5802005L01h.indd 1 7/21/15 9:30 AM

คมอการจดกจกรรมหนงสออานนอกเวลา

วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง

ผจดพมพ

กลมพฒนาสอการเรยนร

ส�านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ ถนนราชด�าเนนนอก กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐

โทรศพท ๐ ๒๒๘๘ ๕๗๓๗ โทรสาร ๐ ๒๒๘๒ ๕๔๖๐

จ�านวน ๓๒,๐๐๐ เลม

พ.ศ. ๒๕๕๘

ISBN : 978-616-372-761-9

ผพมพ

โรงพมพ สกสค. ลาดพราว

๒๒๔๙ ถนนลาดพราว แขวงสะพานสอง เขตวงทองหลาง กรงเทพฯ ๑๐๓๑๐

โทรศพท ๐ ๒๕๓๘ ๓๐๒๒ โทรสาร ๐ ๒๔๓๙ ๓๒๑๕

www.suksapan.or.th

เลขงาน ๕๘๐๒๐๐๕

5802005L01h.indd 2 7/21/15 9:30 AM

ประกาศส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

เรอง อนญาตใหใชสอการเรยนรในสถานศกษา

----------------------------

ดวยส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดจดท�าคมอการจดกจกรรมหนงสอ

อานนอกเวลา วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง เพอเปนแนวทางและตวอยางส�าหรบคร

และผปกครองในการจดกจกรรมส�าหรบหนงสออานนอกเวลา ระดบประถมศกษาและระดบมธยมศกษา

รวม ๔ กลม ไดแก กลมสถาบนพระมหากษตรย กลมประวตศาสตรไทย กลมวฒนธรรมและภมปญญา

และกลมหนาทพลเมอง ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดพจารณาแลวอนญาตใหใชใน

สถานศกษาได

ประกาศ ณ วนท ๑๓ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๕๗

(นายกมล รอดคลาย)

เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

5802005L01h.indd 3 7/21/15 9:30 AM

D

ค�าน�า

คมอการจดกจกรรมหนงสออานนอกเวลา วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมองน

คณะกรรมการจดท�าและคดเลอกหนงสออานนอกเวลาจดท�าขนส�าหรบครและผปกครอง เพอใชเปน

แนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนอานนอกเวลา วชาประวตศาสตรไทยและหนาท

พลเมอง ส�าหรบหนงสออานนอกเวลาเปนรายเลม รวม ๗๒ เลม แบงเปนระดบประถมศกษา

และระดบมธยมศกษา โดยแบงเนอหาออกเปน ๔ กลม ไดแก กลมสถาบนพระมหากษตรย

กลมประวตศาสตรไทย กลมวฒนธรรมและภมปญญา และกลมหนาทพลเมอง

เนอหาในเลมประกอบดวย แนวคดและวตถประสงคของการคดเลอกหนงสออานนอกเวลา

และหนงสออานเพมเตม วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง เกณฑและแนวทางการพจารณา

หนงสออานนอกเวลา หนงสอแนะน�าควรอานเพมเตม ประกาศส�านกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐาน เรองรายชอหนงสออานนอกเวลา วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง แนวทาง

ในการจดกจกรรมสงเสรมการอานเพอบรณาการการเรยนรกบชวตจรง เพอการคดวเคราะห และ

เพอความเปนพลเมองดของสงคม พรอมทงแนวทางในการจดกจกรรมหนงสออานนอกเวลาเปน

รายเลม ประกอบดวย ความเดนดมคณคาของหนงสอ ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน

เนอหาโดยสรป แนวคดหลก ขอสงเกต (ถาม) ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม และการประเมนผล

การจดกจกรรม สอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและ

วฒนธรรม ทตองการใหนกเรยนเขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงาม

และธ�ารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ด�ารงชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลกอยาง

สนตสข เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมน ศรทธา และธ�ารงรกษาไวซง

การปกครองระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และเขาใจความเปนมาของ

ชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก ความภมใจ และธ�ารงความเปนไทย

ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานหวงเปนอยางยงวา คมอการจดกจกรรมเลมน

จะเปนประโยชนแกคร ผปกครอง และผสนใจ จะไดใชเปนแนวทางพฒนาการเรยนการสอน โดยใช

หนงสออานนอกเวลาเปนสอ และขอขอบคณคณะกรรมการทกทานทมสวนรวมในการจดท�ามา

ณ โอกาสน

(นายกมล รอดคลาย)

เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

5802005L01h.indd 4 7/21/15 9:30 AM

สารบญหนา

เรอง

บทท ๑ บทน�า ๑

- แนวคดและวตถประสงคของการคดเลอกหนงสออานนอกเวลา และ ๒

หนงสอแนะน�าควรอานเพมเตม วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง

- เกณฑและแนวทางการพจารณาหนงสออานนอกเวลา และ ๕

หนงสอแนะน�าควรอานเพมเตม วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง

- ประกาศส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ๗

เรอง รายชอหนงสออานนอกเวลาและหนงสอแนะน�าควรอานเพมเตม

วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง

บทท ๒ รายชอหนงสออานนอกเวลา และหนงสอแนะน�าควรอานเพมเตม ๙

วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง

- กลมสถาบนพระมหากษตรย

- กลมประวตศาสตรไทย

- กลมวฒนธรรมและภมปญญา

- กลมหนาทพลเมอง

บทท ๓ แนวทางในการจดกจกรรมประกอบการเรยนการสอนหนงสออานนอกเวลา ๒๓

- กจกรรมสงเสรมการอานเพอบรณาการการเรยนรกบชวตจรง ๒๔

- กจกรรมสงเสรมการอานเพอการคดวเคราะห ๒๕

- กจกรรมสงเสรมการอานเพอความเปนพลเมองดของสงคม ๒๖

บทท ๔ แนวทางในการจดกจกรรมประกอบการเรยนการสอนหนงสออานนอกเวลา ๓๑

ระดบประถมศกษา

กลมสถาบนพระมหากษตรย / กลมประวตศาสตรไทย ๓๓

ชด “พระมหากษตรยไทย ๙ รชกาล”

๑. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

๒. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

๓. พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว

๔. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

๕. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

5802005L01h.indd 5 7/21/15 9:30 AM

หนา

๖. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

๗. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

๘. พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล

๙. พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท ๙

๑๐. การตนเทดไทองคราชนย รชกาลท ๙ เลมท ๑ (พระคอพลงแหงแผนดน)

กลมวฒนธรรมและภมปญญา ๔๓

๑. ก – ฮ เทยวงานวด ๔๔

๒. ของเลนจากไม ๔๗

๓. ตวงเอยตวงขาว ๕๐

๔. เทพธดาขาว ๕๒

๕. บทเพลงกลอมเดก : หนงสอส�าหรบคณแมเพอลกรก ๕๕

๖. แปงร�าท�านาเกลอ ๕๗

๗. ไมของแม ๖๑

๘. ยอดเมลด ๗ พนธขาว ๖๔

๙. รามเกยรต ปฐมบท ๖๖

๑๐. วนสงกรานต ๗๒

กลมหนาทพลเมอง ๗๕

๑. ความดสเหลองสม ๗๖

๒. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส “การประมาณตน” ๗๘

๓. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส “ความรบผดชอบ” ๘๐

๔. นทานชาดกเสรมสรางคณธรรม “เลอกคบมตรด” ๘๒

๕. นทานชาดกเสรมสรางคณธรรม “ปญญาเลศเกดผล” ๘๕

๖. พอครครบผมจะเปนเดกด ๘๘

๗. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ชด ฤๅษกบลง ๑ ตอนปราบลง ๙๐

๘. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ชด ฤๅษกบลง ๒ ตอนชงต�าแหนง ๙๒

๙. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ชด ฤๅษกบลง ๓ ตอนหวหนาใหม ๙๔

๑๐. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ชด ฤๅษกบลง ๔ ตอนอยอยางลง ๙๖

๑๑. สมบตล�าคาของตายาย ๙๗

5802005L01h.indd 6 7/21/15 9:30 AM

หนา

ระดบมธยมศกษา

กลมสถาบนพระมหากษตรย ๑๐๐

๑. คนและเหตการณของไทยทยเนสโกยกยอง ๑๐๑

๒. ในหลวงของเรา ๑๐๕

๓. สมเดจพระนวมนทราชาธราช ๑๐๗

๔. อครศลปนแหงแผนดนสยาม ๑๑๐

กลมประวตศาสตรไทย ๑๑๖

๑. กวาไทยจะคงดนแดนรปขวาน ภาคดอกสรอย รอยต�านาน ๑๑๗

๒. พฒนาการของธงชาตไทย ๑๒๒

๓. วกฤตการณ ร.ศ. ๑๑๒ ปอมพระจลจอมเกลากบการรกษาเอกราชของชาต ๑๒๙

๔. ศก ๙ ทพ ธ�ารงรฐ พพฒนสยาม ๑๓๒

๕. สงครามมดวนญปนบกไทย ๑๓๘

กลมวฒนธรรมและภมปญญา ๑๔๑

๑. ๑๐๐ เรองเมองใต ๑๔๒

๒. การศกษาสารตถะขอมลวตถของจรง ประเภทเครองประดบ ๑๔๕

๓. เครองทองเหลองพนเมองภาคใต ๑๔๙

๔. เงนตราภาคใต ๑๕๑

๕. ช ชาง กบ ฅ ฅน ๑๕๔

๖. ชดแผนทความรเมองไทย : ปราสาทหนในถนอสาน ๑๕๖

๗. ชดแผนทความรเมองไทย : พทธศลปในดนแดนภาคใต ๑๕๙

๘. ชดแผนทความรเมองไทย : วดในรตนโกสนทร ๑๖๑

๙. ชดแผนทความรเมองไทย : วดและวงในกรงเกา ๑๖๓

๑๐. ชดแผนทความรเมองไทย : เมองประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย ๑๖๕

๑๑. ชดแผนทความรเมองไทย : ศาสนศลปบนแผนดนลานนา ๑๖๗

๑๒. ซอนไวในสม ก – อ ในชวตอสาน ๑๖๙

๑๓. บหงาปตตาน ๑๗๒

๑๔. ประวตศาสตรและชาตพนธภาคใต ๑๗๖

๑๕. ผาทอพนเมองภาคใต ๑๗๙

๑๖. พระอรยสงฆภาคใต ๑๘๒

5802005L01h.indd 7 7/21/15 9:30 AM

หนา

๑๗. ภมปญญาในครวไฟปกษใต ๑๘๕

๑๘. เรอยาว ๑๘๘

๑๙. เรอพระราชพธ และเหเรอมาจากไหน? ๑๙๑

๒๐. วฒนธรรมศาสตราวธภาคใต ๑๙๓

๒๑. สมดภาพศลปกรรมรามเกยรต ฉบบเยาวชน ๑๙๗

๒๒. เหลกขดของชาวใต ๑๙๙

๒๓. อสานบานเฮา ๒๐๑

กลมหนาทพลเมอง ๒๐๔

๑. ความสขผลใบในทกเชา ๒๐๕

๒. จะเลาใหคณฟง ๒๑๓

๒. ชด กนตามน�า เรอง เธอคอความหวงของแผนดน ๒๑๗

๔. ชวตงามตามค�าสอนของพระเจาอยหว ๓ เลม ๒๒๓

๕. วนองคารแหงความทรงจ�ากบครมอรร ๒๒๗

๖. อามาบนคอนโด ๒๓๑

๗. แอนมอล ฟารม สงครามกบฏของสรรพสตว ๒๓๕

ภาคผนวก ๒๔๑

5802005L01h.indd 8 7/21/15 9:30 AM

5802005L01h.indd 1 7/21/15 9:30 AM

2

บทน�า

แนวคดและวตถประสงคของการคดเลอกหนงสออานนอกเวลาและหนงสอแนะน�า ควรอานเพมเตม วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง

สบเนองจากส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดแตงตงคณะกรรมการพฒนา การเรยนการสอนวชาประวตศาสตรและหนาทพลเมอง เพอก�าหนดกรอบนโยบายทศทางการจด หลกสตรและการเรยนการสอน ก�าหนดสอการเรยนรหลก เผยแพรและประชาสมพนธการจดการเรยน การสอนประวตศาสตรและหนาทพลเมอง และจากการประชมเสวนาการก�าหนดจดเนนวชา ประวตศาสตรและหนาทพลเมอง ประเดนสอการเรยนร มตทประชมเหนควรจดท�าคมอครการจด กจกรรมการเรยนร คมอการจดการเรยนการสอน หนงสออานนอกเวลาและหนงสออานเพมเตม ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานจงแตงตงคณะกรรมการด�าเนนงานจดท�า และคดเลอกหนงสออานนอกเวลาและหนงสออานเพมเตมวชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง เพอจะชวยปลกฝงคณธรรม จรยธรรม มความภมใจในความเปนไทย มจตส�านกรบผดชอบตอสงคม จะชวยใหนกเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเอง เพมพนความรความเขาใจในสงทเรยนรตาม หลกสตรใหกวางขวางยงขน ชวยเสรมสรางทกษะและนสยรกการอาน กระทรวงศกษาธการโดยส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานด�าเนนการทบทวน หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๔๔ เพอพฒนาสหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ซงมงเนนการพฒนาคณภาพผเรยนและกระบวนการน�าหลกสตรไปสการปฏบต ระดบส�านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษา หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ก�าหนดมาตรฐานการเรยนรการศกษาขนพนฐานและก�าหนดกลมสาระการเรยนร จ�านวน ๘ กลมสาระการเรยนร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมเปนกลม สาระการเรยนรกลมหนงซงจะชวยใหผเรยนมความร ความเขาใจการด�ารงชวตของมนษยทงในฐานะ ปจเจกบคคลและการอยรวมกนในสงคม การปรบตวตามสภาพแวดลอม การจดการทรพยากรทมอย อยางจ�ากด เขาใจถงการพฒนาเปลยนแปลงตามยคสมย กาลเวลา ตามเหตปจจยตางๆ เกดความเขาใจ ตนเองและผอน มความอดทนอดกลน ยอมรบในความแตกตางและมคณธรรมสามารถน�าความรไป ปรบใชในการด�าเนนชวต เปนพลเมองดของประเทศชาตและสงคมโลก จากการด�าเนนงานดานการจดการศกษาของกระทรวงศกษาธการ เรองการจดกระบวนการ เรยนรตามหลกสตรทผานมา ไดแก หลกสตรพทธศกราช ๒๕๐๓ หลกสตรประถมศกษาและหลกสตร มธยมศกษาตอนตน พทธศกราช ๒๕๒๑ หลกสตรมธยมศกษา พทธศกราช ๒๕๒๔ (ฉบบปรบปรง) หลกสตรประถมศกษา พทธศกราช ๒๕๒๑ (ฉบบปรบปรง) หลกสตรมธยมศกษาตอนปลาย พทธศกราช ๒๕๒๔ (ฉบบปรบปรง) กระทรวงศกษาธการไดก�าหนดแนวการปฏบตเกยวกบการใช และการควบคมการใชหนงสอส�าหรบนกเรยนในโรงเรยนประถมและมธยมศกษาหนงสอกระทรวง

5802005L01h.indd 2 7/21/15 9:30 AM

3

ศกษาธการท วก๔๑๙/๒๕๒๒ สง ณ วนท ๑๑ ตลาคม ๒๕๒๒ นบแตกรมวชาการ (เดม) จนกระทง ปจจบนปรบเปลยนตามโครงสรางใหมเปนส�านกวชาการและมาตรฐานการศกษาเมอเดอนกรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๖ โดยส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ประกาศใหสถานศกษาน�าหนงสอ อานนอกเวลากลมสาระการเรยนรภาษาไทยไปใช ซงเรมประกาศใชครงแรกเมอ พ.ศ. ๒๕๒๘ และครงท ๒ เมอ พ.ศ. ๒๕๔๔ และครงท ๓ เมอวนท ๑๒ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ หนงสอเสรมประสบการณ และหนงสออานเพมเตม โดยอนญาตใหครผสอนน�าหนงสอดงกลาวไปจดกจกรรมเสรมหลกสตรตาม บทเรยนทสอดคลองกบเนอหาสาระวชาการเรยนรวชานนๆ ตอมาในปการศกษา ๒๕๕๗ ส�านกงาน คณะกรรมการการศกษาขนพนฐานตระหนกถงความส�าคญของการสงเสรมการอานและสรางเสรม นสยรกการอานจงแตงตงใหคณะกรรมการพจารณาคดเลอกหนงสออานนอกเวลาและหนงสออาน เพมเตม วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง เพอประกาศใหสถานศกษาน�าหนงสออานนอกเวลา และหนงสออานเพมเตม วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง ไปจดกระบวนการเรยนรของกลม สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ทเกยวของกบระบบการเมองการปกครองระบอบ ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ลกษณะและความส�าคญ การเปนพลเมองด ความแตกตางและความหลากหลายทางวฒนธรรม คานยม ความเชอ ปลกฝงคานยมดานประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สทธ หนาท เสรภาพ การด�าเนนชวตอยางสนตสขในสงคมไทย และสงคมโลก จากการทกระทรวงศกษาธการไดก�าหนดแนวการปฏบตเกยวกบการใชและการควบคมการใชหนงสอส�าหรบนกเรยนในโรงเรยนประถมและมธยมศกษากระทรวงศกษาธการ มการก�าหนดใหใชหนงสอตามประเภทของหนงสอดงตอไปน ๑. หนงสอเสรมประสบการณ แยกประเภทไดดงน ๑.๑ หนงสออานนอกเวลา คอหนงสอทกระทรวงศกษาธการก�าหนดใหใชในการเรยน วชาใดวชาหนงตามหลกสตรนอกเหนอจากหนงสอเรยน ส�าหรบใหนกเรยนอานนอกเวลาเรยน โดย ถอวากจกรรมการเรยนเกยวกบหนงสอนเปนสวนหนงของการเรยนตามหลกสตร ๑.๒ หนงสออานเพมเตม คอหนงสอทมสาระองหลกสตร ส�าหรบใหนกเรยนอานเพอ ศกษาหาความรเพมเตมดวยตนเองตามความเหมาะสมของวย และความสามารถในการอานของ แตละบคคล หนงสอประเภทนเคยเรยกวา หนงสออานประกอบ ๑.๓ หนงสออเทศ คอหนงสอส�าหรบใชคนควาอางองเกยวกบการเรยน การเรยบเรยง หนงสอประเภทนเปนเชงวชาการ ๑.๔ หนงสอสงเสรมการอาน คอหนงสอทจดท�าขนโดยมวตถประสงคเปนไปในทาง สงเสรมใหผอานเกดทกษะในการอานและนสยรกการอานมากยงขน อาจเปนหนงสอสารคด นวนยาย นทาน ฯลฯ ทมลกษณะไมขดตอวฒนธรรม ประเพณ และศลธรรมอนดงาม ใหความร มคต และม สารประโยชน

5802005L01h.indd 3 7/21/15 9:30 AM

4

สภาพการณปจจบนการจดกระบวนการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ กลมสาระการเรยนรกลมสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ทเกยวของกบวชา ประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมองไดแก สาระท ๒ หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการด�าเนนชวต ในสงคม มาตรฐาน ส ๒.๑ เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงาม และธ�ารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ด�ารงชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลกอยาง สนตสข และมาตรฐาน ส ๒.๒ เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมน ศรทธา และธ�ารงรกษาไวซงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ส�าหรบ การจดกระบวนการเรยนร สาระท ๔ ประวตศาสตร มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรกความภมใจและธ�ารงความเปนไทยซงมจดเนนสอดคลองกบ คานยมหลก ๑๒ ประการของคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) จากการด�าเนนงานดานการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการเสนอโครงการเรงดวน สมควรทจะผลกดนเพอด�าเนนงานในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๘ คอการพฒนาคณภาพมาตรฐาน โดยมจดเนนการด�าเนนงานของกระทรวงศกษา คอปฏรปการศกษาอยางจรงจง ประกอบดวย คร ผสอนผเรยน สถานศกษา และระบบบรหารจดการ และการปรบหลกสตรการเรยนการสอนและ บรหารจดการศกษา ไดแกการพฒนากระบวนการคดเชงระบบและการแกปญหาอยางเปนเหต เปนผล การปลกฝงคณธรรม จรยธรรม การสรางวนย การมจตส�านกรบผดชอบตอสงคมยดมนใน สถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย และมความภาคภมใจในความเปนไทย ตลอดจนการเรยนการสอน วชาประวตศาสตร และหนาทของพลเมอง รวมถงการสอนศลธรรมแกนกเรยนซงเปนสงส�าคญ และควรสงเสรมการเรยนใหเขมขน ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานจงก�าหนดนโยบาย เพอมงเนนและเรงรดคณภาพการศกษารวมทงใหความส�าคญแกครผสอนซงเปนตวจกรส�าคญ ในการกระตน ผลกดนและสรางแรงบนดาลใจใหแกผเรยน พรอมทงเปนทปรกษาด�าเนนการจด กระบวนการการเรยนรใหแกผเรยนใหบรรลมาตรฐานการเรยนรตามทหลกสตรก�าหนด โดยมงเนน การยกระดบคณภาพการศกษาโดยรวม ซงส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานด�าเนนการ จดท�าคมอครการจดกจกรรมการเรยนรหนงสออานนอกเวลา เพอเปนแนวทางการจดกจกรรมการเรยน การสอนและเพอพฒนาคณภาพผเรยนใหเปนไปตามมาตรฐานหลกสตร เมอผเรยนส�าเรจการศกษา ชนมธยมศกษาปท ๖ แลวควรมความรเกยวกบความเปนไปของโลกอยางกวางขวางและลกซงยงขน เปนพลเมองทด มคณธรรม จรยธรรม ปฏบตตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ มคานยมอน พงประสงค สามารถอยรวมกบผอนและอยในสงคมไดอยางมความสข รวมทงมศกยภาพเพอการศกษา ตอในชนสงตามความประสงคได มความรเรองภมปญญาไทยความภมใจในความเปนไทย ประวตศาสตร ของชาตไทย ยดมนในวถและการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มนสยทดในการบรโภคเลอกและตดสนใจบรโภคไดอยางเหมาะสม มจตส�านกและมสวนรวมใน การอนรกษประเพณและวฒนธรรมไทยและสงแวดลอม มความรกทองถนและประเทศชาต มงท�า

5802005L01h.indd 4 7/21/15 9:30 AM

5

ประโยชนและสรางสงทดงามใหกบสงคม มความรความสามารถในการจดการเรยนรของตนเอง ชน�า ตนเองไดและสามารถแสวงหาความรจากแหลงเรยนรตางๆ ในสงคมไดตลอดชวต ทงนส�านกงาน คณะกรรมการการศกษาขนพนฐานจงประกาศรายชอหนงสออานนอกเวลา วชาประวตศาสตรไทย และหนาทพลเมอง มาแนบทายน

เกณฑและแนวทางการพจารณาหนงสออานนอกเวลา หนงสอแนะน�าควรอานเพมเตม วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง การคดเลอกหนงสออานนอกเวลา และหนงสอแนะน�าควรอานเพมเตม ใชเกณฑดงตอไปน เนอหา-รปแบบ-ภาษา ๑. มเนอหาชวยเสรมการเรยน ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ดงน สาระท ๒ หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการด�าเนนชวตในสงคม มาตรฐาน ส ๒.๑ เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด

มคานยมทดงามและธ�ารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ด�ารงชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลกอยาง สนตสข

มาตรฐาน ส ๒.๒ เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมน ศรทธา และธ�ารงไวซงการปกครองระบอบ ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

สาระท ๔ ประวตศาสตร มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย

มความรกความภมใจและธ�ารงความเปนไทย ๒. มเนอหาถกตองตรงตามหลกวชา ๓. เนอหาไมขดตอคณธรรม จรยธรรม และความมนคงของประเทศ ๔. เนอหากระตน ปลกจตส�านก สรางคานยมทดงามและธ�ารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย

๕. เนอหาเปนเรองใหความร ความเขาใจ เกยวกบความเปนชาตไทย สงคมวฒนธรรมไทย หรอเปนเรองเกยวกบการยกยองเชดชบคคลทท�าคณประโยชนใหแกประเทศชาตบานเมองทกดาน และภมปญญาไทย ๖. มเนอหาชวยเสรมใหผเรยนไดพฒนาความคด สตปญญา อารมณและจตใจ สามารถ ด�ารงอยในสงคมไดอยางมความสข ๗. เนอหามความสนยาวของเรองเหมาะแกระยะเวลาของภาคเรยน

5802005L01h.indd 5 7/21/15 9:30 AM

6

๘. มรปแบบการแตงเปนรอยแกวหรอรอยกรอง มลกษณะเปนบนเทงคด เปนเรองแตง หรอเรองแปล ๙. มความถกตองตามหลกการประพนธและมภาษาเชงวรรณศลป ๑๐. มรปแบบ กลวธการน�าเสนอเนอหานาสนใจและชวนอาน ๑๑. การใชส�านวนภาษาถกตองและเหมาะสม ๑๒. มความยากงายเหมาะสมแกผเรยนแตละระดบชนและชวงวยของผเรยน

อนง การพจารณาหนงสออานนอกเวลาควรค�านงถงคานยมหลก ๑๒ ประการ ดงน ๑. มความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย ๒. ซอสตย เสยสละ อดทน มอดมการณในสงทดงามเพอสวนรวม ๓. กตญญตอพอแม ผปกครอง ครบาอาจารย ๔. ใฝหาความร หมนศกษาเลาเรยน ทงทางตรงและทางออม ๕. รกษาวฒนธรรม ประเพณไทยอนงดงาม ๖. มศลธรรม รกษาความสตย หวงดตอผอน เผอแผและแบงปน ๗. เขาใจเรยนรการเปนประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขทถกตอง ๘. มระเบยบวนย เคารพกฎหมาย ผนอยรจกการเคารพผใหญ ๙. มสต รตว รคด รท�า รปฏบต ตามพระราชด�ารสพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

๑๐. รจกด�ารงตนอยโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามพระราชด�ารสของพระบาท สมเดจพระเจาอยหว รจกอดออมไวใชเมอยามจ�าเปน มไวพอกนพอใช ถาเหลอกแจกจายจ�าหนาย และพรอมทจะขยายกจการเมอมความพรอม เมอมภมคมกนทด ๑๑. มความเขมแขงทงรางกายและจตใจ ไมยอมแพตออ�านาจฝายต�า หรอกเลส มความ ละอาย เกรงกลวตอบาปตามหลกของศาสนา ๑๒. ค�านงถงผลประโยชนสวนรวม และของชาตมากกวาประโยชนของตนเอง

รปลกษณของหนงสอ ๑. รปเลมสวยงาม นาสนใจ และเหมาะแกวย ๒. ขนาดตวอกษรชดเจน ๓. ค�าชแจงและสารบญใหรายละเอยดชดเจน ๔. ภาพประกอบถกตอง เหมาะสม ชดเจน ๕. การเขารปเลมแขงแรง

ลขสทธและการจดพมพจ�าหนาย

เปนหนงสอทจดพมพในประเทศไทย มลขสทธถกตอง สามารถพมพจ�าหนายครงตอไปได

หากไดรบการพจารณาคดเลอก

5802005L01h.indd 6 7/21/15 9:30 AM

7

ประกาศส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานเรอง รายชอหนงสออานนอกเวลาและหนงสอแนะน�าควรอานเพมเตม

วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง-----------------------------

กระทรวงศกษาธการไดประกาศใชหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ตามค�าสง สพฐ. ท ๒๙๓/๒๕๕๑ ลงวนท ๑๑ กรกฎาคม ๒๕๕๑ ซงก�าหนดมาตรฐานการเรยนร การศกษาขนพนฐาน และสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมทเกยวกบประวตศาสตรไทย และหนาทพลเมอง ดงน สาระท ๒ หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการด�าเนนชวตในสงคม มาตรฐาน ส ๒.๑ เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงาม และธ�ารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ด�ารงชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลกอยางสนตสข มาตรฐาน ส ๒.๒ เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมน ศรทธา และ ธ�ารงรกษาไวซงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สาระท ๔ ประวตศาสตร มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก ความภมใจและธ�ารงความเปนไทย เพอใหการจดกระบวนการเรยนร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง บรรลมาตรฐานการเรยนร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ และเพอแสดงความเปนเอกลกษณของชาต ซงเปนสมบตทาง วฒนธรรมอนกอเกดความเปนเอกภาพ และเสรมสรางบคลกภาพของคนในชาตใหมความเปนไทย ซงสอดคลองกบยทธศาสตรการสงเสรมการอานของกระทรวงศกษาธการทมงพฒนาคนไทยใหม ความสามารถในการอาน มนสยรกการอาน และสรางบรรยากาศสงแวดลอมในการสงเสรมการอาน สบเนองจากคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) มอบนโยบายและแนวทางการด�าเนนงานกบ กระทรวงศกษาธการโดยมจดเนนการด�าเนนงานของกระทรวงศกษาธการดานการปฏรปการศกษา อยางจรงจงและตอเนอง ซงครผสอน ผเรยน สถานศกษา และระบบบรหารจดการเปนตวจกรส�าคญ ในการขบเคลอนคณภาพการศกษาของชาต

5802005L01h.indd 7 7/21/15 9:30 AM

8

ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานจงแตงตงคณะกรรมการจดท�าและคดเลอก หนงสออานนอกเวลาและหนงสออานเพมเตม วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง โดย คณะกรรมการพจารณาคดเลอกหนงสอทมความเหมาะสมตามเกณฑเรยบรอยแลว จงไดประกาศ รายชอหนงสออานนอกเวลา วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง เพอใหสถานศกษาพจารณา ก�าหนดใหผเรยนอาน เพอศกษาหาความรในการเรยนตามหลกสตรนอกจากหนงสอเรยนส�าหรบ ใหนกเรยนอานนอกเวลาเรยน โดยถอวากจกรรมเกยวกบหนงสอนเปนสวนหนงของการเรยนใน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง เพอเปนการพฒนาศกยภาพ และคณภาพดานการอาน ปลกฝงความเปนพลเมองด มคานยมทดงาม ธ�ารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย เขาใจความเปนมาของความเปนชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรกความภมใจและธ�ารงความเปนไทย จงก�าหนดใหครผสอนจดกจกรรม การเรยนร ตามวตถประสงคของการจดกจกรรมการเรยนการสอนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง ในการก�าหนดหนงสออานนอกเวลา วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมองน ไดจดแบง ออกเปนกลม ไดแก กลมสถาบนพระมหากษตรย กลมประวตศาสตรไทย กลมวฒนธรรมและ ภมปญญา และกลมหนาทพลเมอง โดยใหนกเรยนชนประถมศกษาสามารถเลอกอานปการศกษาละ ไมนอยกวา ๒ เลม ชนมธยมศกษาสามารถเลอกอานภาคเรยนละไมนอยกวา ๒ เลม นอกจากน ยงไดก�าหนดหนงสอแนะน�าควรอานเพมเตม ไดแก หนงสออานเพมเตม วชาประวตศาสตรไทยและ หนาทพลเมอง ซงเปนหนงสอทมสาระองหลกสตร เหมาะส�าหรบอานเพอศกษาหาความรเพมเตม ดวยตนเอง ตามความเหมาะสมของวยและความสามารถในการอานของบคคล อกทงยงสามารถ บรณาการกบกลมสาระการเรยนรอนๆ ได นกเรยนสามารถเลอกอานจากกลมเดยวกนหรอคละกลมได หนงสอดงกลาวสถานศกษาควรจดหาไวในหองสมด ใหนกเรยนเลอกอานอยางเพยงพอ ในกรณท พจารณาเหนวา ยงมหนงสออนๆ อกทสมควรคดเลอกใหนกเรยนอานกสามารถคดเลอกเพมเตมได ตามความเหมาะสมและดลยพนจของสถานศกษา รายละเอยดรายการหนงสออานนอกเวลาและ หนงสอแนะน�าควรอานเพมเตมแตละระดบชนมดงแนบทายประกาศ พรอมน ส�านกงานคณะกรรมการ การศกษาขนพนฐานไดจดท�าคมอการจดกจกรรมหนงสออานนอกเวลา วชาประวตศาสตรไทยและ หนาทพลเมอง เพอใหครใชประโยชนเปนแนวทางในการจดกจกรรมประกอบการเรยนการสอนดวยแลว

ทงน ตงแตบดนเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท ๑๓ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๕๗

(นายกมล รอดคลาย) เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

5802005L01h.indd 8 7/21/15 9:30 AM

5802005L01h.indd 9 7/21/15 9:30 AM

10

รายชอหนงสออานนอกเวลา วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง

ชอหนงสอ ผแตง/หนวยงาน ส�านกพมพ/โรงพมพระดบชนประถมศกษากลมสถาบนพระมหากษตรย/กลมประวตศาสตรไทยชด “พระมหากษตรยไทย ๙ รชกาล” ไดแก (ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน) ๑. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช วนดา สถตานนท องคการคาของ สกสค. ๒. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ศร เกศมณ องคการคาของ สกสค. ๓. พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ทองตอ กลวยไม ณ อยธยา องคการคาของ สกสค. ๔. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ศร เกศมณ องคการคาของ สกสค. ๕. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทานผหญงสมโรจน สวสดกล ณ อยธยา องคการคาของ สกสค. ๖. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว คณหญงโสมรศม จนทรประภา องคการคาของ สกสค. ๗. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ทองตอ กลวยไม ณ อยธยา องคการคาของ สกสค. ๘. พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล วนดา สถตานนท องคการคาของ สกสค. ๙. พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทองตอ กลวยไม ณ อยธยา องคการคาของ สกสค. รชกาลท ๙ ๑๐. การตนเทดไทองคราชนย สละ นาคบ�ารง อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง รชกาลท ๙ เลมท ๑ (พระคอพลงแหงแผนดน)

กลมวฒนธรรมและภมปญญา ๑. ก – ฮ เทยวงานวด พงกลม ประภาคารพบลชชง ๒. ของเลนจากไม ปรดา ปญญาจนทร แพรวเพอนเดก ๓. ตวงเอยตวงขาว ศรลกษ พทธโคตร สานอกษร มลนธโรงเรยนรงอรณ ๔. เทพธดาขาว อรพมพ จระศรปญญา สานอกษร มลนธโรงเรยนรงอรณ ๕. บทเพลงกลอมเดก : เกรก ยนพนธ ตนออแกรมม หนงสอส�าหรบคณแมเพอลกรก ๖. แปงร�าท�านาเกลอ พรอนงค นยมคา แฮปปคดส ๗. ไมของแม สองขา พาส แอท คดส ๘. ยอดเมลด ๗ พนธขาว เกอกมล นยม สานอกษร มลนธโรงเรยนรงอรณ ๙. รามเกยรต ปฐมบท รตนา คชนาท และคณะ หองเรยน ๑๐. วนสงกรานต อารย อศวปราการกล วฒนาพานช

กลมหนาทพลเมอง ๑. ความดสเหลองสม มลนธเดก มลนธเดก ๒. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส ปรดา ปญญาจนทร แพรวเพอนเดก “การประมาณตน”

5802005L01h.indd 10 7/21/15 9:30 AM

11

๓. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส ปรดา ปญญาจนทร แพรวเพอนเดก “ความรบผดชอบ” ๔. นทานชาดกเสรมสรางคณธรรม โชต ศรสวรรณ สถาพรบคส “เลอกคบมตรด” ๕. นทานชาดก เสรมสรางคณธรรม โชต ศรสวรรณ สถาพรบคส “ปญญาเลศเกดผล” ๖. พอครครบผมจะเปนเดกด โชต ศรสวรรณ มตชน ๗. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ปรดา ปญญาจนทร องคการคาของ สกสค. ชด ฤๅษกบลง ๑ ตอนปราบลง (รฐสภา สถาบนพระปกเกลา กระทรวงศกษาธการ) ๘. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ปรดา ปญญาจนทร องคการคาของ สกสค. ชด ฤๅษกบลง ๒ ตอนชงต�าแหนง (รฐสภา สถาบนพระปกเกลา กระทรวงศกษาธการ) ๙. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ปรดา ปญญาจนทร องคการคาของ สกสค. ชด ฤๅษกบลง ๓ ตอนหวหนาใหม (รฐสภา สถาบนพระปกเกลา กระทรวงศกษาธการ) ๑๐. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ปรดา ปญญาจนทร องคการคาของ สกสค. ชด ฤๅษกบลง ๔ ตอนอยอยางลง (รฐสภา สถาบนพระปกเกลา กระทรวงศกษาธการ) ๑๑. สมบตล�าคาของตายาย กลวรา ชพงศไพโรจน อนนาบค

ระดบชนมธยมศกษากลมสถาบนพระมหากษตรย ๑. คนและเหตการณของไทยทยเนสโกยกยอง สมบต จ�าปาเงน สถาพรบคส ๒. ในหลวงของเรา งามพรรรณ เวชชาชวะ อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง (ส�านกงานเสรมสราง เอกลกษณของชาต) ๓. สมเดจพระนวมนทราชาธราช คณหญงคณตา เลขะกล ชมนมสหกรณการเกษตรแหง (ส�านกงานคณะกรรมการ ประเทศไทย การศกษาขนพนฐาน) ๔. อครศลปนแหงแผนดนสยาม รนฤทย สจจพนธ พมพค�า

กลมประวตศาสตรไทย ๑. กวาไทยจะคงดนแดนรปขวาน พลตรชยวทย ชยาภนนท องคการคาของ สกสค. ภาคดอกสรอย รอยต�านาน ๒. พฒนาการของธงชาตไทย กฤษฎา ไพรวรรณ ศลปากร วทยาเขต พระราชวงสนามจนทน

5802005L01h.indd 11 7/21/15 9:30 AM

12

๓. วกฤตการณ ร.ศ. ๑๑๒ วฒชย มลศลป ตนฉบบ ปอมพระจลจอมเกลา กบการรกษาเอกราชของชาต ๔. ศก ๙ ทพ ธ�ารงรฐ พพฒนสยาม วงเดอน นาราสจจ และคณะ อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง (ธนาคารกสกรไทย) ๕. สงครามมดวนญปนบกไทย สรศลย แพงสภา สารคด

กลมวฒนธรรมและภมปญญา ๑. ๑๐๐ เรองเมองใต ประพนธ เรองณรงค อมรนทร ๒. การศกษาสารตถะขอมลวตถของจรง ซลมา วงศศภรานนต เอสพรนท (๒๐๐๔) ประเภทเครองประดบ (สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ) ๓. เครองทองเหลองพนเมองภาคใต ซลมา วงศศภรานนต ม.ป.พ. (สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ) ๔. เงนตราภาคใต ชยวฒ พยะกล ม.ป.พ. (สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ) ๕. ช ชาง กบ ฅ ฅน ศรณย ทองปาน สารคด ๖. ชดแผนทความรเมองไทย : ศรศกด คมรกษา แปลน รดเดอรส ปราสาทหนในถนอสาน ๗. ชดแผนทความรเมองไทย : วไลรตน ยงรอด แปลน รดเดอรส พทธศลปในดนแดนภาคใต และ ศรศกด คมรกษา ๘. ชดแผนทความรเมองไทย : วไลรตน บวรอด และคณะ แปลน รดเดอรส วดในรตนโกสนทร ๙. ชดแผนทความรเมองไทย : ศรศกด คมรกษา แปลน รดเดอรส วดและวงในกรงเกา ๑๐. ชดแผนทความรเมองไทย : ศรศกด คมรกษา แปลน รดเดอรส เมองประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย ๑๑. ชดแผนทความรเมองไทย : ศรศกด คมรกษา แปลน รดเดอรส ศาสนศลปบนแผนดนลานนา ๑๒. ซอนไวในสม ก – อ ในชวตอสาน อทอง ประศาสนวนจฉย Fullstop Publishing Limited Partnership ๑๓. บหงาปตตาน ประพนธ เรองณรงค สถาพรบคส ๑๔. ประวตศาสตรและชาตพนธภาคใต เขมกา หวงสข ขวญใจงานพมพ (สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ)

5802005L01h.indd 12 7/21/15 9:30 AM

13

๑๕. ผาทอพนเมองภาคใต อบลศร อรรถพนธ เอสพรนท (๒๐๐๔) (สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ) ๑๖. พระอรยสงฆภาคใต ชยวฒ พยะกล เอสพรนท (๒๐๐๔) (สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ) ๑๗. ภมปญญาในครวไฟปกษใต อบลศร อรรถพนธ เอสพรนท (๒๐๐๔) (สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ) ๑๘. เรอยาว วนย รอดจาย ตนออ ๑๙. เรอพระราชพธ และเหเรอมาจากไหน? สจตต วงษเทศ โพสต พบลชชง ๒๐. วฒนธรรมศาสตราวธภาคใต พชย แกวขาว และ ขวญใจงานพมพ บญเลศ จนทระ (สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ) ๒๑. สมดภาพศลปกรรมรามเกยรต สายไหม จบกลศก อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง ฉบบเยาวชน และคณะ (ส�านกพระราชวง) ๒๒. เหลกขดของชาวใต บญเลศ จนทระ ม.ป.พ. (สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ) ๒๓. อสานบานเฮา วระศกด จนทรสงแสง สารคด

กลมหนาทพลเมอง ๑. ความสขผลใบในทกเชา ปะการง แพรวส�านกพมพ ๒. จะเลาใหคณฟง ฆอรเฆ บกาย ผเสอสเปน เพญนสาข ศรวรนารถ แปล ๓. ชด กนตามน�า เรอง ถวลย มาศจรส องคการคาของ สกสค. เธอคอความหวงของแผนดน (กระทรวงศกษาธการ) ๔. ชวตงามตามค�าสอนของพระเจาอยหว มลลกา ตณฑนนทน บ มเดยกรป เลม ๑ และคณะ ๕. ชวตงามตามค�าสอนของพระเจาอยหว มลลกา ตณฑนนทน บ มเดยกรป เลม ๒ และคณะ ๖. ชวตงามตามค�าสอนของพระเจาอยหว มลลกา ตณฑนนทน บ มเดยกรป เลม ๓ และคณะ ๗. วนองคารแหงความทรงจ�ากบครมอรร มตช อลบอม ซเอดยเคชน อมรรตน โรเก แปล ๘. อามาบนคอนโด ชมยภร แสงกระจาง คมบาง ๙. แอนมอล ฟารม จอรจ ออรเวลล ไตฝน บญชา สวรรณานนท แปล

5802005L01h.indd 13 7/21/15 9:30 AM

5802005L01h.indd 14 7/21/15 9:30 AM

15

5802005L01h.indd 15 7/21/15 9:30 AM

16

รายชอหนงสอแนะน�าควรอานเพมเตมวชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง

ชอหนงสอ ผแตง/หนวยงาน ส�านกพมพ/โรงพมพ

ระดบชนประถมศกษา

กลมสถาบนพระมหากษตรย

๑. แมหลวงของปวงชน กระทรวงศกษาธการ องคการคาของ สกสค.

กลมวฒนธรรมและภมปญญา

๑. กรงเทพนาร ตอน วดและวง ศวพงศ สเสยดงาม มตชน

๒. กรงเทพนาร ตอน ยานเกาเลากรง ชลธร วงศรศม มตชน

๓. กรงเทพนาร ตอน ล�าคลอง มณฑล ประภากรเกยรต มตชน

๔. กรงเทพนาร ตอน ถนนประวตศาสตร มณฑล ประภากรเกยรต มตชน

๕. เดกบานดอย มาลา ค�าจนทร เคลดไทย

๖. ประเพณไทย อาร พฤกษอาภรณ ตนออแกรมม

๗. ผาของพอ สองขา พาส แอท คดส

๘. มากกวาขาว เกอกมล นยม และคณะ สานอกษร มลนธโรงเรยนรงอรณ

๙. เมอวยเดก เอนก นาวกมล สถาพรบคส

๑๐. ไมม ..... ไมอรอย ศรลกษ พทธโคตร แปลนพรนตง

๑๑. สนกสนานตามธรรมชาต เลนรมน�า ปรดา ปญญาจนทร ดานสทธาการพมพ

กลมหนาทพลเมอง

๑. สอนวตกรรมแหงการเรยนรเพอชวต กรองทอง บญประคอง และคณะ องคการคาของ สกสค.

ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (ส�านกงานคณะกรรมการ

เรอง เพอนรกจากตางดาว ตอนโลกรอน การศกษาขนพนฐาน)

๒. สอนวตกรรมแหงการเรยนรเพอชวต มลลกา ตณฑนนทน และ องคการคาของ สกสค.

ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง กอบกาญจน เทยนไชยมงคล

เรอง กระตายสามพนอง (ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๓. สอนวตกรรมแหงการเรยนรเพอชวต สายไหม จบกลศก และ องคการคาของ สกสค.

ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ศรปญญา พงศสวรรณ

เรอง เมองขวานทอง (ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

5802005L01h.indd 16 7/21/15 9:30 AM

17

๔. สอนวตกรรมแหงการเรยนรเพอชวต สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (ส�านกงานคณะกรรมการ

เรอง ยมของหนด การศกษาขนพนฐาน)

๕. สอนวตกรรมแหงการเรยนรเพอชวต ชยฤทธ ศรโรจนฤทธ องคการคาของ สกสค.

ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (ส�านกงานคณะกรรมการ

เรอง การเดนทางของขาวเปลอก การศกษาขนพนฐาน)

๖. สอนวตกรรมแหงการเรยนรเพอชวต เรองศกด ปนประทป องคการคาของ สกสค.

ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (ส�านกงานคณะกรรมการ

เรอง ความฝนของชะเอม การศกษาขนพนฐาน)

๗. สอนวตกรรมแหงการเรยนรเพอชวต ศรลกษ พทธโคตร และ องคการคาของ สกสค.

ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ปยะพงษ โมกขพนธ

เรอง หนแปงแปลงขมทรพย (ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๘. สอนวตกรรมแหงการเรยนรเพอชวต วชรมาศ อาษารฐ และ องคการคาของ สกสค.

ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง วามม แสงรตนมณ

เรอง วงลอปรศนา (ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๙. สอนวตกรรมแหงการเรยนรเพอชวต เพลกา โลหารชน องคการคาของ สกสค.

ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (ส�านกงานคณะกรรมการ

เรอง เดกหญงแกมใสกบไรผก การศกษาขนพนฐาน)

๑๐. ธรรมจรยา เลม ๔ เจาพระยาธรรมศกดมนตร องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๑๑. กากบนกกาน�า จ�ารส ดวงธสาร องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๑๒. ขดบอน�าในทะเลทราย จ�ารส ดวงธสาร องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๑๓. หมาจงจอกจอมยยง จ�ารส ดวงธสาร องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

5802005L01h.indd 17 7/21/15 9:30 AM

18

๑๔. ชดความรเรอง พระไตรปฎก จ�ารส ดวงธสาร องคการคาของ สกสค.

เรอง นทานชาดก ๑ – ๓ (ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๑๕. นกปนนอย เนาวรตน พงษไพบลย และคณะ องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๑๖. ครอาร ทว วรคณ องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๑๗. การบชาคนทควรบชา เกษม บญศร องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๑๘. นทานคตธรรม แปลก สนธรกษ องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๑๙. กวาง เตา นกกระเตน สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๒๐. กาละโมบ สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๒๑. ครฑกบนาค สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๒๒. โคนนทวสาล สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๒๓. นกกระทาบณฑต สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๒๔. นกแขกเตาสองพนอง สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๒๕. พญาชางเผอกกบพรานปา สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

5802005L01h.indd 18 7/21/15 9:30 AM

19

๒๖. พญานกแขกเตาผรคณ สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๒๗. พญาเนอผทรงศล สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๒๘. พญาเนอทอง สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๒๙. แพะเจาปญญา สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๓๐. ราชสหกบสนขจงจอก สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๓๑. ราชสหผรคณ สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๓๒. ลงกบจระเข สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๓๓. วานรกตญญ สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๓๔. หาสหาย สมทรง แสงแกว องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๓๕. ขยะสขาว สนจรา สนธเสน องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๓๖. แมน�าศกดสทธ อ�านาจ เยนสบาย องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๓๗. ฉนเปนคนไทย วฒชย ค�ายง และคณะ องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

5802005L01h.indd 19 7/21/15 9:30 AM

20

๓๘. ชดกนตามน�า เรอง เกาะกลบใจ อ�านาจ เยนสบาย องคการคาของ สกสค.

(ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๓๙. ผเสอกบทงหญา วนย รอดจาย ตนออ

๔๐. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส ปรดา ปญญาจนทร แพรวเพอนเดก

“การให”

๔๑. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส ปรดา ปญญาจนทร แพรวเพอนเดก

“ความซอสตย”

๔๒. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส ปรดา ปญญาจนทร แพรวเพอนเดก

“ความประหยด”

๔๓. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส ปรดา ปญญาจนทร แพรวเพอนเดก

“ความพอเพยง”

๔๔. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส ปรดา ปญญาจนทร แพรวเพอนเดก

“ความเพยร”

๔๕. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส ปรดา ปญญาจนทร แพรวเพอนเดก

“ความสามคค”

๔๖. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส ปรดา ปญญาจนทร แพรวเพอนเดก

“พดจรง ท�าจรง”

๔๗. มะ มา สนกกน นภทร พทกษเวช ศรเมองการพมพ

๔๘. ลกแมวขอโทษ นภทร พทกษเวช ศรเมองการพมพ

ระดบมธยมศกษากลมสถาบนพระมหากษตรย

๑. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว หมอมหลวงปน มาลากล อกษรไทย

พระมหาธรราชเจา (ส�านกงานเสรมสราง

เอกลกษณของชาต)

๒. รตนราชนศรประเทศ ส�านกงานเสรมสราง อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง

เอกลกษณของชาต

กลมประวตศาสตรไทย

๑. ธงไทย ยพร แสงทกษณ องคการคาของ สกสค.

๒. มรดกโลกล�าคา พระนครศรอยธยาธาน ส�านกงานคณะกรรมการ องคการคาของ สกสค.

การศกษาขนพนฐาน

กลมวฒนธรรมและภมปญญา

๑. เทพศรนทรานสรณ ส�านกงานทรพยสน แปลนพรนทตง

สวนพระมหากษตรย

(นางกลวด สถตรต และคณะ)

5802005L01h.indd 20 7/21/15 9:30 AM

21

๒. ปทมวนานสรณ ส�านกงานทรพยสน อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง

สวนพระมหากษตรย

(นางกลวด สถตรต และคณะ)

๓. ประยรวงศานสรณ ส�านกงานทรพยสน อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง

สวนพระมหากษตรย

(นางกลวด สถตรต และคณะ)

๔. รตนะแหงจตรกรรม ส�านกงานทรพยสน อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง

สวนพระมหากษตรย

(นางสาวสภาภรณ และคณะ)

๕. ราชนดดามหาเจษฎานสรณ ส�านกงานทรพยสน อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง

สวนพระมหากษตรย

(นางกลวด สถตรต และคณะ)

๖. ขาวไทยมาจากไหนแลวจะไปไหนตอ ปยพงษ โมกขพนธ และคณะ สานอกษร มลนธโรงเรยนรงอรณ

๗. เครองถวยเบญจรงค ภชชงค จนทวช เมองโบราณ

๘. ชาวนาไทยไมจน (ปญญา) ศรลกษ พทธโคตร และคณะ สานอกษร มลนธโรงเรยนรงอรณ

๙. นทานพนบาน ลาว-อสาน เออยนาง และ รชนศ พานชกจ สวรยาสาสน

๑๐. ลานนา สงแวดลอม สงคม และวฒนธรรม สรพล ด�ารหกล คอมแพคทปรนท

๑๑. วดภมนทรและวดหนองบว น. ณ ปากน�า และ แสงอรณ เมองโบราณ

กนกพงศชย

๑๒. วดสทศนเทพวราราม น. ณ ปากน�า ดานสทธาการพมพ

๑๓. วยใสหวใจโขน ภผา อกษรสมพนธ

๑๔. วถไทย พสมย จนทวมล ดอกหญา

๑๕. สารานกรมวฒนธรรมไทย ส. พลายนอย พมพค�า

๑๖. สมมวนชน อทอง ประศาสนวนจฉย คอมแพคทพรนท

๑๗. หนงตะลง ปรชา นนสข องคการคาของ สกสค.

๑๘. อาณาจกรแหงหวใจ อชฌาฐณ นานมบคสพบลเคชนส

กลมหนาทพลเมอง

๑. ค�าพอสอน : ประมวลพระบรมราโชวาท มลนธโตโยตาประเทศไทย กรงเทพ (๑๙๘๔)

และพระราชด�ารสเกยวกบเดกและเยาวชน และมลนธสดศร-สฤษดวงศ

๒. คณปแวนตาแตก ชมยภร แสงกระจาง คมบาง

๓. คณปแวนตาโต ชมยภร แสงกระจาง คมบาง

๔. เจาหงญ บนหลา สนกาลาคร ไรทเตอร

๕. ชด การสงเสรมสวสดภาพและ ปรงเกยรต เทพกญชร อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง

ปองกนการทารณสตว เรอง ใบเอยง (ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

5802005L01h.indd 21 7/21/15 9:30 AM

22

๖. ชด การสงเสรมสวสดภาพและปองกน ปรงเกยรต เทพกญชร อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง

การทารณสตว เรอง อบอนบญรก (ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๗. ชด การสงเสรมสวสดภาพและปองกน พมพรตน คนธฐากร อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง

การทารณสตว เรอง พญาสดอ (ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๘. ชด การสงเสรมสวสดภาพและปองกน วรวฒ ภกดบรษ อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง

การทารณสตว เรอง สตวโลกทนารก (ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๙. ชด การสงเสรมสวสดภาพและปองกน ชวน พงษผจญ อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง

การทารณสตว เรอง ความสขของกกไก (ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๑๐. ดอกไมบนภเขา วทยากร เชยงกล มลนธเดก

๑๑. เดกหญงสวนกาแฟ เม นอยนาเวศ แพรวเยาวชน

๑๒. ตนไม ไขไก และหวใจหกคะเมน เวนเดอลน แวน ดราเนน อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง

ธดารตน เจรญชยชนะ แปล

๑๓. สงมชวตทเรยกวาคน วนทร เลยววารณ ๑๑๓

๑๔. สมบตของผด เจาพระยาพระเสดจสเรนทราธบด องคการคาของ สกสค.

(ฉบบภาษาไทย - ภาษาองกฤษ) (ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน)

๑๕. หลกพระพทธศาสนา กบการสงเสรม อภชาต ด�าด ศนยการพมพแกนจนทร

วถชวตประชาธปไตย

5802005L01h.indd 22 7/21/15 9:30 AM

5802005L01h.indd 23 7/21/15 9:30 AM

24

แนวทางในการจดกจกรรมประกอบการเรยนการสอนหนงสออานนอกเวลา

กจกรรมสงเสรมการอานเพอบรณาการการเรยนรกบชวตจรง การบรณาการการเรยนร กบชวตจรง คอการใหนกเรยนน�าความร ความเขาใจและ

แรงบนดาลใจทไดจากการอานหนงสอไปประยกตใชในชวตประจ�าวน เพอใหเกดประโยชนจรง

การสรางกจกรรมเพอกระตนใหเกดการบรณาการการเรยนรกบชวตจรง ตองค�านงถงสงตอไปน

๑. ท�าความเขาใจกบแนวคดและประโยชนทนกเรยนจะไดรบ ของหนงสอแตละเลม

เพอใหเกดความชดเจนในการจดกจกรรม

๒. ค�านงถงบรบทของนกเรยน วาเกยวเนองกบเรองใดบาง เพอสรางกจกรรมทม

ความหมายกบเขา ท�าใหนกเรยนสามารถบรณาการการเรยนรกบชวตจรงไดอยางเหมาะสม

เนอหาบรณาการ “ประวตศาสตร”- ประวตศาสตรการกฬา- วฒนธรรมการละเลนไทย- ประวตศาสตรสงครามเชอมโยง กบวดโอเกม

เนอหาบรณาการ “พลเมอง”- สรางสมพนธภาพทด- สรางความสามคค/ท�างานเปนทม- ผลดกนเปนฝาย “ให” และ “รบ” อยางเหมาะสม

เนอหาบรณาการ “พลเมอง”- หนาทของตนเองในแตละพนท- ชวยกนดแลทงทางกายภาพ และความปลอดภย

เนอหาบรณาการ “ประวตศาสตร”- ทมาของพนท/สถานท- ประวตศาสตรชมชน- เหตการณส�าคญในประวตศาสตร

บรบทของนกเรยน

ในแตละชวง

สถานท บาน/โรงเรยน/

โรงพยาบาล/หาง/สวนสาธารณะ

ฯลฯ

เนอหาบรณาการ “พลเมอง”- หนาทของตนเองในแตละพนท- ชวยกนดแลทงทางกายภาพ และความปลอดภย

เนอหาบรณาการ “ประวตศาสตร”- ใชสอสบคนขอมลทางประวตศาสตรได

เนอหาบรณาการ “พลเมอง”- การรเทาทนสอไมหลงผด และแยกแยะขอมลทจรง/ไมจรง- ไมยดถอคาของคนแบบผวเผน เชน ผวขาว ผมสวย มรถขบ ฯลฯ- การใชสอออนไลนใหเกดประโยชนวงกวาง- การระมดระวงการแพรกระจายสอทจะท�าให เกดความเขาใจผดในสงคม

เนอหาบรณาการ “ประวตศาสตร”- ทมาครอบครว/เพอน- การอพยพสรางถนฐาน- เหตการณส�าคญในประวตศาสตร ทสมพนธกบคนรอบขาง

เลน/ทองเทยว

ความสมพนธ

การรบสอเรองทสนใจ

5802005L01h.indd 24 7/21/15 9:30 AM

25

กจกรรมสงเสรมการอานเพอการคดวเคราะห การคดเปนทกษะทจ�าเปนตองไดรบการสงเสรม ผใหญจะตองเปดโอกาสใหเดกไดฝกใช ความคดอยางมระบบ รจกคดเปรยบเทยบ คดเชอมโยง คดแกปญหา สามารถคดวเคราะห และคดอยางสรางสรรค โดยธรรมชาต เดกมกจะสนใจสงรอบตวและแสดงออกอยแลว พอแมและคนในครอบครว คอ บคคลส�าคญเปนเบองตน ผใหญจะตองเขาใจวาขณะทเดกก�าลงแสดงออกในรปแบบตางๆ สมอง ของเดกก�าลงท�างาน ก�าลงใชความคด ดงทมนกจตวทยาทศกษาเรองเดกไดกลาววา “While they are playing, they are working” ผใหญจงตองใหเวลาใหเดกไดแสดงออกโดยอสระ ไมขดจงหวะ สนใจทจะอานความคดของเดก ใหก�าลงใจและชวยแนะน�าในลกษณะคอยเปนคอยไป ปฏสมพนธ ในครอบครวมสวนชวยอยางมากดานพฒนาการทางภาษาและอารมณ ผานกจกรรม สนทนา ศลปะ ดนตร การเคลอนไหวรางกายตามจงหวะและการแสดงบทบาทสมมต เปนตน เมอเขาสโรงเรยน ครมบทบาทในการจดกจกรรมกระบวนการเรยนร ทงในและนอกหองเรยน ปฏสมพนธระหวางนกเรยนและคร ระหวางเพอนนกเรยนทงรวมชนและตางชน เปนโอกาสใหเดกได แสดงความรความคดของตน ไดฟงความคดของผอน เปนการแลกเปลยนความคด และใชเหตผลใน การหาขอตกลงรวมกน ลกษณะกจกรรมตองเหมาะกบสภาพผเรยนและสภาพแวดลอม เปนกจกรรม ททาทายความสามารถ ดงดดความสนใจ โดยเฉพาะส�าหรบเดกกอนวยรนและเขาสวยรน ซงเปนวย ทรกการคนหา ผจญภย ครสามารถใชประโยชนจากการสงเกต ตดตาม ประเมน และปรบความคด และการกระท�าของนกเรยนใหเขาสแนวทางทถกทควร โดยทวไปแลว กจกรรมหลงการเรยนหรอการอาน จะเปนกจกรรมเพอทดสอบความร ความเขาใจเรองราวหรอเนอหา ไดแกการสนทนาถามตอบ และเขยนตอบค�าถาม กจกรรมเพอสงเสรมความคดในระดบสงขน ไดแก - ความคดระดบตความ สามารถจดในรปแบบของการอภปราย การระดมสมอง หาเหต ทมาของเรองหรอเหตการณวา วาท�าไม เพราะเหตใด เรองราวเปนไปอยางนน ถาไมเปนอยางนน จะเกดอะไรขนเปนตน - ความคดระดบวเคราะห โลกของการสอสารในปจจบน เดกรบสารไดฉบไวจากหลาย ชองทาง เดกจงตองฝกคดวเคราะหสารทไดรบ ฝกแสวงหาขอมลจากหลายๆ แหลง น�ามาแยกแยะ เปรยบเทยบ เชอมโยง เพอหาขอสรป กจกรรมอาจจะจดในรปแบบของการแบงกลมส�ารวจสภาพ ชมชน สมภาษณบคคล ตดตามรวบรวมขาวและเหตการณตางๆ จากสอหรอจากทพบเหนจรง น�ามา จดอภปราย จดปายนเทศ หรอจดกจกรรมสรางสรรค ตามความถนดและเหมาะสมกบหวขอเรอง การฝกทกษะการคดจะตองท�าเปนกระบวนการตอเนอง และสอดคลองกนตงแตบานสโรงเรยน เดกจะมพนฐานการคดทถกวธ และสามารถสรางสรรคสงดงาม เปนประโยชนตอตนเองและสงคม โดยรวมตอไป

5802005L01h.indd 25 7/21/15 9:30 AM

26

กจกรรมสงเสรมการอานเพอความเปนพลเมองดของสงคม การจดกจกรรมสงเสรมการอาน เพอใหเดกไดประโยชนทงเนอหาวชาประวตศาสตรหรอ

หนาทพลเมอง ควบคไปกบการจดกจกรรมการสรางนสยรกการอาน อาจดเปนเรองทแตกตางกน

แตเมอพจารณาอยางถถวนแลวกจกรรมสองแบบนเปนเรองทครสามารถด�าเนนการไปพรอมๆ กนได

เพราะทกครงทอานหนงสอผอานยอมไดรบความร สาระเนอหา จนตนาการและความคดสรางสรรค

จากการอาน เพยงครเลอกจดกจกรรมสงเสรมการอานใหตรงกบจดประสงคในการจดการเรยนร

และเหมาะสมกบความตองการของเดกๆ ในแตละชวงชน เลอกหนงสออานเพมเตมนอกเหนอจาก

หนงสอเรยนประจ�า แตใหพจารณาครอบคลมไปถงสอออนไลน เชน e-book ทนกเรยนใชเพอ

เปนการเรยนรเชนกน กจกรรมทน�าเสนอเปนเพยงกจกรรมในภาพรวม คณครสามารถสรางสรรค

กจกรรมสงเสรมการอานใหมๆ ไปพรอมกบเนอหาในวชาทสอนไดเสมอ

แนวทางการจดกจกรรมสงเสรมการอานเพอความเปนพลเมองดของชาตไทย

การจดกจกรรมสงเสรมการอานเพอความเปนพลเมองดของชาตไทย คณครสามารถจด

กจกรรมตามแนวทางประชาธปไตย โดยเปดโอกาสใหนกเรยนไดอภปรายเสนอแนะหนงสอทตองการ

เลอกน�ามาเปนหนงสออานนอกเวลา และครควรเชอมโยงใหเดกๆ ตระหนกถงบทบาทหนาทในฐานะ

ตางๆ เชนผอานหนงสอ ผอภปรายหนงสอ ผยมหนงสอจากหองสมด หรอแมแตในฐานะเจาของ

หนงสอ ซงระหวางการอานหนงสอควรมคณลกษณะของการเปนพลเมองดของชาตสอดแทรกอย

ตลอดเวลา เชน

- มความรบผดชอบดแลรกษาหนงสอของตนเองและของหองสมดซงเปนของสวนรวม

ใหมอายการใชงานไดนาน

- การแบงปนเรองราว ความนกคด หรอสงทไดรบจากการอานหนงสอ โดยผานการ

ไตรตรองอยางรอบคอบ และเคารพลขสทธผเขยน

- การจดบนทก คณครฝกใหนกเรยนจดบนทกเรองราวทอาน จดขอความทชนชอบสนใจ

หรอเขยนสรปเรองทไดรบจากการอานหนงสอ

- การแบงปนหนงสอ รจกการแบงปนหนงสอใหผอานไดอานดวยหรออานออกเสยงให

ผอานไดรบฟงดวย

- ความกลาแสดงออก ในการวจารณ อภปรายหนงสอทอานหนงเลมยอมกอใหเกด

ความคดเหนตางๆ ตามมาซงแตละคนอาจมความคดเหนเหมอนกนหรอแตกตางกน การเปดเวทให

นกเรยนไดอภปรายจงเปนการเปดโอกาสใหเดกไดแสดงความคดเหนตามแนวทางประชาธปไตยและ

รจกรบฟงความคดเหนของผอน

5802005L01h.indd 26 7/21/15 9:30 AM

27

นอกจากนคณครยงสามารถสรางสรรคกจกรรมเพมเตมดวยตนเองไดอยางเสร เพอปลกฝง

คณลกษณะความเปนพลเมองดของชาต

ตวอยางกจกรรมสงเสรมการอานระดบประถมศกษา

๑. แตงสวยใหหนงสอ หนงสอทมหนาปกเหมอนกนทกเลมคงดไมนาสนใจส�าหรบนกเรยน

และเมอตองอานหนงสออานนอกเวลาทหนาตาเหมอนกน ทกคนในหองเรยนกยงมเหมอนกนจงดเปน

หนงสอเรยนอกเลมหนง คณครทดสอบใหนกเรยนหาปฏทนปเกาๆ หรอกระดาษหอของขวญใชแลว

มาหอปกหนงสออานนอกเวลาของตวเอง โดยตกแตงใหสวยงามตามใจชอบ แตคงมรายละเอยดของ

หนงสอไวครบถวน เชน ชอเรอง ชอผเขยน ชอผวาดภาพประกอบ ชอผแปล คณครใหนกเรยนเขยน

เมอหอดวยกระดาษเรยบรอยแลว

เมอนกเรยนใชหนงสออานนอกเวลาทตกแตงไปแลว คณครทดลองใหนกเรยนชวยกนคด

วาการหอปกหนงสอดวยกระดาษนกเรยนไดเรยนรอะไรบาง เกดประโยชนอยางไร หรอให

เปรยบเทยบขอดขอเสยระหวางการหอปกหนงสอดวยกระดาษกบการหอปกหนงสอดวยพลาสตก

คณครควรแนะน�านกเรยนในการหอปกหนงสอวาไมควรตดเทปกาวระหวางปกหนงสอกบกระดาษ

ทใชหอ เพราะเทปกาวเปนวสดทเสอมคณภาพไดเรว และจะทงรอยไวเมอเสอมคณภาพ

เพอนกเรยนจะไดมความรบผดชอบ ดแลสมบตของตนเองใหมอายการใชงานยาวนาน

สามารถเกบรกษาและแบงปนสผอนได รจกน�าวสดเหลอใชกลบมาสรางสรรคงานใหมคณคามากขน

เปนการรกษาสงแวดลอม อกทงยงไดใชความรและทกษะทางดานศลปะสรางสรรคงานอกดวย

๒. คนหนงสอคนเวลา หนงสออานนอกเวลาบางเลมเปนหนงสอวรรณกรรมเยาวชน หรอ

สารคด ซงมจ�านวนหนามาก นกเรยนอาจตองใชเวลานานในการอาน ไมสามารถอานไดจบทงเลม

โดยทนทครงเดยว นกเรยนจงจ�าเปนตองมทคนหนงสอเตรยมพรอมไวใชงาน

คณครควรมอบงานใหนกเรยนประดษฐทคนหนงสอจากเศษวสดเหลอใช โดยใหนกเรยน

ชวยกนคดวา ทคนหนงสอทดควรมลกษณะเชนใด จากนนใหนกเรยนแตละคนกลบไปประดษฐ

ทคนหนงสอของตนเองและน�ามาเสนอตอเพอนๆ วาตนเองไดเลอกใชวสดอะไรในการท�าทคนหนงสอ

เพราะเหตใด และสามารถใชงานไดจรงหรอไม การใชงานมปญหาอะไรหรอไม

กจกรรมนนกเรยนจะไดใชงานจากทคนหนงสอทตนเองลงมอท�า ไดใชความรและทกษะ

ทางดานศลปะตามแนวทางของตน และสะทอนใหเหนถงการน�าเศษวสดเหลอใชมาเพมมลคา

ดวยการสรางสรรคงานขนมาใหม ครชใชนกเรยนเหนวาเปนการอนรกษสงแวดลอม และทรพยากร

ของชาตไปพรอมๆ กน

๓. ประโยคจดโดนใจ หนงสอทกเลมมกมวรรคทองซอนอยดวยเสมอ โดยเฉพาะหนงสอ

ทผานการคดเลอกมาเปนหนงสออานนอกเวลาใหนกเรยนไดอาน ยอมมขมทรพยทางภาษาซอนอย

5802005L01h.indd 27 7/21/15 9:30 AM

28

ซงนกเรยนแตละคนทอานอาจคนพบประโยคจด วรรคทองทโดนใจ หรอกระทบใจแตกตางกนไป

ไมวาหนงสอเลมนนจะมขนาดยาวหรอเปนหนงสอนทานภาพสนๆ กยอมแฝงขอคดไวดวยเสมอ

คณครลองใหนกเรยนเขยนประโยคจดโดนใจจากหนงสอน�ามารวมกนประดษฐเปนหนงสอเลมเลก

ในหองเรยน หรอจดนทรรศการประโยคจดโดนใจในหองเรยน

ครอาจใหนกเรยนน�าเสนอแลกเปลยนความคดเหนในหองเรยน หรอพจารณาวาแตละ

ประโยคสรางแรงบนดาลใจ หรอใหขอคดอะไรบาง อกทงนกเรยนระดบชนมธยมศกษา ซงมความ

สามารถทางสอเทคโนโลยคณครอาจใหนกเรยนตกแตงภาพในโปรแกรมตกแตงภาพ แลวเผยแพร

ทางสงคมออนไลน โดยคณครเนนย�าใหนกเรยนระบทมาดวย วาน�ามาจากหนงสอเลมใด ใครเปน

ผเขยน แลวอภปรายถงผทมาแสดงความคดเหน

นกเรยนจะตองใชทกษะการอาน การคด การเขยน มาใชในกจกรรมตลอดเวลา เมอเขาส

การอภปรายกจ�าเปนตองใชทกษะการฟง การพด การคดอกครง ซงนกเรยนจะไดฝกสมอง ทกษะ

การคดหลากหลายรปแบบ และสามารถน�าเสนอผลงานของตวเองไดอยางสรางสรรค

๔. หนงเลมแบงกนอาน ในชนเรยนของคณครอาจมนกเรยนจ�านวนหนงทมปญหาในการ

ซอหนงสออานนอกเวลาและหนงสออานเพมเตม ถาคณครวางแผนการเรยนการสอนไดดจะมเวลา

ใหนกเรยนไดอานอยางไมเรงรบ หนงสอหนงเลมอาจใหนกเรยนแบงกนอาน จะเปนการจบค หรอ

เปนกองกลางแลวอานตามเวลาทก�าหนดไว

นกเรยนจะไดประโยชนจากกจกรรมเพราะตองมวนยในการอาน เนองจากมเพอนท

ตองรออานหนงสอตอจากเรา รวมทงสรางนสยการดแลรกษาของสาธารณะทตองใชรวมกนคณคร

อาจใหนกเรยนชวยกนคดกฎกตกาในการใชหนงสอรวมกน เพอเปนขอปฏบต หลงจากนกเรยนทกคน

ไดอานหนงสอ ใหชวยกนส�ารวจสภาพของหนงสอวาเปนอยางไรบาง นกเรยนพอใจกบสภาพของ

หนงสอตอนนหรอไม เพราะอะไร

ประโยชนของกจกรรมนท�าใหนกเรยนไดฝกจตสาธารณะในการท�าสงดๆ เพอผอนโดย

ไมหวงสงตอบแทน และไดแสดงความมน�าใจ เออเฟอเผอแผ รจกท�างานรวมกบผอน ฝกทกษะทาง

ดานการอานออกเสยงภาษาไทยไปดวย

๕. อานหนงสอใหนองฟง การอานออกเสยงโดยเฉพาะการอานใหผอนฟงนนเปนพลงท

สงถงกนระหวางผอานและผฟง หนงสออานนอกเวลาหลายเรองทเปนหนงสอนทานภาพ ถาคณครให

พๆ ทมหนงสอนทานภาพไปอานหนงสอใหนองๆ ระดบชนอนบาลฟงแบบหนงตอหนง ทงพๆ และ

นองๆ คงจะมความสข

โดยครตองแนะน�าใหพๆ คนอานฝกซอมการอานออกเสยงไปกอนอานตอหนานอง

ระมดระวงตว ร ล และค�าควบกล�า รวมทงการปฏบตตนเมออานหนงสอใหนองๆ ฟง พๆ ตองระวง

5802005L01h.indd 28 7/21/15 9:30 AM

29

ดแลรกษาหนงสอดวย เมอพๆ อานเสรจคณครใหนกเรยนบอกความรสกของตนเองในการอาน

หนงสอใหนองฟงวารสกอยางไร คณครอาจบนทกภาพและใหพๆ เขยนขอความรสกและน�ามาจด

นทรรศการในหองเรยนได

สงคมออนไลนกบกจกรรมสงเสรมการอาน

คงปฏเสธไมไดวาสงคมออนไลนเปนสงคมทส�าคญส�าหรบนกเรยนในปจจบน ซงถาเรา

สามารถใชประโยชนจากสอออนไลนไดยอมเปนประโยชนเชนเดยวกนนกเรยนสามารถเขาถงสอ

ออนไลนไดสะดวกขนทงจากเครองคอมพวเตอร และโทรศพทสมารทโฟน อกทงในสมารทโฟนยงม

ความหลากหลายของแอพพลเคชน ทท�าใหเดกๆ สามารถสรางสรรคกจกรรมสงเสรมการอานส�าหรบ

โลกยคใหมไดอยางนาตนตาตนใจ ซงกจกรรมเหลานคณครสามารถเลอกใชไดตามบรบทของโรงเรยน

และนกเรยนดวย

โดยเฉพาะอยางยงนกเรยนชนมธยมศกษาเปนกลมคนรนใหมทมความสามารถในการใช

เทคโนโลยไดอยางมประสทธภาพ การทครเลอกใชสอเทคโนโลยกบกจกรรมสงเสรมการอานเขาดวยกน

ยอมดงใจนกเรยนยคใหมใหเชอมโยงประสบการณการอานกบโลกออนไลนไดอยางสนกสนาน และม

ประสทธภาพ

ตวอยางกจกรรมสงเสรมการอานระดบมธยมศกษา

๑. แชะแชร กจกรรรมการถายรปเปนเหมอนกจกรรมหลกของวยรนในปจจบน ดงนน

คณครลองใหนกเรยนถายรปคกบหนงสอทอานในอรยาบถเกๆ และมขอแมวาตองอานหนงสอเลมนนๆ

ไมวาจะเปนการตน นตยสาร วารสาร วรรณกรรม เมอถายรปเสรจลงเครอขายสงคมออนไลนแลวด

การแสดงความคดเหนของเพอนๆ วามทศนคตตอรปหนงสอ หรอพฤตกรรมการอานหนงสอของเรา

วาเปนอยางไร

โดยคณครใหนกเรยนลงรปถายคกบหนงสออยางนอยอาทตยละครงจนครบเดอนเมอ

ครบก�าหนดครใหนกเรยนออกมาเลาความรสกหรอบอกการแสดงความคดเหนของเพอนทโดนใจเรา

อาจพมพใบแสดงความคดเหนมาใหคณครและเพอนดดวย

๒. กลมหนงสอ การสรางกลมในสงคมออนไลนเพอพดคยประเดนทสนใจรวมกนกเปน

กจกรรมทนาสนใจไมนอย เชนกลมในเฟซบค ไลน โดยใหนกเรยนมาแลกเปลยนความคดเหน

เรองหนงสอทตวเองอาน หรอคณครอาจตงเปนประเดนวา ถานกเรยนตองออกขอสอบดวยหนงสอ

อานนอกเวลาเรองน นกเรยนจะออกขอสอบวาอยางไร โดยใหเพอนๆ ในกลมเปนทงคนออกขอสอบ

และคนตอบค�าถามดวยกได การสรางกลมอาจเปนกลมชวคราวในการอานหนงสอหนงเลม แตถาเกด

กระแสและการเคลอนไหวสม�าเสมอคณครควรใชโอกาสนในการแนะน�าหนงสอเรองอนๆ ผานกลม

เพอใหเดกๆ ไดอานหนงสออยางตอเนอง

5802005L01h.indd 29 7/21/15 9:30 AM

30

๓. หนงสนท�ามอ นกเรยนสมยนตองการพนทในการแสดงพลงของพวกเขาเสมอ และ

สงคมออนไลนกมพนทเหลานอยางมากมาย การท�าหนงสกเรองไมใชเรองยากส�าหรบเดกสมยนอกตอไป

เพยงแคมโทรศพทสมารทโฟนหนงเครองกสามารถใชเปนอปกรณการถายท�าและตดตอไดเบดเสรจ

การท�าหนงสนคณครอาจจะก�าหนดจากตอนใดตอนหนงของหนงสอ ใหนกเรยนสรางสรรคเอง

ตงแตการเลอกตอน การตความ การเขยนบทภาพยนตร การคดเลอกนกแสดง หรอใหนกเรยน

แตกประเดนในเรองหนาทพลเมองทกระทบโดนใจจากการอานหนงสอ แลวน�ามาสรางสรรคเปน

หนงสนกได ถาในหนงหองเรยนของคณครสามารถท�าหนงสนไดหลายเรอง คณครอาจจดสปดาห

หนงสนจากหนงสอในโรงเรยนกได และเปดโอกาสใหนกเรยนชนอนในโรงเรยนไดรบชม พรอมกบ

เผยแพรทางสอออนไลนไดอกดวย

๔. หนงสอท�ามอ นอกเหนอจากการผลตสอดจตอลแลว จากท�างานศลปะกยงคงมเสนห

อยเสมอ เมอนกเรยนอานหนงสอเสรจคณครลองใหนกเรยนไดขดๆ เขยนๆ เรองราวตางๆ หรอ

ถายทอดจนตนาการของพวกเขาเปนตวอกษร ภาพวาด หรอภาพถาย ทไดรบแรงบนดาลใจมาจาก

หนงสอเรองทอาน จากนนรวมรวมผลงานของนกเรยน แลวน�ามาเขาเลมรวมกนเปนหนงสอท�ามอ

คณครควรสรางสรรคกจกรรมศลปะประดษฐเปนกจกรรมสงเสรมการอานบาง เพราะ

กจกรรมเชนนเดกๆ ไดออกหางจากอปกรณททนสมยและหนมาละเมยดละไมกบผลงานศลปะของ

ตนเองไดดทเดยว และเปดโอกาสใหเดกๆ ไดชนชมผลงานของตนเอง และของเพอนโดยการเลอก

หรอแลกเปลยนกนชนชมผลงานเพอน

๕. ส�ารวจโลกการอาน การอานเปนสงทแยกไมออกจากชวตมนษย บางครงการอานกเกด

จากสญชาตญาณเชนการอานปายถนนหนทาง ปายจราจร ปายโฆษณา ซงเปนการอานไปโดยไมรตว

ในขณะเดยวกนเรากเลอกอานเรองราวตางๆ มากมายจากเครอขายสงคมออนไลน บางคนเลอกอาน

หนงสอพมพออนไลน บางคนเขาเวบไซตทมประโยชน

คณครเปดใจและลองส�ารวจโลกการอานออนไลน โดยใหนกเรยนท�าสมดบนทกการอาน

ออนไลนดบาง เพอคณครจะไดเหนวา เดกๆ อานอะไรกนในโลกออนไลนและมเรองราวนารนาสนใจ

อะไรในโลกออนไลนทสามารถแบงปนใหคนอนไดบาง อาจออกแบบสมดบนทกการอานออนไลนดงน

วนทอาน เวลาทอาน เวบไซตทอาน ขอคดทไดจากการอาน

5802005L01h.indd 30 7/21/15 9:30 AM

5802005L01h.indd 31 7/21/15 9:30 AM

32

5802005L01h.indd 32 7/21/15 9:30 AM

33

แนวทางในการจดกจกรรมหนงสออานนอกเวลา

ชด พระมหากษตรยไทย ๙ รชกาล

วนดา สถตานนท. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช. พมพครงท ๓. กรงเทพฯ:

องคการคาของ สกสค., ๒๕๓๐. ๒๒ หนา.

ศร เกศมณ. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย. พมพครงท ๓. กรงเทพฯ: องคการคาของ

สกสค., ๒๕๓๓. ๓๑ หนา.

วนดา สถตานนท. พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว. พมพครงท ๒. กรงเทพฯ: องคการคาของ

สกสค., ๒๕๒๓. ๓๓ หนา.

ศร เกศมณ. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว. พมพครงท ๓. กรงเทพฯ: องคการคาของ

สกสค., ๒๕๒๓. ๓๔ หนา.

สมโรจน สวสดกล ณ อยธยา, ทานผหญง. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว. พมพครงท ๒.

กรงเทพฯ: องคการคาของ สกสค., ๒๕๒๘. ๔๑ หนา.

โสมรสม จนทรประภา, คณหญง. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว. พมพครงท ๓.

กรงเทพฯ: องคการคาของ สกสค., ๒๕๓๓. ๓๑ หนา.

ทองตอ กลวยไม ณ อยธยา. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว. พมพครงท ๒. กรงเทพฯ:

องคการคาของ สกสค., ๒๕๒๘. ๔๖ หนา.

วนดา สถตานนท. พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล. พมพครงท ๒. กรงเทพฯ:

องคการคาของ สกสค., ๒๕๒๘. ๓๗ หนา.

ทองตอ กลวยไม ณ อยธยา. พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท ๙. พมพครงท ๓. กรงเทพฯ:

องคการคาของ สกสค., ๒๕๔๒. ๗๕ หนา.

5802005L01h.indd 33 7/21/15 9:30 AM

34

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หนงสอชด พระมหากษตรยไทย ๙ รชกาล เปนหนงสอทกระทรวงศกษาธการ โดยส�านก

วชาการและมาตรฐานการศกษาจดท�าขนเพอเปนการแสดงความส�านกในพระมหากรณาธคณ

และเฉลมพระเกยรตพระมหากษตรยในราชวงศจกรทไดทรงบ�าเพญพระราชกรณยกจอนเปน

คณประโยชนแกประเทศชาตเปนอเนกประการ ซงสถาบนพระมหากษตรยนนเปนสถาบนหลกทม

บทบาทในการวางนโยบายการสงเสรมความเปนปกแผนและความเจรญกาวหนาใหแกประเทศชาต

มาโดยตลอด พระมหากษตรยแตละพระองคทรงปรบปรงประเทศนานปการโดยมพระราชประสงค

ทจะสรางความเจรญใหแกประเทศชาตทะนบ�ารงประโยชนใหแกประชาชนทงปวง ส�านกวชาการ

และมาตรฐานการศกษามงหวงใหผเรยนและผอานไดรบความร เกดความเขาใจศรทธายดมนใน

สถาบนพระมหากษตรยและชวยกนธ�ารงไวใหยงยนเปนหลกของชาตสบไป

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน เมอนกเรยนอานหนงสอชด พระมหากษตรยไทย ๙ รชกาล ครบทง ๙ เลมแลว นกเรยน

จะไดรบความรเรมตงแตประวตพระราชสมภพ พระจรยวตรของพระมหากษตรย พระราชกรณยกจ

ของพระมหากษตรยทส�าคญในรชสมยของพระองคทาน เชน พระราชกรณยกจเพอความเจรญของ

บานเมองและประชาชน ดานการปกครอง การเศรษฐกจและการสาธารณปโภค การศกษาและ

การศาสนา โครงการพฒนาอนเนองมาจากพระราชด�าร การบ�าบดทกขบ�ารงสข ความสมพนธและ

การเมองระหวางประเทศ งานอกษรศาสตรและศลปวฒนธรรม เกดวามภาคภมใจในเอกราชของ

ชาตไทย ส�านกในพระมหากรณาธคณตอพระมหากษตรยไทยทผานมาทกๆ พระองค

เนอหาโดยสรป หนงสอชด พระมหากษตรยไทย ๙ รชกาล มเนอหาเกยวกบพระราชประวตเรมตงแต

พระราชสมภพ การเสดจขนครองราชย พระราชกรณยกจส�าคญตามสถานการณบานเมองในขณะนน

ทส�าคญยงกคอ พระมหากษตรยไทยทกๆ พระองคทรงมจดศนยรวมอยทการรกษาเอกราชของชาต

ใหด�ารงอยและการบ�าบดทกขบ�ารงสขใหแกราษฎรจวบจนเสดจสสวรรคาลย

แนวคดหลก ผเขยนหรอผเรยบเรยงหนงสอชด พระมหากษตรยไทย ๙ รชกาล มดงน

๑. หนงสอเรองพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก เรยบเรยงโดย นางสาววนดา สถตานนท

๒. หนงสอเรอง พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย เรยบเรยงโดย นางศร เกศมณ

๓. หนงสอเรอง พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว เรยบเรยงโดย นางสาววนดา สถตานนท

5802005L01h.indd 34 7/21/15 9:30 AM

35

๔. หนงสอเรอง พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว เรยบเรยงโดย นางศร เกศมณ

โดยม นางกลทรพย เกษแมนกจ เปนผตรวจ

๕. หนงสอเรอง พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เรยบเรยงโดย ทานผหญง

สมโรจน สวสดกล ณ อยธยา

๖. หนงสอเรอง พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรยบเรยงโดย คณหญงโสมรสม

จนทรประภา

๗. หนงสอเรอง พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว เรยบเรยงโดย นายทองตอ

กลวยไม ณ อยธยา

๘. หนงสอเรอง พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล เรยบเรยงโดย นางสาววนดา

สถตานนท

๙. หนงสอเรอง พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช เรยบเรยงโดย นายทองตอ

กลวยไม ณ อยธยา

ผเรยบเรยงหนงสอชด พระมหากษตรยไทย ๙ รชกาล เปนผทมความรเกยวกบพระราชวงศ

เปนอยางดยง มวตถประสงคทจะแสดงความส�านกในพระมหากรณาธคณและเฉลมพระเกยรต

พระมหากษตรยทกพระองคแหงราชวงศจกรโดยถายทอดเนอหาและพระราชกรณยกจทส�าคญยงใน

รชสมยของพระองคทาน โดยเฉพาะอยางยงการรกษาเอกราชของชาตไทยและการพฒนาประเทศให

เทาเทยมอารยประเทศ

ขอสงเกต การจดกจกรรมการเรยนการสอนจากหนงสอชด พระมหากษตรยไทย ๙ รชกาล พระบาท

สมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช รชกาลท ๑ ถงพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท ๙

นน เนองดวยพระมหากษตรยของไทยแตละรชกาลมพระราชกรณยกจตามสภาพสงคมและ

สภาวการณในรชสมยนนๆ การทพระมหากษตรยพระองคใดตดสนพระราชหฤทยถอเปนการวเคราะห

สถานการณส�าคญของประวตศาสตรทครผสอนควรน�ามาเปนประเดนและสรางองคความรเชงวเคราะห

สถานการณใหแกผเรยน

ทฤษฎการจดกจกรรมการเรยนรทส�าคญ มดงน

๑. การเรยนรโดยใหนกเรยนเรยนรจากการเรยนแบบลงมอท�า แลวการเรยนรจะเกดจาก

ภายในใจและสมองของตนเรยกวา PBL (Project-Based Learning)

๒. การเรยนรแบบใชโครงการ (Project Learning Methods)

๓. การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานคด (Problem-Based Learning) เปนการเรยน

รปแบบหนงของ PBL จดเปนโครงการทด�าเนนการแกปญหาทยากและซบซอนจากกรณทเปนเรองจรง

5802005L01h.indd 35 7/21/15 9:30 AM

36

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม เพอใหการจดกระบวนการเรยนรบรรลมาตรฐานการเรยนรตามทหลกสตรก�าหนดนน

ครผสอนควรอานหนงสอชด พระมหากษตรยไทย ๙ รชกาล พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟา-

จฬาโลกมหาราช รชกาลท ๑ ถงพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท ๙ ใหครบถวนทกเลม

แลวจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชกลวธการคดวเคราะห การศกษาหาเหตผล และการใช

ค�าถามจากขอมลเพอใหผเรยนไดสบคนขอมลเชงลกตอไป รวมทงการจดกจกรรมจดท�าโครงงาน

และเทคนควธอนๆ ตามตวชวดความส�าเรจของการจดกจกรรมการเรยนการสอนเบองตนนน เพอให

ผเรยนเกดส�านกในพระมหากรณาธคณของพระมหากษตรยทมตอพสกนกร อนมพระราชกรณยกจ

ส�าคญคอ รกษาชาตบานเมองใหธ�ารงอยสบไปและผเรยนไดรบความรเกยวกบพระราชประวต

พระมหากษตรยไทยและเหตการณส�าคญของบานเมองในชวงเวลาแหงรชสมยของพระมหากษตรย

แตละพระองคและควรใหผเรยนนอมน�าร�าลกถงพระกรณาธคณททรงเสยสละ และเปนแบบอยาง

ของความรกชาต

กจกรรมสบคนขอมลจากทฤษฎการจดกจกรรมการเรยนร : พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลา

เจาอยหว

- ครผสอนมอบหมายใหนกเรยนแบงกลมท�าโครงงาน รายงาน หรอการจดกจกรรมพาท

สรางสรรค การอภปราย การพดยอวาท จากประเดนส�าคญๆ อาท เกษตรกรรม หรออตสาหกรรม

ยคใหมในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว สยามสวกฤต เสดจพระพาสแดนไกล

ศลปกรรมกาวไกล เลกไพร-ทาสราษฎรเปนไทย ดานการศกษา ไดแก กรณการตงโรงเรรยนใน

พระบรมมหาราชวง การตงโรงเรยนส�าหรบราษฎร การตงกรมศกษาธการ การสงนกเรยนทนไป

ศกษาตอตางประเทศ และดานการสาธารณสขเพอปวงประชาราษฎร เปนตน

- ครผสอนเลาเรองราวทางประวตศาสตร สรางความสนใจและแรงบนดาลใจในการสบคน

ขอมลในการคาดการณสถานการณตางๆ โดยใชสภาพปญหาเปนฐานคดในการแกปญหาทยากและ

ซบซอนจากกรณเหตการณจรงทางประวตศาสตร เชน การเสดจประพาสตางประเทศแตละครงทรงม

วตถประสงคส�าคญอนใด เพออะไร

: พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช

- ครผสอนก�าหนดประเดนส�าคญหรอกรณศกษา ใหนกเรยนสบคนพระราชกรณยกจ

พระราชจรยวตรอนงดงาม พระอจฉรยภาพดานตางๆ อาท การวาดรป ถายภาพ เลนกฬา ดนตร

ประดษฐคดคนนวตกรรมและทฤษฎตางๆ เศรษฐกจพอเพยง การบรหารจดการน�า การแกไข

ปญหาตางๆ เปนตน

- นกเรยนน�าขอมลทสบคนมาจดนทรรศการ จดท�าโครงงาน จดท�ารายงาน จดท�าหนงสอ

เลมเลก อลบมภาพ เปนตน

5802005L01h.indd 36 7/21/15 9:30 AM

37

การประเมนผลการจดกจกรรม การประเมนผลการจดกจกรรมจากหนงสอชด พระมหากษตรยไทย ๙ รชกาล ขอใหครผสอน

ค�านงถงมาตรฐานการเรยนรขนพนฐาน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

สวนทเกยวของกบวชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมองเปนส�าคญ

รปแบบการประเมน การประเมนความครอบคลมของชนงาน การสงเกต การตอบค�าถาม การท�าแบบทดสอบ

การประเมนโครงงาน การจดท�ารายงาน การน�าเสนอผลงานหนาชนเรยน เปนตน

การตนเทดไทองคราชนย รชกาลท ๙ เลมท ๑ (พระคอพลงแหงแผนดน)

สละ นาคบ�ารง. การตนเทดไทองคราชนย รชกาลท ๙ เลมท ๑ (พระคอพลงแหงแผนดน).

กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง, ๒๕๕๔. ๑๔๕ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ “ถาประชาชนไมทงขาพเจา แลวขาพเจาจะละทงอยางไรได”

เปนหนงสอทประมวลพระราชประวตและพระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

มการคดสรรเหตการณส�าคญทเปนชวงการเปลยนแปลงของประเทศในมตตางๆ น�าเสนอหนงสอ

การตนภาพสสทงเลม แตละบทมเนอหาจบสมบรณในบทนน

สวนน�ามขอมลทเปนประโยชนส�าหรบการเรยนรของนกเรยนอยางยง ไดแก พระบรม

ฉายาลกษณ พระปรมาภไธย “พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาภมพลอดลยเดช มหตลาธเบศร-

รามาธบด จกรนฤบดนทร สยามนทราธราช บรมนาถบพตร” พระราชลญจกรประจ�ารชกาลท ๙

ล�าดบพระราชสกลวงศในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และตราประจ�าพระบรมราชจกรวงศ

5802005L01h.indd 37 7/21/15 9:30 AM

38

เนอหาจ�าแนกเปน ๖ บท สวนน�าแตละบททใหขอมลภาพรวมของบท มแกนส�าคญ และ

ขยายรายละเอยด นกเรยนสามารถอานหรอศกษาแตละบทโดยใชเวลาไมมากนก อยางไรกตาม

เนองจากเปนหนงสอภาพ การใหขอมล ขอเทจจรงตางๆ ในบางเรอง บางประเดนอาจไมกระจางนก

นกเรยนสามารถศกษาคนควาเพมเตมจากแหลงอนขอมลอนๆ หรอสอบถามจากคณครหรอผร

นอกจากน ภาพประกอบมความหลากหลาย ทงภาพลายเสน ภาพวาดเหมอนจรงจ�าลองจากภาพถาย

พระบรมฉายาลกษณทหายากจ�านวนมาก ท�าใหเนอเรองนาสนใจ

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน พระอจฉรยภาพในดานตางๆ ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ชวยใหเกดความรก

และเทดทนในสถาบนกษตรย ในฐานะทเปนสถาบนหลกของชาต เปนแรงบนดาลใจทใหนกเรยน

มความมงมนตงใจทจะศกษาเรยนร พฒนาตนเอง เพอท�าประโยชนตอสวนรวม เจรญรอยตาม

พระราชจรยวตร นกเรยนไดแบบอยางในการไมนงดดายตอสงเลกนอยหรอชวยเวลาเกดวกฤต

เปนโอกาสและจดเรมตนทจะพฒนาตนเองและสงคม ขอมลแตละบทชวนใหนกเรยนตงค�าถาม และ

กระหายทจะศกษาเรยนรเกยวกบค�าส�าคญ และเรองราวทเกยวของอกมากมาย

เนอหาโดยสรป เนอเรองแบงออกเปน ๖ ตอน เรยงล�าดบตงแตเมอทรงครองราชย จนถงทรงสบสาน

ราชประเพณผกมตรนานาประเทศ และบทสดทายวาดวยพระราชจรยวตรในฐานะททรงเปน

ศนยรวมใจของชาวไทย รายละเอยดของแตละบทโดยสงเขป ประกอบดวย

ตอนท ๑ แสงสวางแหงความหวง ชวงเวลาหลงจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

อานนทมหดลเสดจสวรรคตอยางกะทนหน และพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงครองราชยเปน

พระเจาอยหวพระองคใหม ตอนนไดน�าเสนอชองทางการรบขาวสารในสมยนนอยางหลากหลาย

ไดแก การเลาเรองอานหนงสอพมพ ฟงวทย ในชวงเวลาทพระเจาอยหวเสดจพระราชด�าเนนกลบ

ไปประทบ ณ ประเทศฝรงเศส ระหวางรถแลนผานวดเบญจมบพตร ทรงไดยนเสยงใครคนหนง

รองขนดงๆ วา “อยาละทงประชาชน” เปนเหตทท�าใหทรงมปณธานแนวแนในพระราชหฤทยวา

“ถาประชาชนไมทงขาพเจา แลวขาพเจาจะละทงอยางไรได” ทายบทเปนเหตการณทางการเมอง

ซงเปนชวงหวเลยวหวตอทางการปกครองของไทย

ตอนท ๒ นางแกวคบารม การเสดจพระราชด�าเนนจากประเทศไทยเพอกลบไปทรงศกษา

ตอ ณ ประเทศสวตเซอรแลนด พระเจาอยหวทรงพบกบ “รกแท” จนน�าไปสพระราชพธอภเษกสมรส

ตอนนมจดส�าคญในการเรยนรเรองการจดทะเบยนสมรสตามกฎหมายภายใตระบอบประชาธปไตย

5802005L01h.indd 38 7/21/15 9:30 AM

39

และพระราชพธอภเษกสมรส และยงแทรกเรองราวใหเหนการรกการอานของตวละครในตอนน

รวมทงค�าราชาศพททตวละครใช

ตอนท ๓ เราจะครองแผนดนโดยธรรม น�าเสนอเรองราวเกยวกบพระราชพธราชาภเษก

ตามโบราณราชประเพณตามล�าดบ ซงสามารถขยายรายละเอยดไปสการเรยนรในเรองตางๆ ไดอก

ไดแก พระสพรรณบฏ เครองราชกกธภณฑ เครองศราภรณ เครองราชปโภค พระแสงราชศสตราวธ

เหตการณส�าคญ คอ พระปฐมบรมราชโองการวา “เราจะครองแผนดนโดยธรรม เพอประโยชนสข

แหงมหาชนชาวสยาม” และพระราชพธทรงผนวช

ตอนท ๔ “ไปเถดมหาบพตร ราษฎรไมเปนภยแกพระมหากษตรย” ชอตอนนมาจาก

สมเดจพระสงฆราชเจา กรมหลวงวชรญาณวงศ ถวายพระพรสนบสนนใหเสดจออกไปเยยมราษฎร

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดเรมเสดจพระราชด�าเนนเยยมประชาชนไปตามภมภาคตางๆ ตงแต

พ.ศ. ๒๔๙๖ มการน�าเสนอพระราชด�ารส และเหตการณทส�าคญ ไดแก แมเฒาตม จนทนตย

ชาวบานศรบญเรอง จงหวดนครพนม ขอใหลกหลานพามารอเขาเฝาฯ บนเสนทางเสดจพระราชด�าเนน

แมวาดอกไมซงเดดมาถวายนนเรมเหยวเฉา แตยายกยนยนทจะถวายดอกไมเพอแสดงความแนวแน

ในความจงรกภกด ในชวงเวลาดงกลาวทรงฟนฟโบราณราชประเพณ ไดแก พระราชพธจรด

พระนงคลแรกนาขวญ การเสดจพระราชด�าเนนโดยกระบวนพยหยาตราทางชลมารคใน พ.ศ. ๒๕๐๒

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวเรมเสดจพระราชด�าเนนเยอนตางประเทศ ลวนแตเปนพระราชกรณยกจ

ส�าคญทท�าใหชาวตางประเทศรจกเมองไทย

ตอนท ๕ สบสานราชประเพณ ผกไมตรนานาประเทศ สวนตนน�าเสนอเหตการณ

ผนผวนทางการเมอง ทงการยดอ�านาจรฐบาล จวบจนถงชวงทจอมพลสฤษด ธนะรชต เจาของ

วาทะ “ขาพเจารบผดชอบแตผเดยว” เขาด�ารงต�าแหนงนายกรฐมนตร เมอวนท ๙ กมภาพนธ

พ.ศ. ๒๕๐๔ หลงจากการท�ารฐประหารและเหตการณบานเมองนน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ทรงสบสานราชประเพณอนทรงคณคา ไดแก พระราชพธจรดพระนงคลแรกนาขวญ พระราชพธการ

เสดจพระราชด�าเนนโดยกระบวนพยหยาตราชลมารค ในการถวายผาพระกฐน ณ วดอรณราชวราราม

และใน พ.ศ. ๒๕๐๓ รฐบาลประกาศใหวนคลายวนพระราชสมภพของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

คอ วนท ๕ ธนวาคม เปนวนชาตแทนวนชาตเดม (วนท ๒๔ มถนายน) ตอนทายของบทไดอญเชญ

พระราชด�ารสใหเขาใจความส�าคญของการปฏบตพระราชภารกจเสดจพระราชด�าเนนเยอนตางประเทศ

อนเปนการเจรญพระราชไมตรกบมตรประเทศตางๆ

ตอนท ๖ ศนยรวมน�าใจไทยประชา กลาวถงพระราชกรณยกจดานตางๆ ไดแก

ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานท�านองเพลงประจ�ามหาวทยาลย เรมเสดจพระราชทาน

ปรญญาบตรแกสถาบนอดมศกษา ทรงพระกรณาเสดจพระราชด�าเนนไปทรงดนตรยงมหาวทยาลย

5802005L01h.indd 39 7/21/15 9:30 AM

40

บางแหงเปนประจ�าทกป ซงเรยกวา “วนทรงดนตร” ทรงเปนองคอครศาสนปถมภก เสดจ

พระราชด�าเนนเยยมทหาร พระราชทานธงประจ�ารนใหลกเสอชาวบาน และทรงชวยเหลอราษฎร

ในดานตางๆ

แนวคดหลก พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงประกอบพระราชกรณยกจตอแผนดน อยางทไมเคยม

พระมหากษตรยใดในโลกยคปจจบนทรงกระท�ามากอน ทกครงทมปญหา กมแตพระองคเทานน

ทเปนทพงของประชาชนชาวไทยอยางแทจรง ตลอดชวงระยะเวลาทผานมาทรงปฏบตพระราชกรณยกจ

อยางมากมายสดพรรณนาทรงเปนแบบอยางของผทศกษาและเรยนรตลอดเวลา เมอทรงเรยนรเรองใด

เรองหนงกทรงศกษาอยางลกซง จนสามารถเออประโยชนแกพสกนกรของพระองคไดอยางไพศาล

ขอสงเกต หนงสอเลมนไดประมวลเหตการณตางๆ ทเกดขน พรอมกบพระราชประวตของ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เปนหนงสอภาพทอานหรอท�าความเขาใจไดงาย ผานภาพวาด

ภาพถาย แผนท ทนาสนใจ เหตการณบางชวงเปนชวงทส�าคญ ทแสดงใหเหนหวเลยวหวตอใน

การพฒนา ทงชวงเวลาทนาชนชมยนด หรอชวงเวลาทประเทศเผชญกบความทกขระทมเพยงใด

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว กทรงใชทงวกฤตและโอกาสเพอประโยชนสขของประชาชนของ

พระองคไดทงสน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม หนงสอเลมนแมวาเนอหาในแตละบทมจ�านวนเหมาะสมส�าหรบการอานทไมใชเวลามากนก

แตมรายละเอยดทนกเรยนตองศกษาเพมเตมเพอใหเกดความเขาใจทลกซงขน ในการอานจงควร

ด�าเนนการดงน

๑. การอานไมจ�าเปนอานเรยงล�าดบตามบท ครผสอนสามารถเลอกบทอานใหมความสมพนธ

กบเนอหาทนกเรยนก�าลงเรยนในชวงเวลานนได หรอนกเรยนสามารถเลอกอานไดตามความสนใจ

๒. ครสามารถอธบายเกยวกบค�าส�าคญทปรากฏในแตละบท กอนทจะมอบหมายใหอาน

เพอชวยใหนกเรยนศกษาและท�าความเขาใจเรองราวตางๆ ไดดยงขน

๓. ในหลายบทมการน�าเสนอภาพเหตการณสนๆ นกเรยนอาจเขาใจไมลกซงนก ไดแก

เครองราชกกธภณฑ และเหตการณทางการเมองตางๆ คณครอาจจดกจกรรมอธบายหรอให

ตวอยางเพมเตม

5802005L01h.indd 40 7/21/15 9:30 AM

41

๔. ครหรอนกเรยนสามารถศกษาเพมเตมโดยการ “สบจากภาพ” ทปรากฏในหนงสอน

ไปสการคนควาภาพจรงหรอภาพวดทศนทมในระบบเครอขายออนไลน ซงจะชวยใหเขาใจเรองราวท

ปรากฏอยอยางลกซงมากขน โดยครสามารถมอบหมายใหนกเรยนจดท�าเปนรายงาน เพอมาน�าเสนอ

ผลการเรยนรดวยรปแบบตางๆ เชน เลาใหเพอนฟง จดปายนทรรศการ จดท�าเปนเอกสารรายงาน

จดท�าเปนหนงสอการตนเลมเลก

๕. ใหนกเรยนเขยนสรปเกยวกบความประทบใจทเกดจากการอานหนงสอเลมน โดยเขยน

ลงในกระดาษทสวยงาม อาจเคลอบใหมความคงทนมากขน แลวน�าไปจดแสดงในหองสมดหรอมม

หนงสอในชนเรยน เพอเชญชวนใหเพอนนกเรยนคนอนๆ ไดมาอาน เปนกจกรรมท�าบรรณนทศน

ฉบบนกเรยน โดยครอาจสอนกระบวนการเขยนโดยสงเขป และใหพจารณาบรรณนทศนทดและเปน

ตวอยางได

๖. การน�าเสนอประเดนหรอ “วรรคทอง” ทเปนขอความส�าคญจากหนงสอมาท�าเปนแถบ

ประโยคตกแตงใหสวยงาม และน�ามาจดปายนเทศ เผยแพรใหแกเพอนนกเรยนในชนหรอคนอนๆ

ในโรงเรยนไดมาอานหรอศกษา

๗. ฝกกระบวนการเขยนใหแกนกเรยนเพอใชเปนเครองมอในการเขยนสรปความจากเรอง

ทอาน ไดแก การสอนเทคนค lotus chart หรอแผนภมดอกบว โดยใหเขยนหวขอหลกไวตรงกลาง

และคดประเดนหรอค�าส�าคญจากเรองวางขยายออกไปดานขาง เปนการคดกระบวนการคดอยาง

เปนระบบ แลวใชแผนภมนมาอธบายวธคดเกยวกบเรองทอานกบครหรอกบเพอน เพอตรวจสอบวา

เกบประเดนไดครบถวนเพยงใด จากนนจงลงมอเขยนสรปความจากเรองทอาน

5802005L01h.indd 41 7/21/15 9:30 AM

42

การประเมนผลการจดกจกรรม ใหนกเรยนเขยนบนทกอานในรปแบบตางๆ เชน

๑. ท�าแผนทความคด (Mind mapping) โดยพจารณาวานกเรยนจบประเดนโดยการ

เลอกค�าส�าคญของเรองและรายละเอยดประกอบไดถกตองและเหมาะสมเพยงใด

๒. ใหเขยนตอบค�าถาม โดยครเตรยมแผนเขยนหวขอใหนกเรยนไปเขยนสรปทไดจาก

การอาน เมออานจบแลวมอบหมายใหเลาใหผปกครองหรอเพอนฟงกอน เมอมการอภปรายซกถาม

ไดขอมลเพมเตมแลวจงเรยบเรยงเรองทจะเขยนสรปจากเรองทอาน ค�าถามส�าหรบใหนกเรยน ไดแก

- สงทฉนไดเรยนรจากการอานเรองนคอ....

- เรองทฉนอยากศกษาเพมเตมคอ...

- จากเรองทอาน ฉนจะน�าไปใชประโยชนโดย...

๓. ใหจดกจกรรม Think pair shared ดงน

๓.๑ ใหนกเรยนคดทบทวนเกยวกบเรองทอาน อาจมการวาดภาพหรอเขยนค�าส�าคญ

ลงในกระดาษใชเวลา ๒-๓ นาท

๓.๒ ใหนกเรยนจบคเลาถงสงทตนเองไดเรยนรใหคของตวเองฟง ใชเวลาคนละ ๒ นาท

๓.๓ ใหนกเรยนแตละคเลาใหเพอนในชนเรยนทงหมดฟงวาไดเรยนรอะไรบาง อาจใช

เวลากลมละ ไมเกน ๑ นาท และไมจ�าเปนตองเลาใหครบทกกลม

๔. ใหนกเรยนท�าเปนหนงสอวงกลม (Cycle Book) โดยออกแบบปกใหสวยงาม เนอหา

ดานในสามารถก�าหนดหวขอใหนกเรยนเขยนอยางนอย ๔ ประเดน เชน เรองยอ ขอความทประทบใจ

สงทไดเรยนร สงทน�าไปใช จากนนน�าแผนเนอหาทเขยนสรปมาประกบกบแผนหนาปกทเจาะชอง

ใหเหนเนอหาดานในได ตดหมดทองเหลองเพอเชอมกระดาษทงสองแผน และท�าใหปกสามารถหมน

ไปไดรอบ ดงภาพ

5802005L01h.indd 42 7/21/15 9:30 AM

43

5802005L01h.indd 43 7/21/15 9:30 AM

44 44

ก- ฮ เทยวงานวด

พงกลม. ก – ฮ เทยวงานวด. กรงเทพฯ: ประภาคารพบลชชง, ๒๕๕๔ . ๒๔ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ แมวาเดกไทยจะเรยนรภาษาไทยตงแตแรกเกด แตในปจจบนสภาพสงคม เศรษฐกจ

ความเปนอย ภมศาสตร ชมชนบานเมองเปลยนแปลงไปมาก การสอนใหเดกจดจ�าตวอกษรหนงสอ

แบบเดมทวา ก เอย ก ไก ข ไขในเลา คอนขางจะลาสมยตางไปจากบรบทของสงคมไทย การคดคน

วธสอนแนวทางใหมเพอใหเดกจดจ�าอกษรไทย ภาษาไทย ตงแตอกษร ก ถง ฮ ลกษณะเปน

ค�าประพนธประกอบภาพอยางงาย เนอหาเดยวกนทงเรอง จะชวยปลกฝงการเรยนรอกษรไทย

วฒนธรรมประเพณ โดยประพนธใหเดกๆชกชวนพอแมปยาตายายไปเทยวงานวดชางยม ชชวนกน

ใหดกจกรรม สงของ อาคาร สถานทในวด หนงสอมภาพวาดสสดใส อกษรตวโต ท�าใหเขาใจงาย

ชวนจดจ�า

จ�าเปนตองใหเดกเลกไดอานจะไดชวยสรางความสมพนธทดในครอบครว ชวยใหจดจ�า

ตวอกษร ภาษา เขาใจเบองตนในเรองศาสนา ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ และชวตความเปนอย

อยางไทย จะชวยเสรมสรางคณธรรมและจรยธรรมในเดกอกดวย

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. จะชวยกระตนใหเดกเลกทเรมหดเรยน เขยน อาน จดจ�าตวอกษรไทย ภาษาไทย

๒. มเจตคตทดตอชวตความเปนอยแบบไทย ความเปนไทย

๓. มทศนคตทดตอพทธศาสนา กจกรรมทางพทธศาสนา

๔. ทราบวธละเลน การแสดงสนกสนาน กจกรรมประเพณ วฒนธรรม

๕. เรมตระหนกรในเรองศลปกรรมและสถาปตยกรรมไทย

5802005L01h.indd 44 7/21/15 9:30 AM

45

เนอหาโดยสรป เดกชายหญงชวนพอ แม ป ยา ตา ยายไปเทยวงานวดพทธศาสนาชอวดชางยมไดพบเหน

สถานท สถาปตยกรรม และโรงเรอนสรางชวคราวแปลกตา กจกรรมตนใจหลายอยาง ก�าหนดไปตาม

ตวอกษรชวนอานและจดจ�า ตงแต ก- ฮ เชน

ง งานวด จดยงใหญ งานไทยไทย ไดสบสาน

จ เจดย เลองลอนาน คนกลาวขาน งามจบใจ

แนวคดหลก การเรมเรยน เขยน อานอกษร ภาษา เรยนรความสมพนธในครอบครวญาตพนอง

การอยอยางไทย พทธศาสนา ประเพณ วฒนธรรม และไดรบความตนเตน สนกสนานจากการ

ชมอาหาร ชมขนม น�าดมตางๆ รวมกจกรรม ชมการแสดง ชมของแปลก

ขอสงเกต แนวทางการจดจ�าตวอกษรแบบใหม เปนหนงสอสวยงามส�าหรบเดก รางวลชมเชย หนงสอ

ดเดนประจ�าป ๒๕๕๕

ขอเสนอแนะน�าในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ ครแนะน�าใหเดกๆ ชกชวนคณพอคณแมรวมทงญาตพนองไปเทยวงานวด

รวมกจกรรมทางศาสนาตามเทศกาล เชน วนมาฆบชา วสาขบชา วนเขาพรรษา งานเทศกาลของวด

แลวใหเดกน�าประสบการณและความเกยวของของตวอกษร ก-ฮ กบสถานท สงของ กจกรรม อาหาร

เปนตน มาเลาใหเพอนๆ ฟง

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนจดจ�าตวอกษรไทย ก-ฮ

๒. เพอใหนกเรยนเกดความสมพนธในกลม

๓. เพอใหนกเรยนกลาแสดงออก

๔. เพอใหนกเรยนรจกกจกรรมตางๆทจดในงานวด

๕. เพอใหนกเรยนรจกอาคารสถานท สถาปตยกรรมในวด

ตวชวด

๑. ความสามารถในการจดจ�าตวอกษร

๒. ความกลาแสดงออก

5802005L01h.indd 45 7/21/15 9:30 AM

46

๓. ความรเกยวกบกจกรรมในงานวด

๔. ความรเรองสถาปตยกรรมในวด

ประเมนผล

๑. สงเกตความทรงจ�าตวอกษร

๒. สงเกตพฤตกรรมความรวมมอและความสมพนธในกลม

๓. สงเกตความสามารถในการแสดงออก

๔. สงเกตวาไดรบความรดานกจกรรมทจดในงานวด สถานทจด และสถาปตยกรรม

กจกรรมท ๒ ครใหเดกจดกลมท�ากจกรรมจ�าลองงานวดในหองเรยนหรอหองกจกรรม

เชน จดนทรรศการภาพโบสถ วหาร เจดย จดเวทอานค�ากลอนอยางงาย เลนละคร แสดงตลก

รองเพลง จดซมขายขนม ขายน�าหวาน เปนตน

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนรจกคนควาหาความรเพมเตมจากหองสมดหรออนเทอรเนต

๒. เพอใหนกเรยนเกดความสมพนธรวมมอท�างานเปนกลม

๓. เพอใหนกเรยนกลาแสดงออก

๔. เพอใหนกเรยนรจกกจกรรมตางๆทจดในงานวด

๕. เพอใหนกเรยนรจกอาคารสถานท สถาปตยกรรม และศลปกรรมในวด

ตวชวด

๑. ความสามารถในการหาความรเพมเตม

๒. ความสมพนธรวมมอท�างานเปนกลม

๓. ความกลาแสดงออก

๔. ความรเกยวกบกจกรรมสนกสนานในงานวด

๕. ความรเรองสถานทสถาปตยกรรม และศลปกรรมในวด

ประเมนผล

๑. สงเกตความทรงจ�าดานตวอกษรและความรเรองงานวดและเกยวกบวด

๒. สงเกตพฤตกรรมความรวมมอและความสมพนธในกลม

๓. สงเกตความสามารถในการแสดงออก

๔. สงเกตความรดานกจกรรมสนกสนานทจดในงานวด

๕. สงเกตความรเรองสถานทในวด สถาปตยกรรม และศลปกรรม

5802005L01h.indd 46 7/21/15 9:30 AM

47

ของเลนจากไม

ปรดา ปญญาจนทร. ของเลนจากไม. กรงเทพฯ: แพรวเพอนเดก, ๒๕๕๕, ๓๒ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ “ของเลนจากไม” เปนหนงสอทรวบรวมของเลนชนดตางๆ ทผลตขนจากไมเพอใหเดก

ไดมความสนกสนานและเพลดเพลนไปกบการละเลนในแตละชนด ซงลวนผลตดวยภมปญญาของชน

ในทองถน และผลตจากวสดคอไมทหาไดงายในทองถน มทงอปกรณการเลนทเดกๆ สามารถผลต

ไดเองโดยงาย และอปกรณทมกลไกซบซอนตองไดรบการถายทอดความร จากผมภมปญญาจงจะ

ผลตได หนงสอเรอง “ของเลนจากไม” ไดอธบายวธท�าอปกรณแตละชนดไวอยางยอ แตกพอจะเปน

แรงบนดาลใจใหผอานเกดความคดทจะประดษฐอปกรณการละเลนของเดกจากไมทหาไดงายในทองถน

ขนใชเองได ทงเปนหนงสอทแฝงนยใหขอคดวา การผลตอปกรณทท�าจากไมขนใชเอง นอกจากจะเปน

ผลดแกเดกและผปกครอง คอ เดกจะไมสมผสสารเคมจากสทเคลอบอปกรณการเลน ซงโรงงานผลต

จากพลาสตกหรอโลหะ และจะเปนการประหยดคาใชจายของผปกครอง เพราะไมตองซออปกรณ

ทผลตจากโรงงานทงยงเปนการสงเสรมภมปญญาทองถนใหคงอย และท�าใหชนในทองถนเกดความ

หวงแหนปา เพราะปาคอแหลงผลตอปกรณทกอยางของชมชน ทกคนจงควรอานหนงสอเรอง

“ของเลนจากไม” จะไดเหนประโยชนของไม แลวไมคดจะท�าลายปาอกตอไป

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน “ของเลนจากไม” เปนหนงสอภาพวาดเครองเลนชนดตางๆ ทท�าจากไม จ�านวน ๑๐ ชนด

แตละชนดผเขยนไดบอกชอเครองเลน และลกษณะอาการของเครองเลนทปรากฏในขณะเลน

รวมทงไดอธบายวธท�าและวธเลนอปกรณแตละอยางไวในภาคผนวก จงเปนหนงสอทมประโยชน ดงน

๑. เปนแบบอยางใหผทใฝใจเรยนรวธท�าอปกรณเครองเลนจากวสดทหาไดงายในชมชน

๒. ชวยใหประหยดคาใชจายไมตองซออปกรณทผลตจากโรงงาน

๓. เปนการอนรกษภมปญญาทองถนใหคงอยตลอดไป

5802005L01h.indd 47 7/21/15 9:30 AM

48

๔. เปนแรงบนดาลใจใหเยาวชนมความคดตอยอดเพอประดษฐสงใหมๆ จากไม

๕. สะทอนเครองเลนของเดกในอดตแมกระทงตนไมทลมกสามารถใชเปนเครองเลนได

๖. เปนการรกษาสภาพแวดลอมทองถนใหบรสทธ ปราศจากสารพษทตดมาจากโรงงาน

เนอหาโดยสรป “ของเลนจากไม” เปนหนงสอภาพวาดตนไมและอปกรณเครองเลนชนดตางๆ ทท�าจากไม

เรมตนภาพท ๑ เปนภาพเดกๆ ทก�าลงตนเตนเลนปนปายกงตนไมทลมอยางสนกสนาน ภาพท ๒

เปนภาพชายสงอายวยคณตาคนหนง ก�าลงยนมองเดกๆ ทก�าลงปนปายตนไม แลวไปตดกงไมทมงาม

มาสอนวธท�าหนงสตกใหเดกด เดกกสนกกบการทดลองยงหนงสตก ภาพท ๓ คณตาสาธตวธท�าลกขาง

และเดกกทดลองปนลกขางใหหมนอยภายในวงกลม ภาพท ๔ คณตาสาธตวธท�าใบพดไม แลวใหเดก

ใชมอปนแกนเพอใหใบพดหมนลอยบนไป ภาพท ๕ คณตาสอนวธท�าเตาไมใหเดกเลนดวยวธดงเชอก

บนหลงเตา ภาพท ๖ คณตาสอนวธเลนนกไมทใชกลไกมากขน นกจะกระพอปกเมอเดกไสคนไมให

ลอหมน ภาพท ๗ คณตาสอนวธเลนเครองลงเคาะไม ใหเดกสนกดวยการกระตกเชอกทลงตวลาง

แลวลงตวบนกจะเคาะไม ภาพท ๘ คณตาสอนวธเลนเครองเลนไกจกขาว โดยใหเดกเลนดงเชอก

ดานลาง หวไกกกระดกขนลงเหมอนอาการจกขาว ภาพท ๙ คณตาสอนวธเลนเครองคนเลอยไม

ชกเยอ ซงเปนวธทซบซอนมากขน ภาพท ๑๐ คณตาสอนวธเลนมาโยก ดวยการใหขนนงบนหลงมา

แลวโยกตวไปขางหนาและขางหลง

แนวคดหลก “ของเลนจากไม” เปนหนงสอทแฝงไวดวยความคดทกอใหเกดจตส�านกในการอนรกษและ

สบทอดวฒนธรรมการละเลนของเดกในสมยกอน ซงเปนของเลนทผลตขนดวยวสดทหาไดภายใน

หมบาน และผลตดวยภมปญญาของชนในทองถนเอง ทงเปนของเดกเลนทปราศจากพษสารเคม

ผเขยนตองการสะทอนใหเหนวา ของเลนทเกดจากภมปญญาไทยกสามารถพฒนารางกาย จตใจ

อารมณ และสตปญญาของเดกไทยได โดยไมจ�าเปนตองใชวสดอปกรณสวยงามดวยรปลกษณและ

สทผลตจากโรงงาน ซงตองสนเปลองคาใชจายมาก แตมประโยชนเทากนกบอปกรณทผลตไดเอง

จากไมในทองถน

ขอสงเกต “ของเลนจากไม” เรมด�าเนนเรองดวยตวละครเดกๆ ทงหญงและชายทก�าลงปนปายกง

ตนไมทลมอยางสนกสนานในขณะทคณตาคนหนงยนดอยดวยทาทางครนคด แลวเขาไปอธบาย

5802005L01h.indd 48 7/21/15 9:30 AM

49

ประโยชนของไมใหเดกฟง พรอมทงน�ากงไมมาสาธตวธท�าหนงสตกและสอนวธเลนใหเดก คณตา

ซงเปนตวเอกของเรอง เปนผททรงภมปญญาในทองถน สามารถน�าไมทลมมาท�าของเลนใหเดกได

อยางหลากหลาย จากเรองดงกลาว จงมขอสงเกต ดงน ๑. ผเขยนตองการชประเดนวา ผสงอายในชมชน เปนผมประสบการณสามารถใชภมปญญา ของทานใหเปนประโยชนตอเยาวชนได ๒. เครองเลนบางชนดทปรากฏในหนงสอ แมจะเหมาะกบการเลนของเดก แตกรรมวธ การผลตมความซบซอนยากทเดกจะท�าเองได ๓. ผเขยนไดอธบายวธท�าและวธเลนอปกรณแตละชนดไวในภาคผนวก แตเปนค�าอธบาย ทรวบรดจนขาดรายละเอยดบางอยางไป

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ ครใหนกเรยนอานหนงสอเรอง “ของเลนจากไม” แลวสอบถามนกเรยนวา ของเลนจากไมทง ๑๐ ชนดทมในหนงสอ ชนดใดทนกเรยนเคยเลน และชนดใดทนกเรยนสามารถ ผลตเองได แลวจดกลมใหนกเรยนทเคยเลนแตละชนดออกมาอธบายวธเลนใหเพอนๆ ในหองฟง สวนกลมนกเรยนทสามารถผลตของเลนจากไมไดเอง กใหจดอปกรณมาสาธตกรรมวธการผลต ของเลนแตละอยางใหเพอนๆ ในหองด จดประสงค ๑. เพอทราบพนฐานความรการเลนและการผลตของเลนของนกเรยนแตละคน ๒. เพอฝกใหนกเรยนกลาแสดงออกตอหนาเพอนๆ หรอชมชน ๓. เพอใหเกดความสามคคในกลม ๔. เพอใหรจกรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย ตวชวด ๑. ความกลาแสดงออก ๒. ความสามารถในการผลตเครองเลนจากไม ๓. ความสามคคในกลม ๔. ความรบผดชอบงานทมอบหมาย การประเมนผล ๑. ผลส�าเรจของงานทฝกผลต ๒. สงเกตพฤตกรรมการใหความรวมมอในกลม ๓. สงเกตความรบผดชอบตอหนาท

๔. สงเกตการตรงตอเวลา

5802005L01h.indd 49 7/21/15 9:30 AM

50

ตวงเอยตวงขาว

ศรลกษ พทธโคตร. ตวงเอยตวงขาว. กรงเทพฯ: สานอกษร มลนธโรงเรยนรงอรณ, ๒๕๕๒. ๑๓ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หนงสอเลมนสอนวธคดพนฐานมาตราการตวง อนเปนวถวฒนธรรมเนองในการอาชพ

เกษตรกรรม เกยวกบระบบ “ชง ตวง วด” ของชาวนาไทยสมยกอน เปนหนงสอภมปญญาไทย และ

เปนหลกฐานประวตศาสตร น�าเสนอดวยค�าประพนธทอานงายจ�าไดขนใจ ควบคกบภาพประกอบ

เปนการสอนดวยภาพตงแตตนจนจบ แนวคดของคนโบราณทสอนเดกใหรจกการนบจ�านวนโดยเรมตน

จากนวมอของตวเอง กอนเขาสการตวงดวยภาชนะ เปนอปกรณทน�ามาจากวสดธรรมชาตในสวน

คอกะลาจากผลมะพราว ขยายภาชนะเพอตวงในปรมาณมากขนเปนกระบง เพอใหไดจ�านวนตาม

มาตราการตวงอนเปนทยต คอ เกวยนอนเปนมาตราการตวงขนสดทาย

แนวทางการสอนเดกเลกอยางมขนตอนดวยค�าประพนธประกอบภาพนเอง เปนการสราง

แรงบนดาลใจแนวใหมใหเกดแกเดก ปลกความรสกเคารพ และภมใจในค�าสอนของผใหญถอไดวา

เปนการวางพนฐานจตใจเดกใหรจกวธคดใหพรอมทจะเลยนแบบอยางสรางสรรค

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน แนวการสอนไดใหความกระจางในวธคดทเหมาะกบเดกเลก เรมจากตวเอง และสงทมใน

ธรรมชาตใกลตว เพอน�ามาสรางเกณฑการนบแลวตอดวยขนตอนของการตวง ใหเปนมาตราทใช

ประโยชนรวมกนในสงคมไทยและสรางความเชอถอทตรงไปตรงมาไมมการเอาเปรยบกน ท�าใหเดก

เขาใจเกณฑการตวงน คอภมปญญาของชาวไทย และเปนเอกลกษณทไมปรากฏในชาตใด

5802005L01h.indd 50 7/21/15 9:30 AM

51

เนอหาโดยสรป การรอยเรยงดวยกาพยยานเปนฉนทลกษณส�าหรบอาน เพอการทองจ�าทท�าไดไดงายและ

คลองปาก บอกใหรวา ขาวทชาวนาปลกเมอเกบเขายงฉางเพอบรโภคแลวสวนทเหลอกน�าออกจ�าหนาย

จ�านวนขาวทคาขายปรมาณมากนอยจะใชวธตวง หนวยนบสงสดเรยกวาเกวยน มาตรการตวง

ก�าหนดเปนระบบตงแตขนาดต�าสดถงขนาดสงสด ดงน

๔ ก�ามอ คอ ๑ ฟายมอ

๒ ฟายมอ คอ ๑ กอบมอ

๔ กอบมอ คอ ๑ ทะนาน

๒๕ ทะนาน คอ ๑ สด

๘๐ สด คอ ๑ เกวยน

แนวคดหลก จากชอเรอง “ตวงเอยตวงขาว” ตองการบอกแนวการสรางปรมาตรการตวงขาว อนเปน

มาตราไทยโบราณ เรมตนจากมอของชาวนาผปลกขาวเปนเกณฑตวงเบองตนเปนก�า เปนฟาย เปนกอบ

แลวขยายจากตวชาวนาสภาชนะเปนกะลามะพราว ไมผลทปลกไวในสวน กะลาท�าเปนทะนานใช

ตกขาวทงขาวเปลอกและขาวสาร ตวงใหพอดเสมอขอบปากทะนาน

ทะนานกะลามะพราวเปนภาชนะตวงขนาดเลก ตวงขาว ๒๕ ทะนานเทใสกระบง กระบงคอ

ภาชนะทจกสานดวยไมไผเทใสใหเตมพอด ปรมาณขาวในกระบงนเรยกวา ๑ สด กระบงมกจะสาน

และประดษฐเปนลวดลายงดงาม

จากหนวยตวงสด จ�านวน ๘๐ สดจะเปน ๑ เกวยน สรางเกวยนมลอเลอนบรรจขาว ๘๐ สด

พรอมทจะเคลอนยายไปสการจ�าหนายหรอโรงสขาวตอไป เฉพาะหนวยเรยกเกวยนยงคงใชเรยกอย

ถงทกวนน หากแตการซอขายมไดยดถอการตวงแลว ใชการชงตามน�าหนกแทน

ขอสงเกต หนงสอเลมนอยในชดหนงสอบรณาการชวต ชด “ขาว” ระดบประถมตน มอกเรองหนงในชดน

คอ เรองเทพธดาขาว

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ สรางความเขาใจศพท “ตวง” และ “ตก” ใหนกเรยนอธบายหรอแสดง

ความหมายการตวง นอกจากตวงขาว ตวงสงใดอก เชนตวงแปง น�าตาลทราย นม กรณท�าอาหาร

คาวหวาน

5802005L01h.indd 51 7/21/15 9:30 AM

52

กจกรรมท ๒ นกเรยน อธบายระบบ ชง ตวง วด และ จ�าลองแบบการตวง

กจกรรมท ๓ อธบายศพท ในมาตราไทยทใชตวง ทกค�า

กจกรรมท ๔ นกเรยนออกเสยงทองมาตราการตวงดงๆ ตามหนงสอ พรอมกนใหคลองปาก

กจกรรมท ๕ ทะนานทเลอกมาจากกะลามะพราวมหลายทรง กลมบาง ยาวรบาง ตอมา

ท�าดวยโลหะเปนทรงใด ใหเลอกตอบ ทรงกระบอกกลม หรอ กรวยแหลม

กจกรรมท ๖ สรางภาพเกวยน ตามหนวยตวง และเกวยนทเปนพาหนะในทองถนตางๆ

แลวใหนกเรยนเลอกตอบ

การประเมนผลการจดกจกรรม ตอบถก ๑๐ คะแนน คะแนนรอง ๖ คะแนน ต�าสด ๓ คะแนน

เทพธดาขาว

อรพมพ จระศรปญญา. เทพธดาขาว. กรงเทพฯ: สานอกษร มลนธโรงเรยนรงอรณ , ๒๕๕๒. ๑๓ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ เดกนกเรยนทอานหนงสอเลมนมศรทธาความเชอทบรสทธวา ขาวทเปนพชพนธธญญาหาร

ส�าหรบเลยงชวตมนษยนนมเทพธดาทแสนสวยและใจด นามวา “แมโพสพ” ปกปกรกษาคมครองอย

กบตนขาวตงแตเรมปลกตราบกระทงถงเวลาเกบเกยวน�าขาวขนเกบในยงฉาง ความรสกของนกเรยน

จงมแตความรกเคารพและเตมไปดวยความหวง เมอจะเรมการงานสงใดกตาม มกจะตงใจอยางมงมน

ใหส�าเรจประโยชน จงมความมานะพยายามเปนตนทน การท�างานมผลใหรจกความรบผดชอบ

5802005L01h.indd 52 7/21/15 9:30 AM

53

เดกนกเรยนปลกความนกคดทดและสรางสรรคจนตนาการใหงอกงามเตบโตอยางงดงาม สงเสรม

การเปนพลเมองดในอนาคตโดยเฉพาะความเชอจากเรองเทพธดาขาว เดกชนบททคลกคลอยกบงาน

เกษตรกรรมยอมเพมพนเคารพในธรรมชาต อนมสงศกดสทธคมครองปกปกรกษามากขน พรรณนา

เรองดวยค�าประพนธและลายเสน ทใหสมผสทงอรรถรสของภาษาและภาพวาดลายเสนทประณต

ลกซงสวยงามใหคณคาทเปนประโยชนหลายดานทงคณธรรมวฒนธรรมธรรมชาต ศลปะและเขาใจ

ภมปญญาไทย

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ใหความรเรองการปลกขาวของชาวไทยสมยกอนวาวฒนธรรมไทยนนมความเชอและเคารพ

ในพธกรรมทจะขอสงสวสดมงคลจากสงศกดสทธทคมครองปกปกรกษามาอ�านวยพรชวยใหก�าลงใจ

เมอตงใจมนและพากเพยรในการงาน ดงนนเมอจะเรมปลกขาวกจะเครงครดในพธกรรมตงแตเรม

ฤดกาลและตลอดทกขนตอนทตนขาวเจรญเตบโตกระทงถงเวลาเกบเกยว

การเรยนรพธกรรมเปนภมปญญาไทยทสรางความเชอมนในความส�าเรจยอมเปนวฒนธรรม

ทดงามของชนในชาต นกเรยนจะไดภมใจในความเปนชาตทเจรญทางจตใจมายาวนาน ในเวลาเดยวกน

จะเปนเดกทรกศลปะ มความคดเชงบวกเสมอไมรจกการเอารดเอาเปรยบ

เนอหาโดยสรป เมอยางเขาฤดฝนชาวนากราบบอกแมโพสพขอความเมตตาทตนเองจะปลกขาว กราบแม

โพสพใหขอพรแมพระธรณชวยท�าใหพนดนทแหงแลงแขงกระดางนนชมชนเพอไถหวานไดงายเพอ

ใหไดตนกลามาปกด�าในผนนาเปนตนขาวทแขงแรง ในชวงทขาวจะเตบโตเปนเวลา ๓ เดอน กราบ

แมโพสพไดโปรดขอพรพระพรณใหประทานน�าฝนดลใหตนขาวงอกงามเตบโต เมอขาวตงทอง ชชอ

ออกรวง กท�าพธสขวญบชาแมโพสพขบกลอมใหเมลดขาว ออกดกงดงามแลวขอพรใหทรงปดเปา

ฝงแมลงรายใหโบยบนหลกเรนหนหายดวยเสยงเพลงทพลวจากขลยทแมเปาดลใหไปไกลแสนไกล

เมอขาวแกเรมสกรวงขาวเปนสทองชาวนาตางปรดเปรมเกยวเกบเขายงฉาง เปนเวลาถงหกเดอน

ทแมโพสพดแลปกปกรกษาขาวใหชาวนาจบดวยค�าประพนธวา

หกเดอนแมถนอม ทงขบกลอมปดปองภย

ขาวนอยเตบโตใหญ เลยงดใหเตบโตด

ทกเมลดทเรากน อรอยลนทวปฐพ

กมกราบตอความด แมผมพระคณเอย

5802005L01h.indd 53 7/21/15 9:30 AM

54

แนวคดหลก เทพธดาขาว หรอแมโพสพ เปนหนงสอทปลกฝงคณธรรมพนฐานในชมชน ส�าหรบ

ผทท�าหนาทเปนกระดกสนหลงของชาต ปลกฝงความเขาใจในการปลกขาวไวในหวใจดวยศรทธา

ตงแตยงเปนเดก คณธรรมประกอบดวยการใหความเคารพสกการะสงทเหนอธรรมชาต นบถอวาเปน

สงศกดสทธ เพอเปนขวญก�าลงใจในการประกอบอาชพไมจ�ากดวาเปนอาชพใดเมอตงมนอยในความ

ขยนหมนเพยรยอมจะท�าใหประสบผลส�าเรจ ชมชน หมบาน ตลอดทงครอบครวยอมจะผาสกรมเยน

ในทสดเปนวฒนธรรมทสรางภมปญญาทางความคดกอใหเกดสนตสขในสงคม

ขอสงเกต หนงสอเลมนอยในชดหนงสอบรณาการชวต ชด “ขาว” ระดบประถมศกษาตอนตน มอก

เรองหนงในชดน คอ เรองตวงเอยตวงขาว

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ รจกเทพธดาอนนอกจากแมโพสพอกหรอไม บอกนาม และวาดรปใหร

พอสงเขป

กจกรรมท ๒ แบงกลม จดพธกรรมสกการะแมโพสพ ตอนใดตอนหนงตามทตนพอใจ

กจกรรมท ๓ นกเรยนลองหดท�างานฝมอ เยบบายศร แบบทใชในพธกรรมน

กจกรรมท ๔ สรางปรศนาค�าทายเกยวกบขาว

การประเมนผลการจดกจกรรม ตอบถก ๑๐ คะแนน คะแนนรอง ๖ คะแนน ต�าสด ๓ คะแนน

5802005L01h.indd 54 7/21/15 9:30 AM

55

บทเพลงกลอมเดก : หนงสอส�าหรบคณแมเพอลกรก

เกรก ยนพนธ. บทเพลงกลอมเดก : หนงสอส�าหรบคณแมเพอลกรก. กรงเทพฯ: ตนออ แกรมม,

๒๕๔๐. ๔๕ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หนงสอบทเพลงกลอมเดก : หนงสอส�าหรบคณแมเพอลกรก เปนหนงสอทรวบรวมบทเพลง

กลอมเดกจ�านวน ๒๒ บทเพลงดวยกน เพลงกลอมเดกเปนบทเพลงทใชรองกลอมใหเดกเลกๆ นอน

ซงมทกภมภาคของประเทศ บทเพลงกลอมเดกทผเขยนรวบรวมไวน เปนเพลงทเปนทรจกกนทวไป

เชน บทเพลงจนทรเจาขา เพลงนกกาเหวา เพลงนกเอยงเอย ประเทศตางๆ ในโลกสวนใหญจะม

บทเพลงกลอมเดก ส�าหรบประเทศไทย บทเพลงกลอมเดกมมาแตโบราณ เปนวฒนธรรมภมปญญา

ของบรรพบรษไทย ทแตงบทเพลงกลอมเดก โดยใสเนอเรองในเพลงทท�าใหเดกๆ สนใจ เคลบเคลม

นอนหลบไป ส�าหรบหนงสอบทเพลงกลอมเดกน ผเขยนใสเนอเรองนาสนใจและไพเราะ มภาพประกอบ

สวยงามสอดคลองกบเนอรอง ผเขยนเปนผทมชอเสยงนาเชอถอทางดานนอยแลว เดกนกเรยนควรอาน

จะไดรจกวฒนธรรมภมปญญาของไทยดานเพลงกลอมเดก และจะไดสบทอดวฒนธรรมนตอไป

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน เมออานหนงสอเลมนแลว นกเรยนจะเขาใจและไดความรเรองเพลงกลอมเดกของไทย

จะท�าใหนกเรยนมความรก ความภาคภมใจและมความหวงแหนวฒนธรรมอนดงามของขาตตนเอง

และพยายามสบทอดตอไป

เนอหาโดยสรป บทเพลงกลอมเดก : หนงสอส�าหรบคณแมเพอลกรก มบทเพลงทงหมด ๒๒ บทเพลง

ประกอบดวยนกเอยงเอย เดอนหก วนเอยวนน วดเอยวดหงส จงโจเอย เจาการะเกด คางเอย

5802005L01h.indd 55 7/21/15 9:30 AM

56

คางคาว จนทรเจาขา เพลงนกกาเหวา นกคลงโคลงเอย วดเอยวดโบสถ เจานกกระทง เดอนหงาย

แมวเหมยว จ�าจมะเขอเปราะ ตงเอยตงไข เจาเนอออน เจาเนอละมน นกเขาเอย แตละเพลง

จะมภาพเขยนสวยงามประกอบตรงกบเนอรองของแตละเพลง

แนวคดหลก ผเขยนมประสบการณเกยวกบเพลงกลอมเดกตงแตสมยเดกๆ และประสงคจะรวบรวม

บทเพลงกลอมเดกไวใหเดกๆ ไดรจก บทเพลงกลอมเดกถอวาเปนวฒนธรรมภมปญญาทงดงามของ

คนไทย ซงนบวนการรองเพลงกลอมเดกจะคอยๆ เลอนหายไป แมบางคนอาจใชเสยงเพลงตางๆ

จากเทปหรอซดส�าหรบกลอมใหเดกหลบ บางคนอาจเปดเพลงคลาสสกใหเดกๆ ฟง วฒนธรรม

การกลอมเดกโดยแมเปนคนรองกลอมใชบทเพลงอาจจะเลอนหายและไมมตอไป ซงเปนเรอง

ทนาเสยดาย แตหนงสอเลมนจะเปนสะพานเชอมใหเดกสมยใหมไดรจก วฒนธรรม ภมปญญา

ของคนไทย หวงแหน และสบทอดตอไป

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ผลการเรยนรทคาดหวงหลงจากนกเรยนไดอานหนงสอเลมน คอนกเรยนมความเขาใจ และ

มความรเกยวกบบทเพลงกลอมเดกของไทย

กจกรรมท ๑ : บทเพลงกลอมเดกภาคตางๆ

จดประสงค

เพอใหนกเรยนรจกบทเพลงกลอมเดกในภาคตางๆ ของประเทศ

ขนตอน

๑. ครเกรนน�าและใหความรเกยวกบเรองเพลงกลอมเดก

๒. แบงกลมนกเรยนออกเปน ๔ กลม ใหคนขอมลเกยวกบเพลงกลอมเดก ๔ ภาค

๓. นกเรยนคนขอมลเรองเพลงกลอมเดกภาคตางๆ จากหนงสอในหองสมด หรอ

อนเทอรเนต หรอสมภาษณผใหญทบาน เชน คณป คณยา คณตา คณยาย หรอคณพอคณแม

๔. นกเรยนรายงานหนาชนเรยน

๕. ครสรปและมค�าถามใหนกเรยนตอบในชนเรยน

การประเมนผล

๑. ประเมนผลจากการรายงานหนาชนเรยนของนกเรยน

๒. ประเมนผลจากการตอบค�าถามในชนเรยน

5802005L01h.indd 56 7/21/15 9:30 AM

57

กจกรรมท ๒ : การรองเพลงกลอมเดก

จดประสงค

เพอใหนกเรยนสามารถรองเพลงกลอมเดกไดอยางนอยคนละ ๑ เพลง

ขนตอน

๑. ครอธบายเกยวกบบทเพลงกลอมเดก และการรอง

๒. เปดซดเกยวกบการรองเพลงกลอมเดกใหนกเรยนฟง

๓. ครรองเพลงกลอมเดกใหนกเรยนฟงและสอนใหนกเรยนรองตาม

๔. ใหนกเรยนหดรองเพลงกลอมเดก จนสามารถรองไดอยางนอยคนละ ๑ เพลง

๕. รองใหเพอนๆ ฟง หนาชนเรยนอาจจะรองเดยวหรอเปนกลมกได

การประเมนผล

ประเมนผลจากการใหนกเรยนปฏบตจรง คอการรองเพลงกลอมเดก และสามารถรองเพลง

กลอมเดกไดอยางนอย ๑ เพลง

แปงร�าท�านาเกลอ

พรอนงค นยมคา. แปงร�าท�านาเกลอ. กรงเทพฯ: แฮปปคดส, ๒๕๕๒. ๒๓ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ แปงร�าท�านาเกลอ เปนหนงสอทใหความรเกยวกบการท�านาเกลอ ใชภาษาอานงายๆ

เลาเรองสนก และใหความร เดกๆ ควรอาน เพราะเปนความรเกยวกบสงทเปนประโยชนใกลตวและ

ใชในชวตประจ�าวน นกเรยนควรมความรเกยวกบเรองนไว

5802005L01h.indd 57 7/21/15 9:30 AM

58

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน หนงสอเลมนเมอนกเรยนอานแลว จะมความรความเขาใจเกยวกบ เรองการท�านาเกลอ

เพราะผเขยนเขยนโดยน�าตวละครเดนทางไปชมนาเกลอ แลวเหนวธการท�านาเกลอ การเกบรกษาเกลอ

ผลตภณฑจากเกลอ ขอมลผงการท�านาเกลอ และอปกรณทใชในการท�านาเกลอ ซงเปนประโยชน

ท�าใหนกเรยนเขาใจ เรองของการท�านาเกลอไดดยงขน

เนอเรองโดยสรป วนสดสปดาห เดอนมกราคม แปงร�าพรอมพโตง พตอง พปอง และนององเดนทางไป

อ�าเภอบานแหลม จงหวดเพชรบร เพอไปชมนาเกลอของบานลงผใหญตน เมอถงโรงเกลอ ไดเหน

กระบวนการลางเกลอใหสะอาดดวยเครองจกร ซงลงผใหญตนเปนผสรางเครองจกรน ในนาเกลอ

จะมเกลอ ๔ ชนด มเกลอแกงส�าหรบปรงอาหาร เกลอจดส�าหรบท�าแปงทาหนา ดเกลอใชท�ายา และ

ขแดดใชท�าปย จากนนลงผใหญตน พาไปชมผลตภณฑจากนาเกลอ วนศกร เดอนย นายนา ชอตาพจน

พาพวกแปงร�าไปท�าขวญนาบชาศาลตาพกยายพก ซงเปนตนตระกลของคนท�านาเกลอคนแรก และ

เดนเลนในนา และมงหนาไปยงวงน�าทมปแสม ปนา และปลาหมอ เดนผานนาตาก นาแผ นาดอก

ไดทดลองชอนดอกเกลอ วนตอมากลมของแปงร�าไดชวยกนหาบเกลอเขาทเกบ หลงจากนน ตาพจน

และเดกๆ ไดรวมรบประทานอาหารบนเรอตดปาชายเลน

แนวคดหลก สงคมไทยในยคปจจบน ซงเปนยคของการใชเทคโนโลยสารสนเทศทผตองการขอมลจะ

สบคนขอมลจากกเกลในระบบเครอขายคอมพวเตอรอนเทอรเนต และสามารถสบคนขอมลได

รวดเรวเหนขอมลจากหนาจอคอมพวเตอร พมพออกมาใช แตไมไดสมผสของจรง ความเขาใจอยาง

ถองแทจะเกดขนไมได อาจเขาใจอยางฉาบฉวยไมลกซง

ผเขยนไดผกใหตวละครไดไปสมผสกบของจรง ซงเปนอาชพของคนท�านาเกลอ ทผประกอบ

อาชพไดใชภมปญญาไทย ซงเปนมรดกทางภมปญญาของบรรพบรษ นกเรยนไดเขาใจการท�านาเกลอ

เขาใจชนดของเกลอทอยในนาทง ๔ ชนด คอ เกลอแกง เกลอจด ดเกลอ และขแดด ผเขยนใหตวละคร

ไดลงมอชวยปฏบตการท�านาเกลอในขนตอนทเดกชวยได เชน การตกดอกเกลอ การหาบเกลอ

เขาทเกบ เดกมโอกาสวงเลนไลจบปตามทองนา เปนภาพบรรยากาศสบายๆ อานแลวท�าใหเดกรสก

สนกเหมอนกบไดไปเทยวนาเกลอดวยตนเอง นอกจากนนผเขยนไดทงทายชวนใหเดกมาเทยวอกใน

เดอนตลาคมซงเปนชวงท�าขวญวนแรกลงนา

5802005L01h.indd 58 7/21/15 9:30 AM

59

ขอสงเกต ในหนงสอแปงร�าท�านาเกลอ ผเขยนจดใหมตวละครดงน

๑. แปงร�า เปนตวเอกของเรอง

๒. พโตง พตอง พปอง และนององ เปนตวประกอบ

๓. ลงผใหญตน เจาของโรงเกลอ อ�าเภอบานแหลม จงหวดเพชรบร

๔. ตาพจนเปนนายนา (เกลอ) ปฏบตงานทโรงเกลอของผใหญตน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ผลการเรยนรทคาดหวง หลงจากนกเรยนไดอานหนงสอเลมน คอนกเรยนเขาใจมความร

เกยวกบการท�านาเกลอ รจกประเภท ชนด และประโยชนของเกลอ

กจกรรมท ๑ : ทศนศกษานาเกลอ

จดประสงค

ใหนกเรยนไดมประสบการณจรงและเรยนรการท�านาเกลอ

ขนตอน

๑. ครท�าโครงการขออนมตจากผบรหารสถานศกษา

๒. ครตดตอเจาของนาเกลอ เพอขออนญาตน�านกเรยนไปชม

๓. ครอธบายขอมลเบองตน เกยวกบการท�านาเกลอกอนไปทศนศกษา

๔. เจาของนาเกลอใหความร เกยวกบการท�านาเกลอใหเดกนกเรยนฟง

๕. นกเรยนมโอกาสลงมอปฏบตการท�านาเกลอในขนตอนเบองตน เชนการตกดอกเกลอ

การหาบเกลอไปเกบในยงหรออาคารทเกบเกลอ

๖. นกเรยนไดมโอกาสสมผสและรจกผลตภณฑเกลอ

๗. ครใหนกเรยนจดกลมรายงานความรทไดรบจากการไปทศนศกษานาเกลอ

๘. ครประเมนผล และสรปพรอมกบกลาวชมและมอบรางวล

การประเมนผล

๑. ประเมนผลจากการตอบค�าถามหลงจากกลบจากทศนศกษา

๒. ประเมนผลจากการสงเกตการรายงาน

กจกรรมท ๒ : เกลอในประวตศาสตรไทย

จดประสงค

ใหนกเรยนไดศกษา และไดรบความร เกยวกบเรองของเกลอในประวตศาสตรไทย

5802005L01h.indd 59 7/21/15 9:30 AM

60

ขนตอน

๑. ครอธบายเรองเกลอในประเทศไทยทม ๒ ประเภทใหญๆ คอเกลอสนเธาว และเกลอสมทร

๒. แบงกลมนกเรยนใหไปท�ารายงานเกยวกบ เกลอในประวตศาสตรไทย

๓. นกเรยนคนควาขอมลเกยวกบเกลอในประวตศาสตรไทย จากแหลงขอมล เชน หนงสอ

อนเทอรเนต

๔. นกเรยนน�าขอมลมารายงานหนาหองเรยน

๕. ครประเมนการรายงานของนกเรยน และชมเชย

๖. ครอธบายสรป เกยวกบเรองของเกลอในประวตศาสตรไทย

การประเมนผล

นกเรยนไดศกษาคนควาดวยตนเอง และไดรบความรเกยวกบเกลอในประวตศาสตรไทย

กจกรรมท ๓ : ประโยชนของเกลอ

จดประสงค

ใหนกเรยนเขาใจความส�าคญและประโยชนของเกลอและไดลงมอปฏบตการถนอมอาหาร

โดยใชเกลอ

ขนตอน

๑. ครอธบายถงความส�าคญและประโยชนของเกลอตงแตการปรงอาหาร ท�าแปงทาหนา

ท�ายา ท�าปย ท�าเกลอไอโอดน ซงเปนโครงการพระราชด�ารของในหลวงททรงด�าร เรองเสนทางเกลอ

เพอสงเกลอไอโอดนไปใหถงประชาชนทวประเทศและเนนเรองประโยชนของการถนอมอาหาร

๒. ครเตรยมผก ผลไม เกลอ น�าตาล ภาชนะ และอปกรณส�าหรบการถนอมอาหาร

๓. ใหนกเรยนแบงกลม ลงมอดองผก ผลไม ตามขนตอนทครแนะน�า

๔. ครประเมนผลการดองผก และผลไมของนกเรยนแตละกลม และใหนกเรยนชมของกลมอน

พรอมวจารณ

๕. ครสรปประโยชนของการใชเกลอในการถนอมอาหารอกครง

การประเมนผล

๑. นกเรยนไดรบความรและเขาใจประโยชนของเกลอและไดลงมอปฏบตการถนอมอาหาร

โดยใชเกลอเปนสวนหนงในการดองผกหรอผลไม

๒. ประเมนผลจากการสงเกตในหองเรยน

5802005L01h.indd 60 7/21/15 9:30 AM

61

ไมของแม

สองขา. ไมของแม. กรงเทพฯ: พาส แอท คดส, ๒๕๕๔. ๒๔ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ เดกในสงคมไทยปจจบนไดพบอปกรณเครองใชทเปนพลาสตก เชน ไมกวาด ไมถพน

แมกระทงตะกรา และไมหนบผาเปนตน ซงเปนอปกรณเครองใชประจ�าบานทนยมกนอยางแพรหลาย

ท�าใหอปกรณเครองใชทท�าจากไมแบบดงเดม ซงบคคลสมยคณแมคณยายเคยใชประจ�า ไดเสอมคลาย

ความนยมลงตามล�าดบ และไดขาดหายไปจากบานเรอนของชนในสงคมเมองปจจบน ยงคงเหลอไว

แตความทรงจ�าของบคคลผสงวยรนคณแมคณยายเทานน เยาวชนคนรนหลงจะไมรจกอปกรณ

เครองใชทท�าจากไมและทบรรพชนเคยใชในชวตประจ�าวนมาเปนเวลาอนยาวนาน อปกรณเหลาน

จะกลายเปนสงแปลกประหลาดส�าหรบเยาวชนไทยในอนาคต หนงสอ “ไมของแม”ไดรวบรวม

อปกรณทท�าจากไม ซงเปนเครองมอทใชในชวตประจ�าวนของแมเรมตงแตไมทแมใชปนนนเพอท�า

เบาะนอนหรอหมอนใหลกนอยแรกคลอด จนกระทงไมเทาค�ายน เมอแมเขาสวยชรา หนงสอเลมน

จงเปนเสมอนกระจกเงาทสะทอนภาพการด�ารงชวตของบรรพชน ใหคนรนหลงไดเหนประโยชน

ของไมวา มอยางอเนกอนนต จงเปนหนงสอดทเยาวชนควรอานอยางยง

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน หนงสอเรอง “ไมของแม” เปนหนงสอทรวบรวมอปกรณทท�าจากไม ซงเปนอปกรณท

เกยวของกบการด�ารงชวตมนษยตงแตแรกคลอด จนเขาสวยชรา หรอตลอดชวต ซงอปกรณเหลาน

ก�าลงเสอมความนยมและจะสญหายไปในทสด ในขณะทอปกรณชนดใหมทท�าดวยพลาสตก ซงผลต

ขนจากวสดทผสมสารเคม และอาจจะเปนภยตอสขภาพของผใชได ผทอานหนงสอเรอง “ไมของแม”

จะเกดความคดและไดรบประโยชน ดงน

๑. สะทอนภาพวถชวตของสงคมไทยในอดต

5802005L01h.indd 61 7/21/15 9:30 AM

62

๒. ไดเหนคณคาของไมทสมพนธกบมนษยตงแตแรกคลอด จนตลอดชวต

๓. ไดเหนภาพอปกรณเครองมอการด�ารงชวตชนดตางๆ ทท�าจากไม

๔. ท�าใหรวา อปกรณเครองมอทใชในชวตประจ�าวนสามารถผลตขนใชเองได

๕. ท�าใหเกดส�านกในการอนรกษปา อนเปนแหลงก�าเนดของตนไม

เนอหาโดยสรป หนงสอเรอง “ไมของแม” เปนหนงสอภาพวาดอปกรณเครองใชทท�าจากไม ทงหมดม ๑๐ ภาพ

แตละภาพมบทประพนธเปนกาพยยาน ๑๑ หนงบทอธบาย และสงสมผสตอเนองไปตลอด รวมเปน

กาพยยาน ๑๐ บท เชนบทประพนธอธบายถงไมปนนนและไมขดหมอวา

แมมไมปนนน ยดหมอนหนนใหลกนอน

หมผากอดใหพร กลอมเพลงนอนใหฝนด ฯ

แมมไมขดหมอ อดมไวตามนบ

ชามรองน�าขาวน อมอนดโรยเกลอพรม ฯ

ภาพอปกรณไมทแมตองใชมาตลอดชวต มทงอปกรณทใชส�าหรบเลยงดลก ส�าหรบประกอบอาชพ

ส�าหรบท�าความสะอาดบาน ส�าหรบปองกนภย ส�าหรบท�าโทษลก และส�าหรบค�ายนในการเดนทาง

ยามวยชรา

แนวคดหลก หนงสอเรอง “ไมของแม” มความโดดเดนทแฝงความคดไวใหทกคนเหนวา ไมเคยเปน

สงส�าคญทมความสมพนธและเกอกลมนษยมาตลอด เรมตงแตแรกคลอดจนถงวยชรา แตปจจบน

มนษยขาดมโนส�านกในคณคาทยงยนของไม หนมานยมชมชอบวสดอปกรณทผลตจากพลาสตก

ซงลวนเคลอบดวยสารเคมทเปนพษสามารถกดกรอนชวตมนษยใหสนลงทกขณะ ผเขยนจง

แฝงนยความคดหลกไวใหเหนวา มนษยสามารถด�ารงชวตอยไดอยางมความสขในสภาพแวดลอมของ

ธรรมชาตทเปนปาไม โดยไมตองพงพาอาศยวสดอปกรณทผลตจากวสดเคลอบสารเคมใดๆ

ขอสงเกต หนงสอเรอง “ไมของแม” เปนการรวบรวมภาพวาดอปกรณเครองใชในชวตประจ�าวน

ของบคลในสมยกอน ผเขยนจงใช

๑. คณแมเปนตวเอกในการด�าเนนเรองตงแตตนจนจบ

๒. ทนาสงเกตคอ เมอคณแมท�างาน ผเปนลกกชวยท�าดวย เปนลกษณะการสอนงานชนดหนง

5802005L01h.indd 62 7/21/15 9:30 AM

63

๓. บทประพนธแตละบทเพยงแตบอกชอวสดอปกรณและวธใชเทานน

๔. ผเขยนไมไดอธบายถงวธท�าวสดอปกรณชนดนนๆ ไวดวย

๕. บทสรปของเรอง คอความสขของแมทลกเปนเสมอนไมเทาชวยพยงแมเดน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑

ครใหนกเรยนอานหนงสอเรอง “ไมของแม” แลวสอบถามนกเรยนวา ไมของแมทง ๑๐ ชนด

ทมในหนงสอชนดไหนทนกเรยนเคยเหน และชนดไหนทนกเรยนไมเคยเหน แลวใหนกเรยนทเคยเหน

ไมของแมแตละชนดออกมาอธบายใหเพอนๆ ฟง ทงวธใช และรปรางลกษณะของไม

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนมความกลาในการแสดงออก

๒. เพอใหเกดความสามคคในกลม

๓. เพอใหมความรอบรในการใชอปกรณแตละชนด

๔. เพอใหเหนคณคาของอปกรณเครองใชทท�าจากไม

ตวชวด

๑. ความกลาแสดงออก

๒. ความสามคคในกลม

๓. ความรเกยวกบอปกรณการเลนทท�าจากไม

การประเมนผล

๑. สงเกตพฤตกรรมการใหความรวมมอในกลม

๒. สงเกตพฤตกรรมการตรงตอเวลาและความมมนษยสมพนธ

๓. สงเกตความสามารถในการแสดงออก

๔. สอบถามความพงพอใจเปนรายบคคล

5802005L01h.indd 63 7/21/15 9:30 AM

64

ยอดเมลด ๗ พนธขาว

เกอกมล นยม. ยอดเมลด ๗ พนธขาว. กรงเทพฯ: สานอกษร มลนธโรงเรยนรงอรณ, ๒๕๕๒. ๓๐ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ ชาวไทยมพนธขาวมากกวา ๑๗,๐๐๐ สายพนธทขนอยบนผนแผนดนไทย พนธขาวแตละชนด

ลวนมคณสมบตเฉพาะทจะขนงอกงามในทกลกษณะของพนทและภมอากาศในทองถนนนๆ เชน

ทแหงแลง ทน�าทวม บนภเขา ใกลทะเล ทดนเคม ทดนเปรยว ฯลฯ จงเปนความภาคภมใจทชาวไทย

ไดเปนเจาของผนแผนดนนและพนธขาวทงหลาย จ�าเปนอยางยงทลกหลานไทยทกคนจะตองรบร

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ขาวไทยเปนมรดกของชาต ชาวไทยทกคนควรรบรสงทชาวไทยเปนเจาของและตระหนกวา

พนแผนดนไทยนมความอดมสมบรณ สามารถมพชพนธธญญาหารเลยงพลเมองไดทกทองท จะไดม

ส�านกวาชาวไทยตองรกและหวงแหนความเปนชาตใหยงยน

เนอหาโดยสรป ยอดเมลด ๗ พนธขาว เปนขาวสายพนธทไดคดเลอกวา เปนขาวไทยทมความพเศษสดยอด

ไดแก

๑. ขาวหอมมะล เปนขาวเจา เดมชอขาวดอกมะลเมลดยาวขาวสวย หงแลวนมกลนหอม

เหมอนใบเตยเปนพนธพนเมองของอ�าเภอบางคลา จงหวดฉะเชงเทรา ตอมานยมปลกมากทภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอเพราะมความอดทนเปนเลศ ชอบดนปนทราย ทนแลงทนเคม เฉพาะพนดน

ของประเทศไทยปลกขาวหอมมะลไดอรอยเปนพเศษ เปนสนคาเศรษฐกจสงขายตางประเทศปละ

๒๕ ลานบาทตอป

5802005L01h.indd 64 7/21/15 9:30 AM

65

๒. ขาวเหมยนอง เปนขาวเหนยว ลกษณะพนธ สงประมาณ ๑๕๐ เซนตเมตร ล�าตนและ

ขอบสมวง เหมาะทจะปลกในทดอนไดด พบมากในภาคเหนอ โดยเฉพาะพนทมการระบาดของ

แมลงบว เมลดสนอวน

๓. ขาวปนแกว เปนขาวเจา ล�าตนสง ๔ เมตร ๕๐ เซนตเมตร ตามทระดบน�าทวมขง ล�าตน

และกาบสเขยวออน เมลดขาวเปลอกสฟางขาวเมอหงจะรวนคอนขางแขง ลกษณะเดนเมอปลกทน

น�าลกไดด สามารถยดปลองหนน�า และแตกรากตามขอปลองได พบมากในทราบภาคกลาง

ทน�าหลากขงนาน เชนท จงหวดอางทอง พระนครศรอยธยาและสพรรณบร

๔. ขาวบอซอม เปนขาวเจา ปลกทภาคเหนอ อากาศหนาวเยน บนเขาสงมพนทลาดชน

ทนตอความแหงแลงและโรคพช เมลดขาวคอนขางเลก หงแลวหอม เหนยวนม อรอย

๕. ขาวเลาแตก เปนขาวเหนยว ปลกในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ตนสง ๑๒๐ เซนตเมตร

แตกกอปานกลาง รวงยาว คอรวงเหนยว เมลดกลมอวน ผลผลตสง สมกบค�าวาเลาแตก

๖. ขาวกญญา ภาคเหนอเรยกวาขาวเหนยวด�า ภาคตะวนออกเฉยงเหนอเรยกวาขาวก�า

มสรรพคณในทางยา บ�ารงโลหตปองกนโรคหวใจ ลดน�าตาลในกระแสเลอด และลดการหลงกรดใน

กระเพาะอาหาร ฯลฯ พนธขาวทมสใหคณทางยาเชนกน ไดแก ขาวดอกมะขาม ขาวหอมมะลแดง

ขาวหอมนล ขาวสงขหยด เปนตน

๗. ขาวลกแดงปตตาน เปนขาวเจา ตนสงประมาณ ๑๖๐ เซนตเมตรเจรญเตบโตบรเวณ

ชายฝงทะเลทน�าทวมถงทนสภาพดนเคมดนเปรยว หงไดขาวสกนมกลนหอมเลกนอย ปลกในพนท

ภาคใตจงหวดพทลง สงขลา สตล ปตตาน และนราธวาส

ขอสงเกต เปนหนงสอการตน ทก�าหนดตวละครแสดง คอเมลดขาวแตละพนธ มบทบาทประกาศ

คณลกษณะพเศษของตนใหเขาใจไดอยางกระจางชด และมหนงสอทเกยวกบเรองขาว ส�าหรบ

ชนประถมศกษาอก ๒ เรอง คอ

๑. เรองตวงเอยตวงขาว

๒. เรองเทพธดาขาว

แนวคดหลก ขาวเปนอาหารหลกประจ�าชาต มขาวเจาและขาวเหนยว ชาวไทยภาคกลางและภาคใตนยม

รบประทานขาวเจาสวนภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอนยมรบประทานขาวเหนยว ดงนน

ขาวจงเปนพชทเลยงดชวตชาวไทยทด�ารงความเปนชาต และเปนเครองหมายทบงบอกความ

5802005L01h.indd 65 7/21/15 9:30 AM

66

อดมสมบรณของผนแผนดนมาแตโบราณกาล ดงทกลาวไวในศลาจารกของพอขนรามค�าแหงมหาราช

แหงกรงสโขทยวา “ในน�ามปลาในนามขาว” นอกจากเปนอาหารเพอการบรโภคภายในประเทศแลว

ยงเปนพชเศรษฐกจทเปนสนคาสงออกไปจ�าหนายทวโลกเนนนานมาแลวเปนรายไดเขามาบ�ารงเลยง

บานเมองปละกวา ๒๕ ลานบาทตอป มการแปรรปขาวเปนแปง เปนสนคาซอขายกนภายในประเทศ

และสงออกไปจ�าหนายตางประเทศอกดวย

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ เขยนแผนภาพความคดขาวทปลกในประเทศ

กจกรรมท ๒ ขาวน�ามาแปรรปเปนผลตภณฑอะไรไดบาง

กจกรรมท ๓ วาดภาพอาหารทท�าจากขาว เชน ขนมจน กวยเตยว ขาวตมมด

การประเมนผลการจดกจกรรม ตอบถก ๑๐ คะแนน คะแนนรอง ๖ คะแนน ต�าสด ๓ คะแนน

รามเกยรต ปฐมบท

รตนา คชนาท และคณะ. รามเกยรต ปฐมบท. กรงเทพฯ: หองเรยน, ๒๕๕๖. ๑๑๘ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ แมวาสงคมไทยเราจะเปลยนแปลงไป ไดรบความรความคดจากทางตะวนตก ทนสมยมากขน

แตวฒนธรรม ประเพณ ภาษา วรรณคดไทย สถานท ถนนหนทาง เรองราวทเกยวของกบเรองของ

พระราม นางสดายงคงอยคคนไทยตลอดไป บดน เปนทนายนดวาเรามหนงสอวรรณคดเอกเรอง

รามเกยรตของไทย ทสามารถสอสารผานเครอขายอนเทอรเนตได วรรณคดเอกเรองนมตนเคาจาก

ประวตศาสตรปรมปราระดบโลกของอนเดย วาดวยก�าเนดของตวละครส�าคญในเรองไปจบตอน

5802005L01h.indd 66 7/21/15 9:30 AM

67

ทศกณฐลกนางสดา โดยเลาความจากบทละครเรองรามเกยรตพระราชนพนธพระบาทสมเดจ

พระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ท�าใหทราบถงตวละครหลายเผาพนธในเรอง ทงเทวดา มนษย

วานร ยกษ และอมนษยทลวนมความรก เกลยด โลภ โกรธ หลง มอตลกษณ ความเปนมา ผลกดน

ใหท�าสงตางๆ กอใหเกดผลลพธทแตกตาง ทงดงาม อปลกษณ ต�าตอย ยงใหญ พลงมหาศาล

สะทอนถงความลมลกในมตตางๆ ของความเปนมนษย ตลอดจนปรากฏการณทางธรรมชาต ทองฟา

แผนดน ใตดน ทะเล มหาสมทร แสดงใหเหนวาวรรณกรรมเรองนมคณคาสงยงทกยคทกสมย

หนงสอเนนจดตวอกษรขนาดใหญ เลก ภาพขนาดใหญ ขนาดเลก เพอเพมความสนใจ ในชนแรก

ก�าหนดวาจะมหนงสอ ๓ เลม ขณะนม ๑ เลม นบวาเปนหนงสอภาพส�าหรบเยาวชนทโดดเดนทสด

เลมหนงในวงวรรณกรรมของไทย

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. ชวยกระตนใหนกเรยนเกดความร ความเขาใจในวรรณคดเอกเรองรามเกยรตของไทย

และรามายณะของอนเดย

๒. ทราบบอเกดของวฒนธรรม ประเพณ ภาษา วรรณกรรม ศาสนา ปรชญา คณธรรม

จรยธรรม จตรกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม ดนตร นาฏศลป ทงในราชส�านก ประชาชนทวไป

ของไทย

๓. ทราบสวนหนงของบอเกดความเปนไทย เอกลกษณทโดดเดนของไทยในสงคมโลก

ทจะตองรกษาไวใหมนคงยงยนตอไปตราบนานเทานาน

เนอหาโดยสรป หรณยกศปทประทบบนยอดเขาจกรวาลไดรบพลงจากพระศวะเทพเจาผทรงอ�านาจให

ขบไลมนษยทไมอยในศลกนในธรรมและสรรพสตวใหพนจากแผนดนโดยถลกแผนดนขน พระนารายณ

จงแปลงเปนสกรเผอกมาปราบ โลกมนษยจงมความสงบสนตสข หลงจากนนเมอพระนารายณ

ประทบบนพระยานาคทเกษยรสมทร ดอกบวผดจากพระนาภในดอกบวเกดทาวอโนมาตนมนษย

คนแรกเปนตนวงศของทาวทศรถ ตอจากนนพระอนทรทรงสรางกรงศรอยธยาทวารวด ใหทาวทศรถ

ทรงครองอยอยางเปนสข

จากนนกลาวถงนนทกผต�าตอยคอยลางเทาใหเทวดาทเชงบนไดเขาไกรลาส ถกกดขขมเหง

มาแลวเปนโกฏปจงขอพรจากพระอศวร พระอศวรประทานนวเพชรให แตกน�าไปใชผดชใหเทวดา

มนษยตายไปทว เดอดรอนพระนารายณออกอบายไปปราบใหชนวไปทตวของนนทก นนทกจงตาย

แลวไปเกดเปนโอรสของลสเตยนกบมเหสองคท ๕ มชอวาทศกณฐครองกรงลงกา มพนองรวม ๖ ตน

รวมทงพเภกมนางกาลอคคเปนมเหสเอก

5802005L01h.indd 67 7/21/15 9:30 AM

68

กรงสาเกตมการเสกนางอจนาจากกองไฟ นางอจนาใหก�าเนดลกสาวชอสวาหะ รบพรจาก

พระอศวรใหเกดหนมานในปขาล วนองคาร เดอนสาม พระอศวรชบเหงอไคลของพระองคใหเปน

ชมพพาน

ในขณะทเมอถงฤดฝน นางมณเมฆขลาผรกษามหาสมทรรอนลกแกววาววบ รามสรจง

ขวางขวานออกไปเกดเปนฟารองฟาแลบฟาผา ครงหนงพระอรชนเทพแหงยอดเขาจกรวาลเพลยงพล�า

ถกรามสรจบฟาดเขาพระสเมร ท�าใหเขาพระสเมรเอยง พระอศวรใหพญากากาศกบสครพยกเขา

พระสเมรใหตงตรง สครพใชอบายจตรงสะดอนาคทรดเขาพระสเมรอย นาคตกใจสะดงขดตวท�าให

เขาพระสเมรเคลอน พญากากาศกดนเขาพระสเมรใหกลบตงตรงได

นางมณโฑเดมเปนนางกบ อาศยอยใกลกบอาศรมพระฤๅษ ๔ ตนมโคนม ๕๐๐ ตวจากปา

มาหยดนมไวในอางทกเชา เมอพระฤๅษฉนแลวกใหนมทเหลอแกนางกบ วนหนงพระฤๅษเหนธดานาค

สมสกบงดนจงเอาไมเทาเคาะใหแยกจากกน ธดานาคโกรธคดแคนจงมาคายพษไวในอางนม นางกบ

เหนเกรงวาฤๅษจะเปนอนตราย ดวยจตกตญญนางจงยอมตายในอางนมพษ กอนกระโจนลงไปในอาง

นางอธษฐานขอใหไดเกดเปนมนษยในชาตใหม ฤๅษเหนนางกบตายกโกรธ คดวานางกบละโมบอาหาร

แตดวยความเมตตา จงชบชวตขนมาแลวสอบถาม นางกบเลาเรองนาคมาคายพษในอางนม พระฤๅษ

เหนนางมใจกตญญ จงชบใหเปนหญงงามกวานางใดในสามโลก ใหชอวา มณโฑ ซงแปลวา กบ

แลวน�าไปถวายพระอศวร ใหเปนนางก�านลของพระอมา นางมณโฑรบใชพระอมาดวยความจงรกภกด

พระอมาเมตตานางมาก จงสอนเวทมนตตบะกจพธให

วนหนงวรฬหกใชสงวาลนาคขวางตกแกจนเขาไกรลาศทรด พระอศวรบญชาใหทศกณฐ

ยกเขาไกรลาศใหตงตรงดงเดม ทศกณฐทลขอพระอมาเปนรางวล พระอศวรกประทานให แตทศกณฐ

ไมสามารถสมผสองคพระอมาไดเพราะกายของนางรอน ตอมาพระนารายณท�าอบายใหทศกณฐคน

พระอมาและขอประทานนางมณโฑแทน ระหวางททศกณฐน�านางมณโฑกลบกรงลงกา ขณะเหาะ

ขามเมองขดขน พาลไดแยงชงนางมณโฑไปและนางไดอยกบพาลจนตงครรภ ฝายทศกณฐเมอเสย

นางมณโฑไปกเสยใจมาก จงไปขอใหพระฤๅษองคตซงเปนอาจารยของพาลไปชวยไกลเกลยขอคน

นางมณโฑจากพาลมาได โดยน�าโอรสของพาลในครรภนางมณโฑมาใสไวในทองนางแพะ เมอครบ

ก�าหนดพระฤๅษกผาทองแพะน�ากมารออกมาใหชอวา องคต มสกายเปนสเขยวอยางพาลผเปนบดา

ทาวทศรถครองอโยธยาแตไมมโอรสจงเชญพระฤๅษ ๕ องค คอพระวสษฐ พระสวามตร

พระวชอคค พระภารทวาช และพระฤๅษกไลโทฏท�าพธขอพรใหมผมฤทธานภาพมาเปนโอรส

โดยไปเฝาพระอศวรอญเชญพระนารายณอวตารมาปราบยคเขญ พระนางลกษมมาเปนนางสดา

อาวธของพระนารายณคอสงข และบลลงกนาคเกดเปนพระลกษมณ จกรเปนพระพรต คทาเปน

พระสตรด ทวยเทพอาสาเปนวานรพลบรวาร พระอศวรประทานมนตสญชพ ท�าพธขอโอรส บงเกด

5802005L01h.indd 68 7/21/15 9:30 AM

69

กองอคค มอสรทนถาดขาวทพย ๔ ปน ผดขนกลางกองไฟ กลนขาวทพยหอมไปถงกรงลงกา

นางมณโฑอยากเสวย ทศกณฐใหนางกากนาสรแปลงเปนกาบนมาโฉบขาวทพยไปครงปน

ทาวทศรถประทานขาวทพยแกนางเกาสรยา นางไกเกษ องคละ ๑ ปน ทเหลอให

นางสมทรเทว นางเกาสรยาประสตพระรามกายสเขยว นางไกเกษประสตพระพรตกายสชมพ

นางสมทรเทวประสตพระลกษมณกายสเหลอง พระสตรดกายสมวง

นางมณโฑมเหสของทศกณฐไดประสตธดาคอนางสดา เมอแรกประสตรองวาผลาญราพณ

๓ ครง พเภกไดท�านายวา พระธดาจะเปนภยแกกรงลงกา และทลใหทศกณฐน�าพระธดาใสผอบ

ทองไปลอยน�า ทาวชนกแหงกรงมถลาซงถอพรตบวชอยเกบผอบได จงน�าไปเลยงเปนบตรบญธรรม

แตเนองจากยงถอบวชจงน�าผอบฝงดน ฝากแมพระธรณคมครอง ครนลาพรตจงขดผอบขน เมอเปดผอบ

กพบวานางเจรญวยอายได ๑๖ ป เปนหญงงามอยางหาทเปรยบไมได ทาวชนกใหนามพระธดาวาสดา

และพานางกลบเมองมถลา

พระโอรสทงสองคของทาวทศรถไดเลาเรยนวชาความรจากพระฤๅษ พระวสษฐ และพระสวามตร

เมอส�าเรจวชาแลวพระอาจารยตงพธบชาไฟ พระอศวรประทานศรพรหมาสตร อครนวาส พลายวาต

เปนอาวธ พระพรตเสดจไปเมองไกยเกษกบพระไอยกา

พระรามพระลกษมณเสดจกลบอโยธยา ปราบยกษทสรางความเดอดรอนระหวางทาง

ไดเขารวมยกธนมหาโมลทเมองมถลาจนมชยชนะ ไดอภเษกกบนางสดาแลวพานางกลบเมองอโยธยา

ทาวทศรถประสงคยกกรงอโยธยาใหพระราม นางไกเกษทวงสญญาขอใหมอบแกพระพรต

ทาวทศรถจ�าเปนตองถอสตยทใหไว นางไกเกษอางโองการใหพระรามออกบวชไปถอพรตอยในปา

๑๔ ป จงจะคนเมองได พระรามกระท�าการตามสจจะของบดา พระลกษมณและนางสดาตามเสดจ

ดวย พระพรตตกใจ ตามไปเชญพระรามกลบไปครองเมอง พระรามรกษาสจวาจา พระพรตอญเชญ

ฉลองพระบาทพระรามไปไวในปราสาทแกวแทน พระรามนางสดาและพระลกษมณเสดจเขาปาลก

บ�าเพญภาวนา ไมมใครทราบวาประทบอยทใด

นางส�ามนกขานองทศกณฐเปนหมายเนองจากสามของนางทแลบลนปดเมองลงกาแทน

ทศกณฐ ๗ วน ถกจกรทศกณฐสงหารดวยเขาใจผด นางส�ามนกขาออกเทยวปา พบพระรามก�าลง

บ�าเพญพรต ปรารถนาไดมาเปนสาม ใชเสนหเยายวนพระรามขบไล นางตามมาอาศรมพบนางสดาจง

หงหวงเขาท�ารายนางสดา พระรามและพระลกษมณลงโทษตดแขนขาหจมก นางกลบไปฟองทศกณฐ

และพรรณนาความงามของนางสดาใหทศกณฐหลงใหล มารศแปลงเปนกวางทองใหพระรามออก

ตดตาม มารศรองเปนเสยงพระรามใหพระลกษมณออกไปชวย สบโอกาสนางสดาประทบอยล�าพง

พระองคเดยวทศกณฐจงลกพานางสดาไปกรงลงกา นกสดายมาตานทานไวแตกแทบเอาตวไมรอด

5802005L01h.indd 69 7/21/15 9:30 AM

70

แนวคดหลก ๑. สอนมนษยทกเพศทกวยตามแนวปรชญาศาสนา พราหมณ ฮนด พทธ ในเรองความม

คณธรรม จรยธรรม ความสมพนธในครอบครว ความรก ความซอสตย ความจงรกภกด

ความยงใหญ ความต�าตอย ความเกลยด ความโลภ โกรธ หลง ความอยาก ความงาม กามารมณ

ความอจฉา รษยา

๒. ใหความรดานภาษา วรรณคด จตรกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม ภมศาสตรของไทย

ขอสงเกต เรองรามเกยรตฉบบนไมจบในเลมเดยว ตามก�าหนดจะตองมตออก ๒ เลม

ขอเสนอแนะน�าในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ ครน�านกเรยนไปศกษาภาพจตรกรรมฝาผนงเรองรามเกยรต ทปรากฏตาม

วดตางๆ ทงในกรงเทพมหานครและในทองถน/ภมภาคตางๆ เชน วดพระศรรตนศาสดารามหรอ

วดพระแกว พระบรมมหาราชวง โบราณสถานในอทยานประวตศาสตรอยธยามรดกโลก น�ามา

เปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตาง

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนเขาใจเนอหาเรองรามเกยรตในบรบทของประเทศไทย

๒. เกดความสมพนธในกลม

๓. กลาแสดงออก

๔. รจกภาพเขยน จตรกรรมฝาผนงตางๆ ทวาดในวดพระศรรตนศาสดาราม และวดอนๆ

๕. รจกสถาปตยกรรมในวดทมสวนประกอบจากเรองรามเกยรต

ตวชวด

๑. การรบรวรรณคดเรองรามเกยรต

๒. ความกลาแสดงออก

๓. ความรเกยวกบจตรกรรมฝาผนงในวด

๔. ความรเรองสถาปตยกรรมในวด

ประเมนผล

๑. สงเกตการจ�าเรองราวในเนอเรองรามเกยรต

๒. สงเกตพฤตกรรมความรวมมอและความสมพนธในกลม

5802005L01h.indd 70 7/21/15 9:30 AM

71

๓. สงเกตความสามารถในการแสดงออก

๔. สงเกตวาไดรบความรดานวรรณคด วฒนธรรม ศลปะ และสถาปตยกรรมของไทย

กจกรรมท ๒ แบงกลมนกเรยนจดกจกรรมคนหาความรเพมเตมและตอบปญหาทครก�าหนด

เกยวกบเรองยอ ตวละคร ฝายความด ฝายตรงขาม เทพเจา อมนษย วานร ความเปลยนแปลงใน

ธรรมชาต ภาษาคณธรรม เปนตน

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนรจกคนควาหาความรเพมเตมจากหองสมดหรออนเทอรเนต

๒. เกดความสมพนธรวมมอท�างานเปนกลม

๓. กลาแสดงออก

๔. รจกวรรณคดเรองรามเกยรต

๕. รจกอาคารสถานท สถาปตยกรรมในวดทเกยวของกบวรรณคดเรองน

ตวชวด

๑. ความสามารถในการหาความรเพมเตม

๒. ความสมพนธรวมมอท�างานเปนกลม

๓. ความกลาแสดงออก

๔. ความรเกยวกบวรรณคดเรองรามเกยรต

๕. ความรเรองสถานทและสถาปตยกรรมในวด

ประเมนผล

๑. สงเกตการประมวลความรเรองรามเกยรต ทไดจากการคนควา

๒. สงเกตพฤตกรรมความรวมมอและความสมพนธในกลม

๓. สงเกตความสามารถในการแสดงออก

๔. สงเกตความรความทรงจ�าเกยวกบเรองรามเกยรต

๕. สงเกตความรเรองสถานท สถาปตยกรรมในวด ทมความเชอมโยงกบเรองรามเกยรต

5802005L01h.indd 71 7/21/15 9:30 AM

72

วนสงกรานต

อารย อศวปราการกล. วนสงกรานต. กรงเทพฯ: วฒนาพานช, ๒๕๒๘. ๑๖หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หนงสอเรองวนสงกรานต เปนหนงสออานส�าหรบเดก ชดสรางเสรมประสบการณชวต

กลาวถงวนสงกรานตของไทยทมการละเลนหลายอยาง เชน รรขาวสาร งกนหาง มอญซอนผา

เพอใหเดกไทยไดรจกวฒนธรรมประเพณไทยดงเดมทเดกไทยควรภาคภมใจ ผเขยนเขยนเลาเปน

ค�ากลอนคลองจอง มภาพวาดประกอบเขยนสะทอนภาพของคนไทย วฒนธรรมไทย เดกไทย

ทงหนาตาและการแตงกายสวยงาม นกเรยนควรอาน จะไดทงความร ความเพลดเพลน และ

ความภาคภมใจในวฒนธรรมไทยทดงาม และสบทอดตอไป

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน เมอนกเรยนอานหนงสอเลมนแลว นกเรยนจะไดรบความรทราบถงประเพณของวนสงกรานต

วามกจกรรมอะไรบาง และทราบถงการท�าบญตกบาตร การสรงน�าพระ ชวยใหจตใจสดชนเบกบาน

มความภาคภมใจในประเพณทดงาม และสบทอดประเพณนตอไป

เนอหาโดยสรป วนท ๑๓ เมษายน ของทกป เปนวนสงกรานตมการรดน�าด�าหวญาตผใหญ ตอนเชาไป

ท�าบญตกบาตรและฟงธรรมทวด จากนนปลอยนกปลอยกา ขนทรายเขาวดและกอเจดย สรงน�า

พระพทธรป พระสงฆนงใหพรทศาลา ชวงบายมการละเลนตางๆ ตามประเพณ เชน หมากรก

ลกชวง งกนหาง รรขาวสาร มอญซอนผา และมการรดน�า สาดน�าตอกนอยางสนกสนาน

เดมวนท ๑๓ เมษายน เปนวนปใหมของไทย ปจจบนวนปใหม เปนวนท ๑ มกราคม ของทกป

5802005L01h.indd 72 7/21/15 9:30 AM

73

แนวคดหลก วนสงกรานต คอวนท ๑๓ เมษายนของทกป เดมเปนวนปใหมของไทย แตปจจบนวนปใหม

ของทกป เปนวนท ๑ มกราคม วนสงกรานตเปนวนทคนไทยทงประเทศหยดท�างานและไปท�าบญ

ตกบาตรทวด ไปสรงน�าพระ รดน�าด�าหว พอ แม ป ยา ตา ยาย ญาตผใหญ ปจจบนยงถอปฏบต

กนอยในชนบท แตในเมองหลวงเปนการสาดน�าตามถนน หนงสอเรองวนสงกรานตแสดงใหเหนภาพ

ประเพณวฒนธรรมทดงามของคนไทยสมยกอนวาในวนสงกรานตนน เปนวนสนกสนานของทกคน

ทกวย นอกจากไดเขาวดท�าบญ ขอพรพระ สรงน�าพระ ฟงธรรมะแลว มกจกรรมทสนกสนานเลนกน

เชน ลกชวง งกนหาง รวมทงการขนทรายเขาวด กอเจดยทรายและตกแตงอยางสวยงาม ผเขยน

ตงใจใหผอานเหนภาพประเพณวฒนธรรมทงดงามของวนสงกรานต เพอผอานจะไดมความรก

ความภาคภมใจ และเกดความหวงแหน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม การจดกจกรรมเพอใหนกเรยนไดเรยนรเกยวกบเรองวนสงกรานต

กจกรรมท ๑ : ประวตวนสงกรานต

จดประสงค

เพอใหนกเรยนไดทราบเกยวกบประวตของวนสงกรานต

ขนตอน

๑. ครเกรนน�าเกยวกบเรอง วนสงกรานต

๒. แบงกลมนกเรยนเพอคนขอมล เกยวกบประวตของวนสงกรานต

๓. นกเรยนคนขอมลจากแหลงขอมล เกยวกบวนสงกรานต

๔. แตละกลมรายงานหนาชนเรยน

๕. ครประเมนผลการรายงานและบรรยายสรปขอมลเกยวกบประวตวนสงกรานตอกครง

๖. แจกประเมนผล

การประเมนผล

๑. นกเรยนไดเรยนร เกยวกบเรองประวตของวนสงกรานต

๒. ประเมนผลจากแบบประเมนผลทนกเรยนตอบ

กจกรรมท ๒ : การละเลนในวนสงกรานต

จดประสงค

เพอใหนกเรยนไดแสดงกจกรรมการละเลนในวนสงกรานต

5802005L01h.indd 73 7/21/15 9:30 AM

74

ขนตอน

๑. ครเกรนน�าเรองการละเลนในวนสงกรานตทมหลากหลาย เชน ลกชวง รรขาวสาร

งกนหาง มอญซอนผา

๒. แบงกลมนกเรยนออกเปน ๔ กลม และใหนกเรยนแตละกลมเลอกหวขอการละเลน

กลมละ ๑ เรอง

๓. นกเรยนแตละกลมหาขอมล และเตรยมการละเลน

๔. แสดงการละเลนของแตละกลม

๕. ครประเมนการแสดง กลาวชมเชย และมอบรางวล

๖. ครสรปกจกรรมส�าคญวนสงกรานต อกครง

การประเมนผล

๑. นกเรยนทกคนไดเรยนร เกยวกบการละเลนตางๆ ในวนสงกรานต และมโอกาสเลนเองดวย

๒. ประเมนผลจากการสงเกตกจกรรมทนกเรยนแสดง

5802005L01h.indd 74 7/21/15 9:30 AM

75

5802005L01h.indd 75 7/21/15 9:30 AM

76

ความดสเหลองสม

มลนธเดก. ความดสเหลองสม. พมพครงท ๓. กรงเทพฯ: มลนธเดก, ๒๕๕๓. ๑๒๘ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ ความดสเหลองสมเปนหนงสอรวมนทานเกาเรองจากการประกวดรางวลนทานมลนธเดก

ไวดวยกน โดยแตละเรองเปนนทานทมเนอหาสรางสรรค แฝงคณธรรมทเดกพงมพงปฏบตไวกบ

ลกษณะนสยของตวละครทมความคดเชงบวก สงเสรมจนตนาการและความคดสรางสรรค เนอหา

ท�าใหนกเรยนเรยนรเรองหนาทตอตนเอง หนาทตอผอน การชวยเหลอผอน การอยรวมกนอยางสนต

การมองโลกในแงงาม การคดแกไขปญหาอยางสรางสรรค แตละเรองนกเรยนกจะไดเรยนรและ

เหนประเดนทผเขยนสอดแทรกไวแตกตางกนประกอบกน ซงนกเรยนไดเหนพฤตกรรมจากตวละคร

ทสามารถเปนแบบอยางได นกเรยนกจะไดคณลกษณะทพงประสงคตดตวไปดวยเชนกน

ตวละครในเรองมทง คน สตว ตนไม และสงของ ทอยรวมกนในโลกแหงจนตนาการ

ทไมจ�ากดความคดสรางสรรค ทกเรองจบลงดวยความสข ความปรองดอง นกเรยนเหนถง

ความหลากหลายของความด เขาใจค�าพดนามธรรมตาง ๆ ไดมากขนเชนกน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. นกเรยนเหนถงการกระท�าความดโดยไมหวงผลตอบแทน

๒. นกเรยนเหนถงการอยรวมกนอยางปรองดอง มความสข

๓. นกเรยนเรยนรถงพลงของการคดบวก และการคดสรางสรรค

๔. นกเรยนเหนถงความเสยสละ และพอใจในสงทตนเองมอยจากตวละครในเรอง

๕. นกเรยนเหนรปแบบความหลากหลายในการเขยนนทานทสรางสรรค

5802005L01h.indd 76 7/21/15 9:30 AM

77

เนอหาโดยสรป นทานสน ๆ จ�านวนเกาเรองทมตวละครทงคน สตว สงของ เชน หนอนผเสอ ตนมะกรด

พระจนทร ดอกไม ทสะทอนใหเหนแนวคด พฤตกรรม ผานตวละครหลกเหลานอยางสรางสรรค

แตละเรองมจดเดนและขอคดทแตกตางกนออกไป ทกเรองสอดแทรกภาพประกอบสวยงามชวยให

นกเรยนไดพกสายตาจากการอานตวอกษร มาดภาพประกอบทตงใจวาดเปนภาพหนาค

แนวคดหลก เปนนทานทสะทอนภาพใหเหนเรองการปรบตวเพออยรวมกนกบผอนในสงคมอยางม

ความสข แฝงดวยคณธรรมขอคดในการท�าความด พอใจในสงทตวเองมอย การคดไตรตรอง

การเสยสละ การหาค�าตอบ ผานตวละครทมปมปญหาของตวละครทแตกตางกนออกไป

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ๑. ใหนกเรยนหาคณธรรมทสอดแทรกอยในนทานแตละเรองทงเกาเรอง บางเรองอาจจะได

คณธรรมมากกวาหนงขอ จากนนน�ามาอภปรายกบเพอนในหองวาเหนเหมอนกนหรอตางกนหรอไม

อยางไร จดท�าตารางคณธรรมทไดรบจากการอานหนงสอเรองนรวมกนในหอง

๒. ใหนกเรยนเลอกเรองทตวละครมปญหา ไปสรางความเดอดรอนใหกบผอน ชวยกน

พจารณาวาตวละครนนควรปรบเปลยนพฤตกรรมไปเชนไร หาแนวทางแกไขพฤตกรรมของตวละคร

อยางเปนรปธรรม สามารถน�าไปปฏบตไดจรงและสรางสรรค

๓. ผสอนแบงกลมนกเรยนเปน ๙ กลม หรอตามความเหมาะสมแลวใหนกเรยนท�าหนงสอ

นทานภาพแตละเรอง โดยใหนกเรยนชวยกนแบงบทบาทหนาทของสมาชกภายในกลมวาตองม

ต�าแหนงหนาทใดบาง ขอบเขตงานของแตละหนาทคออะไร วางแผนระยะเวลาท�างาน ก�าหนดสงงาน

รวมทงชวยกนคดถงปญหาทจะเกดขนระหวางการท�างานและแกปญหาลวงหนา

๔. ใหนกเรยนในหองรวมกนจดกจกรรมละครนทาน โดยเลอกจากนทานเรองทตนเองชนชอบ

ใหเลอกกนตามแนวทางประชาธปไตย และใหนกเรยนชวยกนแบงบทบาทหนาทของสมาชกภายใน

กลมวาตองมต�าแหนงหนาทใดบาง ขอบเขตงานของแตละหนาทคออะไร วางแผนระยะเวลาท�างาน

ก�าหนดสงงาน รวมทงชวยกนคดถงปญหาทจะเกดขนระหวางการท�างานและแกปญหาลวงหนา

๕. ใหนกเรยนสรางสรรคผลงานนทานดวยตวเองตามความคดและจนตนาการ เมอเขยน

เสรจแลวใหแบงปนใหเพอนอาน และใหเพอนๆ หาสาระขอคดทไดจากการอานนทานของเพอน

ครอาจจดปายนเทศนทานทนกเรยนเขยน

5802005L01h.indd 77 7/21/15 9:30 AM

78

การประเมนผลการจดกจกรรม ๑. ประเมนจากสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมระหวางการจดกจกรรม ๒. ประเมนจากผลงานของนกเรยน ๓. ประเมนจากการน�าเสนอ

นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส “การประมาณตน”

ปรดา ปญญาจนทร. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส การประมาณตน. กรงเทพฯ: แพรวเพอนเดก,

๒๕๕๗. ๒๘ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ “การรจกตน รก�าลงของตนเอง รจกวาตนมขดความสามารถแคไหน”

เปนนทานคณธรรมจากทผเขยนไดน�าพระราชด�ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ทพระราชทานแกปวงชนชาวไทย จากคณธรรมเรอง การประมาณตน

“การรจกประมาณตน ไดแก การรจกและยอมรบวาตนเองมภมปญญาและความสามารถ

ดานไหน เพยงใด และควรท�างานดานไหน อยางไร การรจกประมาณตนนจะท�าใหคนเรารจกใช

ความรความสามารถทมอยไดถกตอง เหมาะสมกบงาน และไดประโยชนสงสดเตมตามประสทธภาพ

ทงยงท�าใหรจกขวนขวายศกษาหาความรและเพมพนประสบการณอยเสมอ เพอปรบปรงสงเสรม

ศกยภาพทมอยในตนเองใหยงสงขน”

ผเขยน/วาดภาพ สามารถน�าพระราชด�ารส ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเรอง

การประมาณตน มาสอสารกบเดกๆ ดวยถอยค�างายๆ เหมาะกบเดก เปนเหตการณในชวตประจ�าวน

ท�าใหเขาใจงาย ภาพประกอบมชวตชวา ด�าเนนเรองรวดเรว เหมาะสมกบเดกในวยประถมศกษาตอนตน

5802005L01h.indd 78 7/21/15 9:30 AM

79

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบไดจากการอาน ๑. นกเรยนเขาใจพระราชด�ารสของพระเจาอยหวในคณธรรม เรองการประมาณตน

๒. นกเรยนไดขอคด คตเตอนใจ จากเรองทอานและสามารถน�าขอคดทไดจากการอาน

มาใชในชวตประจ�าวนในดานการประมาณตนในดานตางๆ เชน การประมาณตนดานก�าลงกาย

ก�าลงทรพย และก�าลงสตปญญา

๓. นกเรยนไดอาน และเหนตวอยางการใชส�านวนภาษา สน กระชบ เหมาะกบวยของเดก

๔. นกเรยนเหนตวอยางภาพประกอบทมชวตชวา ตรงกบชวตประจ�าวนของเดกๆ ทวไป

เนอหาโดยสรป เดกชายคนหนงไปจายตลาดกบแม ไดพบเดกผชายคนหนงชวยคณปาถอขาวของ จงอยาก

ท�าตาม โดยอาสาชวยแมถอของทงหมด แมหามกไมฟง ท�าใหขาวของหลนกระจายเสยหาย แมจง

สอนใหรจกประมาณตน

ขอสงเกต ผเขยนสามารถอธบายพระราชด�ารสเรอง การประมาณตน ใหเดกไดเขาใจจากเรองราว

เหตการณในหนงสอไดเขาใจงาย เหนภาพชดเจน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ๑. ใหเดกอานหนงสอเรอง การประมาณตน แลวชวนพดคยถงเรองราวในหนงสอ

๒. ใหเดกๆแตละคน เลาเรองราวในหวขอ การประมาณตน ทแตกตางจากเรองนแตเปน

ประสบการณของตนเองใหเพอนๆ ฟงแลวอภปรายแสดงความคดเหนในหองเรยน

๓. ใหเดกเขยนเรอง วาดภาพ ระบายส เรองเกยวกบ การประมาณตน ของแตละคนใน

กระดาษแผนเดยว แลวน�ามาจดแสดงภาพของทกคน

การประเมนผลการจดกจกรรม ๑. สงเกตการตอบค�าถาม การแสดงความคดเหนของนกเรยนในเรอง การประมาณตน

๒. ส�ารวจความสนใจของนกเรยนทมตอหนงสอเรอง การประมาณตน

๓. ส�ารวจพฤตกรรมของนกเรยนดานการประมาณตน ในดานตางๆ ตามก�าลงกาย

ก�าลงทรพย และก�าลงสตปญญา ทนกเรยนน�ามาใชในชวตประจ�าวน

5802005L01h.indd 79 7/21/15 9:30 AM

80

นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส “ความรบผดชอบ”

ปรดา ปญญาจนทร. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส ความรบผดชอบ. พมพครงท ๒. กรงเทพฯ:

แพรวเพอนเดก, ๒๕๕๗. ๒๘ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ “การจะท�างานใหมประสทธผลและใหด�าเนนไปไดโดยราบรน จ�าเปนอยางยงทจะตองท�า

ดวยความรบผดชอบอยางสง”

เปนนทานคณธรรมจากทผเขยนไดน�าพระราชด�ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ทพระราชทานแกปวงชนชาวไทย จากคณธรรมเรอง ความรบผดชอบ

“...คนทกคนมหนาทตองท�า แมเปนเดกกมหนาทอยางเดก คอศกษาเลาเรยน หมายความ

วาจะตองเรยนใหรวชา ฝกหดท�าการงานตางๆ ใหเปน อบรมขดเกลาความประพฤตและความคด

จตใจใหประณต ใหสจรต แจมใส และเฉลยวฉลาดมเหตผล เพอจกไดเตบโตขนเปนคนทมความร

ความสามารถและมประโยชนตอชาตบานเมอง”

ผเขยน/วาดภาพ สามารถน�าพระราชด�ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เรอง

ความรบผดชอบ มาสอสารกบเดกๆ ดวยถอยค�างายๆ เปนเหตการณในชวตประจ�าวน ท�าใหเขาใจงาย

ภาพประกอบมชวตชวา ด�าเนนเรองรวดเรว เหมาะสมกบเดกในวยประถมศกษาตอนตน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบไดจากการอาน ๑. นกเรยนเขาใจพระราชด�ารสของพระเจาอยหวในคณธรรม เรองความรบผดชอบ

๒. นกเรยนไดขอคด คตเตอนใจ จากเรองทอาน

๓. นกเรยนไดอาน และเหนตวอยางการใชส�านวนภาษา สน กระชบ เหมาะกบวยของเดก

๔. นกเรยนไดเหนตวอยางภาพประกอบ ทมชวตชวา ตรงกบชวตประจ�าวนของเดกๆ ทวไป

5802005L01h.indd 80 7/21/15 9:30 AM

81

เนอหาโดยสรป เดกชายคนหนง แมไดมอบหมายใหชวยรดน�าตนไม และใหอาหารแมว พอแมออกจากบาน

เดกชายกเลน แตเมอเพอนๆ มาชวนไปเลนนอกบาน เขานกไดวาตองท�างานตามทแมขอใหชวย

จงไมไป และไดท�างานทแมขอใหชวยและงานอนอกดวย

ขอสงเกต ผเขยนสามารถอธบายพระราชด�ารสเรอง ความรบผดชอบ จากเรองราว เหตการณใน

หนงสอไดเขาใจงายเหนภาพชดเจน

ขอสงเกต

หนงสอนทานคณธรรมจากพระราชด�ารส ม ๙ เลม

๑. การให ๒. พดจรง ท�าจรง ๓. ความเพยร ๔. การประมาณตน ๕. ความรบผดชอบ

๖. ความประหยด ๗. ความสามคค ๘. ความซอสตย ๙. ความพอเพยง

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ๑. ใหเดกอานหนงสอเรอง ความรบผดชอบ แลวชวนพดคยถงเรองราวในหนงสอ

๒. ใหเดกๆ แตละคน เลาเรองราวในหวขอ ความรบผดชอบ ทแตกตางจากเรองนแตเปน

ประสบการณของตนเองใหเพอนๆ ฟงวานกเรยนแตละคนมหนาทและความรบผดชอบอะไรบาง

ทงทบานและในโรงเรยน

๓. ใหเดกเขยนเรอง วาดภาพ ระบายส ในกระดาษแผนเดยว เกยวกบหนาทและ

ความรบผดชอบของตนเองทประทบใจ แลวน�ามาจดแสดงภาพของทกคน

การประเมนผลการจดกจกรรม ๑. มอบหมายงานใหนกเรยนแตละคน และหรอ เปนกลม ใหรบผดชอบ พรอมดผลท

นกเรยนปฏบต

๒. ส�ารวจพฤตกรรมความรบผดชอบในหนาททไดรบมอบหมายวาลลวงเพยงไร

5802005L01h.indd 81 7/21/15 9:30 AM

82

นทานชาดกเสรมสรางคณธรรม “เลอกคบมตรด

โชต ศรสวรรณ. นทานชาดกเสรมสรางคณธรรม เลอกคบมตรด. กรงเทพฯ: สถาพรบคส, ๒๕๕๕. ๓๒ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ นทานชาดกเสรมสรางคณธรรม เรอง เลอกคบมตรด มเนอหาเสรมสรางศลธรรม จรยธรรม

ปลกจตส�านกใหเหนคณคาของการเลอกคบมตรด เพราะในสงคมปจจบนเพอนและการคบเพอนม

อทธพลตอการด�าเนนชวตของเดกวยรนมากขน หนงสอเลมนชวยสรางโลกทศนทดใหแกเยาวชนได

เปนอยางมาก

ประโยชนทนกเรยนไดรบจากการอาน ๑. รจกเลอกคบคน รจกเลอกเพอน

๒. รจกแบงเวลาในการคบหาสมาคมกบเพอน มความเชอมนในตนเอง

๓. ปลกจตส�านกใหรกครอบครว มากกวาเพอน

๔. รจกน�าแงคดทครอบครว หรอบพการอบรมสงสอนไปคดปฏบต

เนอหาโดยสรป เรองท ๑ คบคนพาล

คบคนพาล พาลพาไปหาผด คบบณฑตพาใหเจรญรงเรอง

ในสมยพระเจาพรหมทต ณ เมองพาราณส มชางทรงชอพลายมหฬามข เปนชางทมนสย

วางาย สอนงาย เรยบรอย รกสงบ ตอมามโจรกลมหนงมาดมสรา พดจาโออวดหยาบคาย แสดง

ความโหดรายใหไดยนเสมอๆ พลายมหฬามขหลงผดเขาใจวาโจรมาสงสอน จงแสดงนสยกลายเปน

ชางเกเร เมอพระเจาพรหมทตมรบสงถามควาญชาง นายสตวบาลและอ�ามาตยแลวทรงทราบวา

อปนสยของพลายมหฬามขเปลยนไป เพราะไดยนพวกโจรพดคยกน จงอนญาตใหอ�ามาตยนมนต

พระมาเทศน ใกลโรงชางหลวงทกวน เมอพลายมหฬามขไดฟงการสนทนาธรรมเปนประจ�านสยก

กลบออนโยนสงบเสงยมเหมอนเดม

5802005L01h.indd 82 7/21/15 9:30 AM

83

เรองท ๒ เพอนตางเผาพนธ

การมเพอนเปนสงด แตการตดเพอนเกนไปเปนความทกข

ในสมยพทธกาลทเมองพาราณส มชายหนมสองคนเปนเพอนรกกน แมคนหนงบวชอกคน

เปนอบาสก กยงคบหากนตลอดเวลา เพราะในอดตสมยพระเจาพรหมทต คนหนงเกดเปนพระยา

ชางตน อกคนเกดเปนลกสนข มความรกใครเออเฟอตอกน ตอมามคนเอาลกสนขไปเลยง ท�าให

พระยาชางตนเหงาหงอยเมอเอาสนขมาคนและไดเลนกบพระยาชางตนเหมอนเดม สตวทงสองตว

กมความสข

เรองท ๓ สงโตกบสนขจงจอก

ผคบหาคนพาลเปนมตร ยอมพบแตความหายนะ

พระโพธสตวเกดเปนสงโต มลก ๒ ตวคอ มโนชะตวผ และนองตวเมย มโนชะมหนาทหา

อาหารเลยงครอบครว ไดพบครยะสนขจงจอก คอยประจบประแจง พระโพธสตวเตอนมโนชะไมควร

คบกบสนขจงจอก เพราะมนสยชอบโกหกหลอกลวง จะน�าความเดอดรอนมาสครอบครว แตมโนชะ

ไมเชอฟงค�าตกเตอนของพอ วนหนงมโนชะไปจบมาของพระราชามากน พอกหามปรามเพราะกน

เนอมาแลวอายไมยน และการฆามาของพระราชาจะพาใหเดอดรอน พระราชารขาวจงสงใหทหารมาดกยง

ดวยธน สนขจงจอกไดยนเสยงรองของสงโต รบหนเอาตวรอด กอนสนใจสงโตมโนชะกคดไดวาควร

เชอฟงค�าสอนของพอแม ไมควรไปหลงคารมของสนขจงจอกเพอนชว

แนวคดหลก ๑. เดกควรอยใกลชดความสภาพออนโยน ไดฟงธรรมบอยๆ ชวยท�าใหจตออนโยน สภาพ

เรยบรอย เหมอนพลายมหฬามข

๒. การคบเพอนเปนสงด แตถาบคคลนนตดเพอนจนเกนไปจะท�าใหเกดโทษ เชน มความทกข

เพราะคดถง เสยการงาน เสยโอกาสเจรญกาวหนา

๓. ในวยเยาวเดกอาจเลอกคบคนไมเปน ตองมพอแม ผปกครองคอยใหค�าตกเตอนแนะน�า

และเดกตองตระหนกวาพอแมเปนผหวงดตอบตรธดาเสมอ

ขอสงเกต นทานชาดกตอนทายจะมการบอกวาตวละครหรอบคคลนนในอดตคอใคร เชน เรองสงโต

กบสนขจงจอก พอสงโตคอพระพทธเจา สงโตมโนชะคอพระภกษรปนน สนขจงจอกครยะคอ

พระเทวทต เปนตน

5802005L01h.indd 83 7/21/15 9:30 AM

84

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมหลก (หนาทพลเมอง)

เกม ๕๐/๕๐ การกระท�าของบคคลตอไปนเหมาะสมหรอไมเหมาะสม (ด / ไมด)

เฉลย

๑. สงโตมโนชะเชอค�าชกชวนของสนขจงจอกครยะเรองกนเนอมา ✕

๒. พระราชาสงใหทหารมาคอยปกปองมาของพระองค ✓

๓. แมสงโตบอกพอสงโตไมควรหามลกคบกบสนขจงจอก ✕

๔. พอแมควรสงสอนลกถาลกมกรยามารยาทไมเรยบรอย ✓

๕. นกเรยนควรใชเวลาอยกบเพอนใหมากกวาครอบครว ✕

๖. แมวชอบไปแอบฟงผใหญคยเรองเลวรายทไปท�ากบคนอนมา ✕

๗. เปชวนนวไปอานหนงสอในหองสมดเสมอๆ ✓

๘. ออยไมชอบไปฟงพระเทศนเพราะเสยเวลาเรยนพเศษ ✕

๙. ครหนอยใหนกเรยนไปชวยครฝรงท�างานบอยๆ จะไดพดภาษาองกฤษเกง ✕

๑๐. ดาวรจกจนทรวาเปนเดกชอบเทยว แตไมเคยไปเทยวกบจนทร ✓

กจกรรมกลยาณมตร

ใหนกเรยนเขยนรายการกจกรรม / ประสบการณ ทเคยท�าเรองการคบมตรด (๕ ขอ)

ตวอยาง

๑. เพอนชวนไปชวยจดหองสมด เปนยวบรรณารกษ

๒. ผมและเพอนๆ ไปชวยพระรบอาหารบณฑบาตในวนพระ

๓. เปนคณะกรรมการนกเรยนจดกจกรรมหนาเสาธง

๔. ชวยงานหองคลนกภาษาไทย สอนเพอนทอานหนงสอไมคลอง

๕. ชวนเพอนๆ ไปรณรงคตอตานยาเสพตดทตลาดศาลาน�าเยน

กจกรรมกลยาณมตร

๑. ใหนกเรยนรวมกลม ๔ คน

๒. ชวยกนเขยนกจกรรม / ประสบการณทเคยท�า เรองเลอกคบมตรมาคนละ ๑ ขอ (๕ คะแนน)

๓. สมาชกทกคนอานขอความทเขยน (๕คะแนน) ตดสนจากตวชวด

- เสยงดงเหมาะสม

- อาน / พด ชดเจน ถกตองนาฟง

- บคลกภาพด

5802005L01h.indd 84 7/21/15 9:30 AM

85

๔. น�าผลงานกลมจดปายนเทศ แลกเปลยนเรยนรกน

เกณฑ ดมาก - ๑๐ คะแนน (กลม) ดมาก - ๓๖ – ๔๐ คะแนน

ด - ๘ – ๙ คะแนน ด - ๓๑- ๓๕ คะแนน

ผาน - ๗ คะแนน ผาน - ๒๑ – ๓๐ คะแนน ไมผาน - ๐ – ๖ คะแนน ไมผาน - ๐ – ๒๐ คะแนน

นทานชาดกเสรมสรางคณธรรม “ปญญาเลศเกดผล”

โชต ศรสวรรณ. นทานชาดกเสรมสรางคณธรรม ปญญาเลศเกดผล. กรงเทพฯ: สถาพรบคส, ๒๕๕๕. ๓๒ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ นทานชาดกเสรมสรางคณธรรม เรองปญญาเลศเกดผล มเนอหาเสรมสรางศลธรรม

จรยธรรม ปลกจตส�านกใหเหนคณคาในการประพฤตปฏบตตนเปนศาสนกชนทด มศรทธาถกตอง

ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนต สภาพสงคมในปจจบนเดกจะชอบท�าตาม

ผอน โดยเฉพาะการใชสงคมออนไลน การตอบรบขาวสารขอมล ขาดการใชความคดวจารณญาณให

รอบคอบ ท�าใหเกดผลเสยมากมาย ดงนนเราควรใชนทานชาดกสรางภมคมกนใหแกเดก

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. รจกใชความคดวจารณญาณหาเหตผล

๒. สอนใหรวาไมมอาวธใดเทยบไดเทาปญญา

๓. ผทรกษาศลหายอมไมกอทกขและกอเวร

๔. ใหผเรยนตระหนกในการใชความคดโดยรอบคอบไมพงวตถนยม

5802005L01h.indd 85 7/21/15 9:30 AM

86

เนอหาโดยสรป เรองท ๑ พญานกใหญผมปญญา แมสตวเดยรจฉานยงรทสมควรอยสบายหรออยไมสบาย ไฉนพวกเธอจงไมร เมอพระโพธสตวเสวยพระชาตเปนพญานกใหญ อาศยอยกบบรวารเปนจ�านวนมากบน ตนไมใหญทมกงเสยดสกนอยเสมอ อาจท�าใหเกดไฟลกไหมขน จงชวนบรวารใหอพยพหนไปอยท ตนไมอน แตมบรวารบางสวนไมเหนดวย กลบเหนวาเปนการตตนไปกอนไขและอวดดไมเชอฟง ค�าแนะน�า ตอมาชวงฤดแลงเกดลมพายฤดรอนพดเสยดสกนจนเกดไฟไหมลกลามอยางรวดเรว นกทงฝงถกไฟเผาไมเหลอรอดไปไดเลย พระพทธเจาเลาเรองน เพราะพระภกษออกไปปฏบตธรรมในปา ไฟไหมศาลาทพกหมด

จงขอใหชาวบานสรางใหใหม แตชาวบานตองท�านาเกบเกยวขาวไมมเวลาวาง ภกษกลมนตองอย

กลางแจงเปนเวลา ๓ เดอน

เรองท ๒ ยกษขนเหนยว

เจาไมควรสรางกรรม เพราะฆาสตวฆามนษย ทเจาเกดเปนยกษเพราะสรางกรรมมาแตชาตกอน

ถาไมอยากรบกรรมในนรกภมเจาจะตองรกษาศล

พระเจาพรหมทต แหงเมองพาราณส มโอรสชอปญจาวธกมาร โหรหลวงท�านายวาม

บญญาธการมาก ตองใชอาวธ ๕ ชนดคอพระขรรค หอก กระบ กระบอง ธนใหช�านาญจะชวย

ปกครองบานเมองใหเจรญรงเรอง หลงเรยนจบในส�านกทศาปาโมกขแลว กเดนทางกลบบานเมอง

ไดพบกบยกษชอสเลสโลม ซงตวสงใหญเทาตนตาล หวเทายอดตาล เขยวแหลมสองขางเทาปลกลวย

หนาตานากลวชอบจบสตวและมนษยกนเปนอาหาร จงเรยกวายกษขนเหนยว เมอปญจาวธกมาร

ผานเขามาในถนของยกษขนเหนยว ยกษไดกลนกจะจบกน ตอสกนดวยอาวธทง ๕ ชนดไมไดผล

ปญจาวธกมารหลอกยกษวามอาวธลบอยในรางกาย ถากนเขาไปยกษกจะตายเหมอนกน ยกษ

เปลยนใจไมกน ปญจาวธกมารจงสอนใหยกษรกษาศลหาเปนการตอบแทน ยกษฟงธรรมแลวเกด

ปญญาเลอมใสรกษาศลหาตงแตนนมา

เรองท ๓ สองพอคา

พระพทธเจาเลาเรองนตามค�ากราบบงคมทลของอนาถบณฑกเศรษฐ ผชางสงเกต รจก

พจารณาเหตผล ยอมสามารถแกปญหาพาตนใหรอดพนจากอนตรายได

ณ เมองพาราณสพอคาเกวยนสองคนเปนเพอนกน พอคาเกวยนคนแรกเปนคนเบาปญญา

เจาอารมณ ขาดความสงเกต พอคาเกวยนอกคนเปนผมปญญา ชางสงเกตรอบคอบใชหลกธรรมคด

เหตผล เชนจะไปคาขายเมองเดยวกน แตกไปไมพรอมกน จะไดไมขาดแคลนอาหารและน�า พอคา

เกวยนเบาปญญาจงคมเกวยน ๕๐๐ เลม คน ๕๐๐ คนเดนทางไปคาขายกอน ระหวางทางพบยกษ

5802005L01h.indd 86 7/21/15 9:30 AM

87

กนคนแปลงตวมาหลอกวาทางขางหนามน�าและหญาอดมสมบรณ จงไมเตรยมขนน�าขนหญาไป

ท�าใหออนเพลยจากการเดนทางและไมรจกปองกนตนเอง ถกยกษจบกนเปนอาหารทงคนและโค

เดอนตอมาพอคาเจาปญญาเตรยมตวอยางรอบคอบกอนออกเดนทางไปคาขาย เมอเขาเขตทะเลทราย

พบยกษมาท�าอบายหลอกเหมอนตอนพบพอคาเบาปญญา แตหลอกไมส�าเรจ เพราะพอคาเจาปญญา

เปนคนชางสงเกต รอบคอบคดอยางมเหตผล ไมเชอยกษ สงใหลกนองระมดระวง เมอยกษท�าอะไร

ไมไดตองหนไป

ขอสงเกต หนงสอชดนมทงหมด ๙ เลม

๑. กตญญรคณ ๒. เชอฟงค�าสงสอน ๓. เลอกคบมตรด

๔. ซอสตยสจรต ๕. ดอรนใหโทษ ๖. พากเพยรอตสาหะ

๗. ปญญาเลศเกดผล ๘. ตงสตเตอนตน ๙. คดหาเหตผล

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมใชปญญาหาค�าตอบ

๑. สมมตสถานการณใหนกเรยนเขยนอธบายเหตผลลงในกระดาษค�าตอบสนๆ

- นกเรยนไปพบชายคนหนงชกชวนใหสบบหร นกเรยนจะตอบรบหรอปฏเสธอยางไร

- เพอนรนพมาชวนเลนพนนบอลลงทนเพยง ๑๐๐ บาท ไดคาขนม ๑,๐๐๐ บาท

นกเรยนจะเลนหรอไมเพราะเหตใด

- เพอนขางบนบอกวาผหญงสมยใหมตองสวย แตงตวทนสมย กนอาหารเสรมและ

ชวนใหลองท�า นกเรยนจะปฏบตตามหรอไมเพราะเหตใด

๒. (กลม) ใหนกเรยน ๔ คน ชวยกนหาค�าตอบ เขยนแสดงความคดเหน

๓. นกเรยนออกมาพดแสดงความคดเหน เสนอวธแกไขสถานการณ

๔. น�าผลงานจดปายนเทศ แลกเปลยนเรยนรประสบการณ

๕. ครอาจจดกจกรรมเสรมเพมเตม เชน ท�าหนงสอเลมเลก แสดงละคร ท�าหนงสน

การประเมนผลการจดกจกรรม ๑. นกเรยนและครตกลงเปนงานกลม ๑ ชนงาน ๒๐ คะแนน

๒. การใหคะแนน

เขยน – พด แสดงความคดเหน ๑๐ คะแนน

จดปายนเทศ ๕ คะแนน

5802005L01h.indd 87 7/21/15 9:30 AM

88

กระบวนการกลม (ความรวมมอในการท�างาน) ๕ คะแนน

รวม ๒๐ คะแนน

ดมาก - ๑๘ – ๒๐ คะแนน

ด - ๑๕ – ๑๗ คะแนน

ผาน - ๑๑ – ๑๔ คะแนน

ปรบปรง - ๐ – ๑๐ คะแนน

พอครครบผมจะเปนเดกด

โชต ศรสวรรณ. พอครครบผมจะเปนเดกด. กรงเทพฯ: มตชน, ๒๕๕๖, ๑๕๒ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หนงสอเลมนท�าใหเหนวาการท�าตนใหเปนประโยชนตอชาตบานเมองนนเปนเรองทยงใหญ

แตกสามารถกระท�าไดโดยไมยาก เพยงแคปฏบตตนตามหนาทของตนเองอยางเตมท เตมความ

สามารถ กเทากบเปนการสรางประโยชนทยงใหญใหแกชาตบานเมองเลยทเดยว โดยไมตองค�านงถง

ต�าแหนงหนาท สถานท หรอความยงใหญของสงทเราไดกระท�า เหมอนกบพอครตวละครหลกใน

เรองน ทท�างานในพนทหางไกล ทรกนดาร มแตความไมพรอมทงเรองของอปกรณการเรยนการสอน

การใชชวต แตดวยภาระหนาทความรบผดชอบ กสามารถผลกดนใหพอเปนครทประสบความส�าเรจ

ทงในบทบาทของคร และบทบาทอน ๆ อกมากมาย

เมออานหนงสอเลมนแลวนกเรยนจะเหนคณคาของบคคลทไดท�าหนาทของตวเองอยางเตม

ความรความสามารถ และสงเหลานกสงผลถงคนอนๆ ทงทางตรงและทางออม ทส�าคญความดงาม

ทงหลายทตนเองปฏบตกยอนกลบมาทตวเองทงสน

5802005L01h.indd 88 7/21/15 9:30 AM

89

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. นกเรยนเหนถงการปฏบตตนตามบทบาทหนาทของตวเองและผอน

๒. นกเรยนเหนถงการปฏบตตนตามศลธรรม และจารตประเพณ

๓. นกเรยนเหนถงความเพยรพยายามในการเรยนการสอนของนกเรยนและครในถนทรกนดาร

๔. นกเรยนเหนถงบรรยากาศประเพณ วฒนธรรมทเหมอนและแตกตางกนของตนเอง

๕. นกเรยนเหนถงการยอมรบ ปรบตว ใหเขากบสงคมไดอยางไมมปญหา

เนอหาโดยสรป โรงเรยนอาคารฝาขดแตะมงสงกะสตงอยกลางทงนา มครประจ�าการเพยงสองคน ซงแตละคน

ตองสอนมากกวาหนงชนเรยน คนหนงเปนครใหญ อกคนคอพอครถกตามค�าเรยกของเดกๆ ทตอง

รบหนาทเปนทกสงทกอยางในโรงเรยน ตงแตครผสอน ครธรการ ไปจนถงภารโรง แตเดกๆ ท

โรงเรยนกเรยนรอยางสนกสนานกบธรรมชาตทอยแวดลอมโรงเรยน โรงเรยนเรมไดงบประมาณมา

สรางอาคารเรยนหลงใหม มครประจ�าการมากขน จนถงวนทพอครถกตองเกษยณอายราชการ ท�าให

เดกๆ ทงโรงเรยนเสยใจโดยเฉพาะเดกๆ รนแรกในโรงเรยนน

ผเขยนไดสอดแทรกใหเหนวถของสงคมชนบททอยรวมกนอยางเปนสข เหนความสมพนธกน

ระหวางเดกๆ กบธรรมชาต ซงของเลนของเดกกหามาไดจากธรรมชาตเชนกน และเหนความเกอกลกน

ระหวางบานวด วง ตามวถชนบทสมยกอนทสวยงาม

แนวคดหลก ทกคนมบทบาทและหนาทของตนเอง ซงแตละคนยอมมบทบาทมากกวาหนงบทบาทใน

สงคมเสมอ และแตละบทบาทกมหนาททพงกระท�า การกระท�าหนาทของตนเองใหเรยบรอยสมบรณ

เปนเรองทตองฝกหดกนตงแตเลก เหมอนหนาทของเดกๆ ทตองมาโรงเรยน ครมหนาทสอนหนงสอ

แมมความยากล�าบาก อปสรรค กไมยอทอ และทกหนาทตางกชวยเหลอเกอกลกนใหสงคมเปนสข

กจกรรม ๑. ใหนกเรยนชวยกนหาประเพณวฒนธรรมจากหนงสอทงทเหมอนและแตกตางจาก

ประเพณวฒนธรรมในทองถนทนกเรยนอาศยอย จากนนใหระดมสมองชวยกนคดวา ประเพณ

วฒนธรรมนน ๆ แฝงคตขอคด หรอสงทผคนทเขารวมจะไดรบประโยชนเปนอะไรบาง ครอาจน�ามา

เปรยบเทยบกบประเพณวฒนธรรมในทองถนของตวเองหากเปนเดกโต แตถาเปนเดกเลกครอาจให

เดกชวยกนคดประโยชนจากประเพณวฒนธรรมในทองถนของตนเอง

5802005L01h.indd 89 7/21/15 9:30 AM

90

๒. ของเลนจากธรรมชาต ในหนงสอเลมนตวละครมของเลนมากมายหลายอยางแทบจะ ทกบท ลองใหนกเรยนรวบรวมของเลนจากธรรมชาตเหลาน และพจารณารวมกนวาของเลนแบบใด ทเราสามารถเลนได ใหจดเปนกจกรรมการเลนขนมา และใหชวยกนคดกจกรรมการละเลนทไมตอง เสยคาใชจาย หรอหาของเลนจากธรรมชาตในทองถนมารวมกนเลนดวย ๓. ใหนกเรยนลองเขยนเรยงความสนๆ วาถาเราตองเรยนหนงสอในสภาพโรงเรยนเปนแบบ โรงเรยนโนนขกลง เดกๆ จะรสกอยางไรชอบสงใด ไมชอบสงใด เมอเขยนเสรจแลวใหออกมาน�าเสนอ ใหเพอนฟง อาจจะวาดรปสภาพของโรงเรยนตามจนตนาการ หรอท�าแผนทโรงเรยน วด ล�าธาร บอน�า ตามเรองประกอบดวย ๔. ใหเดกๆ ลองคดวาชอหนงสอ “พอครครบ ผมจะเปนคนด” นาจะเปนค�าพดของ ตวละครตวไหนในเรอง และใหชวยกนหาวาค�าวา “ความด” ตามชอเรองมสงใดในเรองทชเปน ความดใหเหนชดเจนบาง อาจยกตวอยางเปนพฤตกรรมของตวละครประกอบดวยได ๕. แบงกลมใหนกเรยนชวยกนสะทอนความเปลยนแปลงของฉาก บรรยากาศชนบทกบ ในเมอง หรอความแตกตางระหวางชนบทสมยกอนกบสมยน วามสงใดแตกตางกนบาง แลวถาเรา อยากอนรกษสงแวดลอมเกาๆ ใหหวนกลบมาเราจะท�าไดอยางไร ใหเดกๆ ระดมความคดและสรป ความคดรวมกน

การประเมนผลการจดกจกรรม ๑. ประเมนจากสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมระหวางการจดกจกรรม ๒. ประเมนจากผลงานของนกเรยน ๓. ประเมนจากการน�าเสนอ

รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ชด ฤๅษกบลง ๑ ตอนปราบลง

ปรดา ปญญาจนทร. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ชด ฤๅษกบลง ๑ ตอนปราบลง. กรงเทพฯ:

องคการคาของ สกสค., ๒๕๔๖. ๕๖ หนา.

5802005L01h.indd 90 7/21/15 9:30 AM

91

ความเดนดมคณคาของหนงสอ เยาวชนในปจจบนโดยเฉพาะเดกเลกจะรจกและเขาใจกฎหมายในรฐธรรมนญในลกษณะ

เปนนามธรรมมากกวา แตหนงสอฤๅษกบลงชดนจะปลกจตส�านกและอดมการณทางการเมองได

สนกสนาน ท�าใหเขาใจความเปนกฎหมายและมความรมากขน ฤๅษเปรยบเสมอนผใหญหรอ

ผปกครองผดแล ลงกคอตวแทนของประชาชน คลายๆ กบเรองรามเกยรตทคนไทยคนเคย

เคยอานกนมา เมอน�าลงและฤๅษมาเปนตวด�าเนนเรองสรางความสนกสนานและคนเคยใหกบผอาน

ภาพการตนฝมอปรดา ปญญาจนทร วาดภาพไดสวยงามสรางสรรค มเอกลกษณความเปนไทย

เนอเรองสนกสนานใหความรเรองสทธสวนบคคลใชภาษาสภาพ มขอคดสอนใจ เหมาะกบเดกๆ

ระดบประถมศกษาตอนตน ตวหนงสอแสดงเอกลกษณตวหนงสอไทย ไมเหมอนการตนเลมอนๆ

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ฤๅษกบลง (ตอนปราบลง) มจดมงหมายใหผอานไดเรยนรการปฏบตตนใหสอดคลองกบ

การปกครองในระบอบประชาธปไตยคอ

๑. เรยนรเขาใจเรองกฎหมายในการอยรวมกน เคารพไมละเมดสทธเสรภาพของผอน

๒. มความเมตตากรณา มน�าใจ ชวยเหลอเออเฟอเผอแผ

๓. สงคมจ�าเปนตองมผน�า และเปนผน�าทมความรบผดชอบ

เนอหาโดยสรป ฤๅษธดงคเขามาในปา สรางกฏหลงเลกๆ อย ฝงลงแอบดเมอฤๅษไมอย ฝงลงกเขาไปคนกฏ

กระจยกระจาย ฤๅษกลบมาเขาฌานดกรวาลงมารอคนกฏจงแกลงออกไปจากกฏและจบพวกลงได

ลงตวใหญหนหมดจบไดลงนอยตวเดยว ลงนอยอยกบฤๅษและชวยท�างาน พวกลงรวาฤๅษใจดจงมา

ขออยดวย ฤๅษตงกฎระเบยบวาหามมาคนขาวของบนกฏ กฎขอท ๑ คอ เคารพในสทธสวนบคคล

ตอมาฤๅษกบลงกชวยกนออกกฎระเบยบประกาศใหลงรทวกน พวกลงชวยกนท�าหนาทของตน

แตลงโทนเอาเปรยบเพอนและชวนลงจอ ลงจอย ลงอวน หลบเลยงงาน ฤๅษและเพอนลงจบได

ลงสตวจงถกจบขงกรงไวหลงถกพายกระหน�า ลงทงสตวจงส�านกผดและเขาใจกฎระเบยบ

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ๑. กจกรรมพลเมองลงทด

เมอนกเรยนอานฤๅษกบลง ตอนท ๑ ปราบลงจบแลว ใหนกเรยนสมมตวาเปนพลเมองลง

นกเรยนจะปฏบตตนอยางไร เพอปฏบตตามกฎขอท ๑ เคารพในสทธสวนบคคล

5802005L01h.indd 91 7/21/15 9:30 AM

92

พลเมองลงทด ควรเคารพในสทธของลงอนๆ ดงน

๑. ไมเขาไปคนของสมบตสวนตวของลงตวอน

๒. ชวยฝงลงหาอาหาร

๓. ไมแยงของกนจากลงตวอน

๔. ไมรงแกลงตวเลกกวา ไมแกลงลงตวโต

๕. เคารพกฎระเบยบทลงตกลงกนไว

การประเมนกจกรรม ตอนท ๑ ปราบลง

๑. อานและตอบค�าถามกจกรรมได ๑ – ๕ ขอ

๒. ใหนกเรยนอานหรอแสดงความคดเหน ตามทเขยนตอบมา

(ฝกการพดคดวเคราะห) (๕ คะแนน)

เกณฑ ดมาก = ๑๐ คะแนน

ด = ๙ – ๘ คะแนน

ปานกลาง = ๗ คะแนน

รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ชด ฤๅษกบลง ๒ ตอนชงต�าแหนง

ปรดา ปญญาจนทร. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ชด ฤๅษกบลง ๒ ตอนชงต�าแหนง. กรงเทพฯ :

องคการคาของ สกสค., ๒๕๔๖, ๕๖ หนา.

5802005L01h.indd 92 7/21/15 9:30 AM

93

ความเดนดมคณคาของหนงสอ ฤๅษกบลงมทงหมด ๔ เลม เลม ๒ ตอนชงต�าแหนง แตละเลมจะจบเปนตอนๆ ผอานจะ เขาใจเนอเรองในแตละตอนไดเปนอยางด ตอนชงต�าแหนงสะทอนความคดทถกตองของผทจะเปน หวหนาเปนผน�าของสงคม นบวาเปนสงส�าคญทควรปลกฝงและใหเดกๆ ไดเรยนรอยางถกตองไว แตวยเยาว เดกๆ จะพบการหาเสยงการแขงขนเลอกตงผน�าในชมชนอยเสมอ แตฤๅษกบลง ตอน ชงต�าแหนงจะสรางภาพลกษณและความเขาใจทถกตองตามรฐธรรมนญ ใหความรเกยวกบ การหาเสยง การเลอกหวหนาหรอผน�าสงคม ดวยวธการทถกตอง มการน�าเสนอพฤตกรรมดานด และไมดเปรยบเทยบใหเดกๆ ไดคดพจารณา โดยเฉพาะแนวคดในการแบงหนาทและการรวมมอกน ท�างาน นบวาเปนการสรางรากฐานทางประชาธปไตยทส�าคญยงใหแกเดกๆ ในวยเรยนรรฐธรรมนญ ไดยอดเยยม

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ฤๅษกบลง (ตอนชงต�าแหนง) มจดมงหมายใหเยาวชนเขาใจสาระและเจตนารมณของ รฐธรรมนญคอ ๑. สะทอนความคดทไมถกตองของผทจะมาเปนหวหนาในสงคมลงใหเขาใจ ๒. ใหความรเกยวกบวธการหาเสยง และการเลอกหวหนาดวยวธการทถกตอง ๓. น�าเสนอพฤตกรรมดานด และไมดเปรยบเทยบใหเขาใจ ๔. ไดเรยนรวธการแบงหนาทกนท�างาน และรวมมอกนท�างาน

เนอหาโดยสรป หลงเกดพายพดจนกฏฤๅษพง พวกลงประชมกนเพอสรางกฏใหมใหฤๅษ ลงทะเลาะกน ตกลงกนไมได ฤๅษจงแนะน�าใหตงหวหนา โดยเลอกจากคนทมความด ความสามารถ และท�า ประโยชนใหสวนรวมไดมากทสด ลงโทนและลงทองแขงขนกน ลงโทนแจกผลไมใหพวกลงจงไดเปน หวหนา และลมสรางกฏใหฤๅษ ลงทองมาเตอนกโกรธและไมยอมท�า ตอมาลงอวนเกอบโดนงกน ลงทองและเพอนลงชวยกนจบงไว และใหฤๅษเสกคาถาใสงกลายเปนหนอน พวกลงหนกลบมาเชอ ลงทอง และรวมมอกบลงทองชวยสรางกฏใหฤๅษ

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมหนาทของพวกเรา ใหนกเรยนชวยกนเตมเรองราวตอไปนใหครบ (๑๐ คะแนน)

๑. ลงทองท�าหนาทอะไร (ควบคมสรางกฏ)

๒. ลงทองแบงหนาทใหลงเดกท�าอะไร (เกบใบไมมามงหลงคา)

5802005L01h.indd 93 7/21/15 9:30 AM

94

๓. ลงสาวไดชวยท�าอะไร (ผกแผงใบไมไวท�าเสา)

๔. ลงสงอายชวยท�าอะไรไดบาง (เตรยมตนไมท�าเสา)

๕. ลงหนมตองชวยท�าอะไร (แบกเสาและผกเสา)

๖. ลงโทนแอบไปท�าอะไรตอนกลางคน (พงกฏ)

๗. ลงไปบอกฤๅษเรองอะไร (กฏพงหมดแลว)

๘. ฤๅษลงโทษผทมาพงกฏอยางไร (เสกใหเปนกงกา)

๙. ในทสดใครชวยสรางกฏจนส�าเรจ (ลงทอง)

๑๐. เครองมอส�าคญทลงใชสรางกฏคออะไร (ความรวมมอรวมแรงรวมใจ)

รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ชด ฤๅษกบลง ๓ ตอนหวหนาใหม

ปรดา ปญญาจนทร. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ชด ฤๅษกบลง ๓ ตอนหวหนาใหม. กรงเทพฯ :

องคการคาของ สกสค., ๒๕๔๖, ๕๖ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ ฤๅษกบลง ๓ ตอนหวหนาใหม มสวนชวยสงเสรมใหเยาวชนเขาใจสาระและเจตนารมณของ

รฐธรรมนญ รวมทงชวยปลกฝงจตส�านกและอดมการณทางการเมองในระบอบประชาธปไตยไดดมาก

เนอหาตอนนเปนการสะทอนใหเขาใจ การประพฤตปฏบตหนาทของผน�าทด และผน�าทดตองเปนผม

คณธรรม ใหโอกาสแกผทท�าผดไดกลบใจมาประพฤตตวด นบวาเปนการสอนทงการปกครองและ

ศลธรรมทดมาก เปนการสรางจตส�านกใหแกเยาวชนตงแตวยเดกและไดเปนภมคมกนทดไปจนโต

เปนผใหญ เนอหาสาระสนกสนานอานไดทกภาคทกศาสนาไมขดศลธรรม เขาใจงายใชภาษาด

ไมหยาบคาย รปภาพเขยนไดนารก สนก สอนเรองเศรษฐกจพอเพยง หนงสอเลมนเปนตวอยาง

ของนกเขยนและนกวาดทน�าเอกลกษณไทยมาสอดแทรกไวไดอยางเหมาะสม

5802005L01h.indd 94 7/21/15 9:30 AM

95

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. เดกๆ เขาใจลกษณะและความประพฤตของผน�าทด

๒. เดกๆ ไดคนหาคณธรรมของผน�าทด

๓. สอนใหเดกๆ แบงงานกนท�าตามหนาท

๔. สอนใหรจกใหโอกาสผทท�าผดไดกลบตวเปนคนด

๕. สอนใหรจกใหอภยตนเองและผอน

เนอหาโดยสรป ฤๅษเรยกลงมาประชมขอบใจทชวยสรางกฏให ฤๅษบอกใหพวกลงเลอกหวหนาใหม พวกลง

เลอกลงทองเปนหวหนาใหม ลงทองเสนอใหพวกลงชวยกนสรางทเกบอาหาร สรางทพก สราง

โรงเลยงเดก สรางทางเดน สรางทพกผอน ตอมาอกาขโมยอาหาร พวกลงจงตองซอมโรงเกบอาหาร

และจดเวรยามคอยไลอกา ลงโทนส�านกผดขอชวยเหลอดวย ฤๅษจงเสกใหเปนลงเหมอนเดม

หลงจากปราบอกาไดแลว ลงโทนจงไดรบเลอกเปนรองหวหนา ลงอยรวมกนอยางมความสข

ฤๅษจงยายไปอยปาแหงอน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ๑. กจกรรมวเคราะหคณสมบตผน�าทด

๑.๑ ท�าไมพวกลงจงใหความเชอถอและไววางใจลงโทน (๕ คะแนน)

ลงโทนไดแสดงความรบผดชอบและชวยเหลอพวกลง คอ

๑) จดลงปองกนอกา

๒) ชวยท�าหนลงไลกา

๓) ฝกการใชอาวธใหลงหนมๆ

๔) จดลงยามเฝาโรงเกบอาหารทกวน

๕) ลงโทนเปลยนนสยมความรบผดชอบ

๑.๒ ผน�าทดควรมคณสมบตขอใดบาง (ตอบมา ๕ ขอ) (๕ คะแนน)

๑) มความรบผดชอบ

๒) ชวยเหลอการงาน

๓) กลาหาญ

๔) ซอสตย

๕) รกพวกพอง

5802005L01h.indd 95 7/21/15 9:30 AM

96

รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ชด ฤๅษกบลง ๔ ตอนอยอยางลง

ปรดา ปญญาจนทร. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน ชด ฤๅษกบลง ๔ ตอน อยอยางลง. กรงเทพฯ:

องคการคาของ สกสค., ๒๕๔๖, ๕๖ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ ฤๅษกบลง ๔ ตอนอยอยางลง เปนการจ�าลองสงคมในรปแบบลงใหเดกๆ ไดเขาใจวาทก

สงคมประชาชนในสงคมตองอยรวมกนอยางมกฎระเบยบ และท�าตามกฎระเบยบทตกลงกนไวเพอ

ความสงบสขของสงคม ผเขยนใชพลเมองลง ชาย หญง และเดก เปนตวอยางแสดงบทบาทหนาท

ของพลเมองใหเหนความรก ความชวยเหลอเกอกล และความสามคคชวยกนแกปญหาในยามคบขน

ยามทกข ในทสดสงคมกจะพบทางออก และทกคนในสงคมจะอยรอดปลอดภยไดเชนเดยวกบ

พลเมองลง ทเคารพกฎกตกา พนจากปญหาทเกดขนได

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. นกเรยนจะเขาใจการแบงหนาทกนท�างาน

๒. ใหรจกการชวยเหลอ การมจตอาสา จตสาธารณะ

๓. การใชสตปญญา แกปญหาไมใชอารมณ

๔. การใหโอกาสผทท�าผดไดกลบมาอยรวมกนในสงคม

เนอหาโดยสรป หลงจากฤๅษออกธดงคไปปาแหงใหม พวกลงกจดระเบยบสงคมกนเอง ลงหนมๆ ชวยลงทอง

ดแลความเรยบรอย ลงสาวเลยงและดแลลงเดกๆ ใหเรยนร การตลงกา โหนตนไม เกบผลไม ลงทอง

กมาชวยเหลอ ในทสดลงจาและลงทองแตงงานกน ตอมางทฤๅษเสกใหกลายเปนหนอน ไดกลายเปน

ผเสอยกษมาแกแคนลง และจบลงจาไป ลงโทนชวยปลอบใจและเตอนสตลงทอง ลงโทนเรยกประชม

5802005L01h.indd 96 7/21/15 9:30 AM

97

ลงใหมาชวยกนปราบผเสอยกษ แตผเสอยกษไมท�ารายลงจา ท�าใหพนค�าสาปกลายรางเปนงเหลอม

พวกลงเขาใจความส�าคญในการแบงหนาทกนท�างาน จงคดผลดกนเปนหวหนา ลงอยรวมกนอยาง

สงบสขดวยกฎระเบยบทสรางขน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมแบงหนาทกนท�างาน

ใหนกเรยนแบงกลม ๔ คน ชวยกนสรปวา การแบงหนาทกนท�างาน มผลดตอครอบครว

(สงคม / โรงเรยน / หองเรยน) อยางไร และสงตวแทนมาพดใหเพอนฟง

๑. เขยนค�าตอบในใบงาน ๕ คะแนน

๒. สงเกตกระบวนการกลม ๕ คะแนน

๓. การพดแสดงความคดเหน ๕ คะแนน

๔. กลมเพอนใหคะแนน ๕ คะแนน (รวม ๒๐ คะแนน)

- การสอนหนาทพลเมอง ครน�านทานไปเปนตวอยางใหนกเรยนไดเขาใจลกษณะของ

บคคลวาตองปฏบตเชนไร

ครอาจมกจกรรมอนๆ ใหนกเรยนไดแสดงความคดเหนไดอก เชน

- การผลดกนเปนหวหนาหองดอยางไร

- ลกษณะหวหนาหองในดวงใจ

- ถานกเรยนสมครเปนประธานนกเรยน อยากท�ากจกรรมอะไร

- กจกรรมทโรงเรยนควรจดใหนกเรยน

สมบตล�าคาของตายาย

กลวรา ชพงศไพโรจน. สมบตล�าคาของตายาย. กรงเทพฯ: อนนาบค, ๒๕๕๗. ๓๖ หนา.

5802005L01h.indd 97 7/21/15 9:30 AM

98

ความเดนดมคณคาของหนงสอ สมบตล�าคาของตายาย เปนหนงสอนทานภาพส�าหรบเดก ทสอนใหเดกรจกหนาทของตนเอง

โดยผเขยนซอนสาระไวอยางแนบเนยนและแยบยล ไมใหผอานรสกเปนการสงสอนโดยตรง แตเลอก

สะทอนผานตวละครในวยเดกทเลนสนกสนานจนหลงลมภาระหนาทของตนเอง ซงผเขยนสะทอน

ใหเหนวาแมจะเปนเดกแตกมหนาททตองรบผดชอบเชนกน

หนงสอมภาพประกอบสวยงามในบรรยากาศความเปนไทย ผอานจะไดเหนวถความเปนไทย

ทสอดแทรกอยในเรองทงเรองสงคม ประเพณวฒนธรรมไทย ทมวดเปนสถานทศกษาหาความร

เหนการละเลน ทรงผม เครองแตงกาย ของเดกไทยสมยกอน ซงแตกตางจากเดกในยคปจจบน

เมอนกเรยนอานแลวจะเหนพฤตกรรมของตวละครอยางผมแกละทใหแงคด เรองความ

ตงใจเรยน ผมแกละยงใหค�าตอบวาท�าไมเดกๆ ตองไปโรงเรยน ท�าไมเดกๆ ตองเรยนหนงสอ

เพราะผเขยนไดใหค�าตอบผานบทเรยนของผมแกละ โดยน�าเสนอเครองมอทจะท�าใหเดกประสบ

ความส�าเรจในการเรยน ตองเรยนรภาษาซงเปนเรองพนฐาน ใหเดกตระหนกถงความส�าคญของ

การอานออกเขยนได หรอการอานหนงสอเปนเลมๆ เรองเหลานหากท�าไดกถอเปนการประสบ

ความส�าเรจส�าหรบเดกในชวงวยประถมศกษาแลว

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. นกเรยนเขาใจและสามารถปฏบตตนใหเหมาะสมกบบทบาทหนาทของตนเองในการศกษา

หาความร

๒. นกเรยนเหนความส�าคญของการศกษาเลาเรยนและน�ามาเปนแบบอยางในชวต

๓. นกเรยนเกดแรงบนดาลใจในการศกษา เพอประกอบอาชพสจรตในอนาคต

๔. นกเรยนเรยนรถงประเพณวฒนธรรมไทย ผานภาพประกอบทสวยงาม

๕. นกเรยนเหนถงความส�าคญของภาษาไทย และการอานหนงสอ

เนอหาโดยสรป ผมแกละอาศยอยกบตายายในชนบทแหงหนง ตายายอายมากแลวจงพาผมแกละไปเรยน

หนงสอกบหลวงตาทวด และบอกผมแกละวาไดเตรยมทรพยสมบตไวใหผมแกละแลวอยในสวนและ

ในยง ผมแกละดใจทตากบยายเตรยมสมบตไวใหจงไมตงใจเรยนหนงสอ เมอถงวนหนงทตากบยาย

จากไปผมแกละจงเขาไปในสวนดสมบตกตองตกใจเพราะตนไมในสวนออกลกเปนพยญชนะ สระ

วรรณยกต และตวเลข ผมแกละจงไปดในยงกเจอแตหนงสอ จงไปเลาใหหลวงตาฟง หลวงตาจง

สอนผมแกละอานหนงสอ คดเลข จนตอมาผมแกละกสามารถน�าความรทไดจากการอานหนงสอ

ไปประกอบอาชพสจรตได

5802005L01h.indd 98 7/21/15 9:30 AM

99

แนวคดหลก ผอานตระหนกรหนาทความรบผดชอบของตนเอง หนาทของเดกทพงกระท�า เหนความส�าคญ

ของการศกษาเลาเรยน เหนความส�าคญของภาษาไทย เลขไทย และหนงสอ เพอเปนเครองมอใน

การใชความรประกอบอาชพดวยความซอสตยสจรต

ขอสงเกต เนอหาและภาพประกอบเปนเรองราวในอดต แตผสอนควรชใหเหนวาการศกษาเปนหนาท

ของเดกทกยคทกสมยไมเปลยนแปลง

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ๑. ใหนกเรยนหาบทบาทหนาทของตวละครแตละตวในเรองผมแกละ ตากบยาย หลวงตา

จากนนใหนกเรยนเขยนบทบาทและหนาทของตวเอง เชน บทบาทหนาทของลก บทบาทหนาทของ

นกเรยน บทบาทหนาทของเพอน บทบาทหนาทของพทธศาสนกชน เปนตน

๒. ใหนกเรยนชวยกนระดมสมองถงบทบาทหนาทของบคคลอาชพตางๆ ในสงคมอาจ

เรมจากใกลตว เชน ในโรงเรยน คร คนขบรถ ภารโรง แมครว และอาชพรอบๆ ตวทนกเรยนรจก

ลองคดวาถาแตละอาชพ ไมมความรบผดชอบในหนาทของตน จะเกดอะไรขน และสงทเกดขนจะม

ผลกระทบตอเราและสงคมหรอไม อยางไร

๓. ใหนกเรยนลองสรางเรองใหมวาถาผมแกละไมยอมไปเรยนหนงสอกบหลวงตา

จะเกดอะไรขน ใหนกเรยนเขยนหรอเลาเปนเรองสนๆ พรอมวาดภาพประกอบเรองของตนเอง

๔. ใหนกเรยนท�าบตรพยญชนะไทย สระ วรรณยกต เลขไทย และเกบไวใชในหองเรยนรวมกน

ครอาจน�ามาใหเดกเลนเกมแบงหมตวอกษร สง กลาง ต�า สรางรปค�าจากบตร

๕. ใหนกเรยนวาดภาพระบายสอาชพทนกเรยนใฝฝนเมอเตบโตขน พรอมเขยนบทบาท

หนาทของอาชพเหลานน ครอาจใหนกเรยนหาขอมลจากผปกครอง บรรณารกษ ครแนะแนว

วาการประกอบอาชพเหลานตองใชทกษะการเรยนวชาใดเปนพเศษบาง

การประเมนผลการจดกจกรรม ๑. ประเมนจากสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมระหวางการจดกจกรรม

๒. ประเมนจากผลงานของนกเรยน

๓. ประเมนจากการน�าเสนอ

5802005L01h.indd 99 7/21/15 9:30 AM

5802005L01h.indd 100 7/21/15 9:30 AM

101

คนและเหตการณของไทยทยเนสโกยกยอง

สมบต จ�าปาเงน. คนและเหตการณของไทยทยเนสโกยกยอง. กรงเทพฯ: สถาพรบคส, ๒๕๕๖.

๓๙๒ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ

“คนทยงใหญและมความคดทยงใหญ เปนคนของมนษยชาตมาตลอดหลายศตวรรษ

บงชใหเหนถงความส�าคญของการเปนหนงเดยวกนของหมชน

ทน�าพามาสการตระหนกรวา

เราตดหนตวตนทยงใหญในอดตเหลานมากมายเพยงไหน

ทจะชวยขดเกลาอารยธรรมทเรามรวมกนในตอนน”

(ยเนสโก)

หนงสอทรวบรวมเรองราวของบคคล ๒๒ ทานและ ๑ เหตการณ คอ การสถาปนาเมอง

เชยงใหม ซงเรมตงแต องคการการศกษา วทยาศาสตร และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต หรอยเนสโก

(United Nation Educational Scientific and Cultural Organization–UNESCO) ไดประกาศ

ยกยองสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาด�ารงราชานภาพ ในวาระฉลองวนประสตครบ ๑๐๐ ป

ในป ๒๕๐๕ ถอเปนคนไทยคนแรกทไดรบการถวายสดดเปน “บคคลส�าคญของโลก” หนงสอนกได

รวบรวมขอมลส�าคญของบคคลมาเปนล�าดบตามเสนเวลา (Time line) ทงพระประวต/ประวตในดานตางๆ

รวมทงผลงานของแตละทาน รวมทงมภาพประกอบทชวยเขาใจขอมลตางๆ และท�าใหหนงสอเลมน

นาสนใจ ในภาคผนวกยงใหขอมลวาดวยการฉลองบคคลและเหตการณส�าคญทางประวตศาสตร

กระบวนการน�าเสนอและหลกการพจารณาคดเลอก

5802005L01h.indd 101 7/21/15 9:30 AM

102

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน หนงสอเลมนเหมาะส�าหรบนกเรยนชนมธยมศกษา ใหขอมลวาดวยเรองบคคลและเหตการณ ทไดรบการยกยองในระดบโลก ความหมายทซอนอยในเรองกคอ ท�าใหนกเรยนตระหนกถงบทบาท ของตนในฐานะเปนพลเมองของโลก และการมงมนท�างานทนอกจากจะชวยพฒนาชาตไดแลว ยงเปนการสรรคสรางสงทดงามใหแกโลกไปพรอมกนดวย

เนอหาโดยสรป เรองราวของบคคล ๒๒ ทานและ ๑ เหตการณ ประกอบดวย ๑. สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาด�ารงราชานภาพ : พระบดาแหงประวตศาสตรไทย ๒. สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟากรมพระยานรศรานวดตวงศ : พระบดาชางศลปแหงกรงสยาม ๓. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย : กษตรยผมผลงานดเดนดานศลปวฒนธรรม ๔. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว : พระมหาธรราชเจา ๕. สนทรภ หรอพระสนทรโวหาร (ภ) : กวแหงกรงรตนโกสนทร ๖. พระยาอนมานราชธน (เสฐยรโกเศศ) : ปราชญผไมเคยหยดแสวงหาความร ๗. สมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระปรมานชตชโนรส : ภกษผเปนกวเอกแหงรตนโกสนทร ๘. ศาสตราจารย พลตร พระเจาวรวงศเธอ กรมหมนนราธปพงศประพนธ ๙. สมเดจพระมหตลาธเบศรอดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก : หมอเจาฟา พระบดาแหง การแพทยไทย ๑๐. พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชมหาราช : พระมหากษตรยนกพฒนา

๑๑. สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน : พระราชมารดาแหงการแพทยชนบทและ การสงคมสงเคราะห ๑๒. ศาสตราจารย ดร.ปรด พนมยงค: นกประชาธปไตยผยงใหญ ๑๓. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว : พระปยมหาราชกบประวตศาสตรไทย ๑๔. ศาสตราจารย หมอมหลวงปน มาลากล : ผวางรากฐานการศกษาสมยใหมของไทย ๑๕. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว : พระบดาแหงวทยาศาสตรไทย ๑๖. กหลาบ สายประดษฐ (ศรบรพา) : นกเขยนผพลทงชวตเพอประชาธปไตย ๑๗. พระธรรมโกศาจารย (พทธทาส) : พทธทาส – ทาสแหงพทธศาสนา ๑๘. พระเจาบรมวงศเธอฯ กรมหลวงวงศาธราชสนท : ผแตกฉานในสรรพวชา ๑๙. เออ สนทรสนาน (สนทราภรณ) : ผสรางต�านานเพลงลกกรงอมตะของไทย ๒๐. หมอมราชวงศคกฤทธ ปราโมช : ปราชญแหงสงคมไทย ๒๑. สมเดจพระศรสวรนทราบรมราชเทว พระพนวสสาอยยกาเจา : เจานายผอทศพระองค เพอประชาชน

5802005L01h.indd 102 7/21/15 9:30 AM

103

๒๒. หมอมหลวงบญเหลอ เทพยสวรรณ : ผเปนครกระทงวาระสดทายของชวต ๒๓. การสถาปนาเมองเชยงใหม รายละเอยดในแตละตอนเปนการเรยงตามล�าดบเวลาทยเนสโกไดประกาศใหเปนบคคล หรอเหตการณส�าคญ ใหขอมลวาดวยพระประวต/ประวต ผลงาน ภาพถายประกอบ บางเรองม การน�าเสนอเกรดหรอรายละเอยดทนาสนใจ ไดแก ตอนของ “สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาด�ารงราชานภาพ” น�าเสนอโคลงทใหคตขอคด และเปนทจดจ�ากนไดดจนถงปจจบน คอ ยามเยาวเหนโลกลวน แสนสนก เปนหนมสาวกหลงสข ค�าเชา กลางคนเรมเหนทกข สขค กนนอ ตกแกจงรเคา วาลวนอนจจง

แนวคดหลก บทบาทหนาทขององคกรระดบโลก ทเขามามสวนสงเสรมการเรยนรรวมกนของคนทงโลก โดยเฉพาะยเนสโก ทมความเหนวาการฉลองบคคลและเหตการณส�าคญทางประวตศาสตรซงเปน โครงการใหญ มวตถประสงคเพอเชดชบคคลและเหตการณดงกลาวทเกดขนในอดต โดยมความโดดเดน อนสะทอนเปนแบบอยางของความมคณคาดานการศกษา ดานวทยาศาสตรและวฒนธรรม สงคมศาสตร และการสอสาร อนจะเผยแพรไปยงประเทศสมาชกทวโลก

ขอสงเกต เรองราวของแตละทานมจ�านวนมาก ดวยความจ�ากดของจ�านวนหนาของหนงสอทไมควรหนา จนเกนไป จงไมอาจใหรายละเอยดมากนก หากแตมความพยายามทจะมการใหขอมลทเปนประโยชน ชวยใหผอานไดเหนคณปการของแตละทานไดเปนอยางด ภาพประกอบหลายชนเปนภาพทหาไดยาก ถอเปนเอกสารชนตน (primary source) ส�าหรบใชประกอบการเรยนวชาประวตศาสตรไดดวย

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ๑. ตอนตนของเอกสาร น�าเสนอเสนเวลา (Time line) ของคนและเหตการณส�าคญของไทย ทยเนสโกยกยอง ใหขอมลเปนภาพถายบคคล ชอบคคล วาระทประกาศ สาขาทไดรบรางวล และ ภาพประกอบ อาจใหนกเรยนลองท�าเสนเวลาไวบนปายนเทศ คนควาขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนรอน ๒. การอานไมจ�าเปนตองอานทงเลม ผเรยนสามารถเลอกอานบางบท บางเรองทสมพนธ กบบทเรยนทเรยนอย หรอทสนใจ จากนนกเขยนสรปการเรยนรดวยรปแบบตางๆ ๓. ใหนกเรยนเขยนสรปเรองโดยใชรปแบบหนงสอเลมเลกทตนเองสนใจ รปแบบทเหมาะสม กบเนอหาน ไดแก

5802005L01h.indd 103 7/21/15 9:30 AM

104

- การท�าหนงสอเลมเลก โดยนกเรยนจดท�าโดยใชโปรแกรมน�าเสนอ Power Point คนภาพ หรอขอมลจากเครอขายสงคมออนไลนตางๆ แลวใชขนตอน ดงน - จดวางภาพใหเหมาะสม และมการบรรณาธการกจเนอหาและการสะกดค�า - สงพมพเปนเอกสารประกอบการบรรยาย (Hand-outs) แบบ ๓ กรอบ/ภาพ (frame) และถาเลอกพมพแบบหมกสกจะท�าใหผลงานนาสนใจมากขน ดงภาพ

- ตดกระดาษออกเปนแถบ รวมเลมตามล�าดบเรอง และเขาเลมใหสวยงาม ดงภาพ

การประเมนผลการจดกจกรรม ครผสอนสามารถประเมนความเขาใจของนกเรยนเกยวกบเรองทอานดวยวธหรอรปแบบตางๆ ดงน ๑. เขยนชอบคคลส�าคญ ท�าเปนฉลากในขวดโหล ใหนกเรยนมาจบฉลาก ใครจบได เรองอะไรใหเลาเรองเกยวกบบคคลทไดใหเพอนฟง ๒. ท�าแผนโฆษณาประชาสมพนธเกยวกบหนงสอ โดยใหขอมลส�าคญตางๆ ๓. เขยนขอมลลงในกระดาษชารท ดวยเทคนค KWLตอบค�าถาม ๓ ขอ คอ สงทฉนรแลว (What do you Know?) สงทฉนตองการจะรจากการศกษาหนงสอเลมน (What do you want to know?) และสงทฉนไดเรยนรจากการอานหรอศกษา (What have you learned?) ๔. ใหเวลา ๑ นาท เขยนสงทไดเรยนรจากการอานมาใหมากทสด ๕. ใหประเมนตนเอง โดยมเสนคะแนนบนพนจาก เลข ๑ ถง ๑๐ แลวใหไปยนในต�าแหนง เลขทประเมนคณภาพการอานของตนเองวาอยในระดบใด และใหอธบายเหตผล

5802005L01h.indd 104 7/21/15 9:30 AM

105

ในหลวงของเรา

งามพรรณ เวชชาชวะ. ในหลวงของเรา. พมพครงท ๒. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง,

๒๕๕๗. ๑๖๗ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หนงสอเรอง ในหลวงของเรา คณะอนกรรมการจดท�าหนงสอเฉลมพระเกยรตพระบาท

สมเดจพระเจาอยหว ในคณะกรรมการเอกลกษณของชาต ส�านกนายกรฐมนตร จดท�าขนเพอ

เฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา

๗ รอบ ๕ ธนวาคม ๒๕๕๔ เพอมอบใหโรงเรยนระดบมธยมศกษาใชเปนหนงสออานนอกเวลาเพอ

เผยแพรพระราชประวต พระราชกรณยกจและพระอจฉรยภาพของพระองคทานใหนกเรยนไดรบ

ทราบโดยทวถงกน หนงสอเลมน ผเรยบเรยงมรปแบบการน�าเสนอโดยจดแบงเนอหาออกเปน ๓ สวน

ไดแก พระราชประวต พระราชกรณยกจ และพระอจฉรยภาพของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

เพอใหนกเรยนและผอานเลอกศกษาหาความรเฉพาะทตองการและองคความรดงกลาวจะครอบคลม

เฉพาะเรองนนๆ โดยเฉพาะ

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน เมอนกเรยนอานหนงสอ เรอง ในหลวงของเรา นกเรยนจะไดรบความรทง ๓ สวน ไดแก

พระราชประวตตงแตทรงพระเยาว พระอจฉรยภาพของพระองคทานดานตางๆ และพระราชกรณยกจ

ส�าคญยงททรงอทศพระวรกาย พระสตปญญา พระวรยะอตสาหะ เพอประเทศชาตและประชาชน

ของพระองคทกๆ ถนทเสดจพระราชด�าเนนไปเยยมราษฎรเพอใหนกเรยนและผอานไดนอมร�าลก

ถงพระมหากรณาธคณและเทดทนสถาบนพระมหากษตรยเนองดวยพระองคทรงงานหนกเพอ

ประชาชนของพระองคมาโดยตลอด

5802005L01h.indd 105 7/21/15 9:30 AM

106

เนอหาโดยสรป หนงสอเรอง ในหลวงของเรา ผเรยบเรยงไดจดแบงเนอหาออกเปน ๓ สวน ดงตอไปน สวนท ๑ พระราชประวตของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ผเรยบเรยง ไดน�าเสนอพระราชประวตตงแตทรงพระเยาวและเหตการณส�าคญทางประวตศาสตรโดยก�าหนด ค�าส�าคญแลวเรยบเรยงเรองราวจากค�าส�าคญนน ๆ เปนองคความรใหแกผอาน สวนท ๒ พระอจฉรยภาพดานตางๆของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงพระราชด�าร เพอแกปญหาใหแกประชาชน ราษฎรของพระองค อาท กงหนชยพฒนา ฝนหลวง เพลง พระราชนพนธ การถายภาพ ศลปวฒนธรรม การตอเรอใบ บทพระราชนพนธวรรณกรรมตางๆ ทฤษฎใหม เศรษฐกจพอเพยง โครงการแกมลง แกลงดน คลองลดโพธเปนการบรหารจดการน�า โครงการอนเนองมาจากพระราชด�าร เปนตน สวนท ๓ พระราชกรณยกจอนเนองมาจากการเสดจพระราชด�าเนนไปทรงเยยมราษฎร ทวประเทศ ซงเปนทมาของโครงการอนเนองมาจากพระราชด�ารกวา ๔,๐๐๐ โครงการ ทรงบ�าบด ทกขบ�ารงสข ชาวนา ชาวเขา ชาวไร ชาวสวน การปลกปา การสรางอาชพใหแกราษฎร การศกษา โครงการสารานกรมไทยส�าหรบเยาวชนโดยพระราชประสงคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทานทนเลาเรยนหลวงส�าหรบพระสงฆไทย การศาสนา การดแลสขภาพ โปรดจดตงหนวย ทนตแพทย พระราชทานพระทนทรพยใหกอตงสถาบนราชประชาสมาสยขนเพอท�าการวจยโรคเรอน และใหความชวยเหลอผปวย เปนตน

แนวคดหลก ผ เรยบเรยงหนงสอเรอง ในหลวงของเรา ก�าหนดค�าส�าคญเกยวกบพระราชประวต พระเจาอยหว พระอจฉรยภาพ และพระราชกรณยกจของพระองคทาน องคความรทนกเรยนควร ไดรบความร แลวเรยบเรยงเนอหาความเปนมาของค�าส�าคญนนไดอยางครอบคลมนาสนใจและ นาตดตาม ความรทไดรบเปนเรองทเขาใจงายรวมทงมภาพประกอบใหสอสารไดตรงประเดนยงขน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม เพอใหการจดกระบวนการเรยนรบรรลวตถประสงคตามมาตรฐานการเรยนรทหลกสตร ก�าหนด ครผสอนควรจดเนอหาและความรทนกเรยนควรไดรบบรณาการกบทกกลมสาระทเกยวของ อนไดแก พระราชกรณยกจส�าคญตามวนส�าคญ และเหตการณส�าคญ รวมทงสถานทส�าคญทเปน การระลกถงพระมหากรณาธคณของพระมหากษตรยตามเหตการณทเกดขนตามปปฏทน และ จดกจกรรมการเรยนการสอนใหผเรยนคดวเคราะห ศกษาหาเหตผล สบคนขอมลตอยอดจาก องคความรเดมจดกจกรรมโครงงาน การก�าหนดชนงานใหครอบคลมองคความรทนกเรยนไดรบ และ

การจดท�ารายงาน

5802005L01h.indd 106 7/21/15 9:30 AM

107

รปแบบการประเมน การประเมนผลการจดกจกรรมการเรยนร ครสามารถก�าหนดชนงานใหครอบคลม

องคความรและประเมนชนงานของนกเรยน การสงเกตพฤตกรรมนกเรยน การท�าแบบทดสอบ

การประเมนโครงการและโครงงาน การจดท�ารายงานประเภทงานกลมและรายงานประเภทบคคล

การเสนอผลงานหนาชนเรยน

สมเดจพระนวมนทราชาธราช

คณตา เลขะกล, คณหญง. สมเดจพระนวมนทราชาธราช. กรงเทพฯ: ชมนมสหกรณการเกษตร

แหงประเทศไทย, ๒๕๕๐. ๒๙๓ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ สมเดจพระนวมนทราชาธราช หนงสอเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

เนองในโอกาสฉลองสรราชสมบตครบ ๖๐ ป เปนหนงสอทส�านกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐานจดท�าขนเนองในโอกาสฉลองสรราชสมบตครบ ๖๐ ป โดยมวตถประสงคเพอศกษาคนควา

พระราชประวตและพระราชกรณยกจดานการเสรมการเรยนร มงหวงใหเยาวชนของชาตไดนอมน�า

แบบอยางการเรยนรในการศกษาและพฒนาเยาวชนใหเกดการเรยนรเพอเปนแนวทางในการด�าเนน

ชวตตอไป

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน เมอนกเรยนอานสมเดจพระนวมนทราชาธราช หนงสอเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว เนองในโอกาสฉลองสรราชสมบตครบ ๖๐ ป นกเรยนจะไดรบทราบพระราชประวต ของพระมหากษตรยรชกาลปจจบนนบแตทรงเปนยวกษตรยเสดจนวตประเทศไทย พ.ศ. ๒๔๘๑

5802005L01h.indd 107 7/21/15 9:30 AM

108

พระอจฉรยภาพดานการเรยนรตงแตยงทรงพระเยาว ดานงานชาง สรางเขอน ดานดนตร ชางวทย ชางภาพ เรยนรเรองแผนท สารานกรมไทยส�าหรบเยาวชนถอก�าเนดขนตามพระราชประสงคใน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว สวนจตรลดาเขตพระนเวศน ณ ธาน โครงการสวนพระองคสวนจตรลดา รวมทงพระราชกรณยกจดานสาธารณสขและสงคมสงเคราะห อาท ทนโปลโอสงเคราะห มลนธ ราชประชาสมาสย การผลตวคซนบซจ หนวยทนตแพทยพระราชทาน อหวาตกโรคระบาด มลนธราชประชานเคราะห กษตรยนกพฒนา โครงการพฒนาตามแนวพระราชด�าร โครงการหลวง ศนยการศกษาการพฒนา ๖ ศนยตามภมภาค เศรษฐกจพอเพยง โครงการพระราชด�าร คอทรพยสน ทางปญญา พระอจฉรยภาพดานตางๆ ของพระองค นานาชาตทวโลกสรรเสรญพระเกยรตคณ

เนอหาโดยสรป สมเดจพระนวมนทราชาธราช หนงสอเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

เนองในโอกาสฉลองสรราชสมบตครบ ๖๐ ป ผเรยบเรยงไดศกษาคนควาพระราชประวตตงแตยงทรง

พระเยาวยวกษตรย รอยเรยงใหนกเรยนและผอานรบทราบพระอจฉรยภาพดานการเรยนรตงแตยง

ทรงพระเยาว และโดยเฉพาะอยางยงพระองคทานปฏบตพระองคตามพระปฐมบรมราชโองการของ

พระองคดงวา เราจะครองแผนดนโดยธรรมเพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม ทรงอทศวนเวลา

พระสตปญญา พระวรกาย พระวรยะอตสาหะและพระราชทรพยประกอบพระราชกรณยกจเปน

อเนกประการ ดวยพระราชปณธานทจะพฒนาประชาชนผยากไรในชนบทใหมคณภาพชวตทดขนและ

พงตนเองได ประชาชนทวทกถนททพระองคเสดจไปเยยม ณ ทแหงนนไดรบการพฒนา พระองคทรง

เปนแบบอยางบคคลแหงการเรยนรเพอพฒนาอยางแทจรง

แนวคดหลก ผเรยบเรยงสมเดจพระนวมนทราชาธราช หนงสอเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

เนองในโอกาสฉลองสรราชสมบตครบ ๖๐ ป มแนวคดหลกการ การน�าเสนอเรองราวของพระบาท

สมเดจพระเจาอยหวเพอใหนกเรยนและผอานซมซบความรเกยวกบพระราชประวต พระอจฉรยภาพ

พระราชกรณยกจของพระเจาอยหวตามล�าดบเหตการณ โดยใหนกเรยนหรอผอานสามารถฉายภาพ

พระเจาอยหวตามล�าดบเหตการณส�าคญๆ ของพระองคทานจากการอานตามหมวดหมทผเรยบเรยง

จดเรยงไวซงพระราชประวตตงแตทรงพระเยาว ผเรยบเรยงมความมงหวงใหผอานรบทราบถง

พระอจฉรยภาพเรมตงแตทรงพระเยาว จากนนทรงเปนยวกษตรยทพรอมจะทรงงานเพอประชาชน

และพสกนกรจากการทรงคดคนโครงการตางๆ จ�านวนมากกวา ๔,๐๐๐ โครงการ จากแนว

พระราชด�ารเปนทประจกษแกสายตาชาวไทยและชาวโลกเพอใหนกเรยนนอมน�าใชเปนแบบอยาง

บคคลแหงความด บคคลแหงการเรยนร

5802005L01h.indd 108 7/21/15 9:30 AM

109

ขอสงเกต การจดกระบวนการเรยนรจากสมเดจพระนวมนทราชาธราช หนงสอเฉลมพระเกยรต

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในโอกาสฉลองสรราชสมบตครบ ๖๐ ป ใหบรรลมาตรฐาน

การเรยนรตามทหลกสตรก�าหนดนน ประการส�าคญคอครผสอนตองศกษาและอานหนงสอเลม

ดงกลาวใหเขาใจถองแทเสยกอนวาจดมงหมายของหนงสอนนผเรยบเรยงตองการถายทอดและ

สอสารขอมลเรองใดและก�าหนดใหนกเรยนหรอผอานสะทอนสงใดจากเรองทอานรวมทงวเคราะห

เนอหาเชงลกและตอยอดองคความรจากหนงสอเลมดงกลาวจากแหลงคนควาใด รวมทงจดท�าโครงงาน

พระราชกรณยกจของพระองคทานในชมชน หมบาน สงคม โรงเรยน เพอใหเกดเปนรปธรรมและ

ปฏบตไดจรง รวมทงการนอมน�าแบบอยางทพระองคทรงเปนบคคลตนแบบของการเรยนร บคคล

แหงความดทพรอมจะท�าประโยชนเพอประเทศชาต

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม การจดกจกรรมการเรยนรจากการน�าสมเดจพระนวมนทราชาธราช หนงสอเฉลมพระเกยรต

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในโอกาสฉลองสรราชสมบตครบ ๖๐ ป ซงเปนหนงสอบนทก

เรองราวโดยเฉพาะเปนเรองราวเกยวกบประวตศาสตรและพระราชกรณยกจของพระเจาอยหวนน

ขอใหครผสอนน�าสงทเปนประวตศาสตร (อดต) มาเปนสงทใกลตวนกเรยนจากพระราชกรณยกจ

ประจ�าวนแลวตงประเดนค�าถาม อะไร ท�าไม อยางไร ฯลฯ สอนประวตศาสตรใหสะทอนภาพ

ปจจบนโดยก�าหนดทฤษฎการเรยนรส�าคญจากหนงสอการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑ สรปเปน

หลกการ ๗ ขอ ส�าหรบครใชเปนหลกในการจดกจกรรมการเรยนรชวยใหศษยเรยนรอยางม

ขนตอนหลก ๗ ขอ เพอการจดการเรยนรอยางชาญฉลาด

๑. พงเอาใจใสความรเดมหรอพนความรของนกเรยน

๒. การจดระเบยบความรทมผลตอการเรยนร

๓. พงเอาใจใสแรงจงใจตอการเรยนและรจกสรางแรงจงใจแฝงหรอคอการแทรกแรงจงใจไว

ในกระบวนการสอน (แบบไมสอน)

๔. การจดการเรยนรใหนกเรยนเรยนรแบบรจรงซงเรยกวาการพฒนาความสนทด

๕. พงเอาใจใสการฝกฝนและการใหผลปอนกลบ

๖. พงเอาใจใสพฒนาการของนกเรยนและบรรยากาศของการเรยนร

๗. การพฒนานกเรยนใหเปนผเรยนทก�ากบการเรยนรของตนเองได

5802005L01h.indd 109 7/21/15 9:30 AM

110

การประเมนผลการจดกจกรรม การประเมนผลการจดกจกรรมสมเดจพระนวมนทราชาธราช หนงสอเฉลมพระเกยรต

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในโอกาสฉลองสรราชสมบตครบ ๖๐ ป ขอใหครผสอนค�านงถง

มาตรฐานการเรยนรของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน สาระการเรยนรประวตศาสตรและ

หนาทพลเมอง จากการก�าหนดชนงาน โครงงาน การจดท�ารายงานทงประเภทกลม และรายบคคล

การน�าเสนอผลงานในรปแบบตางๆ เปนตน

อครศลปนแหงแผนดนสยาม

รนฤทย สจจพนธ. อครศลปนแหงแผนดนสยาม. กรงเทพฯ: สถาพรบคส, ๒๕๕๔. ๒๘๔ หนา.

“ขอจงมความสขความเจรญ

คด กอน พด

พด แลว ท�า

ท�า หลง คด

คด กอน ท�า

ท�า แลว พด

พด หลง คด

สวสดปใหม ๒๕๔๐

Happy New Year”

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หนงสอ “อครศลปนแหงแผนดนสยาม” ใหขอมลส�าคญเกยวกบพระอจฉรยภาพดานตางๆ

ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ใหขอมลทลกซงและเฉพาะดานศลปะแขนงตางๆ ทชวยให

5802005L01h.indd 110 7/21/15 9:30 AM

111

นกเรยนไดเรยนรรายละเอยดเกยวกบกระบวนการเรยนรและการพฒนาศลปะแขนงนนๆ ของ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวในชวงเวลาตางๆ รวมทงผลงานททรงออกแบบ ทรงสรางสรรคขน

ประโยชนทนกเรยนไดจากการอาน นอกจากนกเรยนจะไดเหนพระอจฉรยภาพของพระบาทสมเดจพระเจาอย หวแลว

ยงจะไดเรยนรแนวทางการศกษาคนควาของผเขยนทเปนนกอาน นกสบคนขอมล และเรยบเรยง

โดยสอดแทรกความรในศาสตรแขนงนนๆ เขาไปดวย มภาพประกอบมากมาย เชน ภาพฝพระหตถ

ภาพถายฝพระหตถ หบไมฝพระหตถ เรอใบททรงออกแบบและทรงสราง นกเรยนไดอานแลวจะได

แรงบนดาลใจทจะเรยนรงานดานศลปะตางๆ และอยากลงมอสรางสรรคผลงานตามแนวทางของตนเองบาง

เนอหาโดยสรป ป พ.ศ. ๒๕๒๘ คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาตเหนพองกนวาพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ทรงพระปรชาสามารถเปนเลศในศลปะหลายสาขา จงเหนชอบเปนเอกฉนทวาในวาระเจรญพระชนม

พรรษาครบ ๖๐ พรรษา สมควรเทดพระเกยรตคณใหเปนทปรากฏแกพสกนกรและชาวโลก โดย

ขอพระราชทานพระบรมราชานญาตนอมเกลานอมกระหมอมถวายพระราชสมญญา “อครศลปน”

เอกสารน�าเสนอเรองราวพระอจฉรยภาพดานศลปะ ๙ สาขา คอ จตรกรรม ประตมากรรม ศลปะ

การถายภาพ หตถศลป ดรยางคศลป นาฏยศลป วรรณศลป วาทศลป และสถาปตยกรรมศลป เนอหา

แบงออกเปน ๙ บท จ�าแนกตามพระอจฉรยภาพของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช

ในดานตาง ๆ ดงน

๑. ดานจตรกรรม พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงสนพระทยการวาดภาพอยางจรงจง

เมอมพระชนมพรรษาได ๑๘ พรรษา โดยทรงศกษาจากต�าราศลปะททรงซอเองและมผทลเกลาฯ ถวาย

ทรงฝกเขยนภาพ และเสดจพระราชด�าเนนไปเยยมศลปนทสนพระราชหฤทย ภาพจตรกรรมททรง

สรางสรรคในชวงเวลา พ.ศ. ๒๕๐๒–๒๕๑๐ จ�านวน ๑๖๗ ภาพ มภาพเหมอน (Portrait) ภาพแบบ

เอกซเพรสชนนซม (Expressionism) ภาพแบบควบซม (Cubism) ภาพแบบนามธรรม (Abstract)

และภาพกงนามธรรม (Semi-abstract) พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระราชทานภาพแสดง

ในงานศลปกรรมและสถานทตางๆ ไดแก งานศลปกรรมแหงชาต หออครศลปน เปนตน

๒. ดานประตมากรรม ผลงานประตมากรรมรวมสมยทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรง

สรางสรรคขนเปนประตมากรรมลอยตว (round relief) ปนดวยดนน�ามน ม ๒ ชน รปผหญงเปลอย

นงคกเขา ขนาดความสง ๙ นว และพระรปสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถครงพระองค

ความสง ๑๒ นว นอกจากนยงทรงแนะน�ามมมองดานงานประตมากรรมแกศลปน

5802005L01h.indd 111 7/21/15 9:30 AM

112

๓. ดานศลปะการถายภาพ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงเรมถายภาพเมอพระชนมาย

เพยง ๘ พรรษา และทรงมผลงานภาพถายมากมายโดยจ�าแนกไดเปน ๒ ประเภท คอ แนวจตรศลป

(pictorial) เนนศลปะการถายภาพ และภาพแสดงปณธานในการพฒนาประเทศ ททรงบนทก

เรองราวตางๆ ซงภาพถายของพระองคสามารถน�าไปใชประโยชนในการวางแผนพฒนาคณภาพชวต

ของประชาชน แกไขปญหาของประเทศ และพฒนาบานเมองใหมความสขรมเยน

๔. ดานหตถศลป พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงสนพระราชหฤทยดานงานหตถศลป

ตงแตทรงพระเยาว โดยประดษฐของเลนตางๆ เชน เรอรบจ�าลอง เรอใบจ�าลอง เครองรอน

และหนบนแบบตางๆ ตอมาทรงประดษฐเรอใบเปนงานอดเรก ทรงตอดวยพระองคเองหลายประเภท

รวมทงทรงน�าเรอเขาแขงขนดวย นอกจากนยงทรงคดคนเครองจกรกลใชพลงงาน และทรงพระกรณา

โปรดเกลาฯ ใหกรมชลประทานน�าไปประดษฐสนองพระราชด�าร สงประดษฐทส�าคญมาก คอ

เครองบ�าบดน�าเสยดวยการเตมอากาศทผวน�าหมนชาแบบทนลอย หรอเรยกวา “กงหนน�าชยพฒนา”

ซงไดรบสทธบตรในป พ.ศ. ๒๕๒๖ และสภาวจยแหงชาตไดทลเกลาถวายรางวลท ๑ ผลงานคดคน

หรอสงประดษฐซงเปนประโยชนแกประเทศชาต สาขาวทยาศาสตร ประจ�าป พ.ศ. ๒๕๓๖ ดาน

คอมพวเตอร ทรงประดษฐฟอนตตวอกษรไทย ทรงสรางโปรแกรมคอมพวเตอรเพอแสดงตวอกษร

เทวนาคร และทรง “ปรง” บตรอวยพรปใหมพระราชทานแกพสกนกรชาวไทยเปนประจ�าทกป

๕. ดานดรยางคศลป พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงปรชาสามารถทางดนตรในระดบ

สากล ทรงเคยบรรเลงดนตรโตตอบกบนกดนตรแจสทมชอเสยงของโลกหลายคน ทรงพระราชนพนธ

เพลงไวหลายเพลง ทรงใชดนตรเปนสอเชอมความสมพนธระหวางพระองคกบประชาชน ส�าหรบ

หมนสตและนกศกษา เกดประเพณทส�าคญอยางหนง คอ “วนทรงดนตร” ในระดบโลก ไดรบการ

ทลเกลาถวายพระเกยรตมากมาย มสถาบนการดนตรและศลปะแหงกรงเวยนนา เปนอาท นอกจากน

ยงทรงพระราชนพนธเพลงจ�านวนมาก เพลงแรกคอ “แสงเทยน” แตทรงตองการแกไขบางสวน

จงยงไมเผยแพร เพลงพระราชนพนธทพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานเปนเพลงแรก คอ

“ยามเยน” และ “สายฝน” ทรงพระราชทานเพลงประจ�ามหาวทยาลยแกสถาบนอดมศกษาตางๆ

รวมทงเหลาทพดวย

๖. ดานนาฏยศลป พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงสนพระราชหฤทยในดานศลปะการแสดง

ทรงพระราชทานค�าแนะน�า ดงปรากฏในพระราชด�ารสแกนกแสดง เจาหนาท และคณะกรรมการ

ตดสนภาพยนตรไทยยอดเยยมประจ�าป ๒๕๑๘ พระราชกรณยกจทส�าคญอกประการหนงคอ

ทรงโปรดใหมพระราชพธครอบครโขนละคร และพธตอทาร�าเพลงหนาพาทย องคพระพราพ

ซงเกอบขาดการถายทอดไปจากวงการนาฏศลปไปแลว นบเปนพระมหากรณาธคณลนเหลอตอ

วงการละคร ภาพยนตร การแสดงสมยใหม และนาฏยศลปไทย

5802005L01h.indd 112 7/21/15 9:30 AM

113

๗. ดานวรรณศลป พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระราชนพนธหลายกลม ไดแก

พระราชนพนธแปล พระราชนพนธเลมทส�าคญคอ พระมหาชนก ซงทรงพระราชนพนธพระราชทาน

แกประชาชนเนองในโอกาสกาญจนาภเษก โดยทรงน�าพระมหาชนกในนบาตชาดกในคมภรพระไตรปฎก

เปนชาดกอนดบท ๒ ในทศชาต เนนทวรยะบารม เรองทถอเปนยทธศาสตรแหงการพฒนาตาม

แนวพระราชด�าร คอ การอนรกษและการพฒนาตองด�าเนนควบคกนไป ซงจะท�าใหเกดการพฒนา

ทยงยน รวมทงสะทอนพระอจฉรยภาพในดานตางๆ

๘. ดานวาทศลป พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมพระอจฉรยภาพในดานการสอสาร

พระราชด�ารสเปนทประทบใจ ผฟงไดแงคด มมมองในการปฏบต โดยเฉพาะเมอเสดจพระราชด�าเนน

ไปในงานชมนมภาษาไทย คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เมอวนท ๒๙ กรกฎาคม

พ.ศ. ๒๕๐๙ ตอมาไดถอเอาวนท ๒๙ กรกฎาคมของทกปเปนวนภาษาไทยแหงชาต ทรงมพระปรชา

สามารถในการใชถอยค�าทสน กระชบ มความหมายกวางและลก เชน แกมลง เศรษฐกจพอเพยง

โครงการอนเนองมาจากพระราชด�าร ปลกปาโดยไมตองปลก

๙. ดานสถาปตยกรรมศลป พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงตระหนกในความส�าคญดาน

สถาปตยกรรมและศลปะไทย ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางเรอนไทยในทประทบสวนจตรลดา

พระต�าหนกทกษณราชนเวศน และพระทนงบรมราชสถตมโหฬาร นอกจากนโปรดเกลาฯ ใหบรณะ

เพอหลกฐานทางประวตศาสตรของชาตจะไดไมถกเปลยนแปลง เชน วดเฉลมพระเกยรตวรวหาร

พระนครครหรอเขาวง นอกจากนยงทรงมพระราชวนจฉย หรอพระราชด�ารในการกอสราง เชน

วดโสธรวรารามวรวหาร วดพระราม ๙ กาญจนาภเษก ศาลหลกเมอง

แนวคดหลก “อครศลปนแหงแผนดนสยาม” น�าเสนอเรองราวพระอจฉรยภาพของพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวดานศลปะ ๙ สาขา คอ จตรกรรม ประตมากรรม ศลปะการถายภาพ หตถศลป

ดรยางคศลป นาฏยศลป วรรณศลป วาทศลป และสถาปตยกรรมศลป ลวนแตเปนแรงบลดาลใจ

ใหพสกนกรสนใจศกษาเรยนรพฒนาตนเอง และสรางสรรคสงทงดงามใหแกสงคมและประเทศชาต

ขอสงเกต หนงสอเลมนมลกษณะเปนหนงสอวชาการ กงสารคด มการศกษาเอกสารตางๆ ทเกยวของ

และเรยบเรยง จนเหนล�าดบขนการทรงงานของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาเปนล�าดบ ดงความ

ในค�ากลาวกราบบงคมทลสดดพระเกยรตคณ ในโอกาสทคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาตเขาเฝาทล

ละอองธลพระบาทนอมเกลานอมกระหมอมถวายพระราชสมญญา “อครศลปน” ความตอนหนงวา

5802005L01h.indd 113 7/21/15 9:30 AM

114

“...พระเกยรตคณดงพรรณนามาเปนประจกษพยานชชดวาใตฝาละอองธลพระบาท ทรงเปนศลปน

ผเพยบพรอมดวยความสามารถ ทรงมความแขงขยน และบรสทธพระทยในการสรางสรรคศลปะ

เปนเอก ทงทรงเปนองคบรมราชปถมภก ทรงอปถมภบ�ารงศลปะของชาตใหถาวรวฒนาและทรงแผ

พระมหากรณาธคณแกศลปนทวหนาใหไดรบความรมเยน...”

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ๑. หนงสอเลมนมการแบงเรองออกเปน ๙ บท ตามพระอจฉรยภาพของพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวภมพลอดลยเดชในดานตางๆ ซงสามารถเปนบทอานเพมเตมในกลมสาระการเรยนร

ศลปะ และภาษาไทยได หลายเรองใหความรดานศลปะ เชน ดานจตรกรรมมขอมลเกยวกบภาพวาด

แบบตางๆ หลายเรองเชอมโยงกบการเรยนรแขนงตางๆ ดงน

๑) ดานจตรกรรม เมออานแลวใหสบคนภาพวาดฝพระหตถทกลาวถงในเรอง

มาเลาเรองหรอท�าเปนรายงาน ๑ หนาพรอมภาพประกอบ มาเลาใหเพอนในชนฟง

๒) ดานหตถศลป รวบรวม ส.ค.ส.พระราชทาน จดท�าเปนปายนทรรศการ หรอ

เอกสารรายงาน

๓) ดานดรยางคศลป ใหสบคนบทเพลงพระราชนพนธ และฟงเพลง สนทนาเกยวกบ

ความร ความเขาใจ และสนทรยภาพทไดรบ บนทกลงในสมดบนทกการเรยนร

๔) ดานวรรณศลป มอบหมายใหศกษาหนงสอพระราชนพนธตามความเขาใจ และหรอ

เขยนสรปความ อานพระราชนพนธ “พระมหาชนก” แลวศกษาขอมลเกยวกบแผนทฝพระหตถ

๔ ภาพ ตามทหนงสอไดระบไว

๒. ใหน�าสาระเนอหาทไดจากการอาน น�ามาท�าเปนหนงสอของตนเองในรปแบบตางๆ

เชน ท�าเปนกลอง เขยนสาระเนอหาทส�าคญลงบนกลอง ตกแตงใหสวยงาม อาจใชวธการตดภาพ

จากหนงสอพมพหรอนตยสารเกามาตดตกแตงเพมเตม ภายในกลอง จดท�าเปนมวนกระดาษเรองยอ

หรอมของจ�าลอง/ของเลนชนเลกทเกยวกบเรองลงไปดวย ดงภาพ

5802005L01h.indd 114 7/21/15 9:30 AM

115

การประเมนผลการจดกจกรรม ครผสอนสามารถตรวจสอบความเขาใจของผเรยนไดหลายวธ ไดแก

๑. น�าค�าส�าคญจากเรองหรอบททอานมา ๑๐ ค�า และเรยบเรยงเปนบทกว แลวน�ามาอาน

ใหเพอนในชนฟง ใหเพอนชวยใหค�าแนะน�าในการปรบปรงใหสมบรณมากขน

๒. ใหจดประโยคส�าคญจากเรองทอานมา ๕ ประโยค

๓. ใหเขยนเรองราวเกยวกบเรองทอานเปนจดหมาย เพอสงไปใหเพอนอกคนอาน

๔. ใหเขยนโดยใชเทคนค ๓-๒-๑ คอ เขยนความรความเขาใจจากเรองทอานมา ๓ ขอ

ประเดนทนาสนใจในเรองน ๒ ขอ และบอกค�าถามหรอขอสงสยของเราเองมา ๑ ขอ

๕. ใหเขยนสรปเรองยอๆ ลงในกระดาษการดทครเตรยมไวให แลวสงใหครเมอจบบทเรยน

และกอนออกนอกหอง ใหเหมอนเปนใบผานแดน หรอ exit card

5802005L01h.indd 115 7/21/15 9:30 AM

5802005L01h.indd 116 7/21/15 9:30 AM

117

กวาไทยจะคงดนแดนรปขวาน ภาคดอกสรอย รอยต�านาน

พลตร ชยวทย ชยาภนนท. กวาไทยจะคงดนแดนรปขวาน ภาคดอกสรอย รอยต�านาน. กรงเทพฯ:

อรณการพมพ, ๒๕๕๖, ๒๔๗ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ ดอกเอยดอกสรอย เรยงรอยรอยต�านานผานอกษร

หวงชนชาตราษฎรไทยใครสงวร อทาหรณสอนใจใหหมนตรอง

กวาจะเหนเปนรฐชดอยางน หลากชวพลกายคลายหมนหมอง

ฝาทกขยากตรากตร�าน�าตานอง อยากร�ารองบอกผองเพอนย�าเตอนเอย

กลอนดอกสรอย ๒ บทน ผเขยนตองการบอกเลาเหตการณทางประวตศาสตรทบรรพบรษไทย

ไดอตสาหะพยายามและพลชพเพอปกปองเอกราชอธปไตยไทยจนเปนประเทศไทยในทกวนน

บทเรยนทน�ามาเปน “อทาหรณสอนใจ” คอ เหตการณวกฤตบานเมองทชาตตะวนตกถอเอาความ

ไดเปรยบทางการทหารทเหนอกวารกรานประเทศไทยในชวงสมยของพระมหากษตรย ๓ พระองค คอ

พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว และพระบาทสมเดจ-

พระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดทรงก�าหนดกศโลบายและกระบวนการปกปองราชอาณาจกรไทยดวย

ความสขม รอบคอบ มพระวสยทศน และพระราชทานแนวทางปฏบตอยางตอเนอง จนท�าใหไทย

รอดพนจากวกฤตการณ ร.ศ. ๑๑๒ และคงความเปนราชอาณาจกรไทยสบมาถงปจจบนน

หนงสอ “กวาไทยจะคงดนแดนรปขวาน ภาคดอกสรอย รอยต�านาน” น ผเขยนไดน�า

เหตการณทางประวตศาสตรในสมยรตนโกสนทร ตงแตรชกาลท ๓ จนถงเหตการณ ร.ศ. ๑๑๒ ใน

รชกาลท ๕ มารอยกรองเปนกลอนดอกสรอยทจบเปนตอน รวม ๑๒๐ ตอน เพอบอกเลาเรองราว

ของการสะสม “เงนถงแดง” ทผานกาลเวลาและการเปลยนแปลงของราชอาณาจกรไทยทงบรบท

ทางการเมองการปกครอง เศรษฐกจ และสงคมวฒนธรรม จนสามารถน�าไปจายใหกบฝรงเศส

5802005L01h.indd 117 7/21/15 9:30 AM

118

ในเหตการณ ร.ศ. ๑๑๒ เพอใหรอดพนจากวกฤตทอาจน�าไปสการสญเสยเอกราชของชาตไทยได

ดงนน เมอนกเรยนไดอานหนงสอเลมนจะไดรบทราบถงพระวรยภาพ พระราชปณธานทมงมนและ

พระราชวสยทศนของพระมหากษตรยทง ๓ พระองค ในการทจะปกปองและรกษาดนแดนไทย

เอกราชของชาต ท�าใหประเทศไทยเปนประเทศเดยวในภมภาคตะวนออกเฉยงใตทไมไดตกเปน

เมองขนของมหาอ�านาจตะวนตก

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. เสรมสรางความรความเขาใจเหตการณในประวตศาสตรสมยรตนโกสนทร ตงแตสมย

รชกาลท ๓ - ๕ ในเรองทเกยวของกบเศรษฐกจและการตางประเทศของไทยในยคทจกรวรรดนยม

ตะวนตกแผขยายอ�านาจในภมภาคน จนเกดเหตการณ ร.ศ. ๑๑๒ และการด�าเนนการแกไขปญหา

วกฤตของชาต

๒. ตระหนกและเหนความส�าคญของสถาบนพระมหากษตรยไทย และบรรพบรษไทยทได

รวมมอกนปกปองราชอาณาจกรและเอกราชของชาตไวได

๓. ไดแนวทางในการประพฤตปฏบตตนในการแกไขปญหาอยางเปนขนตอน และการเสยสละ

ประโยชนสวนตนเพอประโยชนของชาตและสงคมสวนรวม

เนอหาโดยสรป หนงสอเรอง “กวาไทยจะคงดนแดนรปขวาน ภาคดอกสรอย รอยต�านาน” แบงเนอหา

ออกเปน ๓ สวน และบทน�า ดงน

บทน�า กลาวถงวตถประสงคของการแตงกลอนดอกสรอยเรองนขนเพอใหคนไทยตระหนก

ในความเสยสละของบรรพบรษเพอรกษาเอกราชและชาตไทย และสกการะบญคณของครเพอเปน

มงคลในการเขยนผลงานนขน

สวนท ๑ เหตการณในสมยของพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว กลาวถงพระบาท

สมเดจพระนงเกลาเจาอยหว เมอครงทรงพระอสรยยศเปนพระเจาลกยาเธอ กรมหมนเจษฎาบดนทร

ไดรบมอบหมายใหก�ากบราชการกรมพระคลงและกรมเจาทา ซงท�าหนาทดานการคาและการตดตอ

ระหวางประเทศ ทรงพระปรชาสามารถทางดานการคา ทงส�าเภาหลวงและส�าเภาสวนพระองค สราง

รายไดสประเทศจ�านวนมาก จนพระบาทสมเดจพระเลศหลานภาลย พระราชบดาของพระองค

ตรสเรยกวา เจาสว เมอพระองคเสดจขนครองราชสมบต ไดทรงปรบปรงทางดานเศรษฐกจ เชน

ปรบปรงระบบการจดเกบภาษ สงเสรมอตสาหกรรม เกษตรกรรม และทรงเกบเงนทไดจากการคา

ตางประเทศไวในถงแดง รวบรวมไวในพระคลงขางทเปนจ�านวนมาก

5802005L01h.indd 118 7/21/15 9:30 AM

119

สวนท ๒ เหตการณในสมยของพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว กลาวถง พระบาท

สมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว พระนามเดม คอ สมเดจเจาฟามงกฎ ทรงผนวชกอนเสดจขน

ครองราชยนานถง ๒๗ ป เนองจากในชวงเวลาดงกลาวจกรวรรดนยมตะวนตกก�าลงแผขยายอ�านาจเขามา

ในภมภาคเอเชย พระองคทรงไดศกษาภาษาองกฤษ ภาษาลาตน วทยาการ ความเจรญของตะวนตก

และตดตามเหตการณทเกดขนในทตางๆ ท�าใหทรงรเทาทนความคดของตะวนตก ไดทรงเสดจธดงค

ไปในหวเมองจงทรงรความเปนจรงของบานเมอง เมอขนครองราชยจกรวรรดนยมตะวนตกใช

แสนยานภาพทางทหารทเหนอกวาแผขยายอ�านาจเขามาในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยเฉพาะ

องกฤษและฝรงเศส พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวจงทรงปรบปรงประเทศใหทนสมยตาม

แบบตะวนตกทงดานการปกครอง เศรษฐกจ สงคม และประเพณวฒนธรรม และทรงใชนโยบาย

ผอนปรนกบชาตมหาอ�านาจตะวนตก เพอมใหตะวนตกใชเปนขออางในการยดครองประเทศ

สวนท ๓ เหตการณในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว กลาวถง

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระนามเดม คอ สมเดจพระเจาจฬาลงกรณ ทรงไดรบ

การอบรมสงสอนทางดานการปกครองจากพระราชบดา คอ พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

ทรงศกษาภาษาองกฤษและความเจรญของชาวตะวนตกเพอเตรยมพระองคเปนพระมหากษตรยใน

ยคจกรวรรดนยมตะวนตก พระองคเสดจขนครองราชยในขณะยงทรงพระเยาว ทประชมเจานายและ

ขนนางผใหญจงใหเจาพระยาศรสรยวงศ (ชวง บนนาค) เปนผส�าเรจราชการแผนดนจนกวาพระองค

จะมพระชนมพรรษาครบ ๒๐ พรรษา

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงประกอบพระราชกรณยกจเพอปฏรปประเทศ

ใหเจรญกาวหนาและเพอรกษาเอกราชของชาต ทรงปฏรปทางการเมองการปกครองดวยการยกเลก

การปกครองแบบเกาและตงกระทรวง ๑๒ กระทรวงขน ทางดานสงคมทรงยกเลกระบบไพร ทาส

สงเสรมการศกษา ระบบชลประทานและการคมนาคม ทางดานเศรษฐกจทรงเปลยนแปลงระบบการ

จดเกบภาษอากร ระบบเงนตรา แตไทยกยงประสบปญหาการคกคามของจกรวรรดนยมตะวนตก

เนองจากฝรงเศสเมอไดเวยดนามแลวไดขยายอ�านาจเขาไปในลาว ในบรเวณเขตแดนไทยเมอ

พ.ศ. ๒๔๓๖ เกดการสรบกบทหารไทยมผเสยชวตทง ๒ ฝาย ไทยตองยอมเสยดนแดนเมองประเทศราช

ใหแกฝรงเศส ตอมาฝรงเศสสงเรอรบเขามาในแมน�าเจาพระยา เกดการยงโตตอบกนเกดเปนวกฤตการณ

ร.ศ. ๑๑๒ ขน ฝรงเศสไดยนค�าขาดใหไทยสละสทธในดนแดนเมองประเทศราชทอยบรเวณฝงซาย

แมน�าโขงใหฝรงเศส เสยเงนคาปรบไหมจ�านวน ๒ ลานฟรงก และเงน ๓ ลานฟรงกเพอเปนเงน

ประกนคาเสยหาย เงนมดจ�า ๓ ลานฟรงก เปนเงนทพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวทรงเกบไว

ในถงแดงรวมทงพระราชทรพยสวนพระองค เจานายและขาราชการตางชวยกนสละทรพยสนเงนทอง

ชวยชาตและบานเมอง แตฝรงเศสยงคงสงก�าลงยดเมองจนทบร และสงเรอรบปดอาวไทย จนกระทง

5802005L01h.indd 119 7/21/15 9:30 AM

120

ไทยตองยอมปฏบตตามขอเรยกรองของฝรงเศสทงหมด ฝรงเศสจงถอนก�าลงทงหมด บทเรยนจาก

วกฤตการณ ร.ศ. ๑๑๒ ปรากฏในค�ากลอนตอนจบของหนงสอวา

สงเอยสงวร บทเรยนสอนระลกไวใหจงหนก

รกษาถนดนแดนแสนยากนก ตองพทกษดวยเลอดเนอเกอกลกน

กวาจะเหนธรณมรปขวาน เราตองสานรวมจตคดสรางสรรค

รวมกนคดรวมปญหาชวยฝาฟน รวมประจญรวมใจรกพทกษเอย

แนวคดหลก ๑. ในสมยรชกาลท ๓ – ๕ แหงกรงรตนโกสนทรเปนชวงเวลาทจกรวรรดนยมตะวนตก

ก�าลงแผขยายอ�านาจเขามายงดนแดนไทย ซงพระมหากษตรยทงสามพระองคไดทรงด�าเนนวเทโศบาย

หลายดาน และประกอบพระราชกรณยกจหลายประการเพอรกษาเอกราชของไทย เหตการณท

รายแรงทสดคอ วกฤตการณ ร.ศ. ๑๑๒ (พ.ศ. ๒๔๓๖) ทฝรงเศสน�าเรอรบฝาแนวปองกนของไทย

ท�าใหเกดการสรบระหวางกน ในเวลาตอมาฝรงเศสไดยดเมองจนทบรและเมองตราด ซงไทยตอง

สญเสยดนแดน ทรพยสนเงนทองและผลประโยชนตางๆ ใหแกฝรงเศส การศกษาเรองราวในชวง

เวลาดงกลาว จะท�าใหผเรยนเหนความส�าคญของสถาบนพระมหากษตรยไทยและบรรพบรษไทย

ทรวมมอกนแกไขวกฤตการณดงกลาว

๒. ดนแดนทไทยเสยใหกบฝรงเศสในสมยรชกาลท ๔–๕ นนเปนดนแดนของประเทศ

เพอนบานของไทยในปจจบน ซงอดตเปนเมองประเทศราชของไทย ทงลาว กมพชา รฐบางรฐใน

คาบสมทรมลาย โดยไทยมนโยบายใหเจาเมองทเปนเชอสายของชาตนนๆ ปกครองตนเอง แตตอง

สงสวยและเครองราชบรรณาการใหไทยรวมทงก�าลงไพรพลมาชวยท�าสงคราม (การกลาวถงดนแดน

เหลานในประวตศาสตรไทยจงจ�าเปนตองระมดระวงเพอมใหเกดความไมเขาใจอนดระหวางประเทศไทย

กบประเทศเพอนบาน) ตอมาประเทศเพอนบานเหลานไดตกเปนเมองขนของชาตมหาอ�านาจตะวนตก

และไดรบเอกราชภายหลงสงครามโลกครงท ๒ สวนไทยเปนประเทศเดยวทไมตองตกเปนเมองขน

ดงกลาว เนองจากนโยบายโอนออนผอนตามและการปรบปรงประเทศทกดานใหทนสมยตามแบบ

ตะวนตกของพระมหากษตรยไทยในสมยรตนโกสนทร และความรวมมอของเจานายหรอเชอพระวงศ

และขนนางไทยในการแกไขวกฤตการณตางๆ จงสามารถรกษาเอกราชไวไดจนถงทกวนน

ขอสงเกต ๑. เนอหาบางสวนทปรากฏในหนงสอเลมนเปนการตความตามความเขาใจของผเขยน เชน

การกระท�าของพระยาชลยทธโยธนชาวเดนมารก ในวกฤตการณ ร.ศ. ๑๑๒ (หนา ๒๓๖) การปฏรป

5802005L01h.indd 120 7/21/15 9:30 AM

121

ประเทศท�าใหเกดความขนเคองตอกรมพระราชวงบวรวไชยชาญ (หนา ๑๓๘) เปนตน ซงครควรจะ

เสนอขอมลการวเคราะหเหตการณดงกลาวใหครบถวน เพอปองกนอคตทอาจเกดขนจากการศกษา

ประวตศาสตร

๒. เนองจากหนงสอเลมนใชกลอนดอกสรอยน�าเสนอเหตการณส�าคญในประวตศาสตร

ซงสวนทด คอ การสรางอารมณและจนตนาการตามผเขยน แตกลอนดอกสรอยไมสามารถให

รายละเอยดของเรองราวไดครบถวน เชน วกฤตการณวงหนา ซงครควรอธบายเพมเตม

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม เนองจากหนงสอเรอง “กวาไทยจะคงดนแดนรปขวาน ภาคดอกสรอย รอยต�านาน” มเนอหา

คอนขางมาก ครอาจมอบหมายใหนกเรยนอานทละสวน แลวท�ากจกรรมตามทครมอบหมาย ดงน

สวนท ๑ เหตการณในสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว (กลอนท ๑-๒๖)

สวนท ๒ เหตการณสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว (กลอนท ๒๗-๖๐)

สวนท ๓ เหตการณในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (กลอนท ๖๑-๑๒๐)

หรออาจมอบหมายใหอานทงเลม ตามศกยภาพของนกเรยน แลวท�ากจกรรมเพอใหบรรลวตถประสงค

ทตงไว

กจกรรมท ๑ ใหนกเรยนท�ารายงานตามประเดนดงน

๑.๑ สรปเรองยอของหนงสอ

๑.๒ แสดงความคดเหนวานกเรยนประทบใจในเรองใดของหนงสอเรองน

๑.๓ ยกเหตการณทปรากฏในหนงสอทแสดงถงความรวมมอรวมใจของบรรพบรษในการม

สวนรวมปกปองเอกราชของชาต

กจกรรมท ๒ ใหนกเรยนตอบค�าถามตอไปน (ครอาจใหนกเรยนเขยนค�าถามกอนอาน

เพอจะไดจบประเดนไดชดเจน หรอเมออานแลวใหเขยนค�าตอบ หรอแสดงความเขาใจของตนเอง

แลกเปลยนกบเพอนๆ หนาชนเรยน) ทงนครสามารถปรบและเลอกใชค�าถามเหลานตามความเหมาะสม

ดงน

๒.๑ เหตการณในสมยของพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว

(๑) นกรสโมสรสมมตคออะไร และส�าคญอยางไร

(๒) กรมคลงมหนาทครอบคลมทางดานใดบาง เปรยบเสมอนกระทรวงใดในปจจบน

(๓) พระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวทส�าคญมอะไรบาง

จงสรปเปนประเดนใหชดเจน

5802005L01h.indd 121 7/21/15 9:30 AM

122

(๔) ความวา “เงนถงแดงเรยงไวใกลพระท เงนเหลานทวคาพาณชยเพอสะสมเกบ

ไมใชใหสนเปลอง เพอประเทองนคราคราทกขเอย” หมายถงใคร ท�าอะไร และอยางไร จงอธบาย

(๕) ขอความใดทแสดงถงน�าพระราชหฤทยในพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว

ทรงหวงใยสถานการณบานเมอง แมในวาระสดทายแหงพระชนมชพ

๒.๒ เหตการณในสมยของพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

(๑) บทบาทของชาตมหาอ�านาจตะวนตกทคกคามเอกราชของชาตในสมยรชกาลท ๔

ปรากฏในหนงสอเรองนอยางไรบาง จงสรปเปนประเดน

(๒) วธการทพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวทรงเลอกใชกบการคกคามของ

ประเทศตะวนตกเปนอยางไร จงสรปเปนประเดนใหครอบคลมทางดานการคา การทต ความมนคง

ทางการเมอง และการเปลยนแปลงสงคมไทย

(๓) กลม ร.ศ. ๑๐๓ คอ กลมใดและมเปาหมายอะไร

(๔) พระยอดเมองขวาง คอใครและกอวรกรรมใด สรปสนๆ ใหนกเรยนแสดง

ความคดเหนในกรณดงกลาว

(๕) ความหมายของ “ยมเอยยมจมก เอาตวผกพงพาอากาศเขา” คอ เรองใด

จงแสดงความคดเหนของนกเรยนประกอบ

กจกรรมท ๓ ใหนกเรยนวเคราะหสาเหตและเหตการณกรณพพาทระหวางไทยกบฝรงเศส

เมอ พ.ศ. ๒๔๓๖ เงอนไขทฝรงเศสเรยกรองใหไทยปฏบตตามและผลกระทบของเหตการณดงกลาว

พฒนาการของธงชาตไทย

กฤษฎา ไพรวรรณ. พฒนาการของธงชาตไทย. นครปฐม: โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร วทยาเขต

พระราชวงสนามจนทร, ๒๕๕๓. ๑๐๐ หนา.

5802005L01h.indd 122 7/21/15 9:30 AM

123

ความเดนดมคณคาของหนงสอ “ธงชาต และเพลงชาตไทย คอ สญลกษณของความเปนไทย เราจงรวมใจกนยนตรง

เคารพธงชาต เพอความภาคภมใจในเอกราชและความเสยสละของบรรพบรษไทย”

ขอความดงกลาวนเปนประโยคทกรมประชาสมพนธจะใชเปดขนกอนการเปดเพลงชาตไทย

ซงแมวารฐบาลพยายามรณรงคใหคนไทยแสดงออกถงความรกและความสามคคของคนในชาตผาน

การเคารพธงชาตรวมกนในเวลา ๐๘.๐๐ น. และ ๑๘.๐๐ น. ทกวน แตเรากยงพบเหนคนไทยจ�านวน

ไมนอยทละเลยและไมเหนความส�าคญในการแสดงความเคารพตอธงชาตและเพลงชาตไทย สาเหต

สวนหนงอาจเปนผลมาจากการขาดความรความเขาใจในความเปนมาและความส�าคญของสญลกษณ

ดงกลาว นอกจากนในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มาตรฐานการเรยนร ส ๔.๓ ก�าหนด

ใหนกเรยนทกระดบชน “เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก

ความภมใจ และธ�ารงความเปนไทย” หนงสอเรอง “พฒนาการของธงชาตไทย” ซงแตงและตรวจสอบ

โดยอาจารยผสอนประวตศาสตร ในคณะอกษรศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ไดน�าเสนอสาระ

ความรทไดจากการสบคนจากหลกฐานชนตนทางประวตศาสตรโดยเฉพาะพระราชบญญตทประกาศ

ใชในรชกาลตางๆ มการอางองทมาของขอมล เนอหาจงมความนาเชอถอและลมลกเพยงพอ

อนจะชวยเตมเตมความเขาใจเกยวกบธงชาตไทยและเรองอนๆ ทเกยวของ โดยน�าเสนอเนอหาแตละ

ประเดนอยางสนๆ แตครอบคลมสาระส�าคญจงเหมาะส�าหรบนกเรยนในระดบมธยมศกษาตอนตน

เพอใหมความรและเขาใจเรองความเปนไทยเพมขนไดเปนอยางด

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. รและเขาใจพฒนาการของธงชาตไทยทมอยางตอเนองยาวนาน

๒. มจตส�านก และภาคภมใจในธงชาตไทย ในการเปนสญลกษณของความเปนไทย

ความเปนเอกราช และความเสยสละของบรรพบรษไทย

๓. ปฏบตตนไดอยางถกตองในการเคารพธงชาต ดวยการยนตรง และนอมร�าลกถงคณความด

ทบรรพบรษไทยทไดสรางสรรคใหชาตไทยเจรญรงเรองทดเทยมนานาชาต สบตอมาจนถงทกวนน

เนอหาโดยสรป หนงสอเรอง พฒนาการของธงชาตไทย แบงเนอหาออกเปน ๗ บท ดงน

(๑) บทน�า กลาวถง สภาพการณปจจบนในการยนตรงเคารพธงชาตไทย การจดท�าโครงการ

“ไทยสามคค ไทยเขมแขง” พ.ศ. ๒๕๕๒ ของรฐบาล เพอใหประชาชนแสดงออกถงความรก

ความสามคคของคนในชาต

5802005L01h.indd 123 7/21/15 9:30 AM

124

(๒) ก�าเนดธงและธงชาตสากล กลาวถง ความส�าคญของธงในฐานะเปนสญลกษณอยางหนง

ในสงคมมนษย ประวตการใชธงเปนสญลกษณในกองทพตงแตสมยโบราณ ธงในคตความเชอทาง

ศาสนา และธงชาตสากลหรอธงชาตของชาวตะวนตก ซงมพฒนาการสบตอมาเปนธงของขนนางใน

ระบบฟวดล ธงประจ�าทพของชาวยโรปในสงครามครเสด ธงทบงบอกสญชาตเรอในการคาทางทะเล

และธงประจ�าชาตในปจจบน

(๓) ธงสยามตงแตกรงศรอยธยาถงแผนดนพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

กลาวถงววฒนาการของธงชาตไทย เรมจากการใชธงสแดง เปนสญลกษณในเรอสนคาของไทยและ

ไดกลายเปนธงชาตไทยอยางไมเปนทางการในสมยสมเดจพระนารายณมหาราช และใชตอมาจนถง

สมยรตนโกสนทร ซงไดมการเปลยนแปลงตามปจจยแวดลอม รวมทงเกดธรรมเนยม การตงเสาธง

บนบกและชกธงขนสยอดเสาของชาวตะวนตกทตงถนฐานในไทย

(๔) ธงสยามในแผนดนพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว กลาวถง สาเหตการปรบ

แกไขธงชาตไทยทใชแตเดม โปรดเกลาฯ ใหมเฉพาะรปชางเผอกอยกลางธงแดง ใหเปนธงชาตสยาม

แลวทรงประดษฐธงประจ�าพระองคเรยกวา ธงมหามงกฎ และธงไอยราพต ส�าหรบรฐบาล ในสมยน

ธงชาตของไทยไดถกน�าไปแสดงทประเทศในยโรปเปนครงแรก

(๕) ธงสยามในแผนดนพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว กลาวถง รชกาลท ๕

ไดเปลยนแปลงธงทใชในสมยรชกาลท ๔ โปรดเกลาฯ ใหมกฎหมายวาดวยรปแบบธงและการใชธง

ตามวาระโอกาสตางๆ ในสมยนยงมความนยมใชธงชาตสยามเปนเครองประดบบรเวณสถานทใน

โอกาสส�าคญตางๆ ดวย

(๖) ก�าเนดและความส�าคญของธงไตรรงค กลาวถง ธงชาตสยามมกใชในการบงถงสญชาต

ของเรอทคาขายกบตางประเทศเปนส�าคญ ในสมยของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวได

ประกาศใชกฎหมายธง ซงก�าหนดใหมธงราชการส�าหรบใชในเรอหลวงและสถานทราชการ ตอมาได

โปรดเกลาฯ ใหท�าธงชาตเปนแถบสแทน และปรบปรงมาเปนธงไตรรงคในปจจบนน

(๗) บทสงทาย กลาวถง บทบาทของธงชาตไทยในการเปนสญลกษณความเปนไทย

เอกราชของชาตและความเปนอนหนงอนเดยวกนของคนในชาต โดยรฐบาลไดวางระเบยบวาดวย

การใชธงชาตในวาระตางๆ และการท�าความเคารพธงชาต เพอใหชาวไทยเหนความส�าคญและ

รวมกนยนตรงเคารพธงชาต

แนวคดหลก ๑. ในปจจบนธงชาตไทยหรอธงไตรรงคเปนสญลกษณของประเทศไทย แสดงถงความเปน

เอกราชและเกยรตภมของประเทศไทยททดเทยมกบประเทศอนๆ ซงสงคมโลกถอเปนสญลกษณสากล

5802005L01h.indd 124 7/21/15 9:30 AM

125

(เชนเดยวกบสญลกษณทางคณตศาสตร หรอสญลกษณในแผนทททกสงคมจะสอความหมายตรงกน)

พลเมองของทกชาตไมใชเฉพาะชาตตนควรแสดงความเคารพดวยการยนตรง ดงทเราไดพบเหนเสมอ

ในการแขงขนกฬา การประชมนานาชาต และในพธการส�าคญในระดบประเทศและระหวางประเทศ

หากเราไมปฏบตอาจไดรบการดถกเหยยดหยามวาไมรจกมารยาทสากลทพงปฏบตตอกน

๒. ธงชาตไทยเปนสญลกษณความเปนไทย ซงสะทอนความเปนมาทางประวตศาสตรชาตไทย

ทมความสมพนธกบนานาชาตอนๆ ทงดานการคาและการเมองระหวางประเทศ รวมทงการรบและ

แลกเปลยนทางวฒนธรรมทสามารถน�าไปเชอมโยงสรางจตส�านกในความภมใจในความเปนไทย

ภมใจในความเปนเอกราชทบรรพบรษไทยไดปกปองรกษาประเทศชาตไทยไวจนถงปจจบนน

๓. ธงชาตไทยมประวตความเปนมาและมววฒนาการปรบเปลยนตามบรบทสภาพแวดลอม

หรอสถานการณทางสงคม ซงสะทอนถงภมปญญาของผน�าของชาต โดยเฉพาะวเทโศบายของ

พระมหากษตรยไทยททรงน�าพาประเทศใหเจรญทดเทยมและไดรบการยอมรบจากนานาประเทศ

โดยเฉพาะประเทศมหาอ�านาจตะวนตกในยคจกรวรรดนยม ท�าใหไทยมฐานะทางการเมองระหวาง

ประเทศมนคงยงขน

๔. ความส�าคญของธงชาตไทยในฐานะทเปนสญลกษณของความเปนเอกราช และความเสยสละ

ของบรรพบรษไทยทปรากฏเดนชดในหนงสอเลมน คอ

(๑) เหตการณทฝรงเศสยดเมองตราดและปลดธงชาตไทยลงจากยอดเสาเมอวนท ๑๓

กมภาพนธ พ.ศ. ๒๔๔๖

(๒) พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดทรงออกแบบธงไตรรงค เพอใหม

ความสงางามสมกบการเปนสญลกษณของประเทศไทย และเปนเครองหมายในการเขารวมกบฝาย

สมพนธมตรในสงครามโลกครงท ๑ โดยโปรดเกลาฯ ใหกองทหารไทยน�าธงไตรรงคไปรวมในสงคราม

ดงกลาวดวย ดงความในพระราชนพนธวา

“...จดรวเขาเปนไตรรงค จงเปนสธง ทรกแหงเราชาวไทย

ทหารอวตารน�าไป ยงยทธวชย วชตกกเกยรตสยาม”

๕. ระเบยบการชก ใช และแสดงธงชาตไทย มระเบยบปฏบตอยางชดเจนปรากฏใน

พระราชบญญตหลายฉบบ ในปจจบนยดถอหลกการตามระเบยบส�านกนายกรฐมนตร พ.ศ. ๒๕๒๙

(แกไขเพมเตม ๒ ครง เมอ พ.ศ. ๒๕๔๖ และ พ.ศ. ๒๕๔๗) ซงครควรเสนอแนะใหนกเรยนไดศกษา

เพมเตม โดยเฉพาะเพอปองกนมใหเกดการกระท�าอนไมสมควรตอธงชาต

ขอสงเกต ๑. หนงสอเรอง พฒนาการของธงชาตไทย เลมน เปนการพมพสขาวด�า จงไมสามารถแสดง

5802005L01h.indd 125 7/21/15 9:30 AM

126

แถบส หรอรปสญลกษณใหเหมอนจรงได ครสามารถแนะน�าใหเดกสบคนในอนเทอรเนตเพมเตมหรอ

รวบรวมภาพธงชาตไทยมาจดนทรรศการ

๒. ส�านวนทใชในหนงสอทเรยกวา ภมภาคตะวนออก หมายถง ดนแดนของทวปเอเชย

สวนภมภาคตะวนตก หรอ โลกตะวนตก หมายถง ดนแดนของทวปยโรปและอเมรกา

๓. เนอหาในหนงสอมการอางองบคคลในประวตศาสตร ซงครควรอธบายเพมเตม หรอ

มอบหมายใหเดกศกษาเพมเตมกอนการอานหนงสอ เพอใหเขาใจเนอหาไดชดเจนยงขน เชน

(๑) ออกพระศกดสงคราม ผบงคบการปอมวชเยนทร ในสมยสมเดจพระนารายณมหาราช

(๒) พระยาอภยภเบศร ผวาราชการเมองพระตะบองในสมยสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

(๓) หมอมราโชทย ราชทตสยามเดนทางไปเจรญสมพนธไมตรกบองกฤษ และ

เซอรจอหน เบาวรง ราชทตองกฤษทเดนทางมาประเทศไทยและท�าสนธสญญาการคาในรชสมย

พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม เนองจากหนงสอเรอง พฒนาการของธงชาตไทย มเนอหาไมยาวมากนก ครอาจมอบหมาย

ใหนกเรยนอานทงเลม แลวท�ากจกรรมหลงการอานสงครตามเวลาทก�าหนด หรออาจมอบหมายให

อานทละบท หรอ ๒ – ๓ บท แลวท�ากจกรรมเพอใหบรรลวตถประสงคทตงไว

ขอเสนอแนะการจดกจกรรมตอไปนใหครผสอนเลอกใชตามความเหมาะสม แตอยางไรกตาม

ควรเปนกจกรรมเดยว ซงจะสงเสรมใหนกเรยนอานหนงสอทกคน

กจกรรมท ๑

ครมอบหมายใหนกเรยนอานหนงสอเลมนทงเลม แลวใหนกเรยนจดท�ารายงานตามประเดน

ตอไปน

๑.๑ สรปเรองยอของหนงสอ

๑.๒ จดท�าเสนเวลา หรอ Timeline ซงมเฉพาะเวลา และเหตการณ (ใคร ท�าอะไร ทไหน)

เพอแสดงววฒนาการของธงชาตไทย

๑.๓ ระบความรอนๆ ทไดนอกเหนอจากเรองธงชาตไทย

๑.๔ แสดงความคดเหนวา นกเรยนประทบใจในเรองใดของหนงสอเลมน

๑.๕ แสดงความคดวา ท�าไมคนไทยควรยนตรงเคารพธงชาต เพอความภาคภมใจในเอกราช

และความเสยสละของบรรพบรษไทย

๑.๖ น�าเสนอแนวทางการรณรงคใหคนไทยเคารพธงชาตและนอมร�าลกถงความส�าคญของ

ธงชาตในการเปนสญลกษณของความเปนไทย ความเปนเอกราชและความเสยสละของบรรพบรษไทย

5802005L01h.indd 126 7/21/15 9:30 AM

127

กจกรรมท ๒ มอบหมายใหนกเรยนอานทละบทหรอ ๒ – ๓ บทตอครง (โดยวางแผน

การจดกจกรรมสงเสรมการอานหนงสอนอกเวลาตอเนอง) ครควรตงค�าถามใหเดกอธบายและแสดง

ความคดเหนในประเดนตางๆ ทน�าเสนอไวน เชน อาจแจงใหนกเรยนทราบประเดนทตองอธบาย

(หรอตอบ) กอนอาน เพอจะไดจบประเดนไดชดเจน หรอเมออานแลวใหเขยนตอบ หรอแสดง

ความเขาใจของตนแลกเปลยนกบเพอนหนาชนเรยน ทงนครสามารถปรบและเลอกใชค�าถามเหลาน

ตามความเหมาะสม ดงน

(๑) บทน�า

๑. โครงการไทยสามคค ไทยเขมแขงของส�านกนายกรฐมนตร เมอ พ.ศ. ๒๕๕๒

มกจกรรมและเปาหมายหลกคออะไร

๒. นกเรยนเหนดวยหรอไมทธงชาตไทย คอ สญลกษณของความเปนไทย จงอธบาย

(๒) ก�าเนดธงและธงชาตสากล

๑. มนษยในสงคมยคโบราณของโลกใชธงเพอกจการใด และเหตใดจงปกปองธง

ของตนไวดวยชวต

๒. ชาตใดน�าพระฉายาลกษณของกษตรยมาประดบไวทธงชาตเปนชาตแรก

๓ ธงปฏากหรอธงตะขาบ มก�าเนดมาจากทใดและใชในกจการใด

๔. ค�ากลาวทวา “ธงชาตสากลเรมพฒนาขนในโลกตะวนตก โดยมบทบาทเปน

ศนยรวมจตใจของประชาชน” มความหมายถงเหตการณใด ในชวงเวลาใด ๕. ธงทมฐานะเปนศนยรวมกลมคนทมความคดหรอมอาชพรวมกน คอธงอะไร และ

เกดขนเมอชวงเวลาใด

๖. ท�าไมเรอสนคาระหวางประเทศจงตองตดธงไวกบเสาเรอ

๗. สและกลมสในธงชาตทมความหมายและไดรบการยอมรบกนทวไปในสงคมโลก

ไดแก สอะไรบาง และหมายถงอะไร

๘. นกเรยนเหนวาอะไรเปนปจจยส�าคญทท�าใหธงชาตของชาตตางๆ มความแตกตางกน

จงแสดงความคดเหนพรอมเหตผลประกอบ

(๓) ธงสยามตงแตกรงศรอยธยาถงแผนดนพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

๑. ในสมยอยธยาเราใชธงในกจการใดบาง

๒. ในสมยสมเดจพระนารายณมหาราชใชธงแบบใดแทนธงชาตไทย อยางไมเปนทางการ

๓. ในสมยรชกาลท ๑ ธงเรอหลวงกบธงเรอราษฎร แตกตางกนอยางไร

๔. เพราะเหตใดรชกาลท ๑ แหงกรงรตนโกสนทร จงปรบปรงธงทใชในสมยอยธยา

และทรงใชรปใด เพราะเหตใด

5802005L01h.indd 127 7/21/15 9:30 AM

128

๕. เพราะเหตใดรชกาลท ๒ แหงกรงรตนโกสนทร จงปรบปรงธงทใชในเรอหลวง

และทรงใชรปใด เพราะเหตใด

๖. ธรรมเนยมการตงเสาธงเกดจากสาเหตใด

(๔) ธงสยามในแผนดนพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

๑. เพราะเหตใดรชกาลท ๔ แหงกรงรตนโกสนทรจงปรบปรงธงทใชในเรอหลวงท

ประดษฐขนในรชกาลท ๒ ปรบปรงอยางไร ทรงใชรปใดและเพราะเหตใด

๒. รชกาลท ๔ แหงกรงรตนโกสนทร โปรดเกลาฯ ใหประดษฐธงใดขนใหมและม

รปลกษณอยางไร

๓. ธงชาตสยามปรากฏสสงคมโลกในเวทความสมพนธกบตางประเทศเปนครงแรกเมอใด

๔. ธงจอมเกลาใชในกจการใดบาง

๕. ธงรปชาง ๓ เศยรใชในการใด

๖. เพราะเหตใดชาวตางประเทศ จงกลาววา “กรงเทพฯ เปนเมองแหงเสาธง” จงอธบาย

(๕) ธงสยามในแผนดนพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

๑. ในสมยรชกาลท ๕ แหงกรงรตนโกสนทรมการปรบปรงธงอยางไรบาง จงอธบาย

๒. กฎหมายทเกยวกบธงในสมยรชกาลท ๕ มกฉบบ สาระส�าคญเปนอยางไร

๓. ความนยมในการใชธงชาตสยามตกแตงบรเวณสถานทตางๆ มขนครงแรกเมอใด

และนยมใชในวาระใด

(๖) ก�าเนดและความส�าคญของธงไตรรงค

๑. กอนสมยรชกาลท ๖ แหงกรงรตนโกสนทร สญลกษณความเปนรฐชาตไทย

คออะไร และเพราะเหตใด

๒. ธงราชการเกดขนเมอใด ใชในกจการใดและมรปลกษณแบบใด

๓. ธงทหารเรอในสมยรชกาลท ๖ เปนอยางไร จงอธบายความเปนมา

๔. เพราะเหตใดรชกาลท ๖ แหงกรงรตนโกสนทรจงปรบปรงธงชาตสยามใหเปน

ธงแถบสแทนธงชางเผอก

๕. รชกาลท ๖ ทรงพระราชทานความหมายของสในธงไตรรงคไวอยางไร จงอธบาย

๖. ภายหลงการเปลยนแปลงการปกครอง รฐบาลไดใหความส�าคญกบธงไตรรงคทาง

ดานใดบาง จงอธบายกจกรรมทรฐบาลสงเสรมและสนบสนนการใชธงชาตและการเคารพธงชาตไทย

(๗) บทสงทาย

๑. นกเรยนเหนดวยหรอไมในค�ากลาวทวา “พระมหากษตรยทรงเปนผน�าประเทศไทย

สความเจรญรงเรองในทกดาน” โปรดแสดงความคดเหนและยกตวอยางประกอบ

5802005L01h.indd 128 7/21/15 9:30 AM

129

๒. เหตใดคนไทยจงควรยนตรงเคารพธงชาต และร�าลกถงความเปนเอกราชท

บรรพบรษไทยไดปกปองรกษาไว จงแสดงความคดเหนอยางเสร

๓. บทบาทของธงชาตไทยในฐานะเปนสญลกษณของความเปนเอกราชของชาตไทย

เปนอยางไร จงอธบายพรอมยกเหตการณส�าคญในประวตศาสตรมาสนบสนนแนวคดดงกลาว

กจกรรมท ๓

ครมอบหมายใหนกเรยนทกคนอานหนงสอเลมนในเวลาทก�าหนดแลวจดกจกรรมประกวด

การเขยนความเรยง เรอง ธงชาตไทยสญลกษณความเปนไทย โดยครก�าหนดเกณฑการใหคะแนน

ใหชดเจน และน�าผลงานยอดเยยมเผยแพรและมอบรางวลเพอเปนก�าลงใจใหนกเรยน

การประเมนผลการจดกจกรรม ๑. ประเมนจากผลงานของนกเรยนทไดท�ากจกรรมหลงการอานในประเดนตางๆ ดงน

๑.๑ ตรงตามเวลาทก�าหนด

๑.๒ ประเดนน�าเสนอครบถวน และถกตอง

๑.๓ แสดงความคดเหนในเชงสรางสรรค และสะทอนจตส�านกและภมใจในธงชาตไทย

๒. สงเกตพฤตกรรมในการท�าความเคารพธงชาตไทย และสญลกษณความเปนไทยอนๆ

ไดอยางถกตองเหมาะสม

วกฤตการณ ร.ศ. ๑๑๒ ปอมพระจลจอมเกลากบการรกษาเอกราชของชาต

วฒชย มลศลป. วกฤตการณ ร.ศ. ๑๑๒ ปอมพระจลจอมเกลากบการรกษาเอกราชของชาต.

กรงเทพฯ: ตนฉบบ, ๒๕๕๗. ๒๐๘ หนา.

5802005L01h.indd 129 7/21/15 9:30 AM

130

ความเดนดมคณคาของหนงสอ วกฤตการณ ร.ศ. ๑๑๒ หรอกรณพพาทไทย – ฝรงเศส ร.ศ. ๑๑๒ ถอเปนเหตการณคบขน

ของสยามประเทศอยางแทจรง เหตการณดงกลาวถงจะเกดขนมานานแลว แตเปนเรองส�าคญท

เยาวชนคนไทยรนหลงตองเรยนรเพราะเกยวกบเอกราชของประเทศชาต ซงเกดในรชสมยพระบาท

สมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระองคทรงพยายามทกวถทางเพอใหพนจากการเขาครอบง�าและ

บบบงคบจากมหาจกรวรรดนยมคอประเทศฝรงเศส และเพอรกษาเอกราชของชาตไว ดงพระราช

หตถเลขาถงเสนาบด ในวนท ๑๐ เมษายน พ.ศ. ๒๔๓๖ วา “ฉนรตวชดอยวาถาความเปนเอกราชของ

กรงสยามสนสดไปเมอใด ชวตฉนกคงจะสนสดตามไปเมอนน” ดวยปณธานดงกลาวพระองคทรง

ด�าเนนการหลายประการ เพอรกษาเอกราชของชาตไวไมเพยงแตการทต ซงมกเปนค�าอธบายแตเดมมา

แตทรงด�าเนนการปองกนดานก�าลงทหารดวยประเดนหลงนเปนเรองส�าคญยง ททรงด�าเนนการ

ดวยการสรางปอมสมยใหมทพระราชทานนามวา “ปอมพระจลจอมเกลา” ปอมนตดตงปนใหญแบบใหม

ทมอานภาพในการท�างานอยางมประสทธภาพ โดยการด�าเนนการทงหมดไดมาจากพระราชทรพย

สวนพระองคทงสน ยงกวานนพระองคทรงทดลองยงปนดวยพระองคเองดวย

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. ไดรเรองราวและเหตการณในประวตศาสตรเกยวกบกรณ ร.ศ. ๑๑๒

๒. ไดตระหนกถงความรกชาตของคนไทย ทไดปกปองเอกราชและอธปไตยอยางกลาหาญ

และมประสทธภาพสามารถรกษาประเทศไวได ไมตกเปนเมองขนของจกรวรรดนยม

เนอหาโดยสรป เมอพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ทรงสรางกรงรตนโกสนทรเปน

ราชธานใหม ไดสรางปอมตางๆ รอบพระราชวง และไดด�าเนนการตอมารชกาลท ๒ – ๔ และ

รชกาลท ๕ ทงนเพอปองกนพระนครจากขาศกทมาทงทางบกและทางทะเล ขาศกทเขารกรานไทย

ในสมยแรกๆ ไดแกพมาและเวยดนามเปนสวนใหญ หลงจากนนกมพวกจกรวรรดนยมไดแกองกฤษ

และฝรงเศสไดเขามาคกคามประเทศไทย จนพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ทรงมพระราช

ด�ารสกบเจาพระยาศรสรยวงศ (ชวง บนนาค) กอนการเสดจสวรรคตวา “การศกสงครามขางญวน

ขางพมากเหนจะไมมแลว จะมอยกแตขางพวกฝรง ใหระวงใหดอยาใหเสยทแกเขาได”

ดงนน ตลอดรชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวซงทรงเตรยมปองกนพวกฝรง

โดยตลอด จนกระทงพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เสดจขนครองราชสมบต การคกคาม

ของจกรวรรดนยมในเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดรนแรงมากขน พระองคทรงปฏรปบานเมองเพมขน

5802005L01h.indd 130 7/21/15 9:30 AM

131

จากทเคยทรงด�าเนนการมาแลวตงแตกอนครองราชสมบต เพอใหจกรวรรดนยมเหนวาประเทศไทย

หรอสยามกมความเจรญทนสมยเหมอนยโรป ถงกระนนกยงทรงหวนพระราชหฤทยวาจะถกคมคามจาก

ศตรอยด โดยเฉพาะศตรทมาทางเรอจงทรงสรางปอมพระจลจอมเกลาขน พรอมตดตงปนใหญสมยใหม

ในเดอนกรกฎาคม ร.ศ. ๑๑๒ (พ.ศ.๒๔๓๖) นนเองฝรงเศสปจจามตรไดฉวยโอกาสตฝาปอม

พระจลจอมเกลาในขณะทการปองกนยงไมพรอม และยงไมมความช�านาญในการใชอาวธทเพงตดตง

เสรจใหมๆ ในทสดเรอรบของฝายปจจามตรกสามารถผานเขาไปถงกรงเทพฯ

การทปอมพระจลจอมเกลา และปอมผเสอสมทรไมสามารถตานทานการตฝาของเรอรบ

ปจจามตร ท�าใหฝายไทยตองเผชญกบการประกาศปดปากอาว การยนค�าขาด เพอเรยกรอง

ผลประโยชนจากไทย รวมทงยดเมองจนทบรและตราดในเวลาตอมา วถทางเลอกคอการด�าเนนการ

ทางทต ซงท�าใหไทยเสยดนแดนทเปนประเทศราชเสยเงนคาปฏกรรมสงคราม และยงมผลตอเนองมา

จนท�าใหมการเสยดนแดนทอยภายใตการปกครองไปหลายครง

แนวคดหลก ๑. แสดงใหเหนถงพระอจฉรยภาพของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ในการ

ปกปองเอกราชและอธปไตยของประเทศ

๒. ไดรประวตศาสตรส�าคญในยคจกรวรรดนยมทเขามาคกคามและลาเมองขนในเอเชย

ตะวนออก

๓. ไดตระหนกในความรกชาตของคนไทยทตอสกบปจจามตรโดยไมหวนกลวแมจะดอย

กวาทกดาน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ๑. ใหเขยนรายงานเรอง ร.ศ. ๑๑๒ พอสงเขป

๒. ใหรายงานความรความเขาใจ และความคดเหนในหองเรยน

การประเมนผลการจดกจกรรม พจารณาจากขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ทใหนกเรยนรายงานโดยการเขยน และโดยวาจา

วานกเรยนมความร ความเขาใจอยางถกตองและสมบรณหรอไมเพยงใด

5802005L01h.indd 131 7/21/15 9:30 AM

132

ศก ๙ ทพ ธ�ารงรฐ พพฒนสยาม

วงเดอน นาราสจจ และคณะ. ศก ๙ ทพ ธ�ารงรฐ พพฒนสยาม. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง แอนด

พบลชชง, ๒๕๕๕. ๔๐๙ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ บรรพบรษของไทยแตโบราณ ปกบานปองเมองคมเหยา

เสยเลอดเสยเนอมใชเบา หนาทเรารกษาสบไป

ลกหลานเหลนโหลนภายหนา จะไดมพสธาอาศย

อนาคตจะไดมประเทศไทย มยอมใหผใดมาท�าลาย...

ขอความสวนหนงของเพลง “เราส” ทนายสมภพ จนทรประภา ไดประพนธจากพระราชด�ารส

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช โดยพระองคไดพระราชนพนธท�านองเพลงดงกลาว

เพลงเราส นบเปนหนงในเพลงปลกใจทมวตถประสงคส�าคญเพอใหคนไทยตระหนกถงวรกรรมของ

บรรพบรษทเสยสละชวตปกปองดนแดนไทยสบมา และบทบาทหนาทของชาวไทยทจะ “ปกบาน

ปองเมอง” สบตอไป แตเนองจากเหตการณสงครามทแสดงวรกรรมการปกปองบานเมองดงกลาว

เปนเรองทเกดขนนานแลวในอดต ทงในปจจบนในยคความเจรญทางเทคโนโลยและสอสารสนเทศ

เยาวชนไทยมกใหความสนใจเรองททนสมยหรอวทยาการความกาวหนาทมาสอนาคตมากกวาการ

ยอนพนจถงเหตการณส�าคญในอดต ท�าใหละเลยความส�าคญของการเสยสละเพอสวนรวมมากกวา

ประโยชนสวนตน ดงนนการเรยนรและเขาใจเหตการณส�าคญในประวตศาสตรไทยตงแตปลายสมย

อยธยาจนถงตนรตนโกสนทรทกองทพพมาบกรกเขามาโจมตไทยอยางตอเนอง ซงบรรพบรษไทย

ไดรวมมอกนตอสโดยใชยทธวธตางๆ และเตมก�าลงจงสามารถปกปองชาตไทยไวได อาจจะชวย

ใหเยาวชนไทยตระหนกในความส�าคญถงบทบาทหนาทของตนทควรมตอชาตบานเมอง เฉกเชน

บรรพบรษในอดต

5802005L01h.indd 132 7/21/15 9:30 AM

133

หนงสอเรอง ศกเกาทพ ธ�ารงรฐ พพฒนสยาม ไดประมวลเหตการณส�าคญในประวตศาสตร

ทมความส�าคญยงตอการด�ารงอยของกรงรตนโกสนทรและประเทศไทยในปจจบน เพราะพมา

ยกทพใหญแบงออกเปน ๙ ทพ เขาโจมตประเทศไทย แตพมามไดประสบชยชนะเพราะคนไทย

ทกหมเหลาตางมความรกและหวงแหนแผนดน ไดรวมมอกนปกปองอธปไตยของชาตไวได หนงสอเลมน

เขยนโดยคณะอาจารยประวตศาสตรทไดสบคนขอเทจจรงจากเอกสารทางประวตศาสตรจ�านวนมาก

ทงของไทย พมา และตะวนตก และน�ามาเรยบเรยงใหอานงาย สรางความเขาใจเรองราวและขอเทจจรง

เกยวกบความเปนมาของไทยตงแตปลายสมยอยธยาจนถงตนรตนโกสนทร มการน�าภาพเกาในอดต

จตรกรรมฝาผนง แผนทโบราณ ภาพปจจบน บทรอยกรอง และขอความในเอกสารทางประวตศาสตร

มาชวยสนบสนนเรองราวท�าใหเนอหาในหนงสอดงกลาวมความนาสนใจยงขน ทส�าคญเนอหาในหนงสอ

ไดสะทอนถงพระมหากรณาธคณของพระมหากษตรยไทยทไดทรงปกปองบานเมอง และท�านบ�ารง

บานเมองจนรงเรองถงวนนไดอยางชดเจน เสรมสรางทศนคตทถกตองเกยวกบสถาบนพระมหากษตรย

ท�าใหผอานเกดความภมใจในบรรพบรษของไทย รก และธ�ารงความเปนไทยสบตอไป

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. เสรมสรางความรความเขาใจเหตการณในประวตศาสตรไทยตงแตปลายสมยอยธยา

ทท�าใหเสยกรงศรอยธยาครงท ๒ การกอบกเอกราชของสมเดจพระเจาตากสนมหาราช สาเหต

สงครามระหวางไทยกบพมาตงแตสมยอยธยาจนถงสงครามเกาทพ และการสรางความมนคงทงดาน

การเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมในสมยรตนโกสนทรตอนตน

๒. ตระหนกและเหนความส�าคญของสถาบนพระมหากษตรยไทย และบรรพบรษไทยทม

ความรกและหวงแหนแผนดน รวมทงความสมครสมานสามคคในการปกปองเอกราชและสรางสรรค

ความเจรญรงเรองใหประเทศชาตสบมาถงปจจบน

๓. ภมใจในความเปนไทยสะทอนในภมปญญาและศลปวฒนธรรมสมยรตนโกสนทรตอนตน

และเหนแนวทางในการปฏบตตนเพอสวนรวมและประเทศชาต

เนอหาโดยสรป หนงสอเรอง “ศกเกาทพ ธ�ารงรฐ พพฒนสยาม” แบงเนอหาออกเปน ๓ สวน มสาระส�าคญดงน

ภาคแรก อยธยายงฟา ลอยสวรรค ลงฤา กลาวถง ความเจรญรงเรองของกรงศรอยธยา

สาเหตทน�าไปสการเสยกรงศรอยธยาใน พ.ศ.๒๓๑๐ และศกระหวางไทยกบพมาทมอยางตอเนอง

หลายครง วรกรรมชาวบานบางระจน เหตการณภายหลงการเสยกรงศรอยธยา การกอบกเอกราช

ของสมเดจพระเจาตากสนมหาราช การฟนฟแผนดนสมยธนบร จนถงการสถาปนากรงรตนโกสนทร

เปนราชธานแหงใหมใน พ.ศ. ๒๓๒๕

5802005L01h.indd 133 7/21/15 9:30 AM

134

ภาคทสอง ธ�ารงขอบขณฑสมา กลาวถง ความสมพนธระหวางไทยกบพมาตงแตสมยอยธยา

สาเหตทท�าใหเกดสงครามระหวางไทยกบพมาตงแตสงครามครงท ๑ คอ ศกเชยงกราน ผลของ

สงครามจนถงสมยรตนโกสนทรตอนตนมการท�าศกเกาทพซงเปนสงครามใหญทสดและส�าคญทสด

ในสมยรตนโกสนทร ซงพมายกทพไพรพลจ�านวนมหาศาลมาตไทยหลายทศทางตงแตเหนอจดใต

ยทธวธการท�าสงครามของไทย สงครามครงตอมาภายหลงศกเกาทพจนถงสมยรชกาลท ๓ ไทยท�าศก

เชยงตงซงเปนสงครามครงสดทายในสมยรตนโกสนทร

ภาคทสาม จ�าหลกบวรรตน พพฒนสยาม กลาวถง การจดระเบยบการปกครองและ

การบรหารราชการแผนดนในสมยรตนโกสนทรตอนตน รชกาลท ๑ - ๓ การท�านบ�ารงเศรษฐกจ

สงคมและวฒนธรรม สงผลใหราชอาณาเขตขยายตวอยางกวางขวาง การคาภายในและภายนอก

เจรญรงเรอง มการจดระเบยบชมชนตางชาตและกลมชาตพนธตางๆ และความเจรญรงเรองทางดาน

ศลปวฒนธรรมทสบทอดตอมาจนถงปจจบนน

แนวคดหลก ๑. เนองจากเนอหาเลมนเปนเรองเกยวกบการท�าสงครามระหวางไทยกบพมา ซงเปนเรอง

ความขดแยงของไทยกบเพอนบานในอดต สวนปจจบนเปนเรองของการสรางความปรองดองระหวาง

รฐในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตในความรวมมอเปนประชาคมอาเซยน ภายใตค�าขวญทวา

“วสยทศนเดยว อตลกษณเดยว ประชาคมเดยว” จงมความจ�าเปนทครตองอธบายเพมเตมให

นกเรยนเขาใจบรบทสภาพแวดลอมและแนวคดเกยวกบ “ความเปนประเทศ” ทางอ�านาจทางการเมอง

การปกครอง และเศรษฐกจทแตกตางกน กลาวถงในสมยโบราณ อาณาจกรจะยงใหญและม

เสถยรภาพทางการเมองอยางมนคงขนอยกบพระปรชาสามารถของพระมหากษตรย การขยาย

ขอบเขตอ�านาจทางการเมองเหนอรฐตางๆ ทอยใกลเคยง สวนอ�านาจทางเศรษฐกจขนอยกบก�าลงคน

หรอแรงงานส�าหรบการบกเบกทดนส�าหรบการเพาะปลก ภาษอากร และการสรางสาธารณสมบต

เชน ขดคลอง สรางวดและวง และทรพยากรซงจะกลายเปนสนคาซงเปนทมาของรายไดของรฐ

ดงนนขอบเขตดนแดนของอาณาจกรหนงๆ จงไมแนนอนขนอยกบความเขมแขงทางการเมองของ

พระมหากษตรย และแตละรฐลวนมความจ�าเปนทจะสรางความมนคงทางการเมอง และใชวธการ

แผขยายอ�านาจดวยการท�าสงคราม การกวาดตอนผคนและทรพยากรหรอดวยสนตวธใหเมองตางๆ

ยนยอมเปนเมองขน หรอเมองประเทศราช สงสวย เครองราชบรรณาการตนไมเงนตนไมทองหรอ

เขารวมในกจกรรมตางๆ ทศนยกลางอ�านาจสงการ เชน มารวมในพระราชพธส�าคญ สงก�าลงทหาร

มาชวยรบ เปนตน ซงรปแบบดงกลาวนเปนทกรฐหรอทกอาณาจกรโบราณ สวนในปจจบน แตละ

ประเทศจะมขอบเขตดนแดนแนนอน ประชากรจะมสญชาตและปกครองภายใตอ�านาจทางกฎหมาย

ทแตละรฐก�าหนดขนและพนธะสญญาระหวางประเทศ

5802005L01h.indd 134 7/21/15 9:30 AM

135

๒. ประวตศาสตรการท�าสงครามระหวางไทยกบพมาไดเรมตนเมอเกดศกเมองเชยงกราน

ใน พ.ศ. ๒๐๘๑ ในสมยอยธยา (รชกาลสมเดจพระไชยราชาธราช) จนถงศกเชยงตงครงท ๓ เมอ

พ.ศ. ๒๓๙๖ ในสมยรตนโกสนทรตอนตน (รชกาลพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว) สงคราม

ทเกดหลายครงในชวงเวลามากกวา ๓๐๐ ป อาณาจกรไทยและพมามพระมหากษตรยปกครอง

หลายพระองค และหลายราชธาน ครควรใหนกเรยนมความรพนฐานเกยวกบประวตศาสตรอยธยา

ธนบร และรตนโกสนทรตอนตน โดยเฉพาะพระนามกษตรยและปทขนครองราชย (ภาคผนวก ก

และ ข) ซงจะชวยใหนกเรยนเชอมโยงความรจากประวตศาสตรทเรยนในชนเรยน กบหนงสออาน

นอกเวลานไดดยงขน

๓. สาเหตการท�าสงครามกบพมาในแตละครง แมจะมชนวนแตกตางกนแตสาเหตหลก

คอ การแผขยายพระบรมเดชานภาพใหเปนทประจกษแกแวนแควนโดยรอบ เพอสรางเสถยรภาพ

ทางการเมองและการควบคมผลประโยชนทางเศรษฐกจทงภายในและภายนอก โดยจะมการอาง

ความชอบธรรมในการท�าสงครามแตละครง นอกจากนแมจะเปนประเทศทเปนคขดแยงกนยาวนาน

กตาม แตผ คนทง ๒ อาณาจกร (รวมทงอาณาจกรลานนาศนยกลางอ�านาจอยทเชยงใหม)

ตางมการตดตอคาขายระหวางกน มการแลกเปลยนทางวฒนธรรม โดยเฉพาะวฒนธรรมทเนองจาก

พระพทธศาสนาเถรวาท ซงเปนความเชอหลกของทงสองอาณาจกร

ขอสงเกต ๑. หนงสอเลมนไดเสนอภาพรวมของเนอหาทงเลม ในบทน�า คอ ปฐมบทศกเกาทพ

ซงจะท�าใหนกเรยนเขาใจบรบทของเนอเรอง ตามล�าดบชวงเวลาไดดยงขน ดงนนครจงควรจด

กจกรรมใหนกเรยนศกษาดวยกนและแลกเปลยนความคดเหนซงจะชวยสรางเสรมพนฐานความร

ทางประวตศาสตรใหกบนกเรยนกอนอานเนอหาในแตละภาค

๒. เนองจากเนอหาในหนงสอมความยาวมาก คอ กวา ๔๐๐ หนา แตการน�าเสนอเนอหา

แยกตามประเดนตางๆ ท�าใหเขาใจงาย ภาพประกอบและการอางองขอมลชนตน รวมทงบทกวได

สรางความนาสนใจ ความชดเจนเพมขน ส�าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๔-๖ ทมความพรอม

สามารถอานไดตอเนองตลอดทงเลมในระยะเวลาทครก�าหนด แตนกเรยนบางกลมครอาจจะมอบหมาย

ใหอานบางสวน (หนงสอแบงออกเปน ๓ ภาค) หรอก�าหนดเวลาใหอานแตละภาคจนครบทกภาค

และท�ากจกรรมหลงการอาน เชน

๒.๑ สรปเรองยอ

๒.๒ แสดงความคดเหนวาประทบใจในเรองใดของหนงสอเลมน

๒.๓ ตอบค�าถามตามทครก�าหนด

๒.๔ ท�าแผนพบประชาสมพนธหนงสอเพอชกชวนเพอนในโรงเรยนใหรวมอานหนงสอดงกลาว

5802005L01h.indd 135 7/21/15 9:30 AM

136

๒.๕ แสดงบทบาทสมมต หรอเลนละคร

๓. ภาพประกอบการอางองจารก พระราชพงศาวดาร บทกว แผนท และแผนผง ทปรากฏ

ในหนงสอเลมน ลวนเปนสอทมคายงตอการศกษาประวตศาสตร ครผสอนควรไดหยบยกมาอธบาย

เพมเตมหรอใหนกเรยนสบคนขอมลและแสดงความคดเหนอนจะชวยใหการเรยนการสอนประวตศาสตร

เพอสรางความภมใจในความเปนชาตไทย สนกสนานและมสสนเพมขน

๔. หลกสตรสงคมศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย มาตรฐาน ส ๔.๓ ก�าหนดใหนกเรยน

วเคราะหประเดนส�าคญในประวตศาสตรไทย เนอหาในหนงสอเลมนจะเปนเครองมอใหนกเรยน

ฝกทกษะการคดวเคราะหเหตการณส�าคญไดเปนอยางด ดงนนครจงควรตงประเดนการวเคราะห

ใหเหมาะสม เชน สาเหตการลมสลายของกรงศรอยธยาเปนเพราะปญหาภายในหรอภายนอก หรอ

น�ามาวเคราะหเปรยบเทยบกบสงคมปจจบนในฐานะ “บทเรยนในอดต” ตามสภาพแวดลอมก

สามารถท�าได

๕. แนวคดของผเขยนหนงสอเลมนบางเรองอาจมความคลาดเคลอนจากบทเรยนทนกเรยน

ไดเรยนในชนเรยน ซงครผสอนอาจน�าไปใชประโยชนในการฝกฝนการวเคราะหจากขอเทจจรงใน

ประวตศาสตรซงท�าใหเกดการตความทแตกตางกนได หรออาจเปนประเดนทนกเรยนยกมาแสดง

ความคดเหน ซงครผสอนจ�าเปนตองเขาใจในรายละเอยดของเนอหาใหลมลกกอนมอบหมายให

นกเรยนอาน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม เนองจากเนอหาในหนงสอศกเกาทพ ธ�ารงรฐ พพฒนสยาม มความยาวมาก สะทอนเรองราว

ในประวตศาสตรไทยสมยอยธยา ธนบร และรตนโกสนทรตอนตน ดงนนครจงควรแบงกจกรรมตาม

เนอหาออกเปน ๓ สวน (ตามการน�าเสนอของหนงสอ) เมอนกเรยนอานในแตละสวนหลงใหท�ากจกรรม

ตามขอเสนอแนะดงน

กจกรรมท ๑ ส�าหรบการศกษาภาคแรก : อยธยายงฟา ลอยสวรรคลงฤา

๑. ตอบค�าถามหรอแสดงความคดเหนในประเดนตางๆ ดงน

๑.๑ หลกฐานทแสดงความเจรญรงเรองของกรงศรอยธยา เปนอยางไรและนกเรยน

เหนดวยหรอไม

๑.๒ ปจจยทท�าใหกรงศรอยธยาเสอมอ�านาจลงจนลมสลายใน พ.ศ. ๒๓๑๐ เปน

อยางไร นกเรยนเหนดวยหรอไม

๑.๓ ขอความทยกมานหมายถงเหตการณในชวงใดของประวตศาสตรไทยและม

เรองราวอยางไร จงอธบายสนๆ พอเขาใจ

5802005L01h.indd 136 7/21/15 9:30 AM

137

กกหนงปราบสได ดงหมาย

เปนเอยวเดยวดจกาย หนงกราว

อาจสรปถาย นอกโนน โนนนา

เอกฉตรตดเรองราว เรองรายมลายขวญ

๑.๔ ปญหาเรอง “ความจงรกภกด” ในปลายสมยธนบรเกดจากสาเหตใด สรปเปน

ประเดนสนๆ และแสดงความคดเหนวานกเรยนเหนดวยหรอไม

๑.๕ ขอความในหนงสอสงคตยวงศทวา “...มพระราชา ๒ พระองคพนอง เปน

พระโพธสตวหนอพทธางกร มบญญาบารมไดส�าสมมาแลวมากมาย” หมายถงใคร และเพราะเหตใด

จงเปรยบเปนพระโพธสตว

๑.๖ ต�าแหนงการเขารบราชการของพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

และสมเดจฯ กรมพระราชวงบวรมหาสรสงหนาท ตงแตเรมตน เปนอยางไรบาง ขอใหแสดงตามล�าดบ

๒. แสดงความคดเหนวานกเรยนประทบใจในเรองใดของเนอหาภาคแรกน

๓. จดท�าเสนเวลาหรอ timeline เหตการณส�าคญตงแตกองทพพมายกทพมาตอาณาจกร

อยธยาอยางตอเนอง จนถงการกเอกราชของพระเจาตากสนมหาราช

กจกรรมท ๒ ส�าหรบการศกษาภาคทสอง : ธ�ารงขอบขณฑสมา

๑. ตอบค�าถามหรอแสดงความคดเหนในประเดนตางๆ ดงน

๑.๑ สาเหตทท�าใหเกดสงครามระหวางไทยกบพมาเปนอยางไร น�าเสนอเปนประเดนสนๆ

พอเขาใจ

๑.๒ ศกครงแรกระหวางไทยกบพมาคอศกใด อยในรชกาลใดและผลของสงครามเปนอยางไร

๑.๓ สภาพภมศาสตรระหวางไทยกบพมาเปนอยางไร ชองทางทผคนและพอคาใชใน

การสญจรอยในบรเวณใดบาง

๑.๔ วฒนธรรมขามพรมแดน หมายถงอะไร จงอธบายเปนประเดนสนๆ พอเขาใจ

๑.๕ สาเหตของสงครามเกาทพคออะไร อธบายเปนประเดนสนๆ

๑.๖ การเตรยมทพเพอตอนรบทพพมาเปนอยางไรจงอธบาย

๑.๗ “ยทธการปากพง” เปนอยางไรจงสรปอธบายสนๆ พอเขาใจ

๑.๘ วรกรรมของชาวถลางเปนอยางไรในสงครามเกาทพ นกเรยนมความเหนอยางไร

ในสถานการณดงกลาว

๒. สรปสงครามระหวางไทยกบพมาในสมยรตนโกสนทร (รชกาลท ๑-๓) ในแตละครง และ

ผลของสงครามเปนอยางไร

๓. แสดงความคดเหนวานกเรยนประทบใจในเรองใดของเนอหาภาคทสองน

5802005L01h.indd 137 7/21/15 9:30 AM

138

กจกรรมท ๓ ส�าหรบการศกษาภาคทสาม : จ�าหลกบวรรตน พพฒนสยาม

๑. ตอบค�าถามหรอแสดงความคดเหนในประเดนตางๆ ดงน

๑.๑ เมอพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชเสดจขนครองราชยไดจด

ระเบยบการปกครองแผนดนอยางไร น�าเสนอเปนประเดนตางๆ ใหชดเจน

๑.๒ เมองประเทศราชในสมยรชกาลท ๑ แหงกรงรตนโกสนทรมรฐใดบางและนกเรยน

มความเหนในเรองการแผขยายอ�านาจของประเทศไทยอยางไร จงอธบาย

๑.๓ ขอความทวา “ธรรมศาสตรขาดวนครง กรงสลาย ตองประมวลกฎหมาย แมนไว”

หมายถงพระราชกรณยกจทางดานใดของรชกาลท ๑ จงอธบายวธการด�าเนนงานดงกลาวดวย

๑.๔ การฟนฟเศรษฐกจในสมยรตนโกสนทรตอนตนเปนอยางไร จงอธบายใหครอบคลม

ทางดานการเกษตร หตถกรรม การคา และภาษอากร

๑.๕ การจดระเบยบชาวตางชาต ในสมยรชกาลท ๑ แหงกรงรตนโกสนทรเปนอยางไร

๑.๖ พระราชกรณยกจทางดานการท�านบ�ารงพระพทธศาสนาของรชกาลท ๑ เปน

อยางไร น�าเสนอเปนประเดนใหชดเจน

๒. สรปพระราชกรณยกจทางดานการสงเสรมศลปวฒนธรรมสมยรตนโกสนทรตอนตน

๓. ใหนกเรยนเขยนแสดงความคดเหนเกยวกบสถาบนพระมหากษตรยไทยทมความส�าคญ

ตอสงคมไทย

สงครามมดวนญปนบกไทย

สรศลย แพงสภา. สงครามมดวนญปนบกไทย. กรงเทพ: สารคด, ๒๕๔๓. ๒๖๐ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ เยาวชนไทยหากไดอานหนงสอเลมนแลวจะไดรเรอง เกยวกบประวตศาสตรสงครามโลก

ครงท ๒ หรอสงครามมหาเอเซยบรพาทเกดขนสรบในหลายประเทศรวมทงประเทศไทยดวย

5802005L01h.indd 138 7/21/15 9:30 AM

139

การทประเทศไทยตองเขาสสงครามโลกครงน ทงๆ ทวางตวเปนกลางมาตงแตตน แตเมอถก

ญปนบบบงคบอยางหนก และเหนวาไมสามารถตอตานญปนทเหนอกวาในดานยทโธปกรณได จงตอง

ยอมรวมกบญปนสรบกบฝายสมพนธมตรไดแกประเทศองกฤษ ฝรงเศสและสหรฐอเมรกา ผลทสด

ประเทศญปนเปนฝายแพ ไทยซงอยขางญปนจงตองเปนผแพสงครามดวย ทงนองกฤษใหไทยลงนาม

ในสญญาทองกฤษท�าขนท�านองวาใหไทยเปนเมองขนขององกฤษ แตโชคดททางสหรฐอเมรกาไดสงให

ระงบการลงนามในสญญาไว ทงนกเพราะการปฏบตการของคนไทยในขบวนการเสรไทยเปนส�าคญ

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. ไดรเรองราวเกยวกบสงครามโลกครงท ๒ โดยเฉพาะไทยไดถกญปนบงคบใหรวมกบ

ญปนรบกบฝายพนธมตรไดแก องกฤษ-ฝรงเศส และอเมรกา ผลไทยแพสงครามตามญปน

๒. ไดรบรและภมใจในความกลาหาญของคนไทยทยอมเสยเลอดเนอสละชวต เพอพทกษ

รกษาชาต

๓. ไดรบรวาคนไทยรนกอนมปญญาความสามารถในการปกปองไมใหไทยตองตกเปนเมองขน

ของประเทศมหาอ�านาจ

เนอหาโดยสรป ญปนตงเปาหมายไววาจะตองขยายอทธพลมาครอบครองดนแดนเอเชยอาคเนยใหได

มแผนจะเขาแฝงอาณานคมของมหาอ�านาจในยโรปทมอนโดจนของฝรงเศส (เขมร ญวน ลาว) มลาย

(มาเลเชย) บอรเนยวและซาราวกขององกฤษ ชวาและสมาตราของเนเธอรแลนด กบจะเอาฟลปปนส

ของสหรฐอเมรกาใหหมด ในแผนนนญปนผนวกพมาเขาไวดวย และมแผนจะตพมาแนนอน แตจะ

ยาตราทพบกไปไดสะดวกทสดตองผานประเทศไทย ดงนนญปนจงยนขอเรยกรองรวม ๔ ขอดงน

๑. ญปนขอเดนทพผานประเทศไทยโดยจะยงคงเคารพในอธปไตยของไทยเชนเดม

๒. ญปนขอใหประเทศไทยท�าสญญาเปนพนธมตรรวมรบกบญปน

๓. ญปนขอใหประเทศไทยเขารวมเปนภาคกลมประเทศอกษะ เยอรมน อตาล ญปน

๔. ประเทศไทยจะพจารณาไมตกลงอะไรเลยกได ขอเสนอ ๔ ขอของญปน รฐบาล

ประกาศยอมใหญปนเดนทพผานประเทศไทย จากนนวนท ๘ ธนวาคม พ.ศ. ๒๔๘๔ กองทพญปนเขา

ยดอ�าเภออรญประเทศ ยดบางป สมทรปราการ ไปสรบกบชาวไทยทเมองประจวบครขนธ ชมพร

นครศรธรรมราช สราษฎรธาน สงขลา และปตตาน ในทสดไทยกบญปนไดท�าสญญาเปนพนธมตรรวมรบ

หลงจากนนประเทศไทยประกาศสงครามกบองกฤษ สหรฐอเมรกา เปนอนวาประเทศไทยเขาสสงคราม

เตมตว หลงจากนนประมาณ ๓ ป คอวนท ๑๕ สงหาคม พ.ศ. ๒๔๘๘ เปนวนสนตภาพ กองทพญปน

ยอมแพแกฝายสมพนธมตรโดยปราศจากเงอนไข เปนผลใหญปนสนอ�านาจในประเทศไทยไปดวย

5802005L01h.indd 139 7/21/15 9:30 AM

140

ในการทไทยรวมกบญปนรบกบสมพนธมตรทเรยกวา สงครามมหาเอเชยบรพา ปรากฏวา

ไทยเสยก�าลงพลทเปนทหาร ต�ารวจ ขาราชการพลเรอนรวม ๕,๙๕๗ คน ทงนไมรวมราษฎรสามญ

วามจ�านวนกพนคน เมอสงครามยตลงคนไทยจงยนดปรดเปรมกนทวหนา

แนวคดหลก ๑. กลยทธการแกไขสถานการณไมใหไทยเสยเอกราชในกรณน ทไทยถกบบบงคบจาก

ญปนและองกฤษในสงครามโลกครงท ๒

๒. แสดงถงความรกชาตอยางแทจรงของคนไทยทยอมเสยสละแมชวต

๓. แสดงใหเหนวาไทยตองเขารวมสงครามโลกครงท ๒ เพราะญปนบบบงคบ แสดงวา

ญปนเปนประเทศมหาอ�านาจและมแสนยานภาพมากในเอเชยในยคสมยนน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ใหนกเรยนทกคนอานหนงสอน แลวแบงกลมแยกกนอภปราย ในบทตางๆ ดงตอไปน

๑. เนอหาและวตถประสงคในการน�าเสนอของหนงสอสงครามมดวนญปนบกไทย

๒. การทญปนตงเปาหมายขยายอทธพลมาครอบครองดนแดนเอเชยอาคเนยใหได ญปน

มแผนอะไร และท�าไมตองบกผานประเทศไทยดวย

๓. ขอใหนกเรยนอภปรายถงการทคนไทยสรบกบกองทพญปนทกแหงทกครง

๔. สรปสงครามญปนบกไทย พรอมทงผลไดผลเสยโดยสงเขป

การประเมนผลการจดกจกรรม ๑. พจารณาวานกเรยนแตละกลมอภปรายไดอยางถกตองและมความรความเขาใจมากนอย

เพยงใด

๒. ถามความคดเหนสวนตวเกยวกบกรณญปนบกไทย และเหตการณตางๆ ในสงคราม

มหาเอเชยบรพา

5802005L01h.indd 140 7/21/15 9:30 AM

141

5802005L01h.indd 141 7/21/15 9:30 AM

142

๑๐๐ เรองเมองใต

ประพนธ เรองณรงค. ๑๐๐ เรองเมองใต. กรงเทพฯ: อมรนทร. ๒๕๕๓. ๔๒๑ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ ประเทศไทยปจจบนอยในยคสงคมเทคโนโลยทสามารถผลตวสดอปกรณ เครองอปโภค

บรโภค ทงทมขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญจ�านวนมากขนมาสนองความตองการของชนใน

สงคมอยเสมอ รวมทงตก อาคารบานเรอน สวนสาธารณะ โดยเฉพาะแหลงทองเทยวทจ�าลองเจดย

น�าตก ภเขา โบราณสถาน ประเพณ วฒนธรรม และวถชวตของสงคมตางๆ แมสงเหลานไดกอใหเกด

ความพงพอใจ ความเพลดเพลน ความตนเตน ความอศจรรยใจ แกผเขาชมทไดพบเหนและทราบ

ประวตความเปนมาของสงตางๆ จากผบรรยาย หรอจากการอานปายก�ากบ แตหาเทยบไดกบ

ความภมใจทเกดจากจตส�านกรกหวงแหนวฒนธรรม ประเพณ และสงทมอยโดยธรรมชาตของชน

ในสงคมผเปนเจาของทองถนนนไม

“๑๐๐ เรองเมองใต” เปนหนงสอสารคดทน�าเสนอคตชนวทยา สงคมวทยา ภาษา ศาสนา

ประเพณวฒนธรรม วรรณกรรม และประวตศาสตรทองถนภาคใต ทงทเปนเรองของชาวไทยพทธ

ชาวไทยมสลม และชาวไทยเชอสายจนไวอยางหลากหลาย บางสงเปนเรองในอดตทหาผรไดยากยง

ในปจจบน ผเขยนไดคนควาหาประวตรายละเอยดมาเสนอ พรอมทงยกตวอยางประกอบใหเหนภาพ

อยางชดเจน เพอใหคนตางถน ตางภาคไดเขาใจพฤตกรรมและสงคมของชาวใต “๑๐๐ เรองเมองใต”

จงเปนหนงสอดททกคนควรอาน เพอปรบความเขาใจใหเขากบสงคมทตางวฒนธรรมกน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน “๑๐๐ เรองเมองใต” เปนหนงสอสารคดทรวบรวมประวต และเกรดความรทางประวตศาสตร

โบราณคด ภาษา ศาสนา วฒนธรรม ประเพณ และคตชนวทยาของสงคมชนชาวภาคใต ทงทเปน

ของชาวไทยพทธ ชาวไทยมสลม และชาวไทยเชอสายจน เปนประวตสารคดทเยาวชนคนปจจบน

ไมเคยทราบ ผเขยนไดรวบรวมน�ามาบนทกไวในแหลงเดยวกน ประดจดงมาลสสวยนานาพรรณ

5802005L01h.indd 142 7/21/15 9:30 AM

143

ทผเขยนคดสรรมารอยเปนมาลยเพอใหเปนทประทบใจของผพบเหนทงหลาย จงเปนหนงสอทให

ประโยชนในดานตางๆ ดงน

๑. ใหเขาใจสงคมทตางประเพณและวฒนธรรมดขน

๒. ใหเขาใจพฤตกรรมของชนในสงคมทแตกตางกน

๓. ใหรจกปรบพฤตกรรมของตนเขากบสงคมทแตกตาง

๔. ใหเขาใจปญหาของสงคมทแตกตางกนมากขน

๕. ใหทราบประวตโบราณสถาน วฒนธรรม ประเพณ ฯลฯ ของชนในสงคมทตางกน

๖. ชวยใหเกดความภมใจในมรดกทางวฒนธรรมของทองถน

๗. เปนเอกสารบนทกประวตโบราณสถานและวฒนธรรมทองถน ฯลฯ ใหคงอยตลอดไป

เนอหาโดยสรป “๑๐๐ เรองเมองใต” เปนหนงสอสารคดทใหความรเกยวกบคตชนวทยา สงคมวทยา ภาษา

วฒนธรรม ประเพณ วรรณกรรม และประวตบคคลส�าคญของชนในทองถนภาคใต ทงทเปนของ

ชาวไทยพทธ ชาวไทยมสลม และชาวไทยเชอสายจน ยกตวอยางเฉพาะสารคดทเกยวกบภาษา เชน

สารคดเกยวกบภาษาของชาวไทยพทธ เรอง “ส�านวนชาวใต” เปนส�านวนเปรยบเทยบของ

ชาวใตซงเกดจากประสบการณทเคยพบเคยเหนในอดต แลวน�ามาใชอยางมศลปะ และใหความหมาย

ชดเจน ทงสะทอนถงความเชอ คานยม และความคดในแงมมตางๆ ไดอยางนาสนใจยง เชน ส�านวนวา

“พเหมอนหมลด” หมายถง อวนเหมอนหมตอน

สารคดเกยวกบภาษาของชาวไทยมสลม เรอง “ค�ามลายในภาษาถนใต” เปนสารคดอธบาย

เกยวกบการยมค�าภาษามลายมาใชในภาษาถนใต ดวยวธการกลายเสยงใหสงขน เพอใหสะดวกตอ

การออกเสยงของชาวใตทใชเสยงวรรณยกต เชน

ภาษามลายวา มซง ภาษาถนใตออกเสยงเปน มสง หมายถงอเหนทเปนสตวชนดหนง

ภาษามลายวา ตมา ภาษาถนใตออกเสยงวา ตหมา หรอ หมา หมายถงภาชนะทใชตกน�า

จากบอ

ภาษามลายวา ลาตา ภาษาถนใตออกเสยงวา ลาตา หมายถงบาจ

สารคดเกยวกบภาษาของชาวไทยเชอสายจนในภาคใต เรอง “ค�าจนในภาษาถนใต” เปน

สารคดทกลาวถงประวตการอพยพของชาวจนเขามาสประเทศไทยตงแตสมยอยธยา และรตนโกสนทร

มาประกอบอาชพรบจาง จนสามารถเปนเจาของธรกจ แตงงานกบชาวไทยมลกหลานเปนลกครง

ไทยจน ท�าใหคนไทยรบภาษาจนเขามาใชดวยการกลายเสยงไปบาง เชน

ภาษาจนวา ซาลาเปา ภาษาถนใตออกเสยงวา หนมเปา

ภาษาจนวา บะจาง ภาษาไทยถนใตออกเสยงวา หนมจาง

5802005L01h.indd 143 7/21/15 9:30 AM

144

แนวคดหลก สงคมไทยอยในยคทก�าลงพฒนาทงทางดานการศกษา เศรษฐกจ และการเมอง ซงก�าลง

ขยายจากเมองไปสชนบทอยางรวดเรว การพฒนาเปนสงดทท�าใหทองถนเจรญกาวหนาทงการศกษา

และเศรษฐกจ แตการพฒนากมพษทสามารถท�าลายสภาพแวดลอมในทองถนใหเปลยนไป เชน ปา

โบราณสถาน ชอบานนามเมอง และวฒนธรรมประเพณ เปนตน จนท�าใหเยาวชนคนรนหลงสวนมาก

ทไมเคยเหนสภาพแวดลอมอนมคาตอวถชวตของชนสงคมทองถนในอดต ขาดมโนส�านกความรสก

รกทองถนของตนเอง หนงสอ “๑๐๐ เรองเมองใต” ไดรวบรวมสารคดสารพดของชาวใต ทงทยงมอย

ในปจจบน ทก�าลงเสอมสญไป และทเสอมสญไปแลว ดวยแนวคดหลกวา

๑. เพอบนทกประวตและสารคดตางๆ ทมอยในถนใตใหเยาวชนรนหลงรบทราบและไดศกษา

๒. เพอเผยแพรสงดๆ ทมอยในถนใตใหชนในสงคมถนอนๆ ไดรบทราบ

๓. เพอรวบรวมสารคดในถนใตทกระจายทวไปไวเปนกลมเดยวกนเพอสะดวกแกการคนควา

๔. เพอความเขาใจสงคมทมประเพณและวฒนธรรมตางกน

๕. เพอความเขาใจพฤตกรรมของชนในสงคมทแตกตางกน

๖. เพอความเขาใจปญหาของสงคมทแตกตางกนมากขน

๗. เพอใหเกดความภมใจในมรดกทางวฒนธรรมของทองถน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม “๑๐๐ เรองเมองใต” เปนหนงสอรวบรวมสารคดสารพดของชาวใต ไมไดแยกเปนกลมของ

ชาวไทยพทธ กลมชาวไทยมสลม และกลมของชาวไทยเชอสายจน เพราะถอวาทกกลมเปนชาวไทย

ภาคใตเหมอนกน บทความสารคดสารพดดงกลาวจงเรยงล�าดบคละกนไป ผประสงคจะอานสารคด

ของกลมชนใด กตองใชเวลาในการคนหา

กจกรรม “ท�ารายงานกลม”

ครแบงนกเรยนออกเปนกลมๆ ละ ๕ คน แลวมอบหมายใหแตละกลมชวยกนคนควา

รวบรวมประวต และผลงานของบคคลส�าคญในทองถนภาคใต ใหท�าเปนรายงานกลมน�าเสนอคร

ภายใน ๑ เดอน เชน ประวต

๑. พระภกษ

๒. นกปกครอง

๓. ศลปน

๔. นกกฬา

๕. นกการเมอง

๖. กว หรอ นกประพนธ

5802005L01h.indd 144 7/21/15 9:30 AM

145

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนไดรจกคนควาหาขอมลจากแหลงตางๆ

๒. เพอใหเกดความสามคคในกลม

๓. เพอใหรจกวธเขยนและน�าเสนอรายงาน

๔. เพอใหรจกรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย

ตวชวด

๑. ความสมบรณของขอมลทนกเรยนหามาได

๒. การใชภาษาในการเขยนรายงาน

๓. วธน�าเสนอ

๔. ความสามคค

๕. ความรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย

การประเมนผล

๑. ตรวจความถกตองของขอมลทนกเรยนคนความา

๒. ตรวจส�านวน วธเขยน และการใชภาษา

๓. สงเกตวธน�าเสนอ

๔. สงเกตความสามคค

๕. สงเกตความรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย

การศกษาสารตถะขอมลวตถของจรงประเภทเครองประดบ

ซลมา วงศศภรานนต. การศกษาสารตถะขอมลของจรงประเภทเครองประดบ. สงขลา: สถาบน

ทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ, ๒๕๕๕. ๘๘ หนา.

5802005L01h.indd 145 7/21/15 9:30 AM

146

ความเดนดมคณคาของหนงสอ ผเขยนไดศกษาขอมลวตถของจรงประเภทเครองประดบในประเทศ ตงแตอดตถงปจจบน

และเนนเรองขอมลและหลกฐานเกยวกบการใชเครองประดบในภาคใตและวฒนธรรมการใช

เครองประดบในภาคใต รายละเอยดในหนงสอทกเรองมภาพประกอบและค�าอธบายชดเจน

มการอางองและบรรณานกรมทายเลม เปนหนงสอทมคณคาดานวฒนธรรมเครองประดบใน

ประเทศไทยและของภาคใต หนงสอมความดเดนสะทอนภาพของมรดกทางวฒนธรรมของ

เครองประดบของไทยตงแตสมยโบราณมาถงปจจบน เหมาะทนกเรยนควรอาน เพราะเครองประดบ

เปนเรองใกลชดกบการด�าเนนชวตประจ�าวนของทกคน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. นกเรยนจะไดรบความร เกยวกบเครองประดบในประเทศไทย ตงแตอดตถงปจจบน

๒. ไดเรยนรและเขาใจวฒนธรรมการใชเครองประดบของภาคใต

๓. เปนความรพนฐานทสามารถน�าไปตอยอดความรตอไป

เนอหาโดยสรป หนงสอ “การศกษาสารตถะขอมลวตถของจรงประเภทเครองประดบ” ใหรายละเอยดเกยวกบ

๑. ความรทวไปเกยวกบเครองประดบ ใหความรเกยวกบสมยของวฒนธรรมการท�า

เครองประดบ ๑๑ แบบ อยปตโบราณและสมยตตนคาเมน อนเดยโบราณ อทราสคาน กรกและ

โรมน ธเบต สไตลบารอค สไตลเรอเนอซองต สไตลวคตอเรยน สไตสอารตนโว สไตลอารต เดคโค

และไมกางเขน

๒. การใชเครองประดบในประเทศไทยสมยสโขทยและอยธยา ความนยมในการใชทองค�า

เพองานประณตศลป ครงกรงศรอยธยาปรากฏตงแตในราชส�านกจนถงสามญชน ในกลมของสามญชน

ยงสามารถใชทองและเงนเปนเครองประดบดวย โดยมยานปาทองเปนแหลงขายทองค�ารปพรรณ

๓. ขอมลและหลกฐานเกยวกบการใชเครองประดบในภาคใตของประเทศไทย ไดมการ

ส�ารวจขดคนทางโบราณคดตามแหลงชมชนโบราณหลายแหงในหลายจงหวดของภาคใต พบวตถทใช

เปนหลกฐานทางโบราณคด และวนจฉยวานาจะเปนเครองประดบเชน ลกปดทรอยเปนเสนหอยคอ

จหอยคอ แหวน หวแหวน ก�าไล ตมห แบบตางๆ

๔. พฒนาการของเครองประดบจากอดตถงปจจบนรองรอยและหลกฐานของการน�า

โลหะตางๆ รวมทองค�ามาเปนเครองมอเครองใชและตอมาเครองประดบรางกายมมานานแลวตงแต

มนษยไดพฒนาชวตความเปนอยสสงคมการเกษตร ยคประวตศาสตร วฒนธรรมการแตงกายรวมทง

5802005L01h.indd 146 7/21/15 9:30 AM

147

การใชเครองประดบตามแบบปกต เปนเครองถนมพมพาภรณทแสดงถงฐานนดรศกด การแตงกาย

ของไทยแบงตามยคสมย ๗ สมย คอ สมยทวารวด ศรวชย ลพบร เชยงแสน สโขทย อยธยา และ

รตนโกสนทร

๕. เครองประดบทจดเกบและจดแสดงในพพธภณฑคตชนวทยา สถาบนทกษณคดศกษา

เครองประดบทจดเกบและจดแสดงในพพธภณฑคตชนวทยาม ๕ ประเภทดงน

๕.๑ เครองประดบประเภทหนทน�ามาประดษฐเปนก�าไลขอมอและลกปดแบบตางๆ

รอยเปนสายสรอยจหอยคอ หวแหวน ตมห

๕.๒ เครองประดบประเภทแกวทน�ามาประดษฐเปนก�าไลขอมอและลกปดแบบตางๆ

น�ามารอยเปนสายสรอย จหอยคอ และหวแหวน

๕.๓ เครองประดบประเภทโลหะและโลหช หรอโลหะผสมน�ามาประดษฐเปนปนปกผม

ก�าไลขอมอ ก�าไลขอเทา แหวน ฯลฯ

๕.๔ เครองประดบประเภทประดษฐดวยวสดทไดจากสตว เชน กระดก เขยว งา

วสดเหลานประกอบเปน หวแหวน จหอยคอ ก�าไลขอมอ ฯลฯ

๕.๕ เครองประดบประเภททประดษฐดวยวสดทไดจากพช เชน ไม กะลามะพราว

ประดษฐเปนหว และจบปง

๖. วฒนธรรมการใชเครองประดบในภาคใต เครองประดบทใชมป นเหนง จบป ง

สายลกกระพรวน กอซง

๗. ผลสะทอนจากการศกษาเครองประดบ

๗.๑ สะทอนใหเหนพฒนาการของเครองประดบทเกดขนในสงคมของแตละยค แตละสมย

๗.๒ เครองประดบบางชนดสะทอนใหเหนสถานภาพทางสงคมของผสวมใส

๗.๓ เครองประดบเปนเครองบงบอกฐานะทางเศรษฐกจของผสวมใส

๗.๔ เครองประดบบางชนดสะทอนหรอบงบอกเกยวกบความเชอหรอศาสนาของผสวมใส

๗.๕ เครองประดบบางชนดสะทอนใหเหนภาพการแตงกายของผคนในชาต

๗.๖ สะทอนใหเหนความสมพนธกบชาวตะวนตก

๗.๗ สะทอนใหเหนเทคโนโลยในการผลตเครองประดบแตละประเภท

๘. เครองประดบในปจจบน ปจจบนการผลตเครองประดบในประเทศไทยมการท�าเปน

ระบบอตสาหกรรมเชงพาณชย สรปวาการผลตผผลตมแรงบนดาลใจจากสงทอยรอบตวในธรรมชาต

คอ จากดอกไมในธรรมชาต จากแมลงและสตวตางๆ จากรปทรงเรขาคณต จากคตความเชอ

จากระบบสรยะจกรวาล และจากวรรณกรรมของแตละวฒนธรรม

5802005L01h.indd 147 7/21/15 9:30 AM

148

แนวคดหลก ๑. หนงสอเลมนมาจากโครงการศกษาสารตถะขอมลวตถของจรงประเภทเครองประดบ เปนสวนหนงของโครงการท�านบ�ารงศลปวฒนธรรมของสถาบนทกษณคดศกษา ประจ�าป งบประมาณ ๒๕๕๕ โดยมเปาหมายในการศกษาสาระสงเขปของเครองประดบทพบในภาคใต และ จดแสดงในพพธภณฑคตชนวทยา สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ และไดด�าเนนการ ศกษาวตถจ�านวน ๖๗ ชน โดยศกษาประวต ลกษณะของขอมล ขนาด แหลงทพบ ประโยชนของ การใชสอย และสถานทเกบ เพอประกอบการจดท�าฐานขอมล วตถของจรงของพพธภณฑคตชนวทยา และเพอเปนประโยชนในการเผยแพรทางวชาการ ๒. เครองประดบในความหมายของนกโบราณคด หมายถงประดษฐกรรมทมนษย สรางสรรค น�ามาใชเปนสงประดบตกแตงรางกาย ซงเปนไปตามคตนยม ความเชอ เสมอนเครองราง หรอในดานความงาม ในสงคมของแตละยคสมย ตามทปรากฏหลกฐานทางโบราณคด และ ประวตศาสตร ผเขยนไดใหขอมลอยางละเอยดของการใชเครองประดบของคนไทยตงแตสมยสโขทย ถงสมยรตนโกสนทร ของวฒนธรรมการใชเครองประดบในภาคใต ๓. สะทอนภาพของวฒนธรรมการใชเครองประดบในภาคใต ตงแตสมยโบราณจนถง ปจจบน เพอเปนหลกฐานทางมรดกวฒนธรรม ไวใหคนรนหลงไดศกษา

ขอสงเกต เนอเรองเกยวกบเครองประดบในประเทศไทย ตงแตสมยโบราณจนถงปจจบนใหรายละเอยด และภาพประกอบชดเจน เขยนอธบายชดเจน อานเขาใจงาย มการอางองและบรรณานกรมเหมาะกบ นกเรยนระดบมธยมศกษา

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ : ทศนศกษา จดประสงค เพอใหนกเรยนไดมโอกาสชมนทรรศการเกยวกบเรองเครองประดบของคนไทยภาคใต ทพพธภณฑคตชนวทยา สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ หรอพพธภณฑอนทมการจด นทรรศการเรองทใกลเคยง ขนตอน ๑. ครท�าโครงการทศนศกษาชมพพธภณฑ ๒. ครพานกเรยนเดนทางไปชมนทรรศการ ๓. ระหวางการเดนทาง ครอธบายจดประสงคการเดนทางไปทศนศกษา และสรปเรอง เครองประดบของคนไทยพอสงเขป

5802005L01h.indd 148 7/21/15 9:30 AM

149

๔. ใหนกเรยนจดกลมและเลาเรองประสบการณทไดจากการเดนทางไปทศนศกษา ๕. ครสรปและแจกใบประเมนผล การประเมนผล ๑. ประเมนผลจากการรายงานหนาชนเรยน ๒. ประเมนผลจากแบบสอบถามทไดรบจากนกเรยน

กจกรรมท ๒ : รปแบบของเครองประดบในปจจบน จดประสงค เพอใหนกเรยนไดศกษาคนควาและรจกเครองประดบรปแบบตางๆ ในปจจบน ขนตอน

๑. ครเกรนน�ารปแบบของเครองประดบทไดรบแรงบนดาลใจจากสงตางๆ เชน ดอกไม แมลง สตว รปทรงเรขาคณต ฯลฯ ๒. แบงกลมนกเรยนออกเปน ๔ กลม และใหแตละกลมเลอกหวเรองทสนใจ เชน รปแบบเครองประดบทไดรบแรงบนดาลใจจากสงตางๆ เชน ดอกไม แมลง สตว รปทรงเรขาคณต คตความเชอ ระบบสรยะจกรวาล วรรณกรรมไทย หรออนๆ ๓. นกเรยนคนควาศกษาจากแหลงขอมลตางๆ ๔. นกเรยนรายงานหนาชนเรยนแสดงภาพประกอบ ๕. ครสรป และแจกแบบสอบถาม การประเมนผล ๑. ประเมนผลจากการสงเกต การรายงานหนาชนเรยน ๒. ประเมนผลจากแบบสอบถามทไดรบจากนกเรยน

เครองทองเหลองพนเมองภาคใต

ซลมา วงศศภรานนต. เครองทองเหลองพนเมองภาคใต. สงขลา: สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลย

ทกษณ, ๒๕๕๔. ๘๕ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ ใหความรเรองหตถกรรมเครองโลหะโดยเฉพาะเครองทองเหลองอนเปนฝมอจากภมปญญา

ของชาวพนเมองปกษใตทน�ามาเปนอปกรณเครองมอเครองใชในชวตประจ�าวนทกครวเรอน

5802005L01h.indd 149 7/21/15 9:30 AM

150

ซงนกเรยนสวนใหญรจก เชน พาน ขนน�า หมอน�า ทพพ กระดง เชงเทยน เชยนหมาก ฯลฯ

หนงสอเลมนไดรวบรวมไวอยางละเอยดจดแสดงอย ณ พพธภณฑคตชนวทยา สถาบนทกษณคดศกษา

มหาวทยาลยทกษณ ผเรยบเรยงไดคนควาลกษณะเปนงานวจยไดเกบขอมลเครองทองเหลองของ

พนเมองภาคใตอยางละเอยดมภาพประกอบเพอความเขาใจอยางด

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. ไดรบความรเกยวกบหตถกรรมเครองทองเหลอง

๒. เปนสงของทใชในชวตประจ�าวน เครองใชในครว เครองมอประกอบอาชพ เครองบชา

เครองประดบ

๓. เปนความรพนฐานทสามารถขยายไปสงานอนๆ ได

๔. ไดเรยนรวฒนธรรมเครองโลหะของบรรพบรษ

เนอหาโดยสรป ชาวไทยรจกการน�าโลหะมาใชในชวตตงแตสมยกอนประวตศาสตร รปแบบของเครองทองเหลอง

ทกลาวถงหตถกรรมพนเมองของปกษใตเปนสงประดษฐทสรางขนจากความคดเปนรปทรงลวดลาย

ตามตองการ โดยจ�าแนกเปน ๗ ประเภท

๑. เครองใชในครวเรอน

๒. เครองใชในพธกรรม

๓. เครองตามไฟใหแสงสวาง

๔. เครองสญญาณ

๕. เครองประดบ

๖. เครองศตราวธ

๗. เครองใชสอยเบดเตลด

ลกษณะเครองทองเหลองทง ๗ ประเภท ไดจ�าแนกใหเขาใจถงประโยชนการใช และ

กระบวนการผลต แสดงทงค�าบรรยายและภาพ

ขอสงเกต สาระของหนงสอ แมจะเปนงานวจยกตาม หากนกเรยนชนมธยมศกษาไดศกษาเรยนร

กเขาใจงาย เพราะเปนสงทพบเหนในบานของตนเปนสวนใหญ

5802005L01h.indd 150 7/21/15 9:30 AM

151

แนวคดหลก เปนความภาคภมใจของนกเรยน เมอเขาใจถงความสามารถของบรรพชนทสรางสรรคงาน

เครองทองเหลอง อนเปนวฒนธรรมของชาวภาคใตไดอยางหลากหลายลกษณะ แสดงความเจรญ

ในวทยาการโลหะมายาวนาน เปนสงทชนรนหลงไมควรทอดทง หรอมองไมเหนคณคา

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ ใหนกเรยนส�ารวจเครองใชจากบาน

กจกรรมท ๒ ใหนกเรยนจดแสดงนทรรศการ

กจกรรมท ๓ จดหาแหลงผลตในทองถน หรอชางเครองทองเหลอง

การประเมนผลการจดกจกรรม ๑. ประเมนผลจากการสงเกตทนกเรยนมาแสดงหนาชน

๒. ผลงานทนกเรยนน�ามาแสดง

เงนตราภาคใต

ชยวฒ พยะกล. เงนตราภาคใต. สงขลา: สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ, ๒๕๕๔. ๙๖ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ “เงนตราภาคใต” เปนหนงสอทใหรายละเอยดเกยวการก�าเนดเกดขนของเงนตราและ

การใชเงนตราตงแตยคแรกทมนษยเรมมปฏสมพนธทางสงคมเพอการแลกเปลยนสนคาระหวางกน

และไดผลตเงนตราจากโลหะชนดตางๆ ขนเปนครงแรกในอาณาจกรสมยโบราณ เชน อยปต กรก

โรมน จน และอนเดย เปนตน จนกระทงสงอทธพลไปสประเทศอนๆ ในอษาคเนย โดยเฉพาะ

5802005L01h.indd 151 7/21/15 9:30 AM

152

ประเทศไทยทเคยใชหอยเบยและพดดวงเปนเงนตรา กพฒนามาใชโลหะเหรยญแบนในรชกาลท ๔

แมหวเมองตางๆ เชน ภาคใตกไดผลตเหรยญขนใชเองในสมยรตนโกสนทร หนงสอ “เงนตราภาคใต”

ไดอธบายรปรางและลกษณะของเงนตราชนดตางๆ เชน เงนตราประทบแผนดน เงนตราพดดวง

เงนตรารปสตว เงนตราอแปะ ซงแบงยอยเปนเงนตราอแปะของเมองนครศรธรรมราช อแปะของ

เมองรอนพบลย อแปะของเมองปากพนง อแปะของเมองสงขลา อแปะของเมองพทลง อแปะ

ของเมองปตตาน ทงมภาพประกอบค�าอธบายใหเหนอยางชดเจน โดยเฉพาะการอธบายวฒนธรรม

การใชเงน ผเขยนไดใหมาตราการใชเงนในสมยโบราณของภาคใตไวดวย ซงเปนสงทอนชนคนรนหลง

หาชมไดยาก “เงนตราภาคใต” จงเปนหนงสอดทควรอาน เพราะชวยใหผอานไดเหนคณคาสงคม

ของชาวภาคใตในอดต

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน “เงนตราภาคใต” เปนหนงสอทใหรายละเอยดเกยวกบเงนตราและการใชเงนตราตงแตยคแรก

สมยอาณาจกรโบราณ เชน อยปต กรก โรมน จน และอนเดย เปนตน จนกระทงประเทศอนๆ ใน

อษาคเนย โดยเฉพาะประเทศไทยเคยใชหอยเบยและพดดวงเปนเงนตรา กพฒนามาใชเหรยญโลหะ

แบนในรชกาลท ๔ หวเมองตางๆ เชน ภาคใตกไดผลตเหรยญขนใชเองในสมยรตนโกสนทร หนงสอ

“เงนตราภาคใต” จงมประโยชนดงน

๑. ท�าใหทราบประวตความเปนมาของเงนตราในยคแรกๆ

๒. ท�าใหทราบประวตความเปนมาของเงนตราในประเทศไทย

๓. ท�าใหทราบประวตความเปนมาของเงนตราในภาคใต

๔. ไดเหนรปและลกษณะของเงนตราชนดตางๆ

๕. ท�าใหทราบลกษณะการใชเงนตราในสมยโบราณ

๖. สามารถใชเปนหนงสออางองในการคนควาได

๗. สะทอนใหเหนภาพการใชเงนตราในสงคมภาคใต

เนอหาโดยสรป “เงนตราภาคใต” เปนหนงสอทใหรายละเอยดเกยวกบพฒนาการและการใชเงนตราใน

ภาคใต แตผเขยนไดยอนกลาวถงประวตการถอก�าเนดขนของการใชเงนตราวา ยคแรกมนษยยงไมรจก

ผลตเหรยญเงนตราจงใชสงของ เชน เครองประดบ และอาวธ เปนตน ตามแตละรฐจะก�าหนดขน

เพอเปนสอกลางในการแลกเปลยนสนคาหรอใชช�าระหน ตอมาเมอมนษยรจกใชโลหะ เชน ทองค�า

เงน และดบก เปนตน มาผลตเปนเงนตรา เชน ชนชาตอยปต กรก โรมน จน อนเดย และชนชาต

5802005L01h.indd 152 7/21/15 9:30 AM

153

อาหรบ เปนตน อทธพลการผลตเงนตราของประเทศเหลาน ไดแผขยายเขาไปสประเทศในอษาคเนย

เชน พมา ไทย กมพชา มลาย อนโดนเซย และเวยดนาม เปนตน

สวนเงนตราของประเทศไทย เรมปรากฏตงแตสมยสโขทยเรมใชหอยเบยและพดดวงเปน

เงนตรา และพฒนาตอเนองมาจนถงสมยอยธยาและรตนโกสนทร โดยเฉพาะตงแตสมยรชกาลท ๔

เปนตนมา เงนตราของไทยกพฒนาเปนเหรยญแบน ในขณะเดยวกน หวเมองตางๆ ทอยภายใต

รมโพธสมภารของพระมหากษตรยไทย ไดมการผลตเหรยญตราขนใชภายในเมองของตน แตกได

หมดความนยมไปในปลายรชสมยของรชกาลท ๕ ผเขยนไดแสดงใหเหนวา เหรยญตรานอกจากใช

เปนสอกลางการแลกเปลยนซอขายแลว ยงมวฒนธรรมการใชเหรยญตราเพอการอนๆ อกมากมาย

แนวคดหลก “เงนตราภาคใต” เปนหนงสอทเนนใหรายละเอยดเกยวกบเงนตราและการใชเงนตราของ

ภาคใตทไดผลตเหรยญขนใชเองในสมยรตนโกสนทร โดยไดอธบายถงรปลกษณของเหรยญเงนตรา

ทใชในเมองตางๆ ของภาคใต เชน เมองนครศรธรรมราช เมองพทลง เมองสงขลา และเมองปตตาน

เปนตน พรอมทงอธบายลกษณะการใชมาตราเงนเปนอตราแลกเปลยน ซงทงเหรยญและลกษณะ

การใชทไมปรากฏใหเหนแลวในปจจบน “เงนตราภาคใต” เปนหนงสอทสะทอนใหเหนแนวคดหลก ดงน

๑. เพอแสดงหลกฐานประวตการใชเงนตราในประเทศไทย

๒. เพอน�าเสนอรปลกษณะเงนตราและการใชเงนตราของชาวภาคใตในอดต

๓. เพอใชเปนขอมลทางการศกษาแกอนชนคนรนหลง

๔. เพอใหเหนพฒนาการผลตเงนตรามาตามล�าดบ

๕. เพอใหเหนภาพวฒนธรรมการใชเงนตราในทองถนภาคใต

ขอสงเกต “เงนตราภาคใต” เปนหนงสอทเนนใหรายละเอยดเกยวกบเงนตราและการใชเงนตราของ

ภาคใตทไดผลตเหรยญขนมาใชเองในสมยรตนโกสนทร มภาพเหรยญแตละชนดประกอบค�าอธบาย

ใหเขาใจไดงาย เฉพาะเมองสงขลาและเมองพทลง มมาตราการใชเงนเปนของตนเอง เชน เบย กอน

โขก เปนตน จงมขอสงเกต ดงน

๑. เปนหนงสออางองทมคณคา

๒. ความหนาของหนงสอพอเหมาะ

๓. มภาพประกอบทสวยงาม

5802005L01h.indd 153 7/21/15 9:30 AM

154

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ใหนกเรยนเลอกเขยนเรยงความเรองใดเรองหนง ดงน

๑) “ประวตความเปนมาและวฒนธรรมการใชเงนตราของประชาชนในภาคใต”

๒) “ประวตความเปนมาและวฒนธรรมการใชเงนตราของประชาชนในภาคเหนอ”

๓) “ประวตความเปนมาและวฒนธรรมการใชเงนตราของประชาชนในภาคกลาง”

๔) “ประวตความเปนมาและวฒนธรรมการใชเงนตราของประชาชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ”

จดประสงค

๑) เพอใหรจกคนหาขอมลจากแหลงตางๆ

๒) เพอฝกทกษะการเขยนเรยงความ

๓) เพอฝกใหรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย

ตวชวด

๑) งานเขยนเรยงความ

๒) ทกษะในการใชส�านวนภาษาไทย

๓) งานเสรจตามเวลาทก�าหนด

การประเมนผล

๑) ตรวจความสมบรณเรยงความ

๒) ตรวจการใชภาษา ประโยคและส�านวนภาษาไทย

๓) สงเกตความตรงตอเวลาในการท�างาน

ช ชาง กบ ฅ ฅน

ศรณย ทองปาน. ช ชาง กบ ฅ ฅน. กรงเทพฯ: สารคด. ๒๕๕๔. ๑๑๒ หนา.

5802005L01h.indd 154 7/21/15 9:30 AM

155

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หนงสอ ช ชาง กบ ฅ ฅน เปนหนงสอทรวบรวมเรองราวเกยวกบชาง ยอนอดตไปสบหา

ตนตระกลชาง คนประวตชางในฐานะสตวศกดสทธ สตวมงคลทมบทบาทในพระพทธศาสนา

การใชชางเปนอาวธในศกสงคราม การลงโทษดวยชาง คนชอชางทมชอเสยงโดงดง นกแตงเพลง

“ชาง” เปนตน หนงสอเลมนใหความรเกยวกบเรองของชางทแตกตางจากหนงสอเลมอนๆ นกเรยน

ควรไดอานหนงสอเลมน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน เมอนกเรยนอานหนงสอเลมนแลวนกเรยนจะมความรเกยวกบเรองของชางทมความสมพนธ

กบวถชวตของคนไทยมาตงแตสมยโบราณ นกเรยนจะไดรบความรเกยวกบชางในแงมมตางๆ

อนเปนพนฐานในการศกษาคนควาเรองทมความเกยวพนธกนตอไป เชนในเรองของประเพณ

วฒนธรรม หรอศาสนา

เนอหาโดยสรป ผเขยนไดเขยนบรรยายเรองของชาง ทเกยวพนกบเรองตางๆ ๒๓ เรอง คอ ก�าเนดชาง

สตวศกดสทธ เทพพาหนะ ชางในพระศาสนา ชางรอบ–ชางลอม จบชาง รบหลงชาง อาวธหนก

พระเจาชางเผอก ของขวญชนใหญ ใครๆ ใครคาชาง พลายมงคล ลกชางลกคน ลงโทษอยางหนก

ดชางใหดหาง ชางราย ยศชาง ขนนางพระ ชายชอชาง ชาง-ไทย-ใน-แสตมป หชาง

เมอคนหนฝนประหลาดนก! เคยเหนชางหรอเปลา? ในจนตนาการ แตละเรองมภาพประกอบ

ขยายเนอเรองชดเจน

แนวคดหลก ผเขยนไดเขยนเรองเกยวกบชางในแงมมตางๆ แตละเรอง ไดเคยจดพมพลงในนตยสาร

สารคด และน�าทง ๒๓ เรอง มาจดพมพรวมเลมในป พ.ศ. ๒๕๕๔ โดยส�านกพมพสารคด

เพอเผยแพรเปนความรเกยวกบเรองของชางทมความเกยวพนกบเรองตางๆ และน�ามาอธบายเปน

ขอมลสนๆ ซงผเขยนไดคนขอมลมาจากแหลงตางๆ ทแนะน�าไวทายเลมใหผอานสามารถไปคนควา

ขอมลทสมบรณเพมเตมได จากรายละเอยดในเอกสารอางอง ผอานหนงสอเลมน จะไดรบความร

หลากหลายทเกยวกบชาง

5802005L01h.indd 155 7/21/15 9:30 AM

156

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม การจดกจกรรมเพอใหนกเรยนไดเรยนรเกยวกบเรองของชางทเกยวพนกบประเพณ ศลปะ

และศาสนา

จดประสงค

เพอใหนกเรยนไดคนควาและมความรเรองชางในศาสนา ศลปะ และประเพณ

ขนตอน

๑. ครเกรนน�าเรองของชางในศาสนา ศลปะ และประเพณ

๒. แบงกลมนกเรยนใหคนขอมล เกยวกบเรองของชางในศาสนา ศลปะ และประเพณ

๓. นกเรยนสามารถใชขอมลในเอกสารอางองทายเลมคนขอมลในหวขอทเลอกและน�ามา

รายงานหนาหองเรยน

๔. ผแทนกลมรายงานตามหวขอทเลอกหนาหองเรยน

๕. ครสรป

การประเมนผล

๑. นกเรยนไดรบความรเกยวกบเรองของชาง ทเกยวของกบงานศาสนา ศลปะ และประเพณ

๒. ประเมนผลจากแบบสอบถามทนกเรยนตอบกลบ

ชดแผนทความรเมองไทย : ปราสาทหนในถนอสาน

ศรศกด คมรกษา. ชดแผนทความรเมองไทย : ปราสาทหนในถนอสาน. กรงเทพฯ: แปลน รดเดอรส,

๒๕๔๖. ๒๕ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หนงสอ ๒ ภาษา กลาวถงแผนดนอสานหรอภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย

5802005L01h.indd 156 7/21/15 9:30 AM

157

ปจจบน มมรดกทางวฒนธรรมของชาตขอม ซงมอารยธรรมสงเคยปกครองอยอาศย ทงรองรอย

อดตคอปราสาทหน อนเปนงานสถาปตยกรรมทประดจสงมหศจรรยในการกอสราง ซงปจจบนงาน

กอสรางลกษณะนไมอาจสรางเลยนแบบขนอกได เมอชาวไทยไดเปนเจาของมรดกทางวฒนธรรม

เหลาน จงกลาวไดวาเปนความภาคภมใจในภมปญญาดงเดมทมอยคแผนดนไทย ควรแกการหวงแหน

และศกษาอยางถองแท ความรนไดแปลเปนภาษาองกฤษควบคกน ชวยเพมทกษะใหนกเรยนรอบร

ในภาษามากขน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน นกเรยนทอานหนงสอเลมน เปนอทาหรณวาปราสาทหนเปนศาสนสถานโบราณทยงใหญ

สงทยนยนอารยธรรมขอมโบราณ ทปรากฏอยในภมภาคตะวนออกเฉยงเหนอหลายจงหวด คอ

ปราสาทหน ไดแก ปราสาทหนพมาย ปราสาทพนมรง ปราสาทเมองต�า ปราสาทศรขรภม ปราสาท

สระก�าแพงใหญ และปราสาทเขาพระวหาร เปนผลงานของวศวกรรมพนป วสดกอสรางเปน

หนแทงใหญตดและชกลากลงมาจากภเขา แทนการกอสรางดวยไม ชางบรรจงจ�าหลกลวดลายวจตร

ลงบนแผนหน ณ สวนของอาคารตางๆ วาดวยเรองเทพเจาในศาสนาฮนด ตกแตงสวนยอดปราสาท

ลดหลนเปนชน ประดบดวยสตวเทพพาหนะของพระผเปนเจาทงหลายอยางมระเบยบงดงามอยาง

ลงตว เปนอาคารสถาปตยกรรมขนาดใหญยนทมนสงบนง เสมอนรวมพลงหลายๆ ประการ อาท

ความเรนลบทแฝงความศกดสทธ ขรม ขลง นาเกรงขาม เรนลบ และทรงพลงไวภายใน เมอถายทอด

ลกษณะสถาปตยกรรมเหลานดวยวทยาการสมยใหม ในมตทมองเหนถงความกวาง ลกและสง ท�าให

เขาใจงาย

การกอสรางยอมมศรทธาอนทรงพลงกลาแกรง สถานทตงมทงพนทราบ ในกลางใจเมอง

และบนยอดเขาสงประดจทพยวมาน บรรพชนผสรางเหลานนตองมทงพลงกาย พลงใจทเขมแขง

ประดจเพชร มอ�านาจทเดดเดยว จงสามารถฟนฝาอปสรรคในกระบวนการกอสรางอนเปนงานท

แสนยากใหส�าเรจได เปนการสรางจดมงหมายเพอความส�าเรจดวยจตใจทไมยอทอ นกเรยนยอมรบ

อทธพลในเรองการสรางพลงไปในเวลาเดยวกน

เนอหาโดยสรป หนงสอเลมนบอกเลาถงปราสาทหนส�าคญในเขตอสานใตหรอดนแดนเขมรสงในอดต

ซงเปนแหลงอารยธรรมส�าคญทเคยรงเรองในสมยทอทธพลจากเขมรไดแพรเขามา ประกอบดวย

ปราสาทพมาย ปราสาทพนมรง ปราสาทเมองต�า ปราสาทศรขรภม ปราสาทสระก�าแพงใหญ

ปราสาทพระวหาร น�าเสนอเนอหาสนๆ ๒ ภาษา ไทย-องกฤษ เกยวกบอารยธรรมเขมร วศวกรรม

5802005L01h.indd 157 7/21/15 9:30 AM

158

พนป และสวนตางๆ ทเปนจดส�าคญของปราสาทโดยใชภาพวาดประกอบค�าบรรยายแสดงลกษณะ

สถาปตยกรรม ศลปกรรม และความหมายทซอนอยในลายแกะสลกหนกอนตางๆ ของปราสาททง ๖

ดงกลาว

ขอสงเกต หนงสอลกษณะเดยวกนนมอย ๕ รายการ คอ

๑. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : เมองประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย

๒. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : วดและวงในกรงเกา

๓. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : ศาสนศลปบนแผนดนลานนา

๔. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : วดในรตนโกสนทร

๕. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : พทธศลปในดนแดนภาคใต

แนวคดหลก โบราณสถานทสรางดวยวสดทมนคง ไมบบสลายไปตามกาลเวลา เชน ศลาหรอหนแขงท

ตดเจาะออกมาจากภเขา ยอมคงทนยงยนอยไดนบกวาพนป เปนทประจกษวาแมผกอสรางตาง

ลวงลบไปหมดสนผลงานยงคงประกาศภมปญญามเสอมสลาย

โบราณสถานปราสาทหน เปนพยานประกาศความเชอในการนบถอศาสนาฮนดของโบราณวา

มความเครงครดมนคงในพระเจาและพธกรรมอยางยง

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ เขยนแผนท แผนผง ปราสาทหนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทปรากฏใน

หนงสอมาแหงละ ๑ รายการ

กจกรรมท ๒ อธบายวา ปราสาทหนใดตงอยในทราบ ในเมอง หรอบนยอดเขา

กจกรรมท ๓ อธบายวา จะพบศาสนาพราหมณอยบรเวณใดของปราสาทหนบาง

กจกรรมท ๔ นกเรยนทราบไหมวา นอกจากทภาคตะวนออกเฉยงเหนอแลว จะพบศาสนา

พราหมณทใดอก

การประเมนผลการจดกจกรรม รวบรวมชอวดในแตละรชกาล ๕ - ๗ รายการ ผาน ๔ รายการ ปรบปรง

ตอบถก ๑๐ คะแนน คะแนนรอง ๖ คะแนน ต�าสด ๓ คะแนน

5802005L01h.indd 158 7/21/15 9:30 AM

159

ชดแผนทความรเมองไทย : พทธศลปในดนแดนภาคใต

วไลรตน ยงรอด และ ศรศกด คมรกษา. ชดแผนทความรเมองไทย : พทธศลปในดนแดนภาคใต.

กรงเทพฯ: แปลน รเดอรส, ๒๕๔๖. ๒๕ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ เปนหนงสอสองภาษา กลาววาในดนแดนภาคใต มพทธศลปะเปนหลกฐาน เลาประวตศาสตร

พระพทธศาสนาทแผเขามาในสมยศรวชยทมอายเกาแก บอกใหร วาในเวลาตอมาเสนทาง

พระพทธศาสนามาจากศรลงกา และเจรญรงเรองอยในนครศรธรรมราชบรรพชนไดมศรทธา

ประดษฐานพระพทธศาสนาไวอยางยงยน อกทงไดสรางสรรคงานสถาปตยกรรม ศลปกรรม

หลากหลายไวเปนพทธบชา แสดงภมปญญาและวฒนธรรมทสงสงของภาคใต

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน นกเรยนจะเขาใจพทธศลปะแตละยคสมย สามารถจ�าแนกพทธศลปแตละแหลง แตละสมย

ไดชดเจน การไดเรยนรงานศลปะในทกภาคของประเทศ แสดงถงความเปนไทยทสมบรณ

เนอหาโดยสรป เลาถงความส�าคญของเมองตางๆ ของปกษใต ทตงอยในทามกลางแผนดนสองมหาสมทร

คอ มหาสมทรอนเดยและแปซฟก แสดงความสมพนธทางการปกครองททกเมองตางเปนเครอญาต

มศาสนาพราหมณและพระพทธศาสนาทเจรญควบคกน หยงรากลงไวอยางแนนแฟน ยาวนาน

โดยรวบรวมศลปกรรมตงแตสมยศรวชย รองรอยของศาสนาพราหมณ พทธศาสนาทมาจากลงกา

ตราบกระทงกรงรตนโกสนทร ไดแก วดพระบรมธาตไชยา วดเวยง วดหลง วดแกว วดพระมหาธาต

เมองนครศรธรรมราช วดพะโค วดมชฌมาวาส วดชลธารวสงเห เปนตน

5802005L01h.indd 159 7/21/15 9:30 AM

160

ขอสงเกต หนงสอลกษณะเดยวกนนมอย ๕ รายการ คอ

๑. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : เมองประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย

๒. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : วดและวงในกรงเกา

๓. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : ศาสนศลปบนแผนดนลานนา

๔. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : ปราสาทหนในถนอสาน

๕. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : วดในรตนโกสนทร

แนวคดหลก พระพทธศาสนาเปนสงทหลอหลอมจตใจประชาชนทกพนทใหตงอยในคณธรรมความด

มจตบรสทธทจะสรางสรรคสงทดงาม สรางสงเคารพอนเปนเครองหมายระลกถงองคพระสมมา-

สมพทธเจาไวกราบไหว ตลอดเครองสกการะเพอเปนพทธบชา จงบงเกดงานพทธศลปทแสดงถง

พลงศรทธาความเชอใหแพรหลายทวผนแผนดนไทย

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ เขยนแผนท แผนผง วดทสนใจในหนงสอมา ๑ รายการ

กจกรรมท ๒ ใหอธบายเจดยทนาสนใจ อยางนอย ๕ - ๑๐ รายการ

กจกรรมท ๓ เมอนกเรยนอานเรองพทธศลปในดนแดนภาคใต ใหแสดงความคดประมาณ

๕ บรรทด

กจกรรมท ๔ นกเรยนจ�าลองแผนทเกาะเมองอยธยา ใสต�าแหนงโบราณสถานส�าคญ

ใหเหนโครงสรางของเมอง

การประเมนผลการจดกจกรรม มสถานทตางๆ หรอโบราณวตถ ๕ - ๗ รายการ ผาน ๔ รายการ ปรบปรง

ตอบถก ๑๐ คะแนน คะแนนรอง ๖ คะแนน ต�าสด ๓ คะแนน

5802005L01h.indd 160 7/21/15 9:30 AM

161

ชดแผนทความรเมองไทย : วดในรตนโกสนทร

วไลรตน บวรอด และ ธวชชย องควฒเวทย. ชดแผนทความรเมองไทย : วดในรตนโกสนทร.

กรงเทพฯ : แปลน รดเดอรส, ๒๕๔๖. ๒๕ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หนงสอ ๒ ภาษาเลมนกลาวถงกรงเทพมหานคร คอเมองหลวงของชาวไทยในปจจบน ไดน�า

วดส�าคญๆ มารวมไวใหศกษา แตละวดลวนอดมไปดวยศลปกรรม โออาวจตรงดงาม เปนพทธสถาน

ทอ�านวยการปฏบตธรรม และใหความรทงศลปกรรม งานชาง ประเพณ ทแสดงภมปญญาไทย

ชวยใหผอานซาบซงในพทธศาสตร ศลปะ และประเพณไทย และภมใจในภมปญญาไทย สงส�าคญ

อนโดดเดนคอสถาปตยกรรมของวดวาอารามทงหลายสะทอนความรงเรอง อนเปนศรสงาของบานเมอง

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ผอานจะมความรประวตศาสตรกรงรตนโกสนทร และเขาใจถงผธ�ารงรกษาศลปวฒนธรรม

ประเพณไทยไดอยางมนคง คอ สถาบนพระมหากษตรย ไดเรยนรโครงสรางและแผนผงการสรางวด

ทมแบบแผน พรอมทงไดประโยชนทมการแปลเปนภาษาองกฤษใหเรยนรไปพรอมๆ กน

เนอหาโดยสรป วดทน�ามาแสดงเปนวดส�าคญ เปนศนยรวมศลปกรรมแขนงตางๆ ทสอดแทรกประวตศาสตร

ของกรงรตนโกสนทร ทพระมหากษตรยแหงกรงรตนโกสนทรทกพระองคทรงบ�าเพญพระราชกรณยกจ

ท�านบ�ารงขนไว ทงราชประเพณ ลกษณะศลปกรรม พทธศาสนา ประกอบดวย วดพระศรรตนศาสดาราม

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม วดอรณราชวราราม วดสทศนเทพวราราม วดราชโอรสาราม

วดเบญจมบพตรดสตวนาราม ภเขาทอง และมดชนคนค�าทงายตอการคนควา

5802005L01h.indd 161 7/21/15 9:30 AM

162

ขอสงเกต หนงสอลกษณะเดยวกนนมอย ๕ รายการ คอ

๑. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : เมองประวตศาสตร สโขทย-ศรสชนาลย

๒. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : วดและวงในกรงเกา

๓. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : ศาสนศลปบนแผนดนลานนา

๔. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : ปราสาทหนในถนอสาน

๕. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : พทธศลปในดนแดนภาคใต

แนวคดหลก ศาสนสถานนอกจากเปนสถานทปฏบตธรรมของพระสงฆ พทธศาสนาคอเสาหลกประการหนง

ของบานเมองทประกอบดวย ชาต ศาสนา และพระมหากษตรย เปนเครองหมายทแสดงความเจรญ

ทางจตใจของคนในชาต

วดเปนทประกอบศาสนกจทเกอกลและขดเกลาจตใจพทธศาสนกชนใหเปนผเจรญทาง

ปญญา เปนสถานทใหความรมเยนทางจตใจ

วดเปนศนยรวมงานชางศลปกรรมทกสาขา ทแสดงถงมรดกทางวฒนธรรม เปนแหลงเรยนร

วชาชาง และเปนสถานศกษาของเยาวชน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ เขยนแผนท แผนผง วดในรตนโกสนทรทสนใจในหนงสอมา ๑ รายการ

กจกรรมท ๒ ใหอธบายเจดยทนาสนใจ อยางนอย ๕-๑๐ รายการ

กจกรรมท ๓ เมอนกเรยนอานเรองวดในรตนโกสนทรแลว นกเรยนประทบใจสถานทใด

ใหแสดงความคดประมาณ ๕ บรรทด

กจกรรมท ๔ นกเรยนจ�าลองแผนทกรงรตนโกสนทร ใสต�าแหนงวดส�าคญ ใหเหน

โครงสรางของเมอง

การประเมนผลการจดกจกรรม รวบรวมชอวดในแตละรชกาล ๕ - ๗ รายการ ผาน ๔ รายการ ปรบปรง

ตอบถก ๑๐ คะแนน คะแนนรอง ๖ คะแนน ต�าสด ๓ คะแนน

5802005L01h.indd 162 7/21/15 9:30 AM

163

ชดแผนทความรเมองไทย : วดและวงในกรงเกา

ศรศกด คมรกษา. ชดแผนทความรเมองไทย : วดและวงในกรงเกา. กรงเทพฯ: แปลน รดเดอรส,

๒๕๔๖. ๒๕ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ เปนหนงสอสองภาษาทไดคดเลอกโบราณสถานในเขตเกาะเมองพระนครศรอยธยา และ

บรเวณใกลเคยงมาแสดง เพอสะทอนใหนกเรยนไดรจกประวตศาสตรของกรงศรอยธยา อาณาจกรไทย

แหงท ๒ ตอจากกรงสโขทย เขาใจศลปกรรมสมยอยธยา ดวยการน�าเสนอมตของสถาปตยกรรม

ทมองถงดานกวาง ลก และสง ท�าใหเกดความเขาใจในโครงสรางของเมองหลวงหรอกรงศรอยธยา

ไดอยางชดเจน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ท�าใหผศกษารจกประวตศาสตรของกรงศรอยธยาในเวลาอนสน หลายๆ ดาน ในดานสถานท

ส�าคญทเปนหลกของเมอง รประวตการสรางงานดานสถาปตยกรรมทสรางขนตามยคสมย มความ

เขาใจทงงานประตมากรรม และผงเมอง จะรสกภาคภมใจในความเจรญของชาตทมมาแตโบราณ

และไดศกษาเรยนรภาษาองกฤษไปพรอมๆ กน

เนอหาโดยสรป แสดงลกษณะภมศาสตรของประเทศในสมยอยธยา และรวบรวมศลปกรรมของสมยอยธยา

ทโดดเดนมาแสดง โดยใหประวตสถานทเปนผบอกถงความเปนมาของชาตไทย ทมอายยาวนาน

ถง ๔๑๗ ป บอกศกราชของราชวงศ กษตรย และเหตการณ ท�าใหเขาใจประวตศาสตรอยธยาอยาง

สงเขปในเวลารวดเรว ประกอบดวยโบราณสถานส�าคญคอ วดไชยวฒนาราม วหารพระมงคลบพตร

วดพระศรสรรเพชญ พระราชวงโบราณ วดหนาพระเมร เพนยดคลองชาง วดราชบรณะ พระราชวง

จนทรเกษม และวดพนญเชง เปนตน

5802005L01h.indd 163 7/21/15 9:30 AM

164

ขอสงเกต หนงสอลกษณะเดยวกนนมอย ๕ รายการ คอ

๑. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : เมองประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย

๒. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : วดในรตนโกสนทร

๓. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : ศาสนศลปบนแผนดนลานนา

๔. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : ปราสาทหนในถนอสาน

๕. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : พทธศลปในดนแดนภาคใต

แนวคดหลก กรงศรอยธยาเปนเมองหลวงของไทยเปนเวลานาน ๔๑๗ ป มพระมหากษตรยปกครอง

๓๓ พระองค เปนอาณาจกรทตงอยในพนทราบภาคกลาง สรางความเปนปกแผนดวยระบบ

การปกครองแบบสมมตเทวราช มความเจรญแขงแกรงสามารถผนวกสโขทยมารวมเปนอาณาจกร

เดยวกน รงเรองดวยการคา ศลปกรรม เครองทอง มเหตการณส�าคญ คอการสญเสยเอกราช ๒ ครง

ผงพระนครทมองในมมสง จะใหความรสกถงความยงใหญของอาณาจกรไทย สาเหตทตองลมสลาย

เพราะขาดความสามคค รองรอยของซากปรกหกพงของโบราณสถาน เปนสงเตอนใจใหชาวไทย

ตองรกในความเปนชาต และสรางส�านกอยาใหประวตศาสตรซ�ารอยได

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ เขยนแผนท แผนผง วดทสนใจในหนงสอมา ๑ รายการ

กจกรรมท ๒ ใหอธบายเจดยทนาสนใจ อยางนอย ๕-๑๐ รายการ

กจกรรมท ๓ เมอนกเรยนอานเรองวดและวงในกรงเกาแลว นกเรยนประทบใจสถานทใด

ใหแสดงความคดประมาณ ๕ บรรทด

กจกรรมท ๔ นกเรยนจ�าลองแผนทเกาะเมองอยธยา ใสต�าแหนงโบราณสถานส�าคญ

ใหเหนโครงสรางของเมอง

การประเมนผลการจดกจกรรม มสถานทตางๆ หรอโบราณวตถ ๕ - ๗ รายการ ผาน ๔ รายการ ปรบปรง

ตอบถก ๑๐ คะแนน คะแนนรอง ๖ คะแนน ต�าสด ๓ คะแนน

5802005L01h.indd 164 7/21/15 9:30 AM

165

ชดแผนทความรเมองไทย : เมองประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย

ศรศกด คมรกษา. ชดแผนทความรเมองไทย : เมองประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย. กรงเทพฯ:

แปลน รดเดอรส, ๒๕๔๖. ๒๕ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ เปนหนงสอ ๒ ภาษาทแสดงแผนผงและภาพเพอเลาเรองอาณาจกรของชนชาตไทยในยคตน

ของประวตศาสตร จ�าแนกสาระทงประวตศาสตรสโขทย สถาปตยกรรม ศลปกรรม วฒนธรรม

ภมปญญาไทย เพอบอกชาวไทยปจจบนไดรวา ชาตไทยยคนนมความเจรญรงเรองทสด ไดรบ

การยกยองวา เปนยคทองแหงศลปกรรม อนเปนตนแบบแหงความงดงามทถายทอดมาสชาวไทย

สมยตอมาตราบถงปจจบนอยางสมบรณ เมออานแลว จะเกดส�านกรกความเปนชาตไทย มความ

ภาคภมใจในปญญาอนล�าเลศของบรรพชน ทรงสรรคสงทดงามไวแกแผนดน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน รเรองเกยวกบประวตศาสตรสโขทยอยางสงเขปเกอบทกดานในเวลาอนสน มการแปล

เปนภาษาองกฤษควบคกน สามารถเพมพนความรทงประวตศาสตร วฒนธรรมสโขทย และอนๆ

ใหเดกไทยไดเรยนรทงเขาใจภาษาองกฤษไดอยางถองแทและเปนคมอการทองเทยวของชาว

ตางประเทศเปนอยางด

เนอหาโดยสรป ใหความรเรองอาณาจกรสโขทยทงดานภมศาสตร วาตงอยสวนใดของประเทศไทย

รวมสถานทส�าคญทกแหงของประวตศาสตรสโขทย แสดงโครงสรางของสถาปตยกรรมในลกษณะ

๓ มต เชง กวาง ลก สง เพอเขาใจศลปกรรม สถานทตง มค�าอธบายก�ากบ บอกประวตศาสตรดวย

ภาพสถาปตยกรรมและศลปกรรม พรอมดวยบคคลส�าคญ สถานทส�าคญและเหตการณส�าคญ

5802005L01h.indd 165 7/21/15 9:30 AM

166

ท�าใหเหนภาพเสมอนตวเองเขาไปอยในบรรยากาศของอดต ไดแก เมองสโขทย เมองศรสชนาลย

วดมหาธาต วดศรชม วดพระพายหลวง วดพระศรรตนมหาธาต วดเจดยเจดแถว ตลอดจน

เครองสงคโลกและเตาทเรยง

ขอสงเกต หนงสอลกษณะเดยวกนนมอย ๕ รายการ คอ

๑. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : วดและวงในกรงเกา

๒. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : วดในรตนโกสนทร

๓. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : ศาสนศลปบนแผนดนลานนา

๔. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : ปราสาทหนในถนอสาน

๕. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : พทธศลปในดนแดนภาคใต

แนวคดหลก สโขทยเปนอาณาจกรแรกของชนชาตไทย เมองคแฝดคอเมองศรสชนาลย ถอวาชาตไทย

มอายยาวนานมากวา ๗๐๐ ป มพระมหากษตรยกลาหาญกอตงราชอาณาจกรเปนปกแผนมนคง

คอ พอขนศรอนทราทตย มพระราชโอรสททรงพระปรชาสามารถ คอ พอขนรามค�าแหงมหาราช

ทรงท�านบ�ารงบานเมองเจรญรงเรองนานา ทรงประดษฐอกษรไทย เลขไทย ทพฒนารปแบบใหชาวไทย

ใชกนอยในปจจบน สโขทยไดรบการยกยองวาเปนยคทองแหงศลปกรรม ทเปนตนแบบของชาวไทย

ตลอดมาตราบถงทกวนน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ เขยนแผนท แผนผง วดทสนใจในหนงสอมา ๑ รายการ

กจกรรมท ๒ ใหอธบายเจดยทนาสนใจ อยางนอย ๕-๑๐ รายการ

กจกรรมท ๓ เมอนกเรยนอานเรองเมองประวตศาสตรสโขทย–ศรสชนาลยแลว นกเรยน

ประทบใจสถานทใด ใหแสดงความคดประมาณ ๕ บรรทด

กจกรรมท ๔ นกเรยนจ�าลองแผนทเมองสโขทย และใสต�าแหนงโบราณสถานส�าคญ ใหเหน

โครงสรางของเมอง

การประเมนผลการจดกจกรรม มสถานทตางๆ หรอโบราณวตถ ๕ - ๗ รายการ ผาน ๔ รายการ ปรบปรง

ตอบถก ๑๐ คะแนน คะแนนรอง ๖ คะแนน ต�าสด ๓ คะแนน

5802005L01h.indd 166 7/21/15 9:30 AM

167

ชด แผนทความรเมองไทย : ศาสนศลปบนแผนดนลานนา

ศรศกด คมรกษา. ชดแผนทความรเมองไทย : ศาสนศลปบนแผนดนลานนา. กรงเทพฯ: แปลน

รดเดอรส, ๒๕๔๖. ๒๕ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หนงสอ ๒ ภาษาเลมนน�าความรภมภาคของจงหวดในภาคเหนอทเรยกชอในสมยโบราณวา

ลานนา โดยเฉพาะวดตางๆ ไดสะทอนประวตศาสตรและความรของภมปญญาบรรพชนทาง

ศลปวฒนธรรมไวอยางนาภาคภมใจ ไดมองเหนศลปะ จารตประเพณ สถาปตยกรรม ฯลฯ ทตกตวง

ศกษาเรยนรไดอยางไมรจบ สามารถเขาใจถงความเจรญทางพระพทธศาสนา ลวนใหความรและ

ภาคภมใจในความเปนชาตไทย

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน วฒนธรรมไทยของแตละทองถน ยอมมความตางกนตามวถชวตและความเปนอย สงทหลอม

ความเปนเชอชาตไทยประการหนงนน คอ ความเชอในพระพทธศาสนา ทสอนใหรจกความดงาม

เคารพมนคงในผน�าและสบทอดสงดงามทงหลายใหเจรญงอกงาม หนงสอเปนความร ศาสนาและ

ศลปะ เปนความส�านกซมซบพรอมทจะถายทอดดวยจตใจบรสทธ โดยเฉพาะศาสนศลปบนแผนดน

ลานนามอทธพลตอการเรยนสงมาก จะสงเสรมใหนกเรยนซาบซงในภมปญญาบรรพชน พรอมทจะ

สรางสรรคและสบทอด

เนอหาโดยสรป ไดน�าพทธสถานส�าคญในเมองเชยงใหมและเมองใกลเคยง คอ ล�าปาง ล�าพน เชยงราย

มาเปนตวแทนของประวตศาสตร น�าเสนอในมตใหมดวยรปแผนผง ทมความกวาง ลก สง และ

ลกษณะเฉพาะของศลปกรรมลานนาทปรากฏอยในงานสถาปตยกรรม ประตมากรรม จตรกรรม

5802005L01h.indd 167 7/21/15 9:30 AM

168

งานชางศลป ณ สถานทส�าคญๆ ตงแตยคสมยทเกาแกทสดจนมาถงสมยรตนโกสนทร ไดแก

วดพระธาตดอยสเทพ วดพระสงห วดเจดยอด วดสวนดอก วดตนแกวน วดปาสก

วดพระธาตหรภญชย วดพระธาตล�าปางหลวง วดพระแกวดอนเตา ลวนเปนแหลงรวมของภมปญญา

บรรพชนทสรางสรรคขนดวยจตวญญาณอนบรสทธ

ขอสงเกต หนงสอลกษณะเดยวกนนมอย ๕ รายการ คอ

๑. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : เมองประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย

๒. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : วดและวงในกรงเกา

๓ หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : วดในรตนโกสนทร

๔. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : ปราสาทหนในถนอสาน

๕. หนงสอชดแผนทความรเมองไทย : พทธศลปในดนแดนภาคใต

แนวคดหลก พทธศาสนาคอเสาหลกประการหนงของบานเมอง ประกอบดวยชาต ศาสนา และ

พระมหากษตรยเปนเครองหมายทแสดงความเจรญทางจตใจของคนในชาต

วดเปนศนยรวมงานชางศลปกรรมทกสาขา แสดงถงมรดกทางวฒนธรรม เปนแหลงเรยนร

วชาชาง และเปนสถานศกษาของประชาชนทกวยมาแตโบราณ

วดเปนทประกอบศาสนกจ เพอเกอกลและขดเกลาจตใจพทธศาสนกชนใหเปนผเจรญทาง

ปญญา เปนสถานทใหความรมเยนทางจตใจ

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ เขยนแผนท แผนผง โบราณสถานในเมองเชยงใหม ล�าพน ล�าปาง ทปรากฏ

ในหนงสอมาแหงละ ๑ รายการ

กจกรรมท ๒ ใหอธบายโบราณสถานทนาสนใจ อยางนอย ๕-๑๐ รายการ

กจกรรมท ๓ เมอนกเรยนอานเรองศาสนศลปบนแผนดนลานนา นกเรยนประทบใจ

สถานทใดใหแสดงความคดประมาณ ๕ บรรทด

กจกรรมท ๔ นกเรยนทดลองเขยนลวดลายของโบราณสถานภายในวดเจดยอด คนละ

๒ รายการ

5802005L01h.indd 168 7/21/15 9:30 AM

169

การประเมนผลการจดกจกรรม รวบรวมชอวดในแตละรชกาล ๕ - ๗ รายการ ผาน ๔ รายการ ปรบปรง

ตอบถก ๑๐ คะแนน คะแนนรอง ๖ คะแนน ต�าสด ๓ คะแนน

ซอนไวในสม ก - อ ในชวตอสาน

อทอง ประศาสนวนจฉย. ซอนไวในสม ก – อ ในชวตอสาน. กรงเทพฯ: Full stop Publishing

Limited Partnership, ๒๕๒๑. ๑๒๐ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ จตรกรรมในพระอโบสถหรอสมในภาคอสาน สะทอนชวตความเปนอยของคนอสาน

เหนไดจากหนงสอรวมค�าอธบายจตรกรรมฝาผนงในสมหรอโบสถขนาดเลกในภาคอสานทหายาก

สวยงามบรสทธ ซอนอารมณขน มเอกลกษณโดดเดน สะทอนประวตศาสตรทองถน ภมปญญาไทย

ซงจะสญหายหากไมรบถายภาพและอนรกษจตรกรรมเหลานไว ท�าใหเขาใจวฒนธรรม ประเพณ

ชวตความเปนอย ศาสนา ปรชญา ภาษา วรรณคดทางพทธศาสนาของคนอสานไดงายขน สมควรท

นกเรยนชนมธยมศกษาตองอานจะท�าใหมโลกทศนทด ชวยใหเขาใจความเปนไทยไดครบถวนยงขน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน นกเรยนทเปนคนไทยอสานจะเขาใจรากเหงาของตนเอง เกดความภาคภมใจในความเปนตว

ของตวเอง และเมอนกเรยนในภาคอนมความรความเขาใจเปนอยางดในวฒนธรรม ประเพณ ชวต

ความเปนอย ศาสนา ปรชญา ภาษาวรรณคดทางพทธศาสนาของคนอสานและของไทยโดยรวม

กจะท�าใหนกเรยนในทกภาคมความเขาใจกน มเจตคตทดตอกน เกดความรกใครกลมเกลยวกน

จะท�าใหมการปฏบตตอกนดยงขน

5802005L01h.indd 169 7/21/15 9:30 AM

170

แนวคดหลก รวมค�าอธบายจตรกรรมฝาผนงในสม โดยจดเรยงตามหวขอ ก - ฮ รวม ๒๙ หวขอ เรมดวย

เรอง สม ฮปแตมกบเรองราวของคนอสาน กองฮด ขวง แคน งดเฮอนด จกสาน ชาง กวาจะเปน

ปลาแดก ต�านานชวต แถน ทหาร นา บญ เปรต ผะเหวด ฝน พทธประวต ฟอน มาลย ยาน เฮอน

ลาว วาว สนไซ หก อาชพ สมสรวล แหลงรวมลกปด

รายชอวด ๑๙ วดทถายภาพ คอ

วดใตโพธค�า วดอดมประชาราษฎรรงสรรค จ.กาฬสนธ

วดไชยศร วดบงแกว วดมฌมวทยาราม (วดบานลาน) วดสนวนวารพฒนาราม

วดสระบวแกว จ.ขอนแกน

วดหวเวยงรงษ จ.นครพนม

วดศรสภณ (วดบานทองหลางนอย) วดหนาพระธาต (วดบานตะค) จ.นครราชสมา

วดทาเรยบ จ.บรรมย

วดปาเรไร (วดบานหนองพอก) วดโพธาราม วดยางทวงวราราม (วดบานยาง) จ.มหาสารคาม

วดพระศรมหาโพธ (วดโพธศร) จ.มกดาหาร

วดกลางมงเมอง วดจกรวาลภมพนจ (วดบานหนองหมนถาน) วดบานขอนแกนเหนอ จ.รอยเอด

วดทงศรเมอง จ.อบลราชธาน

ขอสงเกต เปนหนงสอดเดน ประจ�าป ๒๕๕๒ รางวลดเดน หนงสอสารคด และรางวลชมเชย หนงสอ

สวยงามทวไป

ขอเสนอแนะน�าในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ ครขออนญาตน�านกเรยนเดนทางไปวด ชมวดโดยทวไป เขาไหวพระใน

พระอโบสถหรอในสมโบราณของภาคอสาน อธบายความหมายภาพ ชใหเหนความแตกตางของ

จตรกรรมวดทวไปและหรอวดเกาแกในภาคอสาน ถายภาพ ท�ารายงาน

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนรจกการหาความรจากสถานทจรง เชน ความหมายของวดพทธศาสนา

พระอโบสถ จตรกรรมในพระอโบสถทวไป หรอสมอสาน

๒. เพอใหนกเรยนเกดความสมพนธในกลม

๓. เพอใหนกเรยนกลาแสดงออก

๔. เพอใหนกเรยนรจกเรองราวในภาพวาดหรอจตรกรรมในพระอโบสถหรอสม เชน

เรองพทธประวต ชาดก เรองความเปนอยของชาวบาน ประชาชน บานเมอง

5802005L01h.indd 170 7/21/15 9:30 AM

171

ตวชวด

๑. ความสามารถในการรบรเรองวด สถาปตยกรรม จตรกรรมในพระอโบสถทวไป หรอสมอสาน

๒. เกดความสมพนธในกลม

๓. ความกลาแสดงออก

๔. ความรเกยวกบเรองราวในภาพวาดหรอจตรกรรมในพระอโบสถหรอสม

การประเมนผล

๑. สงเกตการมความรเกยวกบวดพทธศาสนา สถาปตยกรรม

๒. สงเกตพฤตกรรมความรวมมอและความสมพนธในกลม

๓. สงเกตความสามารถในการแสดงออก

๔. สงเกตการมความรเกยวกบเรองราวในภาพวาดหรอจตรกรรมในพระอโบสถหรอสม

กจกรรมท ๒ จดกลมนกเรยนคนหาความรเพมเตม ครตงค�าถาม นกเรยนตอบค�าถาม

ของครเกยวกบภาพทถายภาพ เรองพระพทธศาสนา ปรชญา จตรกรรมฝาผนง ชวตความเปนอย

วฒนธรรมประเพณของชาวอสาน รวมทงเปรยบเทยบกบภาพจตรกรรมฝาผนงของวดไทยโดยทวไป

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนรจกคนควาหาความรเพมเตมจากหองสมดหรออนเทอรเนต

๒. เพอใหนกเรยนเกดความสมพนธรวมมอท�างานเปนกลม

๓. เพอใหนกเรยนกลาแสดงออก

๔. เพอใหนกเรยนรจกจตรกรรมฝาผนงเรองตางๆ ทปรากฏอยในวด

๕. เพอใหนกเรยนรจกอาคารสถานท โบสถ วหาร สถาปตยกรรมในวด

ตวชวด

๑. ความสามารถในการหาความรเพมเตม

๒. ความสมพนธรวมมอท�างานเปนกลม

๓. ความกลาแสดงออก

๔. ความรเกยวกบจตรกรรม เนอหา แนวทางการวาดภาพ เทคนคของชาง

๕. ความรเรองสถานท โบสถ วหาร และสถาปตยกรรมในวด

การประเมนผล

๑. สงเกตความรบร องคความรเรองเกยวกบวด

๒. สงเกตพฤตกรรมความรวมมอและความสมพนธในกลม

๓. สงเกตความสามารถในการแสดงออก

5802005L01h.indd 171 7/21/15 9:30 AM

172

๔. สงเกตความรดานจตรกรรมฝาผนง เนอหา แนวทางการวาดภาพ เทคนคของชาง อารมณขนของชาง ๕. สงเกตความรเรองสถานทในวด และสถาปตยกรรม

บหงาปตตาน

ประพนธ เรองณรงค. บหงาปตตาน. กรงเทพฯ: สถาพรบคส. ๒๕๕๔. ๒๗๖ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ ประเทศไทยประกอบดวยประชากรทมสงคมแตกตางกนทางลทธ ศาสนา ภาษา และ วฒนธรรมอยางหลากหลาย แตละสงคมตางกด�าเนนกจกรรมตามความยดถอของตน เรมตงแต สงคมพนฐานคอครอบครว หมบาน จงหวด จนรวมเปนสงคมประเทศทมลทธ ศาสนา ภาษา และ วฒนธรรมแตกตางกน แตประชากรไทยมความสมพนธกนในฐานะสมาชกของสงคม ทตองด�าเนน กจกรรมรวมกน ถาแตละสงคมทประกอบขนเปนประเทศไทยไดเรยนร ใหการยอมรบ และปฏบต ตามกฎระเบยบ วฒนธรรม และประเพณทเปนบรรทดฐานของแตละสงคม จะท�าใหสงคมมหพภาค คอประเทศไทยมแตความสงบสข “บหงาปตตาน” เปนหนงสอทแนะน�า ศาสนา ภาษา วฒนธรรม และประเพณของชาวไทย มสลมในภาคใต ใหสงคมชาวไทยในภาคอนๆ ไดเขาใจและยอมรบวฒนธรรมของกนและกน เพอ หลอมรวมเปนสงคมไทยทมแตความสงบสข จงเปนหนงสอดทชนในทกสงคมควรอาน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน แมใชชอวา “บหงาปตตาน” แตเปนหนงสอทใหความรเกยวคตชน ประเพณ ภาษา และ วฒนธรรมทเปนภาพรวมของสงคมชาวไทยมสลมในจงหวดชายแดนภาคใตไวทงหมด ซงจะเปน ปจจยใหเกดประโยชนตอการศกษาคตชนวทยาและความเขาใจตอกนของคนในสงคมเดยวกนและ ตางสงคมกนดงน

5802005L01h.indd 172 7/21/15 9:30 AM

173

๑) ชวยใหเขาใจสงคมทตางประเพณและวฒนธรรมดขน

๒) ชวยใหเขาใจพฤตกรรมของชนในสงคมทแตกตางกน

๓) ชวยใหรจกปรบพฤตกรรมของตนเขากบสงคมทแตกตาง

๔) ชวยใหเขาใจปญหาของสงคมทแตกตางมากขน

๕) ท�าใหรจกประวตโบราณสถานและวนส�าคญของชาวมสลมในภาคใต

เนอหาโดยสรป “บหงาปตตาน” เปนหนงสอทรวบรวมต�านาน ประเพณ วนส�าคญทางศาสนา วฒนธรรม

ศลปะ ภาษาและนทานในทองถนไวอยางหลากหลาย จงแยกสรปไดแตละเรอง ดงน

๑) ต�านาน ต�านานเมองปตตานมหลายฉบบ แตละฉบบไดเลาประวตความเปนมาของเมอง

ปตตานทแตกตางกน ผเขยนไดเลาประวตการเขามาสเมองปตตานเปนครงแรกของศาสนาอสลาม

และประวตการสรางมสยดกรอเซะ รวมทงประวตการสรางปนตานใหผสนใจไดทราบดวย

๒) ประเพณ ผเขยนไดอธบายแตละประเพณทสงคมชาวไทยมสลมในดนแดนภาคใต

ไดปฏบต ซงแตละประเพณมขนตอนการปฏบตทแตกตางกน เรมตงแตขนตอนการปฏบต ประเพณ

การเกด ประเพณโกนผมไฟ ประเพณเขาสหนต และประเพณแตงงาน จนถงประเพณท�าศพ

๓) วนส�าคญทางศาสนา เนอหาในหนงสอไดใหรายละเอยดเกยวกบกจกรรมทชาวไทย

มสลมพงปฏบตในแตละวนส�าคญของศาสนา เชน ไปละหมาดทมสยดในวนศกร ถอศลอดในวนปอซอ

และวนฮารรายอ ปอซอ เปนวนสนสดการถอศลอดในเดอนรอมฎอน เปนตน

๔) ศลปะการแสดง เนอหาในหนงสอไดใหรายละเอยดเกยวกบศลปะการแสดงชนดตางๆ

เชน รองเงง ซมแปง มะโยง หนงตะลง (วายงเซยม) ลเกฮล และสละ ของชาวไทยมสลมในภาคใต

พรอมทงไดอธบายวธแสดง ตวละครในการแสดง อปกรณในการแสดง และบทเพลงทใชขบรอง

ประกอบการแสดงไวอยางละเอยด

๕) ภาษาถน ภาษาถนในดนแดนภาคใตของประเทศไทยโดยทวไปเรยกวา ภาษามลายถน

ซงแตกตางจากภาษามลายกลางทใชในประเทศมาเลเซย ผเขยนไดชใหเหนความแตกตางระหวาง

ภาษามลายถนในภาคใตของไทยกบภาษามลายกลางของมาเลซยอยางชดเจนรวมทงไดบอกลกษณะ

ค�ายมจากภาษาอนๆ ทปรากฏในภาษามลาย โดยเฉพาะไดบอกชอบานนามเมองในภาคใตทใชภาษา

มลายอยทกวนน

๖) บทเพลงกลอมเดกและนทานชาวไทย มสลมในภาคใตมบทเพลงกลอมเดกเหมอนกบ

ภาคอนๆ ตางกนทการใชภาษา อกษร และฉนทลกษณเทานน ผเขยนไดยกตวอยางบทเพลงกลอมเดก

และไดอธบายฉนทลกษณ รวมทงแปลเปนภาษาไทยใหชนตางภาษาและวฒนธรรมไดเขาใจดวย

5802005L01h.indd 173 7/21/15 9:30 AM

174

สวนนทาน ชาวไทยมสลมในภาคใตมประเพณ ภาษา และวฒนธรรมเปนของตนเองจงม

นทานทเลาสกนฟงเพอความสนกสนานเพลดเพลนในชมชนของตนเอง สวนมากเปนนทานทเกน

ความเปนจรง เชน นทานเรองสตวสามเกลอ มเสอ กระตาย และไก เปนเพอนกน ซงพดคยกนรเรอง

ท�านองเดยวกบนทานชาดกในพทธศาสนา

๗) วถชวตดนตรรกษาโรค ขอความในหนงสอ “บหงาปตตาน” ไดบอกใหทราบวา

แมการรกษาโรคของแพทยแผนสมยใหมไดเขาไปสหมบานชาวไทยมสลมในจงหวดชายแดนภาคใต

โดยทวถงแลวกตาม แตยงมบางหมบานทยงเชอในการรกษาโรคดวยคณไสย จงมพธกรรมตอรรกษาโรค

หรอรกษาโรคดวยการขบเปนเพลงอนเปนพธทางไสยศาสตร

แนวคดหลก “บหงาปตตาน” เปนหนงสอทรวบรวมชอบานนามเมอง โบราณสถาน วฒนธรรม ประเพณ

ภาษาถนและศลปะการแสดงของชนชาวไทยมสลมในดนแดนภาคใตของประเทศไทย ซงเปนสงคมหนง

ในบรรดาสงคมทงหลายทมอยในประเทศไทย เปนหนงสอทสะทอนใหเหนแนวคดหลกของผเขยน ดงน

๑) เพอเผยแพรวฒนธรรม ประเพณ และวถชวตของชนชาวไทยมสลมในทองถนภาคใต

ใหสงคมอนๆ รบทราบ

๒) เพอความเขาใจดตอกนของชนในสงคมทตางประเพณ ภาษาและวฒนธรรมกน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม “บหงาปตตาน” เปนหนงสอทรวบรวมเรยบเรยงขนเพอเผยแพรวฒนธรรมทองถนภาคใต

ทงชอบานนามเมอง โบราณสถาน วฒนธรรม ประเพณ ศลปะ และภาษา ใหชนในสงคมอนรบรและ

ท�าความเขาใจ แตการเขยนชอบคคล สถานท วฒนธรรม และประเพณ เปนตน ตามส�าเนยงภาษาถน

อาจท�าใหผทไมคนเคยกบภาษาจะรสกวา อานออกเสยงยากจนไมสนใจอานกเปนได

กจกรรมท ๑

“น�านกเรยนไปทศนศกษาสถานทเกยวกบศาสนาอสลามและประวตศาสตรในทองถน”

วตถประสงค

๑) เพอใหเกดศรทธาในศาสนา

๒) เพอใหเกดความรกทองถนของตน

๓) เพอใหเหนคณคามรดกทางวฒนธรรม

๔) เพอใหเกดความสามคคในกลม

5802005L01h.indd 174 7/21/15 9:30 AM

175

ขนตอน

๑) ครตดตอประสานงานเจาของสถานททจะน�านกเรยนไปทศนศกษาเปนเบองตน

๒) ครเขยนโครงการกจกรรมน�านกเรยนทศนศกษานอกสถานท

๓) ครเสนอโครงการเพอขออนมตจากผบรหารสถานศกษา

๔) ครท�าบนทกเพอขออนมตงบประมาณตามโครงการทเสนอ

๕) ครท�าหนงสอแจงวน เวลา น�านกเรยนทศนศกษาแกเจาของสถานททจะไปทศนศกษา

๖) ครอธบายมอบหมายงานใหนกเรยนรบผดชอบแตละขนตอน

ตวชวด

๑) นกเรยนสามารถบนทกประเดนส�าคญของเรองทเหนและไดฟงบรรยาย

๒) สามารถคดวเคราะหขอดและขอเสยของสถานทประวตศาสตรในทองถนนนๆ

๓) ความสามคคในกลม

การประเมนผล

๑) สงเกตความพงพอใจจากพฤตกรรมของนกเรยน

๒) ตรวจผลงานทนกเรยนจดบนทก

๓) ซกถามเปนรายบคคล

๔) สงเกตความสามคคในกลม

๕) สงเกตความตรงตอเวลา

กจกรรมท ๒

ครแบงกลมใหนกเรยนไปเกบขอมลเกยวกบการท�าอาหารประจ�าทองถน จากผปกครอง

หรอผทรจกในหมบาน แลวน�ามาเขยนเปนบทความ โดยใชภาษาเขยนของนกเรยนเอง เชนเรอง

๑) การท�าน�าบด

๒) การท�าขาวย�า (นาซกอรอบ)

๓) การท�าไกฆอและ

๔) อนๆ

จดประสงค

๑) เพอใหเกดความสามคคในกลม

๒) เพออนรกษวฒนธรรมการท�าอาหารประจ�าถน

๓) เพอใหเกดความรกทองถนของตน

5802005L01h.indd 175 7/21/15 9:30 AM

176

ตวชวด

๑) สามารถจบประเดนส�าคญของเรองทเขยนไดอยางครบถวนตามชนดของอาหาร

๒) ความตรงตอเวลา

๓) ความสามคคในกลม

๔) ความเออเฟอตอผอน

การประเมนผล

๑) สงเกตพฤตกรรมการใหความรวมมอในกลม

๒) ตรวจความถกตองสมบรณของผลงานทเขยน

๓) สงเกตความตรงตอเวลา

๔) สงเกตความเออเฟอตอผอน

ประวตศาสตรและชาตพนธภาคใต

เขมกา หวงสข. ประวตศาสตรและชาตพนธภาคใต. สงขลา: สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ,

๒๕๕๐. ๑๕๙ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ เปนหนงสอเกยวกบประวตความเปนมาและชาตพนธของชาวใตทสมบรณทสดเรองหนง

มเนอหาครอบคลมตงแตสมยกอนประวตศาสตร สมยแรกเรมประวตศาสตร สมยประวตศาสตร

รฐโบราณซงประกอบดวยรฐไชยา-ศรวชย ลงกาสกะ-ปตตาน ตามพรลงค-นครศรธรรมราช

สทงพระ-พทลง สมยประวตศาสตรชาตไทยไดกลาวถงอทธพลทางพทธศาสนา มหายาน-เถรวาท

ศาสนาพราหมณ-ฮนด ศาสนาอสลาม อทธพลวฒนธรรมอนเดย อาหรบ-เปอรเซย จน ชวา มลาย

ยโรป อทธพลเมองหลวงและสวนกลางรวมทงเรองกลมชาตพนธในภาคใต คอ ชนพนเมองเดม

ชาวน�า ชาวถ�า เซมง ซาไก กลมชาตพนธทางวฒนธรรม กลมวฒนธรรมชวา-มลาย ตลอดจนกลม

วฒนธรรมชาวจน วธเขยนเขาใจงาย ภาษาสละสลวย เปนระบบ มการอางองดนาเชอถอภาพประกอบ

โดดเดน นกเรยนระดบมธยมศกษาจงควรอาน

5802005L01h.indd 176 7/21/15 9:30 AM

177

เนอหาโดยสรป หนงสอประวตศาสตรและชาตพนธภาคใตไดรวมองคความรเกยวกบภาคใตในดานตางๆ

ไวอยางสมบรณประกอบดวย

๑. แผนดนภาคใตสมยกอนประวตศาสตร สมยแรกเรมประวตศาสตร

๒. แผนดนภาคใตสมยประวตศาสตรรฐโบราณคอ ไชยา-ศรวชย ลงกาสกะ-ปตตาน

ตามพรลงค-นครศรธรรมราช สทงพระ-พทลง

๓. สมยประวตศาสตรชาตไทยสโขทย อยธยา รตนโกสนทร

๔. อทธพลทางพทธศาสนามหายาน-เถรวาท ศาสนาพราหมณ-ฮนด ศาสนาอสลาม

๕. อทธพลวฒนธรรมตางชาต อนเดย อาหรบ-เปอรเซย จน ชวา มลาย ยโรป

๖. อทธพลเมองหลวงและสวนกลาง

๗. กลมชาตพนธ ประกอบดวยกลมชนพนเมองเดม เชน ชาวน�า ชาวถ�า เซมง-ซาไก และ

กลมชาตพนธทางวฒนธรรม เชน ชวา-มลาย จน เปนตน

แนวคดหลก พยายามเปดเผยใหทราบประวตความเปนมาของผคนในภาคใต ตงแตสมยแรกเรมทพบวา

มหลกฐานของมนษย เรอยมาจนถงปจจบน มการเคลอนไหวผสมผสานของมนษย การพฒนาขน

จากภายใน การรบอทธพลศาสนาและวฒนธรรมจากภายนอก จากราชส�านกและสวนกลาง

สภาพปจจบนของประชาชนประกอบดวยกลมชนพนเมองเดม เชน ชาวน�า ชาวถ�า เซมง-ซาไก

และกลมชาตพนธทางวฒนธรรม เชน ชวา-มลาย จน เปนตน

ขอสงเกต เปนหนงสอเลมหนง ใน ๙ เลมของหนงสอชดทกษณคด โครงการผลตสารสนเทศขอมล

ในพพธภณฑคตชนวทยา สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ

ขอเสนอแนะน�าในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ จดกลมนกเรยนคนหาความรเพมเตมจากหองสมด ศนยเรยนรในทองถนและ

กรงเทพมหานคร และจากอนเทอรเนต เกยวกบประวตความเปนมาของภาคใตและชาตพนธในภาคใต

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนรจกคนควาหาความรเพมเตมจากหองสมดหรออนเทอรเนต

๒. เพอใหนกเรยนเกดความสมพนธและรวมมอท�างานเปนกลม

5802005L01h.indd 177 7/21/15 9:30 AM

178

๓. เพอใหนกเรยนชวยกนคด กลาแสดงออก

๔. เพอใหนกเรยนรจกความเปนมาประวตศาสตรและการผสมผสานของประชาชนในภาคใต

๕. เพอใหนกเรยนรจกกลมชนดงเดมและกลมชนทางวฒนธรรมชวา-มลาย และกลมชน

ทางวฒนธรรมจน

ตวชวด

๑. ความสามารถในการหาความรเพมเตม

๒. ความสมพนธรวมมอท�างานเปนกลม

๓. การชวยกนคด ความกลาแสดงออก

๔. ความรเกยวกบความเปนมา ประวตศาสตรและการผสมผสานของประชาชนในภาคใต

๕. ความรเรองกลมชนดงเดมและกลมชนทางวฒนธรรมชวา-มลาย และกลมชนทางวฒนธรรมจน

ประเมนผล

๑. สงเกตความรบร ในองคความรเรอง ประวตศาสตรและชาตพนธในภาคใต

๒. สงเกตพฤตกรรมความรวมมอและความสมพนธในกลม

๓. สงเกตความคดอานและความสามารถในการแสดงออก

๔. สงเกตความรเรองความเปนมา ประวตศาสตร และการผสมผสานของประชาชนในภาคใต

๕. สงเกตความรเรองกลมชนดงเดม กลมชนทางวฒนธรรมชวา-มลาย และกลมชนทาง

วฒนธรรมจน

กจกรรมท ๒ ครก�าหนดกจกรรมน�านกเรยนไปทศนศกษาพพธภณฑในทองถนและใน

กรงเทพมหานคร ขออนญาตผบรหารน�านกเรยนเดนทาง จดกลมนกเรยน คร ภณฑารกษ และ

เจาหนาทน�าชม อธบายความหมายวตถทจดแสดง นกเรยนศกษาหาความรเพมเตม นกเรยนจดท�า

รายงาน เสนอรายงานกลม

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนรจกการหาความรจากพพธภณฑสถานและสถานทเกยวของ

๒. เกดการรวมกนคด สรางความสมพนธในกลม

๓. กลาแสดงออก

๔. รเรองราวในประวตศาสตรความเปนมาและการผสมผสานของชาวภาคใต

๕. ความรเรองกลมชนดงเดมและกลมชนทางวฒนธรรมชวา-มลาย และกลมชนทางวฒนธรรมจน

ตวชวด

๑. ความรบรเรองประวตศาสตร ความเปนมาและการผสมผสานของชาวภาคใต

๒. การรวมคด ความสมพนธในกลม

5802005L01h.indd 178 7/21/15 9:30 AM

179

๓. ความรเกยวกบเรองราวเรองกลมชนดงเดมและกลมชนทางวฒนธรรมชวา-มลาย

๔. ความกลาแสดงออกในการเสนอรายงานหนาหองเรยน

ประเมนผล

๑. สงเกตการมความร ประวตศาสตรความเปนมาและการผสมผสานของชาวภาคใต

๒. สงเกตพฤตกรรมความรวมมอและความสมพนธในกลม

๓. สงเกตการมความรเกยวกบเรองราวเรองกลมชนดงเดมและกลมชนทางวฒนธรรม

ชวา-มลาย และกลมชนทางวฒนธรรมจน

๔. สงเกตความสามารถในการแสดงออก การเสนอรายงานหนาหองเรยน

ผาทอพนเมองภาคใต

อบลศร อครพนธ. ผาทอพนเมองภาคใต. สงขลา: สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ,

๒๕๕๔. ๑๐๗ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ ผาไทยมชอเสยงกองโลก แสดงถงเกยรตภมของคนไทยทกภาค ในจ�านวนหนงสอเกยวกบ

ผา มหนงสออานงายเกยวกบผาทอพนเมองภาคใต อางองหลกฐานสงของทเกบรกษา และจดแสดง

ไวทสถาบนทกษณคดศกษา กลาวถงประวตความเปนมาของผาชนดตางๆ การรบอทธพลอนเดย

จนและอาหรบ ภมปญญาในการคดสรรวสด ลกษณะของผาทอพนเมองภาคใต เชน ผานาหมนศร

ผาพมเรยง ผาเกาะยอ ผาเมองนครศรธรรมราช ผาทอแพรกหา ผาทอลานขอย ผาทอในสจงหวด

ภาคใต วฒนธรรมในการใชผาทอไทยพทธ ไทยมสลม และไทยเชอสายจนภาคใต การเรยบเรยง

เปนระบบ สละสลวย มภาพประกอบสวยงามนาอาน เหมาะส�าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษา

จะท�าใหเขาใจประวตความเปนมา ชวตความเปนอยของคนภาคใต วฒนธรรมการนงหม ตลอดจน

ศลปวฒนธรรมดานอนทเกยวของกบผา

5802005L01h.indd 179 7/21/15 9:30 AM

180

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. ทราบพฒนาการของผาทอในภาคใตสมยประวตศาสตร

๒. ทราบเรองผาทอพนเมองภาคใตตงแตสมยรตนโกสนทร ผาฝาย ผาไหม ลกษณะผาทอ

ปจจบน

๓. ทราบแหลงทอผาปจจบน คอ ผาทอเกาะยาว ผาทอพมเรยง ผาทอนาหมนศร ผาทอ

ลานขอย และผาในสจงหวดภาคใต

๔. ทราบเรองวฒนธรรมการใชผาในวถชาวใต ไทยพทธ ไทยมสลม และไทยเชอสายจน

เนอหาโดยสรป ผาเปนงานศลปหตถกรรม เปนหลกฐานแสดงใหเหนถงการไหลเวยนทางวฒนธรรมในเอเชย

ตะวนออกเฉยงใตโยงกบวฒนธรรมอนเดย จน อาหรบ และศาสนาพทธ พราหมณ ฮนด และอสลาม

ในพทธศตวรรษท ๑๙-๒๐ ผาเปนสนคา เปนเครองบรรณาการทมคณคา เปนสงของพระราชทาน

ในชวง ๕๐ ปทผานมา ผาไดรบการฟนฟขนอกทกดานภายใตพระบรมราชนปถมภ หนวยงานราชการ

และเอกชนอยางนาชมเชยยง

แนวคดหลก ๑. สงเสรมใหเกบรวบรวม อนรกษ ศกษาและใชประโยชนผาทอพนเมองภาคใตในบรบท

ของสงคมไทย

๒. เชญชวนใหไปเยยมชมหองแสดงผาทอพนเมองภาคใตในสถาบนทกษณคดศกษา

มหาวทยาลยทกษณ

ขอสงเกต เปนตวอยางทดในการประมวลองคความร ดานศลปวฒนธรรมของชาต ควรใหมหนงสอ

เชนนในงานศลปวฒนธรรมทกสาขาและทกภาคของประเทศ

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑

ครจดกลมใหนกเรยนคนควาหาความรเพมเตมในหองสมดและอนเทอรเนต

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนรจกคนควาหาความรเพมเตมจากหองสมดหรออนเทอรเนต

5802005L01h.indd 180 7/21/15 9:30 AM

181

๒. เพอใหนกเรยนสรางความรวมมอท�างานเปนกลม และสมพนธทางวชาการในระดบตน

๓. เพอใหนกเรยนรวธประมวลความรทไดรบจากแหลงตางๆ

ตวชวด

๑. ความสามารถในการหาความรเพมเตม

๒. ความสมพนธในกลมและทางวชาการระดบตน

๓. ความรเกยวกบผาทอภาคใตและผาทอภาคอนๆ

การประเมนผล

๑. สงเกตการประมวลความรทไดจากการคนควาหาความรจากหองสมด และจากอนเทอรเนต

๒. สงเกตความรวมมอและความสมพนธทางวชาการในกลม

๓. สงเกตการมความรในเรองผาทอภาคใต และผาทอจากภาคอนๆ

กจกรรมท ๒

ครจดกลมใหนกเรยนรายงานการคนควาหนาหองเรยน

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนรจกการรายงานผลการคนควาจากหองสมดและอนเทอรเนต

๒. เพอใหนกเรยนรเทคนคและวธการแสดงออก

๓. เพอใหนกเรยนมความรเรองผาทอพนเมองภาคใต

ตวชวด

๑. ความสามารถในการรายงานผลการคนควา

๒. เทคนคและวธการแสดงออก

๓. ความรในเรองผาทอพนเมองภาคใตและภาคอนๆ

การประเมนผล

๑. สงเกตการณการรายงานผลการคนควา

๒. สงเกตการณการแสดงออกหนาหองเรยน

๓. สงเกตความรทไดจากการคนควา เรยบเรยง มาน�าเสนอหนาหองเรยน

5802005L01h.indd 181 7/21/15 9:30 AM

182

พระอรยสงฆภาคใต

ชยวฒ พยะกล. พระอรยสงฆภาคใต. สงขลา: เอสพรนท (๒๐๐๔). ๒๕๕๒. ๗๗ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ “พระอรยสงฆภาคใต” เปนหนงสอสารคดทใหขอมลเกยวกบศาสนาในภาคใตวาดนแดนน

เปนเสนทางผาน หรอเปนศนยกลางการพบปะสงสรรคของผคนจากประเทศตางๆ ทางฝงทะเลตะวนตก

เชน อนเดย และเปอรเซย เปนตน ทางฝงทะเลตะวนออก เชน จน เปนตน ชนเหลานนมาตดตอ

คาขาย แตไดน�าความเชอ และศาสนาเขาสดนแดนทเปนภาคใตดวย พระพทธศาสนาทเขามากได

เปนทยอมรบนบถอสบเนองมาเปนเวลาอนยาวนาน ดงโบราณสถานทปรากฏ คอ เจดยพระบรมธาต

ทไชยา สราษฎรธาน เจดยวดเขยนบางแกวทพทลง เจดยพระบรมธาตทนครศรธรรมราช และเจดย

วดพะโคะทจงหวดสงขลาเปนตน สงส�าคญ คอ หนงสอ “พระอรยสงฆภาคใต” ไดใหความรเกยวกบ

ประวตพระภกษสงฆ ผเปนเลศทงปฏปทาความประพฤต และการท�าประโยชนใหแกประเทศชาต

พระพทธศาสนา และสงคมไทยในภาคใต ในสมยอยธยาและรตนโกสนทร จนเปนทเคารพนบถอของ

ประชาชนทวไป จงเปนหนงสอดมประโยชนททกคนควรอาน

ประโยชนทนกเรยนไดรบจากการอาน ค�าวา พระอรยสงฆ ในหนงสอ “พระอรยสงฆภาคใต” หมายถงพระภกษผมความเปนเลศ

ทงความประพฤตและการท�าประโยชนแกสงคม ผเขยนไดรวบรวมประวตพระภกษผมบทบาทส�าคญ

ในลกษณะดงกลาวในภาคใตตงแตสมยอยธยาและรตนโกสนทร เชน ประวตของหลวงพอทวด

ประวตพอทานคลาย และประวตของทานพทธทาสภกข จงท�าใหหนงสอ “พระอรยสงฆภาคใต”

มประโยชนดงน

๑. ท�าใหผอานเกดความเลอมใสศรทธาในพระภกษมากขน

๒. ท�าใหทราบประวตและกจกรรมทพระภกษเหลานนไดสรางไวแกสงคม

5802005L01h.indd 182 7/21/15 9:30 AM

183

๓. เพอประกาศเกยรตคณของพระภกษเหลานนใหเปนทปรากฏตลอดไป

๔. เพอใหเปนแบบอยางศาสนทายาททดของศาสนา

เนอหาโดยสรป “พระอรยสงฆภาคใต” เปนหนงสอสารคดทใหความรเกยวกบประวตพระภกษผมบทบาทส�าคญ

ในการเผยแผพระพทธศาสนาในภาคใต เรมตงแตสมยสโขทย ซงปรากฏในศลาจารกหลกท ๑ วา

“พอขนรามค�าแหงกระท�าโอยทานแกมหาเถรสงฆราชปราชญเรยนจบปฎกไตรหลวกกวาปครในเมองน

ทกคนลกแตเมองธรรมราชมา” แตทปรากฏเดนชดในสมยอยธยา คอ พระญาณคมภรศรสงฆปรณายก

(นามสญญาบตร คอ สมเดจเจาโพธสมภารโลกาจารยญาณคมภรศรสงฆปรณายกมหาสาม)

เจาอธการวดทาชาง เมองนครศรธรรมราช และหลวงพอทวด หรอสมเดจเจาพะโคะ (นามสญญาบตร

คอ สมเดจพระราชมนสามรามคณปมาจารย) สวนพระอรยสงฆสมยรตนโกสนทร ผเขยนไดแบงออก

เปน ๒ สาย คอ

๑. สายพทธธรรม ไดแก พระเถระทแตกฉานในหลกธรรม และไดเผยแผหลกธรรมแก

ประชาชนจนมชอเสยง เชน พระปญญานนทภกข (พระพรหมมงคลาจารย) ชาวจงหวดพทลง

พระธรรมปญญาบด (เพยร อตตโม) อดตเจาอาวาสวดคหาสวรรค จงหวดพทลง ผเปดส�านกเรยน

สอนภาษาบาล ทมชอเสยงทสดในสมยนน และทานพทธทาสภกข (พระธรรมโกศาจารย) จงหวด

สราษฎรธาน ทมชอเสยงในการเผยแผธรรม

๒. สายไสยเวท ไดแก พระเถระทเปนเกจอาจารย ผเชยวชาญทางไสยเวท จนเปนทเคารพ

นบถอของประชาชนทวไป เชน พอทานคลายวาจาสทธ (พระครพศษฐอรรถการ) วดสวนขน จงหวด

นครศรธรรมราช และพระอาจารยทม (พระครวสยโสภณ) วดชางให จงหวดปตตาน เปนตน

แนวคดหลก “พระอรยสงฆภาคใต” เปนหนงสอรวบรวมประวตพระพทธศาสนาทเขามาสภาคใตตงแต

สมยสวรรณภม จนเจรญรงเรองมาถงสมยศรวชย สโขทย อยธยา และรตนโกสนทร ดวยการสบทอด

ของพระอรยสงฆ ผมบทบาทส�าคญในการสรางศรทธาและท�าคณประโยชนตอสงคม จงสะทอน

แนวคดหลกของผเขยน ดงน

๑. เพอประกาศเกยรตคณของพระภกษในภาคใตใหเปนทปรากฏ

๒. เพอสรางศรทธาในพระภกษและพระพทธศาสนาแกประชาชน

๓. เพอใหทราบกจกรรมทพระภกษเหลานนไดสรางไวแกสงคม

๓. เพอใหเปนแบบอยางแกผทเปนศาสนทายาท

๔. เพอใหทราบประวตพระพทธศาสนาทเขามาสภาคใต

5802005L01h.indd 183 7/21/15 9:30 AM

184

ขอสงเกต “พระอรยสงฆภาคใต” เปนหนงสอสารคดทใหความรเกยวกบประวตพระภกษผมบทบาท

ส�าคญในการเผยแผพระพทธศาสนาในภาคใตตงแตสมยสโขทย อยธยา และรตนโกสนทร ดวยเจตนา

จะบนทกใหเปนขอมลอางองของอนชนคนรนหลง และเพอประกาศเกยรตคณของพระภกษผท�า

คณประโยชนแกสงคมใหเปนทปรากฏ แตไดท�าเปนหนงสอชดมหลายเลม แตละเลมมขนาดยอม

จงมขอสงเกต ดงน

๑. ขอความบางตอนรวบรดจนขาดความสมบรณ เชน ตอนกลาวถงมลเหตพระพทธศาสนา

ทเขามาสภาคใตสมยสวรรณภม

๒. ใหประวตพระภกษผมบทบาทส�าคญในภาคใตไวเพยง ๓ องค ทงๆ ทยงมพระภกษผม

บทบาทส�าคญอนๆ อก เชน ทานปญญานนทภกข และพระอดมปฎก (พระมหาสอน) เปนตน

๓. ค�าวา พระอรยสงฆ ตามปกตหมายถงพระภกษผบรรลธรรมส�าเรจเปนพระอรหนตเทานน

ในทนผเขยนใหค�าจ�ากดความวา “พระอรยสงฆ หมายถง พระภกษผเปนเลศดวยปฏปทา และ

การท�าประโยชนใหแกสงคม”

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ครแบงนกเรยนเปนกลมๆ ละกคนกได แตละกลมใหชวยกนคนหาภาพ และประวตพระภกษ

ในภาคใต ผมชอเสยงดวยการท�าประโยชนอยางใดอยางหนง หรอหลายอยางตอสงคม ตดบอรด

นทรรศการทโรงเรยน โดยใหหวหนากลมจบฉลากเลอกหวขอ ดงน

๑. หลวงพอทวด

๒. ทานพทธทาสภกข

๓. พระปญญานนทภกข

๔. พอทานคลายนครศรธรรมราช

๕. พระอดมปฎก (มหาสอน) พทลง

๖. พระอาจารยทม วดชางใหปตตาน

๗. พระเทพญาณโมล จงหวดปตตาน

๘. พระธรรมปญญาบด (เพยร อตตโม) พทลง

ฯลฯ

จดประสงค

๑. เพอรวบรวมขอมลของพระภกษผท�าคณประโยชนตอสงคมในภาคใต

๒. เพอใหนกเรยนมประสบการณในการจดนทรรศการ

5802005L01h.indd 184 7/21/15 9:30 AM

185

๓. เพอใหรจกคนหาขอมลจากแหลงตางๆ

๔. เพอความสามคคในกลม

๕. เพอใหรจกรบผดชอบงานทไดรบหมอบหมาย

ขนตอน

๑. ครอธบายแนะน�าแหลงขอมลใหนกเรยนทราบ

๒. ครแนะน�าบอรดทจะท�านทรรศการของแตละกลม

๓. ครก�าหนดเวลาสนสดการคนหาและจดนทรรศการ

ตวชวด

๑. ความสมบรณของขอมลภาพและประวตของพระภกษ

๒. ความสวยงามและความสมบรณของนทรรศการ

๓. ความสามคคในกลม

๔. ความรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย

การประเมนผล

๑. ตรวจความถกตองของภาพและประวตของพระภกษ

๒. ตรวจความสวยงาม ความนาสนใจของบอรดนทรรศการ

๓. สงเกตความสามคคในกลม

๔. สงเกตความรบผดชอบตอหนาท

๕. สอบถามจากเพอนรวมงานแตละกลม

ภมปญญาในครวไฟปกษใต

อบลศร อรรคพนธ. ภมปญญาในครวไฟปกษใต. สงขลา: สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ,

๒๕๕๖. ๑๒๙ หนา.

5802005L01h.indd 185 7/21/15 9:30 AM

186

ความเดนดมคณคาของหนงสอ ครวไฟในภาคใตเปนแหลงรวมภมปญญาของชาวใตเกอบทกดานในเรองการกนและท เกยวของ ตงแตเรองสถานทตงของครวไฟ องคประกอบทใชจดไฟ เตาไฟ ทศทางตงเตาไฟ ครวไฟ วสดเครองใชในครว การประดษฐและคดสรรเครองมออปกรณจากโลกตะวนตกและตะวนออก วฒนธรรมในการกน การเลอกวสดในการประกอบอาหาร อาหารทเปนยา เทคนคการปรงอาหาร การถนอมอาหาร การจดส�ารบ การกนอาหารรวมกน ความสามคคจากการกนอาหาร ประเพณ การกนในงานตางๆ การเลยงอาหาร การลงแขก การกนวาน อาหารรกษาโรค เปนหนงสอเขยนด มระบบมภาพประกอบ อางองนาสนใจ นกเรยนชนมธยมศกษาควรอาน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. ทราบภมปญญาของชาวปกษใตในเรองครวไฟ วสดใชปรงอาหาร อปกรณในครว ประโยชนของ อาหารประเภทตางๆ อาหารทเปนยา ความสามคคปรองดองในท�างาน การรบประทานอาหารรวมกน ๒. มทศนคตทดตอครวปกษใตและอาหารปกษใต ๓. สามารถน�าความรไปประยกตใชประโยชนได

เนอหาโดยสรป ภมปญญาของชาวใตในการสรางครวไฟและองคประกอบ แมไฟ เตาไฟ ผรา อปกรณทใช ในการจดไฟ อปกรณทเกยวของกบเตาไฟ เชน กระบอกเปาไฟ พด เชอไฟ การคดสรรเครองมอ เครองใชในครวไฟ เชน อปกรณการหงตม หมอประเภทตางๆ หวกพรกหรอจวกกะลา ตะหลวทองเหลอง กระทะ กาตมน�าทองเหลอง อปกรณในการยอยอาหารสด เชน เหลกขด หรอกระตายขดมะพราว ครก กรามชางหรอทคนกะท อปกรณในการรบประทานอาหาร จานชามประเภทตางๆ ชอน อปกรณใสน�า ขาวสาร และสงตกตวง การถนอมอาหาร เชน การตากแหง หมกดอง รมควน เชอม กวน เปนตน การบรโภคอาหาร ประเภทของอาหาร เชน แกง ตม ย�า ทอด ธรรมเนยมการกน การจดส�ารบ ประเพณการจดงานกนเลยง กนวาน ลงแขก ออกปากซอมสาร อาหารชวยรกษาโรค พชผกสวนครว วสดทเปนยา เชน กลวย หอมแดง ขง ขา ตะไคร ขมน กระเพราแดง กระเพราขาว โหระพา มะขาม ขเหลก มะนาว ใบบวบก ครวไฟปกษใตไมแตกตางจากครวไฟภาคอนๆ ของ ประเทศมากนก วสดอปกรณในการปรงอาหารคลายคลงกน

แนวคดหลก ความรเกยวกบภมปญญาของคนปกษใตทพบในครวไฟ ตงแตสถานทตงครว อปกรณใน หองครว วสดในการปรงอาหาร เทคนคการปรงอาหาร การถนอมอาหาร การบรโภคอาหาร อาหาร ทเปนยา ความรวมมอในการจดการดานทเกยวของกบครวไฟและอาหาร

5802005L01h.indd 186 7/21/15 9:30 AM

187

ขอสงเกต เปนหนงสอเลมหนงในจ�านวนหนงสอ ๙ เลม ในชดโครงการศกษาและจดพมพเอกสาร

วชาการของพพธภณฑคตชนวทยา สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑

ครจดกลมนกเรยนคนควาหาความรภมปญญาเรอง ครวไฟปกษใต และในเรองทเกยวของ

จากหองสมดและอนเทอรเนต

วตถประสงค

๑. เพอใหนกเรยนมประสบการณในการคนหาขอมลความรจากแหลงตางๆ

๒. เพอใหนกเรยนมประสบการณท�างานกลม

๓. เพอใหนกเรยนกลาแสดงออก

๔. เพอใหนกเรยนมความรเรองภมปญญาดานครวไฟและอาหารของทางภาคใต

ตวชวด

๑. ความสามารถในการคนหาความรจากหองสมด หนงสอและสอความรอนๆ

๒. ความสมพนธในกลม

๓. การกลาแสดงออก

๔. ความรเรองครวไฟ วสดอปกรณ และอาหารของชาวใต

การประเมนผล

๑. สงเกตความสามารถในการคนควาขอมลความรจากหองสมด และสอประเภทตางๆ

๒. สงเกตพฤตกรรมความรวมมอและความสมพนธในกลมในการท�างานรวมกน

๓. สงเกตความสามารถในการแสดงออก

๔. สงเกตการมความรเรองครวไฟปกษใต สงของและวสดอปกรณทเกยวของ

กจกรรมท ๒

ครจดกลมใหนกเรยนคนหาวสดอปกรณในหองครวทบานของนกเรยนแตละคน น�ามา

เปรยบเทยบกบความรทไดจากหนงสอเลมน และทไดจากคนควาในหองสมดและแหลงอนๆ น�ามา

จดท�ารายงานกลมและรายงานหนาชนเรยน

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนรจกวสดอปกรณในครวทบานนกเรยน เปรยบเทยบกบทไดอานจากหนงสอน

5802005L01h.indd 187 7/21/15 9:30 AM

188

๒. เพอใหนกเรยนท�ารายงานการคนควาจากหองสมด สออนๆ และประสบการณจรงจาก

หองครว ในบานของนกเรยน

๓. เพอใหนกเรยนกลาแสดงออก

๔. เพอใหนกเรยนเสนอรายงานการคนควาหนาหองเรยน

ตวชวด

๑. ความสามารถในการหาความรเพมเตมจากสอความรและสภาพจรงในครวในบานของนกเรยน

๒. การท�างานเปนกลม

๓. การกลาแสดงออก

๔. ความรเกยวกบครวไฟปกษใต เปรยบเทยบกบครวไฟทเปนของนกเรยน

การประเมนผล

๑. สงเกตความรของนกเรยนเกยวกบเรองครวไฟทไดจากการคนควาจากหองสมดสอ

อนเทอรเนตและสภาพครวจรงในบานของนกเรยน

๒. สงเกตพฤตกรรมความสมพนธและความรวมมอในการท�างานกลม

๓. สงเกตความกลาแสดงออก

๔. สงเกตการเสนอรายงานการคนควาจากในหองสมดและสภาพครวจรงทบานของนกเรยน

เรอยาว

วนย รอดจาย. เรอยาว. กรงเทพฯ: ตนออ, ๒๕๕๒. ๕๓ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หนงสอเรอยาวเปนหนงสอทใหความรเกยวกบเรองของเรอยาว ซงเปนเรอทใชในการแขงขน

การแขงขนเรอยาวถอวาเปนมรดกทางวฒนธรรมบนสายน�าทล�าคา และหาผเรยบเรยงแบบหนงสอ

5802005L01h.indd 188 7/21/15 9:30 AM

189

เลมนยาก ผเขยนใหความรเกยวกบเรองของเรอยาวตงแตประวตเรอยาว การหาไมมาท�าเรอยาว

การขดเรอยาว พธการตางๆ เกยวกบเรอยาว ตลอดถงการแขงขนเรอยาว ผเขยนน�าภาพประกอบ

เนอหาเรองตางๆ เปนภาพส ชดเจนทกขนตอน นกเรยนควรไดอานหนงสอเรองน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน นกเรยนจะไดรบความรเกยวกบเรอยาว ตงแตประวตความเปนมา การจดท�าเรอยาวซงม

ภาพประกอบรายละเอยดทกขนตอน ชดเจน ท�าใหนกเรยนมความเขาใจไดด นอกจากนรายละเอยด

ของประเพณการแขงเรอยาวกมรายละเอยดและภาพประกอบชดเจน ผเขยนใหรายละเอยดดวยภาพ

ทเขาใจงาย อานเพลน

เนอหาโดยสรป การใชเรอเปนพาหนะสญจรไปมาและคาขาย หนาทอดกฐนกมการใชเรอเปนพาหนะและม

การเลนเรอเพลงและแขงเรอ ประเพณการแขงเรอมมาตงแตสมยอยธยาเปนราชธาน เปนตนมา

กอนการแขงขนกจะมการฝกซอมฝพายดานพละก�าลง ประเพณการแขงเรอในปจจบน มอยเกอบ

ทกภาคของประเทศไทย การขดเรอยาวสมยกอนชาวบานจะรวมมอรวมใจกนขดทวด การขดเรอยาว

มหลายขนตอน ไมทน�ามาขดสวนมากจะเปนไมตะเคยน และล�าเรอใชไมตนเดยวกนตลอดล�า

การเสาะหาตนตะเคยน การท�าพธโคนตนตะเคยน ขนยายมายงสถานททจะขด ท�าพธบวงสรวง

เสยงทายแมยานาง ท�าพธบวงสรวงเชญแมยานางขนศาลเพยงตา ท�าการขดเรอ ตงชอเรอ พธน�า

เรอยาวลงน�า การแขงขนเรอยาว กอนการแขงขน มการฝกซอมฝพายกอน

แนวคดหลก การด�าเนนชวตของคนไทย มความผกพนกบแมน�ามานานแลว ฉะนนการสรางบานเรอน

หรอสรางชมชน สวนใหญจะเลอกท�าเล ตดแมน�าล�าคลองเปนส�าคญ เพออาศยน�าในการเพาะปลก

น�าดมน�าใช การสญจรไปมาและคาขาย และสรางเรอเปนพาหนะ เรอจงมบทบาทตอชวตความเปนอย

การคมนาคม การขนสง ขนบธรรมเนยมประเพณ และความสนกสนาน

ผเขยนเลาใหฟงอยางชดเจน ถงความส�าคญของน�าและความส�าคญของเรอทใชในการคมนาคม

การสรางเรอยาวเพอใชในกจกรรมทสนกสนาน คอ ประเพณการแขงขนเรอ จดประสงคหลกทผเขยน

หวงไวคอ ตองการใหเยาวชนไดรบความรเกยวกบการแขงขนเรอยาว และการขดเรอยาว ซงถอวา

เปนมรดกทางวฒนธรรมบนสายน�าทล�าคายง ทเยาวชนควรทราบและมความภาคภมใจ

5802005L01h.indd 189 7/21/15 9:30 AM

190

ขอสงเกต ผเขยนมความพถพถนในการเขยนเลารายละเอยดของเนอเรอง เกยวกบเรอยาวทกขนตอน

และมภาพประกอบชดเจนทกเรอง ถอวาเปนหนงสอมคณคาและหาไดยากยง

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ผลการเรยนรทคาดหวง หลงจากทนกเรยนอานหนงสอและรวมท�ากจกรรมแลวไดรบความร

เกยวกบ เรอง การแขงขนเรอยาว และการขดเรอยาว

กจกรรม ๑ : เรอยาว

จดประสงค

เพอใหนกเรยนไดรบความรเกยวกบเรอง ความส�าคญของเรอยาว การขดเรอยาว และ

การแขงขนเรอยาว

ขนตอน

๑. ครเกรนน�าเรอง เรอยาว ความส�าคญ การขดเรอยาว และการแขงขนเรอยาว

๒. แบงกลมนกเรยนออกเปน ๓ กลม เพอจดท�ารายงานเรองความส�าคญของเรอยาว

การขดเรอยาว และการแขงขนเรอยาว

๓. นกเรยนคนควาขอมลจากแหลงตางๆ

๔. นกเรยนน�ารายงานมาเลาใหเพอนๆ ฟง

๕. ครสรป และประเมนผล

การประเมนผล

นกเรยนไดรบความรเกยวกบเรอง ความส�าคญของเรอยาว การขดเรอยาว และการแขงขน

เรอยาว

5802005L01h.indd 190 7/21/15 9:30 AM

191

เรอพระราชพธและเหเรอมาจากไหน?

สจตต วงษเทศ. เรอพระราชพธและเหเรอมาจากไหน?. กรงเทพฯ: โพสตบกส, ๒๕๕๔. ๑๒๔ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หนงสอ เรอพระราชพธและเหเรอมาจากไหน? เปนหนงสอทใหขอมลอยางละเอยดถง

ความเปนมาและความส�าคญของเรอพระราชพธ ทงในดานความเชอ ศาสนา และหลกฐานทาง

ประวตศาสตรทส�าคญ และรวมทงความเปนมาของการเหเรอและอเรอพระราชพธ หนงสอใหขอมล

ทกดานของเรอพระราชพธ หนงสอเลมนเปนแหลงใหขอมลอยางดยงส�าหรบเยาวชน และผทสนใจ

เรองราวของมรดกทางวฒนธรรมทมความผกพนกบวถชวตของคนไทยมาอยางยาวนาน นกเรยน

ควรจะอานหนงสอเลมน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน อานหนงสอเลมนแลว นกเรยนจะไดความรเกยวกบเรอพระราชพธและการเหเรอ เรอพระราชพธ

ถอวาเปนมรดกทางวฒนธรรมทมคณคาของคนไทย สรางสรรคขนมาเพอใหเปนพระราชพาหนะ

ของพระมหากษตรยในการเสดจพระราชด�าเนนทางชลมารค เรอแตละล�ามความสวยงาม ดวยฝมอ

อนประณตของชางศลปไทย เมอเรอพระราชพธตางๆ อยในกระบวนพยหยาตราทางชลมารถ ยงม

ความสงางามและวจตรตระการตานาประทบใจ อานหนงสอเลมนแลวนอกจากนกเรยนจะไดรบ

ความรดงกลาว ความรทจะไดรบจะกระตนใหนกเรยนมความรก ภาคภมใจกบมรดกทางวฒนธรรม

ทงดงามยงของคนไทย

5802005L01h.indd 191 7/21/15 9:30 AM

192

เนอหาโดยสรป เนอเรองในเลมมอยดวยกน ๘ บท ซงเกยวกบเรอพระราชพธและการเหเรอ ดงน

๑) เรอพระราชพธมาจากเรอศกดสทธ ๒,๕๐๐ ปมาแลว ๒) เรอศกดสทธมาจากโลงศพคลายง

๓) เรอนาคในพธศพ ๔) เรอพระราชพธในพธกรรมขอขมาดนและน�า ๕) เดอน ๑๑ แขงเรอไลน�า

ใหน�าลด ไมทวมขาวจนตาย ๖) เดอน ๑๒ ลอยกระทง ลงเรอขอขมาดนและน�า ๗) เหเรอ

มาจากไหน? เมอไร? ๘) อเรอพระราชพธ แตละบทมภาพประกอบขาวด�า

แนวคดหลก เรอพระราชพธมรากเหงาและพฒนาการมาจากเรอศกดสทธ ราว ๒,๕๐๐ ปมาแลวของ

บรรพชนคนสวรรณภมในอษาคเนย เรอพระราชพธเปนเรอศกดสทธ กระบวนเรอกเปนกระบวน

ศกดสทธ พระราชพธทเสดจทางชลมารค ไมเปนการรบ การสงคราม แตเปนพธกรรม เชน

เรอพระราชพธในพธกรรมขอขมาดนและน�า

การเหเรอในกระบวนพยหยาตราทางชลมารค เปนประเพณทเพงสรางใหมในสมยกรง

รตนโกสนทร เหเรอในปจจบน หมายถงขบล�าน�าเปนท�านองอยางหนงในกระบวนเรอพระราชพธ

พยหยาตราทางชลมารค มตนเสยงเหน�า แลวมลกคเหตาม

เนอเรองเกยวกบเรอพระราชพธและการเหเรอดานตางๆ ใชภาษางายๆ ขอมลแตละเรองสนๆ

พรอมรปประกอบ บอกแหลงทมาของรปภาพเหลานน ผเขยนประสงคใหเปนหนงสอความรทวไป

ทสามารถใชเปนแหลงอางองได

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ผลการเรยนรทคาดหวง หลงจากทนกเรยนอานหนงสอเลมนและรวมกจกรรมแลวนกเรยน

ไดรบความรเกยวกบเรอง เรอพระราชพธและการเหเรอ

จดประสงค

เพอใหนกเรยนรจกเรอพระราชพธชนดตางๆ

ขนตอน

๑. ครเกรนน�าเรองเรอพระราชพธชนดตางๆ

๒. แบงกลมและเลอกชนดของเรอพระราชพธ

๓. นกเรยนศกษาคนควาหาขอมลเกยวกบเรอพระราชพธทกลมเลอก

๔. เรยบเรยงเปนรายงานและเลาใหเพอนฟงหนาหองเรยน

๕. ครสรปและประเมนผลการท�างานกลมของนกเรยน

๖. แจกแบบประเมนผล

5802005L01h.indd 192 7/21/15 9:30 AM

193

การประเมนผล

๑. ประเมนผลจากการแบบประเมนผลทนกเรยนตอบกลบมา

๒. ประเมนผลจากการสงเกตในหองเรยน

วฒนธรรมศาสตราวธภาคใต

พชย แกวขาว และบญเลศ จนทระ. วฒนธรรมศาสตราวธภาคใต. สงขลา: สถาบนทกษณคดศกษา

มหาวทยาลยทกษณ, ๒๕๕๐. ๑๕๗ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หนงสอ “วฒนธรรมศาสตราวธภาคใต” เปนเรองของมคม เครองฟนแทง ทชาวบานในภาคใต

ใชในชวตประจ�าวน ใชมดเดอยประกอบพธกรรม และเปนของประดบ เชน มดพรา/จอบเสยม ซงเปน

เรองใกลตวทเดกรจกมาบางแลว แตหนงสอเลมนจะมรายละเอยดเกยวกบของมคมอาวธเหลาน

อยางละเอยด ใหขอมลและมภาพประกอบ และสามารถไปดของจรงไดทพพธภณฑคตชนวทยา

สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ หนงสอเลมน ผเขยนทง ๒ คนเปนผทมความรและ

เชยวชาญ (โดยเฉพาะอาจารยพชย แกวขาวเปนผเชยวชาญ เรองโลหะกรรมภาคใต สวน

อาจารยบญเลศ จนทระ เปนนกวจยประจ�าสถาบนทกษณคดศกษา) หนงสอเลมนจงเปนหนงสอทม

คณคาและเชอถอไดในดานศาสตราวธภาคใต

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. นกเรยนไดรบความรเกยวกบเรองศาสตราวธของภาคใต

๒. ขยายความรทมอยเดมเกยวกบของมคม ใหรกวางขวาง และลกซงยงขน

๓. เปนความรพนฐาน ทสามารถน�าไปขยายตอยอดตอไป

๔. ไดเรยนรถงวฒนธรรมทเกยวพนกบของมคมและอาวธเหลาน

5802005L01h.indd 193 7/21/15 9:30 AM

194

เนอหาโดยสรป หนงสอ “วฒนธรรมศาสตราวธภาคใต” กลาวถง

๑. ความหมายของค�าวาศตราวธ หรอศาสตราวธ และความส�าคญของศาสตราวธทน�าไป

ใชในชวตประจ�าวนของคนภาคใต เชน วฒนธรรมการพกพามดพราตดตวไปเสมอ เพอกนพวกภตผ

ปศาจหรอเสนยดจญไร และพวกสตวราย

๒. วฒนธรรมการผลตอาวธภาคใต กลาวถงองคความรทถกถายทอดดานศาสตราวธจาก

คนรนหนงไปสคนอกรนหนงของภาคใต พฒนาการของการใชวตถดบในการผลต พฒนาการของการ

ใชถานไม พฒนาการของการใชเหลกแทงของยคแรกเรมประวตศาสตร–ทวารวด ยคศรวชย–อยธยา

ตอนกลาง ยคสมยรชกาลท ๕–ปจจบน

๓. ความเชอในการผลตศาสตราวธของภาคใต มความเชอเกยวกบฤกษยาม เรองโฉลก

เรองโลหะทน�ามาใช และความเชออนๆ

๔. แหลงทมาของวฒนธรรมโลหะกรรมของภาคใต เปนแหลงถายทอดภมปญญาเกยวกบ

งานโลหะกรรมพนบานภาคใต ซงมขอสงเกตและพงพจารณาจากเครองมอเครองใช ๒ ชนด คอ

สบเปาลมเพอควบคมความรอนและหนเจยระไน

๕. กลมชางผผลตแบงไดเปน ๒ กลมใหญๆ คอ กลมชางตามหมบานตางๆ และกลมชาง

ในราชส�านก

๖. ประเภทของศาสตราวธ แบงกวางๆ ได ๔ กลม คอ

๖.๑ ประเภทใชขดดน พรวนดน ดายหญา มจอบ เสยม ผานไถ คราด ชะแลง

กรดายหญา พราหวดหญา พลว ฯลฯ

๖.๒ ประเภทใชปาด สบ ฟน ตด โคน แผว ถาง ม พรากน หวงอ ขวานปล

ขวานไต ละแมะ ขวานปะ พราลมงอ พราโครงควาย ฯลฯ

๖.๓ ประเภทเครองมอชางทวไป ม คอน คม ทง สว ใบกบ ดอกสวาน ลมผาไม

ใบเลอยหางหน ฯลฯ

๖.๔ ประเภทเครองใชเบดเตลด ม โซ ตรวน ขอสบชาง เสาชาง โกลนมา ขอบลอเกวยน

กรรไกรหนบหมาก ฯลฯ สวนศาสตราวธทใชพทกษทรพยสน ชวตและอ�านาจ มปนดาบ สนบมอ

อายเดง พราจะโหนง มดหลากชนด ฯลฯ

๗. ศาสตราวธทมลกษณะเดนเฉพาะ มอย ๓ กลมหลกคอ กรช เปนอาวธพเศษ พระขรรค

เปนอาวธส�าหรบกษตรย และมดหมอเพอประกอบพธกรรม

๘. วฒนธรรมการใชศาสตราวธของภาคใต นยมใชในการปฏบตตนกบศาสตราวธ ยงเปน

วถตกทอดถงปจจบน แบงออกเปน ๔ ลกษณะ

5802005L01h.indd 194 7/21/15 9:30 AM

195

๘.๑ ลกษณะวถท ๑ ใชศาสตราวธในฐานะเครองมอเครองใชทวๆ ไป

๘.๒ ลกษณะวถท ๒ ใชศาสตราวธสะทอนการแสดงความเคารพตอธรรมชาต

๘.๓ ลกษณะวถท ๓ ใชศาสตราวธเพอแสดงความส�าคญของผใช

๘.๔ ลกษณะวถท ๔ ใชศาสตราวธในฐานะตวแทนของเทพเจา

ขอสงเกต เนอเรองเกยวกบศาสตราวธของภาคใต ทใหรายละเอยดและภาพประกอบชดเจน รปเลม

กะทดรด เขยนบรรยายชดเจนอานเขาใจงายเหมาะกบนกเรยนระดบมธยมศกษา

แนวคดหลก ๑. สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ จดท�าพพธภณฑคตชนวทยา เปนงานส�าคญ

ควบคกบงานอนๆ เชน งานวจย งานสารสนเทศทกษณ ปงบประมาณ ๒๕๔๙ สถาบนฯ ไดจดพมพ

วฒนธรรมศาสตราวธภาคใต โดยมอบใหผเชยวชาญดานโลหะกรรมภาคใตและนกวจยของสถาบน

เรยบเรยง เนอหาในหนงสอนจะสอดคลองกบเนอหาและภาพจดแสดงในหอง “มดและศาสตราวธ”

ของพพธภณฑคตชนวทยา แตใหรายละเอยดเกยวกบขอมลเชอมโยงเปนระบบเพมขนจนงายแก

การเขาใจ ชวยเสรมขอมลการชมพพธภณฑคตชนวทยามากยงขน นบเปนเอกสารทดทางวชาการ

๒. หนงสอไดรวบรวมรายละเอยดเกยวกบวฒนธรรมของศาสตราวธ ซงหมายถงของมคม

เครองฟนแทงทชาวบานในภาคใตใชในชวตประจ�าวน ใชประกอบในพธกรรม เปนเครองรางของขลง

และเปนเครองประดบทนยมใชกนมากของคนภาคใตตงแตสมยโบราณ เพอเปนหลกฐานทางมรดก

วฒนธรรมไวใหคนรนหลงไดศกษา

๓. เพอแสดงววฒนาการของวฒนธรรมการใชศาสตราวธ ชนดตางๆ ของภาคใต

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ : ส�ารวจของใชมคม

จดประสงค

เพอใหนกเรยนไดรจกเครองใชทเปนของมคมทใชในชวตประจ�าวน

ขนตอน

๑. ครใหความรเกยวกบเรองวฒนธรรมศาสตราวธของภาคใตพอสงเขป

๒. ใหนกเรยนไปส�ารวจ เครองใชของมคมทบานของนกเรยน และน�ามารายงานหนาชนเรยน

ถาสามารถถายภาพมาแสดง หรอวาดภาพมาแสดง กจะเปนการด

๓. ครสรปและชมเชย

5802005L01h.indd 195 7/21/15 9:30 AM

196

การประเมนผล

การประเมนผลโดยการสงเกต และผลการรายงานหนาชน

กจกรรมท ๒ : แบงกลมคนควาท�ารายงาน

จดประสงค

เพอใหนกเรยนไดศกษาคนควาขอมลและมความรเกยวกบศาสตราวธของภาคใต ๔ เรอง คอ

๑. ความเชอในกระบวนการผลตศาสตราวธของภาคใต

๒. แหลงทมาของวฒนธรรมโลหะกรรมภาคใต

๓. กลมชางผผลตศาสตราวธภาคใต

๔. ประเภทของศาสตราวธภาคใต

ขนตอน

๑. ครเลาเรองวฒนธรรมศาสตราวธภาคใตโดยสงเขป

๒. แบงกลมคนควาและท�ารายงาน ๔ กลม ตามหวขอ ๔ หวขอในจดประสงค

๓. นกเรยนศกษาคนควาขอมลจากแหลงขอมล

๔. นกเรยนรายงานหนาชนเรยน

๕. ครสรป

๖. ครแจกแบบประเมน

การประเมนผล

๑. ประเมนผลจากการสงเกตการรายงานหนาชนของนกเรยน

๒. ประเมนผลจากแบบประเมนผลทนกเรยนตอบกลบมา

5802005L01h.indd 196 7/21/15 9:30 AM

197

สมดภาพศลปกรรมรามเกยรต ฉบบเยาวชน

สายไหม จบกลศก และคณะ. สมดภาพศลปกรรมรามเกยรต ฉบบเยาวชน. กรงเทพฯ: อมรนทร พรนตง แอนด พบลชชง, ๒๕๕๕. ๒๐๐ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ พระระเบยงทลอมรอบพระอโบสถวดพระศรรตนศาสดาราม ในพระบรมมหาราชวง มลกษณะพเศษ ดานผนงทบสง ๔ เมตร กอหลงคาคลมทางเดน เปนชนลดลาดลงดานพระอโบสถ มเสารองรบเปนระยะๆ ทางเดนโดยรอบบรรจบกนยาว ๕๓๗ เมตร บนแผนผนงดานใน มภาพจตรกรรม ฝาผนง เรองรามเกยรต เปนภาพเขยนสศลปะไทย เลาเรองตงแตตนตอเนองกนจนจบ แบงเขยนเปนตอนๆ ตอนหนงเรยกวาหองหนง พนทของผนงยาว ๕๓๗ เมตร สง ๔ เมตรน แบงเขยนได ๑๗๘ หอง กลาวไดวาภาพจตรกรรมฝาผนงรอบพระระเบยงแหงน เปนภาพเขยนทยาวทสดในโลก จตรกรท รวมกนวาด ๗๖ คน ลวนฝมอชนเยยม ภาพเขยนนไดรบการบรณะซอมแซมใหสดใส งดงาม แสดง ภมปญญาบรรพชน และความล�าเลศในฝมองานชางไทยวา ชาตไทยเจรญรงเรองมายาวนาน นายกยองเชดช เฉพาะนกทองเทยวทงชาวเอเชยและยโรปทเขามาชมวดพระศรรตนศาสดารามและ พระบรมมหาราชวง ชวง ๑๕ ปมาน ตางนยมความงามของศลปกรรมรามเกยรตไทย ชนชมวา นคอ สงมหศจรรยทชาวไทยสราง งดงามเปรยบประดจอาภรณประดบพระนคร งานจตรกรรมรามเกยรตฝมอชางไทยทพระมหากษตรยในพระบรมราชจกรวงศทกพระองค ทรงอปถมภบ�ารงใหงอกงามในแผนดน นอกจากจะทรงเชดชภมปญญาชางไทยแลว ยงทรงประกาศให ชาวโลกไดรบรถงเอกลกษณศลปะประจ�าชาตอยางนาภาคภมใจยง ความเปนศลปนของชาวไทย หรอ ลกษณะของศลปะประจ�าชาต เปนสงจ�าเปนทนกเรยนตองรบร เพราะศลปะคอเกยรตภมของชนในชาต

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน หนงสอเลมน ใหความรหลายประการ คอ เขาใจในเรองวรรณคดของชาต รจกศลปะประจ�าชาต

5802005L01h.indd 197 7/21/15 9:30 AM

198

ทบรรพชนสรางสรรค รวธการสรางงานจตรกรรมฝาผนง มความรการน�าสทใชในการเขยนภาพ มทงสทท�ามาจากพช จากธรรมชาต จากสงมชวตและการสงเคราะห สามารถศกษาประวตศาสตร ประเพณ สงคมไทย ฯลฯ ไดจากเรองราวในภาพเขยน กอใหเกดแรงบนดาลใจในการรกศลปะ สงผลใหเดกมจตใจงดงาม มองโลกในทางสรางสรรค ไมวาจะเลอกประกอบอาชพใด

เนอหาโดยสรป หนงสอสมดภาพเลมน ประกอบดวยความร ๑. ประวตศาสตรทเนองในประเพณของชาต วาเมอกรงรตนโกสนทรมอายเจรญพฒนาครบ ทก ๕๐ ป จะมการสมโภชเฉลมฉลองอยางยงใหญทกครง ๒. อญเชญภาพถายฝพระหตถพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาแสดง ซงทรงฉายจตรกรรม ฝาผนงเรองรามเกยรต เมอพระชนมพรรษา ๑๙ พรรษา ๓. แผนผงภาพจตรกรรมรามเกยรต และเรองยอ ๔. คดเลอกภาพ ๑๖๗ หองในจ�านวน ๑๗๘ หองและภาพพาโรนามา อนเปนผลงานของ ศลปนเอก และแสดงงานทควรศกษาแนวศลปกรรม ๕. ใหความรทมาของส วธเตรยมผนง วธการเขยนภาพ อปกรณการเขยนภาพ

ขอสงเกต งานศลปะเปนสงทควรใหเดกเรยนรตงแตเยาววย เพราะจะกลอมเกลาจตใจเดกใหรก ธรรมชาต รจกความงดงามจากสงแวดลอม หนงสอเลมนอาจมองวาเปนความรของเยาวชนทอยใน ขนสง แตเรองของศลปะ ความคดและความพงใจยอมไมมก�าแพงสกดกน

แนวคดหลก ๑. ตวละครในเรองรามเกยรต มอตลกษณเฉพาะ ควรแกการศกษาเพอสะทอนความดและ ความชว อนจะเปนแบบอยางได ๒. รามเกยรตเปนวรรณคดทสรรเสรญพระนารายณเปนเจา ผธ�ารงรกษาโลกใหมความรมเยน ปราศจากทกขเขญเบยดเบยน ซงพระองคอวตารเปนพระรามเพอปราบหมอธรรมในมนษยโลก เปนความเชอทสถาบนหลกของชาตไทยนบถอมาแตโบราณวา พระมหากษตรยทกสมยทรงยดถอวา การปกครองประเทศตองท�าใหบานเมองเจรญรงเรองและประชาชนมความสข เฉกเชนพระนารายณ เปนเจาททรงดลบนดาลความสงบสขแกมวลมนษย เรองในรามเกยรตแตละตอนสามารถศกษา ความรในการปกครองคนได มขอธรรมะตางๆ เชนความสามคค ความซอสตยสจรต ความจงรกภกด การอาสาท�างาน การตงอยในธรรม ฯลฯ และในทางตรงขาม กสะทอนความชวทกอใหเกดหายนะได

5802005L01h.indd 198 7/21/15 9:30 AM

199

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ นกเรยนเหนวถชวตของสงคมไทยจากภาพเขยนในเรองรามเกยรต เรองใดบาง

กจกรรมท ๒ บรรยายอตลกษณของตวละครในรามเกยรตตามทนกเรยนประทบใจ

กจกรรมท ๓ นกเรยนมความประทบใจในศลปะประจ�าชาตของไทยอยางไร

กจกรรมท ๔ นกเรยนมความเขาใจในศลปะคอเกยรตภมของชาตอยางไร

การประเมนผลการจดกจกรรม กจกรรมตางๆ ๗ รายการ ผาน ๔ รายการ ปรบปรง

ตอบถก ๑๐ คะแนน คะแนนรอง ๖ คะแนน ต�าสด ๓ คะแนน

เหลกขดของชาวใต

บญเลศ จนทระ. เหลกขดของชาวใต. สงขลา: สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ, ๒๕๕๐.

๑๒๐ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ การขดเนอมะพราวเปนชนละเอยดเพอคนเอาน�ากะทมาประกอบอาหาร เปนวฒนธรรม

ของครวไทยทกภมภาค การสราง “เครองขด” สมยกอน เปนคตชนวทยาทกลมชนแตละทองท

มกจะสรางใหมรปลกษณตามความพงใจ ชอทเปนสามญและเขาใจกนเกอบทกทองถนคอ กระตาย

ขดมะพราว โดยตดแผนเหลกเลกๆ ทตะไบใหเปนซแหลมรอบๆ เพอขด ตดไวกบมานงส�าหรบนง

ขดมะพราว ชาวปกษใตจะเรยกรวมกนทงหมดวา “เหลกขดมะพราว” มานงจะสรางใหมรปลกษณ

หลากหลายแบบ เปนรปสตวชนดตางๆ รปคน รปอวยวะ อนแสดงความคดของพนอารมณของตน

เปนทงคตนยมวทยา และศลปะ ถอเปนภมปญญาไทยภาคใต

5802005L01h.indd 199 7/21/15 9:30 AM

200

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. ไดเรยนรวถชวตของชาวภาคใต

๒. เปนความรพนฐานทสามารถเทยบเคยงกบมรดกทางวฒนธรรมอนๆ ได

เนอหาโดยสรป ท�าใหนกเรยนเขาใจ ถงความมหศจรรยของมะพราว ทหาประโยชนไดจากทกสวนของตน

เฉพาะผลเปนทงประกอบอาหาร จดพธกรรม เปนสวนประกอบยาบ�าบดโรค เมอกลาวถงเหลกขด

ไดจ�าแนกลกษณะมานงหลากหลายรปแบบ สรปได ๗ กลม คอ

๑. กลมสตวเลยง ไดแก สนข แมว เปด ไก หม แพะ มา วว

๒. สตวครงบกครงน�าและสตวน�า ไดแก แมวน�า กบ เตา จระเข วาฬ และตะพาบน�า

๓. กลมสตวปา ไดแก ลง หม ชะมดหรอหมสง กระจง กระตาย ชาง ตะกวด เสอ

๔. กลมบคคลชายหญง อรยาบถทานอน

๕. กลมลวดลายกระหนก

๖. กลมอวยวะเพศ

ขอสงเกต สถาบนไทยคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ จดท�าพพธภณฑคตชนวทยา ไดจดพมพหนงสอ

ทเกยวของกบหองคตชนวทยาของภาคใต ๙ รายการ ประกอบดวย ๑. ผาพนเมอง ๒. ภมปญญา

ในครวไทย ๓. ประวตศาสตรชาตพนธวทยา ๔. การศกษาสารตถะขอมลวตถของจรงประเภท

เครองประดบ ๕. วฒนธรรมศาสตราวธ ๖. เครองทองเหลอง ๗. เหลกขด ๘. พระอรยสงฆ ๙. เงนตรา

แนวคดหลก หนงสอเรองเหลกขดของชาวใต เปนหลกฐานการกนอยของชาวไทยสมยกอน ความเจรญ

ทางเทคโนโลยสมยใหม ท�าใหเหลกขดคอยๆ ลดความจ�าเปนลงและจะสญไปในทสด เพราะปจจบน

มเครองขดไฟฟา ทนแรง รวดเรวและประหยดเวลากวาสมยกอนมาก ตลอดทงเปนทพอใจผบรโภค

ทอยในภาวะของวฒนธรรมเรงรบทกๆ รายการ เมอยอนเวลา ยอมสรางความเขาใจผศกษาไดวา

แกนแทดงเดมของตนนนเรมตนมาอยางไร

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ๑. ครใหขอเสนอแนะเกยวกบเหลกขด ดานวธใช โดยใหนกเรยนแสดง

๒. นกเรยนลองออกแบบเหลกขดทคดวาเปนแบบทสรางคตชนวทยาของคนในอดต

5802005L01h.indd 200 7/21/15 9:30 AM

201

การประเมนผลการจดกจกรรม ๑. ประเมนผลจากการสงเกตทเดกนกเรยนมาแสดงหนาชน

๒. ผลงานทนกเรยนน�ามาแสดง

อสานบานเฮา

วระศกด จนทรสงแสง. อสานบานเฮา. กรงเทพฯ: สารคด, ๒๕๕๕. ๒๕๓ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ มกมค�าพดเสมอวาอสานเปนดนแดนทกนดารแหงแลงลาหลง แตปจจบนมความเจรญ

กาวหนาขนมาก หนงสอเกยวกบภาคอสานกมเพมมากขน ในจ�านวนนมหนงสอรวมบทความทเคย

ตพมพในวารสาร “สารคด” ใหขอมลความรเกยวกบชวตความเปนอยของชาวอสานดานภมประเทศ

การท�ามาหากน สงคม วฒนธรรมประเพณของชาวอสานใต อสานกลาง และอสานเหนอ หนงสอเลม

กะทดรด มภาพประกอบสวยงาม เยาวชนและคนไทยทกภาคควรอานจะท�าใหเขาใจภาคอสานดยงขน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. เกดความเขาใจมทศนคตทดตอภาคอสาน คนอสาน

๒. เขาใจสภาพภมประเทศ ทแหงแลง หางไกล ท�าใหคนอสานอดทนและทนอดประกอบ

อาชพทแปลกยากล�าบาก

๓. ทราบถงชวตความเปนอยวฒนธรรมประเพณทนาสนใจ

เนอหาโดยสรป สภาพนเวศ ชวตความเปนอยในปาน�าทวมถงหรอทงนาทามสวนหนงของระบบล�าน�ามน (มล)

5802005L01h.indd 201 7/21/15 9:30 AM

202

ล�าน�าช และล�าน�าสงคราม ความแหงแลง และความอดมสมบรณ ของทงกลารองไห เรองดนเคม

และการท�าเกลอสนเธาว เขตอ�าเภอพมาย หมอยา และหมบานงจงอาง การมลกเขยฝรงของคนอสาน

บางกลมกบคานยมใหม และความเปนอยทเปลยนไป รวมทงเรองดงภดนหมบาน ทมงานพธกรรม

ทนาตนตาทมศรทธาความเชอตอสงศกดสทธทผกพนกบชวตความเปนอยของคนมาแตบรรพกาล

แนวคดหลก ระดบความสงต�าระดบดนทามรมน�าในภาคอสาน กด เลง หนอง บง หวย ฮอง หาด

พนธไม พนธปลา สงตางๆ ในทงกลาหวเราะและน�าตา ทะเลในอดต นายฮอย ขาวหอมมะล

อตสาหกรรมเกลอทอ�าเภอพมาย ประโยชนและโทษของความเคม ปญหาตอการเกษตร การท�ามา

หากนกบงของคนบางกลม ความเชอดงเดม การประกอบพธบชาเทพโบราณ ชวตในหมบาน

ขอสงเกต มสถต เรองเลา ความรกทองถน ความสมพนธบคคล ชมชน ประเพณ ค�าศพทภาษาถน

ทนาสนใจ

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ ครใหนกเรยนจดกลมคนควาหาขอมล ความรเกยวกบภาคอสานเพมเตม

จากหนงสอ วารสาร เอกสาร และจากอนเทอรเนต

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนรจกการคนควาหาความรเรองภาคอสาน คนอสาน จากสอความร

ประเภทตางๆ จากหองสมด เชน หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ รวมทงอนเทอรเนต

๒. เพอใหนกเรยนเกดความสมพนธในกลม

๓. เพอใหนกเรยนกลาแสดงออก

๔. เพอใหนกเรยนรวบรวมขอมล จดท�ารายงาน

๕. เพอใหนกเรยนน�าเสนอรายงานหนาหองเรยน

ตวชวด

๑. ความสามารถในการคนควาขอมลในระดบกวางและลกเกยวกบภาคอสาน

๒. เกดความสมพนธในกลมหลงจากทไดท�างานรวมกน

๓. ความกลาแสดงออกเสนอความคดเหน

๔. ความรสามารถในการรวบรวมองคความรทเปนระบบเกยวกบภาคอสาน คนอสาน

5802005L01h.indd 202 7/21/15 9:30 AM

203

๕. ความสามารถในการน�าเสนอผลงานหนาชนเรยน

ประเมนผล

๑. สงเกตการมความรขอมลเกยวกบภาคอสานในระดบกวางและลก

๒. สงเกตพฤตกรรมความรวมมอและความสมพนธในกลม

๓. สงเกตความสามารถในการแสดงออกของนกเรยน

๔. สงเกตการมความรเกยวกบเรองราวเกยวกบภาคอสาน คนอสาน ในระดบกวางและลก

๕. สงเกตความสามารถในการน�าเสนอผลงานหนาชนเรยน

กจกรรมท ๒ ครจดกจกรรมน�านกเรยนไปทศนศกษายงจงหวดในภาคอสาน เปรยบเทยบ

กบทไดคนควาและอานจากหนงสอและสอตางๆ

จดประสงค

๑. เพอใหนกเรยนรเรองวธจดทศนศกษาเพอเพมพนความรเรองราวเกยวกบภาคอสาน

๒. เพอใหนกเรยนเกดความสมพนธในกลมจากการเดนทางรวมกน

๓. เพอใหนกเรยนทราบถงวธตดตอประสานงานฝายตางๆ บรษทจดรถทองเทยว ผน�าเทยว

การจดทพก อาหาร น�าดม หนวยงานสถานททจะไปเยยมชม

๔. สงเกตสอบถาม เสาะหาความรจากชาวพนเมองพจารณา ประมวลองคความร

ตวชวด

๑. ความสามารถในการคนควาขอมลในระดบกวางและลกเกยวกบภาคอสาน

๒. เกดความสมพนธในกลม

๓. ตดตอประสานงานฝายตางๆ บรษทจดรถทองเทยว ผน�าเทยว การจดทพก อาหาร

น�าดม หนวยงานสถานทๆ จะไปเยยมชม

๔. ความรความสามารถในการเกบรวบรวมรกษาองคความรทเปนระบบเกยวกบภาคอสาน

คนอสาน

ประเมนผล

๑. สงเกตวามความรขอมลเกยวกบภาคอสานในระดบกวางและลก

๒. สงเกตพฤตกรรมความรวมมอและความสมพนธในกลม

๓. สงเกตการตดตอประสานงานหนวยงานและบคคลทเกยวของและประโยชนของ

การเดนทางรวมกน

๔. สงเกตรายงานทเปนเอกสารวาใหความรเกยวกบภาคอสานในระดบลกและกวาง

5802005L01h.indd 203 7/21/15 9:30 AM

204

5802005L01h.indd 204 7/21/15 9:30 AM

205

ความสขผลใบในทกเชา

ปะการง. ความสขผลใบในทกเชา. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง, ๒๕๕๔. ๒๓๓ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ หลายคนด�าเนนชวตดวยอารมณ ขาดสตยงคด จนกอใหเกดความทกข สรางปญหาแก ตนเอง คนใกลชด และผอน การไดรบค�าแนะน�า อบรบสงสอนทงโดยตรงและโดยออม ผานการรบฟง และการอานอยางใครครวญ จะชวยใหเราด�าเนนชวตไปในทางทถกตองดงาม หนงสอเลมนไดสะทอน ขอคด คตสอนใจ ปรชญาในการด�าเนนชวต ทจะเปนเขมทศน�าทางในการน�าพาชวตของผอานให กาวพนความทกขทเกดขนในชวตของตวเอง ผอานจะไดรบอรรถรสในการอานอยางไมรเบอ จากความงดงาม ความไพเราะในการใช ภาษา และกลวธการเขยนอนชาญฉลาด ดวยการสะทอนปรชญาชวตผานการเลาปรากฏการณ ธรรมชาตรอบตว นทาน เรองราวทกขสขในชวตของตนเองและผคนรอบขาง ทคนทวไปอาจมองไมเหน เพราะเหนวาเปนเพยงเรองธรรมดาๆ ทเกดขน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. นกเรยนจะไดขอคด คตสอนใจ ในการด�าเนนชวตทงสวนตน และอยรวมกบผอนได อยางมความสขแทจรง ๒. นกเรยนจะไดกระบวนการคด จากการมองอยางลกซงใหเหนคณคาจากสงรอบขาง แลวน�ามาประยกตในการด�าเนนชวต ดงทผเขยนไดกระท�าใหเหนเปนแบบอยาง ดวยการวเคราะห แงมม ปรชญาชวต จากการเฝามองปรากฏการณธรรมชาต สถานท เรองราวชวตของตนเองและผอน แลวส�ารวจความคดจตใจของตน สการปรบปรงพฒนาตนเองในการด�าเนนชวตตอไป ๓. นกเรยนจะไดเหนแบบอยาง กลวธการเขยนความเรยงเชงสรางสรรค ทมไดน�าเสนอ ปรชญาชวต ทสรางความนาเบอแกผอาน แตผเขยนไดหยบยกนทาน ค�าสอนของผคนในอดต ทยงมคณคาตอการใชชวต และชวตจรงของทกคนทผานเขามาในชวตของผเขยน อนเปนการยนยน วาปรชญาชวตทผเขยนสะทอนในงานเขยนเปนสงทสามารถปฏบตไดจรง มใชความเพอฝน ๔. นกเรยนจะไดเหนตวอยางการใชภาษาทสละสลวย ไพเราะ และใหอารมณ

5802005L01h.indd 205 7/21/15 9:30 AM

206

เนอหาโดยสรป หนงสอเลมนม ๒๑ ตอน สรปปรชญาชวตในแตละตอนไดดงน

เนอหา ปรชญาชวต

๑. โลกใบกระจรดกบชวตกระจอยรอย - หลายครงมนษยหวาดกลวทจะเผชญกบโลกกวาง แตนกฮมมงเบรดซงเลกทสดในบรรดานกดวยกน กลบสามารถบนไกลขามประเทศได กเพราะนก มนมองโลกในสวนเทาทจ�าเปน ชวตคนกเชนกน ไมควรมองไกลไปทงโลก แตใหรจกจ�ากดขอบเขต เฉพาะทตองการ แลวเรมตนทละกาวจากตรงนน

- “ฉนแคท�าในสงทฉนท�าได” อยายอมแพแมมอง ไมเหนทางชนะ แมเราจะเปนสวนเลกๆ ของสงคม ทอาจท�าอะไรไมไดมากนก แตทกพยายามกเปน สงมคา

๒. อยเพอคนอน ชวตทมคาคอชวตทอยเพอคนอน ไมใชตวเอง

๓. นางฟา บางครงทเราตองการความชวยเหลอ นางฟากปรากฏ ขน แตบางเวลาเรากสามารถเปนนางฟาใหคนอน ไดเชนกน เพยงแครอยยม ค�าทกทาย การโอบกอด เรากกลายเปนนางฟาส�าหรบใครบางคนแลว

๔. สายลมแหงขนเขา - เราไมตองการความร�ารวย แตเราตองการสอนเดก ของเราใหคดถกทางเมอเราตายไป เราไมสามารถ น�าความร�ารวยนนตดตวไปได เราตองการแค ความรกและสนตสขเทานน

- ในตวเราทกคนจะเลยงหมาปาไว ๒ ตว ตวหนงราย เจาเลห ละโมบ ขอจฉา อกตวหนงมความรก ความเมตตา ชวยเหลอแบงปน ขนอยกบวาเราจะ เลยงตวไหน โลกแหงการลาทกวนน เรามกเผลอ ปอนความเจาเลห ความละโมบ ใหกบหมาปา ตวรายในตวเราเสมอ นานวนมนจะคอยๆ แขงแรง และฆาหมาปาแหงความดใหตายไปอยางงายดาย

5802005L01h.indd 206 7/21/15 9:30 AM

207

เนอหา ปรชญาชวต

๕. เธอเคยเหนสายรงบางไหม หากนคคอยครนคดถงแตความพการของตวเอง แทนทจะสนใจในสงทตวเองม เขากยงคงจมอยใน กองทกข คงไมมวนทเขาจะลกขนมาอยางองอาจ และหยบยนพลงใจใหคนอน

๖. ฤดผเสอบน สรรพสงในธรรมชาตตองใชเวลาในการกอเกด ไมควร ใจรอนขามขนธรรมชาต อปสรรคในชวตท�าใหเรา แขงแกรง ถาม “ตวชวย”ตลอดเวลา ชวตเรากจะ เปราะบาง การบมเพาะของเวลาและอปสรรคจะชวย ใหเราพรอมทจะบน และบนไดไกล

๗. เกบ คนเรายดตดกบวตถสงของ และสะสมจนกลายเปน ภาระพะรงพะรง เมอเราสะสม เรากไมนกถงผอน ถามอเราเตมไปดวยขาวของทตองหอบหว แลวเรา จะเอามอทไหนไปชวยเหลอผอน

๘. ชวตไหว ใบไมรวง การเรมตนแตละวนส�าคญมาก โดยเฉพาะการเรมตน ทภายใน เมอจตใจเปนสข กสงผลใหสงแวดลอมรอบตว ดนารนรมยไปดวย..หากเรามทศนคตทางลบตลอด และกมองเหนโลกแตในดานราย ทศนคตแบบนนก กลายเปนเงามดตดตว บดบงความสขใหสญหายไป จากชวต... ความสขไมไดขนอยกบดนฟาอากาศหรอ สภาพแวดลอมตวเรา หากเกดขนจากภายในใจเราเอง เมอร จกมองโลกในแงงามความสขกจะอวลกลน อยรอบๆ ตวเรา อยาใหใครขโมยความสขของเราไป และอยาเผลอท�าลายความสขนนเสยเอง

๙. ๑๑ (หนง-หนง) โลกถกสรางมาแตกตางหลากหลาย ดวยวตถประสงคเพอประสานสรางความสมดล...ในหลายๆ โอกาส ผทแขงแรงชวยเหลอผทออนแอกวา และในบางครง ผทตวเลกกสามารถชวยเหลอผทตวใหญกวาไดเชนกน แตมนษยกลบก�าหนดกตกาแหงการแขงขนขน เพอหา ทางเอาเปรยบผอน หวงยดครองทงหมดเพยงคนเดยว แทนทจะแบงปน

5802005L01h.indd 207 7/21/15 9:30 AM

208

เนอหา ปรชญาชวต

๑๐. กลนทหอมไกล การ “ให” ทแทจรงและมความหมายวา คอการให แกผ อน คนแปลกหนา คนทไมมผลประโยชน ตอบแทนเรา และไมมทางใชคนเราได นนถงจะเปน การใหทบรสทธงดงาม...เมอทกคน “ให” กนและกน โลกนจะงดงามเพยงใด

๑๑. จะปลกดอกไมตามรายทาง การบรรลจดหมายปลายทางนน ยอมแตกตางกนเปน ธรรมดา การเดนเทาทละกาวไปสจดหมายปลายทาง นนอาจจะถงชา แตการกาวเดนไปอยางชาๆ กชวยให พบความจรงวา โลกทหมนชานนนารนรมยกวาโลก ทเรงรอนโดยไมจ�าเปน มองเหนความสวยงามของ ธรรมชาตรอบตวซมซบความเปนไปของชวตสอง ขางทางไดอยางเตมท...และทส�าคญทสด ไดตระหนก ชดถงความจรงทวา ความส�าเรจตรงปลายทางลวนเรมตน จากกาวเลกๆ เสมอ

๑๒. แผนฟาหลงพาย - สลดอปสรรค ค�าพดรกห หรอความรสกแยๆ นน ทงไป แลวเหยยบมนขนไปแทนทจะใหมนฝงเรา

- ทกชวตลวนผานพบมรสมมาครงแลวครงเลา บางคนสนแรงพายแพไป บางคนไมกลว ลมแลวลก ดดกลบขนมาใหมเหมอนตนปาลม สลดเมดทราย ทตกลงมาบนไหลบนหลงทงไป เหยยบอปสรรคเหลานนใหเปนเหมอนเดนขนบนได ไตตวเองขน ไปอยางไมหวาดหวน...เตอนตวเองวาพายยอมม วนออนแรง ฝนทตกไมใชหยดน�าตาแหงการสญเสย แตเปนน�ารดตนไมจากสวรรค ทกอเกดชวตใหม ใหผลบาน

๑๓. แดดใส ทรายอน และความรก อยาหยดทจะรก แมคนรอบตวเราจะเตมไปดวย ความเกลยดชง โลกถกสรางมาเพอการแบงปน ไมใช การครอบครอง

5802005L01h.indd 208 7/21/15 9:30 AM

209

เนอหา ปรชญาชวต

๑๔. ผลใบงามในความทรงจ�า - ในโลกนยงมเรองดๆ มากมายใหเหน ใหร คา

ใหจดจ�า แตคนบางคนเลอกทจดจ�าเฉพาะสงท

ผดพลาด ไมวาจะเปนของคนอนหรอของตนเอง

จตใจของเขาจงขนมว ถาเราตองการรอยทรงจ�าดๆ

เราตองท�าวนนใหสวยงาม อยาจอมจมอยแตขอ

ผดพลาด

- กงลอประวตศาสตรของทกชนชาต ทกเผาพนธ

ลวนผานหลมลกทงรองรอยของความเจบปวด

ไวทงหมด จงเลอกทจะไมฝงฝนรายไวในใจ

ไมโกรธแคน ไมชงชง

๑๕. แสงไฟ ขอบฟา ฝงฝน - คนจ�านวนมากคดวางานของตวเองส�าคญมากกวา

คนอน ทงๆ ทในโลกแหงความจรง ทกสวนงาน

ลวนตองพงพาและประกอบเขาดวยกนถงจะท�าให

งานนนส�าเรจลงได

- อยากงวลวาสงทท�านนจะเลกนอยเกนไป ไมเปน

ประโยชนกบคนอนเพราะหากเรายนดและตงใจ

ท�าหนาทของเราอยางเตมท มนจะคอยๆ สะทอน

รอบตวเรา และขยายวงกวางออกไปเองในทสด

๑๖. ความสขผลใบในทกเชา - กาแฟทดไมไดวดกนทถวย ไมวาจะอยในถวย

แบบใดกสงกลนหอมและอรอยได ชวตกเหมอนกน

ไมไดวดกนทเปลอกนอก หนาตาเครองนงหม

หรอต�าแหนงยศศกด แตมนวดกนทภายใน

– ความสขไมไดอยทไหนไกลตาใหเราวงว นหา

ทงชวตเลย แทจรงแลวมนอยใกลใจ...หลายครง

เราตงหนาตงตาวงหาจนหลงลมไปวาความสขนน

ไมตองซอ ปลกเองได และไมไกลเกนเออม

5802005L01h.indd 209 7/21/15 9:30 AM

210

เนอหา ปรชญาชวต

๑๗. เธอไดยนเสยงนนไหม - ทกวนน แมจะยงพอมไมตรใหเหนบาง แตกรสก ไดวามนนอยลงไปเตมท รอยยมทใหกนเปนแค รอยจางๆ ไมกระจางชดเหมอนเมอกอนสวนหนง เปนเพราะเทคโนโลยสมยใหมจบเราใสไวในโลก กลมแกวใสของเราเอง... มองเหนกน แตไมไดยน ซงกนและกน

- การรจกฟงดเหมอนเปนเรองไมยาก แตกไมงายนก ทกวนน ทงเราและโลกจงตกอยในหวงปญหา และภาวะวนวายตางๆ นานา เปนเพราะเราไมฟง ใชไหม เราถงไมรวาธรรมชาตไดกระซบบอกเรา ตลอดเวลาถงดน ฟา อากาศทก�าลงเปลยนแปลง ไป...มเพยงไมเรยนรทจะฟงธรรมชาต แตเรายง หลงลมและละเลยทจะฟงคนรอบตว เราวนวาย อยกบตวเอง และเสยงออองทไมจ�าเปน...ในโลกน ยงมเสยงอนๆ อกมากมายทรอการไดยน มนอาจ จะอยในสายลม ในคลนทะเล ในลมหายใจของ คนใกลๆ หรอแมแตภายในใจของคณเอง ลอง หลบตาแลวฟงดส

๑๘. ใหทกนาทมรก...มเรา - “ความรก” เปนค�าทดเหมอนบอบบางออนโยน แตแทจรงแลวเปยมพลงยงใหญแหงการเปลยนแปลง

หลายคนไมเขาใจ ความรกทแทจรงนนเปนเชนไร และมอยแลวในหวใจของทกคน เพยงแตเราไมไดตระหนกถง หรอหยบยนใหกนเทานนเอง

๑๙. ถนนทกสายโรยไวดวยกอนกรวด - ผลงานทดไมจ�าเปนตองมาจากการท�างานหนก หามรงหามค�า ไมลมห ลมตา แตมาจากการ ท�างานอยางชาญลาด เราจงตองมองใหออกวา อะไรคอปญหา อะไรไมใช และถามนคอปญหาจรงๆ เราจะแกอยางไรถงจะไมเปนปญหาอก ตอไป

5802005L01h.indd 210 7/21/15 9:30 AM

211

เนอหา ปรชญาชวต

- ทกชวตตองผานพบปญหา ถนนทกสายทเรา เดนไปแลวนน ลวนโรยดวยกอนกรวดเสมอ เรา แทบจะไมเคยเหนถนนทโรยดวยกลบดอกไมใน โลกแหงความจรงเลย บางครงเราคาดหวงวาเมอ ผานเนนทเตมไปดวยกอนกรวดขรขระนไปแลว ชวตจะมความสขเสยท แตหากคดเชนนน ชวต เราจะไมคอยพบความสขทแทจรงเลย เพราะเมอ ปญหาหนงไดรบการแกไข ปญหาใหมกจะตามมา

๒๐. ขอใหวนนเปนวนด - หลายครอบครวไมไดซอสตย เพราะคดวา พดปดเพยงเลกนอยเพอประโยชนตวเองเปนเรองไม เสยหาย เราจงมเดกๆ ทเตบโตมาพรอมกบ การพดปดหลอกลวงราวกบเรองธรรมดา และ เมอพวกเขาเปนผใหญกพดปดหลอกลวงมากขน เรอยๆ จนท�ารายสงคมในวงกวาง โลกของเรา จงสบสน ซบซอน และซอนกลตลอดเวลา ใคร บางคนเคยพดวา ยคสมยนเขาเนนทคนเกง โดย ไมสนใจวาเกงอยางไร ถกตองหรอไม ไมมใคร ใหความส�าคญในเรองของความซอสตยกนแลว ประเทศของเรา จงมค�ากลาวใหมทนาตกใจวา “ขอใหเกง โกงบางไมเปนไร” เราเนนกนทความ เกง จนละเลยหลงลมเรองคณธรรมความถกตอง

๒๑. ฝนไมม F - การจะไปถงความฝนไดนน ตองเตมพรอมไปดวย ความเชอมน เพราะความฝนไมใชสงทมองเหนได ชดเจน...การจะไปใหถงสงทอยไกล การสรางสงท มองไมเหนใหเปนจรง ลวนตองใชเวลา และไมใช เปนเรองงายๆ...เราทกคนตางชอนเวลาขนดมกน เหมอนน�าในทกๆ วน แตหลายครงเราปลอยเวลา ใหไหลผานไปอยางเปลาประโยชน บางครงเรา ยอมใหคนอนขโมยความฝนของเราไป บอยครง เราขโมยความฝนของเราเสยเอง และท�าหลนทง ตามรายทาง

5802005L01h.indd 211 7/21/15 9:30 AM

212

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สาระหนาทพลเมอง

กจกรรมท ๑ คนหาปรชญาชวต

๑. มอบหมายใหนกเรยนทกคนอานหนงสอเรอง “ความสขผลใบในทกเชา” มาลวงหนา

๒. แบงกลมนกเรยน ๕ กลม รบผดชอบกลมละ ๔-๕ เรอง แตละกลมรวมกนวเคราะห

ปรชญาในการด�าเนนชวตทปรากฏในเรอง แลวอภปรายวาปรชญาชวตเหลานนมประโยชนตอ

การด�าเนนชวตอยางไร เสรจแลวน�ามาเสนอในชนเรยน

๓. นกเรยนทงชนรวมกนสรปประโยชนของปรชญาชวต แลวรวมกนวเคราะห แยกแยะ

และจดกลมปรชญาชวตทคลายกน จดท�าเปนผงความคดทสวยงามตดไวในชนเรยนหรอในโรงเรยน

กจกรรมท ๒ สรางแรงบนดาลใจ

นกเรยนแตละคนจดท�าสมดบนทก โดยเขยนปรชญาชวตทตนประทบใจ จากหนงสอเรองน

หรอจากทอนแลวสรางค�ามนสญญา หรอค�าปฏญาณตน และบนทกเหตการณวาไดด�าเนนชวตตาม

ปรชญาดงกลาวอยางไร แลวน�ามาแลกเปลยนเรยนรกอนจบภาคเรยน

กจกรรมท ๓ เฝาดใจ

นกเรยนแตละคนคอยสงเกตความคด ความรสกของตน จากการไดฟงหรอไดเหนภาพขาว

เหตการณตางๆ หรอจากเหตการณในชวตของตน แลวบนทกวาเกดมมมอง แงคด หรอปรชญา

ในการด�าเนนชวตอยางไร และน�ามาเลาสกนฟงในชวโมง Home Room

กจกรรมท ๔ “Idol ของฉน”

นกเรยนแตละคนเลอกบคคลทมวถการด�าเนนชวตอนดงามทนกเรยนประทบใจ เขยนเลา

เรองราวการด�าเนนชวตของบคคลดงกลาว และเขยนความตงใจของตนเองวาจะด�าเนนชวตตาม

แบบอยางนนอยางไร พรอมทงตรวจสอบตนเองวาไดกระท�าตามทตงใจไวหรอไม

กจกรรมท ๕ Life Style คนรนใหม

แบงกล มนกเรยนศกษาวถการด�าเนนชวตของคนร นใหมในดานทกล มสนใจ เชน

การรบประทานอาหาร การแตงกาย งานอดเรก การพกผอนหยอนใจ ฯลฯ วเคราะหวารปแบบ

การด�าเนนชวตดงกลาวมผลกระทบทงตอตนเอง บคคลทเกยวของ และสงคมอยางไรบาง หากพบวา

มผลเสยมากกวาผลด ใหรวมกนวเคราะหวา ควรจะเปลยนแปลงวถการด�าเนนชวตเชนนนอยางไร

จงจะท�าใหชวตมคณคา จากนน ใหแตละกลมน�าผลงานมาอภปรายแลกเปลยนเรยนรรวมกนในชนเรยน

5802005L01h.indd 212 7/21/15 9:30 AM

213

กจกรรมบรณาการ

กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ

แบงกลมหาขอความทเปนปรชญาชวตของตางประเทศ จดปายนเทศเผยแพรในชนเรยน

หรอในโรงเรยน

กลมการงานอาชพและเทคโนโลย

นกเรยนชวยกนเผยแพรปรชญาชวตจากหนงสอเรองน หรอจากทศกษาคนความา ทงทเปน

ภาษาไทยและภาษาตางประเทศ ทางสอสงคมออนไลน

การประเมนผลการจดกจกรรม ๑. ประเมนคณลกษณะความเปนผมวถประชาธปไตยของนกเรยน เชน

๑.๑ ความรบผดชอบในการปฏบตงานตามทไดรบมอบหมาย

๑.๒ สงเกตพฤตกรรมในการท�างานกลม เชน การมสวนรวมในกจกรรมของกลม

การรบฟงความคดเหนของผอน ปฏบตตามบทบาทของผน�าและสมาชกกลม ปฏบตงานใน

ความรบผดชอบของตนเสรจตามก�าหนดเวลา การใหความรวมมอ

๒. การใหความรวมมอในกจกรรมของชนเรยน

๓. ประเมนผลงานรายบคคล และผลงานของกลม

๔. ประเมนความร ความเขาใจ เชน แบบทดสอบ

๕. ประเมนเจตคตจากการทนกเรยนแสดงความคดเหน ความรสกตอบคคลทเลอกมาเปน

แบบอยาง

จะเลาใหคณฟง

ฆอรเฆ บกาย. จะเลาใหคณฟง. (เพญพสาข ศรวรนารถ, แปล) กรงเทพฯ: ส�านกพมพผเสอ, ๒๕๕๓.

๔๘๐ หนา.

5802005L01h.indd 213 7/21/15 9:30 AM

214

ความเดนดมคณคาของหนงสอ ในบรบทของสงคมยคใหมทผคนมกละเลยคณคาแทในตวเอง รสก “พรอง” อยเสมอไมม

ใครพรอม ใหคอยแตจะไขวควา หาคณคาจากภายนอก น�าไปสการท�าหนาทใหเกดประโยชน

เฉพาะตนเทานน ซงมใชหนาทของพลเมองทด หนงสอเลมนจงเปนหนงสอทเหมาะกบผคนในยคน

เปนหนงสอทกระตนใหเรามองเหนคณคาภายในตนเอง แมเมออานแวบแรกอาจนกเอะใจวาเกยวกบ

หนาทพลเมองไดอยางไร แตหากเราพจารณาใหดจะพบวาเมอเรามองเหนคณคาของตนเอง เราจะ

เคารพตวเอง เปนคนท “เตม” จากภายใน พรอมหยบยนคณคาของตนเองใหแกสงคม ท�าหนาท

ของตน หรอหนาทของพลเมองทดตอไป

หนงสอเลมนมเนอหาทชวนใหเกดความเขาใจ ความดความเลว ทลกซงและกวางขวางขน

ทาทายและกระตนใหเกดการยอนมองดเจตคตของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย ผซงผาน

ประสบการณชวตมาสกพกจนพรอมส�าหรบการคนพบวาไมมอะไรทขาว/ด�า ไปเสยทเดยว

นอกจากนหนงสอเลมนยงใชวธการน�าเสนอผานเรองเลา/นทาน จงมตวละครและบรบทท

ชวยสอความหมายเชงนามธรรมออกมาไดชดเจน การแบงหนงสอเปนตอนสนๆ ท�าใหเขาถงประเดน

ไดเรว อานงาย และเพลดเพลน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. ชวยเปดมมมองใหมๆ ในการตความ “คณคา” ทแทของมนษย

๒. กระตนใหเกดการคนพบ “คณคา” ของตนเอง ไม “หลง” พงพาไขวควาคณคา

ภายนอกจากลาภ ยศ สรรเสรญ อนจะน�าไปสพฤตกรรมของพลเมองทเหนแกตว

๓. เมอเหนคณคาของตนเองกเกดความเคารพในตนเอง และพรอมทจะให “คณคา”

ทตนเองมแกสงคม

๔. เขาใจผลกระทบทมตอผอน/สงคม อนเกดจากความ “หลงผด” ของตนเอง

เนอหาโดยสรป หนงสอเรอง “จะเลาใหคณฟง” น เขยนโดย ฆอรเฆ บกาย นกจตบ�าบดแนวเกสตอลต

ชาวอารเจนตนา ผรวบรวมเรองเลา/นทานตางๆ ทเขาใชเปนเครองมอในการบ�าบดคนไขของเขาให

เกดการพลกมมมองใหมกบปญหาทม คลคลายจตใจทขนของได โดยผเขยนไดก�าหนดให “เดเมยน”

ตวละครทสมมตขนเปนคนไขจตบ�าบดของเขา เปนผเลาเรองการเขารบบ�าบดในแตละครงของเขาให

ผอานฟง คอยๆ พาเราผานการเผชญปญหาของเดเมยน ซงเปนปญหาสากลททกคนตองเผชญอยใน

สงคมยคน เชน การยอมรบแงเสยของตนเอง การเปลยนแปลงตวเอง การตองการเปนเจาเขาเจาของ

ความโกรธ ความรก การเสยสละ การโกหก ฯลฯ

5802005L01h.indd 214 7/21/15 9:30 AM

215

แนวคดหลก แกไขปญหาชวต ปญหาสงคม ผานการคลคลายภายในของแตละบคคล “ปญหาอยทผมอง”

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กจกรรมท ๑ : โยงใยทซอนเรน

กจกรรมนจะพานกเรยนเรยนรความส�าคญของหนาทของตน และตระหนกวาการจะเปน

พลเมองทดไดนน เราตองอาศยพลงขบเคลอนทดอนเกดจากการปรบมมมอง ปรบใจตนเองกอน

๑. ใหนกเรยนผลดกนขนมาเขยนหนาทพลเมองทดบนกระดาน แลวแบงกลมนกเรยน

ใหแตละกลมเลอกไปคนละหนาท ใหนกเรยนเชอมโยงวาหนาทเหลานหากถกละเลยไปแลว

จะสงผลกระทบอยางไรบาง โดยแบงเปน;

- ระดบ : ผลตอบคคล สงคม ครอบครว ชมชน ประเทศ ไปจนถงระดบโลก

- เวลา : ผลตอปจจบน และในอนาคต

- ผลทยอนกลบมาสงผลแกตวนกเรยนอยางไร

เขยนเปนแผนผงเชอมโยง (Mind Map) ตดแผนผงเหลานไวรอบหอง นกเรยนสามารถ

เขยนเพมเตมไดตลอดหลงจากอานหนงสอแลว

๒. ครตงค�าถามกบนกเรยนวา ท�าไมบางครงเราถงละเลยไมท�าหนาทนนๆ ถงแมวาเราจะร

วาเปนสงทควรท�ากตาม เขยนค�าตอบลงบนกระดานสก ๑๐ ค�าตอบ

๓. ครพานกเรยนไลไปถงทมาของแตละค�าตอบ เหตผลสดทายทท�าใหเราละเลยการท�าหนาท

กคอ “ความเหนแกตว” ดงนนการมความรบผดชอบ ท�าหนาทของเราใหสมบรณกคอการฝน

“ความเหนแกตว”

๔. ครใหนกเรยนอภปรายในหองหรอเขยนรายงาน โดยยกตวอยางจากนทานในหนงสอวา

อะไรทผลกดนใหฝน “ความเหนแกตว” ได และอะไรทมาขดขวางใหท�าไมได (ใชประกอบกบหนงสอ

ตอน กจการชางไม ‘รานทเจด’, ถวยชนะเลศประกวดรองเพลง, เพราะเหลาองนเพยงเหยอกเดยว,

ตามล�าพงและมมตร, หมอตงครรภ, วงกลมเกาสบเกา, คนปลกตนอนทผลม)

๕. ใหนกเรยนเลอกนทานทโดนใจมากทสด (ในขอ ๔.) เขยนสรปสงทไดเรยนรจากนทาน

และเขยนบรรยายจากประสบการณจรงของนกเรยนวาอะไรทผลกดนใหฝน “ความเหนแกตว” ได

และอะไรทมาขดขวางใหท�าไมได

กจกรรมท ๒ : คณคาแทคออะไร

กจกรรมนจะพาใหนกเรยนตระหนกถงตวตนทแทจรงของตนเอง ไมวาจะเปนคณคา หรอ

ขอเสยเสรมสรางความมนใจในคณคาของตนเอง และคณคาของผอนทแตกตางหลากหลาย

5802005L01h.indd 215 7/21/15 9:30 AM

216

๑. อภปรายเนอหาจากตอน คณคาแทจรงของแหวน สมบตทฝงไว วงกลมเกาสบเกา

ไดโอจนส พระราชาผตองการค�าสรรเสรญ

๒. เขยนบรรยายคณคาของตนเอง และผลของการหยบยนคณคานนใหแกสงคม

๓. ใหนกเรยนเขยนขอบคณเพอนทท�าใหตนเกดความรสกเชงบวกโดยระบชอการกระท�า

และความรสกของตนเอง (อาจไมตองเขยนชอคนเขยนกไดตามความสมครใจ) ลงบนกระดาษแลว

หยอนลงในกลอง

๔. ครสมเรยกใหนกเรยนออกมาหยบ แลวอานขอความใหทงหองฟง แลวสงกระดาษให

กบเพอนทถกเขยนถง

หมายเหต : ขอ ๓ และ๔ เปนกจกรรมทสามารถท�าไดตอเนองทงภาคเรยน โดยท�าอาทตยละครง

กจกรรมท ๓ : เพอนชวยเพอน

กจกรรมนจะชวยใหนกเรยนตระหนกวาการม “ปญหา” เปนเรองปกตและสามารถ

คลคลายได และนกเรยนสามารถหยบยน “คณคา” ของตนเองเพอชวยแกปญหาแกสงคมได

๑. ครตงค�าถามกบนกเรยนวา “ตอนนมปญหาอะไรทท�าใหกงวลใจบาง” แลวใหนกเรยน

เขยนค�าตอบใสกระดาษแผนเลกๆ แลวน�ามาหยอนใสกลองทอยดานหนาหอง (เพอปองกนไมให

นกเรยนบางคนตองอายในปญหาของตนเอง) เขยนไดมากกวา ๑ ปญหา/คน

๒. ครพาเดกจดหมวดหมปญหาเหลานนออกเปน

ก. ปญหาทเปนปญหาจรง —-> ตองไดรบการแกไขจากภายนอก เพอใหการด�าเนนชวต

ไมยากล�าบากนก

ข. ปญหาทเราสรางเงอนไขขนมาเอง —-> ตองยอนมองดตนเองเพอแกไขภายใน

๓. ใหนกเรยนชวยกนเขยนปญหาเหลานลงบนกระดาษแผนใหญ โดยท�าเปนตาราง

แบงเปนสองชองคอ ชองปญหา และชองทางแก แปะผนงหองเรยน เมอนกเรยนเรมอานหนงสอแลว

ใหนกเรยนทกคนคอยๆ เลอกเตมวธแกไขส�าหรบปญหาตางๆ แลวใหลงชอตนเอง หลงวธแกนกเรยน

ทกคนตองเสนอทางแกอยางนอย ๑ ทาง

๔. เมอมาถงเวลาครงหนงของเวลาทก�าหนดไวใหอานหนงสอเลมนใหนกเรยนเลอกวา

ทางแกปญหาทนกเรยนในชนสามารถรวมลงมอชวยเพอนไดจรง มอะไรบาง ครแบงนกเรยนออก

เปนกลม หนงกลมตอหนงปญหา เพอลงมอท�าจรง (ดตามความเหมาะสมของจ�านวนนกเรยนในหอง)

๕. ใหนกเรยนแตละกลมเขยนโครงงานน�าเสนอ ตามหวขอดงตอไปน

๑. ปญหาและทางแกทเขาเลอก

๒. ผลทคาดวาจะไดรบ

5802005L01h.indd 216 7/21/15 9:30 AM

217

๓. ขนตอนการลงมอท�า พรอมภาพถาย/ VDO

๔. การแบงหนาทตามความถนดในกลม

๕. สรปผล

๖. ใหนกเรยนแตละคนเขยนสรปสงทตนเองไดเรยนรตามหวขอดงตอไปน

๑. อปสรรค และการกาวผานอปสรรค

๒. ผลทเกดกบเพอน (และผเกยวของอนๆ) ทเราใหความชวยเหลอ และผลทเกดกบตนเอง

๗. จดนทรรศการแสดงโครงงานเหลานใหโรงเรยน/ชมชนไดรบทราบ อาจมการจดเวท

สมภาษณถาม-ตอบผเกยวของจากแตละโครงการ

การประเมนผลการจดกจกรรม - การออกความคดเหนในหองเรยน

- การตอบค�าถามในหองเรยนและการเขยนรายงาน

- กระบวนการวเคราะหชแจง แสดงเหตผล อยางเชอมโยง

- พฤตกรรมในทางทไมดของนกเรยนลดลง เชน การหลงผดในคณคาทางวตถ

ความเหนแกตว ความโลภ

- พฤตกรรมในทางทดของนกเรยนเพมขน เชน การสรางปฏสมพนธไดอยางสรางสรรค

การชวยเหลอผอน ความภมใจและเคารพในตนเอง

ชด กนตามน�า เรอง เธอคอความหวงของแผนดน

ถวลย มาศจรส. ชด กนตามน�า เรอง เธอคอความหวงของแผนดน. กรงเทพฯ: องคการคาของ สกสค.,

๒๕๓๙. ๘๑ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ สงคมปจจบนทขบเคลอนดวยกระแสบรโภคนยมและวตถนยม ท�าให “เงน” กลายเปน

5802005L01h.indd 217 7/21/15 9:30 AM

218

พระเจาผคนตางมงแสวงหาเงนทองเพอสนองความตองการของตน เมอหาเงนทองในทางทถกตอง

ไมได กหนไปหาเงนดวยวธทจรต คานยมอนดงามของสงคมทใหความส�าคญกบความซอสตยสจรต

จะดอยคา เพราะเหนวาหากใครจะทจรตบางแตขอใหตนไดรบประโยชนบางกไมนาจะผด ทงๆ ท

การทจรตท�าใหผทประพฤตลดคณคาของตนเองลง และหากทจรตในเรองส�าคญทเกยวของกบ

บานเมองกจะท�าใหประเทศชาตเสยหายอยางใหญหลวง

หนงสอเรอง “เธอคอความหวงของแผนดน” เปนวรรณกรรมแนวบนเทงคดประเภทเรองสน

รวม ๑๒ เรอง ทมงปลกฝงคณธรรมความซอสตยสจรต ความละอายตอการกระท�าททจรต รจกควบคม

ตนเอง ประพฤตในสงทถกตองดงาม ปฏบตหนาทดวยความซอตรง และตระหนกในความรบผดชอบ

ทมตอผอนและสงคม โดยสะทอนผานเรองราวของบคคลหลากหลายอาชพ ทงทประพฤตตนมนคง

ในความซอสตยสจรตแมจะมฐานะทไมร�ารวย ในสงคมทแวดลอมดวยคนรวยแตมชวตอยอยางสขสบาย

ดวยการทจรต ทงใหเรองราวของบางคนททจรตในหนาทเพยงเพอใหไดมาซงเงนทองอนเปนเปาหมาย

ในชวต ซงเรองราวทงหมดทกลาวถงในหนงสอ สามารถพบเหนไดในชวตจรงปจจบน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. ท�าใหรเทาทนและไมตกเปนเหยอการทจรตในรปแบบตางๆ เชน การใหสนบนเจาหนาท

ดวยทรพยสนเงนทองหรอความชวยเหลออนๆ การใชต�าแหนงหนาทการงานสรางความเชอถอเพอ

หลอกลวง การใชอ�านาจหนาทในทางมชอบ การขาดจรรยาบรรณในวชาชพ การประจบสอพลอ

ผมอ�านาจ

๒. ไดซมซบความเปนผมอดมการณในวชาชพของตน ความมนคงในจตใจทไมหวนไหว

ไปกบสภาพแวดลอม และความรบผดชอบในหนาทของตวละครในเรอง

แนวคดหลก

ชอเรอง เนอหาส�าคญ

๑. อดมการณนนยงมอย เจาหนาทธนาคารปฏเสธขอเสนอของนกคาทดนเพอใหปลอย

สนเชอสงกวาราคาประเมนทดน

๒. ไผสนวล หนมนกพฒนาใชความไวเนอเชอใจของชาวบาน หลอก

บตรสาวเพอคามนษย

5802005L01h.indd 218 7/21/15 9:30 AM

219

ชอเรอง เนอหาส�าคญ

๓. บญของคนบาป อดตพนกงานโรงแรมทตกถลมท�าใหคนตายจ�านวนมาก ใสบาตร

ทกวนดวยส�านกผดทไมสามารถชวยเหลอใดๆ ได ทงๆ ทไดแจง

การช�ารดของอาคารตอทกฝายทเกยวของแลว การกระท�าของ

เขาสรางแรงบนดาลใจใหกบชาย ๒ คนทเปนหวหนาควบคมงาน

และหวหนาตรวจสอบเหลกกอสราง ทก�าลงสรางโรงแรมใหม

ใหมความซอสตยสจรตตอหนาทของตน

๔. ความพายแพของลกสาว การชนะการเลอกตงสภานกเรยนดวยการซอเสยง

๕. กวาน จ�าลองสงคมทผมอ�านาจบรวารกระท�าการมชอบ เกดการทจรต

คอรปชนทกหยอมหญา จนในทสดบานเมองลมจม ผคนพากน

หนออกนอกประเทศ บรวารคนหนงหนมากบเรอ และถกโจร

สลดปลน กอนเรอจะอบปาง เขารสกเสยใจกบการกระท�าใน

อดต และรวาคนไรแผนดน ไรเกยรต ไรศกดศร ปวดราวเพยงใด

๖. จาหงอก ต�ารวจจราจรสงวยใกลเกษยณทปฏบตหนาทดวยความซอตรง

ไมยอมหาเหตรดไถผขบขรถยนต แมวาจะอยทามกลางต�ารวจ

จราจรทตางกรดไถเงนอยางเปนล�าเปนสน

๗. คนทรนง ขาราชการตวอยางทปฏเสธการใหความชวยเหลอของนกธรกจ

ผมชอเสยงในจงหวด

๘. สขของเมง ในงานเลยงรน นกธรกจดใจทรจากเพอนรวมรนวา ผบรหาร

คนใหมตงใจปราบการทจรต เพราะทผานมาเขาจ�าใจตองให

สนบนเจาหนาทเพอความอยรอดในธรกจของเขา

๙. นกนอยตวนนมสด�า นกหนงสอพมพหนมผมอดมการณ เสนอนวนยายตแผชวต

ของนกหนงสอพมพทไมมอดมการณในวชาชพของตน แตไดรบ

การปฏเสธจากหวหนาทเขาเคยชนชมและถอเปนแบบอยาง

๑๐. ค�าอธษฐานของหญงชรา หญงชราผมอาชพหาบเรขายของถกเอารดเอาเปรยบจากพอคา

แมคาขายสง ถกเรยกคาคมครองจากมจฉาชพ ถกเอาเปรยบ

จากผมฐานะเหนอกวา

5802005L01h.indd 219 7/21/15 9:30 AM

220

ชอเรอง เนอหาส�าคญ

๑๑. เขม ขาราชการชายทไมตงใจปฏบตหนาท แตคอยรบใชเจานาย

เพอความเจรญในหนาทการงาน

๑๒. เธอคอความหวงของ

แผนดน

สะทอนภาพเยาวชน ๒ กลม กลมหนงก�าลงเรงราอยในสถาน

บนเทง ขณะทอกกลมหนงคร�าเครงกบการอานหนงสอตาม

หนาทของตน เขาและเธอกลมนจะเปนความหวงของแผนดนไทย

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สาระหนาทพลเมอง

กจกรรมท ๑ : รเทาทนการทจรตคอรปชน

๑. มอบหมายนกเรยนทกคนอานหนงสอเรอง “เธอคอความหวงของแผนดน” มาลวงหนา

๒. แบงนกเรยนเปน ๓ กลม รบผดชอบกลมละ ๔ เรอง แตละกลมรวมกนสรปลกษณะ

การทจรตทปรากฏในเรอง รวมกนวเคราะหและอภปรายวา การกระท�าทจรตเชนนนสงผลตอผกระท�า

ผทเกยวของ และสงคมอยางไร จากนนสงผแทนมาน�าเสนอในชนเรยน แลวนกเรยนทงชนสรปรวมกน

๓. นกเรยนรวมกนสรปผลดของการมความซอสตยสจรตทเกดขนกบบคคลและสงคม

เขยนตดไวในชนเรยน และบรเวณโรงเรยน

กจกรรมท ๒ : คนดทซอสตยในใจฉน

นกเรยนแตละคนศกษาคนควาหาบคคลทเปนแบบอยางของผมความซอสตยสจรต

เขยนเปนรายงานสรปความซอสตยสจรตของบคคลดงกลาว ทท�าใหนกเรยนประทบใจ น�ามาเลาส

กนฟงในชนเรยน

กจกรรมท ๓ : เปนก�าลงใจใหคณ

๑. สงขอความแสดงความชนชมในความซอสตยสจรตของบคคลทเปนแบบอยาง อาจเปน

เพอน นกเรยนในโรงเรยน บคคลในชมชน และบคคลทปรากฏในขาว

๒. เผยแพรความซอสตยสจรตของบคคลทเปนแบบอยางในรปแบบตางๆ เชน จดปายนเทศ

เสยงตามสายในโรงเรยน วทยชมชน สอออนไลน

กจกรรมท ๔ : รวมสรางสงคมสจรต

แบงกลมจดท�าโครงงานสรางสงคมสจรต ตามความสนใจของกลม เชน จดนทรรศการใน

5802005L01h.indd 220 7/21/15 9:30 AM

221

โรงเรยนและในชมชน เดนรณรงค แสดงละครในงานของโรงเรยนหรองานในชมชน แตงเพลง หรอ

บทประพนธ หรอเรองสน หรอภาพยนตรสน หรอจดท�าค�าคม สภาษตทงของไทยและตางประเทศ

เผยแพรในโรงเรยนหรอในทสาธารณะ

กจกรรมท ๕ : จะรกษาคณคาตนเอง

๑. อภปรายรวมกนในชนเรยนเกยวกบลกษณะของผทมความซอสตยสจรต ไดแก

๑) ประพฤตตรงตามความเปนจรงตอตนเองทงกาย วาจา ใจ ไดแก การพดความจรง

การประพฤตตนในทางทถกตอง การละอายและเกรงกลวตอการท�าผด แลวท�าตามค�ามนสญญา

ทใหไวกบตนเอง

๒) ประพฤตตรงตามความเปนจรงตอผอน ไดแก ไมน�าสงของของผอนมาเปนของตน

โดยเจาของไมอนญาต ปฏบตตอผอนดวยความซอตรง ท�าตามค�ามนสญญาทใหไวกบผอน ไมหา

ประโยชนในทางทไมถกตอง

๒. นกเรยนรวมกนออกแบบประเมนตนเอง ครและนกเรยนรวมกนปรบปรงแกไขใหสมบรณ

จากนนใหนกเรยนทกคนประเมนตนเอง การกระท�าใดทไมซอสตยสจรต ใหนกเรยนปฏญาณตนเอง

วาจะปรบปรงแกไขพฤตกรรมของตนเองอยางไร โดยใหเพอนและครรวมตดตามการท�าตามค�ามนสญญา

ตวอยาง

พฤตกรรม เคยกระท�า ไมเคยกระท�า ค�าสญญาจะปรบปรงตนเอง

๑. พดไมจรงกบพอแม เพอน

คร หรอผอน

๒. คนเงนทอนผดใหแมคา

คนเงนหรอสงของทเกบได

๓. ยอมรบเมอท�าความผด

๔. รกษาความลบของผอน

๕. ลอกการบาน ทจรตใน

การสอบ

๖. รกษาสญญากบตนเอง

และผอน

5802005L01h.indd 221 7/21/15 9:30 AM

222

กจกรรมบรณาการ

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

๑. แบงกลมเลอกเรองทกลมสนใจแสดงละครในชนเรยน หรอในโรงเรยน

๒. ศกษาคนควาค�าคม คตสอนใจ ค�าพงเพย สภาษต ทเกยวของกบความซอสตยสจรต

แลวเผยแพรในชองทางตางๆ ทงในโรงเรยน ในชมชน และทางสอออนไลน เชน

- ซอกนไมหมด คดกนไมนาน

- คดในขอ งอในกระดก

- หนงในความเทจ ท�าลายพนความจรง(Ashanti)

- หากคณพดความจรง คณจะมอ�านาจไมมทสนสด

- ความจรงนนมอยแลว มเพยงความเทจทตองมการคดคน (George Braque)

การประเมนผลการจดกจกรรม ๑. ประเมนคณลกษณะความเปนผมวถประชาธปไตยของนกเรยน เชน

๑.๑ ความรบผดชอบในการปฏบตงานตามทไดรบมอบหมาย

๑.๒ สงเกตพฤตกรรมในการท�างานกลม เชน การมสวนรวมในกจกรรมของกลม

การรบฟงความคดเหนของผอน ปฏบตตามบทบาทของผน�าและสมาชกกลม ปฏบตงานใน

ความรบผดชอบของตนเสรจตามก�าหนดเวลา การใหความรวมมอ

๒. การใหความรวมมอในกจกรรมของชนเรยน

๓. ประเมนผลงานรายบคคล และผลงานของกลม

๔. ประเมนตนเองในดานความซอสตยสจรต

๕. ประเมนความร ความเขาใจ เชน แบบทดสอบ

๖. ประเมนเจตคตดานความซอสตยสจรต

๖.๑ การเขยนหรอการพดแสดงความรสก การอภปรายแสดงความคดเหน

๖.๒ แบบวดเจตคต

5802005L01h.indd 222 7/21/15 9:30 AM

223

ตวอยาง

แบบวดเจตคตตอการท�างานรวมกน

ขอความเหนดวย

อยางยงเหนดวย เฉยๆ ไมเหนดวย

ไมเหนดวย

อยางยง

การท�างานรวมกนเปนเรองยาก

การท�างานรวมกนตองใชเวลามาก

การท�างานรวมกนท�าใหไดเรยนร

การท�างานรวมกนมความจ�าเปนนอย

ชวตงามตามค�าสอนของพระเจาอยหว ๓ เลม

มลลกา ตณฑนนทน และคณะ. ชวตงามตามค�าสอนของพระเจาอยหว เลม ๑. กรงเทพฯ:

บ มเดย กรป, ๒๕๔๙. ๒๕๒ หนา.

มลลกา ตณฑนนทน และคณะ. ชวตงามตามค�าสอนของพระเจาอยหว เลม ๒. กรงเทพฯ:

บ มเดย กรป, ๒๕๔๙. ๒๐๔ หนา.

มลลกา ตณฑนนทน และคณะ. ชวตงามตามค�าสอนของพระเจาอยหว เลม ๓. กรงเทพฯ:

บ มเดย กรป, ๒๕๔๙. ๑๑๑ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ เปนหนงสอทศกษาวเคราะหพระราชด�ารสและพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวทพระราชทานแกคณะบคคลตางๆ สรปเปนแนวปฏบตเพอการด�าเนนชวตของคน

ในชาต มสาระค�าสอนแยกตามคณะบคคลทตางกนตามลกษณะของอาชพและงาน ส�าหรบเดก

5802005L01h.indd 223 7/21/15 9:30 AM

224

นกเรยน และเยาวชน ไดพระราชทานค�าสอนเรองการศกษาหาความรและการปฏบตตน รวมทง

แนวทางทผใหญพงปฏบตตอเดกดวย ท�าใหผอานมองเหนภาพโดยรวมวา สงคมและประเทศชาต

จะเปนปกตสข หากทกคนนอมน�าค�าสอนของพระองคไปปฏบตตามหนาทใหเกดผล พระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวทรงปฏบตพระองคเปนแบบอยางตามครรลองแหงค�าสอนทไดพระราชทาน เปนไปตาม

พระปฐมบรมราชโองการทวา “เราจะครองแผนดนโดยธรรม เพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม”

เปนทประจกษในพระมหากรณาธคณประดจพอและครของแผนดน

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. ไดตระหนกวาทกคนมหนาทซงมบทบาทไมเหมอนกน แตทกหนาทมความส�าคญตอ

สวนรวมไมยงหยอนกวากน แมแตเดกกมหนาทอยางเดก

๒. ไดรวาทกหนาทตองใชความร ทงความรเฉพาะสาขา ความรในสาขาทเกยวของ และ

ความรสภาพแวดลอม เดกจงตองเตรยมตวศกษาหาความร

๓. ไดเหนแนวทางการน�าความรไปใชวาตองปฏบตตามหลกวชาตามล�าดบขน และ

พจารณาใชใหพอเหมาะพอดตามสภาพทเปนจรง ตองประสานสอดคลองกนทงภายในหนวยงาน

และกบหนวยงานอน เดกจงตองฝกความมระเบยบวนย ฝกการท�างานของตนและรวมกบผอน

ฝกการแสวงหาความร และฝกการคดพจารณาใชเหตผล

๔. ไดหลกธรรมก�ากบการท�างานวาจะตองมความเขมแขง อดทน ขยนหมนเพยร ซอสตย

สจรต สมครสมานสามคค ชวยเหลอ เผอแผ เมตตากนและกนดวยความบรสทธใจ

เนอหาโดยสรป พระราชด�ารสและพระบรมราโชวาททพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานแก

คณะบคคลตางๆ ทน�ามาศกษา พบวาพระราชด�ารสและพระบรมราโชวาทแตละองคมโครงสรางและ

ขนตอนเปนแบบแผนเดยวกน ตางกนทรายละเอยดของแตละกลมบคคลแตละอาชพ เนอหาสาระ

ทพระองคทรงสอนคอหลกการด�าเนนชวต เรมตนดวยการปพนฐานเกยวกบบทบาทหนาท โดยทรง

ชใหเหนวาบทบาทหนาทนนๆ คออะไรและตองปฏบตอะไรบาง หากปฏบตใหสมบรณจะเกดผลด

อยางไร หากไมปฏบตจะเกดผลเสยอยางไร จากนนพระองคจะกลาวถงความรพนฐานทจ�าเปนตองม

เพอการปฏบตหนาทนนๆ ซงจะมสาระค�าสอนแตกตางกนไปตามกลมอาชพ แตมความคดรวบยอด

เหมอนกนคอจะตองมความรวชาการทงในสาขานนๆ และในสาขาทเกยวของเพอการประสานงาน

วธการน�าความรไปใชปฏบตงานในแตละกลมอาชพ กจะมรายละเอยดแตกตางกน แตม

ความคดรวบยอดคอตองรความมงหมายของงาน ปฏบตเตมความสามารถเพอใหบรรลผลสมบรณ

5802005L01h.indd 224 7/21/15 9:30 AM

225

ทบทวนและเสรมสรางความรน�ามาประกอบความรจากการปฏบตประสานงานกบผอนทงในวงงาน

เดยวกน และตางวงงานดวยความคดเหนทเปนอสระ ถกตองตามหลกและเหตผล ในเรองการปฏบตตน

ใหเหมาะสมกบบทบาทนน พระองคไดพระราชทานคณสมบตโดยรวม คอ ความเขมแขงอดทน

ขยนหมนเพยร ซอสตย สมครสมานสามคค ปฏบตตนและปฏบตงานทางสายกลาง โดยพจารณาถง

ความพอเหมาะ พอด พอควรในทกเรอง และฝกฝนตนเองอยเสมอดวยความเพยรพยายาม

ค�าสอนทพระราชทานแกเดก นกเรยน และเยาวชน ทรงกลาวถงความส�าคญของการศกษา

หาความร พระราชทานแนวทางการปฏบตตนวา เดกจะตองฝกอบรมตนเอง ฝกท�างานใหเปนดวย

ความมระเบยบ ขยน อดทน สามคค ชวยเหลอกนและกน เปนทงผรบและผให นอกจากนนพระองค

ยงพระราชทานค�าสอนแกผใหญวา จะตองเขาใจธรรมชาตของเดก ถายทอดความร ความดและ

ใหค�าแนะน�าทถกตองเหมาะสม

จากสาระค�าสอนทพระราชทาน น�ามาสงเคราะหเปนแนวปฏบตได ๔ ประการ คอ ทกคน

ตองรหนาทตน รวาผลแหงการปฏบตหนาทจะเกดแกตนและสวนรวม ทกคนตองศกษาหาความร

ทงความรวชาการ ความรจากประสบการณ และความรจากการคดดวยเหตผล ทกคนตองปฏบตหนาท

ของตนใหไดผลตามเปาหมายดวยความรบผดชอบและตงใจจรง ทกคนตองมคตประจ�าใจก�ากบ

โดยพจารณาตนเอง ฝกฝนตนเองทงกายและใจ ยดประโยชนของงานโดยรวมดวยความบรสทธใจ

แนวคดหลก คณะผวจยไดศกษาประมวลพระราชด�ารสและพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวทส�านกราชเลขาธการไดจดพมพเปนรายป พบวาสาระค�าสอนทพระราชทานแก

คณะบคคลมแนวคดหลกเดยวกน แตมรายละเอยดตางกนไปตามลกษณะงาน โดยพระองคทรง

กลาวถงบทบาทและความส�าคญของหนาท การตระหนกในหนาทและการท�าหนาทโดยมความรใน

หนาทนนๆ และปฏบตหนาทเตมความสามารถประสานประโยชนกนและกน เพอความเจรญมนคง

ของตนและสวนรวมเปนส�าคญ

ขอสงเกต ประมวลพระราชด�ารสและพระบรมราโชวาททน�ามาศกษา รวม ๓๕ เลม นบตงแตเลมแรก

(พ.ศ. ๒๕๑๑ – ๒๕๑๒) จนถงปทสนสดงานวจย (พ.ศ. ๒๕๔๖) มโครงสราง ขนตอน และแนวคดหลก

เปนแบบเดยวกน จากการตดตามพระราชด�ารสและพระบรมราโชวาทสงเกตวา ยงคงแบบแผน

และแนวคดหลกเชนเดม กลาวไดวา ค�าสอนทพระองคไดพระราชทานตลอดมาจนถงปจจบน นน

เปน “สจจวจน” มความจรงแททกเมอทกสถาน

5802005L01h.indd 225 7/21/15 9:30 AM

226

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ๑. กจกรรมการอาน

- น�าเสนอในชนเรยน เปนกลมและหรอรายบคคล อภปราย

- สนทนาถามตอบ ครและนกเรยนชวยกนตงค�าถาม ตอบค�าถาม ลกษณะค�าถาม

จะมหลายลกษณะ ตงแตค�าถามตรงตามเนอหาไปจนกระทงค�าถามทตองใชความคดเชอมโยง

คดเปรยบเทยบ คดหาเหตผล และคดวเคราะหในระดบทสงขน

- เขยนตอบค�าถาม และแสดงความคดเหนเปนกลมและหรอรายบคคล

๒. สมภาษณบคคลใกลตว ทบานและชมชน

- ท�าอาชพอะไร

- ลกษณะงานเปนอยางไร

- งานทท�าตองเกยวของกบใครบาง

- ตองเตรยมตวอยางไร

- มหลกการท�างานอยางไร

- น�าเสนอในชนเรยนเปนกลม

- น�าเสนอรายงาน

- ท�าปายนเทศ

๓. ส�ารวจขาวและเหตการณจากสอ ทงสอสงพมพ สอวทยโทรทศน และสอออนไลน

- น�ามาเลาในชนเรยน

- อภปราย ขอด ขอเสย

- เปรยบเทยบกบค�าสอนของพระเจาอยหว

- เสนอรายงาน

๔. ยกกรณทเกดจากประสบการณจรง

- ครและนกเรยนน�ามาเลาในชนเรยน

- อภปรายขอด และขอเสย

- เปรยบเทยบกบค�าสอนของพระเจาอยหว

- น�าเสนอรายงาน

- ท�าปายนเทศ

๕. ในระดบทสงขน อาจใหท�ากจกรรมเพมเตม

- ส�ารวจความสนใจของตนกบงานอาชพตามสาระค�าสอนของพระเจาอยหวเฉพาะกลมอาชพ

- ประเมนตนเองวาเหมาะสมกบอาชพใด เปนแนวทางในการเตรยมตว เพอการศกษาตอ

5802005L01h.indd 226 7/21/15 9:30 AM

227

- ตดตามฟงหรออานพระราชด�ารสทพระราชทานเพอการศกษา เปรยบเทยบกบค�าสอน

ทไดพระราชทานไว

- เสนอรายงาน

การประเมนผลการจดกจกรรม - สงเกตการท�างานและการน�าเสนอในชนเรยน

- ตรวจผลงาน

- สงเกตและตดตามพฤตกรรมตอเนอง

- ใหนกเรยนประเมนตนเอง

- ครประเมนนกเรยนเปนระยะ

วนองคารแหงความทรงจ�ากบครมอรร

มตช อลบอม. วนองคารแหงความทรงจ�ากบครมอรร. (อมรรตน โรเก, แปล) กรงเทพฯ:

ซเอดยเคชน, ๒๕๔๓. ๒๔๐ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ ความตายเปนเรองใกลตวเราทกคน เพยงแตเราไมคอยไดตระหนกในความจรงขอน

โดยเฉพาะเดกๆ ทอยในวยคกคะนอง หากเราเปดโอกาสใหเดกๆ เรยนรเรองความตายไวบาง

เขาจะเหนคณคาและความหมายของชวตตนเอง จนสามารถประพฤตตวเปนคนทมคากบคนรอบขาง

และเปนพลเมองดของสงคมได

5802005L01h.indd 227 7/21/15 9:30 AM

228

หนงสอเลมน ยงเปนบนทกเรอง “จรง” ทน�าเสนอมมมองการใหคณคาแกสงตางๆ ในชวต

ทจะน�าไปสการด�าเนนชวตใหงายและงาม อนจะเปนประโยชนกบตนเองและสงคม เรองจรงเหลาน

มพลงในการสอสารปรชญาชวตไดลกซงกนใจ ท�าใหเรองนามธรรมยากๆ เปนเรองงายส�าหรบ

นกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ทก�าลงสรางเจตคต ตวตนของตนเอง เพอใชในการด�าเนนชวต

ในโลกกวางทก�าลงตองออกไปเผชญตอไป

ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการอาน ๑. ชวยกลอมเกลาจตใจ สรางรากฐานของการเปนพลเมองทด

๒. นกเรยนตระหนกวาความตายใกลตวกวาทคด กระตนใหเกดการตงค�าถามกบตวเอง

อนน�าไปสการเปลยนแปลงวถปฏบตทมคณคาตอตนเองและสงคม

๓. นกเรยนเหนคณคาของความสมพนธกบคนทรก หนมาใหเวลาและใสใจคนในครอบครว

และคนรอบขางมากขน โดยไมรอใหถงวนทมใครลมปวยหรอตายจากไป

๔. ชวยใหนกเรยนเรมคดใครครวญวาอะไรคอความหมายของชวต กระตนใหเกดการม “สต”

รตวทวพรอมลดความประมาทและการใชอารมณววามตามวย คอยๆ กลอมเกลาจตใจใหรหนาท

ทงตอตวเอง คนรอบขางและสงคม

๕. นกเรยนไดหลกคดทดในการใชชวตรวมกบผอนเพราะการสรางสงคมทดเรมตนท

“ตวเราเอง”

๖. สรางเสรมภมคมกนทางใจจดการกบความกลวตางๆ ไดเมอตองเผชญกบปญหาหรอ

อปสรรค มองปญหาเปนเรองธรรมดาๆ

๗. เรยนรทจะ “ให” ดวยความเตมใจโดยไมหวงสงตอบแทน ไมหวงค�าชนชม ไมจ�าใจ

“ฝนให” เพราะยดตดกบภาพพจนหรอนยามความเปนคนดแตเพยงภายนอกตามกระแสสงคม และ

เรยนรทจะ “รบ” อยางเหมาะสม น�าไปสสงคมแหงกลยาณมตร

๘. รจก “ใหอภย” ทงการใหอภยผอน และใหอภยตวเองในเรองทแลวมา และใหโอกาส

ตนเองท�าวนเวลาทยงมชวตอยอยางมสตรคด ใชชวตเพอกระท�าสงทดมประโยชนตอตวเอง ครอบครว

และสงคมสวนรวม

เนอหาโดยสรป เปนบนทกชวตจรงของครมอรร ศาสตราจารยในมหาวทยาลยแหงหนง เขาปวยดวยโรค

เอแอลเอส ซงเปนโรคทยงไมมทางรกษา อาการของโรคท�าใหกลามเนอสวนตางๆ ของรางกายคอยๆ

ลบ ไรเรยวแรงและคอยๆ ตาย ในขณะทอวยวะสวนนนยงคงมความรสกเจบและชา แตโรคไมได

5802005L01h.indd 228 7/21/15 9:30 AM

229

ท�าลายระบบสมอง คนไขจะยงรบรไดถงความเจบปวดทรมาน ครมอรรรบรถงความเสอมของรางกาย

ทมแตทรดโทรมลงทกวนอยางมสต พยายามรกษาก�าลงใจยอมรบความจรงไดดวยจตใจเขมแขง

กลาหาญ

มตชอดตลกศษยทหางหายไปใชชวตททมเทใหกบการท�างาน เขยนหนงสอดานกฬา

จดรายการวทยออกโทรทศนเปนประจ�า เขากลบมาเยยมครอกครงหลงจากไดยนพธกรในรายการ

โทรทศนกลาวถงครมอรร เมอมตชรวาครเหลอเวลาอกไมนานนก ประกอบกบสหภาพแรงงาน

มการหยดงานประทวง เขาจงเลอกทจะมาเยยมครมอรรทกวนองคาร ครมอรรตงใจใชตวเองเปนดง

งานวจย เปนต�ารามนษยถายทอดแนวคดและประสบการณเพอจดประกายการคนหาความหมาย

ของชวต ในหลากหลายแงมม ทงเรองความแก ความตาย ความรสก ความเสยใจ เรองเงน

การแตงงาน การใหอภย โดยใหมตชผเปนศษยรกบนทกเทปไวจนกลายเปนหนงสอเรอง Tuesdays

with Morrie

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ๑. กจกรรมกอนการอาน

เพอฝกใหนกเรยนหนกลบมามองใหเหนคณคาและการกระท�าความดของคนรอบขาง

และใหเหนความจรงทวาการตายเปนเรองปกตทเกดขนไดกบทกคน

- ชวนนกเรยนพดคยถงความดของคนทนกเรยนรก หรอคนทนกเรยนผกพน

อยางนอย ๕ คน ทงบคคลทมชวตอย และเสยชวตแลว วาเขาดตอเราอยางไร โดยไมจ�ากดเฉพาะ

เครอญาตหรอสมาชกในบานเทานน อาจเปนพเลยง เพอนขางบาน เพอนในหองเรยน คณคร

แมคาในตลาด

- ใหนกเรยนเขยนแผนผงแสดงความสมพนธของตนเองกบบคคลเหลานน ทงทม

ชวตอย และเสยชวตแลว เขยนระบความดหรอความประทบใจทนกเรยนมตอทกคน สวนคนท

เสยชวตแลวใหท�าสญลกษณตามแตจะก�าหนดรวมกนในชนเรยน เชน เขยนวงกลมสฟารอบชอ

พรอมทงเขยนระบอายและสาเหตของการเสยชวต เพมเตมดวย

- น�าแผนผงของทกคนมาตดบนกระดาน หรอกระจายตามบอรดในหองเรยน ใหนกเรยน

เดนอานเพอใหเหนความดในรปแบบตางๆ ทเพอนประทบใจ เหนความคดความรสกของเพอน

และแมในแผนผงของเพอนทบคคลอนเปนทรกจากไปแลว แต “ความด” ไมหายไปไหน ยงคงอย

ในความประทบใจ

- ใหประเดน การกระท�าความดท�าไดงาย หรอยากเพราะอะไร ใหนกเรยนแสดงความ

คดเหนโดยครเขยนค�าตอบของนกเรยนขนกระดาน แลวถามความเหน นกเรยนทเหนดวยกบค�าตอบ

5802005L01h.indd 229 7/21/15 9:30 AM

230

บนกระดานใหชมอขวาขน สวนคนทไมเหนดวยใหชมอสองขางไขวกนเปนกากบาท ขอใหนกเรยนท

ไมเหนดวยออกมาเขยนค�าตอบทเขาคด และถามความเหนดวยกระบวนการเดม เปนการเปดโอกาส

ใหทกคนไดแสดงความคดเหนไปพรอมๆกน (ครไมตองคาดหวงหรอตงเปาทค�าตอบถกหรอผดไวในใจ

เพราะนเปนโอกาสทครจะไดรบฟงความคด และเขาใจของนกเรยนในชนมากขน)

- พดคยเรองความผกพนและการพลดพรากตายจากกนเปนเรองธรรมดา ไมจ�ากดอาย

ไมจ�ากดโรค ไมอาจรลวงหนา หรอหลกหนได มการเกดและการตายทกวน การกระท�าความดท�าตน

ใหเปนประโยชนกบคนรอบขางจงเปนเรองส�าคญ สมมตวาคนทนกเรยนรกและผกพนมากทสด หรอ

คนใกลตวทคอยดแลเราทกวนก�าลงปวยหรอก�าลงจะตายจากเราไป นกเรยนจะรสกอยางไร คดวา

ไดท�าความดตอคนทเรารกหรอยง

๒. กจกรรมหลงการอาน (ดตวอยางใบงานจากภาคผนวก)

- กจกรรมบนทกหลงการอาน ซงครสามารถออกแบบใบงานใหเหมาะกบระดบความสามารถ

ของนกเรยนในหองของตนเองได ทงนอาจแบงหรอยอยขอค�าถามตางๆ มาใชหลงการอานในแตละตอน

- กจกรรมอภปรายแสดงความคดเหน เลอกค�าถามจากบนทกหลงการอาน ทนกเรยน

ท�าไปแลวมาอภปรายกน โดยการสมใหคนหนงตอบ แลวสมใหนกเรยนคนอนชวยสรปวาเพอนคนแรก

ตอบวาอยางไร เขาเหนดวยกบค�าตอบของเพอนหรอไมอยางไร ชวยกระตนใหนกเรยนตงใจฟง

ความเหนของเพอน และเปดมมมองในการคดของตนเอง

- กจกรรมส�ารวจการเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเอง ใหนกเรยนดแผนผงของตวเอง

อกครง หลบตานกวา กอนทคนเหลานนจะพลดพรากจากกนไป นกเรยนอยากบอกอะไรกบเขาอยาก

ท�าอะไรเพอเขาบาง ใหจดจ�าความรสกดๆ เหลานไวเพอเตอนสตตวเอง

- ใหนกเรยนคอยๆ ลมตา เขยนระบพฤตกรรมทตนเองตงใจจะเปลยนแปลงและ

พฒนาใหดขน แลวลองสงเกตตวเองใน ๑ วน ๑ สปดาห ๒ สปดาห (อาจใหนกเรยนจบคกน

เพอชวยสะทอนการเปลยนแปลง) โดยครและนกเรยนรวมกนออกแบบตารางเพอใหนกเรยนใชส�ารวจ

การเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเอง

- กจกรรมคณเคยท�าสงเหลานหรอไม ใหนกเรยนรวมออกแบบตารางพฤตกรรม

ทไมพงประสงคโดยชวยกนระบพฤตกรรมทไมดไมควรท�า หรอไมชอบ ตามความรสกของพวกเขา

พรอมบอกผลกระทบทตวเองไดรบ เพอใหนกเรยนแตละคนไดส�ารวจตวเองวาเคยท�าสงเหลานน

เสยเองหรอไม

5802005L01h.indd 230 7/21/15 9:30 AM

231

การประเมนผลการจดกจกรรม เราจะประเมนไดวา นกเรยนตระหนกวาความตายอยใกลตวมาก ท�าใหเขาเหนคณคาของชวต

และปรบพฤตกรรมของตนใหมคณคากบทงตนเองและสงคม จากการแสดงความเขาใจของเขาให

ประจกษ ดงน

- ความเขาใจในเนอหา สามารถเขยนสรปเรองยอแสดงความเขาใจของตนเอง และ

เชอมโยงกบประสบการณของตนเอง

- การออกความคดเหนในหองเรยน

- การตอบค�าถามทงในหองเรยน ในใบงาน และการออกแบบตารางพฤตกรรม

- กระบวนการวเคราะหชแจง แสดงเหตผลอยางเชอมโยง

- พฤตกรรมของนกเรยน เชน ค�านงถงผอนมากขน ไมมกงาย สรางปฏสมพนธไดอยาง

สรางสรรคเหนคณคาและเคารพตนเอง

อามาบนคอนโด

ชมยภร แสงกระจาง. อามาบนคอนโด. กรงเทพฯ: คมบาง, ๒๕๕๖. ๒๕๖ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ การด�าเนนชวตของคนไทยในปจจบน จะมอปกรณอเลกทรอนกสเพอการสอสารโดยเฉพาะ

โทรศพทมอถอ กลายเปนปจจยส�าคญ มรายงานผลการส�ารวจพฤตกรรมการใชโทรศพทมอถอ พบวา

คนไทยเปนอนดบหนงทไมตองการอยหางจากโทรศพทมอถอ แมเวลาทองเทยวในวนหยดพกผอน

คนไทยรอยละ ๘๕ ทตอบแบบสอบถามจะพกโทรศพทมอถอตดตวตลอดเวลา

การใชโทรศพทมอถอทเกนพอด และใชในทางทไมเหมาะสม นอกจากจะเกดผลเสยตอ

สขภาพผใชเองแลว บางครงยงกอใหเกดปญหาละเมดความเปนสวนตวของผอนดวย

หนงสอเรองนเปนบนเทงคดทชวนอาน ผเขยนสามารถใชลลาและการเดนเรองชวตธรรมดาๆ

ใหผอานไดเพลดเพลน และชวนตดตามอยางมรเบอ

5802005L01h.indd 231 7/21/15 9:30 AM

232

ประโยชนทนกเรยนไดรบจากการอาน ๑. นกเรยนจะไดเขาใจวา ผเยาววยยงขาดประสบการณในชวต การเรยนรชวตทางลด

อาจไดจากการอานหนงสอดๆ สกเลมหนง ผอานจะเขาใจโลกไดดขน และสามารถตงรบกบสงทจะ

เกดขนในชวตของเขาได

๒. นกเรยนจะไดขอคดในการด�าเนนชวตอยรวมกบผอน ไมมใครสามารถอยเพยงล�าพงได

มนษยตางตองพงพาอาศยกน การอยรวมกบผคนทหลากหลายจ�าเปนตองมความเขาใจซงกนและกน

มน�าใจตอกน ชวยเหลอกน เคารพในสทธและความเปนสวนตวของผอน มมารยาทในสงคม และม

สมมาคารวะตอผใหญ

๓. นกเรยนจะไดซาบซงในความสมพนธของคนตางวยทอาจจะไดหนกลบมามองดตวเอง

และใสใจคนรอบขางมากขน

เนอหาโดยสรป เรอง “อามาบนคอนโด” เปนเรองราวของเดกชายวยรนคนหนง ทตองการเปนอสระ

ไมตองการใหใครมาก�ากบชวตของตน ทหมกมนอยกบโลกออนไลน จนไมใสใจคนรอบขางแมกระทง

คนในครอบครวเขาเอง จนวนหนงชวตของเขาเรมเปลยนไป เนองจากสถานการณบงคบใหตองดแล

ชวยเหลอหญงสงวยชาวจนทอยหองตดกน มอาการเคลอนไหวไดเชองชา และไมคนเคยกบการใช

เครองอ�านวยความสะดวกทเปนเทคโนโลยสมยใหม จงสรางความร�าคาญแกเดกชาย

ดวยความใกลชดของคนทงสอง เดกหนมไดรบการอบรมสงสอนใหเปนผมมารยาทในสงคม

มสมมาคารวะตอผใหญ รจกทจะใสใจผอน รวมทงการเผชญกบปญหาในชวต เหตการณในชวต

หลายครงท�าใหเขาเรยนรวา การสอสารผานสงคมออนไลนโดยไมคด ไดสรางผลกระทบตอชวตของ

ผอน ท�าใหผอนรกหรอเกลยดใครกได บางครงกสรางความสบสนใหตวเอง ไมรจะตดสนใจอยางไร

จากค�าแนะน�าอนมากมายของผหวงดทไมรเรองราวทแทจรง

ความสมพนธทยาวนานไดกอใหเกดความรก ความผกพนระหวางคนตางวยคน เดกหนม

คอยดแลเอาใจใสหญงชราดวยความเตมใจดจญาตผใหญของตน จตใจทเคยแขงกระดาง และด

ไรน�าใจในบางครงคอยๆ ออนโยนขนทละนอย

แนวคดหลก ๑. มนษยไมสามารถด�าเนนชวตอยตามล�าพงได เพราะตองพงพามนษยดวยกน รวมทง

ตองพงพาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดวย ธรรมชาตไดสรางใหคนแตกตางกน ทงไดสราง

ทรพยากรทหลากหลาย เพอใหเกอกลกนส�าหรบการมชวตทด ดงนน หากคนเราจะอยรวมกน

อยางสงบสข จ�าเปนตองมน�าใจตอกน ใสใจซงกนและกน ชวยเหลอ เผอแผ แบงปนกน

5802005L01h.indd 232 7/21/15 9:30 AM

233

๒. โลกปจจบนและอนาคต เทคโนโลยการสอสารไดเขามามบทบาทส�าคญตอการด�าเนน

ชวตในทกๆ ดาน โดยเฉพาะโทรศพทมอถอไดกลายเปนอปกรณส�าคญทแทบทกคนมไวตดกาย

ตลอดเวลา บางคนสะทอนภาพสงคมไทยในวนนวาเปน “สงคมกมหนา” บาง “สงคมทคนใกล

เหมอนอยไกล แตคนอยไกลเหมอนอยใกล” ความสมพนธอนอบอนในครอบครวไทยก�าลงจะ

เลอนหายไปทกท นอกจากน คนไทยสวนใหญยงใชเทคโนโลยการสอสารเพอความสนกสนานเพลดเพลน

แทนทจะใชเพอการพฒนาตนเอง ทงยงใชในทางทไมเหมาะสม ท�าใหผอนเสอมเสยชอเสยง ละเมด

ความเปนสวนตว และท�าผดกฎหมายโดยรเทาไมถงการณ

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สาระหนาทพลเมอง

กจกรรมท ๑ : สรปขอคดจากการอาน

หลงจากมอบหมายใหนกเรยนทกคนอานหนงสอเรอง “อามาบนคอนโด” ใหนกเรยนรวมกน

สรปขอคดทไดจากการอาน

กจกรรมท ๒ : วเคราะหเจาะลก Life Style คนรนใหม

๑. นกเรยนรวมกนเสนอ Life Style ของคนรนใหม แลวแบงกลมจบสลากเรองทตองศกษา

๒. นกเรยนแตละกลมศกษาคนควา และวเคราะหในประเดนตอไปน

- ความคด ความเชอ คานยม และปจจยตางๆ ทมผลตอการใชชวตเชนนน

- ผลดและผลเสยทเกดขนจากการใชชวตดงกลาว ทงตอตนเอง คนในครอบครว และสงคม

- การปรบเปลยนการใชชวตแบบนน เพอใหเกดผลเสยนอยทสด

กจกรรมท ๓ : ฉนจะดแลเธอ

๑. สรางสถานการณจ�าลอง โดยใหนกเรยนทกคนเคลอนไหวโดยใชขาเพยงขางเดยว หรอ

ใชผาบางๆ ปดตา เปนเวลานานพอทจะเขาใจความรสก ความยากล�าบากในการใชชวตของผสงวย

ทรางกายยอมเสอมโทรมไปตามกาลเวลา

๒. เชญผสงวย ๒-๓ คน มาพดคยกบนกเรยนเกยวกบความรสก และความล�าบากในการ

ด�าเนนชวตประจ�าวน

๓. นกเรยนรวมกนอภปรายวา ผสงอายตองการความรก ความเขาใจ และความชวยเหลอ

ในการใชชวตอยางไรบาง จากนนรวมกนก�าหนดกจกรรมดแลผสงอาย เชน

- นกเรยนทมผสงอายในบานไปส�ารวจวา มสงใดในบานทตองจดหา ปรบปรงเพอความ

ปลอดภยของผสงอาย และจะดแลชวยเหลอสงใดไดบาง

5802005L01h.indd 233 7/21/15 9:30 AM

234

- ส�าหรบนกเรยนทไมมผสงอายในบาน ใหรวมกนคดกจกรรมสาธารณะเพอดแล

ผสงอายในชมชนตามศกยภาพของตน

ระหวางท�ากจกรรม ใหนกเรยนบนทกผลทเกดขนทงตอตนเอง ผสงอาย ความสมพนธใน

ครอบครว และบรรยากาศการอยรวมกนในชมชน แลวน�ามาแลกเปลยนเรยนรรวมกน

กจกรรมท ๔ : เตรยมการอยางไรกบผสงอายในสงคมไทย

แบงกลมศกษาคนควาในเรองตอไปน

๑. โครงสรางประชากรของไทยในปจจบน และแนวโนมในอนาคต

๒. การเตรยมการรองรบสงคมผสงอายของตางประเทศ และของไทย

๓. แนวทางทเหมาะสมเพอรองรบสงคมผสงอายของไทย ทงในระดบครอบครว ชมชน

และรฐ แตละกลมน�าเสนอผลการศกษาคนควาในชนเรยน และสรปผลการเรยนรรวมกน

กจกรรมท ๕ : คณ-โทษ-ทางออกการใชสอออนไลน

นกเรยนรวมกนหาภาพขาว หรอเหตการณของการใชสอออนไลนทงในทางทเหมาะสม และ

ไมเหมาะสม แลวรวมกนอภปรายและสรปวา การใชในทางทเหมาะสมกอใหเกดประโยชนอยางไร

สวนการใชในทางทไมเหมาะสมกอใหเกดผลอยางไร จากนน นกเรยนแตละคนตงปณธานวา จะคดถง

ผลทจะเกดขนกอนการใชสอออนไลนเสมอ

การประเมนผลการจดกจกรรม ๑. ประเมนคณลกษณะความเปนผมวถประชาธปไตยของนกเรยน เชน

๑.๑ ความรบผดชอบในการปฏบตงานตามทไดรบมอบหมาย

๑.๒ สงเกตพฤตกรรมในการท�างานกลม เชน การมสวนรวมในกจกรรมของกลม

การรบฟงความคดเหนของผอน ปฏบตตามบทบาทของผน�าและสมาชกกลม ปฏบตงานใน

ความรบผดชอบของตนเสรจตามก�าหนดเวลา การใหความรวมมอ

๒. การใหความรวมมอในกจกรรมของชนเรยน

๓. ประเมนผลงานรายบคคล และผลงานของกลม

๔. ประเมนตนเองในดานความมน�าใจ การใชเทคโนโลยการสอสาร

๕. ประเมนความร ความเขาใจ เชน แบบทดสอบ

๖. ประเมนเจตคต

๖.๑ การเขยนหรอการพดแสดงความรสก การอภปรายแสดงความคดเหน

๖.๒ แบบทดสอบโดยใชภาพทเปนสถานการณทเปนปญหาทางจรยธรรม ในเรองนคอ

ความมน�าใจ ความเออเฟอเผอแผ การชวยเหลอ โดยใหแสดงความคดเหน

5802005L01h.indd 234 7/21/15 9:30 AM

235

๖.๓ การแสดงบทบาทสมมตเรอง อามาบนคอนโด ตอนใดตอนหนง ค�าพดของผแสดง

อาจสะทอนเจตคตออกมา เพราะมไดแสดงตามบททเขยนไว

แอนมอล ฟารม สงครามกบฏของสรรพสตว

จอรจ ออรเวลล. แอนมอล ฟารม สงครามกบฏของสรรพสตว. (บญชา สวรรณานนท, แปล)

กรงเทพฯ: ไตฝน, ๒๕๕๕. ๑๓๖ หนา.

ความเดนดมคณคาของหนงสอ “การปฏวต” ดเหมอนจะไมเคยเปนเรองลาสมยและเปนเรองใกลตวเดกๆ ในสงคมไทย

โดยเฉพาะในยคนหากจะเปรยบหนงสอเปนเหมอนกระจกสะทอนชวตจรงของผคนแลว วรรณกรรม

เรอง “แอนมอล ฟารม” กนบวาเปนกระจกชนดทสะทอนความจรงของมนษยไดอยางคมชดจน

บาดตาบาดใจคนอานเสยนกระไร หนงสอเลมนสะทอนใหเหนวาการปฏวตเพอ “อสรภาพ” หลายครง

หลายหนของมนษยนนเปนเพยงแคสวนหนงของวงจรอบาทวทจะน�าพาไปสความอยตธรรมอกครง

และการปฏวตทเสยเลอดเสยเนอซ�าแลวซ�าเลา

ผลงานอมตะของจอรจ ออรเวลล (ชอจรง อรค อาเธอรแบลร) แสดงถงการหลงอ�านาจ

และความเหนแกตวของมนษยไดอยางแสบสนต เหมาะกบผอานวยมธยมศกษา ตราบทมนษยยงไม

เขมแขงพอทจะยบยงตนเองจากความอยากเสพ ไมวาจะมการตอสเพอความยตธรรมสกกครง

ความอยตธรรมอนเกดจากการกดขโดยอภสทธชนกยงคงเกดขนอยร�าไป ถงแมอภสทธชนนนจะเคย

เปนคนทถกกดขมากอนกตาม และอสรภาพทแทจรงกไมอาจเกดขนไดเลย

นอกจากหนงสอจะสะทอนภาพสงคมโดยรวมแลวยงสะทอนบคลกระดบปจเจกผานตว

ละครตางๆ ทเราพบเหนไดในทกยคสมยแตไมชดเจนตายตวมความลนไหลแถมยงมพฒนาการท

ซบซอนแยบยลขนอกดวย จอรจ ออรเวลลคงมไดคดจะใหหนงสอเลมนเปนเครองมอในการตอตาน

ระบบใดๆ สงทแอนมอล ฟารมจะบอกจงไมใชการหนจากระบอบการปกครองแบบใด แตหลกหน

5802005L01h.indd 235 7/21/15 9:31 AM

236

จากการกดขของมนษยทกระท�าตอมนษยดวยกน และชใหเหนถงโครงสรางอ�านาจทตอสกนระหวาง

ผปกครองกบผถกปกครอง

ออรเวลลไมไดเสนอทางออกใดๆ ใหแกเหลาสตวแตดเหมอนเขาจะบอกวาการปฏวตไมได

น�าไปสการปลดปลอยท “ยงยน” และ “อสรภาพ” ทแทจรงนนจะเกดขนไดตอเมอมนษยเรม

“ปฏวตตนเอง” ใหหลดจากอ�านาจของกเลสเสย

ประโยชนทนกเรยนไดรบจากการอาน ๑. เขาใจวาทกคนมสวนรวมในการสรางสงคมทเราอาศยอยเราตางเปนผลกระทบของกน

และกน

๒. เขาใจวาความเอารดเอาเปรยบเกดขนไดอยางไร (ผมอ�านาจ-หลงอ�านาจ ผไมมอ�านาจ-

ไมมความรหลงผดและกลว)

๓. ส�ารวจตนเองวาไดท�าหนาทพลเมองในการสรางระบบการปกครองทยตธรรมแลวหรอไม

หรอเปนหนงในการรวมสรางระบบทอยตธรรมและวฒนธรรมการเอารดเอาเปรยบ

๔. เปดมมมองใหมเกยวกบการปฏวตไมใหเดนซ�ารอยเดม

๕. หากผคนมความยตธรรมในใจไมวาจะปกครองดวยระบบใดกสามารถน�าไปสสงคมท

สงบสขได

เนอหาโดยสรป แอนมอล ฟารม เลาเรองราวของ “แมนเนอรฟารม” ทนายโจนสเปนเจาของในฟารม มหม

มาแกะไกหมาลา ค�าคนหนงเฒาเมเจอรหมเกาแกทสตวทกตวนบถอไดปลกอดมการณของเหลาสตว

กอนจะตายจากไปดวยความชราวา มนษยเปนสตวชนดเดยวทบรโภคโดยไมผลต ทงยงกดขสตวให

ท�างานแลกกบสวนแบงอนนอยนด แลวกกอบโกยผลผลตไปแตเพยงผเดยว ซงกไดผลสตวทงหมด

รวมกนกอการปฏวตตางมเปาหมายของการปฏวตตรงกนคอ “เพออสรภาพ”

แลวการปฏวตกส�าเรจ สรรพสตวในฟารมแหงหนงผนกก�าลงขบไลมนษยออกไปไดส�าเรจ

พวกมนกเรมปกครองกนเองภายใตชอใหมทไดมาอยางภาคภมวา “แอนมอล ฟารม” สรรพสตว

ไมตกเปนทาสของมนษยเชนในอดต พวกมนยงคงท�างานหนกแตเปนการท�างานโดยสตวเพอสตว

ในการดแลของ “นโปเลยน” หมผน�าผดแลสตวอยางอาจหาญและเปนธรรม อยางนอยนนคอสงทมน

กลาวอาง ทวาความเปนจรงจะเปนเชนไร เมออ�านาจมหาศาลตกอยในมอของสงมชวตหนงเดยว

ไมวาสงนนจะเปนคนหรอสตวกตาม

5802005L01h.indd 236 7/21/15 9:31 AM

237

แนวคดหลก การปฏวตจะน�าไปส “อสรภาพ” ทแทจรงไดหรอ

ขอสงเกต แอนมอล ฟารม ถอเปนนยายสะทอนเชงเสยดสการปฏวตสหภาพรสเซยในป ค.ศ. ๑๙๑๗

รายละเอยดบางอยางในหนงสอจงเปนการอางองถงเหตการณการปฏวตในครงนน หากคณครไดศกษา

เกยวกบปฏวตสหภาพรสเซยและบคคลในประวตศาสตรชวงดงกลาวกอนทจะใหนกเรยนอานหนงสอ

เลมน จะสามารถเปรยบเทยบทงเรองและตวละครจากเรองจรงควบคไปกบเนอหาหนงสอแตละตอน

ไดเลย ท�าใหเดกเหนภาพจรงไดชดขน

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรม ครสามารถจดกจกรรมแบบรวมหรอลงรายละเอยดเนอหาเปนบทๆ ไป ขนอยกบการจดการ

เวลาและกลมการอานของแตละคน ผเขยนไดแบงกจกรรมออกเปน ๔ ชวงดงน

ชวงท ๑ : ค�าถามชวนคดกอนอาน

ชวงท ๒ : แบบฝกหดระหวางอาน

ชวงท ๓ : ค�าถามหลงการอาน

ชวงท ๔ : กจกรรมตอยอดความคด

ครไมจ�าเปนตองพาเดกท�ากจกรรมทกชวง และสามารถเลอกใชเพยงบางกจกรรมจาก

แตละชวงขนอยกบความเหมาะสม

ตวอยางชวงท ๑ : ค�าถามชวนคดกอนอาน

ค�าถามชวนคดกอนอานเปนเครองมอทจะชวยปความเขาใจพนฐานเกยวกบแนวคดหลก

ประวตศาสตรและบรบททางสงคมใหกบนกเรยน

๑. ลกษณะของผน�าทดคออะไร

๒. ท�าไมจงเกดการปฏวตขน อะไรเปนตวจดชนวนใหผคนลกขนมาโคนลมระบอบการปกครอง

และระบบเศรษฐกจของสงคมตวเอง

๓. ใหนกเรยนจบคระดมความคด ยกตวอยางการปฏวต ๒ – ๓ เหตการณจากทวโลก

ทเกดขนมากกวา ๑๐ ปทแลว การปฏวตเหลานมอะไรทคลายคลงกนบาง กลมแกนน�าการปฏวต

ในแตละครงมเปาหมายอะไร และพวกเขาประสบความส�าเรจตามเปาหมายทวางไวหรอไม

5802005L01h.indd 237 7/21/15 9:31 AM

238

ตวอยางชวงท ๒ : แบบฝกหดระหวางการอาน

แบบฝกหดระหวางการอาน ออกแบบมาเพอชวยใหนกเรยนเขาใจความหมายและจบประเดน

ส�าคญของเรองราวในแตละบทไดงายขน

๑. แบบฝกหดเกยวกบชอตวละคร ลกษณะนสยพฤตกรรม และหนาทในฟารม เพอน�าไปส

การอภปรายวานกเรยนชอบตวละครตวไหนมากทสด ไมชอบตวไหนมากทสด เพราะเหตใด

๒. ใหนกเรยนลองคาดเดาวาจะเกดอะไรขนกบชวตของเหลาสตวในฟารมในตอนตอไป

ระหวางการอานใหนกเรยนคอยเปรยบเทยบระหวางสงทนกเรยนคาดเดากบสงทเกดขนในหนงสอ

วาเหมอนหรอตางกนอยางไรบาง และจดบนทก

๓. ท�าบนทกแบบแผนผงเพอเปรยบเทยบชวตความเปนอยของพวกหมกบสตวอนๆ ใน

ฟารม แผนผงนจะท�าใหนกเรยนเขาใจโครงสรางสงคมทถกสรางขนภายใตการปกครองของนโปเลยน

แลวอภปรายกลมกนวาโครงสรางสงคมนเหมอนหรอแตกตางจากโครงสรางทางสงคมในแมนเนอร

ฟารมกอนการปฏวตอยางไร ชวตของพวกสตวดขนหรอเลวลงอยางไร

ค�าทพด

=

=

=

ความหมายทแทจรง

ในอนาคตธระเรองการด�าเนนงานของไร

จะใหคณะกรรมาธการพเศษท

ประกอบดวยพวกสกรเปนผตดสน

โดยมนจะเปนประธานเอง

ตอไปนโปเลยนจะเปนผตดสนใจทกเรอง

ในฟารมนแตเพยงผเดยว

๔. ตความหมายระหวางบรรทด จดบนทกค�าพดของนโปเลยนและสวลเลอรทมความหมายอน

ซอนเรนอยลงในตารางตามตวอยาง

ตวอยางชวงท ๓ : ค�าถามหลงการอาน

ค�าถามเหลานออกแบบมาส�าหรบใหนกเรยนทบทวนใจความของเรอง และกระตนใหเกด

การวเคราะหวจารณตอ ครสามารถน�าค�าถามไปท�าเปนแบบฝกหดขอสอบหรอยกเปนประเดนพดคย

อภปรายกนในหองกได

๑. ทานผพนคดวาอะไรคอตนตอของปญหาทเกดขนกบเหลาสตวในฟารม

๒. บญญต ๗ ประการของผพนมอะไรบาง นกเรยนคดวาแตละขอมจดประสงคเพอจะปองกน

พฤตกรรมอะไรไมใหเกดขน

5802005L01h.indd 238 7/21/15 9:31 AM

239

๓. นโปเลยนมความคดเหนอยางไรตอความส�าคญของการศกษา

๔. สวลเลอรใชวธอยางไรในการท�าใหสตวทกตวยอมรบการตดสนใจของนโปเลยน

๕. ท�าไมมอลลถงหนออกจากฟารม

๖. อธบายประเดนขดแยงเรองการสรางกงหนลมจากมมมองของสโนวบอลและนโปเลยน

๗. ท�าไมสตวหลายตวจงยอมสารภาพผดในขอหากบฏ

๘. ท�าไมจงเกดการประหารชวตสตวทออกมาสารภาพ เหตการณนสงผลอยางไรตอความรสก

ของสตวทเหลอในฟารม

๙. นกเรยนคดวาใครเปนฮโรใน “ศกคอกวว” เพราะเหตใด และ“ศกโรงสลม” กบ “ศกคอกวว”

แตกตางกนอยางไร

๑๐. ท�าไมมนษยถงโจมตและท�าลายกงหนลม กงหนลมเปนสญลกษณของอะไร

๑๑. นกเรยนคดวา เบนจามนมลกษณะคลายคลงกบคนประเภทไหนในสงคมยกตวอยาง

นกเรยนรสกอยางไรกบคนประเภทน อะไรท�าใหคนในสงคมกลายเปนคนประเภทน

๑๒. นกเรยนรสกอยางไรกบตอนจบของหนงสอเลมน

ตวอยางชวงท ๔ : กจกรรมตอยอดความคด

กจกรรมตอยอดความคด ออกแบบมาเพอใหนกเรยนเชอมโยงเนอหาในหนงสอสชวตจรง

ในสงคมไทยและบทบาทหนาทพลเมองของนกเรยน และตระหนกวาสงคมประกอบขนดวยปจเจกบคคล

ทมบทบาทหนาททแตกตางกน ซงลวนมบทบาทและหนาทในการสรางสรรคสงคมทเราอาศย

อยดวยกนทงสน

๑. ใหนกเรยนท�าตาราง โดยมหวขอดงตวอยางดานลาง แลวชวยกนระดมความคดวารฐ

ท�างานเพอใหส�าเรจตามหนาททไดรบมอบหมายอยางไรไดบาง โดยเปรยบเทยบกบสงทเกดขนใน

แอนมอล ฟารม และสดทายในฐานะพลเมองของสงคม นกเรยนควรมหนาทอยางไรบางเพอใหสงคม

เปนสงคมคณภาพตามทนกเรยนตองการ

หนาทของรฐรฐของเราพยายาม

ท�าหนาทนอยางไร

แอนมอล ฟารมพยายาม

ท�าหนาทนอยางไร

นกเรยนพยายาม

ท�าหนาทนอยางไร

๒. โตวาทในญตตทวา “สโนวบอลจะน�าพาเราสชวตทดกวา” หากสมมตวาสโนวบอล

เปนผทขบไลนโปเลยนออกจากฟารม นกเรยนคดวาสถานการณในฟารมจะแตกตางจากทมนเปนอย

หรอไม มหลกฐานอะไรบางทท�าใหเราเชอไดวา ความคดเหนของสโนวบอลในการบรหารจดการฟารม

5802005L01h.indd 239 7/21/15 9:31 AM

240

จะเกดประโยชนตอเหลาสตว หรอนกเรยนคดวาไมวาใครจะขนมามอ�านาจสงสด ผลทเกดขนกจะไม

แตกตางกนเทาไรนก

๓. ใหนกเรยนแบงกลมตามจ�านวนตวละครหลกในหนงสอแตละกลมเลอกตวละครท

ตองการเพอระดมความคดกอนจะอภปรายกนในหวขอ “หากจะท�าใหแอนมอล ฟารม กลายเปน

สงคมทมคณภาพและมความเทาเทยมกนอยางแทจรง นกเรยนคดวาตวละครทนกเรยนเลอกจะตอง

เปลยนแปลงลกษณะนสยพฤตกรรมและหนาทของตวเองอยางไรบาง และอะไรจะเปนปจจยทจะ

ท�าใหเกดการเปลยนแปลงเหลาน”

การประเมนผลการจดกจกรรม นกเรยนเขาใจวาหากคนในสงคมมความยตธรรมในใจแลว ไมวาสงคมจะปกครองดวยระบบใด

กสามารถน�าไปสสงคมทสงบสขไดจากการแสดงความเขาใจของนกเรยนผาน

- การออกความคดเหนในหองเรยน

- การตอบค�าถามทงในหองเรยนและในใบงาน

- กระบวนการวเคราะหชแจงแสดงเหตผลอยางเชอมโยง

- พฤตกรรมของนกเรยน เชน เคารพกฎของสงคม ไมมกงาย สรางปฏสมพนธไดอยาง

สรางสรรค

5802005L01h.indd 240 7/21/15 9:31 AM

5802005L01h.indd 241 7/21/15 9:31 AM

242

ภาคผนวก

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรมโดยละเอยด

เรอง “จะเลาใหคณฟง”

กจกรรมกลม กจกรรมเหลานเปนกจกรรมในหองเรยน ทจะกอใหเกดการแลกเปลยนความคดเหนเปน

การทบทวนและท�าความเขาใจในเนอหาจากหนงสอ และเปนโอกาสทนกเรยนจะไดเหนคณคา

ของกนและกน น�าไปสพลงในการเปนพลเมองทด

กจกรรมท ๑ : โยงใยทซอนเรน

กจกรรมนจะพานกเรยนเรยนรความส�าคญของหนาทของตน และตระหนกวาการจะเปน

พลเมองทดไดนน เราตองอาศยพลงขบเคลอนทดอนเกดจากการปรบมมมอง ปรบใจตนเองกอน

ขนตอน

๑. ใหนกเรยนผลดกนขนมาเขยนหนาทพลเมองทดบนกระดาน แลวแบงกลมนกเรยนให

แตละกลมเลอกไปคนละหนาท ใหนกเรยนเชอมโยงวาหนาทเหลานหากถกละเลยไปแลว จะสงผล

กระทบอยางไรบาง โดยแบงเปน

- ระดบ : ผลตอบคคล สงคม ครอบครว ชมชน ประเทศ ไปจนถงระดบโลก

- เวลา : ผลตอปจจบนและในอนาคต

- ผลทยอนกลบมาสงผลแกตวนกเรยนอยางไร

เขยนเปนแผนผงเชอมโยง (Mind Map) ตดแผนผงเหลานไวรอบหอง นกเรยนสามารถเขยนเพมเตม

ไดตลอดหลงจากอานหนงสอแลว

๒. ครตงค�าถามกบนกเรยนวา ท�าไมบางครงเราถงละเลยไมท�าหนาทนนๆ ถงแมวาเราจะร

วาเปนสงทควรท�ากตาม เขยนค�าตอบลงบนกระดานสก ๑๐ ค�าตอบ

๓. ครพานกเรยนไลไปถงทมาของแตละค�าตอบ เหตผลสดทายทท�าใหเราละเลยการท�า

หนาทกคอ “ความเหนแกตว” ดงนนการมความรบผดชอบท�าหนาทของเราใหสมบรณกคอการฝน

“ความเหนแกตว”

๔. ครใหนกเรยนอภปรายในหองหรอเขยนรายงาน โดยยกตวอยางจากนทานในหนงสอ

วาอะไรทผลกดนใหฝน “ความเหนแกตว” ได และอะไรทมาขดขวางใหท�าไมได (ใชประกอบกบ

หนงสอ ตอนกจการชางไม ‘รานทเจด’ ถวยชนะเลศประกวดรองเพลง เพราะเหลาองนเพยง

เหยอกเดยว ตามล�าพงและมมตร หมอตงครรภ วงกลมเกาสบเกา คนปลกตนอนทผลม)

5802005L01h.indd 242 7/21/15 9:31 AM

243

๕. ใหนกเรยนเลอกนทานทโดนใจมากทสด (ในขอ๔.) เขยนสรปสงทไดเรยนรจากนทาน

และเขยนบรรยายจากประสบการณจรงของนกเรยนวาอะไรทผลกดนใหฝน “ความเหนแกตว” ได

และอะไรทมาขดขวางใหท�าไมได

การประเมนผล

- นกเรยนไดตระหนกถงหนาทของตนเอง

- นกเรยนมองเหนภาพรวมวาเราตางเปนสวนหนงของสงคม

- นกเรยนเกดความเขาใจวา ตนเองกจะไดรบผลจากการกระท�าทดเหมอนจะไมเกยวของ

กบตนเองไดเชนเดยวกน

- นกเรยนไดยอนมองและยอมรบวา ตนเองกมชวงท “เหนแกตว” และชวงท “เสยสละ”

- นกเรยนเขาใจวา ทมาของการกระท�าทงหลายม “พลง” ผลกดนอยเบองหลง

- นกเรยนตระหนกวามภาวะทเกด “พลง” ทชวยขบเคลอนใหฝนความเหนแกตวไดและ

คอยสรางใหเกดภาวะนนบอยๆ

กจกรรมท ๒ : คณคาแทคออะไร

กจกรรมนจะพาใหนกเรยนตระหนกถงตวตนทแทจรงของตนเอง ไมวาจะเปนคณคาหรอ

ขอเสย เสรมสรางความมนใจในคณคาของตนเอง และคณคาของผอนทแตกตางหลากหลาย

๑. อภปรายเนอหาจากตอน คณคาแทจรงของแหวน สมบตทฝงไว วงกลมเกาสบเกา

ไดโอจนส พระราชาผตองการค�าสรรเสรญ

๒. ใหนกเรยนเขยนบนทกประจ�าวน และระบคณสมบตทดทตนเองสงเกตไดในแตละวน

ควบคไปกบคณสมบตทไมด และระบวาขอดของตนมประโยชนตอคนรอบขาง/สงคมอยางไร

๓. ใหนกเรยนเขยนขอบคณเพอนทท�าใหตนเกดความรสกเชงบวก โดยระบชอการกระท�า

และความรสกของตนเอง (อาจไมตองเขยนชอคนเขยนกไดตามความสมครใจ) ลงบนกระดาษแลว

หยอนลงในกลอง

๔. ครสมเรยกใหนกเรยนออกมาหยบแลวอานขอความใหทงหองฟง แลวสงกระดาษใหกบ

เพอนทถกเขยนถง

หมายเหต : ขอ ๓ และ ๔ เปนกจกรรมทสามารถท�าไดตอเนองทงภาคเรยนโดยท�าอาทตย

ละครง

การประเมนผล

- นกเรยนไดท�าความรจกตนเอง ยอมรบทงขอดและเสย

- นกเรยนเกดความภมใจในตนเอง โดยไมตองพงการยอมรบจากใคร

5802005L01h.indd 243 7/21/15 9:31 AM

244

- นกเรยนเหนวาตนเองจะมประโยชนแกสงคมไดอยางไรบาง

- นกไดเรยนไดแสดงความขอบคณตอเพอน ซงเปนการให “คณคา” การกระท�านนๆ

จะท�าใหผพดเกดความออนนอมเพราะไดยอมรบการชวยเหลอ และผรบไดเหนคณคาของตนเอง

ทอาจมองขามไป

กจกรรมท ๓ : ใครๆ กมปญหา

ขนตอน

- ครตงค�าถามกบนกเรยนวา “ตอนนมปญหาอะไรทท�าใหกงวลใจบาง” แลวใหนกเรยน

เขยนค�าตอบใสกระดาษแผนเลกๆ แลวน�ามาหยอนใสกลองทอยดานหนาหอง (เพอปองกนไมให

นกเรยนบางคนตองอายในปญหาของตนเอง) เขยนไดมากกวา ๑ ปญหา/คน

- ใหนกเรยนแตละคนผลดกนมาสมหยบค�าถามในกลองแลวเขยนขนกระดาน ปญหาใด

ทซ�ากนใหเขยนจ�านวนไวทปญหานนๆ

- ครพาเดกจดหมวดหมแบงปญหาเหลานนออกเปน

๑. ปญหาทเปนปญหาจรง —->ตองไดรบการแกไขจากภายนอกเพอใหการด�าเนนชวต

ไมยากล�าบากนก

๒. ปญหาทเราสรางเงอนไขขนมาเอง —->ตองยอนมองดตนเองเพอแกไขภายใน

- ดวาปญหายอดฮตของชนเรยนจดอยในหมวดหมใด

- นกเรยนเคยรไหมวาเพอนของเรามปญหาเหลาน เราจะชวยอะไรไดบาง

- ใหนกเรยนชวยกนเขยนปญหาเหลานลงบนกระดาษแผนใหญ โดยท�าเปนตาราง

แบงเปนสองชอง คอ ชองปญหาและชองทางแก แปะผนงหองเรยน เมอนกเรยนเรมอานหนงสอแลว

ใหนกเรยนทกคนคอยๆ เลอกเตมวธแกไขส�าหรบปญหาตางๆ แลวใหลงชอตนเองหลงวธแก โดยม

ก�าหนดวานกเรยนทกคนตองเสนอทางแกอยางนอย ๑ ทาง ภายในเวลาครงหนงของเวลาทก�าหนด

ไวใหอานหนงสอเลมน วธนครจะไดส�ารวจความเขาใจของนกเรยนวาเขาใจปญหาและวธการแกไข

อยางถองแทหรอไม

การประเมนผล

- นกเรยนเรมเหนวาปญหาเปนเรอง “ปกต” ของชวตตองเรยนรทจะอยกบมนอยาง

ยอมรบแตไมใชปลง

- นกเรยนเรมตระหนกวาปญหาสวนใหญมกเกดจากเงอนไขทเราสรางขนเอง

- นกเรยนเกดความเหนอกเหนใจเพอนรวมหองเปนรากฐานของความสามคค

- นกเรยนไดเหนคณคาของความหลากหลายจากวธแกปญหาตางๆ ทเพอนเสนอ

5802005L01h.indd 244 7/21/15 9:31 AM

245

กจกรรมท ๔ : เพอนชวยเพอน

ขนตอน

- เมอถงครงหนงของเวลาทก�าหนดไวใหอานหนงสอเลมน ใหนกเรยนออกเสยง

เลอกวาทางแกปญหาใดจากกจกรรมท ๓ ทนกเรยนในชนจะรวมลงมอชวยเพอน โดยการท�าให

เกดขนจรงได ครอาจใหเลอกมากกวา ๑ ปญหา และแบงนกเรยนออกเปนกลมเพอลงมอท�าจรง

(ดตามความเหมาะสมของจ�านวนนกเรยนในหอง)

- ใหนกเรยนแตละกลมเขยนโครงงานน�าเสนอตามหวขอดงตอไปน

๑. ปญหาและทางแกทเขาเลอก

๒. ผลทคาดวาจะไดรบ

๓. ขนตอนการลงมอท�าพรอมภาพถาย/ VDO

๔. การแบงหนาทตามความถนดในกลม

๕. สรปผล

- ใหนกเรยนแตละคนเขยนสรปสงทตนเองไดเรยนรตามหวขอดงตอไปน

๑. อปสรรค และการกาวผานอปสรรค

๒. ผลทเกดกบเพอน (และผเกยวของอนๆ) ทเราใหความชวยเหลอ และผลทเกดกบ

ตนเอง

- จดนทรรศการแสดงโครงงานเหลานใหโรงเรยน/ชมชนไดรบทราบ อาจมการจดเวท

สมภาษณถาม-ตอบผเกยวของจากแตละโครงการ

การประเมนผล

- นกเรยนเกดความมนใจ ภมใจในตนเอง จากการไดลงมอชวยเพอนจรงๆ ท�าใหเหนวา

ตวเองสามารถท�าหนาทพลเมองไดอยางเปนรปธรรม

- นกเรยนเหนคณคาในกนและกน และเหนประโยชนของการอยรวมกน จากการแบง

หนาทตามความถนด

- นกเรยนไดฝกการท�างานกลม ไดเกดการกระทบกระทงระหวางกนและการกาวผาน

ปญหาตางๆ

- นกเรยนมกลไกในการยอนมองดตนเอง การเรยนรเรองใหมๆ การเปลยนแปลงตนเอง

สงเหลานจะสะทอนออกมาจากการเขยนโครงงานและจดนทรรศการ

- (ผลพลอยได) นทรรศการจะเปนการแสดงตวอยางการชวยเหลอซงกนและกน เปนพลง

ใหชมชนลกขนมาเสยสละเพอสวนรวมกนมากขน

5802005L01h.indd 245 7/21/15 9:31 AM

246

ใบงานเหลานเปนค�าถามปลายเปดทค�าตอบจะมาจาก “ความเขาใจ” ในเนอหาเชงนามธรรม

ของนกเรยนแตละคน ไมใชมาจากหนงสอโดยตรง ดงนนนกเรยนจงสามารถใชหนงสอควบคไปกบ

การตอบได ครสามารถทยอยคดลอกค�าถามไปท�าเปนเอกสารแบบฝกหด ถายส�าเนาเอกสารแจก

นกเรยน และทยอยแจกใหเขากบเรองทเขาก�าลงอานอย

ใบงานแบงออกเปน

ก. ใบงานส�าหรบแตละเรอง

ข. ใบงานสงทาย/ขอสอบ

ก. ใบงานส�าหรบแตละเรอง คณครสามารถน�าแนวทางค�าถามเหลานไปออกแบบค�าถามใหครบทกบทได

เรอง ชางถกลามโซ

๑. นทานเรองนใหขอคดอะไร สรปความเปนประโยคสนๆ ไมเกน ๒ ประโยค

……………………………………………………………………………………..…………………………………………

๒. ในชวตของนกเรยนม “เสา” อะไรทคอยฉดรงนกเรยนไวบาง

………………………………………………………………………………..………………………………………………

๓. หากนกเรยนเปนชางจะท�าอยางไร

…………………………………………………………………………..……………………………………………………

การประเมนผล

- นกเรยนมองเหนวาอปสรรคในการพฒนาตนเองนนมาจากความเชอในอดตของตน

- นกเรยนเรมมก�าลงใจในการพฒนาตน

เรอง คณคาแทจรงของแหวนและสมบตทฝงไว

๑. นทานเรองคณคาแทจรงของแหวน ใหขอคดอะไร สรปความเปนประโยคสนๆ ไมเกน

๒ ประโยค

……………………………………………………………………..…………………………………………………………

๒. นทานเรองสมบตทฝงไว ใหขอคดอะไร สรปความเปนประโยคสนๆ ไมเกน ๒ ประโยค

………………………………………………………………………………………………………………………………..

๓. ท�าไมชายหนมในเรองคณคาแทจรงของแหวนจงคดวาตนเองไมมคณคา

……………………………………………………………………………………….....……………………………………

5802005L01h.indd 246 7/21/15 9:31 AM

247

๔. จากบคลกของชายหนม นกเรยนคดวาคณคาของเขามอะไรบาง จงตอบมาไมนอยกวา ๓ ขอ

………………………………………………………………………………………………………………………..………

๕. นกเรยนคดวาคณคาของนกเรยนมอะไรบาง และมประโยชนกบใครอยางไร จงตอบมา

ไมนอยกวา ๓ ขอ

……………………………………………………………………………………………………………..…………………

๖. หากเราจะเกดความภมใจในตนเองได กตอเมอตองไดรบการยอมรบจากคนอน เราจะ

เปนอยางไร เขยนอธบายไมนอยกวา ๕ ประโยค

…………………..……………………………………………………………………………………………………………

๗. จากเรองสมบตทฝงไว เหตใดเดเมยนจงมจตใจทสงบลงหลงจากไดฟงนทาน

……………………..…………………………………………………………………………………………………………

การประเมนผล

- นกเรยนเขาใจวา ไมควรเอาคณคาและความภมใจในตนเองไปผกไวกบการยอมรบจากผอน

- นกเรยนเรมมองหาคณคาทแทจรงของตนเอง ไมใชคณคาทสงคมก�าหนดให

- นกเรยนตระหนกวา คณคาของตนเองมคณแกสงคมอยางไร

เรอง พระราชาผซมเศรา

๑. นทานเรองนใหขอคดอะไร สรปความเปนประโยคสนๆ ไมเกน ๒ ประโยค

………..………………………………………………………………………………………………………………………

๒. วนทพระราชาอารมณด สงผลแกประชาชนอยางไรบาง และวนททานอารมณไมด

ทานไดสรางความปนปวนแกเมองอยางไร จงเขยนมาอยางละไมนอยกวา ๕ ขอ

…………………..……………………………………………………………………………………………………………

๓. หลงจากไดแหวนไป นกเรยนคดวาพระราชาจะตนบรรทมมาเจอแตวนดๆ หรอไม

เพราะเหตใด จงอธบายไมเกน ๕ ประโยค

………..………………………………………………………………………………………………………………………

๔. ประโยคทสลกอยในแหวน “พงรไววาประเดยวเรองนกจะผานพนไปดจกน” จะชวย

พระราชาไมใหสรางความปนปวนแกชาวเมองไดอยางไร จงอธบายไมเกน ๕ ประโยค

……..…………………………………………………………………………………………………………………………

การประเมนผล

- นกเรยนใหความส�าคญกบเรองดและเรองรายนอยลง เพราะตระหนกไดวา “มนจะ

ผานพนไปเสมอ”

5802005L01h.indd 247 7/21/15 9:31 AM

248

- นกเรยนเขาใจวา อารมณเปนบอเกดในการกระท�าตางๆ หากยดตดกบอารมณมากไป

กจะสงผลกระทบไปนาน

เรอง กบตวนอยในถงครมและชายผคดวาตนตายแลว

๑. นทาน ๒ เรองนใหขอคดอะไร สรปความเปนประโยคสนๆ ไมเกน ๒ ประโยค

……………...……...….......……………………………………………………………………………………..........…

๒. จากประโยคทเดเมยนพดวา “ถาสอบตกกยงดทไมเสยเวลาไปทงสปดาหนงอานหนงสอ”

จงตอบค�าถามดงตอไปน

๒.๑ ในทนท�าไมเดเมยนจงคดวาการอานหนงสอเปนการ “เสยเวลา” จงอธบาย

ไมนอยกวา ๓ ประโยค

……………….…………………………………………………………………………………………………………

๒.๒ หากเดเมยนสอบตกจรง นกเรยนคดวาเดเมยนเสยเวลาจรงหรอไมอยางไร

จงอธบายไมนอยกวา ๓ ประโยค

……………………......………………….……………………………………………………………………………

๓. นกเรยนมกยอมแพกบเรองใดงายๆ อะไรเปนตนเหต จงเขยนอธบายไมนอยกวา ๕ ประโยค

(ตอบไดมากกวา ๑ เรอง)

………………..………………………………………………………………………………………………………………

๔. หากนกเรยนยงคงยอมแพแกเรองในขอ ๒ จะสงผลอยางไรทงกบตวนกเรยนเอง ครอบครว

ชมชนประเทศ จงเขยนอธบายไมนอยกวา ๕ ประโยค

……………..…………………………………………………………………………………………………………………

การประเมนผล

- นกเรยนเขาใจวาคนเรามกเลงไปทผล จนท�าใหหมดก�าลงใจในการท�างาน

- นกเรยนเหนตวเองวา มกยอมแพในเรองใดๆ และสงผลอะไรแกใครบาง

เรอง คนเฝาประตซอง

๑. นทานเรองนใหขอคดอะไร สรปความเปนประโยคสนๆ ไมเกน ๒ ประโยค

……………………………………………………………………………………………..…………………………………

๒. แมคนเฝาประตซองจะอานไมออกเขยนไมได แตเขามคณสมบตอนทพาใหเขาประสบ

ความส�าเรจ จงบอกคณสมบตเหลานนมาไมนอยกวา ๕ ขอ

…………………………………………………..……………………………………………………………………………

5802005L01h.indd 248 7/21/15 9:31 AM

249

๓. คนเฝาประตซองผไมไดเรยนหนงสอ ไดท�าคณประโยชนอะไรใหแกหมบาน

……………………………..…………………………………………………………………………………………………

๔. นกเรยนรจกใครทแมจะไมมการศกษาสง แตท�าคณประโยชนใหสงคมไดมากบาง

หากไมรจกสามารถไปคนขอมลจากอนเทอรเนตได จงเลาเรองของเขาใหฟงไมนอยกวา ๕ ประโยค

……………………..……………………………………………………......………………………………………………

๕. นกเรยนคดวา “การเรยนร” จ�าเปนตองเกดขนเฉพาะในสถานศกษาหรอไม หากไมจ�าเปน

“การเรยนร” สามารถเกดขนทไหนไดบาง และใครเปนครของเราไดบาง จงบอกมาไมนอย กวา ๕ ขอ

………………………………………………………………………………..………………………………………………

๖. เลาประสบการณจรงทนกเรยนไดเรยนรนอกหองเรยนตามหวขอดงน

- เรยนรเรองอะไร

.........................................................................................................................................

- เรยนรทไหน

.........................................................................................................................................

- เรยนรอยางไร

.........................................................................................................................................

- เรยนรจากใคร/อะไร

.........................................................................................................................................

๗. นกเรยนคดอยางไรกบประโยคทวา “ปรญญาคอใบเบกทางสความส�าเรจ” จงอภปราย

(ไมต�ากวา ๒๐๐ ค�า)

………………………………………………………………………………………………………….....…………………

การประเมนผล

- นกเรยนเขาใจวา ปจจยทจะน�าไปสความส�าเรจมใชแคใบปรญญา

- นกเรยนเรมตระหนกถงความส�าคญของประสบการณชวตทสามารถสอนเขาไดด ไมแพ

การเรยนในหองเรยน

- นกเรยนตระหนกวา หนาททยงใหญใครๆ กท�าไดไมจ�าเปนตองมการศกษาสง

เรอง กจการชางไม ‘รานทเจด’

๑. ถงแมโฆอาฆนจะใหโอกาสสกกครง แตท�าไมมานเอลถงไมควาโอกาสตางๆ ไว

………..………………………………………………………………………………………………………………………

๒. ในชวตนกเรยนไดรบโอกาสดๆ อะไรบาง และนกเรยนใชโอกาสเหลานนใหเกดประโยชน

แกตนเองและผอนอยางไรบาง

………………………...……………………….....…………………………………………………………………………

5802005L01h.indd 249 7/21/15 9:31 AM

250

๓. ท�าไมโฆอาฆนถงลงทนชวยมานเอลถงขนาดเผารานและโกหกการตายของเขา เขาไดทง

อะไรทผลกดนใหมานเอลสรางกจการชางไมไดส�าเรจ จงอภปราย

…………………………………………………………..……………………………………………………………………

๔. ทฆอรเฆกลาวในหนา ๙๕ วา “การชวยเหลอผอนไมใช ‘หนาททางศลธรรม’ แตมนคอ

การทคนเราเลอกท�าอะไรกไดในแตละขณะและในทางทตนปรารถนา” นกเรยนเขาใจประโยคนวาอยางไร

………………………………………………………………………………..………………………………………………

การประเมนผล

- นกเรยนเขาใจวา หนาทพลเมองส�าหรบคนทเปนอสระจาก “ความเหนแกตว” นน

มาจากความเมตตาและจตใจทดงามจรงๆ พวกเขาสามารถใหไดโดยไมตองฝนใจเลย

- นกเรยนไดโอกาสยอนมองดตวเองวา ตวเองไดรบโอกาสดๆ ในชวตอะไรบาง และจะใช

โอกาสเหลานนใหคมคาอยางไร

เรอง ถวยชนะเลศการประกวดรองเพลง

๑. จากบทสนทนาในชวงแรกกอนการเลานทาน ฆอรเฆและเดเมยนไดใหความหมายค�าวา

“คนโลภ” ไววาอยางไร จงระบใหไดอยางนอย ๕ ขอ และขอใดตรงกบความโลภของนกเรยน

มากทสดอยางไร อธบาย

……………………………………………………………………........……………………………………………………

๒. ขอใด (จากขอ ๒) ตรงกบความโลภของนกเรยนมากทสดอยางไร อธบายพรอมยกตวอยาง

ประสบการณจรงประกอบไมนอยกวา ๕ ประโยค

…………………………………..……………………………………………………………………………………………

๓. จากนทานใหนกเรยนอธบายวา ผลของความโลภตอสงคมคออะไร อธบายไมนอยกวา

๕ ประโยค

……………………………...…………………………………………………..……………………………………………

๔. จากสงคมปจจบนใหนกเรยนอธบายวา ผลของความโลภตอสงคมคออะไร อธบายไมนอย

กวา ๕ ประโยค

………………..………………………………………………………………………………………………………………

การประเมนผล

- นกเรยนเขาใจวา ความโลภคออะไร

- นกเรยนรจกความโลภของตนเอง

- นกเรยนรวา ความโลภสงผลตอสงคมอยางไร

5802005L01h.indd 250 7/21/15 9:31 AM

251

เรอง เพราะเหลาองนเพยงเหยอกเดยว

๑. ในหนา ๓๔ เดเมยนพดวา “…การทคนเพยงหนงคน สบคน หรอรอยคน มองอะไรๆ

ไดชดเจนขนกไมอาจชวยอะไรคนทเหลอไดมากมายหรอก” นกเรยนเหนดวย หรอไมเหนดวยกบ

ค�าพดน เพราะอะไร จงอธบายไมนอยกวา ๕ ประโยค

……………………..…………………………………………………………………………………………………………

๒. ท�าไมพระราชาจงคดจะใหราษฎร อบลนเดยจายภาษเปนเหลาองน และการทราษฎร

พายแพแกความ “เหนแกตวของตนเอง” ท�าใหพวกเขาเสยอะไรบาง

…………………………………..……………………………………………………………………………………………

๓. หากนกเรยนเปนชาวไรองนแลวรวาบานขางๆ จะใสน�าเปลาลงในเหยอกแทนเหลา

นกเรยนจะยงน�าเหลาองนจรงใสเหยอกมาเทหรอไม ท�าไม จงอธบายไมนอยกวา ๕ ประโยค

………………………..………………………………………………………………………………………………………

๔. นกเรยนเคยละอายทจะท�าดหรอไม สงนนคออะไร ท�าไมถงละอาย และตอนน

ความละอายยงอยหรอไม ชวยเลาใหฟงไมนอยกวา ๕ ประโยค

…………….…………….......………………………………………………………………………………………………

การประเมนผล

- นกเรยนตระหนกวา แมการกระท�าของคนเพยงคนเดยว ไมวาจะเปนการท�าดหรอเลว

อาจจะดเปนเรองเลกนอยในสงคมอนใหญโต แตหากรวมการกระท�าของคนอนๆ เขามาดวย กจะ

กลายเปน “พลง” อนยงใหญทสงผลกระทบแกสงคมอยางใหญหลวงและกลบมากระทบถงตนเอง

- นกเรยนตระหนกวา ตนเองกเปนหนงในการสรางพลงนนๆ และเลอกไดวาจะเปนผสมทบ

พลงในดานลบหรอบวกใหแกสงคม

- นกเรยนเขมแขงยนหยดในการลงมอท�าเรองดๆ แมคนสวนมากจะยงไมท�ากตาม

เรอง ตามล�าพงและมมตร

๑. นทานเรองนใหขอคดอะไร สรปความเปนประโยคสนๆ ไมเกน ๒ ประโยค

……………………………………………..…………………………………………………………………………………

๒. นกเรยนคดวามนษยนนอยเพยงโดดเดยวล�าพง โดยไมตองพงอะไร หรอใคร ไดหรอไม

…………………………………..……………………………………………………………………………………………

๓. นกเรยนเคยคดจะท�าเรองดๆ แตไมกลาลงมอท�า เพยงเพราะมนตางไปจากสงทคนอน

ปฏบต หรอยอมรบกนอยหรอไม จงยกตวอยาง และอธบายวานกเรยน “กลว” วา ถาท�าแลวจะเกด

อะไรขนบาง

……………………………………………..…………………………………………………………………………………

5802005L01h.indd 251 7/21/15 9:31 AM

252

๔. หนา ๑๔๘ อาน ๘ บรรทดแรก แลวอธบายความหมายของค�าพดวา “เราไมโงมากไป

กวานเพราะเรามเวลาเพยงเทาน” (ไมนอยกวา ๕ ประโยค)

………………………………………..………………………………………………………………………………………

๕. หนา ๑๔๙ นกเรยนเหนดวยหรอไม อยางไร กบยอหนาสดทายทพดวา “การตระหนกวา

ไมมใครเดนแทนคณได นบเปนสงส�าคญพอๆ กบการรวาการมเพอนเดนไปดวยกนนนมนให

พละก�าลงมากกวา” จงอภปรายพรอมยกประสบการณจรงประกอบไมนอยกวา ๑๐๐ ค�า

…..……………………………………………………………………………………………………………………………

การประเมนผล

- นกเรยนตระหนกวา การมมตรนนจะชวยประคบประคองเราใหด�าเนนชวตตอไปได และ

รวาตนเองกสามารถเปนมตรทดได

- นกเรยนเขาใจวา แมเราจะมมตร แตกไมไดหมายความวา เราตองสญเสยความเปนตว

ของเราเพยงเพอใหมตรยอมรบ และไมเรยกรองใหมตรตองเหมอนเรา

- นกเรยนเรมเขาใจ และเปดใจยอมรบความหลากหลายของมนษย

เรอง ภรรยาหตง

๑. นทานเรองนใหขอคดอะไร สรปความเปนประโยคสนๆ ไมเกน ๒ ประโยค

……………………………………………………………………………………………………………..…………………

๒. เมอนกเรยนอานบทสนทนาจากหนา ๑๕๕ – ๑๕๗ นกเรยนรสกอยางไรกบเดเมยนบาง

และประโยคใดท�าใหนกเรยนรสกเชนนน จงระบมาไมนอยกวา ๓ ขอ

………………………………………………………………………..………………………………………………………

๓. นกเรยนคดวาการสนทนาทมประสทธภาพ ตองประกอบไปดวยปจจยอะไรบาง จงระบ

มา ๕ ขอพรอมใหค�าอธบาย

……………..…………………………………………………………………………………………………………………

การประเมนผล

- นกเรยนเขาใจวา การรบฟงทดตองเปดใจ

- นกเรยนเหนวา การมอคตและการเอาแตใจตวเอง สงผลใหไมมใครฟงใคร และการสนทนา

จบลงดวยการทะเลาะกน

เรอง ขามแมน�าและของขวญส�าหรบองคมหาราชา

๑. ท�าไมเดเมยนถงยงจะเอาสมดเลคเชอรไปใหฆวน แมจะรสกไมอยากให

………..………………………………………………………………………………………………………………………

5802005L01h.indd 252 7/21/15 9:31 AM

253

๒. หนา ๑๙๑ - ๑๙๓ นกเรยนรสกอยางไรเมออานไปถงตอนทพระสงฆใหหญงสาวขคอ

ขามแมน�า และรสกอยางไรเมอไดอานค�าตอบของพระสงฆทมแกพระหนม เพราะอะไรจงอธบาย

ไมนอยกวา ๕ ประโยค

…………………………..……………………………………………………………………………………………………

๓. ในตอนทายเรอง เดเมยนน�าสมดไปใหฆวนดวยใจทเปนอยางไร เพราะอะไร

…..……………………………………………………………………………………………………………………………

การประเมนผล

- นกเรยนเขาใจวา การแบกความรสก/ค�ากลาวหา/ความเชอของผอน ท�าใหเราหลงลม

เจตนาอนบรสทธของเรา จนเสยโอกาสทจะไดท�าเรองทมประโยชน

- นกเรยนรจกการใหโดยไมหวงผลตอบแทน และการรบทไมมภาระ เปนอสระจากการเปน

“หนบญคณ”

เรอง หมอตงครรภ

๑. ท�าไมเดเมยนถงคดวาพอแมมอ�านาจเหนออสรภาพตนเอง

………………..………………………………………………………………………………………………………………

๒. หนา ๒๓๑ ทฆอรเฆพดวา “…แตคณเลอกเรยกรองเฉพาะสทธแลวปฏเสธความรบผดชอบ

อนๆ ทพวงมากบสทธเหลานน” จงระบวา ‘สทธ’ และ ‘ความรบผดชอบ’ ของเดเมยนมอะไรบาง

………………..………………………………………………………………………………………………………………

๓. นกเรยนคดวาท�าไมคนทมความรบผดชอบจงไดรบความไววางใจมากกวาคนทไมม

จงระบอยางนอย ๕ ขอ

………………………………………………………………………………………………………………………………

๔. “กฎเกณฑ อสรเสรภาพ ภาระความรบผดชอบ ทเพมขน มนมาพรอมๆ กบการเจรญ

เตบโตของคณ คณมสทธจะเลอกเปนผใหญหรอเปนเดกตอไปกได” นกเรยนคดวาตวเองไดอสรภาพใด

มาจากความรบผดชอบใด และสญเสยอสรภาพใดไปจากการกระท�าใดบาง จงระบ และอธบาย

…………………………………………………………………..……………………………………………………………

การประเมนผล

- นกเรยนเขาใจวา ทกคนมภาระหนาทตองรบผดชอบมากขนตามล�าดบ

- นกเรยนเขาใจวา เมอเราสามารถรบผดชอบไดมากขน กจะไดรบความไวใจและอสรภาพ

ทจะท�าอะไรไดตามใจตนเองจากผใหญมากขน

5802005L01h.indd 253 7/21/15 9:31 AM

254

เรอง หนอตนออมบ

๑. อะไรคอจดมงหมายทกลมผพทกษหนอและกลมพทกษชวตมรวมกน

………………………………………………………………………………………………………………………………

๒. เหตผลทแตละกลมน�าขนมาอางแนวทางในการพทกษตนออมบมาจากไหน และท�าไม

ตางก “ยดมน” ในเหตผลของตนเสยมากมาย จงอธบายไมนอยกวา ๕ ประโยค

……………..…………………………………………………………………………………………………………………

๓. หากนกเรยนอยทหมบานนน นกเรยนจะท�าอยางไรเพอคลคลายความขดแยงจาก

ความเหนตาง จงอธบายไมนอยกวา ๕ ประโยค

……………………………………………………………..…………………………………………………………………

๔. สดทายแลวกลมไหนถกหรอผด

…………………………………………………………..……………………………………………………………………

๕. สรปใจความจากค�าพดของทานผเฒาหนา ๒๕๐ – ๒๕๒ ไมนอยกวา ๒ ประโยคและ

ไมมากกวา ๕ ประโยค

………………………………………………………………………………………………………………………………

๖. จงยกตวอยางความขดแยงทเกดขนจรงในสงคมไทยทสงผลกระทบมาถงตวนกเรยน

นกเรยนคดวามทมาจากอะไร และนกเรยนในฐานะพลเมองเลกๆ คนหนง จะท�าอยางไรถงจะชวย

คลคลายได

……………………………………………………………………………………………………………..…………………

การประเมนผล

- นกเรยนตระหนกวา “ความคด” ของตนเองนน บางครงกเชอไมได

- นกเรยนตระหนกวา ความ “ยดตด” ในความคดของตนเอง น�าไปสการไมรบฟงอกฝาย

และความขดแยง

- นกเรยนตระหนกวา ในทกความเหนมถกและผดเสมอ เราตอง “เปดใจ” รบฟงความเหน

ของทกฝาย ประกอบกบการศกษาคนควาขอมลมาประกอบกน ถงจะไดขอสรปของความขดแยง

เรอง วงกลมเกาสบเกาและเรองไดโอจนส

๑. “วงกลมเกาสบเกา” คออะไร สรปความเปนประโยคสนๆ ไมเกน ๒ ประโยค

………………………………………………………………………………………………………………………………

๒. ในชวตจรงของนกเรยน มเรองอะไรทท�าใหนกเรยนเขามาอยในวงกลมเกาสบเกาไดบาง

จงระบอยางนอย ๓ ขอ

………..………………………………………………………………………………………………………………………

5802005L01h.indd 254 7/21/15 9:31 AM

255

๓. เมอนกเรยนเขามาอยในวงกลมเกาสบเกาแลว ความคดและพฤตกรรมของนกเรยน

เปลยนไปอยางไร เพราะอะไร สงผลกบอะไร และใครบาง จงระบอยางนอย ๕ ขอ และอธบาย

………………………………………………………………………………………………………………………………

๔. เมออานนทานเรองวงกลมเกาสบเกาจบ นกเรยนคดวา “ความสข” ของขาราชบรพาร

ผนนคออะไร และหายไปไดอยางไร จงอธบายไมนอยกวา ๕ ประโยค

………………………………………………………………………………………………………………………………

๕. หนา ๒๗๖ ทฆอรเฆพดวา “…การยอมรบไมเหมอนกบการปลง” นกเรยนคดวาเขา

หมายความวาอยางไร จงอภปรายพรอมยกตวอยางจากชวตจรงของนกเรยนประกอบไมนอยกวา

๒๐๐ ค�า (อานนทานประกอบการเขยนไดในเรอง เหรยญทองค�า อกครง)

………………………………………………..………………………………………………………………………………

๖. จากเรองไดโอจนสหนา ๒๘๘ ทฆอรเฆบอกวา “สงคมยคหลงปฏวตอตสาหกรรมยดหลก

ของการมมใชการเปน” สะทอนวาสงคมเราใหคณคากบอะไร และสงผลอะไรแกสงคมบาง จงอภปราย

พรอมยกตวอยางประกอบไมนอยกวา ๒๐๐ ค�า

…………………………………………………………………..……………………………………………………………

การประเมนผล

- นกเรยนตระหนกวา “ความสข” นนมอยแลว เมอเราพอใจสงทมอย

- นกเรยนไดยอนดตนเอง เหนถงความคดและพฤตกรรมทเกดจากความไมพอทสงผลตอ

ตนเองและสงคม

- นกเรยนรเทาทนการใหคณคาทจอมปลอม

เรอง พระราชาผตองการค�าสรรเสรญ

๑. จากบทสนทนาหนา ๓๒๔ – ๓๒๕ แสดงใหเหนวาเดเมยนเขาใจค�าวา “แพง” วาอยางไรจงอธบาย

……………………………..…………………………………………………………………………………………………

๒. จากหนา ๓๒๙ ค�าตอบของขอทานแสดงใหเหนวา เขายอมแลกศกดศรของตนกบอะไร

……………………..…………………………………………………………………………………………………………

๓. นกเรยนคดวาตนเองมศกดศรและความเคารพตนเองหรอไม สงเหลานเกดจากอะไร

จงอธบายพรอมยกตวอยางประกอบไมนอยกวา ๒๐๐ ค�า

………………………………………………………………………………………………………………………………

๔. หนา ๓๒๕ ทฆอรเฆบอกวา “…ความมศกดศร การเคารพตนเองเปนสงล�าคา...” นกเรยน

คดวาการทสงคมปจจบนละเลยคณคาทจบตองไมได เชน ศกดศรและการเคารพตนเอง จะน�าไปส

5802005L01h.indd 255 7/21/15 9:31 AM

256

การละเลยเพกเฉยในหนาทพลเมองไดหรอไม และท�าใหสงคมเกดปญหาอะไรบาง จงอธบายพรอม

ยกตวอยางประกอบไมนอยกวา ๒๐๐ ค�า

……………………………………………………………………………………………………………..…………………

การประเมนผล

- นกเรยนเขาใจ “คณคา” ของสงทจบตองไมได

- นกเรยนไดลองคนหา “คณคา” ภายในของตนเอง

- นกเรยนตระหนกวา หากเราไมเคารพตนเองจะสงผลกระทบถงสงคมไดอยางไร

เรอง เครองจบเทจ, ผมคอปเตอร, ความฝนของทาสคนหนง, ภรรยาของชายตาบอด,

โทษประหารชวต, ผพพากษาผเทยงธรรม, รานขายความจรง (หนา๓๔๙ - ๔๓๑)

๑. นทานทงหมดนพดถงเรองการโกหกแบบตางๆ ทมาจากสาเหตทแตกตางกน ใหนกเรยน

ระบเปนขอๆ วา ฆอรเฆและเดเมยนพดถงสาเหตในการพดโกหกแบบใดบาง และน�ามาซงผลลพธ

อะไร จงระบอยางนอย ๕ ขอ

………………………………………………………………………………………………………………………………

๒. หนา ๓๖๓ – ๓๖๔ ฆอรเฆพดวา “…นไมใชปญหาของคนอนๆ แตเปนปญหาของตว

คนโกหกเอง” ‘ปญหา’ ในทนหมายถงอะไร

………………………………………..………………………………………………………………………………………

๓. จากเรอง เครองจบเทจ และผมคอปเตอร เราจะสรปไดวาเดเมยนคดวาตวเองโกรธ

เพราะอะไร และสาเหตทแทจรงทท�าใหเดเมยนโกรธคออะไร จงระบ

……………………..…………………………………………………………………………………………………………

๔. หนา ๓๗๔ – ๓๗๕ ท�าไมเดเมยนถงคดวา “การโกหกเกอบทกครงท�าเพอการรกษาน�าใจ

แตเปนการรกษาน�าใจตวเอง ซงกคอรกษาน�าใจของคนโกหกนนเอง” จงอธบายพรอมยกตวอยาง

การโกหกเพอรกษาน�าใจของนกเรยนเอง และผลจากการโกหกนนประกอบ (ไมนอยกวา ๑๐๐ ค�า)

………………………………………………………………………………………………………………………………

๕. หนา ๓๘๔ – ๓๘๕ ใหนกเรยนอธบายวา “โลกของการอนญาตอยางไมมเงอนไข” ของ

ฆอรเฆคออะไร

………………………………………………………………………………………………………………………………

๖. ทฆอรเฆพดวา “โลกของการอนญาตอยางไมมเงอนไข” จะเกดขนไดเมอคนเราตองรจก

ชนะความกลวเสยกอน ความกลวในทนหมายถงกลวอะไร

………………………………………………………………………………………………………………………………

5802005L01h.indd 256 7/21/15 9:31 AM

257

๗. จากนทานเรอง ประหารชวต จงอภปรายพรอมยกตวอยาง (มากกวา ๓ ตวอยาง)

ประกอบการหลงเชองมงายทเกดขนในสงคมไทย เพอสนบสนนประโยคทวา “ไมมใครมโอกาสทจะ

โดนหลอกมากไปกวาคนทเจอเรองโกหกซงตรงกบสงทเขาปรารถนาพอด”

…………………………………………..……………………………………………………………………………………

๘. นกเรยนคดวาหากพลเมองในสงคมมความกลวและความหลงมาก จะน�าไปสปญหา

สงคมอะไรบาง (๑๐๐ ค�าขนไป)

……………………………………..…………………………………………………………………………………………

๙. จากเรอง ผพพากษาผเทยงธรรม ใหนกเรยนระบคณลกษณะทดของผพพากษา

(เจาหนาทรกษากฎหมาย) ทจะสรางความยตธรรมใหแกชาวบาน

……………………………………………………………………………..…………………………………………………

๑๐. นทานทงหมดนวาดวยเรองความจรงและการโกหก เมออานจบนกเรยนเขาใจวาความจรง

และการโกหกคออะไร และแตกตางจากเมอกอนอานอยางไรบาง จงอธบายไมนอยกวา ๕ ประโยค

……………………………………………………………………………..…………………………………………………

การประเมนผล

- นกเรยนไดพจารณาแงมมตางๆ ของ “ความจรง” และ “การโกหก”

- นกเรยนไดตระหนกวา ตนเองสามารถหลกเลยงการแบกภาระจากการโกหกของผอน

- นกเรยนตระหนกวา ตนเองสรางภาระใหตนเองจากการโกหกของตน

- นกเรยนไดเขาใจกลไกของสงคมทเตมไปดวยเหยอลอใหหลงเชอ ชวยสรางเกราะคมกน

ตนเองจากการหลงผดนนๆ

- นกเรยนตระหนกถงปญหาของสงคมทเกดจากความหลงและความกลว

- นกเรยนเขาใจวา ผรกษากฎหมายทเทยงธรรมจะชวยสรางความยตธรรมในสงคม

- นกเรยนตระหนกถงความไมขาวไมด�าของเรองจรงและเรองโกหก

เรอง คนปลกตนอนทผลม

๑. หนา ๔๔๓ ฆอรเฆบอกวาเดเมยนมอคตในการวเคราะห อคตนนคออะไร

…………………………..……………………………………………………………………………………………………

๒. เอเลยฮปลกตนอนทผลมเพออะไร

………………………..………………………………………………………………………………………………………

๓. นกเรยนเคยใหโดยไมหวงผลหรอไม การใหนนท�าใหนกเรยนรสกอยางไรและเปนประโยชน

ตอสงคมอยางไรบาง จงอธบายพรอมยกตวอยางประกอบ (ไมนอยกวา ๕ ประโยค)

……………………………..…………………………………………………………………………………………………

5802005L01h.indd 257 7/21/15 9:31 AM

258

การประเมนผล

- นกเรยนเขาใจวา การหวงผลท�าใหเราเปนทกขไมวาจะท�าเรองใดกตาม

- นกเรยนเขาใจความรสกเปนอสระจากการใหแบบไมหวงผล

- นกเรยนเหนประโยชนจากการใหแบบไมหวงผลตอสงคมจากรนสรน

ข. ใบงานสงทาย/ขอสอบ ตอนท ๑ : สรปความเขาใจในหนงสอ

ใหนกเรยนตอบค�าถามดานลางน

๑. ชอหนงสอ……………………........………

ผแตง................................................

ผแปล...............................................

ส�านกพมพ........................................

๒. เดเมยนคอใคร มลกษณะอยางไร ความทกขของเขาคออะไร เขาคาดหวงอะไรจากการ

มาหาหมอจตเวช

…………………………………………………………………………………..……………………………………………

๓. ฆอรเฆคอใคร มลกษณะอยางไร เขามสวนชวยเดเมยนอยางไร

………………………………………………………………………..………………………………………………………

๔. หนงสอเลมนมเนอหาเกยวกบอะไร

……………………………………………………………………………..…………………………………………………

๕. นกเรยนคดวาหนงสอเลมนมดอะไร ท�าไมถงถกน�าไปแปลถง ๑๗ ภาษาและขายไดกวา

๒ ลานเลมทวโลก

……………………..…………………………………………………………………………………………………………

๖. การทเราแตละคนมสขภาพจตทด จะสงผลตอการท�าหนาทพลเมองทดของเราอยางไร

………………………..………………………………………………………………………………………………………

ตอนท ๒ : สรปความเขาใจในตวเอง

ใหนกเรยนตอบค�าถามดานลางน

๑. ใหนกเรยนอธบายสงทชอบและไมชอบในหนงสอเลมน

……..…………………………………………………………………………………………………………………………

5802005L01h.indd 258 7/21/15 9:31 AM

259

๒. มตอนไหนในหนงสอทโดนใจนกเรยนเปนพเศษเพราะอะไร (ตอบไดมากกวา ๑ ตอน)

…..……………………………………………………………………………………………………………………………

๓. มตอนไหนในหนงสอทนกเรยนไมชอบหรอรสกวาเขาใจยากเพราะอะไร (ตอบไดมากกวา

๑ ตอน)

………………………..………………………………………………………………………………………………………

๔. ประโยคหรอวลใดจากเรองนทนกเรยนชอบเปนพเศษเพราะอะไร

…..……………………………………………………………………………………………………………………………

๕. หากจะใหแนะน�าหนงสอเลมนใหคนอน นกเรยนจะแนะน�าใหใครอานเพราะอะไร

……..…………………………………………………………………………………………………………………………

ตอนท ๓ : การน�าไปประยกตใช

ใหนกเรยนตอบค�าถามดานลางน

๑. นกเรยนเคยมความรสก อารมณ ค�าถามเหมอนเดเมยนในตอนไหนบาง และน�าไปส

การกระท�าใดๆ หรอคลคลายไดอยางไร (ยกตวไดมากกวา ๑ ตวอยาง)

………………………………………………………………………………………………………………………………

๒. นกเรยนคดวาตอนไหนในหนงสอบาง ทจะมประโยชนในการปรบตวปรบใจของนกเรยน

เพอน�าไปสการเปน “ผให” ทด และเปน “ผรบ” ทไมหวนไหวตอเรองเชงลบ เพราะอะไร และจะน�า

ไปใชในชวตจรงอยางไร

……………………....................…………………………………………………………………………………………

การประเมนผล

- นกเรยนมความส�านกในคณคาของคร / กลยาณมตรผชทางใหคลคลายใจ

- นกเรยนตระหนกวา การจะเปนพลเมองทดไดนน เราตองอาศยพลงขบเคลอนทด

อนเกดจากการปรบมมมองปรบใจตนเองกอน

- นกเรยนตระหนกถงตวตนทแทจรงของตนเอง ไมวาจะเปนคณคาหรอขอเสย

- นกเรยนมนใจในคณคาของตนเอง และคณคาของผอน ทแตกตางหลากหลาย

- นกเรยนสามารถหยบยน “คณคา” ของตนเอง เพอใหเปนประโยชนแกสงคมได

- นกเรยนรสกวา การม “ปญหา” เปนเรองปกตและสามารถคลคลายได

5802005L01h.indd 259 7/21/15 9:31 AM

260

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรมโดยละเอยด

เรอง “วนองคารแหงความทรงจ�ากบครมอรร”

กจกรรมกอนการอาน เปาหมาย : ฝกใหนกเรยนหนกลบมามองใหเหนคณคาและการกระท�าความดของคนรอบขาง

และใหเหนความจรงทวาการตายเปนเรองปกตทเกดขนไดกบทกคน

- ชวนนกเรยนพดคยถงความดของคนทนกเรยนรกหรอคนทนกเรยนผกพนอยางนอย

๕ คน ทงบคคลทมชวตอยและเสยชวตแลว วาเขาดตอเราอยางไรโดยไมจ�ากดเฉพาะเครอญาตหรอ

สมาชกในบานเทานน อาจเปนพเลยง เพอนขางบาน เพอนในหองเรยน คณคร แมคาในตลาด

- ใหนกเรยนเขยนแผนผงแสดงความสมพนธของตนเองกบบคคลเหลานน ทงทมชวตอย

และเสยชวตแลวเขยนระบความดหรอความประทบใจทนกเรยนมตอทกคน สวนคนทเสยชวตแลวให

ท�าสญลกษณตามแตจะก�าหนดรวมกนในชนเรยน เชน เขยนวงกลมสฟารอบชอ พรอมทงเขยนระบ

อาย และสาเหตของการเสยชวตเพมเตมดวย

- น�าแผนผงของทกคนมาตดบนกระดาน หรอกระจายตามบอรดในหองเรยน ใหนกเรยน

เดนอานเพอใหเหนความดในรปแบบตางๆ ทเพอนประทบใจ เหนความคด ความรสกของเพอน

และแมในแผนผงของเพอนทบคคลอนเปนทรกจากไปแลว แต “ความด” ไมหายไปไหนยงคงอยใน

ความประทบใจ

- ใหประเดน การกระท�าความดท�าไดงายหรอยากเพราะอะไร ใหนกเรยนแสดงความคดเหน

โดยครเขยนค�าตอบของนกเรยนขนกระดาน แลวถามความเหนนกเรยนทเหนดวยกบค�าตอบบน

กระดานใหชมอขวาขน สวนคนทไมเหนดวยใหชมอสองขางไขวกนเปนกากบาท ขอใหนกเรยน

ทไมเหนดวย ออกมาเขยนค�าตอบทเขาคด และถามความเหนดวยกระบวนการเดม เปนการเปดโอกาส

ใหทกคนไดแสดงความคดเหนไปพรอมๆ กน (ครไมตองคาดหวงหรอตงเปาทค�าตอบถกหรอผดไวในใจ

เพราะนเปนโอกาสทครจะไดรบฟงความคดและเขาใจนกเรยนในชนมากขน)

- พดคยเรองความผกพนและการพลดพรากตายจากกนเปนเรองธรรมดา ไมจ�ากดอาย

ไมจ�ากดโรค ไมอาจรลวงหนา หรอหลกหนได มการเกดและการตายทกวน การกระท�าความด ท�าตน

ใหเปนประโยชนกบคนรอบขาง จงเปนเรองส�าคญ สมมตวาคนทนกเรยนรกและผกพนมากทสดหรอ

คนใกลตวทคอยดแลเราทกวนก�าลงปวยหรอก�าลงจะตายจากเราไป นกเรยนจะรสกอยางไรคดวา

ไดท�าความดตอคนทเรารกหรอยง

- แนะน�าใหนกเรยนอานหนงสอเรอง วนองคารแหงความทรงจ�ากบครมอรร ในเลมนมสงท

นกเรยนอาจไมเคยคดมากอนซอนอยมากมาย (เมออานจบแลวจงใหท�าบนทกหลงการอาน)

5802005L01h.indd 260 7/21/15 9:31 AM

261

การประเมนผลกจกรรมกอนการอาน

- นกเรยนไดเรยนรทจะมองใหเหนความดของบคคลรอบขาง

- นกเรยนเหนคณคาและความสมพนธทดตอกน

- นกเรยนตระหนกถงคณคาของ “เวลาแหงการมชวตอย” เหนความส�าคญของการใชเวลา

ทมอยใหเกดประโยชนทงตอตนเองและผอน

- นกเรยนมทกษะในการแสดงความคดเหน

- นกเรยนเกดกระบวนการส�ารวจยอนคดพจารณาตนเอง

เมอครประเมนสถานการณของชนเรยนโดยรวม เพอใหเหนทศทางความคดของนกเรยนแลว

ลองน�าไปใชเปนแนวทางในการตงค�าถามหรอปรบปรงใบงานในกจกรรมหลงการอานตอไป

กจกรรมหลงการอาน - กจกรรมบนทกหลงการอาน (ดงตวอยางในหนาตอไป) ซงครสามารถออกแบบใหเหมาะ

กบระดบความสามารถของนกเรยนในหองของตนเองได ทงนอาจแบงหรอยอยขอค�าถามมาใช

หลงการอานในแตละตอน

- กจกรรมอภปรายแสดงความคดเหน เลอกค�าถามจากบนทกหลงการอานทนกเรยนท�า

ไปแลวมาอภปรายกน โดยการสมใหคนหนงตอบ แลวสมใหนกเรยนอกคน ชวยสรปวาเพอนคนแรก

ตอบวาอยางไร เขาเหนดวยกบค�าตอบของเพอนหรอไมอยางไร ชวยกระตนใหนกเรยนตงใจฟง

ความเหนของเพอน และเปดมมมองในการคดของตนเอง

- กจกรรมส�ารวจการเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเอง

- ใหนกเรยนดแผนผงของตวเองอกครง หลบตานกวากอนทคนเหลานนจะพลดพรากจาก

กนไป นกเรยนอยากบอกอะไรกบเขา อยากท�าอะไรเพอเขาบาง ใหจดจ�าความรสกดๆ เหลานไวเพอ

เตอนสตตวเอง

- ใหนกเรยนคอยๆ ลมตา เขยนระบพฤตกรรมทตนเองตงใจจะเปลยนแปลงและพฒนา

ใหดขน แลวลองสงเกตตวเองใน ๑ วน ๑ สปดาห ๒ สปดาห (อาจใหนกเรยนจบคกนเพอชวย

สะทอนการเปลยนแปลง) โดยครและนกเรยนรวมกนออกแบบตาราง เพอใหนกเรยนใชส�ารวจ

การเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเอง

- กจกรรมคณเคยท�าสงเหลานหรอไม ใหนกเรยนรวมออกแบบตารางพฤตกรรมทไม

พงประสงค โดยชวยกนระบพฤตกรรมทไมด ไมควรท�า หรอไมชอบ ตามความรสกของพวกเขา

พรอมบอกผลกระทบทตวเองไดรบ เพอใหนกเรยนแตละคนไดส�ารวจตวเองวาเคยท�าสงเหลานน

เสยเองหรอไม

5802005L01h.indd 261 7/21/15 9:31 AM

262

บนทกหลงการอาน (ตวอยาง)ชอหนงสอเรอง........................................................................................................................................

ชอผเขยน.................................................................... ชอผแปล...........................................................

ฉบบภาษาไทยพมพครงแรกป..................................... ส�านกพมพ........................................................

จ�านวนหนา....................................... เวลาทใชในการอาน (ชวโมง).......................................................

หนงสอเลมนไดรบรางวลอะไรบาง.........................................................................................................

นกเรยนคดวาเพราะเหตใด หนงสอเลมนจงไดรบรางวลดงกลาว...........................................................

..............................................................................................................................................................

เขยนเลาเรองยอของหนงสอเลมน เพอสรปความเขาใจของตวเองอกครง

…………………………………………………………………………………………………………………….……………………...

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

…………………………………………………………………..………………………………………………….…………………….

บคคลในเรองนมความเกยวของสมพนธกนอยางไร

ชอตวละคร ความสมพนธ บทบาทส�าคญในเรอง

มอรรชวอตซ

มตชอลบอม

ชารลอต

เทดคอบเพล

คอนน

ปเตอร

จานน

.....................

.....................

บคคลทมบทบาทเดนในเรองนคอ..........................................................................................................

ครมอรรปวยดวยโรคอะไร มอาการอยางไร............................................................................................

วนองคารเปนวนทมความหมายอยางไรในเรองน.................................................................................

5802005L01h.indd 262 7/21/15 9:31 AM

263

“ฉนจะปลอยชวตใหเหยวเฉาและตายจากไป หรอวาฉนจะใชเวลาทเหลอใหคมคาทสด” (ตอน :

ประมวลรายวชา)

ใครตงค�าถามกบตวเองเชนน และเกดอะไรขนกบเขา............................................................................

..............................................................................................................................................................

นกเรยนเคยเผชญกบปญหาหรอเหตการณทรสกสนหวง ทอแท เศราใจบางหรอไม ลองเลาเหตการณ

..............................................................................................................................................................

นกเรยนมวธคดหรอท�าอยางไร เพอรกษาก�าลงใจของตวเอง.................................................................

..............................................................................................................................................................

หากเกดปญหาเชนเดมขนอก นกเรยนจะใชวธเดมในการเผชญปญหาหรอไมอยางไร............................

..............................................................................................................................................................

“จๆ ผมกรสกวาเวลากลายเปนสงล�าคา เสมอนน�าทไหลลงสทอ แลวผมกไมสามารถท�าอะไรไดทน”

(ตอน : นกเรยนของคร)

ใครรสกเชนนและเกดเหตการณอะไรขนกบเขาจงท�าใหรสกเชนน.........................................................

..............................................................................................................................................................

“เสมอนน�าไหลลงสทอ” ค�าเปรยบนนกเรยนเขาใจความหมายวาอยางไร.............................................

..............................................................................................................................................................

เหตการณใดบางทนกเรยนรสกเสยใจหรอเสยดายเวลาทปลอยใหผานเลยไป โดยไมไดใชเวลานน

อยางคมคา..............................................................................................................................................

“ผมทมเทใหกบงานแมในขณะทครของผม...ครทก�าลงจะตายจากไปไดรอผมอยทสนามหญา

หนาบาน ผมไมรสกภมใจกบสงทผมท�าลงไปเลยแตผมกท�าอยางนนไปแลว” (ตอน : ปฐมนเทศ)

จากเหตการณนมตชท�าอะไรอย ขณะทครมอรรก�าลงนงคอย...............................................................

และถานกเรยนเปนมตช จะตดสนใจท�าเชนเดยวกบมตชหรอไมเพราะเหตใด.......................................

..............................................................................................................................................................

“เราทกคนรวาตนเองจะตองตายแตไมมใครเชออยางนนสกคน ถาเราเชอวาสกวนหนงเราจะตองตาย

เราคงจะท�าอะไรๆ ตางไปจากทท�ากนอย” (ตอน : องคารทส เราคยกนเรองความตาย)

ใครพดเชนน................................................. นกเรยนเขาใจ/รสกอยางไร..............................................

..............................................................................................................................................................

ถานกเรยนเหลอเวลาในการมชวตอยเพยงหนงวน นกเรยนจะท�าอะไรตางไปจากเดมบาง ยกตวอยาง

การกระท�าทดและเปนประโยชนตอตวเอง............................................................................................

การกระท�าทดและเปนประโยชนตอสวนรวม........................................................................................

5802005L01h.indd 263 7/21/15 9:31 AM

264

“คนเราสวนมากใชชวตกนเหมอนกบคนเดนละเมอ เราเลยไมมประสบการณในโลกนอยางเตมท

เพราะเราครงหลบครงตน จงท�าอะไรๆ ไปอยางทใจเราคดเอาเองโดยอตโนมตวานนเปนสงทเรา

ตองท�า” (ตอน : องคารทส เราคยกนเรองความตาย)

นกเรยนเขาใจวาอยางไร........................................................................................................................

“คนเดนละเมอ” ค�าเปรยบนนกเรยนเขาใจความหมายวาอยางไร

............................................................................................................................................................

นกเรยนคดวาตวเองก�าลงเปน “คนเดนละเมอ” อยหรอไม ละเมอหลงใหลในเรองใดมากทสด บอยทสด

..............................................................................................................................................................

นกเรยนคดวาสงทตนเองก�าลงละเมอหลงใหล เปนสงทดมประโยชนหรอไม อยางไร

..............................................................................................................................................................

หากสงนนไมเกดประโยชนเทาใดนก จะยงคงท�าตอไปหรอไม เพราะเหตใด.........................................

หรอจะเลอกใชเวลากบเรองใดแทนสงทก�าลงหลงใหลอย......................................................................

“คนในบานเมองของเรามความสบสนกนมาก พวกเขาไมรวาอะไรคอสงทอยากได และอะไรคอ

สงทจ�าเปนในชวต” (ตอน : องคารทแปด เราคยกนเรองเงน)

ครมอรรหมายความวาอยางไร...............................................................................................................

สงทนกเรยนก�าลงอยากได อยากม หรออยากซอมากทสดในเวลาน คออะไร.......................................

..............................................................................................................................................................

นกเรยนคดวาสงนนมความจ�าเปนมากนอยเพยงใดระบเหตผลทจ�าเปนตองมมาอยางนอย ๕ ขอ

..............................................................................................................................................................

นกเรยนจะไดสงนนมาโดยวธใด.............................................................................................................

เกดผลกระทบตอใครบาง......................................................................................................................

ถา “ไมม” สงนน นกเรยนจะแกปญหาอยางไร หรอจะใชอะไรทมอยเดมทดแทนไดบาง

..............................................................................................................................................................

“เธอจะตองอยกบคนทเธออยดวยตรงนน” (ตอน : องคารทเกา เราคยกนเรองท�าอยางไรความรก

จงจะยนยาว)

ครมอรรหมายความวาอยางไร...............................................................................................................

คนทนกเรยนรกและผกพนคอ...............................................................................................................

นกเรยนคดวาตวเองใหความใสใจกบเขามากหรอนอยอยางไร...............................................................

นกเรยนใสใจดแลเขาเรองใดบาง............................................................................................................

5802005L01h.indd 264 7/21/15 9:31 AM

265

“เวลาทเธอก�าลงจะตาย เธอจะเหนวามนเปนอยางนนจรงๆ เราทกคนลวนมจดเรมตนทการเกด

เหมอนกน และมจดจบทความตายเชนเดยวกน แลวเราแตกตางกนตรงไหน” (ตอน : วนองคารท

สบเอด เราคยกนเรองวฒนธรรม)

ใครพดเชนน.......................................... นกเรยนเหนดวยกบค�ากลาวนหรอไมเพราะเหตใด.................

..............................................................................................................................................................

เมอเราตางกเกดและตาย “เหมอนกน” ทกคน เพยงแตเรามเวลาของชวตไมเทากน นกเรยนเคยคด

อยากแบงปนหรอใหความชวยเหลออะไรแกใครบาง.............................................................................

..............................................................................................................................................................

ในบทสงทายหลงจากครมอรรสนใจ สงทมตชอยากบอกตวเองมากทสดคอ.........................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

ซงมตชรดวาไมมใครสามารถเปลยนแปลงสงทเรากระท�าไปแลวได แตเขาเปลยนแปลงทาททปฏบต

ตอนองชายของเขาอยางไร.....................................................................................................................

หนงสอเรองนสะทอนใหเหนเรองใดเปนส�าคญ......................................................................................

..............................................................................................................................................................

นกเรยนชอบหลกคดในตอนใดมากทสด (เขยนระบขอความจากเรอง)..................................................

..............................................................................................................................................................

อธบายเหตผลหรอความรสกทเกดขนจากขอความทเลอกมา................................................................

..............................................................................................................................................................

นกเรยนชอบหนงสอ Tuesdays with Morrie ไหม ( ) ชอบ ( ) ไมชอบ

เพราะอะไรจงรสกเชนนน......................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

หลงจากอาน นกเรยนอยากสงตอหนงสอเลมนใหใครอานตอเปนคนแรก.............................................

เพราะเหตใด..........................................................................................................................................

จะแนะน�าเกยวกบหนงสอเรอง Tuesdays with Morrie วาอยางไร

..............................................................................................................................................................

นกเรยนอยากอานหนงสอเรองอะไร หรอแนวเรองใดตอไป

..............................................................................................................................................................

5802005L01h.indd 265 7/21/15 9:31 AM

266

(ตวอยาง)แบบส�ารวจการเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเอง

พฤตกรรมทตองการเปลยนแปลง

ใหคะแนนตนเองในแตละวน

วนท๑

วนท๒

วนท๓

วนท๔

วนท๕

วนท๖

วนท๗

วนท๘

วนท๙

วนท๑๐

๑ ............................................

๒ ............................................

๓ ............................................

เพอใหนกเรยนเหนทศทางและความกาวหนาในการพฒนาตนเอง

- ลองระบพฤตกรรมทตงใจจะเปลยนแปลงตนเองใหดขนเพอตวเองและเพอคนทเรารก

เชน จะไมกมหนาเลนเกมในโทรศพท ขณะทอยกบคนในครอบครว

- ใหคะแนนตามระดบทนกเรยนรสกวาสบายใจตอการกระท�าในแตละวน แลวประเมน

ตนเองจากผลการสงเกตวาท�าไดดขนหรอไม

๕ หมายถง สบายใจมากวนนท�าไดดไมมเผลอ

๔ หมายถง สบายใจยงเผลอท�าไมดเลกนอย

๓ หมายถง เผลอกลบไปท�าพฤตกรรมเดมๆ เกน ๓ ครง/วน

๒ หมายถง เผลอกลบไปท�าพฤตกรรมเดมๆ เกน ๕ ครง/วน

๑ หมายถง เผลอกลบไปท�าพฤตกรรมเดมๆ เกน ๗ ครง/วน

๐ หมายถง เผลอกลบไปท�าพฤตกรรมเดมๆ เกน ๑๐ ครง/วน

แบบส�ารวจนไมมผลตอการสอบไดสอบตก แตมผลตอการพฒนาตนเองและความสมพนธ

อนดกบคนใกลตว นกเรยนควรใหความจรงใจและความซอสตยในการส�ารวจประเมนตนเอง

5802005L01h.indd 266 7/21/15 9:31 AM

267

(ตวอยาง)แบบส�ารวจพฤตกรรม “คณเคยท�าสงเหลานหรอไม”

พฤตกรรม ท�าบอย เคยท�า ไมเคยท�า

แซงแถวเวลาซอของในโรงเรยน

ทงขยะไวไมเลอกท ไมเกบลงถง

เหนขยะอยทพนเดนขามไป ไมเกบ

คยเสยงดงในหองสมด

มาโรงเรยนสายเสมอ

ไมสนใจฟงเพอน มวแตคยไลนผานโทรศพท

ไมรวมคดรวมท�างานกลม

แอบกนขนมคนเดยว ไมแบงเพอน

เขาหองน�าแลวไมราดน�า หรอกดชกโครก

คณคดวาตวเองเปนพลเมองทดของชมชนหรอยง...................................................................

จากการส�ารวจพฤตกรรมตวเอง คณจะปรบปรงเรองใดบาง

๑............................................................

๒............................................................

๓............................................................

๔............................................................

๕............................................................

5802005L01h.indd 267 7/21/15 9:31 AM

268

การประเมนผล ๑. การประเมนผลกจกรรม บนทกหลงการอานจากขอค�าถามตางๆ

- นกเรยนมความเขาใจในเนอหาสามารถเขยนสรปเรองยอแสดงความเขาใจของตนเอง

และระบความเกยวของสมพนธกนของบคคลในเรองได

“ฉนจะปลอยชวตใหเหยวเฉาและตายจากไปหรอวาฉนจะใชเวลาทเหลอใหคมคาทสด”

(ตอน : ประมวลรายวชา)

- นกเรยนเรมตระหนกถงความส�าคญของการมสตยอมรบความจรงชวยใหกลาเผชญ

หนากบปญหาตางๆ อยางเขมแขง

- นกเรยนเหนประโยชนของการตงค�าถามกบตวเองทชวยใหเกดการทบทวนเกดพลง

ในการรบมอกบปญหาตางๆ ได

- นกเรยนเหนโอกาสในการยอนมองสามารถวเคราะหประสบการณในอดตของตนเองได

“จๆ ผมกรสกวาเวลากลายเปนสงล�าคาเสมอนน�าทไหลลงสทอแลวผมกไมสามารถ

ท�าอะไรไดทน” (ตอน : นกเรยนของคร)

- นกเรยนเรมตระหนกถงคณคาของเวลา

- นกเรยนเกดการทบทวนตวเองจากประสบการณทผานมา

“ผมทมเทใหกบงาน แมในขณะทครของผม...ครทก�าลงจะตายจากไปไดรอผมอยท

สนามหญาหนาบาน ผมไมรสกภมใจกบสงทผมท�าลงไปเลยแตผมกท�าอยางนนไปแลว”

(ตอน : ปฐมนเทศ)

- นกเรยนเรมตระหนกถงคณคาของเวลาและความสมพนธ

- นกเรยนเกดการเรยนรและฉกคดถงการใหความส�าคญกบสงทอยตรงหนา การอยกบ

ปจจบน การท�าวนนใหดทสด เพอไมสรางเหตใหตนเองตองเสยใจในภายหลง

“เราทกคนรวาตนเองจะตองตาย แตไมมใครเชออยางนนสกคน ถาเราเชอวาสกวนหนง

เราจะตองตายเราคงจะท�าอะไรๆ ตางไปจากทท�ากนอย” (ตอน : องคารทส เราคยกนเรองความตาย)

- นกเรยนเขาใจวาการตายเปนเรองปกตทเกดขนกบคนทกคน และอาจเกดกบเราเมอไร

กได

- นกเรยนเหนความส�าคญของการใชเวลาทยงมชวตอยใหเกดประโยชนตอตนเองและ

สวนรวม

5802005L01h.indd 268 7/21/15 9:31 AM

269

“คนเราสวนมากใชชวตกนเหมอนกบคนเดนละเมอ เราเลยไมมประสบการณในโลกน

อยางเตมทเพราะเราครงหลบครงตนจงท�าอะไรๆ ไปอยางทใจเราคดเอาเองโดยอตโนมตวา

นนเปนสงทเราตองท�า” (ตอน : องคารทส เราคยกนเรองความตาย)

- นกเรยนเกดสตทบทวนตวเอง และระบไดวาก�าลง “หลง” อยกบสงใด เรองใด

จนไมไดใชเวลากบสงทควรกระท�า

- นกเรยนเกดการเรยนรทจะน�าพาตวเองออกจากสงทก�าลงหลง และรจกเลอกทจะ

เปลยนแปลงตวเอง ซงจะเปนภมคมกนทดใหแกนกเรยน ทามกลางกระแสสงคมทเตมไปดวยวตถนยม

“คนในบานเมองของเรามความสบสนกนมากพวกเขาไมรวาอะไรคอสงทอยากได

และอะไรคอสงทจ�าเปนในชวต” (ตอน : องคารทแปด เราคยกนเรองเงน)

- นกเรยนเกดกระบวนการคดทมเหตมผล แทนการใชอารมณ ยอมตามใจ ยอมแพตอ

ความอยากไดทไมมวนสนสด ซงความอยากไดนเองเปนปจจยหนงทสรางปญหาของสงคม

- นกเรยนเรมตระหนกถงผลกระทบทเกดจากความอยากไดของตนเอง

“เธอจะตองอยกบคนทเธออยดวยตรงนน” (ตอน : องคารทเกา เราคยกนเรองท�าอยางไร

ความรกจงจะยนยาว)

- นกเรยนเหนคณคาของเวลา ใหเวลาและความใสใจกบคนใกลตวมากขน ระบไดวา

ควรดแลคนทตวเองรกอยางไร

“เวลาทเธอก�าลงจะตายเธอจะเหนวามนเปนอยางนนจรงๆ เราทกคนลวนมจดเรมตน

ทการเกดเหมอนกนและมจดจบทความตายเชนเดยวกนแลวเราแตกตางกนตรงไหน” (ตอน :

วนองคารทสบเอด เราคยกนเรองวฒนธรรม)

- นกเรยนเขาใจถงความเหมอนกนของมนษยอยางแทจรง และเรยนรทจะเปนมตรกบ

บคคลทงหลาย

- ตระหนกถงความใสใจตอเพอนมนษยเชนเดยวกบญาตมตร รจกคดทจะแบงปนน�าใจ

ใหความชวยเหลอ อนเปนจตส�านกของพลเมองทด

การตรวจใบงาน

ครสามารถท�าไดหลายวธ เชน

- ใหนกเรยนจบคแลกกนตรวจงานกอนสงคร โดยใหเขยนระบประเดนทนาชนชม

ของเพอน ๒ ขอ ระบประเดนทควรปรบปรง ๑ ขอใสกระดาษ post-it เชนท�างานเรยบรอยมาก

5802005L01h.indd 269 7/21/15 9:31 AM

270

วเคราะหไดดกวาเราอก ควรตอบใหครบทกค�าถาม วธนนกเรยนจะไดเหนวธคดวธท�างานของเพอน

กระตนใหเกดการพฒนาตวเอง ครไดเหนทกษะการวเคราะหประเมนงานของนกเรยนแตละคน

- ครตรวจทาน โดยการเขยนหมายเลขก�ากบไวบนต�าแหนงหรอขอความทตองการให

นกเรยนทบทวนใหมอกครงแทนการใชเครองหมายถกผด แลวเขยนค�าแนะน�าไวทายหนาเพอสงกลบ

ใหนกเรยนตรวจทานแกไขงานของตวเองใหมเชน

(๑) ลองวเคราะหค�าวาคนเดนละเมอในทนหมายถง........................................................

(๒) ลองอานทบทวนตอน...ใหมอกครงกอนตอบค�าถาม

วธนนกเรยนจะเกดอปนสยในการส�ารวจตรวจทานตวเองมากขน ไมยดตดอยกบคะแนน

หรอค�าตดสนถกผด แตเปนการใหความส�าคญกบคณภาพของค�าตอบ ซงเมอครฝกใหนกเรยนมทกษะ

ในการประเมนมากขน ครกจะมเวลาตดตามการท�างานของนกเรยนไดทวถงมากขน

๒. การประเมนผลกจกรรม อภปรายแสดงความคดเหน

ครตองเปดโอกาสใหนกเรยนตอบโดยไมตองกลวถกผด เพราะค�าตอบจะสะทอนวธคด

และความเขาใจของนกเรยน

- นกเรยนเกดทกษะในการแสดงความคดเหน เกดทกษะการฟง จบประเดนส�าคญ

- เรยนรทจะเปดใจรบฟงความเหนของเพอน

๓. การประเมนผลกจกรรม ส�ารวจการเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเอง

- ตระหนกถงความส�าคญของการพฒนาตนเอง

- นกเรยนเกดทกษะในการส�ารวจตรวจสอบตวเอง

๔. การประเมนผลกจกรรม คณเคยท�าสงเหลานหรอไม

- นกเรยนตระหนกวา การกระท�าของตนเองอาจสงผลกระทบตอผอน

- นกเรยนมความตงใจทจะพฒนาตนเอง มความรบผดชอบตอสวนรวมมากขน

5802005L01h.indd 270 7/21/15 9:31 AM

271

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรมโดยละเอยด

เรอง แอนมอล ฟารม สงครามกบฏของสรรพสตว

ครควรรกอนจะเรมอาน แอนมอล ฟารม ถอเปนนยายสะทอนเชงเสยดสการปฏวตสหภาพรสเซยในป ค.ศ. ๑๙๑๗

รายละเอยดบางอยางในหนงสอจงเปนการอางองถงเหตการณการปฏวตในครงนน หากคณครได

ศกษาเกยวกบการปฏวตสหภาพรสเซยและบคคลในประวตศาสตรชวงดงกลาวกอนทจะใหนกเรยน

อานหนงสอเลมน จะสามารถเปรยบเทยบทงเรองและตวละครจากเรองจรงควบคไปกบเนอหาใน

หนงสอแตละตอนไดเลย ท�าใหเดกเหนภาพจรงไดชดขน

นกเรยนควรมสมดบนทกการอานส�าหรบหนงสอเลมน เพอบนทกเหตการณความคด

ความประทบใจค�าถามทอาจจะเกดขนระหวางการอาน

คณครควรใชเวลาอยางนอย ๓ – ๔ สปดาหในการอานหนงสอเลมน โดยสามารถแบง

แบบฝกหดการอานดงน

แบบฝกหดท ๑ : บทท ๑ - ๒

แบบฝกหดท ๒ : บทท ๓ – ๔

แบบฝกหดท ๓ : บทท ๕ - ๗

แบบฝกหดท ๔ : บทท ๘ – ๙

แบบฝกหดท ๕ : บทท ๑๐

ค�าแนะน�าการใชค�าถามชวนคดกอนอาน ค�าถามชวนคดกอนอานเปนเครองมอทจะชวยปความเขาใจพนฐานเกยวกบแนวคดหลก

ประวตศาสตรและบรบททางสงคมใหกบนกเรยน กอนการอานแตละครงคณครควรชวนนกเรยน

ทงหองระดมความคดเหนเกยวกบประเดนหลกของแตละบท โดยเปดประเดนดวยค�าถามชวนคด

และใหนกเรยนชวยกนแสดงความคดเหนพรอมยกตวอยางประกอบ คณครควรเขยนค�าตอบ

ขนกระดานหรอจดลงบนกระดาษแผนใหญเพอตดไวในหองเรยน คณครอาจใหนกเรยนจดค�าตอบ

ลงในสมดบนทกของตวเองเพอเตอนความจ�า นอกจากนนคณครยงสามารถสอดแทรกประวตศาสตร

ทเกยวของเลาถงประวตของผเขยน แสดงตวอยางสอสงพมพในยคปฏวตสหภาพรสเซยเพอเสรมให

นกเรยนเขาใจบรบทของเนอเรองในหนงสอมากขน

5802005L01h.indd 271 7/21/15 9:31 AM

272

ค�าแนะน�าการใชแบบฝกหดระหวางการอาน แบบฝกหดระหวางการอานออกแบบมาเพอชวยใหนกเรยนเขาใจความหมายและจบประเดน

ส�าคญของเรองราวในแตละบทไดงายขน คณครควรสาธตการท�าแบบฝกหดโดยท�าใหดเปนตวอยาง

๑ - ๒ ขอ แลวจงใหนกเรยนท�าดวยตวเองระหวางการอาน หลงจากนนจงน�าค�าตอบของนกเรยนมา

อภปรายรวมกนในชนเรยน

ค�าแนะน�าการใชค�าถามหลงการอาน หลงแบบฝกหดการอานแตละครง คณครอาจใหนกเรยนตอบค�าถามทายบทมาจากทบาน

หรอมาตอบค�าถามรวมกนในหองเรยน โดยคณครสามารถเลอกใชค�าถามทกขอหรอเพยงบางขอท

เหมาะสมกบการเรยนการสอนกได แตสงส�าคญทสดของกจกรรมนคอการใหนกเรยนไดมโอกาส

แลกเปลยนค�าตอบของตวเองกบเพอนๆ ในชนเรยน เนองจากค�าถามสวนใหญเปนค�าถามปลายเปด

การแลกเปลยนจะท�าใหนกเรยนไดรบฟงความคดเหนทแตกตาง ท�าใหเกดความเขาใจในเนอหาใน

ระดบทลกซงขน กจกรรมนยงจะเปนโอกาสใหคณครประเมนความเขาใจของนกเรยนแตและคน และ

ชวยใหนกเรยนมความเขาใจเกยวกบเนอหาของบทนนๆ ไปในทางทถกตองกอนทจะเรมอานบทตอไป

ค�าแนะน�าการใชกจกรรมตอยอดความคด กจกรรมตอยอดความคดออกแบบมาเพอใหนกเรยนเชอมโยงเนอหาในหนงสอสชวตจรงใน

สงคมไทยและบทบาทหนาทพลเมองของนกเรยน ในกจกรรมนนกเรยนจะไดเปรยบเทยบวเคราะห

วจารณระหวางเหตการณในหนงสอกบเหตการณในชวตจรงทเกดขนทงในประวตศาสตรและปจจบน

ระหวางตวละครทเปนสตวในฟารมกบคนในสงคมแวดลอมของนกเรยน เพอใหนกเรยนเขาใจถง

ความสลบซบซอนของสงคมและตระหนกวา สงคมประกอบขนดวยปจเจกบคคลทมบทบาทหนาทท

แตกตางกน และแตละคนลวนมบทบาทและหนาทในการสรางสรรคสงคมทเราอาศยอยดวยกนทงสน

แบบฝกหดท ๑ : บทท ๑ - ๒ ค�าถามชวนคดกอนอาน

๑. ลกษณะของผน�าทดคออะไร

๒. ท�าไมจงเกดการปฏวตขน อะไรเปนตวจดชนวนใหผคนลกขนมาโคนลมระบอบ

การปกครองและระบบเศรษฐกจของสงคมตวเอง

๓. ใหนกเรยนจบคระดมความคด ยกตวอยางการปฏวต ๒ – ๓ เหตการณจากทวโลก

ทเกดขนมากกวา ๑๐ ปทแลว การปฏวตเหลานมอะไรทคลายคลงกนบาง กลมแกนน�าการปฏวตใน

แตละครงมเปาหมายอะไร และพวกเขาประสบความส�าเรจตามเปาหมายทวางไวหรอไม

5802005L01h.indd 272 7/21/15 9:31 AM

273

แบบฝกหดระหวางอาน : ใครเปนใครในแอนมอล ฟารม

ใหนกเรยนเตมชอตวละคร ลกษณะนสย พฤตกรรมและหนาทในฟารมลงในตารางตาม

ตวอยาง

อภปราย : นกเรยนชอบตวละครตวไหนมากทสดไมชอบตวไหนมากทสดเพราะเหตใด

ตวละคร ลกษณะนสย / พฤตกรรม / หนาท

ทานผพน จดประกายการปฏวตใหเกดขน ศรทธาในการเปลยนแปลงผน�าทางความคด

เบนจามน เงยบไมคอยพด แตเกบความโกรธไวภายใน ไมคอยท�างาน

บอกเซอร แขงแรง ไมคอยฉลาด ท�างานหนก

มสเตอรโจนส

นโปเลยน

ค�าถามหลงการอาน

๑. ทานผพนคดวาอะไรคอตนตอของปญหาทเกดขนกบเหลาสตวในฟารม

๒. สโลแกนทโอลดเมเจอรมอบใหเหลาสตวในฟารมคออะไร นกเรยนเหนดวยหรอไม

เพราะเหตใด

๓. บญญต ๗ ประการของผพนมอะไรบาง นกเรยนคดวาแตละขอมจดประสงคเพอจะ

ปองกนพฤตกรรมอะไรไมใหเกดขน

๔. วเคราะหเพลงสตวแหงองกฤษเพลงนวาดภาพฝนแบบไหนใหกบเหลาสตว นกเรยน

คดวาท�าไมเหลาสตวในฟารมถงชนชอบเพลงนมากถงขนาดจ�าเนอเพลงไดในทนท

๕. หลงการตายของโอลดเมเจอร เหลาสตวน�าแนวคดการปฏวตไปใชอยางไร

๖. อะไรเปนตวจดชนวนใหเกดการปฏวตขนในฟารมแมเนอร

๗. หลงจากขบไลมนษยออกจากฟารมไดแลว ฝงสตวลงมอท�าอะไรเปนสงแรกๆ

๘. ฝงสตวท�าอะไรกบโรงนา (เปรยบเทยบกบสงทประชาชนท�ากบประธานาธบด

เฟอรดนานมารกอส)

๙. การเปลยนชอฟารมจากแมเนอรฟารมเปนแอนมอล ฟารม มความส�าคญอยางไร

และมผลกระทบตอความคดและพฤตกรรมของเหลาสตวในฟารมอยางไร ใหนกเรยนยกตวอยาง

เหตการณจรงในโลกทคลายคลงกบการเปลยนชอฟารม (พมา)

๑๐. นกเรยนสงเกตเหนพฤตกรรมอะไรของพวกหมบางทเรมแบงแยกพวกมนเองออก

จากสตวอนๆ

5802005L01h.indd 273 7/21/15 9:31 AM

274

กจกรรมตอยอดความคด

๑. เพลงประจ�าตว

หลงจากทนกเรยนไดรจกตวละครทกตวแลว (จบบทท ๔) ใหนกเรยนแบงกลมยอย

เลอกตวละครมา ๑ ตว และแตงเพลงเพอแนะน�าตวละครทเลอกโดยเนนทลกษณะนสยสวนตว

หนาทในฟารม และความคดเหนตอการปฏวตของตวละคร ใสท�านองเพลงตามทนกเรยนเลอกแลว

ออกมารองใหเพอนๆ ฟงหนาหอง

อภปราย : นกเรยนคดวาขอดขอเสยของสตวแตละตวคออะไร หากเปรยบเทยบ

แมนเนอรฟารมวาเปนสงคมของนกเรยน นกเรยนคดวาตวเองเปนเหมอนสตวตวใดในสงคมน เพราะ

เหตใด

๒. สงคมแหงเสรภาพสรางไดดวยกฎเหลก ๗ ประการ

ใหนกเรยนแบงกลมยอยและชวยกนระดมความคดวา หากนกเรยนอยในต�าแหนง

ผน�าประเทศคลายๆ กบนโปเลยนและสโนวบอล และตองการทจะสรางสงคมแหงเสรภาพททกคน

เปนอสระจากการกดขเอารดเอาเปรยบ โดยนกเรยนมหนาทออกกฎเกณฑเพอใหพลเมองของประเทศ

มความเทาเทยมกน (เชนทกคนตองใสกางเกงขายาวสด�า) นกเรยนสามารถออกกฎไดเพยง ๗ ขอ

เทานน เสรจแลวใหนกเรยนแตละกลมออกมาน�าเสนอหนาหอง

อภปราย : นกเรยนคดวากฎ ๗ ขอเพยงพอหรอไม ทจะท�าใหสงคมนเปนสงคมแหง

เสรภาพ มขอไหนทนกเรยนอยากเพมหรออยากเอาออกเพราะเหตใด นกเรยนคดวาพลเมองทกคน

จะปฏบตตามกฎเหลานหรอไม มปจจยอะไรบางทจะท�าใหคนเคารพ (หรอไมเคารพ) ตามกฎเกณฑ

เหลาน

หวขอในการประเมนผล

๑. นกเรยนเขาใจวา การปฏวตคออะไร เกดขนไดอยางไร และมเปาหมายเพออะไร

๒. นกเรยนเขาใจวา แอนมอล ฟารม เปนนยายเชงเปรยบเทยบทใชสตวในฟารม

สะทอนพฤตกรรมและลกษณะนสยของคนในสงคม

๓. นกเรยนเขาใจวาสงคมประกอบดวยปจเจกคนทหลากหลาย แตละคนมลกษณะนสย

ความตองการและบทบาทหนาททตางกน

5802005L01h.indd 274 7/21/15 9:31 AM

275

แบบฝกหดท ๒ : บทท ๓ - ๔ ค�าถามชวนคดกอนอาน

นกเรยนมความคดเหนอยางไรตอความคดทวาคนทมการศกษาสงกวา (อาท จบปรญญาตร

ขนไป) สมควรทจะมสทธในการตดสนใจในการปกครองประเทศมากกวาคนอน อาท มเสยง ๒ เสยง

ในการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร มสทธเขารวมคณะกรรมการตางๆ ทมอ�านาจตดสนใจ

ผลประโยชนของประเทศมากกวา

แบบฝกหดระหวางอาน

จากเหตการณทเกดขนในสองบทแรก ใหนกเรยนลองคาดเดาวาจะเกดอะไรขนกบชวต

ของเหลาสตวในฟารมตอไป ระหวางการอานใหนกเรยนคอยเปรยบเทยบระหวางสงทนกเรยนคาดเดา

กบสงทเกดขนในหนงสอวาเหมอนหรอตางกนอยางไรบาง และจดบนทกลงในสมด

ค�าถามหลงการอาน

๑. ใหนกเรยนยกตวอยางพฤตกรรมและเหตการณทแสดงถงความแตกตางระหวาง

พวกหมกบสตวอนๆ

๒. นโปเลยนมความคดเหนอยางไรตอความส�าคญของการศกษา

๓. สวลเลอรใชวธอยางไรในการท�าใหสตวทกตวยอมรบการตดสนใจของนโปเลยน

๔. นกเรยนคดวาใครเปนฮโรใน “ศกคอกวว” เพราะเหตใด

๕. นกเรยนคดวา “ศกคอกวว” มผลอยางไรตอสตวแตละตวในฟารมและตอภาพรวม

ของการปฏวต

กจกรรมตอยอดความคด : สงคมคณภาพ

๑. สงคมคณภาพเปนสงคมททกคนตองการใหนกเรยนชวยกนระดมความคดวา สงคม

คณภาพควรมองคประกอบอะไรบาง (ความสงบสข ความปลอดภย ความเสมอภาค มระบบ

สาธารณปโภค โรงพยาบาล โรงเรยน มงานท�า ฯลฯ)

๒. รฐมหนาททตองปฏบต เพออ�านวยใหเกดสงคมทมคณภาพ เพอประโยชนสขของ

สงคมโดยรวม ใหนกเรยนชวยกนระดมความคดวามหนาทหรองานอะไรบางทรฐตองท�า เพอใหสงคม

ด�าเนนไปไดอยางมคณภาพ ใหนกเรยนเขยนลงในสมดบนทกของตวเองแลวแลกเปลยนความคดเหน

กบเพอนในกลมยอย

๓. ในกลมยอยใหนกเรยนระดมความคดวารฐท�างานเพอใหส�าเรจตามหนาททไดรบ

มอบหมายอยางไรไดบาง หลงจากนนใหนกเรยนลองเปรยบเทยบกบสงทเกดขนในแอนมอล ฟารม

โดยใชตารางในหนาถดไปเปนกรอบในการจดวางขอมล

5802005L01h.indd 275 7/21/15 9:31 AM

276

อภปราย : นกเรยนคดวาพวกหมไดท�าหนาทของตวเองในฐานะผน�าทดหรอไม

(เปรยบเทยบกบค�าตอบของนกเรยนในค�าถามชวนคดในแบบฝกหดท ๑) มเหตการณใดบางทช

ใหเหนวาพวกหมละเลยในหนาทของตวเอง

หนาทของรฐสงคมของเราพยายาม

ท�าหนาทนอยางไร

ตวอยางใน

แอนมอล ฟารมหนาทของพลเมอง

เศรษฐกจ

การศกษา สรางโรงเรยน จางคร สอนเหลาสตวใหอาน

หนงสอ

การรกษาความ

ปลอดภย

กฎหมาย

การก�าหนด

ทศทางประเทศ

สรางคานยม ก�าหนด

เปาหมายรวมกนใหสงคม

บทพดของโอลด

เมเจอร

อนๆ

จากตารางขางบน ใหนกเรยนชวยกนคดวาในฐานะพลเมองของสงคม นกเรยนควรมหนาท

อยางไรบางเพอใหสงคมเปนสงคมคณภาพตามทนกเรยนตองการ และกรอกความคดเหนของนกเรยน

ลงในตาราง

อภปราย : สตวแตละตวในแอนมอล ฟารม ไดท�าหนาทพลเมองเหลานแลวหรอไม

หวขอในการประเมนผล

๑. นกเรยนเขาใจบทบาทและหนาทของรฐทมตอสงคม

๒. นกเรยนเขาใจบทบาทและหนาทของพลเมองทมตอสงคม

๓. นกเรยนเขาใจวาทกคนมสวนรวมในการสรางสงคมทเราอาศยอย และสงคม

คณภาพจะเกดขนไดตองอาศยความรวมมอของทงภาครฐและภาคประชาชนในการปฏบตตามหนาท

ของตนเองเพอประโยชนสวนรวมรวมกน

5802005L01h.indd 276 7/21/15 9:31 AM

277

แบบฝกหดท ๓ : บทท ๕ - ๗ ค�าถามชวนคดกอนอาน

๑. นกเรยนจะรสกอยางไรหากกฎกตกาในสงคมถกเปลยนอยเรอยๆ

๒. สอเปนเครองมอชนส�าคญทรฐใชในการสอสารกบพลเมอง สรางคานยมทตองการ

และแสดงถงพฤตกรรมอนพงประสงคของพลเมองในสงคม สอในทนหมายถงสอสงพมพ เชน

หนงสอพมพ นตยสาร และสอวทยโทรทศน ภาพยนตร รวมทงสอในโลกออนไลน ในยคหลงการ

ปฏวต สตาลนใชหนงสอพมพปราบดาเปนเครองมอในการควบคมขอมลทประชาชนไดรบ เพอให

ประชาชนคดเหนและรบรไปในทศทางเดยวกน คณครอาจน�าสอสงพมพโฆษณาหรอโปสเตอรใน

ยคการปฏวตสหภาพรสเซยมาใหนกเรยนด เพอเปนตวอยางของการใชสอเพอควบคมความคดและ

พฤตกรรมของคนในสงคม

กจกรรมระหวางอาน : ความหมายระหวางบรรทด

จดบนทกค�าพดของนโปเลยนและสวลเลอรทมความหมายอนซอนเรนอยลงในตาราง

ตามตวอยาง

ค�าทพด

=

=

=

ความหมายทแทจรง

ในอนาคต ธระเรองการด�าเนนงานของไร

จะใหคณะกรรมาธการพเศษท

ประกอบดวยพวกสกรเปนผตดสน

โดยมนจะเปนประธานเอง

ตอไปนโปเลยนจะเปนผตดสนใจทกเรอง

ในฟารมนแตเพยงผเดยว

ค�าถามหลงการอาน

๑. ท�าไมมอลลถงหนออกจากฟารม

๒. อธบายประเดนขดแยงเรองการสรางกงหนลมจากมมมองของสโนวบอล

๓. อธบายประเดนขดแยงเรองการสรางกงหนลมจากมมมองของนโปเลยน

๔. นกเรยนรสกอยางไรกบการขบไลสโนวบอลออกจากแอนมอล ฟารม

๕. นโปเลยนเปลยนแปลงอะไรบางหลงจากขบไลสโนวบอลออกจากฟารม

๖. นกเรยนคดวาท�าไมจงไมมสตวตวไหนโตแยงการตดสนใจของนโปเลยน

5802005L01h.indd 277 7/21/15 9:31 AM

278

๗. ท�าไมนโปเลยนถงเรมท�าการคาขายกบมนษย

๘. เหลาสตวอนๆ รสกอยางไรตอการตดสนใจท�าการคาขายกบมนษยของนโปเลยน

๙. ท�าไมนโปเลยนถงสงใหเอาไขของแมไกไปขาย

๑๐. นโปเลยนท�าอยางไรเมอแมไกไมยอมท�าตามค�าสง

๑๑. ท�าไมสตวหลายตวจงยอมสารภาพผดในขอหากบฏ

๑๒. ท�าไมจงเกดการประหารชวตสตวทออกมาสารภาพ เหตการณนสงผลอยางไร

ตอความรสกของสตวทเหลอในฟารม

๑๓. ท�าไมนโปเลยนถงสงหามไมใหรองเพลงสตวแหงองกฤษ

กจกรรมตอยอดความคด : รทนขาว

ไมใชเพยงภาครฐเทานนทใชสอในการสรางพฤตกรรมพงประสงค แตธรกจตางๆ กใช

สอโฆษณาในการโนมนาวความคดความเชอของผบรโภคเชนเดยวกน

๑. ในกลมยอยใหนกเรยนพดคยแลกเปลยนถงวธการตางๆ ทใชสอโนมนาวชกจงใหคน

ปฏบตตามทเขาตองการ ใหนกเรยนยกตวอยางสองประเภท คอ สอในการหาเสยงของนกการเมอง

และสอโฆษณาผลตภณฑ มวธอะไรทสอใชในการบดเบอนความจรงเพอท�าใหคนในสงคมคลอยตาม

ความคดเหนของผผลตสอ (ฟนขาว ผอมเพรยว ผมนมสลวย)

๒. ในยคเทคโนโลยสารสนเทศทนกเรยนไดรบขาวสารขอมลจ�านวนมากมายนบพน

นบหมนตอวน ในกลมยอยใหนกเรยนระดมความคดวานกเรยนมวธอยางไรในการแยกแยะ และ

พสจนวาขาวสารทไดรบเปนขาวทเปนกลาง เชอถอได และเปนความจรง แลวน�าเสนอหนาหอง

หวขอในการประเมนผล

๑. นกเรยนเขาใจความส�าคญของสอในการควบคมชน�าความคดของสงคม

๒. นกเรยนตระหนกวาการเขาถงขาวสารขอมลและรเทาทนสอ เปนปจจยส�าคญทจะ

ท�าใหพลเมองสามารถสรางตรวจสอบและรกษาระบบการปกครองทยตธรรมได

5802005L01h.indd 278 7/21/15 9:31 AM

279

แบบฝกหดท ๔ : บทท ๘ - ๙ ค�าถามชวนคดกอนอาน

๑. นกเรยนคดวาการปฏวตและผลทเกดขนจากการปฏวต คมคากบสงทตองเสยไปหรอไม

๒. การปฏวตสามารถน�ามาซงการเปลยนแปลงทยงยนไดหรอไม

แบบฝกหดระหวางอาน

ท�าบนทกแบบแผนผงเพอเปรยบเทยบชวตความเปนอยของพวกหมกบสตวอนๆ ในฟารม

แผนผงนจะท�าใหนกเรยนเขาใจโครงสรางสงคมทถกสรางขนภายใตการปกครองของนโปเลยน

อภปราย : นกเรยนคดวาโครงสรางสงคมน เหมอนหรอแตกตางจากโครงสรางทางสงคม

ในแมนเนอรฟารมกอนการปฏวตอยางไร ชวตของพวกสตวดขนหรอเลวลงอยางไร

ค�าถามหลงการอาน

๑. เปรยบเทยบบทกลอน “สหายนโปเลยน” กบ “สตวแหงองกฤษ” ทงในรปแบบ

ของบทกลอน ภาษาทใช และความหมาย นกเรยนคดวากลอนบทไหนสามารถสรางแรงบนดาลใจ

ไดดกวากนเพราะเหตใด

๒. “ศกโรงสลม” กบ “ศกคอกวว” แตกตางกนอยางไร

๓. ท�าไมมนษยถงโจมตและท�าลายกงหนลม กงหนลมเปนสญลกษณของอะไร

๔. อธบายเหตการณหมเมาวสก นกเรยนคดวาท�าไมผเขยนจงบรรยายฉากนใหตลกขบขน

๕. ท�าไมเหลาสตวถงหลงเชอค�าหลอกลวงของพวกหม ทงๆ ทพวกมนเหนกบตาตวเอง

วาสควลเลอรแอบไปหลงโรงนาตอนกลางคนพรอมดวยบนไดและกระปองสขาว

๖. เกดอะไรขนกบบอกเซอร เหลาสตวยอมรบเหตการณนอยางไร

๗. นกเรยนรสกอยางไรกบเหตการณทเกดขนกบบอกเซอร

๘. นกเรยนคดวา เบนจามนมลกษณะคลายคลงกบคนประเภทไหนในสงคม ยกตวอยาง

นกเรยนรสกอยางไรกบคนประเภทน อะไรท�าใหคนในสงคมกลายเปนคนประเภทน

กจกรรมตอยอดความคด : โตวาทในญตตทวา “สโนวบอลจะน�าพาเราสชวตทดกวา”

หากสมมตวาสโนวบอลเปนผทขบไลนโปเลยนออกจากฟารม นกเรยนคดวาสถานการณ

ในฟารมจะแตกตางจากทมนเปนอยหรอไม มหลกฐานอะไรบางทท�าใหเราเชอไดวาความคดเหน

ของสโนวบอลในการบรหารจดการฟารมจะเกดประโยชนตอเหลาสตว หรอนกเรยนคดวาไมวาใคร

จะขนมามอ�านาจสงสด ผลทเกดขนกจะไมแตกตางกนเทาไรนก เพราะสงทมนษยทกคนมเหมอนกน

นนกคอกเลสพนฐาน ทหากเมอมอ�านาจเบดเสรจอยในมอกจะหลงระเรงในอ�านาจและใชอ�านาจ

เพอประโยชนสวนตว

๑. แบงนกเรยนออกเปน ๓ กลม ทมสนบสนนสโนวบอล ทมฝายคาน และทมเหลา

กรรมการสตว

5802005L01h.indd 279 7/21/15 9:31 AM

280

๒. ภายในกลม ใชขอมลจากในหนงสอชวยกนระดมความคดเหนในหวขอตอไปน

หวขอทมสนบสนนสโนวบอล

(ฝายเสนอ)ทมฝายคาน

ปญหาจากระบบการปกครองของนโปเลยน

ขอแตกตางระหวางสโนวบอลกบนโปเลยน

สงทคลายคลงกนระหวางสโนวบอลกบนโปเลยน

จดเดน-จดดอยของสโนวบอล/นโปเลยน

ท�าไมสโนวบอลจะปกครองไดดกวา /

แยกวา / เหมอนกน กบนโปเลยน

เหตผลสนบสนน

ตวอยางสนบสนน (ทงจากในหนงสอ

และจากประวตศาสตรจรง)

อนๆ

๓. รางบทพดความยาวประมาณ ๕-๗ นาท โดยเรยบเรยงจากหวขอในตาราง บทพด

ควรประกอบดวย

บทน�า : แนะน�าทม กลาวถงทมา ปญหาในปจจบน นกเรยนอาจจะขนตนบทพดวา

“สวสดเหลาสหายทงหลายในแอนมอล ฟารม...”

สโลแกน : อาท “สโนวบอลคอทางออกของแอนมอล ฟารม” หรอ “สโนวบอลกบ

นโปเลยนลวนเปนหมตะกละอ�านาจเหมอนกน”

เนอหา : ประเดนททางทมตองการน�าเสนอพรอมเหตผลและตวอยางสนบสนน

บทสรป : ชใหเหนวาท�าไมความคดเหนของฝายตนจงดกวาอกฝายและจบดวย

สโลแกน

๔. รปแบบการโตวาทอาจจดเปนทมละ ๓ คน หรอโตเดยวทละคนกได โดยทมกรรมการ

จะตองจดบนทกสงทแตละฝายพด และตดสนใหฝายใดฝายหนงชนะ พรอมอธบายเหตผล

หวขอในการประเมนผล

๑. นกเรยนเขาใจวาการเอารดเอาเปรยบในสงคมเกดขนไดอยางไร

๒. นกเรยนเขาใจวาปจจยทจะท�าใหการปกครองสงคมประสบความส�าเรจมอะไรบาง

5802005L01h.indd 280 7/21/15 9:31 AM

281

แบบฝกหดท ๕ : บทท ๑๐ ค�าถามชวนคดกอนอาน

๑. หนงสอเลมน เปรยบเสมอนบทวพากษวจารณของจอรจ ออรเวลลตอระบบ

การปกครองแบบคอมมวนสตและฟาสซส ในชวงยคสมยการปฏวตสหภาพรสเซย นกเรยนคดวา

จอรจ ออรเวลลจะเหนดวยและสนบสนนระบบการปกครองแบบใด (ประชาธปไตย สงคมนยม มารกซส)

๒. นกเรยนคดวาในโลกนมระบบการปกครองทดทสดส�าหรบทกคน ทกสงคมหรอไม

เพราะเหตใด

ค�าถามหลงการอาน

๑. นกเรยนรสกอยางไรกบตอนจบของหนงสอเลมน

๒. เกดการเปลยนแปลงอะไรบางในฟารมตงแตเกดการปฏวตขน

๓. เหลาสตวรสกอยางไรกบสถานะทางสงคมของแอมมอล ฟารมในปนจบน

๔. พฤตกรรมอะไรของพวกหมทท�าใหสตวตางๆ เรมตนจากความฝนและเหนภาพพจน

ทแทจรงของพวกมน

๕. กฎทง ๗ ขอถกลบทง และแทนทดวยกฎขอเดยว กฎขอนเขยนวาอยางไร นกเรยน

คดวาในความเปนจรง กฎขอนถกใชมาตงแตเมอไร เพราะเหตใด

๖. ในการประชมกบฟารมใกลเคยง นโปเลยนน�าเสนอภาพลกษณใหมของฟารมวา

อยางไรบาง

๗. ในตอนสดทายพวกหมเปลยนแปลงตวเองไปเปนอยางไร

กจกรรมตอยอดความคด : เดมอคฟารม

หากหลงการปฏวต นโปเลยนและสโนวบอลตดสนใจเลอกใชระบอบประชาธปไตยใน

การปกครองฟารม แทนทจะปลอยใหพวกหมยดอ�านาจเบดเสรจและเปลยนชอฟารมเปน “เดมอค ฟารม”...

๑. ใหนกเรยนระดมความคดวาการปกครองระบอบประชาธปไตยมหลกคดอยางไร

มองคประกอบอะไรบาง เหมอนหรอแตกตางจากระบอบการปกครองในแอนมอล ฟารมอยางไรบาง

(คณครอาจจะจดขอแตกตางลงในตารางเปรยบเทยบบนกระดานเพอใหเหนภาพทชดเจนขน)

๒. ใหนกเรยนชวยกนล�าดบเหตการณส�าคญทเกดขนในแอนมอล ฟารม ตงแตเกด

การปฏวตจนถงบทสดทาย หลงจากนนในสมดบนทกใหนกเรยนแตละคนลองล�าดบเหตการณทอาจ

จะเกดขนในเดมอค ฟารม (รางรฐธรรมนญจดการเลอกตง เปดโอกาสใหสตวแตละกลมสงผสมคร

รบเลอกตง ตงสภา ฯลฯ) ในกลมยอยใหนกเรยนแลกเปลยนล�าดบเหตการณทอาจจะเกดขน และ

น�าเสนอหนาชน

5802005L01h.indd 281 7/21/15 9:31 AM

282

อภปราย : หากนสยสตวแตละตวยงคงเหมอนเดม นกเรยนคดวาอาจจะเกดปญหาอะไร

ไดบางภายใตระบอบการปกครองน

๓. ใหนกเรยนแบงกลมตามจ�านวนตวละครหลกในหนงสอแตละกลม เลอกตวละครท

ตองการและใชตาราง ใครเปนใครในแอนมอล ฟารม จากแบบฝกหดท ๑ เพอชวยในการตอบค�าถาม

ตอไปน

ค�าถาม : หากจะท�าใหแอนมอล ฟารม กลายเปนสงคมทมคณภาพและมความเทาเทยม

กนอยางแทจรง นกเรยนคดวาตวละครทนกเรยนเลอกจะตองเปลยนแปลงลกษณะนสยพฤตกรรม

และหนาทของตวเองอยางไรบาง และอะไรจะเปนปจจยทจะท�าใหเกดการเปลยนแปลงเหลาน

หวขอในการประเมนผล

๑. นกเรยนเขาใจความเหมอนและความแตกตางของระบอบการปกครองตางๆ ในโลก

๒. นกเรยนเขาใจวาหากคนในสงคมมความยตธรรมในใจแลว ไมวาสงคมจะปกครอง

ดวยระบบใด กสามารถน�าไปสสงคมทสงบสขได

กจกรรมทายเลม

๑. แตงเรองตอ โดยใชตอนจบของหนงสอเปนจดเรมตนของเรอง (จะเกดการปฏวต

ขนอกหรอไม เปนไปไดหรอไมทเบนจามนจะลกขนมาเปนผน�า สงคมทน�าโดยพวกหมจะลมสลายลง

เมอใด เพราะอะไร)

๒. หนงสอพมพ ใหนกเรยนแบงกลมยอยท�าหนงสอพมพเลกๆ ๑ ฉบบเพอรายงาน

เหตการณส�าคญทงหมดทเกดขนในแอนมอล ฟารม หนงสอพมพควรจะประกอบดวยบทความ

ภาพขาว พาดหวขาว ฯลฯ

๓. ดภาพยนตรแลวเปรยบเทยบกบหนงสอ ใหนกเรยนดภาพยนตรเรองแอนมอล ฟารม

และอภปรายประเดนตอไปนรวมกน ตวการตนในภาพยนตรสอสารลกษณะนสยของตวละครใน

หนงสอไดเหมอนกบทนกเรยนจนตนาการหรอไม ภาพยนตรกบหนงสอตางกนอยางไร

ทมาของกจกรรมwww.penguin.com/static/pdf/teachersguides/animalfarm.pdf

www.glencoe.com/sec/literature/litlibrary/pdf/animal_farm.pdf

http://curriculumproject.org/wp-content/uploads/AF_SB_DRAFT_Aug2012-web.pdf

5802005L01h.indd 282 7/21/15 9:31 AM

283

คณะกรรมการจดท�าและคดเลอกหนงสออานนอกเวลาและหนงสออานเพมเตมวชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง

คณะกรรมการทปรกษา๑. นายกมล รอดคลาย เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน๒. นายวนย รอดจาย กรรมการผทรงคณวฒ คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน๓. นายสชาต วงศสวรรณ ผเชยวชาญพเศษดานการพฒนาหลกสตร๔. พลโทอชกร สาครนาวน อดตผทรงคณวฒกองบญชาการกองทพไทย๕. นายสรชย จตภกดบดนทร สมาชกสภาทปรกษาการบรหารและการพฒนา จงหวดชายแดนภาคใต๖. นางสาววณา อครธรรม อดตทปรกษาดานพฒนากระบวนการเรยนร ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน๗. นางสาวไพรวลย พทกษสาล อดตผอ�านวยการส�านกวชาการและมาตรฐานการศกษา

ประธานนางสกญญา งามบรรจง ผอ�านวยการส�านกวชาการและมาตรฐานการศกษา

กรรมการ ๑. นางสายไหม จบกลศก ๒. รองศาสตราจารยมลลกา ตณฑนนทน ๓. นายประยงค อนนทวงศ ๔. นางระววรรณ ภาคพรต ๕. นางวนเพญ สทธากาศ ๖. นางปราณ ปราบรป ๗. นางสาวพรรณงาม แยมบญเรอง ๘. นางสาวเยาวลกษณ เตยรณบรรจง ๙. นางสาวเกอกมล นยม ๑๐. นางศรปญญา พงศสวรรณ ๑๑. นางสวคนธ ศรวงศวรวฒน ๑๒. นายชะเอม แกวคลาย ๑๓. วาทพนตรนภดล เจนอกษร ๑๔. นายประจกษ วฒนานสทธ ๑๕. รองศาสตราจารยกลวรา ชพงศไพโรจน ๑๖. นายชยฤทธ ศรโรจนฤทธ

๑๗. นายเฉลมชย พนธเลศ

กรรมการและเลขานการนางสาวปรญญา ฤทธเจรญ

กรรมการและผชวยเลขานการ นางสาวอรอร ฤทธกลาง นางสาวอรณวรรณ ผธนด นางสาวเจตนา พรมประดษฐ

5802005L01h.indd 283 7/21/15 9:31 AM

284

ผเรยบเรยง คมอการจดกจกรรมหนงสออานนอกเวลา วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง

บทท ๑ บทน�า

- แนวคดและวตถประสงคของการคดเลอกหนงสออานนอกเวลา และหนงสอแนะน�า

ควรอานเพมเตม วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง นางสาวอรอร ฤทธกลาง

- เกณฑและแนวทางการพจารณาหนงสออานนอกเวลา และหนงสอแนะน�าควรอานเพมเตม

วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง นางสาวอรอร ฤทธกลาง

- ประกาศส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

เรอง รายชอหนงสออานนอกเวลา และหนงสอแนะน�าควรอานเพมเตม

วชาประวตศาสตรไทยและหนาทพลเมอง

บทท ๒ รายชอหนงสออานนอกเวลา และหนงสอแนะน�าควรอานเพมเตม วชาประวตศาสตรไทย

และหนาทพลเมอง

- กลมสถาบนพระมหากษตรย

- กลมประวตศาสตรไทย

- กลมวฒนธรรมและภมปญญา

- กลมหนาทพลเมอง

บทท ๓ แนวทางในการจดกจกรรมประกอบการเรยนการสอนหนงสออานนอกเวลา

- กจกรรมสงเสรมการอานเพอบรณาการการเรยนรกบชวตจรง นางสาวเกอกมล นยม

- กจกรรมสงเสรมการอานเพอการคดวเคราะห รองศาสตราจารยมลลกา

ตณฑนนทน

- กจกรรมสงเสรมการอานเพอความเปนพลเมองดของสงคม นายชยฤทธ ศรโรจนฤทธ

บทท ๔ แนวทางในการจดกจกรรมหนงสออานนอกเวลา

ระดบชนประถมศกษา

กลมสถาบนพระมหากษตรย / กลมประวตศาสตรไทย

ชด “พระมหากษตรยไทย ๙ รชกาล” นางสาวอรอร ฤทธกลาง

๑. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

๒. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

๓. พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว

๔. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

๕. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

๖. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

๗. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

5802005L01h.indd 284 7/21/15 9:31 AM

285

๘. พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล

๙. พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท ๙

๑๐. การตนเทดไทองคราชนย รชกาลท ๙ เลมท ๑ นายเฉลมชย พนธเลศ

(พระคอพลงแหงแผนดน)

กลมวฒนธรรมและภมปญญา

๑. ก - ฮ เทยวงานวด นายประจกษ วฒนานสทธ

๒. ของเลนจากไม นายชะเอม แกวคลาย

๓. ตวงเอยตวงขาว นางสายไหม จบกลศก

๔. เทพธดาขาว นางสายไหม จบกลศก

๕. บทเพลงกลอมเดก : นางสวคนธ ศรวงศวรวฒน

หนงสอส�าหรบคณแมเพอลกรก

๖. แปงร�าท�านาเกลอ นางสวคนธ ศรวงศวรวฒน

๗. ไมของแม นายชะเอม แกวคลาย

๘. ยอดเมลด ๗ พนธขาว นางสายไหม จบกลศก

๙. รามเกยรต ปฐมบท นายประจกษ วฒนานสทธ

๑๐. วนสงกรานต นางสวคนธ ศรวงศวรวฒน

กลมหนาทพลเมอง

๑. ความดสเหลองสม นายชยฤทธ ศรโรจนฤทธ

๒. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส รองศาสตราจารยกลวรา ชพงศไพโรจน

“การประมาณตน”

๓. นทานคณธรรมจากพระราชด�ารส รองศาสตราจารยกลวรา ชพงศไพโรจน

“ความรบผดชอบ”

๔. นทานชาดกเสรมสรางคณธรรม นางศรปญญา พงศสวรรณ

“เลอกคบมตรด”

๕. นทานชาดกเสรมสรางคณธรรม นางศรปญญา พงศสวรรณ

“ปญญาเลศเกดผล”

๖. พอครครบผมจะเปนเดกด นายชยฤทธ ศรโรจนฤทธ

๗. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน นางศรปญญา พงศสวรรณ

ชด ฤๅษกบลง ๑ ตอนปราบลง

๘. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน นางศรปญญา พงศสวรรณ

ชด ฤๅษกบลง ๒ ตอนชงต�าแหนง

5802005L01h.indd 285 7/21/15 9:31 AM

286

๙. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน นางศรปญญา พงศสวรรณ

ชด ฤๅษกบลง ๓ ตอนหวหนาใหม

๑๐. รฐธรรมนญตองร ฉบบเยาวชน นางศรปญญา พงศสวรรณ

ชด ฤๅษกบลง ๔ ตอนอยอยางลง

๑๑. สมบตล�าคาของตายาย รองศาสตราจารยกลวรา ชพงศไพโรจน

ระดบชนมธยมศกษา

กลมสถาบนพระมหากษตรย

๑. คนและเหตการณของไทยทยเนสโกยกยอง นายเฉลมชย พนธเลศ

๒. ในหลวงของเรา นางสาวอรอร ฤทธกลาง

๓. สมเดจพระนวมนทราชาธราช นางสาวอรอร ฤทธกลาง

๔. อครศลปนแหงแผนดนสยาม นายเฉลมชย พนธเลศ

กลมประวตศาสตรไทย

๑. กวาไทยจะคงดนแดนรปขวาน นางระววรรณ ภาคพรต

ภาคดอกสรอย รอยต�านาน

๒. พฒนาการของธงชาตไทย นางระววรรณ ภาคพรต

๓. วกฤตการณ ร.ศ. ๑๑๒ ปอมพระจลจอมเกลา นายประยงค อนนทวงศ

กบการรกษาเอกราชของชาต

๔. ศก ๙ ทพ ธ�ารงรฐ พพฒนสยาม นางระววรรณ ภาคพรต

๕. สงครามมดวนญปนบกไทย นายประยงค อนนทวงศ

กลมวฒนธรรมและภมปญญา

๑. ๑๐๐ เรองเมองใต นายชะเอม แกวคลาย

๒. การศกษาสารตถะขอมลวตถของจรง นางสวคนธ ศรวงศวรวฒน

ประเภทเครองประดบ

๓. เครองทองเหลองพนเมองภาคใต นางสายไหม จบกลศก

๔. เงนตราภาคใต นายชะเอม แกวคลาย

๕. ช ชาง กบ ฅ ฅน นางสวคนธ ศรวงศวรวฒน

๖. ชดแผนทความรเมองไทย : นางสายไหม จบกลศก

ปราสาทหนในถนอสาน

๗. ชดแผนทความรเมองไทย : นางสายไหม จบกลศก

พทธศลปในดนแดนภาคใต

๘. ชดแผนทความรเมองไทย : วดในรตนโกสนทร นางสายไหม จบกลศก

5802005L01h.indd 286 7/21/15 9:31 AM

287

๙. ชดแผนทความรเมองไทย : วดและวงในกรงเกา นางสายไหม จบกลศก

๑๐. ชดแผนทความรเมองไทย : นางสายไหม จบกลศก

เมองประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย

๑๑. ชดแผนทความรเมองไทย : นางสายไหม จบกลศก

ศาสนศลปบนแผนดนลานนา

๑๒. ซอนไวในสม ก - อ ในชวตอสาน นายประจกษ วฒนานสทธ

๑๓. บหงาปตตาน นายชะเอม แกวคลาย

๑๔. ประวตศาสตรและชาตพนธภาคใต นายประจกษ วฒนานสทธ

๑๕. ผาทอพนเมองภาคใต นายประจกษ วฒนานสทธ

๑๖. พระอรยสงฆภาคใต นายชะเอม แกวคลาย

๑๗. ภมปญญาในครวไฟปกษใต นายประจกษ วฒนานสทธ

๑๘. เรอยาว นางสวคนธ ศรวงศวรวฒน

๑๙. เรอพระราชพธ และเหเรอมาจากไหน? นางสวคนธ ศรวงศวรวฒน

๒๐. วฒนธรรมศาสตราวธภาคใต นางสวคนธ ศรวงศวรวฒน

๒๑. สมดภาพศลปกรรมรามเกยรต ฉบบเยาวชน นางสายไหม จบกลศก

๒๒. เหลกขดของชาวใต นางสายไหม จบกลศก

๒๓. อสานบานเฮา นายประจกษ วฒนานสทธ

กลมหนาทพลเมอง

๑. ความสขผลใบในทกเชา นางวนเพญ สทธากาศ

๒. จะเลาใหคณฟง นางสาวเกอกมล นยม

๓. ชด กนตามน�า เรอง เธอคอความหวงของแผนดน นางวนเพญ สทธากาศ

๔. ชวตงามตามค�าสอนของพระเจาอยหว เลม ๑ รองศาสตราจารยมลลกา ตณฑนนทน

๕. ชวตงามตามค�าสอนของพระเจาอยหว เลม ๒ รองศาสตราจารยมลลกา ตณฑนนทน

๖. ชวตงามตามค�าสอนของพระเจาอยหว เลม ๓ รองศาสตราจารยมลลกา ตณฑนนทน

๗. วนองคารแหงความทรงจ�ากบครมอรร นางสาวเกอกมล นยม

๘. อามาบนคอนโด นางวนเพญ สทธากาศ

๙. แอนมอล ฟารม นางสาวเกอกมล นยม

บรรณาธการ

นางสาวปรญญา ฤทธเจรญ

นางสาวอรณวรรณ ผธนด

5802005L01h.indd 287 7/21/15 9:31 AM

พมพทโรงพมพ สกสค. ลาดพราว นายสมมาตร มศลป ผพมพและผโฆษณา พ.ศ. ๒๕๕๘

5802005L01h.indd 288 7/21/15 9:31 AM