1. Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық...
TRANSCRIPT
1
2
1. Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті
ӘЗІРЛЕГЕН ЖӘНЕ ҰСЫНҒАН.
2. ҚҰРАСТЫРҒАНДАР:
С.Н. Жиенбаева – педагогика ғылымдарының докторы, профессор
А.М. Жұбандықова-педагогика ғылымдарының кандидаты,
қауымд., профессор м.а.
3. ПІКІР ЖАЗҒАНДАР:
Р.К. Бекмағанбетова – Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық
университетінің профессоры, педагогика ғылымдарының докторы
А.Ы. Балабаева - Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық
университетінің доценті, педагогика ғылымдарының кандидаты
4. Республикалық оқу-әдістемелік жоғары және жоғары оқу орнынан
кейінгі білім беру кеңесінің 2016 жылғы 30 маусымдағы мәжілістің
№ 2 хаттамасының шешімімен БЕКІТІЛДІ ЖӘНЕ ІСКЕ
ҚОСЫЛДЫ.
5. Республикалық оқу-әдістемелік жоғары және жоғары оқу орнынан
кейінгі білім беру кеңесінің 2014 жылғы 22 қазандағы мәжіліс
хаттамасының шешімімен бекітілген базалық және кәсіби пәндердің
типтік оқу бағдарламасы ОРНЫНА ЕНГІЗІЛГЕН.
6. Типтік оқу бағдарламасы Республикалық оқу-әдістемелік жоғары
және жоғары оқу орынан кейінгі білім беру кеңесінің 2016 жылғы 30
маусымдағы мәжілістің № 2 хаттамасының шешімі негізінде
бекітілген типтік оқу жоспарына сәйкес әзірленген.
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің
рұқсатынсыз осы типтік оқу бағдарламасын көбейтуге және таратуға
болмайды.
3
Түсініктеме
Пәннің мақсаты: мектепке дейінгі білім теориясы мен
әдістемесі аясындағы білімін ғылыми-зерттеу деңгейінде
тереңдету, тұлғаға бағдарлана білім беру жағдайында қызмет етуге
қабілетін дамыту. Мектепке дейінгі білімнің әдіснамалық және
теориялық негіздерін меңгерту. Магистранттардың кәсіби
міндеттерді шығармашылық тұрғыда шеше білуге дайындығын
және түйінді құзыреттілігін қалыптастыру.
Пәннің міндеттері:
- магистранттардың зерттеу жұмысына қызығушылығын
дамыту;
- мектепке дейінгі білім теориясы мен әдістемесінің өзекті
мәселелері және оны шешудің амалдары туралы жүйелі түсінігін
қалыптастыру;
- негізгі ұғымдар жүйесі және оны қолданудың кәсіби
логикасын меңгерту;
- педагогикалық құбылыстарды сипаттау, түсіндіру, болжау
біліктілігін қалыптастыру;
- кәсіби педагогикалық міндеттерді шешуде жалпы
педагогикалық әдістерді қолдану;
- мектепке дейінгі білімнің әдіснамалық, психологиялық-
педагогикалық, әдістемелік негіздері туралы түсінігін
қалыптастыру;
- мектепке дейінгі білімнің дара мақсаттарын жобалау
біліктілігін, өздігімен жұмыс істеу дағдысын, зерттеу жұмысында
білім, біліктілігін қолдануын дамыту. Пән мазмұны
магистранттардың кәсіби әрекеттерінің ғылыми-зерттеу, ғылыми-
әдістемелік, әлеуметтік-педагогикалық түрлерін меңгертуге
бағытталады.
Магистранттар білуі тиіс:
- сәби және мектепке дейінгі жастағы негізгі даму
заңдылығы, әлеуметтік қалыптасуын;
- мектепке дейінгі балалардың дамуы және тәрбиесін;
- балаларды оқыту және тәрбиелеу мәселесі және оның
педагогикалық мүмкіндіктерін;
- педагогикалық үдерістің теориялық негіздері, мәні,
құрылымы, компоненттерін;
- мектепке дейінгі педагогика ғылымының негізгі бағыттары
және болашағын;
4
- отандық және шетелдегі баланы тәрбиелеу, оқыту және
дамыту туралы педагогикалық теорияларын;
- инновациялық педагогикалық жүйенің ерекшелігі және
мектеп жасына дейінгі балаларды оқыту және дамыту
технологиясын;
- отбасы тәрбиесінің мәселелерін білуі тиіс.
біліктілігі:
- мектепке дейінгі білім беру кеңістігін қазіргі білім беру
тұжырымдамасына сәйкес үлгілеу және жобалау;
- мектепке дейінгі білім мәселелерін түсіну біліктілігі;
- қазіргі педагогикалық технологияны қолдану;
- кәсіби әрекеттің типтік міндеттерін шешу;
- педагогикалық құбылыстарға өзіндік позициясымен қарау;
- білім беру үдерісінде субъект - субъектілік өзара әрекетін
ұйымдастыруы.
дағдысы: - педагогикалық құбылыстарды талдау, болжау дағдысы;
- психологиялық-педагогикалық зерттеу әдістерін;
- тәрбиеленушілердің ата-аналарына педагогикалық ықпал
етудің қазіргі әдістерін;
- мектепке дейінгі балаларды тәрбиелеуді теориялық
негіздеуде әдіснамалық тұғырларды қолдануы;
- тәрбиешінің кәсіби-педагогикалық мәдениетін меңгереді.
ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ
№ Пәннің тақырыптары
1 Мектепке дейінгі білімнің жалпы мәселелері
2 Білім беру аясында бала тұлғасын жан-жақты үйлесімді
дамыту мәселелері
3 Мектеп жасына дейінгі балалардың ойын және
шығармашылық әрекетінің теориялық және әдістемелік
мәселелері
4 Мектепке дейінгі ұйымдағы білім беру кеңістігін құрудың
теориялық негіздері
5 Отбасы тәрбиесінің негізгі мәселелері
5
ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ
1. Мектепке дейінгі білімнің жалпы мәселелері
Курстың міндеті және мазмұны. Мектепке дейінгі білімнің
қазіргі стратегиялық басылымдары. Білім беру жүйесінің
парадигмасы. Мектепке дейінгі білімнің ұлттық үлгісін құру.
Мектепке дейінгі білімнің әдіснамалық, психологиялық,
педагогикалық, әдістемелік негіздері. Мектепке дейінгі білімнің
қазіргі мазмұны және оның салалары. Мектепке дейінгі балалардың
тұлғасын қалыптастыруда іс-әрекеттік, құзыреттілік, тұлғаға
бағдарлы, құзыреттілік жаңа тұғырмен келу мәселесі.
Қазақстандағы мектепке дейінгі білім мазмұнындағы этномәдени
дәстүрлердің рөлі және орны.
Денсаулық сақтау, коммуникативтік, танымдық, ақпараттық,
көркемдік-эстетикалық, әлеуметтік құзыреттілігін қалыптастыру
мәселесі. Бала – ғылыми зерттеу нысанасы, тәрбиелеу субъектісі.
Мектепке дейінгі балаларды тәрбиелеудің философиялық
негіздері. Балалардың дамуы және тәрбиелеудің қазіргі отандық,
шетелдік теориясы.
Бала және әлеумет. Мектепке дейінгі балаларды
әлеуметтендіру мәселесі. Мектепке дейінгі балалардың әлеуметтік
құзыреттілігін қалыптастыру. Мектепке дейінгі ұйымдағы дене,
ақыл-ой, еңбек, адамгершілік-құндылық тәрбиелеудің теориялық
және әдістемелік мәселелері. Сәби шақтағы балалардың дамуы
және тәрбиелеу мәселесі.
2. Білім беру аясында бала тұлғасын жан-жақты
үйлесімді дамыту мәселелері
Әртүрлі жас кезеңіндегі бала тұлғасының құзыреттілік
дамуы туралы теориялар. А.В. Запорожецтің амплификация
(жетілу) туралы ғылыми тұжырымдамасы. Балалардың үйлесімді
дамуы (дене, коммуникативтік, танымдық, шығармашылық,
әлеуметтік).
Дене тәрбиесінің әдіснамалық, жаратылыстану,
психологиялық, педагогикалық, этнопедагогикалық негіздері. Дене
мәдениеті құралдарымен салауатты өмір салтын қалыптастыру
мәселесі. Денсаулық сақтау және қимыл қозғалыс құзыреттілігі
мазмұны және индикаторлары. Коммуникативтік-тілдік
құзыреттілік. Тіл дамыту саласындағы қазіргі зерттеудің негізгі
бағыттары: құрылымдық, қызметтік, когнитивтік. Байланыстырып
6
сөйлеуін дамыту мазмұны, сөйлеу әрекетіндегі дара қабілетін,
монологты және диалогты сөйлеу біліктілігі, сауат ашу мен жазу
шығармашылығын дамыту арқылы дайындау. Сауат ашуға
дайындау мәселесі. Балалардың оқу-танымдық әрекетін
ұйымдастыру мәселесі. Мектепке дейінгі балалардың
математикалық білім берудің әдіснамалық, психофизиологиялық,
психологиялық, педагогикалық негіздері. Балалардың
математикалық дамуының мазмұнын дайындау тұғырлары.
Математикалық дамуды диагностикалау – қарапайым
математикалық түсініктерін қалыптастыруды мақсат қою және
жобалаудың негіздері. Экологиялық білім берудегі аксиологиялық
және іс-әрекеттік тұғырлардың мәні және оны мектепке дейінгі
ұйымда жүзеге асыру. Қазіргі заманғы балаларға экологиялық
тәрбие беру мәселесін ғылыми әзірлеу. Балаларды оқытуда
педагогикалық технологияларды және қазіргі әдістерді қолдану
әдістері.
3. Мектеп жасына дейінгі балалардың ойын және
шығармашылық әрекетінің теориялық және әдістемелік
мәселелері
Мектеп жасына дейінгі балалардың ойын әрекетінің
теориялық негіздері. Балалар ойынының негізі бағыттарына
сипаттама. Мектепке дейінгі балаларды әлеуметтендіруде негізгі
факторлардың бірі - ойын. Балалар ойынын ұйымдастырудың жаңа
тұғырлары. Көркемдік-эстетикалық білім берудің қазіргі
тенденциялары. Балалардың әлемге эстетикалық қатынасын
қалыптастыру және халықтық, классикалық, қазіргі өнер
туындыларымен оның көркемдік қабілетін дамыту. Балалар
шығармашылығын, әрекеттер арқылы қабілетін дамыту теориясы
және әдістемесі. Көркемдік эстетикалық дамытушы орта мәселесі.
Шығармашылық қабілетін дамытуға жеке және саралау тұрғыда
қарау мәселесі.
4. Мектепке дейінгі ұйымдағы білім беру кеңістігін
құрудың теориялық негіздері
Білім беру кеңістігінің мәні. Мектепке дейінгі ұйымдағы
тұтас педагогикалық үдерістің теориялық негіздері және мәселесі.
Педагогикалық үдеріс құрылымы. Мектепке дейінгі ұйымдағы
білім беру кеңістігін үлгілеу. Тұлғаға бағдарлы білім беру үдерісі.
7
Мектепке дейінгі балаларды дамыту, тәрбиелеу және оқыту
бағдарламасын дайындаудың психологиялық, педагогикалық
негіздері. Педагогикалық үдерістің мазмұны. Заттық дамытушы
ортаны ұйымдастыру. Педагогикалық үдерісін құру үлгісі.
Педагогикалық үдерісті ізгілендіру. Мектепке дейінгі ұйымдағы
педагогикалық үдерістегі тьютордың рөлі. Түрлі жастағы
балалардың өмірін ұйымдастыру ерекшелігі. Педагогикалық
диагностика (топ өмірінен эпизод, күнделікке белгілеу, карталар
мен шкалалау, бақылау, балалар жұмысынан үлгі келтіру,
сұхбаттасу, әңгімелесу және т.б.). Бала дамуының базалық деңгейі.
Бала мінезінің интерпретациясы және оны даму индикаторымен
салыстыру. Технологиялық карта.
5. Отбасы тәрбиесінің негізгі мәселелері
Отбасы тәрбиесінің психологиялық, педагогикалық
негіздері. Түрлі типтегі отбасында баланы тәрбиелеудің ерекшелігі
және жағдайы. Бала - отбасы ұжымының мүшесі. Отбасы
тәрбиесінің стилі. Отбасы тәрбиесінің мазмұны және әдістері. Ата
– ана мектепке дейінгі ұйымдағы педагогикалық үдерісті
ұйымдастырудағы серіктестік. Отбасындағы баланың дамытушы
ортасының мазмұны. Отбасында балаларға арналған ойын аймағын
құру. Отбасының мектепке дейінгі ұйыммен ынтымақтастығы.
Мектепке дейінгі ұйым әрекетіне ата-аналарды тарту деңгейінің
көрсеткіші.
МӨЖ үлгі тақырыптары:
1. Қазіргі заманғы отандық мектепке дейінгі білім мәселелерін
дамыту.
2. Мектепке дейінгі білім берудің инновациялық дамыту
тенденциясы.
3. Мектепке дейінгі білім беруде денсаулық сақтау
технологиясы.
4. Мектеп жасына дейінгі балалардың әлеуметтік-
адамгершілік мәселелері.
5. Ересек тобындағы балалардың құқықтық тәрбие үдерісінде
білімін кеңейту.
6. Ересек топ балаларының коммуникативтік дайындығын
қалыптастыру жұмысының ерекшелігі.
7. Мектеп жасына дейінгі балалардың әлеуметтік тәжірибесі.
8
8. Мектеп жасына дейінгі балалардың коммуникативтік
құзыреттілігін қалыптастыру.
9. Отбасы мен балабақшаның бірлескен жұмысының
инновациялық формалары.
10. Педагогикалық теориялардағы 5-6 жастағы балалардың
зияткерлік дамыту мәселесі.
11. Ересек топтағы балалардың диалогтық сөйлесуін дамытуда
ойын технологиясын қолдану.
12. Мектеп жасына дейінгі балаларды театр іс-әрекеті арқылы
шығармашылығын дамыту.
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
1. Қазақстан Республикасы Білім туралы Заңы – Алматы,
2007.
2. Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды
дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттік
бағдарламасы.- Астана, 2016 ж.
3. Қазақстан Республикасы мектепке дейінгі тәрбие мен
оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты, Астана-2016
4. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу
бағдарламасы, Астана-2016 ж.
7. Жұмабаев. М. Педагогика. - Алматы, 1994 -280 бет.
8. Меңжанова А.К. Мектеп жасына дейінгі педагогика: –
Алматы, Рауан 1992.
9. Дайрабаев Е., Исмағұлова Г, А.Меңжанова Мектеп жасына
дейінгі педагогика Алматы, 1986
10. Аксарина Н.М. Сәби шақтағы балаларды тәрбиелеу - М.,
1977
11. Аркин Е.А. Ребенок в дошкольные годы. - М., 1968
12. Буре Р.С. Теория и методика воспитания у детей
нравственно-волевых качеств в детском саду. – М., 1986
13. Болотина Л.Р., Комарова Т.С., Баранов С.П. Дошкольная
педагогика. - М.,1996
14. Веракса Н.Е. Индивидуальные особенности
познавательного развития детей дошкольного возраста /Под. Ред.
О.М.Дьяченко. – М.: ПЕРСЭ, 2003
15. Венгер Л.А., Пилюгина Э.Г., Венгер Н.Б. Воспитание
сенсорной культуры ребенка. – М., 1988
9
16. Дошкольная педагогика. Уч. пособ. в 2-частях /Под
ред.В.И. Логиновой, П.С. Саморуковой – М.,1988
17. Зверева О.Л. Родительские собрания в ДОУ.- М., 2006
18.Жиенбаева С.Н. Мектепалды балаларын еңбекке баулу. –
Алматы. 2007.- 200 б.
19. Куцакова Л.В. Нравственно-трудовое воспитание
дошкольника – М.: Гуманитар. Изд. Центр ВЛАДОС, 2005.
20. Козлова С.А., Куликова Т.А. Дошкольная педагогика.
М.,1998.
21. Куликова Т.А. Семейная педагогика и домашнее
воспитание.- М., 1999.
22. Кравцова Е. Е. Психологические проблемы готовности
детей к обучению в школе. – М., 1991.
10
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ТИПТІК ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
PZAA 5302 ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУДІҢ
ӘДІСНАМАСЫ ЖӘНЕ ӘДІСТЕМЕСІ
6M010100 – Мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеу
Кредит саны – 1 (45 сағат)
Алматы, 2016
11
1. Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті
ӘЗІРЛЕГЕН ЖӘНЕ ҰСЫНҒАН.
2. ҚҰРАСТЫРҒАНДАР:
С.Н. Жиенбаева – Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық
университетінің педагогика ғылымдарының докторы, профессор
Ш.Т. Таубаева - Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық
университетінің профессоры, педагогика ғылымдарының докторы
3. ПІКІР ЖАЗҒАНДАР:
Р.К. Бекмағанбетова - Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық
университетінің докторы, педагогика ғылымдарының профессоры
А.М. Жубандыкова - Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық
университетінің қауымдастырылған профессор міндетін атқарушы,
педагогика ғылымдарының кандидаты
4. Республикалық оқу-әдістемелік жоғары және жоғары оқу орнынан
кейінгі білім беру кеңесінің 2016 жылғы 30 маусымдағы мәжілістің
№ 2 хаттамасының шешімімен БЕКІТІЛДІ ЖӘНЕ ІСКЕ
ҚОСЫЛДЫ.
5. Республикалық оқу-әдістемелік жоғары және жоғары оқу орнынан
кейінгі білім беру кеңесінің 2014 жылғы 22 қазандағы мәжіліс
хаттамасының шешімімен бекітілген базалық және кәсіби пәндердің
типтік оқу бағдарламасы ОРНЫНА ЕНГІЗІЛГЕН.
6. Типтік оқу бағдарламасы Республикалық оқу-әдістемелік жоғары
және жоғары оқу орынан кейінгі білім беру кеңесінің 2016 жылғы 30
маусымдағы мәжілістің № 2 хаттамасының шешімі негізінде
бекітілген типтік оқу жоспарына сәйкес әзірленген.
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің
рұқсатынсыз осы типтік оқу бағдарламасын көбейтуге және таратуға
болмайды.
12
Түсініктеме
«Педагогикалық зерттеудің әдіснамасы және әдістері» пәні
магистранттардың педагогикалық зерттеудің әдіснамасы мен
әдістері туралы білімдерін жүйелі қалыптастыру мақсатында
оқытылады.
Педагогикалық зерттеудің әдістемесі жеке пән ретінде
қалыптасуда және ғылыми білім жүйесінен белгілі бір орын алуда.
Магистрлер педагогика және білім беру тарихын зерттеуге қажетті
әдіснамалық тұғырлар және ұстанымдармен танысады. Пәннің
мазмұнында педагогикалық үрдіс туралы арнайы білімдер берілген.
Магистрлер педагогикалық зерттеу әдістерін зерделеп,
педагогикалық фактілер мен құбылыстарды зерттеу мүмкіндіктерін
пайымдайды.
Магистрлердің педагогикалық зерттеудің әдістемесі жайлы
қазіргі әлемдік педагогикалық үрдісті талдау талаптарына сай,
Республикадағы жүргізілген және зерттеліп отырған
педагогикалық зерттеу нәтижелеріне сүйенген білімдері мен
дағдыларын қалыптастыруға ерекше көңіл бөлінген.
Курстың міндеттері:
- магистрлердің ғылыми зерттеу және оның түрлері туралы
алғашқы түсініктерін қалыптастыру;
- зерттеудің әдістері туралы білімдерін тереңдету, ғылыми
әдебиеттерді таңдауға үйрету;
- магистрлерді педагогикалық эксперимент әдістерімен
таныстыру, зерттеу нәтижелерін түрлі кесте, сызба, модель түрінде
рәсімдеуге үйрету;
- зерттеудің ғылыми аппаратын құрастыру дағдысын
қалыптастыру.
Білуі тиіс:
– педагогикалық зерттеу және зерттеу үрдісі туралы;
– педагогикалық зерттеудің логикасын және түрлерін;
– әдіснамалық тұғырлар мен қағидаларын;
– теориялық және эмпирикалық зерттеу әдістерін;
– педагогикалық зерттеудің негізгі ұғымдар жүйесін.
Біліктілігі: – зерттеу тақырыбын анықтау және өзектілігін нақтылау;
– әдіснамалық тұғырлар мен ұстанымдарды қолдану;
– эмпирикалық зерттеу әдістерін тәжірибеде пайдалана білу;
13
– математикалық зерттеу әдістерінің нәтижесін шығара алу;
– озық тәжірибелерді зерттей білу.
Дағдысы: – әдебиеттермен жұмыс жасай алу;
– ғылыми стильде мақалалар жазу;
– ғылыми терминдерді қолдана алу дағдысы болуы тиіс.
Пәннің тақырыптық жоспары
№ тақырыбы
1 Зерттеудің құрылымы мен мазмұны
2 Зерттеудің педагогикалық түрлері
3 Әдіснамалық тұғырлар және педагогикалық зерттеудің
қағидалары
4 Ғылыми-педагогикалық зерттеудің эмпирикалық әдістері
5 Озық тәжірибелерді зерттеу және қолдану
6 Педагогикалық эксперименттің маңызы мен рөлі
7 Педагогикалық зерттеудің теориялық әдістері
8 Педагогикалық зерттеудің әлеуметтік әдістері
9 Педагогикалық зерттеудің математикалық және
статистикалық әдістері
10 Педагогикалық заңдар және заңдылықтар жөніндегі
түсініктер
11 Педагогикалық теория жөніндегі түсінік
12 Педагогикалық зерттеулердің нәтижелерін мектепке дейінгі
ұйымдардың тәжірибесіне егізудің жолдары
ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ
1. Зерттеу үрдісінің құрылысы мен мазмұны Пәннің мақсат және міндеттері. Ғылым туралы жалпы
түсінік. Ғылым және зерттеуші - ғылым. Педагогтың зерттеушілік
қызметі. Педагогикалық зерттеу туралы түсінік. Қазіргі уақыттағы
педагогикалық зерттеулердің теориялық негіздері және мәселелері.
Мектепке дейінгі білім беру теориясы және әдістемесінің
мәселелері. Оның даму бағыттары. Зерттеулік ізденістің көздері
мен шарттары. Зерттеу логикасы туралы түсінік. Зерттеу
тақырыбын және оның өзектілігін анықтау. Зерттеу мәселесін қою.
Зерттеу мақсаты, болжамы мен міндеттерінің байланысы.
14
Зерттеудің әдістемесі туралы түсінік. Зерттеудегі қазіргі
әдіснаманың тұжырымдамалары.
2. Педагогикалық зерттеудің түрлері
Педагогикалық зерттеудің типтері және ерекшеліктері.
Тарихи-педагогикалық зерттеудің типтеріне сипаттама: тарихи-
ақпараттық, әдіснамалық, теориялық, мәселелік. Тарихи-
педагогикалық зерттеу типтерінің критерийлері, әдіснамалық
ерекшеліктері. Тарихи-педагогикалық зерттеу түрлері: педагогика
тарихын зерттеу; білім беру тарихын зерттеу; ғалымдардың
тарихын (педагогикалық ойларын, қызметін, ғылыми үлесін)
зерттеу. Дидактикалық зерттеулер және оның типтері. Тәрбие және
мектепке дейінгі тәрбие мәселесіне арналған зерттеулер. Мектепке
дейінгі ұйымды басқару сапасы мәселесіне арналған зерттеулер.
3. Педагогикалық зерттеуге қажетті әдіснамалық
тұғырлар және ұстанымдар
Педагогика әдіснамасының педагогикалық зерттеудегі
рөлі. Педагогика әдіснамасы дамуының негізгі бағыттары.
Педагогикалық зерттеуге қажетті әдіснамалық тұғылар мен
ұстанымдары және олардың тарихи-педагогикалық зерттеуде
фактілер, құбылыстар мен процестерді зерделегенде қолданылатын
әдіснамалық тұғырлардың сипаттамасы. Педагогикадағы
әдіснамалық тұғырлар және әдіснамалық ұстанымдар.
Педагогиканың әдіснамасының дамуының негізгі бағыттары.
Қазақстан ғылымдары еңбектеріндегі әдіснамалық тұғылар.
Тарихи-педагогикалық фактілер, құбылыстар, үдерістерді зерттеу
үшін қолданылатын әдіснамалық тұғырлар: жүйелік,
мәдениеттанулық, парадигмалық және т.б. Тарихи-педагогикалық
таным ұстанымдары – педагогика мен педагогика тарихы
ұстанымдарының көрінісі.
4. Ғылыми-педагогикалық зерттеудің эмпирикалық
әдістері
Зерттеудің эмпирикалық әдістерінің мәні, олардың
ғылымдағы рөлі. Бақылау. Әңгімелесу. Сауалнама жүргізу.
Рейтинг. Білім беру мекемелері құжаттарын зерделеу. Зерттеу
нысанының көлеміне және құрамына қойылатын талаптар.
15
Тәжірибелік – педагогикалық жұмыс. Озат педагогикалық
тәжірибені жинақтау алгоритмі.
5. Озат педагогикалық тәжірибені зерделеу және
жинақтау
Озат педагогикалық тәжірибе туралы білімінің құрылымы
мен мазмұны. Озат педагогикалық тәжірибе түрлері. Зерттеу
барысында педагогикалық тәжірибені жинақтап қорыту.
Зерттеушінің педагогикалық тәжірибені жинақтау алгоритмі.
6. Педагогикалық эксперименттің және оның мәні
Зерттеу әдістері жүйесіндегі эксперименттің орны. Ғылыми
зерттеулердегі педагогикалық эксперименттің мәні. Педагогикалық
экспериментке қойылатын талаптар. Эксперименттің болжамы
және міндеттері. Педагогикалық эксперименттің әдістемесі,
эксперимент бағдарламасын, материалдарын дайындау.
Педагогикалық экспериментті өткізу кезеңдері. Эксперимент
нәтижесінің мониторингі.
7. Педагогикалық зерттеудің теориялық әдістері
Зерттеудің теориялық әдістерінің келешектегі ғылыми
ізденістің негізгі қағидаларын жасаудағы және тұжырымдамасын
құрудағы рөлі. Зерттеу көздерін, ғылыми-педагогикалық әдебиетті
талдау және жинақтау әдістері. Модельдеу, анология, ойша
эксперимент. Дерексіздендіру және нақтылау. Индукция және
дедукция.
8. Ғылыми-педагогикалық әдебиеттерді зерделеу әдісі Ғылыми-педагогикалық әдебиеттерді таңдау және олармен
жұмыс тәсілдері. Кітапханалардың әдебиетті іздестіру жүйесімен,
алфавиттік және тақырыптық катологтармен жұмыс,
авторефераттар мен диссертациялар каталогымен жұмыс. Жаңа
кітаптар мен сирек кітаптарды іздестіру мәселелері. Оқырман
қоры, көмекші қоры, көшірме заңдарында жұмыс істеу тәртібі.
9. Педагогикалық зерттеудің математикалық және
статистикалық әдістері Зерттеу әдістерінің жалпы сипаттамасы. Математикалық
және статистикалық әдістердің фактілерді жинақтау мен өңдеудегі
16
рөлі. Әдістерді зерттеу міндеттеріне сәйкес пайдалану жолдары.
Математикалық статистиканың педагогикалық зерттеудегі
маңызы. Статистикалық әдістер жүйесі.
10. Педагогикалық зерттеудің әлеуметтік әдістері
Әлеуметтік әдістердің педагогикалық зерттеу үшін маңызы.
Іргелі әлеуметтану әдістері және оларды педагогикалық зерттеуде
пайдалану. Әлеуметтік әдістердің педагогикалық зерттеудің
сапасын арттыруға әсері.
11. Педагогикалық заңдар мен заңдылықтар туралы
түсінік
Педагогикалық заңдар мен заңдылықтардың мәні.
«Педагогикалық заң», «Педагогикалық заңдылық» түсініктерінің
анықтамалары. «Заң», «ұстаным», «ереже» түсініктері және
олардың педагогикадағы көрінісі. Педагогикалық заңдардың
жіктемесі.
12. Педагогикалық теория туралы түсінік
Педагогикалық теорияның мәні. «Педагогикалық теория»
түсінігінің анықтамасы. Педагогикалық теорияның пәнаралық
сипаты. Педагогикалық фактілер мен практикалық тәжірибе –
педагогикалық теорияның қалыптасуының эмпирикалық негізі.
Педагогикалық теориялар типологиясы және оларға
«инвентаризацияның» қажеттілігі. Дедуктивті емес, дедуктивті,
форма, индуктивті-дедуктивті теориялар. Педагогикалық
теорияның жасалу әдістемесі. Теорияны тексеру.
13. Педагогикалық зерттеу нәтижелерін мектепке дейінгі
ұйым тәжірибесіне ендіру жолдары
Педагогикалық зерттеулер нәтижелерін оқыту мен тәрбие
практикасына ендірудің мәні. Зерттеу ұсыныстарын практикаға
ендіру әдістері. Мектепке дейінгі педагогиканың ғылыми зерттеу
нәтижелерін енгізуге дайындығы. Зерттеу нәтижелерін практикаға
ендіру жұмысын бағалау. Педагогикалық зерттеу нәтижелері және
олардың негізгі түрлері: тұжырымдама, әдістеме, теориялық
модель, тарихи-педагогикалық сипаттама, тарихи-педагогикалық
идея, заңдылық, тарихи-педагогикалық нысанның даму
тенденциясы, даму кезеңдері, тарихи-педагогикалық терминология,
17
Зерттеушілік ізденістің жетістіктерінің өлшемдері. Зерттеу үрдісін
және нәтижелерін мониторингілеу.
Магистрлердің өздігімен жұмыстарының үлгі
тақырыптары
1. Салыстырмалы тарихи-педагогикалық зерттеу әдісі.
2. Қазіргі педагогикалық зерттеудің өзекті мәселелері.
3. Педагогикалық зерттеудің әдіснамалық тұғыры және
қағидасы.
4. Педагогикалық зерттеудің логикасы және құрылымы.
5. Педагогикалық зерттеудің теориялық әдістері.
6. Педагогикалық зерттеудің эмпирикалық әдістері.
7. Зерттеу нәтижелерін математикалық өңдеу әдістері.
8. Педагогикалық экспериментті өткізу әдістемесі.
9. Педагогикалық зерттеу нәтижелерін тәжірибеге енгізу
ерекшелігі.
10. Педагогикалық зерттеу мониторингі.
Ұсынылған әдебиеттер:
1. Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды
дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттік
бағдарламасы.- Астана, 2016 ж.
2. Загвязинский В.И. Методология и методика
дидактического исследования. – М.: Педагогика 1982.-144с.
3. Волков Б.С. Волкова Н.В. Методы исследований в
психологии. М.: Пед. общество России, 1999.-146 с.
4. Педагогика: педагогические теории, системы, технологии:
Учеб. пособие для сред. пед. учеб. заведений С.А. Смирнов и др.-
М.: Изд.Центр «Академия» 1999.-544 с.
5. Философия и методология науки: для аспирантов и
магистрантов./ Под. ред. К.Х. Рахматулинна и др. - Алматы: Қазақ
университеті, 1999.- 403 с.
6. Клименко А.В. Методология и методика педагогического
исследования. Постановка цели и задачи исследования.- Киев,
1988.-100 с.
7. Педагогика/ Уч.пос. для студентов пед. Вуз и пед.
колледжей / под. Ред. Л.И. Пидкасистого. - М.:1998.
18
8. Введение в научное исследование по педагогика: учеб.
Пособие для студентов пед. инс-тов. Под.ред. Ю.К. Бабанского,
В.И. Журавлев и др.- М.. Просвещение, 1988.-209 с.
9. Школа молодого ученого научный ред. Н.Д. Хмель-
Алматы 1990.- 43 с.
10. Краевский В.В. Полонскийй В.М. Методологические
характеристики педагогического исследования и критерии оценки
его результатов, - Самара, 1988.
11. Скаткин М.И. Методология и методика педагогических
исследований. М., 1986.
19
МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
ТИПОВАЯ УЧЕБНАЯ ПРОГРАММА
ТМPDО 5301 Теоретико – методологические проблемы
дошкольного образования
6М010100 - Дошкольное обучение и воспитание
Количество кредитов - 2 (90 ч.)
Алматы, 2016
20
1. РАЗРАБОТАНА И ВНЕСЕНА Казахским государственным
женским педагогическим университетом.
2. СОСТАВИТЕЛИ:
С.Н. Жиенбаева – доктор педагогических наук, профессор
А.М.Жубандыкова-кандидат педагогических наук, и.о.,
ассоцированного профессора
3. РЕЦЕНЗЕНТЫ:
Р.К. Бекмаганбетова – доктор педагогических наук, профессор
Казахского Национального педагогического университета им.
Абая
А.Ы.Балабаева – кандидат педагогических наук, доцент
Казахского государственного женского педагогического
университета.
4. УТВЕРЖДЕНА И ВВЕДЕНА В ДЕЙСТВИЕ протокольным
решением заседания Республиканского учебно-методического
совета высшего и послевузовского образования № 2 от 30 июня
2016 года.
5. ВВЕДЕНА ВЗАМЕН типовой учебной программы цикла
базовых и профилирующих дисциплин, утвержденной и введенной
в действие протокольным решением заседания Республиканского
учебно-методического совета высшего и послевузовского
образования от 22 октября 2014 года.
6. Типовая учебная программа разработана в соответствии с
типовым учебным планом, утвержденным протокольным
решением заседания Республиканского учебно-методического
совета высшего и послевузовского образования № 2 от 30 июня
2016 года.
Настоящая типовая программа не может быть тиражирована и
распространена без разрешения Министерства образования и науки
Республики Казахстан.
21
ПОЯСНИТЕЛЬНАЯ ЗАПИСКА
Цель дисциплины: углубление знаний в области
теории и методики специальных дисциплин на научно-
исследовательском уровне, способность работать в условиях
личностно-ориентированного образования. Освоение
методологических и теоретических основ дошкольного
образования и формирование у магистранта ключевых
компетентностей, готовности к творческому решению
профессиональных задач.
Задачи дисциплины:
- развивать интерес магистрантов к исследовательской
деятельности;
- формировать системные представления об актуальных
проблемах и способах их решения в теории и методики
дошкольного образования;
- содействовать овладению системой основных понятий и
профессиональной логикой их употребления;
- формировать умения характеризовать, объяснять,
прогнозировать педагогические явления, использовать
общенаучные методы в решении профессиональных
педагогических задач;
- формировать представление о методологических,
психолого-педагогических, методических основах дошкольного
образования;
- развивать умения проектировать индивидуальные цели в
педагогическом образовании, навыки самостоятельной работы,
применять знания и умения в исследовательской работе.
Дисциплина ориентирует на научно - исследовательскую,
научно-методическую, социально-педагогическую виды
профессиональной деятельности.
Магистрант, изучивший дисциплину, должен
знать:
– основные закономерности развития, социального
становления ребенка раннего и дошкольного возраста;
– теорию воспитания и развития дошкольника;
– проблемы воспитания и обучения, их педагогические
возможности;
– теоретические основы, сущность, структуру, компоненты
педагогического процесса;
22
– основные направления и перспективы дошкольной
педагогики;
– отечественные и зарубежные педагогические теории
воспитания, обучения и развития ребенка;
– особенности инновационных педагогических систем и
технологий обучения и развития дошкольников;
– проблемы семейного воспитания;
уметь:
– моделировать и проектировать образовательный процесс в
соответствии с современными концепциями дошкольного
образования;
– понимать проблемы дошкольного образования;
– использовать современные педагогические технологии;
– решать типовые задачи профессиональной деятельности;
– аргументировать собственную позицию по отношению к
педагогическим явлениям;
– осуществлять субъект - субъектное взаимодействие в
образовательном процессе.
владеть: – навыками анализа, оценивания и прогнозирования
педагогических явлений;
– методами психолого-педагогических исследований;
– современными методами педагогического взаимодействия
с родителями воспитанников.
– методологическими подходами к разработке теоретических
оснований воспитания детей дошкольного возраста.
Тематическое планирование предмета
1 Общие вопросы дошкольного образования
2 Проблемы развития личности ребенка в области образования
3 Теоретические и методические проблемы игровой и
творческой деятельности детей дошкольного возраста
4 Теоретические основы построения образовательного
пространства дошкольной организации
5 Основные вопросы семейного воспитания
23
СОДЕРЖАНИЕ РАЗДЕЛОВ ДИСЦИПЛИНЫ
1. Общие вопросы дошкольного образования
Задачи и содержание курса. Современные стратегические
приоритеты дошкольного образования. Парадигмы системы
образования. Создание национальной модели дошкольного
образования. Методологические, психолого-педагогические,
методические основы дошкольного образования. Современное
содержание дошкольного образования. Влияние деятельностного,
личностно-ориентированного, компетентностного подходов на
формирование и развитие личности ребенка дошкольного возраста.
Роль и место этнокультурных традиций в содержании дошкольного
образования в Казахстане. Проблемы формирования у детей
дошкольного возраста коммуникативной, познавательной,
информационной, художественно-эстетической, социальной
компетентностей.
Ребенок – дошкольник как объект научного исследования
и субъект воспитания. Философские основы воспитания детей
дошкольного возраста. Современные отечественные и зарубежные
теории воспитания и развития ребенка. Ребенок и социум.
Проблемы социализации детей дошкольного возраста.
Теоретические и методические проблемы физического,
умственного, трудового, нравственно-ценностного воспитания
детей в дошкольных организациях. Проблемы воспитания и
развития ребенка раннего возраста.
2. Проблемы развития личности ребенка в области
образования
Теории компетентностного развития личности ребенка на
различных возрастных этапах. Научные положения А.В.Запорожца
об амплификации (обогащении) детского развития во взаимосвязи
всех его сторон (физической, коммуникативной, познавательной,
творческой, социальной).
Методологические, естественнонаучные, психолого-
педагогические, этнопедагогические основы физического
воспитания. Проблемы формирования здорового образа жизни
средствами физической культуры. Содержание индикаторов
здоровьесберегающей и общедвигательной компетентностей.
Проблемы коммуникативно-языковой компетентности. Основные
направления современных исследований в области методики
24
развития речи: структурные, функциональные, когнитивные.
Проблема подготовки детей к обучению грамоте. Содержание
работы по развитию связной речи, индивидуальных способностей
дошкольников к речевой деятельности, умения строить
содержательный монолог и диалог, демонстрировать речевое
творчество с целью подготовки к овладению грамотой и письмом.
Проблема организации учебно-познавательной деятельности детей.
Методологические, психофизиологические и психолого-
педагогические основы математического образования
дошкольников. Подходы к разработке содержания
математического развития ребенка. Диагностика математического
развития как основа целеполагания и проектирования работы по
формированию элементарных математических представлений.
Сущность аксиологического и деятельностного подхода в
экологическом образовании и его реализация в дошкольных
организациях. Научная разработка проблем экологического
воспитания детей на современном этапе. Проблемы использования
педагогических технологий и других современных методов в
обучении детей дошкольного возраста.
3. Теоретические и методические проблемы игровой и
творческой деятельности детей дошкольного возраста
Теоретические основы игровой деятельности детей
дошкольного возраста. Характеристика основных направлений в
исследовании детских игр. Игра как фактор социализации ребенка-
дошкольника. Новые подходы к организации игровой деятельности
детей. Современные тенденции художественно-эстетического
образования. Единство формирования у ребенка эстетического
отношения к миру и его художественного развития средствами
народного, классического и современного искусства. Теория и
методика формирования художественных способностей через
детское творчество, интеграцию различных видов детской
художественной деятельности. Проблемы художественно-
эстетической развивающей среды. Индивидуальный и
дифференцированный подход к развитию творческих
способностей.
25
4.Теоретические основы построения образовательного
пространства дошкольной организации
Сущность образовательного пространства. Проблемы и
теоретические основы целостного педагогического процесса
дошкольной организации. Структура педагогического процесса.
Моделирование образовательного пространства дошкольной
организации. Личностно-орентированный образовательный
процесс. Психолого-педагогические основы разработки программ
воспитания, обучения и развития детей дошкольного возраста.
Содержание педагогического процесса. Организация предметно-
развивающей среды. Модели построения педагогического
процесса. Гуманизация педагогического процесса. Роль тьютора в
педагогическом процессе дошкольной организации. Особенности
организации жизни детей в разных возрастных группах.
Педагогическая диагностика (эпизод из жизни группы,
дневниковые заметки, карты и шкалы, наблюдение за поведением
воспитанника, образы детских работ, интервью, беседы и т.д.).
Базовый уровень развития ребенка. Интерпретация поведения
ребенка и сравнение с индикаторами развития. Технологическая
карта.
5. Основные вопросы семейного воспитания
Психолого-педагогические основы семейного воспитания.
Особенности и условия воспитания в разных типах семей. Ребенок
как член семейного коллектива. Стили семейного воспитания.
Содержание и методы семейного воспитания. Родители - партнеры
в организации педагогического процесса в дошкольной
организации. Содержание развивающей среды детей дошкольного
возраста в семье. Создание игровой зоны для ребенка в семье.
Сотрудничество семьи с дошкольными организации. Показатели
степени включения родителей в деятельность дошкольной
организации.
Примерная тематика СРМП
1. Проблемы развития отечественного дошкольного
образования на современном этапе.
2. Тенденции развития инноваций в дошкольном
образовании.
3. Формирование представлений о здоровом образе жизни у
26
детей дошкольного возраста.
4. Здоровьесберегающие технологии в дошкольном
образовании.
5. Проблемы социально-нравственного воспитания детей
дошкольного возраста.
6. Расширение знаний старших дошкольников в процессе
правого воспитания.
7. Особенности работы по формированию коммуникативной
готовности детей старшего дошкольного возраста к школе.
8. Современные отечественные и зарубежные теории
воспитания и развития ребенка дошкольного возраста.
9. Формирование коммуникативной компетентности детей
дошкольного возраста.
10. Инновационные формы взаимодействия детского сада с
семьей.
11. Современные исследования в области методики
развития речи
12. Использование игровой технологии в развитии
диалогической речи детей старшего дошкольного возраста.
Список рекомендуемой литературы
1. Закон об образовании Республики Казахстан – Алматы,
2007.
2. Государственная программа развития образования и
науки Республики Казахстан на 2016-2019 годы. –Астана, 2016 г.
3. Государственный общеобязательный стандарт Дошкольное
воспитание и обучение Республики Казахстан, Астана-2016.
4. Типовая программа дошкольного воспитания и обучения
детей – Астана, 2016 г.
5. Жұмабаев М. Педагогика. – Алматы, 1994 -280 бет.
6. Менжанова А.Н. Мектеп жасына дейінгі педагогика: Рауан
– Алматы, 1992.
7. Аксарина Н.М. Воспитание детей раннего возраста. – М.,
1977
8. Аркин Е.А. Ребенок в дошкольные годы. - М., 1968
9. Буре Р.С.Теория и методика воспитания у детей
нравственно-волевых качеств в детском саду. – М., 1986
10. Болотина Л.Р., Комарова Т.С., Баранов С.П. Дошкольная
педагогика. – М.,1996
27
11. Воспитание ребенка в игре / Под ред. Д.В.
Менджерицкой.- М., 1979
12. Веракса Н.Е. Индивидуальные особенности
познавательного развития детей дошкольного возраста / Под. Ред.
О.М.Дьяченко. – М.: ПЕРСЭ, 2003
13. Венгер Л.А., Пилюгина Э.Г., Венгер Н.Б. Воспитание
сенсорной культуры ребенка. – М., 1988
14. Дошкольная педагогика. Уч. пособ. в 2-частях / Под
ред.В.И. Логиновой, П.С. Саморуковой – М.,1988
15. Зверева О.Л. Родительские собрания в ДОУ.- М., 2006
16. Куцакова Л.В. Нравственно-трудовое воспитание
дошкольника – М.: Гуманитар. Изд. Центр ВЛАДОС, 2005.
17. Козлова С.А., Куликова Т.А. Дошкольная педагогика. М.,
2010.
19. Куликова Т.А. Семейная педагогика и домашнее
воспитание. – М., 1999.
20. Кравцова Е. Е. Психологические проблемы готовности
детей к обучению в школе. – М., 1991.
28
МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
ТИПОВАЯ УЧЕБНАЯ ПРОГРАММА
MMPI 5302 Методология и методика педагогических
исследований
6М010100 - Дошкольное обучение и воспитание
Количество кредитов – 1 ( 45 часов)
Алматы, 2016
29
1. РАЗРАБОТАНА И ВНЕСЕНА Казахским
государственным женским педагогическим университетом.
2. СОСТАВИТЕЛИ:
С.Н. Жиенбаева – доктор педагогических наук, профессор
Ш.Т. Таубаева- доктор педагогических наук, профессор
3. РЕЦЕНЗЕНТЫ:
Р.К. Бекмаганбетова - доктор педагогических наук, профессор
Казахского Национального университета имени Абая
А.М. Жубандыкова – и.о.ассоциированного профессора
Казахского женского педагогического университета,
кандидат педагогических наук
4. УТВЕРЖДЕНА И ВВЕДЕНА В ДЕЙСТВИЕ протокольным
решением заседания Республиканского учебно-методического
совета высшего и послевузовского образования № 2 от 30 июня
2016 года.
5. ВВЕДЕНА ВЗАМЕН типовой учебной программы цикла
базовых и профилирующих дисциплин, утвержденной и введенной
в действие протокольным решением заседания Республиканского
учебно-методического совета высшего и послевузовского
образования от 22 октября 2014 года.
6. Типовая учебная программа разработана в соответствии с
типовым учебным планом, утвержденным протокольным
решением заседания Республиканского учебно-методического
совета высшего и послевузовского образования № 2 от 30 июня
2016 года.
Настоящая типовая программа не может быть тиражирована и
распространена без разрешения Министерства образования и науки
Республики Казахстан.
30
ПОЯСНИТЕЛЬНАЯ ЗАПИСКА
Предмет «Организация научных исследований» ведется в
целях системного формирования знаний магистрантов в сфере
методологии и методики научных исследований.
В составе методологических знаний методика
педагогических исследований в сфере педагогики формируется как
отдельный предмет и занимает определенное место в системе
научных знаний.
Магистранты также знакомятся с методологическими
основами и принципами, необходимыми для изучения истории
педагогики и образования. В содержание дисциплины входят
специальные знания о педагогическом факте, педагогическом
явлении и педгогическом процессе. Магистранты, осмыслив
методы педагогического исследования, делают выводы о
возможностях изучения педагогических фактов и явлений. В
соответствии с современными требованиями к методике
педагогических исследований по анализу мирового
педагогического процесса особое внимание уделяется
формированию знаний и навыков, основанных на результатах,
проведенных и проводимых в Республике педагогических
исследований.
Задачи курса:
- формирование у магистрантов основных понятий о научном
исследовании и его видах;
- углубление их знаний об исследовательских методах,
отбору научной литературы;
- ознакомление магистрантов с методами педагогического
эксперимента, обучения оформлению результатов исследования в
виде различных таблиц, схем и моделей;
- формирование навыков построения научного аппарата
исследования.
Магистрант, изучивший дисциплину, должен
Знать:
- о исследовательском процессе и педагогических
исследованиях;
- о процессе исследования и специфике педагогического
исследования, логику и виды педагогических исследований;
- методологические подходы и теории;
31
- теоретические и эмпирические методы исследования;
- систему основных понятий педагогического исследования.
уметь:
- определять тему исследования и актуальность изучения
данной темы;
- применять на практике эмпирические методы исследования;
- выводить результаты математических методов
исследования;
- изучать передовой опыт;
владеть:
- методикой работы с литературой;
- методикой написания статей в научном стиле;
- уметь применять научные термины.
Тематическое планирование предмета
№ Темы
1 Структура и содержание процесса исследования
2 Виды педагогических иследований
3 Методологические подходы и принципы педагогических
исследований
4 Эмпирические методы научно-пдагогических иследований
5 Обобщение и изучение передового педагогическиого опыта
6 Роль и значение педагогического эксперимента
7 Теоретические методы педагогического исследования
8 Социальные методы педагогических исследований
9 Математические и статистические методы педагогических
исследований
10 Понятие о педагогических законах и закономерностях
11 Понятие о педагогической теории
12 Пути внедрения результатов педагогических исследований в
практику дошкольных организациях
СОДЕРЖАНИЕ ДИСЦИПЛИНЫ
1. Структура и содержание процесса исследования
Цели и задачи дисциплины. Общее понятие о науке. Наука и
ученый-исследователь. Исследовательская деятельность педагога.
Понятие о педагогическом исследовании. Теоретические основы и
32
проблемы современных педагогических исследований. Проблемы
теории и методики дошкольного образования. Направления его
развития. Источники и условия научных изысканий. Понятие о
логике исследований. Определение темы и актуальности
исследования. Постановка проблемы исследования. Связь целей,
задач и гипотеза исследования, понятие о методике проведения
исследований. Современые концепции методологии исследования.
2. Виды педагогических иследований
Типы и особенности педагогических исследований.
Характеристика типов историко-педагогического исследования:
историко-информационного, методологического, теоретического,
проблемного. Критерии и методологического особенности
историко-педагогического исследования. Виды историко-
педагогического иследования: изучение истории педагогики;
исследование истории образования; изучение истории персоналий
(их педагогических идей, деятельности, научного вклада).
Дидактические исследования. Исследования проблем дошкольного
воспитания и управления дошкольными организациями.
3. Методологические подходы и принципы
педагогических исследований
Роль методологии педагогики в педагогическом
исследовании. Основные направления развития методологии
педагогики. Методологические подходы и принципы
педагогических иследований и особеннности их применения в
педагогическом исследовании. Характеристика методологических
подходов, применяемых при осмыслении фактов, явлений и
процессов в педагогическом исследовании. Методологические
подходы и принципы в педагогике. Методологические подходы,
применяемые для изучения педагогических фактов, явлений и
процессов: системный, культурологический, парагматический и др.
4. Эмпирические методы научно-педагогических
иследований
Сущность эмпирических методов исследований, их значения
в науке. Наблюдение. Беседа. Анкетирование. Рейтинг. Изучение
документации. Требования, предъявляемые к объему и составу
33
исследуемых объектов. Экспериментально-педагогическая работа.
Метод обобщения и изучения передового педагогического опыта.
5. Обобщение и изучение передового педагогическиого
опыта
Структура и содержание знаний о передовом педагогическом
опыте. Планирование в ходе исследования обобщения
педагогического опыта. Алгоритм обобщения исследователем
педагогического опыта.
6. Роль и значение педагогического эксперимента Место эсперимента в системе научных исследований.
Функция, роль, предмет и объект педагогического эксперимента в
научных исследования. Требования, предъявляемые к
педагогическому эксперименту. Гипотеза и задачи эксперимента.
Методика проведения педагогического эксперимета, подготовка
программы, материалов эксперимента. Этапы проведеия
педагогического эксперимента. Мониторинг результатов
эксперимента.
7. Теоретические методы педагогического исследования
Роль теоретических методов исследования в создании
концепции и основных положений будущего исследования.
Методы поиска источников исследования, анализа и обобщения
научно-педагогической литературы. Моделирование, аналогия,
эксперимент. Абстрагирования и конкретизация. Индукция и
дедукция.
8. Метод изучения научно-педагогической литературы
Прием отбора научно-педагогической литературы и работы с
ней. Работы с системой поиска литературы в библиотеках, работа с
систематическим и алфавитным каталогами, с каталогами
авторефератов и диссертаций. Порядок работы в читательском
фонде, подсобном фонде, в копировальном зале.
9. Математические и статистические методы педагогических
исследований Общая характеристика методов исследования. Роль
математических и статистических исследований в сборе и
34
обработке фактов. Пути использования методов в соответствии с
задачами исследования. Значение математической статистики в
педагогических исследованиях. Система статистических методов.
10. Социальные методы педагогических исследований
Значение методов социологии для педагогических
исследований. Фундаментальные социологические методы. Их
роль в педагогических исследованиях. Влияние социологических
методов на повышение качества педагогических исследований.
11. Понятие о педагогических законах и закономерностях
Сущность педагогических законов и закономерностей.
Определение понятий «педагогический закон», «педагогическая
закономерность». Понятия «закон», «принцип», «положение»
(«правило») и их отражение в педагогике. Классификация
педагогических законов.
12. Понятие о педагогической теории
Сущность педагогической теории. Определение понятия
«педагогическая теория». Межпредметный характер
педагогической теории. Педагогические факты и педагогическая
практика – эмпирическая основа формирования педагогической
теории. Типология педагогических теорий и необходимость их
«инвентаризации». Индуктивная, дедуктивная, формальная,
индуктивно-дедуктивная теории, Методика создания
педагогической теории. Проверка теории.
13. Пути внедрения результатов педагогических
исследований в практику дошкольных организаций
Сущность внедрения результатов педагогических
исследований в практику обучения и воспитания. Методы
внедрения рекомендаций исследований в практику. Готовность
дошкольных организаций к внедрению результатов исследований в
практику. Результаты педагогических исследований и их основные
виды: концепция, методика, теоретическая модель, педагогическое
описание, педагогическая идея, закономерность, тенденция
развития педагогического объекта, этапы развития; педагогическая
терминология. Критерии измерения достижений научных
35
изысканий. Мониторинг исследовательского процесса и его
результатов.
Примерная тематика СРМП
1. Ретроспективный анализ историко-педагогических
исследований в развитии педагогики и практики воспитания.
2. Актуальные проблемы современных педагогических
исследований.
3. Методологические подходы и принципы педагогических
исследований.
4. Логика и структура педагогического исследования.
5. Теоретические методы педагогического исследования.
6. Эмпирические методы педагогического исследования.
7. Математическая обработка результатов педагогического
исследования.
8. Методика проведения педагогического эксперимента.
9. Особенности внедрения результатов педагогических
исследований в практику обучения и воспитания.
10. Мониторинг педагогического исследования.
Рекомендуемая литература
1. Государственная программа развития образования и науки
Республики Казахстан на 2016-2019 годы. –Астана, 2016 г.
2. Загвязинский В.И. Методология и методика
дидактического исследования. – М.: Педагогика 1982.-144 с.
3. Волков Б.С. Волкова Н.В. Методы исследований в
психологии. М.: Пед общество России, 1999.-146 с.
4. Педагогика: педагогические теории, системы, технологии:
Учеб. пособие для сред. пед. учеб. заведений С.А. Смирнов и др.-
М.: Изд.Центр «Академия» 1999.-544 с.
5. Философия и методология науки: для аспирантов и
магистрантов под. ред. К.Х. Рахматулинна и др. Алматы: Қазақ
университеті, 1999.-403 с.
6. Клименко А.В. Методология и методика педагогического
исследования. Постановка цели и задачи исследования. Киев,
1988.-100 с.
7. Педагогика Уч.пос. для студентов пед. вуз и пед.
колледжей / под. ред. Л.И. Пидкасистого. М.:1998.
36
8. Введение в научное исследование по педагогике: учеб.
пособие для студентов пед. инс-тов. под.ред. Ю.К. Бабанского,
В.И. Журавлев и др.- М.. Просвещение, 1988.-209 с.
9. Школа молодого ученого научный ред. Н.Д. Хмель-
Алматы 1990.- 43 с.
10. Краевский В.В. Полонский В.М. Методологические
характеристики педагогического исследования и критерии оценки
его результатов, Самара – 1988.
37
МАЗМҰНЫ
СОДЖЕРЖАНИЕ
1. Мектепке дейінгі білімнің теориялық – әдістемелік
мәселелері
1
2. Педагогикалық зерттеудің әдіснамасы және
әдістемесі
10
3. Теоретико – методологические проблемы
дошкольного образования
19
4. Методология и методика педагогических
исследований
28