¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 11

บานพระทวารไมสกบานใหญเปดออกชาๆ พรอมกบวรกายโปรงบาง

ทกาวเขามาในหองทรงงานสวนพระองคของเจาหลวง ตามตดดวยนางขาหลวงคนสนท ทกาวตามเขามาไดเพยงครงกาว สรเสยงทมนมของเจาของหองดงขนพอทจะไดยนเพยงผทเขามาใหมเทานน โดยทเจาของหองมไดเงยพระพกตรขนทอดพระเนตรเลย

“ใหจนทรฟองรออยทนอกหองเถดเจาแกว เจาเขามาคนเดยว แลวกลนดาล ใหแนนหนาเสยดวย”

เจานางหลวงแกวปทมาทรงหนไปพยกพระพกตรเปนเชงบอกใหจนทรฟองกระทำตามพระประสงคนน นางขาหลวงคนสนทยอบกายลงถวายความเคารพแลวถอยกลบออกไป เจานางหลวงจงทรงปดบานพระทวารแลวลนดาลตามพระประสงคของพระสวาม กอนจะเสดจเขามาประทบพบเพยบอยตอเบองพระพกตรเจาหลวง หางออกไปเพยงกงวา

“เจาพ มเหตสำคญอนใดหรอเจา” สรเสยงหวานใสรบสงถามดงพอไดยนกนเพยงสองพระองค เจาหลวงผาคำ

ทรงพยกพระพกตรรบแทนคำตอบ พลางเออมหตถไปหยบหบตราแผนดนทวางอย บนตงเตยทใชทรงงานมาถอไว เจานางหลวงมนขนง5ดวยความแปลกพระทยกงสงสย ดวยตราแผนดนนนมใชสงทจะนำออกมาเปดเผยใหผ ใดเหนไดโดยงาย บรรดา เชอพระวงศและขาราชบรพารจะไดเหนกเพยงแคครงเดยวในวาระพธเถลงราชสมบตของเจาหลวงพระองคใหมเทานน แมแตเจานางหลวงเองกมใชขอยกเวน

“นน...ตรามใชหรอเจา ของสำคญเชนน เหตใด...” รบสงไมทนจบความด เจาหลวงผาคำกทรงมรบสงขดขนมาเสยกอน พลาง

ยนหบตราประทานใหเจานางหลวงแกวปทมาทรงรบไว “เจาแกว นบจากนไปพขอมอบตราใหเจาเปนผเกบรกษาดแล อำนาจ

ในการปกครองเวยงภแกวจกเปนของเจากงหนง ราชการงานเมอง ตลอดจนประกาศทกฉบบทตองมการประทบตรา จกตองผานเจากอนทกครงไป”

ทงสรเสยง ทงสายพระเนตรเตมไปดวยอำนาจ จนเจานางหลวงแกวปทมา

5 ขนง เปนคำราชาศพท แปลวา คว

จำใจจากพราก

1

12 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

ไมทรงหาญกลาจะปฏเสธ จำพระทยตองรบเอาหบตรามา แตกระนนกยงมวาย จะรบสงถาม

“เหตใดเจาพจงใหขาเจาเปนคนเกบไวละเจา ตราพงอยกบองคเจาหลวงเพยงผเดยวมใชหรอเจา”

เจาหลวงผาคำแยมพระโอษฐกบถอยถามนน แลวจงมรบสงตอบความ “เจาแกวจงฟงพ เจานางหลวงนนจกเปนรองอยกแตเจาหลวงเพยงพระองค

เดยวเทานน ทผานมาเจานางหลวงทกพระองคตางกมสวนชวยเหลอเจาหลวงในการปกครองบานเมองทงสน บางยคสมยยงเปนถงผสำเรจราชการแทนพระองคเสยดวยซา ตวเจาเองกไดชวยเหลอราชกจใหญนอยแบงเบาภาระของพไมนอย ยามศกสงครามเจากออกรบเคยงบาเคยงไหลกบพมาตลอด ฉะนน สำหรบพแลวตราจกอยทผใดกไดในระหวางเจากบพ นอกเหนอจากเหตผลทพวามาแลว สวนหนงกเปนพระประสงคของเจาพอดวย”

“พระประสงคของเจาพอ หรอวา...” เจานางหลวงแกวปทมาทรงฉกพระทย ภาพเหตการณเมอปกลายทเจาหลวง

เวยงสงหทรงโนมพระองคลงกระซบสงความนยบางอยางกบพระสวามผานเขามา ในความทรงจำ แลวความเขาพระทยกเรมบงเกดชดเจนขนทละนอย บางทเรองน อาจเกยวของถงคนผนน เหมอนเจาหลวงผาคำจะทรงลวงรความคดของเจานางหลวง จงรบสงตอความสบไปวา

“อยางทเจาคดนนละเจาแกว เจาพอทรงทราบและมองออกตลอดมา วาเจาพผาเรยงดำรการใดไว แตทรงคาดไปไมถงวาเจาพจกกลาลงมออกอาจถงขน ทำปตฆาต กอนสนพระชนมเจาพอทรงเตอนใหพระวงตว และทรงสงใหเจาเปนผเกบรกษาตรา นอกจากเจาพจกคาดไมถงแลว ความจรงกเปนความตงพระทยมาแตเดมของเจาพอททรงมดำรใหเจานางหลวงเปนผเกบรกษาตรา แตยงไมทนไดทรงทำ เจาแมกดวนสนไปเสยกอน ตวพเองกเหนดวยกบพระดำรนจงสานตอดวยการมอบตราใหเจาไว”

“เจาพใหขาเจามาเฝาเพลาดกเชนน มใชเพราะเรองตราเพยงอยางเดยว ใชฤๅไมเจา หากขาเจาคาดเดาไมผด ทางเวยงสายคงเรมมความเคลอนไหวแลว”

เจาหลวงผาคำทรงถอนพระทยหนก กอนทรงยอมรบ “ใช สายของเราทแฝงตวอยทนนสงขาวมาบอกวา มการซองสมทงกำลงคน

กำลงอาวธเพมขนอยางผดปกต แตพคดวาฝายนนยงไมยกทพมาในเพลานหรอก คนอยางเจาพผาเรยงคดอานการใดรอบคอบเสมอ ตราบใดทกำลงคนและอาวธ

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 13

ยงไมพรอมสมบรณ ตราบนนกยงไมดวนลงมอ ถาจกใหพเดาใจเจาพแลวละก พคดวาคงไมเกนสามปน จกคมพลมาทเวยงภแกวดวยตวเองทเดยว”

เจานางหลวงพระพกตรเครยดขนทนท เรองของกำลงทหารไมใชปญหาใหญ เพราะเมอฤดหนาวทเพงผานมา การเกณฑทหารนอกราชการเขามาทหอคำเพอซอมรบลองดาบประจำปไดผลเปนทนาพอใจยง ดาบของทหารทกนายยงคมกรบประดจดาบทเพงตขนใหม ทงทหารทเขาประจำการอยภายในกองทพของเวยงภแกวตองฝกซอมการรบอยเปนประจำทกวนอยแลว แตเรองทนาหวงคออาวธตางหาก ดวยเมอ เพญกอนนเกดสรยคราสขนในฤกษของการทำอาวธยทโธปกรณของกองทพ ซง ชาวเวยงภแกวถอวาเปนเหตอบาทวประการหนง เปนเหตใหตองทำลายอาวธทผลตขนกอนหนานนทงทงหมด ชวงเพลาทมอยจากนนอกจากจะตองฝกซอมการรบใหหนก ขนแลว การเรงสะสมอาวธดจะเปนเรองสำคญเรงดวนทสด

“ขาเจาจกเรงใหคนบานดาบเรงตดาบทำอาวธหนาเจา ทเราทำลายอาวธไปเมอคราวกอนจนถงเพลานกยงทำใหมไดมถงกงหนงของทมอยเดม อาวธบางสวนขาเจาจกตดตอซอหามาเพมจากพอคาเวยงมายทลองเรอขนมาคาขายทางแมนามธรา หากการณเปนดงทเจาพคาดไว เพลาทเหลออย ขาเจาคดวาเราคงสะสมอาวธไว พอรบมอไดทนเจา”

เจาหนมนอยรางบาง สวมใสเสอผาฝายทอมอเนอดแขนยาวสขาว ตดกระดมผาแบบจนหาเมด กางเกงขายาวเนอผาแบบเดยวกนสแดงชา ศรษะโพกผาทอลายสงหสนาตาลเขมสอดสลบดนทอง เชนเดยวกนกบผาคาดเอว แลวขดดาบยาวดามทองสลกลายหงสฝงเพชรประดบ บงบอกถงฐานะของเจาของดาบ เดนเขามา ในโรงตดาบพรอมกบบรษรางบางอกคนทเดนตามมาดานหลง เพอตรวจดความคบหนาของงาน เมอเหนจำนวนดาบทตแลวเสรจ และงานสรางอาวธอนๆ ทรดหนาไปมาก เจาหนมนอยกยมอยางพอใจ มอขาวเรยวสมเลอกดาบทตเสรจขนมาเลมหนงขนตรวจดคมและความแขงแรงของเนอเหลก ดวยการทดลองฟาดฟนกบไมหนาทอนขนาดกลางททหารผหนงถอมารออยแลว เพยงฟนลงไปครงเดยวไมทอนนนกขาดออกเปนสองสวน เจาหนมยงแยมยมอยางพอใจหนกหนา หลงจากดความเรยบรอยอกครหนง รางบาง กเดนกลบออกมาจากโรงตดาบ พลางถามคนทเดนตามหลงมา

“อาวธทขาสงซอมาจากพอคาเวยงมายมาถงหรอยงจนทรฟอง” “มาถงเมอสกครใหญนเองเจา เจานางหลวง ตอนทเรามาทโรงดาบพภสงห

กำลงออกไปตรวจดของอยเจา”

14 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

“แลวตอนนของยงอยททาเรอกระนนร” “ขาเจาคดวานาจกเอามาไวทลานดาบแลวหนาเจา เมอคนขาเจาไดยน

พภสงหวาเจาหลวงจกเสดจมา ทอดพระเนตรเจา” “เชนนนกเรงไปกนเถด ขาเองกอยากเหนนก” เจานางหลวงแกวปทมารบสงอยางกระตอรอรน แววเนตรเปนประกาย

พราวราวละออนนอยทผเปนมารดาบอกมของเลนใหมมาใหกไมปาน จนทรฟองอมยมกบทาทนน ตอใหเพลาลวงผานมานานเทาใด นางกยงเหนเจานางหลวงของนาง ยงทรงเปนดรณนอยแรกรนดจเมอวนวานอยด

ลานดาบนนเปนลานกวางอยบรเวณกงกลางระหวางหอหนาและหอคำ ตามปกตจะมเสยงการฝกซอมของทหารดงอยเกอบจะตลอดวน แตเพลานกลบเงยบสงบ ทกลางลานไมมทหารฝกซอมกนอยางเคย แตมหบไมขนาดใหญสบใบตงเรยง กนอย ภายในบรรจอาวธยทโธปกรณไวเตมทกหบ ในหบสองใบสดทายนนบรรจธน กบศรไวอยางละหบ เมอเจานางหลวงแกวปทมาเสดจไปถงนน กทรงพบวาเจาหลวงผาคำทรงรออยกอนแลวพรอมกบภสงหและทหารอกจำนวนหนง

“เจาแกว มาดสวาถกใจเจาฤๅไม” เจาหลวงผาคำรบสงพลางกวกพระหตถเรยก เมอหนไปทอดพระเนตร

วรกายบางในเครองแตงกายของบรษเพศเสดจเขามาในบรเวณลานดาบ เจานางหลวงดำเนนแกมวงเขามาทอดพระเนตรหบใสอาวธทกหบอยางพอพระทย จนเสดจมาถงหบทบรรจธนทรงลบคลำดวยสายพระเนตรยนดยง ภสงหเขามาถวายคนศรทองคำ สกปลงทพอคาเวยงมายทำมาเปนพเศษเพอถวายเจานางหลวงโดยเฉพาะ เจานางหลวงแกวปทมาทรงรบมาแลวหยบเอาศรดอกหนงจากในหบขนมาพาดแลงแลวยกขน นาวสาย กอนจะทรงยงออกไปยงผลมะมวงผลหนงทอยหางออกไปราวสบวา ศรแลนออกจากแหลงปลดขวมะมวงผลนนตกลงมาบนพนแมนราวจบวาง ทหารคนหนงวงไปนำมะมวงผลนนกลบมาถวายเจาหลวงผาคำทเสดจเขามาทรงยนเคยงขางเจานางหลวงแลว

“ฝมอธนของเจายงแมนยำอยเหมอนเดมหนาเจาแกว” เจาหลวงผาคำรบสงชม เจานางหลวงแกวปทมาทรงหนมาแยมพระโอษฐ6

ใหพระสวาม พลางรบสงตอบ

6 แยมพระโอษฐ เปนคำราชาศพท แปลวา ยม

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 15

“ขอบพระทยสำหรบคำชมเจา เจาพ ขาเจาสงซอธนและศรมาอยางละหบ เพอแจกจายใหทหารของเรานำไปฝกฝน ทผานมานนทหารเวยงภแกวเปนทเลองลอนกวามฝมอเรองการใชดาบ แหลน หลาว และหนาไม แตกบอาวธชนดนเราแทบจกมไดมการฝกฝนเอาเสยเลย ทงทการขนดอกศรนนทำไดรวดเรวกวาการใชหนาไม เปนไหนๆ ”

“หมายความวาเจาคดจกฝกทหารของเราใหใชธนแทนหนาไมอยางนนร” “เจา เจาพ อยางทขาเจาทลไปวาการใชธนนนรวดเรวกวาการใชหนาไม

สำหรบคนทเกงๆ นนสามารถยงศรออกไปไดทละหลายๆ ดอกพรอมกน แตหนาไมนนตอใหเกงเพยงใดกมขอจำกดในเรองน”

เจาหลวงทรงมนพระขนงอยางทรงครนคด แมจะทรงยอมรบวาสงทเจานางหลวงรบสงมานนถกตองกตาม แตทหารเวยงภแกวเคยชนกบการใชหนาไมเสยมากกวา ทสำคญไปกวานนหากไมนบพระองคเองและเจานางหลวงแลว ผทเปนธนในเวยงภแกวกมอยแทบนบตวได

“ทเจาพดมานนกถก แตผใดจกเปนคนสอนใหทหารใชธนละเจาแกว คน ทใชเปนมไมถงสบคนกระมง”

“ขาเจาจกเปนคนสอนเองเจา ใชเพลาเพยงไมนานเพราะทหารแตละคนกมพนฐานการยงหนาไมอยแลว หลงจากนนกใหทหารทเปนแลวชวยสอนกนตอไป เปนทอดๆ จนทรฟองกบภสงหกพอจกยงธนเปนบาง ขาเจาจกใหสองคนนชวยดวย อกแรงเจา”

เจาหลวงผาคำทรงหนไปทางราชองครกษคนสนท “ภสงห เจาเหนวาอยางใด” “ขาเจาเหนพองดวยเจานางหลวงเจา หากทหารเราเปลยนมาใชธนอาจทำให

การรบนนเกดผลดมากขนกวาเดม ดวยใชเพลาในการขนศรดอกใหมนอยลง จดออน ทเรามกจกแปรเปนจดแขงเจา”

“เอา ถาเชนนนกเปนอนตกลงตามนเถดเจาแกว วาแตเจาจกเรมฝกทหารเมอใดเลา”

“เพลาเหลอไมมากเจา หากเปนไปไดขาเจาขอเรมวนพรงเจา” บานพระทวารหองบรรทมเปดออกอยางออมเสยง พรอมกบพระวรกาย

สงสงาทเสดจเขามาภายใน ครนทอดพระเนตรแสงไฟจากชวาลา7ในหองบรรทมยงคง

7 ชวาลา เปนคำราชาศพท แปลวา ตะเกยง

16 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

สองสวางมไดดบลงอยางททรงคาดไวแตแรกกใหนกแปลกพระทยนก ดวยเพลาดกดนคอนคนเชนน เจานางหลวงแกวปทมาพงจะเขาทบรรทมแลว เนตรสนลแลกวาดไปโดยรอบ กทอดพระเนตรวรกายบางประทบอยหนาพระฉาย8 จงสบพระบาทเขาไปประทบเคยงขาง หตถใหญโอบรอบบนพระองคเจานางหลวง รบสงทกดวยสรเสยงทมนมแฝงแววออนโยนอาทรดจเคย

“ดกแลวยงไมนอนอกฤๅเจาแกว” เจานางหลวงฝนแยมพระโอษฐใหพระสวามพลางรบสงตอบ “ขาเจายงไมงวงเลยเจาเจาพ” ขนงเขมขมวดมนอยางแปลกพระทย ดวยแตไหนแตไรมาเจานางหลวง

แกวปทมาไมทรงเคยเขาทบรรทมดกเกนกวาสองยามเลยสกครง ยงระยะหลงทตองทรงฝกสอนธนใหทหาร มหนำยงตองทรงรวมซอมลองดาบ แลวยงราชกจททรงรบอาสาดแลในเรองการจดหาอาวธ กทำใหทรงเพลยจนเขาทบรรทมเรวกวาเดมดวยซาไป

“คดอนใดอยกระมง หรอวาเจาจกไดไข” รบสงถามอยางเปนหวง หากเจานางหลวงไมทรงตอบคำในทนท กลบชอน

พระเนตรกลมโตซงคลอคลองดวยอสสชลขนสบพระเนตรเจาหลวงอยพกหนง ราวจะทรงชงพระทยในสงทกำลงจะรบสงตอจากนไป

“ขาเจารอเจาพเจา มเรองอยากทลขอ” “เรองอนใดลองวามาเถด ถาพใหไดพจกให” “ขาเจาอยาก...อยากใหเจาพมนางหามสกคนเจา เผอวา...” รบสงไมทนจบความกตองทรงชะงก เมอเจาหลวงผาคำทรงลกขนหนไป

ประทบบนพระทดวยพระอาการไมพอพระทยชดเจน เจานางหลวงแกวปทมาถงกบพระพกตรเสยกบกรยานน แตยงสตามไปประทบบนพนขางๆ พระสวาม แลวเออมหตถบางวางลงบนพระชาน9เจาหลวงผาคำพลางรบสงวงวอน

“เจาพเจา” “ถาจกพดเรองน พไมฟงหนาเจาแกว ไมฟงและไมทำตามทเจาตองการดวย”

เจาหลวงผาคำรบสงสรเสยงหวนจดอยางทไมทรงเคยเปนมากอน “พไมรวาผใดหรอผรายตนใดดลใจเจา เจาถงอยากใหพมผหญงอนนก

ถาเปนเพราะเรองลกแลวละกพไมเหนดวย เจาเองกรกเหนแลววาการมเมยมลกมากมาย

8 พระฉาย เปนคำราชาศพท แปลวา กระจกเงา 9 พระชาน เปนคำราชาศพท แปลวา เขา

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 17

มนเปนเยยงใด ทหอคำวนวาย ตางคนตางแกงแยงชงดแบงกนเปนฝกฝายคอยจองแตจกหกหลงกนอยน มใชเพราะการทเจาพอของพทรงมเมยอยเตมหอคำนหรอกร ทพกบเจาพผาเรยงจกฆากนอยน สาเหตอนใดเจาเองกรดแกใจ พไมอยากใหลกของพ ตองมาฆากนเองซารอยกบพหรอกหนาเจาแกว พขอเถด ถาพจกมลกจรงๆ พกขอมดวยเจาคนเดยวเทานน รอมานานเทาใดพยงรอได แลวจกรอตอไปอกสกนอยมนจกเสยหายอนใดนกร พขอพดเรองนกบเจาเปนครงสดทาย ตอไปพจกไมพดและไมฟงเรองพวกนอกแลว”

อสสชล10ใสหยดเผาะลงจากพกตรทกมตำตกตองหลงหตถบางทวางประสานกนอยบนพระเพลา11 ความอดอนตนใจทไดรบมาตลอดหลายเพลา ทำใหเจานางหลวงทรงสนความอดทน คำของขนนางผใหญทลอยลมมาเขาพระกรรณเมอตอนคำทผานมา ยงคงกองอยในโสต ขนนางสองคนนนคงไมทนสงเกตวาผทตนกลาวขวญถงนนจะอยหางออกไปเพยงพมไมกนกลาง จงพดจาตามสบายโดยไมเกรงพระทย คำพดในทำนองกลาวหาวาเจานางหลวงไมทรงยอมใหเจาหลวงทรงมนางหาม ทงทพระนางเองไมอาจจะใหกำเนดรชทายาทได โดยหารไมวาผทคอยปฏเสธไมรบนางหามแทจรงนนคอ องคเจาหลวงผาคำตางหาก

วรกายบางสนสะทานดวยแรงสะอนเมอทรงนกถงเรองน จะวาไปแลวทรงโทษขนนางสองคนนนกคงมได ตองโทษองคเองถงจะถก กนบแตอยรวมคมเดยวกนมาจนถงเพลานกเกอบสบปแลว หากยงไมม วแววสกนดวาจะทรงมรชทายาทถวาย พระสวามได

เจาหลวงผาคำทรงเหนเจานางหลวงแกวปทมานงเงยบไปนานกนกเอะพระทย พอหนไปกทอดพระเนตรวรกายบางสนสะทานดวยแรงสะอน แตไมมเสยงรองแมสกคำ กพระทยออนลง ทรงเขาประคองเจานางหลวงขนมาประทบเคยงองค บนพระท กอนจมพตเชดอสสชลให

“เจาแกว พขอสมา12ทพดแรงไป อยารองไหเลยหนาคนด” หตถใหญโอบรงวรกายบางเขามาแนบพระอระ แลวลบพระเศยรพระนาง

อยางปลอบประโลม ใชพระองคจะมทรงทราบวาเจานางหลวงแกวปทมาทรงลำบากพระทยและทรงอดอนพระทยเพยงใดกบความคาดหวงของขาราชบรพาร ไหนจะยงคำตฉน

10 อสสชล เปนคำราชาศพท แปลวา นาตา 11 พระเพลา เปนคำราชาศพท แปลวา ตก 12 ขอสมา เปนคำพนเมอง แปลวา ขอโทษ

18 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

นนทาทตองไดสดบอยทกเมอเชอวน แมจะโดยความตงใจของคนพดหรอไมกตาม แรกๆ กคงไมมผลอะไรมากนก ตอเมอนานเขากคงมบางทจะทำใหพระนางนกนอยพระทยตามประสาสตร คนเหลานนคงลมเลอนไปแลวกระมงวา เจานางหลวงแกวปทมา ทรงเสยงพระชนมชพในศกเพอเวยงภแกวมาเทาใด หลายตอหลายคราทเกอบจะเอาพระชนมชพไปทงเสยกลางศก ความทพระนางยงไมทรงมรชทายาทนนกลายเปนความผดใหญหลวงจนกลบเสยซงความชอบททรงทำมาหมดเสยแลวหรอ

เจาหลวงผาคำเชยหน13เจานางหลวงขน ฝงจมพตออนหวานประทบแนนกบรมพระโอษฐบางเนนนาน จงไดถอนพระโอษฐออก พระเนตรสนลจองลกลงไปในพระเนตรคงามทมนระยบดวยละอองมานอสสชลของเจานางหลวงแกวปทมาพลางรบสงจรงจง

“จำคำพไวเถดหนาเจาแกว แมนผดไปจากเจาแลว พหายอมมลกกบนางใดอก หากยงมคนผใดวากลาวเจาใหตองเจบชานาใจเพราะเรองนอก กจงอยาไดใสใจกบคำพดเหลานนเลย รไวเถดหนาคนด ยามใดทเจาเปนสขพนพลอยสขดวย แตหากยามใดเจาทกขพเปนทกขยงกวา”

แมซาบซงในนาพระทยรกของเจาหลวงผาคำททรงมให แตพระเนตรงาม คนนกยงมแววหมน ตราบใดกตามทพระนางไมอาจมองครชทายาทถวายได ตราบนนกจะยงหาความสบายพระทยมไดเลย ราวเจาหลวงผาคำจะทรงลวงรความคดของนางผเปนยอดหทย รมพระโอษฐอนจดจงทาบลงบนพระโอษฐบางอกครา พลางคอยๆ ดนวรกายบางลงบรรทมบนพระท เจานางหลวงทรงโอนออนผอนตามความประสงค ของพระสวามดวยความเตมพระทย

“มาเถดเจาแกว พจกทำใหเจาลมความไมสบายใจนเสยใหสนในราตรน” สรเสยงแตกพราของเจาหลวงผาคำกระซบความอยขางพระกรรณเจานางหลวง

พรอมกบอาภรณผนสดทายทเลอนตกจากขอบพระท14ลงบนพนหองอยางไมมผใดไยด หตถใหญเออมมาดบชวาลาขางพระทใหดบลง เหลอเพยงแสงสลวจากดวงจนทร ททอดลำแสงสนวลเขามาภายในหองบรรทมเทานน

วรกายโปรงบางดำเนนลวมงตรงมายงลานดาบดวยพระอาการเรงรบ จนแมจนทรฟองเองกยงวงตามแทบมทน กระทงนางขาหลวงและขาราชบรพารทยอบกาย

13 หน เปนคำราชาศพท แปลวา คาง 14 พระท เปนคำราชาศพท แปลวา เตยง

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 19

ถวายความเคารพตามรายทาง พระเนตรคมหวานกมไดเหลอบแล หรอทรงหยดทกทายเชนทเคยเปน ดวยพระทยเจานางหลวงแกวปทมานนรอนรนราวกบมกองไฟสกรอยกองสมอยในพระทย ใครจะทรงถามใหไดความจรงจากพระสวามโดยเรว

เจาหลวงผาคำทอดพระเนตรเจานางหลวงดำเนนผาเขามากลางลานดาบโดยไมทรงหวนเกรงวาจะไดรบอนตรายจากการซอมลองดาบของทหารแมแตนอย ตรงขามกลบเปนเหลาทหารทกำลงซอมทตองเปนฝายหลบกนวบวาบ พระองคจงทรงสงพระแสงดาบทใชในการซอมใหทหารนายหนงรบไปเกบไว แลวเสดจไปรบเจานางหลวงพาออกจากกลางลานมาทตงเตยทใชเปนทพกขางลานดาบนน

“เจาวาทวานอยากพกมใชรเจาแกว เปลยนใจแลวหรออยางใด” ทงทเจาหลวงผาคำทรงทราบสาเหตทเจานางหลวงแกวปทมาเสดจมา

โดยปจจบนทนดวน แตกลบรบสงถามกลวสรวลราวมไดสงเกตสพระพกตรและ แววพระเนตรทเตมไปดวยความรอนพระทยหนกหนาของอกฝายเลยสกนด เจานางหลวงแกวปทมาจองพระพกตรพระสวามเขมง สรเสยงทเคยทอดออนหวานกลบแขงขนทนใด

“อยาเฉไฉเจา เจาพยอมทราบอยแลววาขาเจามาเพราะเหตใด ขาวนนเปนความจรงหรอเจา”

“จรง ทพเวยงสายยกมาถงเวยงหมอกฟาแลว” ปวยการจะมสา เจาหลวงผาคำทรงยอมรบแตโดยด พระวาจานนยงทำใหเจานางหลวงทรงเคองขนหนกขน

“แลวเจาพกยงวางเฉยทำพระทยเยนอยได ไยไมเรงเตรยมทพละเจา” รบสงแหวรวเรวเปนชด กจะไมใหทรงขนเคองอยางไรได ในเมอเวยงหมอกฟานน

อยหางจากเมองหลวงไปเพยงชวเพลาเดนเทาสบหาทวาราตรเทานน เจาหลวงผาคำกำลงจะอาโอษฐอธบายตอ กจำพระทยตองเงยบรอใหเจานางหลวงรบสงจบเสยกอน พอทรงเหนวาจบแนแลวกถอนพระทยเฮอกใหญ กอนรบสงอธบายความ

“เปลาเลยเจาแกว พไมไดใจเยนหรอวางเฉยอยางทเจาวาแมแตนดเดยว ตรงขามพเตรยมทพไวพรอมแลว ทพหนาพใหภสงหเปนแมทพคมพลไปรอรบศกอยทชายแดนตงแตเมอสามทวากอน ปอมปราการเชงเทนพกเสรมกำลงหนนเขาไป คายคหอรบกซอมแซมแนนหนาพรอมรบศก พเพงไปตรวจดดวยตวเองเมอเชานเอง”

เจานางหลวงแกวปทมาพระพกตรเจอน รสกผดไมนอยทจๆ กทรงเขามาโวยวายใสพระสวามโดยไมทรงรอฟงสงใดเสยกอน สรเสยงทรบสงตอมาจงออนและออยลง หตถบางยกขนประณตกราบลงตรงพระอระของพระสวาม

“ขาเจาขอสมาเถดเจา เจาพ ขาเจาเพงรขาวกเลยรอนใจนก แลวเหตใดเจาพ

20 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

จงไมยอมบอกขาเจากอนละเจาวาเตรยมทพแลว” เจาหลวงผาคำทรงรองอาวในพระทย ดวยพระอารมณทงขนทงฉว เมอ

สดบพระวาจาทยงมวายตดพอในตอนทายของเจานางหลวง นเปนความผดของพระองคอกแลวสหนอ แตกอดสรวลไมได

“กเจาเปดโอกาสใหพไดพดหรอไมเลาเจาแกว มาถงก....เฮอ! ชางเถอะ เอาเปนวาพขอสมากแลวกนทไมไดบอกเจากอน แตนนเปนเพราะพเหนวาพกน เจาไมคอยสบาย กเลยไมอยากเอาเรองหนกๆ ไปรบกวนเจา”

“ขาเจามไดเปนอนใด...” รบสงไดเพยงเทานนเอง เจานางหลวงกยกหตถขนแตะพระเศยร ความ

วงเวยนทเกดขนโดยปจจบนทนดวน ทำใหทรงรสกเหมอนกบวาพนดนจะไหวโคลง ภาพเบองหนาเรมพราพราย เจาหลวงผาคำทอดพระเนตรความผดปกตนนกรบตวดพระกรเขารบเอาวรกายบางไวไดทน กอนจะซวนทรดลงกบพน พระสตสดทายของ เจานางหลวงกอนทจะวบดบลงนน แววพระสรเสยงของพระสวามทมรบสงใหตามหมอหลวงมาโดยเรว

วรกายสงสงาทรดองคลงประทบรมพระท เออมหตถไปลบเสนเกศานมละเอยดของผทยงบรรทมไมรสกพระองคดวยความอาทรรกใครยง สายพระเนตรกวาดพศดทวทงวรกายบางนนแลวกอดทจะแยมพระโอษฐจางๆ ออกมามได ถงแม ในระยะหลงนจะทรงรสกอยเหมอนกนวา เจานางหลวงแกวปทมาทรงดงดงามผดผาดมนามนวลขน พระฉวขาวผองอมชมพแนนตง แลวยงจะปทมบวหลวงคงามทครดเครงนนอกเลา เมอรวมกบพระอาการประชวรแปลกๆ ททรงเปนอย พระองคกลบไมทรงคาดคดหรอเฉลยวพระทยเลยสกนดวา นนคอความเปลยนแปลงและเปนอาการปกตธรรมดาของสตรทกำลงตงครรภ

แตแลวความยนดกบขาวมงคลทเพงจะทรงไดรบรกพลนเลอนหาย เมอดำรถงศกใหญทรอคอยอย การศกทอาจพลกผนชะตาบานเมองไปไดทงดและราย ไมเพยงแตชะตาบานเมองเทานนหรอก แมพระชะตาของพระองคเองและเจานางหลวงกอาจพลกผนไปไดเชนเดยวกน เจาหลวงผาคำถอนพระทยหนกหนวง หากเปนเพลาบานเมองปกตแลว พระองคคงมพระบญชาใหประกาศขาวมงคลนออกไปแลว มใชเกบเอาไวเปนความลบรเพยงหมอหลวงกบคนสนทอกเพยงสองคนดงททรงทำอยน อนจจา ลกเอย พอกบแมรอคอยเจามานานถงสบปเตม หากเจากลบมาเกดในยามท เวยงภแกวตงอยบนความไมแนนอนเชนน

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 21

แพขนพระเนตรดกหนาขยบไหวกอนเปดออก ภาพแรกทเจานางหลวงทอดพระเนตรเหนคอเสยวพระพกตรคมเขมททอดพระเนตรเหมอออกไปนอก พระบญชรอยางไรจดหมาย เพราะความกงวลทมในพระทย ทำใหเจาหลวงผาคำ ดคลายจะมพระชนมายเพมขนจากเดมมากมาย เจานางหลวงขยบยนพระวรกายขน แตกกลบตองบรรทมลงไปอกครงดวยยงทรงวงเวยนอยหนกหนา เจาหลวงผาคำสดบเสยงการเคลอนไหว จงทรงหนกลบมาทอดพระเนตรผเปนมงหทย

“รสกตวแลวฤๅเจาแกว นอนพกกอนเถดประเดยวจกเปนลมไปอก” รบสงพลางเกาะกมหตถบางไวมน

“ขาเจาเปนอนใดไปเจา หมอหลวงวาอยางใดบางเจา” “มเปนอนใดหรอกหนา หมอหลวงบอกวาเจาตงครรภเกอบสองเดอนแลว

เราจกมลกแลวดใจหรอไมเจาแกว” สนรบสงนน ราวกบทกสงจะหยดการเคลอนไหว เจานางหลวงแกวปทมา

ทรงนงอง ทงพระวรกายชาวาบ ความรสกหลายอยางปะปนกนอยางแยกไมออก ทงดพระทยแตกวตกกรงเกรงในคราเดยว หตถบางยกขนลบพระครรภโดยไมรองค อสสชลใสหยาดลงเปนทาง รบสงทวนคำพระสวามสรเสยงแผว

“ทองหรอเจา เราจกมลกหรอเจา” เจาหลวงผาคำทอดพระเนตรเจานางหลวงอยางเขาพระทยความรสก

ดรรชน15ปาดเชดอสสชลใหพระนางอยางเบาพระหตถ พลางรบสงออนโยนกงปลอบ “อยาไหเจาแกว นเปนเรองดหนา เปนขาวดทสด ลกของเราสมกบเปนลก

ของนกรบ ลกเลอกทจกมาเกดกบเราตอนนนนหมายความวา เขาจกตองเปนละออน16

ทแขงแรงและกลาหาญมาก คดดสเจาแกว ลกยงไมกลวเลยทตองมาเกดในระหวางสงคราม แลวเราสองคนยงจกตองกลวหรอกงวลอนใดอก จรงฤๅไม”

เจานางหลวงแกวปทมาคลายเพงไดพระสตกลบคน ใชเพยงพระนางผเดยว ทวตกกงวลตอการถอกำเนดของลกนอย หากยงมเจาหลวงผาคำอกพระองคหนง ททรงรวมรบรและแบงปนความรสกเดยวกนน เจานางหลวงทอดพระเนตรพระสวามดวยแววพระเนตรขอบคณ แมไมทรงเอยคำใดออกมากตาม หากทกถอยคำตอจากนไดสอผานสองหทยทรวมกนเปนหนงเดยว

15 ดรรชน เปนคำราชาศพท แปลวา นวช 16 ละออน เปนคำทองถน หมายถง เดก

22 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

จนทรเสยวเกยวดวงแขวนกงฟา สงแสงนวลซดเซยวผานมายงผนดนเบองลาง สายลมยามดกทเคยพดพาเอากลนหอมจากมวลบปผานานาพนธจากอทยานหลวง มาราตรนสายลมเดยวกนนนกลบพดพามาเพยงกลนคาวของโลหตมนษย แมเสยงหรดหรงกพลอยเงยบหาย เหลอไวแตเพยงเสยงสรบทดงไปทวบรเวณของหอคำ

ททองพระโรงภายในหอคำ เจาหลวงผาคำทรงเครองเจาหลวงแหงเวยงภแกวเตมพระยศ ประทบบนสหราชบลลงกทอง พระหตถขวาถอพระแสงดาบประจำพระองคเปลอยฝกวางพาดบนพระเพลา พระพกตรคมเขมทเคยมรอยแยมพระโอษฐออนโยนอยเปนนตยนน บดนกลบเครยดขงอยางนากลว การศกทมททาวาจะไดรบชยชำนะอยางเดดขาดกลบพลกผนในชวขามคน เมอปรากฏวาจๆ นายทพนายกองของเวยงภแกวลมตายลงโดยไมทราบสาเหต ตอเมอไดสบความจงรวา กอนหนานเพยงสามราตร เจาผาเรยงทรงใชหมอผพนเมองจากเวยงสายทำไสยเวทย ดวยการทำพธเซนผเรยกขวญ17

ของนายทพนายกองเวยงภแกวออกไปเกอบหมดสน เหลอเพยงนายทพไมกคนทมวชาอาคมและของขลงกลาแขงพอทจะคมตวใหรอดพนจากพธมาได การสญเสยทหาร ชนตวนายไปเปนจำนวนมากทำใหทหารทเหลออยเรมขวญเสย พากนแตกพายเขามาไมเปนกระบวน เปดโอกาสใหทพจากเวยงสายตรกไลเขามาในเขตกำแพงเมองไดสำเรจ และบดนกเคลอนเขามาใกลหอคำเขาทกขณะ

เจานางหลวงแกวปทมาทรงฉลองพระองคเยยงบรษเพศสดำลวน ประทบพบเพยบอยทเบองปลายพระบาทของพระสวาม หางออกไปไมถงกงวา ภสงหทสวมเสอผาสดำสนทเชนกนกบเจานางหลวง นงคกเขาอยอยางเตรยมพรอมรอรบพระบญชา เจาหลวงผาคำทอดพระเนตรมาทเจานางหลวง สพระพกตรคอยคลายความเครงเครยด ลงบาง แววพระเนตรออนแสงลงยามรบสง

“รบไปเถดเจาแกว รบไปเสยกอนทพวกมนจกมาถง” “ไมเจา ขาเจาจกไมยอมไปทใดเดดขาด หากเจาพไมไปดวย” เจาหลวงผาคำถอนพระทยยาวกบความดอดงของเจานางหลวงแกวปทมา

วางพระแสงดาบลงบนตงเตยขางสหราชบลลงก แลวทรดพระองคลงประทบเสมอดวย

17 พธเซนผเรยกขวญศตรน ผเขยนอางองมาจากพธทางไสยเวทยทปรากฏในวรรณคดของชาวไทใหญ

เรองขนยคายคำ โดยผทำพธจะทำการเซนสงเวยเรยกขวญของศตรออกไปกนของเซนทจดเตรยมไว ซงพธนตงอยบนพนฐานความเชอทวา หากขวญออกจากรางของใครแลว คนคนนนจะถงแกความตาย

ในเวลาตอมา

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 23

เจานางหลวง “พไปไมได พเปนเจาหลวง หนาทของเจาหลวงทพงมตอบานเมองเปนสงทพ

ไมอาจละทงไดตราบจนลมหายใจสดทาย” “ถาเชนนนขาเจากจกขออยกบเจาพ จกตายพรอมกบเจาพดวย” สรเสยงเจานางหลวงแกวปทมาเดดเดยวยง จนสองชายทไดฟงยงยอมรบ

นบถอนาพระทยของพระนาง เจาหลวงผาคำทอดพระเนตรวงพกตรงามผองดวยสายพระเนตรทเตมเปยมดวยความรกใครหวงหาจนสดพระทย แตสรเสยงทรบสงนนเขมจดและเฉยบขาดยงกวาคราใด พระนามททรงใชเรยกขานเจานางหลวงจงเปนพระนามเตมพระยศทไมทรงเคยใชมากอน พลางทรงลกขนยน

“เจาตองไป เจานางหลวงแกวปทมา เจากลาขดคำสงของเจาหลวงกระนนร” หยาดนาใสไหลรนอาบปรางนวลหากปราศจากเสยงรอง วรกายบาง

หมอบกราบลงแทบพระบาทพระสวาม กอนชอนพระเนตรกลมโตแวววบดวยอสสชลขนทอดพระเนตรเจาหลวงผาคำ ถอยรบสงตอบนนดดนเฉยบขาดไมแพกน

“ขาเจาเองกเปนเจานางหลวง เปนแมเมองของราษฎรชาวเวยงภแกว เมอแผนดนมภยเชนนควรแลวฤๅเจาทขาเจาจกหนหลงหนจากทกสงเพยงเพอใหตนรอดชวต เจาหลวงละทงหนาทอนมตอแผนดนมไดฉนใด เจานางหลวงกมอาจละทงไดฉนนนเจา”

“แกวปทมา!” เจาหลวงผาคำรบสงเกอบเปนตวาด หากเจานางหลวงยงมรบสงตอไปโดยไมหวนเกรง

“นบแตทวาทขาเจาจากเวยงรงมาถวายตวเปนขารองบาทของเจาพ ขาเจากไดใหสตยปฏญาณกบตวเองไวแลววา ขาเจาจกถวายการรบใชเคยงขางเจาพไมวาในยามทกขหรอยามสขไปจนกวาชวตขาเจาจกหาไม ขาเจาขอรองเถดเจา เจาพ อยาไดเสอกไสขาเจาอกเลย แมนรวาตองตายขาเจากหาพรนไม”

เจาหลวงผาคำทรงนงงน ใชจะมทรงทราบถงความรกความภกดทเจานางหลวงแกวปทมาทรงมตอพระองค นบแตทวาแรกทไดพบ จวบจนไดอภเษกอยรวมคมเดยวกน ทงสองพระองคกแทบจะไมเคยหางกนเลย แมในยามศก เจานางหลวงกตามเสดจไปออกศกดวยทกครงไป แตคราน...เจาหลวงผาคำถอนพระทยอกคำรบ รบสงสรเสยงออนลง

“เจาแกว ฟงพสกนอยเถด พรและเขาใจทกสง แตพไมอาจใหเจาอยดวยพได หนาทของเจายงมทตองทำอกหนง นนคอหนาทของ ‘แม’ เจาตองไปเพอความปลอดภยของเจากบลก ไปเพอวนหนาลกของเราจกไดกลบมาทวงสทธอนชอบธรรมของเขา ทพงมพงไดกลบคน หาไมแลวสงทพเคยมอบไวใหเจารกษากจกเสยเปลา เจาอยากให

24 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

เปนเชนนนฤๅเจาแกว” คำ ‘แม’ ทำใหเจานางหลวงรสกพระองค หตถบางยกขนลบพระครรภ

ซงบดนเรมนนขนจนรสกได เจาหลวงผาคำประคองวรกายบางขนยน จมพตปรางนวล ทเปยกชมดวยพระกรยาออนโยนดจเคย

“เราคงตองลาจากกนตรงนแลวเจาแกว ดแลตวเอง ดแลลกเผอพดวย” “เจาพ” เจานางหลวงกอดพระสวามแนน สะอนไหอยางสนความอธจ18 เจาหลวงผาคำ

ทรงกอดตอบเปนครงสดทายพลางรบสงขางพระกรรณเจานางหลวง “พรกเจาหนาเจาแกว อยาไดไหอกเลย พหาไดจากเจาไปไหนไกลหรอกหนา

หากยงคงอยในหวใจเจาตราบไป แมนพเหลอเพยงวญญาณ พกจกกลบมาอยเคยงขางเจา”

เจาหลวงผาคำดนวรกายเจานางหลวงออก แลวถอดธำมรงคประจำพระองค ทเคยสวมตดพระดรรชนออกสงใหเจานางหลวง

“พฝากแหวนวงนใหเจาทำขวญลกแทนพดวย เอาละ รบไปเถดเจาแกว ไมตองหวงพ ภสงห!”

ตอนทายทรงมรบสงเรยกราชองครกษคพระทย ภสงหคลานเขาเขามารอรบพระบญชาอยเบองพระพกตรทงสองพระองค

“เจาจงเรงพาเจานางหลวงไปบดเดยวน ขาขอฝากชวตลกเมยขาไวกบเจา ชวยดแลคมครองแทนขาดวย”

ภสงหขบรมฝปากตนเองอยางสะเทอนใจ แตความเปนบรษชาตนกรบทำใหมอาจหลงนาตาเยยงสตรเพศได เขารบพระบญชาแลวกลกขนยนฉวยเอาหอผาทงของตนเองและของเจานางหลวง รวมทงดาบของตนขนมาถอไวในมอ วรกายบางทรดลงประทบแทบพระบาทพระสวามอกคำรบ หตถเรยวปลดเกศาทมนเกลาลงสยายเชดพระบาทเจาหลวงผาคำแทนการจากลา

หทยแกรงไหววบเมอทรงรสกถงนาอนๆ ทหยดลงตองหลงพระบาท เกอบจะประคองเจาจอมสรรอมแพงขนมากอดไวอกคำรบหากหกพระทยเสย ดวยรดวาแมนทรงทำเชนนน มใชเจานางหลวงแกวปทมาเพยงองคเดยวทจกตดพระทยจากลาไปมได ภสงหเหนภาพตรงหนากรบเบอนหลบไปอกทาง

ฝายเจานางหลวงนน เมอสยายเกศาเชดพระบาทแลวกทรงลกขน ทรงลงเล

18 อธจ เปนคำราชาศพท แปลวา อาย

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 25

อยนดหนงกอนหกพระทยเสดจตามภสงหออกไป โดยมไดทรงเหลยวหลงกลบมา ทอดพระเนตรเจาหลวงผาคำอกเลย ดวยเกรงจะตดพระทยลาไปเพยงองคเดยวมได ในขณะทเจาหลวงผาคำเองกทอดพระเนตรตามพระปฤษฎางคเจานางหลวงไปดวยความอาลยจนลบสายพระเนตร

วรกายสงกลบมาประทบบนสหราชบลลงกอกครา เสยงตอสดงใกลเขามาเรอยๆ สายพระเนตรเลอนลงจบทปลายดามพระแสงดาบ หตถหนาคอยๆ หมนปลายดามดาบออกชา แตมนคง กอนจะยกพระแสงดาบขนเทผงสนาตาลเขมลงในจอกทองคำทตงอยบนตงเตย แลวทรงหมนปลายดาบปดสนทดงเดม จากนนจงทรง รนนาจณฑจากนาตนทองคำลงสจอกนอย ทรงแกวงจอกเลกนอยพอใหผงสนาตาลนนละลายเปนเนอเดยวกบนาจณฑ

บานพระทวารถกกระแทกเปดออกโดยแรง พรอมๆ กบทเจาหลวงผาคำทรงวางจอกนาจณฑลงไวทเดม สพระพกตรเรยบเฉยจนยากทผใดจะคาดเดาความรสกได ตราบจนวรกายสงของเจาผาเรยงเสดจนำทหารเขามายนอยกลางทองพระโรง รอยแยม พระโอษฐอยางเยาะจงปรากฏขนเปนครงแรกบนพระพกตรเขมคม พรอมมรบสงทก

“มาแลวรเจาพ มา ‘ชา’ กวาทนองคดเอาไวเสยอก” คำ ‘ชา’ นนมเพยงองคเองเทานนททรงทราบดวาหมายความเยยงใด

เจาผาเรยงชะงกไปนดกอนสบเทาเขามาหยดอยเบองพระพกตรเจาหลวงผาคำ หางออกไปวาเศษ สายตากราวกระดางจองจบอยทพกตรอนชาพลางสงเสยงหวน

“ผาคำ สงตรามาใหพ แลวพจกไวชวตเจา” เจาหลวงผาคำสรวลกอง แลวทรงยกจอกนาจณฑขนดมรวดเดยวหมดจอก “ไวชวตนองอยางนนรเจาพ ห! นาขำ มธรรมเนยมทใดบางท ‘กบฏ’ จกไว

ชวตคนทตนคดทรยศ เจาพกแจงแกใจดวามนเปนไปไมได แมเจาพอของเรา เจาพ ยงกลาทำปตฆาตไดมใชฤๅ นบประสาอนใดกบนองตางมารดาคนนเลา”

ถอยรบสงกงเยาะกงหมนหยาม บอกถงความไมเชอถอชดเจน ชดเสยจนอกฝายตองขบพระทนต19แนน สายสมพนธอนดทเคยคดวาพระอนชายงมสายใยบางๆ เหลออยเพยงนอยนดนน บดนไดขาดสะบนลงแลวโดยสนเชง เมอเปนดงนคงไมจำเปนตองพดพรำใหมากความตอไปอก แมในใจลกๆ จะเจบปวดอยไมนอยทตองสงหาร

19 พระทนต เปนคำราชาศพท แปลวา ฟน

26 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

อนชาตางมารดาซงครงหนงเคยรกมาก แตเพออำนาจทงหมดทจะไดมา เจาผาเรยง กตดพระทยประกาศกอง

“ทหาร! กมตวเจาหลวงลงมาจากสหราชบลลงก” เจาหลวงผาคำประทบนงไมมแววหวนไหวจนนดเดยว ทหารเลวทกรกน

เขาไปหมายจบตวตามคำสง ไมทนไดแตะตองวรกายเจาหลวงเสยดวยซา กตอง ลมตายลงเปนใบไมรวงดวยพระแสงดาบคมกรบในพระหตถทตวดฟาดฟนเพยงไมกครงโดยทพวกมนมทนตงตว จนทหารทเหลออยพากนหยดนงไมกลาถลนเขาไปอก เจาผาเรยงจงเปนฝายเขาไปประชดองค แลวยกดาบขนพาดพระศอพระอนชาเสยเอง งายดายดวยอกฝายไมทรงตอสหรอขดขนแมเพยงสกนอย เนตรสเหลกไหววบ เมอหวนคดถงความสมพนธครงเกา มอทถอดาบสนนดๆ วบหนงทคำถามอนแสนเจบปวดผดขนกลางใจ

‘ผาคำ นพตองฆาเจาดวยมอพฤๅ’ ฝนพระทยหกความผกพน ฝงเยอใยความเปนพนอง จำตองตะคอกถาม

เกลอนกลบความรสก “ผาคำ พขอถามเจาเปนครงสดทาย ตราอยทใด” “นองไมจำเปนตองบอก และไมจำเปนตองใหตรากบกบฏเยยงเจาพดวย” “ปากดนก จกตายอยแลวยงไมรตวอก สงตรามาใหพเดยวนผาคำ” “เจาพไมมวนจกไดในสงทตองการหรอกเจา ไมมวน! ทรราชเยยงเจาพ

ไมมวนจกไดนงเมองอยางเปนสข ดวงพระวญญาณของเจาพอ ของบรพเจาหลวงพระองคกอนจกคอยสาปแชงเจาพ รวมทงบาปเวรทเคยทำตอเจาพอนน แมเจาพอ มทรงสงลงโทษกอนสวรรคต แตผลกรรมนนจกยอนคนสนองเจาพในเรววน!”

เจาหลวงผาคำสรวลดงลน พระโลหตสแดงเขมจนเกอบดำทะลกไหลออกจากพระโอษฐ เจาผาเรยงถงกบผงะ นกรในทนใดวาพระอนชาไดเสวยยาพษเขาไป ทรงเลอกหนทางแหงความตายแทนการถกจองจำอนไรซงอสรภาพและศกดศร วรกายสงสงาของเจาหลวงผาคำประทบตงตรงเดนบนสหราชบลลงก ไมมททาวาจกโอนเอยงไปทางใด พระเนตรทเบกคางนนยงปรากฏแววพระเนตรทยงฉายแสงคมกลาจองจบมาทพระเชษฐาตางมารดา ทงทดวงพระวญญาณไดเสดจออกจากรางไปแลว

ทวา เจาผาเรยงไมอาจลวงร อนสตสดทายของเจาหลวงผาคำนนมไดมพระเชษฐาอยเลยแมเพยงสวนเสยว หากมเพยงนางอนเปนทรกผเดยวตราบจน ลมหายพระทยหวงสดทาย พจะไปหา ไปอยดวยเจาแลวหนา เจาแกวของพ

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 27

จำใจจำจากเจา จำจร จำจากพรากดวงสมร เจบเรา แกวเอยอยาอาวรณ เลยแม แกวพอยากนเศรา รำไหเทวษทกข กรรมรอนบญพสน ชาตน ดลลวงลบจากท อยเหยา ไอศรยอาสนธาน แลมง บวทอง ลาจากรอมแพง20เจา บไดคนครอง นองเอยนองอยาไห โศกา ไกลแตเพยงกายา รางราง เคยงใจจอดวญญาณ ฤๅหาง แพงขวญ คำมนคนเคยงขาง อยดวยจอมสร

20 รอมแพง เปนคำทองถน หมายถง นางอนเปนทรก

28 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

“หาเจอหรอไมบญคำ” เสยงหาวหวนดงขนทนททบญคำคลานเขาเขามาในทองพระโรง นายทหาร

คนสนทเหลอบมองนายของตนอยางหวาดๆ กราบทลเสยงตะกกตะกก “เออ...คอ...ไม...ไมพบเจา” “บดซบ!” วาจาผรสวาทนนเกอบจะเปนการสวนคำกราบทลของคนสนทเสยดวยซา

เจาผาเรยงกำมอแนนอยางพยายามยงยวดทจะระงบโทสะทกำลงพลงพลาน หนไปมองพระบรมศพของเจาหลวงผาคำทไดนำลงมาจากสหราชบลลงกมาทอดวรกายอยทตงเตยกลางทองพระโรงเพอรอใหเจาพนกงานเขามาจดการกบพระบรมศพ เนตรสเหลกหรลงอยางครนคดถงความเปนไปได

“มนจกหายไปทใดได ในเมอเราคนหาทกซอกทกมมของหอคำนแลว ในตวของผาคำกไมมซกซอน หรอวา....”

พกตรหวานคมของเจานางหลวงแกวปทมาผานแวบเขามาในหวงคด หากเปนเชนนนแลวละก ไวเทาความคด เจาผาเรยงจงมบญชาเฉยบขาด

“บญคำ นำทหารไปตามจบตวเจานางหลวงมาใหได ตราตองอยทนางแน ออ! จบเปนเฉพาะนางคนเดยวเทานน สวนคนอนถาเขามาขวางกฆาเสยใหหมด”

ในเพลาเดยวกนนนเอง ภสงหเพงจะนำเสดจเจานางหลวงแกวปทมาลดเลาะออกมาทางชองประตลบทายอทยานไดสำเรจ ทนนจนทรฟองและทหาร อกจำนวนหนงไดเตรยมมารอรบเสดจอยกอนแลว ทงหมดแตงกายรดกมดวยเสอผา สดำสนทเหมอนกนหมด ทงนกเพอประโยชน ในการหลบหนออกจากเวยงภแกว เปนสำคญ

เมอจนทรฟองเหนนายสาวกลมตน รบยอบกายลงถวายความเคารพ ดวยความเคยชน เปนเหตใหภสงหตองรบเขามาดงตวภรรยาขนพรอมกบด

“จนทรฟอง ลมทพบอกแลวร” นางขาหลวงสาวเพงรตวกหนาสลดลงดวยรถงความผดตน หากเจานางหลวง

แกวปทมาไมทรงตดพระทยเอาความ กลบทรงสายพระพกตรปรามราชองครกษหนม

รอวนหวนคน

2

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 29

ไวเสยกอนทเขาจะวากลาวอะไรภรรยาไปมากกวาน “ชางเถดภสงห จนทรฟองคงมไดตงใจ” รบสงแลวกทรงอดทจะเหลยวกลบไปทอดพระเนตรทางหอคำอกเปนครง

สดทายมได เสยงสรบในหลายๆ จดเรมเงยบลงไปแลว บงบอกถงชยชำนะของเจาผาเรยงไดเปนอยางด ปานนแลวเจาหลวงผาคำจะทรงเปนเชนใดกสดร

เจานางหลวงแกวปทมากลนอสสชลทกำลงจะไหลออกมาอก ดวยการ ตดพระทยโหนองคขนประทบบนหลงอาชา ถงจนทรฟองกบภสงหจะรดวาไมเปนการดตอเจานางหลวงนก แตในเพลาคบขนเชนน การเดนทางดวยมาถอเปนวธทดทสด และรวดเรวทสดแลว เมอทกอยางพรอม มาทกมากเผนทะยานหายไปในความมด ของรตตกาลทนท จวบจนรงสาง ทงหมดจงไดลถงรมฝงแมนาแสงจนทร

กวาบญคำจะแกะรอยตามมาถงแมนาแสงจนทรนน เขากพบแตความวางเปลา มเพยงรอยเทามาทยำอยรมฝงเทานน แตไมมเงาของทงมาและคนทตองการตดตามอยในบรเวณนนแมแตเงาเดยว บญคำถงกบทบขาตวเองดวยความโกรธจด ผสมกบความเจบใจทเสยรภสงห ทมวแตหลงไปแกะรอยทถกทำอำพรางหลอกลอ ใหตามไปในทศตรงกนขาม กวาจะนกเอะใจตามมาถกทางกสายไปเสยแลว เขากวาดตามองแมนาแสงจนทรทงสายอยางครนคดอยครหนง กชกมาหนกลบมาสงใหทหารทตดตามมาดวยกลบเขาเมองหลวง เมอเจาผาเรยงทราบวาคนสนทควานาเหลวกลบมากกรวจด ตวาดลน

“แลวเจากกลบมามอเปลาโดยไมคดจกตดตามตอกระนนร” “หามไดเจา” บญคำทลตอบอยางใจเยน “แมนาแสงจนทรเปนแมนาสายยาวไหลผานหลายเวยง ทงยงมลำนาสาขา

แตกยอยออกไปอกหลายสาย เราไมสามารถรไดเลยวาเจานางหลวงจกเสดจขนฝง ทเวยงใดแน หากเรงตดตามเพลาน นอกจากจกหาไมพบแลวยงเปนการสนเปลองทงเพลา ทงกำลงคน และทงเสบยงไปโดยใชเหตเจา ตรงขามหากปลอยใหเจานางหลวงทรงลภยไปยงเวยงใดเวยงหนงกอน แลวทอดเพลาออกไปสกพกพอใหเจานางหลวงวางพระทยวา พวกเราไมสงคนตดตามแนแลว เมอนนเราจกไดตวเจานางหลวง มาโดยแทบจกไมตองเสยอนใดเลยเจา”

“แลวระหวางทรอนละจกทำอยางใด นงคอยอยเฉยๆ อยางนนร” เจาผาเรยงถามอยางไมคอยพอพระทยนก

“มใชอยเฉยเจา ขาเจาจกใหสายของเราทแฝงตวอยทเวยงตางๆ แถบลมนา

30 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

แสงจนทรคอยจบตาด และจกใหคนของขาเจาเองไปจบตาดเปนพเศษอยทเวยงรง อนเปนมาตภมของเจานางหลวงอกทางหนง ทนททไดเบาะแสแนนอนวาเจานางหลวงประทบอยทใดแลว ขาเจาจกเปนผนำกำลงไปจบตวเจานางหลวงมาถวายดวยตวเองเจา”

เจาผาเรยงเหนดดวยกบวธของบญคำจนยมออกมาได ถงจะตองทอดเพลาเนนนานไปอกสกนด แตกเปนวธททำใหมนพระทยไดวา จะไดทงตวเจานางหลวง ทงตราแผนดนมาไดโดยไมยาก เมอแรกหมายจะไดครอบครองทงสองทนททเขายดอำนาจจากเจาหลวงผาคำได แตดเหมอนพระอนชาจะทรงลวงรความคดของพระองคไปเสยทกสง จงไดใหเจานางหลวงเสดจลภยไปพรอมกบตราแผนดน เพงจะแจงพระทย กตอนนเอง วาคำ ‘มาชา’ ทเจาหลวงผาคำรบสงนนมความหมายวาอยางใด

บญคำมองเจานายของตนอยางไมเขาใจวาเหตใดเจาผาเรยงจงมพระบญชาใหจบเปนเจานางหลวง ถาเปนเพราะเรองตราแผนดนนนเขายงพอเขาใจได แตด เหมอนวา แมหลงไดตราแผนดนแลว เจาผาเรยงกคงไมคดจะปลงพระชนมพระนางดวยนนตางหากทเขายงสงสย เพราะการไวพระชนมชพเจานางหลวงแกวปทมานน ไมตางอะไรกบการเลยงอสรพษไวใกลตวเลย แตนนกเปนสงทบญคำคดและเกบ ความสงสยเอาไวในใจเทานน มไดหาญกลาจะทลถามออกไป

แมวาบญคำจะเปนคนสนทของเจาผาเรยงกจรง แตเขากลบไมเคยรเลยวา เจาผาเรยงปกพระทยมนเพยงเจานางหลวงแกวปทมา ดวยเจาตวนนเกบงำซอนเรนความรสกหวานลาไวในสวนลกสดของหวใจตลอดมา และคนเดยวทลวงรเรองน บดนกไดทอดพระวรกายบรรทมนงอยตรงหนานแลว

ปพทธศกราช 1833 รางบางยนพงกรอบหนาตาง ดวงตาหวานคมเจอรอยเศราทอดเหมอผาน

ละอองหมอกบางเบาไปยงภเขาไกลลบ มองเหนเปนสนาเงนจางๆเบองหนา ลมหนาวกลางฤดพดเอาความหนาวเยนมาแตะไลผวเนอนวลละเอยด หากมเพยงเจาตวเทานนทร ความหนาวเยนของอากาศนนเทยบไมไดเลยสกสวนเสยวของความหนาวเหนบ ในหวใจ

ความเคลอนไหวจากกลางลำตว ทำใหหญงสาวหลดออกจากภวงค มอเรยวบางโอบประคองทองทใหญจนเหนไดชด แลวขยบลบไปมาประหนงจะปลอบขวญชวตนอยๆภายใน เมอหวนคดถงคนเปน ‘พอ’ ของลกนอยแลวกนาตารนขนมาอก เนนนานเตมทแลว ทตองจากกน นานจนแทบไรความหวงวาคนหางไกลนนจะหวนคนมาอยรวมเปนครอบครวเดยวกนอก ถอยคำกอนลาจากทฟงเหมอนการสงลายงกองอยในความทรงจำ แมใจหนง

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 31

จะตระหนกแนวาชายคนรกอาจหาชวตไมแลว แตอกใจกไมอยากยอมรบ ยงคอยฟงขาวดวยความหวงวาสกวนเขาอาจกลบมา หวงทงทแสงแหงความหวงปลายทางนนรบหรเตมท

นบแตออกจากเวยงภแกวและลองทวนแมนาแสงจนทรจนมาขนฝงท เวยงหมอกจาม หวเมองเลกๆหางไกลทไมมผใดใสใจใหความสำคญ ภสงหไดเกลอนกลบรองรอยความเปนมาและตวตนแทจรงของเจานางหลวงกบของตนเองจนหมด ภสงหอางวาพวกตนเปนพอคาอพยพยายถนมาจากเวยงมาย มาหาทตงรกรากใหม

เจานางหลวงแกวปทมาทรงใชราชทรพยสวนพระองคทนำตดพระองคมาดวยประทานใหภสงห ใชเปนทนรอนในการคาขายจนเจรญรงเรองขน เพลานจงไมม เจานางหลวงแกวปทมาและภสงหอกสบไป เพราะชาวเวยงหมอกจามตางรจกแมมายสาวสวยทชอ ‘แมเลยงบวคำ’ และคนสนทคใจ ทบาวไพรในเรอนรจกในนามของ ‘นายแสนคำ’ เทานน จนกระทงเมอสองเพญกอนน แสนคำเหนวาเนนนานพอทเจาผาเรยงจะทรงเลกคดตดตามแลว จงคดใชการคาขายเปนเครองบงหนาในการตดตอสบความจากทางเวยงภแกว แมจะเสยงแตกไดผลทคมคา ดวยคงไมมผใดคาดคดวา คนท ทางการเวยงภแกวตองการตวหนกหนาจะมาเดนปะปนอยกบฝงชนเปนทเปดเผย อยใตจมกนเอง

เสยงประตหองทเปดออกทำใหแมเลยงบวคำเอยวตวไปมอง กเหนบาว คนสนทกาวขามธรณประตเขามานงพบเพยบเรยบรอย ควโกงเรยวสวยขมวดมนทนททไดยนบาวเอยคำ

“เจานางหลวงเจา....” “เจาเรยกผใดวาเจานางหลวง จนทรฟอง ทนไมมเจานางหลวง และขากหาใช

เจานางหลวงดงคำทเจาเรยกไม คนทยนอยตอหนาเจานคอแมเลยงบวคำ เจาลมแลวหรออยางใด”

“ขาเจาขอสมาเจา แมเลยง” จนทรฟองรตววาพลาดไปอกแลว กรบเอยคำขอลแกโทษ สายตาของแมเลยง

บวคำจงออนแสงลง นางเดนผละออกมาจากหนาตางมาทรดตวลงนงบนเตยง จนทรฟองรบตามเขามาหยบหมอนสอดเขารองหลงใหแมเลยงไดเอนพกอยางเอาใจ

“ไมเปนไร คราวนแลวกแลวกนไป คราวหนาเจากอยาเผลออกละ วาแต เขามาหาขามอนใดร”

“พแสนคำกลบมาแลวเจา แมเลยง เพงกลบมาเมอสกครนเอง” ดวงตาแมเลยงบวคำเปนประกายดวยความหวงขนทนท จงรบลกขนจากเตยง

32 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

โดยไมนำพาตอความอยอายของตวเอง รบสาวเทาออกไปทโถงเรอนทนท จนจนทรฟองตองรบรองหามเสยงหลง ขณะทวงตามหลงนายสาว

“ชาๆ เจาแมเลยง โอย เดยวหกลมหนาเจา” ดวงหนางามผองเผอดซดลงทนท ขาทงสองออนยวบเกอบจะทรงตวเอาไว

ไมอย รอนถงจนทรฟองตองรบเขามาประคองนายสาวใหนงลงบนตงเตยกลางหอง นาตาทแหงไปแลวกลบไหลทะลกออกมาอก ความหวงทแมเลยงสาวใชเปนนาหลอเลยงหวใจปลอบใจตนเองมาตลอดนนกลบพงภนทลงสน ความจรงแสนเจบปวดทเพยรปฏเสธมยอมรบ บดนไดเปดเผยตนเองออกมาแลว แตกระนนแมเลยงสาวกหาไดยอมรบความจรงโดยงาย ยงคงบงคบใหปากพรำถามแสนคำ

“ไมจรง ไมจรงใชฤๅไมแสนคำ เจาตองไดยนมาผดแนๆ เจาบอกขาสวา เจาไดยนมาผด”

แสนคำกมหนานง ลอบถอนใจหนกหนวงทงสงสารเหนใจนายสาว ทงลำบากใจนกทจะตองพดในสงทรซงไมตางอะไรกบดาบคมกรบทกรดลงบนหวใจของแมเลยงบวคำซาอกครา ใบหนาครามแดดทเงยขนมองหนาแมเลยงนนดหมนหมอง ไมตางกน

“เปนความจรงเจา เจาหลวงผาคำสนพระชนมแลวจรง ๆทวามใชเพราะเจาผาเรยงทรงสงหาร แตเปนดวยเจาหลวงทรงเลอกทจกเสวยนาจณฑผสมยาพษดวยพระองคเอง พระบรมศพไดรบการสงสการ21อยางสมพระเกยรตทขวงเมอง22หนาวดศรจองเมอง หลงจากทพวกเราออกมาไดเพยงเจดทวา กอนออกจากเวยงขาเจายงไปไหวสา พระบรมอฐทกหลวง23อยเลยเจา ห! อยางนอยเจาผาเรยงกไมพระทยรายกบพระอนชาจนเกนไปนก”

แมเลยงบวคำถอนสะอน ดวงตาเปนประกายกราวเมอนกถงเจาผาเรยง นางขบฟนแนนดวยความเคยดแคนชงชง ถามเสยงลอดใดฟน

“แลวมนขนนงเมองแทนเจาพไดอยางใด ในเมอตรายงอยกบขา”

21 สงสการ เปนพธกรรมเกยวกบการปลงศพ 22 ขวง เปนภาษาเหนอ ใชเรยกลานกวาง หรอสนามกวางๆ สวนขวงเมอง จะหมายถง สถานททม

ลกษณะเปนลานอเนกประสงคกวางขวาง ตงอยบรเวณใจกลางตวเมอง 23 กหลวง เปนสถานทเกบรกษาอฐของเจานายฝายเหนอ โดยสรางเปนสถปหรอเจดยเลกๆ ครอบ

อฐนนเอาไวอกชนหนง

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 33

ดวงตาของแสนคำเปนประกายวาวโรจนไมผดกบผเปนนาย เสยงทผาน รมฝปากออกมานนเตมไปดวยกระแสสำเนยงเยาะหยนและหมนหยามจนถงขดสด เขาไมยอมเรยกเจาผาเรยงวาเจาหลวงแมแตคำเดยว

“เพอใหการนงเมองเปนไปโดยชอบธรรม เจาผาเรยงบดเบอนความจรงทงหมดวา ขาเจามใจเปนกบฏ คดมกใหญใฝสงจงลอบปลงพระชนมเจาหลวงดวยยาพษ เจาผาเรยงทรงทราบขาวจงยกทพมาจากเวยงสายหวงชวยเหลอพระอนชา ขาเจา สมไดจงลกพาเจานางหลวงและขโมยตราแผนดนหลบหนไป เมอยงตดตามหาตวขาเจาไมพบ ทงแผนดนกจกรางผปกครองมได เจาผาเรยงจงตองขนนงเมองเปนเจาหลวงองคใหม แมไรซงตราแผนดนกตาม”

“เจาวาอนใดนะ แสนคำ!” แมเลยงบวคำอทานออกมาอยางตกใจ กอนแปรเปนความโกรธจด แสนคำเอง

กขบฟนแนนกบการถกใสรายในขอหารนแรงเชนน เจาผาเรยงคงจะทรงครนคดหาวธนงเมองอยนาน จนกระทงพบวธและเหตผลทด ชนดทพลกดำใหเปนขาวไดถงเพยงน

“ทกคำทขาเจาแจงแกแมเลยงนน ขาเจาไดฟงจากอนถาดวยตนเองเจา” “อนถาร อนถายงคงอยดในราชสำนกร” นาม ‘อนถา’ นนคอนามของราชองครกษอกคนหนงของเจาหลวงผาคำ

และเปนสหายสนทของแสนคำดวย แตครงทเกดเรองนน อนถาไดรบมอบหมาย จากเจาหลวงผาคำใหคมพลไปทเวยงมด ซงเปนหวเมองทางตอนเหนอ เพอปราบโจรปลนสดมภ จงกลบมาชวยเหลอไมทน

“จกเรยกวาอยดกคงมถกนกหรอกเจา นอกจากอนถาแลวกยงมขนหาญฟา กบขาราชบรพารอกสวนหนงทยงจงรกภกดตอองคเจาหลวงผาคำ และรเหนเหตการณความจรงทกสงทกอยาง แตพวกเขากไมกลาเปดเผยตวเองมากนก เพราะคนของ เจาผาเรยงคอยตดตามควบคมอยทกฝกาว ขาเจาลอบเขาไปพบอนถาทเรอนในราตรหนงจงไดรเรองทงหมด”

“เจาแนใจหรอวาอนถากบขนหาญฟาจกไมแปรพกตรไปเขากบเจาผาเรยง” “ขาเจาแนใจและมนใจเจา เพราะหลงจากทขาเจาพบกบอนถาแลว เขา

ยงชวยใหขาเจาลอบเขาไปพบขนหาญฟาอกคนหนงดวย หากคนทงสองนคดแปรพกตรจรง ขาเจาคงไมสามารถกลบมาทนไดอก ดวยทงสองคงจบตวขาเจาสงใหเจาผาเรยงแลว อกอยางขาเจาตองสมาแมเลยงดวยเจาทตองบอกกบทานหาญฟาวาแมเลยงตงครรภ ทานดใจมากและรบทจกชวยเหลอพวกเราอยางลบๆ จนกวาจกถงเพลาอนเหมาะสม ทสหราชบลลงกจกคนกลบสองครชทายาทแทจรง มใชทรราชเยยงเจาผาเรยง”

34 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

แมเลยงบวคำแยมยมอยางพอใจ ดวงตาคมหวานทเจอรอยเศรากลบแปรเปลยนเปนกราวกระดางดดน เชนเดยวกบเมอครงเจานางหลวงทรงออกบญชาการรบเคยงคกบพระสวาม นาเสยงของนางเตมไปดวยอำนาจและความเฉยบขาดอยางทเคยเปนเมอครงยงดำรงพระยศเจานางหลวงแหงเวยงภแกว

“และเมอทวานนมาถง ขาจกเปนผเดดเศยรของเจาผาเรยงดวยมอขาเอง ขาสญญาภสงห ทวาใดทขากบลกไดคนสเวยงภแกวอกครา ขานแหละจกเปนคน ลางมลทนใหกบเจา!”

เรอนใหญเตมไปดวยความสบสนวนวาย ตะเกยงหลายดวง ไตหลายเลมถกจดขนจนทวทงเรอนใหญสวางไสวราวกบกลางวน ทชานเรอนนน บาวไพรหลายคนมานงออกนอยเตมไปหมด แตไมมบาวคนใดกลานงขวางประตหรอบนไดเรอนแมแตคนเดยว แมกระทงประตหนาตางทกบาน หบและตทกใบตางกไดรบการปลดดาล และไขกญแจใหเปดออกจนสน ทงนกเพอใหแมเลยงบวคำคลอดบตรไดงายๆ แตดเหมอนทกอยางจะไมงายอยางททกคนตองการใหเปนไป เพราะเพลานกยางเขาสราตรทสามแลว แมเลยงบวคำกยงไมมททาวาจะคลอดเลยสกนด เสยงรองครวญครางทดงออกมาจากในหองเปนระยะนน ทำใหบาวแกๆ หลายคนพากนยกมอไหวทวมหวเพอขอใหสงศกดสทธชวยคมครองรกษานายของตน

ภายในหอง แมเลยงบวคำกงนงกงนอนพงอยกบหมอนหลายใบทบาวหามาเรยงไวจนเปนกองสงเพอใหนางไดหนนหลง เหงอไหลโซมจนเปยกชมไปทงตว สองมอจบเชอกฝายทควนรวมกนแนนหนาจนเปนเสนใหญผกโยงลงมาจากราวไวแนน จนทรฟองนงปลอบโยนอยไมหาง ยงฟงเสยงครางครวญของนายสาว นางกยงรอนใจหนกหนา ความทเตบโตมาดวยกน ผกพนสนทสนมกนยงกวาความเปนเจาและขา รวมแบงปนเรองราวทงทกขและสขของกนและกนตลอดมา จะมกแตครงนเทานนทนางไมอาจ ชวยแบงปนความเจบปวดทรมานของอกฝายไดเลย

ขางฝายนางหมอตำแยทถกตามตวมาตงแตตอนคำของทวากอนกพยายาม ทำนาสะเดาะดวยคาถาสารพดบทใหแมเลยงสาวไดดม แตกหามผลอะไรไมจนนางหมอเองแทบจะถอดใจอยหลายครา สวนแสนคำทนงพงฝาเรอนดานนอกหองนนกรอนใจไมแพกน เขาพยายามครนคดหาสารพดวธทจะชวยเหลอนายสาว แตกคดไมออกสกท จนกระทงไดยนเสยงนางหมอตำแยบนออกมาดงๆ

“โฮย! แมจนทรฟอง ตงแตขาเปนหมอตำแยมาน ขายงไมเคยเหนใคร ออกยากออกเยนอยางนมากอนเลยจรงๆ นถาผวแมเลยงยงอยกดหรอก ขาจกได

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 35

ขอนาลางเทามาเปนนาสะเดาะใหแมเลยงกน เผอละออนจกออก” คำ ‘ผวของแมเลยง’ ทนางหมอตำแยออกปากมานน ทำใหแสนคำนกถง

เจาหลวงผาคำขนมาได เขารบผดลกขนเดนกาวยาวๆ ตรงไปยงหองพระบนเรอนทนท อดตราชองครกษจดธปอธษฐานขอใหเจาหลวงผาคำเสดจมาชวยเหลอแมเลยงบวคำและลกนอยใหพนจากอนตรายในคราน บาวคนอนเหนแสนคำเขาไปจดธปไหวอยในหองพระ กพากนเขาใจวา ‘นายแสน’ เขาไปขอใหพระชวย กเอาตามอยางบาง

ความเจบปวดทรมานเหมอนจะขาดใจนน ทำใหแมเลยงบวคำแทบไมเหลอสตรบรสงใดรอบตวอกแลว ดวงตาพราพรายเหนเพยงแสงสเขยวสแดงเปนเสนวงผานไปมาเทานน เสยงกระตนเตอนของนางหมอกบจนทรฟองกคลายจะลอยมาจากทไกลแสนไกล ทไดยนชดเจนทสดกคงเปนเสยงของตนเองทพรำเรยกหาชายอนเปนทรก อยในใจซาไปซามาอยอยางนน

พลนนนเอง ทงหองกราวกบจะมแสงสทองเรองรองขน พรอมกบเสยงทมนมห ทแมเลยงสาวเคยคนมาแสนนานดงกองกลบเสยงอนใดรอบตวจนหมดสน เสยงนนชดเจนราวกบคนพดมานงอยแนบชด เสยงทขานเรยกนามเดมของนางทไมมผใดเรยกขานมานานหนกหนา นามทมคนเพยงคนเดยวทใชเรยกนางมาตลอด

“เจาแกว เจาแกวของพ” เงารางของใครคนหนงวบผานมานงลงเคยงขาง แมเลยงบวคำรสกถงออมแขน

แขงแกรงทโอบประคองนางเขาไวในอกอน ออมแขนนนกระชบรางของนางไวแนน นาตาแมเลยงบวคำไหลลงอาบแกมนวลเมอเหนหนาคนผนนชด ราวแสงอาทตยอบอน ททอแสงลงจบหวใจทเหนบหนาวมาแสนนาน เปนดงโอสถทพยทมลางความเจบปวดทไดรบมากอนหนานใหบรรเทาเบาบางลง รมฝปากบางแปรเปนรอยยมประหนงไดรบกำลงใหญหลวง

“เจาพ” เหมอนถอยคำเรยกขานนนจะดงกองไปทงหอง แตแทจรงแลวเสยงนนมได

ลอดผานรมฝปากบางออกมาแมเพยงครงคำ หากเปนเสยงทสอกนดวยหวใจสองดวงเทานน เจาหลวงผาคำทรงเครองเจาหลวงเตมพระยศเหมอนเมอทวาทจากกน แยมพระโอษฐอบอนใหเจานางหลวงดงจะทรงใหกำลงใจ รมพระโอษฐอนจดประทบทาบลงบนหนาผากทเปยกชนไปดวยเหงอ แลวรบสงปลอบ

“พมาแลวเจาแกว ไมตองกลวหนา แขงใจทนอกนอยเดยว24อกเดยวเดยวเทานน

24 นอยเดยว เปนภาษาทองถนหมายถง นดเดยว

36 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

ลกเรากจกคลอดแลว” แมเลยงบวคำสะอนไหซกหนาลงกบพระอระอนของพระสวามอยางโหยหา “เจาพ ขาเจาคดถงเจาพเหลอเกนเจา ไยเจาพใจรายนก ไมยอมมาหาขาเจา

บางเลย” “พไมเคยอยหางจากเจาเลยเจาแกว พอยตรงน อยขางๆ เจาเสมอ เพยงแต

เจามองไมเหนพเทานน” “อยกบขาเจาหนาเจาเจาพ อยาเพงเรงจากไปเลย รอดลกกอนหนาเจา”

แมเลยงบวคำออนวอนทงนาตา เจาหลวงผาคำพยกพระพกตรรบพรอมรอยแยม พระโอษฐละไมดจเคย

“พจกรอ เจาแกว” สนรบสงนน พลนรางบางกสะดงบดเกรงดวยความเจบปวดแสนสาหส แตเพยงพกเดยว ความเจบปวดทงมวลกมลายสน เสยงทารกแรกเกด แผดจาขนพรอมเสยงของจนทรฟองทกระซบอยขางห

“ลกแมเลยงเปนผชายเจา ละออนฝาแฝด” แมเลยงบวคำยมทงนาตา นางหนไปมองเจาหลวงผาคำไดเพยงนอยเดยว

ทกสงกพลนดบวบลง มารสกตวอกครงกเหนแสงแดดออนยามเชาทอดลำแสงเขามาในหองแลว แมเลยงบวคำหนไปมองรอบหองกไมพบเจาหลวงผาคำ คงมเพยงจนทรฟองทเขามานงดแลอยขางเตยงเทานน อยากจะคดวาเปนเพยงฝน แตไออนทยงซานอยทกอณในกายกทำใหเจาตวรดวาเปนเรองจรง

“ตนแลวหรอเจา แมเลยง” จนทรฟองทกเสยงใส พลางขยบโอบอมทารกแฝดขนมาใกลกบมารดาทละ

เบาะ แมเลยงบวคำยนตวขนมองลกนอยทงสอง ดวงตาดำสนทดจนลนางามสองค ทสานประสบมายงผเปนมารดานน ยงใหเกดความรสกหลายประการประดงเขามา ในอกของนาง ทงปลมปตแตกเจอดวยความเศราสลดตอชะตากรรมทผนแปรของตนเองและลกนอย ความรสกเหลานนกลนตวมาเปนนาใสๆ ไหลออกจากปลายหางตาหยดลงบนหมอน ยงพศดหนาลกกยงเหนความละมายคลายบดา โดยเฉพาะดวงตา สนลนนถอดแบบมาจากเจาหลวงผาคำมาโดยไมผดเพยน

“แมเลยงรองไห เปนอนใดเจา บอกจนทรฟองไดหนาเจา” เสยงรอนรนปนตกใจของคนสนททำใหแมเลยงบวคำรสกตว รบเชดนาตาออก

แลวฝนยม “ไมมอนใดหรอกหนาจนทรฟอง ขา...แคดใจทเหนลก เจาดสวาลกของขา

ชางเหมอนพอของเขายงนก”

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 37

จนทรฟองดแลวกเหนจรงดงคำ นางเกอบเอยคำทเคยคนออกมาแลว ดทขบปลายลนตนแลวเปลยนคำเสยทน

“นถา จ...เออ พอเลยงยงอย เหนเขาคงดใจหนาเจา” “เขามาแลวจนทรฟอง เมอคนนกอนลกเกด เขามารอดลกของเขาอยขางๆ

ขาน” คนเปนนายบอกราวกบเปนการบอกเลาในเรองธรรมดาสามญทวไป แต

เลนเอาคนสนทถงกบขนลกซมองไปรอบหองอยางหวาดๆ ยงคดถงคำของสามทบอกวาจดธปขอใหเจาหลวงเสดจมาดวยแลว จนทรฟองกยงเยนวาบไปทงตว รบเปลยนเรองพดทนท

“เออ...แมเลยงจกใสชอ25ละออนนอยสองคนนวาอยางใดเจา” แมเลยงบวคำแตะปลายนวไลดวงหนาเลกๆ ทงสองของเดกนอยอยางครนคด

อยพกหนง จงตอบจนทรฟอง “คนพขาจกใสชอวาเมองแกว สวนคนนองใสชอเมองคำ แมขอใหลก

ทงสองแขงแรง เตบโตเปนนกปกครองทด เปนนกรบทเกงกาจยากหาใครเทยมได แมนมศตรมงรายหมายเอาชวตกขอใหมนผนนจงพายแพตอลกของแมทงสอง แมนลกยกทพไปตอตศตรหมอมตรทางทศใด กจงอยาไดรจกคำวาแพ ความสำเรจทกประการจงเปนของลกทงสองนดวยเถด”

ดวงตาคมหวานเปนประกายวาวโรจน เสยงทใหพรแกลกนอยทงสองดงกองเปยมไปดวยพลงอำนาจราวมใชเสยงของแมเลยงบวคำ หากละมายคลายเสยงของเจาหลวงผาคำผลวงลบเสยมากกวา จนทรฟองถงกบสะดงกระถดตวเขาซกอยทมมหองอยางหวาดกลวกงกรงเกรง เปนนานกวาจะคอยคลายความหวาดกลวลง แลวขยบ เขามาชดรมเตยงของแมเลยงอยางเดม

ปพทธศกราช 1842 ศรดอกหนงพงทะยานออกจากแหลงปกลงตรงกลางเปาไมพอดบพอด

ราวกบจบวาง คนธนในมอคนยงลดตำลงเมอเจาตวมองผลงานของตวเองอยางพอใจ เสยงเลกๆ ของเดกชายคนทยนอยใกลกบเปาตะโกนบอกมาไดยนถนด

“ตรงกลางพอดเลยเจา พเมองแกว” เดกชายคนทไดรบการขานนามวา ‘เมองแกว’ ยมนดๆ ขณะทเดนมาหา

25 ใสชอ เปนภาษาทองถนหมายถง ตงชอ

38 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

เดกชายคนเดมทมรปรางหนาตาเปนพมพเดยวกบตนแลวยนธนคนเลกสมตวทถออยในมอสงให

“อยามวแตชนชมพอยเลย ถงตาเจาแลวเมองคำ” เมองคำจำใจรบธนมาจากมอพชาย ยมจดเจอนเตมท “นองขอไมยงไดหรอไมเจา พเมองแกว นองยงไมเกงเทาพหรอก นองไมถนด

เรองธนเลยพกร” “ไมไดหรอก ถงไมถนดกตองทำ ไมอยางนนเมอใดถงจกเกงละ เกดเปนลกผชาย

กตองใชอาวธใหเปนหลายๆ อยางส มใชถนดแตดาบอยางเดยว” วาจานนฟงดเปนผใหญเกนตว ทำใหคนทกำลงเดนมาตามสองพนองททน

ไดยนเขาพอดถงกบอมยม เพราะเดกนอยชางจดจำคำพดของผเปนมารดามาไดโดย ไมตกหลนสกคำเดยว คนมาใหมจงเลอกทจะยนหลบอยหลงตนไมใหญเพอคอยฟงการสนทนาของสองพนองตออก เสยงเมองแกวพดตอไปวา

“ดอยางทอรงส เปนผหญงแทๆ ยงเกงกวานองเปนไหนๆ นองจกยอมแพทอรงรเมองคำ”

“ใครวาทอรงเปนผหญงเจา นองวาเปนพวกปเมย26เสยมากกวา ทำตว ไมเหนเปนผหญงสกนอย” เมองคำเถยงอยางไมลดละ แคเกาขวบกรจกเสยหนาเปน ยงถกเปรยบเทยบกบละออนคนนนดวยแลว มหรอทเมองคำจะยอม

เดกชายเดนกระแทกเทาผานหนาพชายไปยงธนบาง และกอยางทคาด ลกศรพลาดหางจากเปาไปเกอบวา เดกชายทงตวลงนงแปะกบพน ยกมอขนเทาคางบอกพชายหนามย

“เหนฤๅไมเจา นองบอกพเมองแกวแลววาไมถนดกไมเชอนอง” “ไมใชไมถนดหรอกเมองคำ เพยงแตลกไมมสมาธอยกบการยงเทานนเอง” เสยงหวานๆ ดงขนทางดานหลงของเดกชาย เมองคำหนขวบไปตามเสยง

แลวกผดลกขนโผเขากอดเอวมารดาอยางประจบ “แมมานานแลวฤๅเจา” แมเลยงบวคำหวเราะพลางลบหวเดกชาย “มาตงแตลกเถยงกบพเขาแลว เมองคำ แมไมชอบเลยทลกพดถงทอรง

เยยงนน เปนผชายไมควรพดถงผหญงใหเสยหายหนาลก” เมองคำยนจมก สะบดหนาพรดไปอกทางอยางไมชอบใจ ขณะทเมองแกว

26 ปเมยเปนภาษาทองถนหมายถง กะเทย

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 39

เดนมาหาผเปนแมและนองชายอยางเงยบๆ แมเลยงบวคำมองลกชายฝาแฝดอยางพจารณา ยงโตกยงเหนความแตกตางชดเจน เมองแกวนนดสขม ใจเยน และชางคดเกนวย สหนาของเดกชายเหมอนจะคดอะไรอยในใจตลอดเพลา ในขณะทเมองคำนนออกจะใจรอน จนขาดความรอบคอบในบางครง ขเลนชางประจบเอาใจแมและคนรอบขางอยเสมอ แตคนทเมองคำขอยกเวนไวไมอยากเขาใกลกคอทอรง ลกสาวคนเลกของแสนคำกบจนทรฟอง ทมวยออนกวากนเพยงสองป คนเดยวเทานน

“ไดเพลาเรยนดาบแลวลก รบไปกนเถด ใหลงแสนคำรอนานจกไมด” รางสงนงอยทแครหนาเรอนมองเดกชายหญงคหนงใชดาบไมขนาดเลก

สมตวซอมวชากนอยทลานกวางหนาเรอน เดกหญงแมจะตวเลกกวาแตกสพชายยบตาอยางไมยอมแพ ทงฝมอดาบกดเหนอกวามากดวย แสนคำมองลกสาวคนเลกอยางพอใจ ไมเพยงแตเฉพาะดาบ แตอาวธทกชนดอยางทลกผชายควรมวชาตดตว ทอรง กฉายแววเกงกาจตงแตยงตวแคน แมแสนภเองกยงสนองสาวไมได

แสนคำละสายตาจากเดกทงสองเมอเหนเงาคนวบไหวอยทปลายหางตา พอหนมากเหนแมเลยงบวคำพาลกชายฝาแฝดเดนขามา อดตราชองครกษจงรบลกขนไปตอนรบทนท ทอรงกบพชายเหนพอลกจากแครกวางดาบไมในมอลง แลววงมายนขางๆ พอดวย แมเลยงบวคำยมรบการเคารพจากละออนนอยทงสองดวยความเอนด กอนหนมาบอกแสนคำ

“ขอสมาดวยทพามาสงชา พอดสองคนนไปฝกธนอยทชายปาโนนแนะ” “ไมเปนไรเจาแมเลยง ยงไมถงเพลาสอนเลยเจา อกอยางคำอนทร สนทร

และกอเมองกยงไมมาดวย” สามนามทแสนคำเอยถงนนคอสหายสนทของเดกทงส เปนลกของนายทหาร

ทคมกนเจานางหลวงจากเวยงภแกวเมอเกาปกอนทสงตวเขามาใหเรยนดาบกบแสนภ หรออกนยหนงกคอการถวายตวบตรของตนตอเจานางหลวงและเจาราชบตรทงสองนนเอง แสนคำหนมาบอกคแฝดวา

“เมองแกว เมองคำ จกพกเสยกอนหรอจกซอมรอสหายไปพลางๆ กไดหนา” “ขาเจาขอฝกซอมดกวาเจา จกไดทบทวนททานลงสอนไปเมอครากอนดวย”

เมองแกวบอกแลวเดนผละไปรบดาบไมททอรงยนถอรอสงใหอยแลว ทำใหเมองคำ ทคดจะนงพกสกครจำตองทำตามพชายดวย แลวรบลากเอาแสนภไปเปนคซอมตดหนา พชาย

เมองแกวสายหนานดๆ หนมาบอกเดกหญงตวนอยทยนใกลๆ “ทอรง

40 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

มาเปนคซอมใหพกแลวกน อยาไปสนใจเมองคำเลย” เดกหญงยนจมกอยางไมสนใจ “ชางพเมองคำเถดเจา ขาเจาไมสนใจหรอก

พเมองคำเกงสพเมองแกวไมได เดยวเดยวกแพขาเจาแลว ไมเหมอนพเมองแกวเลย” ผใหญสองคนทเดนตามมา ไดยนวาจาของเดกหญงตางพากนกลนหวเราะ

แสนคำยกมอขนเขกมะเหงกลงบนหวลกสาวหนงทอยางหมนไสเตมแก เลนเอาเดกหญงคลำหวปอย

“ฟงพดเขา แลวตวเจาเองเกงสกเทาใดกน แมตวแสบ” “กเกงกวาพเมองคำละกนเจา” เดกหญงบนอบอบ ทำใหผเปนพอตองเงอ

มะเหงกขนขอกท “ชะ เจานพอวาแลวจกยง....” มหรอททอรงตวนอยจะอยรอ เจาตวรบฉดมอเมองคำวงปรดออกไปทกลางลาน

ทนท คนเปนพอจงไดแตหนมาทำหนาปเลยนๆกบนายสาว “ขอสมาแทนทอรงดวยหนาเจา” “จกขอสมาดวยเหตใดเลา กจรงอยางทลกสาวเจาวา เมองคำถนดการใชดาบ

กจรง แตความคลองตวและชนเชงสทอรงกบเมองแกวไมได สองคนนเปนคซอมกน กเหมาะดแลว” แมเลยงบวคำบอกกลวหวเราะ สายตาทจบอยทอรงมแววพอใจอยางยง อาจเปนเพราะทอรงเปนเสมอนเงาสะทอนในวยเดกของนางกเปนได หากลกชายของนางคนหนงคนใดพงใจทอรงแลว นางจะไมขดขวางเลยจนนดเดยว

“จนทรฟองบนขาเจาอยทกวนวาจกทำใหทอรงไมเหมอนผหญงอยแลว” “กมแตเดกผชายจกใหเรยบรอยอยไดกคงผดไปละ แตจนทรฟองเองกพด

เกนไป เทาทขาเหนเพลานางตามแมขนไปบนเรอนใหญกดเรยบรอยดนนา งานของผหญงกใชจกบกพรอง ยงฝมอการดดซงของนางเทยบกบละออนรนเดยวกนแลว เกงหาตวจบยากทเดยว” แมเลยงบวคำวาแลวกพกเรองของเดกๆ ไวแตเพยงนน หนมาถามแสนคำดวยเสยงทลดตำลง

“ทางนนมขาวความเคลอนไหวเพมเตมบางฤๅไม แสนคำ” “เจา สายของเราสงขาวมาวา ทางนนยงไมลมเลกในการตามหา เออ...

แมเลยง ถงแมในระยะหลงนการตดตามจกทงชวงหางออกไปบางกตาม พวกขนนาง ทรบใชเจาผาเรยงตางแตกความเหนกนเปนสองฝาย ฝายหนงเชอวาแมเลยงยงมชวตอย และอกฝายเชอวาตายไปแลว แตดเหมอนเจาผาเรยงจกไมทรงปกพระทยเชอตาม ฝายหลงเลย ในขณะทราษฎรตางไดรบความเดอดรอนกนถวนหนา เพราะไอพวกขนนางชวพากนขดรดขมเหงเอาทกทาง เรยกเกบภาษเกอบจกทกเรองแลวเจา”

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 41

แสนคำหยดพกนดหนง แมเขาจะมไดเปนคนคมขบวนเกวยนคาขาย ดวยตนเองในระยะหลงน แตเขากมอบหมายใหคนสนททไวใจไดคอยทำหนาทแทน เขาลวงมอเขาไปในอกเสอ แลวหยบแผนหนงฉบบหนงออกมาสงใหแมเลยง

“นเปนสารททานหาญฟาฝากมาเจา” แมเลยงบวคำรบสารฉบบนนมาคลออกอานอยางรวดเรว แลวรบพบเกบ

ซอนไวในอกเสอพลางวา “ขนหาญฟาสงขาวมาวา กำลงลบของเรามเพมมากขนเรอยๆ ทงจากขนนาง

ดวยกนเองทไมอาจทนตอการปกครองของเจาผาเรยง ทงจากราษฎรททนการกดขมได นนหมายความวาฐานกำลงของเราแขงแกรงและมนคงขนทกวน เมอถงเพลานน สงทเราอดทนรอคอยนนกจกมใชเรองยากอกตอไป”

“ใชเพยงแตกองกำลงลบทเวยงภแกวเทานน หากแมเลยงสงเกตกจกเหนวา เพลาทขบวนเกวยนของเรากลบจากการคาขายนน จำนวนคนทมากบกองเกวยนนนเพมจำนวนขนเรอยๆ ทกครงไป” แสนคำบอกยมๆ

“แลวทางนนไมคดระแวงสงสยบางกระนนร ทมคนอพยพยายถนมาเรอยๆเยยงน”

“เมอแรกขาเจากกงวลอยเหมอนกนเจา แตฝายนนไมสงสยเลยจนนดเดยว อาจเปนเพราะวามราษฎรอพยพหนการขดรดอยเปนปกตอยแลวกเปนได”

“ถาอยางนนกด แตเจาอาจจกเหนอยสกหนอยทตองฝก...ทหารใหมอยเรอยๆ” “ขาเจายอมเหนอยเจา” แมเลยงบวคำยมอยางสาสมใจ ความหวงและเพลาทรอคอยใกลเขามาทกท

เมอสองฝาแฝดอายครบสบเกาปเมอใด นนคอเพลาเรมตนของการชำระแคนและ ทวงสทธทมอยเดมคนมา เวยงภแกวตกอยภายใตการปกครองของทรราชนานเกนไปแลว แมเลยงบวคำแหงนหนาขนมองฟา แมนเจาพมองลงมาเหนทกสง ขอเจาพไดโปรด ประทานกำลงใหแกขาเจาและลก พรอมปวงผภกดใหทำการเหลานไดสำเรจลลวงดวยเถด

องคพระปฏมาตองแสงเทยนเปนประกายสทองสกปลงงดงาม พระพกตรขององคพระเปยมดวยความเมตตาตอสรรพสตวทงปวงทยงคงเวยนวายอยในสงสารวฏและตณหาทงปวง พระเนตรนนคลายจองจบมาทรางบางซงกมลงกราบอยเบองหนา แมเลยงบวคำกราบพระแลวกเงยหนาขนมององคพระ มอบางยงคงพนมอยระหวางอก ตาประสานกบเนตรองคพระแนวนง

“ขาเจารดวาการอาฆาตแคนนนเปนบาปนก แตใจของขาเจากมอาจปลดปลง

42 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

และสงบเยนได ตราบใดทขาเจายงมไดบรรลในสงทตองประสงค ขาเจาขอยอมตกนรกหมนไหมนานนบกปนบกลป แตไมอาจยอมใหทรราชเยยงเจาผาเรยงไดนงเมอง เสวยสขอยทามกลางกองเลอด นาตา และความทกขของผคนได ขาเจาขอพรใหคณพระชวยใหขาเจาไดบรรลในสงทขาเจาปรารถนานดวยเถด ขอใหสงทขาเจาทำอยนจงสมฤทธผล สมความตงใจดวย”

อธษฐานจบ แมเลยงบวคำกกมลงกราบพระอกครา กอนขยบตวลกขนยกองคพระขน ทใตฐานขององคพระมรอยเจาะเปนชองไว นางแกะเนอดนทปดชองนนออกสอดมอเขาไปลวงเอาหอผาไหมสแดง พนรดดวยเกลยวไหมสทองออกมา แลววางองคพระไวดงเดม

มอบางปลดเกลยวไหมทรดออกเผยใหเหนหบทองคำบรรจตราแผนดน วางอยกลางหอผานน เมอเลอนฝาหบออก จงเผยใหเหนตราแผนดนทำจากงาชาง วางอยในหบ แมเลยงบวคำจบตราหงายขน หมกสแดงทจบลายเสนสลกเสลาเปนรปสหราชลอยเลอนบนเมฆยงชดเจนสดใสดงเดม แมวาการใชตราจมหมกประทบ ครงสดทายนนจะผานมาแสนนานแลวกตาม

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 43

ปพทธศกราช 1851 แมเลยงบวคำหนไปมองสาวนอยแรกรนทนงรอยมาลยอยใกลตวดวยใบหนา

ทเจอไปดวยรอยยมขบขนยง ดวยเจาตวคอยขยบหยกหยกตลอดเพลา เพราะไมเคยชนกบผาซนและผาคาดอกสกลบบวทสวมใสอย นอกจากจะนงไมเปนสขแลวแมสาวนอยกยงคอยแอบมองออกไปนอกระเบยง เหมอนวาเจาตวนดหมายใครไว ทำใหมาลย ทกรองคางอยในมอนนเสรจไปยงไมถงครง สตรวยเดยวกบแมเลยงทนงอยดานตรงขามแมสาวนอยเงยหนาขนมาพอด เมอเหนนายของตนนงมองแมสาวรนอยไมวางตาเชนนน กวางของในมอลง คลานเขาไปตเผยะเขาทตนแขนขาวนวลของสาวนอยทนท

“อย! แมตลกดวยเหตใดเจา เจบหนาเจา” สาวนอยรองลน อกฝายยงตซาเขาไปอกทดวยความหมนไส “หนอย! ยงมหนามาถามวาตดวยเหตใด กตใหเจาเจบนะส แมตวด แลวด

ทำเขางานการกยงไมเสรจ มวแตเหมออนใดกไมร กรยาแตละอยางไมสมกบเปนผหญงเอาเสยเลย เจาโตแลวหนาทอรง”

ทอรงยมแหย หนไปอกทางเจอแมเลยงบวคำมองยมๆ กยงจดเจอนหนกลงกวาเกา หนางามจงกมงดดวยความอาย มอรบหยบดอกไมในโตกมารอยตอ

“ทาจกอยากไปหาพอเตมแกละส” เสยงหวานเจอยเตมไปดวยความปรานของผเปนนายเอยขนอยางรใจ ทำใหทอรงรบเงยหนาทเกลอนไปดวยรอยยมสดใสขนตอบรบในทนท

“เจา ขาเจา ย..อยาก” ทายเสยงแผวลง เมอไดยนเสยงดของผเปนมารดาดงแทรกเขามา

“จกไปดวยเหตอนใด อยชวยแมบนเรอนนละ ทำงานของผหญงเสยบาง ไมจบอาวธสกวนคงไมเปนอนใดกระมง”

แมเลยงบวคำมองสองแมลกแลวกสายหนาชาๆ เปนอยางนทกครง แลว แมสาวนอยกดเหมอนจะไมเขดสกทเชนกน

“ใจของลกเจามนวงไปอยทลานดาบกบพอของมนแลวละจนทรฟอง อยาไปฝนไปหามมนเลยขนใหอยตอกรงแตทรมานเปลาๆ ไปเถดทอรง ขาอนญาต”

เหมอนจะรอคำนมานานแลว ทอรงยมแฉงรบวางของในมอใสโตกทนท

ใจเอย

3

44 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

แลวไหวสาลาแมเลยงกอนทรางโปรงบางจะถกผาซนยาวกรอมเทาขนวงปรดลงจากเรอนทนท จนทรฟองถอนใจมองนายสาวพลางบน

“แมเลยงไมนาไปตามใจมนเลยเจา ดสทกวนนมนเหมอนผหญงเสยทใด กระโดกกระเดกราวมาดดกะโหลกกไมปาน”

ทจนทรฟองกลาตอวาผเปนนาย กเพราะบนเรอนไมมบาวอนใดกลาขนมายงเกยวหากมไดเรยกใชนนเอง งานบนเรอนนนจกตองแลวเสรจกอนยามขวาย27

ถดจากนนจกไมมการขนมาอกจนกวาผเปนนายจกเรยกหาซงกนานครง แมเลยงบวคำหวเราะคก อดคอนคนสนทมได

“เฮอะ! ทำยงกบวาเจาตอนสาวๆ เรยบรอยนกน” “กไมเทามนหรอกเจาแมเลยง เฮอ! จนเดยวนขาเจากยงนกไมออกวา

ไอกรยากระโดกกระเดกของทอรงนมนเหมอนผใด ขาเจาวาคนๆ เหมอนเคยเหน มากอนหนาเจา”

คนเปนนายยมพลางวางมาลยดอกมะลทกรองเสรจแลววางลงในโตกเลกขางตว นางมองหนาคนสนทดวยนยนตาทเปนประกายสดใสอยางทจนทรฟองไมเคยเหนมานานหนกหนาแลว

“คดไมออกจรงๆ รจนทรฟอง กเหมอนคนทนงอยตรงหนาเจานอยางใด ความจรงทอรงนาจกเปนลกสาวขามากกวา เมอกอนนเจาเองกชอบบนขาเรองนเสมอ ไมคดเลยวาแกแลวกตองมาไดยนคำเดมอก”

จนทรฟองถงกบสะดงโหยง ดวยจดไตตำตอเขาเตมรก เพงมานกออก เอาตอนนเอง นางรบขอสมาลาโทษแทบมทน หากแมเลยงกลบหวเราะอยางไมถอสา

“ขาเหนทอรงทใดกเหมอนกบมองเหนตวขาเองทกทไป อยาดวามนนกเลยจนทรฟอง ขาชอบและพอใจลกสาวเจาทเปนอยางนมากกวาจกใหนางมานงพบเพยบเรยบรอย ถาเปนเยยงนนจรง คนทอดอดกวาใครเพอนกเหนจกเปนเจาตวนนละ”

จนทรฟองไมเฉลยวใจในคำ ‘ขาชอบและพอใจลกสาวเจา’ สกนดวามนมความหมายกวานนมากนก และคดไมถงดวยวามนจะสงผลตอชวตในภายหนาของทอรงใหเปลยนไปตลอดกาล

แสนคำมองลกสาวของตนทยนอยทามกลางชายหนมหกคนดวยสหนาไมสบายใจนก จรงอยวาคนทงหมดเตบโตมาดวยกน เปนเพอนเลน เพอนกน และ

27 ขวายเปนภาษาทองถนหมายถง สาย

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 45

เพอนเรยนกนมาแตเยาววย แตความจรงทเขาไมอาจปฏเสธไดคอทอรงเปนดรณนอยแรกรนทงามสดใสยงกวาเดกสาวรนเดยวกน ถงแมพชายทงหกจะยงไมรสกเพลานกตาม กบคำอนทร สนทร และกอเมองนนเขาไมนกหวงหากคดจะผกพนรกใครกบลกสาวของเขา แตถาเปนเมองแกวหรอเมองคำคนใดคนหนงนน เขาคงยอมไมได เพราะฐานะแทจรงของเดกหนมทงสองกบทอรงนนแตกตางกนมาก ตอนนทอรงเอง กสนทสนมกบเมองแกวเปนพเศษ หากเปนอยางทเขากลวจรง ในวนทความจรงทงหมดเปดเผยคนทเจบปวดทสดในเรองนคงเปนทอรง อยางดทสดตำแหนงทนางจะไดรบ กคงเปนเพยงนางสนมเทานน แลวลกสาวของเขาจะทนไดหรอทตองเหนสามของตน มสตรอนทมใชตนอยเคยงขางตลอดเพลา

อกสองทวา เดกหนมทงหกคนจะตองเขาสประเพณลาเสอ ประเพณแตโบราณของเวยงหมอกจามทจะใหเดกหนมทมอายเตมสบเจดปรวมกลมกนไมเกน หกคนเขาปาเพอลาเสอ แลวนำเอาหนงเสอทลาไดมาปลาดยงขวงกลางเมอง เพอเปนเครองหมายวา เดกหนมผนนไดเปลยนผานจากวยเดกมาสวยหนมแลวโดยสมบรณ และเปนการทดสอบความกลาดวย ชายหนมคนใดทไมผานประเพณนจะไมไดรบการยอมรบนบถอจากผใดในเวยงหมอกจามเลย ดวยถอวาขาดคณสมบตอนสำคญยงไป แตหากไดรบอนตรายถงตายในการเขารวมประเพณน ครอบครวของเดกหนมผนน จะไดรบการยกยองจากชาวเมองเปนอนมาก

ความจรงเมองแกวและเมองคำนนตองเขารวมประเพณนตงแตปกอนแลว แตทงสองขอผลดรอสหายอกสคนใหมอายครบสบเจดปเสยกอน จงตองเขาประเพณนลาชากวาคนอน แสนคำหวงวา เมอเดกหนมทงหกผานประเพณนแลว เขาคงตองแยกทอรงออกจากกลมพๆเสยท กอนททกอยางจะสายไปกวาน

เสยงฝเทาทวงตามหลงมาตด ๆทำใหรางสงของชายหนมหกคนตองหยดชะงกหนมามองทางตนเสยงพรอมกน แลวกเหนรางโปรงบางของเจาหนมนอยผหนงวงมาหยดอยตรงหนาพวกเขา ชายหนมหนงในหกนน พอเหนหนาของคนทมาใหมชด ถงกบ เบกตากวางรองเฮย! ออกมา แลวรบเผนออกมาจากกลมควาหมบเขาทขอมอบาง ของอกฝายราวกบเจาตวจะวงหนไปอก

“ตามพวกพมาแตเมอใดทอรง พสงใหเจารออยทเรอนน” “โอย! พแสนภ นองเจบหนาเจา ปลอยนองกอนส นองไมหนไปทใดหรอกนา”

เสยงใสๆ โวยลน พยายามบดขอมอออกจากการจบกมของพชายเตมแรง แสนภยอมปลอยแมนองสาวตวแสบใหเปนอสระ แตยงไมวายถลงตาถามเสยงด

46 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

“เอา! วามาแมตวด เหตใดถงขดคำสงพ แอบตามมาอยางน ฮ!” “อยคนเดยวนองเหงานเจา แลวนองกไมไดแอบตามมาสกหนอย วงตามมา

เปดเผยขนาดนเขาไมเรยกแอบหรอกเจา” คนเปนพยกมอเกาหวแกรก เออ!จรงอยางทแมตวดวา ไมไดแอบ แตตามมา

ใหเหนโตงๆ เลย แตเดยวส “แลวไอกอนหนานละ เขาไมเรยกแอบหรอกร หนอย! เพงโผลมาใหเหน

ตอนนชดๆ กลบไปเลยหนาทอรง มนอนตรายมาก ไป พจกไปสง” “ไมเอา นองไมกลบ เขามาสนองจกตอยพหนาหงายเลยคอยด” “เฮย! พเปนพหนา” ทอรงลอยหนาใสอยางไมกลว แถมยงชกำปนหราเสยดวย เลนเอาแสนภ

โกรธจนควนออกห รบคดหาทางทำใหนองสาวตวยงกลบไปใหได ในขณะทคนอนๆ พากนหวเราะครน แลวเสยงกลวหวเราะของใครบางคนในกลมทยนฟงการโตเถยง ของสองพนองมานานแลวดงขนเสยกอน

“ชางเถดแสนภ อยางใดเสยนางกตามพวกเรามาไกลถงนแลว จกใหกลบไปตอนนกคงคำเสยระหวางทาง นนอนตรายยงกวาอกหนา ใหนางตามไปดวยเถด”

คนพดเปนชายหนมวงหนารปไข ควดกเขมโกงสวยรบกบดวงตาสนลเจดจาเปยมไปดวยพลงอำนาจ จมกโดงสวย รมฝปากสทบทมหยกสวยไดรปจนแมสตร ยงอาย ผมดำยาวมนเกลาโพกทบดวยผาโพกศรษะเนอดทอจากไหมสดำ ปลอยชายขางหนงยาวระอยตรงตำแหนงทดดอกไม ทอรงฉกยมกวาง ยกควใหพชายแผลบหนงอยางทะเลน กอนวงถลาเขาไปกอดแขนทตงแนนดวยมดกลามของคนพดดวยกรยาประจบกงออดออนอยางทเจาตวชอบทำตงแตเลก

“เหนหรอไมเจา พเมองแกวยงไมเหนวาอนใดนองเลย พแสนภนะใจราย” แสนภถอนใจเฮอกเดนกลบไปหาสหายรก “แนใจรเมองแกวทจกพานางไปดวย

รถงไหนอายถงนน ลาเสอทงทดนตดเอาผหญงมาดวย” ความทอายหางกนไมถงป ซาขนาดตวยงไลเลยกนทำใหแสนภไมยอมเรยก

สองฝาแฝดวาพเลย พลอยทำใหสหายอกสามคนไมเรยกตามไปดวย เมองแกวยมนดๆ ยงไมทนไดตอบกพอดกบทใครอกคนชงพดออกมากอน

“กแลวผใดเขาเชอกนเลาแสนภวานองของเจาเปนผหญง” เสยงนนฟงละมายคลายเสยงของเมองแกว แตกงวานเสยงนนใสกวาเลกนอย

ไมทมนมหอยางเมองแกว ทอรงเมมปากแนนหนขวบไปจองคนพดทเหมอน ‘พเมองแกว’ ของนางแคเพยงหนาตา ดวยสายตาเขยวปด เมองแกวเหนเขากรบปรามกอนทเรอง

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 47

จะไปกนใหญ “เอานาเมองคำ นเจาจกคอนวานางไปถงเมอใด คอนมาแตเลกจนโตไมเบอ

บางร” “เจา วานดวาหนอยเปนไมได พเมองแกวตองออกโรงปกปองทกท แนละ

พรกทอรงมากกวานองมาแตไหนแตไรแลวน” เมองคำวากลวหวเราะ แตถอยคำนนกลบทำใหคนฟงรสกแปลกๆ ในใจ พอมองทอรงกเหนดวงตากลมโตใสแจวจองมองเขาอยกอนแลว ยงรสกวบวาบในใจอยางประหลาดทงทแตกอนนไมเคยเปนเลย เมองแกวรบเสมองไปทางอนทนท แลวสาวเทาตามหลงคนอนๆ ไปตด ๆ

ตะวนคลอยตำลงมากแลว หนมสาวทงเจดจงตองรบหาทพกแรมคนสำหรบราตรน จนหาไดทเหมาะใจรมลำธาร เมอจดการเรองทพกและอาหารเรยบรอยแลว หญงสาวคนเดยวในกลมกปลกตวออกมาเงยบๆ คอยเดนลดเลาะเลยบธารนาขนไปจนถงบรเวณทลบตาคน ครนตรวจดจนแนใจแลววาไมมผใดอยในบรเวณนนแน จง ดงดาบยาวทขดไวกบเอวบางออกวางลงบนกอนหนใหญใกลๆ นน มอบางเลอนขนปลดเอาผาโพกศรษะออก แกะผมยาวดำเปนมนทมนเกลาไวสยายลงคลมแผนหลง เสอผาถกเปลองออกจากตวเผยใหเหนความงามของรปรางแทจรงทซอนซกไวในเครองแตงกายเยยงบรษ ผวนวลละเอยดขาวดจนานม ปทมบวหลวงสองดอกอวดกลบสลางประหนงจะลอหลอกใหภผงมาเชยชมลมความหอมหวาน เอวบางคอดกวรบกบสะโพกทงอนสลาง

ทอรงรวบเสอผาขนวางไวขางดาบแลวหยอนตวตวลงในนาใสแหวกวายอยางสำราญใจ ความเยนของสายนาชวยชะลางคราบไคลและความเหนอยลาออกจากตวจนหมดสน ความเยนสดชนนนทำใหทอรงยงคงออยองเลนนาอยอยางลมเพลา

รางหนงเดนมงตรงมายงรมธารนาบรเวณทหญงสาวยงคงสนกสนานอยกบสายนา ใกลเขามาเรอยๆ จนกระทงพนพมไมขางทางออกมา รางนนกพลนตองหยดชะงก จองมองภาพทเหนตรงหนาอยางตะลงลาน แสงแดดออนยามเยนทสองกระทบรางบางทกำลงสรงสนานอยในลำธารนนงดงามยง หยดนาทเกาะพราวตามใบหนาละเนอตวเปนประกายพราวประหนงเพชรนางาม สะกดใหคนมองลมตวจองมองอยไมวางตา ความเปนหญงเตมสภาพของอกฝายทเพงเหนชดเจนในวนน ทำใหความรสกประหลาดทวบเขามาในใจเมอตอนบายหวนกลบมาอกครง ทงเนอทงตวเหมอนจะรมรอนขนทนใด

48 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

งามเอยงามนก โฉมยงนงลกษณ ผองพกตรเพยงจนทร งามเอยงามเรอ ผวเนอโนมพรรณ ดงหนงเทวญ ใหพรแมนา ขนงดงคนศร เกลากลงกงงอน ดงแสรงเรขา พศสองนยนเนตร ยพเรศกลยา ดงเนตรกวางปา ชนษาปปลาย พศถนบวหลวง รอนรมกลมทรวง หนกหนวงใจชาย ใครแปลงเปนภมร บนฟอนเกลอกกาย เคลาคดจตหมาย สมสายสวาทนอง ใครเปนสายนท โอบกอดรมณ ดงรตนกปอง ยงพศยงคด แนบชดเนอทอง ใครไดสมสอง เคยงครองเทว เมองแกวยนมองทอรงอยเปนนานจงไดรสกตว รบถอนสายตาออกจากภาพ

ทเขาไมคดไมฝนวาจะไดเหน ทงทเขาอตสาหทอดระยะเผอใหทอรงอาบนาเสรจแลวเชยว รางสงแฝงกายเขาแอบหลงตนไมใหญ เสยงนาแตกซาบอกใหเขารวาทอรง

ขนจากนาแลว เมองแกวขมใจตนเองอยางมากทจะไมหนไปด แตสดทายกอดใจไมไหวหนกลบไปดอกครง คราวนชดเจนยงกวาททอรงยงอยในนาเสยอก ชายหนมหนารอนผาวรบหนกลบมาอยางรวดเรว หลบตานงพยายามสะกดตนเอง จวบจนไดยนเสยงฝเทาทอรงยำจากไปไกลแลว จงไดลมตาขนถอนใจออกมาหนกหนวง

จะเปนดวยเหตบงเอญหรอเทพเทวากลนแกลงมร ได เมอเมองแกว กลบมาจากอาบนาไดสกคร ชายหนมทเหลอกพรอมใจลกขนไปอาบนาพรอมกนหมด ทงใหเขาตองอยกบทอรงเพยงลำพง เมองแกววางสหนาไมถก สงทเหนเมอครใหญทำใหเขานกขวยใจเกนกวาจะคยเลนหวกบทอรงเหมอนกอนได ใจเขาเตนไมเปนสำ

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 49

เมอทอรงเขามานงชดใกล สงไมทยางปลาเสรจใหมๆ รอนควนกรนมาให “นของพเมองแกวเจา เอ!พเมองแกวเปนอนใดไปเจา หนาแดงเชยว” ไมพดเปลา

มอขาวเรยวยงเออมมาแตะทใบหนาของเขาอกตางหาก ชายหนมรบเอยงหนาหลบรองบอกหวนๆ

“อยา! ทอรง” ทอรงขมวดควอยางแปลกใจ แตไหนแตไรมาเมองแกวไมเคยมทาทเชนน

กบนาง เมองแกวรสกตวกรบปรบเสยงใหเปนปกต “เออ...พแครสกเหมอนจกเปนไขเทานนเอง เจาไมตองหวงพหรอกหนา

ไดนอนสกตนกหายแลว” ‘แมเจาประคณเอย! พจะบอกไดอยางใดเลาวาเปนเพราะแมนนแหละ

ททำใหพตองเปนอยางน ขอรองเถดหนา อยามานงมองพตาแปวอยอยางนเลย โอ! คณพระคณเจาโปรดชวยใหใครสกคนกลบมาโดยเรวดวยเถด’

เมองแกวเพงรสกเดยวนเองวาทอรงไมใชนองนอยของพวกพๆ อกตอไปแลว ทงทเหนนางอยทกเมอเชอวน กลบไมเคยรสกเลยวาอกฝายโตเปนสาวเตมทแลว จนเมอครใหญทผานมานเอง ภาพเงอกสาวเรงราเลนนาในลำธารผานเขามาในความคดคำนงอกครง ไหนจะยงภาพของนางไมทเพงขนจากนานนอกเลา เมองแกวสะบดหวแรงๆ พยายามไลภาพเหลานนออกไป แตสงทเขาทำกลบทำใหคนตนเรองยงสงสย เขาจบมอชายหนมถามอยางเปนหวง

“พเมองแกวเจา เปนอนใดหรอเปลาเจา” เมองแกวรบแกะมอทอรงออก รบผดลกขนยนทนทจนทอรงตกใจ เมองแกว

รบตงสตบอกเสยงหวน “พ...พกแคมนหวนดหนอย พขอพกผอนกอนหนาทอรง” พดจบกรบผดลกขน

เดนผละหนไปอกทางทนท ทอรงนงมองตามหลงชายหนมอยทเดมอยางครนคด นไมใชอาการปกตของเมองแกว นางจะตองรสาเหตใหไดวาเพราะอะไรเขาถงมทาททเปลยนไปโดยกะทนหนเชนน

รางสงเดนลดเลาะมาตามทางเดนในปา พอไดยนเสยงนาไหลดงแววมาและจบทศทางของเสยงไดแลว กรบเดนตรงไปทางทศนนทนท หมายใจวาจะไดดมนาดบกระหายและลางตวพอใหคลายรอน แตเมอไปถงรมฝงนา ชายหนมกมอนตองตะลงกบภาพทเหนเบองหนา ทกลางลำธารนาใสดจตาตกแตนนน หญงสาวแรกรน ผวขาวเนยนละเอยด สวยสะคราญไปตลอดทงราง วายนาเลนอยอยางไมอนาทร

50 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

รอนใจใด เมอหนมาเหนชายหนมยนตะลงอย รมฝง แทนทสาวเจาจะนกขวยอาย กลบยมหวานแลวเดนขนจากนาตรงมาทชายหนม เดนมาหาทงทไมมอาภรณใดปกปดรางกายแมแตชนเดยว มหนำยงตรงเขากอดรดเขา เนอนวลแนนตงเบยดชด อยกบเนอตวทรอนผาวดงไฟรมของชายหนม

“ทอรง อยา! อยาทำอยางน” เมองแกวไดยนเสยงของตวเองรองบอกออกไปอยางนน แตเสยงของเขา

กลบแหบพรา และสนอยางทไมเคยเปน ถงแมปากจะบอกไปเชนนน แตมอเขากลบ ไมเปนดงคำ เพราะมนกลบยกขนกอดรดรางบางของทอรงตอบ ทำนบในใจทเพยรเกบกกความรสกประหลาดลาทมมาตงแตเมอตอนเยนคอยๆ ทลายลงทละนอย ปากสชมพอวบอมประทบแนนอยกบปากของเขา

แตกอนททกอยางจะเลยเถดมากไปกวาน เมองแกวกสะดงขนสดตว ลกพรวดขนทนท เหงอเมดโตผดพราวขนเตมหนาผาก เหลยวมองรอบตวแลวกตองถอนใจออกมา กแคความฝน

แคฝนเทานนแนหรอ? เมองแกวถามคานตนเอง เมอหนไปเจอหนานวล ของทอรงหลบสนทอยหางจากเขาเพยงแคตวแสนภนอนกน ลงฝนไดเตลดถงเพยงนยอมหมายวาใจของเขาคงไมปกตเสยแลว ชายหนมยกมอขนลบหนาตนเอง หรอเปนเพราะความรกใครเอนดทอรงประหนงนองนอยไดแปรไปเสยแลว ความสนทสนมใกลชดกนมาแตวยเยาวทำใหเขาไมเคยสะกดใจใสใจกบความรสกของตนเองสกครา จงไมรเลยวาใจของตนแปรไปแตเมอใด กวาจะรเขากรกทอรงเขาไปแลวเตมหวใจ

ความฝนทเพงผานมาทำใหเขานกละอายใจและกระดากใจไมนอย เมองแกวไมรวาอกฝายรสกเชนเดยวกนกบเขาหรอไม จงตดสนใจทจะยตความรสกนเสยกอนทเพลาจะเนนนานไปกวาน

เมอเหนรางบางวงเขามาหา แทนทเมองแกวจะอยรอรบเหมอนเคย กลบแสรงทำเปนมองไมเหนเดนหนไปหากอเมองเสยดอๆ ทำใหอกฝายถงกบชะงก ทอรงเมมปากแนน

‘เอาอกแลวหนา พเมองแกวทำกรยาเชนนกบขาเจาอกแลว นพเปนอนใดกนแน นกหรอวาขาเจาไมรวาพเหนแลววาขาเจากำลงจกมาหา’

ถงกระนน ทอรงกยงคดในแงดวา อาจเปนเพราะเมองแกวยงไมหายดจากการปวยอยางทบอกไวเมอวนวาน จงพยายามไมใสใจกบสงทเขาทำ แลวหนไปหยอกเยา แหยพชายคนโนนบางคนนบางไปตามประสาของนางอยางเคย แตสายตากอดทจะ

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 51

เหลอบแลไปทางชายหนมมได แตตลอดชวงเชานนเมองแกวกยงคงทำกรยาประหนงจะรงเกยจ และจงใจหลบเลยงทจะไมสนทนากบนางอยเรอยๆ จนทอรงแทบสนความอดทน รำๆ จะเขาไปกระชากเมองแกวออกมาจากกลมพดคยกนเสยใหรเรอง แตกยงไมมโอกาสสกท

สนทรเปนคนแรกทเหนรอยเทาเสอ เขาจงเรยกใหทกคนเขามาด หลงจากพจารณากนอยครหนง ตางกลงความเหนวาไอลายเจาของรอยเทาคงเพงเดนผานบรเวณนไปไมนาน แตเพราะรอยเทาทเลอนหายไปในบางชวงบางตอน ทำใหบอกไมไดแนชดวามนมงไปทางใดกนแน เมองแกวจงตดสนใจใหแบงกำลงกนออกคนหา กอเมองไปกบสนทรทางปาดานขวา คำอนทร สนทร และทอรงใหไปทางดานซาย สวนตวเขาเองกบเมองคำจะเดนหนาเขาไป คนอนๆ เหนดดวย แตแลวโดยไมมใครคาดคด เมอเมองคำปฏเสธจะรวมทางกบพชาย

“นองขอไปดวยแสนภกบคำอนทรดกวาเจา แลวใหทอรงไปกบพเมองแกวแทน”

เมองแกวมสหนากระอกกระอวนใจอยางยง จะปฏเสธกคงเปนทสงสย แตถาตอบรบ... สงทเขาเพยรทำมาตลอดกเหนจะไรผล ตราบเทาทมทอรงอยใกล แตเมองคำดเหมอนจะไมสนใจกบทาทของพชาย รบอาศยโอกาสทเมองแกวยงพดอะไรไมออก หนไปพยกหนาใหทอรง

“ไปสทอรง ไปกบพเมองแกวนะดแลว” ทอรงมองหนาชายหนมทเปนไมเบอไมเมากนมาแตยงเยาวดวยความดใจ

แตกคละเคลาไปดวยความแปลกใจในคราวเดยวกน กอนจะเขาใจเมอเขาเดนเขามาใกลนาง และลดเสยงตำลงเปนกระซบ

“มอนใดจกไดพดกนเสยใหเขาใจ มเชนนนพเมองแกวกจกคอยหลบเจา อยเยยงน พเปดโอกาสใหเจาแลวหนาทอรง”

เมองคำยมออนๆ อยางใหกำลงใจ เสยงทพดกบทอรงไมมสำเนยงของการหาเรองหรอคอนขอดเชนทเคยเปนกอนหนา หากถอยคำนนกทำใหนางรเชนกนวา ทกอากปกรยาของนางและเมองแกวนน อยในสายตาของเขาตลอดเพลา

เมองคำไมปลอยใหพชายไดมโอกาสปฏเสธ ดวยการเดนดมๆ เขาไปในปาทนท พรอมกบเรยกสหายทงสองใหตามไปดวย กอเมองกบสนทรกพลอยผละจากไปอกค ทงใหหนมสาวทงสองยนควางอยดวยกนตามลำพง เมองแกวยนหนาเฉยเมยมองทอรงนงอยพกใหญโดยไมพดอะไรเลยแมเพยงครงคำ กอนจะหนหลงเดนกาวยาวๆ

52 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

ไปในทางทกำหนดอยางรวดเรว จนทอรงตองรบวงตาม ทงทไดยนเสยงใสๆ เรยกชอเขาอยทางดานหลง แตเมองแกวกไมยอม

หยดรอ หรอแมแตจะหนกลบไปมอง ตรงขามเขากลบเรงฝเทาใหเรวขนจนเกอบจะเปนวง ชายหนมไมรดวยซาวาเขากำลงหนสงใดกนแน ทอรง หรอหวใจของตนเอง รเพยงอยางเดยววาเขาตองอยหางจากนางใหมากทสด ทอรงเมมปากแนนออกวงจนสดฝเทาขนมาดกหนาชายหนม จนเมองแกวหมดทางเลยง จำตองหยดนงเผชญหนากบทอรงดวยหวใจทไหวหวน

“พเมองแกว พเปนอนใดไปเจา เหตใดจงทำเหมอนไมอยากอยใกลขาเจา ไมอยากพดกบขาเจาเยยงน”

“เปลาน พวาเจาไปกบแสนภดกวา ตามไปตอนนกยงทน ทางนพไปคนเดยวได” เมองแกวตอบดวยนาเสยงนงๆ แตกเตมไปดวยความหางเหนจนคนฟงรสกได

ในขณะทคนตอบนกดใจนกทบงคบเสยงของตนเองไมใหสนได “ขาเจาไมไปไหนทงนนเจา จนกวาพจกตอบวาเหตใดถงทำกบขาเจาเยยงน

โกรธอนใดขาเจาหรอเจา” “กพบอกวาเปลาไงเลา เจาจกมาเซาซอนใดพหนกหนา ไปใหพนหนาพ

เสยทเถด ไป!” เมองแกวเสยงแขงขนมา และเผลอตวตวาดไลในตอนทาย เพยงเพอปดบง

ความรสกแทจรงในใจทกำลงจะลนทะลกออกมา แตสงนนกลบทำใหทอรงยนตวชา กดรมฝปากมองชายหนมอยางนอยใจ ละอองมานนาตาบางๆ เรมเคลอบตาคสวย เสยงนางทเอยคำออกไปนนเตมไปดวยการตดพอ

“พไมเคยเปนเยยงนมากอน มนเกดอนใดขนกนแนเจา จๆ พกทำกบขาเจาเยยงน ขาเจาทำอนใดผดไปหรอเจา พเมองแกวเกลยดทอรงคนนแลวหรอเจา”

ชายหนมเมนหนาไปทางอน เจบหนบกบคำตดพอของนาง แมนพเกลยดเจาจรงดงคำเจาวา พคงไมฝนใจทำกบเจาอยางททำอยตอนนหรอกหนา แมเจบปวด แตเมองแกวกจำตองแขงใจทำในสงทไมอยากทำ เขาตะคอกใสหนาทอรงทนท

“อยากรมากนกหรออยางใดทอรง ได! พจกบอก พเบอ พรำคาญทเจาคอยตาม คอยวนวายกบพตลอดเพลา ทงทพไมเคยอยากอยใกลเจาจนนดเดยว คดผดจรงๆ ทยอมใหเจาตามมาดวย นาจกยอมใหแสนภสงเจากลบตงแตวนวานแลว”

“รำคาญ...วนวายหรอเจา” หยดนาใสกลงตวผานผวแกมนวลดวยความเสยใจนอยใจถงขดสด ทอรง

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 53

คอยๆ ถอยหางจากเมองแกวทละกาวๆ ในขณะทอกฝายนงองไปทนททเหนนาตา ของนาง ความรสกผดผดวาบขนเตมหวใจ เมองแกวไมเคยเหนทอรงรองไหมากอน ครงหนงในวยเยาวทอรงเคยพลาดโดนดามทวนหวดเขาทศรษะเตมแรงขณะฝกซอม ถงกบเลอดอาบ แตเจาตวกยงยมได ทวาคราน...

“ขาเจาเขาใจแลวเจา ขอสมาพเมองแกวดวยทขาเจาทำใหพตองรำคาญ นบแตนไปขาเจาจกไมยงเกยวกบพอกแลว ในเมอพพดกบขาเจาถงเพยงน ขาเจากคงไมหนาดานพอทจกอย ขาเจาจกกลบไปบดเดยวน”

จบคำ ทอรงกวงออกไปอกทางทงทสายตายงคงพรามวดวยนาตา เมองแกวเกอบจะตามไปแลว แตกหกใจเสย บางทถาเปนอยางนอาจจะดกวา แตวา...เมองแกวเรมลงเล ดแลวแนหรอ ดสำหรบใครกนละ ในเมอทงเขาและทอรงตางกเจบปวดใจ ทงสองฝาย บายจดแลว เมอคนอนๆ ตามมาสมทบกบเมองแกวตามทเขาไดสงสญญาณเรยกไป ไมมเงาของทอรงอยดวยจรงดงคาด แทนทเมองแกวจะโลงอกทนางกลบไปเสยได ตรงกนขามเขากลบรสกวางโหวงในใจพกล นกถงเสยงใสๆ ทเคยสงเสยงแจวๆ ขนมาจบใจ ถาไมเกดเรองนนขน ปานนนางคงฉอเลาะอยใกลๆ นแลว

“อาว! แลวทอรงไปทใดเสยละเจา” ชายหนมสะดงหนมามองหนานองชายฝาแฝดทนท นทอรงไมไดกลบไปหา

แสนภเพอลากลบเรอนหรอกหรอ เมองคำถงไดถามเขาอยางน ความหวงหาแลนเขาจบใจเมองแกวทนท แยกจากกนตงแตตะวนยงไมตรงหว ตอนนกบายมากแลว นางจะไปอยทใด

“ทอรงบอกวาจกกลบเรอน พเลยตามใจนาง คดวานางจกกลบไปหาแสนภกอนเสยอก”

เมองคำฟงคำพชายแลวกหนาเครง มองหนาเมองแกวอยางคนหา พดเสยงเขม “คดฤๅเจา พบอกวาคดกระนนร อยๆ ทอรงไมคดกลบเรอนแน พบอกนอง

มาตามตรง พไปวากลาวทำอนใดทอรง นางถงหนไปเยยงน” คนเปนพพดไมออก มแตสหนาทบงบอกถงความไมสบายใจเทานน เพลาน

เขาหวงแตทอรงเพยงคนเดยว จนไมสงเกตททาทเปลยนไปของนองชายฝาแฝดดวยซา “รอยตนเสอทเราพบน ขนาดตวของมนยาวไมนอยกวาแปดศอกแน ทอรง

อาจไปเจอกบมนเขากได นพทำอนใดลงไปรตวบางฤๅไมเจา” “แลวเจาจกโวยวายดวยเหตใดเลา พเองกรอนใจไปไมนอยกวาเจา ไมนอยกวา

54 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

ทกคน ไมส ตองบอกวามากกวาเสยดวยซา รบออกตามหานางเขาส จกรอใหเสอคาบนางไปกนกอนกระนนร!”

ไมเคยมใครเหนสองพนองเปนหวงใครไดถงเพยงน แมแตแสนภซงเปนพชายแทๆ ยงรสกวาเขาหวงนองสาวไดไมเทากบสองฝาแฝด กบเมองคำนน ไมมใครนกวาคนทไมชอบหนากนมาแตเลกแตนอยจะหวงใยกนไดถงขนาดน ยงเมองแกวแลว ไมมใครเลยจะนกวาคนทใจเยนและสขมมาตลอด จะ ‘รอน’ ไดถงขนาดน

รางบางยนควางอยกลางปา มองไปรอบตวอยางนกหวาด ปาแถบนชางไมคนเอาเสยเลย

‘ทาเราจกหลงปา’ ทอรงคด ตะวนทเรมคลอยดวงไปทางทศตะวนตกทกท ทำใหนางรบตงสตคดหา

ทางออก ในทสดกตดสนใจหนกลบออกไปทางเดม แตออกเดนไปไดเพยงกาวเดยว เสยงยำใบไมกรอบแกรบทดงมาจากทางดานหลง หญงสาวหนขวบไปมองทนท มอเรยวแตะอยทดามดาบซงขดอยกบเอวบางอยางเตรยมพรอมทจะชกมนออกมา หากมอะไรไมชอบมาพากล พมไมบรเวณนนสนไหวเหมอนกบใครบางคนกำลงเดนเลาะออกมา

“ใครนะ! นนใคร ออกมาบดเดยวน” ถงปากจะรองถามออกไปอยางนน แตใจนางแอบหวงใหเปนเมองแกว

ตามมางอ และถาเปนอยางนนจรง นางกจะขอเลนตวสกหนอย คาททำใหตองเสยนาตาเปนครงแรก แลวทอรงกตองตกใจสดขด ตาเบกกวางกบภาพทเหนตรงหนา รางทมดพนดงไมตรงนนออกมา ไมใชเมองแกว และกไมใชพคนใด แตเปนไอลายตวยาวสบศอก มนคำรามกอง ตาสเหลองจบจองทหญงสาวเหมอนเหนเหยออนโอชะ ทอรงหนาซดเผอดคอยๆ ถอยหลงไปทละกาวๆ ขณะทเสอโครงตวนนเดนยางสามขมเขามาหานางทละกาวๆ เชนกน กอนทมนจะไดโอกาสโจนเขามา อารามตกใจทำใหทอรงลมวาตนมดาบอยในมอ รองหวดออกมาอยางตกใจ

เสยงกรดรองของทอรง ทำใหพๆ ทงหกคนทแยกยายกนออกตามหา จบทศทางทนางอยได ตางกรบมงไปยงตนเสยงโดยเรว ตางคนตางภาวนาขออยาใหนองนอยของพวกเขาตองเปนอนตรายเลย ทอรงหลบกรงเลบเจาเสอรายไดหวดหวด แตกลมกลงไมเปนทา ดเหมอนวามนจะอดอาหารมาหลายวนจนหวโซ เมอมาพบหญงสาวเขามนจงไมยอมปลอยใหหนไปไดงายๆ รางบางรบลกขนพยายามถอยหนแทนทจะหนหลงวงออกไปตรงๆ เพราะนน

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 55

เทากบเปนการยวยใหมนตามลามากขน แตแลวทอรงกหมดทางหน เมอแผนหลง ของนางปะทะเขากบตนไมใหญ ไอลายคำรามอยางปรดา แลวโจนเขามาหาหมายตะปบ ทนใดนนเอง เงาดำกวบเขามาโอบกอดนางไว ใชรางของตนเองเขาขวางกนรางบาง จากกรงเลบเสอเอาไว เลบคมกรบของมนจงฝงคมลงบนแผนหลงของคนผนน เขาเตมรก แทนทจะเปนสวนใดสวนหนงของรางกายนาง ทอรงนาตาทวมเมอเหนหนาคนทเขามาชวยนางไวชดเจน

“พ...พเมองแกว” หนาชายหนมบดเบยวเหยเกดวยความเจบปวด เหงอเมดโตๆ ผดพราวขน

เตมหนาเขมคม เลอดแดงสดไหลปรออกมาตามแนวเลบเสอแดงฉานเตมแผนหลง กระนนเจาตวกยงฝนยมบอกกบหญงสาว

“ไมเปนอะไรแลวหนาทอรง ไมตองกลวหนาคนด พมาชวยเจาแลว” โดยไมรอฟงคำตอบใดๆ ชายหนมพลกตวกลบอยางรวดเรว เตรยมจดการ

กบไอลายทลาถอยออกไปตงหลกเชนกน มอใหญกระชากดาบคมกรบออกจากฝก ทขดเอวไวอยางเตรยมพรอม ทงคนทงเสอตางดเชงกนอยพกใหญ กอนทมนจะโจน เขามาอก นาหนกของมนทโถมเขามายงตวของเมองแกวเตมแรงนน ทำใหรางสง ลมหงายลงไมเปนทา ดาบในมอหลดกระเดนไปไกล ไอลายยนครอมตวชายหนมหมายขบหวเหยอกอน แตเมองแกวไมยอมใหมนทำอยางนนไดโดยงาย มอของเขาพยายามดนหวของมนออกใหพนหนา จนกระทงไดจงหวะ เขารบจบคอของมนหกบดเตมแรงเสยงดงกรอบ!

สนเสยงนนทกอยางกจบสน ตวมหมาของมนลมทบรางเมองแกว สนฤทธ สนลมหายใจ ชายหนมหอบแรงอยางเหนดเหนอย แตกพยายามผลกซากเสอออกไปพนตวจนได แตเขากหมดแรงจะลกขนเชนกน เพราะเลอดทบาดแผลดานหลงยงไมหยดไหล ทอรงเพงไดสตวงเขามาชอนศรษะเมองแกวขนมาหนนตกตนเอง รองไห ไมยอมหยดดวยความเปนหวงสดแสน

“พเมองแกวอยาเปนอนใดไปหนาเจา อยาเปนอนใดหนา” “พไมเปนอนใดหรอก สำคญทเจาบาดเจบทใดหรอไม” เสยงนนแมฟงดออนลา แตกทอดออนโยนเหมอนเมองแกวคนเดมททอรง

เคยรจก นางไดพเมองแกวคนเดมกลบมาแลว แตตองไมใชในสภาพน ทอรงสายหนาสะอนไหออกมา

“ขาเจาไมเปนอนใดเลยเจา แตพ...เลอดพยงไมหยดเลย” ชายหนมฝนหวเราะทงทหนาเรมซดเพราะเสยเลอดมาก แขงใจยกมอขน

56 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

เชดนาตาออกจากแกมนวล “เดกเอย พไมเปนอะไรหรอกหนา แผลแคนไกลหวใจนก แลวเลอดเดยวมน

กหยดเอง อยารองไหสทอรง พเหนนาตาเจาแลวพเหมอนใจจกขาด” แทนทจะหยดรอง อกฝายยงปลอยโฮหนกกวาเกา “ขาเจาขอสมาพ เพราะขาเจาแทๆ พถงตองมาเจบตวเยยงน ถาขาเจาไม...” “อยาโทษตวเองเยยงนน ไมใชความผดของเจาเลยแมแตนอย เจาตอง

สมนาหนาพมากกวา เพราะพเองททำใหเจาตองเสยใจ ตองรองไห แตทงหมดทพทำไป กเพราะ...”

พดไดเทานน อกหาชายกตามมาสมทบพอด เมองแกวจำตองเกบคำทตงใจจะบอกนางกลนลงคอไปเสยกอน เมองคำชะงกไปนดทเหนพชายนอนหนนตกทอรง แตกแคนดเดยวเทานน แลววงเขาไปหา

เมองแกวยงมสตดพอทจะบอกใหทกคนชวยกนถลกหนงเสอเพอนำไปปลาดทขวงเมองตามประเพณ ชายหนมทงหาจงตองเรงมอทำอยางเรงดวน เพราะอาการของเมองแกวกดเหมอนจะทรดลงดวย

จนทรฟองรเรองทเมองแกวตองเจบตวกลบมาเพราะแมลกสาวตวดเปนตนเหต กโกรธจดตรงเขาตทอรงอยางไมนบ สำหรบจนทรฟองแลว ชวตของ เมองแกวมคากวาครอบครวนางทงครอบครวเสยอก ดวยหมายถงความหวงของชาวเวยงภแกวตองดบวบลงถงกงหนงหากเขาตองเปนอะไรไป ในขณะททอรงยนยอมใหมารดาลงโทษโดยดษณ รอนถงคนเปนพอและพชายตองรบเขาหามปราม เพราะกลววาทอรงจะตายคาหวายเสยกอน

“พอเถอะ จนทรฟอง ตลกไปกไมทำใหนายนอยหายเจบหรอก อกอยางก ไมมใครอยากใหเกดเรองเยยงนขนดวย”

“จรงดวยเจา อกอยางหนาแม เรองนนองกมใชคนผดเพยงคนเดยว เมองแกวเองกมสวนดวยเหมอนกน ทงเขากดเหมอนจกเปนฝายเรมเรองทงหมดน ขนกอนเสยดวยซา”

จนทรฟองกบแสนคำหนขวบมาจองหนาลกชายคนโตทนท จนทรฟอง ดงแขนแสนภถามอยางรอนใจ

“หมายความวาอยางใดแสนภ กนองของเจาแอบหนจากเรอนตามพวกเจาไปจนเกดเรองอยางนขนแลว ไยเจาวามใชเพราะความผดของแมคนนอก มหนำยงกลาวโทษนายนอยเมองแกวเสยอกดวย”

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 57

“ลกมไดวานองไมผดเจา ถาเอาแตเฉพาะเรองททอรงแอบตามพวกลกไปนน ลกไมเถยงแมหรอกเจา แตเรองทเมองแกวโดนเสอตะปบน แมจกเปนเพราะเขาชวยเหลอทอรง หากนนกเปนสงทเขาสมควรตองกระทำ ลกไมรหรอกวาระหวางสองคนนมเรองอนใดกนมากอนหนาหรอเปลา แตกอนทจกเกดเรอง เมองคำพดเหมอนกบวาเมองแกวไปพดจาหรอทำสงใดเขาสกอยาง ทำใหทอรงเสยใจวงเตลดออกไปจนหลงปาเชนนน”

คนเปนพอแมใจหายวาบ จากคำบอกเลาของลกชายคนโต สงททงสองคนหวนเกรงหนกหนาวามนจะเกดขนนน บดนเรมสอเคาชดเจนขนทกท จนทรฟอง มองสบตาสามดวยความไมสบายใจ กจะมสกกเรองทจะทำใหผหญงเสยใจและวงเตลดออกไปปบปบเยยงนน จะมสกกเหตผลทผชายจะยอมพลรางของตนปกปองผหญงคนหนงจากภยอนตรายโดยไมคำนงถงชวตตวเองได เมอหนไปมองลกสาว กเหนนางนงกมหนานง ไมพดอะไรจนคำเดยว ทงทปกตจะตองเถยงออกมาแลว แตนทอรงทำเหมอนกบจะยอมรบวาสงทพชายพดมาทงหมดนนเปนความจรง

จนทรฟองกยงหนกใจ ขณะทแสนคำกำลงจะตะลอมถามเอาความจรงจากปากลกสาวคนโปรด บาวคนหนงกมาบอกอยทหนาประตหองวาแมเลยงบวคำมารอพบ

อดตราชองครกษออกมาจากในเรอนกเหนผเปนนายยนรออยทชานเรอนแลว เมอเหนสหนาเรยบเฉยจนยากจะเดาความรสกของแมเลยงบวคำ แสนคำกนกหวนใจไมนอย เขารบคกเขาลงทนท

“ขาเจาขอสมาแทนลกสาวขาเจาดวยเจา ททำใหนายนอยเมองแกวตอง...” แสนคำพดไมทนจบ แมเลยงบวคำกยกมอขนปรามใหเขาหยดพดเสยกอน นนยงทำใหคนสนทหนาเสยหนกเขาไปอก

“ขามไดมาทนเพอฟงคำขอสมาของเจาหรอกหนาแสนคำ แตขามาหาทอรง นางอยทใด ไปตามมาพบขาท”

”แมเลยงจกลงทณฑมนหรอเจา” “ขาสงเจาวาอยางใด แสนคำ” แมเลยงบวคำสวนคำเสยงเฉยบ แสนคำ

จงจำใจตองเขาไปตามตวทอรงออกมา จนทรฟองและแสนภพลอยตามออกมาดวยอยางรอนใจเกรงทอรงจะถกลงโทษ ในขณะทเจาตวนนหาไดพรนโทษทณฑใดๆ ไม หากพรอมจะยอมรบแตโดยด

แมเลยงบวคำมองทาทของหญงสาวตรงหนาอยางพจารณา เมอเหนแววเดดเดยวในดวงตาคนน นางกยมออกมาอยางพงใจ

“รตวใชหรอไมทอรง วาขาเรยกเจามาพบดวยเหตใด” “รเจาแมเลยง แมเลยงจกลงทณฑขาเจาอยางใด ขาเจากยอมรบสนเจา

58 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

เปนความผดของขาเจาโดยแทททำใหพเมองแกวตองเจบตวเยยงน” คนเปนนายหวเราะออกมาเบาๆ เสยงหวเราะนนทำใหคนทงสมองหนากน

อยางแปลกใจ แลวหนมามองแมเลยงบวคำเปนตาเดยว กเกดเรองรายขนเชนนแลว ไฉนแมเลยงบวคำยงหวเราะไดอยเลา

“นเจาคดวาขาจกมาเอาโทษเจากระนนรทอรง ผดแลว ขามไดจกเอาตวเจาไปรบทณฑอยางใดๆ เลย แตขามาเพอรบเจาไปดแลเมองแกวทเรอนใหญ เพลานเขาไขขนสงมาก ดวยแผลทหลงอกเสบ จกใหผใดมาทำหนาทนกคงไมเหมาะเทากบเจา เพราะอนใดนะร กเพราะเมองแกวเอาแตเพอเรยกหาแตเจาเพยงคนเดยวนะส”

ทอรงรสกวาหนาตวเองรอนผาว มนคงแดงจดเปนลกตำลงสกทเดยว หากความรสกในใจยามนกลบประหลาดนก จะวาอายกไมเชง ขนเคองกมใช แตมน เปนความรสกทอมใจอยลกๆ ทแมในยามเจบไข เมองแกวกยงคดถงนาง และถงแมเลยงบวคำจะไมมา นางกตงใจไวแลววาจะขอเปนผดแลเมองแกว กเพราะอยากไถโทษททำใหชายหนมตองเจบตวดวย ดวยเหตนนางจงรบคำโดยไมอดออดแมแตนดเดยว

แมเลยงบวคำจงใหเดกสาวเขาไปเกบเสอผาขาวของเพอไปคางแรมอยทเรอนใหญ แสนคำสงใหแสนภตามนองสาวเขาไปชวยทอรงตระเตรยมขาวของทจำเปนอนๆ เพอกนไมใหลกชายตองรบรในสงทเขาและจนทรฟองกำลงจะพดกบแมเลยงบวคำ เขารอจนกระทงลบรางของแสนภแลว จงเปนฝายเอยปากขนกอน

“ขาเจาเหนเปนการไมเหมาะสมยง ทจกใหทอรงเปนผดแลนายนอยเมองแกว และคางแรมอยบนเรอนใหญ นางเปนสาวแลวหนาเจา มใชละออนนอยอยางแตกอน”

“ความไมเหมาะสมของเจาคออนใดแสนคำ ขาเองกอยดวยทงคน” “แมเลยงยอมทราบความหมายของขาเจาดอยแลว” “ขาไมเขาใจ” แมเลยงบวคำทำไขสอเสย แสนคำขมใจอยางยงกอนพดตอไป

ดวยเสยงกดตำลงอยางขมความรสก “ขาเจาหมายถงฐานะแทจรงของนายนอยเมองแกวกบทอรง” “เทานนเองร ความไมเหมาะสมของเจา” แมเลยงบวคำพดพลางยมอยาง

ใจเยน “เจาสองคนคดเพยงแควาละออนสองคนนแตกตางกนทฐานะ แตเจากลบไมคดวาพวกเขาลวนเปนเพยงมนษยธรรมดาทมหวใจ มเลอดเนอไมตางอนใดกบพวกเจาเลย ถงเจาสองคนกบขากเถด ขาถามสกนดวา พวกเราแตกตางกนอยางใดร แสนคำ จนทรฟอง หากขาถอดยศศกดทเปนสงสมมตทคนอนๆ สรางใหนออก ขาและลกทงสองกเปน คนธรรมดาเหมอนกนกบพวกเจา ไมมนาย ไมมบาว”

“แตเราหนสงเหลานนไมพนนเจา อกไมนานแมเลยงกบนายนอยทงสอง

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 59

กจกกลบคนสฐานนดรศกดเดม เมอถงเพลานน หงสกควรคกบหงสดวยกน หาใช นกกาไม” แสนคำบอกเสยงแขง แมเลยงบวคำถอนใจอยางเหนอยใจแลวหนมาทางจนทรฟองทนงอยขางสาม

“เจาละ จนทรฟอง คดเหมอนกบแสนคำดวยอยางนนใชหรอไม ถงไมพดอนใดสกคำ”

“เจา” “จนทรฟอง เจายงจำคำทขาพดไมกทวามานไดหรอไมวา ขาชอบและพอใจ

ลกสาวเจา” “ขาเจายงจำไดดทกคำเจา” จนทรฟองตอบอยางระมดระวง ใจคดสงสยวา

แมเลยงบวคำคดจะทำสงใดแน จงไดถามนางเชนน ผเปนนายอานสหนานนออกกยม “หากนบทางพอแลว ทอรงกบแสนภไมใชเชอพระวงศกจรง แตถานบทาง

แมแลวละก เขาสองคนกมยศศกดไมดอยไปกวาลกของขาเลย เจาเองกเปนเชอพระวงศคนหนงหนาจนทรฟอง หรอวาเอาแตดแลรบใชขาจนหลงลมไปแลว”

“ขาเจาไมลมเจา หากแตกไมคดอาจเออมทำตนเทยมฟา แมนเปนเชอพระวงศกเปนปลายแถวเตมท”

แสนคำสะกดใจฉกคดขนมาทนท หมากกระดานนแมเลยงบวคำวางดกทางหมากของเขาไวทกทางแลว แมเลยงจงใจเอยเรองนขนมาเพราะอะไร เขาพอจะรคำตอบ แตกแกไขสงใดไมทนแลว ผเปนนายวางหมากรกฆาตเอาชนะเขาไดเรยบรอย ชนด ไรทางส

“เจาพดเองหนาแสนคำวาหงสยอมคควรกบหงส ฉะนน ขาขอสขอทอรง ใหกบเมองแกว หวงวาเจาสองคนคงไมปฏเสธ ทวาใดทเมองแกวไดนงเมอง ขาจกจดพธอภเษกใหอยางสมเกยรต”

แสนคำกบจนทรฟองหมดหนทางปฏเสธใดๆ ไดแตนงองยอมจำนน ลำพงเพยงแรงของคนสองคนหรอจะหาญสกบแรงแหงพรหมเทพทลขตชะตามนษย ได ตอจากนไปกคงอยทหนมสาวทงสองแลววาจะจบมอฝาฟนอปสรรคมากมายทขวางทางเบองหนาไปไดไกลเพยงใด

รางสงเดนเขามายนพงกรอบประตหองมองดทอรงทกำลงเชดตวใหเมองแกวทยงนอนไมรสกตวอยอยางตงใจ กเจบแปลบในอก ทาทออนโยนอยางนนทอรงไมเคยมใหเขาเลยแมแตครงเดยว สายตาเมองคำมแววนอยใจขนมาแวบหนงกอนเลอนหาย เมอชายหนมกาวเขามาในหองแลวมานงลงทขอบเตยงพชาย พลางเอยทกทายทอรง

60 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

“ลำบากเจาแย ตองมาดแลพเมองแกวทงวนทงคนเยยงน” “ขาเจายนดทำใหพเมองแกวเจา” ทอรงตอบสนๆ โดยไมมองหนาอกฝาย

สกนด มอบางยงคงใชผาเนอนมชบนาบดหมาดๆ เชดตามเนอตวของเมองแกวเพอลดไขอยางเบามอ เมองคำเมนหนาไปทางอนอยางไมอยากเหนภาพบาดใจนน แตปากยงคงถามทอรงถงอาการของพชาย ไมใชเพราะหวงดวยรดวาเมองแกวมไดเปนอนตรายอะไร หากถามเพราะตองการชวนหญงสาวคยมากกวา

“ไขลดลงบางหรอยง” “ยงเจา แตกดขนกวาวนวาน เสยแตยงไมรสกตวเทานนเองเจา คงตองใช

เพลาอกสกนอย” “ความจรงไดคนดแลดอยางน พเมองแกวนาจกรสกตวไดแลวหนา” เมองคำ

เอยกระเซา แตแลวกเงยบไปอก ดวงตาสนลทมแววราเรงอยเปนนตยนนหมนแสงลงยามถามหญงสาวดวยเสยงทขรมลง ไมมนาเสยงขเลนอยางเคย

“ถาพเปนอยางพเมองแกว เจาจกดแลพอยางนหรอเปลาทอรง” คำถามนนทำใหคนฟงถงกบชะงก เงยหนาขนมองคนถามอยางแปลกใจ

หากไมยอมตอบคำแตกลบตงคำถามกลบคน “เหตใดจงถามขาเจาเชนนเจา” “พถามเจากอน ตอบคำพเถดทอรง ถาคนทชวยเจาและนอนเจบอยนเปนพ

เจาจกดแลพหรอไม” ทอรงนงอนไมอาจตอบคำถามนได ถาเปนเมองคำนางจะทำเชนนหรอไม

อยาวาแตคนถามเลย แมตวนางเองกอยากรเชนกน เมองคำแคนยมออกมา พดดวยเสยงทแปรงปราเพราะความรสกในใจทม

“เจาตอบพไมไดกไมแปลกหรอกทอรง นนเพราะใจของเจามแตพเมองแกวเพยงคนเดยวจนมองไมเหนผใด จนในใจเจาไมมทเหลอแมเพยงเศษเสยวใหผใด อกแลว แมแตตวพ”

ไมรอใหทอรงไดพดคำใดเปนการแกตว เมองคำผดลกขนเดนออกไปจากหองของพชายโดยไมหนกลบมามองอก ปลอยใหทอรงถามใจตนเองวาเปนอยางทเมองคำบอกไวหรอไม กอนจะพบวาหวใจของนางนนมเพยงเมองแกวเพยงคนเดยวจรงดงคำของเมองคำ นางไมเคยรเลยวาหวใจนางมเงาของเมองแกวเขามาสถตอยตงแตเมอใด หากพอรตวอกท เงานนกไดจบจองครอบครองหวใจทงดวงของนางไปแลว

แสงตะเกยงทปรบไสใหสองแสงสลวซงตงไวบนตงเลกขางหวเตยงนน

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 61

สองใหเหนรางบางทฟบหลบอยขางเตยง เมองแกวเพงรสกตว เมอมองเหนทอรงหลบอยใกลๆ เชนนนกอดยมออกมามได กเขาเพงพบหนานางในความฝน ไมคดเลยวาพอตนแลวนางกยงมาอยใกลชดเชนน ชายหนมคอยๆ ยนตวเองขน พษไขทเพงสรางทำใหเขายงรสกออนเพลยอยไมนอย แตเมองแกวกจดการใหตวเองลกขนมากงนงกงนอนอยบนเตยงไดสำเรจ สายตาททอดมองทอรงนนนอกจากจะมแววของความรกใครแลว ยงมความเอนดผสมอยดวย เขาเออมมอไปปดผมทปรกหนานางออก แตถงเขาจะทำอยางเบามอทสดแลวกตาม แตทอรงกยงรสกตวตนขนจนได เมอเหนเมองแกวนงพงหวเตยงสงยมเพลยๆ มาให หญงสาวกยมกวางอยางดใจ

“พเมองแกว รสกตวแลวหรอเจา ดจงไขหายแลว” ไมพดเปลา เจาตวยงเขาจบเนอตวของเมองแกวดวย โดยลมไปวาคนตรงหนาเปนชายหนม มใชเดกชายตวเลกๆ อยางเมอกาลกอน ชายหนมปลอยใหนางทำตามใจ แลวหวเราะออกมาอยางขนๆ

“ดใจเพยงนเลยรทอรง ดทาวาพคงจกหลบไปนานกระมง” “สองทวาเตมเจา เออ!แลวนพอยากไดอนใดหรอเปลาเจา ขาเจาจกหามาให

พทกอยางเลย” “ทกอยางแนร” ชายหนมถามดวยแววตาเปนประกาย ทอรงรบพยกหนารบ “ทกอยางเลยเจา” “เชนนนพขอนาสกแกวเถด คอพแหงไปหมดแลว” หญงสาวรบกลกจอรนนาจากนาตน28ลงสถวยนาดนเผาแลวสงใหเมองแกว

หากอกฝายไมยอมรบไป ยงคงมองนางดวยสายตากรมกรมเปนประกายหวาน พลางพดเสยงออน

“พเพงฟนไขเรยวแรงกยงไมคอยม เจาจกชวยปอนพไดฤๅไม” ทอรงสบสายตาทเจอแววหวานนนเขาพอด กหนารอนผาวรบหลบตาวบ

ดวยความอาย แตกยอมทำในสงทเมองแกวขอ ดวยเขาใจวาชายหนมยงไมมแรงจรง นางจงเลอนกายขนนงบนเตยงเสมอกบเขา มอบางคอยประคองถวยจอทรมฝปาก ชายหนมดวยใจทเตนไมเปนสำ ทนใดนนเอง มอของเมองแกวขางหนงกเลอนเขากมมอทอรงไวมน สวนอกมอขยบเขาโอบเอวบางรงเขามาชดกบอกตนเอง

“อย! พเมองแกว” หญงสาวรองอทานออกมาเบาๆ ดวยความตกใจกบกรยาจโจมของเขา

เมองแกวยมพราวไปทงหนา พลางดงเอาถวยนาในมอของทอรงออกวางไวทเดม

28 นาตนเปนภาษาทองถนหมายถง คนโทใสนา

62 ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒÃÃÑ¡

ของมน กลนกายสาวหอมจางๆ ของทอรงระรวยมาเขาจมก เขาตดสนใจแลววา จะไมยอมปลอยใหนางเดนออกไปจากชวตเขาเดดขาด แมจะนกหวนกบคำตอบ ของนางทจะไดรบตอจากน แตเขากจะขอลองดสกครง เมองแกวกระซบความทรมหของนาง

“เจาบอกพเองมใชรวาถาพอยากไดอนใด เจาจกหามาใหพทกอยาง” “เจา ขาเจาบอกเชนนนจรง แต...” “พอยากใหเจาอยกบพเยยงนตลอดไป เจาจกใหพไดฤๅไม ทอรง” ทอรงกมหนางด ไมกลามองสบตาเมองแกว ทงทเนอตวในยามนรอนผาว

ประหนงจะจบไขแทนเขาเสยแลว ชายหนมขยบเขากอดรางบางกระชบแนนเขาอก แลวเชยคางมนขนใหนางสบตากบเขา

“เปนอนใดไปเสยแลว คนเกงของพ พขอเจาเยยงนแลวเจาใหพไดหรอเปลา” “พเมองแกวปลอยขาเจาเสยกอนสเจา พทำอยางนเกดผใดเขามาเหนมนจก

ไมดหนาเจา” “ใครเขาจกเขามา ดกออกเยยงนคงหลบกนหมดแลว วาอยางใดเลาทอรง

ถาเจาไมตอบพกจกกอดเจาอยเชนนจนเชานนละ ใหแมเขามาเหนเสยเลยคงดใชนอย” ทงทรความนยในวาจานนด แตวสยหญงกทำใหทอรงลงเล ไมอาจปกใจ

เชอวาคนทนางรกนนจะรสกกบตนเชนทนางรสกกบเขาหรอไม ดวยเกรงวาหากนาง คดเขาใจไปเองฝายเดยว คนทชาใจกคงเปนทอรงคนน นางจงเอยเลยงไป

“ผชาย...เปนเชนนทกคนหรอเจา เอยปากฝากคำหวานกบผหญงไปทว นางใดหลงลมเขากคงชาใจนก ดวยชายเหนนางเปนเพยงดอกไมรมทาง เดดชมเบอแลวกทงขวางไปไมเหนคา”

เมองแกวหวเราะชอบใจกบวาจาของนาง นกรไดดวยสญชาตญาณแหงบรษวาทอรงคงหมายไดยนคำรกจากเขาเปนเครองยนยน

“สำหรบชายอน พไมอาจลวงรใจเขาได แตสำหรบพไมเคยทำเชนนกบนางใด มกแตเพยงเจาเทานนแหละหนาทอรง เจาเปนผหญงคนแรกและคนสดทายทพจกทำเชนน พรกเจาหนาทอรง ถงพไมรวาเรมรกเจาเฉกชายรกหญงมาตงแตเมอใด หากพรแตเพยงวานบจากเพลานไป ใจของเมองแกวมทอรงคนเดยวทไดครอบครอง”

“แนฤๅเจา มใชพเพอไปดวยพษไขหรอกหนา” ทงทหวใจพองโตกบคำบอกรกทไมคดฝนวาจะไดยน แตกอดมไดทจะมจรตแงงอนตามประสาหญง ชายหนมมองหนาสวยหวานทอยหางไปไมถงคบดวยความเอนด ผหญง อยางใดกคอผหญงอยนนเอง ตอใหเกงกลาสามารถสกปานใด ดดนเปนแมสงหสกเพยงใด แตเมออยใกลชายทตนรก

¡ÃÇÔ¡ÒÀÒ 63

กกลบแปรเปนลกแมวนอยแสนเชองไปได “แนยงกวาสงใด วาแตเจาเถดเมอใดจกตอบคำพเลา หรอจกปลอยใหพ

ตองรอเกออยเยยงน” “หากพเมองแกวเมตตา ขาเจากจกขออยดแลรบใชพ ไปตลอด จนกวา

พจกสนเมตตาในตวทอรงคนนเจา” “ไมมวนทพจกสนรกสนเมตตาในตวเจาหรอกหนา มแตจกเพมพนขน

ทกทวาราตรตางหาก” เมองแกววาแลวกจรดปลายจมกตนเองลงฝงกบแกมนวล ของนาง สดกลนหอมนนอยางชนใจหนกหนา

รางสงแฝงตวยนอยในเงามดขางบานประตทเปดกวาง ไดยนชดทกถอยคำ ทควรไดยน เหนชดทกอรยาบถของคนทงสองทตระกองกอดกนอยในหอง เมองคำหลบตาลงเอนตวลงพงกบฝาเรอนอยางออนแรง เจบแปลบไปทงหวใจ พกหนงกลมตาขนมองผาผวยในมอ กำมนแนนอยางราวราน ผาผนนเขาตงใจจะนำมนมาหมคลม กนหนาวใหทอรงอยางทเคยทำมาในคนกอนหนาน ทวานางกลบเขาใจวาเปนบาว ในเรอนนำมาหมใหตามคำสงของแมเลยงบวคำ และเขาเองกปลอยใหนางเขาใจไปเชนนนโดยทไมคดแกไขความเขาใจของนางเลย

ทงทรวาวนนตองมาถง แตเมองคำกไมคดวามนจะมาเรวเพยงน เมองแกวและทอรงคงคดไมถงวาเพลาดกสงดเชนนจะยงมคนทยงไมนอนเหลออยอกคน แทจรงเขาควรผละจากไปตงแตคราแรกทเหนพชายรสกตวแลว แตไมรวาเปนเพราะผหาซาตานตวใดดลใจ หรอเปนเพราะใจเจากรรมของตนเองทรนหาทเองกนแน ทมนสงใหเขาแฝงตวในเงามดฟงการสนทนาของคนทงสองตงแตคำแรกจนคำสดทาย ฟงเพอตอกยาวาเขาไมมวนจะไดครอบครองใจของทอรงไดเลยตราบชวชวตน เมองคำมองภาพในหองอกครงกอนผละจากไปเงยบๆ