1ο εργαστήριο
TRANSCRIPT
MΥΚΗΤΕΣ: MΥΚΗΛΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ -
AΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - TΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Επιστήµης Φυτικής Παραγωγής
Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας
Εργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας4ο Εξάµηνο
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣï AÛË›ÌÂÈ· ÂflÌ·È Á ·ð¸ÍÎÈÛÁ ·ð¸ ÙÁÌ
Í·ÌÔÌÈ͸ÙÁÙ· ÛÙÁÌ Â͉fi΢ÛÁ φυσιολογικών, ‚ÈÔ˜ÁÏÈÍ˛Ì Í·È ÏÔÒÈ·Í˛Ì ‰ÈÂÒ„·ÛÈ˛Ì ÙÔı ˆıÙÔ˝. ¡ð¸ÍÎÈÛÁ, ÙÁÚ ÔðÔfl·Ú Á ‰È‹ÒÍÂÈ· Í·È Á ›ÌÙ·ÛÁ ÂflÌ·È ÈÍ·Ì›Ú Ì· ðÒÔͷΛÛÔıÌ ·Ù·Ófl·, ‰È·Ù·Ò·˜fi fi ‰È·ÍÔðfi ÙÁÚ Ê˘ÙÈÍfiÚ ‰Ò·ÛÙÁÒȸÙÁÙ·Ú ÙÔı ˆıÙÔ˝.
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Αίτια ασθενειών
Παρασιτικά αίτια• Μύκητες• Ωοµύκητες (Περονόσποροι)• Πρωτόζωα• Βακτήρια - Φυτοπλάσµατα• Ιοί
Μη παρασιτικά αίτια
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Μυκητολογικές ασθένειες
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Μύκητες• Ετερότροφοι-
µικροσκοπικοίµικροοργανισµοί
• ∆εν διαθέτουνχλωροφύλλη
• Στερούνται αµύλου αλλάσυνθέτουν γλυκογόνο
• ∆ιαθέτουν οργανωµένουςπυρήνες (ευκαρυωτικοί)
• Μυκήλια (νηµατοειδείςδιακλαδιζόµενες υφές)
• Παράγουν διαφόρωνειδών σπόρια
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Μύκητες• > 70.000 είδη µυκήτων• ~50 είδη µυκήτων προκαλούν ασθένειες στονάνθρωπο και ζώα
• > 10.000 είδη που προκαλούν σοβαρές ασθένειεςστα φυτά
• Παράγουν ένζυµα, αντιβιοτικά, οργανικά οξέα καιβιταµίνες
• Συµβάλλουν στην αποδόµηση της οργανικής ύληςστο φυσικό περιβάλλον
• Καλλιεργούνται για νωπή κατανάλωση (µανιτάρια).• Παράγουν τοξικές ουσίες γνωστές ως µυκοτοξίνες
(αλκαλοειδή, αφλατοξίνες, ωχρατοξίνες)Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας
Εργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
• Tο σώµα των µυκήτωνονοµάζεται θαλλός.
• Aποτελείται από λεπτάνηµάτια-σωλήνες πουλέγονται υφές µε ποικίλοπάχος, που κυµαίνεταιαναλόγως του είδους τουµύκητα από 2 –10 µ.
• Το σύνολο των υφώνονοµάζεται µυκήλιο.
• Oι υφές είναι διαφανείς µικροσωληνίσκοι πουπεριέχουν πρωτόπλασµα,οργανίδια και τυπικούςπυρήνες.
Μύκητες
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Τρόπος ανάπτυξης τηςµυκηλιακής αποικίας
• Η ανάπτυξη των µυκήτωνπου σχηµατίζουν υφές είναιακτινοειδής
• Η ακτινοειδής ανάπτυξηαπορρέει από– την µετακίνηση τουπρωτοπλασµατικού ρεύµατοςκαι των οργανιδίων προς τηνκορυφή
– και της διακλαδωτήςανάπτυξης των υφών
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Σύγχρονη ταξινόµηση των µυκήτων
• Βασίλεια– Πρωτόζωα– Χρώµιστα– Μύκητες
Ψευδοµύκητες
Πραγµατικοί Μύκητες
Πραγµατικοί µύκητες θεωρούνται εκείνοι που σχηµατίζουν µυκήλιο, δεν έχουν χλωροπλάστες και τα κυτταρικά τους τοιχώµατα περιέχουν γλυκάνες και χιτίνη.
Εγκάρσια διαφράγµατα ή septa• Η ύπαρξη ή µη χαρακτηρίζει
ένα µυκήλιο πολυκύτταρο ήκοινοκύτταρο
• Εξασφαλίζεται σταθερότητατων υφών
• Χαρακτηριστικό τωνµυκηλιακών υφών πολλώνµυκήτων
• Χωρίσµατα που φέρουνανοίγµατα για την επιλεκτικήδιακίνηση πρωτοπλάσµατος, οργανιδίων ή πυρήνων µεταξύτων κυττάρων
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Μυκηλιακές κατασκευές καιεξειδικευµένα όργανα των µυκήτων
• Σκληρώτια καιMικροσκληρώτια
• Pιζόµορφα• Mυκηλιακές Πλάκες
• Πλάκες συγκρατήσεως• Μυζητήρες• Ριζοειδή
”˜ÁÏ·ÙÈÍfi ·ðÂÈ͸ÌÈÛÁ ÛðÔÒflÔı (·),‚ηÛÙÈÍfiÚ ıˆfiÚ (‚), ð΋ͷÚÛı„ÍÒ·ÙfiÛÂ˘Ú („),ıˆfi ‰ÈÂÈÛ‰˝ÛÂ˘Ú (‰) Í·È ÏıÊÁÙfiÒ˘Ì (Â)
”˜ÁÏ·ÙÈÍfi ·ðÂÈ͸ÌÈÛÁ ÏıÊÁÙfiÒ˘Ì
Μυκηλιακές κατασκευές καιεξειδικευµένα όργανα των µυκήτων
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Αναπαραγωγή µυκήτων
• Σπόρια: αναπαραγωγικές κατασκευές
• Φέρονται σε εξειδικευµένες υφές και κατασκευές: καρποφορίες Υφή
Σπόριο
Καρποφορία
Καρποφορία
Σπόρια
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Σπόρια µυκήτων
• Αναπαραγωγικέςµονάδες
• Επιβίωση• Μόλυσµα• Βλάστηση και εξάπλωση του παθογόνου
• Βλαστικές υφές
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Αναπαραγωγή µυκήτων• Αναπαραγωγή µε αγενήή εγγενή σπόρια(µονοκύτταρα, δικύτταρα ή πολυκύτταρα)
• Οι περισσότεροι τωνµυκήτων αναπαράγονταικαι µε τους δύο τρόπους
Σπόρια &Υφές
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Αγενής αναπαραγωγή των µυκήτων• Στην αγενή αναπαραγωγή δεν έχουµε ένωσηπυρήνων αλλά µπορεί να γίνει µε• τεµάχιο µυκηλίου• σκληρώτια• ριζόµορφα• σπόρια
• Aπλές καρποφορίες αγενούς αναπαραγωγήςα) Kονιδιοφόροιβ) Σποριαγγειοφόροι
• Σύνθετες καρποφορίες αγενούς αναπαραγωγήςα) Πυκνίδιοβ) Aκέρβουλογ) Σωρό δ) Σποριοδόχειο
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Κονιδιοφόροι-Κονίδια
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Σπόρια αγενούς αναπαραγωγής1. Kονίδια2. Aρθροσπόρια3. Bλαστοσπόρια4. Zωοσπόρια5. Σποριαγγειοσπόρια
Σπόρια µυκήτων– Ξηροσπόρια: υδρόφοβη επιφάνεια και απελευθερώνονται
µε την πνοή του ανέµου– Μυξοσπόρια: περιβάλλονται από κολλώδειςυδατοδιαλυτές ουσίες και αποµακρύνονται από τιςκαρποφορίες τους µε διάφορες µορφές νερού
– Εφήµερα: έχουν µικρό χρόνο που κρατούν τη βλαστική τους ικανότητα (λίγες ώρες µέχρι λίγα 24ωρα)
– Υπνοσπόρια: κρατούν για πολύ καιρό τη βλαστική τους ικανότητα
– Απλανοσπόρια: παθητική κίνηση– Ζωοσπόρια: αυτόνοµη κίνηση – µαστίγια– Ενδογενή: παράγονται εσωτερικά σε καρποφορίες ή υφές– Εξωγενή: παράγονται εξωτερικά
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Είδη παρασιτισµού• Υποχρεωτικό Παράσιτο
– Οργανισµός που µπορεί να ζήσει µόνο ως παράσιτο σε βάροςζωντανών φυτικών κυττάρων
• Υποχρεωτικό Σαπρόφυτο– Οργανισµός που στερείται παρασιτικής σχέσης µε τον ξενιστήαλλά αναπτύσσεται και επιβιώνει σε νεκρά φυτικά υποστρώµαταή επιφανειακώς σε µελιτώδεις εκκρίσεις εντόµων ή σε εκκρίσειςτου ίδιου του φυτού
• Προαιρετικό Παράσιτο– Οργανισµός που ζει συνήθως µε σαπροφυτικό τρόπο αλλά σεορισµένα στάδια του βιολογικού του κύκλου ή κάτω απόορισµένες συνθήκες µπορεί να αναπτυχθεί και να επιβιώσει καιως παράσιτο
• Προαιρετικό Σαπρόφυτο– Οργανισµός που ζει συνήθως µε παρασιτικό τρόπο αλλά σεορισµένα στάδια του βιολογικού του κύκλου ή κάτω απόορισµένες συνθήκες µπορεί να αναπτύσεται εκτός του ξενιστήκαι να επιβιώνει και ως σαπρόφυτο
Φύλα Μυκήτων
• Ζυγοµύκητες• Ασκοµύκητες• Βασιδιοµύκητες• Αδηλοµύκητες
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Rhizoctonia solani
Σήψεις – τήξεις φυταρίωνΓεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας
Εργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Rhizoctonia solani
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Rhizoctonia solani
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Rhizoctonia solani
Rhizopus spp.
Μαλακές σήψεις σε φρούτα, λαχανικά, βολβούς
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Rhizopus spp.
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
•Σποριαγγειοσπόριο = µολυσµατικό σπόριο που παράγεται σε σποριάγγειο•Εγγενές σπόριο = ζυγοσπόριο
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Rhizopus stolonifer
Ζυγοσπόριο (εγγενές σπόριο)
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Σποριάγγεια (ατελής αναπαραγωγή)
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Σποριάγγειο µε σποριαγγειοσπόρια
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Rhizopus stolonifer
Rhizopus stolonifer
Sclerotium rolfsii
•Μυκήλιο σε βλαστούς • ∆εν παράγει σπόρια• Σκληρώτια•Μάρανση
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Σκληρώτια• Σκληρές µυκηλιακές κατασκευές• Συµπαγείς ψευδοϊστοί αποτελούµενοι από µικρό
(µικροσκληρώτια, 20-100 µm) ή µεγάλο (σκληρώτια, 1-10 cm) αριθµό υφών µε καθορισµένη ή ακαθόριστη διάταξη
• Φέρουν εξωτερικώς ψευδοπαρέγχυµα που περιβάλλει τοεσωτερικό προσέγχυµα
• Μαύρου ή σκούρου καστανού χρώµατος αποτέλεσµα τηςεναποθέσεως µελανίνης στα εξωτερικά των τοιχώµατα
• Έχουν ρόλο διατήρησης και διαιώνισης του παθογόνου• ∆ιακρίνονται από την ικανότητά των να επιβιώνουν για
µεγάλα χρονικά διαστήµατα λόγω της προστασίας πουεξασφαλίζεται από τις µονωτικές ιδιότητες της µελανίνης
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Sclerotium rolfsii
Sclerotium rolfsiiΓεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας
Εργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
• Συµπτώµατα– Σήψη - νέκρωση– Μαρασµός– Χλώρωση
• Σηµεία– Μυκήλιο– Σκληρώτια
ΣκληρωτινίασηSclerotinia sclerotiorum
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Sclerotinia sclerotiorum
ΣκληρωτινίασηSclerotinia sclerotiorum
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εργαστήριο ΦυτοπαθολογίαςΕργαστηριακές Ασκήσεις Γενικής Φυτοπαθολογίας
Αποθήκια