1. (closed bed) 2)...1 ข นตอนการปฏ บ ต การพยาบาล เร...

1

ขนตอนการปฏบตการพยาบาล เรอง การท าเตยง (Bed making)

กจกรรม ปฏบต ไมปฏบต หมายเหต

1. การท าเตยงวาง (Closed bed)

1) รอผาปทนอน และถอดปอกหมอนออก โดยเกบดานสกปรกไวขางใน เกบใสถงผา

เปอน และส ารวจของใชของผปวยคนเดมอยาใหตกคาง

2) ลางมอใหสะอาด เชดใหแหง และจดเตรยมอปกรณใหพรอมใชงาน (ผาปทนอน

ผาคลมเตยง/ผาหม ปลอกหมอน ผาขวางเตยวและ ผายาง, ชดท าความสะอาด: ถงน ายา,

ถงน าสะอาด, ผาเชดเปยกและผาเชดแหงอยางละ 1 ผน

3) จดบรเวณเตยงใหมทวางพอสมควร ลอคลอเตยง ปดพดลม และไขเตยงราบ

4) ท าความสะอาดทนอนดานบน ขอบทนอน ใตทนอน และเตยง โดยใชหลกการ

เชดจากบนลงลาง หรอไกลตวมาใกลตว เชดผาเปยกและตามดวยผาแหงไปทางเดยวกน

ไมวนกลบไปกลบมา

5) ท าเตยงทละขาง : ปผาคลมเตยงทละครงโดยใหจดศนยกลางของผาวางทบลงบนจด

ศนยกลางของทนอน คลผาออกไปทางหวและปลายทนอน ตลบผาปอกครงหนงกลบไปมา

โดยใหชายผาอยดานตรงขามทป และอยระยะครงเตยงพอด

6) ดงผาปทนอน ปใหเรยบตง เหนบชายผาดานหวเตยง และปลายเตยง เหนบชายผา

ดานขาง ท ามมชายธงกบหวเตยงกอน แลวท ามมดานปลายเตยง ใหเรยบรอย

7) ปผายางบรเวณทตองใหเหมาะสมกบสภาพผปวย โดยใหจดศนยกลางของผา

วางทบลงบนจดศนยกลางของทนอน คลผาออกไปดานขางเตยง เหนบชายผายางเขา

ใตทนอน

8) ปผาขวางเตยงโดยใหคลมปดผายาง เหนบชายผาเขาใตทนอนโดยแบมอสอดผา

เขาไปใหสดชายผา

9) ใสปลอกหมอนโดยหนชายเปดของปลอกหมอนไปทางดานตรงขามกบประตทางเขา

10) ปผาหม หรอผาคลมเตยง คลผาออก ดงผาใหเรยบ ใหชายผาทางดานหวเตยง

เสมอกบขอบทนอนคลมหมอนใหมด เหนบชายผาทางดานปลายทนอนเปนแบบชายธง และ

ปลอยชายดานขางหรอพบผาหมไวปลายเตยงหนดานเรยบออก

11) ท าความสะอาดตขางเตยง เกาอ จดสงแวดลอมใหสะอาดเปนระเบยบ

12) ประเมนการปฏบตงาน โดยตรวจสอบความสะอาด และความเรยบรอย

13) น าอปกรณตางๆ ทใชแลวไปท าความสะอาดและเกบเขาทใหเรยบรอย ของทใชแลว

ตองน าไปทงใหถกท

14) ลางมอใหสะอาด เชดใหแหง

2. การท าเตยงทผปวยลกจากเตยงได (Open bed)

1) บอกใหผปวยทราบ และใหผปวยนงเกาอขางเตยง

2) ลางมอใหสะอาดเชดใหแหง จดเตรยมของใชพาดไวทพนกปลายเตยงดานไกล

ตขางเตยง

3) ลอคลอปลายเตยง ปรบเตยงใหสงในระดบทสะดวก ไขเตยงใหราบ

4) ใสถงมอสะอาด

2


5) รอผาปทนอน และถอดปอกหมอนออก โดยเกบดานสกปรกไวขางใน เกบใสถง

ผาเปอน

6) เชดท าความสะอาดทนอน และเตยง แลวเชดใหแหง

7) ปเตยงตามวธการปเตยงวาง และพบผาหมไวปลายเตยง

8) ท าความสะอาดตขางเตยง รอบๆเตยง สงของเครองใชตางๆ และจดใหเปนระเบยบ

สะดวกตอการหยบใช




3. การท าเตยงทมผปวยนอนอยบนเตยง (Occupied bed)

1) ประเมนสภาพผปวย บอกใหผปวยทราบวาจะท าเตยงพรอมทงอธบายเหตผล

2) ลางมอใหสะอาด เชดใหแหง เตรยมของใชใหพรอมใชงาน

3) ลอคลอปลายเตยง ปรบเตยงใหสงในระดบทสะดวก ปดพดลม ไขเตยงราบ

4) สวมถงมอสะอาด พจารณาตามสภาพของผปวย

5) พลกตวผปวยตะแคงเขาหาพยาบาล เลอนเหลกกนเตยงขนในรายทผปวย

ชวยเหลอตวเองไมได

6) รอผาปดานหลงของผปวยมวนไวชดล าตวผปวย ท าความสะอาดทนอนและเตยง

7) ปผาปทนอนผนใหมทละครงเตยงท ามมใหเรยบรอย ปผายาง ผาขวางเตยง

ครงเตยง เหนบชายผาใหเรยบรอย

8) เปลยนปลอกหมอนวางไวดานทเปลยนใหม

9) บอกผปวยพลกตะแคงไปดานทเปลยนผาทพยาบาลยนอย หรอยกเหลกกนเตยงขน

10) เดนไปดานตรงกนขามยกเหลกกนเตยงลง

11) รอผาออกมวนดานสกปรกเขาดานใน ใสในถงผาเปอน

12) ท าความสะอาดทนอน เชดใหแหง ปทนอนทละขนตอนตามล าดบ ท าใหเรยบตง

13) จดทานอนผปวยใหอยในทาทสบาย




4. การท าเตยงรอรบผปวย กลบจากดมยาสลบ / หองผาตด (Ether bed)

1) ปฏบตเชนเดยวกบการท าเตยงทไมมผปวยอยบนเตยง

2) ปผายางและผาขวางเตยงตามต าแหนงทตองการ พบผาหมตามยาวเปนชนซอนกน

แบบพดคล (fanfold) แลววางชดขอบเตยงดานตรงขามกบทจะรบผปวยขนเตยง

3

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง สขวทยาสวนบคคล(Hygiene care)


1. แจงใหผปวยทราบและอธบายวตถประสงค พรอมทงประเมนสภาพผปวย เพอ

ขอความรวมมอ และลดความวตกกงวลของผปวย

2. เตรยมเครองใชตาง ๆมาทเตยงใหครบถวน วางในททเหมาะสม และหยบใชไดสะดวก

3. ลางมอหรอใสถงมอ ถาพยาบาลมบาดแผล หรอผปวยมสารคดหลง หรอตดเชอ

4. ปดพดลม กนมานใหเรยบรอย

5. การท าความสะอาดผม

1) เลอนตวผปวยใหนอนทแยงมมกบเตยงใชหมอนรองใตไหล

2) ใชผาเชดตวรองใตคอ ใชผาปดหนาอกผปวย

3) ใชผายางรองใตคอ ใตศรษะ ปลอยผมไวบนผายาง

4) ใชส าลอดรหทงสองขาง

5) ใชขนตกน า ตกน ารดผมจนทวศรษะ

6) เทแชมพใสฝามอพอประมาณแลวลบไปตามเสนผมใหทวศรษะ และกดนวดหนง

ศรษะ

7) ใชน ารดศรษะลางแชมพออกใหหมดหากผมยงไมสะอาด ใหเทแชมพใสฝามอ

ลบผม สระผมอกครง ลางน าใหสะอาด

8) ในผปวยบางรายทตองการใหใชครมนวดผมกใหเทครมนวดผมใสฝามอ

แลวลบตามเสนผมใชหว หวผมไปดวย อยางเบามอจนทวหนงศรษะแลวใหลางน าออก

จนสะอาด

9) ใชผาขนหนเชดผมใหแหงด บางรายทตองการใหใสน ามนใสผม กเทน ามน

ใสฝามอพอประมาณแลวลบไปตามเสนผม แลวหวผมใหเรยบรอย

6. การโกนหนวดเครา (Shave)

1) จดทาศรษะสง

2) วางผารองกนเปอนและชามรปไตไวบรเวณใตคางหรอขางแกม หรอใหผปวย

ถอชามรปไต

3) ใชผาขนหนผนเลกชบน าอนวางบนสวนทตองการโกน ถสบหรอครมโกนหนวด

ทใบหนา

4) เรมโกนจากบรเวณหไลมาจนถงปาก แลวลางใบมดโกน หลงจากนนเรมจาก

บรเวณหอกขางไลลงมาบรเวณเหนอรมฝปาก บรเวณคาง และใตคาง ฯลฯ

5) ใชผาขนหนผนเลกชบน าหมาดๆ เชดบรเวณใบหนาใหสะอาด และซบใหแหง

7. การท าความสะอาดปากและฟน (Mouth care)

1) จดใหผปวยอยในทาศรษะสง หรอนอนตะแคง

2) วางผารองกนเปอนและชามรปไต ไวบรเวณใตคางหรอขางแกม หรอใหผปวย

ถอชามรปไต

3) ท าขนแปรงใหเปยก บบยาสฟนลงบนแปรง ใหผปวยบวนปากดวยน า ถอแปรง

ท ามม 45 องศา กบเหงอก แปรงฟนบนและลางใหทวทงดานนอก ดานใน ดานสบของฟน

4


แปรงลน และบวนปากใหสะอาด หรอเทน ายาใสส าล กอส หรอไมพนส าลใหชมเลกนอย

เชดดานในปาก เพดานปาก กระพงแกม ฟนและลน ท าซ าจนปากฟนสะอาด

4) ดแลใหผปวยใชไหมขดฟนในกรณทตองการ หลงจากบวนปากใหสะอาด

เชดปากใหแหง ทาปากดวยวาสลนปองกนปากแหง

8. การอาบน าบนเตยง

1) จดทานอนหงาย หนนหมอน ใชผาคลมตวผปวยแลวถอดเสอผา ออกใสถง

ผาเปอน

2) ใชผาถตวชบน าบดพอหมาด แลวพนมอเปนรปสเหลยมผนผา หรอพนมอเปนรป

สามเหลยมเหนบชายผาดานลางใหเรยบรอย

3) ใชมมผาดานหนงเชดบรเวณเปลอกตาจากดานหวตาไปหางตา และใชมมผาอก

ดานหนง เชดเปลอกตาอกขาง เชนเดยวกนแลวซกผา

4) ใชผาถตวชบน าบดพอหมาด เชดบรเวณหนาผาก แกม จมก รอบปากคอ ใบห

หลงห

5) ใชผาถตวอกผนชบน าบดหมาด และถกบสบเชดบรเวณใบหนา คอ และห เชด

อยางนมนวล

6) ใชผาถตวผนแรกชบน าบดหมาดเชดใหทวจนหมดสบ และใชผาเชดตวซบใหแหง

7) สอดผาเชดตวคลมบรเวณหนาอกและทอง แลวเลอนผาคลมตวลงมาบรเวณ

เอว เชดบรเวณหนาอกและทอง ตามขนตอนเดยวกบการเชดหนา

8) ใชผาเชดตวรองใตแขนดานไกลตว เชดดานไกลตวจนถงบรเวณรกแร

9) แชมอในอางฟอกบรเวณซอกนวเลบ แลวลางใหสะอาดซบใหแหง

10) ใชผาเชดตวรองใตแขนดานใกลตวและเชดใหสะอาด เชนเดยวกบแขนดาน

ไกลตวและแชมอท าความสะอาด ซบใหแหง เสรจแลวเปลยนน าเลอนผาคลมตวมาคลม

ปดรอบตนขาใหมดชด ปผาเชดตวรองบรเวณใตขาดานไกลตว

11) ท าความสะอาด ดวยน าและสบบรเวณขาถงสะโพกจนสะอาด ซบน าใหแหง

12) แชเทาลงในอาง ฟอกสบบรเวณเทา สนเทา ซอกนวและลางใหสะอาดซบใหแหง

13) เชดขาดานใกลตวดวยวธเดยวกน

14) เดนไปดานตรงขาม เตยง พลกตะแคงตวผปวยเขาหาพยาบาล ยกไมกนเตยงขน

ถามผชวยใหจบตวผปวยไว

15) ปผาเชดตวตามยาว แนบหลงผปวย ตงแตบรเวณคอ หลง เอว สะโพก จนถง

กนกบ

16) ท าความสะอาดบรเวณหลงตงแต กกห คอ หลง จนถงสะโพกและกนกบ

17) ทาแปงหรอโลชน นวดหลง(รายละเอยดในขอท 9) และใสเสอผาทสะอาด

18) ท าความสะอาด ดวยน าและสบบรเวณขาถงสะโพกจนสะอาด ซบน าใหแหง

19) แชเทาลงในอาง ฟอกสบบรเวณเทา สนเทา ซอกนวและลางใหสะอาด ซบใหแหง

20) เชดขาดานใกลตวดวยวธเดยวกน, ท าความสะอาดอวยวะสบพนธ (รายละเอยด

ในขอท10)

5


9. การนวดหลง

1) ทาแปง / ทาครม/ หรอโลชน เพอลดการเสยดส

2) ทาท 1 Stroking การลบตามแนวยาว

3) ทาท 2 Kneading / Petrissage การบบนวดกลามเนอ

4) ทาท 3 Hacking

5) ทาท 4 Percussion (Clapping)

6) ทาท 5 Digital kneading

7) ทาท 6 Vibration

8) ทาท 7 Stroking

10. การท าความสะอาดอวยวะสบพนธภายนอกและฝเยบ

1) บอกใหผปวยทราบวาจะท าความสะอาดอวยวะสบพนธ อธบายใหทราบขนตอน

การปฏบตและสงทผปวยตองปฏบต

2) กนมาน ใชผาปดตาผปวย และจดทาผปวย: เพศหญง นอนหงายชนเขา แยกขา

ออกจากกน เพศชาย นอนหงาย แยกขาออกจากกนเลกนอย

3) คลมผาทตวผปวยในผหญงดงผาถงขนไปทเอว และคลมผาบรเวณขา ปลายเทา

และอวยวะสบพนธ ในผปวยดงกางเกงลงและใชผาหมคมตวไวกอน

4) ใหผปวยยกกน แลวสอดหมอนอนใตกนผปวย และอวยวะสบพนธ

5) ยบชามรปไต หรอถงส าหรบใสส าลทใชแลว มาใกลหมอนอน

6) เปดผาคลมออกใหเหนอวยวะสบพนธ

7) ลางมอใหสะอาด เชดใหแหง และใสถงมอสะอาด พรอมทงเปดชดท า

ความสะอาด

8) โกรกน าราดบรเวณขาหนบ อวยวะสบพนธเลกนอย ใหมอ/ใชปากคบหยบส าล

เปยกชบสบเชดท าความสะอาดอวยวะสบพนธ ดงน

เพศหญง

- กอนท 1 เชดหวเหนา

- กอนท 2 เชดแคมใหญ ดานไกลตว จนถงขาหนบ จากดานบนลงลางถง

ทวารหนก

- กอนท 3 เชดแคมใหญ ดานใกลตว จนถงขาหนบ จากดานบนลงลางถง

ทวารหนก

- กอนท 4 เชดแคมเลก ดานไกลตว จากดานบนลงลาง

- กอนท 5 เชดแคมเลก ดานใกลตว จากดานบนลงลาง

- กอนท 6 และ 7 เชดตรงกลางจากดานบนลงลางถงทวารหนก

เพศชาย

- กอนท 1 เชดบรเวณหวเหนา

- กอนท 2 และ 3 เชดบรเวณขาหนบดานไกลตวและใกลตว ตามล าดบ

6


- กอนท 4 และ 5 เชดบรเวณลกอณฑะ แลวโกรกน าลางใหสะอาด ใชมอ

ทใสถงมอจบอวยวะเพศพรอมดงหนงหมอวยวะเพศเปดขน

- กอนท 5 และ 6 เชดจาก urethal orifice ล ากลอง

- กอนท 7 และ 8 เชดบรเวณรอบๆ ล ากลอง

- กอนท 9 เชดบรเวณใตลกอณฑะลงมาถงรทวารหนก

9) โกรกน าลางใหสะอาด ใชส าลหรอกระดาษช าระซบใหแหงจากบนลงลาง

10) เลอนหมอนอนออกใชกระดาษช าระซบบรเวณกนใหแหง

11) ถอดถงมอ

12) สวมกางเกงทสะอาดใหเรยบรอย และเอาผาปดตาออก

13) จดเสอผาใหเรยบรอย และจดใหผปวยนอนในทาทสขสบาย

14) น าอปกรณใชแลวไปท าความสะอาด และเกบเขาทใหเรยบรอย ทลางมอให

สะอาด เชดใหแหง

7

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การจดทาและการเคลอนยาย


1. ประเมนสภาพผปวย

2. จดเตรยมอปกรณใหพรอมใชงาน ไดแก หมอน ทนอน ผาขวางเตยง ผาขนหน ไมกน

เตยง ทผกยด ฯลฯ

3. แจงผปวยใหทราบ พรอมทงบอกวตถประสงค

4. จดสงแวดลอมใหเหมาะสม และสะดวกในการปฏบตงาน

5. การจดทา

5.1 ทานอนหงาย (Dorsal or Supine position)

1) ใหผปวยนอนหนนหมอนใหความกวางของหมอนรองรบสวนศรษะ และ

ไหล และสงพอเหมาะ

2) หนนผาหรอหมอนใตแขนทงสองขาง

3) วางหมอนทรายหรอผามวนกลม วางขางตนขาทงสองขาง หนนผาหรอ

หมอนเลกๆใตเขาเหนอขอพบ

4) หนนผา หรอของนม เชน ฟองน า หมอนเลก ผาขนหนใตขอเทา

5) ใช Foot broad หมอน หรอผาหมมวนกลมดนปลายเทาใหตงขนเหมอน

ทายน

6) ถาผปวยรสกตว ใหมอก าผานม (hand rolls.)

5.2 ทานอนหงายศรษะสง (Fowler’ s position or semi sitting position)

1) จดทานอนหงาย ปรบศรษะสง 30-90 องศา โดยใหสะโพกอยตรง

กงกลางของเตยง

2) ใชหมอนรองใตเขาเหนอขอพบ ปรบเตยงตรงเขาใหสง 10-20 องศา

3) กรณผปวยเคลอนไหวทขาไมได ใหหนนหมอนทรายหรอผามวนกลมวาง

ขางขาทงสอง หนนผา หรอหมอนเลกๆใตขอเทา และใช Foot broad ดนเทา

4) กรณผปวยเคลอนไหวทแขนไมได ใหหนนหมอนใตแขน และไหลทงสอง

ขาง และก าผามวนไวในมอ

5.3 ทานอนตะแคง (Lateral position)

1) เลอนตวผปวยมารมเตยง ตรงขามกบดานทผปวยจะพลกตะแคง

2) พยาบาลยนดานทจะพลกตวผปวยมา จดวางแขน ดานทพลกมาใหวาง

ไปดานศรษะของผปวยโดยตนแขนท ามมกบล าตว 90 องศา และปลายแขนท ามม 90

องศากบตนแขน โดยปลายมอชไปทางหวเตยง

3) วางแขนผปวยดานชดรมเตยงพาดบนหนาอก และขาดานชดรมเตยงไขว

ทบขาอกขางหนง

4) จดหมอนถดจากล าตว โดยวางบรเวณล าตวสวนบนและสวนลาง

5) พยาบาลวางมอทไหล และสะโพกของผปวย แลวออกแรงดงผปวยเขา

หาตว พรอมกบเอนตวไปทางดานหลง ใชน าหนกตวพยาบาลเพอดงหรอพยง ต าแหนงท

เปนน าหนกสวนใหญของรางกายผปวย

8


6) หมนหมอนใหอยในลกษณะการพยงตรงต าแหนงศรษะ ล าตวตรง หนน

แขน และขาบนใหอยในต าแหนงขอไหลและสะโพก หนนหลงตามความจ าเปน หนนเทา

มอก าผา จดแขนขาดานลางใหอยในทาทสขสบาย

5.4 ทานอนตะแคงกงคล า(Sim’s position)

1) ใหผปวยนอนชดรมเตยงดานตรงขามกบทจะตะแคงไป

2) จดแขนดานชดรมเตยงพาดหนาอก จดขาดานชดรมเตยงไขวทบขาดาน

กลางเตยง แขนดานกลางเตยงแนบล าตว

3) จดวางหมอนชดตวผปวยบรเวณทใกลกบ ไหล อกสวนบน ระหวางเอว

และเขา ระหวางขาและปลายขา

4) พยาบาลยนดานทผปวยจะพลกตวมา จบ ไหล สะโพก พลกตว

ผปวยพรอมกบทกสวน ใหอยในทาตะแคงกงคว า จดแขนลาวางไปทางดานหลงล าตว

5) หนนหมอนทศรษะ เพอลดแรงกดทบทห ศรษะ ใบหนา และตรวจสอบ

ทางเดนหายใจ

6) ดแลหมอนทรองหนาอก ใหรองรบน าหนกตวทกดลงบนไหล และแขน

หมอนทหนนแขนดานบน ใหอยระดบเดยวกบไหล

7) ดแลหมอนขางทหนนขาดานบน หรอดานลางของล าตวใหสงอยระดบ

เดยวกบขอสะโพก

8) วางหมอนทรายหรอผามวน พยงฝาเทา ของขาทอยดานลาง และใหก า

ผานม

5.5 ทานอนคว า (Prone position)

1) จดใหผปวยนอนชดรมเตยงดานใดดานหนง

2) จดวาง แขนผปวยดานชดรมเตยง แนบล าตว มอวางบนหนาขา แขน

ดานชดกลางเตยงแนบล าตวใตตนขา

3) จดวางหมอนบรเวณกลางเตยง โดย วางหมอน ทระดบชายโครงและ

หนาทอง

4) พยาบาลยนดานทจะพลกตวผปวยมา จบ ไหล และสะโพก แลวพลก

ตวผปวยใหนอนทาคว า ระหวางการพลกมา ควรให ศรษะ คอ และขา พลกมาพรอม

กนการพลกตวผปวยแบบทงตว จะชวยรกษาแนวปกตของกระดกสนหลง

5) หนศรษะผปวยไปดานใดดานหนง หนนดวยหมอนเตย และประเมนการ

หายใจ

6) จดวางแขนไปทางศรษะ ในทางอแขน โดยฝามอวางคว าลง เพอให

ล าตวไมกดทบแขน

7) ใชหมอนเลกหรอ ผามวน สอดใตรกแร และกระดกไหปลารา

8) ใชหมอนหนนปลายขา ใหสง จนนวเทาสงพนทนอน และใหขอเขาอยใน

ทางอเลกนอยและกลามเนอขาผอนคลาย

9


6. การเคลอนยายผปวย

6.1 การชวยผปวยนงบนเตยง

1) จดทานอนหงาย เลอนตวมาชดขอบเตยงดานพยาบาลยนอย

2) พยาบาลยนขางเตยง แยกเทา เทาขางหนงกาวไปขางหนาหนงกาว

3) สอดแขนขางถนดใตคอผปวย อกขางจบแขนดานใกลตว

4) คอยๆยกศรษะผปวยขน โดยพยาบาลทงน าหนกลงดานหลง

5) จดทาใหสขสบาย ดความปลอดภยของผปวยกอนผละจากเตยง

6.2 การพยงตวผปวยลงจากเตยง

1) จดทานอนหงาย เลอนตวมาชดขอบเตยงดานพยาบาลยนอย

2) จดทาใหอยในทานง ขยบขาหอยลงขางเตยง หากเตยงสงมากควรหาเกาอ

มารองเทา

3) พยาบาลยนตรงหนาผปวยโดยกาวขาไปขางหนา 1 กาว พรอมกบยอเขาลง

เพอใหผปวยใชมอ

4) ยดทไหลทงสองขางของพยาบาล

5) พยาบาลสอดมอทง 2 ขางใตรกแรผปวย คอยๆพยงลงจากเตยงในทายน

6.3 การพยงผปวยนงเกาอ

1) เตรยมเกาอไวทหวตยงผปวย เลอนตวมาชดขอบเตยงดานพยาบาลยนอย

พยงลกนง

2) พยงลงจากเตยงในทายน คอยๆหมนตวใหผปวยอยหนาเกาอ พยาบาล

คอยๆยอเขาลงพรอมกบวางผปวยลงบนเกาอ ระมดระวงเกาอเลอน และตรวจดความ

ปลอดภยผปวย

6.4 การพยงผปวยนงรถเขน

1) เตรยมรถเขญส าหรบผปวย เลอนตวมาชดขอบเตยงดานพยาบาลยนอย

พยงลกนงบนเตยง

2) หมนตวผปวยหนหลงใหพยาบาล โดยกนอยตรงขอบเตยง ปลายเทาชไป

ขางหนา พยาบาล สอดมอเขาใตรกแรผปวยทง 2 ขาง

3) พยาบาลอกคนเขนรถมาทเตยง ดานหนารถชดขอบเตยง ลอคลอให

เรยบรอย

4) พยาบาลทง 2คน ยนขางตวผปวยคนละขางโดยมรถเขนอยตรงกลาง

5) พยาบาลไขวแขน ซายขวาสอดใตรกแร แขนอกขาง สอดใตโคนขาทงสอง

ขาง

6) ใหสญญาณยกตวผปวย นงลงบนรถเขน พยาบาลปลดลอคลอคนละขาง

7) พยาบาลคนหนงเลอนรถเขนออกจากเตยง อกคนประคองนองและขอเทา

เลอนตามรถ และยกวางบนทพกเทา หาเขมขดหรอผารดผปวยกนตกรถ เขนรถพาผปวย

ไปยงทๆตองการ

10


6.5 การเลอนตวผปวยมาชดขอบเตยง

1) พยาบาลยนขางเตยงหนหนาเขาหาผปวย

2) จดแขนทงสองขางวางพาดบนหนาอกผปวย

3) ยอตวลงสอดแขนเขาใตศรษะและไหลเลอนผปวยมาอยขอบเตยง

4) สอดแขนเขาใตเอวและสะโพก เลอนตวผปวยมาอยขอบเตยง

5) สอดแขนใตบรเวณนองและขอเทา และเลอนตวผปวยมาชดขอบเตยง

6) จดตวผปวยใหล าตวตรง เอาไมกนเตยงขน

6.6 การชวยเหลอผปวยไปทางหวเตยง

1) จดทาเอามอผปวยประสานกนทหนาอก

2) ปรบเตยงในแนวราบ ใหเหมาะสมกบงานทจะท า และลอคลอเตยง

3) เอาหมอนออก วางทหวเตยง แนะน าผปวยใหชวยยกศรษะ จบขางเตยง

ถาจบราวหวเตยงไดใหจบเหนยว เพอออกแรงชวยดง การใชเทายนพน

4) พยาบาลยนแยกเทาหางกนพอควร เฉยงปลายเทาขางหนงไปทางหวเตยง

หรอตามทศทางทจะเคลอนยายผปวยไป พยาบาลยอเขาและสะโพก เพอใหปลายแขน

อยในระดบเดยวกบเตยง สอดแขนขางหนงเขาใตไหล อกขางหนง เขาใตสะโพก หรอ

ตนขา

5) พยาบาลเกรงกลามเนอหนาทอง และสะโพก เพอปองกนการเกดอนตราย

กบกลามเนอและอวยวะในชองทอง

6) ใหสญญาณขณะเลอนตวขน ขณะเดยวกนพยาบาลเหยยดขอเขายาย

น าหนกตวจากขาหลงมาทขาหนาเพอน าหนกตวพยาบาลชวยในการเลอนตวผปวย

7) สอดหมอนใตศรษะผปวยและจดทาใหสขสบาย

6.7 การเลอนตวผปวย กรณ 2 คน

1) พยาบาล 2 คนยนขางเดยวกน เลอนผปวยมาดานใกลตว

2) พยาบาลคนท 1 สอดแขนใตคอและไหล อกขางสอดใตเอว

3) พยาบาลคนท 2 สอดสะโพก อกขางหนงสอดใตเขา

6.8 การเลอนตว กรณ 3 คน

1) พยาบาล 3 คน ยนขางเดยวกน เลอนผปวยมารมเตยงใหใกลตวพยาบาล

2) พยาบาลคนท 1 สอดแขน เขา ใต คอ ไหล อกแขน สอดใตหลงระดบอก

3) พยาบาลคนท 2 สอดใตเอว อกแขน ใตสะโพก

4) พยาบาลคนท 3 สอดใตเขา อกแขนใตปลายขา

6.9 การใชผาชวยพยง

1) ใชผาขวางเตยงรอง ตงแตใตไหล จนถง ตนขา

2) พยาบาลยนคนละขางของเตยง มวนชายผาขวางเตยงจนชดล าตวผปวย

3) ใหสญญาณในการเลอนตว พยาบาลเหยยดขอเขา ยายน าหนกตว จากขา

หลงมาขาหนา

4) สอดหมอนใตศรษะ จดทานอนใหสขสบาย

11


6.10 การยายผปวยไปอกเตยงโดยพยาบาล 3 คน

1) จดหวเตยงเดมใหท ามมฉากกบปลายเตยงใหม

2) พยาบาล 3 คนยนเรยงหนากระดานหนเขาหาผปวย

3) พยาบาลคนท 1 สอดแขนใตศรษะไปจบตนแขนดนไกลตว อกขางสอดใตหลง

4) คนท 2 สอดแขนชดคนท 1 บรเวณหลง อกขางใตสะโพก

5) คนท 3 สอดแขนใตสะโพกชดแขนคนท 2 อกขางสอดใตขอเทา

6) ยกตวผปวยพรอมกนไปยงเตยงใหมทท ามมฉากกบเตยงเดม จดทา ดแล

ความปลอดภย

6.11 การยายผปวยไปอกเตยงโดยพยาบาล 4 คน

1) จดเตยงเกากบเตยงใหมมาชดกน ใชผาปเตยงรองตวผปวย รวมถงศรษะ

และไหลดวย

2) เลอนตวผปวยมาชดขอบเตยงใหม

3) พยาบาล 2 คนอยดานเตยงเดม จบผาปในมอทงสองขาง

4) อก 2 คนท าเชนเดยวกนแตอยอกฟากของเตยงใหม

5) ท าสญญาณยกผปวยจากเตยงเดมไปเตยงใหมพรอมๆกน จดทา ดแล

ความเรยบรอย

6.12 การยายผปวยไปยงเปลนอน

6.13 การพยงเดนโดยพยาบาล 1 คน

6.14 การพยงเดนโดยพยาบาล 2 คน

6.15 การใชไมเทา(Cane): ถอดานตรงขามกบขางทเจบ ยกไมเทาไปขางหนา 6-10

นว กาวขาขางเจบไปขางหนา น าหนกจะกดลงไมเทาแทน และกาวขาขางดตาม

6.16 การใชไมค ายน (Crutch):

- Four point gait

- Three point gait

- Two point gait

6.17 การใชทชวยเดน (walker)

12

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การใสสายยางใหอาหาร


1. ตรวจสอบค าสงการรกษา

2. รายงานตวกบผปวย ประเมนสภาพผปวย ตรวจสอบชอ –สกล ตรวจดรจมกขางท

จะใสสายวามสงอดตน มแผลกอนเนอ หรอมความผดปกตหรอไม ถามใหหลกเลยง

3. อธบายใหผปวยรบทราบวตถประสงค บอกขนตอน วธการปฏบต เพอขอความ

รวมมอจากผปวย และใหคลายความวตกกงวล

4. ลางมอใหสะอาดและเชดใหแหง กอนเตรยมอปกรณ

5. เตรยมอปกรณใหพรอม

- สายยางใหอาหาร ( Nasogastric tube) ผใหญขนาด 14-18 Fr. เดก 8-12 Fr.

- กระบอกฉดยาส าหรบใหอาหาร (Asepto syringe) ขนาด 50-60 ซซ

ชามรปไตขนาดใหญ 1 ใบ

สารหลอลนชนดละลายน าได เชน K-Y jelly หรอ xylocain jelly

Stethoscope พลาสเตอร กอซ กระดาษช าระ ถงมอสะอาด

แกวใสน าสะอาด 50-100 ซซ

กรณใหอาหารทางทอสายยาง เตรยมอปกรณเพม ดงน

- ชนด/ปรมาณของอาหารเหลวตามแผนการรกษา

- น าสะอาดส าหรบใหอาหารประมาณ 50-100 ซซ

แกวใสน าสะอาด 50-100 ซซ เพอทดสอบปลายสายยาง

6. จดสถานทและสงแวดลอม เปดไฟใหสวาง จดทาใหผปวยนอนในทานอนหงาย

ศรษะสง 35-45 องศา

7. จดชามรปไตวางบรเวณขางแกมผปวย/วางผากนเปอนทหนาอกผปวย

8. เปดชดสายยางใหอาหาร

9. สวมถงมอสะอาด

10. บบสารหลอลนลงบนกอซพอประมาณ

11. หยบสายยางใหอาหารวดความยาวของสาย ทจะใส

- ในผใหญ วดจากปลายจมกถงตงห และจากตงหจนถงลนป (Xiphoid

process) ท าเครองหมายหรอ ตดพลาสเตอรไว

- ในเดก วดจากปลายจมกถงตงห และจากตงหถงกงกลางกระดกอก

(Sternum) กบสะดอเดก

12. หลอลนปลายสายใหอาหาร ประมาณ 4 นว แลวขมวดสายไวดวยมอขางทไมถนด

13. ใหผปวยแหงนศรษะเลกนอย มอขางทถนดจบสายยางแลวคอยๆใสสายเขาทางร

จมกขางใดขางหนงอยางนมนวล พรอมบอกใหผปวยหายใจเขาลกๆและชวยกลน

จนถงต าแหนงทท าเครองหมายไว

13


14. ตรวจสอบปลายสายวาเขาไปในกระเพาะอาหาร ซงทดสอบได 3 วธ ดงน

1) จมปลายสายใหอาหารทพนออกมาจากจมกลงในแกวน า ถาเหนฟองอากาศ

ปดออกมาตามจงหวะการหายใจใหดงออกทนท ถาสายยางใหอาหารอยในกระเพาะ

อาหารถกตองตรงต าแหนง จะไมมฟองอากาศหรออาจมเพยง 1-2 ฟองอากาศเทานน

2) ใช Asepto syringe ดดอากาศแลวดนอากาศเขาไปในสายใหอาหารประมาณ

5-10 มล. (ในผใหญ) 1-3 มล. (ในเดก) แลวใชหฟง (Stethoscope) ฟงเสยงอากาศ/ลมท

ดนเขาไปโดยฟงบรเวณลนปคอนไปทางซาย หรอบรเวณทางเดนอาหารสวนตน ถาสาย

ยางใหอาหารอยในกระเพาะอาหารถกตองจะไดยนเสยงลม(ฟต) ดนเขากระเพาะอาหาร

ของผปวย และดดลมทดนเขาออกทกครง

3) ใช Asepto syringe ดดน ายอยจากกระเพาะ ถาดดน ายอยออกมาไดแสดงวา

สายยางใหอาหารอยในกระเพาะอาหารถกต าแหนงแลว

15. หลงการทดสอบวาสายยางใหอาหารลงไปในกระเพาะอาหารเรยบรอยแลว ตด

พลาสเตอรยดสายยางใหอาหารไว กบสนจมก

16. ปดปลายสายยางใหอาหารไมใหอากาศหรอสงแปลกปลอมเขาไปไดแลวจดวางให

เหมาะสม

17. จดใหผปวยนอนในทาศรษะสงเลกนอย นาน 30-60 นาท

18. เกบอปกรณ และลางมอใหสะอาด

19. บนทกรายงานการใสสายยางใหอาหาร ลงในบนทกทางการพยาบาลเกยวกบขนาด

ของสายทใช ต าแหนงของสาย ปฏกรยาของผปวยกอน ขณะและหลงใสสาย

ขนตอนการใหอาหารทางทอสายยาง (ในรายทใสสายยางอยแลวใหด าเนนการดงน)

1) บอกวตถประสงคในการใหอาหารและวธการให

2) จดทานอนศรษะสง 35-45 องศาหรอทากงนงกงนอน ปองกนการไหล

ยอนกลบของอาหาร

3) จดชามรปไตวางบรเวณขางแกมผปวย/วางผากนเปอนทหนาอกผปวย

4) เชดปลายสายางดวยส าลชบ 70% แอลกอฮอล/0.9% NSS

5) ทดสอบวาสายยางอยในกระเพาะอาหารตามวธทกลาวมา

6) ตอปลายใหอาหารเขากบ Asepto syringe เพอดน ายอย/อาหารมอกอน วา

เหลอคางอยในกระเพาะอาหารหรอไม

- ถาดดไดอาหารเหลวมอกอน (Gastric content) เหลอนอยกวา ¼ ของ

ปรมาณ อาหารเหลวมอทแลวใหดนกลบและใหอาหารมอนน

- ถาดดไดอาหารเหลวมอกอน (Gastric content) เหลอมากกวา ¼ ของ

ปรมาณ อาหารเหลวมอทแลว ใหงดใหอาหารมอนนใหเลอนเวลามออาหารนนออกไปอก

1-2 ชวโมง แลวจงตรวจสอบ Gastric content อกครง ถายงไมลดลงใหงดอาหารมอนน

และรายงานแพทยเพอวางแผนการรกษาตอไป

14


7) ขนตอนการใหอาหารผปวย

- เปดจกสายยางใหอาหารเชดปลายดวย 70% แอลกอฮอล /0.9% NSS

- ตอสายยางใหอาหารโดยตอ Asepto syringe ยกสง 10-12 นวฟต เท

อาหารครงละ 50 ซซ ลงใน Asepto syringe ใหอาหารไหลลงอยางชาๆ สม าเสมอ จน

อาหารหมด (ไมเกน 450 ซซ/มอ)

8) เมออาหารเหลวปรมาณสดทายไหลออกเกอบหมด syringe คอยๆ รนน า 30-

50 ซซ ลงใน syringe และเมอน าไหลออกเกอบหมด syringe หกพบสายใหอาหาร

ถาไมตองการใหยาพรอมอาหาร รนน าเพมอก 30-50 ซซ

ถาตองการใหยาพรอมอาหาร โดยน ายาทบดละเอยดแลวผสมน าประมาณ

10 ซซ คนใหละลายหรอเขากน แลวคอยๆรนยาทผสมแลวทละนอยลงใน syringe จนไม

มยาเกาะตดขาง syringe และไมควรใชน ามากเกน 50-60 ซซ

ถาเปนยาหลงอาหาร ควรใหหลงอาหาร 1 ชม.

9) พบสายใหอาหาร ปลด syringe ออกจากสายใหอาหาร

10) เชดรเปดและดานนอกของสายใหอาหารอกครงดวยส าลชบ 70% alcohol

11) ใชจกปดรเปดสายใหอาหาร

12) จดใหผปวยนอนตะแคงขวาศรษะสงหรอนอนหงายศรษะสงหรอทานงนาน 30

นาท ถง 1 ชม.

13) เกบอปกรณเครองใชไปท าความสะอาด และลางมอใหสะอาด

14) บนทกลงในบนทกการพยาบาลเกยวกบ ปรมาณอาหารทเหลอตกคาง ( ถาม)

ชนดและปรมาณอาหารเหลวและน าทผปวยไดรบ อาการผดปกตตางๆ เชน คลนไส

อาเจยน ปวดถายทอง ถายเหลว

15

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การสวนอจจาระ

รายการประเมน ปฏบต ไมปฏบต หมายเหต


2. ประเมนสภาพผปวย เลอกของใช/วธการใหเหมาะสมกบผปวยแตละบคคล

3. ลางมอใหสะอาดและเชดใหแหง กอนเตรยม อปกรณ

4. เตรยมอปกรณใหพรอม

- ชดสวนอจจาระ (หมอสวน หวสวนและสายสวนอจจาระ)

- ถงมอสะอาด 1 ค

- เสาแขวนหมอสวนอจจาระ

- น ายาหลอลนหวสวน

- ผายางขวางและผาขวางเตยง

- หมอนอน

- กระดาษช าระ

- น าสบเหลว 30 ซซ และน าสะอาดปราศจากเชอ 1000 ซซ/0.9% NSS 1000

ซซ (หากสวนดวยน ายาส าเรจรป (Unison Enema) ใชเฉพาะน ายาส าเรจรป ถงมอ

กระดาษช าระและหมอนอน)

5. ตรวจสอบชอ –สกล และแจงวตถประสงค ขนตอน วธการปฏบตใหผปวยทราบ

วตถประสงค

- การสวนลาง เพอบรรเทาอาการทองผก, เตรยมล าไสกอนผาตด

- การสวนเกบ เพอใหยา,กระตนล าไสบบตว, ชวยวนจฉยโรค, การสวน

ใหอาหาร

6. จดสถานทและสงแวดลอม

- เปดไฟใหสวาง

- ไขเตยงราบใหผปวยนอนหนนหมอนราบตามปกต

- ปผายาง และผาขวางเตยง

- กนมานใหมดชด และใชผาหมคลมตวผปวย

7. จดทาใหผปวยนอนชนเขา (Dorsal recumbent position) /นอนตะแคงซาย / นอน

ตะแคงซายกงคว า (Left sim’s position) ใหเหมาะสมกบสภาพผปวย ปลดผาถง/

กางเกงเปดสวนทวารหนก เอาผาคลมปดไว

8. เปดชดสวนอจจาระ

9. ตอหวสวนเขากบสายยาง ส ารวจกอกเปด-ปด หวสวนใหใชการได

10. เทน าสบเหลวประมาณ 30 ซซ ผสมน าสะอาดปราศจากเชอ 1000 ซซ ลงในหมอ

สวน

11. แขวนหมอสวนกบเสาแขวนใหสงประมาณ 12-18 นว

12. ใสถงมอสะอาด

16


13. เปดน ายาเพอไลอากาศและหลอลนปลายหวสวนดวยวาสลน หรอเจลล ประมาณ

3-4 นว

14. เปดผาบรเวณกน ใชมอของขางทไมถนดแยกแกมกน

15. แนะน าใหผปวยหายใจเขาลกๆ และผอนลมออกทางปากชาๆ ไมเบงอจจาระคอยๆ

สอดหวสอนเขาทางทวารหนกชไปทางสะดอลก 2-3 นวในผใหญ โต 1 - 2 นว

ใน เดก และ 1-1.5 นวในเดกเลก

16. จบหวสวนไวตลอดการสวน คอยๆปดเกลยวปลอยใหสารละลายไหลเขาไปชาๆใช

เวลาประมาณ 5 - 10 นาท( ถาน ายาจ านวนมาก อาจใชเวลา 10 -15 นาท) แนะน า

ใหหายใจออกทางปากชาๆ (ถาเปนน ายาส าเรจรป ใชมอบบขวดไลน ายาเขาสทวาร

หนกชาๆอยางตอเนอง)

17. สงเกตการไหลของสารละลาย เมอน ายาหมด บบสายยางใหแนนดงออกชาๆ

พรอมทงแนะน าใหผปวยขมบกน

18. ใหผปวยขมบกนไวกอนและใชกระดาษช าระกดททวารหนกสกคร

19. จดใหผปวยนงหรอนอนถายอจจาระบนหมอนอนหรอถาเดนไหวอาจเดนเขาหองน า

แนะน าวาอาจมอาการปวดทอง ทองอด และอยากขบถาย กรณสวนเกบ ใหผปวย

กลนอจจาระ โดยการนอนนงๆ เกบน ายาไวในล าไสนานอยางนอย 30 นาท ถง 1

ชวโมง

20. สงเกตอจจาระและสงปนออกมากบอจจาระ

21. ท าความสะอาดบรเวณกนของผปวย เชดใหแหง เอาผายางผาขวางออก สวมผาถง/

กางเกงใหเรยบรอย

22. จดเกบอปกรณ ถอดถงมอ เปดมาน

23. เกบอปกรณเขาทใหเรยบรอย ลางมอใหสะอาด เชดใหแหง

24. บนทกวน เวลา ชนด จ านวนของสารละลาย ปรมาณ สลกษณะของอจจาระ

ในบนทกทางการพยาบาล

17

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การวดสญญาณชพ (Vital sign)


การวดอณหภมกาย

1. ประเมนสภาพผปวย จดทาผปวยใหอยในทาทสขสบาย และจดสงแวดลอมให

เปนสดสวน

2. แจงใหผปวยทราบถงวตถประสงคและวธปฏบตอยางคราวๆ

3. ลางมอใหสะอาด (Hygienic hand washing) และเชดใหแหง

4. เตรยมอปกรณใหพรอม ( ปรอทวดไข, อบใสส าลแอลกอฮอล 70%, ชามรปไต,

ภาชนะใสปรอท, Stethoscope, เครองวดความดน, นาฬกา, สมดบนทก, ปากกา ) น าไป

ท เตยงผปวย

5. หยบปรอทออกจากภาชนะ ส ารวจใหปรอทอยในกระเปาะต ากวา 35 องศา

เซลเซยส

6. เลอกต าแหนงในการวดอณหภมใหเหมาะสม

6.1 การวดทางปาก ใหผปวยอมปรอทไวใตลน ปดปากใหสนท นาน 2 – 3

นาท

6.2 การวดทางรกแร ควรเชดรกแรใหสะอาด และแหง สอดปลายกระเปาะ

ของปรอทเขาในรกแรหนบรกแรใหสนทไมใหอากาศเขาได สอดปรอทไวนาน 5 นาท

6.3 วดทางทวารหนก

- ทาปลายปรอทสวนกระเปาะดวยวาสลน

- จดทาใหผปวยนอนตะแคงงอเขาบน ปดผาใหเรยบรอยใหเหนแตทวาร

หนก ใชมอแหวกใหเหนรทวารหนก แนะน าผปวยหายใจเขาออกลก ๆชา ๆ เบงลงกน

เลกนอย พรอมสอดปรอทเขาทางทวารหนกลกประมาณ 0.50 - 1 นวฟต ใชมอจบปรอท

ไวนาน 1–2 นาท

- ผวดจะตองอยกบผปวยตลอดเวลาส าหรบการวดอณหภมในทารกแรก

เกดใหสอดปรอทเขาทางทวารหนกลก 1.50-2 เซนตเมตร โดยจบขาเดกทง 2 ขางขนวด

นาน 2 นาท

การจบชพจร

7. เลอกต าแหนงทจะนบชพจร ถาเปน radial pulse ใหผปวยวางมอในลกษณะพก

ฝามอคว า ใชปลายนวช นวกลาง และ / หรอนวนาง ตรงต าแหนงของหลอดเลอดทจะนบ

ชพจร

8. นบการเตนของชพจรเตม 1 นาท โดยสงเกตความสม าเสมอ ความเบาหรอแรง

การนบการหายใจ

9. จบขอมอผปวยในลกษณะเหมอนการคล าชพจร ท าใหผปวยไมรสกวาถกจอง

มอง ขณะนบการหายใจ

10. นบการหายใจเขา และออกโดยดจากการขยายและหดตวของทรวงอก 1 รอบ

เปนการหายใจ 1 ครง นบเตม 1 นาท ในเดกเลกอาจดจากการขยายตวของหนาทองแทน

18


ในขณะนบการหายใจใหสงเกตลกษณะการหายใจและความลกของการหายใจควบคไป

ดวย

การวดความดนโลหต

11. เหยยดแขนผปวยขางทจะวดใหอยในทาทสบาย พรอมทงหงายฝามอขน แลวพบ

แขนเสอขางทจะวดใหเหนอขอศอกประมาณ 5 นว

12. วางเครองวดความดนเลอดใหอยระดบเดยวกบหวใจของผปวย เครองวดทเปน

ปรอทควรใหสายตาอยระดบเดยวกบมาตรทอานคาและไมควรหางจากตาเกน 3 ฟต

13. ไลอากาศออกจาก cuff ใหหมด และพนผาแขนรอบแขน โดยใหบรเวณ cuff อย

ดานบนตดกบแขนของผปวย เหนอบรเวณหลอดเลอดแดงทจะท าการวด ไมใหแนนหรอ

หลวมจนเกนไป ตงสวนปลายไวใหเรยบรอย ถาวดท brachial artery ใหพน cuff เหนอ

ขอศอกประมาณ 2 เซนตเมตรหรอ ประมาณ 1 นว

14. ใชส าลชบแอลกอฮอล 70 % เชดเครองฟงบรเวณทจะใสห แลวจงใสเครองฟง

15. คล าชพจรบรเวณ brachial artery ตรงต าแหนงหลอดเลอดทเตนแรงทสด ใชนว

มอสมผส

16. หมนเกลยวทสบลกยางใหแนนพอดเพอปดลนระหวางลกยางกบผาพนแขน

ปองกนลมรวออก

17. บบลกยางดวยองมอเพอใหอากาศเขา cuff จนกระทงคล าชพจรไมไดแลวบบลก

ยางเพอใหความดนปรอทเพมอก 20- 30 มลลเมตรปรอท

18. วาง Stethoscope บรเวณต าแหนงทคล าชพจรไดชดทสด (Brachial artery)

19. คอย ๆ คลายเกลยวลกยางสบ เพอปลอยอากาศใน cuff ออกชา ๆ ในขณะทใช

เครองฟงฟงเสยงของชพจร สายตาอยทระดบความดนปรอท เสยงทไดยนครงแรกใหดวา

ปรอทอยทระดบใดถอเปนคาของ ความดนซสโตลค (Systolic pressure) คอยๆ ปลอย

อากาศใน cuff ออกชา ๆ จนกระทงเสยงหายไป ระดบความดนปรอทเมอเสยงเรม

เปลยนไปถอเปนคาความดนไดแอสโตลค (Diastolic pressure) ปลอยอากาศออกจาก cuff

ใหหมด และถอด cuff ออกพบเกบในกลองเครองมอใหเรยบรอย

------------>

20. เชดปรอท โดยเชดตรงสวนทมอจบลงไปทางกระเปาะโดยวธหมนบดไปมา หรอ

เชดวน

21. อานคาอณหภมจากปรอท โดยถอตามยาวหงายปรอทในระดบสายตา ถามอง

ปรอทยงไมชดเจนตองพลกปรอทไปมาจะมองเหนล าปรอทได ชดเจนขน

22. น าปรอทไปท าความสะอาด โดยแชปรอทในภาชนะทมน ายาฆาเชอโรค แลวจง

น าไปลางน าสะอาด เชดใหแหง สลดปรอทใหลงกระเปาะเกบเขาทในภาชนะทสะอาด

23. จดใหผปวยอยในทาสขสบาย ปลอดภย และแจงคาสญญาณชพแกผปวย

24. เกบอปกรณใหเรยบรอย

25. ลางมอใหสะอาด และเชดใหแหง

26. บนทกคาอณหภมรางกาย ชพจร การหายใจ และความดนโลหต ในแบบฟอรม

บนทกสญญาณชพ

19

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรองการปองกนการตดเชอและการควบคมการแพรกระจายของเชอโรค


1. การลางมอ( Hand washing )

1) ถอดนาฬกาและเครองประดบ ถาแขนเสอยาวพบแขนเสอขนเหนอขอศอก

1.2 ยนในทาทสบายหางจากอางน าพอสมควร ระวงอยาใหเสอผาสมผสถกอางน า

1.3 เปดกอกน าใหน าไหลพอด ปรบอณหภมใหพอด(ถาม) ผานมอทงสองขางแลวปด

กอกน า

1.4 ใชขอศอกกดน าสบใสมอพอประมาณ ฟอกขดถมอใหทวทกดานของมอทงสอง

ขาง ดงน

ขนตอนท 1 ฟอกงามนวมอดานหนา โดยใชฝามอถฝามอ กางนวมอแลวสอดนวมอ

เขางามมออกขางหนง

ขนตอนท 2 ฟอกงามนวมอดานหลงมอ โดยใชฝามอถหลงมอ กางนวมอแลว

สอดนวมอเขางาม มออกดานหนง

ขนตอนท 3 ฟอกนวมอและขอนวมอดานหลง โดยก ามอและใชฝามอถหลงนวมอ

ขนตอนท 4 ฟอกปลายนวมอ โดยใชปลายนวมอถขวางฝามอทงสองขาง

ขนตอนท 5 ฟอกนวหวแมมอ โดยก ารอบหวแมมอแลวหมนรอบหวแมมอ และ

ขนตอนท 6 ฟอกรอบขอมอแลวหมนรอบขอมอดวยฝามอ

สลบกนทงสองขางทกขนตอน

ส าหรบระยะเวลาในการฟอกมอ Normal hand washing อยางนอย 10 วนาท,

Hygienic hand washing อยางนอย 30 วนาท, Surgical hand washing อยางนอย 3-5

นาทฟอกมอ แขน ถงขอศอกโดยใชแปรงทปราศจากเชอ

1.5 ลางมอและขอศอกโดยใหน าผานตลอดทงมอ พรอมขดถมอใหสะอาดจาก

ปลายนวลงมา

1.6 ปดกอกน าโดยใชเขาหรอเทา ในกรณกอกน าทตองใชมอปดใหใชกระดาษเชดมอ

ปดหรอใหลางบรเวณกอกน ากอนใชมอปด

1.7 เชดมอดวยผาแหงทสะอาดหรอกระดาษเชดมอโดยเชดจากปลายมอ มาหาขอมอ

ถาสงทเชดไมสะอาดพอกไมตองเชด ปลอยใหแหงเอง ซงใชเวลาประมาณ 40-60 วนาท

2. การหยบจบของปราศจากเชอโดยการใชปากคบ(Using transfer forceps)

2.1 ลางมอใหสะอาดตามวธทถกตอง

2.2 ยกปากคบออกจากกระปกออกมาตรงๆ โดยบบปลายปากคบ ระวงอยาให

ปลายปากคบโดนปากกระปก และไมใหปลายปากคบแยกออกจากกน

2.3 ถอปากคบใหปลายคว าลงลางตลอดเวลา หามหงายมอยกปลายขนบน

2.4 เมอตองการหยบของ ใหใชปากคบ คบของใหแนน อยาใหตกหลน

2.5 การหยบเครองมอแพทยสงใหผอน เชน กรรไกร ปากคบเลกใหแนนสงใหผใช

โดยสงทางดามถอให เมอใชปากคบเสรจเรยบรอยแลว ใหเกบไวในกระปกตามเดม

โดยไมใหกระทบกบปากกระปกทใส (หมายเหต: อาจใชถงมอปราศจากเชอแทน

20


ปากคบปราศจากเชอ)

3. การเปดและปดหอของทปราศจากเชอ

3.1 ลางมอใหสะอาดตามวธทถกตอง

3.2 ตรวจสอบเทปทเปนตวบงชวาไดผานการท าใหปราศจากเชอ ตรวจดวาหอ

เปยกชน หรอหมดอายหรอไม

3.3 วางของทนงแลวไวบนโตะทแหง สะอาด บรเวณกวางพอโดยใหมมผาดาน

ไกลตวหนเขาหาตวผเปด

3.4 แกะเทปทเปนตวบงชวาไดผานการท าใหปราศจากเชอ หรอปายชอหอของ

ทระบวนทนงออกใหหมด ทงในถงผง

3.5 ใชมอจบมมผาดานไกลตวคลออก คลดานขางออกทงสองดาน แลวจงคลดาน

ไกลตวออก ระมดระวงอยาขามกลายบรเวณปราศจากเชอ และอยาใหสมผสกบตวผเปด

3.6 ใชปากคบปราศจากเชอเปดหอผาชนในโดยเปดดานไกลตวกอนดานใกลตว

(การเปดหอขนาดเลกใหถอหอของไวในมอขางหนง ใชมออกขางหนงเปดมมผาทง 4

ดาน ออกดวยหลกการเดยวกน จบมมผาทง 4 ดาน รวบเขาหากน หมมอขางทถอหอของ

ไว)

3.7 ใชปากคบคบของเพมเตมหรอเตมน ายาลงตามตองการ เมอใสของเพมหรอ

เตมน ายาเรยบรอยแลวใหปดหอของโดยจบปลายของผาชนในสด ปดบนของและพบมม

ลงมาเลกนอย ตอไปใหจบมมดานขางปดทบทละดาน สดทายจบดานนอกสดปด และเหนบ

ชายผาใหเรยบรอยน าไปใชได

4. การใสและถอดถงมอปราศจากเชอ

3.8 ลางมอใหสะอาด และเชดใหแหง

4.1 (การสวมถงมอ) หยบซองถงมอออกจากหอ วางในบรเวณทแหง สะอาด โดยหน

ดานปลายนวออกจากตวผสวม เปดซองถงมอ

4.2 ใชมอซายจบถงมอดานในทตลบเปนดานนอก สอดมอขวาเขาไปชาๆ เหยยดมอให

ตรงโดยไมสมผสดานนอกของถงมอ

4.3 ใชมอขวาทใสถงมอแลวคอยๆสอดลงไปในระหวางชายถงมอทพบลงมาของถงมอ

ซาย เหยยดมอซายใหตรงขณะทใสถงมอ ดงขอมอทงสองขางใหกระชบแนน แลวดง

ขอบถงมอใหทบขอบแขนเสอใหเรยบรอย จดใหเขาท

4.4 (การถอดถงมอ) ถาถงมอเปอนเลอด หนอง หรอสงอนใหลางออกกอน

4.5 ถอดถงมอขางขวาโดยใชมอซายดงขอบถงมอดานนอกขางขวาออกโดยไมให

ถกผวหนง

4.6 ใชนวมอขางขวาสอดเขาไปดานในของถงมอซายแลวคอยๆดงออก

4.7 ถงมอทปนเปอนเชอโรคแลวควรแชดวยน ายาฆาเชอกอนลางและสงนง

21


5. การใส-ถอดหมวกและผาปดปาก-ปดจมก

1) ลางมอใหสะอาด และเชดใหแหง

2) ใสหมวกโดยเกบผมในหมวกใหมดชดแลวผกเชอกแบบเงอนกระตกดานหลงให

พอดเพอไมใหเชอโรคสมผสกบเสนผมและไมใหเสนผมรวงลงบนของทปราศจากเชอ

3) ใชปากคบ(transfer forceps) คบผาปดปากปดจมกทผานการนงท าให

ปราศจากเชอแลวจากภาชนะโดยไมใหสมผสสงใดหรอใชมอหยบ กรณทเปนผาปดปากปด

จมกทสะอาด

4) คลผาปดปากและจมกออก วางทาบบนจมก ผกสายคบนทศรษะ ดานหลง

เปนเงอนกระตกเพอใหงายตอการถอด และใหสายคบนพาดอยเหนอใบหทงสองขาง

เพอไมใหสาย ผกผาปดปากและจมกเลอนหลด

5) ดงผาปดปากและจมกใหคลมจมกจนถงใตคาง ผกสายคลางไวทคอดานหลงดวย

เงอนกระตก

กรณทสวมแวนตา ขอบของแวนตาดานลางจะตองทบอยบนสวนบนของผาปดปาก และ

จมก เพอไมใหเกดไอน าจากการหายใจไปเกาะอยบนแวนตา

6) กอนทจะถอดผาปดปากปดจมกควรลางมอ กระตกสายคลางแลวจงกระตก

สายคบน พรอมกบดงผาปดปากปดจมกออกจากดานหนา โดยไมสมผสดานนอก

ของผาปดปาก ปดจมก

7) พบผาปดปากและจมกโดยพบโดยพบดานนอกเขาหากนแลวใสลงในภาชนะท

เตรยมไว น าไปท าความสะอดตอไป เพอปองกนการแพรกระจายของเชอโรค เพราะ

สวนทสมผส กบอากาศภายนอกหองถอวามการปนเปอนมากกวาดานใน

8) ถอดหมวกโดยดงสายทอยดานหลงออก ใสลงไปในภาชนะเพอน าไปท าความ

สะอาดตอไป

6. การใสและถอดเสอคลม

การใสเสอคลม

1) ลางมอใหสะอาดและเชดใหแหง

2) หยบเสอคลมทสะอาดขนมาโดยหยบทคอเสอยกขนปลอยใหชายเสอคลหางออก

จาก ตวพอสมควร

3) สอดมอและแขนทงสองขางเขาไปในเสอคลมพรอมกนถามการตดขดใหใชมอ

ทอย ในแขนเสอชวยดงทางดานนอกได หามใชมอเปลาแตะตองเสอคลมดานนอก

4) เมอมอขางหนงโผลพนขอบแขนเสอแลวใชมอขางนนดงดานในของเสอบรเวณ

ไหล ดงใหมออกขางหนงพนขอบแขนเสอ ใชมอจบสวนในของคอเสอดานหลง ดงเสอให

เขาท อยา สมผสดานนอกหรอถกผม ถาถกจะตองลางมอซ าอกครง

5) ผกสายคาดทคอดานหลง

6) ดงรมขอบเสอเขาหากน โดยจบแตภายในของเสอใหปลายขางหนงทบปลายอก

ดานหนงในลกษณะขวาทบซาย

22


7) หยบสายคาดเสอรดเอวมาผกขางหลง โดยผกเงอนกระตกใหแนน

การถอดเสอกาวน

1) แกเชอกผกเอวออก

2) ดงแขนเสอทงสองขางขนมาเหนอขอมอ

3) ลางมอใหสะอาดดวยวธทถกตอง

4) ถามถงมอใหถอดถงมออก

5) แกเชอกทคอดานหลง อยาใหมอถกเสอดานนอกและผม

6) ใชนวมอขางหนงสอดเขาไปดานในขอขอบแขนเสอดานตรงขามแลวดงแขนเสอ

ลงมา โดยหามสมผสถกเสอทอยดานนอก เพราะถอวาเสอดานนอกสกปรก

7) ใชมออกขางหนงทมเสอคลมปดอย จบแขนเสออกขางหนง ดงใหหลดจากไหล

และคอยๆดงเสอใหหลดจากตว เกบดานทสกปรกเขาดานใน แลวคอยๆมวนลง ใสลงใน

ถงผาเปอน

8) ลางมอใหสะอาดดวยวธทถกตองอกครง เชดใหแหง

9) ถาตองการเกบเสอคลมไวใชในครงตอไปใหจบคอเสอทบเขาหากน แลวแขวน

ไวถาแขวนไวในหองผปวย ตองเกบดานในของเสอใหมดชด แตถาแขวนนอกหองผปวยให

เกบดานนอกของเสอใหมดชด

23

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การสวนปสสาวะ



2. ประเมนสภาพผปวย เพอจดเตรยมของใช/วธการใหเหมาะสมกบผปวยแตละ

บคคล

3. ตรวจสอบชอ-สกลผปวยและอธบายวตถประสงค ขนตอน วธการใหผปวย

ทราบ

4. ลางมอใหสะอาด เชดใหแหง กอนเตรยมอปกรณ

5. จดเตรยมอปกรณ และของใช ดงน

- ชดสวนปสสาวะ (ตรวจดสภาพของชดสวนปสสาวะและวนหมดอาย)

(ประกอบดวย ขนใบใหญ ขนใบเลก ส าลแหง ผาสเหลยมเจาะกลาง )

- สายสวนปสสาวะ (Foley’s catheter) กรณสวนทง ใชสายตรง กรณสวน

คา ใชสายสวนปสสาวะชนด 2 หาง เดกใชขนาด 8-10 Fr. ผใหญ (หญง) ใชขนาด

14-16 Fr. ผใหญ(ชาย)ใชขนาด 16-20 Fr. กรณสวนลางกระเพาะปสสาวะใชสาย

สวนปสสาวะชนด 3 หาง ขนาด 18-20 Fr.

- ถงรองรบน าปสสาวะ (Urine bag) กรณสวนคา

- Antiseptic solution ไดแก Savlon 1:100 หรอ Normal Saline Solution

(0.9% NSS)

- สารหลอลน ,Transpore, transfer forcep

- ถงมอ Sterile 2 ค

- ผาปดตา

- ถงกระดาษ/ถงพลาสตกพรอมชามรปไต

- เตรยม Syringe ขนาด 10 ml และ Sterile water 10 ml (กรณสวนคา)

- Transfer forcep

6. จดสงแวดลอมใหมดชด ปดมานและปดตา เปดไฟใหมแสงสวางเพยงพอ

7. จดทาผปวย

- ในผปวยเพศหญง นอนหงายชนเขา (Dorsal recumbent position) แยกขาทง

2 ขาง ออกใหกวาง ถาผปวยตงเขาทง 2 ขางไมไดใหใชหมอนรองใตเขาทงสองขาง

Drape ผาเพอปองกนการเปดเผยผปวย

- ในผปวยเพศชาย นอนหงายแยกขาทง 2 ขาง ออกใหกวาง

8. เปดผาคลมอวยวะเพศขน วางถงกระดาษพรอมชามรปไต/พลาสตกทหวางขา

ผปวยเยองมาทางปลายเทา

9. ลางมอใหสะอาดและสวมผาปดปากปดจมก

10. เปดชดสวนปสสาวะ โดยใชหลก Sterile จดชดสวนโดยคบผาสเหลยมเจาะกลาง

ออกวางในผาหอชดสวนปสสาวะ ใช transfer forceps คบกอสและส าลออก

จากถวย แลวเทน ายา Savlon 1:100 หรอ Normal Saline Solution (0.9% NSS)

ใหชม

Ditgrktxyllk;t

24


- เปดสายสวนปสสาวะและ Urine bag (กรณสวนคา) ใสไวในชดสวนปสสาวะ

โดยใชเทคนคปราศจากเชอ

- บบสารหลอลนสายสวนปสสาวะลงบนกอสในชดสวนปสสาวะโดยวธ

ปราศจากเชอ

11. กรณสวนคา ใชกระบอกฉดยาดดน ากลนประมาณ 10 มล. เพอใชทดสอบ

การรวของบอลลน

12. สวมถงมอ Sterile อยางถกเทคนค ไมปนเปอนเชอโรค

13. หลอลน สายสวนปสสาวะประมาณ 3-4 นว(ผหญง) หลอลนประมาณ 5- 8

นว (ผชาย) แลววางในภาชนะรองรบปสสาวะ

14. ตอสายสวนปสสาวะเขากบสายทตอกบ urine bag(กรณสวนคา)

15. เชดท าความสะอาดอวยวะสบพนธจากบนลงลาง จากไกลตวมาใกลตว

ทละกอนหามยอนไปมา ดงน

ผปวยเพศหญง

กอนท 1 บรเวณหวหนา (Mons pubis)

กอนท 2 แคมใหญ (Labia majora) ดานไกลตว

กอนท 3 แคมใหญดานใกลตว

ใชมอขางทไมถนดแหวกใหเหนแคมเลก (Labia minora)

กอนท 4 แคมเลก (Labia minora) ดานไกลตว

กอนท 5 แคมเลกดานใกลตว

กอนท 6 เชดบรเวณ clitoris ลงมาจนถงรเปดทอปสสาวะและทวารหนก

ผปวยเพศชาย

กอนท 1 บรเวณหวหนาว

กอนท 2 บรเวณขาหนบดานไกลตว

กอนท 3 บรเวณขาหนบดานใกลตว

กอนท 4 บรเวณล ากลองดานนอกและลกอณฑะ พรอมดงหนงหมอวยวะ

เพศลง

กอนท 5 เชดล ากลองดานในวนลงลาง

กอนท 6 เชดบรเวณเชดรเปดทอปสสาวะ

16. ถอดถงมอ และใสถงมอปราศจากเชอคใหม

17. ใชผาสเหลยมเจาะกลางคลมเปดเฉพาะตรงทจะสอดใสสายสวนปสสาวะ

หยบขนน าเขามาวางบนผาสเหลยมเจาะกลางใหอยใกลอวยวะสบพนธ

- ผปวยผหญง ใชมอแหวกแคมเลกออกใหเหนรเปดปสสาวะไดชดเจน แลวใช

ส าลทแยกไว 1 กอน เชดตรงรเปดของทอปสสาวะอยางระมดระวงไมใหถงมอ

ปนเปอน

- ผปวยผชาย ใชผากอซจบ Penis ยกขนแลวปผาชองให Penis อยระหวาง

กลางชอง จบองคชาตใหยกตรงเปนมม 90 องศา

18. หยบสายสวนปสสาวะทหลอลนไวแลวใหปลายอกขางอยในขนน า

25


19. คอย ๆ สอดใสสายสวนปสสาวะเขาทางรเปดของหลอดปสสาวะอยางนมนวล

โดยสอดใสเขาไปเบา ๆ ถามแรงตาน หรอผปวยมอาการเกรงใหหยดสอด

พรอมกบแนะน าใหผปวยผอนคลาย โดยหายใจเขาออกลก ๆ ยาวๆ แลวจง

คอย ๆ สอดตออยางนมนวล ลกประมาณ 2 นว (ผหญง) หรอจนจะมปสสาวะ

ออกมา 6-8 นว(ผชาย) หรอจนสดสาย จะมปสสาวะไหลออกมา แตถาไม

สามารถสอดเขาไปไดอก ใหเปลยนสายทเลกลง ถายงไมสามารถสอดไดอก ให

หยดท าและรายงานแพทย

- กรณสวนทง รอจนกวาปสสาวะจะหมดและหยดไหล สงเกตลกษณะ ส

ปรมาณของปสสาวะและอาการของผปวยขณะสวนปสสาวะ

- กรณสวนคา เมอสอดใสสายสวนปสสาวะเขาไปลกตามความยาวของหลอด

ปสสาวะของผปวย มปสสาวะไหลออกมาแลวตองสอดใสสายเขาไปอกประมาณ 2

นวกอน จงคอยโปงลกบอลลนดวยน ากลนประมาณ 10 มล. แลวใช forcep ดงสาย

สวนปสสาวะดานออกมาเบาๆ เพอทดสอบวาไมมการเลอนหลด แลวจงใช forcep คบ

ดนสายสวนปสสาวะเขาไปคนประมาณ 1-2 นว เพอปองกนการกดทบเนอเยอบรเวณ

คอของกระเพาะปสสาวะ (internal sphincter muscle)

20. ดงเอาผาสเหลยมเจาะกลางออก ปดพลาสเตอรโดยยดตรง Foley’s Catheter

กบตนขาของผปวย โดยไมใหหยอนหรอตง เกนไป

21. แขวนถงรองรบปสสาวะไวขางเตยงผปวยในระดบต ากวากระเพาะปสสาวะของ

ผปวย

22. เชดกนและบรเวณอวยวะสบพนธใหสะอาดแหง

23. เกบอปกรณ ถอดถงมอ จดใหผปวยนอนในทาทสบาย

24. จดสงแวดลอมเกบอปกรณของใชเขาทใหเรยบรอย ลางมอใหสะอาด เชดใหแหง

1) กรณสวนคา หลงสวนปสสาวะ 30-45 นาท ใหมาตรวจสอบ ลกษณะ ส

ปรมาณของปสสาวะและเทปสสาวะจากถงรองรบปสสาวะ และควรสงเกตการไหล

ของปสสาวะบอย ๆ พรอมทงตรวจดขอตอ และสายสวนปสสาวะ ไมใหหกพบงอ

หรอ ผปวยนอนทบ

25. จดบนทกวน-เวลาการปฏบต ลกษณะ ส ปรมาณของปสสาวะและอาการ

ของผปวยขณะสวนปสสาวะในแบบบนทกทางการพยาบาล

26

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การท าแผล(Wound dressing)


1. ตรวจสอบค าสงการรกษาของแพทย (ถาม)

2. ประเมนสภาพผปวย (ระดบความรสกตว อารมณ โรคและการรกษาทไดรบ

โภชนาการ ลกษณะ ขนาด ต าแหนง จ านวนบาดแผล สงคดหลง ลกษณะ

ผวหนงรอบๆ แผล และ ระดบความเจบปวดแผลของผปวย ถาปวดแผลใหยา

เพอระงบอาการปวดกอนการท าแผล ประมาณ 30 นาท)

3. แจงผปวยใหทราบวาจะท าแผลให พรอมทงอธบายวตถประสงคของ

การท าแผล

4. ลางมอใหสะอาด เชดมอใหแหง

5. จดเตรยมเครองใชในการท าแผล(ไดแก ชดท าแผล, น ายาท าความสะอาด:

0.9% NSS, 70% Alcohol, ยาใสแผลตามแผนการรกษาของแพทย, ผาปดแผล

, ผาพนแผล, กรรไกร, พลาสเตอร, ชามรปไต, ถงขยะ ฯลฯ)

6. น าเครองใชไปทเตยงผปวย จดวางเครองใชในต าแหนงทแหงสะอาด โดยวาง

ถาดท าแผลอยใกลผรบบรการ

7. สงแวดลอมใหสะดวกตอการปฏบตงาน ปดมานรกษาความเปนสวนตว

ของผปวยในกรณทจ าเปนตองเปดเผยผปวย

8. จดใหผปวยอยในทาทสขสบายและสะดวกตอการท าแผล เปดเฉพาะต าแหนง

ทมบาดแผล

9. วางชามรปไตหรอถงพลาสตกสะอาดบนเตยงใกลต าแหนงแผล ในกรณใช

ถงพลาสตก ใหเปดปากถงพลาสตกออก พบปลายบนเอาดานในออกมาดาน

นอก

10. สวมถงมอสะอาดแกะพลาสเตอรตดแผลเกาออกอยางนมนวล ไปตามแนว

เสนขน ระวงไมใหผาปดแผลชนนอกหลดออกมา พบผากอซดานทสมผสกบ

แผล ใหอยดานในทงในภาชนะรองรบ

11. ถอดถงมอ ลางมอและเชดมอใหแหง

12. เปดชดท าแผลดวยวธการปลอดเชอบรเวณโตะครอมเตยง หรอบรเวณ

ทสะดวกตอการท าแผล แตตองเปนต าแหนงทผท าแผลไมทงส าลหรอกอซทใช

แลว ไมขามของใชปลอดเชอในชดท าแผล เทน ายาระงบเชอ 70% alcohol

ลงในถวย ใสน ายา ยกขวดน ายาใหสงพอควร ระวงปากขวดสมผสกบของ

ใช การใชเทคนคปลอดเชอจะชวยในการปองกนเชอโรคเขาสแผล

13. ใช transfer forceps หยบ forceps ในชดท าแผล หรอใชมอจบผาดานนอก

ของชดท าแผลเพอยกดาม forceps ขน แลวใชมอหยบ forceps ออกจากชด

ท าแผล ในกรณทใสถงมอปลอดเชอใหใช มอหยบ forceps ในชดท าแผลได

14. ใชปากคบมเขยวคบผาปดแผลชนในออก ทงในภาชนะรองรบ กรณผาปดแผล

ตดกบแผลใหใช 0.9% NSS เชดใหผาปดแผลเปยกกอนดงออก

27


แผลสะอาด (Dry dressing)

- ใชปากคบไมมเขยวหยบส าลชบ 70% Alcohol พอหมาด สงตอปากคบ

มเขยว โดยใหปากคบมเขยวอยดานลาง และไมกระทบกบปากคบไมมเขยว

- เชดท าความสะอาดผวหนงรอบๆ แผล เชดจากสวนในชดขอบแผลวนออก

ขางนอก บรเวณกวาง 2-3 นว

ใชส าลหนงกอนตอการเชดหนงครงในแตละต าแหนง ทงส าลลงบนชาม รปไตหรอ

ถงพลาสตกระวง อยาให forceps สมผสกบชามรปไตหรอถงพลาสตก

แผลเปยก(Wet dressing)

- เชดท าความสะอาดแผลดวย 0.9% NSS หรอน ายาตามแผนการรกษา

เชดจากบรเวณทสะอาดกวาไปยงบรเวณทสกปรก เชดจนสะอาด ถาแผลมฝา

เนอตาย ใชชอนขดแผลหรอกรรไกร ตดออก

- ปดแผลชนในดวยผากอซชบ 0.9% NSS หรอน ายาตามแผนการรกษา

ใสผากอซในแผล อยางหลวมๆ ระวงไมใหผากอซชบน าเลยจากขอบแผล และปดแผล

ชนนอกใหคลมผาปดแผล ชนใน และยดผาปดแผลดวยพลาสเตอร โดยตดพลาสเตอร

ตามขวางกบอวยวะในการท าแผล

แผลมทอระบาย(Drainage)

- เชดท าความสะอาดแผล และทอระบายดวย 0.9% NSS ใหสะอาด

- ในกรณ Short drain ครงแรก ใชกรรไกรตดไหมททอระบายตดกบผวหนง

ออกกอน และใช ปากคบดงทอระบายออกมา 1-2 นว

- ใชเขมกลดซอนปลาย กลดทอระบายเหนอแผลประมาณ 1-2 ซม.

- ใชกรรไกรตดทอระบายบรเวณเหนอเขมกลดประมาณ 1 ซม. ใช 0.9%

NSS เชดบรเวณ ปากแผลและทอระบายใหสะอาด

- ใช 70% Alcohol เชดท าความสะอาดผวหนงรอบๆ แผล เชดจากสวนใน

ชดขอบแผลวนออกขางนอก บรเวณกวาง 2-3 นว ใชกอซรปตววาย 2 ชน ประกบ

กน หรอ ใชกอซ 2 ชนพบเอาสนทงสองสอดใตเขมกลด

- ปดแผลดวยกอซและ Top dressing (ผาส าลซบแผล) ตามความเหมาะสม

และยดผาปดแผลดวยพลาสเตอรใหเรยบรอยสวยงาม

การตดไหม(Stitches off)

- ใชส าลชบ 70% Alcohol พอหมาด เชดท าความสะอาดผวหนงรอบๆ แผล

เชดจากสวนในชดขอบแผลวนออกขางนอก บรเวณกวาง 2-3 นว

- ใชปากคบคบไหม แลวใชกรรไกรตดไหม/มด สอดเขาใตปมตดกบผวหนง

และตดใตปมเมอไหมขาดใชปากคบคอยๆดงไหมออก ใชกรรไกรแตะทปากแผลเบาๆ

ขณะดงไหม ตดไปจนหมด

- สงเกตการตดกนของปากแผล

- ใชส าลชบ 70% Alcohol พอหมาดเชดท าความสะอาดผวหนงรอบๆ แผล

ใหสะอาดอกครง

- อาจเปดแผล หรอปดแผลดวยกอซ และยดผาปดแผลดวยพลาสเตอรให

-

-

- เรยบรอยสวยงาม

28

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การเกบสงสงตรวจ


1. ตรวจสอบค าสงของแพทย

2. จดเตรยมอปกรณใหพรอมในการใชงาน

3. ตรวจสอบชอ-สกลของผปวย ชนดของสงสงตรวจ และภาชนะ ใหตรงกบค าสง

การรกษา

4. ปดฉลากชอ-นามสกล หมายเลขผปวยกบภาชนะใหถกตองตรงกบค าสง

การรกษา

5. ถามชอนามสกลผปวย พรอมทงตรวจสอบวาตรงกบฉลากทตดบนภาชนะและ

ตรงกบใบ request ตามค าสงการรกษา

6. แจงใหผปวยทราบ พรอมทงอธบายวตถประสงค

7. จดทาผปวยในทาทเหมาะสม สขสบาย และปลอดภย

8. ลางมอดวย Antiseptic (4%Chlorhexidine) หรอAlcohol Hand rub ใหสะอาด

เชดใหแหง

9. สวมถงมอเพอปองการสมผสสงคดหลง

10. การเกบตวอยางเลอด

การเกบเลอดจากหลอดเลอดด า(Venipuncture or phlebotomy)

1) ตอหวเขมเขากบกระบอกฉดยา แลวไลอากาศออกหมด

2) ใหผปวยเหยยดแขนใหตรง หากผปวยอยในทานงใหใชหมอน

รองใตขอศอกใหตง

3) เลอกต าแหนงทจะแทงเขม และใช Tourniquet รดเหนอต าแหนงทเจาะ

ประมาณ 2-3 นว ไมควรรดนานเกน 1 นาท กอนแทงเขม

4) ท าความสะอาดบรเวณทเจาะดวย Alcohol 70% เชดวนออกมา

โดยรอบกวางประมาณ 3 นว รอใหแหง

5) วางหวแมมอบนหลอดเลอด ต าแหนงทต ากวาทตองการเจาะ 1-2 นว

ยดหลอดเลอดใหอยกบท

6) แทงเขมท ามม 15-45 องศากบผวหนง สอดเขมลก ½ นว ถา

หลอดเลอดขนาดเลกกวาเขมใหวางเขมในแนวขนานกบผวหนง

7) เมอมเลอดไหลเขาในกระบอกฉดยา ดดเลอดชาๆ ตามจ านวน

ทตองการ แลวคอยๆ ปลดสาย Tourniquet ออก

8) เอาส าลแหงวางตรงทแทงเขมเบาๆ พรอมถอนเขมออก กดใหเลอด

หยด ถาเปนต าแหนงขอพบ ใหผปวยพบขอศอก 2-3 นาท และใชพลาสเตอรปดทบ

9) สวมหวเขมกลบไปโดยใชมอเดยว (One hand technique)

10) ปลดหวเขมทงในภาชนะทงหวเขม แตะปลายกระบอกฉดยากบดานใน

ของหลอดบรรจและดนตวอยางเลอดเขาในหลอดแกวบรรจเลอดชาๆ จนไดปรมาณ

ทตองการ

29


11) ปดจกหลอด ถาในหลอดมสารปองกนการแขงตวของเลอด

ใหผสมเลอดกบสาร โดยกลบหลอดไปมา 5-10 ครง

กรณเกบเลอดเพาะเชอ

1) ท าความสะอาดต าแหนงทเจาะ โดยใช 2%Chlorhexidine gluconate in

70% alcohol เชดกอน ปลอยใหแหงกอนเจาะ

2) ระวงการปนเปอน หลงเจาะเสรจปลดหวเขมทเจาะทง เปลยนหวเขม

ใหม กอนแทงลงขวดทใชเกบ เชด 2%Chlorhexidine gluconate in 70% alcohol

บรเวณจกยางกอนแทงเขม

การเกบเลอดจาก Capillary puncture หรอ Skin puncture

1) เลอกต าแหนงทจะเจาะ นวดปลายนวกลาง หรอนวนางสกคร

เพอ ใหหลอดเลอดขยายตว

2) เชดท าความสะอาดปลายนวโดยเชดวนออกดวย ส าลแอลกอฮอล

รอใหแหง

3) แทง Lancet ใหลกประมาณ 2 mm. (สดปลายแหลมของ Lancet)

4) ใชส าลแหงเชดเลอดทออกทงกอน

5) ใชหลอด Micro hematocrit tube ดานทมรอยขดแดง รองรบเลอด

(ประมาณ 3/4 ของหลอดแกว) 2 หลอด

6) น าหลอดแกวกดในแทงดนน ามนปดปลายหลอดแกวไมใหรวกอนน าไป

ตรวจ

7) ใหส าลแหงกดต าแหนงท เจาะเลอด และปดพลาสเตอร

การเกบตวอยางเสมหะ

- เกบตอนตนนอนเชา กอนรบประทานอาหาร และดมน า บวนปากดวย

น าเกลอ/น าสะอาด

- ใหผปวยสดลมหายใจเขาออกทางจมกยาวๆ 2-3 ครง แลวหายใจเขา

ยาวๆแลวกลนไว ไอออกมาอยางลกและแรง เมอมเสมหะใหบวนใสภาชนะทบรรจ

เสมหะ

- ในกรณผปวยใสทอหลอดลมคอ: ใชสายดดเสมหะลเคน เมอเสมหะ

เขาไปในภาชนะแลว ปลดฝาทมสายดดออก แลวน าฝาทปดกนขวดมาปดฝาแทน

ปดฝาใหสนท

การเกบตวอยางหนอง

1) ท าความสะอาดแผลดวยน าเกลอ 0.9 % NaCl

2) ใชไมพนส าลปายบรเวณทมหนอง / สงสยวามการตดเชอหมนไม

พนส าลเบาใหตด discharge

3) ปายลงบนแผน slide / ใสลงในหลอดแกวทมอาหารเลยงเชอ และ

ปดฝาใหมดชด

30


การเกบตวอยางอจจาระ

- ใหผปวยถายอจจาระในหมอนอนทแหงและสะอาด

- ใชไม/กระดาษทเตรยมไวตกอจจาระใสภาชน และปดฝาใหมดชด

การเกบตวอยางปสสาวะ

- ผปวยทชวยเหลอตนเองได ใหเกบชวงกลางของการปสสาวะ ใสภาชนะ

ทเตรยม ในผหญงทเปนตกขาว หรอประจ าเดอนตองลางท าความสะอาดกอนเกบ

- ผปวยชวยเหลอตนเองไมได สอดหมอนอน และท าความสะอาด

อวยวะสบพนธภายนอกดวยน าสบหรอ 0.9% NSS กอน เกบชวงกลาง

ของการปสสาวะ ใสภาชนะทเตรยมไว

กรณการเกบปสสาวะเพาะเชอในผปวยคาสายสวนปสสาวะ

- ใชตวหนบ (Arterial clamp) หนบสายยางหรอหนงยางรดบรเวณ

ใตขอตอ ~ 15-30 นาท

- ใชส าลชบ 2%Chlorhexidine gluconate in 70% alcohol เชดรอบๆ

สายยางเหนอบรเวณทหนบไว

- ใช Syringe ตอเขมเบอร 24 แทงบรเวณทท าความสะอาดไว โดยท ามม

45 องศา ดดปสสาวะใสภาชนะไรเชอ 10 มล. ปดฝาใหมดชดทนท เชดท าความสะอาด

บรเวณทดดปสสาวะแลว

- คลายตวหนบใหปสสาวะไหลตามปกต

11. ตรวจสอบชอนามสกลผปวย กบฉลากทตดบนภาชนะและใบ request ตาม

ค าสงการรกษา ใหตรงกนอกครง

12. ดแลผปวยอยในทาทสขสบาย

13. เกบเครองใช ลางมอใหสะอาด

14. สงไปหองปฏบตการ พรอมใบสงการเจาะเลอด (ใบ request)

31

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การบรหารยารบประทาน/ยาทา/ยาเหนบ/ยาสดดม-พน/ยาหยอด-ปาย

ท กจกรรม ปฏบต ไมปฏบต หมายเหต

1 ตรวจสอบ MAR กบค าสงการรกษาของแพทย เกยวกบชอผปวย ชอยา

ขนาดยา ทางทใหยา และเวลาทใหยาใหถกตอง

2 ลางมอใหสะอาด และเชดใหแหง

3 เตรยมอปกรณใหพรอม

1) ยากน : MAR, ถวยยา, แกวยา, ชอนยา, ถาด, น าดม)

2) ยาทาผวหนง: MAR,ไมพนส าล, ไมพาย, แปรง, ผากอซ, ส าล หรอ

ถงมอสะอาด

3) ยาเหนบ: MAR, ยา, หลอดใสยา, ส าล, กระดาษช าระ, ถงมอสะอาด

4) ยาสดดม ยาพน: MAR,ยา, กลองใสยา, เครองพนยา

5) การหยอดยาทางห/จมก/ตา และการปายตา: MAR, ยา, ส าลแหง,

ชามรปไต

4 กอนหยบยา อานชอยาทขวดหรอซองยา แลวตรวจสอบกบ Medication

record ใหถกตอง

5 กอนเท / ทา / เหนบ / สดดม พน / หยอด และปายยา อานชอยาอกครง

แลวจงเทเมดยาลงบนฝาขวดกอน หรออาจใชชอนตกตามขนาดทตองการ

ไมใชมอหยบ

6 ตรวจสอบชอยากบ Medication record กอนเกบยาเขาท

7 ยารบประทานทางปาก

การเตรยมยา ตามชนดของยา ดงน

1) ยาน า ขณะรนยาถอขวดใหฉลากยาอยในฝามอ อกมอหนงถอแกวยา

ใหอยในระดบสายตา หนสเกลแกวยาเขาหาตว ใหนวหวแมมออยบรเวณ

ขดทตองการ แลวรนยาลงแกว จนระดบลางสดของยาน าอยตรงขด

ทตองการ กอนปดฝาขวด เชดปากขวดใหสะอาด

2) ยาแขวนตะกอน ใหเขยาขวดกอนรนยา

3) ยาผง ใชชอนตวงใหยาเสมอกบปากชอน แลวเทยาลงในแกวยาผสมน า

คนใหเขากน

8 ตรวจสอบชอ และนามสกลผปวยตรวจสอบใหตรงกบ MAR กรณเปนเดก

หรอผปวยทไมรสกตวใหดปายขอมอ หรอถามจากญาต

9 อธบายใหผปวยทราบวตถประสงคของการใหยา สรรพคณ / ฤทธขางเคยง

ของยา /ค าแนะน าในการปฏบตตน / ขอควรระวงขณะไดรบยา

10 จดทายากน ใหผปวยนง หรอนอนศรษะสง

11 ใหผปวยรบประทานยาตอหนาพยาบาล โดยปฏบตดงน

1) ยาเมดหรอยาน า ใหผปวยรบประทานแลวดมน าตาม ประมาณ

60-100 cc

2) ยาผงผสมน า แลวคนใหเปนเนอเดยวกน และใหดมทนท

32


3) ยาเมดหรอยาผงทละลายน า แลวเกดฟอง ตองใหดมทนททผสมยา

4) ยาอมใตลนชนดเมด ใหผปวยกระดกลนแลววางยาไวใตลน ถาเปนชนด

แคปซลใหใช เขมเจาะยา แนะน าผปวยกดลนใหแนนจนกวายาจะละลาย

หมด หามกลนยาทงหมด ไมตองดมน าตาม

5) ยาอมขางกระพงแกม ใหผปวยอมขางกระพงแกม หามเคยว/กลนยา

หามดมน าตาม

ยาทาทางผวหนง

12 จดทาผรบบรการใหสขสบาย เปดเฉพาะบรเวณทจะทายาใหมองเหนชดเจน

13 1) ยาทเปนของเหลวทตกตะกอน เขยาตวยาใหเขากนด ใชผากอซหรอส าล

ชบยาทาใหทวบรเวณทตองการ โดยใชแรงกดเบาๆ ตามแนวเสนขน

2) ยาพน เขยาตวยาใหเขากน ถอขวดยาเหนอบรเวณทจะพน ประมาณ

3-6 นว

3) ยาทมสวนผสมของน ามน ควรอนในน ารอนหรอเทยาลงบนฝามอกอนทา

ใหทว บรเวณทตองการ

4) ยาขผง ใชไมพายหรอผากอซปายยาออกจากภาชนะ ทาลบเปนทางยาว

ตามแนวขน ทายาใหพอดไมหนาเกนไป

5) ยาผง ใหเทยาลงบนผากอซหรอมอ แลวจงทาบนผวหนงใหผงยามความ

หนาเทากน

14 ยาเหนบ

การเหนบยาทางชองคลอด

1) จดทาใหผปวยนอนหงาย ชนเขา พรอมทงคลมผาใหมดชด ยาประเภท

โฟม เจล หรอครม ใหใชหลอดใสยา บรรจยาแลวสอดเขาไปใน

ชองคลอดลก ประมาณ 1.5-2 นว จากนนดนยาใหหมดแลวดงหลอด

ใสยาออก

2) ถาเปนยาเมด ใชนวหวแมมอและนวชจบยา วางบรเวณปากชองคลอด

และใชนวชคอยๆดนยาเขาไปชองคลอด จดทาใหผปวยนอนหงายนาน

ประมาณ 5-10 นาท

15

การเหนบยาทางทวารหนก

1) จดทานอนตะแคงซาย ขาลางเหยยดตรง ขาบนงอเลกนอย

(Sim’s position) พรอมทงคลมผาใหมดชด เปดเฉพาะบรเวณทวารหนก

2) ใชนวแยกถางบรเวณทวารหนก ใหเหนรทวารชดเจน

3) หลอลนยาดวยน ายา ถายานนไมมตวยาหลอลน

4) ใสถงมอแลวหยบยา สอดยาเขาทางทวารหนกใหผานรทวารหนกชนใน

ผใหญ สอดยาใหลกประมาณ 4 นว และในเดกสอดลกประมาณ 1.5-2

นว

5) บอกใหผปวยนอนนงๆประมาณ 5 นาท พรอมทงขมบกน

33


16

ยาสดดม หรอพน

การสดดมทางปาก

1) แนะน าและฝกใหผปวยหายใจเขาลกๆกอนสดยา

2) น ากลองยาคว าลงในเครองพนยาแลวเขยา 4-5 ครง

3) ใชนวหวแมมอรองรบดานลางเครองพนยาบรเวณรมฝปาก สวนนวชและ

นวกลาง อยดานบนกลองยา ใหผปวยปดปากใหสนท แลวกดลง

ขณะผปวยเรมหายใจเขา ท าใหยาเปนละอองฝอยออกมาตามขนาดท

เครองหมายก าหนดไว

4) ขณะพนยาใหผปวยสดหายใจลกๆ ยาจะออกฤทธประมาณ 30 นาท และ

แนะน าผปวย ไมควรใชยาตดตอกนบอยๆ

5) เกบอปกรณท าความสะอาดโดยลางดวยน าอนและเชดใหแหง

17 การสดดมทางจมก

1) แนะน าและฝกใหผปวยหายใจเขาทางจมกลกๆกอนสดยาและ

กลนหายใจ ชวครตอน สดของการหายใจเขาและออกทางปากชาๆ

2) เขยาขวดยา และปดจมกขางทไมไดพนยาไว

3) แนะน าและฝกใหผปวยสอดปากขวดยาเขาจมก ขางทเหลอ พรอมทง

กดหวฉด ในขณะหายใจเขาทางจมก

4) แนะน าใหผปวยกลนหายใจไวสกครแลวหายใจ ออกทางปากชาๆ

18 ในกรณทใหยาพน

1) แนะน าและฝกใหผปวยหายใจเขาทางจมกลกๆและออก ทางปากชา ๆ

2) ใสยาลงในเครองพนยาละอองฝอย โดยตอสายออกวเจน เขาททอตอ

บรเวณทายของเครองพนยา เปดออกซเจน ในอตรา 6-8 ลตรตอนาท

3) แนะน าใหผปวยหายใจเขาทางจมกและหายใจออกทาง ปากจนกระทง

ตวยาทใชพนหมด สงเกตอาการผปวย 5-10 นาท หลงพนยา

เกบเครองใชใหเขาท

19

ยาหยอดทางห/จมก/ตา และยาปายตา

การหยอดยาทางห

1) จดทาใหนงหรอนอนเอยงศรษะใหดานทจะหยอดอยดานบน

2) การหยอดหในเดกทอายต ากวา 3 ป ใหดงใบหลงและไปขางหลง

สวนผใหญใหดงใบหขนบนและไปขางหลง บบน ายาไปตามผนงชองห

ประมาณ 2-3 หยด

3) ใชส าลกดเบาๆบรเวณใกลรหทางดานหนาสกคร

4) ใหผปวยอยในทาเดมประมาณ 5-10 นาท จากนนจดใหผปวยอยในทา

ทสบาย

34


20 การหยอดยาทางจมก

1) จดทาใหผปวยอยในทานง พงพนกและเอนศรษะไปดานหลง หรอใหนอน

โดยใหศรษะต ากวาขอบเตยง

2) มอขางหนงรองรบศรษะผปวยและมออกขางหนงถอหลอดยาสอดเขาไป

ในจมก ลกประมาณ 1/3 นว ไมใหถกกบผนงจมก และบบยาประมาณ

2-3 หยด

3) หลงหยอดยาใหผปวยอยในทาเดมประมาณ 3 นาท พรอมทงใชนวกด

จมกขนหนงแลวสดดมหายใจแรงๆ 3-4 ครง แลวเปลยนท าอกขาง

21

การหยอดตา/ปายตา

1) จดใหผปวยอยในทาทสบาย อาจเปนทานอนหรอนงใหเอนไปขางหลง

เลกนอย

2) จดใหผปวยอยในทาทสบาย อาจเปนทานอนหรอนงใหเอนไปขางหลง

เลกนอย

3) ถามขตา เชดตาใหสะอาดกอนดวยส าลชบน าเกลอ (NSS)

4) การหยอดตา ใหผปวยลมตาและเหลอบตาขนบน ใชมอขางหนงวางท

ขอบตาลาง และดงหนงตาลางลง มออกขางหนงถอขวดยา บบน ายาลง

บนตาขวาประมาณ 1-2 หยด โดยถอขวดยาสง ประมาณ 0.5-1 นว

5) หลงหยอดตาใหผปวยหลบตาสกครแลวกลอกตาไปมาใชส าลกดทหวตา

บรเวณรเปดทอน าตา ประมาณ 30-60 วนาท หรอตะแคงหนาไปดาน

ทหยอดตา ใชส าลซบน ายาใหเรยบรอย

6) การปายตาดวยขผง ใชมอขางหนงดงหนงตาลางลง และมออกขางหนง

บบหลอดยาใหยาเปนสาย แลวปายยาจากหวตาไปหางตาอยในขอบ

ดานในเปลอกตา เปนแนวยาว จากนนปลอยมอเพอใหหนงตาลางปดทบ

ยา ใหผปวยหลบตา ใชส าลกดเบาๆในแนววงกลม รอบๆบนเปลอกตา

(นยมปายกอนนอน เพราะยาคอนขางเหนยว ท าใหการมองเหนไมชดเจน

เกดอบตเหตได )

7) จดใหนอนในทาทสบาย และหลบตาสกคร

22 ท าความสะอาด และเกบอปกรณเขาทใหเรยบรอย

23 ลางมอใหสะอาด และเชดใหแหง

24 บนทกรายงานเกยวกบชนด/ขนาด/ทาง/เวลาทใหยาอยางถกตอง และคอย

สงเกตอาการหลงไดรบยาเพอบนทกผลการใหยา

35

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การฉดยาเขากลามเนอ การฉดยาเขาชนใตผวหนง การฉดยาเขาชนผวหนง


1. ตรวจสอบ Medication record กบ ค าสงการรกษา /Kardex เกยวกบชอ

ผปวย ชอยา ขนาดยา ทางทใหยา และเวลาทใหยาใหถกตอง ตามหลก 6 R

2. ตรวจสอบประวตการแพยาของผปวยในการใหยาครงแรก

3. เตรยมเครองใชและยาพรอมทงตวท าละลายถกตอง เหมาะสม (Medication

record ,Syringe ทเหมาะสมกบปรมาณยา,เขม No. 18,20,23,24,25

ตามวถทางทตองการฉด,ส าลชบ 70% Alcohol ,Tray)

4. ตรวจสอบชนด ขนาด วนหมดอาย และลกษณะผดปกตของยากอนเตรยม

ยา

5. ลางมอใหสะอาดกอนเตรยมยา

6. ค านวณยา /เตรยมยาโดยใชเทคนคปราศจากเชอ ใชหลก 3 ก. ในการเตรยม

ยา

- กอนหยบ ขวดหรอซองยาออกจากตหรอทเกบยา

- กอนเทยา หรอดดยา

- กอนเกบขวดยาเขาท หรอกอนทงขวดยา

7. กรณมยาเหลอ ใหเกบยาทเหลอใชไวในตเยน พรอมทงเขยนบอกวน เดอน ป

ทผสมและความเขมขนของยา พรอมทงชอผเตรยมไวบนขวดยาอยางชดเจน

8. ลางมอหรอเชดมอดวย 70 % alcohol ใหสะอาด กอนฉดยาใหผปวย

9. ทกทายผปวย สอบถามชอ – สกลของผปวยใหตรงกบ Medication record

หรอตรวจสอบกบปายขอมอ ในกรณทผปวยไมรสกตว หรอไมสามารถ

สอสารได

10. แจงใหผปวยทราบและอธบายถงชนด ฤทธของยา ผลขางเคยง รวมทงขอ

ปฏบตทควรทราบ

11. จดสงแวดลอมและจดทาผปวย เลอกต าแหนงและวดต าแหนงส าหรบฉดยา

ใหถกตองเหมาะสม

12. ท าความสะอาดผวหนงบรเวณทจะฉดดวยส าลชบ 70% Alcohol เชดวนจาก

ต าแหนงทจะฉดออกไปดานนอกดวยแรงกดทพอเหมาะเปนบรเวณกวาง

ประมาณ 2-3 นว รอใหแหง

13. ไลอากาศใน Syringe ทบรรจยาออกจนหมดหรอเกอบหมด เหลอไว 0.1-

0.2 มล. (air look)

14. ปฏบตการฉดยาวถทางตางๆ

14.1 การฉดยาเขาชนกลามเนอ (Intramuscular Injection) ตรงผวหนงให

ตงแทงเขมท ามม 60-90 องศา ขนอยกบกลามเนอทจะฉด แทงเขมลก 1-1.5 นว

ทดสอบวาปลายเขมไมอยในหลอดเลอด ถาไมมเลอดยอนกลบ ใหเดนยาอยางชาๆ

สม าเสมอ

36


14.1.1 กลามเนอสะโพก (Gluteal muscle)

- กลามเนอสะโพกสวนหนา จดทานอนคว า หรอนอน

ตะแคง วดต าแหนงส าหรบฉดยาโดยวางฝามอทโคนขา บนต าแหนงปมใหญ

ของกระดกโคนขา หนนวมอไปทางศรษะผปวย วางนวชทปมแหลมบนดานหนา

ของกระดกเชงกราน และวางนวกลาง ไปตามแนวสนกระดกเชงกรานออมไป

ดานหลงของสะโพกบรเวณทจะฉดอยระหวางนวช นวกลางและแนวสนกระดกเชง

กราน

- กลามเนอตะโพกดานหลง ( Dorsogluteal site) จดทานอน

คว า หรอนอนตะแคง วดต าแหนงส าหรบฉดยาโดยใหลากเสนตรงจากปมกระดก

เชงกรานดานหนา (Anterior superior iliac Spine) มายงกระดกกนกบ coccyx แลว

แบงเปน 3 สวน ต าแหนงทใชฉด คอ สวนทหนงตอสวนทสอง

14.1.2 กลามเนอตนแขน (Deltoid muscle) จดทานงหรอนอนหงาย

แขนไมเกรง ฉดบรเวณทอยต ากวาขอบลางของ acromion precess 2 นว/ วดลง

มา 3 นวมอ เปนบรเวณทมกลามเนอมาก

14.1.3 กลามเนอตนขา (Vastus lateralis muscle) จดทา นอนหงาย

หรอนง วางมอเหนอหวเขา 1 ฝามอ และต าจากปมใหญ กระดกโคนขา (Greater

trochanter of femur) 1 ฝามอ ฉดบรเวณระหวางฝามอทงสองดานขางของตนขา

หรอ แบงหนาขาตามความยาว (จาก greater trochanter ไปยง lateral femoral

condyle) ออกเปน 3 สวน ฉดบรเวณสวนกลาง)

14.2 การฉดยาเขาชนใตผวหนง (Subcutaneous or Hypodermic Injection)

จบรวบเนอเยอบรเวณทจะแทงเขมเขาหากน แทงเขมท ามม 45-90 องศา ลก

ตามขนาดของเขม และตามความหนาของชนไขมน

14.3 การฉดยาเขาผวหนง (Intradermal injection) แทงเขมท ามม 5 องศา

หรอ 15 องศากบผวหนง และแทงเขมเขาไปเพยงปลายตดเขมเลยเขาไปในผวหนง

เลกนอย คอย ๆ ดนยาเขาไปจนมตมนนขนมาประมาณเมลดถวเขยว (0.5 ซม.)

15. ใชส าลชบ 70% Alcohol กดตรงต าแหนงทแทงเขม แลวดงเขมออกโดยเรว

16. คลงบรเวณทฉดยาเบา ๆ ยกเวนยา Heparin และ Insulin /การฉดยาเขาชน

ผวหนง

17. แจงใหผปวยทราบภายหลงฉดยาเสรจ จดเสอผาของผปวย และจดทานอน

ใหสขสบาย

18. สงเกตและซกถามอาการผดปกตทอาจเกดขนขณะและหลงไดรบยา เชน

ใจสน แนนหนาอก มผนตามตว เปนตน

19. น าเครองใชไปท าความสะอาดและเกบเขาท

20. ลางมอใหสะอาดและเชดใหแหง

21. ลงบนทกเกยวกบชนดของยา จ านวน วน เวลา ทาง ต าแหนงทฉดยา รวมทง

ปฏกรยาของผปวยในแบบบนทกทางการพยาบาลอยางถกตอง และ

ครบถวน

37

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การใหยาทางหลอดเลอดด า


1. ตรวจสอบ Medication record กบค าสงการรกษาของแพทย เกยวกบชอ

ผปวย ชอยา ขนาดยา ทางทใหยา และเวลาทใหยาใหถกตอง ตามหลก

6 R

2. ตรวจสอบประวตการแพยาของผปวยในการใหยาครงแรก

3. เตรยมอปกรณ เครองใชและใหถกตอง เหมาะสม

- Medication record

- ยาพรอมทงตวท าละลายทตองการฉด

- Syring ทเหมาะสมกบปรมาณยา

- เขม No. 18,20,23,24,25 ตามความเหมาะสม

- อบใสส าล 70% alcohol

- Transfer forceps

- ชามรปไต

- ใบเลอย พลาสเตอร กรรไกร ไมรองแขน(ถาใหทหลอดเลอดบรเวณ

ขอพบ)

- Tray

- ถงมอสะอาด

กรณ การฉดยาเขาหลอดเลอดด าโดยตรง เตรยมอปกรณเพมดงน

IV catheter ขนาดตามความเหมาะสม, Tourniquet

กรณ การฉดยาเขาหลอดเลอดด าโดยผานชด heparin lock เตรยมอปกรณ

เพมดงน Syringe 2-5 ซซ ,0.9% NSS 2-5 ซซ

กรณ การใหยาทางหลอดเลอดด าเปนหยด เตรยมอปกรณเพมดงน ชดให

สารละลายทางหลอดเลอดด า (IV set) สารละลายทตองการใชท าละลาย เชน

5% D/W, 0.9% NSS etc.,เสาแขวน/ทหอยขวด

4. ตรวจสอบชนด ขนาด วนหมดอาย และลกษณะผดปกตของยา/สารละลาย

กอนเตรยมยา

5. ลางมอใหสะอาดเชดใหแหงกอนเตรยมยา

6. ค านวณ/เตรยมยาโดยใชหลกปราศจากเชอใชหลก 3 ก. ในการเตรยมยา

- กอนหยบ ขวดหรอซองยาออกจากตหรอทเกบยา

- กอนเทยา หรอดดยา

- กอนเกบขวดยาเขาท หรอกอนทงขวดยา

วธเตรยมยาฉดจากยาน าบรรจหลอด (Ampule)

1) ท าความสะอาดรอบคอหลอดยา และใบเลอยดวยส าลชบ 70% alcohol

2) เลอยรอบคอหลอดยาพอเปนรอย โดยคลส าลชบ 70% alcohol รองหลง

คอหลอดยา ถามยาคางอยเหนอคอหลอดยาตองไลยาลงไปอยสวนใตคอหลอด

38


ยา ถาหลอดยามแถบสทคอหลอดยาไมจ าเปนตองเลอยคอหลอดยา

3) เชดรอบคอหลอดยาดวยส าลชบ 70% alcohol

4) คลส าลชบ 70% alcohol หรอกอซทผานการฆาเชอโรคแลวหมรอบ

บรเวณคอหลอดยาเพอปองกนหลอดยาทหกปลายแลวบาดนวมอ แลวท าการหก

หลอดยา วางหลอดยาทหกปลายแลวในบรเวณทไมถกปนเปอน

5) เปดซองกระบอกฉดยาโดยระวงมใหเกดการปนเปอน

6) สวมหวเขมส าหรบดดยาเขากบปลายกระบอกฉดยา บดหวเขมใหแนน

พอประมาณ

7) ถอดปลอกเขมออก จบหลอดยาดวยมอขางทไมถนด ถอกระบอก ฉด

ยาดวยมอขางทถนด สอดเขมเขาหลอดยา ระวงมใหเขมสมผสกบดานนอกและ

ปากหลอดยา

8) เอยงหลอดยาใหปลายตดเขมจมในน ายา ดดยาตามจ านวนทตองการ

9) ตรวจสอบชอยาบนหลอดยาอกครงหนงกอนทงหลอดยา

10) เปลยนเขมใหม เลอกขนาด และความยาวทเหมาะสมส าหรบการฉดยา

นน ๆ

วธเตรยมยาฉดจากยาน าบรรจขวด (Vial)

1. ตรวจดตวท าละลาย (น ากลนหรอน าเกลอ) วามฝนผงหรอไม โดยคว า

ขวดยกสองด หากมฝนผง ไมควรน ามาใช

2. ท าความสะอาดจกขวดตวท าละลาย และจกขวดดวยส าลชบ 70%

alcohol จนถงคอขวด ปลอยให 70% alcohol แหง

3. ดดตวท าละลายตามปรมาณทตองการ ดวยวธเดยวกบการเตรยมยา

ฉดจากยาน าบรรจขวด เมอไดตวท าละลายแลวใหฉดตวท าละลายเขาในขวดยาผง

โดยแทงเขมเขาจกขวดยาแลวดนลกสบ ใหตวท าละลายเขาไปในขวดยางจนหมด

หลงจากนนปลอยนวทดนลกสบออก อากาศทถกแทนทดวยตวท าละลายจะเขา

มาในกระบอกฉดยาจนหมด ความดนในขวดยาจะเทากบความดนในบรรยากาศ

4. ถอนเขม และกระบอกฉดยาออกจากขวดยา น าปลอกเขมทถอด

ออกมาสวมครอบเขมไว

5. เขยาขวด ใหตวท าละลาย ละลายผงจนหมดเปนเนอเดยวกน

6. ท าความสะอาดจกขวดยาอกครงดวยส าลชบ 70% alcohol ปลอยให

แหง

7. ใชกระบอกฉดยาพรอมเขมชดเดม ดดอากาศเขากระบอกฉดยาเทา

ปรมาณยาทตองการ

8. แทงเขมเขาจกยางใชนวหวแมมอดนลกสบใหอากาศเขาขวดยาจนหมด

9. คว าขวดยาลง โดยใหนวดนลกสบอย ปรบใหปลายตดเขมอยในน ายา

10. คอย ๆ ปลอยนวทดนลกสบออก น ายาจากขวดจะไหลเขามาใน

กระบอกฉดยา เมอไดยาครบตามปรมาณทตองการ ถอนเขมและกระบอกฉดยา

39


ออกจากจกขวดยา

11. ตรวจสอบชอยาบนขวดยาอกครงหนง

12. เปลยนเขมใหม เลอกขนาด และความยาวทเหมาะสมส าหรบการฉดยา

นน ๆ

13. หากยาทละลายแลวใชไมหมด และมอายทจะเกบไวใชไดใหเขยนฉลาก

ตดขวดไวเกยวกบความเขมขนของยา วน เดอน ปทละลาย ผละลาย และเกบยา

ไวในททเหมาะสมตามสลากยาทแนบมากบยา พรอมทงชอผเตรยมไวบนขวดยา

อยางชดเจน

7. สอบถามชอ- สกลของผปวย ใหตรงกบ Medication record หรอตรวจสอบ

กบปายขอมอ ในกรณทผปวยไมรสกตวหรอไมสามารถสอสารได

8. แจงใหผปวยทราบ และอธบายถงชนด ฤทธของยา ผลขางเคยง และขอ

ปฏบตทควรทราบ

9. เลอกต าแหนงส าหรบฉดยาและจดทาผปวยใหเหมาะสม

10. ลางมอใหสะอาดเชดใหแหง สวมถงมอสะอาด

11. ท าความสะอาดผวหนงบรเวณทจะแทงเขมดวย 70% alcohol เชดวนจาก

ต าแหนงทจะฉดออกไปดานนอกดวยแรงกดทพอเหมาะเปนบรเวณกวาง 2-

3 นว

12. ไลอากาศใน syringe ทบรรจยา /ชดสารละลายทางหลอดเลอดด า (IV set)

ออกจนหมด

กรณ การฉดยาเขาหลอดเลอดด าโดยตรง

1) เลอกต าแหนงทจะแทงเขม ควรเลอกบรเวณหลงมอและแขน ใชยางรด

แขนเหนอต าแหนงทจะแทงเขมประมาณ 5-6 นว ใหปลายสายชขนดานบนและ

ใหผปวยก ามอแนน ถาแทงเขมบรเวณหลงมอ ใหผปวยงอขอมอเลกนอย

2) ใชส าลชบ 70% แอลกอฮอล บบพอหมาด เชดผวหนงบรเวณทจะแทง

เขมวนจาก ดานในออกไปโดยรอบใหกวางประมาณ 2-3 นว

3) ใชนวหวแมมอขางทไมถนด ดงผวหนงบรเวณทต ากวาต าแหนงทจะแทง

เขมประมาณ 2-3 นว แตถาหลอดเลอดคอนขางดนใหใชนวช และนวหวแมมอ

กดตรงหลอดเลอดบรเวณเหนอและต ากวาจะแทงเขม

4) แทงเขมโดยหงายปลายตดของเขมขน ใหเขมท ามมประมาณ 15-30

องศา กบผวหนง ถาแทงเขมเขาเสนเลอดจะมเลอดไหลเขามาในเขมใหเหน หรอ

อาจดดดวามเลอดออกมาหรอไม เพอทดสอบวาไดแทงเขมเขาเสนเลอดแลว

13. ใหผปวยคลายมอแลวปลดสายรดออก

14. ใชนวมอขางทไมถนดกดลงบนผวหนงบรเวณต าแหนงของหลอดเลอดทหาง

จากปลายเขมเลกนอยและใชมอขาเสนเลขางทถนดดงแกนเขมออกมาวางไว

ในชามรปไต

15. ปดปายชอขวดสารละลาย (มรายละเอยดเกยวกบชอ – สกลผปวย เบอร

40


เตยงทนอน ชนดของสารละลาย ยาทผสม อตราการไหลของสารละลาย

ตอนาท ฯลฯ)

16. ตรวจดความพรอมของเครองมอ และน าไปทเตยงผปวย

17. แจง และอธบายใหผปวยทราบ

18. ดแลความสบายของผปวยกอนเรมใหสารละลายทางหลอดเลอดด า เชน

การขบถาย ความเรยบรอยของเสอผา และทนอน

19. เตรยมสายรดหามเลอดรอบบรเวณทจะแทงเขมเพอพรอมทจะใช

20. ลางมอใหสะอาด

21. แทงเขมส าหรบใหยา หรอชดใหสารน ากบ injection plug อยางถกเทคนค

และปราศจากเชอทกขนตอน

22. ทดสอบวาปลายเขมอยในหลอดเลอดด ากอนใหยา

23. ปฏบตการพยาบาลเฉพาะรายภายหลงฉดยาไดอยางเหมาะสม ถกตอง ดงน

- กรณทแทงเขมฉดยาเขาหลอดเลอดด าโดยตรง ใชส าลชบ 70%

alcohol ปดตรง ต าแหนงทแทงเขม แลวดงเขมออก กดไวจนเลอดหยดไหล

- กรณทแทงเขาสายยาง หรอ injection plug หลงดงเขมออก

เชดดวย 70% alcohol

- กรณทใช three way connector ปด three way ดานทใหยา

24. แจงใหผปวยทราบเมอฉดยาเสรจ จดเสอผาของผปวย และจดทานอนใหสข

สบาย

25. สงเกต และซกถามอาการผดปกตทอาจเกดขน ขณะใหและหลงใหยา เชน

ใจสน แนน หนาอก มผนตามตว เปนตน

26. น าเครองใชไปท าความสะอาดและเกบเขาท และลางมอใหสะอาด

27. ลงบนทกเกยวกบชนดของยา จ านวน วน เวลา ทาง ต าแหนงทฉดยา รวมทง

ปฏกรยาของผปวยขณะและหลงไดรบยาในแบบบนทกทางการพยาบาล

อยางถกตอง และครบถวน

41

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การใหสารละลายทางหลอดเลอดด า


วธการเตรยมสารละลาย

1. ตรวจสอบค าสงการรกษา เขยนชอนามสกลของผปวย ชนดของสารละลาย

วน เวลาทเรมใหอตราการหยดของสารละลาย ลงในแผนฉลากปดขางขวด

2. เตรยมสารละลายใหถกตอง และปดแผนฉลากทเตรยมไว

3. เตรยมอปกรณ ใหตรงตามวตถประสงคของการใหสารละลาย ไดแก

- สารละลายทตองการใช เชน 5% D/W, 5% D/NSS etc.

- เขมส าหรบใหสารละลายทางหลอดเลอดด า (IV catheter)

- ชดใหสารละลายทางหลอดเลอดด า (IV set)

- Extension

- อบใสส าลชบ 70% alcohol

- Tourniquet

- เสาแขวนขวดสารละลาย

- แผนโปรงใสปลอดเชอ (tegaderm)/พลาสเตอร

- ชามรปไต

- ไมรองแขน(ถาใหทหลอดเลอดบรเวณขอพบ)

4. ลางมอใหสะอาด เชดใหแหง

5. แกะถงพลาสตกบรรจสารละลาย ดงฝาหรอแผนทปดขวดสารละลายออก

6. เชดจกยางทขวดสารละลายดวยส าลชบ 70% alcohol

7. ตอขวดสารละลายกบชดใหสารละลายทางหลอดเลอดด า (IV set) และ

Extension ดวยเทคนคปราศจากเชอ ปดทควบคมอตราการไหลของ

สารละลายไว (clamp)

8. บบกระเปาะทชดใหสารละลายทางหลอดเลอดด า (IV set) ใหสารละลายลงมา

ในกระเปาะประมาณ ½-2/3 ของกระเปาะ อยาใหสารละลายในกระเปาะ

มากหรอนอยเกนไป

9. เปด clamp ใหสารละลายผานชดใหสารละลายตลอดเตมสาย เพอไลอากาศ

ออกจากสายและปดฝาครอบทสวนปลายไวกอน

วธการใหสารละลายเขาทางหลอดเลอดด า

10. น าอปกรณทเตรยมไวไปทเตยงผปวย แขวนขวดใหสารน าหรอถงสารน าท

เสาแขวนสงประมาณ 1 เมตรหรอ 3 ฟตจากตวผปวย

11. สอบถามชอ – สกลของผปวยใหตรงกบ Medication record หรอตรวจสอบกบ

ปายขอมอ ในกรณทผปวยไมรสกตว หรอไมสามารถสอสารได

12. อธบายวตถประสงคและวธการใหสารละลายใหผปวยทราบและเขาใจ

13. จดทาใหผปวยนอนในทาทสขสบาย

14. เลอกต าแหนงทจะแทงเขมใหสารละลายใหถกตอง เหมาะสม

15. รด tourniquet เหนอต าแหนงทตองการแทงเขม ประมาณ 2-6 นว

42


16. สวมถงมอสะอาดเพอปองกนการปนเปอน

17. ท าความสะอาดผวหนงต าแหนงทจะแทงเขมดวยส าลชบแอลกอฮอล 70%

18. ตรงผวหนงต าแหนงทจะแทงเขมดวยนวหวแมมอและนวชของมออกขางหนง

19. เตรยมเขมทจะแทงโดยจบสวนปลายใหปลายตดของเขมอยดานบน

20. แทงเขมท ามมประมาณ 10-30 องศา เมอปลายเขมเขาไปในหลอดเลอดจะม

เลอดไหลเขามาในสวนปลายของเขมทแทงใหหยดแทง แลวคอยๆ ดงแกน

โลหะออกแลวดนสายพลาสตกเขาไปตามแนวของหลอดเลอดด า

21. ตรงหวเขมใหอยกบทไมเคลอนไปมา

22. ปลดยางรดแขนออกเบาๆ ระวงการดงรงของผวหนง

23. เปด clamp ใหสารน าหยดเขาไปในหลอดเลอดโดยปรบใหหยดชาๆไวกอน

24. ตดแผนใสปลอดเชอ (tegaderm)/ พลาสเตอร เพอยดหวเขมทแทงใหแนน

25. ตดพลาสเตอรยดสายใหสารละลายปองกนการดงรง และเขยนระบ วน

เวลา ทเรมให

26. ปรบอตราหยดตามทค านวณไว

27. น าเครองใชไปท าความสะอาดและเกบเขาท

28. ลางมอใหสะอาดและเชดใหแหง

29. ลงบนทกเกยวกบชนดของสารน า จ านวน วน เวลา ต าแหนงใหสารน า

รวมทงปฏกรยาของผปวยในแบบบนทกทางการพยาบาลอยางถกตอง และ

ครบถวน

43

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การใหเลอด


การตรวจสอบเลอด

1. ตรวจสอบชอ –สกล เลขประจ าตวของผปวย ชนดของเลอด หมเลอด

หมายเลขเลอด อารเอช นามผบรจาค ใหตรงกนทงในใบขอเลอด ใบแจงท

คลองตดกบขวดเลอดและปายขางขวดเลอด ใหตรวจซ า 3 ครง และมผชวย

ตรวจทานอก 1 คน และตรวจชอ-สกล เลขประจ าตว ใหตรงกบแฟมประวต

2. ตรวจสอบลกษณะเลอด ดวาไมมสหรอความขนทผดปกตและไมมฟองอากาศ

ทผดปกต

3. ตรวจสอบวนหมดอายของเลอด ถาพบวาหมดอายไมน ามาใหผปวย ใหสงคน

ธนาคารเลอด

4. ใหเลอดทน ามาจากธนาคารเลอดทนท อาจน ามาวางพกทอณหภมหองสกคร

กอนใหผปวยแตไมเกน 20-30 นาท หามอนเลอด ยกเวนผปวยทตองไดรบ

เลอดจ านวนมากในระยะเวลาอนสนหรอไมเกน 24 ชวโมง ตองอนเลอดโดย

ใชเครองอนเลอด

การเตรยมเครองใช

1. ชดสายใหเลอดไรเชอซงมถงกรองเลอดในกระเปาะพกเลอด ตองเปลยนชด

สายใหเลอดทกครงทมการเปลยนขวดเลอดใหม

2. ใชเขมเบอร 20 หรอขนาดใหญกวา โดยทวไปใชเขมเบอร 18 และ 19 ในผใหญ

เขมเบอร 20และ 21 ในเดก

3. เครองใชในการแทงเขมเขาหลอดเลอดด า ไมรองแขน และเสาแขวนขวดเลอด

การเตรยมผปวย

1. สอบถามวา ชอ-นามสกลผปวย ตรวจดใหตรงกบปายขอมอ ใบขอเลอด และ

ใบแจงขางขวดเลอด พรอมทงตรวจชอ-สกล เลขประจ าตวผปวย ชนดของ

เลอด หมเลอด หมายเลขเลอด ใหตรงกนทงในใบแจง ปายขางขวดเลอด

และใบขอเลอด

2. ตรวจสอบสญญาณชพ ไดแก อณหภม ชพจร หายใจ ความดนเลอดแลว

บนทกไว

วธการแทงเขมใหเลอด

1. ลางมอใหสะอาดและสวมถงมอสะอาด

2. ตอชดสายใหเลอดเขากบขวดเลอด เชนเดยวกบการตอชดใหสารน าระวง

การแทงทะลถาเปนถงใหเลอด

3. แขวนถงเลอดใหสงประมาณ 3-4 ฟต บบกระเปาะเลอดและไลอากาศใหออก

จากสายใหเลอดจนหมด

4. เตรยมผวหนงและแทงเขมเขาหลอดเลอดด าโดยใชวธเดยวกบการแทงเขม

ใหสารน าเขาทางหลอดเลอดด า อาจใชเขมและกระบอกฉดยาบรรจน าเกลอ

0.9% normal แทงเขมเขาไปในหลอดเลอดด า ดงลกสบขนเลกนอย เมอเหน

44


เลอดไหลยอนเขามาใหฉด normal 0.9% เขาไป จากนนจงตอปลายขอตอ

ของชดสายใหเลอดเขากบหวเขม

5. ปรบอตราการหยดใหหยด 25 มล./15 นาท หรอประมาณ 25 หยดตอนาท

ในชวง 10-30 นาทแรกหลงใหเลอดและสงเกตอาการผปวยอยางใกลชด

ตรวจสอบสญญาณชพหลงใหเลอด 30 นาท ถาพนจาก 30 นาทแลวไมม

อาการเปลยนแปลง ใหปรบอตราการหยดตาม

6. แผนการรกษา ตดตามอาการผปวยและอตราการหยดอยางสม าเสมอ จน

เลอดหมด

7. ลางมอใหสะอาด เกบอปกรณเขาทใหเรยบรอย

8. ลงบนทกใน Nurse's note เกยวกบชนดของเลอด ปรมาณ เวลาทให ต าแหนงท

ฉดยา รวมทงปฏกรยาของ ผปวยขณะและหลงไดรบยาในแบบบนทก

ทางการพยาบาลอยางถกตอง และครบถวน

45

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การดดเสมหะทางปาก (Oropharyngeal Suctioning)


1. ประเมนสภาพผปวยกอนดดเสมหะ

2. อธบายใหผปวยและญาตเขาใจ วตถประสงคและวธปฏบตอยางคราวๆ

3. ลางมอใหสะอาด (Hygenic hand washing) และเชดใหแหง

4. เตรยมอปกรณใหพรอม (Oral airway, เครองดดเสมหะ, ขวดน ากลน

ปราศจากเชอ, ถงมอ, สายดดเสมหะ, K-Y jelly, ทอรปตวY, ไมกดลน)

5. สวมถงมอสะอาด (Dispossible grove) ทง 2 มอ

6. ใหผปวยอาปาก แลวใชไมกดลน กดบรเวณกงกลางลน

7. จบ Oral airwayในลกษณะหงายแลวคอยๆสอดเขาชองปากทางดานขาง

8. เมอสวนปลายของ oral airway เขาเลยกงกลางของลน จงดงไมกดลนออก

แลวหมน Oral airway พรอมทงคอย ๆ เลอนเขาไปจนอยในลกษณะคว า

9. ตดพลาสเตอรบรเวณใตจมกและคาง

10. จดทาผปวยใหนอนตะแคงศรษะต าเลกนอย

11. วางชามรปไตไวใตคาง

12. สวมถงมอปราศจากเชอ(Sterile grove)

13. หยบสายดดเสมหะตอกบเครองดดเสมหะแลว ปรบความดนในการดด

เสมหะโดยใชนวปดปลายของสายดด

14. หลอลนสายดดเสมหะจากปลายขนมาประมาณ 3-4 นว

15. ใสสายดดเสมหะเขาทาง Oral airway โดยเปดปลายดานหนงของทอตอตว Y

จนสายเขาผาน oropharynx จนผปวยเรมไอและถอยสายดดออกมา

ประมาณ 1”

16. ดดเสมหะโดยการหมนสายไปรอบ ๆ แลวคอยดงสายขน ขณะทดดใหปดร

ดานทเปดไวของทอตอ

17. ลางสายดดโดยการดดผานน าสะอาดในขวด 1-2 ครง

18. ใหผปวยหายใจ 3-4 ครง สงเกตลกษณะการหายใจ เสยงหายใจ และ

ลกษณะของเสมหะ

19. เรมดดเสมหะใหมในขนตอนท14-16โดยการดดแตละครงควรหางกน

อยางนอย 20-30 วนาท

20. เมอดดเสมหะในทางเดนหายใจจนโลง จงดดเสมหะทคางในกระพงแกม ท า

ความสะอาดปากและทาเจลลทรมฝปาก

21. น าสายดดเสมหะลางโดยการดดผานน าสะอาด/น ากลนกอนจงน าไปแชใน

น ายาฆาเชอ

22. จดทาใหผปวยสขสบาย

23. ประเมนสภาพผปวยภายหลงการดดเสมหะ

24. เกบอปกรณใหเรยบรอย ลางมอใหสะอาดและเชดใหแหง

46


25. บนทกการพยาบาล (Nurse note) เกยวกบอาการ อาการแสดง ลกษณะ

ของการหายใจ เสมหะ Lung sound ระดบความรสกตว การใหการ

พยาบาล กอน-หลงการดดเสมหะ เปนตน

47

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การดดเสมหะทางจมก (Nasopharyngeal Suctioning)


1. ประเมนสภาพผปวยกอนดดเสมหะ


3. ลางมอใหสะอาด (Hygenic hand washing) และเชดใหแหง

4. เตรยมอปกรณใหพรอม (Nasal airway, เครองดดเสมหะ, ขวดน ากลน

ปราศจากเชอ, ถงมอ, สายดดเสมหะ, K-Y jelly, ทอรปตวY )

5. จดทาผปวยในลกษณะ Semi Fowler’s position แหงนศรษะขน

6. สวมถงมอสะอาด (Dispossible grove) ทง 2 มอ

7. ใหผปวยหายใจท าจมกบานแตละขางแลวเชดรจมก ดวยไมพนส าลชบน า

8. หลอลน Nasal airway แลวคอย ๆ สอดเขาจมกขางใดขางหนงตามลกษณะ

ความโคงของจมก

9. หมน Nasal airway พรอมดนเขาไปอยางนมนวล จนกระทงสวนปลาย

ดานนอกตดขอบรจมก

10. สวมถงมอปราศจากเชอ(Sterile grove)

11. เตรยมสายดดเสมหะ และหลอลนจากปลาย ขนมาประมาณ 3-4 นว ตอ

สายเขากบเครองดด

12. บอกผปวยใหหายใจลก ๆ หลาย ๆ ครง หรอ อาจใหออกซเจนเมอจ าเปน

เพยงพอกอนไดรบการดดเสมหะ

13. ใสสายดดเสมหะเขาทาง Nasal airway ในขณะทเปดปลายดานหนงของทอ

ตอตว Y

14. ใหผปวยอาปากจะเหนปลายของสายอย ดานหลงคอ หรอมความรสกวา

ใสสายเขาตอไปไมไดจงถอยสายขน 1” และใชนวปดปลายดานทเปดของตว

เพอดดเสมหะโดยหมนสายไป รอบ ๆ ไมควรนานเกน 10-12 วนาท

15. ลางสายดดเสมหะโดยการดดน ากลน ผาน 1-2 ครง

16. ใหผปวยหายใจ 4-5 ครง สงเกตลกษณะการหายใจ เสยงหายใจ และ

ลกษณะของเสมหะ

17. ดดเสมหะอกครงตามขนตอนท 13-15 การดด แตละครงควรหางกน

อยางนอย 20-30 วนาท

18. หลงจากดดเสมหะแลวท าความสะอาดบรเวณ รจมกและทาเจลล

19. น าสายดดเสมหะลางโดยการดดผานน าสะอาด/น ากลนกอนจงน าไปแชใน

น ายาฆาเชอ

20. จดทาใหผปวยสขสบาย

21. ประเมนสภาพผปวยภายหลงการดดเสมหะ

22. เกบอปกรณใหเรยบรอย ลางมอใหสะอาดและเชดใหแหง

23. บนทกการพยาบาล (Nurse note) เกยวกบอาการ อาการแสดง ลกษณะ

ของการหายใจ เสมหะ Lung sound ระดบความรสกตว การพยาบาล ฯลฯ

48

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การดดเสมหะทางทอชวยหายใจ และทอเจาะคอ

(Endotracheal and tracheostomy suctioning)


1. ประเมนสภาพผปวยโดยฟงเสยงการหายใจทปอดกอนดดเสมหะ


3. ลางมอใหสะอาด (Hygienic hand washing) และเชดใหแหง

4. เตรยมอปกรณใหพรอม (เครองดดเสมหะ, ขวดน ากลนปราศจากเชอ, ถงมอ

, สายดดเสมหะ, ทอรปตวY, อบใสส าลแอลกอฮอล 70%, Stethoscope,

0.9% NSS 2 cc./ 1 Ampule )

5. สวมถงมอสะอาด

6. ดดเสมหะทางจมกและปาก

7. ใชกระบอกฉดยาดดลมออกจากลกโปง (cuff)

8. ใหออกซเจน 100% กอนดดเสมหะประมาณ 2-3 นาท

9. เปลยนถงมอปราศจากเชอคใหมในมอขางทถนด

10. หยบสายดดเสมหะตอกบเครองดดเปด ความดนใหเหมาะสมกบผปวย

11. มอดานทไมถนดปลดเครองชวยหายใจออก ชวคราว มอดานทถนดจบสาย

ดดเสมหะใสเขาทอหายใจเขาต าแหนงทตองการ ใหผปวยหนศรษะไป

ทางซาย ถาตองการดดเสมหะเขาส broncus ดานขวา และหนศรษะไป

ทางขวา ถาตองการดดเสมหะเขาส broncus ดานซาย

12. ขณะใสสายดดเสมหะใหเปดดานหนงของตวตอจนกวาสายดดเสมหะเขาไป

ถงทตองการ จงปดรเพอใหเกดแรงดด

13. ขณะดดเสมหะใหหมนสายยางไปรอบ ๆ และ คอย ๆ ดงสายดดเสมหะขนมา

14. ใชเวลาในการดดเสมหะไมควรนานเกน 10-15 วนาท หรอเทากบการกลน

หายใจของผดดเสมหะ

15. ใหออกซเจน 100% หรอบบ Ambubag ท ตอกบออกซเจนประมาณ 2-3

นาท ภายหลงการดดเสมหะแตละครงและประเมนสภาพ ผปวยกอนท าการ

ดดอกครง

16. หลงดดเสมหะเสรจใสลมเขาลกโปงตามเดม และตอเครองชวยหายใจ

17. ท าความสะอาดสายดดเสมหะ

18. ใช Stethoscope ฟงเสยงหายใจทปอดภายหลงการดดเสมหะ

19. จดใหผปวยอยในทาสขสบาย

49

ขนตอนการปฏบตการพยาบาลเรอง การดแลผปวยทไดรบออกชเจน


1. ตรวจสอบค าสงการรกษาดวยออกซเจนของแพทย

2. ประเมนสภาพผปวยทงดานรางกาย จตใจ และสภาพแวดลอม

3. อธบายใหผปวย และญาตเขาใจ วตถประสงค และวธปฏบตอยางคราวๆ

4. จดทาผปวยนอนหงายศรษะสง 45-60 องศา

5. ลางมอใหสะอาดเชดใหแหง และจดเตรยมอปกรณใหพรอม

- ถงออกซเจน

- อปกรณปรบอตราการไหลของกาซ ( flow meter )

- ขวดท าความชน(humidifier)

- น ากลนปลอดเชอ

- สายออกซเจนตามประเภททเหมาะสมกบสภาพผปวย

- สายตรงตอออกซเจน

6. เทน ากลนปลอดเชอลงในขวดท าความชน (humidifier) ถงระดบ/ขดทก าหนด

ทขางขวด

7. ตอสายออกซเจนชนดแคนนลา / หนากาก เขากบเครองท าความชนท

8. หมนปมเปดอตราการไหลออกซเจน / ปรบต าแหนงสายออกซเจน

- ออกซเจนชนดแคนนลา ไมเกน 6 ลตร/นาท ตรวจสอบใหแนใจวาม

ออกซเจนผาน และใสสายเขาทางจมกทง 2 ขาง ปรบสายรอบศรษะ หรอคลองไว

ทหลงมาบรเวณคางใหกระชบ ปรบอตราการไหลออกซเจนตามแผนการรกษา

หรอตามสภาพของผปวย

- ออกซเจนชนดหนากาก 10-15 ลตร/นาท ใหออกซเจนไหลเขาไปใน

หนากาก ถามถงตองใหออกซเจนไหลเขาในถงจนโปงตง วางหนากากใหตรงกบดง

จมก แลวครอบคางใหกระชบ ปรบสายยางรอบศรษะใหกระชบใชกอซชนเลกๆ

รองใตบรเวณชองวางหนากากกบใบหนาบรเวณหลงหหรอหลงศรษะ

9. แนะน าใหผปวยหายใจทางจมกตามปกต และผอนคลาย

10. ปรบอตราการไหลออกซเจนตามแผนการรกษา

11. ใหการพยาบาลขณะทผปวยไดรบออกซเจน

- ออกซเจนชนดแคนนลา ท าความสะอาดภายในชองจมกทก 6-8

ชวโมง ถาชองจมกแหงทาสารหลอลน, เปลยนสายใหออกซเจนวนละครง และ

ตรวจสอบต าแหนงสายแคนนลาเปนระยะ อาจใชผากอซชนเลกรองบรเวณใตจมก

และหลงห (ถาจ าเปน)

- ออกซเจนชนดหนากาก ดแลท าความสะอาดหนากากอยางนอยทก 8

ชวโมง เปลยนหนากากวนละครง ท าความสะอาดใบหนา ชองปากตามความ

จ าเปน ดแลใหไดรบน าอยางเพยงพอและขณะรบประทานอาหารใหเปลยนเปน

การใหออกซเจนชนดแคนนลาชวคราวแทน

12. ลางมอใหสะอาดเชดใหแหง

50


13. ตรวจสอบอตราการไหล/ลกษณะการหายใจของผปวย/อาการและอาการ

แสดงของผปวยอยางสม าเสมอ

14. บนทกเกยวกบชนดของออกซเจน อตราการไหล ลกษณะการหายใจ

ปฏกรยาของผปวย อาการและอาการแสดงตางๆ ทแสดงถงผลการไดรบ

ออกซเจน

1. (closed bed) 2)...1 ข นตอนการปฏ บ ต การพยาบาล เร...

Documents