1 koinωνικη Ψυχολογια 2015-16f

KOINΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΧΕΙΜ. ΕΞΑΜ. 2015-2016

ΝΤΟΝΑ ΠΑΠΑΣΤΥΛΙΑΝΟΥΚΑΘ.ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

[email protected]

Ενότητες• ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Τι είναι Κοινωνική Ψυχολογία,

Μεθοδολογικά ζητήματα, Ερευνητική δεοντολογία, Θεωρητικά ζητήματα, Ιστορικό πλαίσιο.

• ΣΤΑΣΕΙΣ. Δομή και λειτουργία των στάσεων, στάσεις και πρόβλεψη συμπεριφοράς, Διαμόρφωση των στάσεων, Αξίες, Μέτρηση των στάσεων.

• ΠΕΙΘΩ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΑΣΕΩΝ. Στάσεις και Επιχειρήματα, Πειστική Επικοινωνία, Ενδοτικότητα, Ανακολουθία στάσεων-συμπεριφοράς και Γνωστική Ασυμφωνία, Αντίσταση στην πειθώ.

• ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΗ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ. Φύση και διαστάσεις της προκατάληψης, Συμπεριφορές διάκρισης, Στόχοι της προκατάληψης και των διακρίσεων, Το στίγμα και άλλες επιπτώσεις της προκατάληψης, Ερμηνείες της προκατάληψης και των διακρίσεων .

• ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ. Ορισμοί και μέτρηση, Βασικές θεωρητικές θέσεις, Προσωπικοί παράγοντες και παράγοντες σχετικοί με την κατάσταση, Γενικό μοντέλο επιθετικότητας, Κοινωνικοί παράγοντες, Μέσα μαζικής ενημέρωσης, Ενδο-οικογενιακή βία, Θεσμοποιημένη επιθετικότητα).

• ΦΙΛΟ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ. Γιατί βοηθούν οι άνθρωποι, Το φαινόμενο του αμέτοχου παρατηρητή, Ατομικοί παράγοντες.

Βιβλιογραφία•Ηοgg, M.A. & Vaughan, G.M. (2010). (επιμ. μτφρ. Α.

Χατζή). Κοινωνική Ψυχολογία. Αθήνα: Gutenberg.•Κοκκινάκη, Φ. (2005). Κοινωνική Ψυχολογία. Αθήνα:

Τυπωθήτω.•Ηewstone, M. & Sroebe, W. (2007). (επιμ. μτφρ.Γ.

Γαλάνη) Eισαγωγή στην Κοινωνική Ψυχολογία Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.

•Smith, P. & Bond, M. (2011). (επιμ. μτφρ. Α. Παπαστυλιανού). Διαπολιτισμική Κοινωνική Ψυχολογία. Αθήνα: Gutenberg

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

•W. Wundt ( 1900-20)•Mc Dougall (1908)•K. Lewin (1930) - Γερμανία – Αμερική •Η βορειοαμερικανική παράδοση ατομικιστική•Η ευρωπαϊκή παράδοση συνυπολογίζει το

πλαίσιο μιας συμπεριφοράς

Αντικείμενο της Κοινωνικής Ψυχολογίας

•Αντικείμενο της Κ.Ψ. είναι η επιστημονική μελέτη της επιρροής των άλλων ατόμων ή ομάδων και του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος επάνω στη νόηση, στα συναισθήματα και στη συμπεριφορά του ατόμου.

Ενας πιο πλήρης ορισμός (Allport, 1935)

•«Στόχος της Kοινωνικής Ψυχολογία είναι να κατανοήσουμε και να ερμηνεύσουμε πώς η σκέψη, το συναίσθημα και η συμπεριφορά των ατόμων επηρεάζονται από την πραγματική, φανταστική ή υπονοούμενη παρουσία των άλλων».

•[ενεργούμε με ορισμένο τρόπο ακόμα και όταν δεν μας βλέπουν π.χ. δεν πετάμε σκουπίδια, δεν κλέβουμε κ.ο.κ.]

Οι σχέσεις της ΚΨ με άλλες Επιστήμες

Κοινωνικη Ανθρωπολογία

Κοινωνιο-γλωσσολογία

Ψυχολογία της Επικοινωνίας

Ατομική Ψ

Κοινωνιολογια

Γνωστική Ψ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Πολιτική Ψυχολογία

Κοινωνική Ψυχολογία ως επιστήμη•Η Κ.Ψ. είναι επιστήμη γιατί χρησιμοποιεί

συγκεκριμένες έννοιες π.χ. στάσεις, στερεότυπες αντιλήψεις, αξίες,

ασυμφωνία κτλ. για να ερμηνεύει τα διάφορα κοινωνικά φαινόμενα και ελέγχει τις διάφορες θεωρίες που διατυπώνονται..

ΜΕΘΟΔΟΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

Α. Πειραματικές μέθοδοι Β. Μη –πειραματικές μέθοδοι•Tajfel & Fraser (1978): Οι δύο κατηγορίες

είναι ένα συνεχές με κριτήριο το βαθμό ελέγχου που έχει ο ερευνητής πάνω στα φαινόμενα που μελετάει.

•Πειραματικές Μη Πειραματικές

Μεθοδολογία έρευνας•Το εργαστηριακό πείραμα (Milgram,

1963) • Πείραμα πεδίου (Ellsworth et al. 1972)• Φυσικό πείραμα (Eυρωπαϊκή Ενωση)• Δημοσκόπηση (Εκλογικές δημ.)• Αρχειακή έρευνα (Συλλογική Πόλωση)• Ελεγχόμενη/συστηματική παρατήρηση (*επιρρεπείς στο σφάλμα μεροληψίας)

Bασική και Εφαρμοσμένη έρευνα Βασική έρευνα: επιζητεί να απαντήσει ερωτήματα

για την συμπεριφορά χωρίς το ενδιαφέρον για το «πού θα χρησιμοποιηθεί» αυτή η γνώση. Π.χ πότε εμφανίζεται η κοινωνική συμμόρφωση.. Βασική γνώση

Εφαρμοσμένη έρευνα: επιζητεί να απαντήσει ερωτήματα για την συμπεριφορά που εμπλέκονται στην καθημερινότητα και να συμβάλει στην επίλυση προβλημάτων …

Τελικά βέβαια αλληλοενημερώνονται οι ερευνητές

Baσική και Εφαρμοσμένη έρευνα

Θεωρία • προς επαλήθευση•Υποθέσεις•Επιχειρησιακές προσδιορίζουσες

(Operational definitions)- π.χ απόδοση στο εργοστάσιο Vs aπόδοση στην τάξη•(διαφορετικά τα προϊόντα απόδοσης

άρα και μέτρησης).

Μεθοδολογία έρευνας Ερωτηματολόγια αυτο-αναφοράς Ερωτήσεις που αφορούν τον εαυτό

σε σχέση με την ομάδα – περισσότερες από μία για το ίδιο θέμα. Π.χ συμπάθεια μελών ομάδας

Μεθοδολογία έρευνας

Ερωτηματολόγια συμπεριφοράς Ερωτήσεις που αφορούν: Συχνότητα (π.χ τραύλισμα από άγχος στην ομάδα) Διάρκεια (π.χ χρόνος συνεργασίας στην ομάδα) Ενταση (π.χ. κτύπημα χεριών ως ένδειξη ..) Καθυστέρηση (π. χ πόσες μέρες περνούν μέχρι να αρχίσουν ένα έργο–αναβλητικότητα) Tαχύτητα (ολοκλήρωσης έργου -ένδειξη αποδοτικότητας)

Σχεδιασμός έρευνας•Σχέδια Πειραματικής έρευνας •Οι συσχετίσεις δεν είναι αρκετές: Χρειάζεται

προσδιορισμός της κατεύθυνσης της σχέσης των μεταβλητών.

Προσδιορίζουμε ανεξάρτητη μεταβλητή π.χ η συνοχή της ομάδας

Προσδιορίζουμε την εξαρτημένη π.χ απόδοση έργου ομάδας

Σχεδιασμός έρευνας

Σχέδια συσχετιστικών έρευνών Η μελέτη συσχέτισης (?) μεταξύ μεταβλητών π.χ Ταυτότητα Αποτελεσματικότητα Ομάδας ομάδας Pearson Correlation - ΣυσχετίσειςΠλεονεκτήματα: Εcological validity Γενικεύσιμα (υπό όρους)Mειονεκτήματα: Κατεύθυνση/σχέση αιτιότητας? Η Τρίτη μεταβλητή που πιθανά επηρεάζει μια

συμπεριφορά και η σημασία της –όταν συμπεριληφθεί εξηγεί καλύτερα το αποτέλεσμα-.


Σχέδια Πειραματικής έρευνας (με κατεύθυνση αιτιότητας-Οne-way ANOVA-)

Σχεδιασμός έρευνας Σχέδια Πειραματικής έρευνας 2Χ2 Αλληλεπίδρασης (Factorial design)

Παραγωγικότητα (νόρμα)Συνοχή Υψηλή Χαμηλή (αναμενόμενη)Υψηλή Συνοχή

Χαμηλή συνοχή


•Σχέδια Πειραματικής έρευνας•Πλεονεκτήματα Σ.Π.Ε- Μειονεκτήματα •Τυχαιότητα (randomization)– Εργαστήριο•Εcological validity: Μάλλον όχι •Στα πειράματα πεδίου? •Δύσκολη η τυχαιότητα


To πείραμα: Μελέτη της Υπακοής (Μilgram, 1963, 1974)

Oλοι οι παράγοντες ελέγχονται εκτός από την υπακοή του «δασκάλου» προς τον καθηγητή-πειραματιστή.

Ερμηνείες ευρημάτων Στατιστική σημαντικότητα: >=5% …. Εffect size : Στατιστικός δείκτης δυνατής

σχέσης μεταβλητών•.20 =μέτρια•.50=καλή •.80=πολύ καλή = Η συνάρτηση ίσων αποτελεσμάτων σε σχέση

με το κόστος και επιλογή της προσφορότερης παρέμβασης (π.χ στην εκπαίδευση λήψης απόφασης)

Ερμηνείες ευρημάτων •Εξωτερική αξιοπιστία (external validity) Eμφάνιση των σχέσεων μεταβλητών και στις

επαναλήψεις ….

Στις επαναλήψεις των πειραμάτων σε άλλους πολιτισμούς αυτό είναι συχνά απίθανο.

Βλ. Πίνακα επανάληψης πειράματος Milgram

•Μeta-Analysis•H δυνατότητα ανάλυσης των ευρημάτων από

πολλές έρευνες με ίδιο θέμα – σχεδιασμό να υπολογισθεί η αποτελεσματικότητα μέτρησης της συγκεκριμένης μεταβλητής–υπό διερεύνηση.

•Χρησιμοποιεί το effect size για να δώσει ένα αντικειμενικό κριτήριο αξιολόγησης της δύναμης της σχέσης των μεταβλητών (Stangor, 2004 p.56)


Μέτρηση Αλληλεπίδρασης στην Ομάδα

•Ανάλυση δικτύου (network analysis) (με ερωτ/γιο) για συναισθήματα, επιθυμία συνεργασίας, φιλίας κ.λπ.με άλλα μέλη

•Κοινωνιόγραμμα (Moreno 1934/1960)

Μεθοδολογία έρευναςAνάλυση Αλληλεπίδρασης •Bales (1950,1970) •Oι αλληλεπιδράσεις των μελών της ομάδας:• α. ενέργειες επικράτησης –υποχώρησης • β. ενέργειες φιλικές-εχθρικές • γ. ελεγχόμενα –εκφραζόμενα συναισθήματα


•Bales (1980/1999), Θεωρία της Αλληλεπίδρασης

=SYMLOG (System of Multiple Level of Observation of Groups)

Ta ευρήματα του SYMLOG μαζί με το κοινωνιόγραμμα μπορούν να δώσουν πληροφορίες για την συμπεριφορά και την αλληλεπίδραση των μελών ομάδας σε ορισμένες συνθήκες και συγκεκριμένα έργα.


Σχέδια για ‘Ερευνα Παρατήρησης - Π.χ Παρατήρηση της cult oμάδας

«Συντέλεια του κόσμου» (Festinger et al. 1956)

Παιγνίδι ρόλων- Παρατήρηση συμπεριφοράς «φυλακισμένων και φυλάκων» (Ζimbardo et al. 1973). – Διακοπή λόγω επικινδυνότητας

Πλεονεκτήματα: Εcological validity Mειονεκτήματα: Μη-γενικέυσιμα

Μεθοδολογία έρευνας ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ

Τρόπος περιγραφής των αλληλεπιδράσεων•Συνέντευξη •Ανάλυση Λόγου (Discourse Analysis)•Κοινωνιόγραμμα /Αξιολόγηση από

συνομήλικους με ζωγραφική, παιγνίδι ρόλων κ.λπ).

Μεθοδολογία έρευναςΜΕΙΚΤΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Η μέθοδος που επιλέγεται εξαρτάται από το υπό μελέτη φαινόμενο.

π.χ σε στελέχη Διοίκησης - Ερωτηματολόγιο (self-report) - Assessment by Simulation –Video - Συνέντευξη – Aνάλυση (Grounded Theory) - Ανάλυση Δικτύου-Κοινωνιόγραμμα (sociogram) - Ερωτηματολόγια - Τριγωνοποίηση

Θυμόμαστε πάντα:

Η μέθοδος που επιλέγεται εξαρτάται από το υπό μελέτη φαινόμενο.

Η δυνατότητα επανάληψης των ερευνών και η επίδραση του Πολιτισμού

ΟΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

Η παράδοση•Οι «μεγάλου βεληνεκούς γενικές

ψυχολογικές θεωρίες» (ρίζες των θεωριών της Κ.Ψ.) θεωρούνται οι, Ψυχαναλυτική θεωρία και η Ψυχολογία Gestalt.•Π.χ. Η λειτουργική θεωρία των

στάσεων (Κatz, 1960) στηρίχθηκε στην ψυχαναλυτική θεωρία,


•Η θεωρία των ορμών (Της Κοινωνικής Διευκόλυνσης) (Zajonc, 1965) στηρίχτηκε στο συμπεριφορισμό, •Οι σύγχρονες γνωστικές θεωρίες

στηρίχθηκαν στην Ψ. Gestalt


•Μέχρι πρόσφατα:•Οι «μεσαίου βεληνεκούς θεωρίες» είναι σε

θέση να ερμηνεύσουν περιορισμένο αριθμό φαινομένων. Τα πολύπλοκα θέματα που διερευνά η Κ.Ψ. απαιτούν συνδυασμό εννοιών από διαφορετικές θεωρητικές προσεγγίσεις. •Οι περισσότερες τρέχουσες θεωρίες

εντάσσονται στη γνωστική προσέγγιση (π.χ. η θεωρία της κοινωνικής απόδοσης)

(βορειοαμερικάνικη προσέγγιση).

ΕΠΙΠΕΔΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ -

H Κ.Ψ. μελετά φαινόμενα στα οποία

συνυπάρχουν και διαρθρώνεται ψυχικοί (ατομικοί) και κοινωνικοί (συλλογικοί) παράγοντες

•Ο Doise (1986) διέκρινε 4 επίπεδα ερμηνείας στις Κ-Ψ μελέτες:

•Α. Ενδο-ατομικό επίπεδο: περιορίζεται στην ανάλυση των ψυχολογικών-ενδοατομικών διαδικασιών (π.χ. η θεωρία της Γνωστικής Ασυμφωνίας, του Festinger).

ΕΠΙΠΕΔΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ –

•Το δι-ατομικό επίπεδο επικεντρώνεται στην ανάλυση των διαδικασιών διαπροσωπικής αλληλεπίδρασης σε δεδομένη κατάσταση (έρευνες στη συνεργασία και τον ανταγωνισμό).

ΕΠΙΠΕΔΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

•Γ. Το δι-ομαδικό επίπεδο χρησιμοποιεί τις διαφορές θέσης που υπάρχουν μεταξύ κατηγοριών ατόμων σε συγκεκριμένες καταστάσεις (έρευνες στην κοινωνική ταυτότητα).

ΕΠΙΠΕΔΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

•Δ. Το ιδεολογικό επίπεδο επικεντρώνεται στο ρόλο που παίζουν οι γενικές πεποιθήσεις και οι κοινωνικές σχέσεις μεταξύ ομάδων στην κοινωνική αλληλεπίδραση (π.χ. οι έρευνες για τις κοινωνικές αναπαραστάσεις).

1 koinωνικη Ψυχολογια 2015-16f

Documents