарының үлесіне теңбе-тең жүзеге асырылады.

10. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша міндеттемелерді орындау үшін исламдық сақтандыру қоры қаражатының жеткіліктілігі актуарийдің қорытындысы негізінде айқындалады.

Қаулы Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2015 жылы 13 шілдеде №11650 тіркелді.



Түзету коэффициентін қолдану қағидаларын бекіту туралы«Қызметкер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру

туралы» 2005 жылғы 7 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:

1. Қоса беріліп отырған Түзету коэффициентін қолдану қағидалары бекітілсін.2. Бақылау және қадағалау әдіснамасы департаменті (Әбдірахманов Н.А.) заңнамада белгіленген тәртіппен:1) Құқықтық қамтамасыз ету департаментімен (Досмұхамбетов Н.М.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан

Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;2) осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік

он күн ішінде «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы қаулы ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ре-сурсына орналастыруды қамтамасыз етсін.



5. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.


Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының2015 жылғы 27 мамырдағы № 92 қаулысымен бекітілді

Түзету коэффициентін қолдану қағидалары

1. Осы Түзету коэффициентін қолдану қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Қызметкер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру туралы» 2005 жылғы 7 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес әзірленді және қызметкер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру шарты (бұдан әрі – міндетті сақтандыру шарты) бойынша төленуге жататын сақтандыру сыйлықақысын есептеген кезде түзету коэффициентін қолдану тәртібін белгілейді.

2. Егер сақтандыру оқиғасы (сақтандыру оқиғалары) шарттың қолданылу кезеңінде сақтанушының кінәсі бойын-ша орын алған жағдайда, Заңның 17-бабына сәйкес есептелген сақтандыру сыйлықақысы түзету коэффициентіне көбейтіледі.

3. Түзету коэффициенті міндетті сақтандыру шартын жасау күнінің алдындағы соңғы бес жыл ішінде зар-дап шеккен қызметкерлердің орташа жылдық саны және міндетті сақтандыру шартын жасау күніне сақтанушы қызметкерлерінің тиісті жалпы саны негізінде айқындалады.

4. Заңның 17-бабы 1-тармағының үшінші бөлігінде көзделген міндетті сақтандыру шартына қосымша келісімді жасаған кезде төленуге тиіс сақтандыру сыйлықақысына негізгі міндетті сақтандыру шартын жасаған кезде төленген сақтандыру сыйлықақысын есептеген кезде айқындалған түзету коэффициенті қолданылады.

5. Түзету коэффициенттерінің мәндері Заңның 17-1-бабының 2-тармағында белгіленген.6. Зардап шеккен қызметкерлердің санын есептеу үшін қызметкерге кәсіптік еңбекке қабілеттілігін жоғалту

дәрежесін 30 – 100 пайыз аралығында қоса алғанда белгілеуге не оның өліміне алып келген, 2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 324-бабының 15-тармағына сәйкес сақтанушының кінәсі бойынша орын алған, жазатайым оқиға туралы актімен ресімделген сақтандыру оқиғаларының саны ескеріледі.

7. Егер сақтанушының қызметінен ерекшеленетін қызметті жүзеге асыратын сақтанушының филиалы (фили-алдары) болған жағдайда, түзету коэффициенті барлық зардап шеккен қызметкерлердің орташа жылдық санын және жұмыс берушінің және оның филиалының (филиалдарының) қызметкерлерінің жалпы санын ескере отырып есептеледі.

8. Сақтандыру ұйымы түзету коэффициентін сақтандырушының сақтандыру бойынша дерекқордан не сақтанушының өтінішінен, не сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарынан сұрау салу жолымен алынған ақпарат негізінде алған, сақтанушының кінәсі бойынша орын алған сақтандыру оқиғасының (сақтандыру оқиғаларының) болуы туралы ақпараты бар сақтандыру есебіне қарай қолданады.

9. Зардап шеккен қызметкерлердің орташа жылдық санын есептеу үшін міндетті сақтандыру шартын жасау күнінің алдындағы соңғы бес аяқталған қаржы жылы пайдаланылады.

Қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 13 шілдедегі № 11651 бо-лып тіркелген.



Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының исламдық сақтандыру қорына ақшаны беру қағидаларын бекіту туралы

«Сақтандыру қызметі туралы» 2000 жылғы 18 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:

1. Қоса беріліп отырған Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының исламдық сақтандыру қорына ақшаны беру қағидалары бекітілсін.

2. Сақтандыру нарығының субъектілерін қадағалау департаменті (Қалиев Ә.Е.) заңнамада белгіленген тәртіппен:1) Құқықтық қамтамасыз ету департаментімен (Досмұхамбетов Н.М.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан








Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2015 жылғы 27 мамырдағы №89 қаулысымен бекітілді

Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының исламдық сақтандыру қорына ақшаны беру қағидалары

1. Осы Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының исламдық сақтандыру қорына ақшаны беру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Сақтандыру қызметі туралы» 2000 жылғы 18 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының исламдық сақтандыру қорына ақшаны беру тәртібін айқындау мақсатында әзірленді.

2. Исламдық сақтандыру шарттары бойынша міндеттемелерді орындау үшін исламдық сақтандыру қорының қаражаты жеткіліксіз болған жағдайда, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық сақтандыру қорына ақша түсімдерінің есебінен болашақта қайтару талабымен бес жұмыс күні ішінде өз қаражатының есебінен исламдық сақтандыру қорына ақшаны береді.

3. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша міндеттемелерді орындау үшін қажетті және исламдық сақтандыру қорына берілетін ақша көлемі актуарийдің қорытындысы негізінде айқындалады.

4. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық сақтандыру қорына аударған ақшаны қайтару есепті күндегі жағдай бойынша қалыптасқан исламдық сақтандыру қорының кірістері сомасының исламдық сақтандыру қорының шығыстарынан асу талабымен жүзеге асырылады.

5. Исламдық сақтандыру қорынан ақшаны қайтару сомасы Қағидалардың 2-тармағына сәйкес исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық сақтандыру қорына аударған ақша сомасынан аспайды.

Қаулы Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2015 жылы 14 шілдеде №11656 тіркелді



Республикалық мемлекеттік кәсiпорындардың таза табысының бір бөлігін аудару нормативін бекіту туралы

«Мемлекеттік мүлік туралы» 2011 жылғы 1 наурыздағы Қазақстан Республикасы Заңының 140-бабының 2-тармағына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған республикалық мемлекеттiк кәсiпорындардың таза табысының бір бөлігін аудару нормативi бекiтiлсiн.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Мемлекеттік активтерді басқару саясаты департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен осы бұйрықтың

Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін қамтамасыз етсін .3. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Мемлекеттік активтерді басқару саясаты департаменті осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет

министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін:1) он күнтізбелік күн ішінде оның мерзімді баспасөз басылымдарынжәне «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесіне ресми жариялауға жіберілсін; 2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің ресми интернет-ресурсында

орналастырсын.4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика

вице-министріне жүктелсін.5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрі Е.ДОСАЕВ.

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасы Қаржы министрі ______________ Б.СҰЛТАНОВ2015 жылғы 26 ақпандағы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 25 ақпандағы №134 бұйрығымен бекітілген

Республикалық мемлекеттік кәсiпорындардың таза табысының бір бөлігін аудару нормативі

1. Республикалық мемлекеттік кәсіпорындардың таза табысының бір бөлігін республикалық бюджетке аудару нормативі былайша айқындалады:

Таза табыс 3 000 000 теңгеге дейін таза табыс сомасынан 5 пайызТаза табыс 3 000 001 теңгеден 50 000 000 теңгеге дейін

150 000 теңге + 3 000 000 теңге мөлшердегі таза табыстан асқан сомадан 10 пайыз

Таза табыс 50 000 001 теңгеден 250 000 000 теңгеге дейін

4 850 000 теңге + 50 000 000 теңге мөлшердегі таза табыстан асқан сомадан 15 пайыз

Таза табыс 250 000 000 теңгеден 500 000 000 теңгеге дейін


Таза табыс 500 000 001 теңгеден 1 000 000 000 теңгеге дейін


Таза табыс 1 000 000 001 теңге және одан жоғары

247 350 000 теңге + 1 000 000 000 теңге мөлшердегі таза табы-стан асқан сомадан 50 пайыз

2. Денсаулық сақтау саласында өндірістік-шаруашылық қызметті жүзеге асыратын республикалық мемлекеттік кәсіпорындар үшін таза табысының бір бөлігін аудару нормативі 5 пайыздан көп емес мөлшерінде белгіленеді.

3. Қылмыстық-атқару жүйесі және сотталғандарды жұмыспен қамтуды ұйымдастыру саласында өндірістік қызметін жүзеге асыратын республикалық мемлекеттік кәсіпорындар үшін аудару нормативі 2015 – 2018 жылдардың қорытындылары бойынша 0 пайыз мөлшерінде белгіленеді.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 27 наурыздағы Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №10545 болып енгізілді.

1. Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттігі Басқармасының «Жинақтаушы сақтандыру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын сақтандыру ұйымдарының өз сақтанушыларына заемдар беру және сатып алу сомасын есептеу ережесін бекіту ту-ралы» 2004 жылғы 25 қыркүйектегі № 274 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 3190 тіркелген, «Заң газеті» газетінде 2005 жылғы 23 тамызда № 90 (714) жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Жинақтаушы сақтандыру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын сақтандыру ұйымдарының өз сақтанушыларына заем-дар беру және сатып алу сомасын есептеу ережесінде:

кіріспе мынадай редакцияда жазылсын:«Осы Жинақтаушы сақтандыру жөніндегі қызметті

жүзеге асыратын сақтандыру ұйымдарының өз сақтанушыларына заемдар беру және сатып алу сомасын есептеу ережесі «Сақтандыру қызметі ту-ралы» 2000 жылғы 18 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңының 12-бабының 1-тармағына және 43-бабының 9-3) тармақшасына, «Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттiк реттеу, бақылау және қадағалау туралы» 2003 жылғы 4 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңының 11-бабының 7) тармақшасына сәйкес әзірленді және исламдық сақтандыру ұйымдарын қоспағанда, жинақтаушы сақтандыру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын сақтандыру ұйымдарының (бұдан әрі - сақтандырушы) сатып алу сомасының шегінде өзінің сақтанушыларына қарыздар беру тәртібі мен талаптарын, сондай-ақ сатып алу сомасын есептеу тәртібін белгілейді.»;

1-тармақ мынадай редакцияд а жазылсын:«1. Жинақтаушы сақтандыру жөніндегі қызметті

жүзеге асыратын сақтандыру ұйымдарының өз сақтанушыларына қарыздар беру жөніндегі қызметті «өмірді сақтандыру» саласында сақтандыру қызметін жүзеге асыру құқығына қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттiк реттеуді, бақылауды және қадағалауды жүзеге асыратын уәкілетті органның ли-цензиясы бар сақтандыру ұйымдары жүзеге асырады.».

2. Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және Қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының «Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын құруға рұқсат беру, сондай-ақ сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін және сақтандыру брокерінің қызметін жүзеге асыру құқығына лицензия беру ережесін бекіту туралы» 2007 жылғы 30 сәуірдегі № 122 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4731 тіркелген) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын құруға рұқсат беру, сондай-ақ сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін және сақтандыру брокерінің қызметін жүзеге асыру құқығына лицензия беру ережесінде:

кіріспе мынадай редакцияда жазылсын:«Осы Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын

құруға рұқсат беру, сондай-ақ сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін және сақтандыру брокерінің қызметін жүзеге асыру құқығына лицензия беру ережесі (бұдан әрі - Ереже) «Сақтандыру қызметі туралы» 2000 жылғы 18 желтоқсандағы (бұдан әрі - Заң), «Акционерлік қоғамдар туралы» 2003 жылғы 13 мамырдағы, «Көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру туралы» 2003 жылғы 1 шілдедегі (бұдан әрі – Көлік құралдары иелерінің АҚЖ туралы заң), «Тасымалдаушының жолау-шылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру туралы» 2003 жылғы 1 шілдедегі (бұдан әрі - Тасымалдаушылардың АҚЖ туралы заң), «Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау туралы» 2003 жылғы 4 шілдедегі, «Өсімдік шаруашылығындағы міндетті сақтандыру туралы» 2004 жылғы 10 наурыздағы, «Қызметкер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кез-де оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру ту-ралы» 2005 жылғы 7 ақпандағы (бұдан әрі - Қызметкерді жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру туралы заң), «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» 2014 жылғы 16 мамырдағы Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес әзірленді және сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын құруға рұқсат беру тәртібі мен талаптарын, сондай-ақ сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын құруға рұқсат беру тәртібі мен талаптарын айқындайды, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіне (бұдан әрі - уәкілетті орган) сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын құруға рұқсат алу үшін ұсынылатын құжаттардың мазмұнына қойылатын талаптарды,сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін және сақтандыру брокерінің қызметін жүзеге асы-ру құқығына лицензия беру тәртібі мен талаптарын, сондай-ақ лицензия алу үшін ұсынылатын құжаттардың мазмұнына қойылатын талаптарды белгілейді.

Ереже исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына да қолданылады.»;

10-тармақ алынып тасталсын;11-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«11. Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін,

сақтандыру брокерінің қызметін жүзеге асыру құқығына лицензия алу үшін өтініш беруші уәкілетті органға Заңның 37-бабында көзделген құжаттарды ұсынады.

Ислам сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін жүзеге асыру құқығына лицензия беру туралы өтінішке акционерлердің жалпы жиналысының исламдық қаржыландыру қағидаттары жөніндегі кеңесті тағайындау туралы шешімін қоса береді.»;

11-3-тармақ алынып тасталсын;12-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«12. Сақтандыру қызметін және сақтандыру

брокерінің қызметін жүзеге асыру құқығына лицензия-лар Ережеге 6, 7 және 8-қосымшаларға сәйкес нысандар бойынша беріледі.

Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін жүзеге асыру құқығына лицензиялар Ережеге 6-1 және 7-1-қосымшаларға сәйкес нысан бойынша беріледі.»;

14-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«14. Сақтандыру (қайта сақтандыру қызметін және

сақтандыру брокерінің қызметін жүзеге асыру құқығына лицензиялар Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген негіздемелер бойынша және тәртіппен қайта ресімделуге тиіс.

Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін және сақтандыру брокерінің қызметін жүзеге асы-ру құқығына лицензияны қайта ресімдеген кезде сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы уәкілетті органға Ережеге 8-1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтінішпен жүгінеді.»;

Өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін Қазақстан Республикасының қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық актілерінің тізбесіне (бұдан әрі – Тізбе) 1-қосымшаға сәйкес 6-1-қосымшамен толықтырылсын;

Тізбеге 2-қосымшаға сәйкес 7-1-қосымшамен толықтырылсын;

8-1-қосымша Тізбеге 3-қосымшаға сәйкес редак-цияда жазылсын;

8-1-қосымша Тізбеге 4-қосымшаға сәйкес редак-цияда жазылсын.

3. Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының «Банктік операцияларды жүргізуге берілген лицензиядан айырылған банктің активтерін және міндеттемелерін бір мезгілде басқа банкке (бан-ктерге) беру операциясын жүргізу ережесін бекіту туралы» 2009 жылғы 5 тамыздағы № 176 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5770 тіркелген, 2009 жылғы 2 қазанда «Заң газеті» газетінің № 150 (1573) санында, 2009 жылы Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілерінің № 11 жинағында жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтыру енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Банктік операци-яларды жүргізуге берілген лицензиядан айырылған банктің активтерін және міндеттемелерін бір мезгілде басқа банкке (банктерге) беру операциясын жүргізу ережесінде:

кіріспесі мынадай редакцияда жазылсын:«Осы Банктік операцияларды жүргізуге берілген

лицензиядан айырылған банктің активтерін және міндеттемелерін бір мезгілде басқа банкке (банктер-ге) беру операциясын жүргізу ережесі «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі ту-ралы» Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 31 тамыздағы Заңына (бұдан әрі - Банктер туралы Заң) сәйкес әзірленді және банктің уақытша әкімшілігінің (уақытша әкімшісінің) соттың банкті мәжбүрлеп та-рату жөніндегі шешімінің заңдық күшіне енуіне дейін банктік операцияларды жүргізуге берілген лицензия-дан айырылған банктің (бұдан әрі - банк) активтері мен жеке және (немесе) заңды тұлғалардың алдындағы міндеттемелерінің бір бөлігін не толық мөлшерде бір мезгілде басқа банкке (банктерге) беру операциясын жүргізу тәртібін айқындайды (бұдан әрі - операция).»;

2-тармақтың 4) тармақшасы мынадай редакция-да жазылсын:

«4) уәкілетті орган – қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалау жөніндегі мемлекеттік орган.»;

мынадай мазмұндағы 4-1-тармақпен толықтырылсын:«4-1. Активтер мен міндеттемелерді беру бой-

ынша операциялар жүргізу кезінде берілетін актив-тер мен міндеттемелердің құрамына активтер мен міндеттемелердің мынадай түрлері қосылады:

1) жеке және заңды тұлғаларға берілген қарыздар, дебиторлық берешек және қамтамасыз ету;

2) акциялар және заңды тұлғалардың жарғылық ка-питалына қатысу үлесі;

3) өзге де бағалы қағаздар; 4) ақша;5) жылжымалы және жылжымайтын мүлік құқығы;6) лицензиялық құқықтар;7) өзге де жылжымалы мүлік;8) жылжымайтын мүлік;9) жеке және заңды тұлғалардың депозиттері;10) банк шотының шарттары, қазынашылық опе-

рациялар, РЕПО операциялары бойынша, валютаны және тазартылған бағалы металдарды сатып алу-са-ту жөніндегі банкаралық мәмілелер бойынша, туын-ды қаржы құралдары бойынша, шығарылған шартты міндеттемелер (аккредитивтер, кепілдіктер) бойынша міндеттемелер;

11) өткізу актісінде аударылатын өзге міндеттемелер мен активтер.»;

7-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«7. Уәкілетті органмен операция келісілгеннен

кейін уақытша әкімшілік банктің активтері мен міндеттемелерінің алдағы берілетіндігі туралы ха-барландыруды Қазақстан Республикасының барлық аумағында таралатын мерзімді баспасөз басылым-дарында қазақ және орыс тілдерінде жариялайды.»;

8-тармақ алынып тасталсын;9-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«9. Уақытша әкімшілік Ереженің 11-тармағының та-

лаптарына сәйкес келетін екінші деңгейдегі банктерге бес жұмыс күнінен аспайтын қарау және жауап беру мерзімімен, «Қатаң конфиденциалды» белгісі қойылған операция жүргізуге қатысу туралы ұсыныс хатты жібереді. Хатта банктің активтері мен міндеттемелерінің беруге болжамдалған көлемі көрсетіледі.»;

16 және 17-тармақтар мынадай редакцияда жа-зылсын:

«16. Жеке және (немесе) заңды тұлғалардың депозиттері бойынша банкт ің активтері мен міндеттемелерінің бір бөлігін не толық мөлшерде са-тып алушы банкке (банктерге) беру өткізу актісімен қоса, уақытша әкімшілік пен сатып алушы банктің

(банктердің) арасында екі данада қазақ және орыс тілдерінде жасалған шарттың (шарттардың) негізінде жүзеге асырылады.

17. Өткізу актісін ресімдеу кезінде операцияны жүзеге асырған күні онда мынадай мәліметтер көрсетіледі:

1) атауы, түгендеу нөмірі (бар болса), баланстық, бағалау құны (қажет болған кезде), банк активтері ескерілген банк шоттарының нөмірлері (қажет болған кезде), банктің меншік құқығын растайтын құжаттар (қажет болған кезде) көрсетілген банктің беріліп отырған активтерінің мөлшері және тізбесі;

2) қарыз алушы жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), қарыз алушы заңды тұлғаның ата-уы, қарыздар бойынша негізгі борышты, банктік қарыз шартының жасалған күні және нөмірі, банктік қарыз шартының қолданылу мерзімі, банктік қарыз бой-ынша сыйақы мөлшерлемесі, банктің банктік қарыз бойынша есептеген және алған сыйақы сомалары көрсетілген банктік қарыздар бойынша берілетін талап ету құқықтарының құны және тізбесі;

3) жеке және заңды тұлғалардың депозиттері бой-ынша берілетін міндеттемелердің мөлшері, оның ішінде депозитор жеке тұлғалардың тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), депозитор заңды тұлғалардың атауы, депозиттер сомасы есептелген банк шоттарының нөмірлері, депо-зит сомасы, банктік шот және (немесе) банктік салым шартын жасау күні және нөмірі, шарттың қолданылу мерзімі, салым бойынша сыйақы ставкасы көрсетілген депозиттер тізбесі;

4) клиенттер, олардың операциялары және банктің операциялары, бастапқы құжаттар, клиенттермен өзара қарым-қатынастар тарихы туралы ақпараттан және қабылданатын активтер мен міндеттемелер бойынша құқықтар мен міндеттемелерді тиісінше орындау үшін қажетті ақпараттан тұратын берілетін деректер қорының тізбесі (оның ішінде қағаз нысандағы құжаттардың мұрағаттық қоймалары).»;

19 және 20-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:«19. Уақытша әкімшілік банктің активтері мен

міндеттемелерін бір мезгілде беру туралы шарт жасасқан күнінен және өткізу актісіне қол қойылған күнінен бастап бір жұмыс күннің ішінде уәкілетті органға көрсетілген құжаттардың көшірмелерін жібереді.

20. Уақытша әкімшілік сатып алушы банкпен бірлесіп баспасөз конференциясын өткізеді және уәкілетті органның ресми интернет-ресурсына орналастыру үшін уәкілетті органға баспасөз-релизін ұсынады.»;

мынадай мазмұндағы 22-тармақпен толықтырылсын:«22. Операция жүргізілгеннен кейін банктің уақытша

әкімшілігі алушы банкпен (банктермен) жасалған шарттың көшірмесін және өткізу актісін уәкілетті органға ұсынады.».

4. Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының «Екінші деңгейдегі банктерді кон-сервациялау және банкті басқару (банктің уақытша басқарушысы) жөніндегі уақытша әкімшіліктің банктің жеке және (немесе) заңды тұлғалардың алдындағы активтері мен міндеттемелерінің бөлігін не толық мөлшерін басқа банкке (банктерге) бір мезгілде беру бойынша операцияны жүзеге асыруы туралы ережені бекіту туралы» 2009 жылғы 5 тамыздағы № 177 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №5767 тіркелген, 2009 жылғы 2 қазанда «Заң газеті» газетінің №150 (1573) санында, 2009 жылы Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілерінің № 10 жинағында жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Екінші деңгейдегі банктерді консервациялау және банкті басқару (банктің уақытша басқарушысы) жөніндегі уақытша әкімшіліктің банктің жеке және (немесе) заңды тұлғалардың алдындағы активтері мен міндеттемелерінің бөлігін не толық мөлшерін басқа банкке (банктерге) бір мезгілде беру бойынша операцияны жүзеге асыруы туралы ережеде:

2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«2. Консервациялау режимiн белгiлеу қаржы

нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалау жөніндегі уәкілетті органның (бұдан әрі-уәкілетті орган) банкке қатысты қолданатын санкциясы болып табылады және банкті басқару немесе банкті уақытша басқару жөніндегі уақытша әкімшілікті (бұдан әрі - банктің уақытша әкімшілігі (уақытша басқарушысы)) шектелген (бір жылға дейін) мерзімге тағайындауды ұсынады.»;

мынадай мазмұндағы 30-1-тармақпен толықтырылсын:«30-1. Активтер мен міндеттемелерді беру бой-

ынша операциялар жүргізу кезінде берілетін актив-тер мен міндеттемелердің құрамына активтер мен міндеттемелердің мынадай түрлері қосылады:

1) жеке және заңды тұлғаларға берілген қарыздар және қамтамасыз ету;

2) акциялар және заңды тұлғалардың жарғылық ка-питалына қатысу үлесі;

3) өзге де бағалы қағаздар; 4) ақша;5) жылжымалы және жылжымайтын мүлік құқығы;6) лицензиялық құқықтар;7) өзге де жылжымал ы мүлік;8) жылжымайтын мүлік;9) жеке және заңды тұлғалардың депозиттері;10) банк шотының шарттары, қазынашылық опе-

рациялар, РЕПО операциялары бойынша, валютаны және тазартылған бағалы металдарды сатып алу-са-ту жөніндегі банкаралық мәмілелер бойынша, туын-ды қаржы құралдары бойынша, шығарылған шартты міндеттемелер (аккредитивтер, кепілдіктер) бойынша міндеттемелер;

11) өткізу актісінде аударылатын өзге міндеттемелер мен активтер.»;

31-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«31. Консервациялау режимін белгілеу туралы

уәкілетті орган шешім қабылдаған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей банктің уақытша әкімшілігі (уақытша басқарушысы) банктің активтерін және (не-месе) міндеттемелерінің бөлігін не толық мөлшерін беру туралы хабарландыруды жариялайды.

Хабарландыру Қазақстан Республикасының барлық аумағында таратылатын мерзімді баспасөз басылым-дарында қазақ және орыс тілдерінде жарияланады.

Операцияны жүргізу туралы хабарландыруды жариялауға байланысты шығыстар банктің қаражаты есебінен жүзеге асырылады.»;

32-тармақ алынып тасталсын;34-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«34. Банктің активтері мен міндеттемелерін беру

өткізу актісімен қоса, банктің уақытша әкiмшiлiгінің (уақытша басқарушысының) сатып алушы банкпен (банктермен) жасалған шарттары негізінде жүзеге асырылады.»;

мынадай мазмұндағы 34-1-тармақпен толықтырылсын:«34-1. Өткізу актісін ресімдеу кезінде операци-

яны жүзеге асырған күні онда мынадай мәліметтер көрсетіледі:

атауы, түгендеу нөмірі (бар болса), баланстық, бағалау құны (қажет болған кезде), банк активтері ескерілген банк шоттарының нөмірлері (қажет болған кезде), банктің меншік құқығын растайтын құжаттар (қажет болған кезде) көрсетілген банктің беріліп отырған активтерінің мөлшері және тізбесі;

қарыз алушы жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), қарыз алушы заңды тұлғаның ата-уы, қарыздар бойынша негізгі борышты, банктік қарыз шартының жасалған күні және нөмірі, банктік қарыз шартының қолданылу мерзімі, банктік қарыз бой-ынша сыйақы мөлшерлемесі, банктің банктік қарыз бойынша есептеген және алған сыйақы сомалары көрсетілген банктік қарыздар бойынша берілетін талап ету құқықтарының құны және тізбесі;

жеке және заңды тұлғалардың депозиттері бойын-ша берілетін міндеттемелердің мөлшері, оның ішінде депозитор жеке тұлғалардың тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), депозитор заңды тұлғалардың атауы, депозиттер сомасы есептелген банк шоттарының нөмірлері, депо-зит сомасы, банктік шот және (немесе) банктік салым шартын жасау күні және нөмірі, шарттың қолданылу мерзімі, салым бойынша сыйақы ставкасы көрсетілген депозиттер тізбесі;

клиенттер, олардың операциялары және банктің операциялары, бастапқы құжаттар, клиенттермен өзара қарым-қатынастар тарихы туралы ақпараттан және қабылданатын активтер мен міндеттемелер бойынша құқықтар мен міндеттемелерді тиісінше орындау үшін қажетті ақпараттан тұратын берілетін деректер қорының тізбесі (оның ішінде қағаз нысандағы құжаттардың мұрағаттық қоймалары).»;

35-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«35. Сатып алушы банкке берілген депозиттер

бойынша депозиторларға тиісінше қызмет көрсету мақсатында консервациялау мерзімінен аспайтын өтпелі кезең белгіленеді, оның ішінде депозиторлардың банк шоттарын жүргізу Банктер туралы заңның 61-2-бабының 7-тармағында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

Жеке және заңды тұлғалардың депозиттерін бер-геннен кейін үш ай өткен соң банктің уақытша әкімшілігі (уақытша басқарушысы) клиенттердің кіріс төлемдері мен аударымдарын қабылдамайды.»;

37-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«37. Операция жүргізілгеннен кейін банктің уақытша

әкімшілігі (уақытша басқарушысы) уәкілетті органға сатып алушы банкпен (банктермен) шарттың және өткізу актісінің көшірмесін береді. Банктің уақытша әкімшілігі (уақытша басқарушысы) уәкілетті органға кезең үшін операцияны жүргізу бойынша есепті ай сайын ұсынады.».

5. Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттігі басқармасының «Қызметкер еңбек (қызмет) мiндеттерiн атқарған кезде оның өмiрi мен денсаулығына зиян келтiргенi үшiн жұмыс берушiнiң азаматтық - құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру жөніндегі қызметті жүзеге асы-руды және ұйымдастыруды реттейтін нормативтік құқықтық актілерді бекіту туралы» 2010 жылғы1 наурыздағы № 28 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6156 тіркелген, 2010 жылы Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілер жинағында тіркелген, № 12, 2010 жылы 30 қазанда «Егемен Қазақстан» газетінде № 450-451 (26294) жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:

1-тармақтың 1) тармақшасы алынып тасталынсын;осы қаулыға 2-қосымшаға сәйкес бекітілген Аннуитет

шарты бойынша аннуитеттік төлемдерді есептеу ережесінде және аннуитет шарты мен сақтандырушының жасалатын аннуитет шарттары бойынша істі жүргізуге арналған шығыстарының жол берілетін деңгейіне қойылатын талаптарда:

4 және 5-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:«4. Ағымдағы құн факторындағы аннуитеттік

төлемдер құнын анықтау кезінде болжамдық ұлғаю мөлшеріне әрбір қосылғышты түзету арқылы инфляцияның болжанатын деңгейінің орташа мәніне теңбе-тең аннуитеттік төлемді индексациялау ескеріледі.

5. Аннуитеттік төлемдер құнын есептеу халықтың өлім-жітімі туралы деректер, инфляцияның болжана-тын деңгейінің орташа мәні және аннуитет шартының талаптарын ескере отырып кірістіліктің пайыздық мөлшерлемесінің мөлшері негізінде жүргізіледі.».

6. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының «Кепілдік берілген депозиттер бойынша міндеттемелер қабылдайтын қатысушы (қатысушылар) банктегі (банктердегі) депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымның заемдар беру және депозиттерді орналастыру қағидаларын бекіту тура-лы» 2012 жылғы 26 наурыздағы № 136 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7603 тіркелген, 2012 жылы 24 мамыр-да «Егемен Қазақстан» газетінде № 261-266 (27340) жарияланған) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Кепілдік берілген депозиттер бойынша міндеттемелер қабылдайтын қатысушы банктегі (банктердегі) депозиттерге міндетті кепілдік беруді ж үзеге асыратын ұйымның заемдар беру және депозиттерді орналастыру қағидаларында:

6-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«6. Депозиттерге кепілдік беруді жүзеге асыратын

ұйым қатысушы банкке заем беру туралы не оған депо-зит орналастыру туралы шешімнің көшірмесін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне (бұдан әрі - уәкілетті ор-ган), консервациялау сатысында банкті басқару жөніндегі уақытша әкімшілікке (банктің уақытша басқарушысына), (уақытша әкімшісіне) банкті мәжбүрлеп тарату туралы сот шешімі заңды күшіне енгенге дейін банктің уақытша әкімшілігіне (уақытша басқарушысына) жібереді.».

7. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының «Болу қажеттілігі қаржы ұйымдарының қызметін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес талап етілетін заңды тұлғалар үшін ең аз рейтингіні, осы рейтингіні беретін рейтингілік агенттіктер тізбесін белгілеу туралы» 2012 жылғы 24 желтоқсандағы № 385 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8318 тіркелген, 2013 жылы 5 маусымда «Егемен Қазақстан» газетінде № 141 (28080) жарияланған) мынадай өзгеріс пен толықтыру енгізілсін:

кіріспе мынадай редакцияда жазылсын:«Қазақстан Республикасындағы банктер және

банк қызметі туралы» 1995 жылғы 31 тамыздағы Қазақстан Республикасының Заңы (бұдан әрі - Банктер туралы заң) 8-бабының 3 және 13-тармақтарын, 8-1-бабы 2-тармағының 4) және 6) тармақшаларын, 11-1-бабының 14-тармағын, 17-бабының 5-тармағын, 17-1-бабының 1-тармағын, 18-бабының 1-тармағын, 20-бабының 13-тармағын, 30-ба бының 13-тармағын, 40-бабының 12-тармағын, 44-бабының 5-тармағын, 45-бабының 7-тармағын, 52-12-бабының 3-тармағын және 60-бабының 7-тармағын, «Сақтандыру қызметі туралы» 2000 жылғы 18 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңы 15-1-бабының 6-тармағын, 21-бабының 4-тармағын, 26-бабының 1-тармағын, 32-бабының 14-тармағын, 34-бабының 13-тармағын, 44-бабының 6-тармағын, 48-бабының 3, 9 және 10-тармақтарын, 62-бабының 9-тармағын, «Бағалы қағаздар рыногы туралы» 2003 жылғы 2 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы 47-бабының 2-тармағын, 72-1-бабының 1-тармағын іске асыру

мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:»;

мынадай мазмұндағы 2-1-тармақпен толықтырылсын:«2-1. Банктер туралы заңның 52-12-бабының

3-тармағының мақсаты үшін рейтингті осы қаулының 3-тармағында көрсетілген рейтингілік агенттіктердің бірі береді.».

8. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Бас банктің күмәнді және үмітсіз активтерін иеленетін еншілес ұйымның қызметі қағидаларын бекіту туралы» 2014 жылғы 23 сәуірдегі № 71 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9486 тіркелген, 2014 жылы 16 маусымда Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорынының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде; 2014 жылы 17 шілдеде «Заң газеті» газетінде № 104 (2498); 2014 жылы шілдеде Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге мемлекеттік органдарының нормативтік құқықтық актілері бюллетенінде жарияланған, № 7, 97-құжат) мы-надай өзгерістер енгізілсін:

осы қаулымен бекітілген Бас банктің күмәнді және үмітсіз активтерін иеленетін еншілес ұйымның қызметі қағидаларында:

3-тармақтың 2), 3) және 4) тармақшалары мынадай редакцияда жазылсын:

«2) иеленген күмәнді және үмітсіз талап ету құқықтары бойынша кепілге қойылған мүлікті өндіріп алу нәтижесінде бас банктің меншігіне өткен жылжымалы және жылжымайтын мүлікті және (немесе) аяқталмаған құрылыс объектілеріне меншік құқығын иелену;

3) иеленген күмәнді және үмітсіз талап ету құқықтары бойынша оларды кепіл (бас тарту төлемі немесе қамтамасыз ету) ретінде қабылдаған не кепілді өндіріп алу нәтижесінде бас банктің меншігіне өткен жағдайда акцияларды және (немесе) заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысу үлестерін иелену;

4) кепіл, өзге де қамтамасыз ету ретінде болған неме-се бас банктен иеленген күмәнді және үмітсіз талап ету құқықтары бойынша бас тарту төлемі түрінде алынған мүлікті, сондай-ақ осы тармақтың 2) тармақшасында көрсетілген мүлікті өндіріп алу нәтижесінде оның меншігіне өткен мүлікті жалға беру немесе осындай мүлікті өтеусіз уақытша пайдаланудың өзге де ныса-нын пайдалану;».

Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын құруға рұқсат беру, cондай-ақ сақтандыру қ айта сақтандыру) қызметін және с ақтандыру брокерінің қызметін жүзеге асыру құқығына лицензия беру ережесіне 1-қосымша

Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын құруға рұқсат беру, cондай-ақ сақтандыру қайта сақтандыру) қызметін және сақтандыру брокерінің қызметін жүзеге асыру құқығына лицензия беру ережесіне 6-1-қосымша

Қазақстан Республикасының ЕлтаңбасыУәкілетті органның толық атауы

Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының «жалпы сақтандыру» саласы бойынша исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін жүзеге асыру құқығына

Лицензия Лицензияның нөмірі берілген күні ____ жылғы «__» _______ ____________________________________________________________________ (ислам сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының толық атауы)

Осы лицензия:1. Сақтандыру қызметін: сақтандырудың ерікті нысанында:________________________________________________________________________________________________________________________________________;сақтандырудың міндетті нысанында:________________________________________________________________________________________________________________________________________2. Қайта сақтандыру қызметін жүзеге асыру құқығын береді.

Бірінші рет алған лицензия туралы деректер:исламдық сақтандыру қызметін жүзеге асыру құқығына____________________________________________________________________; (нөмірі, күні, лицензия берген мемлекеттік органның атауы)қайта сақтандыру қызметін жүзеге асыруға____________________________________________________________________ (нөмірі, күні, лицензия берген мемлекеттік органның атауы)

Төраға (Төрағаның орынбасары)__________________________ _____________ (тегі, аты, әкесінің аты (ол бар болса)) (қолы)

Мөр орныАлматы қаласы

Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын құруға рұқсат беру, cондай-ақ сақтандыру қайта сақтандыру) қызметін және сақтандыру брокерінің қызметін жүзеге асыру құқығына лицензия беру ережесіне 2-қосымша


Қазақстан Республикасының ЕлтаңбасыУәкілетті органның толық атауы

Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының «өмірді сақтандыру» саласы бойынша исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін жүзеге асыру құқығына

Лицензия Лицензияның нөмірі берілген күні ____ жылғы «__» _______ ____________________________________________________________________ (ислам сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының толық атауы)Осы лицензия: 1. Сақтандыру қызметін: сақтандырудың ерікті нысанында:________________________________________________________________________________________________________________________________________;сақтандырудың міндетті нысанында:________________________________________________________________________________________________________________________________________2. Қайта сақтандыру қызметін жүзеге асыру құқығын береді.

Бірінші рет алған лицензия туралы деректер:исламдық сақтандыру қызметін жүзеге асыру құқығына____________________________________________________________________; (нөмірі, күні, лицензия берген мемлекеттік органның атауы)

қайта сақтандыру қызметін жүзеге асыруға____________________________________________________________________(нөмірі, күні, лицензия берген мемлекеттік органның атауы)

Төраға (Төрағаның орынбасары)__________________________ _____________ (тегі, аты, әкесінің аты (ол бар болса)) (қолы)

Мөр орныАлматы қаласы

Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын құруға рұқсат беру, cондай-а қ сақтандыру қайта сақтандыру) қызметін және сақтандыру брокерінің қызметін жүзеге асыру құқығына лицензия беру ережесіне 3-қосымша


Нысан____________________________ ____________________________________________________________________________________________________________(уәкілетті органның толы қ атауы)________________________________________________________________________________________________________________________________________ (сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының, исламдық сақтандыру (қайта сақтан дыру) ұйымының, сақтандыру брокерінің толық атауы)

Өтініш______________________________________________________ _________ (лицензияны қайта рәсімдеудің себебін көрсету)байланысты ______________________________________________________(сақтандырудың саласын, нысанын, сыныптарын, қызмет түрін көрсету қажет)____ ___________________________________________________________Лицензияны қайта рәсімдеуді сұраймын.Сақтандыру (қайта сақтанд ыру) ұйымы, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы, сақтандыру брокері туралы мәліметтер:1. Атауы, мекен-жайы_________________________________________________________________________________________________________________________________ (индекс, облыс, қала, аудан, көше, үйінің нөмірі)__________________________________________________________________________________________________________________________________(телефон, факс)

2. Әділет органдарында сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын, сақтандыру брокерін мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы деректер________________________________________________________________________________________________________________ (заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтаманың немесе куәліктің күні және нөмірі)3. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының, сақтандыру

брокерінің банктік шоты ашылған банктің атауы және мекен-жайы, бизнес сәйкестендіру нөмірі________________________________________________________________________________________________________________________________________4. Бірінші рет алған лицензия туралы деректер_________________________________________________________________сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін, қайта сақтанд ыру

бойынша қызметті, сақтандыру брокері қызметін жүзеге асыру құқығына_____________________________________________________________________________________________________________________________________(нөмірі, күні, лицензия берген мемлекеттік органның атауы)Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы. сақтандыру брокері

және олардың құрылтайшылары (акционерлері) өтінішке қоса берілген құжаттардың (ақпараттың) дәйектілігіне жауапты болады.

__________________________________________________________________________________________________________________________________5. Жіберілетін құжаттардың тізбесі, даналар саны және әр қайсысы бойынша парақтар саны:______________________________________________________________________________________________________________________ ______________

Өтініш беруге уәкілетті тұлғаның тегі, аты, (бар болса) әкесінің аты, лауазымы _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________(қолы)

20__ жылғы «___» _______________Мөр орны (бар болған кезде)



________________________________________________________________________________________________________________________________________________ (уәкілетті органның толық атауы)______________________________________________________________________________________________________________________________ __________________(сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының, сақтандыру брокерінің толық атауы)

Өтініш________________________________________________________________________ (сақтандырудың саласын, нысанын, сыныптарын, қызмет түрін көрсету қажет)__________________________________________________________________________________________________________________________________________________жүзеге асыру құқығына лицензия беруіңізді сұраймын.

Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы, сақтандыру брокері туралы мәліметтер:

1. Атауы, мекен-жайы _____________________________________________ ____________________________________________________________________ (индекс, облыс, қала, аудан, көше, үйінің нөмірі)________________________________________________________________________________________________________________________________________ (телефон, факс)2. Әділет органдарында сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру)

ұйымын, сақтандыру брокерін мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы деректер__________________________________________________________________________________________________________________________________________(заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтаманың немесе куәліктің күні және нөмірі)3. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының, сақтандыру

брокерінің банктік шоты ашылған банктің атауы және мекен-жайы, бизнес сәйкестендіру нөмірі____________________________________________________________________ 4. Бірінші рет алған лицензия туралы деректерсақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін, қайта сақтандыру

бойынша қызметті, сақтандыру брокері қызметін жүзеге асыру құқығына___________________________________________________________________________________________________________________________________________ (нөмірі, күні, лицензия берген мемлекеттік органның атауы)

Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы, сақтандыру брокері және олардың құрылтайшылары (акционерлері) өтінішке қоса берілген құжаттардың (ақпараттың) дәйектілігіне жауапты болады.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________5. Жіберілетін құжаттардың тізбесі, даналар саны және әр қайсысы бойынша парақтар саны:______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Өтініш беруге уәкілетті тұлғаның фамилиясы, аты, (бар болса) әкесінің аты, лауазымы _______________________________________________________________________________ _____________________(қолы)20__ жылғы «___» _______________Мөр орны (бар болған кезде)

Қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 14 шілдедегі №11670 бо-лып тіркелген.



3) осы қаулы ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ре-сурсына орналастыруды қамтамасыз етсін.





Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2015 жылғы 27 мамырдағы №93 қаулысына қосымша

Қазақстан Республикасының өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық актілерінің тізбесі



Исламдық сақтандыру қорын қалыптастыру, есепке алу, пайдалану және бөлу қағидаларын бекіту туралы

«Сақтандыру қызметі туралы» 2000 жылғы 18 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:

1. Қоса беріліп отырған Исламдық сақтандыру қорын қалыптастыру, есепке алу, пайдалану және бөлу қағидалары бекітілсін.

2. Сақтандыру нарығының субъектілерін қадағалау департаменті (Қалиев Ә.Е.) заңнамада белгіленген тәртіппен:1) Құқықтық қамтамасыз ету департаментімен (Досмұхамбетов Н.М.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан








Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2015 жылғы 27 мамырдағы № 88 қаулысымен бекітілді

Исламдық сақтандыру қорын қалыптастыру, есепке алу, пайдалану және бөлу қағидалары1. Осы Исламдық сақтандыру қорын қалыптастыру, есепке алу, пайдалану және бөлу қағидалары (бұдан әрі –

Қағидалар) «Сақтандыру қызметі туралы» 2000 жылғы 18 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді және исламдық сақтандыру қорын қалыптастыру, есепке алу, пайдалану және бөлу тәртібін айқындайды.

2. Исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы исламдық сақтандыру қорын сақтандырудың әрбір сыныбы бойынша мынадай кірістер мен түсімдер:

1) исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша сақтанушылардан (қайта сақтанушылардан) алынған сақтандыру сыйлықақылары;

2) исламдық сақтандыру қорының қаражатын инвестициялаудан және (немесе) іске асырудан алынған кірістер;3) исламдық сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру тәуекелдерін орналастыру кезінде қайта сақтандыру

ұйымдарынан алынған комиссиялық сыйақы түріндегі кірістер;4) регресстік талап ету бойынша өтеуге байланысты кірістер;5) қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне байланысты кірістер;



Қазақстан Республикасының қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау мәселелері жөніндегі кейбір нормативтік құқықтық актілеріне

өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сақтандыру және исламдық қаржыландыру

мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2015 жылғы 27 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:

1. Осы қаулының қосымшасына сәйкес Қазақстан Республикасының өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық актілерінің тізбесі бекітілсін.

2. Бақылау және қадағалау әдіснамасы департаменті (Әбдірахманов Н.А.) заңнамада белгіленген тәртіппен:

08082015 res

Documents