1-4 - tsu.ge sul.pdf · mavals am procesebis sruly-ofilad warmartvasi xedaven. pirveli gverdidan...

12
http://www.tsu.ge/newspaper http://www.tsu.ge/newspaper http://www.tsu.ge/newspaper http://www.tsu.ge/newspaper http://www.tsu.ge/newspaper 14 www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge ivane ivane ivane ivane ivane javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis saxelobis saxelobis saxelobis saxelobis saxelobis Tbilisis Tbilisis Tbilisis Tbilisis Tbilisis saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo universitetis universitetis universitetis universitetis universitetis gazeTi gazeTi gazeTi gazeTi gazeTi gamodis gamodis gamodis gamodis gamodis 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan saqarTvelos seriozuli ekonomikuri programa sWirdeba rusuli safrTxe evropisTvis # 13 (2080) ivane ivane ivane ivane ivane javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis saxelobis saxelobis saxelobis saxelobis saxelobis Tbilisis Tbilisis Tbilisis Tbilisis Tbilisis saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo universitetis universitetis universitetis universitetis universitetis gazeTi gazeTi gazeTi gazeTi gazeTi gamodis gamodis gamodis gamodis gamodis 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan afxazur sazogadoebaSi ukmayofileba TandaTan fexs ikidebs me-5 gverdze me-4 gverdze universitets giorgi axvledianis piradi biblioTeka gadaeca me-11 gverdze me-2 gverdze me-6 gverdze Tsu-Si studentis dasaqmebis perspeqtivebze imsjeles Tu gadavxedavT Cvens qveyanaSi Sromis bazris moTxovnile- bas, davrwmundebiT, rom axalkursdamTavrebuli specialis- tis dasaqmebis Sansi TiTqmis nulis tolia, radgan damsaqmebe- li profesionals eZebs, romelsac samuSao praqtikis gamocdileba da garkveuli unar-Cvevebi eqneba. axalkurs- damTavrebuls aseTi gamocdileba ar gaaCnia da is garkveuli drois manZilze dausaqmebeli rCeba. misi daostatebisTvis naklebad Tu Seiwuxebs Tavs vinme. swored amitom izrdeba yovelwliurad droebiT umuSevar specialistTa ricxvi da, amasTan erTad, sazogadoebas uCndeba garkveuli undobloba umaRlesi ganaTlebis miRebis perspeqtivis mimarT. es prob- lema dRes Zalian aqtualuria da did yuradRebas imsaxurebs rogorc sazogadoebis, aseve, saxelmwifos mxridan. Tu yvelani ar gaverTiandebiT mis dasamarcxeblad, momavalSi umuSevar specialistTa did armias miviRebT, rac qveyanaSi arasasikeTo socialur Zvrebs gamoiwvevs. Tamar maruaSvili am problemis daregulireb- isa da gadaWris SesaZlo gzebis moZiebiT dainteresebulia Tsu- is xelmZRvanelobac. swored am egidiT, 23 oqtombers Tsu-is reqtori giorgi xubua Sexvda saqarTvelos profesional bu- RalterTa da auditorTa fed- eraciis warmomadgenlebs, rom- lebmac Tsu-is ekonomikisa da biznesis fakultetis buRal- truli aRricxvisa da auditis specialobis IV kursis oTx war- Cinebul students erTwliani stipendia dauweses _ TveSi asi laris odenobiT. Sexvedras eswrebodnen fed- eraciis warmomadgenlebi, aseve, Tsu-is ekonomikisa da biznesis fakultetis dekanis movaleobis Semsrulebeli jamlet janjRa- va da buRaltruli aRricxvisa da auditis kaTedris xelmZRvane- li, sruli profesori elene xarabaZe. saqarTvelos profesional buRalterTa da auditorTa federacia _ es aris profesiu- li organizacia, sadac gaer- Tianebulebi arian sertificir- ebuli, profesionali buRal- trebi da auditorebi. federaci- is saqmianobis ZiriTadi mima- rTulebaa buRaltris, rogorc specialistis profesiuli mo- mzadeba, kvalifikaciis gadamza- deba da Semdeg profesionalis statusis miniWeba. es organiza- cia, aseve, amzadebs buRaltru- li aRricxvis standartebs mcire biznesisTvis, monawile- obs buRaltruli aRricxvis saerTaSoriso standartebis komisiis mier momzadebuli fin- ansuri angariSgebis saerTa- Soriso standartebis Targmna- Si. `Cveni ZiriTadi orientiri gaxlavT is, rom saqarTveloSi am profesiis adamianebis kval- ifikacia imdenad maRali iyos, rom dRevandeli dRis moTx- mecnierebis komercializaciis kuTxiT estoneTi sakuTar gamocdilebas gviziarebs 3-6 noembers Tsu-Si Catarda treningi estoneTSi arsebuli inovaciis xelSemwyobi Tanamedrove struqturebis da teqnolo- giebis gadacemis organizaciebis Sesaxeb. inteleqtualuri sakuTreba, komercializacia, damoukidebel sawarmoTa gamoyofa _ es is sakiTxebia, romelic am treningze iqna ganxiluli da estoneli specialistebis mier gaziarebuli. ovnebs pasuxobdes. aqedan ga- momdinare, Cven ar vixilavT mx- olod im pretendentebs, rom- lebsac am profesiaSi akademi- uri ganaTleba aqvT miRebuli, aramed imaTac, vinc umaRlesi saswavlebeli sxva specialo- biT daamTavra. profesiaSi dax- elovneba xdeba britaneTis nafic buRalterTa institut- is programiT, am programaSi sxvadasxva umaRlesi saswav- leblebidan bevri studentia CarTuli. sanam studentebi ak- ademiur ganaTlebas miiReben, paralelurad SeuZliaT gar- kveuli sagnebi Caabaron pro- fesiuli sertificirebis Tva- lsazrisiT da, amiT, maT Semdgom karieras Seuwyon xeli~, _ brZana saqarTvelos profesional buRalterTa Dda auditorTa federaciis Tavm- jdomarem revaz ZaZamiam. rac Seexeba stipendiebis daniSvnis sakiTxs, es saqarTve- los profesional buRalter- TaDAda auditorTa federaciis yrilobam ramdenime wlis win gadawyvita. dawesda saxelobiTi stipendia im studentisTvis, visac am specialobaSi karieru- li zrda aqvs gadawyvetili. aqedan gamomdinare, federaciam orientacia Tbilisis saxelm- wifo universitetze aiRo, vi- naidan swored igi gaxlavT mniS- vnelovani wamyvani kadrebis momzadebaSi, rogorc ricxo- brivi, ise xarisxobrivi maCvene- blebiT. Tamar maruaSvili saqarTvelosTvis estoneTis gamocdilebis gaziareba inovaci- isa da teqnologiis gadacemis xe- lSemwyobi struqturebis ganvi- TarebaSi (proeqti INNO-TRANS) Zalian mniSvnelovania, radgan saqarTveloSi mecnierebis ko- mercializacia Zalian neli tem- pebiT mimdinareobs da, jerjer- obiT, arasistemuradac. qarTve- li mecnierebisTvis Zalian sain- teresoa im gamocdilebis ga- ziareba, Tu rogor unda Camoyal- ibdes sistemurad es infrastru- qtura, rogori unda iyos saxelm- wifoebrivi midgoma am sakiTxisad- mi, rogor unda Camoyalibdes in- stitucionaluri, finansuri da inovaciuri sistemebi. rogorc proeqtis erT-erT- ma organizatorma, Tsu-is samec- niero kvlevebisa da ganviTare- bis departamentis xelmZRvanel- ma iagor kalandaZem aRniSna: `es aris erToblivi proeqti gamo- cdilebis transferis Sesaxeb. saqarTveloSi dawyebulia mec- nierebis komercializaciis pro- cesi, estoneli specialistebis gamocdilebis gaziareba ki mas ufro sistemursa da aqtualurs gaxdis~. proeqt INNOTRANS-isNmomza- deba daiwyo 2006 wlis zafxulSi ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo univer- sitetTan, saqarTvelos mec- nierebaTa erovnul akademia- sTan, ganaTlebisa da mecniereb- is saministrosTan da talinis te- qnologiuri universitetis sain- ovacio centrTan TanamSromlo- biT. inovaciisa da teqnologiis gadacemis xelSemwyobi mdgradi da ganviTarebadi struqturebis SeqmnaSi estoneTSi arsebuli gamocdilebis Sesaxeb infor- maciis Segrovebis, misi saqar- TvelosTvis warmodgenisa da azrebis gaziarebis mizniT 2007 wels Invent Baltics OU-s mier mo- mzadda saproeqto winadadeba, romelic dafinansda 2008 wels estoneTis sagareo saqmeTa sami- nistros mier ganviTarebis Tan- amSromlobis programis far- glebSi. proeqtis Sesrulebis proce- sisNkoordinacias axorcielebs Invent Baltics OU - inovaciuri bi- znesis sakonsultacio kompania, romelic klientebs daxmarebas uwevs axali ideebis konkuren- tunarian produqciad an momsax- urebad gardaqmnaSi, amisaTvis saWiro partniorebis moZiebaSi, Seqmnili produqtis Tu momsax- urebis komercializaciasa da axal bazrebze damkvidrebaSi. me-2 gverdze me-7 gverdze ra gvayovnebs civilizebuli samyaros karibWesTan me-10 gverdze gamofena patriarqis moRvaweobis ukeT gacnobas isaxavs miznad saqarTvelos usafrTxoeba evropis usafrTxoebaa `sinaTle simarTlea!~ _ rezo CxeiZis axali filmis mTavari mesiji me-11 gverdze

Upload: trinhdung

Post on 16-Apr-2018

259 views

Category:

Documents


8 download

TRANSCRIPT

Page 1: 1-4 - tsu.ge sul.pdf · mavals am procesebis sruly-ofilad warmarTvaSi xedaven. pirveli gverdidan studentis motivaciasac zrdis. profesiuli organizaciis mier aRiarebuli specialisti

http://www.tsu.ge/newspaperhttp://www.tsu.ge/newspaperhttp://www.tsu.ge/newspaperhttp://www.tsu.ge/newspaperhttp://www.tsu.ge/newspaper

14

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge

ivaneivaneivaneivaneivane

javaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilis

saxelobissaxelobissaxelobissaxelobissaxelobis

TbilisisTbilisisTbilisisTbilisisTbilisis

saxelmwifosaxelmwifosaxelmwifosaxelmwifosaxelmwifo

universitetisuniversitetisuniversitetisuniversitetisuniversitetis

gazeTigazeTigazeTigazeTigazeTi

gamodisgamodisgamodisgamodisgamodis

1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan

saqarTvelos

seriozuli

ekonomikuri

programa

sWirdeba

rusuli safrTxe

evropisTvis

#####13 (2080)

ivaneivaneivaneivaneivane

javaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilis

saxelobissaxelobissaxelobissaxelobissaxelobis

TbilisisTbilisisTbilisisTbilisisTbilisis

saxelmwifosaxelmwifosaxelmwifosaxelmwifosaxelmwifo

universitetisuniversitetisuniversitetisuniversitetisuniversitetis

gazeTigazeTigazeTigazeTigazeTi

gamodisgamodisgamodisgamodisgamodis

1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan

afxazur

sazogadoebaSi

ukmayofileba

TandaTan fexs

ikidebs

me-5 gverdze

me-4 gverdze

universitets

giorgi

axvledianis

piradi

biblioTeka

gadaeca

me-11 gverdze

����� me-2 gverdze

me-6 gverdze

Tsu-Si studentis dasaqmebis

perspeqtivebze imsjeles

Tu gadavxedavT Cvens qveyanaSi Sromis bazris moTxovnile-

bas, davrwmundebiT, rom axalkursdamTavrebuli specialis-

tis dasaqmebis Sansi TiTqmis nulis tolia, radgan damsaqmebe-

li profesionals eZebs, romelsac samuSao praqtikis

gamocdileba da garkveuli unar-Cvevebi eqneba. axalkurs-

damTavrebuls aseTi gamocdileba ar gaaCnia da is garkveuli

drois manZilze dausaqmebeli rCeba. misi daostatebisTvis

naklebad Tu Seiwuxebs Tavs vinme. swored amitom izrdeba

yovelwliurad droebiT umuSevar specialistTa ricxvi da,

amasTan erTad, sazogadoebas uCndeba garkveuli undobloba

umaRlesi ganaTlebis miRebis perspeqtivis mimarT. es prob-

lema dRes Zalian aqtualuria da did yuradRebas imsaxurebs

rogorc sazogadoebis, aseve, saxelmwifos mxridan. Tu

yvelani ar gaverTiandebiT mis dasamarcxeblad, momavalSi

umuSevar specialistTa did armias miviRebT, rac qveyanaSi

arasasikeTo socialur Zvrebs gamoiwvevs.

Tamar maruaSvili

am problemis daregulireb-

isa da gadaWris SesaZlo gzebis

moZiebiT dainteresebulia Tsu-

is xelmZRvanelobac. swored am

egidiT, 23 oqtombers Tsu-is

reqtori giorgi xubua Sexvda

saqarTvelos profesional bu-

RalterTa da auditorTa fed-

eraciis warmomadgenlebs, rom-

lebmac Tsu-is ekonomikisa da

biznesis fakultetis buRal-

truli aRricxvisa da auditis

specialobis IV kursis oTx war-

Cinebul students erTwliani

stipendia dauweses _ TveSi asi

laris odenobiT.

Sexvedras eswrebodnen fed-

eraciis warmomadgenlebi, aseve,

Tsu-is ekonomikisa da biznesis

fakultetis dekanis movaleobis

Semsrulebeli jamlet janjRa-

va da buRaltruli aRricxvisa da

auditis kaTedris xelmZRvane-

li, sruli profesori elene

xarabaZe.

saqarTvelos profesional

buRalterTa da auditorTa

federacia _ es aris profesiu-

li organizacia, sadac gaer-

Tianebulebi arian sertificir-

ebuli, profesionali buRal-

trebi da auditorebi. federaci-

is saqmianobis ZiriTadi mima-

rTulebaa buRaltris, rogorc

specialistis profesiuli mo-

mzadeba, kvalifikaciis gadamza-

deba da Semdeg profesionalis

statusis miniWeba. es organiza-

cia, aseve, amzadebs buRaltru-

li aRricxvis standartebs

mcire biznesisTvis, monawile-

obs buRaltruli aRricxvis

saerTaSoriso standartebis

komisiis mier momzadebuli fin-

ansuri angariSgebis saerTa-

Soriso standartebis Targmna-

Si.

`Cveni ZiriTadi orientiri

gaxlavT is, rom saqarTveloSi

am profesiis adamianebis kval-

ifikacia imdenad maRali iyos,

rom dRevandeli dRis moTx-

mecnierebis komercializaciis kuTxiT

estoneTi sakuTar gamocdilebas gviziarebs

3-6 noembers Tsu-Si Catarda treningi estoneTSi arsebuli

inovaciis xelSemwyobi Tanamedrove struqturebis da teqnolo-

giebis gadacemis organizaciebis Sesaxeb. inteleqtualuri

sakuTreba, komercializacia, damoukidebel sawarmoTa gamoyofa

_ es is sakiTxebia, romelic am treningze iqna ganxiluli da

estoneli specialistebis mier gaziarebuli.

ovnebs pasuxobdes. aqedan ga-

momdinare, Cven ar vixilavT mx-

olod im pretendentebs, rom-

lebsac am profesiaSi akademi-

uri ganaTleba aqvT miRebuli,

aramed imaTac, vinc umaRlesi

saswavlebeli sxva specialo-

biT daamTavra. profesiaSi dax-

elovneba xdeba britaneTis

nafic buRalterTa institut-

is programiT, am programaSi

sxvadasxva umaRlesi saswav-

leblebidan bevri studentia

CarTuli. sanam studentebi ak-

ademiur ganaTlebas miiReben,

paralelurad SeuZliaT gar-

kveuli sagnebi Caabaron pro-

fesiuli sertificirebis Tva-

lsazrisiT da, amiT, maT

Semdgom karieras Seuwyon

xeli~, _ brZana saqarTvelos

profesional buRalterTa Dda

auditorTa federaciis Tavm-

jdomarem revaz ZaZamiam.

rac Seexeba stipendiebis

daniSvnis sakiTxs, es saqarTve-

los profesional buRalter-

TaD Ada auditorTa federaciis

yrilobam ramdenime wlis win

gadawyvita. dawesda saxelobiTi

stipendia im studentisTvis,

visac am specialobaSi karieru-

li zrda aqvs gadawyvetili.

aqedan gamomdinare, federaciam

orientacia Tbilisis saxelm-

wifo universitetze aiRo, vi-

naidan swored igi gaxlavT mniS-

vnelovani wamyvani kadrebis

momzadebaSi, rogorc ricxo-

brivi, ise xarisxobrivi maCvene-

blebiT.

Tamar maruaSvili

saqarTvelosTvis estoneTis

gamocdilebis gaziareba inovaci-

isa da teqnologiis gadacemis xe-

lSemwyobi struqturebis ganvi-

TarebaSi (proeqti INNO-TRANS)

Zalian mniSvnelovania, radgan

saqarTveloSi mecnierebis ko-

mercializacia Zalian neli tem-

pebiT mimdinareobs da, jerjer-

obiT, arasistemuradac. qarTve-

li mecnierebisTvis Zalian sain-

teresoa im gamocdilebis ga-

ziareba, Tu rogor unda Camoyal-

ibdes sistemurad es infrastru-

qtura, rogori unda iyos saxelm-

wifoebrivi midgoma am sakiTxisad-

mi, rogor unda Camoyalibdes in-

stitucionaluri, finansuri da

inovaciuri sistemebi.

rogorc proeqtis erT-erT-

ma organizatorma, Tsu-is samec-

niero kvlevebisa da ganviTare-

bis departamentis xelmZRvanel-

ma iagor kalandaZem aRniSna: `es

aris erToblivi proeqti gamo-

cdilebis transferis Sesaxeb.

saqarTveloSi dawyebulia mec-

nierebis komercializaciis pro-

cesi, estoneli specialistebis

gamocdilebis gaziareba ki mas

ufro sistemursa da aqtualurs

gaxdis~.

proeqt INNOTRANS-isNmomza-

deba daiwyo 2006 wlis zafxulSi

ivane javaxiSvilis saxelobis

Tbilisis saxelmwifo univer-

sitetTan, saqarTvelos mec-

nierebaTa erovnul akademia-

sTan, ganaTlebisa da mecniereb-

is saministrosTan da talinis te-

qnologiuri universitetis sain-

ovacio centrTan TanamSromlo-

biT.

inovaciisa da teqnologiis

gadacemis xelSemwyobi mdgradi

da ganviTarebadi struqturebis

SeqmnaSi estoneTSi arsebuli

gamocdilebis Sesaxeb infor-

maciis Segrovebis, misi saqar-

TvelosTvis warmodgenisa da

azrebis gaziarebis mizniT 2007

wels Invent Baltics OU-s mier mo-

mzadda saproeqto winadadeba,

romelic dafinansda 2008 wels

estoneTis sagareo saqmeTa sami-

nistros mier ganviTarebis Tan-

amSromlobis programis far-

glebSi.

proeqtis Sesrulebis proce-

sisNkoordinacias axorcielebs

Invent Baltics OU - inovaciuri bi-

znesis sakonsultacio kompania,

romelic klientebs daxmarebas

uwevs axali ideebis konkuren-

tunarian produqciad an momsax-

urebad gardaqmnaSi, amisaTvis

saWiro partniorebis moZiebaSi,

Seqmnili produqtis Tu momsax-

urebis komercializaciasa da

axal bazrebze damkvidrebaSi.

����� me-2 gverdze

me-7 gverdze

ra gvayovnebs

civilizebuli

samyaros

karibWesTan

me-10 gverdze

gamofena

patriarqis

moRvaweobis

ukeT gacnobas

isaxavs miznad

saqarTvelos

usafrTxoeba

evropis

usafrTxoebaa

`sinaTle

simarTlea!~ _

rezo CxeiZis

axali filmis

mTavari mesiji

me-11 gverdze

Page 2: 1-4 - tsu.ge sul.pdf · mavals am procesebis sruly-ofilad warmarTvaSi xedaven. pirveli gverdidan studentis motivaciasac zrdis. profesiuli organizaciis mier aRiarebuli specialisti

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge2

Tsu-Si studentis dasaqmebisperspeqtivebze imsjeles

mecnierebis komercializaciis kuTxiT estoneTisakuTar gamocdilebas gviziarebs

universitetSiuniversitetSiuniversitetSiuniversitetSiuniversitetSi

federaciam sTxova Tsu-isekonomikisa da biznesis fakul-tetis buRaltruli aRricxvisada auditis kaTedras, romelT-anac federacias xangrZlivi kav-Siri aqvs, warmoedgina misTvis isstudentebi, romlebic akademi-uri maCveneblebidan gamom-dinare am stipendias imsaxurebd-nen.

Tsu-is ekonomikisa da bizne-sis fakultetis xelmZRvanelo-bis mier warmodgenili oTxistudentidan federacias mx-olod ori unda aerCia.

`Cven federaciaSi oTxi erT-nairi monacemebis studenti gav-agzavneT. imis gamo, rom oTxivestudentma momzadebis maRalidone gamoavlina, federaciamgadawyvita, rom oTxivesTvisdaeniSna stipendia mTeli saswav-lo wlis ganmavlobaSi. aqve min-da xazi gavusva imasac, rom saqar-

Tvelos profesional buRal-terTa da auditorTa federaciasaqarTveloSi erTaderTi pro-fesiuli organizaciaa, romel-sac akreditacia miRebuli aqvssaerTaSoriso buRalterTa ko-mitetis mier. es organizacia er-TaderTia saqarTveloSi,romelic xelmZRvanelobs bi-znesis dargSi buRaltruli aR-ricxvisa da angariSgebis sakiTx-ebs, am sakiTxebis organizebas,standartebis momzadebas, misgavrcelebas, xolo 2000 wlidanigi buRalteriisa da auditissaerTaSoriso standartebiTmuSaobs~, _ aRniSna qalbatonmaelene xarabaZem.

Tsu-is IV kursis studenteb-isTvis stipendiis daniSvna,garkveulwilad, wamaxalisebeliRonisZiebaa. stipendiantebi, raTqma unda, am sferoSi gaagrZele-ben Tavis saqmianobas, isinisaqarTvelos profesional bu-RalterTa da auditorTa fed-

eraciis momavali sruluflebi-ani wevrebi gaxdebian.

`es aris erT-erTi xidiumaRles saswavlebelsa da pro-fesiul organizacias Soris.piri, romelic sertificirebu-lia profesiuli organizaciismier da visac profesionalissertifikati aqvs miniWebuli, isyvela damsaqmeblisTvis sasur-veli kadri xdeba ara martosaqarTveloSi, aramed qveynissazRvrebs gareTac, rameTu 2000wlidan Cven buRalterTa saer-TaSoriso federaciis wevrebivarT. TiTqmis yvela organizaci-isa Tu dawesebulebisTvis cno-bilia Cveni federaciis saqmiano-ba da, Sesabamisad, Cvens mimarTndobis xarisxic didia~, _ brZa-na revaz ZaZamiam.

rogorc mogexsenebaT, pro-fesiis srulyofilad dauflebaumaRles saswavlebelSi SeuZle-belia. ama Tu im specialobiskursdamTavrebuls Tu samuSaopraqtika ar aqvs gavlili, Zneliamisi profesionalad aRiareba.saerTaSoriso moTxovnac ase-Tia, rom adamians ra donis ga-naTlebac unda hqondes miRebu-li, yvela SemTxvevaSi, mas saer-TaSoriso praqtikiT moeTxove-ba 3 wlis muSaobis staJi. es arismaCvenebeli imisa, rom mangarkveuli unar-Cvevebi gamoi-muSava, romelic profesionalsunda axasiaTebdes.

`yvela studenti dainterese-bulia dasaqmebis perspeqtiviT.mivesalmebi Tqvens iniciativas,damokidebulebas am sakiTxis mi-marT, romelic, garkveulwilad,

estoneTis mxridan proeq-tis SesrulebaSi monawileobenestoneTis ganviTarebis fon-dis, arqimedesis fondisa datalinis teqnologiuri univer-sitetis warmomadgenlebi.saqarTvelos mxridan proeqtisZiriTadi partnioria Tsu-issamecniero kvlevebisa da gan-viTarebis departamenti.

proeqti INNOTRANS-i moi-cavs interaqtiul treningebsda saswavlo vizitebs. proeqtismTavar samizne jgufs warmoad-genen saqarTvelos saxelmwifomoxeleebi, romlebic CarT-ulni arian kvlevis, ganviTare-bisa da inovaciis politikaSi,aseve saqarTveloSi arsebuliteqnologiis gadacemisa dasainovacio saqmianobis mxar-damWeri struqturebis mene-jerebi, saqarTvelos samecnie-ro-kvleviTi institutebiswamyvani mecnierebi da adminis-tratorebi. programa iTval-iswinebs 11 Tvis ganmavlobaSi(2008 wlis maisi - 2009 wlis mar-ti) 4 sesiis Catarebas, maTSoris sami sesia gaimarTebasaqarTveloSi, erTi _ esto-neTSi.

proeqtis msvlelobis ganmav-lobaSi warmodgenili iqneba es-toneTis ganviTarebis modeli dagamocdileba teqnologiis gada-cemis sferoSi. oTxive sesiis gan-mavlobaSi, rogorc Teoriuli(leqciebi, seminarebi), ise praq-tikuli midgomis (organizacieb-Si vizitebi) gamoyenebiT ganix-ilaven mecnierebis politika-sTan, sainovacio mxardaWerissistemasTan, komercializacia-sTan, inteleqtualur sakuTre-basTan, evrokavSiris dafinanse-bis wesebTan da a.S. dakavSirebulsakiTxebs.

3 noembers treningis gaxsnaseswrebodnen estoneli eqspe-rtebi indrek iakobsoni (talinisteqnologiuri universiteti,teqnologiebisa da inovaciebiscentris xelmZRvaneli), tonisverme (Invent Baltics OU-is part-niori) da siim laanelaidi (InventBaltics OU-is konsultanti). tren-ingze mowveuli iyvnen sxvadasx-va qarTuli universitetebis,samecniero Tu biznes-seqtoriswarmomadgenlebi.

`Cven moxarulni varT, romerT-erTma pirvelebma vcadeTmecnierebis komercializaciisprocesSi Cabma. mecnierebis ko-mercializacia drois moTxovnaada Tu igi ar ganvaviTareT, qvey-anas momavali ar eqneba. CvenTvismniSvnelovania codna imisa, Turogor unda daveufloT mec-nierebis komercializacias, in-teleqtualuri sakuTrebis gay-idvasTan dakavSirebul sakiTx-ebs~, _ aRniSna geofizikis insti-tutis direqtorma nugzarRlontma.

saqarTveloSi mecnierebiskomercializaciis procesissrulyofilad warmarTvis miz-niT, aseve, mniSvnelovania im sa-kanonmdeblo bazis arseboba,romelic am process daaregu-lirebs. arsebuli kanonmdeblo-ba dRes naklebad iZleva amis Se-saZleblobas. saxelmwifo stru-qturebis mxridan xelSewyobakanonmdeblobiT unda iyos gam-agrebuli. aucilebelia sakiTx-isadmi sistemuri midgoma, raSicestoneli eqspertebi gvexmare-bian.

`Znelbedobis Jams Cven yve-lanairad mxarSi amogidgebiT dasiamovnebiT gagiziarebT saku-Tar gamocdilebas _ Tu rogorganvaxorcieleT mecnierebiskomercializacia, ra faqtorimuSaobs da ra _ ara maRali te-qnologiebis mrewvelobis pro-

cesSi. marTalia, Tqvens qveya-naSi daiwyo mecnierebis komer-cializaciaze seriozuli fiqrida muSaoba, tardeba treningebi,magram, pirvel rigSi, am yve-lafers sistemuri midgomasWirdeba. Cveni mTavari amo-canaa am problemis gadaWraSidagexmaroT~, _ aRniSna es-tonelma eqspertma indrek ia-kobsonma, romelmac saintere-sod isaubra inovaciis xelSewy-obaze evrokavSiris CarCoebSi,dafinansebis wyaroebze evro-kavSirSi Sesvlamde da SesvlisSemdeg da marketingze, roforcsamewarmeo universitetis Seqm-nis warmatebis gasaRebze.

treningis msvlelobisas es-toneli eqspertebi qarTvel spe-cialistebs uziarebdnen _ Turogor unda Camoyalibdes te-qnologiis gadacemis samsaxuri,rogorc gamarTulad moqmediorganizacia, Tu rogor undadavicvaT inteleqtualuri sa-kuTreba, Tu rogor movawyoTdapatentebis sistema da misistatistika, Tu ra saxeobebi ar-sebobs inteleqtualuri sakuT-rebisa.

inteleqtualuri sakuTreb-is warmatebuli menejmentiswesebze, sapatento ganacxadismomzadebasa da prioritetulo-basTan dakavSirebuli Ziebisprincipebsa da sirTuleebze,inteleqtualur komercializa-ciasa da sxvadasxva variantebze,mis dadebiT da uaryofiT mxa-reebze sainteresod isaubra es-tonelma eqspertma tonis ermem,xolo talinis teqnologiuriuniversitetis samewarmeo pirv-el nabijebze STambeWdavadmogviTxro indrek iakobsonma.

sainteresod warimarTa Sema-jamebeli sxdoma, romelsac es-wrebodnen Tsu-is reqtori,profesori giorgi xubua, ga-naTlebisa da mecnierebis minis-

tris moadgile nodar surgu-laZe, estoneTis elCi saqar-TveloSi Tomas luki, ekono-mikuri ganviTarebis ministrismoadgile ruslan qarqusovi,prezidentis mrCeveli mec-nierebis sakiTxebSi aleqsandreRonRaZe, saqarTveloSi moqmedisxvadasxva samecniero fondeb-is warmomadgenlebi. estonelmaeqspertebma xazi gausves qarT-veli mecnierebisa da special-istebis aqtiurobas, maTi mxri-dan did dainteresebas arsebu-li sakiTxebisadmi da rac mTa-varia, maT mzadyofnas _ gaec-non, gaiziaron da Seiswavlonyvela is aqtualuri sakiTxi,romelic Cvens qveyanaSi mec-nierebis komercializaciisprocess daaCqarebs. estonelmaspecialistebma imedi gamoT-qves, rom saqarTveloSi es pro-cesi iseTive warmatebiT ganx-orcieldeba, rogorc estoneT-

Si. proeqtis farglebSi gaweu-li saqmianoba aisaxeba saswavlomasalebis krebulSi, romlisgamoyenebac SesaZlebeli iqne-ba saqarTveloSi inovaciisa dateqnologiis gadacemis xelSem-wyobi sistemis mizanmimarTuliganviTarebisaTvis. momzaddebaleqciebis kursi da samecniero-teqnologiur proeqtebSi er-Toblivi monawileobis miRebismizniT damyardeba kontaqtebisamomavlo TanamSromlobisT-vis.

imedia, mecnierebis komer-cializaciaSi gamokveTili orivexazi: mecnierebidan biznesisaken(teqnologiebis gadacema) da bi-znesidan mecnierebisaken (inves-ticiebis Semosvla) saqarTvelo-Si aucileblad ipovis aqtiurmxardamWerebsa da gulSemat-kivrebs, romlebic qveynis mo-mavals am procesebis sruly-ofilad warmarTvaSi xedaven.

pirveli gverdidan studentis motivaciasac zrdis.profesiuli organizaciis mieraRiarebuli specialisti ufrometad fasobs, vidre is, visac araaqvs aseTi aRiareba. Cveni mizania,gansakuTrebuli mniSvneloba mi-vaniWoT praqtikuli proeqtebisSemuSavebas studentTa staJire-bis TvalsazrisiT. Tu studentiswavlebis periodSi Teoriulicodnis garda praqtikul Cveveb-sac SeiZens, es Zalian mniSvnelo-vani nabiji iqneba misi profesion-alad Camoyalibebis Tval-sazrisiT~, _ aRniSna Tsu-is req-torma, profesorma giorgi xu-buam.

axalgazrda specialistiTeoriuli da praqtikuli cod-niT yvela damsaqmeblisTvis mis-aRebi kadria da is, ra Tqma unda,sakuTari adgilis moZebnas Sro-mis bazarze sxvebTan SedarebiTadvilad moaxerxebs.

Zalian mniSvnelovania pro-fesiuli organizaciebisa daumaRlesi saswavleblebis moTx-ovnebisa da interesebis daax-loeba. orive mxarem unda gan-sazRvros, Tu ra erTobliviRonisZiebebis Catareba SeuZli-aT, raTa studentTa profesiu-li momzadebis done ufro metaddauaxlovdes saerTaSorisostandartebs. am mimarTulebiTbevri ram aris mosawesrigebelida gasakeTebeli.

unda ganviTardes kontaqte-bi umaRles saswavleblebsa dabiznes-seqtors Soris, romelicsasikeTod waadgeba studentisprofesiul momzadebas. biznes–seqtori unda dainteresdes ax-

algazrda specialistebis pro-fesiuli daostatebis sakiTxiT,maTi staJirebiTa da praqtikuliunar-Cvevebis gamomuSavebiT,radgan momavalSi biznesis war-matebulad ganviTareba sworedmaTi maRalprofesiuli momza-debiT iqneba garantirebuli.

aseve umaRlesi saswavleblisxelmZRvanelobac unda dain-teresdes Tavisi studentis,rogorc momavali profesiona-lis dasaqmebis problemiT, rad-gan Tu misi saswavleblis kurs-damTavrebuli ar aris sasurve-li da misaRebi kadri Sesaferisiprofilis organizaciisTvis, ma-Sin saswavleblis prestiJidaecema da konkurentunarianiaRar iqneba sxva umaRles saswav-leblebTan mimarTebaSi.

jamlet janjRavam aRniSna,rom axlo momavalSi dagegmiliafakultetis bazaze studentTadasaqmebis centris gaxsna. praq-tikuli Cvevebis gamomuSavebamoxdeba rogorc am fakultetze,aseve sxvadasxva finansur wreeb-Si, biznes-seqtorSi... momzadde-ba programa, romelic Seavsebsvakuums praqtikasa da swavlebasSoris, romelic axalkurs-damTavrebuls mouxsnis sta-Jirebis problemas da gamoucde-li specialistis imijs, romel-sac yvela damsaqmebeli gaurbis.es Zalian mniSvnelovani inicia-tivaa, romelic axalbeda spe-cialistisTvis gaaadvilebs Sro-mis bazarze sakuTari adgilispovnasa da Rirseulad Tavisdamkvidrebas.

pirveli gverdidan

Page 3: 1-4 - tsu.ge sul.pdf · mavals am procesebis sruly-ofilad warmarTvaSi xedaven. pirveli gverdidan studentis motivaciasac zrdis. profesiuli organizaciis mier aRiarebuli specialisti

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 3

Tsu-sa da filosofiis instituts SorisurTierTTanamSromlobis memorandumi gaformda

m e mor a n d u m im e mor a n d u m im e mor a n d u m im e mor a n d u m im e mor a n d u m i

saqarTveloSi ganaTlebis sferoSimimdinare reformebis erT-erTimoTxovna samecniero da saswavloprocesis ufro metad daaxloeba dagaerTianebaa. am moTxovnis safuZvelze,Tsu cdilobs partnioruli urTierTo-bebi daamyaros sxvadasxva samecniero-kvleviT dawesebulebebTan, romelTacsamagaliTo mecnieruli baza da samecni-ero potenciali gaaCniaT. aseTiurTierTTanamSromloba orive mxaressasargeblod waadgeba, pirvel rigSi ki,ra Tqma unda, Cvens qveyanas, romelic,sabolood, maRali donis profesional-sa da specialists miiRebs. es sakiTxikargad aqvs gacnobierebuli Tsu-isxelmZRvanelobas da, xSir SemTxvevaSi,swored Tavad gamodis aseTi urTierT-TanamSromlobis damyarebis iniciatori,Tumca savle wereTlis filosofiisinstitutTan memorandumis gaformebaorive mxaris dainteresebiTa da inicia-tiviT moxda.

saqarTveloSi filosofiis institu-ti, rogorc samecniero kvleviTi dawese-buleba, daarsda 1946 wels saqarTvelosssr mecnierebaTa akademiis istoriis in-stitutTan Seqmnili filosofiis seq-toris bazaze.

institutis samecniero kvleviTimuSaobis ganviTarebaSi didi wvlili mi-uZRviT ufrosi Taobis gamoCenil qarTv-el filosofosebs: S. nucubiZes, s. dane-lias, k. baqraZes, s. wereTels da sxva.

saqarTveloSi filosofiuri ga-naTlebis istoria iwyeba kolxeTis umaR-lesi ritorikuli skolis daarsebiT(fazisi. .III s.), sadac ritorika da aristo-teles filosofia iswavleboda.

filosofiuri ganaTlebis qarTulicentrebi arsebobda sazRvargareTac: pe-tre iberis skola siriaSi (VI s.), aTonisiverTa monasteri saberZneTSi (X s.), pet-riwonis seminaria (akademia) bulgareTSi(XI s.), filosofiur ganaTlebaSi axalietapi iyo gelaTis akademia da iyalTosakademia, sadac moRvaweobdnen ioane pet-riwi da arsen iyalToeli.

saqarTveloSi filosofiuri ga-naTlebis aRorZineba dakavSirebuliaTbilisis saxelmwifo universitetisdaarsebasTan, romlis pirveli da erTa-derTi fakulteti sibrZnismetyvelebisfakulteti iyo. aq maRal profesiul don-eze gagrZelda filosofiuri ganaTlebistendenciebi. 1940 w. Tsu-Si gaixsnafilosofiis fakulteti, romelic amza-debs filosofiaSi samecniero kadrebs,amitomac Zalian mniSvnelovania amfakultetis urTierTTanamSromlobasxvadasxva filosofiur-samecnierodawesebulebebTan, raTa saswavlo pro-gramebi ufro daxvewili, xarisxiani dasaintereso iyos.

swored am egidiT, 23 oqtombers,Tbilisis saxelmwifo universitetmaurTierTTanamSromlobis memorandumigaaforma savle wereTlis filosofiisinstitutTan, romlis mizania am ori stru-qturis urTierTTanamSromlobis ganvi-Tareba da ganmtkiceba. iReben ra mxed-

velobaSi samecniero da saganmanaTleb-lo TanamSromlobaSi ormxriv daintere-sebas, acnobiereben ra institutis samec-niero potencialis srulad gamoyenebisSesaZleblobas axalgazrda Taobebis ga-naTlebisa da profesiuli srulyofissferoSi, orive mxares kargad esmis sauni-versiteto da akademiuri institutebismWidro TanamSromlobis mniSvneloba daaucilebloba.

mxareebi waaxaliseben urTierToba-Ta ganviTarebas filosofiuri disci-plinebis mimarTulebiT ganaTlebisa damecnieruli kvlevis sferoSi da ganaxor-cieleben TanamSromlobas ormxrivi in-teresebis Sesabamisad. mxareebi yovel-mxriv Seuwyoben xels Tanasworuflebi-ani TanamSromlobis ganviTarebas da ga-naxorcieleben urTierTsanacvlo val-debulebebs. Tsu xels Seuwyobs: insti-tutis TanamSromelTa Sromebis popu-larizacias Tavad universitetSi da mispartnior universitetebSi; filosofiisinstitutis mecnier-TanamSromelTa sa-jaro leqciebis wakiTxvas Tsu-Si; moTx-ovnilebis Sesabamisad, auditoriebis,saleqcio da sakonferencio darbazebisgamoyofas institutis saWiroebisaTvis;Tsu-is sabiblioTeko fondiT sargeblo-bas institutis TanamSromlebisTvis.

instituti kisrulobs ra Tsu-is fi-losofiis dargSi sabazo saganmanaTleb-lo da samecniero-kvleviTi dawesebu-lebis (bazis) rolis Sesrulebas, iRebsvaldebulebas inteleqtualuri da mate-rialur-teqnikuri Zalebis sruli gamoy-enebiT daamyaros sammxrivi samecnierourTierTobebi msoflios wamyvan univer-sitetebTan da kvleviT centrebTan saer-To kvlevisa da samecniero proeqtisSesasruleblad. igi mzadaa _ iTanam-Sromlos Tsu-sTan filosofiuri disci-plinebis mimarTulebiT bakalavriatis,magistraturisa da doqtoranturis etape-bze studentTa mosamzadeblad; uzrunve-lyos samagistro da sadoqtoro pro-gramebi Sesabamisi samecniero baziT;misces saSualeba Tsu-is studentebsa daprofesorebs isargeblon institutissamecniero biblioTekiT.

memorandumis gaformebas eswrebod-nen filosofiis doqtori, profesori,filosofiis institutis direqtori irak-li kalandia, filosofiis mecnierebaTadoqtori, profesori, mTavari mecnier-TanamSromeli sergi avaliani, Teoriu-li filosofiisa da logikis ganyofileb-is gamge, mTavari mecnier-TanamSromeli,filosofiis mecnierebaTa doqtori, pro-fesori mamuka doliZe, institutis kul-

turis filosofiis ganyofilebis gamge,mTavari mecnier-TanamSromeli, filoso-fiis mecnierebaTa doqtori, profesoriTeimuraz mTibelaSvili, eTikisa da es-Tetikis ganyofilebis gamge, filosofi-is mecnierebaTa doqtori, profesorigeronti SuSanaSvili, institutis ufro-si mecnier-TanamSromeli, filosofiismecnierebaTa doqtori irma wereTeli,filosofiuri anTropologiis ganyo-filebis gamge, filosofiis mecnierebaTadoqtori, profesori, mTavari mecnier-TanamSromeli anzor bregaZe, filosofi-is mecnierebaTa doqtori, profesori kaxaqecbaia, filosofiis mecnierebaTa doq-tori, profesori, institutis ufrosimecnier-TanamSromeli Teimuraz fan-jikiZe.

`Cven viqnebiT aqtiurad CarTulni imsaswavlo procesebSi, rac Tsu-Si mim-dinareobs. universiteti gvaZlevs Sesa-Zleblobas, davamyaroT sammxrivi, part-nioruli urTierTobebi msoflios daevropis wamyvan universitetebTan. eskidev ufro intensiurs da masStabursgaxdis Cvens kontaqtebs samecniero kv-leviT dawesebulebebTan, ucxoel spe-cialistebTan da kolegebTan. memoran-dumis gaformebiT Cveni tradiciuliurTierToba Tsu-sTan iRebs oficialurformasa da saxes~, _ aRniSna savle wer-eTlis filosofiis institutis direq-torma irakli kalandiam.

memorandumis mixedviT dasaxulimiznebis ganxorcieleba filosofiurimimarTulebebis popularizacias Seuwy-obs xels.

`Cven unda SevZloT, gavaaqtiuroTCveni interesebi. Tsu gTavazobT audito-riasTan kontaqtis SesaZleblobas, dan-

arCeni ki Tqvens profesionalizmzeadamokidebuli, kerZod ki imaze, Tu radainteresebas gamoiwvevs filosofiurproblemebze saubari, msjeloba da kamaTiaxalgazrdebSi. es seriozuli gamowvevaada amas kargad gaazrebuli, sainteresodmomzadebuli da xarisxiani leqciebisa Tuseminarebis kursi sWirdeba.. unda moiZeb-nos da SeirCes axalgazrdebisaTvis mimz-idveli Temebi, sakiTxebi, problemebi,raTa studentebi davainteresoT da aseuzrunvelvyoT misi popularizacia.mogexsenebaT, studentebi yvelaze kargiindikatorebi arian...~ _ aRniSna Tsu-isreqtorma giorgi xubuam.

ucxoeli eqspertebis SefasebiT, sav-le wereTlis filosofiis institutimTeli sabWoTa kavSiris masStabiT da aR-mosavleT evropaSic iTvleboda dadResac iTvleba liberalur-demokrati-uli azrovnebis erT-erT wamyvan cen-trad. jer kidev sabWoTa kavSirSi, rode-sac marqsizmi iyo filosofiaSi gaba-tonebuli, saqarTveloSi WeSmaritifilosofia mainc arsebobda da insti-tutSi filosofias Tavisi ZiriTadi fun-qcia ar daukargavs. didi rezonansi hqon-da 1965 wels mowyobil sakavSiro simpo-ziums Rirebulebis problemaze. `es iyomaSin gaugonari da uprecedento ram...Rirebulebis problemis damuSavebissafuZvelze SesaZlebeli gaxda eTikis,esTetikis, filosofiuri anTropologi-is problemebis warmatebuli kvleva dainstitutSi Sesabamisi ganyofilebebisgaxsna, rac Zalze mniSvnelovaniafilosofiuri mecnierebis ganviTarebismxriv. sasurvelia, institutis sivrceSies filosofiuri kvlevebi ar `Caiketos~sxvadasxva krebulebisa Tu monografie-bis saxiT da ar gaxdes igi xelmiuwvdome-li farTo sazogadoebisTvis, filosofi-uri sakiTxebiT dainteresebuli axal-gazrdebisTvis~, _ aRniSna irakli kalan-diam. filosofosisaTvis namdvilad auci-lebelia auditoriasTan kontaqti, rasacam dargis specialistebi SedarebiT mok-lebulni arian. dRes filosofiuri as-peqtebi SeiZleba moviZioT yvelgan: biz-nesSi, mewarmeobaSi, komercializaciaSida sxv. amitom esa Tu is filosofiurisakiTxi mWidrod aris dakavSirebuliTanamedrove inovaciur Tu te-qnologiur promlemebTan. am proble-mis filosofiuri xedva da gadawyvetanamdvilad saSuri saqmea, romelic saSu-alebas gvaZlevs sxva kuTxiT mivudgeTproblemur sakiTxs da igi alternatiu-li, axleburi gziT gadavwyvitoT. savlewereTlis filosofiis instituts gaaC-nia saTanado samecniero potenciali dasamecniero baza, raTa es sakiTxebi ufrosxva, saintereso rakursiT warmoadgi-nos. `me gTavazobT, rom urTierTTanam-Sromlobas Tsu-sTan hqondes institu-cionaluri xasiaTi, magaliTad, mudmiv-moqmedi seminaris saxiT. filosofosebi`diogenis kasridan~ unda gamovidnen daufro metad unda dauaxlovdnen sazoga-doebas~, _ dasZina Tsu-is reqtormagiorgi xubuam. es problema dRes mar-Tlac realurad dgas qarTuli sazoga-doebis winaSe. filosofia xom sibrZnissiyvarulia, qveynis progresi ki movle-nebisa da procesebis sibrZniseuli Se-fasebebiT aris mxolod SesaZlebeli.

ucxoeTSi moRvawe qarTvelma mecnierebma`saiubileo skolis~ farglebSi leqciebi waikiTxesivane javaxiSvilis saxelobis

Tbilisis saxelmwifo universitetis 90wlisTavTan dakavSirebiT zust dasabunebismetyvelo mecnierebaTafakultetis fizikis mimarTulebazeevropis wamyvan samecniero centrebSimoRvawe qarTvelma mecnierebma 13-dan22 oqtombramde `saiubileo skolis~farglebSi leqciebi waikiTxes.

proeqtma didi interesi gamoiwvia mi-marTulebis profesor-maswavleblebs,bakalavriatis studentebsa da magistran-tebs Soris.

italiis la quilas universitetis pro-fesorma zurab bereJianma studentebs

gaacno `elementaruli nawilakebis fiz-ikisa da kosmologiis aqtualuri sakiTx-ebi~. leqtorma isaubra samyaros war-moSobis (didi afeTqebis) Teoriaze, didastronomiul masStabebSi samyaros erT-gvarovnebaze, inflaciur modelze,neitrinoebis masisa da oscilaciebisproblemebze, Tanamedrove elementaru-li nawilakebis `zooparkze~ da erTmaneT-Tan maT urTierTqmedebebze.

dublinis triniti kolejis natu-raluri filosofiis sauniversiteto kaT-edris (1847) gamgem, hamiltonis maTema-tikis institutis (irlandia) direqtor-ma, profesorma samson SaTaSvilma wai-kiTxa ori moxseneba: `simTa Teoriis Tan-amedrove sakiTxebi~ da `supersimetriu-li yalibruli Teoria da mravalnawilak-ovani kvanturi sistemebi~.

pirvel leqciaze profesorma samsonSaTaSvilma ganixila simTa Teoriis rTu-li maTematikuri sakiTxebi da am TeoriissafuZvelze elementaruli nawilakebisagebis problemebi. meore leqciaze kiisaubra supersimetriuli yalibruliTeoriis konceptualur sakiTxebze daisini mravalnawilakovan kvantur siste-mebTan daakavSira.

poloneTis zelena goras univer-sitetis i. kepleris astronomiis insti-tutis profesorma giorgi meliqiZem wai-kiTxa leqcia Temaze _ `pulsarebis as-trofizika~. leqtorma mokled mimoixi-la Tanamedrove astrofizikis egzo-tikuri obieqtebis _ pulsarebis fizikisaRmoCenis, maTze Semdgomi dakvirvebisda arsebuli Teoriuli modelebis mdgo-mareoba. aRiniSna, rom pulsarebis ga-

mosxiveba SeuZlebelia aixsnas siTburigamosxivebis safuZvelze da aucilebe-lia polarizaciuli movlenebis ganxil-va, romelic jer kidev 1952 wels SeniSnaqarTvelma astronomma d. vaSakiZem.

profesorebma zurab bereJianma, sam-son SaTaSvilma da giorgi meliqiZem upa-suxes studentTa da profesor-maswav-lebelTa mravalricxovan SekiTxvebs.kiTxva-pasuxis dros gamarTul diskusia-Si monawileobdnen studentebi, rom-lebmac momzadebis maRali done gamoav-lines.

`saiubileo skolis~ dasrulebis Sem-deg qarTvelma mecnierebma Tsu-is zustda sabunebismetyvelo mecnierebaTafakultetTan TanamSromlobis perspeq-tivebi dasaxes.

maia toraZe

Tamar maruaSvili

leqcia

Page 4: 1-4 - tsu.ge sul.pdf · mavals am procesebis sruly-ofilad warmarTvaSi xedaven. pirveli gverdidan studentis motivaciasac zrdis. profesiuli organizaciis mier aRiarebuli specialisti

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge4

rusuli safrTxe evropisTvis

aqtualuriaqtualuriaqtualuriaqtualuriaqtualuri

ruseTisa da evropis saxelmwifoebisurTierTobaSi, erTi SexedviT, TiTqos, gan-sakuTrebuli araferi yofila. omebi,xanmokle Tu xangrZlivi zavebi, teritori-is gadanawileba da gavlenis sferos dadgena_ saxelmwifoTa urTierTobaSi Cveu-lebrivi movlena iyo. yovelive amis miRmaaSkarad Cans erTi kanonzomiereba: ruseTievropisTvis warmoadgenda safrTxes. sa-frTxeSi, am SemTxvevaSi, ar vgulisxmobT mx-olod evropis romelime saxelmwifos teri-toriis erTbaSad mitacebas an gavlenis sf-eros mopovebas. safrTxes qmnida ruseTismiswrafeba _ gabatonebuli mdgomareobadaekavebina evropaSi da emarTa evropis sax-elmwifoebi. am ideis gaCenis droisaTvis daSemdeg saukuneebSic ruseTi politikuri,ekonomikuri, socialuri da kulturuliganviTarebis doniT bevrad Camouvardebodaevropis saxelmwifoebs. es imas niSnavda, romideas ganxorcieleba ar ewera. ruseTSi asear fiqrobdnen. gacilebiT maRalganviTare-bul samyaroze batonobas ruseTi didi armi-is saSualebiT apirebda. ruseTs SeeZlo imo-dena laSqari Seekriba, ramdensac ori-samievropuli saxelmwifo erTad ver Sekrebda.miuxedavad amisa, evropis qveynebis dapy-robas da iq saokupacio reJimis erTbaSaddamyarebas ruseTi ver SeZlebda. samagi-erod, ruseTs SeeZlo gamudmebuli, xanmok-le da xangrZlivi omebiT evropis qveynebSisaxelmwifoebrivi cxovrebis normaluri ms-vleloba daerRvia, Seeferxebina ekonomikisstabiluri ganviTareba, daeZaba viTareba.garkveuli periodidan rusuli saxelmwi-foebrioba swored am ideis realizebaze aew-yo. evropisaTvis es metad saSiSi iyo. evro-pis saxelmwifoebi rusuli saxelmwifos wes-iT ver iarsebebdnen. evropas xsnis sxva gzaunda epovna. am gzis povna ki advili ar aR-moCnda.

ruseTi, rogorc evropis safrTxe, kievisruseTis arsebobis periodSi (IX-XII ss.) Sei-Zleba iTqvas, arc arsebobda. es ganpirobebu-li iyo ori mizeziT: pirveli: kievis ruseTSisaxelmwifoebrioba is-is iyo yalibdeboda,evropasTan dapirispirebisaTvis aucilebe-li ekonomikuri siZliere da mravalricxo-vani armia kievis ruseTs ar gaaCnda. imxanadmTeli Zalebi bizantiis winaaRmdeg iyo mima-rTuli. meore: kievis ruseTs Tavs esxmodnenaRmosavleTidan mosuli momTabare xalxebi(paWanikebi, yivCaRebi). momTabareebTan mud-mivi omebi, daZabuli viTareba (paWanikebi dayivCaRebi kievamde aRwevdnen) kievis ruseTisaqtiurobas dasavleTiT SeuZlebels xdida.ruseTi, rogorc veropisTvis saSiSi Zala,sacnauri xdeba moskovis ruseTis Camoyali-bebis periodidan (XV saukunidan).

ruseTi realur safrTxed gvevlinebadidi mTavris ivane III (1462-1505 ww.) da mefe iv-ane IV mrisxanis (1533-1584 ww.) mmarTvelobiswlebSi. am periodSi ruseTma miznad daisaxa:evropisTvis baltiis zRvidan Sav zRvamdesivrcis Caketva da misi kontroli. ruseTSikargad icodnen, rom baltiis zRvidan SavzRvamde sivrcis daxurva evropis saxelmwi-foebs mZime mdgomareobaSi Caagdebda. osmale-Tis mier konstantinopolis aRebisa (1453 w.)da bizantiis imperiis ganadgurebis Semdeg,rasac Sedegad mohyva osmaleTis gabatonebabalkaneTis naxevarkunZulze, bosforisa dadardanelis sruteebsa da mTlianad Sav zR-vaze, evropas aziis qveynebTan urTierTobisgzebi gadaeWra. viTareba kidev ufrogarTulda xmelTaSua zRvaSi osmaleTispoziciebis ganmtkicebiT. evropis saxelmwi-foebs aziasTan savaWro kavSiri ruseTze gam-avali gzebiT unda daemyarebina. erT-erTiaseTi gza TeTri zRvis sanapiroze q. arxan-gelskTan iwyeboda. gza jer xmeleTze gadio-da, xolo Semdeg md. volgiT kaspiis zRvamde,q. astraxanamde aRwevda. kaspiis zRvissamxreT sanapirodan erTi saxmeleTo gza aR-mosavleTiT _ indoeTisaken miemarTeboda,meore samxreTisken _ sparseTisa da arabuliqveynebisaken. aziisaken mimavali meore gzabaltiis zRvis navsadgurebTan iwyeboda, Sem-deg gza mdinare volgaze grZeldeboda dakaspiis zRvamde, q. astraxanamde aRwevda. xe-

lsayreli geografiuli mdgomareoba Tuevropidan aziisaken mimavali savaWro gzebiruseTs rom efeqturad gamoeyenebina daaemoqmedebina, qveynis ekonomika swrafad gan-viTardeboda da ruseTic evropul samyarosmWidrod daukavSirdeboda. daiwyeboda orivemxarisTvis sasargeblo urTierToba, magramruseTma sxva gza airCia.

evropidan aziisaken mimavali gzis evro-pisTvis daxurva ruseTma upirveles amoca-nad daisaxa da am miznis miRwevisTvis Semde-gi RonisZiebebi gaatara:

pirveli: daiwyo omi baltiispireTisdapyrobisTvis. ruseTs surda baltiis zRvissanapiroebis dapyroba da evropisTvis sasi-cocxlo mniSvnelobis mqone savaWro gzissawyisi punqtebis xelSi Cagdeba. marTalia,ocdaxuTwliani omi (1558-1583 ww.) ruseTismarcxiT dasrulda, magram ivane IV mrisxanemis mainc SeZlo, rom baltiis zRvidan aziisak-en mimavali gza evropam praqtikulad vergamoiyena.

meore: ruseTi cdilobda baltiiszRvidan Sav zRvamde sivrce sxva mima-rTulebiTac daecva. am mizniT ruseTma be-lorusiis teritoriaze litvis saxelmwi-fos Seviwroeba scada. 1492-1494 wlebsa da1500-1503 wlebSi ivane III litvasTan omobda.omebi SemdgomSic grZeldeboda.

mesame: baltiis zRvidan Sav zRvamde sivr-cis Caketva ukrainaSi poloneTis pozicieb-is Sesustebasa da yirimis saxanos likvida-cias iTxovda. es amocana XVI saukuneSi vergadaiWra, Tumca ruseTma imas ki miaRwia, rom1552 wels yazanis, xolo 1556 wels astraxa-nis monRoluri saxanoebi gaanadgura daevropis saxelmwifoebs ukrainis gavliT as-traxanamde miRwevisa da kaspiis sazRvaogzis gamoyenebis saSualeba mouspo.

amrigad, XV-XVI saukuneebSi ruseTma Se-Zlo ar daeSva ruseTis gavliT evropidanaziisaken mimavali savaWro gzebis amoqmede-ba, riTac Zlieri dartyma miayena evropisqveynebis ekonomikas. ekonomikurad ruseT-ic Zlier dazaralda. am SemTxvevaSi mxolodtranzitiT miRebul Semosavals ar vgulisx-mobT. omebma baltiispireTSi, poloneTTan,litvasTan, yirimisa da astraxanis saxa-noebTan ruseTis ekonomikas didi ziani mou-tana. amis miuxedavad, ruseTi, rogorc evro-pis safrTxe, arsebobas ganagrZobda da am`misiis~ gagrZelebaze uaris Tqmas ar apireb-da.

evropis qveynebma qristianul ruseTTanurTierTobis mogvareba rom ver SeZles, os-maleTisa da sparseTis xelisuflebasmourigdnen. garkveuli periodidan efeq-turad amoqmedda savaWro gza osmaleTisa dasparseTis teritoriis gavliT. savaWro gzamam qveynebs didi Semosavali moutana.

XVI saukunis miwurulsa da XVII saukunisdamdegs ruseTi dasustda, centraluri daadgilobrivi mmarTveloba moiSala, qveyanaqaosma moicva. amiT isargebles SvedeTma daJeC pospolitam da ruseTs Crdilo-dasav-leTiT da dasavleTiT mniSvnelovani teri-toriebi daatovebines. rogorc ki ruseTiwelSi gaimarTa, evropisTvis baltiis zRvidanSav zRvamde sivrcis Caketva misTvis kvlav aq-tualuri gaxda. mefe aleqsi mixeilis Zis(1645-1682 ww.) mmarTvelobis periodSi ruseT-ma ukrainis dapyrobis mizniT JeC pospolitaswinaaRmdeg xangrZlivi omi (1654-1667 ww.) awar-moa da JeC pospolitas ukrainis nawili (dne-pris marcxena sanapiro) daaTmobina.

ruseTi, rogorc evropis safrTxe, mTelisisruliT warmoCnda petre I-is (1696-1725 ww.)da misi memkvidreebis dros. am periodisTvis(XVIII saukunis damdegi) evropas aziis qvey-nebTan saxmeleTo da sazRvao gzebiT vaWro-ba SesaniSnavad hqonda awyobili da baltiiszRvidan Sav zRvamde sivrcis daxurva evropissaxelmwifoebs didad ar aRelvebdaT. evro-pisTvis ufro aqtualuri iyo TviT ruseTisbazari. ruseTis bazarze SeRwevisTvis evro-pis saxelmwifoebs aucileblad sWirdebodaTbaltiisa da TeTri zRvis sanapiroze arsebu-li navsadgurebis amoqmedeba, TeTri zRva _volga _ kaspiis zRva da baltiis zRva _ vol-ga _ kaspiis zRva savaWro gzebis efeqturadgamoyeneba. petre I-is ekonomikurma poli-

tikam evropis saxelmwifoebs ruseTis bazrisaTvisebis xalisi daukarga. petre I cdilob-da evropis qveynebTan vaWrobaSi aqtiuribalansis SenarCunebas, anu rac SeiZleba metiraodenobiT rusuli saqoneli gaetana evro-paSi da naklebi Semoetana. amitom iyo, romruseTsa da evropas Soris vaWrobis masStabe-bi Zalze SeizRuda. evropis saxelmwifoebsruseTidan mxolod aucilebeli saqoneligahqondaT da isic Zalze SezRuduli raode-nobiT.

petre I ar iyo Rrmad morwmune marTlma-didebeli. mas konstantinopolis dacemis(1453 w.) Semdeg moskovis ruseTis mier gacxa-debuli doqtrinis _ ̀ moskovi _ mesame romi,meoTxe aRar iqneba~ _ mxolod politikuri(ufro zustad, samxedro-politikuri) aspeq-ti ainteresebda. realurad `mesame romis~ideis realizeba petre I-ma daiwyo. ruseTisagresia ramdenime mimarTulebiT ganviTar-da: 1) 1696 w. _ azovis cixe-simagris aReba damd. donis SesarTavis mitaceba; 2) 1700-1721 ww._ baltiispireTis dapyroba da SemoerTebu-li teritoriis aTvisebis dawyeba; 3) 1708-1709ww. _ ukrainisa da belorusiis nawilis mita-ceba; 4) 1711 w. _ ruseTis armiis SeWra dunai-spireTSi da balkaneTis dapyrobis mcdelo-ba; 5) 1722-1723 ww. _ ruseTis armiis SeWrakaspiispireTSi da samxreT kavkasiis aRmosav-leTi nawilis dapyrobis mcdeloba.

petre I-ma praqtikulad ruseTis kon-trols dauqvemdebara uzarmazari sivrcebaltiis zRvidan Sav zRvamde _ peterbur-gidan azovis cixe-simagremde. petre I-is me-fobis wlebSi gamoikveTa sami strategiulimimarTuleba _ ruseTis momavali agresiissferoebi: dasavleTiT (belorusiis gavliTpoloneTisken); samxreT-dasavleTiT (uk-rainis gavliT balkaneTisken); samxreTiT(dnepris qvemo weliT yirimis naxevarkunZu-lisken); samxreT-aRmosavleTiT (volgisdeltidan kaspiis zRvis sanapiroTi samxreTkavkasiisken).

xsenebuli oTxi strategiuli mimarTu-lebidan mTavari iyo pirveli da meore. es kiimas niSnavda, rom baltiispireTSi myaraddamkvidrebuli ruseTi evropaSi SeWrisTvisemzadeboda. ruseTma kargad gamoiyena dasav-leT evropis saxelmwifoebs Soris arsebulidapirispireba. kerZod, prusiis gaZlierebiTSeSfoTebulma dasavleT evropis saxelmwi-foebma (safrangeTi, avstria da sxv.) daxmare-bisTvis ruseTs mimarTes. imperatori elisa-bed I (1741-1761 ww.) antiprusiul koaliciaSiCaeba. Svidwliani omis (1757-1763 ww.) drosruseTma prusiis armia gaanadgura da 1760wels berlinic daikava. marTalia, ruseTmaprusiis teritoria maleve datova, magramprusiam, rogorc ruseTis metoqem, baltii-spireTSi seriozuli dartyma ganicada.

male ruseTma axali warmatebebi moipova.prusiasTan da avstriasTan erTad dasuste-buli JeC pospolitas samad danawilebiT(1772, 1793, 1795 ww.) poloneTis didi nawili(varSaviTurT) miitaca. ekaterine II-m (1762-1796 ww.) osmaleTTan omSi orgzis (1768-1774 da1787-1791 wlebSi) gamarjvebis Semdeg yirimissaxano SeierTa da mTel SavizRvispireTSigabatonda. ruseTs balkaneTSi SeWris re-aluri SesaZlebloba mieca.

amrigad, petre I-is mier dasaxuli oTxistrategiuli mimarTulebidan misma memkvi-dreebma sami mimarTulebiT (dasavleTis,samxreT-dasavleTis, samxreTis) didi war-matebebi moipoves. ruseTi evropisTvis re-alur safrTxed iqca.

ruseTisagan momdinare didi safrTxezustad Seafasa napoleonma da gadamWreliRonisZiebebic gaatara. napoleoni kargadxedavda, rom XVIII saukuneSi ruseTis mierbaltiispireTis, poloneTis aRmosavleTnawilis, belorusiis, ukrainis, yirimis nax-evarkunZulisa da mTeli CrdiloeT SavizRvispireTis dapyroba, praqtikulad,dasavleT evropisTvis omis gamocxadebasmoaswavebda. evropa ruseTTan urTierToba-Si daSvebuli Secdomebis nayofs imkida. amurTules viTarebaSi napoleonma ruseTisevropuli samyaros nawilad gadaqcevis ideawamoayena. evropa da ruseTi erT samyarodunda qceuliyo. mxolod amis Semdeg Sewyvet-

da ruseTi evropis safrTxed arsebobas. amdidi ideis realizebisTvis aucilebeli iyoerTi winapirobis Sesruleba _ napoleonsruseTis armia uswrafesad unda gaenadgure-bina. 1812 wels napoleoni ruseTTan omSi dam-arcxda da didi ideac dasamarda. evropelimonarqebi napoleonis damarcxebas zeimobd-nen da verc ki amCnevdnen, rom gamarjvebuliruseTi evropas kidev ufro did safrTxesSeuqmnida. venis kongresi da `saRvTo kav-Siris~ Seqmna (1814-1815 ww.) amis naTel dadas-turebas warmoadgenda.

`saRvTo kavSirma~, miuxedavad imisa, romman evropaSi ruseTis yofna daakanona, dadeb-iTi roli Seasrula _ evropa asi wlis ganmav-lobaSi (1815-1914 ww.), ase Tu ise, erT samyaroswarmoadgenda. es samyaro pirveli msoflioomis dawyebiT (1914 w.) daingra. amaSi ruseTsver davadanaSaulebT _ sxva saxelmwifoebisbrali gacilebiT didi iyo.

1917 wels, didi politikuri krizisis Sem-deg, sabWoTa ruseTis (SemdegSi sabWoTa kav-Siris) xelisuflebis saTaveSi mosulmabolSevikebma Zveli ideis xorcSesxma daiwyes_ ruseTi (sabWoTa kavSiri) evropis sa-frTxed aqcies. ̀ msoflio revoluciis~ komu-nisturi idea, pirvel rigSi, swored evropiswinaaRmdeg iyo mimarTuli. ruseTisgan mom-dinare safrTxe evropaSi zustad aRiqves.1918-1920 wlebSi evropis qveynebi (inglisi,safrangeTi) da amerikis SeerTebuli State-bi samxedro ZaliTa da ̀ TeTri moZraobisad-mi~ mxardaWeriT cdilobdnen ruseTSi poli-tikuri reJimis Secvlas, magram amaod. marcx-is Semdeg dasavleT evropis didi saxelmwi-foebi ruseTTan TanamSromlobis (de faqtoaRiarebis) gzas daadgnen. aseTi politika Se-qmnili viTarebiT iyo ganpirobebuli.

pirveli msoflio omis dasrulebis (1918w.) Semdeg garkveuli mizezebis gamo dasavleTevropis saxelmwifoebisa da amerikis SeerTe-buli Statebis urTierToba daiZaba. omisgandangreul evropas esaWiroeboda sursaTi(pirvel rigSi puri) da mrewvelobisTvisaucilebeli nedleuli (navTobi, marganecida sxv.). omisgan dangreuli ekonomikis aRd-gena evropas SeeZlo amerikis SeerTebuliStatebis daxmarebiT. es evropisaTvis miuRe-beli iyo, radgan daxmarebis sanacvlod ameri-ka evropas politikur moTxovnebs uyenebda.evropelma politikosebma omisgan dangreu-li ekonomikis aRdgena sabWoTa ruseTis dax-marebiT gadawyvites, radgan ruseTi evropasveraviTar politikur moTxovnas ver wauy-enebda. garda amisa, ruseTi xelsayrelipartniori iyo bazris siiafis gamoc.

magaliTad, evropas ruseTidan Setanilipuri gacilebiT iafi ujdeboda, vidreamerikidan. evropis ekonomikis aRorZinebawarmoudgeneli iyo ruseTis navTobis, mar-ganecis, saukeTeso xarisxis foladis da a.S.gareSe. evropa-ruseTis ekonomikuri urT-ierTobis dawyeba imas niSnavda, rom evro-amerikuli samyaro sabWoTa ruseTis (sabWo-Ta kavSiris) safrTxis winaaRmdeg ver gaer-Tianda. amiT isargebla sabWoTa imperiam daTiTqmis ori aTeuli wlis ganmavlobaSievropasTan aqtiuri savaWro balansiT didimogeba naxa.

meore msoflio omis (1939-1945 ww.) SemdegsabWoTa kavSiris winaaRmdeg evro-ameriku-li samyaro gaerTianda. am erTianobis Sede-gi iyo sabWoTa imperiis dasusteba da misidaSla (1991 w.). am didi gamarjvebis Semdegevro-amerikulma samyarom didi strategiu-li Secdoma dauSva. sabWoTa kavSiris TxuT-met damoukidebel saxelmwifod daSlam Se-qmna imisi STabeWdileba, rom ruseTi evro-pas safrTxes veRar Seuqmnida _ es iyo naC-qarevad gakeTebuli daskvna. im Zalas,romelmac sabWoTa kavSiri daSala, SeeZloruseTis federaciis avtonomiuri respub-likebis doneze daSla da ruseTisgan cim-biris Camocileba. vinc es ar gaakeTa, dResTavs imarTlebs: ruseTis avtonomiuri res-publikebis doneze daSla da cimbirisruseTisgan Camocileba evropasa da aziaSirTul, umarTav procesebs gamoiwvevdao. essavsebiT sworia. dRevandeli viTareba cxa-ds xdis, rom, saSiSroebis miuxedavad, sjob-da ruseTis daSla 1991 wlisTvis momxdariyo,Tundac nawilobriv. bunebrivad ismis kiTx-va: ra azri hqonda sabWoTa kavSiris daSlas,Tu postsabWoTa sivrceSi ruseTi gabaton-deboda da evropas safrTxes kvlav Seuqmni-da? aRiareben Tu ara Tavis Secdomas didipolitikis mamebi, mniSvneloba ara aqvs. WeS-mariteba erTia: ruseTi XX saukunis 90-ianiwlebis damdegs unda daSliliyo. evro-amerikuli samyaro dRes didi strategiuliSecdomis Sedegebs imkis: monstrma Zalamoikriba da Tavis siZliereSi darwmunebulisamxreT kavkasiis, baltiispireTis,ukrainis, moldovas gadasaylapavad emzade-ba. baltiis zRvidan Sav zRvamde evropisTvissivrcis daxurva rusuli saxelmwifosstrategiul mimarTulebad rCeba.

agvistos movlenebma kidev erTxel cxadyo, rom evropam kargad uwyis imperiuliruseTis mavnebluri politikis arsi. samxreT oseTSi da mis farglebs gareTwamowyebul farTomasStabian agresias evropaSi ̀ aRSfoTebis gamoxatviT~ daupir-ispirdnen da saqarTvelo-ruseTs Soris miRebuli 6 punqtiani SeTanxmebis Ses-rulebaze erTgvari monitoringis dawesebiT Semoifarglnen. evropam ruseTismxridan saqarTvelos teritoriebis okupaciis gamo ver iTava agresorisTvissanqciebis daweseba, radgan istoria mas mware gamocdilebas karnaxobs. ruseTigamousworebeli agresoria, romlis politikuri xedvac sxva saxelmwifoebisTvisrac SeiZleba meti zianis miyenebazea orientirebuli. igi swored amiT sazrdoobs daamitom cdilobs evropac, rom ruseTi zedmetad ar gaamZvinvaros. ra safrTxeswarmoadgens ruseTi evropisTvis, ra idea-fiqsiT aris igi Sepyrobili da ramdenadSesaZlebelia _ misgan wamosuli safrTxe evropulma saxelmwifoebma Tavidanaicilon? _ am sakiTxis aqtualobidan gamomdinare istorikosi vaxtang guruliistoriul paralelebs da daskvnebs gvTavazobs.

Page 5: 1-4 - tsu.ge sul.pdf · mavals am procesebis sruly-ofilad warmarTvaSi xedaven. pirveli gverdidan studentis motivaciasac zrdis. profesiuli organizaciis mier aRiarebuli specialisti

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 5

afxazur sazogadoebaSi ukmayofilebaTandaTan fexs ikidebs

p r e s ap r e s ap r e s ap r e s ap r e s a

qarTul-afxazur urTierTobaTasamecniero-kvleviTi centris erT-erTiZiriTadi mizania universitetis sazoga-doebis informireba afxazeTSi mimdinareprocesebis Sesaxeb. centri amjeradgvTavazobs erT-erT afxazur gazeTSi"Íóæíàÿ ÃàçåòàÍóæíàÿ ÃàçåòàÍóæíàÿ ÃàçåòàÍóæíàÿ ÃàçåòàÍóæíàÿ Ãàçåòà"-Si (redaqtori izidaWania) 9 seqtembers dabeWdil masalas, sa-dac aSkarad Cans afxazuri sazogadoebisganwyoba ukanaskneli movlenebis mimarT.

`sainteresoa, rom ruseTis mier afx-azeTis damoukideblobis aRiarebis Sem-deg mxolod ori kviraa gasuli da ukveTviTon respondentebi aRniSnaven, romeiforiam gaiara da `gaCnda momentisdadebiTi da uaryofiTi mxareebis Sefase-bis survili~. Tu imas gaviTvaliswinebT,rom afxazuri media Zalian Sors aris si-tyvis Tavisuflebisgan da xelisufleb-is mxridan saSinel press ganicdis, Segvi-Zlia vivaraudoT, rom SemoTavazebulmasalaSi gamoTqmuli mosazrebebi mx-olod umniSvnelo nawilia im ukmay-ofilebisa, romelic afxazur sazogadoe-baSi TandaTan fexs ikidebs~, _ aseT ko-mentars akeTebs qarTul-afxazur urT-ierTobaTa samecniero-kvleviTi cen-tris direqtori zurab Sengelia.

ras wers gazeTi "Íóæíàÿ ÃàçåòàÍóæíàÿ ÃàçåòàÍóæíàÿ ÃàçåòàÍóæíàÿ ÃàçåòàÍóæíàÿ Ãàçåòà"?

daiviwyeT keTildReoba da wynaricxovreba

Cveni damoukidebloba aRiares _rogor unda vimoqmedoT? es kiTxva dResafxazeTSi yvelas awuxebs. jer kidev 26agvistos sergei baRafSma aRniSna, rom aRi-arebuli qveynis statusi (Tundac jer esaRiareba mTeli msoflios masStabiT armoxda) did pasuxismgeblobas gvakisrebs.`daiviwyeT keTildReoba da wynari cxovre-ba. Cven win muxlCauxreli Sroma gvelode-ba~, _ mimarTa man Cinovnikebs, magram arauxsnia ras niSnavs `Sroma~ da `muxlCauxre-li~. Semdeg igi kvlav moskovSi gaemgzavra,oRond amjerad aRiarebuli, damoukidebe-li qveynis prezidentis rangSi.

Cven gadavwyviteT, Cveni wvlili Seg-vetana imis garkvevaSi, Tu ras fiqrobsafxazi xalxi mosalodneli cvlilebebisSesaxeb. axla, roca eiforiam gaiara, gaCn-da momentis dadebiTi da uaryofiTi mxa-reebis Sefasebis survili. xalxs imedigauCnda, rom qveynis ganviTarebasa da re-formebs amjerad mainc xels araferi SeuS-lis. raRa Tqma unda, am imedis safuZveligardaqmnebis aucileblobis SegrZnebaa. imSemTxvevaSic ki, Tu xelisufleba muSao-bis Cveul ritmsa da Cveul sistemaSi gagr-Zelebas Seecdeba, axali realiebi mas amissaSualebas ar miscems. axla ruseTi _ Cve-ni partniori qveyana _ dainteresebulia,rom mis mier aRiarebuli qveyana ganvi-Tarebis maRal doneze idges.

gamokiTxuli mosaxleoba SiSobs, romSesaZlebelia afxazeTis mosaxleobisgazrda, safrTxe emuqreba afxazeTis bune-briv resursebs, mewarmeebs eWvi eparebaT,rom SeZleben konkurencia gauwion ucx-our bizness. politikur WrilSi ki SeS-foTebas iwvevs is, rom SesaZlebelia qvey-nis Sida procesebis damoukideblad mar-Tvis Sansi daikargos.

Tumca unda aRiniSnos, rom optimaluriganwyoba gacilebiT mZlavria. yvelas aer-Tianebs imedi, rom regionSi garantirebu-li usafrTxoebis fonze SesaZlebeliaekonomikis swrafi ganviTareba. `axla CveniseTive xelfasebi da pensiebi gveqneba,rogorc ruseTSia~, _ darwmunebulebiarian afxazeTSi. mosaxleobas sjera, romreJimi ruseT-afxazeTis sazRvarze axlaukve naklebad mkacri gaxdeba; daiwyebajandacvis sistemis reorganizacia da bo-los da bolos miiReben Sesabamis kanon-ebs; mmarTvel organoebSi Semcirdeba Ci-novnikebis ricxvi da sistema ufro efeq-turi gaxdeba; moqalaqeebi kanonis pativis-cemas mieCvevian; varaudoben, rom aeropo-rtidan SesaZlebeli iqneba Tundac mosk-ovsa da nikaraguaSi gafrena.

gTavazobT afxazeTis zogierTi, arc TumTlad rigiTi moqalaqeebis mosazrebebs.

redaqtoris sveti

mjera, rom sazogadoeba ufro momTxovniiqneba xelisuflebis mimarT....

alxaz txaguSevi, asociacia ~Èíâà-ñîäåéñòâèå~:

_ yvelaze naklebad maRelvebs, Tu

ras wers afxazuri gazeTi @Íóæíàÿ Ãàçåòà@?

romeli qveyana aRiarebs Cvens damou-kideblobas. mTavaria, rom axla ukve nak-lebad SegviZlia vifiqroT Cvens uSiSroe-baze da ufro Rrmad CavixedoT imaSi, Tu raxdeba qveynis SigniT. Cvens politikosebsaxla gacilebiT ufro rTuli dro daud-gaT _ rogorc xelisuflebas, aseve opozi-cias. aRar aris aqtualuri omis Semdgomiproblematika da SesaZlo samxedro saSiS-roebebi. axla ismis kiTxva _ ra Seicvlebarealurad? mniSvnelovani iqneba, Tu xe-lisufleba dagvanaxebs realuri reforme-bis CatarebisTvis mzadyofnas. unda vaRi-aroT, rom axlandelma xelisuflebam moax-erxa arCevnebis Semdeg Zveli sistemismemkvidreobis maqsimalurad gamoyeneba.magram realurad mainc araferi icvlebo-da, ar tardeboda reformebi, mxolodgvarwmunebdnen, rom xelisuflebas `kidevSeuZlia~, `kidev unda~ da `kidevac moax-erxebs~. magram es yvelaferi mxolod dek-laraciis doneze rCeboda.

dRes mTavari administraciuli refor-maa. reforma unda Seexos xelisuflebisyvela Stos. is an Zveleburad iqnebaZnelad samarTavi, an gadavalT xelisu-flebis gasageb meqanizmze _ roca saqmeda sityva erTnairia da miRebuli gadaw-yvetilebebi mosaxleobisTvisaa gasagebi.aRiarebul civilizebul saxelmwifoSiaucilebelia arsebobdes mmarTvelobisefeqturi sistema, rac reformebis Catare-bas Seuwyobs xels. rac Seexeba parla-ments, vfiqrob, qveynas arCevnebis Sereu-li sistema sWirdeba. aucileblad undagaizardos politikuri partiebis rolic.didi xania, CvenSi mzaddeba konstituci-uri reforma, magram es procesi gaWianur-da da sazogadoebam araferi icis misi mim-dinareobis Sesaxeb. amave dros, sruliadmiviwyebulia sistemisTvis metad mniS-vnelovani, xelisuflebasa da mis StoebsSoris balansis sakiTxi: roca opoziciaSixar, xelisuflebaze zemoqmedebis mZlavriberketebi gWirdeba, xolo roca Tavad xarxelisuflebaSi, SenTvis aseTi saWiroebaukve aRar arsebobs. amave dros, qveynisaxali statusi yvelas aRafrTovanebs. Cve-ni organizacia yovelTvis mWidrod Tan-amSromlobda xelisuflebasTan da axlasocialur sferoSi momavali reformebisdidi imedi gvaqvs. gazrdili pensiebi dadaxmarebebi Zalian kargia, magram social-uri problemebi mxolod amiT ar gadaiWre-

ba. unda vifiqroT, Tu rogor movaxerxoTSezRuduli SesaZleblobebis mqone adami-anebis integrireba sazogadoebaSi, rogordavasaqmoT isini, rogor SevuqmnaT realu-rad ganaTlebis miRebis saSualeba. am mima-rTulebiT Cven SesaZlebloba gveqmnebaaqtiurad viTanamSromloT ruseTis fed-eraciis sazogadoebriv organizaciebTan.radgan axla Cveni yuradReba SegviZlia Sin-aur problemebze gadavitanoT, Cemi azriT,sazogadoeba xelisuflebis mimarT gac-ilebiT ufro momTxovni gaxdeba.

gamoCnda usafrTxoebis garantiebi

anatoli zaicevi, genStabis ufrosi:_ Cveni qveynis damoukideblobis aRi-

areba samxedro sferoSi axal saSualebebsiZleva. pirvelyovlisa unda davamyaroTsamxedro-politikuri kavSirebi im qvey-nebTan, romlebmac Cveni damoukideblo-ba aRiares. Tu saxelmwifom gvcno, CvensaSualeba gvaqvs masTan gavaformoT xe-lSekruleba SeiaraRebisa da teqnikis mo-

wodebis sferoSi, samxedro ganaTlebissferoSi da agreTve gadmoviRoT maTisamxedro gamocdileba. mTavaria, rom Cvenam rTul periodSi maTi imedi gvaqvs. omisSemTxvevaSi yvela am qveyanas SeuZlia gav-lena moaxdinos im saxelmwifoze, romel-ic Cven oms gamogvicxadebs, magaliTad,saqarTveloze, romelsac Cven ar ven-dobiT. rasakvirvelia, iqneba cvlilebebisaxelmwifo sazRvrebze, kerZod, md. en-gurze. me vlaparakob Cvens samxedroZalebze. axla Cven vaaxlebT samxedrosazRvrebs, vamagrebT Cvens blokpostebs.kodoris xeobis zemo nawilSi _ gadasasv-lelebze mesazRvreebTan erTad Sevi-muSaveT saxelmwifo sazRvris dacvis geg-ma gansakuTrebuli SemTxvevebisTvis.qveyanaSi cvlilebebi aucilebelia. es,upirvelesad, ekonomikur gardaqmnebs ex-eba. Cven ukve aRiarebuli qveyana varT dainvesticiebi axla ukve Caideba CvenTanac,radganac ukve arsebobs usafrTxoebisrealuri garantiebi. Savi zRvis CvenimonakveTi yvelaze sufTaa, rac turizmisganviTarebis SesaZleblobas iZleva. tur-izmis ganviTareba _ es ar niSnavs turiste-bis gayvlefas, es dargis maRal doneze or-ganizebas gulisxmobs. Cemi azriT, afxaze-Ti momavalSi iqneba turistuli samoTxeganviTarebuli soflis meurneobiT. es sa-Saualebas mogvcems vicxovroT da ganvvi-TardeT, oRond ar unda dagvaviwydes usa-frTxoebis sakiTxebic.

vicxovroT ise, rom ar viyoT damokide-bulni saqarTvelos moqmedebebze

raul xajimba, vice-prezidenti:_ Cveni damoukideblobis aRiareba

bevrs gvavalebs. pirvel rigSi, undaSevqmnaT imis pirobebi, rom sxva saxelm-wifoebmac gvcnon. ara marto ruseTma,aramed sxvebmac unda dainaxon, ras war-moadgens afxazeTi. yvelam dainaxos, romes aris Semdgari saxelmwifo, romelicganviTarebis gzas adgas. amisaTvis auci-lebelia Sinagani disciplina, rac gulisx-mobs imas, rom xelisufleba da xalxi Se-ecdeba Seqmnas usafrTxo muSaobis pi-robebi: Cven dazRveuli unda viyoTyovelgvari zemoqmedebebisgan. jer adreadamSvideba. unda gaviTvaliswinoT _ raTanxebs xarjavs saqarTvelo samxedroZlierebis aRsadgenad. Cemi azriT,

saqarTvelo Tavisi `didi~ megobris dax-marebiT Seecdeba revanSis aRebas. me argaSinebT, magram es situacia gansakuTre-bul yuradRebas moiTxovs. ra Tqma unda,ruseTi usafrTxoebis garantiaa, magramCvenc unda SegveZlos sakuTari proble-mebis mogvareba. es Seexeba saSinao poli-tikas, kriminogenul situacias, sasamarT-losa da prokuraturas. am problemebisaqtualuroba Cveni aRiarebis Semdegkidev ufro gaizarda. ukve 15 welia, vcdi-lobT, SevqmnaT saxelmwifo da misi gan-viTarebis pirobebi. ra Tqma unda, yve-laferi ar gamogvivida, magram miRweuliTar unda davkmayofildeT da Semdgom gan-viTarebaze unda vizrunoT. ruseTma gvc-no da axla igi Cvengan mkveTr nabijebsmoelis. aRiarebuli saxelmwifo ukvegarkveul standartebs unda akmay-ofilebdes. piradad me, vfiqrob, rom undavicxovroT mSvidad, ar unda Sevcqero-deT imas, Tu ras moimoqmedebs saqarTve-lo. Cven TviTon unda SevuwyoT xeliqveynis ganviTarebas.

mTavari saSiSroeba _ araRmovCndeT ucxoni sakuTar

qveyanaSi

beslan butba, afxazeTis ekonomiku-ri ganviTarebis partiis Tavmjdomare:

_ aRiareba CvenTvis, TavisTavad,arafers niSnavs _ mTavari iyo, aRiarebapirvelad ruseTis federaciisgan migve-Ro. ruseTis es nabiji usafrTxoebisa daekonomikuri stabilurobis garantiaa. esdRes kidev erTel adasturebs, rom afx-azeTi droebiTi movlena ki ar aris,aramed kavkasiis politikaSi mravalisaukuneebisa da aTaswleulebis ganmav-lobaSi aqtiuri moTamaSea. axla Cvensmomavals erTaderTi mteri hyavs: Sinau-ri `bardagi~ da mouwyobloba. Cven movi-poveT aRiareba imitom ki ara, rom qveynisganviTarebaSi did warmatebebs mivaRwieT,aramed imitom, rom ase ganviTarda poli-tikuri realiebi. amitom sixarulTan er-Tad SiSsac ganvicdi, radgan vici _ ramdgomareobaSi myofma qveyanam miiRo aRi-areba. kargad vxvdebi, ra seriozuli prob-lemebis winaSe dadgeba qveyana uaxloesmomavalSi. yvelaze didi saSiSroebaa _ar aRmovCndeT ucxoni sakuTar qveyana-Si. Cven gvWirdeba seriozuli investicie-bi, investiciebs ki _ saukeTeso miwisresursebi. ar arsebobs imis saSualeba,rom afxazeTis moqalaqeebma miiRonpirdapiri Semosavlebi miwis fondis eqs-pluataciis Sedegad. didia imis saSiSroe-ba, rom fasebis zrdis gamo Cven gavyidiTsakuTar miwas, saxl-kars da sakuTar qvey-anaSi ucxo mxolod is ar aRmoCndeba,visac eyofa gamWriaxoba dRes ar gayidosTavisi miwa, SeunarCunos is Tavis STamo-mavlobas. Tanamedrove samyaro _ esaakapitalis, kulturisa da xalxis ganuw-yveteli moZraoba. viciT, ramdenad Zne-li iyo blokadisa da izolaciis pirobeb-Si afxazuri enisa da unikaluri afxazurikulturis SenarCuneba. axla es gac-ilebiT ufro rTuli gaxdeba, axla, rocamTeli msofliosaTvis gaxsnilebi varT.iq, sadac dRes uRrani tyea, xval SeiZle-ba aTasobiT sxvadasxva erovnebis adami-ani Casaxldes. Cvens winaSea amocana,SevqmnaT Tanamedrove politikuri eri,romelsac saerTo ena, kultura da msof-lmxedveloba gaaerTianebs. sxva SemTx-vevaSi afxazeTi aRar iarsebebs. Cven mx-olod axla viwyebT Tanasworuflebianqveynad Camoyalibebas. Zalian mniSvnelo-vania, rogori saxis afxazeTs davanaxebTmsoflios. amazea damokidebuli, gada-viqceviT Tu ara iseT qveynad, romelsacpativs scemen, Tu SevavsebT msofliosmesame qveynebis rigebs. gavleniani qvey-nebi (pirvel rigSi, ruseTi) gansakuTre-buli yuradRebiT moekidebian im refor-mas, uromlisodac Cven ukve veRar viarse-bebT. pirvel rigSi, unda SeicvalosmmarTveli gundi. es xelisufleba Cvensqveyanas ukve TiTqmis 20 welia marTavs.20 wlis win ara marto sxva epoqa, aramedsxva civilizacia iyo. ruseTSi mTlianadSeicvala Cinovnikebis Taoba. imitom, romdRevandeli realiebi moiTxoven RrmaganaTlebul biurokratiul manqanas,romelic savsebiT iqneba dauflebuliTanamedrove teqnologiebs. CvenTan kiCinovnikebi ara Tu saxelmwifoebrivi daekonomikuri menejmentis Tanamedroveteqnologiebs, aramed, xSir SemTxvevaSi,elementarulad, kompiutersac ki verfloben. XXI saukuneSi es dauSvebelia.

afxazeTis mZime senia korufcia. ko-rufcia mosaxleobas aRatakebs. qrTami,ukanono Semosavlebi, pasportebis gayid-va, miwis ukanono gasxviseba _ yvelaferamas katastrofamde mivyavarT. korufci-is aRmofxvra axla ukve SeuZlebelia ar-sebul samarTaldamcav sistemaSi. auci-lebelia saxelisuflebo sistemis insti-tucionaluri da personaluri cvlile-bebi. dRes arsebuli sistema xom ssrk-SiSeiqmna, sadac korufcia saxelmwifoZlierebis erT-erTi Semadgeneli nawiliiyo. Cven ar gvWirdeba qrTamze damyare-buli uSvelebeli manqana, Cven gvWirdebaaxali, mobiluri, afxazeTis interesebzemzrunveli Zlieri sistema. Cvens winaSeakolosaluri problemebi da amocanebi.mxolod Cvenzea damokidebuli _ rasavaSenebT: Tanamedrove, mdidar da lamazsaxelmwifos Tu simaxinjes, romelsacruseTis finansuri daxmarebis gareSe ar-seboba ar SeuZlia.

"Íóæíàÿ ÃàçåòàÍóæíàÿ ÃàçåòàÍóæíàÿ ÃàçåòàÍóæíàÿ ÃàçåòàÍóæíàÿ Ãàçåòà~ #####35; 09. 09. 2008 w.

Page 6: 1-4 - tsu.ge sul.pdf · mavals am procesebis sruly-ofilad warmarTvaSi xedaven. pirveli gverdidan studentis motivaciasac zrdis. profesiuli organizaciis mier aRiarebuli specialisti

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge6

saqarTvelos seriozuli ekonomikuri programa sWirdeba

ekonomikaekonomikaekonomikaekonomikaekonomika

msoflio ekonomikuri krizisi,romelmac sabanko-safinanso, sadazRvevoda biznes-sferoebi moicva, jer kidevdauZleveli problemaa. es procesi nel-nela inacvlebs saqarTveloSic da pikma,SesaZloa, 2009 wels miaRwios. ra iwvevsamgvar kriziss da ra saSiSroebas Seicavsigi? gvesaubreba ivane javaxiSvilis sax-elobis Tbilisis saxelmwifo universite-tis ekonomikisa da biznesis fakultetisasocirebuli profesori, ekonomikiseqsperti emzar jgerenaia:

_ batono emzar, msoflioekonomikuri krizisis dadgomis SesaxebCvenma mkiTxvelma ukve icis. ra movlenaaes? ra xdeba msoflio ekonomikuri kriz-isis dros?

_ garkveuli periodis ganmavlobaSi,Tavis ganviTarebis maRal etapze, msof-lios wamyvani qveynebis kapitalis di-namika sxvadasxva problemas iwvevs,rogorc warmoebaSi da dafinansebaSi, isevaWrobaSi. irRveva moTxovna-miwodebisbalansi, bazris dinamika da msoflioekonomikaSi krizisuli periodi dgeba. esxdeba maSin, roca ekonomikis zrda ecemada is uaryofiT niSnulze gadadis. amas winuZRvis recesis mtkivneuli etapi, rom-lis drosac finansuri problemebi, Ziri-Tadad, davalianebis krizisis saxiT war-moCndeba da iwyeba didi warmoebebis gaC-ereba, zogjer maTi gakotreba, mosaxle-obis msyidvelobiTi unarisa da ndobis in-deqsis dacema, umuSevroba da a.S. rode-sac es procesebi erTi qveynis sazRvarsscildeba, amas Cven varqmevT msoflioekonomikur kriziss, romelic periodu-lad meordeba da spiralisebri aRmavalixaziT ubrundeba ekonomikas garkveulciklebSi. am ciklebs principebis donezebevri saerTo aqvT erTmaneTTan, magramisini met-naklebad gansxvavdebian.

aseTi krizisi CvenTvis cnobilia 1929-1930 wlebis amerikis `didi depresiis~ sax-eliT, romelic aqamde arsebulTa Sorisyvelaze did krizisad iTvleba. 30-ianiwlebis bolos da 40-iani wlebis dasawyis-Si mas axali msoflio ekonomikis for-mirebis procesi mohyva.

ram gamoiwvia amerikis `didi depre-sia~? saqme isaa, rom gasuli saukunis 20-ian wlebSi pirveli msoflio omis mierdatovebuli siZneleebis dasaZlevadamerikaSi Seicvala kanonmdebloba. miza-ni iyo gadasaxadebis dawevis Sedegad in-vesticiebis mozidva. am cvlilebam argaamarTla. dawesebuli sagadasaxado Se-RavaTis miuxedavad, ekonomikaSi fulisinvestireba ar moxda. fuli erTi muWa bi-znesmenebis xelSi darCa da bazarSi ardabrunda, ramac Seamcira moTxovna dabazaric daeca. samagierod, gaizardaumuSevroba, ramac, Tavis mxriv, moqalaqe-Ta msyidvelobiTunarianobaze imoqmeda_ produqciaze moTxovna Semcirda dabazarze gaCnda e.w. Warbi warmoeba. gardaamisa, gadasaxadebis Semcirebas imanen-turad ar mohyva sabazo meqanizmisa dasaSemosavlo nawilis gaZliereba.

aRniSnul kriziss win uZRoda kideverTi garemoeba _ amerikis maSindelmaprezidentma moindoma, rom saxelmwifoCareuliyo krizisis mogvarebaSi, magramSedegad is Zalian gaRrmavda. analogiurprocesebs axlac aqvs adgili, magramrogori iqneba dRevandeli Carevis Sede-gebi, uaxloes momavalSi vnaxavT.

30-iani wlebis mere gaCnda keisianeleb-is Teoria, romelmac karga xans imuSava.meore msoflio omis Semdeg msoflioSiaxali ekonomika daibada. kontinentalur-ma evropam da inglisma dakarges liderispozicia da gaCnda axali ekonomikurilideri _ amerikis SeerTebuli Statebi.1944 wels amerikaSi Seikriba politika-meikerebis sabWo mTeli msofliodan daaxali breton vudsis savaluto sistemaSeiqmna. amis Sedegi iyo aseve msoflio bank-isa da msoflio savaluto fondis, rogorcsaerTaSoriso savaluto stabilurobisgarantobis institutis Seqmna.

ratom vamaxvilebT amaze yuradRebas?am institutebis Seqmnas didi mniSvnelo-ba hqonda. is dResac aqtiuria da didadganapirobebs msoflioSi savaluto sta-bilurobis SenarCunebas. magaliTad,roca ungreTs gauWirda, savaluto fond-ma mas 26 miliardi gamouyo, roca saqar-Tvelos gauWirda _ 750 milioni. aseveiqceva is sxva qveynebTan mimarTebaSic.SeiZleba rigiTi mkiTxveli dainteresdes,ratom unda gvainteresebdes, vTqvaT, ke-

maia toraZe

niis savaluto stabiluroba? imitom, rommoxdes msoflio vaWroba, romlis gare-Sec msoflio ekonomikis ganviTareba Seu-Zlebelia. dRes, nebismieri qveyana, gvin-da Tu ar gvinda, vWamT Tu vusmenT,gvacvia Tu gvaxuravs, daaxloebiT, mini-mum 50 qveynis nawarms viyenebT erT-droulad. `boingi~, romelic sufTaamerikuli simboloa, 3 milionnaxevaridetalisgan Sedgeba da es detalebi 29qveyanaSi mzaddeba. aRarafers vambobaerobusze, romlis kompleqtacia ofi-cialurad ramdenime qveyanaSi xdeba.

70-ian wlebSi dafiqsirda msofliosdidi ekonomikuri krizisi, romelic navTo-bis fasTan da energetikul bazarTan iyodakavSirebuli. amave periodSi `dasamarda~breton vudsis sistema da daibada axalisavaluto urTierToba _ Tavisufali,mcocavi kursi, romelsac mohyva axali wes-rigi msoflio biznesSi, Tumca lideri igivedarCa _ amerikis SeerTebuli Statebi.

80-iani wlebis dasawyisSi, roca kar-teri aSS-is xelisuflebidan wavida dareigani movida, evropaSi gaCnda msoflioregulaciis sxvadasxva organoebi daevropa ufro da ufro dauaxlovda er-Tiani evropuli valutis Seqmnas. amaveperiodSi amerikaSi warmatebuli aRmoCn-da reiganis ekonomikuri politika, xoloevropaSi movida margaret tetCeri,romelmac 80-iani wlebis krizisisSemdgom erTgvari ekonomikuri gadatri-aleba moaxdina da evropa daCqarebiT wav-ida maastrixtis xelSekrulebisken.

Semdgomi krizisi isev aTi wlis Semdegdadga. mas Sedegad mohyva evropis gaer-Tianeba. Seiqmna erTiani evropuli gegma,sadac mkafiod iyo gawerili, rogor undaSemosuliyo erTiani evropuli valuta _evro 90-iani wlebis bolos. am dros simZ-imis centri aziaze gadavida. aq swrafadviTardeboda – korea, singapuri, indone-zia da taivani, sadac, daaxloebiT, 10 wliswin daiwyo investiciebisgan gadaxurebisperiodi – 1998 wlis krizisis epicentriiyo korea, sadac imaze meti investiciaSevida, vidre koreis bazari iTxovda dadaiwyo davalianebis `blokebis awyoba~dominos principiT. am finansurma kriz-isma aziidan evropaSi gadainacvla daamerikasac gadaswvda, Tumca is iseTiZlieri ar iyo, rogoric dResaa.

_ ra iyo axlandeli msoflio eko-nomikuri krizisis mizezebi, SeiZlebo-da Tu ara misi Tavidan acileba?

_ XXI saukuneSi biznesis koncefciaSeicvala _ Tu aqamde biznesi defici-turi iyo, dRes principi aris bazari _miTxariT sad aris bazari, Tu is ar exebastrategiul produqcias da me, Tqven neb-ismier saqonels mogitanT. miTxariT, ram-denis yidvis saSualeba gaqvT da imdensmogitanT. sadac myidvelia, saqoneli iqCndeba. dRes saqoneli ki ar aris gadamw-yveti, aramed mTavaria myidveli, moxmare-bis bazari. am koncefciam absoluturadSecvala yvelaferi.

kidev erTi mizezi, ramac msoflioSecvala, aris gamudmebuli moTxovnaekonomikis zrdaze. bazari iqmneba ganvi-Tarebis dialeqtikidan gamomdinare. bi-znesmenebma kreatiuli Teoria Sei-muSaves _ Seqmnes xelovnuri moTxovna_ xelovnuri Rirebulebebi, romlismixedviTac fasi daedo momavlis Rire-bulebas. aman daayena inflaciis sakiTximTels msoflioSi da bazari `gadaxurda~.xelovnurad Seqmnili moTxovnisTvisgamovida obligaciebi. isini SeiZines gan-viTarebadi qveynebis mTavrobebma, ma-galiTad, Cinelebma, rusebma, arabebma daa.S. anu mTeli msoflio CaerTo am saqme-Si, radgan yvelaze advilad misaRebi damomgebiani fuli iyo. amis Semdeg daiwyo

ararsebuli fulis Cadeba saqmeSi – anuSeiqmna qaRaldi, rom arsebobs Rire-buleba da gaizarda bazari. es procesigadaedo sadazRvevo firmebs. bankebmagasces realuri sesxebi da amiT riskme-nejmentis yvela moTxovna daarRvies.garkveuli zeda zRvaris miRwevisTanavebunebrivad gaCnda likvidurobis prob-lema da gaCerda fasebis zrda. rogorcki zrda gaCerda, bazarma daiwyo frTx-ilad moqceva, rasac fasebis daweva mo-hyva, daiwyo panika da miviReT ekonomi-kuri krizisi.

SarSan mTavrobebi Seecadnen, ekono-mikisTvis daxmareba gaewiaT. isini xSirSemTxvevaSi malavdnen kidec am proble-mas. Sedegad miviReT is, rom msoflioekonomikuri krizisisTvis moumzadebeliaRmoCnda. im masStabebs, im siRrmes, racdRes aqvs da rac xval eqneba am kriziss,aravin eloda. es gadaedo safinanso,sadazRvevo, biznesis sferoebs da xdebayvelaze martivi gadawyvetilebebis miRe-ba – kerZo biznesis nacionalizacia.

kidev raSi mdgomareobs dRevandelietapis Tavisebureba? miuxedavad imisa,rom wamyvan evropul da amerikul ko-mpaniebs dRes uWirT, saxelmwifo inter-esebi Cadebulia gakotrebaSic ki. anu Tumova arabi an Cineli biznesmeni da ityvis,rom gakotrebuli kompania momyideT, araZleven... anu erTdroulad xdeba nacio-naluri interesebis gadarCena. ganvi-Tarebad qveynebs miuTiTeben, rom dauy-ovnebliv moxdes yvelafris privatizaciada Tavisuflad SeuSvan qveyanaSi ucx-ouri kapitali, am dros ingliss, germa-nias da sxva qveynebs realurad daketiliaqvT TavianTi sazRvrebi ucxouri kapi-talisaTvis.

meore _ integraciisa da kapitaliskoncentraciis maRalma donem `dominosprincipis~ efeqti Zalian mwvaved daayena_ amerikis birJebs moyva evropuli daaziuri birJebi da kolafsic ganviTardajer ruseTSi, mere braziliaSi da a.S.

dRes msoflioSi ibadeba axali eko-nomika, midis brZola – Tu amerikam verSeZlo Tavisi valutisa da ekonomikis ga-darCena, mas mouwevs msoflio liderispoziciis daTmoba, rac, am etapze, CemiazriT, gamoricxulia, miuxedavad imisa,rom evropa cdilobs, lideris roliTavis kontinentze gadmoitanos. amas aqvsTavisi obieqturi winapiroba: amerikis 700miliardi obligaciis myidveli, Ziri-Tadad, aris CineTi _ erTaderTi qveyana,romelic met-naklebad myarad grZnobsTavs. miuxedavad amisa, oqtomberSi iq 13aTasi sawarmo daixura, radgan daxurulisawarmoebidan umravlesoba evropisTvismimwodebeli iyo, evropis bazari Semcir-da da moxda delegireba.

kidev erTi problema, romelmac Ci-neTs dRes problemebi Seuqmna, aris nav-Tobisa da satransporto xarjebis gaZ-vireba. amas daemata xelfasis zrda CineT-Si, ramac biznesis warmoeba evropelebi-sTvis arc Tu ise momgebiani gaxada.

erTi mxriv, aziuri warmoebis Semcir-eba, moTxovna-miwodebis xelovnuri dar-Rveva, xelovnuri bazris Seqmnis prob-lema, lideris Zieba msoflioSi da sa-frangeTis prezidentis sarkozis reaq-ciebi imaze metyvelebs, rom mas didi am-bicia aqvs _ evropa Camoyalibdes erTianqveynad, erTiani mTavrobiT da misipirveli xelmZRvanelebi frangebi gaxd-nen. amas uzarmazar winaaRmdegobas uw-evs angela merkelisa (germania) da sil-vio berluskonis (italia) mTavrobebi.sarkozis es ambicia SesamCnevia. is ru-seTTan Zalian mWidro urTierTobis mo-mxrea, radgan amerikis winaaRmdeg ruse-Tis gamoyeneba surs.

winaaRmdegobaTa es korianteli imazemigvaniSnebs, rom 2009 wels msoflioekonomikuri krizisi gagrZeldeba. amiT,pirvel rigSi, gaiWyliteba naklebi resu-rsebisa da araefeqturi menejmentis mqoneqveyana, magaliTad, iseTi, rogoric ruse-Tia. is faqti, rom bi-bi-si-s gamoZiebiT, 25-ma rusma oligarqma 200 miliardi, xoloputinis mTavrobam damatebiT kidev 400 mil-iardi dakarges, amis maCvenebelia da es mx-olod sawyisi etapia. sirTuleebis didinawili amerikis axal prezidents daxvdebada, bunebrivia, 2009 weli sakmaod rTuladgagrZeldeba. am yvelafris Sedegi iqnebais, rom damyardeba axali ekonomikuri wes-rigi, Seiqmneba axali ekonomika.

_ rogor Sexvda saqarTvelo am kriz-iss da ra RonisZiebebs gaatarebs igikrizisis dasaZlevad?

_ amas gvaCvenebs Cveni mTavrobispolitika da msoflio ekonomikasTan

saqarTvelos integraciis xarisxi. ruseT-saqarTvelos omi swored am procesebisuSualo nawilia. gaimarjvebs nabuqos nav-Tobproduqtis saqarTveloze gatarebisproeqti? iarsebebs alternatiuli gazsad-eni? Tu ruseTi gaimarjvebs da katarTanda iranTan erTad msoflio gazis miwode-baze monopolias moipovebs, riTac msof-lios baton-patroni gaxdeba?

saqarTvelosa da ruseTs Soris omiaris winaaRmdegoba amerikasa da ruseTsSoris. ra Tqma unda, amerikis mokavSiredasavleTia, magram iqac arian adamianebi,romelTac sxvagvari midgoma aqvT ame-rikis miznebisadmi. maT surT, liderispoziciebma evropaSi gadainacvlos.

CvenTvis am etapze momgebiani aRmoCn-da, rom ar varT integrirebuli msoflioekonomikaSi da am procesebidan ganze vd-gavarT, magram garwmunebT, krizisuliprocesi arc erT SemTxvevaSi ar agvivlisgverds. Cven problema gveqmneba sam sfe-roSi. es aris sabanko-safinanso sfero,mSeneblobis sfero da infrastruqtur-is sfero. 2009 wels am sam-sam sferoSisaqarTvelo seriozuli problemebiswinaSe dadgeba.

_ axla Tu igrZnoba krizisi saqarT-veloSi da romel sferoSi?

_ saqarTveloSi arsebul yvela banks,garda prokreditbankisa, problemebiaqvs. yvela bankSi aris likvidurobis,limitebis darRvevis, biznesdafinanseb-is, momavali mogebis da im kapitalizaciisSenarCunebis problema, rac sasicocx-lod mniSvnelovania. Cven ar mogvwons,rom kreditebis procentebi gaizarda _es imas niSnavs, rom biznesi ver miiRebskredits, radgan 25-procentiani kreditisaRebis SemTxvevaSi SeuZlebelia mismamogebam kreditis procenti gadafaros.aseT SemTxvevaSi SeCerdeba warmoebiszrda da daiwyeba umuSevroba.

_ saqarTvelos prezidentma univer-sitetis studentebTan Sexvedris drosganacxada, rom ekonomikuri krizisisTavidan asacileblad dagegmilia gada-saxadebis liberalizacia. ras mogvi-tans es nabiji?

_ arc ise martivadaa saqme, romsaqarTveloSi mxolod gadasaxadebisliberalizaciis problema idges. amproblemis mogvarebas kompleqsuri xe-dva sWirdeba. unda SemuSavdes ekonomi-kuri politika, romelic adaptirebuliiqneba axal situaciebze. ar vici, ramde-nad muSaobs mTavrobaSi antikrizisuliorgano da ministrebidan romeli agebspasuxs arsebuli situaciis mdgradoba-ze, magram vici, rom am wuTSi programaar gvaqvs, ar varT moTamaSeebi, rom-lebic TamaSis wesebs adgenen, ar gvaqvsformula, romelic sWirdeba qveyanas darac axali ekonomikis an ekonomikurikrizisis SemTxvevaSi imuSavebs. ufromets getyviT _ amis gasaRebi CvenTanar aris. is dasavleTSi devs da qveyanas,romelmac gadaitana omi da konfronta-ciaSi Caeba, gauWirdeba...

vimeoreb, saqarTvelos seriozuliekonomikuri programa sWirdeba... saqarT-velo iyo maRali investiciebis qveyana,magram amJamad es investiciebi Sewyda dadadga laris problema. Cven Tu mas Semo-savlebi ar davaxmareT, marto savalutofondis daxmareba verafers gviSvelis...

_ Tqven axseneT ekonomikuri pro-grama. rogorc ekonomikuri eqsperti,sTavazobT Tu ara mTavrobas programasan krizisidan gamosvlis gzebs, saerTod,arian Tu ara ekonomikuri eqspertebiCarTulni am procesSi?

_ ra Tqma unda, iqmneba raRaceqspertTa gaerTianebebi, magram ar vici,vin arian isini, ratom arian eqspertebi,ra gamocdileba aqvT, ra prognozebigaukeTebiaT, ra gamarTlebula da a.S. sa-finanso da makroekonomikis nawilSigarkveuli xedva bevr eqsperts gaaCnia,magram saqme isaa, politikurad ramdenadpopularulia es mosazrebebi.

magaliTad, Cven vakeTebdiT progno-zebs inflaciasTan dakavSirebiT, racyurad aravin iRo, aravis miuRia preven-ciuli zomebi, ramac mosaxleobis mdgo-mareoba gaauaresa. samwuxarod, Cven mov-lenebs ukan mivyvebiT da ar viTval-iswinebT sxvebis gamocdilebas _ ame-rikaSi imitom moxda krizisi, rom saSua-lo amerikelis Semosavali ar gaizarda.igivea evropaSic. amitom unda gaviTval-iswinoT, rom mTavari saSualo fenis so-cialuri mdgomareobis gaumjobesebaa.winaaRmdeg SemTxvevaSi krizisis daZl-evaze saubaric ki zedmetia.

Page 7: 1-4 - tsu.ge sul.pdf · mavals am procesebis sruly-ofilad warmarTvaSi xedaven. pirveli gverdidan studentis motivaciasac zrdis. profesiuli organizaciis mier aRiarebuli specialisti

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 7

ra gvayovnebs civilizebuli samyaros karibWesTan

e q s p ertie q s p ertie q s p ertie q s p ertie q s p erti

_ agvistoSi ruseTTan omgamovliliqarTuli sazogadoebis, eTnosis fsiqo-logiaze saubari dRes aqtualuria, raTaSevafasoT misi TviTgadarCenisTvisbrZolisa da azrovnebis stili...

_ Tavidanve aRvniSnav, rom eTnosisfsiqologiaze aRar vsaubrobT, radgan eT-nosi bevri sxvadasxva jgufisgan Sedgeba,romelTac sxvadasxva mentaliteti dafsiqologia aqvT. magram yvelas mainc saer-To aqvs raRac garkveuli Rirebulebebi.aqedan raRacas meti yuradReba eqceva, raRa-cas _ naklebi.

magaliTad, saqarTveloSi, bavSvisaRzrdisas misi nebisyofis gamomuSavebasZalian cota yuradReba eqceva. amitomqarTvelebi momavalze naklebad varT ori-entirebulni. ar vfiqrobT xolme Sors gaTv-lil gegmebze da a.S. sxvaTa Soris, garkveulgamonakliss warmoadgens e.w. `vardebisjgufi~, romelmac saqarTvelos 15 wlianidamoukideblobis istoriaSi pirvelad dai-wyo momavlisTvis gaTvlili gegmebis met-naklebad SemuSaveba. ramdenad SesaZlebeliamaTi ganxorcieleba, amas ver getyviT, ma-gram, zogadad, es asea. qarTveli adamianiyovelTvis mosavlidan mosavlamde cxovrob-da da iqiT aRar iyureboda.

saqarTvelosTvis Zneli warmosadgenia,rac safrangeTSi lui XIV-is finansTa minis-trma gaakeTa. man gaaSena tye, raTa 300 wlisSemdeg frangebs flotisTvis hqonodaT kar-gi xis masala, rac 300 wlis Semdeg metalmacmSvenivrad Secvala, magram finansTa minis-trma maSin Tavisi saqme gaakeTa. Sors mimavalgegmebze fiqri CvenTvis axali xilia da Tugvinda, rom eri gavxdeT, swored es unda gav-iTvaliswinoT. arsebobs qarTuli simRera`tye Seunaxe Svilebsao~, magram realuradamas naklebad Tu vinme akeTebs. qarTvels Tuciva, midis da nakrZalSi Wris xes, Tu Sia _klavs cxovels. anu garemos dacvaze arzrunavs, rac, sabolood, Cveni Svilebisa daSviliSvilebis kiserze gadatydeba.

Cvens politikasa Tu ekonomikaSic yve-laferi imis maCvenebelia, rom adamiani, sam-wuxarod, amwuTieri interesebiTa da moge-biT sazrdoobs. es ara marto CvenTvis arisdamaxasiaTebeli, aramed bevrisTvis, magramgamocdilma qveynebma da erebma iswavles,rom saWiroa, vTqvaT, qalaqis ganviTarebisgrZelvadiani dagegmva, ekologiasa daekonomikaze fiqri da a.S. Tu SevZlebT amas,gavxdebiT mdgradi eri, Tu arada viqnebiTiseTi, rogorebic varT.

_ rodesac Cven virCevT xelisuflebiswarmomadgenels, Tundac prezidents,qarTul sazogadoebas yovelTvis aqvsmolodini imisa, rom is winamorbedze uke-Tesi iqneba. Tu arCeuli prezidenti raRacperiodis manZilze eris imedebs ver gaama-rTlebs, sazogadoebis didi nawili maincfiqrobs, rom xelisufali momavalSi uke-Tesi gaxdeba da am principiT iolad pa-tiobs mas Secdomas. bevr maTgans aqvsxolme imis gancdac, rom qveynis preziden-tis Tu mTavrobis Semcvleli aravinaa.Tqveni azriT, ras unda mivaweroTdamoukidebeli saqarTvelos istoriaSiqarTuli sazogadoebis aseTi ganwyoba?

_ jer erTi, es mTlad ase ar gaxlavT.Cven protestic viciT da prezidentis gada-yenebac gvexerxeba da, am kuTxiT, am cota xnismanZilze ukve sakmaod didi gamocdilebacSeviZineT. zogadad ki marTals brZanebT.CvenSi yvelaze gavrcelebuli lanZRvaa ̀ Seupatrono". upatrono aris Tavisufali,Tavisi Tavis patroni. Cveni gagebiT ki upa-tronoba niSnavs imas, rom Senze viRaca aRarzrunavs. vis xelSi varT? _ ai, es arisCvenTvis aqtualuri. am kiTxvaze erTi pa-suxi arsebobs: _ vis xelSi varT da vinc avir-

nino kakulia

`azri dRes pirovnebebma eris xasiaTSi unda eZebon. erebma civilurad undagamoavlinon zegardmo nakarnaxevi Tavisi Tavi. aqamde pirovnebebi `uSlidnen~erebs _ yofiliyvnen is, rac maT ciT hqondaT nakarnaxevi, magram, albaT, am gzisase gavla gardauvali iyo.

eri qmnis pirovnebas da ara pirovneba ers. eris ena aris misi sulieri da fiz-ikuri qmedebis areali, misi individualuri da koleqtiuri-fsiqikuri faseulobeb-is Sobis sivrce. rogor vzrdi venaxs? rogor vamuSaveb miwas? rogor vumaspinZlde-bi stumars? rogor vzrdi bavSvs? rogor vtiri? rogor vmReri? rogor vzeimob?rogor TanavugrZnob adamians? rogor vejibrebi sxvas? rogor vafaseb movlenebs?rogor Semtkiva guli amqveyniurze da imqveyniurze _ Cemsazec da sxvisazec? _esaa sruli salaparako ena sxvasTan Cemi da imisi _ CemTan. yvelaferi, rac `istori-uli subieqtebis~ wyalobiT erebma aqamde gaifuWes, sanam droa da jer kidev raRacdarCa, is unda aRdges _ amaSia dRevandeli azrovneba. sadac erovnuli sulierebiscecxlia, SeuZlebelia iq azris krizisi dadges, radgan es bunebis azria da arapirovnebis~ _ ambobs kinoreJisori rezo esaZe, romlis Canawerebic dRes imiT arisaqtualuri, rom namdvilad gvWirdeba sakuTari `salaparako enisa da azrovnebis~stils CavwvdeT. Cven unda vicodeT _ ra devs Cvens bunebaSi iseTi, rac ganviTare-baSi xels gviSlis da rac civiluri samyaros karibWesTan gvayovnebs... swored amazeSevecdebiT vipovoT pasuxebi fsiqologiis doqtor gaga niJaraZesTan saubarSi,romelic Cveni sazogadoebisTvis mniSvnelovan fsiqologiur maxasiaTeblebsusvams xazs.

CieT, vinc Cven TviTon moviyvaneT xelisu-flebaSi... mimaCnia, rom Cven `socialuradmoazrovne xalxi~ varT. Cvenze aucilebladviRaca unda zrunavdes, sxvam unda akeTos is,rac yvela normalur qveyanaSi Tavad undaakeTo. erTi ramea kidev, Zalian arakom-fortulad grZnobs adamiani Tavs arawi-naswarmetyvelebad garemoSi. amitom aris,rom, vTqvaT, ojaxSi seriozuli ganxeT-qilebis miuxedavad, mainc ar xdeba ganqor-wineba. ratom? imitom, rom ojaxis wevrebmaerTmaneTi, ase Tu ise, ukve ician dagaurkvevlobasa da axal garemos kvlav Zvelsamjobineben. axali cxovrebis dasawyebad ad-amiani xSirad Tavs mzad ar grZnobs da ur-Cevnia Zveli ̀ Wiri". politikaSic asea... vincaris xelisuflebaSi, imas vicnobT mainc dagvgonia, rom didi Sansia misi SecvliT xe-lisuflebaSi kidev uaresi movides.vfiqrobT, rom iqneba areuloba da a.S. _azrovnebis es stili, saerTod, patri-arqaluri, avtoritaruli sazogadoebi-sTvis aris damaxasiaTebeli.

_ agvistos movlenebis ganviTarebisfonze Tqven ra STabeWdileba geqmnebaT sa-zogadoebis im nawilze, romelmacdaijera, rom Cven gavimarjveT! raze miu-TiTebs es?

_ es aris dacviTi meqanizmi. fsiqologia-Si cnobilia, rom Tvals xuWav realobaze daqmni raRac miTs. Jan koktos erT-erT piesaSiaseTi siuJetia: ojaxs ar sjera, rom meoremsoflio omi marTlac iseTi SedegebiTdamTavrda, rogorc es realurad iyo. daax-loebiT igivea aqac. mirCevnia ar Sevxedo si-namdviles, raTa isev ar movxvde arawi-naswarmetyvelebad garemoSi an im situaciaSi,rac saqarTveloSi 15 wlis win iyo, rodesac sa-bWoTa kavSiri daingra da didi qaosi daiwyo.miRebuli Tavisufleba qarTvelma erma didisiamovnebiT gadaabara maSin gamsaxurdias,romelmac Tqva, rom prezidentoba SemiZliao.mere, mogexsenebaT, amas ra movlenebic mohy-va. SevardnaZis gaprezidentebis SemdegsaqarTveloSi erTgvari stabiluri garemoSeiqmna da sazogadoebisTvis mTavari sworedam stabilurobis SenarCuneba iyo. ̀ vardebisrevoluciis~ did miRwevad imasac Tvlian, romxelisuflebis Secvlam qveyanaSi areuloba argamoiwvia. am omma ki aCvena, rom Turme Zalianmowyvladi sazogadoeba varT da omi SesaZle-belia. marTalia Zalian bevrs Seexo es omi damsxverplic sakmaod didia, magram agvistosmovlenebi gacilebiT uaresi SedegebiT Sei-Zleboda damTavrebuliyo _ swored am logi-kiT ahyva eri imis mtkicebas, rom gavimarjveT.SeiZleba es arc aris cudi, raTa adamianebmaSeinarCunon stabilurobisa da momavlis ime-di. ar vici, vnaxoT, jer kidev ar gamokveTilaomis yvela Sedegi.

_ dRes opoziciis did nawils, imisgamo, rom man xelisuflebis cvlilebasver miaRwia, garkveuli agresia gauCndaTavad sazogadoebis mimarT, rac xSiradikveTeba opoziciis warmomadgenlebTansaubarSi. isini ukve raRac pasuxismgeblo-bas sazogadoebasac unawileben. TqveniazriT, am etapze, sazogadoebis ra pasux-ismgeblobaze SeiZleba saubari da ramde-nad mzad aris Cveni xalxi amisTvis?

_ is, rom opozicia pasuxismgeblobas sa-zogadoebas unawilebs, Cveulebrivi mov-lenaa. rodesac Cemi gundi igebs, igi igebsimitom, rom magaria, magram roca agebs, agebsimitom, rom msaji iyo cudi da cxra nomerigvyavda damtvreuli. anu uaryofiTi Sedege-bis miRebisas tendenciaa aseTi: yovelTvisipovo damnaSave sxvisi saxiT da ar daadana-Saulo sakuTari Tavi. sazogadoebas dResmainc ̀ SeCveuli Wiri~ urCevnia. igi eWidebaSeCveul stabilurobas, im azrs _ rom es xe-lisufleba kidev raRacas gviSvelis, bolosda bolos amerika dagvexmareba... saqmec ima-Sia, rom aseTi imedi ar aris mTlad usafuZv-

lo. e.i. qarTvelebisTvis damaxasiaTebeliaoptimisturi fatalizmi, rom yvelaferiraRacnairad, TavisTavad dalagdeba da yve-laferi kargad iqneba.

_ am yvelafris fonze rogor ganix-ilavT dRevandel sazogadoebas?

_ agvistos movlenebi yvelasTvis Zalianmoulodneli iyo. aravis azrad ar mosvlia,rom omi konfliqtur regionebs gascdeboda_ amisTvis sruliad moumzadebeli viyaviT.rodesac adamiani moumzadebelia, igi cdi-lobs _ CaeWidos imedismomcem pirvelive in-formacias, adamians da a.S. amitom iyo, romomis periodSi CvenTvis sasargeblo infor-maciis yvelas sjeroda, xolo rac CvenTvisusiamovno iyo, mas sicrued an ruseTis mier`Semogdebul~ informaciad vnaTlavdiT.WeSmariteba yovelTvis sadRac SuaSia. piro-biTad, arsebobs ori, metnaklebad urTierT-gansxvavebuli pozicia da ra poziciazecxar, imis Sesabamisi informaciis gjera. dResdid rols isic TamaSobs, rom xelisuflebasmedia, faqtobrivad, monopolizirebuliaqvs. telekompania `kavkasia~ mxolod Tbi-liss faravs da, am mxriv, misi SesaZleblobe-bi Zalian SezRudulia. `imedis~ dakargvamseriozuli dartyma miayena saqarTveloSisazogadoebis ganviTarebas da didi zianimoutana Tavad mmarTvel gundsac. gavixse-noT andersenis zRapari _ `SiSveli mefe~.Tu vinme ar daiZaxebs, rom mefe SiSvelia,mefes egoneba, rom igi ar aris SiSveli. Tavis-ufali media swored am rols asrulebs. sima-rTle zogjer gamoiTqmis mkvaxed, zogjeraraeTikuri meTodebiTac, magram igi auci-lebelia, raTa mmarTveli sistema Signidanar gamolpes, rogorc es sabWoTa kavSirisdros moxda. bolos politbiuro iyo ma-razmatuli bebrebisgan Semdgari `xrova~,romelmac saerTod araferi icoda _ ra xde-boda msoflioSi.

_ adre sazogadoeba sakmaod aqtiuriiyo mediis Tavisuflebis dacvis kuTxiT.miuxedavad imisa, rom SevardnaZismmarTvelobis bolo periodSi sityvisTavisuflebis problema qveyanaSi ar arse-bobda, sazogadoeba aqtiurad ahyvaopoziciis protests, rac maSin teleko-mpania `rusTavi 2"-Si uSiSroebis warmo-madgenlebis SeWram gamoiwvia. `imedis~darbevas da Semdeg mis `saxecvlilebas~sazogadoeba didad ar auforiaqebia. iqnebmaSindeli opozicioneri liderebis _saakaSvilisa da Jvanias damsaxureba iyomosaxleobis gaaqtiureba? ratom arisxalxi SedarebiT pasiuri dRes, roca amJa-mindeli opoziciac, pirvel rigSi, sityvisTavisuflebisTvis brZolas moiTxovs?riT axsniT amas?

_ Cemi azriT, SevardnaZem ver gan-sazRvra mediisa da arasamTavrobo seqtorissiZliere da amas Seewira. rac Seexeba saakaS-vilis gunds, man kargad icis _ ra Zalaa es,radgan xelisuflebaSi swored am Zalis meS-veobiT agorebul talRaze movida. amitom isyvelanairad cdilobs, media marwuxebidan argaaTavisuflos. vfiqrob, jerjerobiT,qveyanaSi ar aris iseTi situacia, rogoricSevardnaZis dros iyo, rodesac sazogadoe-bam calsaxad daafiqsira sakuTari ganwyoba,rom gemi mets veRar gacuravda. faqti iyo,rom SevardnaZis mmarTvelobis bolo period-Si sruli stagnacia iyo da winsvlis aravi-Tari perspeqtiva ar Canda. aseTi ganwyobasazogadoebaSi dRes ar aris. amasTan erTad,xalxs 7 noemberma seriozuli SiSic ̀ dauto-va". sazogadoebis nawilSi ki jer kidev arse-bobs imedi imisa, rom am xelisuflebas raRa-cis gakeTeba kvlav SeuZlia. rodesac es ime-di gaqreba, maSin Tavisufali mediac gaCnde-ba _ amis garantias gaZlevT.

_ Tqveni azriT, ra datvirTva aqvs`qarTveli winaswarmetyvelis~ lelakakulias gazeTis arsebobas? am gazeTSiukve 24-e saukunis saqarTvelos gabrwy-inebaze weren...

_ gaxsovT albaT, 80-iani wlebis bolos,roca sabWoTa kavSiri ingreoda da cudad aw-yobili samyaros dasasrulis dRe axlovde-boda, uceb gaCndnen kaSpirovskebi, mfrinaviTefSebi da a.S. Semdeg es Cawynarda. da ai,axla, isev aRmocenda es tendencia, radganisev gaurkveveli situaciaa. maxsovs, yara-baRis konfliqtis dros xelSi CamivardayarabaRSi gamocemuli gazeTi, sadac viRacqali yveba, rogor Sexvda igi ucxo plan-etelebs, romlebmac uTxres, rom `TqvengaimarjvebT~ da mere gafrindnen. gaurkvev-lobisa da SiSis periodebSi aseTi tipismesijebi Cndeba, uceb amohyofen xolme TavsviRac mistikosi-ufologebi da a.S.

_ dRes isev daiwyo saubari mosalod-nel omze ruseTTan. ramdenad realuradgvemuqreba es safrTxe? xom ar aris imismcdeloba, rom am molodiniT sazogadoe-bis gaerTianeba moaxerxon? mogex-senebaT, eri swored maSin erTiandeba,roca safrTxes gareSe mtrisgan elis...

_ ar vici, vin daiwyo amaze saubari daramdenad realuria es safrTxe, magram pasux-ad aseTi ram maxsendeba: aziaSi, daaxloebiT,60-ian wlebSi moxda didi miwisZvra, ris Sed-egadac erTi qalaqi mTlianad daingra, iyodidi msxverpli, 70 kilometrSi mdebareqalaqi ki miwisZvram mxolod ̀ SeajanjRara".aRmoCnda, rom im qalaqSi, sadac seriozuladaravin daSavebula, SiSi gacilebiT meti iyo,vidre iq, sadac yvelaferi daingra. gapar-taxebul qalaqSi mosaxdeni moxda da sain-tereso gaxldaT is, rom iq imedi gaCnda, rommTeli msoflio mis daxmarebas moindomebda.gaxsovT albaT, roca saqarTveloSi didimiwisZvra moxda, erTi-ori kviris manZilzemosaxleobaSi panikurma SiSma daisadgura,rom miwisZvra kidev ganmeordeboda. agvis-tos movlenebis Sedegad qarTulma sazoga-doebam didi SiSi naxa, magram Sedegi radganar iyo iseTi katastrofuli, rogorsac elo-da, gaCnda tendencia, rom omi kidev wingvelodeba. fsiqologiurad amas sxvadatvirTva aqvs _ es aris SiSis gamarTlebissurvili, Tu SeiZleba ase iTqvas.

_ Tqveni azriT, ra gziT unda ganvi-Tardes Cveni sazogadoeba? ras undasZlios da ra kuTxiT unda gamoiCinos aq-tiuroba?

_ Cveni sazogadoeba, romelic ar iyomiCveuli damoukidebel cxovrebas, mas Tan-daTan swavlobs. am gzaze warmatebebic aris,Cavardnebic, magram Tu gvacales, nel-nelaraRacas avaSenebT: kidev davagebT gzebs,miveCveviT sisufTaves, viswavliT yoveld-Riur urTierTobebs, aviTvisebT bizness daa.S.

ufro konkretulad Tu vimsjelebT,qarTul sazogadoebaSi ikveTeba ori tenden-cia, ori diskursi: erTi _ liberalur-demokratiuli, meore – marTlmadideblur-patriotuli, romlebic erTmaneTs marTa-lia siyvaruliT ar uyureben, magram maTSoris seriozuli konfliqti jer ar dawye-bula, Tumca, albaT, es moxdeba. biznesiyovelTvis midrekilia liberalur-demokratiuli gzisken. jerjerobiT, Cvenibiznesmenebi eklesiebs aSeneben, magram adreTu gvian, isini am saqmianobas Tavs daanebe-ben da Sedegad konfliqts winaswar-vmetyveleb. ar vambob, rom es iqneba samo-qalaqo omi, magram Cven win gvelodeba axalikonfliqti sazogadoebrivi polemikis don-eze. SeiZleba es polemika iyos ara negati-uri, aramed pozitiuric ki winsvlis Tval-sazrisiT.

_ biznesmenebi eklesiebs romaSeneben, gana es cudia?

_ cudi namdvilad ar aris, magram es araris burJuaziisTvis damaxasiaTebeli. bi-znesmens Tu fuli gauCnda, mas urCevnia axa-li qarxana aaSenos. dRes sazogadoeba moiTx-ovs eklesiis aSenebas da igi, ase vTqvaT,xalxs ̀ koWs ugorebs".

_ imitom, rom sazogadoeba TavSesafa-rs xSirad eklesiaSi eZebs. mas swams, romim faseulobebis SenarCunebas, rac qarTv-el ers mosdgams, swored eklesiis meSveo-biT moaxerxebs...

_ dRes religias aqvs tendencia, rom se-riozuli gavlena iqonios saero saqmeebze,amis momxre ar var. qristianoba, saerTod,araerovnuli religiaa. igi qadagebs, rom ararsebobs iudeveli... arsebobs mxolod qris-tiani da rodesac eklesia iwyebs erovnuliRirebulebebis dacvas, is Tavisi arsiT aRararis qristianuli, is Tavisi arsiT xdebaerovnuli. es aris gaigiveba erovnulobisareligiurobasTan, rac karg tendenciad armimaCnia. erovnuli faseuloba unda daicvassazogadoebam. me mainc optimisti var da mi-maCnia, rom adre Tu gvian, ara 24-e saukune-Si, aramed axlo momavalSi Cveni Taoba ukeTescxovrebas naxavs.

Page 8: 1-4 - tsu.ge sul.pdf · mavals am procesebis sruly-ofilad warmarTvaSi xedaven. pirveli gverdidan studentis motivaciasac zrdis. profesiuli organizaciis mier aRiarebuli specialisti

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge8

universitetSiuniversitetSiuniversitetSiuniversitetSiuniversitetSi

saqarTvelos usafrTxoeba evropis usafrTxoebaa

Tamar maruaSvili

`evrokavSiris wevroba gaxlavTsaqarTvelos ambicia, romelsac evroko-misia srulad dauWers mxars. evrokav-Siris wevroba rogorc CvenTvis, isesaqarTvelosTvis usafrTxoebasa dastabilurobas niSnavs. garda amisa, es gax-lavT samoqmedo gegma saxelmwifo insti-tutebis aRdgenisTvis, demokratiuliprocesebis gaZlierebisa da penitenci-uri sistemis reformisaTvis. Cven amasganvixilavT, rogorc aucilebel per-speqtivas saqarTvelosTvis~, _ aRniSnaman. per eklundis TqmiT, am procesebsmohyveba rogorc socialuri daekonomikuri efeqti, ise ganaTlebis sf-eros ganviTarebac. `saqarTvelo kargadarTmevs Tavs evrokavSiris moTxovneb-is Sesrulebas. evrointegraciis Tval-sazrisiT mdgomareoba optimisturia.saqarTvelos daxmarebis saxiT, realu-rad, 5 miliardi aSS dolari gamoeyo. amTanxis udidesi nawili aSS-sa da evrokav-Siris qveynebis sabiujeto saxsrebidan-

konferenciebis regularuli ciklis farglebSi 5 noembers saqarTvelosa dasomxeTSi evrokomisiis xelmZRvanelma per eklundma evropuli kvlevebis insti-tutSi waikiTxa sajaro leqcia Temaze _ ̀ saqarTvelos swrafva evrokavSirSigawevrianebisken; evropuli xedva~.

man sainteresod isaubra evrokavSirSi saqarTvelos gawevrianebis perspeqti-vaze. batonma per eklundma aRniSna, rom saqarTvelo aris qveyana, romelic etapo-brivad gadis evrokavSirSi integraciis periods. erT-erTi ZiriTadi dokumenti,romelic SemuSavebulia am sakiTxTan dakavSirebiT, xelmowerilia 2000 wels. masSigaTvaliswinebulia saqarTvelosa da evrokavSirs Soris urTierTTanamSromlobisZiriTadi aspeqtebi: reformebis waxaliseba da mxardaWera politikur, ekonomikur,socialur da ganaTlebis sferoebSi.

aa. es movlena gansakuTrebiT STambeW-davia axlandeli `mZime periodis~fonze~, _ ganacxada per eklundma.

yvelaze meti daxmareba saqarTvelomaSS-sgan miiRo, romelmac mzadyofnagamoTqva, rom qveyanas sami wlis ganmav-lobaSi erTi miliardi dolari gamouy-os. aseve, saerTaSoriso savaluto fon-di erT miliard dolaramde daexmarebasaqarTvelos, evrokomisiam 500 milionevromde gamoyo, iaponiam ki _ 200 mil-ioni dolari.

infrasruqturis aRdgenas 5 miliar-di sWirdeba. gamoyofili Tanxa daz-aralebulTa pirobebis gaumjobesebasada qveyanaSi biznesis mxardaWeras mox-mardeba.

`rac Seexeba politikur mxardaW-eras, rogorc mogexsenebaT, saqarTve-los teritoriaze imyofeba 300damkvirvebeli. marTalia, jerjerobiTver kontroldeba teritoriebi afx-azeTsa da e.w. samxreT oseTsSi, magramdagegmilia kidev 200 damkvirveblisdamateba. Tumca, aqve unda aRiniSnos,rom monitoringis mandati mTel

saqarTvelos moicavs. evrokavSirmacecxlis Sewyvetas miaRwia. axla Cvenqveynis ekonomikis aRdgena unda Sev-ZloT. evrokavSiri da Tanamegobrobaamas erTad gaakeTebs~, - aRniSna per ek-lundma.

man aseve isaubra evrokavSiris miergamoyofili Tanxebis mizanmimarTuladwarmarTvis aucileblobaze da xazi gaus-va im faqtors, rom es Tanxebi, Ziri-Tadad, moxmardeba saqarTvelos omisSemdgom reabilitaciasa da infrastru-qturis aRdgena-ganviTarebas.

`Cven aviReT valdebuleba, davexma-roT saqarTvelos evropul standart-ebTan daaxloebis procesSi, Tumca, aqveimasac davZen, rom amas garkveuli drosWirdeba. imedia, es droc erT mSvenierdRes dadgeba~, _ brZana per eklundma.misive TqmiT, saqarTvelom bolo wleb-Si STambeWdav ganviTarebas miaRwia.saqarTvelos warmatebebi aqvs ekono-

mikis ganviTarebaSi, korufciasTanbrZolaSi, ganaTlebis sistemis modern-izebaSi.

mowveul stumarTan saubarSi aqti-urad Caebnen studentebic, romlebmacevrokomisiis warmomadgenels sain-tereso da politikurad aqtualurikiTxvebi dausves, rac konfliqtur re-gionebSi arsebul viTarebas Seexeboda.per eklundma am Temaze dasmul SekiTx-vebs zomieri TanagrZnobiT upasuxa.

`saqarTvelos Sida konfliqtebTandakavSirebiT paralelebs gavavlebdisomxeTsa da yarabaRs Soris. vfiqrob,rom problema mogvardeba or mxaresSoris molaparakebebis gziT. es ZalzearsebiTi sakiTxia. am konkretul SemTx-vevaSi saqarTvelom moigo propagandis-tuli omi. swored amis gamo moipova mansaerTaSoriso mxardaWera. Cven mxarsvuWerT demokratiul saqarTvelos,mimdinare reformebsa da socialurstabilurobas qveyanaSi~, _ aRniSna man.

per eklundma gansakuTrebiT gamoyosaqarTvelos usafrTxoebisa da stabi-lurobis sakiTxebi, rasac didi mniS-vneloba aqvs. usafrTxoebis standart-ebis amaRlebis mxriv man magaliTad bal-tiispireTis qveynebi daasaxela.

saqarTvelosa da somxeTSi evroko-misiis xelmZRvanelma per eklundmadidi madloba gadauxada evropuli kv-levebis instituts mowvevisa da aseTisaintereso diskusiis gamarTvisTvis dadasZina, rom evropas kargad aqvs gacno-bierebuli saqarTvelos roli sakuTariusafrTxoebisTvis, rac momavalSic mx-ardaWeris garantia gaxdeba.

ninowmindaSi mcxovrebi eTnikuriumciresobis _ duxoborebis warmo-madgenlebi prezident mixeil saakaSvi-lis meuRlis, sandra elisabed rulov-sis iniciativiT TbilisSi Camovidnenda qalaqis RirsSesaniSnaobebi daaTva-lieres.

duxoborebs ivane javaxiSvilis sax-elobis Tbilisis saxelmwifo univer-sitetmac umaspinZla. humanitarul mec-nierebaTa fakultetis profesor maswav-leblebi da studentebi skolis moswav-leebs da maT pedagogebs Sexvdnen da uni-versitetSi swavlis perspeqtivebze es-aubrnen. stumrebs universitetis reqtor-ma, profesorma giorgi xubuamac mimarTa.

`imedi maqvs, rom dRevandeli Sexvedra mx-olod dasawyisia da Cveni urTierToba mo-mavalSic gagrZeldeba. saqarTvelos yve-la moqalaqem, ganurCevlad sarwmunoebi-sa da erovnebisa, unda igrZnos, rom yvelasferoSi moRvaweobis perspeqtiva aqvs,radgan samoqalaqo sazogadoeba mxolodurTierTTanamSromlobis safuZvelzeSeiZleba aSendes~, _ ganacxada giorgi xu-buam.

humanitarul mecnierebaTa fakulte-tis rusistikis mimarTulebis xelmZRvane-li, profesori naTela WoxoneliZe dux-oborel bavSvebs universitetSi swavlisperspeqtivaze esaubra da saCuqrad wigne-bi gadasca.

ninowmindis duxoborebis skolisdireqtorma liubov xoxlinam sandra ru-lovssa da universitetis TanamSromlebsyuradRebisTvisa da gulisxmierebisTvis

madloba gadauxada da aRniSna, rom aseTmakontaqtebma, SesaZloa, am bavSvebis bedimkveTrad Secvalos da maT saqarTvelo-dan wasvla gadaifiqron. misi TqmiT, axal-gazrdebis umetesoba skolis damTavreb-is Semdeg ruseTSi midis da dabrunebazeaRar fiqrobs.

qalbatoni sandras informaciiT, ni-nowmindaSi duxoborebi sakmaod mZimepirobebSi cxovroben da amgvari RonisZ-iebebi maTTvis Zalian mniSvnelovania.

sandra rulovsis informaciiT, amJamadninowmindis raionSi orasamde duxoboricxovrobs, maTgan samoci _ skolis mos-wavlea.

`duxoborebi sakmaod karCaketiladcxovroben da sxva eris warmomadgenlebT-an naklebi kavSiri aqvT. saWiroa maTi sa-zogadoebaSi integrireba~, _ ganacxadasandra rulovsma.

universitetma duxoborebs umaspinZla

SurTxia beroSvili

7 noembers ivane javaxiSvilis sax-elobis Tbilisis saxelmwifo univer-sitetSi gaformda urTierTTanamSrom-lobis memorandumi Tsu-s, pireusis (sa-berZneTi) universitets, soxumis uni-versitets, saerTaSoriso ekonomikuriurTierTobebis universitets, Tbili-

proeqts `mewarmeobis kursebi~ kidev4 qarTuli universiteti SeuerTda

sis ekonomikur urTierTobaTa saxelm-wifo universitetsa da ekonomikisa dasamarTlis instituts Soris. memoran-dumSi miTiTebulia, rom Tbilisis sax-elmwifo universiteti, pireusis uni-versitetTan erTad, saqarTvelos sxvaumaRles saswavleblebs gamocdilebasgauziarebs. universitetebi erTmaneTsdaexmarebian samecniero da saswavloliteraturiT.

memorandumis gaformebamde Tbili-sis saxelmwifo universitetis reqtor-ma, profesorma giorgi xubuam Tavis ga-mosvlaSi aRniSna, rom `proeqti miznadisaxavs qarTveli studentebisTvis same-warmeo unar-Cvevebis ganviTarebasa daekonomikis fakultetis biznesis admin-istrirebis mimarTulebis studentebi-sTvis mewarmeobis Tanamedrove, dasav-luri gamocdilebis gaziarebas. is faq-ti, rom dRes am proeqts kidev 4 qarTu-li universiteti SeuerTda, adasturebsimas, Tu ramdenad warmatebuli gamodgaigi~, _ ganacxada giorgi xubuam.

saqarTveloSi saberZneTis elCmageorgios xaZimixelakisma kmayofilebiTaRniSna, rom proeqti grZeldeba da mas-Si kidev ufro meti studenti miiRebsmonawileobas. `saqarTvelosa da saberZ-neTs gaaCniaT didi saganZuri _ isto-ria, mdidari suli, buneba, niWi da in-teleqti. Tu am resursebs sworad gam-oviyenebT, Cven gveqneba myariekonomikuri mdgomareoba. me sityvamiveci baton giorgi xubuas, rom mxarsdavuWer yvela mis iniciativas. imedimaqvs, es proeqti warmatebuli iqneba~,_ brZana saberZneTis elCma.

pireusis universitetis ekonomikisfakultetis dekanma iozef xasidim xaz-gasmiT aRniSna, rom memorandumisgaformeba ukve adasturebs proeqtiswarmatebulobas. `gaocebuli varqarTveli studentebiT, romlebmacsaocari aqtiuroba gamoiCines da amproeqtSi monawileobas enTuziazmiT

maia toraZe

moekidnen. moxaruli varT, rom me-warmeobis kursebi aseTi aqtualuri gax-da da sxva universitetebSic dainerga.imedia, msurvelTa ricxvi kidev ufrogaizrdeba~, - ganacxada man.

Tbilisis ekonomikur urTierTobaTasaxelmwifo universitetis reqtormaavTandil CuTlaSvilma madloba gadauxadapireusisa da Tbilisis universitetebs imi-sTvis, rom sxva universitetebsac miecaTam proeqtSi CarTvis saSualeba. `CvenTvismniSvnelovania, gamoviyenoT is didi Sesa-Zleblobebi, romelic umaRlesi ganaTleb-is reformam mogvca da riTac boloniis pro-cesis monawile gavxdiT. am proeqtis ganx-orcielebis Semdeg Cvens studentebs aqvTSansi, gaxdnen realuri bazris moTxovnile-bebis adekvaturi~, _ aRniSna man.

sityviT gamovidnen agreTve saerTa-Soriso ekonomikuri urTierTobebisuniversitetis proreqtori maka kobal-ava, saqarTvelos ekonomikisa da samarT-lis institutis proreqtori rezomelaZe da soxumis universitetis req-tori joni afaqiZe, romelmac madlobagadauxada Tbilisis saxelmwifo univer-sitets saintereso proeqtis ganxor-cielebisaTvis da aRniSna, rom saerTa-Soriso korporaciul proeqtebSimonawileoba nebismier universitetsganviTarebis SesaZleblobas aZlevs.

memorandumis xelmoweris Semdeg mx-areebi SeTanxmdnen, rom proeqtis gan-saxorcieleblad TanamSromloba saqar-Tvelos sxva universitetebSic gagr-Zeldeba.

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi ori wlisganmavlobaSi xorcieldeboda proeqti ̀ mewarmeobis kursebi Tbilisis saxelmwifouniversitetSi~, romelsac mxars uWerda Tsu-is ekonomikisa da biznesis fakultetida saberZneTis sagareo urTierTobebis saministros fondi "NELLENIC CAID". sa-berZneTis mxridan proeqtSi CarTuli iyo pireusis universitetis ekonomikisa dabiznesis fakulteti. wels proeqti meore etapze gadavida. masSi, Tbilisis saxelm-wifo universitetTan erTad, monawileobas saqarTvelos sxva umaRlesi saswavle-blebic miiReben.

Page 9: 1-4 - tsu.ge sul.pdf · mavals am procesebis sruly-ofilad warmarTvaSi xedaven. pirveli gverdidan studentis motivaciasac zrdis. profesiuli organizaciis mier aRiarebuli specialisti

Tbilisisuniversiteti

evropis axalgazrduli parlamentissaerTaSoriso sesia safrangeTSi

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 9

studenturi gverdistudenturi gverdistudenturi gverdistudenturi gverdistudenturi gverdi

yoveli delegatisTvis saocneboasaerTaSoriso sesiaze monawileobismiReba, radgan iq Tavs iyris sxvadasxvakulturisa da msoflmxedvelobis mqone

2008 wlis 24 oqtombridan 2 noembramde safrangeTis qalaq renSi evropisaxalgazrduli parlamentis rigiT 59-e saerTaSoriso sesia gaimarTa. evropisaxalgazrduli parlamenti aris organizacia, romelic aTasobiT axalgazrdasaerTianebs evropis masStabiT. igi 1988 wels daarsda da warmatebiT agrZelebsmuSaobas. (European Youth Parliament) evroparlamentis modelia, yovel sesiazeiqmneba komitetebi sxvadasxva sakiTxis mixedviT. magaliTad, ekonomikis, adamianTauflebebis dacvis, sagareo politikis, garemos dacvis da a.S. komitetebis Camoyali-bebis Semdeg delegatebi msjeloben da kamaToben komitetSi gaaqtiurebul Tema-tikaze. yoveli mosazrebis myari argumentebiT dasabuTebis Semdeg delegatebiiReben rezolucias, romelic 2 nawilisgan Sedgeba. pirvel nawilSi wamoWriliaproblemebi, xolo meore nawilSi maTi gadaWris gzebzea saubari. sakomitetomuSaobis dasrulebis Semdeg imarTeba generaluri asamblea, romelzec mimdinare-obs rezoluciebis wardgena, misi dacva, sxva komitetebis warmomadgenlebi dasmulikiTxvebis safuZvelze aanalizeben wardgenil rezolucias da xmis micemis proce-durisas sakuTar pozicias afiqsireben.

asobiT axalgazrda. sesiebis dasruleb-is Semdeg ewyoba saintereso da, amavedros, gasarTobi saRamoebi: magaliTad,kulturuli saRamoebi, evrokoncerti

da sxva, sadac delegatebi sakuTar qvey-anas warmoadgenen cekviT, simReriT, Te-atraluri warmodgenebiT...

renSi gamarTul saerTaSoriso se-siaze Tavi moiyara 200-mde axalgazrdam30 qveynidan, maT Soris, saqarTvelodan-ac. Cveni qveynis warmomadgenlebi iyvnenTeona lavrelaSvili (ivane javaxiSvilissaxelobis Tbilisis saxelmwifo univer-sitetis, socialur da politikur mec-nierebaTa fakultetis II kursis studen-ti) da oTar beriSvili (qarTul-ameriku-li universitetis studenti). isini axal-gazrduli parlamentis erovnulma ko-mitetma SearCia. sesiis gaxsnis ceremo-nialze delegatebs miesalma qalaqismeri daniel delaveu, evroparlamentiswevri jein lamberti, evrosabWos sapar-lamento asambleis vice-prezidenti Car-lz mignoni. Sexvedraze saubari msofli-oSi mimdinare mniSvnelovan politikur-ekonomikur problemebs Seexo. aqtiuriiyo saqarTvelos delegacia, romelmacaraerTi saintereso kiTxva dasva. dele-gatebi safrangeTis ganaTlebis ministrsmanuel markos, saxelmwifo ministrsevropul sakiTxebSi jon pieresa da ev-rosabWos vice-prezidents Jask barotsSexvdnen. evrosabWos vice-prezidentmaTeona lavrelaSvilTan saubrisas qarTv-el studentebs mxardaWera aRuTqva daganacxada, rom igi mzad aris Tsu-is stu-dentur JurnalTan `pirveli sityva~ dagazeT `Tbilisis universitetTan~ iTan-amSromlos.

komitetma, romlis wevrebic qarTu-li delegaciis warmomadgenlebi iyvnen,warmateba moipova im TvalsazrisiT, romam komitetis mier wardgenili rezolu-ciebi xmaTa umravlesobiT miiRes.

aRsaniSnavia, rom sesiis msvlelobi-sas Zalian popularuli iyo saqarTve-los Tema agvistoSi ganviTarebuli mov-

lenebis gamo. erT-erTi komitetismuSaoba swored saqarTvelos sakiTxisganxilvas mieZRvna, sadac saubari iyosaqarTvelosa da ukrainis politikur-ekonomikur mdgomareobasa da maTi nato-Si gawevrianebis perspeqtivebze. sesiasruseTis 5 kaciani delegaciac eswrebo-da. asambleaze cxare debatebi gaimarTa:rusi delegatebi cdilobdnen daemtki-cebinaT, rom omi saqarTvelom daiwyo,xolo qarTuli delegaciis warmomadgen-lebi maT argumentebiT usabuTebdnen,rom agresia da Zaladoba ruseTis mxri-dan ganxorcielda, riTac saerTaSorisosamarTlis normebi uxeSad dairRva. sab-olood, qarTveli axalgazrdebis mierwardgenili mtkicebulebebis safuZ-velze saqarTvelos mxardamWeri re-zolucia miiRes. rezoluciis Tanaxmad,ruseTi gamocxadda dampyroblad,romelmac ukanonod daikava saqarTve-los teritoriebi. aseve iTqva, rom saer-TaSoriso sazogadoebam xeli unda Seuw-yos ukrainisa da saqarTvelos natoSigawevrianebas da unda gaagrZelos amqveynebis finansuri mxardaWera.

dRis bolos gamarTul koncertzeTeona lavrelaSvilma da oTar beriSvil-ma qarTuli da aWaruli cekvebi Seas-rules. maT didi ovaciebiT Sexvda dam-swre sazogadoeba. miuxedavad ricxo-brivi simcirisa, sxva qveynebis warmomad-genlebma erTxmad aRiares qarTuli del-egaciis aqtiuroba da warmateba rogorcgeneralur asambleaze, aseve kultu-rul saRamoebze.

2 noembers rigiT 59-e saerTaSorisosesia safrangeTis qalaq renSi oficialu-rad dasrulda. qarTuli delegaciiswevrebi saqarTveloSi kmayofilni dab-rundnen im TvalsazrisiT, rom muSaobamnayofierad Caiara. saerTaSoriso sesiazemaT Rirseulad warmoaCines Cveni qveyana.

_ ra miznebs emsaxureboda Tqveniviziti germaniaSi?

_ arsebobs evropis iurist student-Ta asociacia, romelic 1981 wels sxva-dasxva evropuli qveynis iniciativiTavstriaSi Seiqmna. organizaciis ZiriTa-di mizania saerTaSoriso studentur or-ganizaciebTan TanamSromloba. am orga-nizaciis arsebobis Sesaxeb Cven 2008 wlisgazafxulze SevityveT da maSinve davin-teresdiT. bunebrivia, dagvebada idea,gavmxdariyaviT am organizaciis srulu-flebiani wevrebi. oficialuri mimoweradaviwyeT, raTa CvenTvis naTeli gamx-dariyo is miznebi da principebi, rasaces asociacia emsaxureboda, aseve, davin-teresdiT, Tu ra moTxovnebs uyenebdaigi masSi gawevrianebis mosurne orga-nizaciebs. Cven mxolod is vicodiT, romdidi da prestiJuli studenturi iurid-iuli organizacia ELSA Zalian cnobilida warmatebuli iyo mTels evropaSi.

mTeli zafxulis ganmavlobaSi vawar-moebdi am organizaciis prezidentTan mi-moweras da vafiqsirebdi qarTveli axal-gazrda iuristebis aqtiur pozicias, raTagavwevrianebuliyaviT am asociaciaSi.

pirvel rigSi, ra Tqma unda, gavecan-iT da SeviswavleT ELSA-s debuleba, wes-deba da interesis sferoebi, romlis erT-erTi mTavari mizania studentebSi iurid-iuli ganaTlebis dabalanseba, aseve, sx-vadasxva wevri qveynebis kulturulimemkvidreobis gacnoba da gaziareba.

evropis iurist studentTa asociaciaSisaqarTvelos gawevrianeba realobad iqca

Tamar maruaSvili

qveyanaSi mimdinare evrointegraciisa da globalizaciis procesebSi Tsu-isstudentebic aqtiurad arian Cabmulni. isini saerTaSoriso studentur organiza-ciebTan TanamSromlobiTa da am organizaciebSi gawevrianebis didi surviliT ariandainteresebulni. maT, ra Tqma unda, Tsu-is xelmZRvaneloba da studenturiTviTmmarTvelobac aqtiurad uWers mxars. studentTa aseTi iniciativa marTlacrom misasalmebeli da angariSgasawevia, radgan isini xval Cveni qveynis ganviTarebisuSualo organizatorebi gaxdebian. erT-erTi warmatebuli studenturi iniciativisSesaxeb mogviTxrobs Tsu-is iuridiuli fakultetis III kursis studenti, studen-turi TviTmmarTvelobis vice-prezidenti irakli samxaraZe, romelic Tsu-isiuridiuli fakultetis oTx studentTan erTad germaniis qalaq niunbergSiimyofeboda, vizitis mizani ki gaxldaT saqarTvelos gawevrianeba evropis iuriststudentTa asociaciaSi (ELSA – European Law Students’ Association).

asociacia awarmoebs evropaSi mim-dinare procesebSi studentebis aqtiurCabmas da evropis masStabiT saerTaSorisoimitirebuli procesebis mowyobas.

aqve minda aRvniSno, rom ama Tu im qvey-nis pirvelive ganacxadiT asociaciaSigawevrianeba TiTqmis SeuZlebelia, raSicCven namdvilad gagvimarTla.

_ es privilegia ram ganapiroba?_ albaT, Cveni warmateba Cveni qveynis

statusma, saqarTvelosa da qarTveli stu-dentebis mimarT keTilganwyobam ganapiro-ba... asociaciaSi oficialurad 1 noembersgavwevriandiT, rasac win uZRoda qarTv-el student-iuristTa saqmianobis prezen-tacia. saqmiani viziti germaniaSi 26 oqtom-bridan 3 noembramde gagrZelda.

_ qarTuli delegacia sakmaod war-momadgenlobiTi iyo da sakmaod momza-debulic...

_ aqedan iuridiuli fakultetisxuTi studenti wavediT: dimitri saZa-gliSvili, salome qavTaraZe, uCa Zi-mistaSvili, zinaida CxaiZe da me, rogorcam delegaciis xelmZRvaneli. prezenta-ciaze warmovadgineT Cveni studenturiorganizaciis ZiriTadi aspeqtebi, samo-mavlo gegmebi. minda giTxraT, rom Cvenida ELSA-s ZiriTadi miznebi absolutur-ad daemTxva erTmaneTs. ELSA-s oficial-uri wevri gaxda Tsu-is studenturiTviTmarTveloba, radgan aplikantiswored es organizacia iyo. rodesac stu-dent-iuristTa organizacia daarsdeba,igi sruliad damoukidebeli iqneba, Tum-ca Cvens yvelaze aqtiur mxardamWerad,ra Tqma unda, Tsu-is studenturi TviT-

marTveloba darCeba. mxardaWeris sur-vili meriis axalgazrdulma departa-mentmac gamoTqva. gvexmarebian sxvadasx-va iuridiuli firmebi, aseve, saxalxodamcvelis instituti. axlo momavalSivapirebT axlad Seqmnili organizaciisprezentacias.

am asociaciaSi Cvens gawevrianebasELSA-s 26 wevrma qveyanam dauWira mxari.swored amis Semdeg gakeTda oficialurigancxadeba, rom ELSA-s saqarTvelosiurist studentTa organizaciis saxiTkidev erTi wevri Seemata da 35 wevrisnacvlad, asociacia 36 mokavSires gaaer-Tianebs.

ianvris Sua ricxvebisTvis igegmebaELSA-saqarTvelos prezentacia, sadacmowveuli iqnebian ELSA-s xelmZRvanele-bi, romlebic iurisprudenciis kuTxiTaqtiurad Caebmebian saqarTveloSi mim-dinare procesebSi. minda xazgasmiTaRvniSno, rom asociacia apolitikuria,romelic finansur mogebazec ar iqnebagaTvlili.

ori dRis win evropelma kolegebmaevropis saerTaSoriso imitirebul pro-cesebSi monawileobis misaRebad migvi-wvies. mogexsenebaT, Cven am organizaci-is axali wevrebi varT, magram imedia, mas-Tan yvela mimarTulebiT aqtiurad vi-TanamSromlebT.

_ am organizaciaSi gawevrianeba mx-olod bakalavrebs SeuZliaT Tu magis-trantebsa da doqtorantebsac?

_ asociaciaSi gawevrianeba mTelisaqarTvelos masStabiT rogorc studen-tebs, aseve, axalgazrda iuristebsacSeuZliaT. am mxriv SezRudva ar arse-bobs. es studenturi organizaciaa,romelic Tsu-is wiaRSi Caisaxa. am asoci-aciis gamocdilebis gaziareba da RonisZ-iebebSi monawileoba aamaRlebs studen-tis profesionalur dones da xels Seu-wyobs mis maRalkvalificiur specialis-tad Camoyalibebas. anu es aris saukeTe-so placdarmi karieruli winsvlisTvis.

_ Tqveni organizaciis uaxloesmiznebze ras gvetyvi?

_ pirveli amocana, ra Tqma unda, ax-lad Seqmnili organizaciis prezentaci-is maRal doneze Catarebaa. amis Semdeg,vapirebT saswavlo vizitebis organize-bas, romelic ara marto treningebs,aramed sxvadasxva qveynis kulturulikuTxiT gacnobasa da studentTa daax-loebasac iTvaliswinebs.

ELSA-saqarTvelos prezentacia Cvenspirvel stady vizit-s daemTxveva, Semdeg ig-egmeba ucxoeli studentebis, Tanamo-azreebis stumroba saqarTveloSi. yovelwels ELSA irCevs Tavis `saerTaSorisofokuss~, anu ra sakiTxebze iqneba orien-tirebuli asociaciis saqmianoba wlis gan-mavlobaSi. wels aqtualuria inteleqtu-alur sakuTrebasTan dakavSirebuli sak-iTxebi, amdenad Cveni pirveli vizitisasswored am Temis irgvliv gveqneba sauba-ri...

_ vin iyo germaniaSi saqmianivizitis finansuri mxardamWeri?

_ es gaxldaT Tsu-is iuridiulifakultetisa da studenturi TviT-marTvelobis erToblivi proeqti, anu esorganizacia universitetis wiaRSi daiba-da. minda TanadgomisaTvis didi madlobagadavuxado Tsu-is reqtors giorgi xu-buas, Tsu-is administracias, iuridiulifakultetis dekanis movaleobis Sem-srulebels irakli burduls da, bune-brivia, studenturi TviTmarTvelobisprezidents giorgi SamaTavas.

Page 10: 1-4 - tsu.ge sul.pdf · mavals am procesebis sruly-ofilad warmarTvaSi xedaven. pirveli gverdidan studentis motivaciasac zrdis. profesiuli organizaciis mier aRiarebuli specialisti

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge10

gazeT `Tbilisis universitetsa~ da Jurnal`pirvel sityvas~ Soris urTierTTanamSromlobis

memorandumi gaformda

universitets giorgi axvledianispiradi biblioTeka gadaeca

SurTxia beroSvili

Tamar maruaSvili

m e d i am e d i am e d i am e d i am e d i a

studentur enTuziazms bevriskeptikurad uyurebs da Tvlis, romstudentebis mier wamowyebuli saqmisbolomde miyvanas materialur-teqnikuri mxardaWera sWirdeba.Tumca, realurad, sadac enTuziazmi,mizandasaxuloba da studenturiSemarTebaa, iq es problemebi ukvemeorexarisxovania! amis naTelidadasturebaa studenturi periodu-li gamocemis `pirveli sityvis~meore nomris samzeoze gamoCena...

studenturi Jurnalis daarsebis sulis-Camdgmeli, iniciatori da redaqtoria Tsu-is socialur da politikur mecnierebaTafakultetis II kursis studenti TeonalavrelaSvili.

Jurnali `pirveli sityva~ akademiuri xa-siaTis gamocemaa. redaqcia TiToeul stu-dents aZlevs sakuTari SesaZleblobebis gam-ovlenisa da inteleqtualuri codnis amaR-lebis saSualebas.

Tsu-is reqtorma giorgi xubuam pirvelinomris prezentaciaze aRniSna: ̀ radgan am Ju-rnalis gamocemis iniciatorebi swored stu-dentebi arian, es, ukve, TavisTavad, garan-tiaa imisa, rom igi iqneba marTali sityvisada gulwrfeli azris tribuna... me visurveb-di iseT Jurnals, romelic gemovnebis maRalstandartebs daamkvidrebs jer sauniver-siteto sazogadoebaSi, Semdeg ki ufro far-To auditoriaSi~...

Jurnali marTlac xelmZRvanelobs prin-cipiT: simarTle, obieqturoba, principulo-ba, axalgazrdebis namdvili mecnieruli dasulieri Rirebulebebisken Semobruneba! amprincipebis erTgulebis naTeli magaliTiaJurnalis meore, e.w. specnomeri, romelicqveyanaSi cota xnis win, rusuli agresiis Sed-egad datrialebul movlenebs exeba.

`qveyanaSi ganviTarebuli movlenebisgamo gadavwyviteT, Jurnalis specialurinomeri migveZRvna universitetisTvis, sa-zogadoebisTvis, Cveni qveynisTvis. axal-gazrdebma Cveni sityva vTqviT, Cveni naazre-vi davwereT, Cveni grZnobebi gadmoveciT.

Jurnalis aRniSnul nomerSi gTavazobTeqspertTa statiebs, interviuebs, student-Ta Sexedulebebs... vfiqrobT, obieqturadgavaSuqeT momxdari, rac iqneba erT-erTiZlieri argumenti informaciul omSi gamar-jvebis mosapoveblad.

dRes Cven yvela erTad davdeqiT saqarT-velos dasacavad, Cveni qveynis keTildReobismisaRwevad. qarTveli eris umTavresi Rire-buleba xom erTianobaa. Jurnali ̀ pirveli si-tyva~ madlobas uxdis qarTvel xalxs erTsu-lovnebisTvis, madlobas uxdis universite-tis administracias, profesor-maswavle-blebsa da studentebs devnilTa dasaxmare-blad gaweuli didi wvlilisTvis~, _ wers Ju-rnalis winasityvaobaSi redaqtori TeonalavrelaSvili.

Jurnalis meore nomris prezentaciaSedga 20 oqtombers Tsu-is ivane javaxiSvi-lis saxelobis auditoriaSi, ramac didi in-teresi gamoiwvia ara marto studentebSi,aramed profesor-maswavleblebSic. es inter-esi Jurnalis meore nomris Tematikamac ga-napiroba. gamocemaSi ixilavT interviuebsqarTvel da ucxoel eqspertebTan, polito-logebTan, msoflio sazogadoebis reaqciasada gamoxmaurebebs, aseve, im studentebisnaazrevs, vinc agvistos movlenebis uSualomonawile iyo.

`marTalia, es Jurnali cxel gulzea daw-erili (masalebi xom swored agvistos dReebSigrovdeboda), magram igi Tavis sityvas maincambobs. studentebi cdiloben obieqturi su-raTis Seqmnas. es Jurnali SeiZleba aRviqvaT,rogorc qveyanaSi ganviTarebul movlenebzepasuxebis Ziebis dasawyisi. marTalia, aq mov-lenebis emociuri Sefasebaa, magram imedimaqvs, rom Jurnali ̀ pirveli sityva~ am sakiTx-

ebis ganxilvas gaagrZelebs. migvaCnia, romwamoWril kiTxvebze obieqturi pasuxisgacemazea damokidebuli Cveni qveynis momava-li~, _ ganacxada politikis mecnierebaTadoqtorma malxaz macaberiZem, romelic Ju-rnalis furclebze Zalian sainteresodsaubrobs ruseT-saqarTvelos omis mizezeb-sa da Sedegebze.

`minda gavixseno agvistos daZabuli dRee-bi, rodesac momxdariT yvelani SeSfoTe-bulni viyaviT. Teona da misi Tanamoazreebifiqrobdnen imaze, rom TavianTi saTqmelixmamaRla eTqvaT, daeweraT imaze, rac xdebo-da samSobloSi! am Jurnals hqvia ̀ pirveli si-tyva~ da gamodis pirvel qarTul univer-sitetSi... Tqven bednierebi xarT, Tqveni moR-vaweoba aq rom daiwyeT. albaT, gacnobiere-bulic gaqvT pasuxismgeblobisa da valde-bulebis tvirTi Tsu-is winaSe. gisurvebT, romgqondeT faqtebis obieqturad Sefasebisa dakritikuli analizis unari. me didi siam-ovnebiT davelodebi im dRes, rodesac rome-lime Tqvengani xelisuflebaSi mova da argaimeorebs im Secdomebs, ramac am dRemdemogviyvana. mjera, rom Tqven gaiyvanTsaqarTvelos im farTo gzaze, rasac evro-pisken mimavali gza hqvia~, _ ase mimarTa stu-dentebs Tsu-is istoriis mecnierebaTa pro-fesorma ia xubaSvilma, romelmac bevri sain-tereso rCeva misca enTuziast, araprofe-sional Jurnalistebs.

Jurnal ̀ pirveli sityvis~ Semomqmedni ar

apireben mxolod TanatolebTan TanamSrom-lobas. redaqciis mizania Tsu-is partniorucxour universitetebTan urTierToba,qarTvel da ucxoel studentebs Soris azr-Ta gacvlis xelSewyoba. gamravalferovnde-ba, aseve, Jurnalis Tematikac. noemberSi gam-ova misi literaturuli damateba, sadacstudentTa Semoqmedeba iqneba warmodgenili.

aRsaniSnavi da misasalmebelia is faqtic,rom Jurnal ̀ pirvel sityvasa~ da gazeT ̀ Tbili-sis universitets~ Soris, aseve Jurnal ̀ pirvelsityvasa~ da gazeT "TSU TIMES"-s Soris gaform-da urTierTTanamSromlobis memorandumi. mxa-reebi Tanxmdebian, rom Seqmnan Tavisufali stu-denturi SemoqmedebiTi garemo da am mizniT,erToblivad ganaxorcielon Tematuri RonisZ-iebebi, axalgazrduli iniciativebi, moawyon`mrgvali magida~ sazogadoebrivi cxovrebisyvela aqtualuri sakiTxis irgvliv.

gazeT `Tbilisis universitetis~ redaq-torma nino kakuliam studentur gazeTebT-an TanamSromlobis didi survili gamoTqva dadasZina, rom Tbilisis universitetis wiaRSiyvelaze mTavaria is, Tu ras fiqrobs studen-ti, ra pozicia aqvs mas da Tavisuflebis raxarisxs atarebs misi Semoqmedeba...

Tanatolebis gverdSi dgomasa da sain-tereso proeqtebis, Sexvedrebis, sajaro dis-kusiebis erToblivi ZalisxmeviT ganxor-cielebaze saubrobda gazeT "TSU TIMES"-is re-daqtori arCil kaikaciSvilic.

`pirveli sityva~ mzad aris iTanamSrom-los TiToeul studentTan, yvela axalgazr-dul gamocemasTan, romelic sasikeTodwaadgeba Jurnalistikis sapasuxismgeblogzaze Semdgar studentur debiuts.

prezentaciis bolos saredaqcio sabWoswevrebma madloba gadauxades Tsu-is admin-istracias gaweuli daxmarebisTvis da imedigamoTqves, rom enTuziast studentebs namd-vilad gamouCndeba gverdSi mdgomi, romelicmaT STagonebas frTebs Seasxams da daexmare-ba sauniversiteto sivrceSi Rirseuli adgi-lis damkvidrebaSi.

mogexsenebaT, rom mkiTxvelis ndobisa dasiyvarulis mopoveba advili ar aris... mkiTx-velis gulebisken mimaval gzas mxolod sima-rTlis msaxureba da samSoblos uangaro siy-varuli gvapovninebs.

rogorc Jurnalis redaqtori Segvax-senebs: ̀ erTxel ruzveltma Tqva: ̀ ar SeiZle-ba, arsebobdes ufro keTilSobiluri mizezi,vidre imuSao da iRvawo mSvidobisa da sa-marTlianobisTvis~. Cvenc vmuSaobT, viRwviTda Cveni mciredi wvlili Segvaqvs saqarTve-los Rirseuli momavlis SeqmnaSi", _ aRniSnaTeona lavrelaSvilma.

giorgi axvledianis yvelaze didi simdi-dre wlebis manZilze mopovebuli unikaluriwignebi da piradi arqivia, romelic qalbato-ni lalas gadawyvetilebiT, ivane javaxiSvi-lis saxelobis Tbilisis saxelmwifo univer-sitets gadaeca.

saxli, romelSic TiTqmis saukunea,araferi Secvlila, muzeums mogvagonebs. ga-crecil, gaxamebul sufraze gaSlili nati-fi yavis finjaniT mirTmeuli yava da mog-onebebi mamaze _ aseTi iyo giorgi axvledi-anis piradi biblioTekis miReba-CabarebisuCveulo ceremonia, romelsac Tsu-is human-itarul mecnierebaTa fakultetis dekanismovaleobis Semsrulebeli darejanTvalTvaZe, iuridiuli departamentis xe-lmZRvaneli lela beniZe da sazogadoebasTanurTierTobis samsaxuris xelmZRvaneli makasexniaSvili daeswrnen.

darejan TvalTvaZem qalbaton lalasuniversitetis xelmZRvanelobis saxeliTmadloba gadauxada aseTi didi saCuqrisTvis

da aRuTqva, rom giorgi axvledianis danato-vars universiteti saTanadod gaufrTx-ildeba.

`qalbatonma elenem jer kidev erTi wliswin gamoTqva survili biblioTekis gadmoce-masTan dakavSirebiT. maSin mas universitetisreqtorTan, baton gia xubuasTan erTad Sevx-vdiT, vesaubreT da xelSekrulebis gaforme-baze SevTanxmdiT. man uangarod gadmosca eswignebi universitets. Tsu-is humanitarulmecnierebaTa fakultetis biblioTekaSi,universitetis garemontebis Semdeg, batonigiorgis wignebisTvis specialuri adgiligamoiyofa warweriT: ̀ akademikos giorgi axv-ledianis piradi biblioTeka~. universitetsmarTebs am memkvidreobis patronoba. giorgiaxvlediani xom misi erT-erTi damaarsebelia.dRemde yvela studentma icis misi saxeli,gansakuTrebiT filologiis fakultetze.Cven axlac gvaqvs giorgi axvledianis saxelo-bis kabineti, sadac ganTavsebulia Cvens mierSegrovebuli wignebi. axla saSualeba gveZl-eva, rom misi biblioTeka kidev ufro gavafar-TooT", _ aRniSna qalbaton elene (lala) ax-vledianTan saubarSi darejan TvalTvaZem.

biblioTekisa da piradi arqivis miReba-Cabarebis aqti oficialurad Tsu-is iurid-iuli departamentis ufrosma lela beniZemgaaforma.

lela beniZem, darejan TvalTvaZem damaka sexniaSvilma qalbaton elenes Tanxas-Tan erTad saCuqrad gadasces universitetissaiubileo TariRTan dakavSirebiT gamoce-muli wigni _ ̀ universiteti-universitas~ dagazeTi `Tbilisis universiteti~. rogorcqalbatonma darejanma ganacxada, am JestiTuniversitetma mxolod simbolurad gamoxa-ta Tavisi pativiscema universitetis erT-erTi damaarseblis qaliSvilisadmi.

qalbatoni elene universitetis Tanam-Sromlebs gaumaspinZlda da maTTan saubarSigiorgi axvledianis piradi cxovrebis zogi-erTi detalic siamovnebiT gaixsena.

`mamam xarkovSi daamTavra universiteti.am wignebis umetesoba man ruseTSi SeiZina. sx-vaTa Soris, mas sicocxleSive undoda am bib-lioTekis universitetisTvis gadacema, ma-gram ratom ver moaxerxa, CemTvis ucnobia.

amitom mis survils axla me aRvasruleb", _ganacxada elene axvledianma.

qalbatonma lalam RimiliT aRniSna, rommas swored imitom Searqves zedmetsaxeli,rom igi xSirad mxatvar elene axvledianSiereodaT.

`mama Zalian saintereso pirovneba gaxl-daT. misTvis yvelaferi iyo universiteti daTavisi saqme. erTma cnobilma baltiispire-lma profesorma uTxra: _ Tqven iseT did sa-muSaos xarT SeWidebuli, ojaxi TqvenTviszedmeti tvirTiao. marTlac, mas pirad cx-ovrebaSi ar gaumarTla. deda ukraineli iyo,romelic mamas naTesavebma ar miiRes. sab-olood isini erTmaneTs daSordnen. am ambavsZalian ganvicdidi~, _ gviambo qalbatonmalalam.

saintereso iyo, rogor Sexvda giorgi ax-vlediani axalgazrdobaSi stalins. `erTxelmamam me da Cemi meuRle ziCis quCaze wagviyva-na da erT saxlSi patara oTaxi gvaCvena. Sem-deg mogviyva, rogor Sexvda am saxlSi iosebjuRaSvils da rogor ikamaTes maT politika-ze. stalins misTvis uTqvams: Zalian Wkvianiaxalgazrda xar, magram Seni adgili poli-tikaSi ar aris, sjobs, mecnierebas gahyveo.ramdenime wlis Semdeg giorgi axvledianistalinis erT-erTi wignis redaqtorad mii-wvies. rodesac stalins misi gvari waukiTx-avs, uTqvams, me es pirovneba vici, Cven erTma-neTs SevxvedrivarTo", _ gaixsena CvenmamaspinZelma. qalbaton lalas isic kargadaxsovs, akademikos Ciqobavas rogor gadaarq-va saxeli mamamisma, romelmac benediqtesnacvlad arnoldi daarqva.

giorgi axvledianis qaliSvili dResacmogonebebiT cxovrobs da mamis danatovariTamayobs.

cnobili qarTveli enaTmecnieris, akademikos giorgi axvledianis qaliSvili,elene (lala) axvlediani veraze, elene axvledianis quCaze, mamiseul saxlSicxovrobs. am saxlSi TiToeuli nivTi relikviaa, rac ukve istoriuli warsuliskuTvnilebas warmoadgens. didi mecnieris piradi nivTebi TiTqmis xeluxlebladawyvia imave adgilze, sadac mis sicocxleSi ewyo. qalbatoni lalasTvis maTTvisxelis Sevleba warsulTan Sexebaa. oTaxSi dgas saweri magida, romelTanac didimecnieri muSaobda, magidaze devs Zveli kalendari, marmarilos samelne da kalmis-tari... kedlebs cnobili mxatvrebis, maT Soris, qalbatoni lalas sexniis, mxatvarelene axvledianis naxatebi amSvenebs. iqvea indoeTSi mogzaurobis dros SeZeniliminiaturebi... Rrmad moxucebul qalbatons warsuli cxadad axsovs, mogonebebimisTvis tkivilad qceula, magram, amjerad, misi yvelaze didi sazrunavi mainc isaris _ vin mouvlis momavalSi mamis memkvidreobas.

saCuqari

Page 11: 1-4 - tsu.ge sul.pdf · mavals am procesebis sruly-ofilad warmarTvaSi xedaven. pirveli gverdidan studentis motivaciasac zrdis. profesiuli organizaciis mier aRiarebuli specialisti

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 11

gamofena patriarqis moRvaweobisukeT gacnobas isaxavs miznad

`sinaTle simarTlea!~ _ rezo CxeiZisaxali filmis mTavari mesiji

SurTxia beroSvili

x elo v n e b ax elo v n e b ax elo v n e b ax elo v n e b ax elo v n e b a

6 noembers ivane javaxiSvilissaxelobis Tbilisis saxelmwifouniversitetis pirveli korpusisfoieSi uCveulo gamofena gaixsna.RonisZieba, romelic sruliadsaqarTvelos kaTolikos-patriarqisaRsaydrebis 31 wlisTavs mieZRvna,`wmidaTa kvirikesa da ivlitas taZris~dekanozis mama giorgi yifSiZisa daTsu-is studenturi TviTmmarTvelo-bis organizebiT gaimarTa. banerebzegamoifina patriarqis moRvaweobisamsaxveli fotoebi, agreTve gamonaTq-vamebi misi epistoleebidan. student-ebma da profesor-maswavleblebmanaxes video rgolebi: `mitovebuliyvavilebi~, `naTeli bnelSi~, `Sen xarqarTveli~.

pirveli korpusis foieSi daidgayuTi, romlis meSveobiTac nebismiermsurvels saSualeba hqonda, patriar-qisTvis Tavisi milocva gaegzavna.

`wmidaTa kvirikesa da ivlitas taZris~dekanozis mama giorgis iniciativiT ase-Ti gamofena pirvelad gasul wels qar-vaslaSi moewyo, ramac sakmaod didi re-

zonansi gamoiwvia. `mindoda, es gamofenastudentebsac enaxaT. banerebze uwmid-esis is gamonaTqvamebi davwereT, romel-ic dRes Zalian aqtualuria. am ideis ganx-orcieleba universitetis reqtoris gi-orgi xubuasa da Tsu-is studenturiTviTmmarTvelobis Tavmjdomaris gior-gi SamaTavas xelSewyobiT SevZeliT. mo-mavalSi survili gvaqvs, aseTive gamofe-na saqarTvelos yvela umaRles saswav-lebelsa da skolaSi movawyoT~, _ ga-nacxada mama giorgim.

video rgolebSi, romlis avtori de-kanozi giorgi yifSiZea, asaxulia wmida-Ta kvirikesa da ivlitas mrevlis fexiTmsvleloba wminda samebis sakaTedrotaZarSi, romelSic mrevlma wmidaTa kvir-ikesa da ivlitas da, aseve, wmida giorgisxatebi gadaasvena. aRsaniSnavia, rom xate-bi mama giorgis meuRlem, xatmwerma ma-dona lanCavam dawera. misive Seqmnilialeqsi `Sen xar qarTveli~, romelic`patrinotis~ konkursze aJRerda.

`uwmidesma Tavisi cxovrebiTa daufalTan siaxloviT Zalian bevri gaake-Ta da kidev bevrs gaakeTebs saqarTvelo-sTvis~, _ ganacxada studentebTansaubrisas mama giorgim. sruliad saqarT-velos kaTolikos-patriarqi erT-erTepistoleSi Tavis misiaze saubrobs. igiwers: `mZimea jvari kaTolikos-patriar-

qisa. roca Cemi kurTxeva Sedga, CemTanmovida erTi morwmune adamiani da miTxra:`patriarqoba metad mZimea da Sen gWird-eba zeciuri Semweoba Cveni winaprebisa,Cvens mefeTa da dedofalTa, kaTolo-kos-patriarqTa, mRvdelmTavarTa da wmi-da mamaTa daxmareba. ai, Tu Sen maT moix-senieb, isinic mogixsenieben da Segewevi-an~.

sagulisxmoa patriarqis sxva mo-sazrebac: `dRes Cvens qveyanas mZime gan-sacdeli aqvs. zogierTi adamiani saso-warkveTilebaSi vardeba. ase ar SeiZle-ba. sasoeba mudam unda gvqondes. saqa-rTvelo mudam iyo gansacdelSi, magrammudam gamodioda umZimesi mdgomareo-bidan. yovladwmida RvTismSobeli dedamudam Seeweva saqarTvelos. ar SeiZle-ba, rom daeces an moispos yovladwmidaRvTismSoblis xvedri qveyana. veravi-Tari mteri ver sZlevs saqarTvelos, im-itom, rom yovladwmida RvTismSobeliifaravs mas~.

sruliad saqarTvelos patriarqisilia meores aseT Segonebebs bevrjergaumxnevebia qarTveli eri. misasalmebe-lia, rom mama giorgis iniciativam, romel-ic patriarqis moRvaweobis ukeT gac-nobas isaxavs miznad, saxelmwifo univer-sitetSi didi interesi gamoiwvia.

`wuTisofeli xanmoklea, xe-lovneba ki maradiuli", _ iTqvareJisor rezo CxeiZis axali filmis_ `qristes saflavze danTebulisanTelis~ Cvenebaze, romelic 26oqtombers Tbilisis saxelmwifouniversitetis ivane javaxiSvilissaxelobis darbazSi gaimarTa.filmma, romelic ekranebze jer argamosula, mowveuli stumrebisa dastudentebis maRali Sefasebadaimsaxura.

postsabWoTa sivrceSi rezo CxeiZeerTaderTi reJisoria, romlis mTavargmirs _ jariskacis mamas sicocxleSiveZegli daudges. misi Semoqmedebis war-matebis erT-erTi `saidumlo~ is aris,rom yoveli filmi mxatvruli sima-rTliT gamoirCeva. `cxovreba don-kixo-tisa da sanCosi~, `Rimilis biWebi~, `nerge-bi~, `maia wyneTeli~, `Cveni ezo~, `magdan-as lurja~, _ es arasruli CamonaTvaliaim filmebisa, romlebic qarTvelma may-urebelma Seiyvara da maT dRemde siam-ovnebiT uyurebs.

80 wlis reJisorma mayureblis aRfr-Tovaneba axlac moaxerxa da Tavisi film-isTvis iseTi Tematika SearCia, romelicaqtualurobasTan erTad qarTvelebi-sTvis sakmaod mtkivneul problemas Se-exeba _ ra gziT unda iaros qarTvelmaerma.

filmis mTavari gmiri _ luka bagra-tioni qarTvel mefeTa pirdapiri STa-momavalia. igi axalgazrda msaxiobia, rom-lisTvisac cxovrebaSi mTavari karier-

aa. igi ierusalimSi mamakacis saukeTesorolis misaRebad miemgzavreba. wminda mi-waze moxvedrili luka mixvdeba, rom cx-ovrebaSi sul sxva misia aqvs da qristessaflavze anTebuli sanTlissaqarTveloSi Camotanas cdilobs. amrTul da winaaRmdegobebiT aRsavse gza-ze man kaTarzisi ganicada da ukve gan-wmendilma SeZlo Tavisi xalxisTvis rw-menis dabruneba. filmi optimisturadmTavrdeba _ mTavari gmiri yvelasirTules gadalaxavs da is didi sinaTle,romelic qristes saflavze anTebul san-Tels axlavs, saqarTveloSi Semova.

films maRali Sefaseba misces kriti-kosebma da xelovnebaTmcodneebma.

`es aris unikaluri SemTxveva ara mar-to qarTuli kinos istoriaSi, aramedmsoflio masStabiTac, rodesac 80 wlisreJisorma aseTi rTuli struqturis daamasTan, maRalzneobrivi filmi gadaiRo.

aravisTvis saidumlo ar aris, rom

dRes saqarTveloSi ekonomikurze metadzneobrivi krizisia, romelmac yvela sf-ero moicva. am filmma dagvanaxa, Tu raZnelia rwmenis SenarCuneba, misi dacva.gamokveTili metafora: `sinaTle sima-rTlea!~ _ filmis mTavari mesijia.

didi madloba baton rezos im Semo-qmedebisTvis, romelic yovelTvis pa-triotuli iyo, TviT sabWoTa totali-taruli sistemis periodSic~, _ ganacx-ada kritikosma vasil kiknaZem.

`filmi `qristes saflavze danTebu-li sanTeli~ qristianuli azrovnebis ni-muSia", _ aRiniSna prezentaciaze. rezoCxeiZes axalgazrda reJisori lela wifu-riac miesalma da is dro gaixsena, rode-sac igi kinostudia `qarTul films~ xe-lmZRvanelobda.

`ra kargi iqneboda, oci wliTufrosebi rom viyoT! am ucnaur survilsTavisi obieqturi mizezi aqvs: _ ocdax-uTi wlis win, rodesac batoni rezo ki-nostudia `qarTuli filmis~ direqtorigaxldaT, gadauWarbeblad SemiZlia vTq-va, rom qarTuli kino postsabWoTasivrceSi gamorCeuli iyo. ar daijeroT,rom konostudias rodesme didi biujetihqonda, magram im Taobis adamianebs kar-gad axsovT, raoden didi saSualeba ar-sebobda imisaTvis, rom reJisorebs Ta-vianTi Canafiqri srulfasovnad ganex-orcielebinaT~, _ aRniSna lela wifu-riam.

filmis Sesaxeb Tavisi azri gamoTqvesuniversitetis profesor-maswavlebleb-ma: irakli braWulma, damana meliqiSvimada sxvebma.

rezo CxeiZem universitetSi Sekre-bil sazogadoebas gadamRebi jgufis sax-eliT madloba gadauxada da filmis Se-

ivane javaxiSvilis saxelobisTbilisis saxelmwifo universitetSikidev erT saintereso iniciativasCaeyara safuZveli. ̀ literaturulisaxelosnos~ xelmZRvanelis, poetqeTevan Sengelias iniciativiT ganxor-cieldeba literaturuli saRamoebiscikli saxelwodebiT: ̀ mimdinareliteraturuli procesi da 2008 welsgamocemuli wignebi~.

am egidiT gamarTuli pirveli Semo-qmedebiTi saRamo axalgazrda poetis,

SurTxia beroSvili

qmnis istoria gaixsena. misi informaci-iT, filmis scenari, romelic Svedi mw-erlis Serman lagondes nawarmoebismixedviT amiran doliZem da sulikoJRentma daweres, ramdenime wlis ganmav-lobaSi Taroze ido. bolos filmis ga-daReba `mosfilmma~ iTava. `gadaRebebiegvipteSi, ruseTSi, ierusalimSi, kongo-Si, TurqeTsa da saqarTveloSi mimdinar-eobda, rac garkveul sirTuleebTan iyodakavSirebuli. Zalian didi mxardaWeragvqonda sapatriarqodan, piradad,saqarTvelos kaTolikos-patriarqisilia meores mxridan.konsultaciebs mamagiorgi gviwevda.bednieri var, rom film-ma dRis sinaTle ixila, Tumca misi qarTu-lad Targmna finansebis uqonlobis gamojer ver moxerxda~, _ ganacxada rezoCxeiZem.

universitetis reqtorma, profesor-ma giorgi xubuam reJisors madloba gada-uxada imisTvis, rom filmis prezentaciaswored universitetSi gaimarTa. reqtor-ma filmis mniSvnelobazec isaubra.

`vfiqrob, SemTxveviTi ar aris, romes filmi ekranze gamosvlamde univer-sitetSi aCveneT. am kedlebSi xom harmo-niulad aris Serwymuli awmyo da momava-li, tradiciuli faseulobebi da Tan-amedroveoba. bagrationis STamomavals,romelsac Tavisi xalxisTvis cecxli mi-aqvs, asocirdeba qarTuli saxelmwifoe-briobis ideasTan. iqneb imitomac gvi-Wirs, rom istoriis manZilze moxda wyve-ta (Cveni damoukideblobis dakargvasvgulisxmob) da axla didi gamocdis winaSedavdeqiT. Cven SegviZlia davamtkicoT,rom Zlieri eri varT. vinc am films nax-avs, yvelas gulSi dainTeba sanTeli rw-menisa, sanTeli imedis, siyvarulisa daerTgulebisa~, _ aRniSna giorgi xubuam.

qeTi doliZis poeziaSi kargad Cansmisi moqalaqeobrivi pozicia

guram rCeuliSvilis premiis laureatis,saqarTvelos mweralTa kavSirisa dapoeziis ordenis `marad axali qnaris~wevris qeTevan doliZis axali poeturikrebulis _ `konkias qoSi~ prezentaciasmieZRvna. Sexvedras universitetis `lit-eraturuli saxelosnos~ wevrebi, poete-bi, kritikosebi da qeTevan doliZis ax-loblebi eswrebodnen.

qeTevan doliZis wignis prezenta-ciaze saRamo poetma qeTi Sengeliam gaxs-na, romelmac avtors axali krebulisgamocema miuloca da damswre sazogadoe-bas axalgazrda poetis SemoqmedebiT gza-ze esaubra.

`qeTi doliZis poeziaSi kargad Cansmisi moqalaqeobrivi pozicia. aRsaniSna-

via, rom misi cxovreba da leqsebi Zalianhgavs erTmaneTs. is tkivili, rac man wleb-is ganmavlobaSi gadaitana, kargad Cans misSemoqmedebaSi. miuxedavad imisa, rom misicxovreba ia-vardiT mofenili arasdrosyofila, leqsebidan saocari siTbo da si-naTle iRvreba~, _ ganacxada qeTevan Sen-geliam da poets Tavisi leqsebis wakiTx-va sTxova.

krebulSi Setanilia poet vaJa oT-araSvilis recenzia, romelSic igi qeTe-van doliZes misi Taobis gamorCeul po-etad moixseniebs. `qeTis leqsebSi `Zvle-bamde Casuli sicive~ da `Sxamad da Zmrad~gadaqceuli cxovrebac didi gancdebis _sixarulisa da tragediis tkivilianianareklia. magram WeSmariti poezia gana

didi tkivilis gareSe iZerweba? ioli araa,dalxinebulma `wvela mTvaridan gamoiy-vano leqsis karaqi~. am sirTulis miuxe-davad poezia mainc RvTiuri netarebaa~,_ wers vaJa oTaraSvili.

qeTevan doliZes axali krebulisgamocema miuloces: Jurnalistma vanojafariZem, poetebma: daviT Semoqmedel-ma, nona giorgaZem da Temur CalabaSvil-ma.

qeTevan Sengelias TqmiT, saxelmwifouniversitetSi arsebuli `literaturu-li saxelosno~ uaxloes xanSi 2008 welsgamocemuli sxva wignebis prezentaciasacgamarTavs, rac studentebs TanamedrovepoetTa Semoqmedebis gacnobis saSuale-bas miscems.

SurTxia beroSvili

Page 12: 1-4 - tsu.ge sul.pdf · mavals am procesebis sruly-ofilad warmarTvaSi xedaven. pirveli gverdidan studentis motivaciasac zrdis. profesiuli organizaciis mier aRiarebuli specialisti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge12

ÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ

ÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉ

ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ

fÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉ

ÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×À

nino kakulia

maia toraZe

manana jurxaZe

lika petriaSvili

Tamar qavJaraZe

ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓ

ÂÀÌÆ.1ÂÀÌÆ.1ÂÀÌÆ.1ÂÀÌÆ.1ÂÀÌÆ.1

ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:

nodar belqania, gia maCabeli,

zaza firaliSvili,

vaxtang guruli,

nino CixlaZe, nana WiRlaZe,

nodar xaduri,

Temur nadareiSvili

22 10 34�

ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ? ÓÀÃ?ÓÀÃ?ÓÀÃ?ÓÀÃ?ÓÀÃ? ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?

britanelma astronomebma kosmosSi kidev

erTi varskvlavuri sistema aRmoaCines, romelic

mzis sistemas Zalian hgavs. mis centrSic varskvla-

via ganTavsebuli, irgvliv ki ori, daaxloebiT, iupiter-

isa da saturnis zomis planeta trialebs. mecnierTa

azriT, planetebi gacilebiT metia, Tumca yvelaze kar-

gad, jerjerobiT, mxolod es ori moCans. sent-endrius

universitetis profesoris martin dominikis azriT, es

aRmoCena udavod adasturebs, rom samyaroSi mzis siste-

mis msgavsi sistemebi gacilebiT metia, vidre aqamde iTv-

leboda da SesaZloa dedamiwis msgavsi planetac moiZeb-

nos. `amas mxolod dro sWirdeba~, - ganacxada profesorma.

dasavleT inglisis universitetSi (Universi-ty of West England) deiv makgoranis xelmZRvanelo-

biT Seiqmna `gulisxmieri~ roboti (Heart Robot), romel-

sac bavSvis saxe da `adamianuri emociebis~ aRqmis unari

aqvs. igi rbili plastikisgan aris damzadebuli, rac ro-

bots saSualebas aZlevs isunTqos, Tvalebi axamxamos

da muStebic ki mokumSos, roca raime ar moewoneba. mas

uyvars, roca exvevian da eferebian, am dros igi siam-

ovnebisgan Tavs da Tvalebs amoZravebs. robotis nervu-

li sistema xuTi miniaturuli kompiuterisgan Sedgeba.

es saSualebas aZlevs garegan stimulebs adekvaturi

reaqciiT upasuxos. robots moZravi kidurebisa da

Tvalebis garda gulic ki aqvs, romelic moferebisas

nela cems, xolo Tuki gaubrazdebi da uyvireb, gulis

cema sagrZnoblad uCqardeba.

msoflio enciklopediaSi _ `vikipedia~

statiebis raodenobiT aT milions gadascda.

rogorc cnobilia, es umsxvilesi saZiebo proeqti

aTasobiT moxalise avtoris SromiT iqmneba da yoveld-

Riurad misi baza ori aTasi statiiT ivseba. proeqtis

`ideurma mamam~ da fond `vikipediis~ mepatronem jim

ueilsma es proeqti 2001 wels inglisurenovani inter-

net-cnobaris, `nupedias~ bazaze Caifiqra. dRes ki `viki-

pedia~ statiaTa raodenobiT msoflios nebismier encik-

lopedias bevrad uswrebs. Jurnali Nature dainteresda

_ ramdenad eTanxmeba `vikipediis~ baza msoflio encik-

lopediebs da ramde-

nad maRalia Secdome-

bis albaToba. amis-

aTvis `vikipediisa~

da cnobili enciklo-

pediis `britanika~

leqsikonebi erTma-

neTs Seadares, Sec-

domebi gaaanalizes

da aRmoaCines, rom

orive leqsikonSi

TiTqmis erTnairi

raodenobis Sec-

domebi iyo. Nature-

s SekiTxvas, Tu

riT aris ganpi-

robebuli aseTi si-

zuste, pasuxi spe-

cialistebma gasces.

jer erTi, saits sakmaod

mkacri kontroli aqvs

dawesebuli da rac mTavaria,

konfliqtebis dasaregulireblad e.w. stiuardebi hyavT

aRmocenebuli. magram, umTavresi mainc `vikipediis~

struqturaa. arc erTi statia iq damoukideblad ar devs.

yoveli maTgani linkebiT uamrav sxva statiasTanaa dakav-

Sirebuli, rac sizustis garantias iZleva.

e g v i p t e l i

mecnierebi

faraon tutanha-

monis samarxSi aR-

moCenili ori mumi-

ficirebuli embrio-

nis dnm-is analizs

atareben. es ori, md-

edrobiTi sqesis em-

brioni, romelic xu-

Ti-Svidi Tvis iqneba,

tutanhamonis samarx-

Si misi gaxsnis dros,

1922 wels ipovnes.

egviptis siZveleTa

sabWos Tavmjdomaris

zahi hausis gancxa-

debiT, igegmeba em-

brionTa dnm-is tut-

anhamonis mumiis dnm-

Tan Sedareba, raTa

gairkves _ ra mizniT

iyo es embrionebi samarxSi moTavsebuli: imitom, rom

faraonis STamomavlebi iyvnen Tu simbolurad, raTa

faraons `im qveynadac axalSobiliviT ecxovra~. Segax-

senebT, rom istorikosebs tutanhamonis warmoSobis

Sesaxeb araerTgvarovani Sefaseba aqvT. erT nawils mi-

aCnia, rom igi merve dinastiis faraon ehnatonis vaJia,

romelic egvipteSi monoTeizmis danergvas cdilobda,

meore nawili ki Tvlis, rom igi naklebad cnobili fara-

onis Svili iyo. sayovelTaod cnobilia, rom tutanhamo-

ni merve dinastiis erT-erTi ukanaskneli faraoni iyo,

romelic areul xanaSi mefobda, maSin, roca monoTeizmis

ideam kraxi ganicada, Zalaufleba ki qurumTa xelSi ga-

davida da igi cxrameti wlis asakSi mokles. dResdReo-

biT iTvleba, rom tutanhamons STamomavloba ar dau-

tovebia, amitom egviptel mecnierTa analizma bevr sai-

dumlos SeiZleba axados farda.

`samsaxurSi gagviandeba? gafrindi!~ – ase-

Ti deviziT gamoitana glen martinma viskonsinSi

gamarTul Sou AirVenture Oshkosh-2008-ze axali safreni

aparati, romelsac `msoflioSi pirveli praqtikuli

daniSnulebis reaqtiuli zurgCanTa~ uwoda. Daily Tele-graph wers, rom martinis Teqvsmeti wlis vaJiSvilma hari-

sonma Slemi daixura da haerSi ise msubuqad aiWra, misi

Sekaveba mxolod orma Zlierma mamakacma SesZlo. Zravis

CarTvisTanave harisoni miwas sami futis simaRliT asc-

da da haerSi ormocdaxuTi wami ekida. martinis aparats

Jet Pack uwodes, misi meSveobiT saSualo wonis adamians

SeuZlia naxevar saaTSi 45 kilometri dafaros. sawvavis

sacavi, daaxloebiT, oc litr benzins itevs. 48 wlis ga-

momgonebeli, romelic aparatis gamogonebaze TiTqmis

sami aTeuli weli muSaobda, momavali wlidan mis gayid-

vas gegmavs. sacalo fasi ki, daaxloebiT, asi aTasi dola-

ri iqneba.

kompania Sharp-ma axali, ekologiuri, 26 diumi-

ani, Txevad-kristaluri televizoris modeli

warmoadgina. am saocrad Txel televizors, romlis si-

ganec mxolod ori santimetria, StefselSi SesaerTebe-

li sadeni saerTod ara aqvs, radgan mzis batareiT ikve-

beba, Tanac energoresursebi samjer ufro naklebi

sWirdeba, vidre Cveulebriv televizors. rodis gamoCn-

deba bazarze da ra eRireba aseTi televizori, kompaniis

warmomadgenels ar daukonkretebia. man mxolod aRniS-

na, rom potenciur myidvelad im 1,6 miliard adamians

miiCnevs, visac saxlSi eleqtroenergia saerTod ar aqvs.

dedamiwaze navTobis maragis SemcirebasTan

erTad mecnierebi sul ufro da ufro ufiqrde-

bian alternatiuli sawvavis Seqmnis ideas. erT-erT

aseT idead biologiuri sawvavi ganixileba, Tumca

ekologiis profesoris devid pimentelis azriT,

mcenareuli biomasebis gamoyeneba Txevadi sawvavis mis-

aRebad ekonomikurad gaumarTlebelia. magaliTad, si-

mindisgan Txevadi sawvavis miRebas 29%-iT meti energia

sWirdeba, vidre Tavad iZleva. amgvarad, misi gamoyeneba

calkeul SemTxvevebSi SeiZleba, magram mas Txevadi

sawvavis alternatiul saxeobad ver ganvixilavT. kolum-

biis universitetis profesori luis brusi ki darwmu-

nebulia, rom aseTi alternatiuli wyaro mzis energia

gaxdeba. `navTobs swored mze Secvlis, energousafrTx-

oebis problemasac gadaWris da msoflios stabil-

urobasac mianiWebs~, _ ganacxada man.

amasTanave, msoflio samecniero gonebas seriozulad

awuxebs azri, rom sawvavis alternatiul wyaroebs saso-

flo-sameurneo miwis didi farTobebi dasWirdeba. amis

gamo SeiZleba dedamiwaze totaluri SimSilobis prob-

lema warmoiSvas.

rogorc Cans, kompania Google-s konkurenti

gamouCnda. misma yofilma TanamSromlebma axali

saZiebo sistema Cuil Seqmnes, romelic Google-is Sesa-

Zleblobebs samjer aRemateba. axal saZiebo sistemas 121

miliard veb-gverds Soris SeuZlia Zebna, Sedegebs ekran-

ze ramdenime kolonad alagebs, SekiTxvas avtomaturad

aniWebs kategorias da pasuxs gacilebiT ufro swrafad

poulobs. am axal kompanias, romelsac 33 milioniani

dafinanseba aqvs, sul 10-15 kaci emsaxureba.

`gonebrivi Sroma Warbi kaloriebis miRebas da

fizikuri aqtivobis daqveiTebas uwyobs xels. in-

dustriul qveynebSi simsuqnis `epidemiis~ gavrcele-

ba mxolod amiT SeiZleba avxsnaT~, _ ganacxada kanadel-

ma mkvlevarma Jan-filip Sapum. ToTxmet moxalise stu-

dents man sami saxeobis aqtiuroba SesTavaza: mjdomare

dasveneba, teqstis kiTxva da misi dakonspeqteba da mex-

sierebisa da yuradRebis Semswavleli kompiuteruli

testebis gavla. TiToeuli aqtivoba 45 wuTi grZelde-

boda, ris Semdegac studentebs bufetSi wasvlas da sa-

surveli sakvebis miRebas sTavazobdnen. eqsperimentma

gamoavlina, rom studentebi teqstis dakonspeqtebis

Semdeg 203-iT, kompiuteruli testis gavlis Semdeg ki

253 kaloriiT met sakvebs moixmardnen, vidre dasveneb-

is Semdeg. realuri energodanaxarji ki inteleqtualuri

Sromis Semdeg mxolod sami kaloriiT izrdeboda. garda

amisa, moxalise studentebis sisxlis analizic Seiswav-

les da aRmoaCines, rom inteleqtualuri Sromis dros

sisxlSi glukozis iseTi rxevebi aRiniSneboda, rac das-

venebis dros ar iyo. mecnierTa azriT, mizezi swored es

iyo. Tavis tvins mxolod glukozis gamoyeneba SeuZlia,

inteleqtualuri Sromis dros maragi swrafad ixarjeba

da sakvebze moTxovnileba izrdeba. gasuqebis Tavidan

asacileblad specialistebi yvelas urCeven fizikuri

aqtivoba gazardon da sakvebis raodenoba gaakontrolon.