1 bir önceki konuyu hatırlayalımmateryaltasarimi.weebly.com/uploads/4/8/5/0/... · 3-materyalin...
TRANSCRIPT
Bir önceki konuyu hatırlayalım
16.12.2016
1
16.12.2016
2
16.12.2016
3
Devimsel Alan: Harrow, Simpson ve Cangelosi’nin Devimsel Alan Taksonomisi
4
Neler öğreneceğiz ?
16.12.2016
5
Psiko-motor alan Harrow taksonomisi ve alan basamakları Simpson taksonomisi ve alan basamakları Cangelosi Taksonomisi Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri Önkoşul Öğrenmeleri Belirleme Öğrenci Niteliklerini belirleme Hedef Ve Hedef Davranışları Gözden Geçırme İçeriği Örgütleme Ölçme Ve Değerlendirme Etkinliklerini Planlama Öğretim Stratejileri Ve Materyallerini Seçme Öğretimi uygulama Öğretimi Değerlendirme
Psiko-motor alan nedir ?
Psiko-motor alan Zihin-kas gerektiren davranışları kapsayan bir alandır.
Bu alandaki hedeflerin aşama andırılması 1970’li yıllara kadar yeterince çalıştırılmamıştır.
Bu nedenle Psiko-motor becerilerin öğretimi ve yoklaması ile ilgili çalışmalar da yeterli değildir.
16.12.2016
6
Psiko-motor Alan
Oysa bu alandaki davranışların doğası, gerek aşamalı sınıflamanın yapılması, gerekse öğretimi ve yoklanması ile ilgili çalışmalar diğer iki alandan(bilişsel ve duyusal) daha uygundur.
Çünkü Psiko-motor becerilerin doğrudan gözlenme olanağı vardır. Ancak, bu becerilerin okul öğrenmelerindeki önemi son yıllara kadar göz ardı edilmiştir.
16.12.2016
7
Harrow Taksonomisi(1972)
Davranışlar refleksif hareketlerden başlar ve 6’ya ayrılır.
16.12.2016
8
Taksonomi* istendik davranışların aşamalı olarak sıralanması(basitten karmaşa)
DA
VR
AN
IŞLA
R
Refleksif Hareketler
Temel hareketler
Algısal Yeterlilik
Fiziksel yeterlilikler Beceri haline
gelen hareketler
Tutarlı iletişim
Harrow Taksonomisi alan basamakları
1-Refleksif Hareketler= İstem dışı hareketlerdir.
Örn. Tehlike anında göz kapaklarının kapanması.
16.12.2016
9
Harrow Taksonomisi alan basamakları
16.12.2016
10
2-Temel hareketler= Refleksif ve amaçlı davranışların kombinasyonu olan hareketlerdir. Örn. Yemek yeme, koşma vb.
16.12.2016
11
3-Algısal Yeterlilik=Uyarıcının yorumlanmasını gerektirecek etkinliklerdir. Örn. Denge aletinde yürüme, atılan bir topu yakalama.
Harrow Taksonomisi alan basamakları
Harrow Taksonomisi alan basamakları
4-Fiziksel yeterlilikler= Fiziksel dayanıklılık, güç, esneklik gerektiren etkinlikler.
Örn. Uzun mesafe bisiklet sürme, ayak parmak uçlarında durma.
16.12.2016
12
Harrow Taksonomisi alan basamakları
16.12.2016
13
5-Beceri haline gelen hareketler= Karmaşık hareketleri etkin olarak yapma etkinliğidir. Örn. Tenisi yetkin olarak oynama, Dakikada 65 sözcük yazma.
Harrow Taksonomisi alan basamakları
16.12.2016
14
6-Tutarlı iletişim=Duygusal durumlarını vücut diliyle ifade etmeyi sağlayan hareket ve davranışlardır. Örn. Dansta kareografi oluşturma.
Harrow Taksonomisi(1972)
Eğitim refleksif davranışlarla değil, öğrenme yoluyla kazandırılabilecek davranışlarla ilgilenmektedir.
Bu nedenle, bu taksonomi eğitimde psiko-motor hedeflerinin belirlenmesinde bazı sınırlılıklara sahiptir.
Bu taksonominin en uygun olduğu dönem okulöncesi dönemidir.
16.12.2016
15
Simpson Taksonomisi(1966-1972)
Bu sınıflamada, bir becerinin artan yetkinlik düzeylerinin aşamalı olarak ele alındığı görülmektedir.
Yani bir beceri başlangıcından en son haline kadar aşamalı olarak sıralanır.
16.12.2016
16
Simpson Taksonomisi alan basamakları
Algılama
Hazırlık
Kılavuzla yapma
Mekanikleşme
Beceri haline getirme
Uydurma
Yaratma
16.12.2016
17
Düzey Ürün Örnek Hedef
Algılama Beceriyle ilgili araç, gereç ve
işlemleri anlamayı kapsar.
Bir enstrümanda çıkarılan basit
bir ritmi anlayabilme
Hazırlık(kurulma) Bir beceriyi yapmak için hazır olma. Keman çalmaya isteklilik.
Kılavuzla Yapma Beceri bir kişinin rehberliği altında
yapılır.
Öğretmen rehberliğinde kalıbı
kumaşa uygulayabilme
Mekanikleşme Davranış alışkanlık haline gelmiştir.
Bu davranışları uyum içesinde
yapar.
Verilen bir durumda dikiş
makinasını düzgün
kullanabilme
Beceri Haline Getirme Karmaşık faaliyetleri düzgün arak
yapar. ol
Otomobili kurallara uygun
kullanabilme
Uydurma Beceriyi yeni bir durumda etkili
kullanma.
Verilen yeni bir modele uygun
etek kalıbı çıkarabilme
Yaratma Özgün bir ürünü meydana
getirecek yeni yollar yaratma.
Nakışta özgün bir teknik ortaya
koyabilme 16.12.2016
Simpson Taksonomisi alan basamakları
Cangelosi Taksonomisi(1990)
Cangelosi’ye göre Psiko-motor alan;
1-Dayanıklılık, güç, esneklik, çeviklik gerektiren istemli kasların kapasiteleri ile ilgilidir.
Örn. Yüksek atlama.
16.12.2016
19
Cangelosi Taksonomisi(1990)
16.12.2016
20
2-Belli bir beceriyi gösterme yeteneği ile ilgilidir. Örn. Otomobil kullanma.
Cangelosi Taksonomisi
Her iki durumda da Psiko-motor becerinin yapılması için gerekli gözlenebilir basamaklar adım adım alt alta yazıldığında hem öğretim hem de ölçme ve değerlendirme için uygun ölçüt belirler.
Bu nedenle, beceriyi oluşturan basamakların gözlenebilir olarak açıkça ifade edilmesi, hem eğitim hem eğitim durumlarının hem de ölçme durumlarının düzelmesinde önemli bir araçtır.
16.12.2016
21
Cangelosi Taksonomisi
16.12.2016
22
Örneğin:Cangelosi’nin birinci grubunda yer alan dayanıklık, güç, esneklik gerektiren psiko-motor davranışlar için şu örneği verebiliriz
Beden eğitimi dersinde eğitim durumlarını düzenleme ve ölçme değerlendirme yapmak üzere öne yuvarlanma basamakları şunlardır;
1.İstenilen nitelikte başlama duruşu ya da hız koşusu yapma.
2.Takla için başlangıç duruşunu yapma
a) Çömelik duruşta iken kolları omuz genişliğinde açıp
avuçları yere koyarak dayanma
b) Çene göğüs kemiğine, topuklar kalçaya dayalı olarak kapanma
3. Yuvarlanma hareketlerini yapma
a) Kalçayı yukarı kaldırıp ağırlığı kollara vererek enseyi yere koyma
b) Ayak uçlarından iterek öne doğru sırtta yuvarlanma
4. Takla hareketini tamamlama
a) Kalkarken kolları önde paralel uzatarak çömelik duruşa geçme
b) Dengeli bir şekilde kalkarak bitiriş duruşunu yapma
16.12.2016
23
Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri
Gagne’ye göre beş tür öğrenme ürünü vardır ve öğretim hedefleri de bu öğrenme türlerine göre sınıflanabilir.
Bunlar:
1-Sözel bilgi (verbal information)
2-Zihinsel beceriler (intellectual skills)
3-Bilişsel stratejiler (cognitive strategies)
4-Tutumlar (attitudes)
5-Devimsel beceriler(motor skills)
16.12.2016
24
Sözel Bilgi
Sözel bilgi ifade etmeye, açıklamaya dönük bilgidir.
Örneğin; “Ankara’nın Türkiye’nin başkenti olduğunu bilmek” İsimler, kavramlar, özellikler, fonksiyonlar vs.
16.12.2016
25 Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri
Sözel Bilgi
16.12.2016
26
Öğrenci, öğrenme alanının genel bilgi ve kavramlarını önceden bilmelidir. Konu ile ilgili gerekli yeni kelimeleri öğrenmelidir. Açık-seçik ve bütün halinde bir öğrenme ve anlatma olmalıdır. Sözel bilginin birçok temel işgörüsü vardır.
Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri
“
”
Sizce sözel bilgi Bloom taksonomisinin
hangi düzeyine karşılık gelir?
Sözel Bilgi Bloom taksonomisinin, bilgi düzeyine karşılık gelmektedir.
16.12.2016
27
Zihinsel Beceriler
Gagne’nin en önemli öğrenme ürünü kategorisi zihinsel becerilerdir.
Sözel bigi «şunu bilme» ile ilgili iken zihinsel beceriler «nasıl’ı bilme» ile ilgilidir.
16.12.2016
28 Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri
Zihinsel Beceriler beş alt gruba ayrılır.
a)Ayırt etmeyi öğrenme: Algısal öğrenme olarak da adlandırılabilir. Semboller yoluyla çevreye tepkide bulunmadır. Bir nesnenin diğerinden farkını,dolayısıyla da bir sembolün diğerinden farkını ayırt etmeyi kapsar.
Örneğin: piyanoda duyduğu iki nota arasındaki farkı işitme(anlama.)
16.12.2016
29
Zihinsel Beceriler
b)Somut kavramlar: Kavram öğrenme için önkoşul, ayırt etmeyi öğrenmedir. Kavramların basit ve temel formu somut kavramlardır. Somut obje ve olayların sınıflandırılmasıdır.
Örneğin; iskemle, kabı,ağaç, masa, kedi, köpek gibi nesnelerin ortak adı öğrenilmektedir.
16.12.2016
30
Zihinsel Beceriler
c)Tanımlanmış Kavramlar: Bazı kavramlar kavramın nitelikleri ya da kavramlar arasındaki ilişkiler, objenin kendisi somut olarak gösterilerek açıklanamaz.
Örneğin: engel kavramı tanımlanarak açıklanabilir.
Çünkü pek çok şey engel oluşturabilir.
16.12.2016
31
Zihinsel Beceriler
d)Kurallar: Kuralları sözel ifade olarak biliriz. Ancak kuralın sözel olarak ifade edilmesi kuralın öğrenildiğini ifade etmez.
Örneğin: dikdörtgenin alanı, uzun ve geniş alanın çarpımıdır. Dediğimizde sözel bilgiye sahibiz demektir. Ancak herhangi bir problemde bu kuralı kullanıp sonuca ulaşabiliyorsak kural öğrenme gerçekleşmiş demektir.
16.12.2016
32
Zihinsel Beceriler
e)Çoklu Kural Uygulama: basit kurallar öğrenildikten sonra , çoklu kural uygulama gerektiğinde kurallardan çeşitli kombinasyonlar oluşturarak problem çözmede kullanılmadır.
16.12.2016
33
Tutumlar
Bir çok tutum eğitimin hedefleri arasında yer almaktadır. Örneğin; din, dil, ırk, cinsiyet farkı gözetmeksizin insanlara karşı hoşgörülü ve saygılı olmak,insanlara yardım etmek vb.tumlar, başlangıçta aile içinde, okulöncesi eğitim ve ilköğretimin ilk yıllarında kazandırılır.
16.12.2016
34 Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri
16.12.2016
35
İkinci düzeydeki tutumlar, çeşitli durumlarla ilgili olumlu tercihleri yansıtmaktadır. Örneğin; klasik müzik dinlemek, bilgisayar oyunu oynamak vb. Üçüncü düzey tutum grubu, vatanını sevmek, toplumun ihtiyaç ve amaçları ile ilgilenmek vb.
Tutumlar
Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri
Bilişsel Stratejiler
Bilişsel stratejiler, öğrencinin dikkatine, öğrenmesine, hatırlamasına ve düşünmesine rehberlik eder. Bilgiyi işleme kuramı bölümünde de görüldüğü gibi, bireyin kendini izleme, kendine rehberlik etme etkinlikleri daha çok bireyin zihinsel becerileri etkili olarak kazanmasına ve kullanmasına yardım eder.
16.12.2016
36 Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri
Bilişsel Stratejiler
16.12.2016
37
-Bilgisayar disketlerini tasnif etmede etkili bir sistem yaratma; -İki kampus arasında öğrencilerin daha kolay ulaşımını sağlayacak ekonomik bir otobüs güzergâhı önerme.
Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri
Devimsel Beceriler
16.12.2016
38
Devimsel beceriler, insan performansında geniş bir yer kaplamaktadır. Örneğin;otomobil kullanma,müzik aleti çalma ayrıca otomobil tamircisi,terzi makine operatörü vb. birçok meslek alanı da devimsel becerilere dayanmaktadır.
Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri
Devimsel Beceriler
16.12.2016
39
Okullardaki öğrenmelerde, çoğu zaman devimsel beceriler, diğer öğrenmeler için temel oluşturmaktadır. Ayakkabı bağlama, bisiklete binme, araba kullanma, ev aletlerini kullanma. Gerekli bilgi ve bedensel olgunluk şarttır. Her doğru öğrenme pekiştireçlerle desteklenmelidir.
Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri
Önkoşul Öğrenmeleri Belirleme
Bazı yeni öğrenmeler, kendinden önce gerçekleşmiş olan öğrenmelere dayalı olarak gerçekleşir ve bu öğrenme de sonra ki öğrenmeler için hazırlık oluşturur.
Bir öğrenme biriminin öğrenilebilmesi için gerekli olan önce ki öğrenmelere önkoşul öğrenme denir.
.
16.12.2016
40
Önkoşul Öğrenmeleri Belirleme
16.12.2016
41
Önkoşul öğrenmeler, bazı durumlarda yeni öğrenmelerin oluşmasını mümkün kılar.Yeni öğrenmenin meydana gelmesi, önkoşul öğrenmenin gerçekleşmiş olmasına bağlıdır. Önkoşul öğrenmelerin bazıları da; yeni öğrenmeleri mümkün kılıcı değil, kolaylaştırıcı niteliktedir.
Öğrenci Niteliklerini belirleme
Öğretimi planlarken, öğrenciye öğretim sonunda kazandırılacak yeterlikler (hedef ve hedef-davranışlar) belirlenip, her hedef davranışın kazandırılması için gerekli olan önkoşul öğrenmeler belirlendikten sonra sıra öğrencinin niteliklerini belirlemeye gelmektedir.
16.12.2016
42
Öğrenci Niteliklerini belirleme
Öğrencinin öğrenmesini doğrudan etkileyen ve öğretimi düzenlemede dikkate alınması gereken nitelikler:
a) Öğrencinin sahip olduğu bilişsel önkoşul öğrenmelerin belirlenmesi.
b) Öğrencinin sahip olduğu devimsel nitelikteki önkoşul öğrenmelerin belirlenmesi.
c) Öğrencinin duyuşsal özelliklerinin belirlenmesi
16.12.2016
43
Hedef Ve Hedef Davranışları Gözden Geçırme
Öğrencinin öğrenme bakımından sahip olduğu özellikler ile önkoşullar arasındaki fark, saptanan hedef ve davranışların yeniden gözden geçirilmesini gerektirir. Böylece kazandırılacak hedef davranışların öğrencinin düzeyine uygun hale getirilmesi sağlanabilir.
16.12.2016
44
İçeriği Örgütleme
Eğitimde içerik seçimine, günümüz dünyasında yaşanan iki baskın özellik etkide bulunmaktadır.Bunlardan biri, yeni bilgi birikimlerinin programlara yansıtılamaması, diğeri ise bilim ve teknolojideki hızlı gelişme ve bilgi patlamasıdır.
16.12.2016
45
İçeriği Örgütleme
16.12.2016
46
Hedef ve davranışların kazandırılmasında bir araç olan içerik, öğrencilerin, kazandırılacak hedef davranışların ve konu alanının özellikleri dikkate alınarak örgütlenmelidir. İçeriğin organize edilmesinde basitten karmaşığa, somuttan soyuta, bilinenden bilinmeyene doğru bir yol izlenmelidir.
16.12.2016
47
Öğretim Stratejileri Ve Materyallerini Seçme
Öğretim stratejileri ve materyallerinin kazandırılacak hedef ve davranışlar ile öğrenci ve konu özelliklerine uygun olması gerekmektedir.
öğrencinin performansı adım adım öğrenmesini sağlayacak nitelikte olması gerekir.
seçilecek öğretim stratejisi, daha çok öğrenci merkezli, onların araştırmalarına, bulmalarına izin veren stratejiler olmalıdır.
16.12.2016
48
Öğretim Materyallerinin Seçiminde Şu Ölçütlere Uymak Gerekmektedir:
a) Materyal hedef davranışları kazandırıcı nitelikte olmalı, düzenlenen öğretim etkinliklerine uygun olmalıdır.
b) Materyal öğrencilerin özelliklerine uygun olmalıdır: Öğrencilerin psiko-sosyal, beden, psiko-motor, ve bilişsel gelişim ile öğrenme özelliklerine uygun olmalı, öğrencinin bir bütün olarak tüm gelişimlerine yardım edebilmelidir.
c) Öğretim materyali pratik olmalıdır: Kolaylıkla elde edilebilir ve kullanılabilir olmalıdır.
16.12.2016
49
Yazılı Bir Materyalin Öğretimsel Etkililiği Ise Özellikle Üç Temel Değişkene Bağlıdır
1-Materyalin okunabilirlik düzeyi.
2-Materyalin içeriği.
3-Materyalin tasarımı
Yazılı materyallerin tasarımında dikkate alınması gereken birtakım faktörler ise ; tutarlılık,sayfa düzeni,görsel materyaller,yazı türü,yazı boyutu,yazı stili ve vurgulama araçlarının kullanımıdır.
16.12.2016
50
Öğretim Etkinliklerini Planlama
Her öğretim etkinliğinde bulunması gereken ögeler şunlardır:
Öğrenciye verilecek uyarıcılar (ipuçları);
öğrencinin öğrenmesi gereken bir davranışı yapması;
yaptığı davranışın doğruluğundan ya da yanlışlığından haberdar olması;
ortaya konan davranışın niteliğine göre tamamlama etkinliklerinin yapılması ve öğrenilenlerin yeni durumlara transfer edilmesi gibi temel ögelerdir.
16.12.2016
51
Ölçme Ve Değerlendirme Etkinliklerini Planlama
Eğitimde öğrenmeyle ilgili üç tür değerlendirme yapılmaktadır. Bunlar;
a) Tanıma ve yerleştirmeye dönük değerlendirme
b) öğrenmeleri izlemeye dönük değerlendirme
c) öğrenme düzeyini belirlemeye dönük değerlendirmelerdir.
16.12.2016
52
Öğretimi uygulama
Öğretim planlandıktan sonra sıra, öğretim etkinliklerin uygulanmasına gelir. Öğretim etkinliklerinin uygulanmasını büyük ölçüde planlama etkileri belirler.
Bu aşmada, öğretimi planlarken öğrenciye, hedef davranışlara, konuya uygun olarak seçilmiş olan öğretim model ya da stratejilerinin işe koşulması söz konusudur.
Daha sonra öğrencinin öğrenmesi sağlanmaya çalışılır.
16.12.2016
53
Öğretimi Değerlendirme
Yapılan öğretim planının ve uygulanan eğitim etkinliklerinin hedef davranışları ne derecede gerçekleştirildiğinin belirlenmesidir.
16.12.2016
54
55 (UYGULAMA) Devinişsel alan hedef aşamaları
Yeni bir dans figürünün nasıl yapıldığına
dikkat ederek gözleme
Algılama
Dansı sergilemek için davranış ve
aşamalar bilgisi. Kurulma
Kendi başına bir dansı kurallarına uygun
olarak yapıp gösterme
Beceriye dönüştürme
Dansı sergileyen kişiye bakarak hareketleri
yapmaya çalışma.
Kılavuzlama
56
(UYGULAMA) Devinişsel alan hedef aşamaları
Yeni bir dans veya dans figürü, formu,
biçimi geliştirme.. Yaratma
Bir dansta elde ettiği becerileri, başka
bir dansın hareket ve figürüne uyarlama
Duruma uydurma
Kaynakça;
Gelişim, Öğrenim ve Öğretim – Kuramdan Uygulamaya Prof. Dr. Nuray
SENEMOĞLU (Ders Kitabı)
16.12.2016
57