1. bölüm kurumsal yönetim İlkeleri yönetim... · kurumsal yönetim İlkeleri ... prof. dr....

1. Bölüm

Kurumsal Yönetim İlkeleri

ve Finansal Yönetime İlişkin

Genel İlkeler

Prof. Dr. Ramazan Aktaş

© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin

olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 1

Amaçlarımız

Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:

İşletme finansmanı ile ilgili temel kavramları ve finansın diğer disiplinlerle

ilişkilerini bilmek

İşletmede finansal yönetimin başlıca karar alanlarının neler olduğunu

belirleyebilmek

Finansal yönetimde yaşanan gelişmeler ve bunların etkilerini betimleyebilmek

Anahtar Kavramlar

Finans

Finansman

Finansal Yönetim

Vekâlet Sorunu

Kurumsal Yönetim

Değer Maksimizasyonu

İçindekiler

Finansal Yönetim, Amaç ve İşlevleri, Yatırım Kararları

Finansın ve Finansal Piyasaların Tarihi Gelişimi

Piyasalar, Yatırımlar ve Finansal Yönetim Arasındaki İlişkiler

Finansal Yönetimin Fonksiyonları

o Finansal Analiz

o Finansal Planlama ve Denetim

o Fonların Sağlanması

o Fonların Yatırımı

o Özel Finansal Sorunların Çözümü

İşletmelerde Vekâlet Sorunu (Asil Vekil Sorunu)

Kurumsal Yönetim İlkeleri

Finans Yönetiminin Diğer Bilim Dallarıyla İlişkisi



Kâr Maksimizasyonu ve Fırsat Maliyeti

İşletmelerde Finans Fonksiyonunun Örgütlenmesi

Özet

Çalışma Soruları

Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı

Yararlanılan Kaynaklar



BÖLÜM 1

KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ VE FİNANSAL YÖNETİME

İLİŞKİN GENEL İLKELER

1. Finansal Yönetim, Amaç ve İşlevleri

Finansal yönetim bölümü, bir işletmenin yatırım, finans ve kâr payı kararlarından

sorumlu olan birimdir. Günümüzde küçük ölçekli işletmeler dışında bu işletme

fonksiyonunun bir kişi tarafından değil, işletme üst yönetimine doğrudan bağımlı olan ayrı

bir bölüm tarafından yürütüldüğü göze çarpmaktadır. Finansal yönetim bölümünün temel

amacı, artık kârı ya da kârlılığı maksimize etmek değil, işletmenin piyasa değerini veya

işletme hissedarlarının servetini maksimize etmektir. Çünkü piyasa değerini maksimize

etmek amacı hem getiri yanında risk boyutunu da göz önünde bulundurmayı sağlamakta

hem de finans yöneticisinin sorumlu olduğu kararların (yatırım, finans ve kâr payı

kararları) etkinlik derecesini ölçmeyi olası kılmaktadır.

Finansal yönetimin bağımsız bir disiplin olarak ortaya çıkması 20. yüzyılın başlarında

olmuştur. Bu tarihe kadar çok fazla önemsenmeyen finansal yönetim iktisadın altında bir

alan olarak görülüyordu. Bu yıllarda finansal yönetimden temel olarak fon kaynağı temin

etmesi bekleniyordu. Rekabette öne geçebilmenin yolu olarak görülen finansman temini ile

yeni teknolojiler yakalanabilecek ve sektörde lider konumuna yükselme fırsatı elde

edilebilecekti. Dolayısıyla bu dönem için iyi bir finansmancı, kredi kuruluşlarıyla firma

arasındaki ilişkiyi en iyi düzenleyen ve bu sayede firmaya en çok krediyi temin eden kişi

olmaktaydı. Özetle bu dönemde finansal yönetimin yoğunlaştığı nokta kaynak temini ve

yönetimiydi.

Ancak 1929 Büyük Buhran’ı ile ortaya çıkan iflaslar dünyada iktisada bakış ile birlikte

finansal yönetime bakışı da değiştirdi. Bu tarihten itibaren finans yöneticisinden

beklenenler eskisi kadar az ve basit olmamaya başladı. İflaslar, firmaların hayatlarını

devam ettirebilmeleri için yalnızca kredi temininin yeterli olmadığını gösterdi. Finanslama

politikasının yanı sıra yatırım ve temettü politikaları da önemsenmeliydi. Finans

yöneticisinin bu kararları en etkin bir biçimde yerine getirebilmesi için aşağıdaki işlevleri

icra etmesi gerekir:

Finansal analiz yapar, böylece işletmenin mevcut durumu değerlendirilip geleceğe

ilişkin kararlar alınır.

Finansal planlama ve denetim işlevlerini yürütür. Bu sayede işletmenin başarısı için

elzem olan nakit giriş ve çıkışlarının miktar ve zaman bakımından uyumlu olması

sağlanır.

İşletmenin gereksinim duyduğu fonları belirler ve tedarik eder. Bilançonun pasif

tarafı fon kaynaklarını gösterir. Aktif tarafı ise fon kaynaklarının nasıl

kullanıldığını ifade eder. Pasif kalemlerindeki (kısa vadeli borç, orta ve uzun vadeli

borç ve öz sermaye) artışla, aktif kalemlerindeki (dönen varlık ve duran varlıklar)

azalış işletme için fon kaynağı demektir. Finans yöneticisinin, işletme faaliyetleri

için gereksinim duyulan fon kaynaklarının hangi pasif kalemlerindeki artış ya da

aktif kalemlerindeki azalışla sağlanacağını belirlemesi ve buna uygun kararlar

alması gerekir.



Fonların en etkin kullanılacağı alanları belirler. Bilançonun aktif kalemlerindeki

artışla pasif kalemlerindeki azalış fon kullanımı demektir. Finans yöneticisinin fon

kaynaklarını en etkin bir biçimde kullanmak amacıyla fonların hangi aktif

kalemlerinde artış ya da pasif kalemlerinde azalış için kullanılacağını belirlemesi ve

buna uygun kararlar alması gerekir.

Finansal ilgili özel sorunlara (halka açılma, başka bir işletmeyle birleşme,

konkordatoya gitme, işletmeyi tasfiye etme gibi) çözüm bulmaya çalışır.

Bu kararları alacak finansman yöneticisinin amacı firmanın pazar değerinin en

çoklanmasıdır. Yönetici, bu amaç doğrultusunda kararlar alırken gelir, kârlılık ve risk

unsurları hakkında bazı tahminlerde bulunur. Kararlar alırken de istediği gibi hareket

etmesi söz konusu değildir. Bazı kısıtlamalar (yasal sınırlar, işletmenin sosyal sorumluluğu

vb.) söz konusudur.

Finans yöneticinin alacağı kararlar işletme ile birlikte yatırımcıyı da etkilemektedir. Firma

değerinin en çoklanması yatırımcının da servetinin artması anlamına gelmektedir. Pazar

değeri ise, gelecekte yaratılacak nakit girişlerinin büyüklüğü ve bu tutarın elde edilmesi

ihtimalinin yüksekliğine bağlıdır. Dolayısıyla, hem nakit girişinin (kârlılığın) hem de bu

nakit girişinin sağlanma ihtimalinin yüksek olması finans yöneticisinin dengelemesi

gereken unsurlardır.

Finans bölümünün işletmede diğer bölümlerle koordineli bir şekilde çalışması son derece

önemlidir. Özellikle muhasebe bölümünden alınacak veriler ile finansal planlama yapmak

mümkün olabilecektir. Üretim, pazarlama gibi diğer bölümlerde düşünülen projelerin

hayata geçirilebilmesi için de finans departmanının görüşü mutlaka alınır. Finans

fonksiyonunun örgütteki yeri, işletmelerin küçük, orta veya büyük işletme oluşuna göre

değişiklik göstermektedir. Küçük işletmelerde finans fonksiyonu, genellikle işletme sahibi

veya genel müdür tarafından yerine getirilir. Orta büyüklükteki işletmelerde ise, genellikle

finans fonksiyonu ile muhasebe fonksiyonu aynı çatı altında toplanmıştır ve aynı

yöneticinin sorumluluğu altındadır. Büyük ölçekli işletmelerde, finans fonksiyonu ayrı bir

departman olarak örgüt şemasındaki yerini alır. Büyük işletmelerde muhasebe, finans

fonksiyonun altında alt bir fonksiyon olarak yer almaktadır. Büyük işletmelerde, “Finans

Komitesi” de oluşturulmaktadır.

Finans komitesi, işletmenin fonksiyonel bölüm yöneticilerinden oluşur. Finans komitesine

genellikle yönetim kurulu başkanı başkanlık eder. Komite, genellikle ayda bir toplanır.

Finans komitesinin görevi, finans ve muhasebe sorunlarının çözümü için politikalar

saptamak ve gerekli düzenlemeleri yapmaktır.

2. Finansın ve Finansal Piyasaların Tarihi Gelişimi

Finansın bugünkü haline nasıl geldiğini anlayabilmek için bazı önemli kavramların ve

kurumların ne zaman ortaya çıktığını bilmekte fayda bulunmaktadır. Bunları aşağıdaki gibi

sıralayabiliriz:

Bileşik faiz hesaplamalarının, yaklaşık İ.Ö. 1800 yıllarında, Babil Krallığında,

Hammurabi Yasalarıyla düzenlendiği tahmin edilmektedir.

Uluslararası bankacılığın kökleri 15. yüzyıla kadar uzamaktadır.

Konusu pirinç olan vadeli işlem piyasaları, 1650’li yıllarda Japonya’da

görülmüştür.



Bugünkü anlamda ilk anonim şirket (East India Company), 1599 yılında

İngiltere’de kurulmuştur.

Günümüzde halen faaliyetini sürdüren bir başka A.Ş., (Hudson’s Bay) 1670 yılında

Kanada’da kurulmuştur.

ABD’de 1690 yılında, ilk kâğıt para ihracı gerçekleştirilmiştir.

İlk menkul kıymet ihraçları 1720 yılında gerçekleşmiştir.

Günümüzün en büyük borsası olan New York Borsası (NYSE), 1792 yılında

kurulmuştur.

Günümüzde finans alanındaki gelişmelere baktığımızda ise bazı noktalar ön plana

çıkmaktadır. Özellikle bilgisayar ve iletişim teknolojileriyle beraber artan küreselleşme

finansal entegrasyonu da beraberinde getirmiştir. Bu durum uluslararası sermayenin

dünyanın dört tarafında borsalarda hakim konuma gelmesini sağlamıştır. İMKB’de işlem

gören hisse senetlerinin halka açık olan kısmında yabancı payının %62 dolaylarında olması

bu duruma iyi bir örnektir. 70’li yıllarda ortaya çıkan türev enstrüman olgusu da bugün

finansı anlamamız için üzerinde durmamız gereken bir noktadır. 2008 krizi sonrası türev

piyasanın dünya GSMH’sinin yaklaşık 10 katı boyutuna ulaştığını öğrendik. Türev

enstrümanlar ve varlığa dayalı yeni borçlanma araçlarının cazibesi finans mühendisliğinin

de değer kazanmasını sağladı. Piyasalarda artık eskisine göre çok daha fazla ve komplike

finansal ürünler işlem görmeye başlamış, risk yönetimi firmaların hayati fonksiyonlarından

biri haline gelmiştir. 2008 krizi riski yönetemeyen devasa firmaların battığını acı bir

şekilde göstermiştir.

3. Piyasalar, Yatırımlar ve Finansal Yönetim Arasındaki İlişkiler

Finansal piyasaları, firmaları ve yatırımcıları bir arada düşündüğümüzde aradaki ilişkiyi

basitçe yukarıdaki gibi şemalaştırabiliriz. Şekilden de görüldüğü gibi, firmalar ihtiyaç

duydukları fonları, para (bir yıldan daha kısa süreli para arz ve talebinin karşılaştığı

piyasa) ve sermaye (bir yıldan daha uzun süreli para arz ve talebinin karşılaştığı piyasa)



piyasaları aracılığıyla fon fazlası olan yatırımcılardan temin etmeye çalışır. Finansal

yönetimin burada görevi firmaların ihtiyaç duydukları fonları yatırımcıların piyasada arz

ettikleri fonlarla eşleştirmek, karşılığında yatırımcıya menkul kıymet sunmak ve bu

menkul kıymetlerden kâr elde etmelerini sağlamaktır. Yatırımcı kâr edemezse firmanın

uzun vadede kaliteli fon bulması zorlaşacaktır. Yatırımcının kâr etmesi de firmanın

bulduğu fonları kârlı yatırımlara dönüştürmesiyle mümkündür.

Kredi temin edilebilecek kaynaklardan işletmeye maliyetinin en az olacak olanının

bulunması ve piyasalarda sürdürülebilir ilişkiler kurulması, finansal yönetimin görevidir.

Finansman maliyetlerinin yüksekliği özellikle KOBİ’ler için önemli bir sorun olarak

karşımıza çıkmaktadır. Yüksek maliyetli finansman seçeneği de bu işletmelerin rekabet

ortamında ayakta kalmalarını zorlaştırmakta ve onları öz kaynak kullanmak zorunda

bırakmaktadır. Öz kaynakla büyümenin sınırlı olduğu ortadadır. Dolayısıyla finans

yöneticisinin para ve sermaye piyasalarını yakından takip etmesi, işletme yararına ilişkiler

geliştirmesi beklenir. Ülkemizde henüz gelişimi devam eden sermaye piyasalarının gün

geçtikçe derinleşmesi finans yöneticisinin işini biraz daha kolaylaştıracaktır. Zira derin

piyasalarda fon maliyeti de düşecektir. Uluslararası finans piyasasından ülkemize gelen

yabancı fonların, piyasanın sığ olması nedeniyle kısa süreli kârlar peşinde koşması, şu

aşamada finans yöneticisinin işini zorlaştırmaktadır.

4. Finansal Yönetimin Fonksiyonları

Girişte kısaca değinilen, finansal yönetimden beklenenleri daha ayrıntılı olarak ele alırsak

karşımıza şu temel fonksiyonlar çıkmaktadır:

Finansal Analiz

Finansal Planlama ve Denetim

Fonların Sağlanması

Fonların Yatırımı

Özel Finansal Sorunların Çözümü

Finansal Analiz

Finansal analiz, işletmenin finansal tablolarından yararlanarak, mevcut durumunun

değerlendirilmesi ve geleceğe ilişkin tahminlerin yapılmasıdır. Finansal analiz; iç finansal

analiz ve dış finansal analiz şeklinde olabilir. İç analiz finans biriminin yaptığı ve firma

yöneticilerine yönelik bir çalışma iken, dış finansal analiz dışarıdan bazı kişi veya

kuruluşlara yaptırılan, dış paydaşlara bilgi sunan bir çalışmadır.

Finansal Planlama ve Denetim

Finansal planlama, işletmenin faaliyeti sırasında ortaya çıkacak her türlü fon giriş ve

çıkışının önceden planlanmasıdır. Planlama ile fon giriş ve çıkışları zaman bakımından

uyumlu hale getirilmeye çalışılır ve firmanın finansman sıkıntısı çekmemesi sağlanır.

Yapılan planların yakından gözetilmesi ve varsa plandan sapmalar konusunda önlemler

alınması da planlama fonksiyonuna dâhildir. Finansal planlama yapılırken yararlanılan

temel araçlar, proforma mali tablolar ve nakit bütçeleridir. Bu konu bir sonraki bölümde

daha ayrıntılı olarak açıklanacaktır.



Kısa vadeli finansman kararlarının alınmasında ise nakit bütçeleri kullanılır. Nakit ihtiyacı

belirlendikten sonra fon akımları bu bütçe sayesinde izlenir. Finansman kararlarının vadesi

konjonktüre ve ülkenin makroekonomik durumuna göre değişebilir. Tahmin edilecek

sürenin kısa olması tahmin güvenirliliğinin yüksek olmasını sağlayacaktır. Bu bütçe ile fon

ihtiyacının ortaya çıkacağı zamanlar önceden belirlenir ve hazırlıklar ona göre yapılır. Fon

açığı olması durumunda düşük maliyetli kaynak bulunması, fon fazlası olması durumunda

ise yüksek getirili yatırımlar bulunması gerekecektir.

Finansal denetim ise, finansal planlama ile uygulamaların karşılaştırılması ve sapma

varsa düzeltici önlemlerin alınmasıdır.

Fonların Sağlanması

İşletmenin ihtiyaç duyduğu fonların, zamanında ve en uygun koşullarla sağlamasıdır.

Finansal yönetimin belki de en eski işlevi olan fon sağlama halen önemini korumaktadır.

Gerektiği zamanda, yeterli tutarda ve uygun koşullarda fon sağlanabilmesi firmaların

hayati gereksinimidir. Ülkemizde çoğu küçük ve orta büyüklükteki işletme yeterli ve

zamanında fon bulamadıkları için kapanmak durumunda kalmaktadır.

Fonların Yatırımı

İşletmedeki fonların, beklenen gelir ve risk göz önünde bulundurularak ve işletme

amaçlarına en uygun şekilde; menkul kıymetlere, alacaklara, stoklara veya duran

varlıklara yatırılmasıdır. Alınacak yatırım kararı firma değerinin maksimize edilmesi ilkesi

göz önünde bulundurularak yapılır. Bu da kârlılık ve risk arasında optimum bir dağılım

gerektirir.

Özel Finansal Sorunların Çözümü

Günümüzde finans yöneticisinden beklenen şeyler gittikçe artmaktadır. Şirket birleşmeleri

ve satın almaları sadece dünyada değil ülkemizin gündeminde de ağırlığını artırmaktadır.

Şirket birleşme ve satın alma faaliyetleriyle ilgili teknik konular (firmanın piyasa değerinin

belirlenmesi, marka değerinin tespit edilmesi gibi) finans yöneticisinin sorumluluğu

altındadır.

5. İşletmelerde Vekâlet Sorunu (Asil Vekil Sorunu)

İşletmelerde pay sahiplerini temsilen yönetimi elinde bulunduranlar (yönetim kurulu, icra

kurulu başkanı, genel müdür vb.) yeterince denetlenemez ve izlenemez ise vekâlet sorunu

ortaya çıkmaktadır. Vekâlet sorunu vekil ile vekâlet veren hissedarların kendi çıkarlarını

en çoklamaya yönelmelerinin sonucudur. Burada bu çatışmayı ortaya çıkaran ise firma

sahipleri ile yöneticilerin farklı kişiler olmasıdır. Vekil konumundaki yönetici firmayı

sahiplenmediği zaman firmanın değerinin en çoklanması yerine kendi çıkarının en

çoklanmasını isteyecektir.

Bu durumun önüne geçmek için büyük şirketler bazı uygulamalara gitmektedirler.

Bunlardan bazıları;

Yöneticilere Teşvik Verilmesi

Yönetim Kurulunun Başarısız Yöneticiyi Görevden Alması

Şirketin Başka Bir Şirket Tarafından Ele Geçirilmesi



Özel Takip

Yasal Müeyyide ve Yaptırımlardır.

6. Kurumsal Yönetim İlkeleri

Kurumsal yönetim ilkeleri ile hedeflenen firmanın performansının ölçülmesi ve

geliştirilmesidir. Bir firmanın tek paydaşı hissedarları değildir. Bunun yanında çalışanlar,

rakipler, tedarikçiler, finans kuruluşları, toplum, çevre ve devlet gibi diğer paydaşlar da

firma üzerinde hak ve beklentilere sahiptir. Kurumsal yönetim ilkeleriyle hissedarlara

değer katılması hedeflenirken aynı zamanda diğer paydaşların da haklarını gözeterek

toplumsal değerlere saygılı bir organizasyon yaratılmak istenmektedir.

Eşitlik: Bu ilke ile kastedilen şirketin tüm paydaşlarına eşit mesafede olmasıdır.

Örneğin, azınlık payı sahiplerinin haklarının korunması ve sözleşme hükümlerine

riayet edilmesi bu ilkenin gereğidir.

Şeffaflık: Şirketin tüm faaliyetlerin tam ve doğru bir şekilde kamuoyu ile

paylaşılması şeffaflık ilkesinin temel vurgusudur. Mevcut pay sahipleri ile olası

yatırımcıların şirket hakkında doğru bilgi sahibi olabilmeleri için mali tabloların

zamanında ve doğru olarak paylaşılması gerekir. Mali tabloların UFRS’ye göre

hazırlanması da bu ilkenin icabıdır.

Hesap Verebilme: Şirketi yöneten kişilerin hesap vermelerini sağlayacak denetim

mekanizmaları kurulması ve yürütülen çalışmaların gerçekçi bir şekilde

değerlendirilmesi bu ilkenin gereğidir. Yürütülen faaliyetlerden dolayı sorumsuz

bir yöneticinin yanlış yollara sapması daha muhtemeldir. Hesap verilebilirlik,

performansa dayalı kontrol sistemi ile mümkün olan ve yöneticiyi daha özenli

olmaya iten bir ilkedir.

Sorumluluk: Bu ilke ile şirket içi birimlerin sorumluluklarının ve şirketin dış

paydaşlarına karşı sorumluluklarının belirlenmesi ifade edilmektedir. Böylece

şirket, paydaşları için değer artırıcı faaliyetlerde bulunurken toplumsal

sorumluklarını da yerine getirmek durumunda olduğunu unutmayacaktır.

Bu konu son bölümde olarak ayrıntılı olarak ele alınmıştır.

7. Finansal Yönetimin Diğer Bilim Dallarıyla İlişkisi

Finansal yönetim gün geçtikçe hem diğer bilim dallarına ışık tutmakta hem de diğer bilim

dallarındaki gelişmelerden yararlanarak gelişmektedir. Finansal yönetimin en fazla ilişki

içerisinde olduğu bilimsel dallar herhalde muhasebe ve ekonomidir. Pazarlama, üretim,

yönetim ve örgüt teorisi, sayısal yöntemler ve diğer işletme fonksiyonları ve bilim dalları

ise finansla ilişkili diğer disiplinlerdir.

Muhasebe; işletmede mali karakterdeki olayları sistemli bir biçimde kaydeden,

sınıflandıran, özetleyen ve elde edilen bilgilerin analizini ve yorumunu yapan bir bilim dalı

olup finansal karar ve analizlerde muhasebenin ürettiği mali tablo ve verilerden sık sık

faydalanılır. Bu nedenle de muhasebe, finansmanın hem dili hem de mutfağı olarak

adlandırılır. Örneğin, finansal analiz için muhasebenin konularından birisi olan bilanço ve

gelir tablosuna ihtiyaç duyulur. İşletmelerde finansal kararların sıhhatli olması muhasebe

fonksiyonunun ürettiği veri ve finansal tablolarla yakından bağlantılıdır.



Finansal yönetimin yakın ilişkide olduğu bir diğer disiplin ekonomi olup iktisadi prensipler

finansal kararlar için temel oluşturur. Ekonomi bilimini, makro ve mikro ekonomi olarak

iki alt gruba ayıracak olursak bunlardan mikro ekonomi, işletmelerin, bireylerin ve

ailelerin iktisadi kararlarıyla ilgilenerek finans yazınına doğrudan katkıda bulunmaktadır.

Finans yöneticisi, mikro ekonomiden, uzun dönemli yatırım kararlarında yararlandığı gibi,

nakit, stok ve alacaklarının yönetimi gibi kısa dönem özelliği taşıyan kararları verirken de

faydalanır. Makro ekonomi ise, ekonomiyi bir bütün olarak ele almaktadır. Bir finans

yöneticisi, ekonominin genel durumunu, yani para ve sermaye piyasalarını yakından

izlemek mecburiyetindedir. Örneğin, ekonomi kötüye giderken yatırım kararı almak riskli

olabilir. Aynı şekilde, finans yöneticisinin faiz, milli gelir, enflasyon, vergi ve parasal

politikaları yakından takip etmesi gerekmektedir.

Yönetim ve örgüt teorisi, pazarlama, üretim, istatistik, sayısal yöntemler finansal yönetimin

ilişkili olduğu diğer disiplinlerdir. Finansal yönetimin bu disiplinlerle olan ilişkisi gün

geçtikçe daha da artmaktadır. Örneğin yönetim ve örgüt teorisi alanındaki gelişmeler

kurumsal yönetim alanındaki gelişmelere ışık tutmaktadır. Bir finans yöneticisinin;

pazarlamada yapılacak yeni ürün geliştirme faaliyetlerinin ya da yeni pazarlama

yöntemlerinin ya da yeni ürün ya da üretim sisteminin işletmenin öngörülen nakit

akışlarına ve sermaye harcamalarına etkilerini düşünmesi gerekmektedir. Finans alanında

yapılan araştırmaların nicelik ve nitelik açısından gösterdiği iyileşmeye istatistik ve sayısal

yöntemler alanında kaydedilen gelişmeler büyük ölçüde katkıda bulunmuştur ve

bulunmaya devam etmektedir.

Bu yüzden finans yöneticisi aşağıdaki konuları takip etmek durumundadır:

Ekonomi

Finans piyasalarının işleyişi

Finansal kurumlar ve finansal araçlar

Fon maliyetleri

Vergiler,

Merkez bankası ve hazine politikası

Enflasyon ve faiz oranları vb.

8. Kâr Maksimizasyonu ve Fırsat Maliyeti

Daha önce de dediğimiz gibi, firmaların günümüzdeki amacı değer maksimizasyonudur.

Sadece kârı hedeflememenin temel nedeni, bir şeye değer biçerken sadece onun getirisine

değil ikiz kardeşi olan riskine de odaklanmaktır. Firma yöneticisinin vereceği bazı kararlar

firmanın kârlılığını ve riskini etkiler. Bu kararlardan bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Firmanın faaliyette bulunacağı sektör

Firmanın büyüklüğü

Firmanın kullandığı teknoloji

İşletmenin sermaye yapısı



İşletmenin likidite durumu

İşletmenin gerçekleştireceği yatırım projeleri vb.

Firmanın piyasa değerini artırmanın yolu ise yatırımdan beklenen getiri oranının

yatırımcının beklediği getirinin üstünde olmasına dikkat etmekten geçer. Yatırımın

getirisinin sermayenin maliyetinin üstünde olması durumunda sermayenin getirisi artar

ancak bu hisse senedinin değerinin artacağı anlamına da gelmez. Hisse senedinin değerinin

artması için yatırımdan beklenen getiri oranının yatırımcının beklediği getirinin üstünde

olması gerekir. Temettü politikalarını anlatırken de vurgulayacağımız gibi, yatırımdan

beklenen getiri oranı yatırımcının beklediği getiri oranının altındaysa hisse değerini

korumak için yatırım yapmak yerine temettü verilmelidir.

9. İşletmelerde Finans Fonksiyonunun Örgütlenmesi

İşletmelerde fon gereksinimlerinin belirlendiği ve fonların bölümlere tahsisinin

yapıldığı bir merkez olan finans bölümünün örgütteki yeri, işletmelerin küçük, orta

veya büyük işletme oluşuna göre değişiklik göstermektedir. Mikro ve küçük ölçekli

işletmelerde finans fonksiyonunu yürüten, genellikle işletme sahibi veya genel müdürdür.

Bu işletmelerde çoğunlukla ön muhasebe bile tutulmamaktadır. Muhasebe desteği vergi

amaçlı alınmakta olup SMMM’lerden istifade edilmektedir. Orta büyüklükteki

işletmelerde ise, genellikle finans ile muhasebe fonksiyonu aynı çatı altında olup aynı

yöneticinin sorumluluğu altındadır. İşletme büyüyüp büyük ölçekli işletme olduğunda,

finans fonksiyonu, ayrı bir bölüm olarak örgüt şemasındaki yerini alır.

Büyük işletmelerin çoğunda, muhasebe, finans fonksiyonun altında alt bir fonksiyon olarak

yer almaktadır. Çok büyük işletmelerde, “Finans Komitesi” gibi bir yapının oluştuğu

gözlenmektedir. Finans komitesinde, işletmenin fonksiyonel bölüm yöneticileri yer

almaktadır.

Genellikle ayda bir toplanan finans komitesine yönetim kurulu başkanı başkanlık eder.

Finans komitesinin en önemli görevi, işletmenin karşılaştığı finans ve muhasebe

sorunlarının çözümü için politikalar saptamak ve gerekli düzenlemeleri yapmaktır.



Özet

Finansın bağımsız bir disiplin olarak ortaya çıkması çok geriye gitmemektedir. Finansal

yönetimden beklentiler gün geçtikçe artmış ve karmaşık hale gelmiştir. Artık, günümüzde

firma değerinin maksimize edilmesi amacı temel prensip olarak kabul görmektedir. Bunun

için de yalnızca kaynak temininin yeterli olmayacağı, yatırım ve temettü kararlarının da

önemli olduğu anlaşılmıştır. Başarılı olmak isteyen bir finans yöneticisinin piyasalar,

yatırım ve finansal yönetim arasındaki ilişkiyi ve karşılıklı bağımlılığı iyi anlaması gerekir.

Finansal analiz, finansal planlama ve denetim, fonların sağlanması, fonların yatırımı ve

özel finansal sorunların çözümü finans yöneticisinin yerine getirmesi gereken temel

işlevlerdir. Finansal yönetim, vekâlet sorununun çözümü için de bazı önlemler almak

durumundadır. Günümüzde, firmaların gündeminde yer alması gereken bir diğer konu da

kurumsal yönetimdir. Günümüzde, kurumsal yönetimin temel ilkeleri olan şeffaflık,

eşitlik, hesap verebilme ve sorumluluk her firmanın riayet etmesi gereken ya da

beklenen temel prensipler olarak ön plana çıkmaktadır.



Çalışma Soruları

1. Finansal yönetimin amacı nedir?

a. İşletme kârını maksimize etmek

b. İşletmenin piyasa değerini maksimize etmek

c. İşletmenin satış hacmini maksimize etmek

d. İşletme maliyetlerini en aza indirmek

e. Sosyal refahı maksimize etmek

2. Finansal yönetimin bağımsız bir disiplin olarak önem kazanması hangi olaydan

sonra olmuştur?

a. Endüstri Devrimi

b. Fransız Devrimi

c. Klasik iktisadın ortaya çıkması

d. Ekim Devrimi (Bolşevik İhtilali)

e. 1929 Ekonomik Buhranı

3. Günümüzün en büyük borsası hangisidir?

a. VOB

b. Tokyo Borsası (TSE)

c. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB)

d. New York Borsası (NYSE)

e. Londra Metal Borsası (LME)

4. İMKB’de işlem gören hisse senetlerinin halka açık olan kısmı ile ilgili olarak

aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

a. Yabancıların elde tuttuğu pay daha fazladır.

b. Yabancıların elde tuttuğu pay daha azdır.

c. Yerli ve yabancı payı aynı düzeylerdedir.

d. Yabancı payı işlem gören hisse sayısı ve işlem hacmi açısından daha fazladır.

e. Yabancı payı işlem gören hisse sayısı ve işlem hacmi açısından daha azdır.



5. Kısa vadeli fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalara ne ad verilir?

a. Tezgâh Üstü Piyasalar

b. Para Piyasaları

c. Organize Piyasalar

d. Finans Merkezleri

e. Mal Piyasaları

6. Aşağıdakilerden hangisi finansal yönetimin bir fonksiyonu (işlevi) değildir?

a. Finansal Analiz

b. Finansal Planlama ve Denetim

c. Finansal AR-GE

d. Fonların Yatırımı

e. Özel Finansal Sorunların Çözümü

7. Hangisi bir finansal planlama aracıdır?

a. Mali Tevzin

b. Nakit Akım Tablosu

c. Bilanço

d. Gelir Tablosu

e. Nakit Bütçesi

8. Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

a. Sermaye piyasası kısa vadeli para arz ve talebinin karşılaştığı piyasadır.

b. Finans yöneticisinden beklenen görevler gün geçtikçe azalmaktadır.

c. Finans yöneticisinin vermesi gereken kararları finansman, yatırım ve temettü kararları

olarak üç başlıkta toplamak mümkündür.

d. Finans yöneticisinin vermesi gereken kararlar arasında en önemlisi temettü kararıdır.

e. Finans yöneticisinin vermesi gereken kararlar arasında en önemlisi finansman kararıdır.



9. Hangisi işletmelerde asil-vekil probleminin çözümü için alınabilecek bir önlem

olamaz?

a. Yöneticilere Teşvik Verilmesi

b. Yönetim Kurulunun Başarısız Yöneticiyi Görevden Alması

c. Özel Takip

d. Yetki Devri

e. Yasal Müeyyide ve Yaptırımlar

10. Şirketin tüm faaliyetlerin tam ve doğru bir şekilde kamuoyu ile paylaşılması

kurumsal yönetim ilkelerinden hangisinin gereğidir?

a. Şeffaflık

b. Eşitlik

c. Yenilikçilik

d. Hesap verebilirlik

e. Sorumluluk



Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı

1. b

Cevabınız yanlış ise “Finansal Yönetim, Amaç ve İşlevleri” konusunu yeniden gözden

geçiriniz.

2. e

Cevabınız yanlış ise “Finansal Yönetim, Amaç ve İşlevleri” konusunu yeniden gözden

geçiriniz.

3. d

Cevabınız yanlış ise “Finansın ve Finansal Piyasaların Tarihi Gelişimi” konusunu yeniden

gözden geçiriniz.

4. a

Cevabınız yanlış ise “Finansın ve Finansal Piyasaların Tarihi Gelişimi” konusunu yeniden

gözden geçiriniz.

5. b

Cevabınız yanlış ise “Piyasalar, Yatırımlar ve Finansal Yönetim Arasındaki İlişkiler”

konusunu yeniden gözden geçiriniz.

6. c

Cevabınız yanlış ise “Finansal Yönetimin Fonksiyonları” konusunu yeniden gözden

geçiriniz.

7. e


geçiriniz.

8. c


geçiriniz.

9. d

Cevabınız yanlış ise “İşletmelerde Vekâlet Sorunu (Asil Vekil Sorunu)” konusunu yeniden

gözden geçiriniz.

10. a

Cevabınız yanlış ise “Kurumsal Yönetim İlkeleri” konusunu yeniden gözden geçiriniz.



Yararlanılan Kaynaklar

Akgüç, Ö. (2010). Finansal Yönetim (8. baskı b.). İstanbul: Avcıol Basın Yayın.

Aksöyek, İ., & Yalçıner, K. (2011). Çözümlü Problemleriyle Finansal Yönetim (1. Baskı

b.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.

Alan J. Marcus, R. A. (2007). İşletme Finansının Temelleri (6. Baskı b.). (H. Doğukanlı, T.

Arıkan, & Ü. Bozkurt, Çev.) İstanbul: Literatür Yayıncılık.

Aydın, N., Başar, M., & Coşkun, M. (2010). Finansal Yönetim (1. Baskı b.). Ankara:

Detay Yayıncılık.

Ceylan, A., & Korkmaz, T. (2011). Finansal Yönetim Temel Konular (6. Baskı b.). Bursa:

Ekin Yayınevi.

Ercan, M. K., & Ban, Ü. (2010). Değere Dayalı İşletme Finansı: Finansal Yönetim (6.

Baskı b.). Ankara: Gazi Kitabevi.

Erol, C. (1999). İşletmelerde Finansal Yönetim (1. Baskı b.). Ankara: İmge Kitabevi

Yayıncılık.

Okka, O. (2011). İşletme Finansmanı (5. Baskı b.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Sayılgan, G. (2008). Soru ve Yanıtlarıyla İşletme Finansmanı (3. Baskı b.). Ankara:

Turhan Kitabevi.

Usta, Ö. (2008). İşletme Finansı ve Finansal Yönetim (3. Baskı b.). Ankara: Detay

Yayıncılık.

Yıldıran, M., & Kısakürek, M. M. (2012). Kriz Dönemlerinde Finansal Risk Yönetimi (1.

Baskı b.). İstanbul: Hiperlink Yayınları.

1. bölüm kurumsal yönetim İlkeleri yönetim... · kurumsal yönetim İlkeleri ... prof. dr....

Documents